ARCHDIOCESE OF JARO

Aguinaldo and Christmas 2021

Homily Guide
Day 1 December 16 (Thursday) Fr. Christopher Villa
Readings: Isa. 5: 33-36/Jn 5:33-36

Theme: COMPANIONS ON THE JOURNEY

John was a “burning and shining lamp.” He calls those who are living in darkness of sin for
conversion. He accompanies us in our journey towards Christ.

In the Church and in society we are side by side on the same road. In our local Church, who are
those who “walk together”? Who are those who seem further apart? How are we called to grow
as companions? What groups or individuals are left on the margins?

Day 2 December 17 (Friday) Fr. Nathaniel Gentizon

Readings: Gen. 49:2, 8-10 / Mt. 1:1-17

Theme: SHARING RESPONSIBILITY FOR OUR COMMON MISSION

The persons in the genealogy of Jesus are not perfect. Despite their imperfections, they took part
in God’s plan of salvation. God chose that in their lineage a Savior is born.

Synodality is at the service of the mission of the Church, in which all members are called to
participate. Since we are all missionary disciples, how is every baptized person called to
participate in the mission of the Church? What hinders the baptized from being active in
mission? What areas of mission are we neglecting? How does the community support its
members who serve society in various ways (social and political involvement, scientific research,
education, promoting social justice, protecting human rights, caring for the environment, etc.)?
How does the Church help these members to live out their service to society in a missionary
way? How is discernment about missionary choices made and by whom?

Day 3 December 18 (Saturday) Fr. Reynard Tubid

Readings: Jer. 23-8 / Mt. 1: 18-25

Theme: DISCERNING AND DECIDING

Joseph is a man of discernment. His decision is a fruit of prayer. He listened to God and carried
out His will.

In a synodal style we make decisions through discernment of what the Holy Spirit is saying
through our whole community. What methods and processes do we use in decision-making?
How can they be improved? How do we promote participation in decision-making within
hierarchical structures? Do our decision- making methods help us to listen to the whole People of
God? What is the relationship between consultation and decision-making, and how do we put
these into practice? What tools and procedures do we use to promote transparency and
accountability? How can we grow in communal spiritual discernment?
Day 4 December 19 (Sunday) Fr. Robert Amalay
Readings: Mi. 5:1-4 / Heb. 10:5-10 / Lk. 1, 39-45

Theme: CELEBRATION

The meeting of Mary and Elizabeth is a celebration of God’s goodness and greatness. Mary was
chosen to be the Mother of God and Elizabeth in her old-age was blessed with a child whom
God has chosen as precursor of the Savior. Elizabeth listened to the greeting of Mary and the
child leaped in her womb.

“Walking together” is only possible if it is based on communal listening to the Word and the
celebration of the Eucharist. How do prayer and liturgical celebrations actually inspire and guide
our common life and mission in our community? How do they inspire the most important
decisions? How do we promote the active participation of all the faithful in the liturgy? What
space is given to participating in the ministries of lector and acolyte?

Day 5 December 20 (Monday) Fr. Fremar Silva

Readings: Is 7:10-14 / Lk 1:26-38

Theme: LISTENING

Mary listened to the message of the angel. She opened her mind and heart to the will of God.
Mary said, “Behold, I am the handmaid of the Lord. May it be done to me according to your
word.”

Listening is the first step, but it requires an open mind and heart, without prejudice. How is God
speaking to us through voices we sometimes ignore? How are the laity listened to, especially
women and young people? What facilitates or inhibits our listening? How well do we listen to
those on the peripheries? How is the contribution of consecrated men and women integrated?
What are some limitations in our ability to listen, especially to those who have different views
than our own? What space is there for the voice of minorities, especially people who experience
poverty, marginalization, or social exclusion?

Day 6 December 21 (Tuesday) Fr. Fr. Jose Gerardo Classico Nufable

Readings: Sg. 2:8-14 / Lk 1, 39-45

Theme: DIALOGUE IN CHURCH AND SOCIETY

The dialogue of Mary and Elizabeth manifests a mutual understanding and confirmation of
God’s goodness. Their dialogue brought joy even to the child in Elizabeth’s womb. It was an
encounter with the Savior in Mary’s womb. The dialogue brought the encounter of the Precursor
and Savior in the womb.
Dialogue requires perseverance and patience, but it also enables mutual understanding. To what
extent do diverse peoples in our community come together for dialogue? What are the places and
means of dialogue within our local Church? How do we promote collaboration with neighboring
dioceses, religious communities in the area, lay associations and movements, etc.? How are
divergences of vision, or conflicts and difficulties addressed? What particular issues in the
Church and society do we need to pay more attention to? What experiences of dialogue and
collaboration do we have with believers of other religions and with those who have no religious
affiliation? How does the Church dialogue with and learn from other sectors of society: the
spheres of politics, economics, culture, civil society, and people who live in poverty?

Day 7 December 22 (Wednesday) Fr. Kenneth Ezpeleta

Readings: 1 Sm. 1:24-28 / Lk. 1:46-56

Theme: ECUMENISM

The Canticle of Mary expresses God’s mercy. “His mercy is from age to age to those who fear
him.” God’s salvation is for all.

The dialogue between Christians of different confessions, united by one baptism, has a special
place in the synodal journey. What relationships does our Church community have with
members of other Christian traditions and denominations? What do we share and how do we
journey together? What fruits have we drawn from walking together? What are the difficulties?
How can we take the next step in walking forward with each other?

Day 8 December 23 (Thursday) Fr. Rey Zerrudo, SSL

Readings: Mal. 3: 1-4 / Lk: 1:57-66

Theme: SPEAKING OUT

After period of silence effected by his unbelief, the mouth of Zechariah was opened, his tongue
freed, and he spoke blessing God.

All are invited to speak with courage and parrhesia, that is, in freedom, truth, and charity. What
enables or hinders speaking up courageously, candidly, and responsibly in our local Church and
in society? When and how do we manage to say what is important to us? How does the
relationship with the local media work (not only Catholic media)? Who speaks on behalf of the
Christian community, and how are they chosen?

Day 9 December 24 (Friday) Msgr. Jose Marie Amado Delgado, P.C

Readings: 2Sm 7:1-5.8-12 / Lk 1:67-79

Theme: AUTHORITY AND PARTICIPATION

The Canticle of Zechariah is a recognition of God’s authority. He prophesied the future of his
son. “And you, child, will be called prophet of the Most High, for you will go before the Lord to
prepare his ways, to give his people knowledge of salvation through the forgiveness of their
sins…” The Canticle speaks of John’s participation in God’s plan of salvation.

A synodal church is a participatory and co-responsible Church. How does our Church
community identify the goals to be pursued, the way to reach them, and the steps to be taken?
How is authority or governance exercised within our local Church? How are teamwork and co-
responsibility put into practice? How are evaluations conducted and by whom? How are lay
ministries and the responsibility of lay people promoted? Have we had fruitful experiences of
synodality on a local level? How do synodal bodies function at the level of the local Church
(Pastoral Councils in parishes and dioceses, Presbyteral Council, etc.)? How can we foster a
more synodal approach in our participation and leadership?

Christmas (Saturday) Msgr. Ely Rafael Fuentes

The Birth of our Lord Jesus Christ

Theme: FORMING OURSELVES IN SYNODALITY

“... though he was in the form of God, did not regard equality with God something to be
grasped. Rather, he emptied himself, taking the form of a slave, coming in human likeness; and
found human in appearance, he humbled himself,..” God became man to share his divinity to us
and to save us. We are therefore called to form ourselves in Christ- birthing Christ in us.

Synodality entails receptivity to change, formation, and on-going learning. How does our church
community form people to be more capable of “walking together,” listening to one another,
participating in mission, and engaging in dialogue? What formation is offered to foster
discernment and the exercise of authority in a synodal way?
Day 1 December 16 (Thursday) Fr. Christopher Villa
Readings: Isa. 5: 33-36/Jn 5:33-36
Theme: COMPANIONS ON THE JOURNEY

