http://www.turansam.

org
**********
TURAN-SAM: TURAN Stratejik Araştırmalar Merkezi * TURAN-CSR: TURAN Center for Strategic Researches
TURAN-SAM Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Yıl: 2018; Cilt: 10/İLKBAHAR, Sayı: 38
TURAN-CSR International Scientific Peer-Reviewed, Refereed Journal; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Year: 2018; Volume: 10/SPRING, Issue: 38
DOI: http://dx.doi.org/10.15189/1308-8041
(7)
Taylan MARAL79
NEW YORK TIMES VE BİR ARAŞTIRMACI GAZETECİLİK ÖRNEĞİ OLARAK PENTAGON
BELGELERİ
NEW YORK TIMES AND PENTAGON DOCUMENTS AS A SAMPLE OF INVESTIGATIVE
JOURNALISM

ÖZ
Amerika Birleşik Devletleri’nin “demokrasi götürme” çabasında olduğu ülkelerden birisi de
Vietnam’dır. Öncesinde Fransızların bulunduğu bölgede yer edinmek isteyen Amerika, Kuzey ve Güney
olmak üzere ikiye bölünen Vietnam’da Güney’i destekleyerek Komünizmin yayılmasını engellemek
maksadında olduğunu duyurmuştu. Ancak geçen zaman içerisinde işler istedikleri gibi gitmemiş, arazi,
mevsim ve diğer insani şartlar karşısında gün geçtikçe ağır kayıplar vermeye başlamışlardı. Ancak Amerikan
hükümeti basına, Amerikan toplumuna ve dünyaya savaşı kazandıklarını, sürecin başarılı bir şekilde
yürütüldüğünü söyleyen beyanlar veriyordu.
Bu durum savaş başladığında başkan olan Truman’dan, istifa eden Nixon’a kadar böyle devam etti.
Ancak gerçekleri insanlara duyurmak amacında olan Ellsberg, New York Times muhabiri Sheehan ile irtibata
geçip elde edilen belgelerin gazetede yayımlanmasını sağlayarak bir skandalın ortaya çıkarılmasını
sağlayacaklardı.
Anahtar Kelimeler: Pentagon Belgeleri, New York Times, Neil Sheehan, Araştırmacı Gazetecilik.

ABSTRACT
Vietnam is one of the countries in which USA has made effort to bring democracy. America, while
intending to have occupation in the region where French had allocated before, had announced that it had
aimed to prevent the spreading of communism by supporting the South of the State that had been devided into
two as North and South. But, the things had not gone the way through as they wanted, as the time passed by,
they had begun to get losses by confronting the cicumstances of the field, climate and life conditions. However,
American Government was making declarations to the press and to American people that they won the war
and the process was on the course successfully.
This situation continued likewise beginning from the term of Truman, who was the President of USA
when the war began, till the time of Nixon who resigned. But, Ellsberg, who had the goal of proclaiming the
truthes to the people, by communicating with Sheehan, reporter of New York Times, was going to reveal a
scandal by having the obtained documents published in the newspaper.
Keywords: Pentagon Documents, New York Times, Neil Sheehan, Investigative Journalism.

79
İstanbul Üniversitesi Teknoloji Transfer Uyg. ve Arş. Mrk., tmaral@istanbul.edu.tr; İstanbul/TÜRKİYE.

