AZwH«$_[UH$m

1) राजकीय घडामोडी 1-33

 महाराष्ट्र विधानसभा निवडणूक 2019 
 महाराष्ट्रात राष्ट्रपती राजवट 
 भगत सिंह कोश्यारी नवे राज्यपाल 
 कलम 370 आणि जम्मू-काश्मीरची पुनर्र चना 
 जम्मू-काश्मीरची विधानपरिषद बरखास्त 
 लोकसभा निवडणूक 2019 
 हैद्राबाद-कर्नाटक क्षेत्राच्या नावात बदल 
 हाऊडी मोदी कार्यक्रम 
 राष्ट्रकुल सं सदीय परिषद 
 नागरिकत्व नोंदणी रजिस्टर (NRC) 
 UPS मदान सहावे राज्य निवडणूक आयुक्त 
 शरद बोबडे 47 वे सरन्यायाधीश 
 अजित दोवाल यां ची पुनर्नेमणूक 
 NPP आठवा राष्ट्रीय पक्ष 
 पिनाकी चं द्र घोष पहिले लोकपाल 
 125 वे घटनादुरुस्ती विधेयक 
 126 वे घटनादुरुस्ती विधेयक 
 भगवानलाल सहानी मागासवर्ग आयोगाचे अध्यक्ष 
2) महत्त्वाची विधेयके
 नागरिकत्व सुधारणा विधेयक 
 मुस्लीम महिला (विवाहावरील हक्कां चे सं रक्षण) 
विधेयक 
 राष्ट्रीय वैद्यकीय आयोग विधेयक 
 बेकायदा कारवाई (प्रतिबं ध) दुरुस्ती विधेयक 
 माहितीचा अधिकार (सुधारणा) विधेयक 
 लैं गिक अत्याचारापासून मुलां चे सं रक्षण (सुधारणा) 
विधेयक
न्या. नं द्राजोग मुं बई उच्च न्यायालयाचे मुख्यन्यायाधीश
आं ध्र प्रदे शसाठी 25 वे उच्च न्यायालय
सुधीर भार्गव : नववे मुख्य माहिती आयुक्त
आर्थिक मागास वर्गाला 10% आरक्षण
103 वी घटनादुरुस्ती कायदा
70 वा प्रजासत्ताक दिन
बोल्सोनारो 2020 च्या प्रजासत्ताक दिनाचे प्रमुख पाहुणे
ए.वेब या सं स्थेचे अधिवेशन
सतीश गवई : MPSC चे नवे अध्यक्ष
अपं ग व अतिज्येष्ठ मतदारां साठी पोस्टल मतपत्रिका
विविध राज्यां च्या विधानसभा निवडणुका
सरन्यायाधीश माहिती कक्षेत
सरपं चां च्या मानधनात वाढ
राज्यात 260 राजकीय पक्ष
पश्चिम विभागीय परिषदे ची बैठक
अमृत सं स्थेची स्थापना
राज्यसभेत कामकाजाचा विक्रम
राज्याचे मुख्यमं त्री व राज्यपाल
34-40
मानवी हक्क सं रक्षण (सुधारणा) विधेयक
सर्वोच्च न्यायालय (न्यायाधीशां ची सं ख्या) सुधारणा विधेयक
सरोगसी (नियमन) विधेयक
शिक्षणाचा हक्क सुधारणा कायदा
वैयक्तिक कायदा (दुरुस्ती) विधेयक
राष्ट्रीय शिक्षक शिक्षण परिषद (दुरुस्ती) विधेयक
नवी दिल्ली आं तरराष्ट्रीय लवाद केंद्र विधेयक

3) आर्थिक घडामोडी 41-59

 HPCL आणि PGCL ला महारात्न दर्जा  भारत आर्थिक परिषद
 पहिल्या कंपनी रोखे ETF ला मं जुरी  चौथा द्विमासिक पतधोरण आढावा
 15 व्या वित्त आयोगाच्या मुदतीमध्ये वाढ  जागतिक आर्थिक दृष्टीकोन अहवाल
 10 बँ कां चे विलीनीकरण  इराक भारताचा सर्वांत मोठा कच्चे तेल पुरवठा करणारा दे श
 महामं डळ करामध्ये कपात  मसाला कर्जरोखे
 2021 ची जनगणना  भारताची अर्थव्यवस्था सातव्या स्थानी
 क्रिस्टलीना जॉर्जीवा IMF च्या प्रमुख  ONGC सर्वाधिक नफा कमाविणारा उपक्रम
  अमेरिकेने भारताचा GPS दर्जा काढला  WEF ची वार्षिक बैठक
 नाबार्ड आणि एनएचबी मधील सं पूर्ण हिस्सा विक्री  भारत दुसरा सर्वांत मोठा पोलाद उत्पादक
 राष्ट्रीय सां ख्यिकी कार्यालयाची स्थापना  FDI मध्ये 18 टक्के वाढ
 महाराष्ट्राचे नवीन औद्योगिक धोरण  DIPP च्या नावात बदल
 रेल्वेचा 18 वा विभाग  मुं बई : चौथ्या औद्योगिक क्रां तीचे केंद्र
 चेन्नई सेन्ट्रल स्थानकाच्या नावात बदल  सर्वाधिक सोन्याचा साठा असणारे दे श
 2030 मध्ये भारत तिसरी सर्वांत मोठी ग्राहक बाजारपेठ  महाराष्ट्राचा पाचवा वित्त आयोग
 GST सं चालक परिषदे त महत्त्वाचे निर्णय  एक राष्ट्र एक रेशनकार्ड
 सक्षम 2019  2019 मध्ये देण्यात आले ले GI Tag
 समृद्धी महामार्गाला बाळासाहेब ठाकरे यां चे नाव  भारत आं तरराष्ट्रीय सहकारी व्यापार मेळा
 स्टार्टअपच्या व्याख्येत बदल  नीती आयोगाची पुनर्र चना
 इं डिया स्टील अहवाल 2019  बिमल जालान समितीचा अहवाल
 GDP मध्ये बिहार पहिल्या स्थानी  भारताची सातवी आर्थिक गणना
 जगातील 30 कंटे नर पोर्टमध्ये JNPT  बक्षी समितीचा अहवाल

