You are on page 1of 82
4.3.2.3. Biu hign méi trong vai trd cong cy diéu tiét kinh té cha doe quyén nha nude Déc quytn nha nude trong nén kinh té tw ban chi nghla ngay nay tap trang trong mét s6 han ché Tinh vue. Vé chinh tri, thi cae chinh phi, nghi vién tu sin hién dai cing duge t6 chire nhw mot cong ty 6 phan ur ban chit nghia. Su tham dy cia cc ding d6i lap ké ca Dang cng san trong, Chinh phit hode trong Nghi vign eiing chi due chap nhin 6 mire d6 cha de doa quyén hye khong ché cua giai cp tu sin déc quyén. Voi ¥ nghia do “da nguyén tu san” duge tng lép tur sin dc quyén sit dung vira dé Lim div di lan séng dau tranh cia cde ting Iép nhan dan tién b6 chéng su béc It, khéng ché cia tw ban ling dogn vita lam suy yéu site manh cita cic lye Iuong d6i lp. Cdn mot khi thay xudt hign nguy ec bi mat quyén chi phdi thi ngay Idp tie sé c6 gidi tin chinh phil, quéc hdi hoe thiét quan ludt, tinh trang khin cp thm chi dao chinh quan sy. Nhimg gi xy ra ¢ Chi-lé nim 1973, nuréte Nga nam 1993 va rat nhiéu noi khdc cho thay 16 diéu dé... ‘Vien try wu dai tir ngudn lye nha nuée ¢6 xu hudng gia ting, Vign ty cho nude ngoai eiia Chinh phu tré thanh mt bd phan cia diéu tiét kinh té trong nuée. Buge chi dinh thyc hién nhing dir an d6 1a m6t co hoi Lin ma Khéng cé tip doan djc quyén nio khong quan tim. Dd cb thé La mi phuong thude citu nguy trong béi cinh hang hoa tén dong, céng nghé I thdi hoc thj gid cd phiéu syt gidm,... Chi can digu nay thdi cing dui ly giai cho thye té 1a trong cdc du 4n vign trg song phuong, nude tiép nhan chi duge nhan m9t phan it 6i bing ngogi t§ con da phan 1a hing héa, céng nghé, thiét bj va chuyén gia cla nude cung cap. Vai trd lich sir ciia chit nghia tw ban 1.Vai tra tich ce cia chi: nghia tw ban * Thiic day lye luong sin xuat phat trién nhanh chong, Qué trinh phét trién cia chi nghfa fir ban da kim cho lye lugng sin xudt phét urién manh mé véi trinh 49 ky thuét va cOng nghé ngay cang cao: chuyén tir k¥ thuat lao dOng tha céng én ky thudt co Khi, sang ty dng hoa, tin hoe héa, .... Cdng véi sy phat trién cia ky thugt va céng nghé [a qué trinh gidi phéng site lao déng, nang cao higu qua khém pha va chinh phuc ty nhign cia con ngudi. Chit nghia tw ban cb céng Ién trong phat trién cae cuge céch mang cong nghigp va hién nay la cugc cach mang cng nghiép 4.0 xuét hién vao dau thé ky XI, chuyén nén kinh t8 cia nhin logi bude: 101 vao mét théi dai méi - thai dai ctia kinh t6 tri thite, * Chuyén nén sdn xudt nhé thanh nén sin xudt én hién dai Sy ra doi ciia chi nghfa tr ban da thie diy chuyén kinh ¢6 hang héa sidn don lén kinh t6 hing héa tw ban chi nghifa phat trién, chuyén nén san xudt nhé thinh nén sin xudt tip trang quy mé lén, hign dai, ning sudt cao, Dui te dng cia quy ludt cla nén kinh té thi traeme, chit ngha tu bin di kich thich cai tién ky thuat, ting nang suit lao dong, tao ra khdi luong sin phdm hang héa khéng 13, phong phi, * Thyc hign xa hdi héa san xudt Chit nghia ty bin da thie day nén sin xudt hang héa phat trién mgnh va dat tsi mite dim hin nbét trong lich si, cng véi n6 1a qua trinb xa hoi 6 Idn, hop ly; chuyén hé kinh té gitta cde a ngay cang chit che... lim cho ede qué trinh sin xudt phn tan duoc Tién két véi nhaw va phy thudc ln nhau thanh m6t hé thong, mot qua trinh sin xudt x4 héi thong nhat. Day cling 14 mdt trong nbiing diu kién vé kinh t& thudn loi thiic diy nén sin xudt x4 hi phat trién ngay ca 4.3.3.2. Nhiing gidi han phat trién cha chit nghia tw ban Bén canh nhiing tich cye trén, trong qué trinh phét trién chi nghia tu ban cing c6 gir han lich sit. * Mue dich cia nén sin xuét tu ban chi nghia van tap trung chi yéu vi Igi ich tia thiéu sé giai dp tu sin Mve dich cia nén sin xudt tur ban chit nghia khong phai vi loi ich cia dng dao quan ching nhan din lao dng, ma efi yéu la vi lgi ich thidu sé giai cap tr sin, cita bon tu ban déc quyén, nhét la tur ban tai chinh. Myc dich nay khong phi hop véi thei dai phat wign cia cdch mang céng nghi¢p hign dai, khong phit hgp v6i yéu cau cia trinh a6 x3 hdi héa cao ctta lye Luong sin xudt, voi quy luét phat trién cia x2 hGi loai npudi. Dé 1a do c& sé kinh t€ cha chi: nghia tu ban 1a dua trén ché a6 chiém hitu tw nha tir bin chi nghia vé tu ligu san xu4t, trong 46 giai cép cong nhdn la nhing ngubi lao dong khong c6 hoge vé co ban khéng cé ter Higu san xudt, ho phdi bin site lao dng cho cde nha tw ban va bi béc l6t gid tri thang du. Trong chit 102 nghia tu ban hign dei, tr ligu sin xudt vin tp trung trong tay cae nha tw bin, dc bigt 18 nim trong tay cae tp dodn tw bin de quyén, do d6 ho Hi ngudi chi phéi vige phan phdi sin phim x@ hgi sin xuat ra vi loi fch tia thigu sé giai efp tr san, cia mot nhom nhé tx ban doc quyén, Vi mye dich loi nhndn doe quyén cao, cic tap dodn déc quyén khong gidm gid ca hang héa sin xuét ra, ma ho luén dp dat gid bén cao va gid mua thdp, han ché sin Ingng hing héa; cic hogt dng nghién citu, phat minh, sing ché chi duge thyc hin khi vj thé dc quyén ciia ho duge dim bio, khOng ¢é nguy co bi lung lay. Do vay, de quyén cting gép phan Lam kim him eo hgi ¢6 thé phat trién t6t hen cho nhan loai, mic dit nén kinh t€ cia cée nude tr ban eft nghifa hign nay van dang phat trién 6 nhiing mie d6 nat dink, Xu thé phat trién nhanh cia nén kinh té bigu hign @ ch6: trong nén kinh ¢é tw bn ehi nghia thé gidi da xudt hign thdi ky Laing trudng voi tc d6 cao hiém thay. Xu thé wr tré cia nén kink té hay xu thé kim ham la do sy thong tr} cua doe quyén da go ra nhiing nhan té ngin can sy tién b6 ky thud va phat trién sn xuit, * Chii nghfa tu bin di va dang ti tue tham gia gay ra chién tranh va xung d6t nhigu noi trén the gigi ir ton tai, phat trién, cde eudmg quée tu ban ra site chiém link thude dia, chiém linh thi trudng, c4c cudmg quéc tr ban da tien hanh phan chia lank thé, thj truéng thé gidi, Nhung do su phin chia lank thé va thi trvdng thé gidi dya vao sic mgnh cia céc crsng quéc tw bin, hon nita do sig phat trién khdng déu vé kinh té va chinh trj ela ede mude tw ban, tt yeu fin dén cude dau tranh doi phan chia Iai thj trudng thé gidi sau khi da chia xong. Bé chinh 18 nguyén nhan chinh dn dén hai cudc chién tranh thé gid in thi nbat (1914-1918) va lan thir hai (1939-1945) cing véi hang trim efe cuge chién tranh khéc trén thé gidi va 1a nguyén nhin ciia cic cude chay dua vi trang, chién tranh lanh da kéo tut lai kinh té thé gidi hang chyc nam, Sang dau thé kj XI, chién tran lanh da tam théi két thiic; nguy co chién tranh thé gidi cing da bj day Idi, nhung digu dé khdng ¢6 nghfa 1a chién tranh da bi logi trir hon toan, Hiign nay trén thé gidi hang chye ede cude chién tranh cyc bG, chién tranh khu vue, chién tran sic t6c va chién tranh thumg mgi van lién tiép xdy ra, trong dé hoe ding bén trong hay ding sau, hod truc tiép hay gién tiép, hoe ngam ngam hay céng Khai déu cé “ban tay” ctia cdc cong quoc tu ban. * Sy phén héa gidu nghéo trong long cdc nude tw bin vA c6 xu D £ hung ngay cing sau sac 103 Su phan