63
 http://www.turansam.org
**********
TURAN-SAM: TURAN Stratejik Araştırmalar Merkezi * TURAN-CSR: TURAN Center for Strategic Researches
TURAN-SAM Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Yıl: 2018; Cilt: 10/İLKBAHAR, Sayı: 38
TURAN-CSR International Scientific Peer-Reviewed, Refereed Journal; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Year: 2018; Volume: 10/SPRING, Issue: 38
DOI: http://dx.doi.org/10.15189/1308-8041
GİRİŞ
Çinhindi ya da Hindiçin olarak isimlendirilen bölge, Güneydoğu Asya'da, kabaca Hindistan'ın doğusu
ve Çin'in güneyinde kalan bölge olarak tanımlanmaktadır. Çinhindi bölgesi, Myanmar, Tayland, Yarımada
Malezya’sı, Kamboçya, Laos ve Vietnam’ı kapsamaktadır. Çinhindi ya da Hindiçin kavramı, ekseriyetle
Fransız sömürgesi olan Laos, Kamboçya ve Vietnam'ı tanımlamak için de kullanılır.80
Pentagon Papers olarak da bilinen, United States – Vietnam Relations, 1945–1967: A Study Prepared
by the Department of Defense (Amerika Birleşik Devletleri – Vietnam İlişkileri, 1945–1967: Savunma
Bakanlığınca Hazırlanan Bir Çalışma) belgelerin, eski bir askeri analist tarafından basına sızdırılması olayıdır.
Belgeler, Amerikan yönetiminin kendi halkına, senatosuna ve dünyaya Vietnam savaşıyla ilgili söylediği
yalanları göstermesi bakımından oldukça önemlidir. Belgeleri sızdıran kişi kadar, onları yayımlayan gazete
ve gazeteci de skandalın önemli aktörlerindendir.

1. NEW YORK TIMES

New York Times gazetesi, New York’un ve Amerika’nın en saygın, günlük gazetelerinden bir
tanesidir. Edward B. Wesley, George Jones ve Henry Jarvis Raymond tarafından 18 Eylül 1851’de
kurulmuştur.81 Amerikan liberal solunun referans gazetelerinden olan New York Times, Birinci Dünya Savaşı
ile ilgili olarak yayımladığı “Avrupalı Devlet adamlarının, ilerleyen savaşa ilişkin raporları ve konuşmaları”
başlıklı yazısı ile 1918 yılında ilk Pulitzer ödülünü kazanmıştır.82
Times, ilk çıkmaya başlandığında sadece dört sayfadan ibaret olup, tirajı 20 bin civarındaydı. İlk
sayfasında “Avrupa’dan Haberler”e yer vermeye özen gösteren Times, 1834’de Demokrat Andrew Jackson
taraftarlarına karşı kurulan ve 1854 yılında Cumhuriyetçi Partiye yerini bırakan “Whig”leri (Liberaller)
desteklemiştir. Sonrasında ise kölelik karşıtlarına ve Cumhuriyetçilere doğru evrilen bir çizgide yer almıştır.
New York Times’ın kurucusu ve editörlerinden Henry Jarvis Raymond’un ölümünden sonra gazetenin
editörlüğüne Louis J. Jennigs getirildi. Times editörü olarak Jennigs, New York Belediyesine yönelik olarak
Tweed Çetesinin yolsuzluğunu ortaya çıkaran bir yazı dizisi yayımlayarak, çetenin çökmesini sağladı. Bu tabii
ki Times’ın ortaya çıkardığı tek yolsuzluk haberi olmayacaktı. Posta İdaresindeki rüşvet olayını da ortaya
çıkaran Times, 1891’de New York Yaşam Sigortası Şirketindeki suiistimalleri de ortaya çıkarmıştır.83
New York Times, Joseph Pulitzer’in “Yeni Gazetecilik” kavramını benimsememiş, dramatik olmayan
ve resimsiz başlıklar kullanmaya devam etmiştir. Tirajı 9 bin seviyesine kadar gerileyince, Times’da Adolph
Simon Ochs dönemi başlayacaktı. Ochs, Harry Alloway’in teklifi ile 18 Ağustos 1896’da, 75 bin dolar
yatırarak Times’e ortak oldu ve eğer üç yıl içerisinde kâr elde edildiği takdirde hisselerin 951’ini almak şartıyla
genel yayın yönetmen oldu. Günümüzde halen gazetenin sloganı olarak kullanılan “Haber olan her şey
basılabilir” sloganını getiren adam olan Ochs, pazar günleri magazin, cumartesi günleri kitap eleştirisi ve
pazartesi günleri ise yayımladığı ekonomi ekleri ile tirajı oldukça yükselterek yeniden kâr elde eder duruma
getirdi.84 Günümüzde gazetenin sahibi, The New York Times Company şirketidir. Demokrat Parti destekçisi
olan ve bünyesinde International Herald Tribune ve The Boston Globe gibi onlarca basın kuruluşunu
bulunduran şirketin şu anki yöneticisi Adolph Simon Ochs’un ailesinden Arthur Ochs Sulzberber Jr.’dır.
Times, her zaman dikkat çekici haberler yapmayı başarmıştır. 1912 yılında Titanik gemisinin batışı,
1914’te İngiltere’nin Almanya’ya savaş ilan etmesine neden olacak diplomatik yazışmaların yayınlanması
gibi önemli haberleri, 1918 yılında Pulitzer ödülünü de kazandıracak olan “I. Dünya Savaşı’na ilişkin