May ara kita nga hulobaton nga nagasiling, “honesty is the best policy.” May istorya anay sang
tatlo ka pari nga nagkaon sa isa ka 5-star nga restorant kag nag-order sila sang specialty sang
sina nga kalan-an. Kadaku sang ila nga serving kag gani nabusog sila nga wala ini nila naubos.
Saying kay gusto pa nila ang pagkaon kag gani para makatipid sila, ila ini gusto ipaputos.
Ugaling, gin-abot sila sang ila huya kay 5-star restorant ang ila ginkan-an. Ila nga gintawag ang
waiter. Agud nga indi sila mahuy-an, naghambal sila nga ipaputos nila ang ila nga sobra nga
pagkaon agud ila ini ihatag sa ila nga ido. Daw nadugayan gid ang pagbalik sang waiter kag
natingala sila kon ngaa. Sang pagbalik sang waiter, daku gid ang iya yuhum kag sing may
kalipay iya nga ginhambal sa ila, “Sir, sigurado gid ko nga malipay gid ang ido ninyo. Gintipon
ko man ang iban nga pagkaon nga nabilin kag gindugang sa inyo. Ari sir ang pagkaon sa inyo
ido.” Daw mahulog ang guya nila tanan kay wala gali sila ido sa ila convento.
Subong, umpisa na sang Misa de Aguinaldo, isa ka mataum nga tradisyon naton nga Filipino sa
atong nga pagpanglakaton bilang isa ka simbahan. Siyam naman ka adlaw ng akita magakadto
sa Simbahan sa paghanda naton sang Pagkatawo sang aton Ginuong Hesukristo. Ini nagapahayag
lamang sang aton pagpadayon sa pagpanglakaton bilang isa ka Simbahan. Ang pamangkot:
Sa aton ebanghelyo, aton nasaksihan kon ano ang pagkamahal ni Kristo kay Juan nga halin sa iya
mga pulong iya ginhambal: ‘Nagsugid siya sang kamatuoran.’ Si Juan isa ka nagapanaksi sa
kamatuoran, kag indi parehos sa mga pari sa aton istorya nga ginkapan-kapan lamang nila ang
kamatuoran kay nahuya sila. Ano bala ang kamatuoran kag realidad sang aton pagpanglakaton
bilang isa ka Simbahan? Sino bala ang upod naton sa sining pagpanglakaton? May mga tawo
man bala nga gina-upod naton sa sining pagpanglakaton? Sin-o bala ang ining mga tawo nga
masami malipatan naton nga updon sa pagpanglakaton?
Sa subong, iban sa aton nagasiling, naga-upod man ako sa pagpanglakaton sa Simbahan kay
nagasimba man ako, naga-atend man ako sang mga barangay pilgrimage sa amon Parokya,
nagasuporta man ako sa programa sang aton parokya, sa aton kaparian kag sa panindugan sang
aton Simbahan. Ang pamangkot sin-o ang upod mo sa sining pagpanglakaton? Basi naga-
isahanon lang kita kay masami nagakuntento na lang kita kung ano ang may-ara, kung ano ang
kinaangdan kag kung nano ang ihambal ni “father”. Gani, nagapabuyan-buyan na lang kita kag
sa ulihi matalupangdan na lang naton nga naga-isahanon na lang gali kita. Sa subong nga
nahauna nga adlaw sang Misa de Aginaldo, ginapabalik kita sang aton Ginuo sa aton
kaugalingon sa pag-usisa nahanungod sang kamatuoran sang aton pagpanglakaton sa Simbahan.
Sa pag-ulikid liwat sa mga tawo nga nangin suga sang kamaturoan nga parehos kay San Juan sa
aton kabuhi.
Ang iban ayhan sa sining pagpanglakaton daw mahilig na lang magpadeliver. Uso gid man
subong ang pagpadeliver: pagkaon, shopping kag iban pa. pero mayara man nga daw
nagapadeliver na lang sa iban kung pagtuo kag pagsimba na ang pagahambalan. “Ma-aginaldo
ka? Ah te, sakpa lang ko da ah!” Pero sa tuod-tuod lang ginasakop ta gid man bala sila? Ukon sa
mga nagapasakop, naga-upod gid man bala kamo sa pagpanglakaton sang aton Simbahan?
Sa pagkamatuod, ang nabilin naton nga mga utod sa sining pagpanglakaton amo mismo ang may
mga panimuot sang ‘sakpanay’ kung Simbahan na ang pagahambalan. Mayara pa gid nga mga
nagakabilin sa sining pagpanglakaton nga kinahanglan naton nga updon padulong sa aton
Simbahan. Ang mga malayo sa Simbahan nga kung diin KBL lang ang nabal-an: kasal, bunyag,
lubong. Ang mga pamatan-on kung diin mas nahuyog pa sa paghampang sang mga video games
kag online gaming nga wala na nagakadto sa pagsimba. Ang mga utod naton nga naga-antus
tugod sa isa ka broken relationships, broken marriages, broken selves nga daw indi makatibawas
sa kabuhi tungod sang sining mga problema sa kabuhi. May mahambal man ang nagakalain-
lain nga sector sang aton nga sosyedad. Ang aton pagpanglakaton mangin mahilway kag
mabinungahon kon pati ang aton nga mga utod nga malayo sa Simbahan aton man nga pamatian.
Ang kamatuoran kag realidad naton aton man talupangdon sa sining pagpanglakaton. Matuod
nga may nagaabot gid nga mga pagtilaw sa isa ka pamilya kag isa ka katilingban. Apang kon
ang isa kag isa kabalo magbaton sang kamatuoran kag realidad sang iya isigkatawo, mahapos na
lang ini maresolbar kag mahatagan solusyon ang kada problema kag pagtilaw nga gina-atubang
sang katilingban. Ang aton pagpanglakaton dapat nasandig sa Mahal nga Dios, nagapanaksi sa
kamatuoran kag naga-iwag sa kada tagipusuon sang katawhan sa tunga sang nagakalain-lain nga
personalidad, bisan lain-lain ang panan-awan ukon opinion, pagpanglakaton nga nagabaton sang
kada isa kag isa nga may ikasarang nga maambit kag mahatag, pagpanglakaton nga nagadala
sang kapawa ni Kristo sa tanan paagi sa paghimo sang maayo, pagpanglakataon nga
nagapalapnag sang kamatuoran kag wala nagahimo sang faken news ukon gina-islan maskin ang
maragtas sang aton nga sosyedad para lang sa isa nga naga-asperar sa posisyon sang gobyerno,
kag pagpanglakaton upod sa lamesa sang eukaristiya bisan nagakalain-lain ang estado sang
pagpangabuhi.
Kon kita nagatib-og sang kamatuoran, nagapanaksi paagi sa paghatag sang kaugalingon para sa
iban, naga-iwag sa kadudulman agud masanagan ang kadam-an upod kay Kristo sa aton nga
pagpanglakaton, wala sang kabudlayan nga indi masarangan kay ang tanan naga-upod sa
pagpanglakaton nga mangin tampad nga sumulunod sang aton Ginuong Hesukristo.
Ang personalidad ni Juan Bautista nga nahamut-an sang Dios amo ang iya nga
pagkamaminatuod sa iya kaugalingon kag sa pagdampig kag pagkabuhi sang kamatuoran. Sa
sini nga panimuot, siya nangin matuod nga saksi sang aton Ginuong Hesukristo kag tampad sa
iya misyon sa pag-aman sang dalan para sa aton Ginuong Hesukristo. Siya man nangin kapawa
para sa iban agud makita ang dalan sang aton pagpanglakaton sa Dios. Upod sa kay San Juan
Bautista, kita nagapangamuyo kag naga-ampo nga magpanindugan sa kamatuoran, magpanaksi
sa Ebanghelyo kag mangin kapawa man sa iban padulong kay Kristo. Ini anmo ang matuod-tuod
naton nga pagpanglakaton bilang Simbahan.
Iampo man naton ang tanan nga pamilya ilabi nag id sa mga pamilya nga amat-amat nagapiraw
ang kapawa sa tunga nila tungod sang pagbahinbahinay kag sa pagpatuyang sa impluwensya
sang kalibutan nga wala nagapanindugan sa kamatuoran. Ipangamuyo man naton ang aton mga
lideres ilabi na gid sa aton pungsod nga nagakadula na ang pagtatap sang kamatuoran kag sa
paghimo sing mayo kag husto nga pagsulondan sang Simbahan. Iupod naton sa pagpangamuyo
ang aton man parokya agud kita nga mga tumuluo magpadayon sa pag-iwag kag paghatag sang
kapawa sa mga nadulman kag upod nga magpanglakaton sa Simbahan padulong sa Ginharian
sang Dios
Ang pagkapan-kapan tungod kay nahuya kag tungod kay amo na lamang ang ginapatihan sang
kadam-an madula na kon kita handa sa pagbaton kay Kristo nga aton kamatuoran kag
ginapanaksihan. Upod kita nga magpanglakaton sa Simbahan agud ‘from now on our troubles
would be out of sight, and have yourself a merry little Christmas now!’ Be authentic and not an
‘atik’. Be a witness and not an endorser of badness. Be a light of the truth so that all troubles
would be out of sight. Let us journey together waving the banner of truth, love and mercy of God
throughout the world. Padayon sa pagpanglakaton bilang isa ka Simbahan!
Day 2 December 17 (Friday) Fr. Nathaniel Gentizon
Readings: Gen. 49:2, 8-10 / Mt. 1:1-17

Theme: SHARING RESPONSIBILITY FOR OUR COMMON MISSION

Ang Katesismo sang Santa Iglesia Katolika nagatudlo nga paagi sa apat ka semana sang Adviento, ang
Simbahan naga “re-live” sang mga dalagko nga hitabo sang maragtas sang aton kasaysayan (cf. CCC
1095) kag aton gina “make present this ancient expectancy of the Messiah (CCC 524).”
Sa sining ikaduwa nga adlaw sang aton Misa de Gallo, aton nabatian ang family tree sang aton Ginoong
Jesukristo. Wala lamang kita ginahatagan sang kahigayunan sa pagdumdom sang mga ngalan sang
katigulangan ni Jesus kundi sarang man naton mabalikan liwat ang ila gin-agyan bilang katawhan sang
Dios; kag aton ginasudlan ang ila balatyagon, ang ila daku nga handom nga mag-abot ang Manluluwas
bangud sang mga kabudlayan nga ila naagyan. Ang kasaysayan sang mga Judio sa sadto nga panahon
nagalarawan man sang aton kahimtangan subong nga nagapaabot kag nagapreparar sang aton
kaugalingon para sa pag-abot sang aton mahal nga Ginoo sa panahon sang Paskwa.
Kon aton balikan ang mga katigulangan ni Jesus kag ang ila mga gin-agihan, ano ayhan ang mga
ginatudlo sa aton nga mga leksyon kag ano ayhan ang kaangtanan sini samtang kita ginapatigayon naton
sa bug-os nga Simbahan Katolika ining Synod on Synodality.
Ang kasaysayan sang mga Judio may ara nga “ups and downs”. Halin kay Abraham tubtob kay Jese,
makita naton kon paano ginpreparar sang Dios ang pagtukod sang isa ka ginharian sa Israel. Ang
putokputokan sini amo si David kag si Solomon kon sa diin maayo ang ila pagdumala sang ginharian sa
pihak sang ila mga kakulangan. Ang Biblical scholars nga sanday Curtis Mitch kag Edward Sri nagsiling,
“These names (David and Solomon) recall the glory days of Israel. Despite their shortcomings, these
were the royal heroes who brought Israel to the highest point in its history.” Sa panahon ni Haring David,
ang dose ka mga tribo sang Israel nahugpong sa isa ka ginharian; kag sa idalom sang pagdumalahan ni
Solomon, ang Israel nakaangkon sang stability, prosperity ang international influence.
Apang aton man nahibaluan nga sa ulihe si Solomon nangin indi maayo nga hari (1 Kings 9-11). Ang
genealogy ni Jesus nagamitlang sang mga wicked kings katulad ni Rehoboam, Abijah, Joram, Ahaz,
Manasseh kag Amon (Mt. 1, 7-10) Ining mga ngalan sang tawo wala lamang nagapahanumdom sa aton
sang particular date i.e. 586 BC; kundi subong man, sang katalagman nga dala sang Babylonian invasion
sang Jerusalem. Ang templo ginguba kag nabihag ang mga Israelinhon sa Babilonia.
Sa pihak sini nga mga hitabo, padayon ang Dios nga nagprotehir sang harianon nga linya ni David. Sa
katapusan nga bahin sang lista sang mga katigulangan ni Jesus, makita naton ang mga Davidic heirs nga
sanday Jeconias kag Salatiel. Kag yara man si Zorobabel nga amo ang nagbulig sa nahauna nga grupo
sang mga Judio nga magbalik sa Jerusalem gikan sa pagkabihag sa Babilonia. Ang mga Israelinhon
padayon nga naglaum sang pag-abot sang Manluluwas kag wala sila napaslawan. Si Mateo nagsaysay nga
si Jesus nag-abot. Siya amo ang Kristo, ang Manluluwas; kag ang hari nga dugay na nga ginahulat sang
mga Judio, who will deliver them from their sufferings and restore the Davidic kingdom.
Mga pinalangga ko nga mga kautoran kay Kristo, paagi sa kasaysayan sang Israel nga ginapahanumdom
sa aton sang genealogy ni Jesus, aton makita ang kamot sang Dios nga padayon nga nagtipig kag nagdala
sang iya banwa nga pinili sa kaluwasan. Kon aton tan-awon from a divine perspective, “we can see how
God remained present to his people through Israel’s ordeals as he continued to work out his plan of
salvation from one generation to the next, bringing good from evil.” (Commentary on the Gospel of
Matthew, Mitch and Sri)
Sa aton pagpamalandong sining aton Ebanghelyo sa sini nga adlaw, kita ginapahanumdom man sang aton
ekperyensiya bilang indibidwal kag katilingban. Ang aton pagpanglakaton sa aton pamilya kag sa aton
Parokya, indi man nangin mahapos. Katulad sang pamilya ni Jesus, ang aton pamilya indi man perpekto.
Gani, may mga tion nga yara kita sa kalipay kag kasadya; kag may mga tion man nga yara kita sa kasubo
kag kalisdanan bangud sang mga pagtilaw kag panghangkat sa aton kabuhi.
Kabay pa nga kon ano man ang aton mga naagihan kag ginaagihan sa karon nga panahon, dumdumon
naton nga subong nga wala ginpabay-an sang Dios ang Iya banwang Israel, kita nga Lawas ni Kristo, ang
Iya Simbahan, indi man niya pagbayaan kag pagpabay-an. Ginatugotan sang Dios nga maka-eksperyesiya
kita sang pag-antus (nga sa masami konsekwensiya sang aton mga sala) agod nga magtuon kita sa aton
mga sala nga desisyon kag magtinguha nga mangin mas maayo nga tawo kag katilingban sa bulig sang
Iya grasya. Katulad sang pagbalik naton sa mga katigulangan ni Jesus, sarang man naton mabalikan ang
istorya sang aton pamilya kag aton katilingban: sa mga maayo nga natabo, kita nagapasalamat; sa mga
indi maayo nga inagiyan, nagatuon kita gikan sa aton mga kapaltahan kag nagalaum sang mga kaayohan
nga magaabot.
Sa pihak sang aton mga kakulangan, dumdumon naton nga we have a faithful God who fulfills his
promises. Ginpadala niya si Jesus nga ang iya misyon amo nga luwason kita sa aton mga sala kag
tuytoyan kita padulong sa kapupun-an sang paghiliusa didto sa langit. Sa sining Synod on Synodality,
kabay pa nga matun-an naton nga that just as God continues to walk with us through Jesus Christ in our
journey, we will also learn to walk together and participate in the mission of bringing ourselves closer to
each other and to Him. Si Pope Francis nagsiling, "By walking together, and together reflecting on the
journey made, the Church will be able to learn from what it will experience which processes can help it
to live communion, to achieve participation, to open itself to mission."
Day 3 December 18 (Saturday) Fr. Reynard Tubid
Readings: Jer. 23-8 / Mt. 1: 18-25