héa, chénh Ich gidu nghéo trong cac nude tur ban 48 tn tai hngay tt khi cili nghia tw ban ra ddi bing qué trinh tich ly nguyén thiiy ctia tur ban - giai cp tur sin ding “bao luc” dé tude dogt nhimg ngudi sén xudt ho, die bit lA nhting ngudi ndng dan eé thé. Chii nghia tir bin eang phat trién, tich lay, tich ty va {p trung ty ban cng cao, gid tri thing dit ma cdc tap doan tu bin déc quyén thu duge cing Ién, lim cho thu nh§p cia giai cap céng nhan ngay cing gidm tuong déi, cdn thu nhgp cita giai cp tw sin thingugc Iai. H6p 4.2. Tong thong thir 45 cia Hoa Ky Donald J-Trump néi vé bit binh Ging tai My Toi rat quan nggi vé con s6 46,5 trigu ngudi dang sng trong cinh nghéo adi, va vé vige dai da s6 ngudi My trung lu kh6 long mua ndi ean nha cho ho (hodc di mét noha). Tai rét quan ngai vé nhiing nguédi khng thé tra tién hoe eho con eai ho, Néi ngin juan ngai cho nhiing ai khOng thé tin tung vao gide mo My vi nhime chirong, chink cia dét nude nay qua thién vi loi ich cua ngudi giau. Khong ngac nbién khi sy cling thing trong xi h9i ching ta dang 6 mite cao nhat chua titng c6. ‘Ngwon: Donald J.Tramp, Mudie MY nhin tie bén trong, ban tiéng Vigt, Nxb. ThE 8i6i, 2016, t.106,108. Vi myc dich gid tri thing du, myc dich lam gidu va thong tri thé gidi, trude day cde tép don tur bin doc quyén va cée cutmg quée tw ban khong ngting ting cudng xdm chiém thude dia. Nhung dén nita cudi thé ky XX, hé théng thude dja kiéu cil tan 18 lim cho chi nghia thye din ei bi sup 46 hoan tof. Cac euémg quéc tw ban chuyén sang thi hinh chinh sch thue dan mdi, ma ndi dung chi yéu cla no 1a ding vién try kinh té, ky thudt, quan su, thyc hién “chién luge bién gidi mém', dé duy tri sw Ig thude cia cite nuéc dang phat trién, Bay chinh 14 m6t trong nhimg nguyén nhan chit yéu lim cho su phén cue gid - nghéo gita cde quée gia tren thé vidi ngity ang cao. Mot nhém nhé cic cuéng quéc tw ban ngay cang gidu lén nhaah chéng, edn dai bé phn cée quéc gia cén Iai, nhat la cde mude chim phét trién thi vin chim séu trong nan d6i ngheo va bénh tat cia hang trim trig ngudi. Theo so ligu théng ké, hign nay cé nhing tp dodn tr ban lon 6 MY Igi nhudn thu duoc mot nam cia ho edn lén hon ca GDP cita mot quée gia. Nhiing han ché trén day cia chi nghia tr ban bit ngudn ti miu thudn co ban cia chi nghia tu bén, 46 1d mau thudn giifa trinh 46 xa hi héa ngiy cang cao ca lye Iuong sin xuat v6i quan hé sin xudt dy trén quan hé chiém iu tr nhan tr ban chd nghfa vé tu Tigu san xudt, Trong chit nghia tw ban, vi myc dich Igi nhufn, céc nha tw bin ra sire cai tién ky thuat, 104 img dung nhiing thinh twu cong nghe hign dai, ning phuong phip sin xudt tién tién, hop LY héa san xuat, ting ning suat lao déng dé ha gia tr) od biét cia hang hda, Do dd, chu nghia tw ban cang phat trién, trinh dO xi hoi héa cia lye lugng san xudt ngay cang cao. Trong khi quan hé sn xuat Iai dya trén ché d6 chiém hitu tir nhan ur ban chi nghia ve tr Tigu sin xudt, Mae dit trong qué trinh phat trién caa cht nghfa ty bin, quan hé sin xuat tr ban chi nghia trong nhiig ching myc nhat dinh eting da khong ngimg duge diéu chinh, m6 réng dé mang tinh xd hOi hon vé hinh thite c4 ve quan hé sé hiru, quan hé quan I va quan hé phan phdi. Dic bigt quan hé s6 hitu tr bin chi nghia da ¢6 sy van déng vé mat hinh thite tir s@ hétu tu han cita c4c nha tur ban (trong giai dogn chit nghia tw bin tr do canh tran) dn sé hifa tap thé eita cde nha tir ban (chit nghia tu ban gc quyén) va hinh thite sé hitu nha nude tu sn voi tw ech 1A dai dign xd Oi (chi neha tu ban dGe quyén nha nude). Nhimg sy diéu chinh ve quan hé sé hitu d6 da cé nhiing sy phit hgp nhat dinh vei trinh dO xt hoi héa ngay cang cao cita luc rong sin xuat. Didu nay cho thdy, nén san xuat @ ede nude tu ban chit nghia hién nay van c6 nhimg sy thich ting va nhiing sy phat trién nhdt dinh, Mac di vay, trong x4 h6i tur bin hign dai mfu thudn co ban ciia chii nghia tw ban van tén tai Trong thdi dai ngay nay, méu thudn co ban eta edi nghia tr bin van khéng tir gidi quyét duge. Vi vay, chi nghia tr ban cang phat wién, ‘mau thudin co ban cia chi nghia tr ban ngay cng gay git va cha nghia tu ban phat trién dén mOt trinh d6 nhdt dinh thi quan hé san xuat tw ban chi nghia sé bi thay bling mgt quan hg sin xuat khéc dua trén 86 hitu xa hdi vé tw ligu san xuat dé phi hop véi trinh 46 xa hoi héa ngay cing cao cia Iye lrgng sin xudt, Bé 1 do yéu cw efia quy lut quan hg sin xuat phai pha hop véi trinh dQ phat trién ctia lye Iuong san xudt quy dinh. Ly Tuan chi nghia Mac - Lénin khdng dinh: chit nghia tu bam khong ton tai vinh vién, ma phat trim dén mot trinh 46 nhat dinh s@ bi thay thé béi mét hinh thai kinh té - xa h6i mdi tién bo hon. 1 TOM TAT CHUONG ‘Trong nén kinh té thi truémg, can tranh tat yéu din dén de quyéi Theo V.LLénin, déc quyén trong chi nghia tar ban cé nam Ac diém kinh té los co ban. Cac dic diém nay trong diéu kign hign nay c6 nhiing biéu hign mdi. _ Trong nén kinh té thi truong tur ban chit nghia déc quyén phat trién dén mét trinh dG nbat dinh sé xudt hign d6c quyén nha nurse, Doc quyén nha nuée c6 vai tré quan trong ddi vudi syrdn dinh ca nha nude ter sin, Chit nghia tur ban ¢6 vai tro rat 16m trong qua trinh phat trién ciia xa hgi, nhumg chit nghia tw bin cfing ¢6 nhime gidi han lich sit khong thé tr vugt qua duge. Nhimg giéi han dé sé lim cho chit nghia tw ban khéng thé tn tai vinh vién, Cac thuat ngi cn ghi nhé: _Canh tranh; dée quyén; Igi nhudn déc quyén; gid ca déc quyén; doc quyén nha nbc; vai tro lich sie cia chit nghia tie ban. Vin aé thao lug 1. Nhiing hé Iuy kinh té gi sé xay ra khi xudt hign sy canh tranh gitia cée t6 chite dc quyén trong nén kinh (é thi trudng? Hay thio Iuan dé lim 76 tinh quy luat cia sy hinh thanh cdc t6 chite déc quyén trong nén kinh t& thj trudng?, 2. Dge quyén 6 téc dong tich cue d6i voi nén kinh t8, vay vi sao cin kiém sodt doc quyén? Cé thé kiém soat dc quyén thye hign Igi ich cba cic 16 chic nay trong quan hé Igi ich véi x3 h6i bang nhiing phwong thite nao?. Cau hoi dn tap: 1. Trinh bay nguyén nhan hinh thinh va nhting dic diém kinh té oo ban cia déc quyén trong chit nghia tw ban? Nhiing biéu hién moi vé kinh té ca d§c quyén trong chi nghia tr ban ngay nay?. 2. Phan tich nguyén nhan hinh thanh va die diém eta de quyén nha nude trong nén kinh té thj trrdng tur ban chit nghia? Vai tro va han ché phat trién cia chi nghfa tu ban ngay nay?. ‘Tai ligu hge tap: 1. HGi dng trung uong chi dao bién soan gido trinh quéc gia cac bo. mén khoa hoe Mée - Lénin, Tw trong H6 Chi Minh, Gido trinh Kinh té chinh tri Mac - Lenin, Nxb. Chinh tri quéc gia, Ha NOi, 2004, 2. C. Mac va Ph.Angghen: Todn tp, Nxb. Chinh tri quéc gia, Ha Noi, 1999, 1.25, phan I. 3. V-LLéain: Todin tap, Nxb. Chinh tri quée gia, 2005, 1.27; tr.31. 