tlm4all@CCE 10TH-TEL-STUDY MATERIAL-P1

`≥Å∞QÆ∞ - Paper - I ✤ ✻✻✻✻✻✻✻✻✻✻✻✻✻✻✻✻ ✤ S.S.C.
STUDY MATERIAL
om
www.tlm4all.com
X CLASS
ll.c
4a
STUDY MATERIAL
.tlm
TELUGU
w
www.tlm4all.com
ww
www.tlm4all.com
`≥Å∞QÆ∞ - Paper - I ✤ ✻✻✻✻✻✻✻✻✻✻✻✻✻✻✻✻ ✤ S.S.C. STUDY MATERIAL
om
=ÚO^Œ∞=∂@
=∂i# ã≤Å|ãπ`À, H˘`«Î áê~î°º Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ`À, "≥Ú^Œ\ ˜™êi Ñ¨sHõ∆Å#∞ Z^Œ∞~À¯É’`«∞#fl q^•ºiúh, q^•º~°∞úÅ‰õΩ
â◊√ÉèÏaè#O^Œ#Å∞.
www.tlm4all.com
g∞ =∞#ã¨∞Ö’¡ Z<Àfl ãÖ^ÕÇ¨ Å∞ L<åflÜ«∞x =∂‰õΩ `≥Å∞ã¨∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ
ll.c
1. C.C.E Ñ¨ûúŒ Ö’ Ñ¨sHõ∆ ~åÜ«∂e.
2. áê~îº° Ñ¨ÙãÎ̈HOõ Ö’x „Ñ¨âfl◊ Å∞ W=fi~°∞.
3. ™⁄O`«OQÍ ~åÜ«∂e.
WÖÏO\˜ Z<Àfl ãÖ^ÕÇ¨ Å`À g∞~°∞ Ñ¨sHõÅ∆ ‰õΩ ãÖã≤^∞Œ Öú ∫`«∞<åfl~°x =∂‰õΩ `≥Å∞ã¨∞.
g∞Ö’ P`«‡ qâßfi™êxfl xOÑ¨_®xˆH "Õ∞O D z#fl Ñ¨Ùã¨HÎ Íxfl g∞ KÕ`∞« Ö’¡ ÃÑ_»∞`«∞<åflO. D Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ „Ñ¨`ºÕ Hõ`Å« ∞
g∞‰õΩ XHõ™êi q=i™êÎO. 4a
1. „Ñ¨âfl◊ Å‰õΩ ã¨=∂^è•<åÅ∞ ã¨∂\˜QÍ ã¨Ê+Öì QÍ ‰õΩÑ¡ OÎ¨ QÍ LO\Ï~Ú.
2. "åi¬Hõ Ñ¨sHõÅ∆ Ö’ g∞‰õΩ UÜÕ∞ qÉèÏQÍÅÖ’ „Ñ¨âfl◊ Å∞ J_»∞QÆ∞`å~À, "å\xfl\˜H˜ H˘xfl #=¸<åÅ∞ WKåÛO. g\˜
™êÜ«∞O`À g∞~°∞ ^è~·≥ º° OQÍ Ñ¨sHõ∆ Ç¨Å∞Ö’H˜ "≥à§◊ =K«∞Û.
3. "åi¬Hõ Ñ¨sHõ∆ #=¸<å qâ◊ÔŒ QÍ q=iOKåO. nxfl q^•ºiúh q^•º~°∞Åú ∞, Láê^è•ºÜ«ÚÅ∂ W^Œ~Ì ∂° LÑ¨Ü∂≥ yOK«∞
.tlm
HÀ=K«∞Û.
4. g∞‰õΩ ã¨Ç¨ Ü«∞OQÍ LO\ÏÜ«∞<Õ L^ÕâÌ O◊ `À „Ñü qÉèÏQÆOÖ’ H˘xfl ã¨∂K«#Å∞ WKåÛO. "å\˜x J#∞ãï¿ãÎ =∞Oz
Ñ¶e¨ `åÅ∞ á⁄O^Œ=K«∞Û.
5. ã¨=∂^è•<åÖ’¡ x`«º rq`« ãÖÑ¶∞¨ @#Å∞ H˘xfl WKåÛO. g∞‰õΩ WÖÏO\˜q g∞ ™⁄O`«OQÍ ~åÜ«∂eû =ÙO@∞Ok.
™⁄O`«OQÍ ~åÜ«∞_®xH˜, g∞ J#∞Éè"í åÅ∞, J#∞Éè∂í `«∞Å∞ q=iOK«_®xH˜ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_=» ^Œ∞.Ì Jq ‰õÄ_® qÅ∞"≥#· ã¨=∂^è•<åÖË
Jx QÆ∞iÎOK«O_ç.
6. áê~îO° z=~À¡ L#fl Jxfl „Ñ¨âfl◊ Å‰õΩ ["å|∞Å∞ WKåÛO. HÍh áê~îO° =∞^èºŒ Ö’ J_çy<å g∞~°∞ ~åÜ«∂eû =ÙO@∞Ok.
HÍ|\˜ì áê~îåxfl ã¨=∞„QÆOQÍ K«^=Œ O_ç.
w
7. x*ÏxH˜ C.C.E Ñ¨ûúŒ Ö’ WÖÏO\˜ JÉèºí ã¨# ™ê=∂„y JO^ŒKÜ Õ ∞« @O Ñ¨ûúŒ HÍ^Œ∞. HÍh g∞~°O`« D Ñ¨ûúŒ H˜ H˘`«Î
HÍ|\˜ì Wk JO^Œ*ãË ∞¨ <Î åflO. nxfl XHõ P^è•~°OQÍ =∂„`«"∞Õ fã¨∞HÀO_ç. n<Õfl ã¨~fi° ã¨fiOQÍ ÉèÏqOK«=^Œ∞.Ì
www.tlm4all.com
8. ÉÏQÍ "≥#∞Hõ|_ç# q^•º~°∞Åú ∞ Wk =∂„`«"∞Õ K«kq<å Ñ¨sHõÖ∆ ’ `«ÑÊ¨ Hõ Hõ$`å~°∞Åú ∞ J=Ù`å~°∞. `≥e"≥#· q^•º~°∞Åú ∞
nxH˜ =∞i H˘O`« ã¨=∂Kå~°O ¿ãHõiOK«∞H˘x =ÚYºOQÍ ™⁄O`«OQÍ ~åÜ«∞_®xH˜ „Ñ¨Ü∞« uflOKåe.
ww
q^•ºiúh, q^•º~°∞Öú ’¡ P`«‡ qâßfiãÖ xOÑ¨_®xH˜ fã¨∞H˘zÛ# D Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ q∞=∞‡efl q[Ü«∞Ñ¨^•ä Å‰õΩ KÕ~åÛÅx
Ptã¨∞<Î åflO.
W@∞¡
|$O^ŒãÉ¨ ∞íè ºÅ∞
2
www.tlm4all.com
PAPER - I
om
I. J=QÍÇ¨Ï# – „Ñüã¨ÊO^Œ# :
1. „Ñu¨ Ñ¨^•~°Oú : (J, P Ñ„ â¨ fl◊ Å∞) 5 =∂~°∞¯Å∞
1. ''ã¨∞~°∞z~° `å~°HÍ‰õΩã¨∞=∞ â’aè #Éè’OQÆ} Éè∂í q∞ñQÍÅ=∞
www.tlm4all.com
#æ~∞° =Ñ¨Ù ã¨∂„`«^•è i [`«#O|∞# kHõÊu HÀ\˜ =ÚO^Œ@<£
ll.c
ã¨~ã° =¨ ÚQÍ #\ÕÑ¨ñQÆ xâßãü HÔ uÎ# „H˘`«`Î ÀñÑ¨ÙñÉˇO
^≥~° Ü«∞# <˘ÃÑÊ ™êO^èºŒ #=nkèu Ñ¨tÛ=∞ kHõ@ Î O|∞#<£——.
Ñ„ u¨ Ñ¨^•~°Oú :
ã¨∞~°∞z~° ´ =∞Oz HÍOu=O`«"∞≥ #ÿ
`å~°HÍ ´ #Hõ∆„`åÅ<≥_»∞
‰õΩã¨∞=∞
â’aè
#Éèóí
´
´
´
4a
Ñ¨ÓÅ (KÕ`«)
„Ñ¨HÍtOK≥_ç
PHÍâ◊=∞<≥_∞»
JOQÆ}Éè∂í q∞<£ ´ "ÕkHõÃÑ#·
HÍÅ=Ú{J<£ ´ HÍÅ=∞<≥_»∞
.tlm
QÆ~°∞=Ñ¨Ù ´ Q˘Ñ¨Ê^≥#· (Q˘Ñ¨Ê"å_≥#· )
ã¨∂„`«^è•i ´ ^Œ~°≈‰õΩ_»∞
[`«#O|∞# ´ „Ñ¨Ü«∞`«flÑ¨Ó~°fiHõOQÍ
kHõÊuHÀ\˜ ´ kHÍÊÅ‰õΩÅ ã¨=¸Ç¨ÏO
=ÚO^Œ@<£ ´ =ÚO^Œ∞ (Z^Œ∞@)
ã¨~°ã¨=ÚQÍ ´ ~°ã¨[˝`«`À
#\ÕÑ¨QÆ ´ #\ÕK«_®xH˜
xâßãüH˜ ´ ~å„u J<≥_∞» „ã‘Î H˘é‰õΩ
w
ZuÎ# ´ xeÑ≤# (Ñ¨\ #ì̃ )

„H˘`«Î ´ #g#"≥∞ÿ# www.tlm4all.com
`ÀÑ¨Ù<£ ´ Zé]x
ÃÑ<£{`≥~° ´ ÃÑ^ŒÌÑ¨~°^•
ww
J#<£ ´ J#∞#@∞¡QÍ
Ñ¨tÛ=∞ kHõ@Î O|∞#<£ ´ Ñ¨_=» ∞\˜ k‰õΩ¯#
™êO^èŒº ´ ãÖ^èºŒ Ü≥ÚHõ¯
#=nkèu ´ „H˘`«Î HÍOu
XÃÑÊ<£ ´ „Ñ¨HÍtOzOk.
3
www.tlm4all.com
2. ''=_çQ˘x éË‰Ωõ Å∞Ñ¨ÊuÅ "åe# Hˆ ã¨~=° ÚÖò ^Œe~°Êñ|∞
om
á⁄Ê_ç ^ŒÅ"≥∞H˜¯ `ÕxÜ«∞Å∞ á⁄Oy `«~O° QÆÅ∞ñQÍñ *ˇÅOyÃÑñ·
|_»∞ <≥Å^Õñ\˜ ^•ñ@∞Å‰õΩñ |O_»∞=ÙÖˇ· #= ™œ~°ÉOíè |∞Å∞
QÆ_æ ∞» =ÙQÆ #∞Å¡ãÖ≤ ¡ˇ Ñ¶∞¨ #ÔH~· =° +Ö_»=Ú xO_»∞ "≥<fl≥ Å<£.
„Ñu¨ Ñ¨^•~°Oú :
www.tlm4all.com
xO_»∞ "≥<fl≥ Å<£ ´ xO_»∞ "≥<fl≥ ÅÖ’
ll.c
Ñ¶∞¨ # ´ Q˘Ñ¨Ê"≥#·
HÔ ~· =° +Ö_»=Ú ´ HõÅ∞=Å ã¨=¸Ç¨ÏO
=_ç<£ ´ "ÕQOÆ `À
H˘x ´ Ñ¨Óx
éË‰õΩÅ∞ ´ Ñ¨ÓÅéË‰õΩÅ∞
4a
LÑ¨ÊuÅ ´ Juâ◊~ÚOK«QÍ
"åe# ´ HÕkH˜ ky# ("å_çáÈ~Ú#)
Hˆ ã¨~=° ÚÖò ´ k^Œ∞ÌÅ∞
`«e~°Ê<£ ´ Juâ◊~ÚOK«∞#@∞¡QÍ
Ñ¨Ùá⁄Ê_ç ´ Ñ¨Ùá⁄Ê_ç Ü≥ÚHõ¯
.tlm
`«Å=Ú ´ ÃÑ· ÉèÏQÆ=Ú#∞

ZH˜¯ ´ Jkè~ÀÇ≤ÏOz
`ÕxÜ«∞Å∞ ´ =∞^èŒ∞=ÙÅ∞
á⁄Oy ´ Lá⁄ÊOy
`«~O° QÆÅ∞QÍ<£ ´ „Ñ¨"åÇ¨Å∞QÍ
K≥ÅOy ´ q[$OaèOz
ÃÑ<· £ ´ ÃÑ#·
w
Ñ¨_∞» ´ Ñ¨_∞» K«∞#fl

