Professional Documents
Culture Documents
005
UÇUŞ EGİTİM AKADEMİ MÜDÜRLÜĞÜ Revizyon Tarihi 09.03.2009
EĞİTİM DOKÜMANI Revizyon No 00
TÜRK HAVA YOLLARI A.O. Sayfa No 1/111
BÖLÜM 1
(2) NAV Frekans Değiştirme Anahtarı – Beklemedeki ve aktif NAV frekanslarının birbiri arasında
geçiş sağlar.
(3) Çift NAV Düğmesi – NAV alıcısı için MHz (büyük düğme) ve KHz (küçük düğme) bekleme
frekanslarını ayarlar. Ayar imlecini (açık mavi kutu) NAV1 ve NAV2 alanları arasında değiştirmek
için üzerine basın.
(4) Baş Düğmesi – HSI üzerinde manuel olarak baş seçmek için çevirin. Üzerine basıldığında, baş
sekmesini o andaki baş ile senkronize eder.
(5) Joystick – Çevirildiği zaman harita menzilini değiştirir. Üzerine basıldığında harita işaretçisini
aktive eder.
(6) CRS/BARO Düğmesi – Büyük düğme barometrik basınç altimetresini ayarlar ve küçük
düğme kursu ayarlar. Kurs sadece HSI, VOR1, VOR2 yada OBS/SUSP modunda ise ayarlanabilir.
Düğmeye basmak CDI’ı o anda seçilmiş VOR’da merkezler.
(7) Çift COM Düğmesi – COM alıcısı için MHz (büyük düğme) ve KHz (küçük düğme) bekleme
frekanslarını ayarlar. Ayar imlecini (açık mavi kutu) COM1 ve COM2 alanları arasında değiştirmek
için üzerine basın.
(8) COM Frekans Değiştirme Anahtarı – Beklemedeki ve aktif COM frekanslarının birbiri
arasında geçiş sağlar. Bu anahtarı iki saniye basılı tutarsak otomatik olarak acil frekansı (121.5
MHz) aktif frekans alanına ayarlar.
(9) COM VOL/SQ Düğmesi – COM ses seviyesini kontrol eder.COM otomatik squelchi ON /OFF
olarak değiştirmek için üzerine basın. Ses seviyesi aynı alanda yüzde olarak gösterilir.
(10) Direct-to Anahtarı – Kullanıcının bir varış noktası girmesine ve seçilen varış noktasına
(belirleyici tarafından belirtilmiş, aktif yol üzerinden seçilen, yada harita imlecinin pozisyonundan
alınan) direk bir kurs kurar.
(11) FPL Anahtarı – Aktif uçuş planını yaratmak ve düzeltmek veya kaydedilmiş uçuş planlarına
ulaşmak için aktif Uçuş Planı Sayfasını görüntüler.
(12) CLR Anahtarı (DFLT MAP) – Bilgiyi siler, bir girişi iptal eder yada sayfa menülerini kapatır.
Seyrusefer Harita Sayfasını hemen görüntülemek için CLR’I basılı tutun (sadece MFD).
(13) Çift FMS Düğmesi – Görüntülenmesi gereken sayfayı seçmek için kullanılır (sadece
MFD’de). Büyük düğme bir sayfa grubunu seçer (MAP, WPT, AUX, NRST), küçük düğme ise bu
sayfa grubu içinde belli bir sayfayı seçer. Küçük düğmeye basmak seçme imlecini ON yada OFF
yapar. İmleç ON iken küçük ve büyük düğmeler kullanılarak değişik pencerelerde veri girilebilir.
Büyük düğme imleci sayfada hareket ettirir, küçük düğme ise imlecin olduğu yerde karakter
seçmek için kullanılır. G1000 görüntüleme ekranı için çok uzun bir liste görüntülüyorsa, ekranın
sağında bir kaydırma çubuğu çıkar, seçilen kategoride ilave bilgiler olduğunu gösterir. İmleci
aktifleştirmek için FMS/PUSH CRSR düğmesine basın, ve liste içinde dolaşmak için büyük FMS
düğmesini çevirin.
(15) PROC Anahtarı – Uçuş planından yaklaşmaları kalkışları ve varışları seçer. Bir uçuş planı
kullanılıyorsa, kalkış ve/veya varış havalimanı için mümkün prosedürler otomatik önerilir. Bir uçuş
planı kullanılmıyorsa, istenilen havaalanı ve istenilen prosedür seçilebilir. Bu düğme IFR kalkış
prosedürlerini (DPs), varış prosedürlerini (STARs) ve yaklaşmaları (IAPs) veritabanından seçer ve
bunları aktif uçuş planına yükler.
(16) ENT Anahtarı – Bir menü seçimini veya veri girişini kabul eder. Bu düğme bir işlemi
onaylamak veya veri girişini tamamlamak için kullanılır. Aynı zamanda seçimleri ve bilgi girişlerini
onaylamak için kullanılır.
(17) Çift ALT Düğmesi – Altimetrenin üstünde yer alan kutuya referans yüksekliğini kurar.
Büyük düğme binleri küçük düğme ise yüzleri seçer. Seçilen yükseklik, yükseklik uyarı özelliği
için yükseklik ayarı sağlar.
INSET – PFD ekranının sol alt köşesinde küçük haritanın görünmesi için basılır
OFF – Küçük haritayı kaldırmak için basılır
DCLTR (3) – İstenen harita ayrıntısı miktarını seçmek için geçici olarak basılır. Ayrıntı seviyesi
ek’teki DCLTR tuşlarına göre görünür.
• No declutter : Tüm harita özellikleri görünür durumda
• Declutter – 1 : Yer bilgisini saklar
• Declutter – 2 : Yer ve SUA bilgisini saklar
• Declutter – 3 : Geniş NAV verisini gizler ( Aktif uçuş planı dışındaki her şeyi kaldırır)
TRAFFIC – Küçük haritadaki TIS veya TAS trafiğini görüntülemek için basılır.
TOPO – Küçük haritadaki yükseklik ölçeği ve Topoğrafik verileri görüntülemek için basılır.
(örnek: kıyılar, yükseltiler, nehirler,göller vs.)
STRMSCP (isteğe bağlı) – Küçük haritadaki fırtına ve yıldırım alanlarını göstermek için basılır
(hava aracının 200nm yarıçapı etrafında)
NEXRAD (isteğe bağlı) – Küçük haritadaki radardan alınmış yağış bilgisini göstermek için
basılır.
XM LTNG (isteğe bağlı) – Küçük haritada XM radyo yıldırım bilgisini görüntülemek için basılır.
IDENT – Hava Trafik Kontrole pozisyon belirleme bilgisi iletmek için kullanılır.
BKSP – Girilmiş olan numaraların her seferinde birinin silinmesi için kullanılır.
BACK– Bir önceki seviye dönmek için kullanılır.
IDENT – Hava Trafik Kontrole pozisyon belirleme bilgisi iletmek için kullanılır.
TMR/REF – Timer/Referanslar penceresini açar.
NRST – En yakın hava meydanlarını gösteren “Nearest Airports” penceresini açar.
ALERTS – Uyarıları gösteren pencereyi açar.
ENGINE – Bu tuşa basınca Lean ve System sayfalarını açan LEAN ve SYSTEM tuşları ortaya
çıkar.
STRMSCP (seçime bağlı opsiyonel): Stormscope verilerinin Navigation Map te gösterilmesini (ya
da kaldırılmasını) sağlayan tuş.
NEXRAD (seçime bağlı opsiyonel): Yağış durum verilerinin Navigation Map te gösterilmesini (ya
da kaldırılmasını) sağlayan tuş.
XM LTGN (seçime bağlı opsiyonel): XM Radyo verilerinin Navigation Map te gösterilmesini (ya
da kaldırılmasını) sağlayan tuş.
DCLTR (declutter): Bu tuşa basarak harita bilgisinin 3 seviyede gösterilmesi sağlanır.
CHKLIST(checklist) (seçime bağlı opsiyonel): Bu tuşa basılarak Checklist sayfası gösterilir.
Uçağın yer hızının yaklaşık 30 kts fazla ve hava hızının yaklaşık 80 kts tan az olmasıyla XM
radyosu otomatik olarak sessizleştirilir. Hava aracının kabul edilebilir hız limitleri dışında ise ses
açma işlemi manuel olarak yapılır. Pilot’s Guide ın G1000 Optional Equipment kısmına bakınız.