80
Erkul, İ. Ç. (2010), Soğuk Savaş’ın Üç Büyük Kırılma Noktası: Vietnam ve Afganistan Savaşları, Savaşların Sonuçları,
Günümüze ve Uluslararası İlişkilere Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi SBE, s.63.
81
Gönenç, Ö. (2010), Dünya Medyası, İstanbul: Truva Yayınları, s.177.
82
Pulitzer, The New York Times, http://www.pulitzer.org/winners/new-york-times, (Erişim Tarihi: 28.02.2018)
83
İnceoğlu, A.g. e., s. 67.
84
A.e., s.68.

64
 http://www.turansam.org
**********
TURAN-SAM: TURAN Stratejik Araştırmalar Merkezi * TURAN-CSR: TURAN Center for Strategic Researches
TURAN-SAM Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Yıl: 2018; Cilt: 10/İLKBAHAR, Sayı: 38
TURAN-CSR International Scientific Peer-Reviewed, Refereed Journal; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Year: 2018; Volume: 10/SPRING, Issue: 38
DOI: http://dx.doi.org/10.15189/1308-8041
belgelerin yayınlanması” izledi. Günümüzde de Pulitzer ödülünü 101 kez ile en çok kazanan gazete olma
unvanını korumaktadır.85
New York Times’ın ortaya çıkardığı elbette birçok skandal ve yolsuzluk haberi mevcuttur. Yayın
politikası “haber değeri olan her şeyi yayınla” şeklinde eleştirel yaklaşımdır. NYT’nin dünya çapında adını
duyuran olay ise “Pentagon Belgeleri” olarak bilinen haberi olmuştur. Tam adı “Amerika Birleşik Devletleri
– Vietnam İlişkileri, 1945–1967: Savunma Bakanlığınca Hazırlanan Bir Çalışma” olan Pentagon Belgeleri
1971 yılında New York Times’ın kapağında yayınlandığında Amerika Birleşik Devletlerinde hiçbir şey eskisi
gibi olmayacaktı. Kennedy, Johnson ve Nixon dönemlerini derinden etkileyen Pentagon Belgeleri, sonrasında
gelecek olan Watergate Skandalı ile Amerika’yı derinden sarsacak olayların ve yeni bir devrin de başlangıcı
demekti. The New York Times gazetesi, çok satan gazete ile iyi gazete tanımlamaları arasında dik duruşu ile
ayakta kalabilmeyi başarmış ABD’nin ve hatta dünyanın sayılı kaliteli gazetelerinden bir tanesidir.86 Bir
haberi yayımlamak, haberi yapan gazeteci kadar o gazetenin yayın politikası ile de eş değerdedir. Günümüzde
de aynı eleştirel çizgisini korumaya çalıştığı söylenebilen, haberciliğin özellikle de araştırmacı gazeteciliğin
önde gelen isimlerinden olan New York Times’ın Genel Yayın Yönetmenliğini Jill Abramson’dan devralan
Dean Baquet icra etmektedir.