<≥Å ´ K«O„^Œ∞_»∞ J<≥_∞» www.tlm4all.com
`Õ\˜ ´ `«∞"≥∞‡^Œ
ww
^•@∞Å‰õΩ<£ ´ HõÅ~ÚHõÅ‰õΩ
ÑÖ_»∞=ÙÖˇ· ´ (Hõ#∞Å) ÑÖ_»∞=Å=Ù`«∂
LQÆ_æ ∞» =ÙQÆ ´ Z‰õΩ¯=QÍ
#= ™œ~°ÉOíè |∞Å∞ ´ „H˘`«Î ã¨∞"åã¨#Å∞
LÅ¡ã≤Öˇ¡ ´ „Ñ¨HÍtOK≥#∞.
4
www.tlm4all.com
3. ''J#∞K«∞<£ *Ë=Ùé∞ g∞é∞ Hõ#∞flñQÆ=`À <åã¨ÊO^Œ ^À+Öª |∞`À
om
Ñ¶∞¨ #Ç¨ïOHÍ~°=Ú`À #@„^Œ∞ƒù‰Ωõ \˜`À QÆiÅ˚ ∞¡ <å Éè’<£ãÖ¨ Ë
â◊√xñ E_»<£ |∞~ÚÖ’_≥ñ Q˘Å∞fi t=Ùñ_ôã∞¨ <£ QÆ∞`«∞HÎ <õ £ „q∞OyÉ’
~°# #"åfi~°Å |O^èŒ =¸_çÛ Q˘x `Õ~<° £ |OK≥ ™È<£^=Õ Ùx<£—£ —.
Ñ„ u¨ Ñ¨^•~°Oú :
J#∞K«∞<£
www.tlm4all.com ´ ÃÑ· q^èOŒ QÍ Ñ¨Å∞‰õΩ`«∂
ll.c
*Ë=Ùé∞ g∞é∞ ´ ÉÏQÍ (HÀÑÖ`À) Z~°∞ÃÑH˜¯#
Hõ#∞fl<£{Hõ=`À ´ ~Ô O_»∞ Hõà√◊ § HõÅ"å_≥·
Pã¨ÊO^Œ`« ´ Ñ¨ÓiÎQÍ J^Œ∞~°∞K«∞#fl
F+Öª |∞`À ´ ÃÑ· ÃÑ^Œq HõÅ"å_≥·
Ç¨ïOHÍ~°O|∞`À ´ Ç¨ïOHõiã¨∂Î
4a
#@`ü ´ Hõ^ÅŒ ∞K«∞#fl
„Éè∞í ‰õΩ\˜`À ´ ÉÁ=∞=Ú_ç HõÅ"å_≥·
QÆi˚Å∞¡<£ ´ QÆi˚ã¨∞Î#fl
Éè’<£ãÖ¨ âË √◊ x<£ ´ t"årx
.tlm
K«∂_»<£ ´ K«∂K«∞@‰õΩ
H˘Å∞fi ´ ~å[ã¨Éèí
Ñ¨Ù~ÚÖ’_≥<£ ´ ãÖHÀzOK≥#∞ ([OÔH#∞)
t=Ù_»∞ ´ t"år
Dã¨∞<£ ´ HÀÑ¨=Ú#∞
‰õΩ`«∞HÎ <õ £ ´ Q˘O`«∞Ö’
w
„q∞Oy ´ „q∞Oy
www.tlm4all.com
™È<£ ^Õ=Ùx<£ ´ ™È<£ ^Õ=Ùx
É’~°# ´ N„Ñ¶∞¨ =ÚQÍ ("≥O@<Õ)
ww
P { "å~°Å ´ P~å}˜"åã¨=Ú Ü≥ÚHõ¯

|O^è=Œ Ú { T_çÛ ´ ãÖHÔ à◊√§ f~ÚOz
H˘x `Õ~<° £ ´ fã¨∞H˘x =K«∞Û@‰õΩ
ÑÖK≥ ´ P*Ï˝ÑO≤ K≥#∞.
5
www.tlm4all.com
4. ''t=~å[O`«@ "Õ∞Å∞‡ã¨∞OQÆ∞ñ^≥~Ö° ’ – ã≤flQÍÌO|∞^ŒKåÛùÜ∞« Ö’
om
#= ™œ^•q∞xñ É’Å∞ <å Ü«∞=# HÍO`å ~°`fl« =Ú<£ ÉèHí QÎ˜ “
~°==ÚÖò "åéñQÆñ Ez Ñ¨Ö¯ˇ ''=x`å ~°`fl« O|∞ b Éè=í ºÃÇÏ· O
^Œ= Éè∂í [OQÆ=∞ Ñ¨Ù}º^Õ=`«Å∞† =∂`å ! `«ÑC¨ Ããi· OÑ¨Ùg∞ !
Ñ„ u¨ Ñ¨^•~°Oú :
www.tlm4all.com
ll.c
JO`«@ ´ JÑ¨C_»∞
t=~åA ´ Kè„« `«Ñu¨ t"år
"Õ∞Å∞‡ã¨∞OQÆ∞ ´ ÃÑ#· QÆÅ =Úã¨∞QÆ∞ J<≥_∞»
`≥~Ö° ’ ´ Ñ¨~°^•Ö’
ã≤flQÆú ´ ^Œ@"ì ∞≥ #ÿ
4a
JO|∞^Œ ´ "Õ∞Ñ¶∞¨ =Ú Ü≥ÚHõ¯
KèåÜ«∞Ö’ ´ h_»Ö’
#=¿ã^•q∞x<£ ´ „H˘`«Î "≥∞~°∞Ñ¨Ù fQÆ#∞
áÈÅ∞<£ ´ áÈe#@∞=O\˜
.tlm
PÜ«∞=# HÍO`å~°`fl« =Ú<£ ´ Ü«∞=# *ÏuH˜ K≥Ok# „âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ P „ã‘xÎ

ÉèHí Î˜ Q“~°==ÚÖò ´ ÉèHí Ü
Î˜ Ú« #∞, Q“~°==Ú#∞
áêéQÆ<£ ´ „Ñ¨=Ç≤ÏOK«QÍ (Z‰õΩ¯=HÍQÍ)
K«∂z ´ P"≥∞ "≥Ñ· Ù¨ K«∂z
=x`å ~°`fl« O|∞Å∞ ´ „ã‘ÅÎ ∞
D Éè=í º ´ D Ü≥∂QÆº"≥∞#ÿ
w
ÃÇÏ· O^Œ= Éè∂í ´ Ç≤ÏO^Œ∂ Éè∂í q∞ÃÑ· (ÉèÏ~°`^« âÕ O◊ Ö’)

[OQÆ=∞ ´ uiÔQ_»∞, HõkÖˇ_∞» www.tlm4all.com
Ñ¨Ù}º ^Õ=`«Å∞ ´ Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ ^Õ=`å ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÅ∞

ww
=∂`å ´ `«e!¡
`«ÑC¨ Ããi· OÑ¨Ù=Ú { D ´ =∂`«ÑC¨ #∞ ã¨ÇÏ≤ OK«∞=Ú
Ñ¨Öˇ¯ ´ Jx Ñ¨Ö¯ˇ #∞.
www.tlm4all.com
5. ''J#Å *’º`«∞Å h Ñü„=`«Åñ ÉÏáêKå~°∞Öˇ· _®Ü«ÚÉè∂í
om
[#∞ÖˇÅ<¡ £ x[ ãÖÑ¨^ÖŒ ò ^Àéñy Ü«∞ã¨^Î fiŒè ã¨∞ÖÎ ·ˇ áÈÔ~? q
`«#Î "Õ∞ xÅ∞Û<≥? =Ú<≥flé∞OQÆ"∞≥ Ñ¨ÙÅã¨ºÎ „|Ç¨Ï‡ãÖ`å#? "≥∂
[#h ! ÃÇÏ· O^Œ= Éè∂í q∞ h Ñÿk ^Œ∞âßÛi„`«=ÚÖò ™êQÆ∞<Õ ?
Ñ„ u¨ Ñ¨^•~°Oú
www.tlm4all.com :
ll.c
F [#h ´ F `«b!¡
áêÑ¨ { PKå~°∞Å∞ { S ´ áêÑ¨=Ú KÕÜÚ« @ PKå~°=ÚQÍ QÆÅ"åÔ~·
J#Å *’º`«∞Å#∞ ´ Jyfl HÍO`«∞Å =O\˜ (Jyfl=O\˜ `Õ[ã¨∞û QÆÅ)
D Ñü„=`«Å#∞ ´ áêu„=`«ºOQÆÅ Ñ¨Ù}º „ã‘ÅÎ #∞
_®Ü«Ú
Éè∂í [#∞Å∞ { ZÅ¡<£
´
´
4a
ã¨g∞Ñ≤OK«∞
Éè∂í q∞ÃÑ· #∞#fl =∂#=ÙÅO^Œ~∂°
x[ ãÖÑ¨^ÖŒ ò ´ `«=∞ ãÖÑ¨^ÅŒ ∞
`˘éy ´ `˘Åy
.tlm
Jã¨Î ^èfiŒ ã¨∞ÅÎ ∞ { S ´ =∞~°}O˜ z, <åâ◊#"≥∞ÿ

á⁄Ô~ ´ áÈ~å (áÈ`å~°∞)
q`«#Î =Ú { U ´ =Oâ◊"∞≥ <ÿ å, ãÖ`å#"≥∞<ÿ å
xÅ∞Û<≥? ´ xÅ|_»∞`«∞O^•? (xÅ|_»^∞Œ )
=Ú#∞fl ´ WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞
Ñ¨ÙÅã¨ºÎ „|Ç¨Ï‡ ãÖ`å#=Ú ´ Ñ¨ÙÅã¨ºÎ „|Ç¨Ï‡ Ü≥ÚHõ¯ ãÖ`å#"≥∞#ÿ ~å=}Ïã¨∞~° =Oâ◊O
w
Zé∞OQÆ=Ú { Z ´ (U q^èOŒ QÍ #tOzO^À) Zé∞QÆ=∂! (Zé∞QÆ∞^Œ∞=Ú)

www.tlm4all.com
D Ñÿk ´ D q^è"Œ ∞≥ #ÿ
ww
^Œ∞ãπ { Kåi„`«=ÚÖò ´ K≥_∞» „Ñ¨=~°#Î Å∞

ÃÇÏ· O^Œ= Éè∂í q∞x ´ Ç≤ÏO^Œ∂ ^ÕâO◊ Ö’ (ÉèÏ~°`« ^ÕâO◊ Ö’)
™êQÆ∞#∞ { U ´ ™êQÆ∞`åÜ«∂! (™êQÆ=Ù)
www.tlm4all.com
6. ã≤iÖËHÔ #· qÉè∂í +≤`∞« O_≥ Ü«∞~Ú ÉèÏã≤Å∞¡<£ |∞^è∞Œ O_Ò^ŒÅ<£
om
QÆ∞~°∞áê^•#u Hˆ Åhy K≥=ÙÅO^Œ∞ xfix¯ =¢HOÎõ |∞#<£
ã≤~÷ ° ã¨`ÀºH˜Î Éè∞í [O|∞Åxfi [Ü«∞=Úx˚ÒÎ« |∞#ã¨û#‡<À
Ç¨Ï~° ™œ[#º=Ú QÆe#æ #∞û~°a=è ∞ÖÏ¡! hu"åK«ãÊ¨ f!
Ñ„ u¨ Ñ¨^•~°Oú :
www.tlm4all.com
ll.c
hu "åK«ãÊ¨ f ´ hu q+¨Ü∞« OÖ’ |$Ç¨Ïã¨Êf!
ã¨∞~°a=è ∞ÖÏ¡ ´ F ã¨∞~°aè =∞ÖÏ¡
B^ŒÅ<£ ´ `«ÅÃÑ#·
QÆ∞~°∞áê^•#u ´ QÆ∞~°∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ áê^•Å‰õΩ ÃÑ>Ëì #=∞™ê¯~°O
Hˆ Å#∞ { Ux ´ KÕ`∞« ÅÔH`· Õ
4a
Dy ´ `åºQÆ=Ú
K≥=ÙÅ∞ { JO^Œ∞ ´ K≥=ÙÅ‰õΩ =∂„`«O
qx¯ ´ qxH˜_ç
=„HõOÎ |∞#<£ ´ <À\˜H˜
.tlm
ã≤~÷ ° ´ âßâ◊fi`«"∞≥ #ÿ
ã¨`º« { LH˜Î ´ x["≥∞#ÿ =∂@
Éèí∞[O|∞Å<£ ´ ÉÏÇ¨ï=ÙÅ‰õΩ
q[Ü«∞=Ú<£ ´ q[Ü«∞O
z`«OÎ |∞#<£ ´ =∞#ã¨∞û‰õΩ
=∞<ÀÇ¨Ï~° ´ JO^Œ"∞≥ #ÿ
w
™œ[#º=Ú<£ ´ =∞Oz`«#O
www.tlm4all.com
Hõe#æ <£ ´ L#fl@¡~Ú`Õ
|∞^è∞Œ O_»∞ ´ ÑÖ_ç`∞« _»∞
ww
ã≤iÖËHõ { S# ´ ãÖÑ¨^ŒÖËHõáÈ~Ú<å
qÉè∂í +≤`∞« O_≥ ´ JÅOHõiOÑ¨|_ç#"å_≥
J~Ú ´ J=Ù`«∂
ÉèÏã≤Å∞¡<£ ´ „Ñ¨HÍt™êÎ_»∞.
8
www.tlm4all.com
7. c^ŒÅHõ#fl =G=ÚÅ∞ ¿Ñi‡ <˘ãÖQÆ∞=Ú `«∞K«Ûù ™œYºãÖ
om
áê^Œ#HÔ · Ü«∞|^Œ=Ì ÚÅ |Å¯‰õΩ, "å^Œ=ÚÖÏ_»É’‰õΩ,=∞
~åº^Œ #u„Hõq∞OÑ¨‰Ωõ , Ñ¨~ã° Ê¨ ~° "≥∞„ÿ u "≥∞ÅOQÆ∞, q∞\ì̃"Ò
"Õ^=Œ ÚÅO K≥~∞° OQÆ∞=Ú, q"ÕH^õ #Œè Oak#=Ú‡ z`«=Î ∂!
Ñ„ u¨ Ñ¨^•~°Oú :
www.tlm4all.com
ll.c
z`«=Î ∂! ´ F =∞#™ê!
c^ŒÅ‰õΩ ´ ¿Ñ^Œ "åiH˜
J#fl =G=ÚÅ∞ ´ Éè’[#=Ú, |@ìÅ∞
¿Ñi‡x ´ Q“~°=O`À
XãÖQÆ∞=Ú ´ W=Ú‡
4a
`«∞K«Ûù ´ hK«"∞≥ #ÿ
™œYº ãÖáê^Œ#‰õΩ { S ´ ™œMÏºxfl ãÖáêkOK«_®xH˜
J|^ŒÌ=ÚÅ<£ ´ Jã¨`åºÅ#∞
Ñ¨Å¯‰õΩ ´ =∂\Ï¡_»=^Œ∞Ì
.tlm
"å^Œ=ÚÅ∞ ´ `«Q=Æ ÙÅ∞