Theme: DISCERNING AND DECIDING

Halos adlaw-adlaw sang aton pagkabuhi kita nagahimo sang importante nga desisyon. Paano
bala naton ginadihon ini? Kita bala nagaagi anay sa isa ka proseso agod mausisa nga ang aton
pagahimoon nga desisyon husto ukon nagadesisyon kita gilayon suno sa aton personal lamang
nga paghangop?

Mga utod, matahom ining mga pamangkot pamalandungan tungod sa kabuhi agod mangin
maayo ang resulta sang aton mga desisyon, dapat ini ginapanumduman, ginapadalman, kag
ginapangamuyuan. Indi kita magpadaso daso sa paghimo sang desisyon sa kabuhi kay kita man
ang magapang-atubang sang konsekwensya sini.

Ang tema naton subong nga adlaw amo ang “discerning and deciding.” Kita ululupod nga
magtuon sang husto nga paghimo sang desisyon paagi sa paggiya ni San Jose ang tawhanon nga
Amay ni Jesus kag ang matarong nga bana ni Santa Maria.

Kon balikan naton dinalan sang ebanghelyo, si San Jose nagpang-atubang sang daku nga
katublag, nabutang siya sa isa ka sitwasyon nga nagakinahanglan sang tul-id kag husto nga
pagdesisyon. Naglibog ang iya ulo tungod sang hitabo nga mabudlay hangpon. Si Maria
kalasalon na sa iya, pero nasapwan siya nga nagabusong sa lalang sang Espiritu Santo. Paano ini
nahanabo? Bisan si Jose indi makapati sa nadangatan ni Maria. Kabudlay hangpon nga ang isa ka
ulay nga babayi magabusong nga wala sing may nakarelasyon nga iban nga lalaki.

Paano ini kay si Jose isa ka matarong nga tawo? Siya tampad kag masinulundon gid sa layi.
Luyag man niya protektahan ang iya pagkatawo sa mata sang mga Hudiyo. Gani, ang una niya
nga plano amo nga bulagan si Maria sa tago lang agod indi ini mahuy-an. Diri makita naton ang
kaayo sang taguiposoon ni Jose, tungod palangga niya si Maria indi niya luyag nga mangin
sentro ini sang kahuluy-anan.

Maayo lang si San Jose wala nagdesisyon sa gilayon. Nagpanumdom siya anay kag
ginpamalandungan ining hitabo sa iya taguiposoon. Kag dira sa damgo, paagi sa mensahe sang
anghel, naintindihan niya ang Espiritu Santo amo ang naglalang sang ginabusong ni Maria. Mga
utod, amo ini ang bunga sang discernment, ginatugutan naton ang Espiritu Santo nga
magpanghikot sa aton kabuhi. May mga butang ukon hitabo nga indi mahangpan sang aton
tawhanon nga panghuna huna. Kinahanglanon naton ang paggiya sang Dios dira sa pangamuyo
agod makalab-ot kita sa husto nga paghimo sang desisyon. Si San Jose naghulat hulat anay.
Gani, ang Dios nagpanghikot sa iya kabuhi kag gindala siya sa halangdon nga plano sini.
Si San Jose nagatudlo gid sa aton, kon may himoon kita nga desisyon sa kabuhi, gamay man
ukon dako dapat pangamuyuan naton ini. Iupod naton ang Dios sa aton pagpili kay mas
nakahibalo siya sang nagakaigo para sa aton. Mangin bukas kita sa paggiya sang Espiritu Santo.
By being aware of this aspect, it can be a source of great spiritual encouragement and strength
for all of us. Si San Jose bilang aton huluwaran, nagpamati gid sa kabubut-on sang Dios,
ginapamalandungan niya ini sa iya taguiposoon, kag nangin kabahin ang Dios sang iya plano nga
panindugan si Santa Maria kag pangasaw-on, batunon niya ini sing bug-os kag puno sang
paghigugma.

Discernment is a continuous process of living in the presence of the Lord and waiting on His
will. At the end of the day, ang matuman nga kabubut-on indi aton kundi Iya sang Dios. Sa
paggiya sang Espiritu Santo kita nagahimo sang desisyon sing may kahilwayan, indi lamang
pabor sa kaugalingon, nagadala sa aton sa kaayuhan, kag nagapabakod sang aton pagsalig sa
Dios. Kahapos magsunod sa Ginoo kon ang aton mga desisyon bunga sang pangamuyo kag bug-
os nga pagsalig sa iya grasya.

Amo man ini nga proseso ang ginapatabo naton subong sa simbahan sa sining paghiwat naton
sang Synod on Synodality. Ginadala kita sa pagpamati, pagpamalandong kag pagpakigbahin.
Bilang simbahan kita naga discern man paagi sa paggiya sang Espiritu Santo. Nagapamati ini,
nagapamalandong sa suhestiyon sang mga tumuluo, kag nangin bukas agod makabulig pa gid sa
pagpabakod sang kaangtanan kag pagtuo sang mga tawo.

Sa handom naton nga mangin epektibo ang misyon ang simbahan, ang Sinodo amo ang
palaagyan naton agod makasabat sing husto sa kinahanglanon sang mga tawo sa sining moderno
nga panahon. Kinahanglanon naton ang paggiya sang Espiritu Santo sa sining discernment
process agod makalambot kita sa husto nga pagdesisyon sa paghimo sang mga programa
padulong sa epektibo nga Ebanghelisasyon. Mangin bukas kita sa pagpanghikot sang Dios
tungod kaangay ni San Jose giyahan niya kita sa kapupun-an sang aton mga handom kag
desisyon.

Kabay pa ang Salmo 119:65-66 mangin aton pangamuyo nga nagasiling, O Ginoo, gintuman mo
ang imo saad, kag maayo ikaw sa akon nga imo alagad. Hatagi man ako sing kaalam kag ihibalo,
tungod kay nagasalig ako sa imo mga sugo.

O San Jose, ig-ampo mo kami.

Day 4 December 19 (Sunday) Fr. Robert Amalay
Readings: Mi. 5:1-4 / Heb. 10:5-10 / Lk. 1, 39-45

Theme: CELEBRATION

Intro: Ang pagduaw ni Maria sa iya pakaisa nga si Elizabeth, isa ka pagsaulog sang kaayo sang
Dios, indi lamang para sa ila nga duha, kundi para man sa bug-os nga katawhan. Ginpili si Maria
nga mangin iloy sang Dios, kag si Elizabeth, bisan sa iya katigulangon, ginbugayan pa sang Dios
sang anak nga iya pagapilion nga manug-aman sang alagyan sang Manluluwas.

I. Mga Palatandaan (Signposts)

Sa pagtunda sang anghel kay Maria nga magin iloy sya sang manluluwas, ang palatandaan
sang pagkamatuod sang iya mensahe amo ang pagbusong ni Elizabeth, “… ang imo paryente
nga si Elizabeth, sa iya katigulangon, sya nga ginahambal sang iban nga tawo nga baw-as,
nagabusong na sang anum ka bulan sang isa ka bata nga lalaki…”

Sa aton ululupod nga panglakaton, ang kada isa sa aton nangin palatandaan sang presensya
kag kaayo sang Dios. Nga ang aton kabuhi, bisan indi man himpit, kon kaisa ginagikanan
man sang inspirasyon, ukon giya para sa iban. Sa isa ka MKK Prayer Session, may isa nga
nagpaambit, nga ang gin-share sang iya kaupod nagpukaw kag nagpabakod sang iya pagtuo
kag pagsalig sa Dios sa tunga sang iya ginapangatubang man nga kabudlayan.

Ang Sinodo isa ka pinasahi nga higayon para sa aton tanan agud mangin palatandaan kita sa
isa kag isa agud nga bisan mapiot, mabudlay, ukon madulom man ang banas, nagabinuligay
kita agud tingob naton nga usuyon ang dalan nga may pagsalig nga may kaupod kita.
Ginagikanan bala ikaw sang kabakod sang iban nga tawo? Ang kabuhi mo bala nangin
palatandaan man sang pagpanghikot sang Dios sa kabuhi sang imo isig-kapareho? Paano mo
idihon ang imo kabuhi agud ikaw mangin palatandaan para sa ikaayo sang imo isigkatawo
kag katilingban sa nagahilapit nga eleksyon?

II. Ang Pagkit-anay

“…nagsulod sya sa puluy-an ni Zacharias kag ginabi-abi si Elizabeth. Sang pagkabati ni

Elizabeth sang pagabi-abi ni Maria, ang bata sa iya tiyan nagkibo sa kalipay, kag napun-an
si Elizabeth sang Espiritu Santo…”
 Isa ka importante nga bahin sang pagpanglakaton amo ang pagkitaay sa una nga tinion.
Ginapaambit sang kadamuan sa MKK nga ang una nga pagkitaay sa sulod sang Prayer
Session ukon bible sharing makahalawat-hawat kag bisan matuod nga familiar sila sa isa kag
isa, ang Pulong sang Dios, magadala gid sa ila sa isa ka madalum nga lebel sang pagkilalahay
paagi sa pagbukas sang ila kaugalingon sa isa ka tampad nga pagpaambitanay.