1.1. Neil Sheehan

Pentagon Belgeleri haberinin altında imzası olan gazeteci Neil Sheehan’dır. İrlandalı göçmen bir
ailenin oğlu olarak 27 Ekim 1936’da Massachusetts’in Holyoke yakınlarındaki bir süt çiftliğinde dünyaya
gelen Cornelius Mahoney "Neil" Sheehan, Harvard Üniversitesinden mezun olduktan sonra 1958 yılında ABD
ordusuna katıldı. 1959’da önce Kore’ye hemen ardından Tokyo’da ki 7. Piyade Gazetesine gitti. 1963 yılında
Saigon’da genç bir UPI (United International Press) muhabiri olarak çalışmaya başladı. Fransız sömürge
güçlerinin Vietnam’dan çekilmesinin ardından bölgede yaptığı röportajlar ile dikkat çeken Sheehan, raporuyla
New York Times’ın da dikkatini çekti ve 1964 yılında New York Times kadrosuna katıldı. Bir süre Endonezya
ve Vietnam muhabirliği yaptıktan sonra, 1966 yılında gazetenin Pentagon muhabiri oldu.87
Sheehan, adını gazetesinin ve dünya gazeteciliğinin tarihine yazdıracak olan asıl başarısına 1971
yılında ulaşacaktı. Eski bir Dış İşleri çalışanı olan Daniel Ellsber, tam 47 cilt ve 7000 sayfadan oluşan “United
States – Vietnam Relations, 1945–1967: A Study Prepared by the Department of Defense” (Amerika Birleşik
Devletleri – Vietnam İlişkileri, 1945–1967: Savunma Bakanlığınca Hazırlanan Bir Çalışma), bilinen adıyla
Pentagon Belgelerini Neil Sheehan’a yayınlaması amacıyla verdiğinde Amerika için her şey çok farklı
olacaktı.
Sheehan, Pentagon Belgelerinin yanı sıra Amerikan dış politikasını sert şekilde eleştiren yazılar ve
araştırmalar yapmaya ve yayınlamaya devam etti. 1972 yılında yazdığı ve yine Vietnam’da yaşanan bir
rezaleti anlattığı “The Arnheiter Affair” isimli kitap bunlardan ilkidir. Times’daki görevine ara vererek
yoğunlaştığı ancak bir kaza sonucu yayımlaması uzun süren diğer kitabı ise yine Vietnam’dan arkadaşı olan
Albay John Paul Vann’ın cenaze töreninde kaleme almaya karar verdiği “A Bright Shining Lie: Vietnam’daki
Amerika ve John Paul Vann” isimli kitabıdır. Kitabında arkadaşı Vann’ın gözünden Amerika’nın Vietnam
yalanlarını ve orada yaşananları anlatmıştır. Bununla kalmayan Sheehan, 1992’de “Savaş Bittikten Sonra” ve
2009 yılında “Soğuk Savaşta, Ateşli Barış” kitabını yayımlamıştır. Neil Sheehan, evli ve iki kız çocuğu
sahibidir. Karısı Susan Sheehan, haftalık olarak yayınlanan ve bir karikatür, hiciv, eleştiri ve deneme dergisi
olan New Yorker yazarıdır. Susan Sheehan, 1983’te Bilimkurgu alanında Pulitzer Ödülünü kazandı.
Sheehan’ın iki kızından biri 21 yaşındaki Maria ve 37 yaşındaki Catherine’dir. 82 yaşında olan Neil Sheehan
ve eşi Susan, bugün halâ Washington DC’de yaşamını sürdürmektedir.88