106 Chuong 5 KINH TE TH] TRUONG DINH HUONG XA HOL CHU NGHIA VA CAC QUAN HE LOT{CH KINH TE O VIET NAM Sau khi nghién city mot céch h¢ théng ly Iugn, cla C.Méc - Ph. Anghen va V.LLénin vé cée quan hé x hi cita san xuat va tra di trong nén kind té thi trudng tur ban chi nghia, chong S cung cp tri thire 1y luan co ban vé nén kinh t6 thj trang mang dae thi phat trién cha Vigt Nam va van d3 quan hé Igi ich va bio dam hai hda céc quan hé Igi ich trong phat trién & Viét Nam. Théng qua nhan thite mét céch khoa hoc vé nén kinh t& thj trudng dinh hwéng xa hOi cht nghia, van dé gidi quyét cae quan hé loi ich, sinh vign sé hiéu duge ly do khach quan phat trién kinh té thj uudng, dinh huéng x h6i cha nghia va hinh thanh ky n’ing tr duy, van dung ly ludn nén ting vao gidi quyét céc vé cée van dé kinh 16 khi tham gia cde quan hé kinh té xa hoi, cdc quan hé Igi foh trong nén kinh 1€ thj trudng dinh huéng xa hoi chi nghia 6 Vigt Nam. Noi dung chuong 5 s$ duge trinh bay trong ba phan: i) kinh t trudng dinh hung xa hoi chi nghia & Vigt Nam. Co so Ly ludn va tri thit tian de iia ndi dung nay 14 hé théng nhiing tri thite da duge nghién cru trong cée chuong trdc. ii) Hoan thign thé ché kinh t8 thi tung dinh huéng xa hoi chi nghia & Viét Nam; iii) Quan hé loi ich va bao dim hai hda ce quan hé Igi ich trong phat trién @ Vigt Nam, 5.1. KINH TR TH] TRUONG BINH HUONG XA HOI CHU NGHIA 6 ‘VIET NAM 5.1.1. Khdi nigm kinh té thj trudng dinh hung xf hoi chai nghia & vVigt Nam Nhu da chi ra trong chuong 2, kinh té thi trrdng Ia san pham cia van minh phan loai; khéng cé mé hinh kin té thi truémg chung cho moi quée gia va moi giai dogn phat trién, Mdi nude c6 nhiing mo hinh kinh te th indng khic nhau phi hop véi digu kign cha quéc gia dé. Méi nén kinh té thj trréng via c6 nhimg dic trumg tat yéu khong, thé thiéu ciia nén kinh té thj trrdng n6i chung vira cé nhiing dic trmg phén anh diéu kign lich st chinh tri, kinh t& - xa hi cua quéc gia 46. Kinh té thi trrdng djnh huéng xa hoi elt nghia Viét Nam 14 mot kiéu nén kinh té thj trxong phi hop véi Vist ‘Nam, phan anh trinh 46 phat trién va diéu kién lich sit cua Viét Nam. 107 Kinh té thi truéng dink hong xii héi chni nghia Ia nén kink té van anh theo ede quy ludt ctia thi treéng dong thoi gop phan huang t6i ting bude xéc lap mot xa hoi ma & dé dén gidu, nubc manh, din chi, cong biing, véin minh; c6 su dieu tiét cia Nha nude do Bang Céng sin Viét Nam lanh dao. ‘Thye chat, gid trj din gidu, nuée man, x8 hoi dan chi, cong ‘bing, van minh 1a nhiing gid tri cia xa hoi tuong lai ma loai ngu’i con tiép tuc phai phan dau. Boi Ig, nhin wr thé gidi hign nay ma xét, e6 quéc gia dan r gidu nhung nude cha manh, x& hi thiéu van minh, c6 quéc gia nude rat manh, dan chi song Iai thiéu céng bing, Nhu vay, mOt hé gid tj todn dig gdm ca din giau, nude manh, xa hoi dan chit, cong bang, van minh 1a hg gid tri cla xa hdi trong lai ma lodi ngudi cdn cin phai phn du méi ¢6 thé dat duige mot cach day di trén hign thy xi hgi. Do d6, dink hudng x% h6i chil nghia thge chit Ta hudng 164 cde gid tri c6t 16 eiia xii hoi méi ay. Nén kinh t€ th trutong ma trong cde hoat dng kinh té ciia cc chai thé, hudng ti g6p phan xée lap duge ede gid tr] x hGi thue t€ voi hé gid tri toan dign nhw vay la nén kinh é thi truéng, dinh huéng x4 hi chi nghta, Dé dat duge hé gid tr} nhur vay, nén kinh té thi trudng Vigt Nam, cing nhu ede nén kinh t8 thi trumg khéc, can o6 vai trd digu tiét cla nha nude, nhung adi véi Vigt Nam, nha nuée phai duoc dat duéi su anh dao ia Dang Cong sin Vigt Nam. Dang Céng sin Viét Nam 1A ding cim quyén do lich sir khich quan quy dinh, Nén kinh 6 thi (rxdng dinh huéng xi hoi chit nghia vita phai bao ham day dit céc dic trang chung vén cé cia kinh té thi trudng noi chung (da duge nghién citu tai chuong 2), vita 6 nhing dic trung riéng cia Viet Nam, Day la kiéw m6 hinh kinh ¢é th tradmg phit hep véi dtc tug lich sit, tinh d6 phat trign, hoan canh chinh trj - x4 hoi ca Vigt Nam. Mudn thank, céng phai do nhan dan né luc x4y dung méi cé thé dat duge. 1. Qué trinh hinh thanh nhin thite edia Dang Cong sin Vigt Nam ve ‘rutmg djnh hung XHCN. ~ Khi bit diu d6i méi (1986) Ding ta quan nigm kinh té hang h6a co nhiing mit tich eye can vin dung cho xay dung chi nghia xa hi > Trong qua d6i méi, tir ting. kée thye tién va nghién ciu ly lun Dang ta di nhan thie 1 hon, kinh té hing héa, kinh té thi tung 1a phurong thite, didu kién tit yeu dé xily dung chi nghfa xa héi; tir 4p dyng co ché thj trudng dén phat trién kinh té thi Hop kinh «6 108 trudng; dua ra quan niém va ting bude cu thé ha md hinh va thé ché kinh ¢€ thi trudng, dinh hudng xi hoi chit neha, = Ting két thyc tin déi méi kinh té, Bai hoi IX khing dinh “Kinh t8 thi tring dinh hudng xi hoi chit nghia 14 mé hinh kinh ¢6 tong quat cia thoi ky qué dé Ten chil nnghiia x2 hi 6 mur ta” = Dai hoi XI khing dink: “Nén kinh é thi trudmg dinh huémg xa h6i chi ngbiia 6 nude ta 1d nén kinh t§ hang héa nhiéu chink phin, van hinh theo co ché thi trong, 06 surquén ly cla nha nude, dudi sy link dao cia Bang Cong sin. - Dai hoi XI cla Dang od sie phat trién méi bing viée dua ra quan nigm: “Nén kin t8 thi trudng dinh hurdng xi hoi cha nghia & Vigt Nam la nén kinh té van hah diy a, déng b§ theo ee quy 1ugt cia kinh t€ thi trudng, déng thoi bio dim djnh huéng xa ‘Oi chil nghia phi hgp véi timg giai doan phat trién cia dat me6c. D6 la nén kink t€ thi trudmg hign dai va hdi nhap quéc té; c6 sy quan IY cia nha nurée phap quyén xa hpi cht nghie, do Ding COng sin Viet Nam Linh do, nam muc tiéu “dan gidu, nude manh, dan chit, cng bang, van minh” Ngudn: Ding Cong sin Vigt Nam, Van kign ede dai hoi V1, VI, VI, IX, X, XI. XT. 5.1.2. Tinh tat yéu khach quan cia vige phat trién kinh té thi trudng inh huréng x4 hGi chit nghia 6 Vigt Nam Phat trién kinh té thj trong dinh huéng x4 hdi chi nghia la tat you 6 ‘Viet Nam xudt phat tir nhiing ly do co ban sau: M6t Ia, phat trién kinh €é thj trudng dinh hudng x4 hoi chit nghia ka phi hop véi xu hung phét trién khéch quan cia Vigt Nam trong boi ednh thé gidi hign nay. Nhu di chi ra, nén kinh té thi trong 1a nén kinh té hang héa phit trién 6 trinh 46 cao. Khi 06 dit céc didu kign cho sy tn tai va phat trién, nén kinh té hing héa ty hinh thanb. Sw phat trién cia nén kinh (é hang héa theo che quy Int tat yéu dat t6i trinh dé nén kinh té thj trxdng. Do 1a tinh quy Tudt. GO Vigt Nam, cdc diéu kién cho sy hinh thanh va phat trien kinh tékinh 16 thi trudng dang ton tai khéch quan, Do dé, suv hinh thinh kinh ¢& thi truéng 6 Viét Nam 1a tat yéu khach quan. Mong muén dan gidu, nude manh, x& hdi cng bang dan chi, vin minh La mong mudn chung ciia cae quée gia trén thé gidi. Do 46, vige dinh hung téi xéc lap nhimg gid tr] 46 trong nén kinh té thj trdng 6 Vigt Nam 1a phi hgp va tat yéu trong phat trién. Song trong su t6n tai hign thyc sé khéng thé cé mot nén kin té thi trudng trim tugng, chung chung cho moi hinh thai kinh té - x hi, moi qudc gia, dan toe. 109 ‘rong lich sir dl ¢6 kinh té hing héa gidn dom kigu chigmn hitw nd 1¢ va phong kién hay kinh té thi truémg tw bin chi nghia. No tn tai trong mdi hinh thai kinh té - xa héi cy thé, gin bé hiiu co va chiu