ZAJEDNIČKI NASTAVNI PLAN I

PROGRAM osnovne obuke službenika

granične i obalske straže u EU

-Učiti i raditi zajedno na granicama-

Zvanično potpisivanje ažuriranog Zajedničkognastavnog plana i programa

osnovne obuke službenika granične i obalske straže u EU, usklađenog sa
Sektorskim kvalifikacionim okvirom za graničnu službu
Stavljanje u upotrebu ažuriranog Zajedničkog nastavnog plana i programa

U ime FRONTEX-a

Fabrice Leggeri
Izvršni direktor
ANEKS 3: POJMOVI I DEFINICIJE
U svrhu ovog Zajedničkog nastavnog plana i programa i njegove primjene, pojmovi i definicije ispod
su objašnjeni prateći zvanične definicije ili značenja u kojima su korišćeni.

1. Procedura za pristup azilu (međunarodnoj zaštiti) je obaveza zemalja članica da osiguraju

da lice koje je izradilo zathjev za međunarodnu zaštitu ima efektivnu mogućnost da ga preda
(podnese) što je prije moguće.
2. Vazdušna strana aerodroma je područje za kretanje na aerodromu, susjedni teren i objekti ili
njihovi dijelovi (Regulativa (EC) broj 2320/2002).
3. Kopnena strana aerodroma je područje na aerodromu koje nije vazdušna strana aerodroma i
uključuje sva javna područja (Regulativa (EC) broj 2320/2002).
4. Anticipativna vožnja. Kao anticipativan vozač, lice vozi kao da nije mnogo sekundi ostalo do
incidenta. On je u stanju da omogući vrijeme i prostor. Ovo se može vršiti npr.
Prilagođavanjem brzine situaciji, osmatranjem situacije i držanjem rastojanja u odnosu na
sljedeće vozilo. Vozač bi trebao izbjegavati iznenađujuća kretanja. On bi trebao biti u stanju
da vidi i da bude viđen.
5. Zahtjev za međunarodnu zaštitu odnosi se na zahtjev napravljen od strane državljanina treće
zemlje ili lica bez državljanstva, za zaštitu od strane zemlje članice, koji se može razumjeti kao
traženje statusa izbjeglice ili subsidijarne zaštite.
6. Podnosilac zahtjeva za međunarodnu zaštitu je državljanin treće zemlje ili lice bez
državljanstva koji je napravio zahtjev za međunarodnu zaštitu, u pogledu kojeg konačna
odluka još nije donesena.
7. Asistirani dobrovoljni povratak je administrativna, logistička, finansijska i reintegraciona
podrška licima čiji je zahtjev za azil odbijen, žrtvama trgovine ljudima, napuštenim
migrantima, kvalifikovanim državljanima i drugim migrantima, koji nisu u mogućnosti ili ne
žele da ostanu u zemlji domaćina, koji dobrovoljno nude da se vrate u svoje zemlje porijekla.
8. Tražilac azila ili Podnosilac zahtjeva za azil odnosi se na državljanina treće zemlje ili lice bez
državljanstva koji je napravio zahtjev za međunarodnu zaštitu u pogledu kojeg konačna
odluka još nije donesena (Šengenski priručnik). Ovaj pojam se često koristi u istom značenju
kao i pojam „Podnosilac zahtjeva za međunarodnu zaštitu“.
9. Biometrijski podaci su podaci koji se odnose na fizičke, fiziološke ili karakteristike ponašanja
pojedinca koje omogućavaju njihovu jedinstvenu identifikaciju, kao što su slike lica ili
daktiloskopski podaci (EMN rječnik pojmova).
10. Granične provjere podrazumijevaju provjere koje se vrše na graničnim prelazima, kako bi se
osiguralo da se licima, uključujući njihova prevozna sredstva i objekte u njihovom vlasništvu,
može dozvoliti ulazak na teritoriju zemalja članica ili da tu teritoriju napuste (Kodeks o
šengenskim granicama, član 2).
11. Granična kontrola podrazumijeva aktivnosti koje se vrše na granici, u skladu sa i u svrhe ove
Regulative, kao odgovor isklučivo na namjeru za prelazak ili akt prelaska te granice, , bez
obzira na bilo koje drugo razmatranje, i sastoji se od graničnih provjera i nadzora granice
(Kodeks o šengenskim granicama, član 2).
12. Granični prelaz podrazumijeva bilo koje prelazno mjesto određeno od strane nadležnih vlasti
za prelazak spoljašnjih granica (Kodeks o šengenskim granicama, član 2).
13. Granični službenik podrazumijeva bilo kojeg javnog službenika dodijeljenog, u skladu sa
nacionalnim zakonom, na granični prelaz ili duž granice ili u neposrednu blizinu te granice,
koji izvršava, u skladu sa ovom Regulativom i nacionalnim zakonom, poslove granične
kontrole (Kodeks o šengenskim granicama, član 2).