BÖLÜM 2
UÇUŞ ALETLERİ
1. Trafik İkazı
2. Seçilmiş Baş Kutucuğu
3. İlave Harita
4. BRG1 Bilgi Penceresi
5. DME Bilgi Penceresi
6. BRG2 Bilgi Penceresi
7. Alarm Penceresi
8. Seçilmiş Yön Kutucuğu
9. İkaz Penceresi
10. Dikey Sapma/Süzülüş İkazı
11. İşaret Bikın İkazı
Hız Gosterimi
İşari hız siyah kutunun içinde gosterilmektedir. Vne hızına erişilmesiyle işaret kırmızı rengini
alır.
Hız Sınırları
Renkli kodlanmış hız sınırları bandı fdlaplı çalışma limitini, normal çalışma limitini, asla
geçilmemesi gereken hız (Vne) limitini gösterir. Düşük hız ikazı olarak kırmızı bir aralık
bulunmaktadır. Hız limitleri ve gösterge işaretleri için Pilot Çalışma el Kitabı’na (POH) bakınız.
Trend vektörünün sonunda yaklaşık olarak, mevcut ivmelenme ile 6 saniye sonra
havahızının hangi değeri alacağı gösterilmektedir.
Vhız referansları
1. Yalpa ibresi
2. Yalap skalası
3. Ufuk çizgisi
4. Havaaracı Sembolü
5. Yer Sembolü
6. Havaaracı kanat uçları
7. Yunuslama skalası
8. Dönüş / Kayış müşiri
9. Gökyüzü sembolü
10. Yalpa indeksi
2.3 ALTİMETRE
İrtifa referans ayarı istenilen bir irtifa değerine ayarlanabilir, istenilen irtifanın yaklaştığını
gösteren bir referans olarak da kullanılabilir.
Dikey Sapma / Glideslope Göstergesi aktif NAV bölümünde ILS ayarlandı ise gösterilir.
trend vektörü pilotun o anki dönüş oranı ile 6 saniye içinde hangi baştan çıkacağını tahmin
etmesini sağlar.
Yol Göstergesi
Seçilen yolun doğrultusunu gösteren yol göstergesi; GPS, VOR1 ve LOC1’de tek çizgili
oktur veya VOR2 ve LOC2’de çift çizgili oktur.
DME (opsiyonel)
DME bilgisini veren pencereyi görüntülemek için PFD tuşuna ardından DME tuşuna basın.
Navigasyon Kaynağı
BÖLÜM 3
MOTOR GÖSTERGESİ
SİSTEMİ (EIS)
MOTOR GÖSTERGESİ
Tüm durumlarda, yeşil normal, sarı dikkat ve kırmızı uyarı anlamına gelir. “ ENGINE”
tuşuna basarak, “ LEAN” ve “SYSTEM” tuşlarına ulaşılabilir ki buradan, duruma göre “ LEAN” ve
“SYSTEM” sayfalarına erişilebilir.
Kullanılan yakıt miktarını ve kalan yakıt miktarını ayarlamak için “RST FUEL” ( Yakıtı
ayarla) tuşuna basın. Miktar ayarlama tuşlarını görmek için “ GAL REM” ( Kalan galon) tuşuna
basın. Tuşlarda belirt,ldiği miktarda kalan yakıt miktarını ayarlamak için – 10 GAL, -1 GAL, +1
GAL, +10 GAL tuşları kullanılabilir. Yapıya özgü iki ek ayar tuşu bulunur.
172 – 35 GAL ( Doldurma seviyesi ) ve 53 GAL ( Dolu )
182, T182, 206, T206 – 64 GAL (Doldurma seviyesi ) ve 87 GAL ( Dolu )
Kalan yakıt miktarını girmek için bu tuşlara basın.
NOTE: Yakıt hesaplamaları, uçağın yakıt göstergesi için kullanılmaz. Yakıt hesaplamaları
son yakıt ayarlamasından kaynakla hesaplanır.
Sistem motor sayfası ekrandayken, 172 CHT hariç, herhangi bir varsayılan motor sayfası
parametrelerinde limit dışına çıkılırsa, sistem otomatik olarak varsayılan motor sayfasına döner.
BÖLÜM 4
NAV/COM VE
TRANSPONDER
TX- Bir COM frekansı girildiğinde, ilgili COM kanalının sağında, beyaz yazı ile TX ifadesi
gözükür.
ID - Mors kodu belirticisi bir NAV kanalı için “ON” durumda olduğunda, ilgili aktif NAV
kanalının solunda beyaz yazı ile ID ifadesi gözükür. Audio Panel üzerinde İlgili NAV
frekansı seçildiğinde Mors kodu duyulacaktır.
Ses düzeyi, ilgili radyo bölümü (COM1, NAV1……) göstergesinde, değişiklik yapıldıktan
sonra iki saniye boyunca gösterimde olur.
Otomatik squelch, COM kanalı için etkisizleştirilebilir. Bunun için, COM tuşuna basıp
istenilen COM alt penceresi seçilir ve VOL/PUSH SQ tuşuna basılır.
Yaklaşık iki saniye boyunca COM frekans değiştirme kanalına basılı tutulduğunda, ilgili
COM kanalında otomatik olarak emergency frekansı aktif olur.
DME Radyo
1. Tuning penceresinde, DME kaynağını görebilmek için büyük (dıştaki) FMS düğmesini
çeviriniz.
2. Küçük(içteki) FMS düğmesini çevirerek istenilen moda ayarlayarak ENT tuşunta basınız.
ADF Radyo
G1000, NAV III bir uçakta ADF tuningi desteklememektedir. ADF tuning Bendix/King KR 87
ADF Radyo üzerinden sağlanır. ADF ses ayarı da KR 87’den ayarlanmalıdır.
2. Herhangi bir FMS düğmesini (içteki yada dıştaki) çevirerek istenilen frekansı bulunuz.
3. ENT tuşuna basarak, bu frekansı, aktif COM kanalının standby alanına gönderiniz.
PFD üzerinde yapıldığı şekilde gerçekleştirilir. Herhangi bir bilgi sayfasından, FMS
düğmesini kullanarak istenilen frekansı seçiniz. ENT tuşunu kullanarak ilgili radyonun standby
alanına istenilen frekans atanır.
4.7 TRANSPONDER
Mod Seçimi
XPDR (Softkey) tuşuna basılarak STBY, ON ve ALT tuşları aktif hale getirilir.
Transponder sorguya cevap gönderirken “R” ifadesi anlık olarak reply status alanında gözükür.
Kod Yazmak
3. Uygun sayı tuşlarına basılarak dört haneli transponder kodu girilir. Son sayı girildikten beş
saniye sonra transponder kodu aktif hale gelir.
Bir kod girerken BKSP tuşuna basarak girdiğiniz son haneyi silebilir ve değiştirebilirsiniz.
1200 – ABD’de VFR kodu (diğer ülkelerdeki VFR kodları için ICAO Standartlarına bakınız.)
7000 – Avrupa’da genel olarak kullanılan VFR kodu
7500 – Uçak kaçırılma kodu
7600 – Telsiz(communication) arızası kodu
7700 – Emergency kodu
7777 – Askeri önleme operasyon kodu (bu kodu hiçbir zaman girmeyiniz)
0000 – Askeri kullanım amaçlı kod (ABD’de)
Kuyruk Tescil Raporu
BÖLÜM 5
AUDIO PANELİ
COM 1 veya COM 2 butonuna basılarak aktif verici seçilir.COM MIC butonuna basıldığı zaman
ilgili audio alıcısı kendiliğinden seçilmiş olur (COM1 VEYA COM 2).Arzu edilen alıcı istasyonu
seçmemeyi engellemek için COM MIC butonuna basmadan önce COM 1 veya COM 2 ye basılıp
seçilir.
Marker Beacon alıcısı daima on pozisyonda olmalı.Figure 5-3 de Marker Beacon ikaz
lambası PFD de görülür.MKR MUTE butonuna basıldığı zaman buton ikaz lambası yanar marker
alıcısı üzerinde ikaz seside head set veya hoparlörden duyulur.Ses aktif haldeyken MKR MUTE
butonuna basılırsa ses kısılır ama ikaz etkilenmez.Diğer Marker üzerine gelindiğinde o markerın
sinyali alınır.
DME,ADF,NAV1 yada NAV2 butonlarına basılarak seçilir yada seçilmez audio ve ikazı aynı
anda aktif ve diactif edilir.Seçilmiş audio headset veya hoporlörden duyulur .Bu 4 buton tek yada
aynı anda seçilebilir.
PILOT yada COPLT düğmelerine basarak seyrüsefer ve telsiz seslerinden kimin izole
edileceği seçilebilir. Farklı seçim opsiyonları Tablo 5-1’ de gösterilmiştir.
Birinci aktif COM frekansından alınan her yayın hafıza bloğuna otomatik olarak kaydedilir.