Ang pagkitaay indi lamang sahi sang “meet and greet”, kundi balaan nga tion sang pagpakig-
angot agud mabalay ang isa ka kaangtanan Kristohanon sa tunga naton, kon sa diin amat-
amat nga ginabalay ang Kristianong Katilingban, ang dagway sang buhi nga simbahan sa
magkasilingan.

Ang ining Sinodo nagalaum nga magkitaay ang mga nagkalain-lain nga mga banas sang
nanuhaytuhay nga sektor sa aton sosyedad ang mga wala matalupangdan, ang mga
binunyagan nga nag-antad sa aton simbahan, ang mga yara sa na-idalum sa halintang sang
sosyedad. Buot sang sini nga Sinodo nga mag salubungay ang banas sang mga yara sa sulod
kag sa gua sang simbahan. Bukas sa buot nga magpamatiay, kilalahon ang grasya nga
nagapanghikot sa tagsa-tagsa bisan pa nga daw indi gid hugot ang kaangtanan sa kabuhi sang
simbahan.

Ang mga pagduaw sang aton Parish Synod Teams sa mga panimalay magadala gid sang
grasya nga liwat magapakibo sang pagtuo, magapukaw liwat sang pagkilala nga tanan kita
kabahin sang makatalinhaga nga lawas ni Kristo. Ang pagkit-anay sa mga pagahiwaton nga
prayer sessions, magabunga sang pagpanibag-o sa aton simbahan nga ginagiyahan sang
Espiritu Santo.

III.Ang Pagsaulog

“…bulahan ikaw sa tanan nga mga babaye… bulahan ang bunga sang imo tiyan…”

Ginapakita sa aton ang dako nga kalipay ni Elizabeth nga ginbaton si Maria sa ila panimalay.
Pero, paano niya nahibaloan nga nagabusong man si Maria? Kon usisaon tuman ka layo ang
antad sang ila puluy-an (Nazareth-Ein Karem, 110 km). Si San Lukas naghatag sa aton sang
sabat, “… kay si Elizabeth napun-an sang Espiritu Santo…” Ginsaulog nila nga duha ang
presensya sang Espiritu Santo sa ila kabuhi. Ang Espiritu Santo amo ang nagpanghikot agud
ibungat ni Elizabeth ang pinaka talalupangdon nga panamyaw sa kasaysayan: “pinakabalaan
ka sa tanan nga mga babayi!”. Sa pagkamatuod ang Espiritu Santo mismo kag indi si
Elizabeth ang nagpahayag nga si Maria amo ang pinakabalaan sa tanan nga mga tinuga. Daw
kaangay nga ginsaulog nila nga duha ang katumanan sang madugay na nga ginsaad nga
kaluwasan. Kag sa ila pagsaulog, nagsaulog man ang duha ka bata sa ila taguangkan. Daw
kaangay lang nga nag-estoryahanay si Jesus kag si Juan Bautista sang ila mga hilikuton sa
pagtuman sang kabubot-on sang Amay.

Diri sa Sinodo, aton ginatukib ang pagpanghikot sang Balaan nga Espitiu sa mga
nagakalatabo sa aton panahon, ang iya nga “leadings” kag kon ano na mga konreto nga
tikang ang aton himuon bilang simbahan. Updan naton ang isa kag isa sa sining
 pagpanglakaton bilang simbahan, nga kaangay ni Maria nagpakita sang iya pagkabalaka, kag
sa madangatan naton nga ikasarang ang mag-alagad ilabi na gid sa mga utod naton nga
malayo ukon nagpalayo sa sabak sang aton Iglesia.

Day 5 December 20 (Monday) Fr. Fremar Silva

Readings: Is 7:10-14 / Lk 1:26-38

Theme: LISTENING
ANG NAGAPAMATI NGA SIMBAHAN

Ang mga tawo ginbugayan sang Diyos sang lima ka ‘senses’ para paagi sa aton mga nakita,
nasimhutan , nabatyagan , natilawan, kag nabatian lubos naton mabatyagan ang presensya sang
Diyos sa aton kabuhi. Ini nga mga parte sang aton lawas agod gamiton suno sa iya plano kag
katuyuan.

Ang aton dulunggan aton ginagamit sa pagpamati. Paagi sa aton nga dulunggan, makabati kita
sang nagakalainlian nga mga tunog sa aton palibot. Ang Diyos nagbutang sang dulunggan sa iya
pagtuga sa tawo ago dang tawo magpamati. Amo ini ang rason ngaa duha ang dulunggan kag isa
lang ang baba agod kita makatuon pirmi sa pagpamati kag indi lamang sa paghambal sa tanan
nga tion. Ang tawo nga pirmi lang nagahambal indi makapamati. One should should stop talking
first in order to listen. The mouth should cease in order to give way to the ears.

Ang pagpamati nagakinahanglan sang pagpaubos. Ang tawo nga bugalon indi makahibalo
magpamati. Sa paghambal, ginabutang naton ang aton kaugalingon sa ‘spotlight’ pero kon
magpamati kita , aton ginabutang ang aton isigkatawo sa sentro agod siya aton pamatian. Pero
madamo sa aton ang nabudlayan kay luyag naton kita lang pirme ang gahambal kag nabudlyan
kita nga magpamati sa iban.

Pero may isa pa gid ka pamaagi sang pagpamati nga ginatudlo sa aton ni Maria sa aton Santos
nga Ebanghelyo. Mary teaches us not simply to listen with our ears but to listen with our hearts.
Sang naghambal ang anghel sa pagtunda sa iya nga mangin iloy siya sang Anak sang Diyos, iya
ginagamit indi lamang ang iya dulonggan sa pagpamati kundi ang iya man tagipusoon. Her
“yes” is a by product of listening with a heart.

Sarang gid kita makapamati nga ginagamit ang aton lamang dulunggan pero sirado ang aton
tagipusoon. Mabatian sa tuo nga dulunggan, palapson sa isa. When the heart is closed, listening
is superficial. It is only the ear that receives the sounds and sends it to the brain to be processed
but it is the heart that understands. Kon gingamit lamang ni Maria ang iya dulunggan kag indi
ang iya tagipusoon sa pagpamati sang ginhambal sang anghel, indi siya makasabat sang “Huo”
sa Mahla nga Ginoo.

Si Maria nagatudlo sa aton nga magpamati sa Diyos. Kag makapamati lamang kita sa Diyos kon
nagahipos kita. The language of God is silence. Kon ang dulonggan amo ang ginagamit para
makabati kita sang tingog sang iban, ang tagipusoon amo ang ginagamit para makabati kita sang
tingog sang Dios. Sa aton adlaw -adlaw nga tanan dapat may tion kita sa paghipos kag
pagpangamuyo. In silence alone we can hear the whisper of God. Sa tunga sang magahod nga
kalibutan, ang paghipos isa ka importante nga elemento sang aton pagpangamuyo. Kon aton
matalupangdan, kon kita mangamuyo, madamo kita nga ginatuad nga pulong -pangayo lang nga
pangayo. Madamo kita nga mga tinaga nga ginahambal sa Dios. Wala naton ginatugotan nga
magpamati sa igahambal sang Mahal nga Dios. In prayer, we say it best, when we say nothing at
all.

Ang pagpamati sa Diyos, nagadala sa aton sa pagpamati sa isa kag isa. It is only through
listening by the heart that we can accept suggestion , feedbacks and comments from others. Ang
pagpamati sa iban nagabulig sa aton nga magtubo sa pagpaubos kag pagbaton sang aton
kaugalingon nga limitasyon.

Amo ini ang kinahanglanon sa aton on paghiwat sang sini nga Synod on Synodanality- ang
pagpamati. Agod kita ulolopod nga magpanglakaton bisan Simbahan kinahanglan nga kita
magpamati nga ginagamit ang aton tagipusoon. Indi kita makahibalo sa mga realidad sa aton
katilingaban kon indi kita makapamati. Indi naton mahibaloan ang mensahe kag panawagan sang
Dios kon indi kita magpamati. Ang ini nga sinodo nagatudlo kag nagadihon sa aton nga mangin
is aka Simbahan nga nagapamati. There are too much to learn when we listen with our hearts.
Ang Simbahan kasubong sang is aka iloy nagakadapat nga magpamati sa iya mga kabataan-
magpamati sa ila kalipay, kasubo, paglaum kag handum. Paagi sa pagpamati mahibaluan naton
ang kinahanglanon sang aton isigkatawo kag mahangpan naton sing lubos sang mga nagakalain-
lain nga sitwasyon sang iban ilabi na gid ang mga nagakinahanglan. The Church’s Pastoral
Program must be a product of listening.

Kabay pa nga paagi sa ehemplo sangaton Mahal nga Iloy, Birhen Maria, kita magamit sang aton
tagipusuon sa pagmapati sa tingog sang Diyos agod makapamati man kita sa aton mga
kautoran. Sa sini nga paagi mapakita naton ang aton pagkasimbahan.
Day 6 December 21 (Tuesday) Fr. Jose Gerardo Classico Nufable
Readings: Sg. 2:8-14 / Lk 1, 39-45

Theme: DIALOGUE IN CHURCH AND SOCIETY

SI MARIA NGA NAGBATAS SANG KABUDLAY AGUD DUAWON SI ELIZABETH:
Larawan sang Simbahan nga Nagapanglakaton sa sining Tion sang Pagpanghangkat

Ang matuud-tuod nga larawan sang isa ka Simbahan nga Buhi amo ang isa ka simbahan nga
nagapanglakaton – nagapanglakaton nga nagabatas, hipos nga naga-alagad, kag malinong nga
nagasabat sa panawagan sa pihak sang sakripisyo kag kabudlay. Sa sining IKA-ANUM NGA
ADLAW sang aton paghiwat sang Misa de Aguinaldo, aton nabatian ang matahum nga
panaysayon tuhoy sa duha ka babayi, duha ka iloy, duha ka taguipusuon nga nagsumalangay sa
banas sang PAGSABAT kag sa KATUMANAN sang plano sang Dios.