14. Nadzor granice podrazumijeva nadzor granica između graničnih prelaza i nadzor graničnih
prelaza izvan utvrđenog radnog vremena, sa ciljem sprečavanja zaobilaženja graničnih
provjera od strane lica (Kodeks o šengenskim granicama, član 2).
15. Prevoznik označava bilo koje fizičko ili pravno lice čija profesija je obezbjeđivanje prevoza lica
(Kodeks o šengenskim granicama, član 2).
16. Dijete je bilo koje lice koje ima manje od 18 godina, osim ukoliko prema (nacionalnom)
zakonodavstvu primjenljivom na dijete, punoljetstvo nije postignuto ranije (Konvencija o
pravima djeteta / CRC, član 1).
17. Obalno ribarstvo podrazumijeva ribarstvo koje se vrši pomoću plovila koja se u svaki dan ili
unutar 36 časova vraćaju u luku smještenu na teritoriji zemlje članice, bez pristajanja u luku
smještenu u trećoj zemlji (Kodeks o šengenskim granicama, član 2).
18. Mjere prinude, kako je definisano u CCC-u, odnose se na specifične fizičke mjere za
obuzdavanje i stavljanje pod kontrolu lica. Ove mjere mogu uključiti korišćenje mentalne ili
fizičke sile sa ili bez naprava, kao što su lisice za vezivanje, palica, biber sprej, psi, oružje itd.
Bilo koja preduzeta mjera mora biti strogo u skladu sa nacionalnim zakonodavstvom i
primjenljivim EU i međunarodnim standardima. Treba napomenuti da se pojam „mjere
prinude“ različito tumači u nekim zemljama članicama (npr. uključujući mjere kao što su
hapšenje, zapljena imovine, zabrana putovanja itd.). Prethodno data definicija odnosi se
samo na tumačenje CCC-a.
19. Kolektivno protjerivanje odnosi se na bilo koju mjeru kojom se stranci, kao grupa, prisiljavaju
da napuste zemlju, osim ukoliko se ta mjera preduzima na osnovu razumnog i objektivnog
ispitivanja slučaja svakog pojedinačnog člana grupe zasebno.
20. Prekogranični kriminal podrazumijeva bilo koji ozbiljan kriminal sa prekograničnom
dimenzijom izvršen na spoljašnjim granicama, ili uz spoljašnje granice, ili povezan sa
spoljašnjim granicama (Regulativa o FRONTEX-u).
21. Krstarica podrazumijeva brod koji slijedi datu rutu u skladu sa ranije utvrđenim programom,
koji uključuje program turističkih aktivnosti u različitim lukama, i koji uobičajeno ne vrši niti
ukrcaj niti iskrcaj putnika u toku putovanja (Kodeks o šengenskim granicama, član 2).
22. Odbijanje ulaza ili odbijanje pristupa odnosi se na neprihvatanje na teritoriju zemlje članice
lica koje ispunjava uslove za odobrenje ulaska; koji je podnio zahtjev za azil službeniku te
zemlje članice ili kome nisu pružene odgovarajuće informacije ili mogućnost da podnese
zahtjev za azil prije nego što mu je odbije ulaz.
23. Zabrana ulaska podrazumijeva administrativnu ili sudsku odluku ili radnju kojom se
zabranjuje ulazak i boravak na teritoriji zemalja članica za određeni period, koja prati odluku
o vraćanju (Direktiva 2008/115/EC).
24. Državljanin EU odnosi se na bilo koje lice koje posjeduje državljanstvo zemlje članice
Evropske Unije (Šengenski priručnik).
25. Timovi Evropske granične i obalske straže podrazumijevaju timove graničnih službenika i
drugog odgovarajućeg osoblja iz učestvujućih zemalja članica, uključujući granične službenike
i drugo odgovarajuće osoblje koji su upućeni kao nacionalni eksperti od strane zemalja
članica u Evropsku agenciju za graničnu i obalsku stražu, koji su angažovani u toku zajedničkih
operacija, brzih graničnih intervencija, kao i u okviru timova za podršku upravljanju
migracijama (Regulativa o FRONTEX-u).
26. Protjerivanje se odnosi na udaljenje zakonitog stanovnika sa teritorije države od strane
državnih organa. Po članu 32 Ženevske konvencije iz 1951.godine, nacionalna bezbjednost i
javni red predstavljaju jedini dozvoljeni osnov za protjerivanje izbjeglice.
27. Spoljašnje granice podrazumijevaju kopnene granice (uključujući granice na rijekama i
jezerima), morske granice i aerodrome, riječne luke i morske luke zemalja članica, koje nisu
unutrašnje granice (Kodeks o šengenskim granicama, član 2).