Yeni bir haberleşme yayını alındığında, bir sonraki hafıza bloğuna kaydedilir ve bu böyle devam
eder. 2,5 dakikalık kayıt süresi dolduğunda, kaydedici yeni kayıtları, en eski hafıza bloğunun
üzerine kaydetmeye başlar. Sistem kapandığında kayıtlı bütün hafıza blokları silinir.
*PLAY’e bir kez basıldığında en son hafıza bloğuna yapılan kayıt çalınır, sonra normal çalışma
durumuna döner.
*Mevcut hafıza bloğunu dinleme esnasında PLAY’e yeniden basılması durumunda dinlenilen
bloğu durdurur, bir önceki hafıza bloğuna geçilmesini sağlanır. PLAY tuşu hafıza blokları arasında
geriye doğru giderek istenilen bloğa ulaşılmasını sağlar. Dinleme esnasında MKR/MUTE
düğmesine basılması halinde dinlemeye son verilir ve sistem normal işleyiş durumuna döner.
Şayet yeniden dinleme esnasında COM frekansından yeni bir sinyal gelirse, geriçalma durur ve
son gelen sinyal, en son hafıza bloğu olarak kaydolur.
BÖLÜM 6
OTOPİLOT SİSTEMİ
(OPSİYONEL)
BÖLÜM 7
SEYRÜSEFER
Takip eden konular, aksi belirtilmedikçe Çok Fonksionlu Ekran (MFD) ile ilgilidir.
UYARI: Harita ekranı sadece durum farkındalığı için kullanılmalıdır. Herhangi bir harita gösterimi
navigasyon kaynakları tarafından doğrulanmalıdır.
Uçuş Planına veya Yakın Meydan olarak Direct-to Hedef Nokta Seçilmesi
1. Direct-to tuşuna basın.
2. “Flight Plan” veya “Nearest Airport” alanlarını aydınlatmak için büyük FMS düğmesini
çevirin.
3. Meydan veya waypoint listesini görüntülemek için küçük FMS düğmesini çevirin.
4. İstenen waypoint ve meydanı listeden yakmak için küçük FMS düğmesini çevirmeye devam
edin.
5. Seçimi onaylamak için ENT tuşuna basın. Seçimi aktive etmek için ENT tuşuna tekrar
basın.
Eğer listelenmiş frekans da irtifa yada sektör kısıtlaması var ise önünde bilgi belirtilir.
1. PFD üzerindeki en yakın meydanlar penceresini açmak için NRST düğmesine bas
Listede Seçili Belli Bir Meydan Bilgilerini Görüntüleme
1. Kürsörü istenilen meydan tanımlayıcısı üzerine getirecek şekilde büyük FMS düğmesini
çevir.
2. Meydan bilgisini görüntülemek için ENT düğmesine bas
3. Listeye dönmek için ENT düğmesine tekrar basın(kürsör ‘BACK’ üzerinde olmalı)
1. En yakın VOR sayfası seçili iken seçilmiş olan VOR’ın frekansını görmek için FREQ
tuşuna basın.
2. ENT tuşuna basın. Seçilmiş olan VOR frekansı standby NAV frekans alanında yer alacaktır.
Ya da
MENU tuşuna basın. “Select FREQUENCY Window” seçeneğini seçin ve ENT tuşuna basın.
Frekans alanı ekranrda aydınlanınca standby NAV alanına seçilmiş olan VOR frekansını
girmek için tekrar ENT tuşuna basın.
Eğer hedeflenen istikamet uçağı on dakika içinde bir hava sahasının içine sokacaksa
‘ahead’ (önünde) uyarısı gözükür.
Eger ucak bir hava sahasına 2 mil mesafede ise ve seçilen istikamet ucagı hava sahasının
içine götürüyorsa ‘ahead<2nm’ uyarısı gözükür.
Eger seçilen istikamet hava sahasının içine ucagı götürmüyorsa ekranda ‘within 2 nm’ ( 2
mil yakınlık) uyarısı gözükür.
Eğer ucak hava sahasının içindeyse ‘Insıde’ (içinde) uyarısı gözükür.
BÖLÜM 8
UÇUŞ PLANLAMA
Aksi belirtilmedikçe aşağıda anlatılanlar Multi Function Display (MFD) ile ilgilidir.
1. User Waypoint Information sayfasındayken FMS düğmesine basarak imleci aktif hale
getirin.
2. Büyük FMS düğmesini çevirerek imleci istenen alana getirin, Küçük FMS düğmesi ile
değişiklikleri yapın.
3. ENT düğmesine basarak değişiklikleri kabul edin.
4. Yanıp sönen imleci kaldırmak için FMS düğmesine basın.
1. User Waypoint Information sayfasını seçin MENU tuşuna basarak User Waypoint
Information sayfası seçeneklerini görüntüleyin ya da DELETE tuşuna basın.
2. Büyük FMS tuşunu çevirerek “Delete User Waypoint”i seçin ve ENT düğmesine basın.
“Would you like to delete the user waypoint” mesajı görünecektir. “YES” seçiliyken ENT
düğmesine basın.
1. FPL düğmesine basın ve Küçük FMS düğmesini çevirerek Flight Plan Catalog sayfasını
açın.
1. Active Flight Plan sayfasından FMS düğmesine basarak imleci aktif hale getirin. Büyük
FMS düğmesini çevirerek imleci istenilen waypoint üzerine getirin.
2. ACT LEG tuşuna basın (yalnızca MFD kullanarak)
Veya
3. MENU tuşuna basın, menu sayfasından “Activate Leg” seçin ve ENT tuşuna basın.
Etkinleştirme işlemini PFD ekranından yapıyorsanız bu işlemi yapmanız şart.
4. Ekranda ‘Activate’ yazısı seçiliyken ENT tuşuna basın.
1.” Active Flight Plan” sayfasını görüntülemek için FPL tuşuna basın.
2.Menu sayfasını görüntülemek için MENU tuşuna basın.
3. ‘Delete Flight Plan’ seçmek için büyük FMS düğmesini çevirin ve ENT tuşuna basın. Uçuş
planını devre dışı bırakmak için ”OK” seçiliyken ENT tuşuna basın. Bu işlem kayıtlı olan uçuş
planını değil sadece aktif olan planı siler.
1. “Active Flight Plan” sayfasından menüyü görüntülemek için MENU tuşuna basın.
2. “Invert Flight Plan” seçebilmek için büyük FMS düğmesini çevirin ve ENT tuşuna basın.
Orjinal uçuş planı, uçuş plan kataloğu depolama bölümünde aynen durur.
3.Uçuş planını değiştirmek için ”OK” seçiliyken ENT tuşuna basın.
1. “Flight Plan Catalog” sayfanı görüntülemek için FPL tuşuna basın ve küçük FMS
düğmesini çevirin.
2. Boş uçuş sayfasındaki ilk konum girme yerini görüntülemek için NEW düğmesine basın.
NOT: PFD ekranına bir uşuş planı etkin iken başka bir uçuş planı giremezsiniz.
NOT: İlk uçuş bacağı girilir girilmez etkin hale gelir (sadece PDF ekranı kullanırken)
1.Kursör etkin hale gelebilmek için FPL tuşuna basın ve küçük FMS düğmesini çevirin.
2.Uçuş planındaki ilk tanımlı karakteri girebilmek için küçük FMS düğmesini çevirin.
3. Bir sonraki karakter alanına kürsör kaydırmak için büyük FMS düğmesini çevirin.
4. Yeni karakter girmek için küçük FMS düğmesini çevirin. Bu şekilde tekrar ederek istenilen
tanımlama yazılana kadar FMS düğmesini kullanın.
5.ENT tuşuna basın ve kürsör yeni bir uçuş plan noktası girmek için hazır.
6. Tanımlı tüm uçuş noktalarını girmek için 2 den 5 kadar olan basamakları tekrarla.
7. “Active Flight Plan” penceresine dönebilmek için tüm noktalar girildikten sonra FMS düğmesine
bas.
.
8.8 LOAD A DEPARTURE
Kalkış prosedürlerini yüklemek ve etkinleştirmek için Prosedürler Bölümüne bakın. (Bölüm 9)
1. Aktif plan veya kaydedilmiş plan sayfası açıkken FMS tuşuna basılarak imleç aktif hale getirilir.
2. Büyük FMS düğmesi çevrilerek plandan silinecek yaklaşma, ayrılış veya varış seçilir.
Prosedürün başlığı, prosedürün waypointlerinin üzerinde ve beyaz harflerledir.
3. CLR tuşuna basılarak onay penceresi açılır. ‘OK’ seçili iken ENT tuşuna basılarak seçili
prosedür plandan silinir.