P_»=^Œ∞Ì ´ ÃÑ@∞ìHÀ=^Œ∞Ì
=∞~åº^Œ#∞ ´ Q“~°"åxfl (Ç¨Ï^Œ∞#Ì ∞)
Ju„Hõq∞OÑ¨‰Ωõ ´ g∞~°=^Œ∞Ì
Ñ¨~ã° Ê¨ ~° ´ XHõi`À XHõ~∞°
"≥∞„ÿ u ´ ¿ãflÇ¨ÏO`À
w
"≥∞ÅOQÆ∞=Ú ´ „Ñ¨=iÎOK«∞=Ú
W\˜ì ´ W@∞=O\˜"Õ www.tlm4all.com
"Õ^Œ=ÚÅ∞ ´ r=# "Õ^=Œ ÚÅ∞

ww
JOK«∞ ´ J#∞K«∂
Z~°∞OQÆ∞=Ú ´ `≥Å∞ã¨∞HÀ
Wk ´ W^Õ
q"ÕHõ ^è#Œ =Ú ´ q"ÕH=õ ∞<Õ ãÖÑ¨^.Œ
www.tlm4all.com
8. WÖÏ¡eO\˜H˜ nÑ¨ =∞ø##QÆ Ç‘ÏÇ‘ÏÜ«∞OK«∞ =∞O^Œ∞Öò =∞Ç¨
om
ÉèÅí ∂¡HÍHõ$u ^ÀÑ¨ #=Ùfi^Œ∞~°∞, n=º^Àº=∞ QÆOQÆ<£ [\Ï
=e¡<£ h=Ù ^èiŒ OK«∞@<£ q#~˘, Ü≥∞"åfiÔ~#· =∞~åº^Œ =
iÌe<¡ £ HÍO`«Å E_»‰Ωõ #fl Ç≤Ï`«=∂? NÖÁOHõ ~å"Õ∞â◊fi~å!
Ñ„ u¨ Ñ¨^•~°Oú :
NÖÁOHõ ~å=∞
www.tlm4all.com { Dâ◊fi~å ´ Ö’OHõÖ’ "≥Åã≤# ~å"Õ∞â◊fi~å!
ll.c
WÖÏ¡Å∞ ´ ÉèÏ~°º
WO\˜H˜ ´ QÆ$Ç¨Ï=Ú#‰õΩ
nÑ¨=Ú { B#∞ { J#QÆ ´ nÑ¨=Ú =O\˜k JO>Ë
=∞O^Œ∞Öò ´ =∞O^Œ`fi« =Ú QÆÅ"å~°∞ ([_»∞Å∞)
=∞Ç¨ÉèÅí ∂¡Hõ { PHõ$u<£
`ÀÑ¨
´
´
4a
ÃÑ^ŒÌ ZÅ∞QÆ∞|O\˜ PHÍ~°=Ú#∞
`ÀK«∞ q^è=Œ ÚQÍ
Ç‘ÏÇ‘Ï Ü«∞OK«∞ ´ Ç‘ÏÇ‘Ï JO@∂ qHõ@OQÍ (qH˜eQÍ)
#=Ùfi^Œ∞~°∞ ´ #=Ùfi`å~°∞
.tlm
n=º`ü ´ „Ñ¨HÍâ◊=O`«"∞≥ #ÿ
"Àº=∞QÆOQÆ<£ ´ PHÍâ◊ QÆOQÆ#∞
h=Ù ´ h=Ù (Dâ◊fi~°∞_®)
[\Ï=e¡<£ ´ [_»Å<≥_∞» fÔQÅÖ’
^èiŒ OK«∞@<£ ´ (Ñ¨Ù=Ùfi=Öˇ) ^èiŒ OK«∞@#∞
q#~À (q#~°∞ { X) ´ qx LO_»Ö^Ë À! (qx LO_»~∞° )
w
Z"åfiÔ~#· (U { "å~°∞ { S#) ´ Z=Ô~·<å

=∞~åº^Œ ´ Q“~°=O www.tlm4all.com
=iÌÅ¡<£ ´ ÃÑ~°∞QÆ∞@‰õΩ
ww
HÍO`«Å<£ ´ „ã‘ÅÎ #∞
K«∂_»‰Ωõ #fl ´ Q“~°qOK«Hõ áÈ=Ù@
Ç≤Ï`«=∂ ´ `«y#^•? (HÍ^Œ∞).
10
www.tlm4all.com
9. P HõO~îO° |∞QÆ xÑ¨Ù¤ =∂^è∞Œ Hõ~° aèHÍ∆ #flO|∞ ÉèHí O∆õ Ñ¨ñQÍ
om
ÖË‰Ωõ #flOQÆ_∞» #OQÆÖÏÔ~Û^Œ=Ù "Õ∞ÖË? Öˇãû¨ ! âßO`«∞O_» "Õ!
h HõO>ˇ<£ =∞uÇ‘Ï#∞ÖË Hõ@Hõ\Ï! h"å~° =Ú+≤Oì Ñ¨K∞« Öò
âßHÍÇ¨~°∞Å∞\ñ QÆO^ŒÉ’è AÅ∞, tÖ’OKè„« Ñ¨„Hõ=ÚÖò `åÑ¨ã∞¨ Öò!
Ñ„ u¨ Ñ¨^•~°Oú :
www.tlm4all.com
ll.c
WÑ¨Ù¤ ´ WÑ¨C_»∞
PHõO~îO° |∞QÆ<£ ´ HõO~î=° Ú^•HÍ (Q˘O`«∞^•HÍ)
=∂^è∞Œ Hõ~° aèHÍ∆ #flO|∞ ´ =∂^è∞Œ Hõ~° ~°∂Ñ¨"∞≥ #ÿ aèHÍ∆ #fl=Ú#∞
ÉèíH˜∆OÑ¨QÍ<£ ´ u#_®xH˜
ÖË‰Ωõ #fl<£ (ÖËHõ { L#fl<£) ´ ÖËHõáÈÜÕ∞ãïH˜
4a
Hõ_∞» <£ ´ q∞H˜¯e
JOQÆÖÏÔ~Û^Œ=Ù ´ JOQÆÅ∞ "Õã∞¨ <Î åfl=Ù (`˘„@∞Ñ¨_∞» `«∞<åfl=Ù) (^Œ∞ódã¨∞<Î åfl=Ù)
"Õ∞ÖË ("Õ∞Å∞ { U) ´ h=Ù KÕ¿ã Ñ¨x =∞Oz^•!
Öˇãû¨ ´ ÉÏQÆ∞#fl^•?
.tlm
âßO`«∞O_»=Ù (âßO`«∞O_»=Ù { U) ´ h=Ù âßO`«Q∞Æ }O HõÅ"å_»"<Õ å!

Hõ@Hõ\Ï ´ JHõ¯@ Hõ\Ï!
h"å~° =Ú+≤Oì ÑÜK«∞Öò ´ U Ñ¨Ó@‰õΩ P Ñ¨Ó@ Ñ≤_HÔç _»∞ x=fii =_»∞¡ ^ŒOK«∞H˘x =O_ç u<Õ"å~°∞#∂
âßHÍÇ¨~°∞Å∞ (âßHõ { PÇ¨~°∞Å∞) ´ HÍÜ«∞‰õÄ~°Å∞ =∂„`«"∞Õ u<Õ"å~°∞#∂
HõO^Œ Éè’AÅ∞ ´ ^Œ∞OÑ¨Å∞ =∂„`«"∞Õ u<Õ"å~°∞#∂
tÖ’OKè« „Ñ¨„Hõ=ÚÖò ! tÅ ´ HÀ`« HÀã≤# =i=∞à◊§Ö’ *ÏiÑ¨_#ç HõO‰õΩÅ∞ U~°H˘x "å\˜`À „|uˆH "å~°∞#∂
w
LOKè« „Ñ¨„Hõ=ÚÖò ´ ~åà◊§ =^ŒÌ K«∞@∂ì *ÏiÑ¨_#ç aÜ«∞ºÑ¨Ù yO[Å∞ U~°∞H˘#_»"∞Õ r=#OQÍ
HõÅ"å~°∞#∂ J~Ú# www.tlm4all.com
`åÑ¨ã∞¨ Öò ´ `«Ñã¨ ∞¨ û KÕã∞¨ H˘<Õ "å~°∞ (=Ú#∞Å∞)
ww
hHõO>ˇ<£ ´ hHõ#fl
=∞uÇ‘Ï#∞ÖË (=∞uÇ‘Ï#∞Å∞ { U) ´ |∞kú `«‰Ωõ ¯= "å~å? (`≥eq `«‰Ωõ ¯= "å~å?)
11
www.tlm4all.com
I. 2. D Ñ¨^•ºxfl Ñ¨ÓiOz, ÉèÏ=O ~åÜ«∞O_ç. (W, D Ñ„ â¨ fl◊ Å∞) 5 =∂~°∞¯Å∞
om
1. ã¨∞~°∞z~° `å~°HÍ . . . . . . . . . . . . . . .
........................
........................
. . . . . . . . . . . . . .Ñ¨tÛ=∞ kHõ@Î O|∞#<£
www.tlm4all.com
ÉèÏ=O : =∞Oz HÍOu =O`«"∞≥ #ÿ #Hõ„∆ `åÅ<≥_∞» Ñ¨ÓÅ`À JÅOHõiOÑ¨|_ç# "ÕkHõ =Öˇ PHÍâ◊O L#flk. HÍÅ=Ú J<≥_∞»
ll.c
^Œ~≈° ‰õΩ_»∞ „Ñ¨Ü∞« `«flO`À kHÍÊÅHõ ã¨=¸Ç¨ÏO =ÚO^Œ∞ ~å„u J<≥_∞» ¢ãÎ‘ ~°ã[¨ `˝ `« À <å@ºO KÕÜÚ« K«∞O_≥#∞. JO^Œ∞‰õΩ J#∞‰õÄÅOQÍ
Ñ¨tÛ=∞ k‰õΩ¯# Zé]x Ñ¨~^° • J#∞#@∞¡ ™êÜ«∞O ãÖ^èºŒ U~°Ê_çOk.
2. ^≥ãÅ¨ #∞ H˘=∞‡Ö’Ü«∞º . . . . . . . . . . . . .
........................
........................ 4a
. . . . . . . . . . . . . . . .ã¨=Ú`«∞ûHÍHõ$u<£
ÉèÏ=O : PHÍâ◊O J<Õ ¿Ñ~°∞ QÆÅ =$HõO∆ , ^•xH˜ k‰õΩ¯Å<Õ H˘=∞‡Å∞ L<åfl~Ú. P H˘=∞‡ÅÖ’ ZÅ¡ÑC¨ _»∞ HÍOu=O`«"∞≥ #ÿ
#Hõ„∆ `åÅ<Õ Ñ¨ÓÅ∞ L<åfl~Ú. P Ñ¨ÓÅ#∞ HÀÜ«∞_®xH˜ K«O„^Œ∞_»∞ KåÖÏ á⁄_»"#·≥ KÕ`∞« Å`À (H˜~} ° ÏÅ`À) „áê‰õΩ`«∞<åfl_»∞.
JÑ¨C_»∞ L`åûÇ¨Ï"Õ∞ ~°∂Ñ¨Ù ^èiŒ Oz#@∞¡QÍ K«O„^Œ∞_»∞<åfl_»∞.
.tlm
3. =_çQ˘x éË‰Ωõ Å∞Ñ¨ÊuÅ. . . . . . . . . . . .

........................
........................
. . . . . . . . . . . . . . . . xO_»∞ "≥<fl≥ Å<£
ÉèÏ=O : P ÑÖ_»∞ "≥<fl≥ ÅÖ’ HõÅ∞=Å ~ˆ ‰õΩÅ∞ qK«∞Û‰õΩ<åfl~Ú. "å_çáÈ~Ú# Hˆ ã¨~åÅ∞ zQÆ∞iOKå~Ú. Ñ¨Ùá⁄Ê_ç ÃÑHÔ· H˜¯
`Õ<≥ á⁄OyOk. Jk „Ñ¨"åÇ¨Å∞QÍ Lá⁄ÊOyOk. ^•xÃÑ· Ñ¨_∞» K«O„^Œ∞_»<_≥ ç `«∞"≥∞‡^ŒÅ ÖÏeOÑ¨Ù Hõ#∞flÅÑÖ_»∞QÆ KÕã∞¨ OÎ k.
HõÅ∞=Å ã¨=¸Ç¨ÏO „H˘`«Î ã¨∞"åã¨#Å∞ QÆ∞ÉÏoã¨∂Î Juâ◊~Ú™ÈÎOk.
w
4. t=~å[O`«@ "Õ∞Å∞‡ã¨∞OQÆ∞. . . . . . . . . . www.tlm4all.com