28. Facilitatori su lica koja zapravo samo pomažu u procesu nezakonitih prelazaka granice s
ciljem finansijske dobiti, ali koja posle toga ne iskorišćavaju one kojima pomažu.
29. Opšte (generalno) vazduhoplovstvo je bilo koja planirana ili neplanirana letačka aktivnost
koja nije ponuđena ili dostupna široj javnosti (Regulativa (EK) broj 2320/2002).
30. Matična zemlja članica podrazumijeva zemlju članicu čiji je član tima Evropske granične i
obalske straže granični službenik ili drugi odgovarajući član osoblja (Regulativa o FRONTEX-u).
31. Domaćin zemlja članica podrazumijeva zemlju članicu u kojoj se zajednička operacija, brza
granična intervencija, operacija povratka ili intervencija povratka odigravaju, ili iz koje je neka
od njih pokrenuta, ili u koju je upućen tim za podršku upravljanja migracijama (Regulativa o
FRONTEX-u).
32. Žarišno područje podrazumijeva područje u kojem domaćin zemlja članica, Komisija,
odgovarajuća agencija Unije i učestvujuće zemlje članice sarađuju, sa ciljem upravljanja
postojećim ili potencijalnim nesrazmjernim migracionim izazovom koji se odlikuje značajnim
povećanjem broja migranata koji stižu na spoljašnje granice (Regulativa o FRONTEX-u).
33. Nezakonit boravak podrazumijeva prisustvo na teritoriji zemlje članice državljanina treće
zemlje koji ne ispunjava, ili više ne ispunjava, uslove za ulazak predviđene članom 5 Kodeksa
o šengenskim granicama, ili druge uslove za ulazak ili boravak u toj zemlji članici (Direktiva
2008/115/EC).
34. Presretanje se odnosi na mjere koje se preduzimaju od strane agencija za sprovođenje
zakona kada postoji razuman osnov za sumnju da u vozilu/plovili mogu biti prevožena lica
koja namjeravaju da zaobiđu provjere na graničnim prelazima ili koja su uključena u
krijumčarenje migranata ili drugi prekogranični kriminal.
35. Unutrašnje granice podrazumijevaju:
a) Zajedničke kopnene granice, uključujući riječne i jezerske granice, zemalja članica;
b) Aerodrome zemalja članica za unutrašnje letove;
c) Morske, riječne i jezerske luke zemalja članica za redovne trajektne linije
(Kodeks o šengenskim granicama, član 2).
36. Unutrašnji let podrazumijeva bilo koji let isključivo do ili od teritorija zemalja članica, bez
slijetanja na teritoriju treće zemlje (Kodeks o šengenskim granicama, član 2).
37. Međunarodna zaštita u zakonodavstvu EU podrazumijeva izbjeglički status i status
subsidijarne zaštite (QD 2011). U širem smislu, ovaj pojam označava akcije međunarodne
zajednice na osnovu međunarodnog prava, usmjerene na zaštitu osnovnih prava konkretnih
kategorija lica izvan njihove zemlje porijekla, koji nemaju nacionalnu zaštitu svojih vlastitih
zemalja.
38. Nezakonita migracija je kretanje koje se dešava izvan zakonskih normi izvorišnih, tranzitnih i
odredišnih zemalja. Ne postoji jasna ili univerzalno prihvaćena definicija nezakonite
migracije. Iz perspektive odredišnih zemalja, to je ulazak, boravak ili rad u zemlji bez
neophodne dozvole vlasti ili dokumenata zahtjevanih u skladu sa imigracionim regulativama.
Iz perspektive izvorišnih zemalja, nezakonitost se npr. ogleda u slučajevima u kojima lice
prelazi međunarodnu granicu bez važećeg pasoša ili putnog dokumenta ili ne ispunjava
administrativne uslove za napuštanje zemlje. Korišćenje pojma „nezakonita migracija“
uobičajeno se ograničava na slučajeve krijumčarenja i trgovine ljudima.
39. Članovi porodice državljana zemalja EU/EEZ/CH su, bez obzira na njihovo državljanstvo:
a. Bračni drug i, ukoliko je to ugovoreno na osnovu zakonodavstvom zemlje članice i
priznato od strane zakonodavstva zemlje članice domaćina kao ekvivalent braku, partner
sa kojim je državljanin EU/EEZ/CH ugovorio registrovano partnerstvo;
b. Direktni potomak mlađi od 21 godine i izdržavano lice, uključujući one od strane bračnog
druga ili registrovanog partnera;
c. Izdržavani direktni srodnici po uzlaznoj liniji, uključujući one od strane bračnog druga ili
registrovanog partnera (Šengenski priručnik).