1. Uçuş Planı Sayfasında (Flight Plan Page) FMS tuşuna basılarak imleç aktif hale getirilir.
2. Büyük FMS düğmesi çevrilerek istenen uçuş planı seçilir ve MENU tuşuna basılarak ilgili
seçenekler açılır.
3. Büyük FMS düğmesi çevrilerek ‘Store Flight Plan’ seçilir ve ENT tuşuna basılır.
4. ‘OK’ seçili iken ENT tuşuna basılarak seçili uçuş planı kaydedilir.
1. FPL tuşuna basılır ve küçük FMS düğmesi çevrilerek Uçuş Planı Kataloğu Sayfası (Flight Plan
Catalog Page) açılır.
2. FMS düğmesine basılarak imleç aktif hale getirilir.
3. Büyük FMS düğmesi çevrilerek istenen plan seçilir ve ENT tuşuna basılır.
4. FMS düğmeleri kullanılarak istenen değişiklikler yapılır, ardından ENT tuşuna basılır.
5. FMS düğmesine basılarak uçuş planı kataloğu sayfasına (Flight Plan Catalog Page) dönülür.
8.14 BİR WAYPOINT’İN UÇUŞ PLANINDAN SİLİNMESİ
1. FPL tuşuna basılır ve küçük FMS düğmesi çevrilerek Flight Plan Catalog Page açılır.
2. FMS düğmesine basılarak imleç aktif hale getirilir.
3. Büyük FMS düğmesi çevrilerek istenen uçuş planı seçilir ve ENT tuşuna basılır.
4. Büyük FMS düğmesi çevrilerek silinecek nokta seçilir ve CLR tuşuna basılarak ‘REMOVE
WAYPOINT’ onay ekranı açılır.
5. ‘OK’ seçili iken ENT tuşuna basılarak waypoint silinir. Vazgeçmek için büyük FMS düğmesi
çevrilerek ‘CANCEL’ seçilir ve ENT tuşuna basılır.
6. Tüm değişiklikler bittikten sonra FMS düğmesine basılarak Uçuş planı sayfasına dönülür.
1. Uçuş planı katalog sayfasında FMS tuşuna basarak imleç aktif hale getirilir.
2. Büyük FMS düğmesi çevrilerek istenen uçuş planı seçilir ve MENU tuşuna basılarak sayfa
menüsü seçenekleri açılır.
3. Büyük FMS düğmesi döndürülerek ‘Invert Flight Plan’ seçilir ve ENT tuşuna basılır.
Orijinal uçuş planı, plan hafızasında değişmeden kalır.
4. ‘OK’ seçili iken ENT tuşuna basılarak uçuş planı gidiş istikametine ters olarak aktif hale getirilir.
1. Uçuş planı kataloğu sayfasından FMS tuşuna basılarak imleç aktif hale getirilir, büyük FMS
düğmesi çevrilerek kopyalanacak uçuş planı seçilir ve MENU tuşuna basılarak uçuş planı sayfa
seçenekleri açılır.
2. Büyük FMS düğmesi çevrilerek ‘Copy
Flight Plan #’ seçilir ve ENT tuşuna basılır.
3. ‘Copy to flight plan?’ yazan onay kutusunda ‘OK’ seçili iken ENT tuşuna basılarak uçuş planı
kopyalanır. Vazgeçmek için büyük FMS düğmesi çevrilerek ‘CANCEL’ seçilir ve ENT tuşuna
basılır.
8.17 BİR UÇUŞ PLANINI SİLMEK
1. Uçuş planları kataloğu sayfasında FMS tuşuna basılarak imleç aktif hale getirilir, büyük FMS
düğmesi çevrilerek silinecek uçuş planı seçilir.
6. Uçuş bacağı planlamak için ekranın alt kısmında olan FPL düğmesine basılır ve istenilen uçuş
planını (hafızada kayıtlı olan) seçmek için küçük FMS düğmesi çevirilir. Büyük FMS düğmesi
çevirilerek ‘LEG’ alanı seçilir ve küçük FMS düğmesi çevirilerek uçuş planının istenilen bacağı
seçilir. Ya da ‘CUM’ seçilerek hesaplanan seyehat planı genel uçuş planına uygulanır.
7. Büyük FMS düğmesi çevirilerek kalkış zamanı (DEP TIME) alanı seçilir.
8. FMS düğmesi çevirilerek kalkış zamanı girilir. ENT düğmesine basılarak girilen zaman
onaylanır. (Kalkış zamanı, cihaz ayarlarına göre lokal ya da UTC zamanına göre girilebilir)
9. FMS düğmesi çevirilerek yakıt akışı girilir. ENT düğmesine basılarak girilen yakıt akışı bilgisi
onaylanır. Otomatik (AUTOMATIC) sayfa modunda yakıt akışının sistem tarafından hesaplandığı
unutulmamalıdır.
10. Yanıp sönen imleç ‘fuel on board’ (mevcut yüklü yakıt) alanına geçer. FMS düğmesi
çevirilerek mevcut yüklü yakıt miktarında değişiklik yapılır. ENT düğmesine basılarak yapılan
değişiklik onaylanır. Otomatik (AUTOMATIC) mod geçerli olduğunda bu işlemin sistem tarafından
yapıldığı unutulmamalıdır.
11. Yanıp sönen imleç ‘calibrated airspeed’ (kalibre edilmiş hava hızı) alanına geçer. FMS
düğmesi çevirilerek kalibre edilmiş hava hızı girilir. ENT düğmesine basılarak girilen hava hızı
onaylanır.
kategorisi seçimine izin verir: havaalanı, VOR, NDB, kavşak noktası veya kullanıcının
tanımladığı yol noktası.
5. Hedef referans yol noktasından olan mesafeyi küçük ve büyük FMS knob’larıyla seçip
ENT tuşuna basınız. Eğer hedef istifasıyla hedef referans yol noktası aynı seviyedeyse,
mesafe olarak sıfır giriniz.
6. Küçük FMS Knob çevirerek ‘Before’ veya ‘After’ seçiniz ve ENT tuşuna basınız. Bu seçim
hedef referans yol noktasına ulaşmadan önce veya ulaştıktan sonra bir offset
mesafesindeki bir noktayı belirler.
7. Bir uçuş planı kullanırken, hedef referans yol noktasının kendisi uçuş planında bulunan yol
noktalarından biri olabilir. Uçuş planındaki son yol noktası seçili olarak gelir. Farklı bir yol
noktası seçmek için, küçük FMS knob’ı çevirerek istenen yol noktası getirilir ve ENT tuşuna
basılır.
8. Varsayılan alçalma oranı dakikada 400 ft’tir. Oranı değiştirmek için, büyük FMS knob’ıyla
‘Target Vertical Speed’ seçilip küçük ve büyük FMS knob’ları vasıtasıyla yeni değer
ayarlanır. Ayarlama işlemi bitince ENT tuşuna basınız.
Profil seçiliyken, gereken dikey sürât (VSR) görüntülenir. Dikey seyrüsefer özelliği
kullanılırken aşağıdakiler beklenmelidir:
İlk alçalma noktasına varmadan bir dakika önce, ‘APPR VPROF – Approaching VNAV
Profile’ mesajı bir PFD uyarısı olarak görüntülenir. Alçalma (veya tırmanma) açısı, profil
değişiminden kaynaklanan dikey sürât değişimlerini önlemek için sabitler. Eğer seçiliyse, NAV ve
harita sayfalarında okunan, gereken dikey sürât (VSR) uygun alçalma (veya tırmanma) açısını
sağlayabilmek için istenen dikey sürâte uygun şekilde görüntülenir. Hedef irtifanın 500 ft üstünde
(veya tırmanış için, altında), ‘APPR TRG ALT’ – “Approaching Target Altitude” mesajı görüntülenir.
Seyrüsefer Harita Sayfası’nda okunan VSR bu noktada kaybolur.
Düşey Seyrüsefer Harita Sayfası’nda arazi ve yerzüzü bilgilerini görüntülemek için MAP
tuşuna basınız ve TOPO, TERRAIN veya LTNG seçimini yapınız. Aynı seçim tuşuna basarak ilgili
görüntüyü çıkarıp ekleyebilirsiniz.
VNAV mesajları, VNAV Sayfa Mönü Seçenekleri’nden ‘VNAV Messages On?’ seçeneği
etkinleştirilmeden etkinleştirilemez. Sayfa mönüsünü görüntülemek için, MENU tuşuna (VNAV
sayfasında görüntülenen) basınız. VNAV Sayfa Seçenekleri Mönüsü, VNAV sayfasının
varsayılanlarının geri getirilmesine izin verir.
BÖLÜM 9
PROSEDÜRLER
6.Ayrılışta kullanıma elverişli bir pist listesi size sunulabilir. FMS topuzunu çevirerek istenilen
pisti seçin ve ENT tuşuna basın.