4) महत्त्वाचे अहवाल व निर्दे शां क 60-80

 मानव विकास अहवाल (HDI)  राष्ट्रीय सं स्थात्मक क्रमवारी आराखडा (NIRF)
 हवामान बदल कामगिरी निर्देशां क  जागतिक लोकसं ख्या स्थिती अहवाल
 लाचखोरी जोखीम निर्देशां क  स्वच्छ सर्वेक्षण पुरस्कार
 भारतातील रस्ते अपघात  कॉस्ट ऑफ लिविंग सर्व्हे
 जागतिक स्पर्धात्मकता निर्देशां क  जागतिक आनं दी अहवाल
 मुलां विरोधातील गुन्हेगारी  जागतिक उर्जा सं क्रमण निर्देशां क
 ग्लोबल डिप्लोमसी इं डेक्स  क्वालिटी ऑफ लिविंग सर्व्हे
 जागतिक स्थलां तर अहवाल  लोकशाही निर्देशां क
 IMD जागतिक स्पर्धात्मकता क्रमवारी  भ्रष्टाचार आकलन निर्देशां क
 जागतिक उपासमार निर्देशां क  भारतीय इज ऑफ डू इंग
 भारत नाविन्यता निर्देशां क  बौद्धिक सं पदा निर्देशां क
 जागतिक नाविन्यता निर्देशां क  जगातील गतिशील शहरे
 व्यवसाय सुलभता अहवाल  विद्यापीठ क्रमवारी
 बालहक्क निर्देशां क  जागतिक जोखीम अहवाल
 SDG लिंग निर्देशां क  जागतिक प्रतिभा स्पर्धात्मकता निर्देशां क
 QS जागतिक विद्यापीठ क्रमवारी  जागतिक विश्वासाहर्ता निर्देशां क
 QS जागतिक विद्यापीठ क्रमवारी-आशिया  वार्षिक सं पत्ती तपासणी अहवाल
 नीती आयोगाचा आरोग्य निर्देशां क  ब्लूमबर्ग इनोवेशन इं डेक्स
 जागतिक शां तता निर्देशां क  भारत चौथा सर्वांत आकर्षक गुं तवणूक बाजार
 जागतिक लोकसं ख्या सं भावना अहवाल  2060 मध्ये दे शात सर्वाधिक मुस्लीम लोकसं ख्या
 जागतिक गुं तवणूक अहवाल  भारत बाल कल्याण निर्देशां क
 जागतिक वृत्तपत्र स्वातं त्र्य निर्देशां क  भारत भ्रष्टाचार सर्वेक्षण
 जागतिक स्टार्टअप इकोसिस्टीम  व्यवसाय ते ग्राहक निदे शां क
 हेन्ले पासपोर्ट निर्देशां क  हवामान जोखीम निर्देशां क
 फॉर्च्युन ग्लोबल 500  पहिली दहा पोलीस स्थानके
5) कृषी व पर्यावरण घडामोडी 81-99
 राष्ट्रीय पशुरोग नियं त्रण कार्यक्रम  महाशीर मासा
 20 वी पशु गणना  गुरुग्राम : जगातील सर्वांत प्रदूषित शहर
 मासेमारी सां ख्यिकी  भारतातील नवीन वर्ष
 हवामान कृती शिखर परिषद  हवामान धोरणातील सर्वांत प्रभावशाली व्यक्ती
 रेड प्लस हिमालय प्रकल्प  जागतिक उर्जा आणि कार्बनडाय ऑक्साइड स्थिती अहवाल
 दे शातील पहिला कचरा कॅफे  मं डल धरण प्रकल्प
 UNCCD COP-14  भारतीय वनसेवचे ्या नावात बदल
 स्वच्छ महोत्सव  राष्ट्रीय स्वच्छ हवा कार्यक्रम
 पावसाचा विक्रम  रेणक ु ाजी धरण प्रकल्प
 पर्यटन पर्व  भारतीय महिला सेंद्रिय महोत्सव
 युनेस्को सां स्कृतिक वारसा सं वर्धन पुरस्कार  तृष्णा वायू प्रकल्प
 आं तरराष्ट्रीय पक्षी सर्वेक्षण  CMS ची 13 वी बैठक
 कोलोंबो घोषणापत्र  अॅ क्वा मेगा फूड पार्क
 तमिळ येओमेन : तामिळनाडू चे राज्य फुलपाखरू  2023 : आं तरराष्ट्रीय भरडधान्य वर्ष
 व्याघ्र गणना  WATEC conference 2019
 जयपूर जागतिक वारसा स्थळ  जागतिक घुबड परिषद
 पश्मीना टे स्टिंग सेंटर  माशां च्या पाच नव्या जातींचा शोध
 सुं दरबन : आं तरराष्ट्रीय पाणथळ प्रदे श  अमेझॉनच्या जं गलाला वनवा
 वसुं धरा तास 2019  ऑपरेशन क्लीन आर्ट
 जागतिक हवामान स्थिती अहवाल  इतर महत्त्वाच्या घडामोडी