........................
ww
........................
. . . . . . . . . . . =∂`å `«ÑC¨ Ããi· OÑ¨Ùg∞!
ÉèÏ=O : JÑ¨C_»∞ Kè„« `«Ñu¨ t"år "Õ∞e=Úã¨∞QÆ∞ Ñ¨~^° •Ö’x „ã‘xÎ K«∂âß_»∞. P"≥∞ ^Œ@"ì ∞≥ #ÿ "Õ∞Ñ¶∂¨ Å h_»Ö’ „H˘`«Î
"≥∞~°∞Ñ¨Ù fQÆ=Öˇ LOk. ÉèHí Î˜ Q“~°"åÅ∞ á⁄Oyá⁄~°Q¡ Í P Ü«∞=#HÍO`«#∞ K«∂âß_»∞. ''D ÉèÏ~°`^« âÕ O◊ Ö’ „ã‘ÅÎ ∞ ãÖK«iOKÕ
Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ ^Õ=`å ã¨fi~°∂Ñ¨ÙÅ∞ `«b!¡ =∂ `«ÑC¨ #∞ ã¨ÇÏ≤ OK«∞—— Jx J<åfl_»∞.
12
www.tlm4all.com
5. P<ÕÅ *’º`«∞Å h Ñü„=`«Å. . . . . . . . . .
om
........................
........................
. . . . . . . . . . .. ^Œ∞âßÛi„`«=ÚÖò ™êQÆ∞<Õ !
ÉèÏ=O : Jyfl HÍOu`À „Ñ¨HÍtOK«∞ Ñü„=`«Å#∞ áêÑ¨ÑÙ¨ PKå~°O HõÅ"åÔ~· ã¨g∞Ñ≤OK«‰Äõ _»^∞Œ . JÖÏ ã¨g∞Ñ≤Oz# "å~°∞
`«=∞ ãÖÑ¨^ÅŒ #∞ HÀÖ’Ê`å~°∞. =∞~°}™˜ êÎ~∞° . #t™êÎ~∞° . =Oâ◊O ‰õÄ_® xÅ|_»^∞Œ . Ñ¨Ó~°fiO, Ñ¨ÙÅã¨ºÎ „|Ç¨Ï‡ ãÖ`å#"≥∞#ÿ
www.tlm4all.com
ll.c
~å=}Ïã¨∞~°∞x =Oâ◊O #tOK«_O» `≥eÜ«∞^•? ÉèÏ~°`^« âÕ O◊ Ö’ D q^è"Œ ∞≥ #ÿ K≥_∞» #_»`Å« ∞ ™êQÆ=Ù.
6. ã≤iÖËHÔ #· qÉè∂í +≤`∞« O_≥. . . . . . . . . . . .
........................
........................
. . . . . . . . . . . . . . . . hu "åK«ãÊ¨ f !
4a
ÉèÏ=O : huÖ’ |$Ç¨Ïã¨Êu =O\˜ "å_®! ã¨∞~°a=è ∞ÖÏ¡! `«Å#∞ =Oz, QÆ∞~°∞áê^•Å‰õΩ ÃÑ\˜ì #=∞™ê¯~°O, KÕ`∞« Å‰õΩ
`åºQÆO, K≥=ÙÅ‰õΩ =∞Ozx q<Õ QÆ∞}O LO_®e. <À\˜H˜ ã¨`º« "å‰õΩ¯ LO_®e. ÉÏÇ¨ï=ÙÅ‰õΩ q[Ü«∞O, =∞#ã¨∞‰õΩ =∞Oz`«#O
LO_®e. JÖÏO\˜ ÑÖ_ç`∞« _»∞ ãÖÑ¨^Œ ÖËHáõ È~Ú<å „Ñ¨HÍt™êÎ_∞» .
.tlm
7. c^ŒÅHõ#fl =G=ÚÅ∞ . . . . . . . . . . . . .
........................
........................
. . . . . . . . q"ÕHõ ^è#Œ Oak#=Ú‡ z`«=Î ∂ !
ÉèÏ=O : F =∞#™ê! c^Œ"åiH˜ J#fl^•#O, =G^•#O KÕÜ∂« e. hK«"∞≥ #ÿ ™œMÏºÅHÀãÖ J|^•ÌÅ∞ P_»‰Ωõ . `«Q=Æ ÙÅ∞
ÃÑ@∞ìHÀ‰õΩ. =∞~åº^Œ#∞ g∞~°‰Ωõ . XHõi`À XHõ~∞° ¿ãflÇ¨ÏOQÍ LO_®e. W@∞=O\˜"Õ r=#"Õ^•Åx `≥Å∞ã¨∞HÀ. q"ÕH=õ ∞<Õ ^è#Œ O
W^Õ Hõ^•!
w
8. J#Ü«∞=Ú ^À+¨"∞Õ . . . . . . . . . . . .
........................ www.tlm4all.com
........................
ww
. . . . . . . . . . . . . . JdÖÏO_» Ñ¨f ! NÜ«∞óÑ¨f !

ÉèÏ=O : ã¨=∞ã¨Î „|Ç¨‡O_®xH˜ JkèÑf¨ ! ÅH©∆ ‡ =Å¡ÉÏè ! F "≥OHõ>âË fi◊ ~å! W`«~∞° ÅÖ’ ZÅ¡ÑC¨ _»∂ ^ÀëêÅ<Õ "≥uH˜, "å\˜
QÆ∞iOz =∂„`«"∞Õ =∂\Ï¡_"Õ åxH˜, =∞Ozx „QÆÇÏ≤ OKÕ ™ê=∞~°ºú O „Hõ=∞OQÍ #tã¨∞OÎ k. =∂#=ÙÅÖ’ =∞Ozx =∂„`«"∞Õ K«∂_»QÅÆ
Hõà¥◊ ¡ =∞Ozx ÑëHˆ <åÅ∞HÍ <å‰õΩ „Ñ¨™êkOK«∞.
13
www.tlm4all.com
9. WÖÏ¡eO\˜H˜ nÑ¨ =∞ø##QÆ . . . . . . . . . .
om
........................
........................
. . . . . . . . . . . . . . N ÖÁOHõ ~å"Õ∞â◊fi~å!
ÉèÏ=O : (ã≤iH˘O_»‰Ωõ 7 H˜.g∞. ^Œ∂~°OÖ’ QÆÅ) ÅOHõÖ’ "≥Åã≤# ~å"Õ∞â◊fi~å! WÖÏ¡Å∞ WO\˜H˜ nÑÖ =O\˜k, JO>Ë
ZÅ∞QÆ∞ |O\˜ÖÏ "≥He˜ QÍ #=Ùfi`å~°∞. PHÍâ◊QOÆ QÆ#∞ `«# [@Å<Õ fQÆÅÖ’ Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ Ñ¨Ù=ÙfiQÍ ^èiŒ Oz# t=Ùx QÆ∂iÛ
www.tlm4all.com
q#x"å~°∞ LO_»~∞° . „ã‘ÅÎ #∞ Q“~°qOK«_O» =Å# =∞# Q“~°=O ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.
ll.c
10. P HõO~îO° |∞QÆ xÑ¨Ù¤ . . . . . . . . . . . .
........................
........................
. . . . . . . . . . . . .tÖ’OKè« „Ñ¨„Hõ=ÚÖò `åÑ¨ã∞¨ Öò!
ÉèÏ=O : WÑ¨C_»∞ Q˘O`«∞ ^•HÍ u#_®xH˜ =∂^è∞Œ Hõ~° aèHÍ∆ #flO ^˘~°Hõ ÖË^xŒ h=Ù WO`«QÍ zO^Œ∞Å∞ "Õã∞¨ <Î åfl=Ù Hõ^•!
4a
Wk =∞Oz Ñ¨xÜÕ∞<å? Ñ≤_HÔç _»∞ =i yO[Å`À HÍÅO "≥à§◊ |∞KÕÛ "å~°∂. âßHÍÇ¨~°O`À, ^Œ∞OÑ¨Å`À, ãïÃÑ@∞ìH˘<Õ "åà◊√§ =i
=∞à◊§Ö’ HõO‰õΩÅ∞ U~°∞H˘x „|uˆH "åà◊¥§, ~åà◊§ =^ŒÌ *ÏiÑ¨_#ç aÜ«∞ºO U~°∞H˘x rqOKÕ "åà◊¥§ S# =Ú#∞Å∞, hHõO>ˇ `≥eq
`«‰Ωõ ¯="å~å?
w .tlm
www.tlm4all.com
ww
14
www.tlm4all.com
I. 3. Ñïz`« QÆ^ºŒ O 5 =∂~°∞¯Å∞
om
1. D „HÕk Ñïz`« QÆ^ºŒ O K«kq, WzÛ# „Ñ¨âfl◊ Å‰õΩ ["å|∞Å∞ ~åÜ«∞O_ç.
''J#$`« =∂_»∞@HõO>ˇ =∞ø#=Ú "Õ∞Å∞. Ñ¨~° ^è<Œ åÑ¨ÇÏ¨ ~°}=Ú HõO>ˇ, kiÜ«Ú@ =∞Ozk. q"ÕHõ Ç‘Ï#∞_»~Ú# „Ñ¨É∞íè =Ù#∞
¿ãqOK«∞@ HõO>ˇ =#"åã¨=Ú`«=Î ∞=Ú. Ü«∂zOK«∞H˘x „|`«∞‰õΩ@HõO>ˇ =∞~°}=Ú „âıÜ∞« =Ú. ¿ã"å =$uÎ =∂#=Ú#∞ =Öˇ,
Ü«∂K«<å=$uÎ ã¨=∞ã¨Î Q“~°==Ú#∞ Ç¨ÏiOK«∞#∞. XHõi ~ÚÅ∞¡ HÍz, "åi ÃÑ@∞ì"Àñ, `«Å‰õΩ ^Àã≤e Ü≥Úyæ Ü«ÚxH˜ÜÚ« q∞H˜¯e
xO^Œº=Ú—— Jx <å<å q^è=Œ ÚÅ qKåiOzÜ«Ú Ö’Éè=í Ú „uÑ¨CÅ‰õΩ Ö’#~Ú =∞~°Å #~°ú ãÖ„QÆÇÏ¨ =Ú KÕÜ∞« =Öˇ#x `«Åñz
www.tlm4all.com
Ü«∞KÀÛ@<Õ xezux. Ö’Éè=í Ú "≥∂Ç¨Ï=Ú#∞ |∞\Õì K«∞#∞.
ll.c
„Ñ¨âfl◊ Å∞ :
1. =#"åãÖ ^ÕxHõO>ˇ L`«=Î ∞=Ú?
[. q"ÕHõ Ç‘Ï#∞_»~Ú# „Ñ¨É∞íè =Ù#∞ ¿ãqOK«∞@HõO>ˇ =#"åã¨ =Ú`«=Î ∞=Ú.
2. Ö’ÉèOí ^Õxx Ñ¨Ù\˜ãì ∞¨ OÎ k.
[. Ö’ÉèOí "≥∂Ç¨Ï=Ú#∞ |∞\Õì K«∞#∞. 4a
3. J#$`« =∂_»∞@ HõO>ˇ Uk "Õ∞Å∞?
[. J#$`« =∂_»∞@ HõO>ˇ =∞ø#=Ú "Õ∞Å∞.
4. Ü«∂zOK«∞H˘x „|`«∞‰õΩ@ HõO>ˇ Uq∞ „âıÜ∞« =Ú?
[. Ü«∂zOK«∞H˘x „|`«∞‰õΩ@ HõO>ˇ =∞~°}=Ú „âıÜ∞« =Ú.
.tlm
5. U =$uÎ ã¨=∞ã¨Î Q“~°==Ú#∞ Ç¨ÏiOK«∞#∞?
[. Ü«∂K«<å =$uÎ ã¨=∞ã¨Î Q“~°==Ú#∞ Ç¨ÏiOK«∞#∞.
2. „HÕk QÆ^ºŒ ÉèÏQÍxfl K«^qŒ WzÛ# „Ñ¨âfl◊ Å‰õΩ ["å|∞Å∞ ~åÜ«∞O_ç.

J~°=ú ÚÅ∞ x`«º=ÚÅ∞ QÍ=Ù. Ü«∞ø=#=Ú ~°≠s "ÕQÆ `«∞Åº=Ú. r=#=Ú |∞^Œ∞ƒ^Œ „áêÜ«∞=Ú. HÍ|\˜ì |∞kú=∞O`«∞_»∞
ã¨`fi« ~°=ÚQÍ ^è~Œ ‡° =Ú ã¨=∂K«iOÑ¨=Öˇ#∞. ã¨=∂K«iOÑ¨x "åñ_»∞ áêâßÛ`åÎÑ=¨ ÚñÉÁOk â’HÍyfl ãÖ`«ÑÙ¨ ñÎ _»Q∞Æ #∞. h=u
ãÖK«Ü∞« =Ú KÕãu≤ q. ^•x ^À+¨q∞k. HÍ!|\˜ì Ü«∞u ãÖK«Ü∞Õ K«Ûù `«Q^Æ ∞Œ . X~°∞ÅH˜zÛ `å#∞ Éè∞í lOz#^Õ `«# ™⁄`«∞.Î Ñ¨~∞° ÅH˘Hõ
w
`å#∞ QÆ∞_»∞=Hõ ‰õÄ_»ñÉˇ\ #ì˜ „^Œ=º=Ú K«zÛ#`«é˜ "≥O@~åñÉ’^Œ∞, Jx K≥ÑÊ≤ ‰õÄ~°‡=Ú =∞é˜ÜÚ« x@¡xÜ≥∞.
„Ñ¨âfl◊ Å∞ : www.tlm4all.com
1. J~°=ú ÚÅ∞ Uq∞ HÍ=Ù?
ww
[. J~°=ú ÚÅ∞ x`«º=ÚÅ∞ HÍ=Ù.

2. Ü«∞ø=#=Ú ZÖÏO\˜k?
[. Ü«∞ø=#=Ú ~°≠∞i "ÕQÆ `«∞Åº=Ú ÖÏO\˜k.
3. Uk |∞^Œ∞ƒ^Œ „áêÜ«∞=Ú?
[. r=#=Ú |∞^Œ∞ƒ^Œ „áêÜ«∞=Ú.
15
www.tlm4all.com
4. |∞kú=∞O`«∞_»∞ ã¨`fi« ~°=ÚQÍ ^Õxx ã¨=∂K«iOK«=Öˇ#∞?
om
[. |∞kú=∞O`«∞_»∞ ã¨`fi« ~°=ÚQÍ ^è~Œ ‡° =Ú#∞ ã¨=∂K«iOK«=Öˇ#∞.
5. ã¨=∂K«iOÑ¨x"å_»∞ Uq∞ á⁄Ok â’HÍyfl ãÖ`«ÑÙ¨ ñÎ _»Q∞Æ #∞.
[. ã¨=∂K«iOÑ¨x "å_»∞ áêâßÛ`åÎÑ=¨ ÚñÉÁOk â’HÍyfl ãÖ`«ÑÙ¨ ñÎ _»Q∞Æ #∞.
3. „HÕk ¿Ñ~å
www.tlm4all.com K«kq WzÛ# „Ñ¨âfl◊ Å‰õΩ ["å|∞Å∞ ~åÜ«∞O_ç.
ll.c
_»|∞ƒÖËx K«^∞Œ =Ù W|ƒO^Œ∞Å KÕ@∞. =K≥Û U_≥<· å K«^∞Œ =Ù`å<À K«^=Œ <À, HÍÅO [iyáÈÜÕ∞ H˘Åk ¿ãflÇ¨Å∞ áê`«|_çáÈ`«∂
LO\Ï~Ú. H˘`«ÑÎ i¨ K«Ü∂« Å∞ HõeQˆ H˘Åk áê`«Ñi¨ K«Ü∂« Å∞ J_»∞QÆ∞# Ñ¨_áç È`«∂ LO\Ï~Ú. Wk „Ñ¨ÑO¨ K« ã¨fiÉèÏ=O.
Hõ#∞Hõ D ÃãÅ=ÙÅ‰õΩ =∂ T~°∞ =™êÎ=<Õ J#∞H˘O@∞<åfl#∞.
h=O\˜ P„~°Ì Ç¨Ï$^ŒÜÚ« _»∞ Ñ¨Ö@ ¡ˇ ∂à◊√§ =zÛ WK«Û@ „Ñ¨[Å∞ Ñ¨_Õ Hõëêìbfl – HõëêìÅ∞ `˘ÅyáÈ`Õ Ñ¨Ö@¡ˇ ∂à◊√§ =∂=#
ãÖÑ¶∂¨ xH˜ DÜ«∞QÆÅ P#O^•hfl–K«∂¿ãÎ ZÑ¨Ê\˜HÔ <· å =∞Ozk.
U q+¨Ü∞« =¸ "≥O@<Õ `≥Åáêe. <åiO[Ñ¨à¥◊ §, "≥ÅQÆÑà¨ ¥◊ §, H˘|ƒi‰õΩi_ôÅ∂ *Ï„QÆ`KÎ« ãÕ ≤ LOK«∞`å#∞. `«ÑÊ¨ ‰õΩO_®
4a
~å"åe ÃãÅ=Ù.
„Ñ¨âfl◊ Å∞ :
1. ZÖÏO\˜ K«^∞Œ =Ù W|ƒO^Œ∞Å KÕ@=Ù`«∞Ok?
[. _»|∞ƒÅ∞ ÖËx K«^∞Œ =Ù W|ƒO^Œ∞Å KÕ@=Ù`«∞Ok.
.tlm
2. HÍÅO [iyáÈÜÕ∞ H˘Åk ¿ãflÇ¨Å∞ U"≥∞áÿ È`«∂ LO\Ï~Ú ?