7.Ayrılış için bir dizi transition listesi sunulur. FMS topuzlarından birini kullanarak istenilen
transition seçilir ve ENT ye basılır.
8.’LOAD?’ yazısı geldikten sonra, ENT ye basınız. Ayrılış, uçuş planı aktif olunca aktif
olacaktır.
5.FMS topuzlarından birini kullanarak istenilen havalanını seçin ve ENT tuşuna basın.
6. 2nci pencerede varış için geçiş noktaları listesi görülebilir. FMS düğmesini çevirerek
istenilen geçiş noktasını işaretliyerek ENT tuşuna basın.
7. 3ncü Pencerede mevcut pistlerin listesi görülebilir. FMS düğmesini çevirerek istenilen pisti
seçin ve ENT tuşuna basın.
8. “LOAD?” işaretlendiğinde ENT tuşuna basın. Eğer uçuş planı aktif duruma geçerse, hedef
havaalanından sonra seçilen varış prosedürü devreye girer ve aktif uçuş planının bir parçası olarak
görülür.
9.2 YAKLAŞMALAR
7) Geniş FMS düğmesini çevirerek “Activate?” i işaretleyin ve yaklaşmayı aktif hale getirmek
için ENT tuşuna basın. Uçuş planına prosedür eklemek için “Load?” seçilir, ancak bu
prosedür seyrüsefer kılavuzunda hemen kullanım için değildir.
BÖLÜM 10
TEHLİKEDEN KAÇINMA
1. Navigasyon harita sayfası gösterili iken, Navigasyon Harita Sayfa Menüsünü görüntülemek
için MENU tuşuna basınız. Gösterge “Map Setup” seçeneğinde yanıp sönecektir.
2. ENT tuşuna basınız. Harita Ayar Menüsü görüntülenecektir. “Weather” veya “Traffic”
grubunu seçip hava özellik göstergelerini isteğe göre düzenlemek için küçük FMS
düğmesini çevirin. Trafik göstergelerini isteğe göre düzenlemek için “Traffic”i seçin.
3. Navigasyon Harita Sayfasına dönmek için küçük FMS düğmesine basın.
6 sn’den daha az
6 ile 60 sn arası
1 ve 2 dk arası
THY KYS Form No: FR.18.0001 Rev.00
2 ve 3 dk arası
Doküman No EK.72.005
UÇUŞ EGİTİM AKADEMİ MÜDÜRLÜĞÜ Revizyon Tarihi 09.03.2009
EĞİTİM DOKÜMANI Revizyon No 00
TÜRK HAVA YOLLARI A.O. Sayfa No 70/111
25nm’a kadar olan Stormscope lightning bilgileri haritada gösterilmez ama hala mevcut
olabilir. Stormscope lightning bilgisinin varlığı sağ üst köşede “LTGN<25nm” ikaz edilerek,
gösterilir.
1. Havadurumu (weather) grubu seçiliyken ENT tuşuna bas. İmleç “STRMSCP LTGN” nın
üzerinde yanıp söner.
2. “STRMSCP LTGN” ı seçmek için büyük FMS(large FMS) butonun çevir.
3. “Cell/strike” ı göstermek için de FMS butonun çevir.
4. “Cell” veya “strike” ı seçmek için FMS butonun çevir. ENT tuşuna bas.
5. Navigasyon haritası sayfasına geri dönmek için FMS butonuna bas.
NOTE: Eğer istikamet girdisi kaybolursa, strikes veya cells her sıranın uygulanışında
manuel olarak temizlenmelidir. Bunun yapmaktaki amaç cell ve strike pozisyonlarının uçağın
burnuyla olan ilişkisinin doğru resmedildiğinden emin olmaktır.
1. Map page group (harita sayfası grubu) seçili olana kadar büyük FMS (large FMS)
butonunu çevir.
2. Stormscope page (sayfası) seçilene kadar küçük FMS (small FMS) butonunu çevir.
NOTE: “Cell mode” , cell’leri gösteren elektrik aktivete gruplarını tanımlamak için bir clustering
program kullanmaktadır.
NOTE: Hava durumu, Navigasyon haritasında 10nm dan daha az yakınlaştırma(zoom) seviyesinde
gözükmez.
1. WPT sayfa grubunu seçmek için büyük FMS (large FMS) butonunu çevir.
2. Hava alanı bilgi sayfasını seçmek için küçük FMS (small FM) butonunu çevir.
3. METAR ve TAF metinlerini görmek için WX seçeneğine bas.
NEXTRAD – NEXTRAD tuşuna basılarak ekranda NEXTRAD hava durumu ve radar bilgisine
ulaşılabilir.Radarın ulaşamadığı bölgeler renkli grafiklerle gösterilemez, ancak mor renkte gösterilir.
Bu görüntü her 5 dakikada kendini günceller.
NEXTRAD Limitleri
ECHO TOP – ECHO TOP tuşuna basılarak bulunulan bölgenin yerden yüksekliği, mevkisi ve yön
hakkında bilgi edinilir. Bu bilgiler sert rüzgarlar ve yüksek bulutlar hakkına bilgi vermezler. ECHO
TOP s NEXTRAD ve CLOUD TOP ile birlikte gösterilmezler. ECHO TOP aktif duruma getirildiği
zaman NEXTRAD ve CLOUD TOP görüntüden kaybolur. Bu görüntü her 7,5 dakikada bir kendini
günceller.
CLD TOP – CLD OP tuşuna basıldığında ekranda bulut yüksekliği görülür. Bu bilgi her 15
dakikada bir kendini günceller.
LTNG – LTG tuşuna basıldığında yeryüzünden bulutlara kadar olan mesafedeki bölgeyi gösterir.
Bu bilgi her 5 dakikada bir kendini günceller.
CELL MOV – CELL MOV tuşuna basarak ekranda fırtınanın hareketini ok şeklinde görülür.
Beklenen fırtına yönü okun yönüne bakılarak anlaşılabilir. Bu görüntü her 12 dakikada kendini
günceller.
SIG/AIR – SIG/AIR tuşuna basarak ekranda SIGMET ve AIRMET bilgileri görülür. Bu görüntü her
12 dakikada kendini günceler.
METAR – METAR tuşuna basarak ekranda METAR grafik şeklinde görülür. METARLAR ekranda
renkli işaretlerle havaalanları tarafından temin edilir. Bu görüntü her 12 dakikada kendini günceler.
MORE WX – MORE WX tuşuna basarak ekranda bir grup meteorolojik bilgilere erişilebilir.
SFC – SFC tuşuna basarak ekranda yüzey analizi yada hava tahmin raporu görülür. Hava tahmin
raporları 12.24.36 ve 48 saatlik zamanı içerir. Ayrıca ekranda üzerinden geçilmekte olan şehrin
veya bölgenin hava raporu da görülür. Bu görüntü her 12 dakikada kendini günceller.
FRZ LVL – FRZ LVL tuşuna basılarak ekranda donma noktası seviyesi görülür. Bu görüntü kendini
her 12 dakikada günceller.
WIND – WIND tuşuna basılarak ekranda rüzgârın yönü ve şiddeti görülür. 42000 feet irtifayı her
3000 feet irtifaya ayırarak gösterebilir. Bu görüntü her 12 dakikada güncellenir.
COUNTRY – COUNTRY tuşuna basılarak belirtilen bölgenin sert fırtına, tornado ve kasırga gibi
durumlardan kaçınma yollarını gösterir. Bu bilgiler Ulusal Hava Servisi tarafından sağlanır. Bu
görüntü her 5 dakikada güncellenir.
Yüzey Analizi
Donma Seviyeleri
Yüksek Seviye Rüzgarları
Bölgesel Uyarıları
Alçak Basınç Uyarıları
AUX sayfa grubunda bulunan XM bilgi sayfası mevcut durum için kullanılabilir hava olaylarını
gösterecektir.Hava olayı yanındaki yeşil kutu o hava olayının bulunduğunu gösterir.
Yüzey Analizleri 60
TFR 60
Yüksek Seviye 90
Rüzgarları
TAF 60
THY KYS Form No: FR.18.0001 Rev.00
Bulut Tavanı 60
Doküman No EK.72.005
UÇUŞ EGİTİM AKADEMİ MÜDÜRLÜĞÜ Revizyon Tarihi 09.03.2009
EĞİTİM DOKÜMANI Revizyon No 00
TÜRK HAVA YOLLARI A.O. Sayfa No 76/111
NOT: Trafik Bilgi Servisi (TIS) sadece, uçak TBS kapasiteli terminal radar alanının servis sahası
içinde olduğu zaman kullanılır durumdadır.