6) आरोग्य विषयक घडामोडी 100-109

 आयुर्मान अहवाल  राष्ट्रीय आरोग्य प्रोफाइल (National Health Profile)
 ई-सिगारेटवर बं दी  ट्रान्स फॅटच्या उच्चाटनासाठी WHO व IFBAची भागीदारी
 शारीरिक क्रियाकलाप अभ्यास  अल्जेरिया आणि अर्जेटिना हे दे श मले रिया-मुक्त घोषित
 3-एस कार्यक्रम  मले रिया निर्मुलनासाठी ‘मेरा इं डिया’
 तीव्र श्वसन सं सर्गामध्ये बिहार पहिल्या स्थानी  WHO च्या ICD सूचीमध्ये बर्न आउटचा समावेश
 नागरी नोंदणी यं त्रणेची (CRS) आकडेवारी  जागतिक अपं गत्व शिखर परिषद
 टीबी हरेगा दे श जितेगा अभियान  अं धत्व प्रतिबं ध आठवडा
 WHO प्रादे शिक समितीची बैठक  भारतात डॉक्टरां ची कमतरता
 राष्ट्रीय पोषण सर्वेक्षण  ग्रीसमध्ये तीन व्यक्तीचे बाळ जन्माला
 राष्ट्रीय मधुमहे आणि मधुमहे रेटिनोपॅ थी सर्वेक्षण, 2019  राष्ट्रीय मानसिक आरोग्य पुनर्वसन सं स्था
 राष्ट्रीय अं धत्व आणि दृ ष्टिदोष सर्वेक्षण 2019  जागतिक इन्फ्लुएं झा धोरण
 जगातील बालकां ची स्थिती अहवाल 2019  तीन नवीन एम्सच्या स्थापनेला कॅबिनेटची मं जुरी
 राष्ट्रीय पोषण सं स्थेवर टपाल तिकीट जारी  10 जागतिक आरोग्य धोक्याची यादी
 आशिया आरोग्य परिषद  राष्ट्रीय कॅन्सर सं स्था
7) सं रक्षण घडामोडी 110-127
 अग्नी 3 क्षेपणास्त्राची चाचणी  आकाश-1एस क्षेपणास्त्राची यशस्वी चाचणी
 पृथ्वी 2 ची यशस्वी चाचणी  नाग क्षेपणास्त्राची यशस्वी चाचणी
 स्पाईक LR क्षेपणास्त्राची यशस्वी चाचणी  ब्रम्होस क्षेपणास्त्राची यशस्वी चाचणी
 अस्त्र क्षेपणास्त्राची यशस्वी चाचणी  हेलिनाची यशस्वी चाचणी
 निर्भय क्षेपणास्त्राची यशस्वी चाचणी  आयएनएस खां दे री नौदलात दाखल
  आयएनएस निलगिरी युद्धनौकेचे जलावतरण  स्पाइस बॉम्बसाठी भारताचा करार
 ICGS वराह  ऑपरेशन बं दर
 आयएनएस रणजीत सेवानिवृत्त  ऑपरेशन सं कल्प
 ICGS विग्रह सेवानिवृत्त  भारताचा अं तराळात युद्धाभ्यास
 INS वेलाचे जलावतरण  ऑपरेशन सनराइज 2
 आयएनएस इं फाळचे जलावतरण  मसूद अझहर जागतिक दहशतवादी घोषित
 सब ले फ्टनं ट शिवां गी  धनुष तोफां ची पहिली तुकडी लष्करात दाखल
 सुरक्षेचा 'नारिंगी' बावटा  NBCTF अभेद्य
 सेऊल सं रक्षण सं वाद  चक्र-3 साठी भारताचा रशिया बरोबर करार
 राजनाथ सिंह तेजसमधून भरारी घेणारे पहिले सं रक्षणमं त्री  सौदी अरेबिया : सर्वाधिक शस्त्रास्त्र आयात करणारा दे श
 भदोरिया नवे हवाई दल प्रमुख  केंद्रीय औद्योगिक सुरक्षा दल
 11 वा डिफेन्स एक्स्पो  एमएच -60 रोमियो सीहॉक हेलीकॉप्टर
 अभिनं दन वर्तमान यां चा सन्मान  सर्वात लां ब टां गता (suspension) पूल
 लष्करी हवाई दलास स्वतं त्र ध्वज  ज्योती बहिणी पथक
 आयसीसचा म्होरक्या बगदादी ठार  आयएनएस कोहास
 भावना कां त : पहिल्या महिला लढाऊ वैमानिक  राष्ट्रीय युद्ध स्मारक
 डीआरडीओने केली ‘अभ्यास’ची यशस्वी चाचणी  अमेरिकेचे ‘चिनूक’ भारतीय वायुसन े चे ्या ताफ्यात
 रशियाकडू न कामोव्ह-31 हेलिकॉप्टर खरेदीस मं जुरी  चीफ ऑफ डिफेन्स स्टाफ
 अपाचे गार्डियन हेलिकॉप्टर  2019 मध्ये पार पडले ले लष्कर सराव
 सिप्रीचा लष्करावरील खर्चाबाबत अहवाल

