„Pan Tadeusz” – 1832-1834, Paryż,

Przyczyny powstania dzieła:

⦁ przypomnienie historii Polski, czyli kraju, za którym tak bardzo tęsknił; obudzenie
nadziei pokładanych w kampanii napoleońskiej;

⦁ sławienie uroków ziemiańskiego, szlacheckiego życia oraz piękna przyrody

rodzimej ziemi;

⦁ optymistyczna wizja przyszłych losów Polski;

⦁ epopeja miała być też dla autora powrotem do „arkadii lat dziecięcych”, stąd też w
utworze pojawił się obraz tzw. małej ojczyzny.

⦁ Nastroje panujące wśród emigracji ( Epilog)

Bardzo ważne części: Inwokacja, Epilog

Czas, miejsce:

Litwa, Soplicowo ( miejscowość fikcyjna), lata 1811 (I-X)/1812 (XI,XII)

Bohaterowie: Jacek Soplica – Ks. Robak, Tadeusz, Zosia, Telimena, Hrabia, Sędzia, Wojski,
Podkomorzy, szlachta Dobrzyńska – zaścianek, Gerwazy, Protazy.
Bohaterowie z przeszłości – Stolnik Horeszko, Ewa – jego córka, ukochana Jacka.

⦁ Spór o zamek – zamek był własnością Horeszków, po zabiciu Stolnika przez Jacka,
przekazany przez Rosjan dla rodziny Sopliców. ( Jacek uznany przez Moskali za
sprzymierzeńca – stąd podarunek, przez rodaków za zdrajcę – dlatego zdecydował
się wyjechać. Tadeusz był już na świecie, żona Jacka nie żyła).

⦁ Życie i przemiana Jacka Soplicy/ ks. Robaka

⦁ Perypetie miłosne Tadeusza – Telimena, Zosia.

⦁ Wątek patriotyczny – działalność ks. Robaka, przygotowanie powstania na Litwie –

przyjście Napoleona ( w drodze na Moskwę) wraz z Legionami Dąbrowskiego.

⦁ Wątki poboczne: spór o Kusego i Sokoła, …

Historia w utworze – przywoływane wydarzenia historyczne – wystrój wnętrza: zegar z

kurantem ( Mazurek Dąbrowskiego – Legiony Polskie), portret Kościuszki ( insurekcja
kościuszkowska), koncert Jankiela ( Konstytucja 3 Maja, Sejm Czteroletni, Targowica,
żołnierz – tułacz, legiony Dąbrowskiego) – funkcja: ukazanie przeszłości Polski, danie
nadziei, ..itp
Jacek Soplica – ks. Robak: cechy romantyczne/ inne bohatera
Przyroda – opisy – bardzo ważne!! Różna rola przyrody, kunszt języka ( środki poetyckie)
Ostatni zajazd na Litwie – przymiotnik „ ostatni” wielokrotnie pojawiający się w tekście jako

1
dowód, że opisywany świat odchodzi…
Świat szlachecki – ocena
Zwyczaje szlacheckie, tradycje
Epopeja – cechy gatunku, forma – wersyfikacja ( 13-zgłoskowiec)