Sa pagbataon ni Maria sang emnsahe nga mangin iloy sang Manluluwas, ang isa ka tandan ga
nagpapag-on sang iya pagtuo amo ang halimbawa nga ginhatag sang Dios sa iya naga-edaron
nga pakaisa nga si Santa Isabel. Bal-an ni Maria, bilang suod nga himata, ang sitwasyon ni
Isabel. Bal-an niya nga upod sang iya bana nga si Zakarias, madugay nan ga nagapaabot sang
anak ang mag-asawa. Bilang mag-asawa nga nag-guikan man sa linyada sang mga pari, ukon s
alinyada sang tribu ni Levi, isa ka daku nga kahuluy-anan sa ila bahin nga sila nagtigulang nan
ga wala sa guihapon nabugayan sang anak. In inga handum ginsabat sang Dios tungod kay may
plano man ang Dios para sa mangin anak nanday Isabel kag Zakarias. In inga halimbawa ang
nagpapag-on kag nagpalig-on sang pagtuo ni Maria nga matuod gid, “wala sing imposible sa
Dios.” Tungod sini, nasambit ni Maria ang PINAKAMATAHUM NGA SABAT SANG ISA
KATAWO SA SANTOS NGA KASULATAN, sa iya pagsambit, “Yari ang alagad sang Ginoo,
matuman sa akon suno sa Imo pulong” (Lukas 1: 38), kag gilayon ginsambit sa Ebanghelyo nga
ang “anghel nagbiya sa iya.” Ining makinasing-kasingon nga hitabo indi lamang hitabo sang
drama, kundi isa ka malig-on nga eksena sa kabuhi ni Maria. Ang mga tinaga nga ang anghel
“nagbiya sa iya,” tinaga ni San Lukas nga nagasaysay nga natuman na ang plano sang Dios,
gintagna si Maria sa sining misyon, apamg ang katumanan sini nagapabilin sa guihapon sa iya
hilway nga pagsabat. Ang “pagbiya sang anghel” tanda sang pagtugyan sang Dios Iya kabubut-
on sa pagsalig sa iloy nga tunay, Birhen Maria.

Sugod sining hitabo, ang labing una nga akto nga ginbuhat sang Iloy sang Dios, tulod sang iya
“sabat sang pagtuo,” amo ang pagtindog kag dali-dali nga paghimus pakadto sa Judea kung diin
naga-istar si Isabel. Wala na niya ginpanumdom kung ano ang mahanabo sa iya kay wala pa sila
nagaupod ni Jose kag karon masapwan na lang siya nga nagabusong. Mary was never anxious.
She simply relied strongly to her trust in God. Naglakat si Maria pa Judea bitbit indi ang
taguipusuon nga nagapalibog sa madangatan sang iya personal nga kabuhi, kundi ang
nagapanguna sa iya, amo ang maka-alagad kay Isabel, tungod kay siya matuod gid nga “alagad
sang Ginoo” suno sa iya ginsambit sa anghel.

Ining hitabo sa kabuhi ni Maria, kag sa iya pagpanglakaton pa Judea amo mga utod ang isa ka
bahin sang kabuhi sang Iloy sang Dios nga wala nasambitan sing mayo. Ano ayhan ang
ginapanumdom ni Maria? Ginapaminsar man bala niya si San Jose nga iya mangin esposo apang
wala pa sila nagapuyo nga karon, ari siya magabusong na? Ano ayhan ang ara sa iya huna-huna
samtang siya nagpangalakton guikan sa Nazareth pakadto sa Judea? Questions that any of us can
simply speculate.

Apang, wala man nasaysayan ang detalye sang malawig nga pagpanglakaton ni Maria, ang
nasaysay lamang sa Ebanghelyo ni San Lukas amo ang madinuagon nga hitabo sa iya pagkari sa
balay ni isabel kag ang puno sang emosyon nga pagkitaay sang duha ka nagabusong nga iloy.

Pagsampot ni Maria sa puluy-an ni Isabel kag sa pagbati ni Isabel sang tingog ni Maria, dayon
nag-amba sang pag-abi-abi ang tigulang nga babayi nga nagabusong sang anum ka bulan kag
nagsampit sa isa sa mga pinakamatahum nga bersikulo sang ebanhelyo. Siling niya, “Bulahan ka
Maria, bulahan ka sa tanan nga mga babayi kag ang imo ginadala sa imo tiyan. Ngaa
mahanabo in isa akon nga ang iloy sang akon Ginoo magduaw sa akon kay sa pagkabati ko gid
sang imo tingog, ang bata sa akon tiyan nagkibo sa kalipay” (Lukas 1: 42 ff).

Ang kalipay indi matupungan tungod kay ini kalipay nga napasad sang PAGPASALAMAT nga
siya ginduaw, kalipay nga napasad sa KAKUNYAG bangud kay wala siya nagalaum nga
duawon siya sang isa man ka babayi nga nagabusong, kag kalipay bangud kay iya nasaksihan
ang MATUOD GID NGA KATUMANAN sang plano sang Dios sang kaluwasan.

Mga utod ko nga Kristiyano nga Katoliko, mga utod ko nga binunyagan, kag utod ko kay Kristo,
sa pag-usoy sang aton pinalangga nga SIMBAHAN sa sining banas sang SINODO, kung sa diin
kita ginahangkat nga MAGTUO, sa liwat MAGLAUM, kag sang taguipusuon nga
NAGAKALIPAY, kita angay man sa sining matahum nga hitabo sang kabuhi ni Maria kag
Isabel. Ang pagpanglakaton ni Maria pa-Judea, isa ka pagpanglakaton nga wala masaysay sa
Ebanghelyo, kaangay man sang madamu nga mga hitabo sa kasaysayan sang aton Simbahan nag-
usoy sang banas sa malawig nga henerasyon, banas sang kamatuoran nga may bahin man sang
KAPAWA kag KADULOM, banas sang pagpanglakaton nga ginabug-usan sang KALIPAY kag
LUHA, mga hitabo sa kabuhi kag maragtas sang katawhan nga saksi sa mga istorya sang
KADALAG-AN kag KAPASLAWAN. Ang aton simbahan, buhi nga simbahan, buhi nga
katawhan sang Dios nga nagbatas sining tanan-tanan.

Sa pag-antos, pag-sakripisyo, kag pagbatas ni Maria, ang aton simbahan nag-antos man, nag-
sakripisyo, kag nagbatas. Na-eksperiensiyahan man naton bilang simbahan ang mga
pagpangdayaw, kaupod man ang mga pagpakamalaut, ang mga panumbungon tuhoy sa
kamatuoran kagu pod man sang mga kabutigan. Apang ang aton simbahan padayon nga
nagalakat, nagapanglakaton – SINODO – sa realidad sang kabuhi. It is not only the journey here
that matters, but also the very decision made – that is to ake the FIRST ESSENTIAL STEPS. Indi
lamang ang pagpanglakaton ang importante, kundi ang pagtinguha sang aton bug-os nga
Simbahan nga maghimo sang UNA kag SIGNIFICANTE nga TIKANG agud suguran ang
PAGPANGLAKATON. Sang si Maria nagdesisyon sa paglakat, sa pihak sang mga
palamangkutanon ukon sang mga palaligban, pero siya naghimo sang una nga akto sang PAG-
ALAGAD, ang MAGTIKANG, kag sa padayon nga pagtikang ni Maria, bisan pa nga sa
pagkalayo sang Judea, tungod kay siya padayon nga nagatikang, ang ang pagbatas nangin
makahulugan, naka-angkon sang kalipay, kag sa pagkari niya sa direksyon nga amo ang Judea,
siya gin-abi-abi sang isa man ka iloy nga nagabatas, kag nagsambit sang himno sang pagdayaw.

Ang banas mga utod sang SINODO, indi lamang banas sang mga papeles kag dokumento. Wala
kita diri nagabinaisay sa kung ano PRESENTATION ang pinakamatahum. Wala kita
nagabinaisay kung sin-o nga Parokya, vicariato, diosesis, ukon katilingban ang may
pinakamatahum nga pagpatigayon sang proseso sang sinodo, kundi ang gina-istoryahan naton
diri, ang BANAS kag ang PAGTIKANG.

Ang Sinodo, indi lamang istorya nga masulat kag matipon sa papel. Indi ini ordinary nga
EVALUATION. Indi ini ordinaryo lamang nga nagahimo kita sang mga STATEMENTS, kundi
isa ini ka matahum nga pagpang-agda sa aton agud kilalahon sing matul-id kung SIN-O NA
KITA BILANG SIMBAHAN? KUNG PAANO KITA SA GUIHAPON NANGIN
SIMBAHAN? KAG PAANO KITA PADAYON NGA MANGIN TAKUS KAG BUG-OS SA
ATON PAGKA-SIMBAHAN.

Ang Sinodality, sa sini nga panan-awan, isa ka pagsaulog sang pagkilitaay sang simbahan kag
pagtililipon. Ini isa ka “specific modus vivendi et operandi sang Simbahan, sang Katawhan sang
Dios, nga nagapahayag kag nagahatag sustansya sa iya katilingban kon ang iya tanan nga mga
katapo nagatingob sa pagpanglakaton, nagatililipon sing tingob, kag nagapatigayon sang aktibo
nga bahin sa iya misyon sa ebanghelisasyon.

Ang katuyoan sang sini nga Proseso sang Sinodo indi agud maghatag sang isa ka temporaryo
ukon isa ka hingalit nga eksperyensya sang synodality, kundi agud ini maghatag sang isa ka
kahigayunan para sa bug-os nga Katawhan sang Dios nga mag-ululupod sa pagtamud kon paano
ang maglakat padulong sa dalanon labi pa sang sa synodal Church sa malawig nga panahon.
Subong, ang mga katuyoan sang sini nga Proseso sang Sinodo indi lamang isa ka serye sang
paghanas nga nagasugod kag nagatapos, kundi isa ka pagpanglakaton sang matuod nga pagtubo
padulong sa paghiusa kag misyon nga gintawag sang Dios ang Simbahan sa pagpangabuhi sa
ikatatlo nga milenyo.

Ining pagpanglakaton, nga nagasunod sa “pagpanibag-o” sang Simbahan nga ginhagna sang
Ikaduha nga Konsilyo Vaticano, isa ka bugay kag bulohaton sa tingob nga pagpanglakaton kag
ululupod nga pagpamalandong sa banas sang paghiliusa, pag-ambitanay, pagpakigbahin, kag
pagkabukas sang kaugalingon sa isa ka misyon. Ang “Katilingban nga Nagapaglakaton“
kaangay ni Maria amo ang larawan sang BUHI NGA SIMBAHAN sa karon.

Gani mga utod sa aton man pag-usoy sang banas sang aton paghiwat sang TRADISYON SANG
MISA DE AGUINALDO, kabay aton mapamalandungan ang katahum sang misteryo sang
pagduaw ni maria kay Isabel, ang kubos nga larawan sang BUHI NGA SIMBAHAN nga
nagapanglakaton. Amen.
Day 7 December 22 (Wednesday) Fr. Kenneth Ezpeleta
Readings: 1 Sm. 1:24-28 / Lk. 1:46-56

Theme: ECUMENISM
LAIN-LAIN NGA TONO, ISA KA KORO SANG PAGTOO

Sa masami bilang tawo nanamian kita magpamati sa mga ambahanon nga may igo ukon dulot sa aton
balatyagon. Kag ang ambahanon nga nagatandug sang kaibuturan sang aton pagbatyag, luyag naton sulit
suliton sang pagpamati, bangud kay daw may ara siya nga luyag nga ipaabot nga estorya sa aton nga
angot man sa estorya sang aton kabuhi nga nagadul-ong sa aton sang paghanduraw sang manami ukon
masubo nga ginaagyan naton bilang mga tawo. Nga kun mabatian naton ina nga ambahanon
madumduman naton sa gilayon ang mga bahin sang aton kabuhi.

