ÇELİK YAPILARDA ÇATI SİSTEMİNİN BELİRLENMESİ

ÇATI NEDİR
Çatı Bir yapıyı üstten örterek son kat bitişini oluşturan, dış etkilere karşı koruyan, yağmur ve kar
sularının içeriye girmesine ve atmosferik etkilere engel olan yapı elemanına çatı adı verilir.Çatıların
bunlar haricinde ısı yalıtımı, akustik ve su buharı gibi işlevleri vardır. Yağmur ve kar yağışını
uzaklaştırmak için çeşitli eğimlerde imal edilirler.

ÇATI KAPLAMA NEDİR NASIL YAPILIR

Ahşap ya da metal malzemelerden yapılan çatı iskeletlerinin bir takım malzemelerle kaplanması
işlemine çatı kaplama denilmektedir. Bina içerisinde çatı iskeleti, su izolasyonu ve ısı yalıtımı
işlemleri tamamlandıktan sonra çatının üzeri çatı levhası ile kaplanmaktadır.
Çatı planı çizildikten sonra ilk önce çatı iskeleti yapılır. Çatı iskeleti çatı kaplama malzemesi ağırlığını
taşıyabilecek nitelikte yapıldıktan sonra, çatı yalıtımı ve su izolasyonu yapılır. Bu işlemlerden sonra
çatı kaplama veya çatı örtüsü olarak da bilinen malzemelerle (çatı kaplama levhası) çatı üzeri örtülür.
Çatı kaplama işlemleri demir veya dayanıklı iskelet üzerine yapılır. Kaplama yapılırken parçalar
halindeki malzemeler iskelet üzerine akıllı vidalarla monte edilir. Ancak her kaplama çeşidinde farklı
uygulamalar gerçekleştirilmektedir. Örneğin şıngıl çatı kaplamada öncelikle OSB levha kaplanır.
Ardından su yalıtımı için membran kaplama uygulaması da gerçekleştirildikten sonra şıngıl çatı çivisi
ile kaplama işlemi tamamlanır.

Çatı Kaplama Çeşitleri

Çatı kaplama işlemleri çok çeşitli hammaddelerden üretilerek kullanılan çatı kaplama
levhaları ile yapılmaktadır. Bunlardan bazıları alüminyum, çinko, sac, pvc ve bakır çatı
kaplama levhalarıdır. Çatı kaplama çeşitlerinden bazıları ise aşağıdaki gibidir:

 Sandviç Panel: Yan cephelerin kaplanmasında da kullanılan sandviç paneller

birbirine geçmelidir ve oldukça basit bir uygulaması vardır.
 Sac Kaplama: En çok kullanılan çatı kaplama sistemlerinden birisi olan sac
kaplamada fiyat oldukça uygundur. Ancak bu modelde ısı yalıtımı problemi söz
konusudur.
 Atermit Kaplama: Uygulaması oldukça zor bir modeldir çünkü atermit çubuklar çok
çabuk kırılmaktadır. Fakat bu modellerin tercih edilme nedeni yaz aylarında ortamı
serin tutmasından kaynaklanmaktadır.
 PVC Kaplama: Maliyet olarak en uygun ve en sık tercih edilen kaplama çeşitlerinden
birisidir.
 Kiremit Kaplama: Uygulaması zor ancak maliyet açısından ucuz bir çatı kaplama
çeşididir. Özellikle küçük apartmanların çatılarında tercih edilmektedir.
 Şıngıl Kaplama: Ülkemizde şıngıl çatı kaplama olarak da bilinen kaplama çeşidi
esnekliği ve uygulama kolaylığı ile son zamanlarda en çok tercih edilen çatı kaplama
çeşitlerinden birisidir.
 Çatı Kaplama Malzemeleri Nelerdir

Çatı kaplamalarında çatının özelliğine göre farklı örtü malzemeleri kullanılmaktadır.

 Kiremit: Kilin kalıplanıp fırınlanarak üretildiği kiremit, en çok kullanılan çatı örtü
malzemesidir.
 Üzeri Doğal Taş Kaplı Panel ve Kiremitler: Taşların öğütülmesi ve çeşitli renklerdeki
granüllerden elde edilen çatı kaplama malzemesidir.
 Poliüretan Esaslı Paneller: Şekil verilmiş iki yüzey arasına çeşitli kalınlıklarda rijit
poliüretan sert köpük sıkılmış kompozit ürünlerdir.
 Taş Yünü Esaslı Paneller: Yüksek yangın güvenliği isteyen hastane, okul gibi
binalarda tercih edilen dayanıklı kompozit bir malzemedir.

Çatı Kaplama Malzemelerinin Özellikleri Nelerdir

Çatı kaplama malzemelerini seçerken estetik görünümün yanı sıra, nasıl bir alanda
kullanılacağının da çok önemli bir rolü vardır.