85
The Times Wins 5 Pulitzer Prizes, http://www.nytimes.com/2009/04/21/business/media/21pulitzer .html, (Erişim Tarihi:
28.02.2018)
86
İnceoğlu, a.g.e., s.65.
87
Neil Sheehan, http://www.achievement.org/achiever/neil-sheehan/, (Erişim Tarihi: 02.03.2018)
88
Neil Sheehan, http://www.achievement.org/achiever/neil-sheehan/, (Erişim Tarihi: 04.03.2018)

65
 http://www.turansam.org
**********
TURAN-SAM: TURAN Stratejik Araştırmalar Merkezi * TURAN-CSR: TURAN Center for Strategic Researches
TURAN-SAM Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Yıl: 2018; Cilt: 10/İLKBAHAR, Sayı: 38
TURAN-CSR International Scientific Peer-Reviewed, Refereed Journal; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Year: 2018; Volume: 10/SPRING, Issue: 38
DOI: http://dx.doi.org/10.15189/1308-8041
2. BELGELERİN ORTAYA ÇIKIŞI
22 Kasım 1963’te başkan John Fitzgerald Kennedy’nin suikast sonucu öldürülmesinden sonra,
başkanlığa yardımcısı Lyndon Johnson geçmişti. Başkan yardımcılığı döneminde verilen bilgilerden emin
olamayan başkan Johnson, bu kez Başkan sıfatıyla, ABD’nin Savunma Bakanlığının ve aynı zamanda Genel
Kurmay Başkanlığının bulunduğu Pentagon’dan acilen Vietnam ile ilgili detaylı bilgi istediğini iletir.
Savunma Bakanı Robert McNamara bizzat kendisi Saygon’a giderek oradaki Amerikalı Generallerle
görüşerek, cepheleri gezdi. Dönüşte Saygon havaalanında yaptığı açıklamada:
“Vietnam’da gördüklerim ve Generallerimizden dinlediklerim beni çok mutlu etti. Eğittiğimiz Güney
Vietnam ordusu artık çok daha büyük sorumluluk alabilecek seviyeye geldi. Savaş hattında bizim yükümüzü
alabilecek hale geldiler. Komünist Viet Kong’lular etkinlik ve insan kaynakları bakımından da
gerilemektedir.”89
Ancak sonradan ortaya çıkacak olan ve herkesin bildiği tabirle Pentagon Belgelerinde de görüleceği
üzere bu açıklama ve politikanın hepsi tamamen bir yalan üzerine kurulmuştu. Ve bu yalanı ortaya çıkaran
kişi de eski bir askeri analist olan Daniel Ellsberg’dir. Önceleri ateşli bir savaş taraftarı olan Ellsberg,
gerçeklerle yüzleştiğinde kendi hayatını tehlikeye atacak kararı vererek kendisinin de içinde bulunduğu
“1495-1967 yılları arasında Amerika-Vietnam İlişkileri” raporunun kopyasını basına sızdırmaya karar verir.90
Ellsberg, rapordaki gerçeklerle başkan Lyndon Johnson’un söyledikleri arasındaki farkı gördüğünde, sadece
kamuoyuna değil kongre üyelerine dahi sürekli yalanlar söylendiğini ispatlamış oluyordu. Hatta önceki
başkanlar Truman ve Kennedy’nin de benzer uygulamaların içerisinde olduğu, Laos ve Kamboçya’yı da
savaşın içerisine çekmek amacıyla saldırılar tertiplendiğini görüyordu. 91
Ellsberg, belgeleri birilerine iletmek istediğinde senatörler dahil kimse ilgilenmedi-ilgilenemedi. Son
olarak belgeleri basın yoluyla kamuoyuna duyurmaktan başka yol kalmamıştı.92 Ellsberg elindeki belgelerin
fotokopilerini çekerek, Mart 1971’de “UPI-United Press International” haber ajansını Saygon basın
topluluğunda temsil eden ve bir savaş aleyhtarı olan New York Times muhabiri Neil Sheehan’a verdi. Sheehan
ve gazetedeki bir ekip belgelerin gerçekliğini kontrol etmelerinden sonra gazetenin avukatları ve ayrıca yine
bir başka hukuk bürosunca da tekrar tekrar incelenmesi birkaç ay sürdü. Bu süre zarfında belgeler gazete
binasında değil, Hilton’da bir odada tutuldu.93 Belgelerin nasıl yayımlanacağı konusunda ise bölüm bölüm
yayımlanmasında karar varılmış ve gazete sahibinin de onay vermesiyle ilk bölüm 13 Haziran 1971’de The
New York Times’da yayımlanmıştır. Bunun üzerine hükümet, ulusal çıkarların zedelendiği iddiasıyla yayının
durdurulması için mahkemeye başvurmuştur.94
İlk bölümün ardından Başsavcı Mitchell, yayının durdurulmasını istemiş, ancak Times reddetmiştir.
Bunun üzerine Nixon tarafından iş başına getirilen eyalet hakimi Gurfein, 15 Haziran’da geçici bir kısıtlama
ile yayını 3. Bölümünden sonra durdurdu. Kararı temyize götüren Times’ın talebine, New York Court of
Appeals-Temyiz Mahkemesi 23 Haziran’da hakim Gurfein’in kararını iptal ettiğini bildirerek cevap verdi.
Böylece gazete tarihi bir zafer kazanmış oluyordu.
Bu gelişmeler devam ederken Ellsberg, belgeleri çoğaltmış ve 17 farklı gazeteye daha göndermişti.
Belgeleri inceleyen The Washington Post gazetesi de bir taraftan yayımlamaya devam etti. Boston Globe,
Chicago Sun gibi diğer gazeteler de belgeleri ardı ardına yayımlamaya başladı. Gazetelerin avukatları,
anayasal olarak basının kısıtlanamayacağı hükmüne dayanarak “kısıtlama emrine itiraz etmek yerine, bu