NOT: Eğer G1000, Trafik Tavsiye Sistemini (TA) kullanmak için konfigüre edilmişse,Trafik Bilgi
Servisi kullanım için uygun olmayabilir.
5. Joystick'i ekranda daha geniş bir alan görmek için saat yönünde, daha dar bir alan görmek
için saat yönünün tersi yönünde çevirin
Eğer 6 saniyeden daha fazla bir süre boyunca bilgi akışı olmazsa ,mevcut bilginin süresi sistemin
Coast Moda girdiğini belirten bir uyarı ibaresiyle beraber ekranın sol alt köşesinde
gösterilecktir.Sistem bir sonraki bilgi akışı olana kadar (60 saniyeye kadar) mevcut trafik
görüntüsünü göstermeye devam edecektir.Eğer 60 saniyeden sonra yeni hiçbir bilgi akışı olmazsa,
trafik görüntüsü ekrandan kaybolacaktır.
Ekranda trafik tavsiyesi (TA) göründüğü zaman,sistem ”Trafic” şeklinde bir sesli uyarı yapar.
TIS sistemi kullanılabilir durumda olmadığı zaman,sistem “Trafic Not Available” şeklinde bir uyarı
verir.
KTA 870 sisteminin detaylı anlatımı için Honeywell KTA 870 Pilot Rehberine bakın.
Test başarıyla tamamlandığında Şekil 10-12'de gösterilen trafik sembolleri çıkacak ve "TAS
System Test OK" sesli anonsu duyulacaktır. Test başarısız olursa sistem Standby moduna
geçecek ve "TAS System Test Fail" anonsu duyulacaktır.
1. KTA 870 sisteminin çalıştığından emin olun. Seyrüsefer haritası çıktığında MAP düğmesine
basın.
2. TRAFFIC seçeneğine basın. Harita üzerinde trafik gösterilmeye başlayacaktır.
NOT: Uçağın bulunduğu enlem 75 derece kuzey veya 60 derece güneyden büyükse arazi bilgisi
gösterilmez.
RENK GÖSTERGECİ
DİKKAT: Arazi/Engel
mevcut irtifadan 100
KIRMIZI feetten daha az bir
mesafe içinde.
DİKKAT: Arazi/Engel
SARI mevcut irtifadan 100-1000
feetlik bir mesafe içinde.
NOT: Arazi bilgisi 75 derece kuzey veya 60 derece güneyden büyük enlemlerde gösterilmez
NOT: TAWS sadece G1000’e TAWS-B kurulduğunda kullanılabilinir.
1. Geniş FMS kontrol düğmesini Harita Sayfalarındaki Grupları seçmek için çevirin.
2. Küçük FMS kontrol düğmesini Harita Sayfalarındaki TAWS sayfalarını seçmek için çevirin.
3. İstendiğinde VIEW tuşuna basarak ARC ve 360° düğmelerine ulaşılabilinir. ARC tuşuna
basıldığında , radar şeklinde 120° lik görüntü belirir. 360 düğmesine basılarak 360° lik
ekrana dönülür.
4. JOYSTICK’i saat yönüne haraket ettirerek büyük alanları tersine hareket ettirerek küçük
alanları ekranda görebilirsiniz.
TAWS Engelleme:
Benzersiz bir arazi üzerinde VFR uçarken sistem can sıkıcı bir ikaz verebilir. TAWS engellendiği
zaman sadece FLTA ve PDA ikazları devre dışı kalır.
Güç açıldığında sistem testi otomatik olarak yapılır. “TAWS System Test, OK” duyulur.
Sistem testi manuel olarak da başlatılabilir ancak sadece uçak yerde olduğu zamanlarda. İşitsel ve
görsel sistem uyarılarının düzgün olarak çalıştığını manuel olarak doğrulamak için şu adımlar
izlenmelidir.
İndirilmiş Gerekli Arazi Kleransı (GAK) ve İndirilmiş Gerekli Mania Kleransı (GMK):
Öngörülen uçuş rotası arazi ve/veya manialar üzerinden geçerken aşağıdaki tabloda
verilen askari ayrım değerlerinin içinde ise uyarı verir. RTC veya ROC uyarısı devreye girdiğinde
potansiyel çarpışma noktası TAWS sayfasında sarı veya kırmızı 'X' olarak görülür.
Öngörülen uçuş rotası arazi yüksekliğinden daha alçaktan geçiyorsa uyarı verir. ITI ve IOI
uyarıları TAWS sayfasındaki potansiyel çarpışma noktasında sarı veya kırmızı 'X' ile gösterilir.
Uyarı; öngörülen dikey uçuş rotası aşağıdaki tabloda verilen askari ayrımların içinde kalınca verilir.
Son yaklaşmada uçak iniş pistine 0.5 nm e kadar mesafede ve 200 feet AGL nin altında
ise veya 1 nm e kadar mesafede ve 125 feet AGL nin altında ise RTC/ROC/ITI/IOI ikazları otomatik
olarak engellenir.
Premature Descent Alert; sistem, alçalma rotasının önemli derecede altında kalındığını
belirlediği zaman devreye girer. PDA ikaz modu sadece iniş için alçalma sırasında aktiftir. PDA ile
ilgili göz önünde bulundurulması gereken üç durum vardır:
Hassas Olmayan Yaklaşma Yüklemesi – PDA uyarısı; aktif yol FAF olduğu zaman ve uçak
hedef havalimanından 15 nm e kadar mesafede olduğu zaman başlar. Yine pist eşik
noktasını belirleyen çeşitli parametrelere bağlı algoritmalardır. PDA uyarısı pist eşik
noktasından 0.5 nm mesafede veya 1 nm e kadar mesafede 125 feet irtifadayken sona
erer.
ILS Yaklşması Yüklenmesi - PDA uyarısı; aktif yol FAF olduğu zaman VE uçak hedef
havalimanından 15 nm e kadar mesafede olduğu zaman başlar. FAF a ulaşmadan önce
eğer uçak FAF irtifasının 200 feet altına alçalırsa PDA uyarısı devreye girer. Uçak
glideslope ile kesiştikten sonra uçak glideslope un 0.7 derece altına inerse PDA ikaz verir.
PDA uyarısı pist eşik noktasından 0.5 nm mesafede veya 1 nm e kadar mesafede 125 feet
irtifadayken sona erer.
Aşırı Alçalma Oranı İkazı’nın amacı uçak aşırı hız ile araziye yaklaştığında (alçaldığında)
uygun ikazları vermektir. Yükseklik ve alçalma oranı arasındaki ilişki ile verilen EDR ikazları şekil
10-23’te gösterilmiştir. EDR ikazları ikaz(sink rate) ve uyarı (pull-up) olmak üzere iki ciddiyet
seviyesindedir.
Kalkış Sonrası Aksi Tırmanış Oranı ikazının amacı , sistem uçağın kalkış sonrası uçak irtifa
kaybettiğine (araziye yaklaştığına) karar verdiğinde pilot’a uygun ikazı sağlamaktır. NCR ikazı
“Don’t Sink” sesli ikazı ile birlikte ekrandaki açılır pencerede arazı uyarısı şeklinde verilir.
“Five-Hundred” sesli ikazının amacı uçuş ekibini araziden 500 feet yükseklikte olduğunu
sesli olarak uyarmaktır. Uçak arazinin 500 feet yakınına alçaldığında “Five-Hundred” sesli ikazı
duyulur. Bu sesli mesaj ile birlikte ekranda herhangi bir açılan pencere uyarısı verilmez.
Arazi veya engel ikazı oluştuğunda MFD ekranında uygun ikaz açılır pencereler vasıtası ile
gösterilir.
TAWS sayfasını görüntülemek için ENT tuşuna basın yada aktif sayfayı muhafaza için CLR tuşunu
kullanın.
Aşağıdaki tablo görsel ve işitme yolu ile karşılaşılan uygun TAWS uyarı çeşitlerini göstermektedir.
Engel Üzerinden UP
Or
Geçiş Or
“Obstacle Ahead,Pull Up;Obstacle
İkazı(ROC) OBSTACLE AHEAD –
Ahead,Pull Up”
PULL-UP
Engele Çarpma OBSTACLE AHEAD –
“Obstacle Ahead,Pull Up;Obstacle
Beklentisi PULL-UP
Ahead,Pull Up”
İkazı(IOI) Or
Or
OBSTACLE – PULL-
“Obstacle,Obstacle;Pull Up,Pull Up”
UP
Azaltılmış Uygun CAUTION-TERRAIN “Caution,Terrain;Caution,Terrain”
Arazi Üzerinden Or Or
Geçiş İkazı(RTC) TERRAIN AHEAD “Terrain Ahead,Terrain Ahead”
Uyarı Gösterimleri :
BÖLÜM 11
THY KYS Form No: FR.18.0001 Rev.00
Doküman No EK.72.005
UÇUŞ EGİTİM AKADEMİ MÜDÜRLÜĞÜ Revizyon Tarihi 09.03.2009
EĞİTİM DOKÜMANI Revizyon No 00
TÜRK HAVA YOLLARI A.O. Sayfa No 92/111
OLAĞANDIŞI ÇALIŞMA
Ekranların herhangi birinde bir hata oluşması durumunda,G1000 otomatik olarak ilk
duruma dönüş modunu çalıştırır.Bu modda,önemli uçuş aletleri ile ilgili göstergeler,motora dair
göstergeler ile kombine edilerek,çalışan ekranda gösterilir.