Sa ikapito nga adlaw sang aton Misa de Aguinaldo, nagpamati kita sang isa ka klasiko nga ambahanon
sang aton pagpanglakaton sa pagtoo. Ang ambahanon sang pagdayaw ni Maria ukon mas kilala sa aton
tanan nga “Magnificat”. Ang pagpasalamat ni Maria sa daku nga grasya kag kaayo nga ginhimo sang
Diyos sa iya. Ang iya balatyagon napun-an sang paghimaya bisan hindi niya matungkad pa gid sa amo
yadto nga tion ang nagakahalanabo sa iya sang mga ginhimo sang Diyos, apang ang iya kaugalingon
nagabatyag na sang pagpasalamat. Kag bangud puno ang iya tagipusoon sang pagpasalamat hindi niya
mapunggad ang pagtikab sang iya baba sa pagpahayag sini. Pagkatapos niya imitlang ang pagkilala niya
sa daku nga kaayo sang Diyos, kag paano siya pun-on sang grasya sang Diyos, ini nangin bantug na nga
ambahanon nga ginkilala sang malawig nga panahon sa madamo nga mga tumuluo nga Kristiyanos.

Ini nga klasiko nga ambahanon ni Maria nga luyag naton ambahon nga mga tumuluo nagtandog man sang
mga lain-lain nga estorya sang aton kabuhi bilang mga Kristiyanos. Estorya man ini sang kabuhi naton
moral, estorya man ini sang kabuhi naton sosyal kag estorya man ini sang kabuhi naton ekonomikal.

Sa kabuhi moral, si Maria nagsiling, “Nagpakita siya sang iya gahom, ginguba niya ang mga plano sang
mga bugalon.” Ini naga hatag sa aton sang mensahe nga sa na-takda nga panahon, masaksihan naton ang
kamatayon sang bugal. Sa sini nga siglo, madamo nga tion nga bangud sa aton bugal madamo nga mga
tawo ang nag-ekperensya sang kakulang sang pagkabalaka sang bisan utod nila nga kristiayanos. Bisan
pa sa aton kabuhi bilang simbahan, madamo sa aton mga kauturan nga natalikdan ukon hungod naton nga
gintalikdan ang madamo nila nga pagkinahanglan bangud hindi kita luyag magpakigbahin sa ila kabuhi
ukon magtatap sa ila, kay mas ginahatagan naton attensyon ang aton kaugalingon nga hindi na naton
luyag magtulok sa aton utod nga mga kristiyanos. Rason ayhan sang ila man pagka dismaya sa kabuhi
pagtoo kay hindi nila mabatyagan ang matuod nga pagkabalaka kag kaayo sa aton nga mga kristiyanos
ukon utod nga Katoliko. Bangud sini hungod nila nga gintalikdan ang kabuhi pagtuo kag ang simbahan
mismo.

Sa kabuhi sosyal, si Maria nagsiling, “Ginpukan niya ang gamhanan nga mga hari sa ila trono, kag
ginbayaw niya ang mga kubos”. Nahibaluan ni Maria nga siya insignipikante sa panan-awan sang mga
tawo, kay man isa man lang siya nga kubos nga dalaga nga naga preparar nga magpamana sa kay Jose.
Apang ginpili siya gihapon sang Diyos agud nga mangin regalo sa katawhan bilang manugdala sang
pinakadaku nga halad sang Diyos sa tawo, amo ang iya bugtong nga anak. Si Maria hindi espesyal nga
tawo sa sosyodad, apang gintamud siya nga espesyal sang Diyos. Sa aton man kabuhi, sa masami mas
luyag naton magtulok ukon mag upod sa mga tawo nga mas kilala, ukon mga lutaw sa manggad kag
personalidad sa sosyodad, para man sa manami nga pamatyagan nga ang aton sirkulo may mga ikasarang
sa kabuhi. Apang ang Diyos wala ngagatulok sa mga “labaw sa panulok sang tawo” sa sosyodad, kundi
sa may mga putli sang tagipusuon nga kabalo maghigugma bisan pa sa mga kubos. Kabalo man bala kita
maghimo espesyal sa aton pagtamud kag pagtulok sa mga wala-wala sa sosyodad naton nga mga utod?
Ginapukpok naton ang aton dughan sa kasubo, bangud sa madamo nga beses, ang mga kubos, daw wala
lang naton gintalupangod, kay man hindi sila makapuno sa aton panulukan. Madamo nga beses nga wala
nasapakan ukon ginhungod nga hindi pagsapakon. Ayhan nangin rason liwat sang ila pagka dismaya.
Kay bisan sa aton kumunidad sa simbahan, madamo ang amo sini nga sahi sang ekpersyensya sang aton
mga utod. Ayhan nangin rason nga nagpalayo sila sa simbahan kag nagtalikod sa kabuhi pagtoo.

Sa kabuhi ekonomikal si Maria nagsiling, “Ginbusog niya sang maayo nga mga butang ang mga
ginagutom, ginpalakat niya nga wala sing dala ang mga manggaranon.” Ini nagahangkat sa aton sa
pagpalibot sang aton mga panulok agud masaksihan naton ang realidad, nga damo ang mga uhaw kag
gutom naton nga mga kauturan. Ayhan, uhaw kag gutom pisikal. Kag may ara nga kauhaw sa husto nga
paghigugma kag pagkabalaka halin sa pareho man naton nga mga Kristiyanos. Madamo sila nga makita
naton sa kada domingo nga pagsimba naton. Kag madamo pa gid didto sagwa sang simbahan nga naga
sakrispisyo sa amo nga klase sang kagutom kag kauhaw. Ginahangkat kita nga sagapon naton sila kag
ihatag ang makabulusog nga paghigugma kag kabalaka.

Ginahangkat kita ni Papa Francisco sa pagpatigayon naton sang sinodo sa simbahan, nga lab-uton ang
mga utod naton nga nagakinghanglan sang aton pagbulig. Mga kauturan nga napabayaan naton. Mga
kautoran nga wala naton nasapakan bangud sa aton pamatasan nga na sentro sa bugal, pagkamaiya-iyahon
kag pagka sakun. Sa bagay nga nangin rason nga nadulaan sila gana sa kabuhi pagtoo kag amat-amat
nagpalayo sa pagtoloohan. Lakat kita sa isa ka misyon agud bisitahon sila liwat sa ila mga puluy an, sa
ila lugar olobrahan, ukon mga naandan nga mga hilikutan, agud ipabatyag sa ila nga ang Diyos padayon
nga nagatamud, bisan wala nila ini nabatyagan sa ila isigkatawo. Katulad ni Maria, sang nahibaluan niya
ang daku nga pagkakinahanglan ni Elizabeth sang bulig sa iya pagbusong sa tigulang na nga edad,
nagdali-dali siya sa pagbisita sa iya bisan pa sa kabudlayan sang pagpanglakaton pakadto sa isa ka banwa
sa kabakuluran sang Judea.

Amo ini ang panghangkat sang sinodo sa aton nga mga Katoliko. Ang pag dali-dali naton nga pagbisita
sa mga kauturan naton nga nagakinahanglan sang mahigugmaon nga pang-agda pabalik sa husto nga
pagtoo, agud nga mabatyagan nila ang puro nga paghigugma kag pagkabalaka sang Diyos kag sang ila
isigka-kristiyano, nga liwat mahakus nila ang regalo nga pagtoo kag simbahan sang Diyos sa ila.
Ibantala naton ang Magnificat ni Maria, ang ambahanon sang pagdayaw. Bisan pa nga lain-lain ang aton
panan-awan sa pagkabuhi sang pagtoo, agdahon man naton ang aton mga kauturan sa lain nga
pagtoloohan sa isa ka misyon sang pagbantala sang pulong sang Diyos kag sang ginharian. Sila man may
ara inugbantala nahanungod sa Diyos kag sa iya ginharian. Nahibaluan naton nga isa lang ang unod sang
aton kag sang ila pagbantala, amo si Kristo ang manluluwas sang kalibutan. Katulad ni Maria
ginaangkon naton ang ginsiling sa ambahanon sa pagdayaw, “nagakalipay ang akon espiritu tungod sa
Diyos nga akon Manluluwas.” Ginaako naton tanan ang aton pagkamakakasala kag nagapasalamat kita
tanan kay ginluwas kita ni Kristo nga aton Ginoo.

Gani sa Sinodo sang simbahan, sa espiritu sang ekyuminismo, bisan lain-lain ang tono sang aton panan-
aw sa pagsimba kag pagdayaw sa Diyos, pakig-angot man kita kag magbisita sa aton mga kauturan sa lain
nga panan-aw sang pagtoo, sa pagpahayag sang isa ka himno sa Ginoo. Lain-lain nga tono sang pagtoo,
pero isa ka kalantahon sang pagdayaw kag pagpasalamat, nga nangin koro sa pag amba sa Diyos nga aton
tanan manluluwas, si Kristo nga aton Ginoo. Lain-lain nga tono, isa ka koro sang pagtoo.

Salamat sa Mahal nga Iloy sa paghatag sa aton sang ehemplo kung paano magpanglakaton kag magduaw
sa mga kauturan naton nga nagakinahanglan sang aton paghigugma kag pagkabalaka. Kabay pa ang
ambahanon sang pagdayaw ni Maria, aton man ambahanon sa misyon sang sinodo sang simbahan.
Amen.

Day 8 December 23 (Thursday) Fr. Rey Zerrudo, SSL

Readings: Mal. 3: 1-4 / Lk: 1:57-66

Theme: SPEAKING OUT

Si Elizabeth nagbun-ag na sang isa ka bata nga lalaki, kag ang iya mga kaingod kag mga pariente
nag-dayaw sa Dios tungod sang iya kaluoy sa iya kag nag-kalipay sila upod sa iya. Sang walo na
ka adlaw ang edad sang bata, dapat na sya tuli-on kag paga-hingalanan. Ang pag-tuli sa iya isa
ka Kasugtanan nga gin-dihon sang Dios upod kay Abraham kag sa iya mga kaliwat (cf. Gen
17,10-14). Ini patimaan nga ang Dios nag-saad kay Abraham nga hatagan Niya sya sang bata
kag duta. Bata agod padayon ang iya ngalan kag linya, duta para sa ila puluy-an. Gani ang tanan
nga kaliwat ni Abraham nga lalaki pagatuli-on sa ikawalo nga adlaw kay amo ina ang patimaan
nga katapo sya sang pinili nga banwa sang Diyos kag amo man ang paghatag sa iya sang ngalan.