89
Tunçdemir, C., ABD Mahkemesinin, ‘The Post’a Konu Olan Basın Özgürlüğü Kararının Gerekçesi,
http://t24.com.tr/yazarlar/cemal-tuncdemir/abd-mahkemesinin-the-posta-konu-olan-basin-ozgurlugu-kararinin-gerekcesi,18977,
(Erişim Tarihi: 06.032018).
90
Kalkandelen, Z. (2010), Gerçeğin Sözcüsü Olmak, Cumhuriyet Pazar Dergi, 25 Nisan 2010.
91
Öymen, O., Gizli Belgelerin Sızdırılması ve Basın Özgürlüğü, http://ahmetsaltik.net/tag/pentagon-belgeleri/, (Erişim Tarihi:
06.03.2018).
92
Tunçdemir, C., Milli Gazeteciliğin Düşmanı: Fotokopi Makinesi, http:// t24.com.tr/yazarlar/cemal-tuncdemir/milli-
gazeteciligin-dusmani-fotokopi-makinesi,6323, (Erişim Tarihi: 05.03.2018)
93
Alemdar, Z. (1990). Oyunun Kuralı: Basında Özdenetim, Ankara: Bilgi Yayınları, s.57.
94
İnceoğlu, a.g.e., s.109.

66
 http://www.turansam.org
**********
TURAN-SAM: TURAN Stratejik Araştırmalar Merkezi * TURAN-CSR: TURAN Center for Strategic Researches
TURAN-SAM Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Yıl: 2018; Cilt: 10/İLKBAHAR, Sayı: 38
TURAN-CSR International Scientific Peer-Reviewed, Refereed Journal; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Year: 2018; Volume: 10/SPRING, Issue: 38
DOI: http://dx.doi.org/10.15189/1308-8041
yayının ulusal güvenlikle ilgisi olduğu” iddialarının ispatlanamaması nedeniyle “6’ya üç” olarak da bilinen
oylama neticesinde davayı kazanmış oldular.95
Mahkemenin bu kararı hükümet yetkilileri ile birlikte tabii olarak en çok başkan Nixon’ı rahatsız
etmişti. Başkan Nixon, Kissinger ile yaptığı telefon görüşmesinde şöyle diyecekti:
“Yüksek mahkemenin kararını duyunca çılgına döndüm. Bu mahkeme mutlaka kapatılmalı! Öncelikle
aldıkları karardan hiç hoşlanmadım. Umarım bu mahkemede yargıç diye geçinen soytarıların hepsinden daha
uzun yaşarım!”96
Belgeleri kimin nasıl sızdırdığı konusunda da çokça soru akıllarda dolaşırken, oklar Ellsberg’i
göstermeye başlamıştı. Yıllar sonra Ellsberg bunu şöyle ifade edecekti:
“Ne yaptığımı eski eşime anlatmıştım. O da bunu üvey annesine söylemiş. Üvey annesi de FBI’a...
Böylece yaptıklarım ortaya çıktı.”97