8) अं तरीक्ष घडामोडी 128-136

 RISAT-2BR1 चे यशस्वी प्रक्षेपण  भारत-जपान अं तराळ सं वाद
 रिसॅ ट-2 बी उपग्रहाचे यशस्वी प्रक्षेपण  एमिसॅ टचे यशस्वी प्रक्षेपण
 लघु ग्रहाला पं डित जसराज यां चे नाव  इस्त्राइलचे यान चं द्रावर पडले
 अवकाश तं त्रज्ञान कक्ष  स्पेसएक्सच्या फाल्कन हेवी रॉकेटचे यशस्वी उड्डाण
 शनीच्या नवीन 20 चं द्रां चा शोध  कलामसॅ ट आणि मायक्रोसॅ ट-आर उपग्रहाचे प्रक्षेपण
 पहिला सं पूर्णतः महिला असले ला स्पेसवॉक  समानव अं तरीक्ष उडान केंद्र
 १३ लघु उपग्रहां सहित ‘कार्टोसॅ ट-३’ चे प्रक्षेपण  जीसॅ ट-31 चे यशस्वी प्रक्षेपण
 चं द्रयान-2 मोहीम  इस्रोला 50 वर्षे पूर्ण
 न्यूस्पेस इं डिया लिमिटे ड  अलीकडे इस्रोद्वारे प्रक्षेपित अवकाशयाने
 मिशन शक्ती  2019 मध्ये सोडण्यात आले ले परदे शी उपग्रह
 युविका कार्यक्रम
9) विज्ञान व तं त्रज्ञान घडामोडी 137-144
 107 वी भारतीय विज्ञान कॉंग्रेस  जागतिक विद्यार्थी सौर विधानसभा
 टॉप 500 महासं गणक  एक कोटी LED पथदिवे बसविण्याचा टप्पा पूर्ण
 फास्टॅग योजनेची अं मलबजावणी  तेजस या पहिल्या खासगी गाडीला हिरवा कंदील
 इले क्ट्रिक वाहनां च्या नं बर प्लेटचा रंग हिरवा  तं त्रज्ञान शिखरपरिषद
 सायबर क्राईम अन्वेषण परिषद  इं डिया मोबाईल कॉंग्रेस
 हेलिकॉप्टर शिखर परिषद 2019  टॅ क्सीबॉट वापरणारी एअर इं डिया पहिली कंपनी
 भारतातील सर्वांत लां ब विद्युतीकृत रेल्वे बोगदा  जागतिक कौशल्य भारत प्रशिक्षण केंद्र
 साथी (SATHI) सं स्था  अणु ऊर्जा कॉन्क्लेव्ह
 जिओ फायबर  स्पाईसजेट : 100 विमान असले ली भारतातील चौथी एअरलाईन
 जागतिक ऊर्जा कॉंग्रेस  हायपरलू पवर शिक्कामोर्तब
  इं टीग्रल कोच फॅक्टरी  जगातील पहिले रूपां तरित इले क्ट्रिक रेल्वे इं जिन
 पहिले मानवी हक्क टीव्ही चॅ नल  वं दे भारत एक्सप्रेस
 भारत जगातील दूसरा सर्वांत मोठा एलपीजी उपभोक्ता  परम शिवाय महासं गणक
 डीडी अरुणप्रभा  फेडर रोबोट
 बायो आशिया 2019  महत्त्वाचे अॅ प्स आणि वेब पोर्ट ल्स
 दे शातील पहिला ह्युमनॉइड पोलिस रोबोट