40. Član tima podrazumijeva člana timova Evropske agencije za graničnu i obalsku stražu ili
timova osoblja uključenih u zadatke u vezi sa povratkom, na način da učestvuju u
operacijama povratka ili intervencijama povratka (Regulativa o FRONTEX-u).
41. Migrant označava lica koja izaberu da se kreću ne usljed direktne prijetnje od progona ili
smrti, već uglavnom radi poboljšanja svojih života kroz traženje posla ili, u nekim slučajevima,
zbog edukacije, spajanja porodice ili drugih razloga. Za razliku od izbjeglica koji se ne mogu
bezbjedno vratiti kući, migranti se ne suočavaju sa takvim preprekama u pogledu povratka.
Ukoliko izaberu da se vrate kući, oni će nastaviti primati zaštitu od strane svojih vlasti.
42. Mješoviti migracioni tokovi su složena migraciona kretanja populacije, uključujući izbjeglice,
tražioce azila, ekonomske migrante i druge tipove migranata, nasuprot migracionim kretanja
populacije koja se sastoje samo od jedne kategorije migranata.
43. Tim za podršku upravljanju migracijama podrazumijeva tim eksperata koji omogućavaju
tehničko i operativno angažovanje zemalja članica u žarišnim područjima i koji je sastavljen
od eksperata raspoređenih iz zemalja članica od strane Evropske agencije za graničnu i
obalsku stražu i od strane Evropske kancelarije za podršku azilu, kao i iz Evropske agencije za
graničnu i obalsku stražu, EUROPOL-a ili druge odgovarajuće agencije Unije (Regulativa o
FRONTEX-u).
44. Skrining državljanstva u oblasti nezakonitih migracija podrazumijeva utvrđivanje
pretpostavke o državljanstvu lica bez dokumenata koje je prešlo, ili pokušalo da pređe,
spoljašnju granicu na nezakonit način, sa ciljem vraćanja državljanina treće zemlje u
njegovu/njenu zemlju porijekla.
45. Ne-vraćanje (non-refoulement) je osnovni princip međunarodnog prava koji zabranjuje
zemlji da vrati izbjeglice i podnosioce zahtjeva za međunarodu zaštitu na bilo koji način na
granice teritorija na kojima bi njihovi životi ili slobode bili ugroženi na osnovu njihove rase,
religije, nacionalnosti, pripadnosti određenoj društvenoj grupi ili političkog mišljenja (1951
CSR). On se takođe primjenljuje na zabranu vraćanja lica na teritoriju ili nadležnost, gdje
postoji ozbiljan rizik da će ta lica biti predmet smrtne kazne, mučenja ili nečovječnog ili
ponižavajućeg postupanja ili kažnjavanja (1984 CAT, 1950 ECHR, EUCFR).
46. Of-šor radnik podrazumijeva lice koje radi na of-šor instalaciji smještenoj u teritorijalnim
vodama ili na području ekskluzivnog pomorskog ekonomskog korišćenja od strane zemlje
članice, kako je definisano međunarodnim pomorskim pravom, i koji se redovno vraća na
teritoriju zemlje članice morskim ili vazdušnim putem (Kodeks o šengenskim granicama, član
2).
47. Lice u prekoračenju boravka je lice koje je zakonito ušlo, ali je nakon toga ostalo u zemlji
članici EU duže od omogućenog trajanja dozvoljenog boravka bez odgovarajuće vize
(uobičajeno 90 dana ili 6 mjeseci), ili od trajanja navedenog u njegovoj/njenoj vizi ili dozvoli
boravka.
48. Učestvujuća zemlja članica podrazumijeva zemlju članicu koja učestvuje u zajedničkoj
operaciji, brzoj graničnoj intervenciji, operaciji povratka, intervenciji povratka ili
raspoređivanju tima za podršku upravljanju migracijama, kroz obezbjeđivanje tehničke
opreme, graničnih službenika i drugog odgovarajućeg osoblja raspoređenog u saastavu
timova Evropske granične i obalske straže, kao i zemlja članica koja učestvuje u operacijama
povratka ili intervencijama povratka kroz obezbjeđivanje tehničke opreme ili osoblja, ali koja
nije domaćin zemlja članica (Regulativa o FRONTEX-u).
49. Područje razmjene putnika je područje na kojem se putnici miješaju sa ciljem nastavka
putovanja do drugih odredišta, istim ili drugim vazduhoplovima – vazdušni linijski prevoznici
sakupili su takve putnike sa različitih odredišta i doveli ih na aerodrom gdje su ih, na području
razmjene putnika, izmiješali iz ekonomskih razloga.
50. Lica koja traže međunarodnu zaštitu – lica koja izjave da su izbjeglice i traže međunarodnu
zaštitu od progonjenja ili ozbiljnog povređivanja u svojim matičnim zemljama.