Tawgon tani nila ang bata nga Zechariah bilang junior sang iya amay, apang si Elizabeth
nagsiling nga indi, kundi pagatawgon sya nga Juan. Apang nagisling sila nga wala gid sya sing
pariente nga amo na ang ngalan. Dayon nag –tangô si Zechariah kon paano sya pagatawgon
(bilang pagsugot sa iya asawa nga si Elizabeth, kay sa sini nga ti-on, apa kag daw bungol na si
Zechariah [cf Zerwick-Grosvenor “A Grammatical Analysis of the New Testmanent” p. 174]).
Si Zechariah nangin apa tungod kay wala sya nagpati sang gintugda sang anghel nga si Gabriel,
nga magabusong ang iya asawa sang isa ka bata nga lalaki. Isa ka malipayon nga pagtugda para
sa iya, apang ginsabat nya ang anghel sang isa ka pamankot sang pag-duda nga isa man ka
condition: “ano ang pagkahibalo sini kay tigulang na ako kag ang akon asawa amo man kag
naglipas na ang iya mga inadlaw” (Luke 1,18).

Tungod sini gin-silutan sya sang anghel nga mangin apa tubtub nga matabo ini nga butang
tungod kay wala sya nag-tuo sa pulong sang anghel. Si Gabriel nagatindog sa atubang sang Dios
kag ginpadala sa kay Zechariah sa paghambal sini nga maayo nga balita. Kag gani ang pulong
sang anghel, pulong sang Diyos. Ano pa gid ang sala ni Zechariah? Gusto nya “mahibal-an”
kon ano ang pagkahimo sini (cf. Luke 1,18). Ano ang sala dira? Ina tungod kay ginahimo nya
nga ang “ihibalo” isa ka condition antes magtuo. Tani, magtu-o sya anay agod makahibalo, en
vez nga, gusto nya anay mahibal-an agod nga mag-tuo. Sa jardin sang Paraiso amo ina ang isa sa
mga pagsulay sang man-og sa kay Adan kag Eva: nga kon magkaon sila sang bunga, makahibalo
sila sang maayo kag malain kaangay sang Diyos (cf. Gen 3,5).

Mabalik na kita sa aton istorya…gani si Zechariah nag-pangayo sang sululatan kag ginsulat niya
nga “Juan ang iya ngalan” kag ang tanan natingala gid. Kag sa gilayon nag bukas ang iya baba
kag ang iya dila naghalog kag nagahinambal sya sa pagdayaw sa Diyos. Kag hinadlokan gid ang
tanan kag ini nga hitabo gin-istoryahan sa bug-os nga kabakoloran sang Judea. Kag ang tanan
nagpinamankot kon mangin ano ayhan ini nga bata, apang ang kamot sang Gino-o yara sa iya.
(cf. Luke 1,63-66). Bu-ot silingon ang Diyos nagatuy-tuy kag nagapangapin kay Juan.

Gani ang pagka-apa ni Zechariah isa ka silot (nga temporario) tungod sang iya nga indi pagpati
sa pulong sang Diyos paagi sa anghel, kag isa man ka negativo nga tanda nga ginahtag sa iya
tungod sang iya negativo nga panimu-ot batok sa positivo nga mensahe sang angel.

Apang ini tanan nag-bag-o sang natawo na si Juan (nga ang bu-ot silingon sang ngalan, “Ang
Diyos ma-inawa-on” [God is gracious]). Ang pagkatawo ni Juan nagbag-o man sa pagkatawo ni
Zechariah.

Ang nahauna nga pulong ni Zechariah pagbukas na sang iya baba kag paghalog sang iya dila
amo ang “dayawon ang Gino-o, ang Diyos sang Israel” (Luke 1,68). Halin sa pulong sang
pagduda kag kasubo, pakadto sa pulong sang pag-dayaw nga may kasadya.

Sa sini nga Synod on Synodality, “Panglakaton sa Pagpanglakaton” suno sa mando ni Pope

Francis, gina-pamangkot kita sang 2 ka dalagko nga pamankot kag napulo kag magagmay nga
pamangkot nahanungod sa aton kabuhi sa Sta. Iglesia Catolica kag sa pagtuo naton sa Mahal nga
Diyos (cf. vade mecum and primer on Synod on Synodality) sa imahen sang “pagpanglakaton.”
Angot sini, aton katungdanan nga sabton ini nga mga pamangkot suno sa aton na-
experienciahan, sa aton paghangop, kag sa aton pa-ino-ino.

Ang aton i-sabat amo ang matuod. Matuod nga pagpahayag sang mga hitabo kag nagakalatabo
nga may pamatuod kag mga saksi. Ayhan may ara man nga pamangkot kag nagapamangkot
para sa mga wala pa makahangop. Isa gid in aka dalayawon nga butang. Apang, katulad sa aton
Mahal nga Iloy Birhen Maria, ang aton pamankot dapat amo ang: “ano ang pagkahimo sini” kag
indi pareho kay Zechariah nga namankot nga: “paano ang pagkahibalo ko sini.” Ang Mahal nga
Birhen wala naghimo sang ihibalo bilang condition sang iya pagtuo sa pulong sang Diyos. Kay
ang iya pamngkot iya amo nga “paano ang pagkahimo nga ang ulay magabusong” kag indi
“ano ang pagkahibalo ko.” Ini tungod kay ang Mahal nga Iloy gin-tugdaan sang Ulay nga
Pagbusong, kag gani valido ang iya pamangkot kay wala pa gid ini mahanabo sa kasaysayan
sang katawohan. Amo ina ang kabangdanan nga ginpaathag sa iya ni Gabriel kon paano. Si
Zechariah sa pihak nga bahin, wala gin-tugdaan sang Ulang nga Pagbusong ni Elizabeth. Gani sa
baylo nga magtuo sya sa gahom sang Diyos sa paghatag sa ila sang anak, ginhatagaan pa niya
nahauna nga puesto ang iya ihibalo sang sa gahom sang Diyos.

Sa subong, wala pa kita makahibalo kon ano ang resulta sang sini nga “Panglakaton sa
Pagpanglakaton” indi lamang sa aton Arkidiosesis kundi man sa bug-os nga Sta. Iglesia Catolica.
Kag kon may yara na gid man nga mga resulta bangod sang mga sabat nga gintipon, wla pa man
kita makahibalo kon ano ang himuon diri kag kon diin ini padulong.

Apang dapat magsalig lang kita sa aton Gino-ong Jesus nga nagsiling nga ang gahom sang
infierno indi gid makada-ug batok sa Sta. Iglesia Catolica nga iya gintukod (cf. Matt 16,18). Sa
pag-ampo kag sa pagtuy-tuy sang aton Mahal nga Iloy Birhen Maria, kag sa pag pangapin man
ni Señor San Jose nga iya bana, patron sang Sta. Iglesia Catolica, yara kita gihapon sa husto kag
matadlong nga dalan sang kaluwasan nga napasad sa kamatu-oran.

Ang pagpanglakaton dapat may direksyon. Kag ina nga direksyon wala’y liwan kundi sa Mahal
nga Dios kag sa iya Ginharian.

Day 9 December 24 (Friday) Msgr. Jose Marie Amado Delgado, P.C

Readings: 2Sm 7:1-5.8-12 / Lk 1:67-79

Theme: AUTHORITY AND PARTICIPATION

Part I: Ang nahauna nga Balasahon halin sa Ikaduha nga Libro ni Samuel (7:1-5,8b-12, 14a,
16) nagapahanumdom sa aton nga si Jesus, ang nag-abot nga Manluluwas sang Kalibutan sa Bag-
o nga Kasugtanan naangot sa kasaysayan ni Haring David sa Daan nga Kasugtanan.

Nangin malig-on ang paggahom ni Haring David sa iya panahon, tungod kay ginpatpat sang
Ginuo paagi kay propeta Natan nga sugod sa iya “pagkamanugbantay sang mga karnero sa
latagon … ang Ginoo mismo ang nagpili sa iya nga mangin pangulo sang katawhan sang Ginuo
nga amo ang Israel. Gin-updan siya sang Ginuo nga wala sing pahuway, bisan diin siya
magkadto kag ang Ginuo mismo ang nag-apin sa iya sa atubang sang iya mga kaaway agud
malutos niya sila.”
Hayag katama ang pasalig sang Ginuo “nga indi siya mawad-an sang mga kaliwat” nga maga
salili sa iya pagkahari kay nagatigulang na sia ukon mag-abot ang iya kamatayon; kag upod diri
ang pasalig nga “ang iya ginharian mangin walay katapusan.”

Pero wala dira naga-untat kay Haring David ang aton paghibalo sang plano sang Diyos
nahanungod sa Kaluwasan sang bug-os nga Katawhan. Diri sini nagakinahanglan kita sang mas
madalum nga pagsiyasat.

Indi bala nga ang “dynasty of David literally ended with the end of monarchy in 587 B.C” sang
ang Judah (southern kingdom) ginsakop sang mga dumuluong kag ang ila pinaka-olihe nga hari
(King Zedekiah) gintapok pa Babilonia? (cf. Gillemette, SJ. Embers. St. Pauls. 2008. P.25).

Sa sini nga lebel, sa aton ordinario nga palanan-awan makasiling kita nga nautod ang saad sang
Diyos sa iya kag sa iya kaliwat.

Are we facing here a dead end? Sabat: Kon sa “sentence” pa its end is not a period but a
comma.
Suno sa gintagna ni Zacarias nga Amay ni Juan Bautista, sa Ebanghelyo subong ( Lk.1:67-69),
gin-pakita sa aton nga ang ini nga plano sang Ginuo wala nautod unta nagpadayun sa lain nga
lebel:
 “Ginbangon niya ang isa ka gamhanan nga Manluluwas para sa aton, ang isa nga
kaliwat ni David nga iya alagad, amo ini ang iya ginsiling sang una paagi sa iya bala-an nga
propeta: Nagsaad siya sa pagluwas sa aton gikan sa aton mga kaaway, kag sa tanan nga
nagadumot sa aton…”

Kag ang kaangtanan ni Juan Bautista sa sining gamhanan nga Manluluwas, amo nga ginpili sia
sang Dios nga mangin mensahero sa pag-aman sang dalan sa iya pag-abot: “May nagwali sang
mabaskog sa desierto: ‘Amana ninyo ang alagyan para sa Ginoo, maghimo kamo sing tadlong
nga dalan nga iya paga-agyan! Ang tagsa ka nalupyakan tampukan, ang tagsa ka bukid kag
bakulod tapanon, ang tiko nga mga dalan tadlungon, kag ang batsihon nga mga dalan
kaayuhon.” (Isaiah 40:3-4)

Amo ini ka malahalon ang katungdanan ni Juan Bautista kay ang ini nga hari nga gina-paabot
indi lamang kaliwat ni Haring David unta Anak sia sang Makagagahom nga Dios. Kag siya amo
ang mangin Hari sang Israel kag sang bug-os nga kalibutan.

“Gintawag niya ang tawo padulong sa iya. Siya amo ang dalan, kamatuoran kag ang
kabuhi. Wala sing may makaadto sa Amay kon indi paagi sa iya. Siya amo ang matuod nga
suga nga nagagiya sang tanan. Wala na sang liwan pa nga ngalan sa idalum sang kalangitan
nga kita maluwas. Ang iya panawagan nagalambot sa tanan nga katawhan kag sa kapupud-an
sang bug-os nga kalibutan sa pamaagi nga ang Dios lang ang nakahangup.” (PCP-II Acts and
Decrees, Part II, #63).