10) प्रमुख नेमणुका 145-155

 मनोज नरवणे  राफेल मारियानो ग्रॉसी  अमिताभ कां त  डेव्हिड मारिया ससोली
 सोमा रॉय बर्मन  एम. जयश्री व्यास  के. नटराजन  न्या. ए. के. सिकरी
 मसत्सुगु असाकावा  न्या. पीआर रामचं द्र मेनन  अरविंद कुमार  अनुसइु या उइके
 गोटाबाय राजपक्षे  जगजीत पवाडिया  सामं त गोयल  विवेक कुमार
 पृथ्वीराज सिंह रूपन  इगॉर स्टिमॅ क  शरद कुमार सराफ  बोरिस जॉन्सन
 सुं दर पिचाई  जुझाना कापुतोवा  नरुहितो  अॅ डमिरल करंबिर
 रोहिणी भाजीभाकरे  विरल आचार्य  व्होलोदिमीर झेलेन्स्की  अनीता भाटीया
 प्रमोद कुमार मिश्रा  न्या. धीरुभाई पटे ल  अजोय मेहता  राजीव महर्षी
 पी. के. सिन्हा  शरद कुमार  मनोज कुमार नं बियार  मृत्युंजय महोपात्र
 सुरजित भल्ला  व्ही. एस. कौमुदी  उर्सुला वॉन डेर ले यन
े  रोमिला थापर
 सौरव गां गुली  इं गेर अँ डरसन  अं शूला कां त  राजीव गौबा
 अनुप कुमार सिंह  शेफाली जुनेजा  नरिंदर बत्रा

11) निधन वार्ता 156-165

 श्रीराम लागू  जयपाल रेड्डी  नामवर सिंह  राजा ढाले
 टी. एन. शेषन  मनोहर पर्रिकर  वॉले स स्मिथ ब्रोकर  कां चन चौधरी भट्टाचार्य
 राम जेठमलानी  मोहन नारायणराव सामं त  ली आयकोका  डॉ. वॉल्टर स्पिन्क
 अरुण जेटली  शिवाजीराव दे शमुख  बसं त कुमार बिर्ला  कॅरी बी. म्युलिस
 सुषमा स्वराज  कृष्णा सोबती  दिनयार कॉन्ट्रॅक्टर  बाबुलाल गौर
 शिला दिक्षित  जॉर्ज फर्नांडीस  गिरीश कर्नाड  जाक शिराक
 मोहन रानडे  न्या. चं द्रशेखर धर्माधिकारी  टोनी मॉरिसन  कोलातुर गोपालन
 डॉ. एन. आर. माधव मेनन  कादर खान  नीलम शर्मा  राम मोहन
 जया अरुणाचलम  सर मायकल अतीयाह  सं गीतकार खय्याम  सुशील कुमार
12) क्रीडा घडामोडी 166-187
क्रिकेट :-  श्रीमं त खेळाडू ं च्या यादीत विराट कोहली  राष्ट्रकुल टेबल टे निस चॅ म्पियनशिप 2019
 क्रिकेट वर्ल्डकप 2019 एकमेव भारतीय  मायामी टे निस स्पर्धा 2019
 IPL 2019 हॉकी :-  मले शियन ओपन बॅ डमिंटन 2019
 रणजी चषक क्रिकेट स्पर्धा 2018-19  सुलतान जोहर कप हॉकी स्पर्धा  महाराष्ट्र ओपन 2019
 इराणी कप क्रिकेट स्पर्धा  सुलतान अझलान शहा हॉकी चषक  प्रीमियर बॅ डमिंटन लीग 2019