51. Lica koja uživaju pravo slobodnog kretanja po zakonu Unije podrazumijeva:
a. Državljane Unije u smislu značenja člana 20(1) TFEU, te državljani trećih zemalja koji su
članovi porodice državljanina Unije koji sprovode svoje pravo slobodnog kretanja, na koje
se primjenjuje Direktiva 2004/38/EC Evropskog parlamenta i Savjeta;
 b. Državljani trećih zemalja i članovi njihovih porodica, bez obzira na državljanstvo, koji, na
osnovu sporazuma između Unije i njenih zemalja članica sa jedne strane, i tih trećih
zemalja sa druge strane, uživaju pravo slobodnog kretanja jednako onome za državljane
Unije (Šengenski priručnik).
52. Lica za koja je izdato upozorenje u svrhu odbijanja ulaza podrazumijeva bilo kojeg
državljanina treće zemlje za kojeg je izdato upozorenje u Šengenskom informacionom
sistemu (SIS), u skladu sa i za namjene propisane članom 96. Šengenske konvencije (Kodeks o
šengenskim granicama, član 2).
53. Jahting podrazumijeva korišćenje jahti za sportske ili turističke svrhe (Kodeks o šengenskim
granicama, član 2).
54. Zabranjeni predmet je predmet koji može biti korišćen za izvršenje djela nezakonitog
prenosa i koji nije odgovarajuće prijavljen i podvrgnut primjenljivim zakonima i regulativama
(Regulativa (EC) broj 2320/2002).
55. Zaštita su sve aktivnosti usmjerene na postizanje punog poštovanja prava pojedinaca u
skladu sa slovom i duhom ljudskih prava, izbjegličkim i međunarodnim humanitarnim
pravom. Zaštita uključuje stvaranje okruženja pogodnog za poštovanje ljudskih bića,
sprečavanje i/ili ublažavanje neposrednih posljedica konkretnih obrazaca zloupotrebe, i
ponovno uspostavljanje uslova za dostojanstven život kroz obeštećenje (reparaciju), vraćanje
imovine (restituciju) i rehabilitaciju.
56. Prihvatni centar je lokacija sa objektima za prihvat, procesurianje i vođenje računa o hitnim
potrebama izbjeglica ili tražilaca azila čim oni stignu u zemlju azila.
57. Registracija podrazumijeva proces identifikacije i dokumentovanja pojedinaca kojom se
obezbjeđuje sistematsko šala zaštita.
58. Redovna unutrašnja trajektna veza podrazumijeva bilo koju trajektnu vezu između iste dvije
ili više luka smještenih na teritoriji Zemalja članica, koja ne pristaje ni u jednu luku smještenu
izvan teritorije zemalja članica, i koja se sastoji od prevoza putnika i vozila u skladu sa
objavljenim vremenskim rasporedom (Kodeks o šengenskim granicama, član 2).
59. Izbjeglica se odnosi na državljanina treće zemlje ili lice bez državljanstva koje se, usljed
osnovanog straha od progona na osnovu rase, religije, nacionalnosti, političkog mišljenja ili
pripadnosti određenoj društvenoj grupi, nalazi izvan zemlje svog državljanstva i koje nije u
mogućnosti ili, usljed prethodno navedenog straha, nema volju da koristi zaštitu te zemlje, ili
lice bez državljanstva koje, nalazeći se izvan zemlje prethodnog mjesta prebivališta, iz
prethodno opisanih razloga nije u mogućnosti ili, usljed straha, nema volju da se u tu zemlju
vrati.
60. Odbijanje ulaska je neprihvatanje državljanina treće zemlje na spoljašnjoj granici EU zbog
toga što on ne ispunjava uslove za ulazak predviđene članom 5 (1) http://eur-
lex.europa.eu/legalcontent/EN/ALL/?uri=CELEX:32006R0562 i koji ne pripada kategorijama
lica na koje se odnosi član 5 (4) te regulative.
61. Udaljenje podrazumijeva sprovođenje obaveze povratka, tj. fizičkog transporta izvan Zemlje
članice (Direktiva 2008/115/EC).
62. Naredba za udaljenje je administrativna ili sudska odluka ili radnja kojom se naređuje
sprovođenje obaveze povratka, tj. fizičkog transporta izvan Zemlje članice (Direktiva o
povratku, članovi 3 (5) i 8 (3)).