su chi ph6i cia cdc quan hé sin xudt théng tri trong xa hoi d6. Ngay nhur trong cing mot ché 6 tu bin chii nghia, kinh té thj trudng cla mdi quéc gia, dn tc cling khic nhau, mang dic tinh khic nhau. Thue tién lich sit cho thay, mic dit kinh té thj trudng tur bin chi nghia da dat t6i giai dogn phat trién eao va phén thinh & cde nude ur bin phat trién, nhung nhig mau thudn vin c6 cia né khdng thé ndo Khde phye duge trong lbng xa Oi tw ban, nén kinh té thi truémg te ban cht igia dang 06 xu hush ts phil dinh, uy tién héa tgo ra nhiing didu kign va dd cho mét cude cach mang xa hdi - céch mang xa héi chii nghi Do vay, nhan loai_ muén tiép tye phat trién thi khdng chi dimg Igi 6 kinh té thj treéng tr bin chit nghia, Véi # nghta 6, su lua chon m6 hinh kinh ¢6 thi truéng dinh huéng xa hdi chit nghia cia Vigt Nam Li phi hop voi xu thé cia thoi dai va dic diém phat trién cla dan t6c, sw Iya chon 46 khong hé mau thudn v6i tién trinh phat trién eiia dat made. Day thye sy la bude di, céch lim mdi hign nay cua ede din tc, quéc gia dang trén con dong huéng t6i xa hdi x4 hdi chi nghia Hai 1a, do tinh wu vigt cia kinh té thj trudng dinh hudng xi hOi cho nghia trong thie day phat trién d6i véi Vigt Nam Thyc tién trén thé gigi va Vigt Nam cho thdy kinh té thi trudng 1a phuong thite phin b6 ngudn Ive higu qua ma loai ngudi da dat duge so vGi cée m@ hinh kinh 1 phi thi tredng. Kinh té thj tradng lun la dong Iye thie day Ie Iuong san xudt phat trién nhanh va cé higu qua. Dui téc dOng ciia cde quy luat thi trrong nén kinh té ludn phét trién theo huéng nang dng, kich thich tién bd ky thudt - cOng nghé, nang cao ning xudt lao dGng, chat Inong sin phim va gia thanh ha, Xét trén géc d6 €6, sw phat trién cua kinh té thj trudng khong h3 mau thudin v6i muc tiéu cia chit nghia xa hdi. Do vay, trong phét trién eta Vigt Nam cin phai phat trién kinh té thi tnrdng dé thie day lye Iuong san xudt phat trién nhanh va ¢é higu qua, thue hign mye tiGu ota chi: nghia xi hoi Ta “din gidu, muée mank, din chi, cOng bang, vin minh”. Tuy nhién, trong qué trinh phat trién kinh té thj trudng can chii ¥ t6i nhitng thét bai va khuyét tat cia thi trong dé 06 su can thigp, diéu tiét kip thdi cia nha nude phép quyén x4 hdi chit nghia. Phat trién kinh ¢€ thi trudng dinh huéng x4 hOi chil nghia la sw Iva 110 chon cach lim, bude di ding quy luat kinh 18 khach quan 8 di dén mye tiéu ctta chil nghfa x4 hoi & Viet Nam Ba la, kinh t& thi trang dinh huéng xa hoi chi nghia phi hop véi nguyén vong mong muén dan gidu, murée manh, dan chil, céng bang, van minh eta ngudi dan Vigt Nam. ‘Trén thé giéi cd nhidu mé hinh kinh té thi truéng, nhung néu vise phat trién ma din t6i tinh trang din khéng gidu, nude khi chi, kém vin minh thi khong quéc gia nado mong mudn. Cho nén, phan dau vi muc tiéu dan gidu, nude manh, xa hdi dan chi, cOng bing, van miah 1h khat vong ciia nhan din Vigt Nam. Bé hin thurc héa khét vong nhu vay, vige thy hién kinh té thj truémg ma trong d6 hudng t6i nhing wid tr] méi, do dé, 1a tat yéu khach quan. ‘Mat khde, kink té thi trudng s@ con tn tai Lau dai 6 née ta La mot tat yéu khdch quan, 1a sw can thiét cho céng cuge xay dung va phat trién, Boi 8 sy ton tai hay khéng tn tai cua kinh té thi trudng la do nhiing digu kign, x4 hi Khich quan sinh ra né quy dink. ‘Trong théi ky qué d9 1én chi nghia xi hoi & Viet Nam nhimg diéu kién cho sy ra ddi va t6n tai ctia sin xudt hing héa nhu: phén cong lao ding xa héi, cae hinh thie khée nhau ciia quan bé sé hira vé tu ligu san xuét khong hé mat di thi viée san xvdt va phan phéi sin phim van phai duge thye hign théng qua thj trang. Phat trién kinh ¢6 thi trudng dinh huéng x4 hgi chit nghia s@ pha vo tinh chit ty e4p, tyr tiie, lac hau cia nén kinh t8; day manh phan cOng lao dong xa hoi, phat trién nginh nghé; tgo viée Lim cho nguii lao dng: thie day lye luong san xuft phat trién manh mé, khuyén khich (mg dung ky thudt cOng nghé méi bao dim ting ning xudt lao dong, tang s6 lwong, chat lugng va chimg logi hing héa, dich vu g6p phan timg bude cai thign va nang cao déti song clia nhan dan; thie day tich ty va tip trung sin xuat, mo rong giao hr kinh té gitta cde ving mién trong nude va voi nude ngodi; Khuyén khich tinh nang déng, sang tao trong cic hoat dgng kinh 1& tao co ché phan bé va sit dung cée nguén lye xi hdi mét cach hgp IY, tit kiém...Didu nay phi hop véi khat vong cua nguoi dan Viet Nam. 5.1.3. Dic trung cia kinh té thj trudng dinh huéng xi hdi chat nghia & Vigt Nam Vide phat trién kinh té thi truéng dinh huéng xa hOi chi nghia phan 4nh didu kign Tich sir khach quan 6 Viét Nam. N6i dung tiép theo & day sé trinh bay Lim rd hon nhimg dic trung cia nén kinh t€ thj truéng dinh ng manh, thiéu dan ut hudéng x4 hdi chit nghia 6 Viet Nam trén mt sé tiéu chi eo ban, Tuy nhign, can lwu ¥, khi nghién edu vé nén kinh té thi trong dinh huéng xa hdi chit nghia can trénh cach tu duy di lap cach tritu tugng gitta kinh té thi trdmg 6 Viet Nam véi cdc nén kinh 16 thj trong trén thé gidi. Su phat trién cia kinh té thj trudng dinh huéng x% hdi cha nghta ngoai mot sé rit it fic tung phin anh diéu kign lich sit khéch quan cita Viét Nam thi vé eg ban n6 bao him nhiing dic diém chung cia nén kinh té thj truéng trén thé aid 5.1.3.1 V8 muc tiéu Kinh ¢é thi tong dinh huéng xa hoi chit nghia la huéng toi phat trién ue Irgng sin xuat, xy dyng co sé vat chit - k¥ thuat cia chi nghia xa hoi nang cao dvi séng nhan dan, thye hign “dan gidu, nude manh, dan chi, cing bing, van minh”. Day la sir khac bigt vé muc tiéu gitta kinh 16 thi tradng dinh huéng hQi chit nghia yéi kinh té thi tradng tir ban chi nghia. Muc tigu d6 bit ngudn tir co sé kinh té - x2 hi cita thdi ky qué do 1én cht nghia xa hdi va 1a sy phan anh muc tiéu chinh tri - x hdi ma nhan dan ta dang phan diu duéi sy Hinh dao cia Dang Céng sin Vigt Nam. Mat khéc, di ddi vei viée kinh té thj trong san xuat tién bd, phi hop nhim cia chi nghia xa hdi. Vigt Nam dang & ching dau ciia thdi ky qué d6 lén chi nghia xa h6i, Ive lugng san xuat con yéu kém, lac hau nén viée str dung eo ché thi trrtng cling cac hink thir va phuong phép quan ly cia kinh té thi trudmg 1A dé kich thich san xudt, khuyén khich sy ning ddng, sang tao cia ngwdi lao dng, gidi phéng site sin xudt, thie day cong nghiép héa, hién dai hda, bio dam timg buée xy dyg thanh céng chi nghia x3 hoi. 5.1.3.2. Vé quan h@ so hitu va thanh phan kinh 16 So hitu duge hiéu la quan hé giia con ngudi véi con ngudi trong qué trinh san xuat va tai sdn xudt xd hOi trén co s6 chiém hitu ngudn hye cia qué trinh sin xuat va két qua lao dng twong tg cla qua trinh san xuit hay tai sn xuat Ay tong mdt diéu kién lich sir nhat dinh. Khi dé cp t6i sé hitu ham ¥ trong d6 6 chi thé sé hitu, ai ton 2 sé hitu va Igi ich tir d6i trong sé hitu. Myc dich ciia chit s6 hitu 1 nham thyc hién nhiing loi ich ti d6i tong sé hitu. phat trién luc lgng san xuat hién dai, qué trinh phat tri & Vigt Nam edn gin véi xdy dung quan hi ngay cang hotin