Çatı kaplama malzemelerinin özellikleri hangi malzemenin kullanılmış olduğuna göre

değişiklik göstermektedir. Örneğin; kil esaslı çatı kaplama malzemeleri yoğun yağışlara ve
dış etkenlere dayanıklı, kolay döşenen malzemelerdir. Metal esaslı çatı kaplama
malzemeleri, yangından ve hava koşullarından etkilenmeyen, hafif ve ısı yalıtımı sağlayan
malzemelerdir. Plastik esaslı çatı kaplama malzemeleri; yine ısı yalıtımı sağlayan, dış
etkenlere karşı dayanıklı, su geçirmez malzemelerdir. Bitüm esaslı çatı kaplama malzemeleri
ise, su geçirmez, hafif, dış etkenlere dayanıklı, enerji tasarrufu sağlayan malzemelerdir.

Çatı Detayı

Çatı detayları farklı malzemeler içeren bir dizi katmandan oluşur. Bu üst üste dizilen
katmanlar taşıyıcı sisteme tespit edilerek sabitlenirler.

Üst çatı detayında amaç

• Yağmur, kar ve buzlanma sonucu oluşabilecek sızıntıların engellenmesi,

• Sıcaklık değişimlerine ve geçişlerine karşı direnç gösterilmesi,

• Yangın yayılımı, fırtına ve nem geçişleri gibi etkenlere karşı direnç gösterecek tasarım
gereksinimleri,taşıyıcı sistem ve ekleri tarafından sağlanması.

Su Yalıtımı

Çatı üst kaplamasının genellikle alt kısmına su sızdırmayacağı kabul edilmektedir. Ancak malzemeden,
işçilikten, zamana bağlı bozucu etkilerden veya çatıya yapılan her hangi bir müdahaleden dolayı üst
kaplama zamanla sızdırmazlık özelliğini kaybedebilir. Bu nedenle mutlaka üst kaplamayı
destekleyecek bir su yalıtım katmanı detayda yerini almalıdır. Ancak su yalıtımı uygulamaları çok titiz
uygulama işçiliği gerektirdiği unutulmamalı ve üretici firmaların önerdiği uygulama prensiplerine
tamamen uyulmalıdır. Ülkemizde mali açıdan büyük bedellere sebep olmuş başarısız yalıtım
uygulamalarına çokça rastlanmakta ve genellikle çözüm işveren tarafından mahkemelerde
aranmaktadır. Bu bağlamda yapılması gereken, bu tür hassas uygulamalar ve uygulayıcılar için bir
denetim mekanizmasının sağlanması olabilir. Dünyanın bazı ülkelerinde yapı sektöründeki buna
benzer, geriye dönüş maliyeti çok yüksek olan hassas uygulamalar, bedeli uygulayıcı firmalar
tarafından ödenen denetim firmaları uzmanlarının nezaretinde yapılmaktadır.

Havalandırma Menfezleri

Buhar bariyerleri yoğuşma oluşumunun engellenmesinde yetersiz kalabilir. Bu durumda çatının buhar
dengesi ısı yalıtım bölgesinde sağlanacak hava sirkülasyonu ile elde edilebilir. Hava dolaşımı kurumayı
çabuklaştırarak nemin diğer çatı detaylarına ulaşmasını engellemektedir.

Isı Yalıtımı

Çatı detaylarında ısı yalıtımının konumu genellikle alt kısımda taşıyıcı elemanların altında veya alt
tavanın hemen üstündedir. Yalıtım seçiminde bilinen ısı yalıtım değerlerinden başka tercih kriteri
olarak bir yüzü buhar kesici kaplanmış malzemeleri kullanılabilir.

Saçak ve Kenar Detayları

Çatı kenar ve saçak detayları, öncelikle çatı iç kısmına sızmayı engellemek üzere yeterli izolasyon ve
mukavemet değerlerine sahip birleşimlerden oluşmalıdır. Üzerinde gezilmeyen çatı detayında üst
kısımda serili bulunan çakıl tabakasının yaptığı yanal baskının tahribata yol açma riski ve
izolasyonların bitim noktası olması nedeniyle kenar detaylarında sızıntı ihtimali yüksektir.

Firma ve Katalogların Araştırılması

Firma kataloglarından BRAAS firmasının kataloğunu inceleyelim;

Firma çatı ürün ve çözümleri ile çatı altı kaplaması üzerine çalışmalar yapmaktadır.

Firmanın çatı altı yangın sorunu için çözüm olarak ürettiği A1 Sınıfı Yanmaz Çatı Kaplama Altı Levhası
Braas RoofBoard, A1 sınıfı Hiç Yanmaz yanıcılık sınıfı ile halen yürürlükte bulunan “Binaların
Yang›ndan Korunması Hakkındaki Yönetmelik” te belirtilen kriterlere uygun çatı tasarımlarında
kullanılabilecek güçlü bir üründür. Özellikle yüksek katlı ve bitişik nizam yapılar olmak üzere villalar,
apartmanlar, oteller vb tüm yapılarda güvenle uygulanabilir.