Kag gani makasiling kita nga ang kabug-osan nga tema sang aton ebanghelyo subong amo ang
pagbantala ni Juan Bautista sang sini nga kamatuoran, nga sa pag-abot ni Jesus, indi na
mapunggan ang pagbanag-banag sang adlaw ang kaluwasan!

Part II: Panghangkat:

Ang Sinodo padayun nga nagabantala sa aton panahon subong “nga indi mapunggan unta
magapadayun pa gid sa paglapnag ang pagbanag-banag sang adlaw sang kaluwasan nga ginadala
ni Jesus nga aton Manluluwas, sa aton tunga.”

Sa pagtamud sa aton Kabuhi bilang isa ka katilingban nga “ululupod nga pagpanglakaton” gina
pasanyog pa gid naton ang kaangtanan sang pagtimbanganay ni Jesus kag Juan Bautista sa
misyon sang kaluwasan, bilang katumanan sang tagna sang mga propeta.

Wala sing may makatumbas sang presensya ni Jesus sa tunga sang sini nga pagpanglakaton.
Pero iya kita ginatawag padulong sa Iya kag paagi sa Iya, sa aton pagtimbanganay, nga
magalakat kita sing ululupod sa pagpatigayon sang aton bug-os nga paghili-usa.

Amo ini ang kaangtanan nga ginahalinan sang autoridad sang Ginoo nga gintugyan sa aton agud
aton mapatigayon ang bahin sang kabug-osan nga handum sang Paghili-usa sa aton panahon. By
His authority that desires unity, he is sending us to be the instrument of Unity in our world.
Kag gani sa konkreto nga pama-agi:

a. ginapabot gid sa aton dira sa aton pamilya, kaingod kag parokya nga mangin aktibo kita
una sa tanan sa pagsabat sang panawagan sang Paghili-usa sang aton Ginuo nga
 ginapangunahan sang himpit nga konbersyon halin sa kabuhi sang sala pakadto sa “pag-
angot’ naton sa iya bilang sanga sang puno.”
b. Ini nga mga lihok, nagabagay gid nga timbangan sing regular kag masunson nga mga
pagtililipon sang mga katapo sang aton komunidad kag mga association and organization
sa parokya ukon sa aton mga institutions agud makahimo kita sang mga katilingbanon
nga plano pastoral ukon plano sa pagpadayon sang ebanghelisasyon in our areas of
mission nga sa diin naga-pangibabaw ang aton katungdanan sa pagkabalaka kag
pagkaalwan labi na gid sa mga kubos.
c. Sa tunga sini tanan ang aton mga kaparian kag mga lideres kabay man nga magtubo sa
pagbasa sang mga tanda sang panahon paagi sa ila PAGPAMATI sing TAMPAD kag
PATIENTLY, sa mga estorya sang pagpanghikot sang Dios kag mga panugyan nga
ginapaambit sang aton mga tumuluo agud mabatian man naton ang mensahe sang Dios
paagi sa ila – nga dapat gid naton hatagan sang pagtamod.

Part III: Sa katapusan aton gid nga tandaan

Ang espirito sang Sinodo, Espiritu sang nabanhaw nga Ginuo nga nagatuyo sa pag-pahiusa sa
aton sa tagsa-tagsa dira sa iya. Ang ining Espiritu mahimo magkibot sa aton kay ginapatabuk
niya kita sa aton mga naandan nga mga pamaagi sang pagpahayag naton sang aton pagtuo
pakadto sa isa ka sahi sang pagpahayag sang pagtuo nga napasad sa “radikal” nga Gugma ni
Jesus: “Ang ini nga pagtuo nagakilala nga bisan ang kaaway tawo man nga dapat lambuton
dira sa gugma. Ang pagtuo nagatipon sa aton nga mangin katilingban. Kay maki-
katilingban ang pagtuo.” (PCP II Acts and Decrees, Part II, #66).
 Christmas (Saturday) Msgr. Ely Rafael Fuentes
The Birth of our Lord Jesus Christ

Theme: FORMING OURSELVES IN SYNODALITY

Paskwa sang Pagkatawo ni Ginoong Jesuskristo
Ang Pagdihon sang aton Kaugalingon padulong sa
Ululupod nga Pagpanglakaton bilang Simbahan

Nagatililipon kita upod sa aton mga panimalay, himata, abyan kag sa tanan nga mga Kristiyanos
sa bilog nga kalibutan sa sining adlaw sang Paskwa nga napun-an sang kalipay tungod kay
ginpalangga gid kita sang Dios nga ginbugayan kita paagi sa pagpadala sang iya bugtong nga
anak nga si Jesus. Daw ano ang kalipay ang ginhatag sang pag-abot sang Ginuo!

Si Isaias nga propeta sa nahauna nga balasahon nagasambit sining kalipay nga nagasiling, “Ang
mga nagabantay sang siyudad nagahinugyaw, nagahinugyaw sing tingob sa kalipay! Makita nila
sang ila kaugalingon nga mga mata ang pagbalik sang Ginoo sa Sion! Magsinggit kamo sa
kalipay, mga naguba nga duog sang Jerusalem!”

Ano bala ang kalipay? Diin bala nagahalin ang matuodtuod nga kalipay? Sin-o bala ang
ginahalinan sang matuodtuod nga kalipay?

Si Dr. Harrold Treffert, Director sang Winebaga Mental Institute sa Wisconsin, USA
nagpahayag nga may lima ka makatalagam nga paghangop sang kalipay:

Una, nga ang kalipay amo ang pagkabutang, nga mas madamo ang akon maangkon kag matipon,
mas mangin malipayon ako.

Ikaduha, nga ang kalipay amo ang ukon ginaobra, nga mas madamo ang akon mahimo kag
kinitaan, mas mangin malipayon ako.

Ikatatlo, nga ang kalipay amo nga mangin pareho sa iban, nga mas nagasunod ako sa uso kag
may ara ako nga pareho sang iban, mas mangin malipayon ako.

Ikaapat, nga ang kalipay amo nga hilway ako sa mga problema, nga mas diutay kag waay ako
problema, mas mangin malipayon ako.
Ikalima, nga ang kalipay amo nga may ara ako sang mga bag-o nga “gadgets”, mas mangin
malipayon ako.

Siling ni Dr. Treffert, ining sala nga paghangop sang kalipay amo ang nagahatag sang kasubo sa
kabuhi sang madamo nga mga tawo kag ang ginahalinan sang madamo nga mga “mental health
problems” sa aton panahon subong.

Ang matuodtuod nga kalipay nagahalin sa pagtalupangod sang dulot sang aton pagkatawo, indi
kon ano kita kundi kon sin-o kita. Ini nagahalin man sa pagkilala sang ginahalinan sang aton
kabuhi. Si San Juan sa aton ebanghelyo nagapahayag sini, “Sa wala pa matuga ang kalibutan,
yara na ang Pulong. Ang Pulong kaupod sa Dios, kag ang Pulong Dios…Paagi sa Pulong
gintugan sang Dios ang tanan, kag wala sing may natuga kon indi paagi sa iya. Ang Pulong amo
ang ginhalinan sang kabuhi, kag ini nga kabuhi nagdala sang kapawa sa mga tawo. Ang kapawa
nagasiga sa kadudulman, kag ang kadudulman wala makadaog sang kapawa.”

Tama ini ka importante nga mahangpan naton nga ining ginhalinan sang aton kabuhi amo man
ang nagahatag sang matuodtuod nga kalipay kag dapat nga makilala naton siya kag mabaton
naton siya indi lang sining paskwa kundi sa adlaw-adlaw sang aton pagpanglakaton diri sa
kalibutan. Nagahandum ining Pulong sang Dios nga matawo siya sa aton taguipusuon kag sa
aton kabuhi para maangkon gid naton ang bugay sang iya kapawa, ang kalipay sang aton kabuhi.
Kabahin sang aton mapinadayunon nga pag-angkon sini nga kalipay amo ang pag-usisa sang
aton pagpanglakaton upod sa isig naton ka katapo sang aton simbahan dira sa pagtan-aw kon diin
nabala kita sa aton paghiliusa, pagpakigbahin kag pagbantala sang maayong balita.

Sa aton pagpanglakaton nagahingyo kag nagapangabay gid ang aton Santo Papa nga maghagaray
kita sa isa kag isa para ululupod naton ini nga himuon bilang katapo sang simbahan. Sa aton
ululupod nga pagpanglakaton bilang simbahan ginahingamo gid nga tani makahatag kita sang
aton tinion sa pagpamati, pagbinagbinag kag pagpakigbahin sa mga hilikuton nga gintalana para
sa pagpatigayon sini nga ululupod nga pagpanglakaton diri sa aton Parokya.

Ginaagda ang tagsa-tagsa sa pagdihon sang aton kaugalingon padulong sa sining ululupod nga
pagpanglakaton bilang simbahan. Ginahagad kita sa pagbukas sang aton kaugalingon para ining
kapawa ni Jesus nga natawo liwat sa aton kabuhi tungod sang bunyag nga aton nabaton kag sa
tagsa naton ka pagbaton sang iya hamili nga lawas kag dugo sa pagkalawat, magpabilin nga
nagasiga, nagahandum sang pagbag-o, padayon nga bukas sa pagdiyon kag pagpanghikot sang
Espiritu Santo.

Sa sining mga binulan sang Enero, Pebrero, Marso tubtob sa Abril 2022 ang aton Parokya
magapatigayon sang mga paghinun-anon sa nagkalain-lain nga mga sektor sang aton katilingban
kag sa pagbisita sa inyo mga puluy-on sa aton nasakopan nga mga barangay. Ang katuyuan sini
amo ang pagpamati, pagpangamusta, pag-estorya kag pagpangamuyo upod sa inyo. Estoryahan
naton ang aton paghiliusa sa isa kag isa, ang aton pagpakigbahin sa mga hilikuton sang aton
simbahan kag ang aton kaangtanan sa padayon nga misyon sang aton simbahan.

Sa katapusan:
… sa aton paghinugyaw kag pagpangalipay sa sining paskwa sang pagkatawo sang aton Ginuong
Hesus, indi gid kita magkalimot nga ang matuodtuod nga kalipay nagahalin mismo sa
pagtalupangod sang ginhalinan sang aton kabuhi nga amo man ang nagahatag sang kapawa sa
aton padayon nga paghimakas kag paghimud-os – si Jesus;

… kabahin sang aton mapinadayunon nga pag-angkon sini nga kalipay amo ang pag-usisa sang
aton pagpanglakaton upod sa aton simbahan dira sa pagtan-aw kon diin nabala kita sa aton
paghiliusa, pagpakigbahin kag pagbantala sang maayong balita; kag,

… kabay nga magpabilin kita nga nagasiga, nagahandum sang pagbag-o, padayon nga bukas sa
pagdiyon kag pagpanghikot sang Espiritu Santo.

Halin sa aton halangdon nga Arsobispo kag sa amon tanan nga inyo mga kaparian, nagatamyaw
kami sa inyo sang Balaan nga Paskwa sang Pagkatawo sang aton Ginoong Jesus.