63. Dozvola boravka podrazumijeva:
a. Sve dozvole boravka izdate od strane zemalja članica u skladu sa jedinstvenim obrascom
propisanim Regulativom Savjeta (EC) broj 1030/2002 od 13.juna 2002.godine o
jedinstvenom obrascu dozvola boravka za državljane trećih zemalja;
b. Sve druge dokumente izdate od strane zemlje članice državljanima trećih zemalja kojima
se dozvoljava boravak na njenoj teritoriji, a koji su bili predmet obavještavanja i kasnijeg
objavljivanja u skladu sa članom 39, sa izuzetkom:
- Dozvola za privremeni boravak izdatih za vrijeme ispitivanja prvog zahtjeva za
dozvolu boravka kako je navedeno u tački (a) ili zahtjeva za azil; i
 - Viza izdatih od strane zemalja članica na jedinstvenom obrascu propisanom
Regulativom Savjeta (EC) broj 1683/95.
64. Povratak podrazumijeva proces vraćanja državljanina treće zemlje – bilo dobrovoljnim
prihvatanjem obaveze povratka ili prisilnim sprovođenjem u:
- Zemlju njegovog/njenog porijekla ili
- Zemlju tranzita u skladu sa sporazumima o readmisiji Zajednice ili bilateralnih sporazuma
o readmisiji ili drugih sporazuma, ili
- Neku drugu treću zemlju, u koju odnosni državljanin treće zemlje dobrovoljno odluči da
se vrati i u kojoj će on/ona biti prihvaćen/a (Član 3 Direktive 2008/115/EC).
65. Odluka o povratku podrazumijeva administrativnu ili sudsku odluku ili radnju u kojoj stoji ili
se izjavljuje da je boravak državljanina treće zelje nezakonit i u kojoj se nameće obaveza
povrata u skladu sa Direktivom 2008/115/EC.
66. Intervencija povratka podrazumijeva aktivnost Evropske agencije za graničnu i obalsku stražu
kojom se zemljama članicama obezbjeđuje tehnička i operativna pomoć u vidu
raspoređivanja evropskih intrerventnih timova za povratak u zemlje članice i organizacija
operacija povratka (Regulativa o FRONTEX-u).
67. Operacija povratka podrazumijeva operaciju koja je koordinisana od strane Evropske
agencije za graničnu i obalsku stražu i koja uključuje obezbjeđivanje tehničke i operativne
podrške od strane jedne ili više zemalja članica, u okviru koje se povratnici vraćaju iz jedne ili
više zemalja članica, prisilno ili dobrovoljno. (Regulativa o FRONTEX-u).
68. Povratnik podrazumijeva državljanina treće zemlje koji se nalazi u ielgalnom boravku i koji je
predmet odluke o povratku izdate od strane Zemlje članice (Regulativa o FRONTEX-u).
69. Rizik od bijega podrazumijeva postojanje razloga u pojedinačnom slučaju, koji su zasnovani
na objektivnim kriterijumima definisanim zakonom, za pretpostavku da državljanin treće
zemlje koji je predmet procedura povratka može pobjeći (Direktiva 2008/115/EC).
70. Potraga podrazumijeva operaciju, uobičajeno koordiniranu od strane spasilačkog
koordinacionog centra ili spasilačkog pod-centra, korišćenja raspoloživog osoblja i sredstava
kako bi se pronašla lica u opasnosti.
71. Spasavanje podrazumijeva operaciju pronalaska lica u opasnosti, obezbjeđivanja njenih
početnih medicinskih i drugih potreba i njihove isporuke na bezbjedno mjesto.
72. Služba potrage i spasavanja podrazumijeva izvođenje funkcija monitoringa (nadzora)
opasnosti, koordinacije, potrage i spasavanja, uključujući obezbjeđenje medicinskog
savjetovanja, početne medicinske pomoći ili medicnske evakuacije, kroz korišćenje javnih i
privatnih resursa uključujući saradnju vazdušnih, pomorskih i kopnenih sredstava i objekata.
73. Region potrage i spasavanja podrazumijeva područje definisanih dimenzija, povezano sa
spasilačkim koordinacionim centrom, unutar kojeg se vrše službe potrage i spasavanja.
74. Spasilački koordinacioni centar podrazumijeva jedinicu odgovornu za promociju efikasne
organizacije službe potrage i spasavanja i za koordinaciju obavljanja operacija potrage i
spasavanja unutar regiona potrage i spasavanja.
75. Sredstvo za potragu i spasavanje podrazumijeva bilo koji pokretni (mobilni) resurs,
uključujući angažovane jedinice za potragu i spasavanje, korišćene za izvođenje operacija
potrage i spasavanja.
76. Jedinica za potragu i spasavanje podrazumijeva jedinicu sastavljenu od obučenog osoblja i
opremljenu sa opremom pogodnom za ekspeditivno izvođenje operacija potrage i
spasavanja.
77. Provjera na drugoj liniji podrazumijeva dalju provjeru koja se može vršiti na posebnom
mjestu udaljenom od mjesta na kojem se vrši provjera svih lica (prva linija) (Kodeks o
šengenskim granicama, član 2).