thign co sé kinh té - x hi 112 Khac véi viée chiém hitu cdc sin phdm ty nhién, sé hiu phan Anh vige chiém hitu trade hét cée yéu t6 tién dé (cae ngudn lye) cua sin xuat, ké dén la m hit két qua cia lao déng trong qué trinh sn xuat va tai san xudt x4 héi. Trong su phat trién cla cae x hdi khac nhau, déi tugng so htiu trong céc ndc thang phat trién 06 thé 1a n6 16, ¢6 thé 1a rudng, dt, cd thé 1a tur ban, c6 thé 1a tri tué. Co s@ sdu xa cho sy hinh thanh sé hitu hign thye tude hét, xuét phat tir qué trinh sin xudt va tai san xwat xa hoi. Chimg ndo edn sin xudt xi Gi, chimng 46 con ngudi con cin phai chim lo, thic day sé hitu. Trinh 46 phét trién cia kinh té x2 hOi dén dau, sé phan énh trinh do phat tién cia so hifu tong img. Ma trinh 46 phat trién cita x4 hdi dy Iai chju sy quy dinh cia trinh d Ive Iugng sin xudt trong tng. Cho nén, so hitu, chiu st quy dinh trye tip cia trinh d@ hye Iurgng sin xuat ma trong d6 x4 hoi Ay dang van dong. Sev hizu bao ham ngi dung kink té va: n6i dung phap Wy. -Vé ndi dung kink (6, sé hitu 14 co sé, 1d diéu kign cba san xudt'*, NOi dung kinh 48 cia sé hiru biéu hién 6 khia canh nhiing Igi ich, truée hét la nhiing Igi ich kinh té ma chai thé sé hiju sé duge thy huéng khi xéc dinh déi tong sé him dé thuge vé minh trude cée quan hé véi ngudi khéc. Khéng xac lp quan hé sé hifu, khong ¢6 co sé dé thye hign Igi ich kinh té. Vi vay, khi c6 su thay di pham vi va quy m6 cae d0i tong so hitu, dia vi ciia céc chi thé sé hitu sé thay déi trong doi séng x4 hdi hign thyre. Vé ndi dung phap Ly, so hitu thé hién nhiing quy dinh mang tinh chat phdp luat vé quyén han, nghia va cia cha thé sé hitu. Trong tnrng hgp nay, sé héru lu6n Li van dé quan trong hang dau khi xy dyng va hoach dinh co ché quan ly nha mréc véi qua trinh phat trién ndi chung. Vi véy, vé mit php Iy, s6 hiju gid dinh va ddi hoi sy thita nhin vé mit lugt phap. Khi 46, nhiing Ioi ich Kinh 1é ma chi thé sé hiru duge thy huréng sé khong bi céc chu thé khac phan di. Khi d6 vige thy huéng duge coi 14 chink dng va hop phap. Noi dung kinh té va n6i dung phap ly cia sé hima théng nha ching trong mt chinh thé. Ndi dung phép ly I phuong thie dé thuc hign Igi ich mét céch chinh ding, Khi khdng xét trong ndi dung phap Ly, Igi ich - bidu hién tép trung cia noi dung kinh té khéng duge thye hién mét céch hgp phap. Khi khéng xét toi noi dung kinh té, nOi dung phép ly cba sé hitu C.Mae—Ph. Angghen, Toin tp, tip 12, Nab Chinb ti qude gia, Hi NOs, 1995, trang 860. 3 chi mang gid tri vé mit hinh thiic. Cho nén, trong thye té, vide thie day phat trién quan hé sé hitu tat yéu can cha ¥ téi ca khia canh phap ly cing nh khia canh kinh t€ cita sé hitu. Kinh té thi trémg dinh hudng x4 hOi chi ngbia 6 Viet Nam la nén kinh té c6 nhiéu hinh thite s@ hiru, nhieu thanh phan kinh té, trong dé kin t€ nha mie git vai Wd chi dao, kinh t6 we nhain kd mot déng lye quan trong, Ce chit thé thude cae thinh phan kinh té binh dang, hgp téc, canh tranh cling phat trién theo phap lugt. Phat trign kinh t€ thi trudng dinh hudng x& hoi elt nghia 6 Vigt Nam khong chi cing 06 va phat trién eac thinh phin kinh té dya wren ché dd céng hitu 1a kinh té nha nude va kinh té tap thé ma con phai khuyén khich cde thanh phin kinh 6 dya trén sé hitu tu nhan coi d6 1d déng lye quan trong, thyc hign sy lién két gitta céc loai hinh cong hiru ~ tw hitu sau réng 6 a trong va ngoai muée. MGi thanh phin kinh té déu 18 mOt bd phan edu thanh eta nén kinh té quéc dan, binh dang trude phap Iuat, cing ton tai va phat trién, cing hp téc va canh tranh lanh manh, Chic nhur vay mdi c6 thé Khai théc duge moi nguén lye, ang cao higu qua kinh 8, phat huy duge tiém nang to én eba cée thanh phan kinh té vio sy phat trien chung cia dat nutbe nham théa man nhu cau vat chét va tinh thdn ngay cang ting cita cdc ting lép nhan dan, Trong nén kinh té thi trudng dinh hung xa hoi chi nghia, kinh t& nha nurée déng vai trd chi do, edmg v6i kinh té tp thé ngdy cng tro thanh nén tng ving chiic cia nén kinh te quéc dan, Véi vai tro ctia minh kinh té nha nue khong ding dBe Ip, tich 181 ma luda ¢6 mbi quan he gin b6 hitw co véi ton b6 nén kinh té va trong sudt ed qua trinh phat trign, Phan sé hifu nha mide khéng chi e6 trong kinh té nha nude ma e6 thé duge sit dung o nhiéu thanh phan kinh té khéc. Bang ‘thye lye cia minh kinh té nha nude phai la din béy dé thic day tang truéng nhanb, bén ving va giai quyét cae viin dé xa hdi; mé duong, hudng din, hé to cae thanh phn kinh té khde cling phat trién; 1am luce luong vat chit dé nha mre thyre hién chire nang digu tit, quan Ij nén kinh té. Ce doanh nghigp nha nude chi diu tw vio nhimg ngiinh kinh té then chét vira chi phdi durge nén kinh té vita dim bio dugc an ninh, quéc phong vi phye vu loi ich céng cOng... Véi ¥ nghia 46, phat trién kinh té thj truémg dinh huéng xi hi chi nghta & Vige Nem Khhéng chi 1a phat trién Ive long sin xuat, ma edn la timg bude xay dung quan hé sn xuat tién bd, phi hep thea dinh husng x hi eh nga 5.1.3.3. Vé quan hé quan bj nén kin 6 14 ‘Trong nén kinh té thi tdng hign dai & moi quéc gia trén thé gidi, nha nude déu phai can thiép (diéu tiét) qué trinh phat trién kinh té cba dat nuée nham khie phuc nhimg han ché, khuyét t4t ola kinh té thi truémg va dinh huéng ching theo muc tiéu da dinh, Tuy nhién, quan h@ quan ly vA co ché quan ly trong nén kinh t6 thi tudng dinh huéng xa hdi chit nghia & Viet Nam cé dae trumg riéng d6 1: Nha nude quan ly va thye hanh eo ché quan ly la nha nude phép quyén xa hi cha nghia cita nhan dan, do nhan dan, vi nhfin din dudi sy Kinh dgo cia Dang céng sin, sy lam chit va gidm sAt cita nhan dan. Ding lanh dgo nén kinh té thi trudng dinh hung xa hdi chit nghia théng qua cong Tinh, ding 16i phat trién kinh t6 - x4 hdi va cao, chu truong, quyét sch Ién trong timg thoi ky phat trién cia dat nude, 18 yéu 16 quan trong bio dam tinh dinh huéng x4 hi chit nghia cia nén kinh té thi truong. Nha nuée quan ly nén kinh té thi truéng dinh hudng x4 hdi chit nghia thong qua phép luat, céc ehién luge, ké hoach, quy hogch va co ché chinh sch cing céc céng cy kinh té trén eo s6 ton trong nhimg nguyén te cia thi truimg, pha hgp véi yeu clu xay dung x4 hoi xa hdi chi: nghia & Viet Nam, Nh nude chiim lo xéy dying va hoan thign thé ché kinh té thi trudng djnh hurdng xa hi chi: nghia, tao moi truéng dé phat trién ddng bd cdc loai thi trréng, khuyén khich cde thinh phan kinh té phat huy moi ngudn lye dé mé mang kinh doanh, canh tranh binh ding, anh manh, ¢6 trait ty, ky cwong, Cang véi dé théng qua co ché, chinh sdch va cae cing cu quan ly kinh té, nha nude téc d6ng vao thi truéng nham bao dim tinh bén ving cita céc cn d6i kinh t6 vi m6; Khe phyc nhiing Khuyét tt cita kinh té thi trang, khing hodng chu ky, khiing hodng co cau, khiing hodng tai chinh - titn tg, tham hoa thién tai, nhan tai,..Nha mde hd trey thi truting, trong nude khi cn thiét, hé trg céc nhém dan cur o6 thu nh§p thdp, gap rai ro trong cudc séng gidm bot sy phan