Sistemin frekans ayarlama hatasını tespit etmesi durumunda,G1000 otomatik olarak aktif
frekans alanına, acil durum frekansı olan 121.500 Mhz frekansını yükler. Her iki ekranda problem
oluşması durumunda,acil durum frekansı 121.500 Mhz otomatik olarak pilot kulaklığında kullanıma
hazır hale gelir.
11.3 OLAĞANDIŞI DURUMLAR
Uçağın olağandışı durumlara girmesi halinde, uçağın sadece temel göstergeleri birincil
uçuş ekranında gösterilir.
Kırmızı dikey eksen uyarı işaretçileri, ufkun 50 derece üstündeki ve 30 derece altındaki
alana dair bilgi verir.
Heading kaybı durumunda, durum göstergesindeki işaretçiler her dönüşten sonra manuel
olarak temizlenmelidir. Bunun yapılmasındaki amaç, işaretçilerin yerlerinin tam olarak doğru olup
olmadığına emin olmaktır.
BÖLÜM 12
BİLDİRİLER VE UYARILAR
G1000 Alarm sistemi alarmları pilota aşağıdaki maddeleri kombine ederek iletir :
Bildiri Penceresi : Bildiri penceresi gelen bildiriyi kısaltılmış bir metin olarak gösterir. Metin
renkleri gelen alarm seviyesine göre belirlenir, bu konu ileride Alarm Seviyesi Açıklamaları
bölümünde anlatılacaktır. Bildiri penceresi, İrtifa ve Dikey Hız göstergelerinin sağ tarafında
kalır. Bütün Cessna Nav III bildirileri, bildiri penceresinde eş zamanlı olarak gösterilebilir.
Tanımlanmış ve henüz tanımlanmamış bildiriler, yatay beyaz bir çizgi ile birbirlerinden
ayrılırlar. Daha önemli olan bildiriler pencerenin üst tarafında gösterilirken, düşük önem
taşıyan bildiriler pencerenin alt tarafında yer alırlar.
Alarm Penceresi : Alarm penceresi gelen alarm mesajlarını metin olarak gösterir. Bu
pencerede 64 önemli alarm aynı anda gösterilebilmektedir. ALERTS tuşuna basıldığında
alarm penceresi aktif olur. ALERTS tuşuna tekrar basmak pencereyi kapatacaktır. Alarm
penceresi aktif haldeyken pilot FMS düğmesi ile mesaj listesindeki mesajlar arası geçiş
yapabilir.
Softkey bildirisi : Belli bazı alarmlar sırasında, ALERTS tuşu alarmla beraber yanıp
sönmeye başlayabilir. Bu alarm seviyesine göre başka bir uyarı aşamasıdır (WARNING,
CAUTION ya da ADVISORY). Yanıp sönen tuşa basarak pilot, alarmı gördüğünü teyit eder.
Tuş ise bu yapıldığında eski ALERTS sınıfına geri döner. Eğer hala aynı alarmlar
mevcutsa, ALERTS sınıfı ters video ile gösterilecektir (beyaz arka plan siyah metin). Pilot
alarm metinlerini görmek için ALERTS tuşuna ikinci kere basmalıdır.
Sistem bildirileri : Pencerelere bilgileri ileten LRU’da bir hata olduğu zaman pencerelerde
tipik olarak büyük kırmızı bir X işareti belirir. Daha fazla bilgi için G1000 Sistem Bildirileri
bölümüne bakınız.
Sesli Uyarı Sistemi : Belli şartlarla karşılaşıldığında G1000 sistemi sesli alarm verir. Daha
fazla bilgi için Alarm Seviyesi Açıklamaları bölümüne bakınız.
Cessna Nav III uçağındaki G1000 Alarm Sistemi şu üç alarm seviyelerini verir:
WARNING : Bu alarm seviyesi acil pilot müdehalesi gerektirir. Bu alarm hem Bildiri
Penceresinde metin olarak bunun yanında sürekli sesli uyarıyla da desteklenerek iletilir.
Bildiri Penceresindeki metin kırmızı renktedir. Warning alarmı genelde Figür 12-2 de
gösterildiği gibi WARNING tuşu yanıp sönerek de desteklenir. WARNING tuşuna basmak
alarmın görüldüğünü belirtir ve sesli alarm kesilir.
CAUTION : Bu alarm seviyesi uçakta normal dışı bir durum olduğunu ve belki pilot
müdehalesi gerekebileceğini gösterir. Bu alarm hem Bildiri Penceresinde metin olarak
bunun yanında tek bir sesli uyarıyla da desteklenerek iletilir. Bildiri Penceresindeki metin
sarı renktedir. Caution alarmı genelde Figür 12-3 de gösterildiği gibi CAUTION tuşu yanıp
sönerek de desteklenir. CAUTION tuşuna basmak alarmın görüldüğünü belirtir.
MESSAGE ADVISORY : Bu alarm seviyesi pilota genel bilgi iletir. Message Advisory alarmı
Bildiri Penceresinde metin olarak gösterilmez. Bunun yerine sadece Figür 12-4 de
gösterildiği gibi ADVISORY tuşu yanıp sönerek gösterilir. ADVISORY tuşuna basmak
alarmın görüldüğünü belirtir, tavsiye alarmı Alarm Penceresinde metin olarak gözükür.
Aşağıda bahsi geçen ikazlar CESSNA NAV III uçağı için özel olarak oluşturulmuştur. Bu
ikazlar görüldüğünde pilot tarafından uygulanması gereken hareket tarzları uçağın Pilot El
Kitabı’nda (POH) belirtilmiştir.
Aşağıdaki tabloda olası TAWS uyarılarının yazılı ve sesli bildirim şekilleri verilmiştir.
PFD/MFD TAWS
MFD Üzerindeki
Uyarı Tipi Sayfasındaki Sesli Bildirim Mesajı
Bildirim Şekli
Bildirim Şekli
Aşırı Alçalma Oranı Uyarısı –
Excessive Descent Rate
PULL-UP “Pull Up”
Warning
Or
İirtifasının Altına İnildi Uyarısı- Or
OBSTACLE AHEAD-PULL-
Reduced Required Obstacle “Obstacle Ahead, Pull Up; Obstacle
UP
Clearence Warning Ahead, Pull Up”
Yakındaki Engele Çarpma OBSTACLE AHEAD-PULL- “Obstacle Ahead, Pull Up; Obstacle
Uyarısı- UP Ahead, Pull Up”
Imminent Obstacle Impact Or Or
Warning OBSTACLE -PULL-UP “Obstacle, Obstacle, Pull Up, Pull Up”
Minimum Arazi Klerans
CAUTION - TERRAIN “Caution, Terrain ; Caution Terrain”
İirtifasının Altına İnildi İkazı –
Or Or
Reduced Required Terrain
TERRAIN AHEAD “Terrain Ahead; Terrain Ahead”
Clearence Caution
TERRAIN AHEAD
Yakındaki Araziye Çarpma “Terrain Ahead; Terrain Ahead”
Or
İkazıı- Imminent Terrain Impact Or
CAUTION - TERRAIN
Caution “Caution, Terrain ; Caution Terrain”
Minimum Engel Klerans “Caution, Obstacle ; Caution
CAUTION - OBSTACLE
İirtifasının Altına İnildi İkazı- Obstacle”
Or
Reduced Required Obstacle Or
OBSTACLE AHEAD
Clearence Caution “Obstacle Ahead; Obstacle Ahead”
“Obstacle Ahead; Obstacle Ahead”
OBSTACLE AHEAD
Yakındaki Engele Çarpma İkazı- Or
Or
Imminent Obstacle Impact “Caution, Obstacle ; Caution
CAUTION - OBSTACLE
Caution Obstacle”
LRU veya herhangi bir LRU fonksiyonu çalışmadığında, çalışmayan data ile beraber,
büyük kırmızı bir “x” pencerede görüntülenir. Bu bildirilere gerekli pilot tepkileriyle ilgili ek bilgi için
POH’a bakınız.