78. Bezbjednosno ograničeno područje obuhvata prostore na vazdušnoj (spoljašnjoj) strani
aerodroma, kojima je pristup kontrolisan kako bi se osigurala bezbjednost civilnog
vazduhoplovstva. Takvi prostori uobičajeno uključuju, između ostalog, sva područja odlaska
putnika između tačaka skrininga i vazduhoplova, rampe, područja rukovanja prtljagom,
 skladišta za teret, poštanske centre i područja sa vazdušne strane namijenjena za čišćenje i
keteriing (Regulativa (EC) broj 2320/2002).
79. Odvojeno dijete je dijete odvojeno od oba roditelja, ili od njegovod prethodnog zakonskog ili
običajnog primarnog staratelja, ali ne neophodno od druge rodbine. To može, dakle, uključiti
djecu u pratnji drugih odraslih članova porodice.
80. Zajednički granični prelaz podrazumijeva bilo koji granični prelaz smješten ili na teritoriji
zemlje članice ili na teritoriji treće zemlje, na kojem granični službenici zemlje članice i
granični službenici treće zemlje vrše provjere izlaza i ulaza jedan za drugim u skladu sa
njihovim nacionalnim zakonodavtsvom i shodno odredbama bilateralnog sporazuma.
81. Krijumčarenje je omogućavanje, sa ciljem sticanja, direktno ili indirektno, finansijske ili druge
materijalne koristi, nezakonitog ulaska lica u državu čiji lice nije državljanin, odnosno u kojoj
nema odobren stalni boravak.
82. Lice bez državljanstva odnosi se na lice koje, prema nacionalnom zakonodavstvu, nema
pravnu vezu državljanstva sa nekom državom. Član 1 Konvencije o statusu lica bez
državljlanstva (1954) predviđa da je lice, koje se automatski ne smatra državljaninom po
zakonu bilo koje države, lice bez državljanstva.
83. Subsidijarna zaštita je zaštita koja se daje državljaninu treće zemlje ili licu bez državljanstva
koji nije kvalifikovan kao izbjeglica, ali za kojeg postoji razuman osnov za pretpostavku da će,
u slučaju povratka u svoju zemlju porijekla ili, kada su u pitanju lica bez državljanstva, u svoju
zemlju prethodnog prebivališta, biti suočen sa stvarnim rizikom od nanošenja ozbiljne štete
kako je definisano članom 15 iz 2011/95/EU, i na koga se ne primjenljuje član 17(1) i (2) iz
http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:32011L0095 i koji nije u
mogućnosti ili, usljed opisanog rizika, nije voljan da koristi zaštitu te zemlje.
84. Sistematske provjere su provjere koje se sprovode prema licima koja uživaju pravo
slobodnog kretanja po zakonu Unije, kao i prema državljanima trećih zemalja, na ulazu u i
izlazu iz teritorije zemlje članice kroz odgovarajuće baze podataka. Sistematske provjere
sastoje se od provjere:
a. Identiteta i državljanstva lica;
b. Autentičnosti i važenja putne isprave kroz baze podataka;
c. Autentičnosti podataka iz čipa ukoliko putna isprava sadrži memorijski medijum;
d. Lica u bazama podataka kao bi se obezbjedilo da lice ne predstavlja prijetnju javnom
redu, unutrašnjoj bezbjednosti, javnom zdravlju ili međunarodnim odnosima bilo koje
zemlje članice.

(Regulativa (EU) broj 458/2017 o izmjeni Regulative (EU) broj 399/2016)

85. Ciljane provjere mogu biti izvođene privremeno od strane zemlje članice na konkretnim
graničnim prelazima, gdje bi provjere kroz baze podataka imale neproporcionalan uticaj na
tok saobraćaja, prateći rezultate procjene rizika vezanih za javni red, unutrašnju bezbjednost,
javno zdravlje ili ili međunarodne odnose bilo koje zemlje članice (Regulativa (EU) broj
458/2017 o izmjeni Regulative (EU) broj 399/2016).
86. Terminal obuhvata glavnu zgradu ili grupu zgrada gdje se događa obrada komercijalnih
putnika i tereta i ukrcaj u vazduhoplove (Regulativa (EC) broj 2320/2002).
87. Treća zemlja je zemlja koja nije članica Evropske Unije, kao i zemlja ili teritorija čiji državljani
ne uživaju pravo Evropske Unije na slobodn okretanje, kako je definisano članom 2 (5)
Kodeksa o šengenskim granicama.
88. Državljanin treće zemlje podrazumijeva bilo koje lice koje nije državljanin Unije, u smislu
značenja člana 17 (1) Sporazuma i koje nije obuhvaćeno tačkom 5 ovog člana (Kodeks o
šengenskim granicama, član 2).