[. HÍÅO [iyáÈÜÕ∞ H˘Åk ¿ãflÇ¨Å∞ áê`«|_çáÈ`«∂ LO\Ï~Ú.
3. H˘`«ÑÎ i¨ K«Ü∂« Å∞ HõeQˆ H˘Åk áê`«Ñi¨ K«Ü∂« Å∞ U"≥∞`ÿ å~Ú?
[. H˘`«ÑÎ i¨ K«Ü∂« Å∞ HõeQˆ H˘Åk áê`«Ñi¨ K«Ü∂« Å∞ J_»∞QÆ∞# Ñ¨_áç È`«∂ LO\Ï~Ú.
4. ZÖÏO\˜ =ºH˜Î Ñ¨Ö@ ¡ˇ ∂à◊§‰õΩ =¿ãÎ „Ñ¨[Å HõëêìÅ∞ `˘ÅyáÈ`åÜ«∞#∞‰õΩO\Ï_»∞?
[. P~°ÇÌ Ï¨ $^ŒÜÚ« _»∞ Ñ¨Ö@ ¡ˇ ∂à◊§‰õΩ =¿ãÎ „Ñ¨[Å HõëêìÅ∞ `˘ÅyáÈ`åÜ«∞#∞‰õΩO\Ï_»∞.
5. UÜÕ∞ Ñ¨à§◊ #∞ *Ï„QÆ`Î« KÕã≤ LOK«∞`å#<åfl_»∞ ?
w
[. <åiO[Ñ¨à¥◊ §, "≥ÅQÆÑà¨ §◊ #∞ *Ï„QÆ`Î« KÕã≤ LOK«∞`å#<åfl_»∞.

www.tlm4all.com
4. „HÕk ¿Ñ~å K«kq WzÛ# „Ñ¨âfl◊ Å‰õΩ ["å|∞Å∞ ~åÜ«∞O_ç.

ww
ã‘xÜ«∞~ü <åºÜ«∞"åkQÍ "åi^˘Hõ „Ñ¨`ºÕ Hõ `«~Ç° ¨ , <Õ#∞ "åi =^ŒÌ JO^Œi HõO>ˇ ExÜ«∞~üQÍ LO_Õ"å_çx. HÍx `«eH¡ ˜
`«# Hõ_Q» ˘@∞ì a_»Ã¤ Ñ· Z@∞=O\˜ qâı+¨ =∞=∞HÍ~°O LO@∞O^À J@∞=O\˜ =∞=∞HÍ~°"∞Õ _®. ~å=∞Hõ$ëê‚~å=Ù QÍiH˜ <å g∞^Œ
LO@∂ LO_Õk. K˘~°= `À#∞, x~åÑ¶∂¨ @OQÍ#∞, <Õ#∞ "åi PÑ¶ã‘ ∞¨ #∞ XHõ <åºÜ«∞"å^Œ HÍÑ¶‘ áê#âßÅQÍ ÑïQÆ}O˜ z <å‰õΩ
HÍ=Åã≤# Hˆ ã¨∞Å#∞ – =ÚYºOQÍ ExÜ«∞~°‰¡ Ωõ H˘~°∞‰õΩ_»∞ Ñ¨_x» z‰õΩ¯ Hˆ ã¨∞Å#∞ – ã¨fiÜ«∞OQÍ U~°∞H˘x K«^∞Œ =Ù`«∂ LO_Õ"å_çx.
<å ~¸ K˘~°= "åi ã‘xÜ«∞~ü QÆ∞=∂™êÎ‰Ωõ HÀÑ¨HÍ~°}"≥∞ÿ PÜ«∞# <åg∞^Œ HÍ~åÅ∞, q∞iÜ«∂Å∞ #∂~°∞`«∂ LO_Õ"å_»∞.
16
www.tlm4all.com
„Ñ¨âfl◊ Å∞ :
om
1. ã‘xÜ«∞~ü <åºÜ«∞"åkQÍ „Ñ¨`ºÕ Hõ `«~Ç° ¨ Z=ik ?
[. ã‘xÜ«∞~ü <åºÜ«∞"åk _®. |∂~°∞Åæ ~å=∞Hõ$ëê‚~å=Ù (QÍik)
2. `«eH¡ ˜ Z=i g∞^Œ qâı+¨ =∞=∞HÍ~°O LO@∞Ok ?
[. `«# Hõ_Q» ˘@∞ì a_»¤ g∞^Œ qâı+¨ =∞=∞HÍ~°O LO@∞Ok.
3. Z=i PÑ¶ã‘ ∞¨ #∞ <åºÜ«∞"åk HÍÑ¶‘ áê#âßÅQÍ ÑïQÆ}O˜ Kå~°∞ ?
www.tlm4all.com
ll.c
[. _®. |∂~°∞Åæ ~å=∞Hõ$ëê‚~å=Ù QÍi PÑ¶ã‘ ∞¨ #∞ HÍÑ¶‘ áê#âßÅQÍ ÑïQÆ}O˜ Kå~°∞.
4. ZÖÏO\˜ Hˆ ã¨∞Å#∞ U~°∞H˘x K«k"Õ"å~°∞?
[. ExÜ«∞~°‰¡ Ωõ H˘~°∞‰õΩ_»∞ Ñ¨_x» Hˆ ã¨∞Å#∞ U~°∞H˘x K«k"Õ"å~°∞.
5. Z=~°∞ HÍ~åÅ∞ q∞iÜ«∂Å∞ #∂ˆ~"å~°∞?
[. |∂~°∞Åæ ~å=∞Hõ$ëê‚~å=Ù QÍi ã‘xÜ«∞~ü QÆ∞=∞™êÎ HÍ~åÅ∞ q∞iÜ«∂Å∞ #∂ˆ~"å~°∞.
4a
5. „HÕk QÆ^ºŒ ÉèÏQÆO K«kq „Ñ¨âfl◊ Å‰õΩ ["å|∞Å∞ ~åÜ«∞O_ç. 5 ˛ 1 ´ 5 =∂
QÆ_çz# â◊`åÉÏÌxfl „ã‘ÎÅ â◊`å|ÌOQÍ K≥Ñ¨Ê=K«ÛxÑ≤OzOk. QÆ`« â◊`å|ÌÑ¨Ù K«i„`« x~å‡`«Å∞QÍ "åik u~°∞QÆ∞ÖËx
™ê÷#=∞xÑ≤OzOk. S`Õ nxx ™êkèHÍ~°OQÍ, ™È^•Ç¨Ï~°}OQÍ x~°∂Ñ≤OK«\ÏxH˜ ZO`À J^èºŒ Ü«∞#=¸, =∞Ô~O`À ã¨=∞Ü«∞=¸
Ñ¨_∞» `«∞Ok. PÑ¨x KÕÜ∂« Å#∞‰õΩO@∂<Õ =ÚO^Œ∞QÍ D â◊`å|ÌOÖ’ aè#fl ~°OQÍÅÖ’, H©ÅHõ ™ê÷<åÅÖ’, H©ÅHõ ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’
.tlm
Ñ¨xKÕã≤ JHõ¯_» `«=∞ =Ú„^Œ "Õã#≤ =O^Œ=∞Ok „ã‘ÅÎ á¶È\’Å`À, "åi QÆ∞iOz# =ÚYº q=~åÅ`À XHõ Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ fã¨∞‰õΩ
~å"åÅ#∞‰õΩ<åflO. H˘`«Î â◊`å|ÌOÖ’ „ã‘ÅÎ O^Œ~O° Hõeã≤ KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ L`«û=OQÍ D Ñ¨Ùã¨HÎ Íxfl fã¨∞‰õΩ~å"åÅ#∞‰õΩ<åflO. á¶È\’Å∞
„Ñ¨K∞« iOKåÅ<Õ x~°Ü‚ ∞« O KåÅ PÖ’zOKÕ fã¨∞‰õΩ<åflO. =º‰õΩÅÎ #∞ K«∂ã¨∂,Î "åi QÆ∞iOz `≥Åã¨∞HÀ=\ÏxH˜, =ÚY"≥∞<ÿ å
`≥eÜ«∞x =º‰õΩÅÎ QÆ∞iOz K«^=Œ \ÏxH© D `«~O° "å~°∞ K«∂¿Ñ Pã¨H`Î˜ À `Õ_® LO@∞Ok. D `«~O° Ü«Ú=`«‰Ωõ QÆ`« K«i„`«#∞
ÑïK«Ü∞« O KÕ¿ã@Ñ¨C_»∞ "åi =∞#ã¨∞ÅÃÑ· =Ú„^Œ "ÕÜ∞« \ÏxH˜ á¶È\’Å∞ J=ã¨~=° ∞xÑ≤OzOk. P ~°HOõ QÍ "åà◊§ *Ï˝ÑH¨ ÍÅ∞
=∞#Ö’ Z‰õΩ¯= HÍÅO LO\ÏÜ«∞x =∂L^ÕâÌ O◊ . =O^Œ ãÖ=`«û~åÅ∞QÍ ¢ãÅÎ‘ ∞ KÕã#≤ áÈ~å\ÏÅ#∞ QÆ∞~°∞Î KÕã∞¨ ‰õΩO@∂ [~°∞Ñ¨Ù‰õΩ<Õ
q[Ü≥∂`«û=OQÍ D Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ xÅ|_»∞`«∞O^Œ#∞‰õΩ<åflO.
„Ñ¨âfl◊ Å∞ :
w
1. QÆ_zç # â◊`å|ÌO Z=i â◊`å|ÌOQÍ K≥ÑÊ¨ =K«∞Û?

www.tlm4all.com
[. „ã‘ÅÎ â◊`å|ÌO.
2. ZO`«=∞Ok „ã‘ÅÎ á¶È\’Å`À "åi q=~åÅ`À Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ fã¨∞‰õΩ~å"åÅ#∞‰õΩ<åfl~°∞?
ww
[. =O^Œ =∞Ok „ã‘ÅÎ á¶È\’Å∞.

3. H˘`«Î â◊`å|ÌOÖ’ ZÖÏO\˜ Ñ¨Ùã¨HÎ Íxfl fã¨∞‰õΩ~å"åÅ#∞ ‰õΩ<åfl~°∞?
[. „ã‘ÅÎ O^Œ~∞° Hõeã≤ KÕã∞¨ H˘<Õ L`«û=OQÍ.
4. Ñ¨Ùã¨HÎ ÍÅÖ’ á¶È\’Å∞ ZO^Œ∞‰õΩ J=ã¨~O° ?
[. "åi =∞#ã¨∞ûÅÃÑ· =Ú„^Œ"Ü Õ ∞« \ÏxH˜.
17
www.tlm4all.com
5. Z=~°∞ KÕã#≤ áÈ~å\ÏÅ#∞ QÆ∞~°∞Î KÕã∞¨ H˘O@∞<åfl~°∞?
om
[. „ã‘ÅÎ ∞ KÕã#≤ áÈ~å\ÏÅ#∞.
6. D „HÕk QÆ^ºŒ K«kq, WzÛ# „Ñ¨âfl◊ Å‰õΩ ["å|∞Å∞ ~åÜ«∞O_ç. 5˛1 ´ 5 =∂

~å„u U_»∞QÆO@Å „áêO`«OÖ’ QÆO@ H˘_»`å~°∞. QÆO@ â◊|OÌ K≥qx Ñ¨__» O» `À Ñ≤ÅÅ¡ O^Œ~∞° aÅaÖÏ =zÛ QÆ∞q∞QÆ∂_»∞`å~°∞.
XH˘¯Hõ¯_ç KÕuÖ’ F HõOK«O, =∞Oz hà◊§‰õΩ Ö’\Ï LO\Ï~Ú. JO^Œ~∞° JHõ¯_» KÕ~ˆ ãïH˜ PÜ«∞# LÜ«∂ºÅ Ñ‘@ g∞^Œ #∞O_ç ÖËz
www.tlm4all.com
xÅ|_»`å~°∞. PÜ«∞# xÅ|_ÕÎ Ñ≤ÅÅ¡ O^Œ~∞° =~°∞ã¨QÍ xÅ|_»`å~°∞. JO^Œ~∞° Hõeã≤ Q˘O`≥uÎ áê_»∞H˘O@∂ =ÚO^Œ∞‰õΩ Hõ^∞Œ Å∞`å~°∞.
ll.c
XH˘¯Hõ¯~°∞QÍ =ÚO^Œ∞‰õΩ #_»∞ã¨∂OÎ >Ë F KÀ@ HõOK«OÖ’ J#flO "Õ™êÎ~∞° . =∞~ÀKÀ@ Ñ¨ÙÅ∞ã¨∞ áÈ™êÎ~∞° . WOH˘Hõ KÀ@ =∞l˚QÆ
J#flO =_ç™¤ êÎ~∞° . K≥=ÙÅ HÕÑ¨ÙQÍ áê_»∞H˘O@∂ P Ñ≤ÅÅ¡ O^Œ~∞° J#flO =_çO¤ K«∞H˘<Õ ^Œ$â◊ºO Hõ#∞Å ÑÖ_»∞=ÙQÍ LO@∞Ok.
„Ñ¨âfl◊ Å∞ :
1. D QÆ^ºŒ OÖ’x U^≥<· å ãÖkè Ñ¨^•xfl QÆ∞iÎOz ~åÜ«∞O_ç ?
[. XH˘¯Hõ¯ 4a
2. D QÆ^ºŒ OÖ’x XHõ ã¨=∂ã¨Ñ^¨ •xfl QÆ∞iÎOz ~åÜ«∞O_ç ?
[. U_»∞ QÆO@Å∞
3. D QÆ^ºŒ OÖ’x XHõ *ÏfÜ«∂xfl QÆ∞iÎOz ~åÜ«∞O_ç ?
[. Hõ#∞Å ÑÖ_»∞QÆ
.tlm
4. QÆO@ â◊|OÌ Z=~°∞ q<åfl~°∞ ?
[. Ñ≤Å¡Å∞
5. D QÆ^ºŒ OÖ’ h=Ù Uq∞ „QÆÇÏ≤ OKå=Ù ?
[. Ñ≤ÅÅ¡ ãÖ^Œ_,ç Éè’[# U~åÊ@∞¡.
7. „HÕk QÆ^ºŒ ÉèÏQÍxfl K«kq WzÛ# „Ñ¨âfl◊ Å‰õΩ ["å|∞Å∞ ~åÜ«∞O_ç.