héa gidu nghéo va su bat binh dang trong xa hoi ma kinh +é thi traéng mang Iyi. 5.1.3.4, Vé quan hé phan phoi Kinh t6 thi trudng dinh huéng x4 hoi chi nghia 6 Vigt Nam thye hign phan phdi céng bang cac yéu tO sin xudt, tigp cn va sit dung cic co hoi va didu kién phat trién cia moi chi thé kinh té (phan phéi dau vio) é tién t6i xy dumg xi hdi moi ngudi, déu giau 6, dong thoi phan phbi két qua lam ra (dau ra) cha yéu theo két qué lao d6ng, higu qua kinh té, theo mite déng gép von cing cae ngudn Iyc khéc va théng qua hé théng an sinh us x4 h6i, phuc loi xa hd Quan hg phan phéi bj chi phdi va quyét dinh bei quan hé sé hitu ve tu lig sén xudt, Nn kinb té thi rudmg dinh huréng x hoi cha: nghia La nén ‘inh té nhiéu thanh phan véi sw da dang héa cdc loai hinh sé hiru va do vay thich tig véin6 12 eéc loai hinh phin phdi khée nhau (ca dw vio va di ra ita cc qua trinh kinh t), Thyc hién nhiéu hinh thite phin phéi (the chét {a thye hign céc loi ich kinh t8) 6 nude ta sé c6 te dung thic day ting truéng kinh va tién b9 x3 Oi, gop phan edi thign va nang di song cho moi ting Ién.nhan dn trong xi igi, bio dim céng bing xa hGi trong sir dung cae ngudn lye kinh té va déng g6p cia ho trong qué trinh lao déng va san xuat, kinh doanh. Trong céc hinh thire phan phéi 46, phan phdi theo lao dng va higu gua kinh té, phan phéi theo phic Igi la nhiing hinh thire phén phdi phan inh dina hung xi hoi chit nghia cia nén kinh té th truing, 5.1.3,5.Ve quan h@ giita gén ting tring kinh té véi cng bing xd hoi Nén kinh t6 thj Seubay dinh huéng xa hoi chi nghia 6 Vigt Nam thye hign gin ting trudng kinh 1 di cOng bing x8 hois phat trign kinh t8 di doi VGi phat trién van héa - xa héi; thuc hién tién bd va céng bing x hi ngay trong ting chinh sich, chién luge, guy hoach, ké hoach va timg giai dogn phat trién cia kinh té thi trudng, Day Ia dc trumg phan énh thuge tinh quan trong mang tinh. djnh hung x8 Oi chi nghia nén kinh t thi trudmg 6 Viet Nam. Boi tién bé va cOng bing x4 hoi vira la didu kin bao dim cho sy phat wrién bén vitng ola nén kinh té, vira 1a muc tiéu thé hign ban chat tt dep cita ché 46 xa hd nghia ma ching ta phai hién thyc h6a timg buée trong sudt thi ky qua do Jén chi nghia xa hoi. Ngay nay, 6 cde nude tur bin chit nghia ngudi ta cling d3t ra van dé ii quyet cong bing x& hoi, Song thye chit né chi due dit ra khi tée dong tiéu cue cla co ché th trong da lam gay git cdc van dé x3 hii tao ra bing nd cic vn dé x3 hOi, de doa su tén vong cia ché d6 tu ban. Vi thé ho gid quyét van dé xa h6i chi trong khudn khé tinh chét wr ban chi nghia, eich thie aé duy tri su phat trién cia ché do tx bin chi nghia. Con trong nén kinh té thj tring dinh huéng x2 hGi chi nghta, gidi quyét Ong bing xa hoi Khong chi 18 phuong tign dé duy tri sy ting trudng dn dinh, bén ving mi con 1a mue tigu phai hign thye héa, Do 46, 6 bat ett giai doan nao, méi chinh séch kinh té cing déu phai huémg dén muc tigu phét trién xa hoi va 116 méi chinh séch x hdi cing phai nhiim tao dong Iue thic day ting trréng kinh té; phéi coi dau tw cho cic van dé x hdi (gido dye, vin hoa, y t6 the duc, thé thao...) la dau tr cho sy phat trién bén vitng. Kh6ng dgi ti khi eb nén kinh t6 phat trién cao méi thue hign tién bd va céng bing xi hi va cang khong thé “hy sinh” tién b6 va cng bang xa hoi dé chay theo ting trurng kinh té don thuan, ‘Tuy nhién, thye hign tién bO va cOng biing x@ hdi khdng phai | cdo bing hay kiéu binh quin, chia déu cdc ngudn luc va ca cai lam ra bat chip chat Iuong, higu qua sén xuat kinh doanh va su déng gép cia mbi ngudsi cho syt phat trign chung cla nén kinh té Ciing khéng dén moi ngudn lye cho phat trién x héi vagt qua kha ning cla nén kinh té. Ngay nay, thyc hign cng bing xa héi 6 nude ta khOng chi dya vao chinh sich dieu tiét thu nhap, an sinh xi hi va phi loi xa hdi ma edn phai tao ra nhiing didu kién, tign dé on thiét dé bao dam cho moi ngudi dan déu cé co hoi nhur nhau trong viée tiép cfn cdc dich vy xa hdi co ban nhu: Gido duc, y 18, vide lam...dé ho 06 thé ty Jo ligu va edi thién di séng cia bin than, gia dinh, déng thoi g6p phin xy dung dét nude. Can két hop site manh eta cd nba nude, cOng ding va moi ngudi dan trong cde nhiém vy phat trién kinh 1 - xa hgi. Nhi nuéc vira phai quan tam dau tu théa ding vira phai coi trong huy dOng cic nguén lye trong nhan dan dé dem Iai Igi ich chung cho xi hdi va mai ngudi. Véi nhiing dic trumg trén, kin té thj trudng dinh hug x4 hoi cha nghia 6 Viet Nam Ja sy két hop nhimg mat tich cue, wu diém cba kinh cé thi tung voi ban chat wu viét cia chi nghia x4 hdi dé hudng ti mot nén kinh. thi trudng hign dai, vin minh, Tay nhién, kinh ¢é thi trudng dinh hudng xa héi chi nghia 6 Vigt Nam dang trong qua trinh hinh thanh va phat trién tit sé con boc 16 nhiéu yéu kém can phai khic phyc va hoan thin. 52, HOAN THIEN THE CHE KINH Tf TH] TRUONG DINH HUONG XA HQI CHU NGHIA 6 VIET NAM 5.2.1. Sy cn thiét phi hodn thign thé ché kinh té thj trudng djnh huéng xa hgi chit nghia 6 Vi¢t Nam Thé ché va thé ché hinh 16 thj trong dink hudbng xa hdi chi nghia Thé ché ‘Thé ché la nhimg quy tic, wat ph4p, b6 may quan ly va co ché van hanh nhim digu chinh céc hoat dng cia con ngudi trong mot ché 49 x4 hii. 47 Thé ché kinh é 1a he théng quy te, Iugt php, bg miy quin ly va eo ché van inh nhim diéu chinh hénh vi ciia cée chit thé kinh té, cdc hanh vi sin xuat kinh, doanh va cae quan hé kinh «é, Theo dé, cée bd ph§n co ban cia thé ché kinh té bao gém: Hé thong php Iuat ve kinh t¢ cia nha nude va cae quy tie x3 hdi due nha nude thi nhiin; he théng eéc chit thé thuc hién céc hoat déng kinh té; cae eo ché, phuong phap, thi tuc the hién cde quy dinh va van hinh nén kinh t6, Thé ché kink té thj tring dinh Inecing xa h6i chit nghia: Thé ché kinh té thi truéng dinh hung xa hGi chi nghia 1a hé thing during 16i, chi trong chién luge, he théng luat phap, chinh sch quy dinh xéc lap co ché van hank, dién chinh chic ning, boat dng, muc tiGu, Phuong thite hogt dng, cic quan hé loi ich cla ede 16 chite, ede chi thé kinh 6 nham huéng ti x4c lip déng bd cdc udng, cic loai thi trudng hién dai theo huéng gép phan thc day dan giau, mre manh, dan chit, céng bang, van minh. Ly do phi thyc hién hodn thién thé ché kinh té thi truéng dinh huong Xa h6i chi nghia Thi nhdt, do thé ché kinh té thi trudng dinh huéng xa hi chit neha con chira dang bd. Do, mdi duge hinh thank va phat trién, cho nén, vige tiép tye, hoan thign thé ché la yéu edu mang tinh khéch quan. Nha nude quan IY, digu tiét nén kinh thi iruéng bang phap ludt, chién luge, quy hoach, ké hoach va cée céng cy kde dé gidm thiéu cée that bai cia thj trudng, thye hign cong bing xi hdi. Do dé, cén phai xiy dyng va hoan thién thé ché kinh té thj trudng dé phat huy mat tich oye, khac phyc mat tiu cc va khuyét tt cla nd, ‘Thit hat: hg théng thé ché chu diy di. Xuét phit ti yeu cdu nang cao ning lye quan ly cia nha nude trong nén kinh t€ thi trang dink hucing xa hoi chii nghia. Bai vi, thé ché kinh