 युवराज सिंगची निवृत्ती 2019  जागतिक बॅ डमिंटन चॅ म्पियनशिप 2019
 कुमार सं गकारा  हॉकी वर्ल्ड कप 2018  पॅ रा-बॅ डमिंटन जागतिक चॅ म्पियनशिप 2019
सचिन तेंडुलकर
टेनिस/बॅ डमिंटन :- सायना नेहवाल इं डोनेशिया मास्टर्सची विजेती


 अमेरिका क्रिकेट आयसीसीचा 105 वा सदस्य
 ऑस्ट्रेलियन ओपन टे निस स्पर्धा 2019  सिंधूला वर्ल्ड बॅ डमिंटन चॅ म्पियनशिपचे
 विस्डेन क्रिकेटर्स अल्मानॅ क
 फ्रेंच ओपन टे निस स्पर्धा 2019 विजेतप े द
 सय्यद मुश्ताक अली ट्रॉफी
 विंबल्डन ओपन टे निस स्पर्धा 2019  नोव्हाक जोकोविचला माद्रिद ओपनचे
 जी. एस. लक्ष्मी ICC च्या पहिल्या महिला
 अमेरिकन ओपन टे निस स्पर्धा 2019 जेतपे द
सामनाधिकारी
  किकी बेटॅन्सला माद्रिद ओपनचे विजेतप े द  कोलोन बॉक्सिंग वर्ल्डकप 2019
 इं डियन ओपन बॅ डमिंटन स्पर्धा 2019
 होपमॅ न कप
फूटबॉल :-
 फिफा महिला वर्ल्डकप 2019
 कोपा अमेरिका फूटबॉल चषक
 आशियाई चषक 2023
 सुनील छे त्रीचा सर्वाधिक सामने खेळ ण्याचा  मेस्सीला सहाव्यां दा गोल्डन बूट
विक्रम
 सं तोष ट्रॉफी फूटबॉल स्पर्धा 2018-19
 ला लीगा फूटबॉल स्पर्धा 2019
 क्रिस्तिआनो रोनाल्डोचे 700 गोल
 इगोर स्टिमॅ क
 ड्यूरडं कप 2019 फूटबॉल स्पर्धा
 इं डियन सुपर लीग 2019
 एएफसी आशिया कप फूटबॉल स्पर्धा
कुस्ती :-
 जागतिक कुस्ती स्पर्धा 2019
 बजरंग पुनियाला अली एलिएव कुस्ती स्पर्धेत  ISSF नेमबाजी विश्वचषक स्पर्धा
सुवर्णपदक
 वीनेश फोगट
 भारत-श्री किताब
 63 वी महाराष्ट्र केसरी कुस्ती स्पर्धा
 प्रो रेसलिंग लीग
बॉक्सिंग :-
 जागतिक महिला बॉक्सिंग चॅ म्पियनशिप 2019  पं कज अडवाणीला आशियाई स्नूकर
 आशियाई बॉक्सिंग अजिंक्यपद स्पर्धा, 2019
13) पुरस्कार
राष्ट्रीय स्तरावरील पुरस्कार :-
 भारतरत्न
 पद्म पुरस्कार 2019
 शौर्य पुरस्कार 2019
 दादासाहेब फाळ के पुरस्कार
 ज्ञानपीठ पुरस्कार
 साहित्य अकादमी पुरस्कार 2019
 बाल आणि युवा साहित्य पुरस्कार 2019
 सरस्वती सन्मान
 व्यास सन्मान
 तन्वीर सन्मान
 आं तरराष्ट्रीय गां धी शां ती पुरस्कार
 इं दिरा गां धी शां तता पुरस्कार 2019
 इं दिरा गां धी राष्ट्रीय एकता पुरस्कार
 राजीव गां धी सद्भावना पुरस्कार