K«O\˜Ñ‰¨ Ω∆õ Å∞ Zky =KÕÛ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "å\˜ QÆ∂à◊§Ö’ =∞s Z‰õΩ¯=QÍ "≥∞`«\Î ˜ ^Œ∂n, Ñ‘K∞« ÖÏO\˜ Ñ¨^•~åúÅ#∞
LOK«Q∂Æ _»^∞Œ . "å\˜x `«Q∞Æ "≥∂`å^Œ∞Ö’<Õ LOKåe. ÖËHáõ È`Õ QÆ∂_»∞ =∞s "≥KÛ« <≥á· È`«∞Ok. J~°H˘~° *Ï˝#Ñ¨Ù áê=Ù~åÅ
w
ÃÑOÑ¨HOõ ^•~°∞Å∞ Ñ≤ÅÑ¡ ‰¨ Ω∆õ Å∞ ZkˆQ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ `«=∞ â◊s~°O #∞OKÕ KåÖÏ "≥∂`å^Œ∞Ö’ "≥KÛ« ^Œ<åxfl q_»∞^ŒÅ KÕ™êÎÜ∞« #fl
www.tlm4all.com
q+¨Ü∞« O „QÆÇÏ≤ OK«~∞° . D ã¨=∞Ü«∞OÖ’ áê=Ù~åÅ QÆ∂à◊§#∞ =∞i `«~K° ∞« QÍ â◊√„ÉèOí K≥Ü∞« º@O ‰õÄ_® =∞OzkQÍ^Œ
∞. `«eÑ¡ H¨ ,∆˜
`«O„_çÑH¨ ∆˜ Pz`«∂z QÆ∂\˜Ö’ LOKÕ „Ñü =ã¨∞=Î Ó Ñ≤ÅÑ¡ H¨ ∆˜ ã¨∞Y™œHõ~åºÅ‰õΩ ^ÀÇ¨Ï^ŒO KÕ™êÎ~Ú.
ww
„Ñ¨âfl◊ Å∞ :
1. K«O\˜ Ñ¨HÅ∆õ ∞ Zky =KÕÛ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ "å\˜ QÆ∂à◊§Ö’ =∞i Z‰õΩ¯=QÍ ZÖÏO\˜ Ñ¨^•~åúÅ∞ LOK«Q∂Æ _»^∞Œ .
[. "≥∞`«\Î ˜ ^Œ∂n, Ñ‘K∞« ÖÏO\˜ Ñ¨^•~åúÅ#∞ LOK«Q∂Æ _»^∞Œ .
2. "≥∞`«\Î ˜ ^Œ∂n, Ñ‘K∞« ÖÏO\˜ Ñ¨^•~åúÅ#∞ `«Q∞Æ "≥∂`å^Œ∞Ö’ QÆ∂à◊§Ö’ LOz#KÀ U=∞=Ù#∞?
[. QÆ∂_»∞ =∞i "≥KÛ« <≥á· È`«∞Ok.
18
www.tlm4all.com
3. J~°H˘~° *Ï˝#Ñ¨Ù áê=Ù~åÅ ÃÑOÑ¨HOõ ^•~°∞Å∞ Ñ≤ÅÑ¡ ‰¨ Ω∆õ Å∞ ZkˆQ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ U q+¨Ü∂« xfl „QÆÇÏ≤ OK«~∞° ?
om
[. â◊s~°O #∞OKÕ KåÖÏ "≥∂`å^Œ∞Ö’ "≥KÛ« ^Œ<åxfl q_»∞^ŒÅ KÕ™êÎÜ∞« #fl q+¨Ü∂« xfl „QÆÇÏ≤ OK«~∞° .
4. "≥KÛ« ^Œ<åxfl q_»∞^ŒÅ KÕã∞¨ #Î fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ áê=Ù~åà◊§ QÆ∂à◊§#∞ Uq∞ KÕÜ∞« ‰õÄ_»^∞Œ ?
[. QÆ∂à◊§#∞ `«~K° ∞« QÍ â◊√„ÉèOí KÕÜ∞« ‰õÄ_»^∞Œ .
5. `«e¡ Ñ¨H,∆˜ `«O„_ç Ñ¨H∆˜ Pz `«∂z QÆ∂\˜Ö’ LOKÕ „Ñü =ã¨∞=Î Ó "Õ\ H˜ ˜ ^ÀÇ¨Ï^ŒO KÕ™êÎ~Ú ?
[. Ñ≤ÅÑ¡ H¨ ∆˜ ã¨∞Y™œHõ~åºÅ‰õΩ ^ÀÇ¨Ï^ŒO KÕ™êÎ~Ú.
www.tlm4all.com
ll.c
II. ã‘fiÜ«∞ ~°K# « :
1. z#fl „Ñ¨âfl◊ Å∞ 4 ˛ 2 ´ 8 =∂~°∞¯Å∞
2. "åºã¨~∂° Ñ¨ „Ñ¨âfl◊ Å∞ 2 ˛ 6 ´ 12 =∂~°∞¯Å∞
1. „Ñâ¨ fl◊Å∞ – ["å|∞Å∞
4a 1. "≥<fl≥ Å
1. HÍ@∞Hõ „QÆ∞H˜¯#\˜ì Hõ~=° @O|# [QÆÔŒ _» YO_» =∞=∞Ô~ – D =∂@Å∞ Hõq U ãÖ^Œ~ƒ° Où Ö’ ¿Ñ~˘¯<åfl_À q=iOK«O_ç.
[. Zé]# ~åã≤# #$ã≤OÇ¨Ï Ñ¨Ù~å}OÖ’x `«$fÜ«∂âßfiãÖÖ’ D "åHõºO LOk. pHõ\ ˜ ÉÏQÍ Z‰õΩ¯=QÍ LO_»@O =Å¡
PHÍâ◊O, Éè∂í q∞ XHõ^•x`À XHõ\ ˜ Hõeã≤áÈÜ«∂~Ú. Jx K≥¿ÑÊ ãÖ^Œ~ƒ° Où Ö’xn "åHõºO. k‰õΩ¯Å∞ PHÍâ◊O Éè∂í q∞ Jhfl
.tlm
Hõeã≤áÈ~Ú ÉÏQÍ HÍ@∞Hõ xOÑ≤# |i} ÖÏQÍ „Ñ¨ÑÖK«=∞O`å #Å¡QÍ HõxÑ≤OzO^Œx ÉèÏ=O. #Å¡x PHÍâßxfl
HÍ@∞Hõ`À áÈÅÛ_»O ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞O.
2. D áê~îO° Ö’ Hõq "≥<fl≥ Å#∞ =i‚OK«_®xH˜ UÜÕ∞ JOâßÅ <≥#∞fl‰õΩ<åfl_À `≥ÅÊO_ç.
"≥<fl≥ Å#∞ =i‚OK«_®xH˜ Hõq Pkâı+µ¨ _ç áê#∞Ñ¨Ù#∞, K«O„^ŒHÍO`« tÅÅ#∞, K«HÀ~° Ñ¨‰Ω∆õ Å#∞, HõÅ∞= Ñ¨ÓÅ#∞, „ã‘ÅÎ
#=ÙfiÅ#∞ Z#∞fl‰õΩ<åfl_»∞. HÍ@∞Hõ |i}ˇ#∞, B+¨^ÑŒè Ù¨ =Ú^Œ#Ì ∞ Hõq ã‘fiHõiOKå_»∞. áêÅã¨=Ú„^ŒO #∞Oz Ñ¨Ù\˜#ì "≥<fl≥ Å
LÃÑÊ#ÖÏ q[$OaèOz k‰õΩ¯Åxfl\˜h =ÚOK≥uOÎ k. JÑ¨C_»∞ K«O„^Œ∞_»∞ Pkâı+µ¨ =ÙÖÏ HõxÑ≤OKå_»∞. D "≥<fl≥ Å‰õΩ
K«O„^ŒHÍO`« tÅÅ∞ Hõ~∞° QÆ∞`«∞<åfl~Ú.
w
3. áê~îO° P^è•~°OQÍ PHÍâ◊OÖ’x ~°OQÆ∞Å∞ UU ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ Z\Ï¡ =∂~°∞Ê K≥O^•Ü≥∂ `≥ÅÊO_ç.

www.tlm4all.com
ã¨∂~°∞º_»∞ Jã¨qÎ ∞OKÕ@Ñ¨C_»∞ Ñ¨_=» ∞\˜ k‰õΩ¯ Z„~°QÍ =∂iOk. pHõ\ ˜ Z‰õΩ¯"≥#· H˘nÌ PHÍâ◊O HÍ@∞Hõ |i}ˇ ÖÏQÍ
=∂iOk. P `«~åfi`« Z„~°\ ˜ ÉÁ@∞ìÖÏ K«O„^Œ∞_»∞ L^Œ~ÚOKå_»∞. K«O„^Œ∞_ç "≥<fl≥ Å „ã‘ÅÎ z~°∞#=ÙfiÅ HÍO`«∞Å#∞ JkèHOõ
ww
KÕ¿ã@∞¡QÍ LOk. WÖÏ PHÍâ◊OÖ’ Ñ¨Å∞ ~°OQÆ∞Å#∞ Hõq =i‚OKå_»∞.