Nixon ve hükümet yetkilileri vazgeçecek gibi değillerdi. Nixon, “Muslukçular” denen özel bir
araştırma birimi kurdu. Muslukçuların başına da Egil Bud Krogh’u getirdi. Ekipte yer alan bir CIA görevlisi
olan Howard Hunt, Ellsberg’i karalayarak itibarını düşürmeyi, bu amaçla bilgi toplanmasını önerdi. Plana göre
Ellsberg’in psikoloğu Dr. Lewis FIELDING’ten Daniel Ellsber’e ait bilgileri çalmayı bile düşündüler. Ancak
başarılı olamadılar. Aralık 1971’de Ellsberg ve ona yardım eden arkadaşı Tony Russo, mahkeme karşısına
çıkarılarak yargılanmaya başladı. Russo casusluk suçlamasıyla 35 yıl, Ellsberg ise komplo ve 8 başka suçtan
toplam 115 yıl ile yargılandı. Ancak mahkeme her ikisini de serbest bıraktı. Ellsberg’i ise en çok üzen şey,
hayatı ve kariyerini hiçe sayarak, hapsi dahi göze alarak giriştiği bu yolda, Amerikan halkının gerekli
hassasiyeti göstermemiş olmasıdır. Nitekim Nixon, 1972 yılında yapılan seçimleri 50 eyaletin 49’unu
kazanarak ezici bir çoğunlukla kazanmış ve tekrar başkan seçilmişti.98

SONUÇ
Savaş tamamıyla sona erdiğinde Amerika çekilmiş ve ardında 2 milyondan fazla Vietnamlı ile 58 bin
Amerikalının hayatını kaybettiği bir savaş bırakmıştı. Üzerine çok konuşulan, mahkemeler açılan ve hayatlar
konan belgelerin üzerindeki gizlilik kararı 4 Mayıs 2011 tarihinde kaldırıldığında, 7000 sayfalık Pentagon
Belgeleri devlet kütüphanelerinde kamuoyuna sunulmuş oldu.
Araştırmacı gazeteciliğin başlangıcı olarak bilinen Pentagon Belgelerinin ortaya çıkarılması,
Amerika’nın kaybettiğinin görülmesi açısından da büyük önem göstermektedir. Savaşı kaybetmiş olsa da
ülkede görülen mahkeme süreçlerinde hukukun göstermiş olduğu tarafsızlık, güçler ayrılığı ilkesinin ne denli
önemli ve güçlü olduğunu da gözler önüne sermiştir. Araştırmacı gazeteciliğin ortaya çıkarmış olduğu skandal
neticesinde, Nixon hükümeti ile New York Times arasında ciddi gerilim yaşanmış ve basına yansımıştır. Aynı
olayın devamında bir başka skandal patlak vermiş ve Watergate Skandalı ortaya çıkmıştır. Watergate’e
rağmen Nixon seçimden galip ayrılmış ancak Pentagon Belgeleriyle başlayan bu süreç sonunda Nixon
istifasıyla sonuçlanmıştır.