 मेरी कोमला सहाव्यां दा सुवर्ण पदक
सं कीर्ण क्रीडा घडमोडी :- 
 FIBA पुरुष बास्के टबॉल विश्वचषक 
 आशिया श्री शरीरसौष्ठव स्पर्धा 
 वर्ल्ड अॅ थले टिक्स चॅ म्पियनशिप 2019
 जागतिक युवा बुद्धीबळ स्पर्धा 2019 

 रौनक साधवानी 65 वा ग्रँ ड मास्टर
 सैन्य जागतिक क्रीडा स्पर्धा 
 वुशु वर्ल्ड चॅ म्पियनशिपमध्ये प्रवीण  अरुनिमा सिन्हा
कुमारला सुवर्ण 
 अपर्णा कुमार 
 द्युती चं दला सुवर्ण पदक 
 गोपाल श्रेष्ठ 
 आरोही पं डित 
 प्रियां का मोहिते : माउं ट मकालू सर
करणारी दे शातील पहिली महिला 
 आशियाई युवा महिला हँ डबॉल क्रीडा पुरस्कार :-
चॅ म्पियनशिप 
 आर्मी स्काउट मास्टर्स स्पर्धा 
 फेडरेशन कप बास्के टबॉल स्पर्धा 2019
 भारताच्या महिला रग्बी सं घाचा पहिला  बलोन डी ओर पुरस्कार
आं तरराष्ट्रीय विजय 
चॅ म्पियनशिपचे विजेतप े द
 शां तीस्वरूप भटनागर पुरस्कार 2019 
 सं गीत नाटक अकादमी पुरस्कार 
 पहिला गौरी लं केश राष्ट्रीय पुरस्कार 
 वयोश्रेष्ठ सन्मान 2019 
 राष्ट्रीय पं चायत पुरस्कार 2019
 राष्ट्रीय अकादमी पुरस्कार 
 10 वे सं सदरत्न पुरस्कार
आं तरराष्ट्रीय स्तरावरील पुरस्कार :- 
 नोबेल पुरस्कार 
 मॅ न बुकर पुरस्कार 
 मॅ न बुकर इं टरनॅ शनल पुरस्कार 
 रॅमन मॅ गसेसे पुरस्कार 2019 
 अबेल पुरस्कार 2019
इतर महत्त्वाचे पुरस्कार :- 
 व्हिजिटर्स पुरस्कार
आं तरराष्ट्रीय ऑलिम्पिक समितीचे नवे
मुख्यालय
आशियाई अॅ थले टिक्स स्पर्धा 2019
हिमा दासचे एका महिन्यात पाच सुवर्ण
दीपा मलिकला सर एडमं ड हिलरी
शिष्यवृत्ती
नेमबाजी विश्वचषक स्पर्धा 2019
विशेष ऑलिम्पिक जागतिक स्पर्धा
(उन्हाळी)
खेलो इं डिया युवा स्पर्धा 2019
बिरेंद्र प्रसाद बैश्य
सत्यरूप सिद्धां त
टाटा मुं बई मॅ रेथॉन
राष्ट्रीय क्रीडा स्पर्धेचे शुभंकर
राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेतून नेमबाजीला
वगळण्यात आले
चीत्रेश नटे सन ठरला मिस्टर युनिव्हर्स
2019
राष्ट्रीय क्रीडा पुरस्कार 2019
प्रभात कोळीला ‘तेनसिंग नोर्गे राष्ट्रीय
साहसी पुरस्कार
सिएट क्रिकेट रेटिंग पुरस्कार 2019
188-218
राष्ट्रीय हिंदी सन्मान
राष्ट्रीय पर्यटन पुरस्कार
मोदींना ग्लोबल गोलकीपर्स पुरस्कार
डॉ. कलाम स्मृती आं तरराष्ट्रीय उत्कृष्टता
पुरस्कार 2019
व्यं कय्या नायडू यां ना ‘ऑर्डर ऑफ ग्रीन
क्रिसेंट’ सन्मान
राष्ट्रीय किशोर कुमार सन्मान 2018-19
सर्वात प्रख्यात ज्येष्ठ नागरिक पुरस्कार
साखारोव पुरस्कार
किटकाला ग्रेटा थनबर्गचे नाव
सं युक्त राष्ट्र सं घाचा सिड (SEED)
पुरस्कार
प्रतिभाताई पाटील यां ना मेक्सिकोचा
सर्वोच्च सन्मान
  किरण कुमार यां ना फ्रान्सचा सर्वोच्च नागरी सन्मान 
 व्ही. के. कृष्ण मेनन पुरस्कार 
 सासाकावा पुरस्कार 
 जॉन एफ केनेडी शोर्य पुरस्कार 
 सं युक्त राष्ट्र डॅ ग हॅ मर्सकोल्ड पदक 
 जपानचा राष्ट्रीय पुरस्कार 
 ग्लोबल एशियन ऑफ द इयर पुरस्कार 
 नाईन डॉट् स प्राइज 2019 
 विमेन्स प्राईझ फॉर फिक्शन 
 इक्वेटर प्राइज 2019 
 डॅ नी काये मानवतावादी पुरस्कार 
 इनोवेशन फॉर सस्टेनेबल डेव्हलपमेंट पुरस्कार 
पं तप्रधान योग पुरस्कार 2019 
रेडइं क पुरस्कार 
रवींद्रनाथ टागोर साहित्य पुरस्कार 
मोदींना मालदीवचा सर्वोच्च पुरस्कार 
डॅ नियल पुरस्कार 
राष्ट्रीय युवा पुरस्कार 
सं गीत कलानिधी पुरस्कार 
कुसुमाग्रज राष्ट्रीय साहित्य पुरस्कार 2018 
सं युक्त राष्ट्र मानवी हक्क पुरस्कार 2018 
विंडहॅ म कॅम्पबेल पुरस्कार 2019
कोविंद यां ना क्रोएशियाचा सन्मान 2019
प्रित्झकर आर्किटेक्चर पुरस्कार 2019
मिसाइल सिस्टम्स पुरस्कार 2019
शेख सौद आं तरराष्ट्रीय पुरस्कार
यूनेस्को प्रेस फ्रीडम प्राइज 2019
बोडली पदक
मार्था फेरेल पुरस्कार 2019
राज्य सां स्कृतिक पुरस्कार 2019
हिंदी साहित्य अकादमीचे पुरस्कार
पोषण अभियान पुरस्कार 2018-19
शक्ती भट्ट फर्स्ट बुक प्राईझ