4. Ñ¨^ºŒ ÉèÏ"åÅ#∞ P^è•~°OQÍ KÕã∞¨ H˘x áê~îº° ÉèÏQÆ ™ê~åOâßxfl ~åÜ«∞O_ç.
[. ã¨∂~åºã¨=Î ∞Ü«∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ `å=∞~°Å∞ =Ú_»∞K«∞‰õΩ<åfl~Ú.
PHÍâ◊=∞<Õ ~°OQÆãÅ÷¨ O g∞^Œ K«∞Hõ¯Å<Õ #Hõ„∆ `åÅ∞ JO^ŒOQÍ JÅOHõiOÑ¨|_®¤~Ú.
^Œ@"ì ∞≥ #ÿ pHõ\ ˜ =Å¡ k‰õΩ¯Å∞, PHÍâ◊O, Éè∂í q∞ XHõ^•x`À XHõ\ ˜ Hõeã≤áÈ~Ú D „Ñ¨ÑO¨ K«O HÍ@∞Hõ |i}ˇÖÏ LOk.
19
www.tlm4all.com
k‰õΩ¯Å<Õ H˘=∞‡Å`À, K«∞Hõ¯Å<Õ Ñ¨ÓÅ`À PHÍâ◊O ÃÑ^ŒÌ K≥@∞ìÖÏQÍ HõxÑ≤™ÈÎOk.
om
áêÅã¨=Ú„^ŒO #∞Oz Ñ¨Ù\˜#ì "≥<fl≥ Å LÃÑÊ#ÖÏ q[$OaèOz k‰õΩ¯Åxfl\˜h =ÚOK≥uOÎ k.
JÑ¨C_»∞ K«O„^Œ∞_»∞ Pkâı+µ¨ =ÙÖÏ HõxÑ≤OKå_»∞.
K«O„^Œ∞_çÖ’x =∞K«Û q+¨µ=‚ ¸iÎÖÏ LOk.
D "≥<fl≥ Å‰õΩ K«O„^ŒHÍO`« tÅÅ∞ Hõ~∞° QÆ∞`«∞<åfl~Ú.
K«O„^Œ∞_ç "≥<fl≥ Å „ã‘ÅÎ z~°∞#=ÙfiÅ HÍO`«∞Å#∞ JkèHOõ KÕ¿ã@∞¡QÍ LOk.
www.tlm4all.com
ll.c
"≥<fl≥ Å WO`« =∞<ÀÇ¨Ï~°OQÍ LO_»@O =Å¡ Wk ~å„u J#fl PÖ’K«# ~å=_»OÖË^∞Œ .
pHõ\ ˜ J#fl ¿Ñ~ˆ qxÑ≤OK«_O» ÖË^∞Œ .
Hõà§◊ ‰õΩ J=∞$`«ÑÙ¨ [Å∞¡Å∂, â◊s~åxH˜ =∞Oz QÆO^èOŒ ÖÏ =∞#ã¨∞‰õΩ P#O^Œ `«~O° QÆOÖÏ q[$OaèOzOk "≥<fl≥ Å.
2. ^è#Œ ∞º_»∞
4a
1. ãÖ™ê~° q+¨=$Hõ=∆ Ú#‰õΩ ~Ô O_»∞ Ñ¶Å¨ =Ú Å=∞$`« `«∞Åº=ÚÅ∞ – áê~îåxfl P^è•~°OQÍ KÕã∞¨ H˘x nx QÆ∞iOz q=iOK«O_ç.
[. ãÖ™ê~°O JO>Ë ‰õΩO@∞O|O, „Ñ¨ÑO¨ K«O J<Õ J~åúÅ∞<åfl~Ú. nxfl q+¨=$HõO∆ `À ZO^Œ∞‰õΩ áÈÖÏÛ~°O>Ë nO\’¡ Z<åflà◊√<¡ åfl
z=~°‰Ωõ q∞yÖËk ÉÏ^èÖŒ Ë Jx K≥ÑÊ¨ _®xH˜. ãÖ™ê~°O ã¨∞MÏxfl Wã¨∞OÎ ^Õ `«ÑÊ¨ P#O^•xfl W=fi^Œ∞. ^Œ∞YO ZÑ¨Ê\˜HÔ <· å ^Œ∞ó
YOQÍ<Õ =∂~°∞`«∞Ok. P#O^ŒO JÖÏ HÍ^Œ∞. q+¨=$HõO∆ ÖÏO\˜ ãÖáê~°OÖ’#∂ P#O^•xfl WKÕÛ JOâßÅ∞ ~Ô O_»∞
L<åfl~Ú. XHõ\ ˜ HÍ"åºÅ#∞ K«^=Œ _»O. JO>Ë Ñ¨Ùã¨HÎ õ Ñ¨~#°î O. Wk =∞#efl TÇ¨Ö’HÍÖ’¡ qÇ¨ÏiOÑ¨KãÕ ≤ =∞#‰õΩ Z#ÖËx
.tlm
P#O^•xfl q∞QÆ∞Å∞ã¨∞OÎ k. ~Ô O_»=k =∞Oz"åà◊`¡ À ¿ãflÇ¨ÏO. nO`À =∞# rq`« ^Œ$HõÊ^ä"Œ ∞Õ =∂iáÈÜÕ∞ J=HÍâ◊O
LOk. K≥_∞» =∂„`«"∞Õ K«∂_»\ÏxH˜ JÅ"å@∞ Ñ¨_¤» =∞#‰õΩ Ö’HõOÖ’ ZO`« =∞Oz LO^À "å~°∞ K«∂Ñ≤OK«QÅÆ ~°∞.
2. J~°<÷ åâ◊O, =∞#™êÎÑO¨ , QÆ$Ç¨Ï=∞O^Œe ^Œ∞â◊Ûi`«O – D Ñ¨^•Å QÆ∞iOz g∞ˆ~ ~°HOõ QÍ J~°O÷ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~À ™È^•Ç¨Ï~°}OQÍ
~åÜ«∞O_ç.
[. J~°<÷ åâ◊O : JO>Ë _»|∞ƒ áÈ=_»O. rq`«OÖ’ Wk Z=iÔH<· å [iˆQ^Õ! J~Ú`Õ „Ñ¨=∂^Œ=âß`«∞Î áÈQ˘@∞ìHÀ=_»O "Õ~∞° .
^Œ∞~°fi ºã¨<åÅ‰õΩ Ö’<≥· áÈQ˘@∞ìHÀ=_»O "Õ~∞° .
=∞#™êÎÑO¨ : =∞#ã¨∞û ÉÏ^èŒ Ñ¨_@ » O. Z^Œ∞\˜ "åà◊¡ „Ñ¨=~°#Î =Å¡, H˘xfl ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ =∞# „Ñ¨=~°#Î =Å¡ =∞# =∞#ã¨∞û
ÉÏ^èŒ Ñ¨_@ » O ã¨ÇÏ¨ [O. nxfl Z^Œ∞\˜"åi`À ÑÖK«∞‰õΩO>Ë H˘O`« LÑ¨â=◊ ∞#OQÍ LO@∞Ok. HÍx Z=iH˜ K≥ÑC¨ HÀ"åÖ’
QÆ=∞xOz K≥ÑC¨ HÀ"åe. Z=iH˜ Ñ¨_`ç Õ "åiH˜ K≥ÑC¨ HÀ‰õÄ_»^∞Œ .
w
QÆ$Ç¨Ï=∞O^Œe ^Œ∞â◊Ûi`«O : =∞# WO\’¡ [iy# K≥_∞» #_»`‰« Ωõ ãÖ|OkèOz# q+¨Ü∂« Å∞. „Ñü WO\’¡#∂ U^À XHõ
ãÖ^Œ~ƒ° Où Ö’ Wk `«ÑÊ¨ ^Œ∞. H˘_»∞‰õΩ ^˘OQÆ`#« O KÕã≤ LO_»=K«∞Û. ‰õΩ@∞O| ã¨É∞íè ºÖˇ=~Ô <· å J|^•úÅ∞www.tlm4all.com
P_ç LO_»=K«∞Û.
WÖÏO\˜ "å\˜x ~Ô O_ÀHõO\˜ "å_çH˜ `≥b‰õΩO_® WO\’¡<Õ Ñï+¨¯iOK«∞HÀ"åe `«ÑÊ¨ Jxfl\˜h |*Ï~°∞Ö’ ÃÑ@ì‰Äõ _»^∞Œ .
ww
JÖÏ KÕ¿ãÎ áÈÜÕ∞k =∞# Ñ¨~∞° "Õ Jx QÆ∞~°∞OÎ K«∞HÀ"åe.

3. q"ÕHÇõ Ï‘ #∞_≥#· „Ñ¨É∞íè =Ù#∞ ¿ãqOK«∞@ HõO>ˇ =#"åã¨ =Ú`«=Î ∞O – nx Bz`åºxfl K«iÛOK«O_ç.
[. q"ÕHOõ JO>Ë U Ñ¨x ZÑ¨C_»∞ K≥Ü∂« ºe J<Õ *Ï˝#O LO_»@O. XHõ ^ÕâO◊ "≥Ú`åÎxH˜ ~åA J~Ú# =ºH˜HˆÎ D q"ÕHOõ
ÖËHáõ È`Õ P ^Õâ◊ „Ñ¨[ÅO^Œ~∂° W|ƒOk Ñ¨_H» õ `«ÑÊ¨ ^Œ∞. =¸~°∞Öö #·ˇ ~åAÅ K«i„`«Å∞ =∞#‰õΩ Z<Àfl L<åfl~Ú. ^è∂Œ ~°\˚ ˜
ÖÏO\˜ =∞Ç¨Hõ"Õ ~åAÖò =∞`«∞ÅÎ ∞, "åi ¿ã= #~°Hõ „áêÜ«∞O|∞ ... Jx K≥áêÊ_»∞. rq`åO`«O „Ñ¨É∞íè =Ù‰õΩ ¿ã= KÕã≤
JO^è`Œ åfixfl |Ç¨ï=∂#OQÍ á⁄O^•_»∞. NHõ$+¨^‚ =Õ ~åÜ«∞Å =∞O„u JáêÊl. NHõ$+¨^‚ =Õ ~åÜ«∞Å Ñïã≤`÷ Õ WÖÏ LO>Ë
20
www.tlm4all.com
q∞ye# ~åAÅ ãÖQÆu K≥áêÊeû# Ñ¨x U=ÚOk? HÍ|\˜ì q"ÕHOõ ÖËx ~åA#∞ ¿ãqOK«_O» Hõ<åfl J_»=ÙÅÖ’ rq`åxfl
om
QÆ_Ñ» _¨ O» =∞Ozk. q"ÕHõ Ç‘Ï#∞_≥#· ~å=}Ïã¨∞~°∞_ç ^ŒQ~ˆæÆ LO>Ë PÜ«∞# `«=Ú‡_»∞ qcè+}¨ ∞_»∞ „áê}ÏÅ∞ HÀÖ’Ê"åeû
=KÕÛk. PÜ«∞##∞ =ke "≥o§áÈÜ«∂_»∞ HÍ|>Ëì „áê}ÏÅ`À xÅ=QÆeQÍ_»∞.
4. =∞O^ä~Œ ∞° x =∂@Å#∞ g∞~°∞ ã¨=∞iú™êÎ~å ? ZO^Œ∞‰õΩ ?
[. Hõ^ÖŒä ’ =∞O^ä~Œ ∞° _»O>Ë XHõ `åÉËÅ∞. `åÉËÅ∞ áê„`« ^•fi~å z#flÜ«∞ã¨∂i =∞Oz huÉ’^èŒ KÕâß_»∞. `åÉËÅ∞ ''ãÖÑ¨^ÅŒ ∞
âßâ◊fi`«O HÍ^Œ∞, Ü«∞=fi#O ÃãÅÜÕ∞~°∞Hõ<åfl "ÕQOÆ QÍ "≥oá¡ È`«∞Ok. rq`«O h\˜|∞_»QÆ ÖÏO\˜k. JO^Œ∞Hõx |∞kú=∞O`«∞_»∞
^è~Œ å‡xfl PK«iOKåe. WÖÏ KÕÜ∞« HõáÈ`Õ â’HÍyflÖ’ HÍeáÈHõ `«ÑÊ¨ ^Œ∞ Jx K≥ÑÊ≤ Ok. W=hfl Ñ¨zÛ x*ÏÅ∞. Z=iH˜
www.tlm4all.com
"å~°∞ _»|∞ƒ `å"Õ∞ ãÖáêkã¨∞<Î åfl=∞x q„~°gQÆ∞`«∞O\Ï~°∞. HÍh ã≤i `å =zÛ# =K«∞Û#∞. ã¨Åe`«=ÚQÆ <åiˆHà◊
ll.c
ãëÅ=Ú ÉèOí y<£ .... H˘|ƒiHÍÜ«∞Ö’H˜ hà◊√¡ =zÛ#@∞¡ ãÖÑ¨^Œ =ã¨∞OÎ k. áÈÜÕ∞ ã¨=∞Ü«∞O =¿ãÎ JO`«H<õ åfl ã¨∂Hõ∆ ‡OQÍ
áÈ`«∞Ok Jx ÃÑ^Œ"Ì åà◊√¡ K≥áêÊ~°∞. Ü«∞=fi#O ‰õÄ_® JO`Õ ! D ~ÀA L#fl |ÅO, JO^ŒO ~ˆ Ñ¨Ù LO\ÏÜ«∞#fl Ç¨g∞ ÖË^∞Œ .
JO^Œ∞Hõx "å\˜x K«∂ã≤ q„~°gQÆ ‰õÄ_»^∞Œ . „Ñ¨=∂^•Å∞ x`«ºHõ$`«º"≥∞#ÿ D ~ÀAÖ’¡ rq`«O h\˜|∞_»QÆ J<Õk x`«ºã¨`º« O.
JO^Œ∞Hõ<Õ J~°∞^Œ∞QÍ =zÛ# =∂#= [#‡#∞ ™ê~°H÷ Oõ KÕã∞¨ HÀ"åÅO>Ë #Å∞QÆ∞i`À =∞OzQÍ LO_®e.
3. =∂`«$ÉèÏ=#
4a
1. ™È<£ ^Õ=Ùx =∞#ã¨`Î åfixfl QÆ∞iOz áê~îO° P^è•~°OQÍ ™⁄O`«=∂@Ö’¡ ~åÜ«∞O_ç ?
[. ™È<£^=Õ Ù_»∞ t"år ¿ã<åkèÑu¨ .
~å*Ï[˝#∞ t~°™ê=Ç≤ÏOKÕ"å_»∞.
á⁄~°áê@∞# XHõ ¢ãxÎ‘ |OkèOz `≥zÛ, `«~åfi`« Ñ¨âßÛ`åÎÑ¨ Ñ¨_`» å_»∞. ~åAx Hõ=∆ ∂Ñ¨} J_»∞QÆ∞`å_»∞ JÇ¨ÏOHÍ~°O
.tlm
ÖËx"å_»∞.
2. t"år ~å*ˇ· =ÙO_ô `«# =^Œ‰Ì Ωõ |OnQÍ `≥zÛ# Ü«∞=# HÍO`«`À ''=∂`å ! `«ÑC¨ Ããi· OÑ¨Ùg∞—— J<åfl_»∞. nxg∞^Œ g∞
Jaè„áêÜ«∂ÖËq∞\˜ ?
[. t"år Ñ¨~å~Ú „ã‘ÅÎ #∞ `«eÖ¡ Ï ÉèÏq™êÎ_∞» HÍ|\˜ì Ü«∞=#HÍO`«`À =∂`å! `«ÑC¨ Ããi· OÑ¨=∞x J_»QQÆ eÆ QÍ_»∞. `«ÑC¨ `«#
¿ã=‰õΩ_»∞ KÕã<≤ å `å#∞ KÕã#≤ >Ëì ÉèÏqOz „ã‘xÎ Hõ=∆ ∂Ñ¨} J_»QQÆ eÆ y# t"år L^•`«∞_Î ∞» ~åA#<Õ QÆ~fi° O ÖËx"å_»∞
ÉèÏ~°fÜ«∞ ãÖã¨¯ $uH˜ "å~°ã∞¨ _»∞
3. t"år P^Œ~≈° OÖ’x Q˘Ñ¨Ê^Œ<åxfl ™⁄O`«=∂@Ö’¡ ~åÜ«∞O_ç ?
[. ÃÇÏ· O^Œ= ^è~Œ å‡xfl ~°HO∆õ K«_O» t"år P^Œ~≈° O. ^•O\’¡ ÉèÏQÆ"∞Õ Ñ¨~å~Ú „ã‘ÅÎ #∞ `«eÖ¡ Ï K«∂_»@=∞<Õk. ZHõ¯_» „ã‘ÅÎ ∞
w
Ñ¨ÓlOÑ¨|_»`å~À JHõ¯_» ^Õ=`«Å∞ P#O^ŒÑ_¨ `» å~°∞ ÖÏO\˜ ã¨∂‰õΩÅÎ ∞ =∞#‰õΩ L<åfl~Ú. „ã‘xÎ Q“~°qOKåeû# J=ã¨~åxfl
|\˜ì Q˘Ñ¨Ê^Œ<åxfl Wq K≥|∞`«∞<åfl~Ú. JO^Œ∞Hˆ â◊„`«∞=ÙÖÏ, q∞„`«∞ÖÏ J<Õ g∞=∂Oã¨ Ñ¨H¯õ # ÃÑ\˜www.tlm4all.com
ì JO^Œ~∞° „ã‘ÅÎ #∞
~°HO∆˜ KåÅx, Q“~°qOKåÅx x~°~‚ ÚOK«∞‰õΩ<åfl_»∞ t"år, Wk Q˘Ñ¨Ê q+¨Ü∞« O.
ww
4. g∞ `À\˜ ÉÏeHõÅ#∞ g∞Ô~ÖÏ Q“~°q™êÎ~∞° ?