KAYNAKÇA
1. Erkul, İ. Ç. (2010), Soğuk Savaş’ın Üç Büyük Kırılma Noktası: Vietnam ve Afganistan Savaşları,
Savaşların Sonuçları, Günümüze ve Uluslararası İlişkilere Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya:
Selçuk Üniversitesi SBE.
2. Gönenç, Ö. (2010), Dünya Medyası, İstanbul: Truva Yayınları.

95
A.e., s.110.
96
http://nixontapes.org, (Erişim Tarihi: 06.03.2018).
97
The Most Dangerous Man in America: Daniel Ellsberg and The Pentagon Papers. (Amerika’daki En Tehlikeli Adam: Daniel
Ellsberg ve Pentagon Belgeleri), Rick Goldsmith (Yön.), Belgesel. 2009.
98
The Most Dangerous Man in America: Daniel Ellsberg and The Pentagon Papers. (Amerika’daki En Tehlikeli Adam: Daniel
Ellsberg ve Pentagon Belgeleri), Rick Goldsmith (Yön.), Belgesel. 2009.

67
 http://www.turansam.org
**********
TURAN-SAM: TURAN Stratejik Araştırmalar Merkezi * TURAN-CSR: TURAN Center for Strategic Researches
TURAN-SAM Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Yıl: 2018; Cilt: 10/İLKBAHAR, Sayı: 38
TURAN-CSR International Scientific Peer-Reviewed, Refereed Journal; ISSN: 1308-8041, e-ISSN: 1309-4033; Year: 2018; Volume: 10/SPRING, Issue: 38
DOI: http://dx.doi.org/10.15189/1308-8041
3. Pulitzer, The New York Times, http://www.pulitzer.org/winners/new-york-times, (Erişim Tarihi:
28.02.2018)
4. İnceoğlu, Y. G., (2015), Uluslararası Medya-Medya Eleştirileri, İstanbul: Der Yayınları.
5. The Times Wins 5 Pulitzer Prizes, http://www.nytimes.com/2009/04/21/
business/media/21pulitzer.html, (Erişim Tarihi: 28.02.2018)
6. Neil Sheehan, http://www.achievement.org/achiever/neil-sheehan/, (Erişim Tarihi: 04.03.2018)
7. Tunçdemir, C., ABD Mahkemesinin, ‘The Post’a Konu Olan Basın Özgürlüğü Kararının Gerekçesi,
http://t24.com.tr/yazarlar/cemal-tuncdemir/abd-mahkemesinin-the-posta-konu-olan-basin-ozgurlugu-
kararinin-gerekcesi,18977, (Erişim Tarihi: 06.032018).
8. Kalkandelen, Z., (2010), Gerçeğin Sözcüsü Olmak, Cumhuriyet Pazar Dergi, 25 Nisan 2010.
9. Tunçdemir, C., Milli Gazeteciliğin Düşmanı: Fotokopi Makinesi, http://t24. com.tr/yazarlar/cemal-
tuncdemir/milli-gazeteciligin-dusmani-fotokopi-makinesi, 6323, (Erişim Tarihi: 05.03.2018)
10. Alemdar, Z. (1990). Oyunun Kuralı:Basında Özdenetim, Ankara: Bilgi Yayınları.
11. http://nixontapes.org, (Erişim Tarihi: 06.03.2018).
12. The Most Dangerous Man in America: Daniel Ellsberg and The Pentagon Papers, Rick Goldsmith
(Yön.), Belgesel. 2009.
13. Öymen, O., Gizli Belgelerin Sızdırılması ve Basın Özgürlüğü, http://ahmetsaltik.net/tag/pentagon-
belgeleri/, (Erişim Tarihi: 06.03.2018).

68