té thi trudng [a sin phdm cia nha nude, nha nude véi tu céich la tée gid cba thé ché chinh thire durong nhién 1a nhfn t6 quyét dinh s6, chdt wong cta thé ché cing nhu ton b6 tién tinh xay dyng va hoan thign thé ché. Voi hin chat nha nude phap quyén x8 hoi chit nghfa Vigt Nam la nha nude eda nhin dan, do nhén dan va vi nhén dan va do vay thé ché kinh té thi trudng & Viet 118 Nam phai la thé ché phy vy loi ich, vi toi fch ca nhén dan, Trinh d va nang lve t8 chite va quan 1f nén kink té thi rudng cia nba nue thé hign chit yéu & ning lye x4y dymg va thy thi thé ché. Do vay, nha nuée phai xay dyng va hoan thign thé ché kinh té thi trudng dé thy hign mye tiéu cha nén kinh t6. Thit ba, bé théng thé ché con kém higu lye, higu qua, thiéu ede yéu t6 thj trdng va céc loai thi trzong. Trén the té, wong nén kinh i6 thj trudmg dinh hudng x2 hoi chit nghia Vigt Nam edn nhigu khiém khuyét, hg thong thé ehé vita ehura 40. manh, vita higu qua thuc thi chua cao. Cac yéu 16 thi tring, cc logi hin thi tnrdng mdi 6 tinh dé so khai, Do 46, cin tiép tye thye hign thign the ché kinh té thi truémg dinh huéng xi hoi cha nghia la yéu cdu khaich quan. Hop 5.2. Danh gia ci Ding Cong san Vigt Nam vé mot s6 han ché trong thé ché kinh té thj traéng dinh hw6ng xa héi chi nghia Mot I, hodn thién thé ché kinb & th truding dinh bung xi bi chit nghia.6 mede ta thye hign en chim. Mot s6 quy dinh php Iuat, co ché, chinh sch cn ching ehéo, ‘mau thudn,thiéu dn inh, nh quéns chua tg0 durge dQe pha rong huy dong, phiin bé va sir dng cé higu qua cde ngudn hye phat trién, Hai 1a, higu qua hoat déng ciia cfc chi thé kinh 18, cdc ogi hinh doanh nghiép trong nén kirh té edn nhieu han ché, Viée tiép can mde sb ngudn Iye xa hi chwa binh ding gitta cdc chu thé kinh té, Cai cach hanh chinh edn cham. Ba la, moi tnzng di ww, kinh doanh chua that sw théng thodng, mie 46 minh bach, dn dinh chua cao, Quyén ty do kinh doanh chwa duge tén trong day di. Quyén sé hi tai sin chwra duge bio dam thye thi nghiém minh, Bén 1a, mét s6 thj truéng ch4m hinh thanh va phat trign, vin hanh dn nhigu vwéng mic, kém higu qua; gid od mét s6 hang héa, dich vy thidt yéu chura phi hgp véi eo che thi trudng. Nam 1a, thé ché bao dim thye hign tién b§ va céng bing x4 héi con nhiéu bat ep. Bat binh dang xa hoi, phan héa gidu - nghto o6 xu hudng gia tang. Xda di, glam ngheo cdn chua bén ving. Hoi nhap kink té quée té higu qua chua cao, thiéu chi dong phing ngira vA xit Ij tranh chap thurong mai quéc té Sau la, 451 m6i phuong thire link dao cla Bing d4i véi vige thye hign nhiém vu pha tiém kink - x8 h6i cOn chm, chua dép img yeu clu di mei vé kinh 4; ehé kidm sodt quyen lye, phan e@ng, phan ofp edn nhiéa bét cép. Quan IY nha urbe churn dap ting kip yéu clu phit trién ofa kinh té thi tradmg va h6i nhép quéc té; higu Iue, higu qua chira cao; ky ludt, ky ctrong chura nghiém, Dang Céng sin OUTW ngay 03/6/2017 ve Sasa 119 Nam, Nghi qu hoa thién thé ché kink té thi trucing dinh Turdng, xii hi elut nghta, Hi. 2017. §.2.2. Ni dung hoan thign thé ché kinh té thj trwing dinh huéng x4 hi chit nghia & Vidt Nam 5.2.2.1. Hoan thign thé ché vé si-hinu va phdt tridn ee thank phdn kink t& Dé hoin thign thé ché vé sé hi trong nén kinh ¢é thj truéng dinh huéng x hdi chi nghia & Viét Nam can thyc hign cdc ndi dung sau: ché héa day aii quydn tai sin (quyén so hitu, quyén sir dung, quyén dinh doat va huéng Ioi tir thi sin) ctia nha nude, t6 chite va c nha, Bao dm céng khai, minh bgch vé nghfa vy va tréch nhigm trong thi tue hainh chinh nha nude va dich vu eéng dé quyén tai sin duge giao dich théng sudt; bio dam higu lye thye thi va bao vé cé higu qua quyén sé hitu tai sin. Hai la; Tiép tye hoan thién phap luat vé dat dai dé huy dong va sit dung higu qua dat dai, khac phuc tinh trang sit dyng dat [ding phi. Ba la: Hoan thign phép Iuat vé quin Iy, khai thc va sir dung tai nguyén thién nhién. Bén 1a: Hoan thign phap luat vé du tw vn nh made, sit dung c6 higu qua céc tai sin céng; phan biét 16 tai sin dua vao kinh doanh va tai sin dé thye hién muc tigu chinh sach xa hdi. Naim lé; Hoan thign he thing thé ché lién quan dén sé hétu tri tué theo hung khuyén khich d6i méi, sang tao, bio dém tinh minh bach va dé tin cdy, bao vg quyén sé hitu trf tué. Séu ld: Hoan thign khung php Iudt v8 hop déng va gidi quyét tranh chap din sy theo huéng thong nhdt, déng bd. Phat trién hé thong ding ky céc loi tai sin, nhat la bat dong sin. Bay Id: Hon thign thé ché cho sw phat trién céc thanh phan kinh 8, ac logi hinh doanh nghigp. Cu thé: ‘Thyre hién nhAt quan mét mit bing phdp ly va didu kién kinh doanh cho eéc loai hinh doanh nghiép, khéng phan biét hinh thitc sé hira va thanh phan kinh té. Moi doanh nghiép thude e4e thinh phan kinh té déu hoat dng theo co ché thi trzdng, binh dang va canh tranh theo phap luat. Hoan thién phép luat vé dau tu, kinh doanh, x6a bé cfc rio cin déi VGi hoat dng dau tu, kinh doanh; bio dém day di quyén tw do kinh doanh cia cae chi thé kinh t& da due Hién phap quy dinh 120 Hoan thign thé ché vé canh tranh, bao dam. canb tranh Linh manb; xir 1y dct dim tinh trang chéng chéo cdc quy dinh vé diéu kign kinh doanb. Ra soat, hoan thién phap luat vé dau thau, dau tu eéng va cde quy dinh phap luat c6 lién quan, kién quyét xba b6 cdc quy dinh bat hop ly. Hoan thién thé ché vé céc mé hinh sin xudt kinh doanh, nang cao higu qua cia céc logi hinh doanh nghigp, hop téc xa, cde don vi su nghiép, cic nong lam truéng, Trong dé chit ¥ eéc khia canh nhu: i) Thé ché héa vie co cdu lai va nang cao higu qua doanh nghigp nha nuée. Doanh nghiép nha nue chi tap trung vio ede finh vue then chot, thiét yéu; nhing dja bin chién huge va quée phong, an ninb; nhing Tinh vye ma doanh cdc thanh phan kinh té khac khong dau tu, Quan ly oh&t ché vin nha auée tai ede doanh nghigp, ii) Hodn thign thé ché vé huy dng céc nguén hye dau tr va déi méi co ché quan ly cia nha nuée dé cée don vj su nghiép cong lap phat trign 6 higu qua. iii) Thé ché héa ndi dung va phuong thire hoat d6ng cia kinh t8 tp thé. Tang curing céc hinh thire hop tie, lién cho néng din trong san xudt, bao quan, ché bién, tiéu thy ndng san. ‘Tiép tue hoan thign thé ché, thie déy cde thanh phan kinh (é, vue kinh té phat trién ddng b6 dé gop phan xac lap trinh dO phat trién dan giau, nude manh, xa h9i din chi, cng bing vin minh, Trong 46 cin tgo thuan toi dé phat trién kinh t€ tr nan tr thanh mot dng Ie quan trong ciia nén kinh t8 hive day hinh thanh va phat trién céc tp dodn kinh tt nnhan man, ¢6 e6ng ngh@ hién dai va nang luc quan tr tién tién. Hoan thign chinh sch hé tre phat trién cée doanh nghigp nhd va vita. Hoan thign thé ché thu hiit diw tr true tigp ca nude ngodi theo hudng chi dong Iya chon cde dy dn dau tu nude ngoai cb chuyén giao céng nghé va quan tri hign dai, cé cam Két lién két, hd tro: doanh nghigp trong nude tham gia chudi gia tri toan cau, phd hyp véi dinh hudng co cau Iai nén kinh té va céc chién luge, quy hoach phat trién kinh té, Trong quan ly va phat trién cdc doanh nghigp thuge moi thanh phan kinh t& cin phét huy mit tich eye c6 Igi cho dat nude, déng thei kiém tra, gidm sat, kiém soat, thyc hién céng khai, minh bach, ngan chin, han ché mit tiéu cue. 5.2.2.2. Hoan thign thé ché dé phat wién ding b6 céc ybu tb thj tring va cdc logi th} tring Mét ld: Hoan thin thé ché dé phat trién déng b6 cde yéu ib thi trudng. Cae yéu 16 thi truémg nhu hang héa, gid c4, canh tranh, cung ciu ... 