89. Detaljna provjera je provjera koja se provodi nad državljanima trećih zemalja. Ona se sastoji
od potvrđivanja od strane graničnog službenika da državljanin treće zemlje ispunjava sve
 uslove za ulazak (i izlazak) na teritoriju / iz teritorije države članice Šengena. (Šengenski
priručnik i Regulativa (EU) broj 458/2017 o izmjeni regulative (EU) broj 399/2016).
90. Prijetnja javnom zdravlju podrazumijeva bilo koju bolest sa epidemiološkim potencijalom
kako je definisano međunarodnim zdravstvenim regulativama Svjetske zdravstvene
organizacije, i druge infektivne bolesti ili zarazne parazitske bolesti ukoliko su one predmet
odredbi o zaštiti koje se primjenljuju na državljane Zemalja članica. Za više detalja vidjeti
smjernice o prijetnjama javnom zdravlju, Sekcija I, tačka 1.6 (Kodeks o šengenskim
granicama, član 2).
91. Mučenje (tortura) je bilo koja radnja kojom se ozbiljan bol ili patnja, bilo fizička ili psihička,
namjerno uzrokuju licu kako bi se od njega ili trećeg lica dobila informacija ili priznanje, ili
kojom se lice kažnjava za radnju koju je ono ili treće lice izvršilo ili za čije se izvršenje sumnjiči,
ili kojom se zastrašuje ili prisiljava to lice ili treće lice, ili zbog bilo kog razloga zasnovanog na
diskriminaciji bilo koje vrste, ukoliko se taj bol ili patnja vrše od strane ili uz pristanak ili
podstiču od strane ili vrše bez suprotstavljanja od strane javnog službenika ili drugog lica koje
djeluje u službenom svojstvu. Ovaj pojam ne uključuje bol ili patnju koja se pojavljuje iz, ili je
neodvojiva od ili se pojavljuje slučajno prilikom preduzimanja zakonskih sankcija (EMN
rječnik pojmova).
92. Trgovina ljudima podrazumijeva vrbovanje, prevoz, prebacivanje, prikrivanje ili prijem lica,
uključujući razmjenu ili transfer kontrole nad tim licima, putem prijetnje ili upotrebe sile ili
drugih oblika prisile, otmice, prevare, obmane, zloupotrebe moći ili položaja ranjivosti ili
davanjem ili primanjem plaćanja ili koristi radi postizanja saglasnosti lica koja ima kontrolu
nad drugim licem, u svrhu eksploatacije.
93. Dijete (ili maloljetnik) bez pratnje je dijete koje je odvojeno od oba roditelja i druge rodbine
i za koje se ne brine odraslo lice koje je, po osnovu zakona ili običaja, odgovorno za brigu o
tom djetetu.
94. Nebezbjedan aerodrom je aerodrom označen od strane nacionalnih vlasti kao aerodrom koji
ne ispunjava osnovne bezbjednosne zahtjeve.
95. VIS (Vizni informacioni sistem) je baza podataka koja sadrži informacije, uključujući
biometriju, o zahtjevima za vizu od strane državljana trećih zemalja od kojih se zahtjeva viza
za ulazak u šengenski prostor. Sistem je uspostavljen u junu 2004.godine Odlukom Savjeta
2004/514/EC. VIS je uvođen na regionalnoj osnovi, sa početkom od 11.oktobra za države
Sjeverne Afrike.
96. Viza podrazumijeva dozvolu izdatu od strane zemlje članice u pogledu:
a) Tranzita kroz ili namjeravanog boravka na terotoriji zemalja članica u trajanju ne dužem
od 3 mjeseca u bilo kojem 6-mjesečnom periodu od dana prvog ulaska na teritoriju
zemalja članica;
b) Tranzita kroz međunarodno tranzitno područje aerodroma zemalja članica.
97. Naljepnica (stiker) vize podrazumijeva unifikovani oblik za vize kako je definisano
Regulativom Savjeta (EC) broj 1683/95 od 29.maja 1995.godine o uspostavi unifikovanog
obrasca za vize.
98. Dobrovoljni odlazak podrazumijeva saglasnost sa obavezom o povratku unutar vremenskog
okvira određenog za tu svrhu u odluci o povratku (Direktiva 2008/115/EC).
99. Dobrovoljni povratak podrazumijeva povratak koji se preduzima prateći slobodnu volju
državljanina treće zemlje za kojeg nije donesena odluka o povratku i koji zakonski boravi u
šengenskom prostoru (Direktiva o povratku, član 3 (3)).
100. Ranjivo lice podrazumijeva maloljetnike, maloljetnike bez pratnje, lica sa
invaliditetom, stara lica, trudnice, samohrane roditelje sa maloljetnom djecom i lica koja su
bila predmet mučenja (torture), silovanja ili drugih ozbiljnih vidova psihološkog, fizičkog ili
seksualnog nasilja (Direktiva 2008/115/EC)