NOT: G1000 sistemi açıldığında, G1000 donanımı başlangıç durumuna gelirken, bazı pencereler
geçersiz kalmaya devam eder. Ama açılmayı müteakip bir dakika içerisinde bütün pencereler
kullanıma hazır olmalıdır. Eğer, herhangi bir pencere gayrifaal kalmaya devam ederse, G1000
sisteminin yetkili bir Garmin onarım servisi tarafından bakımının yapılması gerekmektedir.
MFD’deki Aux System Setup sayfası kullanılarak aşağıdaki sesli uyarılar, erkek veya bayan sesi
olarak ayarlanabilir.
Herhangi bir
‘Traffic Advisory
“Traffic”
(TA)’ sözkonusu
olduğunda
seslendirilir.
Trafik sistemi
“ Traffic Not
çalışmadığında
Available”
veya iletişim
kuramadığında
seslendirilir.
NOT: Sesli uyarılar G1000’e GIA 63#1 tarafından sağlanır. Eğer bu ünite çalışmazsa, işitsel veya
sesli mesajlar artık varolmayacaktır.
Kırmızı bir ‘X’ LRU veya LRU fonksiyonu hatası sonucu olabilir. Figür 12-5 bütün olası çarpıları ve
sorumlu LRU’ları göstermektedir.
Bu bölüm çeşitli G1000 sistem mesaj önerilerini anlatmaktadır. Birtakım mesajlar LRU ya
da LRU fonsiyon hataları sebebiyle yayınlanmaktadır.Bu tür mesajlar normal olarak önceden
G1000 Sistem İkazcısı bölümünde gösterilmiş olan kırmızı bir ‘X’ ikazcısı eşliğinde yayınlanır.
NOT : Bu bölüm sistem tarafından gösterilebilecek G1000 mesaj önerileri hakkında bilgi
vermektedir. Uçağın, sistemlerin, uçuş koşullarının, ve diğer var olan operasyonel önceliklerin
bilgisi mesajı karşılarken düşünülmelidir. Herzaman pilot muhakeme sesini kullan. Cessna uçak
Pilot Operasyon El Kitabı bu bölümde bulunan bütün çeilişik yönlendirmelerde önceliği alır.
Açıklamalar
Uyarı Mesajları Penceresi
MANIFEST- GIA1 yazılım uygunsuzluğu.
Haberleşme durdu. GIA1 ve/veya GIA2 yanlış yazılım
MANIFEST- GIA2 yazılım uygunsuzluğu. yüklenmiştir. G1000 sistemi tamir edilmeli.
Haberleşme durdu.
COM1 TEMP- COM1 Aşırı sıcak .
Dönüştürücü gücü azatlımı. COM1 ve/veya COM2 aşırı sıcaklıkları
sistem tarafından tespit edildi. Dönüştürücü
COM2 TEMP- COM2 Aşırı sıcak . düşük performansta çalışır. Eğer problem
Dönüştürücü gücü azatlımı. devam ederse, G1000 sistemi tamir edilmeli.
RAIM UNAVAIL- RAIM , FAF dan MAP RAIM ( Alıcı Otomatik Entegre
nirengilerine kullanım dışı. Görüntüleme), FAF dan MAP nirengilerini
göstermek için GPS uydusundan yetersiz
yararlanmaktadır.
POSN ERROR- RAIM GPS pozisyonunu RAIM pozisyon hatası saptandığında, GPS’
hatalı saptıyor. e güvenilmez ve sistem artık GPS bazlı
rehber olamaz.
DGRD GPS ACC- GPS pozisyon kesinliği GPS pozisyon kesinliği azaldı ve RAIM
azaldı ve RAIM kullanım dışı. kullanım dışı.
GPS1 FAIL- GPS1 çalışmıyor. GPS1 ve/veya GPS2 alıcılarında bir hata
tespit edildi. Alıcı kullanım dışı. G1000
GEA1 CONFIG – GEA1 biçim GEA 71 biçim ayarları, hafızadaki yedek biçimle
hatası. Servis ayarı gereklidir. uyuşmuyor. G1000 sistemi onarılmalıdır.
MANIFEST – GEA1 yazılım GEA 71’e hatalı yazılım yüklenmiş. G1000 sistemi
uyumsuzluğu. Haberleşme durdu. onarılmalıdır.
YEDEK YOL – EIS yedek veri GEA 71 yedek haberleşme yolunu kullanıyor. G1000
yolunu kullanıyor. sistemi mümkün olduğunda onarılmalıdır.
XPDR1 CONFIG – XPDR1 biçim Tanımlayıcı (transponder) biçim ayarları, hafızadaki yedek
hatası. Servis ayarı gereklidir. biçimle uyuşmuyor. G1000 sistemi onarılmalıdır.
YEDEK YOL – XPDR1 yedek 1 no’lu tanımlayıcı yedek haberleşme yolunu kullanıyor.
veri yolunu kullanıyor. G1000 sistemi mümkün olduğunda onarılmalıdır.
AHRS1 GPS – AHRS1 yedek 1 no’lu AHRS yedek GPS bilgisini almıyor. G1000 sistemi
GPS bilgisini almıyor. onarılmalıdır.
AHRS1 GPS – AHRS1 yalnızca 1 no’lu AHRS yalnızca GPS’siz biçimde çalışıyor. G1000
GPS’siz biçimde çalışıyor. sistemi onarılmalıdır.
YEDEK YOL – AHRS1 yedek 1 no’lu AHRS yedek haberleşme yolunu kullanıyor. G1000
veri yolunu kullanıyor. sistemi mümkün olduğunda onarılmalıdır.
DB CHANGE – Bilgi değişikliği. Bu ikaz prosedürleri içeren uçuş planının manuel olarak
Kullanıcıya prosedürlerde değiştirilerek kaydedilmesi sonucu oluşur. Kullanıcı
değişiklik yapılacağını haber verir. tarafından uçuş planında prosedürlerde güncelleme için
değişiklik yapıldığını haber verir.
FPL TRUNC – Uçuş planı Bu ikaz uçuş planında kayıtlı eski yaklaşma havacılık
kısalması. bilgisi güncellenerek yenisi kaydedildiğinde görülür.
Önceki prosedürler uçuş planından kaldırılır. Uçuş planları
güncel yaklaşma ve iniş talimatlarına göre güncellenir.
APPR VPROF – Yaklaşma VNAV Uçaklar VNAV profiline göre yaklaşırlar. VNAV a göre
profili tırmanma ve alçalma profillerini hazırla.
APPR TRG ALT – Hedef irtifaya Uçaklar hedeflenen irtifaya yaklaşır.Uçak yüksekliğini
yaklaşma. ayarla.
LOCKED FPL – Kilitlenmiş uçuş Bu ikaz pilot kilitlenmiş control noktalarını içeren uçuş
planına yönlendiremez.
Uyarı Penceresi Mesajı planlarını aktif hale getirmeye çalışırken görülür.Uçuş
Açıklaması
planından kilitli kontrol noktasını kaldırın ve güncel control
GDC 1 CONFIG – GDC1
noktasını yükleyin.
Yapılandırma GDC 74A yapılandırma ayarları hafızadaki yedek
WPThatası.Yapılandırma
ARRIVAL – [XXX] control
servisi [XXX] isimli kontrol
yapılandırma noktasına
ayarları ulaşmak. G1000 sistemine
ile uyuşmuyor.
noktasına ulaşmak.
gerekli. bakım gerekli.
MFD1 DB ERR – MFD1 arazi PFD ve/veya MFD arazi veritabanında hata tesbit etti.
veritabanında
MANIFEST hata mevcut.
– GDC1 yazılım Arazi
GDC kartının uygunyazılım
74A yanlış şekildeyüklenmiş.
yerleştirildiğinden emin olun.
G1000 sistemine
uyumsuzluğu. İletişim durdu. Arazi kartını çıkarıp
bakım gerekli. yeniden takın. Eğer problem devam
ederse G1000 sistemine bakım gerekli.
STEEP TURN–PATH
BACKUP İleri doğru fazla
– ADC1 yedek Öne doğru 15 saniye dönüş olacak. Dönüşe hazırlan.
dönüş. GDC 74A yedek iletişim yolunu kullanıyor. G1000
bilgi kullanımı.
INSIDE ARSPC – Hava sahası sistemine bakım gerekli.
Uçak hava sahası içinde.
içinde olmak.
ARSPC AHEAD – Hava sahası Özel kullanılan hava sahası uçağın önünde ve yaklaşık 10
10 dakikadan daha az mesafede. dakika içinde bu sahaya girilecek.
ARSPC NEAR – Hava sahası ön Özel kullanılacak hava sahası uçağın önünde ve
ve yan tarafta. yakınında.