121 cdn phai duge van hanh theo nguyén tac thé ché kinh té thj trrsng. Muén vay, hé théng thé ché vé gid, vé thic diy. canh tranh, vé chat Iuong hing héa, dich vu... can phai duge hoan thign dé thitc dy sy hinh thanh déng b6 cae yéu t6 thi rudng. Hai la: Hoan thign thé ché dé phat trién aéng b6, van hanh théng sudt cic loai thi trong Cac loai thi trrdng co ban nhw thj trang hang héa, thi truéng vén, thi trudng cong nghé, thi truéng hang héa site lao dong... cin phai duoc hoan thign. Bam bio sw vin hanh théng suét, phat huy tac dng tich cuc, edng bhudng eta ede thi truémg déi vai sw phat trién cia thé che kin t& thi treémg dinh huéng xi hGi chit nghia, $.2.2.3. Hodn thign thé ché dé ditm bio gin ding trudng kink té voi bao dm tién b6 va cong bing xi hOi va thic day hoi nhap qu ay dung hé thing thé ché dé c6 thé két hgp chat ché phat trién kinh té nhanh va bén vimg v6i phat trién xa hdi bén ving, thyc hién tién bd xi hi, tao co hdi cho moi thanh vién trong xa hoi tham gia va huéng thy céng bang thanh qua eta qa trinh phat tri Lich stt thé giéi da chimg minh ing nhiing nude ¢6 nén kinh 1 thi trudng phat trién nhanh déu la nhimg nuée biét me cia, hdi nh. Theo 46, xy dymg va hodn thign thé ché vé hi nhap kinh té qué té 6 Vigt nam hién nay can tap trang vao céc nhiém vy sau: Mot Ia: Tip tuc ra soat, bé sung, diéu chinh hé théng phap luat va cde thé ché lién quan dap ting yéu clu thye hién cdc cam két quéc té cia ‘Viét Nam. Hai la: The hién nhat quan chi truong da phuong héa, da dang héa trong hap te kinh té qude 8, khOng dé bj Ig thude vao mot s6 it thi trxéng, ‘Nang cao nang Iye canh tranh qude gia, tiém lye cia cic doanh nghi trong nude, Xay dung va thuc hién ede co ché phii hgp véi théng 1¢ quéc té 4 phan ting nhanh nhay trude céc dién bién bat Igi trén thi trudng the gidi., bao v6 loi ich quée gia - dan te, gitt ving méi trrdng héa binh, én dinh cho sy phat trién cia dat nuéc. 5.2.2.4.Hodn thign thé ning cao niing lec hé théng chinh tri Xay dyng hé thing thé ché ding b6 dé nang cao ning lye 1anh dao cia Dang, vai tro xdy dumg va thyc hign thé ché kinh té cua nha nuée, phat huy vai tré lim chi cua nhan dan trong hon thign thé ché kinh té thi 122 trong dinh hudng xa hdi chi nghia Dé phat trién thanh cong kinh té thi tudng dinh huéng xa hoi chit nghia 6 Viét Nam phai phat huy duge sire manh vé tri tue, ngudn tye va sur dng thudn cia toan din téc. Muén phai thye hién nang cao aang ue Hanh dao ciia Dang, vai trd cia nha nude vi phat huy vai trd cia aban din. 5.3. CAC QUAN HE LOI {CH KINH TE G VIET NAM Sau khi nghién citu vé thé ché kin +6 thi truéng dinh hudng xi hdi chit nghia 6 Vigt Nam, noi dung tiép theo sé trang bi cho sinh vién nhiing Khia canh ly luan co ban vé quan hé gi ich va cde phurong thite bao dim nai hda cdc quan hé Igi ich trong phat trién & Vigt Nam. Trén co sé 44, gop phan giép sinh vién hinh thinh duge kj ning tng xir va bao vé lei ich chinh ding cita ban thin khi tham gia cc hoat dong trong nén kinh <é thi trudng dinh huéng xa hoi cha nghia 6 Vigt Nam, 5.3.1. Loi ich kinh té va quan hé loi ich kinh t& S311. Loi ich kink te * Khai nigm loi ich kinh té Dé tin tai, phit tridn, con ngudi cln duge thod man cde nhu cau vat cht cfing nhu nhu cu tinh than. Loi ich thu duge khi con ngudi duge théa man nhu ciu cia minh, Loi ich ¢6 thé 1a Igi ich vat chat, c6 thé Ia Igi ich tinh than, _ Lov ich la se théa man nhu cau ctia con ngudi ma sur théa min nh cdiu nay phai duge nhan thite va dat trong moi quan hé xd h6i ing voi trinh 6 phdi trién nhat dinh cita nén sin xudt xa hOi a6. Trong moi diéu lich sit, tuy timg b4i can ma vai trd quyét dinh &i véi hogt dong cia con ngudi 1a Toi ich vat chat hay Igi ich tinh than. Nhung xuyén sudt qua trinh tn tai cita con ngudi va doi song xa hi thi loi ich vat chat déng vai trd quyét dinh thie day hoat dng cia mbi cd nhan, t6 chute cting nhu xa héi. Lgi {ch kinh té 1a loi ich vat chat, Igi ich thu durge Kkhi thre hign cde hoat dng kinh té cla con ngudi. = Ban chat va biéu hign oa Ioi fch kinh «6 Xét vé ban chdt, Igi ich kinh 8 phan énh mye dich va dng eo cia cée quan b@ gitta cde chi thé trong nén sin xuat xa hoi. 123 Cée thinh vién trong x hdi x4c lap cac quan hé kinh te véi nhau vi trong quan h@ dé ham chita nhimg loi ich kinh té ma ho cé thé 66 duge. VE khia canh nay, Ph. Anghen viét: “nhiig quan hé kinh 18 cia mot xd hoi nhat dink nao 46 biew hign truce hét duéi inh thai Igi ich". Cae quan he xa héi luén mang tinh lich sit, do vay, loi fch kinh té trong méi giai doan ting phan anh ban chat xa hGi cita giai doan lich sit 46, Vé biéu hién, gin voi cdc chia thé kin té khéc nhau la nhiing loi ich tong (ing: Ii ich cha chit doanh nghigp trade hét la loi nhuan, loi ich cita ngudi lao dng la thu nhp. Tat nhién, v6i mdi c4 nhén, trong cdc méi quan xi hi tng hp gin véi con ngwdi dé, mic di c6 khi. thre hign hogt dong kin trong nat thé, Khéng phi lun dt myc teu loi ich vat cht Kinh t€ s@ Lim suy gidm dng Iye hoat dng cia cdc cé han, Nghin eta vé sw phan phdi gia tri thing du trong nén sin xudt tr bin chi nghia cho ta thay, méi chi the tham gia vio qué trinh phan phéi gid trj thing du d6, v6i vai t® ca minh ma c6 duge nhiing loi ich twong ting, Day chinh a nguyén tie dam bao Iyi ich phd hop véi vai trd cita céc chi thé. Khi dé cép teri pham tri loi ich kinh té c6 nghia ham ¥ ring, Igi ich 6 duge xe lip trong quan hé ndo, vai treba ede chit thé trong quan he do thé hign chi thé dé biéu hién nhur thé ndo, ching han ho 1a chi sé hifu, hay nha quan ly; li lao déng kim thué hay trung gian trong hoat déng kinh té; ai 14 ngudi thy budng Igi ich, quyén han va trich nhiém ciia ede chi thé do, Phuong thie dé thye hign loi ich cin phai thing qua cae bién phép gi...Trong nén kinh t6 thj uwdng, & dau cé hoa Tao dong 6 46 c6 quan hé Igi ich va loi ich kinh * Vai 1d cua Igi ich kinh té déi vai céc chai thé kinh té - x4 hi Trong nén kinh té thj trudng, hogt dng kinh t€ dirge biéu hign vo ciing phong phi. Mae di vay, diém chung eda hét thay ede hoat dong do la huéng t6i loi ich. Xét theo nghia nhur vay, e6 thé Khdi quit vai trd cua loi ich kinh té trén mOt s6 khia canh chi yéu sau: ng san xudt kinh doanh, = Loi ich kinh té la dong lue true tiép etia cée chit thé va hoat ding Kins 16 ~ xd Con ngusi tién hanh cdc hoat déng kinh té trudc hét 1a dé thoa min cdc nhu cdu vat chit, nang cao phuong thire va mite d6 théa man céc nhu **CMic- Ph, Anghen, Todn tp, tp 18, Nab Chin tr que gia, 1995, 1, 376, 124

You might also like