14) चित्रपट महोत्सव व सौंदर्य स्पर्धा 219-223

 आं तरराष्ट्रीय भारतीय चित्रपट महोत्सव 2019  सार्क चित्रपट महोत्सव 2019  फेमिना मिस इं डिया 2019
 राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कार 2019  राज्य मराठी चित्रपट पुरस्कार 2019  मिस युनिव्हर्स 2019
 व्हेनिस अं तरराष्ट्रीय चित्रपट महोत्सव  बाफ्टा पुरस्कार 2019  मिस वर्ल्ड 2019
 91 वे ऑस्कर पुरस्कार 2019  फिल्म फेअर पुरस्कार सोहळा 2019
15) राष्ट्रीय घडामोडी 224-232
 दे शातील पहिले राष्ट्रीय सागरी वारसा सं ग्रहालय  जन शिक्षा सं स्थां मध्ये SC-ST च्या  नवी दिल्ली जागतिक पुस्तक मेळा
 स्वच्छ रेल स्वच्छ भारत 2019 उमेदवारां ना मोफत प्रवेश  इं डस फूड मीट 2019
 राष्ट्रीय सं स्कृ ती महोत्सव  राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरण 2019 चा मसुदा  जवाहर नवोदय विद्यालयात 5000
 स्कील इं डिया रोजगार मेळा जाहीर अतिरिक्त जागा
 चेनानी-नाशेरी बोगद्याचे एसपी मुखर्जी असे  भारती लिपीसाठी सुलभ ओसीआर  शास्त्रीय भाषा केंद्र स्थापण्यास मं जूरी
नामकरण प्रणाली विकसित  राष्ट्रीय रस्ते सुरक्षा आठवडा
 दे शातील सर्वांत उं च पूल  वं दे भारत एक्सप्रेसची चाचणी यशस्वी  दे शातील दूसरा सर्वांत लां ब रेल्वे बोगदा
 नेहरू करंडक बोट रेसिंग 2019  राष्ट्रीय ई-गव्हर्नन्स परिषद 2019  समझोता एक्स्प्रेस रद्द
 समुद्रयान प्रकल्प  ऑपरेशन नं बर प्लेट  थार एक्स्प्रेस रद्द
 वैष्णो देवी उत्कृष्ट स्वच्छ प्रतिष्ठित स्थळ  भारतीय सं केत भाषा शब्दकोश  दे शात नवी वाहतूक दं ड आकारणी
 LTTE वरील बं दी 5 वर्षांनी वाढवली  प्रयागराज कंु भमेळा 2019
16) आं तरराष्ट्रीय घडामोडी 233-241
 टाईम्स पर्सन ऑफ द इयर 2019  अहमदाबाद आणि कोबे शहर  मले शिया आं तरराष्ट्रीय फौजदारी
 चेन्नई आणि व्लादिवोस्तोक दरम्यान सागरी मार्ग  जपानकडू न मणिपुरला शां ती सं ग्रहालय न्यायालयाचा सदस्य
 मोतीहारी अमले खगं ज पाईपलाईन  सं युक्त राष्ट्रां च्या शस्त्रास्त्र व्यापार  इं डो-पॅ सिफिक प्रादे शिक सं वाद 2019
 कालिमं तन : इं डोनेशियाची नवीन राजधानी करारामधून अमेरिका बाहेर  जपानमध्ये ‘रिवा’ हे नवे शाही युग
 हिंदी महासागर परिषद  बेल्ट अँ ड रोड फोरम  जागतिक उडान शिखर परिषद
 भारत-चीन अनौपचारिक परिषद  लोया जिरगा महासभा 2019  आं तरराष्ट्रीय सूक्ष्म सिंचन परिषद
 इं डो-फ्रेंच नॉले ज समिट  आर्टिक परिषदे साठी भारताची निरीक्षक  उत्तर मॅ सेडोनिया नाटोमध्ये सामील
 सं युक्त राष्ट्र जागतिक रस्ते सुरक्षा सप्ताह 2019 म्हणून फेरनिवड  काठमां डू -सिलिगुडी बससेवा
 आशियाई सभ्यतेची सं वाद परिषद  उरल : अणूशक्तीवर चालणारे जहाज  अरामकोवर ड्रोन हल्ला
 हिंदुजा बं धू ब्रिटनमधील सर्वात श्रीमं त  उत्तर कोरियाला जाणारे ट्रम्प पहिले  ट्रम्प यां च्यावरील महाभियोग
 आर्टिक परिषदे ची मं त्रीस्तरीय बैठक अमेरिकन अध्यक्ष  हॉंगकॉंग आं दोलन आणि वन कंट्री टू
 जयपूर फुट कोरिया  जगातील सर्वांत मोठ्या विमानाची चाचणी सिस्टिम्स
 चीनचा तरंगत्या लाँ चपॅ डवरून अं तराळात रॉकेट  होमो लु झोनेसिस प्रजातीचे अवशेष
 प्वेर्टो विलियम्स  नूर इनायत खान
17) चर्चेतील आं तरराष्ट्रीय सं स्था आणि करार 242-250
 OPEC  नाम  आफ्रिकन सं घ  आं तरराष्ट्रीय कामगार सं घटना
 BRICS  आं तरराष्ट्रीय सौर आघाडी  FATF  G-7
 C40  आरसेप  G-20  CITES
 राष्ट्रकुल  जागतिक व्यापार सं घटना  ISTA  COP-14
 इं टरपोल  UN-Habitat  युनेस्को  COP-25
18) विविध जयं ती/महोत्सवी वर्ष 251-254
 महात्मा गां धीजींची 150 वी जयं ती  डॉ. विक्रम साराभाई यां ची 100 वी जयं ती
 कस्तुरबा गां धीजी यां ची 150 वी जयं ती  ग. दि. माडगुळ कर यां ची 100 वी जयं ती
 पी. एस. वॉरीयार यां ची 150 वी जयं ती  असोचेमचे 100 वर्ष
 गुरु नानक यां ची 550 वी जयं ती  पु. ल. दे शपां डे यां ची 100 वी जयं ती
 परमहं स योगानं द यां ची 125 वी जयं ती
19) सं क्षिप्त घडामोडी 255-277

20) विविध सं मेलने/ महोत्सव 278-281

 अखिल भारतीय मराठी साहित्य सं मेलन  व्यसनमुक्ती साहित्य सं मेलन
 अखिल भारतीय नाट्य सं मेलन  अखिल भारतीय मराठी सं त सं मेलन
 विश्व मराठी साहित्य सं मेलन  दे शभरात साजरे करण्यात येणारे विविध महोत्सव

21) महत्त्वाचे दिनविशेष 282-298

22) चर्चेतील पुस्तके 299-302
23) वनलायनर घडामोडी 303-316
24) शासकीय योजना 317-333
25) चर्चेतील समित्या/आयोग 334-336
26) 2019 मधील आयोगाचे प्रश्न 337-348
27) सराव प्रश्नसं च 349-363

`m nwñVH$m~Ôc H$mhr AnSo>Q>²g AgVrc Va Vo nwT rc

Qo>[cJ«m_ M°Zocda H$i[dÊ`mV `oVrc...

@MpscMantra
@MpscSimplified