[. ÉèÏ~°fÜ«ÚÅO^Œ~∂° <å ã¨ÇÏ¨ Ÿ^Œ~∞° Å∞ – Jx „Ñü~ÀE <Õ#∞ „áê~°#÷ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ KÕ¿ã „Ñü[˝#∞ QÆ∞~°∞ÃÎ Ñ@∞ì‰Ωõ O\Ï#∞.
<å `À\˜ ÉÏeHõÅ#∞ <å JHõ¯ K≥Öà¡ˇ §◊ ÖÏ Q“~°q™êÎ#∞. "åiH˜ PÑ¨^Œ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞ <Õ#∞<åfl#∞ J<Õ Éè~í À™ê HõeÊ™êÎ#∞. D
q+¨Ü∞« OÖ’ t"årx P^Œ~≈° OQÍ fã¨∞‰õΩO\Ï#∞. ~åv áœ~°q‚ ∞ ÖÏO\˜ L`«û"åÅ∞ =zÛ#Ñ¨Ù_»∞ "åig∞^Œ <å‰õΩ#fl ™È^Œi
„¿Ñ=∞#∞ `≥ÅÑ¨_®xH˜ "åi`À ~åv Hõ\ Oì˜ K«∞HÀ=_»O ÖÏO\˜ Ñ¨#∞Å∞ KÕ™êÎ#∞. JO`ÕQÍHõ ~ÀA"ås rq`«OÖ’ "åiH˜ U
J=ã¨~O° L<åfl <å =O`«∞ ã¨Ç¨ Ü«∞O KÕÜ∞« _®xH˜ "≥#HÍ_»#∞.
21
www.tlm4all.com
5. g∞ áê~îO° P^è•~°OQÍ t"år =ºH˜`Î åfixfl qâı+¡ O≤ K«O_ç ?
om
[. t"årH˜ ÉèÏ~°fÜ«∞ ãÖã¨¯ $u Ñ¨@¡ Z#ÖËx Jaè=∂#O LOk. J`«x `«e¡ llÜ«∂ÉÏ~Ú z#flÑ¨Ê@∞flOp ~åAÅ Hõ^ÅŒä ∞
K≥ÑÊ≤ ^ÕâÉ◊ Híè xÎ˜ #∂iáÈã≤Ok. JO^Œ∞=Å¡ t"årH˜ Ç≤ÏO^Œ∂^ÕâO◊ JO>Ë Ñ¨ÓiÎ Jaè=∂#O. JÑ¨C_»∞ =Úã≤=¡ ÚÅ∞ ^ŒO_»Ü∂« „`«Å∞
KÕã≤ QÀ=^èŒ qK«H} ∆õ Ï~°ÇÏ≤ `«OQÍ KÕ¿ã"å~°∞. nxfl t"år ã¨ÇÏ≤ OK«Hõ QÀ ~°H}
∆õ ‰õΩ Ñ¨Ó#∞‰õΩ<åfl_»∞. WÖÏO\˜ Ñïã≤`÷ ∞« ÅÖ’ ‰õÄ_®
PÜ«∞# Ñ¨~=° ∞`« ã¨ÇÏ¨ <åxfl áê\ÕKå_»∞. nO`À =∂#"åoÃÑ· PÜ«∞#‰õΩ#fl „¿Ñ=∂aè=∂<åÅ∞ `≥Å∞ã¨∞<Î åfl~Ú.
Ñ¨~å~Ú ¢ãÅÎ‘ #∞ Hõ#fl`«eÖ¡ Ï K«∂_»@O t"år P^Œ~≈° OÖ’x =∞~À =ÚYº"≥∞#ÿ q+¨Ü∞« O. ™È<£^=Õ Ù_»∞ fã¨∞H˘zÛ# Ü«∞=#
www.tlm4all.com
„ã‘xÎ ã¨HÅõ =∞~åº^ŒÅ`À uiy ÑÖÑ¨_"» ∞Õ HÍ‰õΩO_® Hõ=∆ ∂Ñ¨} ‰õÄ_® J_»QQÆ eÆ y# qâßÅÇ¨Ï$^ŒÜÚ« _»∞ t"år, W@∞=O\˜
ll.c
á⁄~°áê@∞ Ñ¨x =∞m¡ K≥Ü∞« º=^ŒxÌ ™È<£ ^Õ=Ù}˜fl ÃÇÏK«ÛiOz =ke"Õâß_»∞. t"år rq`«OÖ’ Ñ≤iH˜`<« åxH˜ KÀ@∞ ÖË^∞Œ .
ZHõ¯_»~Ú<å x~°ƒÜ ù ∞« OQÍ =º=Ç¨ÏiOKå_»∞.
6. ¢ãÎ‘ ~°`fl« =ÚÅ∞ Ñ¨ÓAºÅ∞ J#fl t"år =∂@Å#∞ g∞ ™⁄O`« J#∞Éè"í åÅ P^è•~°OQÍ ã¨=∞i÷OK«O_ç.
[. K≥@Ö¡ ÏQÍ, #^Œ∞ÖÏ¡QÍ x™êûfi~°Oú QÍ ¿ã=ÅOkOKÕ "åiÖ’ „ã‘ÅÎ ∞ ‰õÄ_® L<åfl~°∞. JO^Œ∞Hˆ ''WO\˜H˜ nÑÖ WÖÏ¡Å∞——
ÖÏO\˜ ™ê"≥∞`«Å∞ =∞# ãÖã¨¯ $uÖ’ Ñ¨Ù\Ïì~Ú. Pk"å~åÅ∞, q„âßOu k<åÅ∞ ÖË‰Ωõ O_® Ü«∞O„`«OÖÏ x~°O`«~O° QÆ$Ç≤Ï}∞Å∞
4a
Wà◊Ö¡ ’¡ Ñ¨x KÕã∂¨ <Î Õ LO\Ï~°∞. HÍx Hõhã¨ QÆ∞iÎOÑ¨Ù#‰õΩ <ÀK«∞HÀ~°∞.
=∂ ‰õΩ@∞O|OÖ’ =∂ J"Õ∞‡ ^•xH˜ L^•Ç¨Ï~°}. L=∞‡_ç ‰õΩ@∞O|OÖ’ L#flÑ¨C_»∞ P"≥∞ ‰õΩ@∞O| ã¨É∞íè ºÅO^ŒiH©
ZO`À ¿ã= KÕãO≤ k. L=∞‡_ç ‰õΩ@∞O| J=ã¨~åÅ HÀãÖ =∂ <å#fl P"≥∞ Pã¨∞ÅÎ #∞, á⁄ÖÏÅ#∞, #QÆÅ#∞ `åHõ@∞ì ÃÑ_ç`Õ XHõ¯
=∂@ ‰õÄ_® =∂\Ï¡_Ö» ^Ë ∞Œ . Jq uiy ~åHõáÈ~Ú<å ÉÏ^èŒ Ñ¨_Ö» ^Ë ∞Œ . =∞QÆ #Å∞QÆ∞~°∞ =∞QÆÑÅ≤ Å¡ O, W^Œ~Ì ∞° P_»ÑÅ≤ Å¡ O. D
.tlm
~ÀAÖ’¡ Wk KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ ãÖ™ê~°O HÕ^Õ ÖˇH¯õ . "Õ∞=ÚO_Õk Q˘_»∞¤ Ñ¨Ö@ ¡ˇ ∂~°∞. =∂ JO^Œsfl ~å„uÑ¨Ó@ ~°HO∆˜ K«_®xH˜ P"≥∞ x„^Œ
ÖËx ~å„`«∞à◊√¡ Z<Àfl QÆ_Ñç O≤ k. XHõ "≥∂ã¨~Î ∞° ^è#Œ =O`«∞Å ‰õΩ@∞O|OÖ’#∞Oz =zÛ# =∂ J=∞‡ XHõ¯ p~°`À H˘<åflà◊√¡ HÍÅO
QÆ_Ñç O≤ ^ŒO>Ë P"≥∞ x~å_»O|~°`,« `åºQÆO J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ=K«∞Û. P"≥∞ z~°∞uO_»∞¡ ÃÑ_»∞`«∞Ok `«ÑÊ¨ u#^Œ∞, z=~°‰Ωõ ZO`«
|Å=O`«O KÕã<≤ å ‰õÄÖò„_çOH± ‰õÄ_® `åQÆ^∞Œ . Z^Œ∞\˜"åi ã¨∞YOÖ’ `«# ã¨∞YO K«∂ã¨∞‰õΩ<Õ =∂ J=∞‡#∞ K«∂ã≤#Ñ¨C_»ÖÏ¡ „ã‘Î
*Ïu g∞^Œ Q“~°=O W#∞=∞_çã∂¨ <Î Õ LO@∞Ok.
4. *Ï#Ñ¨^∞Œ x *Ï|∞
1. ''Ug∞ Ñ¨x ÖËHáõ È=_»"∞Õ |^ŒHú ÍxH˜ HÍ~°}O—— nxÃÑ· g∞ Jaè„áêÜ«∞O `≥ÅÑÖ_ç ?
[. U^≥<· å Ñ¨xÖ’ x=∞QÆfl"≥∞#ÿ Ñ¨Ù_»∞ =∂„`«"∞Õ â◊s~°O, "≥∞^Œ_∞» K«∞~°∞‰õΩQÍ LO\Ï~Ú. â◊s~åxH˜ "åºÜ«∂=∞O, "≥∞^Œ_∞» ‰õΩ "Õ∞`«
w
ÖËHáõ È`Õ ™È=∞i`«#O „Ñ¨"tÕ OK«_O» MÏÜ«∞O. q^•ºi÷ ^ŒâÖ◊ ’ K«^∞Œ =Ù ZO`« =ÚYº"≥∂ â◊s~° „â◊=∞ ‰õÄ_® JO`Õ =ÚYºO
K«^∞Œ =Ù`«∞#fl "åà◊Hˆ¡ K«^∞Œ =Ù ~å=_»O, Ñ¨xKÕ¿ã "åàı¡ K«∞~°∞‰õΩQÍ LO_»@O QÆ=∞x¿ãÎ Ñ¨x „áê^è•#ºOwww.tlm4all.com
J~°=÷ ∞=Ù`«∞Ok.
|^ŒHú Oõ JÅ"å@∞ S`Õ U Ñ¨h xÑ¨Ù}OQÍ K≥Ü∞« ºÖËO. "≥∞Å¡QÍ P`«‡#∂º#`« „Ñ¨"tÕ Oz ZO^Œ∞‰õÄ Ñ¨xH˜~å‰õΩO_® áÈ`åO.
ww
JO^Œ∞=Å¡ ZÑ¨C_»∂ |^ŒHú Íxfl ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ KÕ~x° =fi‰õÄ_»^∞Œ .

2. HÍÅO KåÖÏ qÅ∞"≥O· k ZO^Œ∞‰õΩ ?
[. _»|∞ƒáÈ`Õ ãÖáêkOK«∞HÀ=K«∞Û. J<å~ÀQÆº ã≤u÷ #∞Oz ‰õÄ_® =∞O^Œ∞Å∞ =∂‰õΩÅ∂ "Õã∞¨ H˘x |Ü«∞@Ñ¨_=» K«∞Û. HÍx
QÆ_z» # HÍÖÏxfl "≥#H˜¯ fã¨∞H˘x ~å=_»O Z=i=ÖÏ¡ HÍ^Œ∞. ã¨=∞Ü«∞=Ú J=¸Åº=Ú. XHõ¯ xq∞+Ö ‰õÄ_® =$^ä•
KÕÜ∞« ‰õÄ_»^∞Œ . K«i„`«Ö’ „Ñ¨Ü∂≥ [‰õΩÅ∞QÍ q∞yeáÈ~Ú# "åà◊O¡ ^Œ~∂° HÍÅO qÅ∞= `≥Å∞ã¨∞H˘x rq`åxfl QÆ_Ñ» #≤ "åˆ~!
JO^Œ∞Hõ<Õ HÍÅO KåÖÏ qÅ∞"≥O· k.
22
www.tlm4all.com
3. K«^∞Œ =Ù‰õΩ#fl "åà◊O¡ `å `«=∞ Hõ+ì¨ Ñ¶Ö¨ Ïxfl uO@∂ Ñ¨\ÏflÅÖ’ ™œMÏºÅ∞ J#∞Éèqí ã¨∂<Î åfl~°#fl ~°K~« Ú`« Jaè„áêÜ«∞O`À
om
g∞~°∞ UH©Éqíè ™êÎ~å ? ZO^Œ∞‰õΩ ?
[. Ñ¨Ö@ ¡ˇ ∂à◊Ö¡ ’ L#fl ~Ô `· ∞« Å∞ Hõ+Ñì¨ _¨ ∞» `«∞<åfl~°#fl q+¨Ü∞« O x[O. "åà◊¡ „â◊=∞‰õΩ `«QæÆ Ñ¶e¨ `«O ^˘~°H_õ O» ÖË^#Œ fln x[O. HÍh
P„â◊=∞#O`å K«^∞Œ =Ù‰õΩ#fl "åà◊√¡ ^ÀK«∞‰õΩO@∞<åfl~°#flk J|^ŒOú . K«^∞Œ =Ù‰õΩ#fl "åà◊O¡ ^Œ~∂° ^ÀÑ≤_ô ^•~°∞ÖË J#fl P~ÀÑ¨}Ö’
x[O ÖË^∞Œ . ~Ô `· ∞« Å‰õΩ P^è∞Œ xHõ q*Ï˝<åxfl JOkã¨∞#Î flk K«^∞Œ =Ù‰õΩ#fl âßG"Õ`ÖÎ« Ë J#fl x*Ïxfl =∞iÛáÈ‰õÄ_»^∞Œ . ÃÑQ· Í
Ñ¨\ÏflÅÖ’ L#fl JO^Œ~∂° ã¨∞MÏÅ∞ J#∞Éèqí OKÕã∞¨ <Î åfl~°#∞ HÀ=_»=¸ ãïHÍ^Œ∞. JHõ¯_» ~À[O`å Hõ+Ñì¨ _¨ ç Dã¨∞~À=∞O@∂
WO\˜H˘KÕÛ „Ñ¨[Å∞ HÀH˘Å¡Å∞.
www.tlm4all.com
ll.c
4. Hõ+Oì¨ XHõàk¡◊ † Ñ¶e¨ `«O =∞~˘Hõàk¡◊ Jx J#_»OÖ’ ~°K~« Ú`« L^ÕâÌ O◊ U"≥∞ÿ LO@∞Ok ?
[. D =∂@ ~Ô `· ∞« Å`Àáê@∞ q∞QÆ`å Hõ+rì¨ =ÙÅ‰õÄ =iÎã∞¨ OÎ k. „â◊=∞#∞ ^ÀÑ≤_ô K≥Ü∂« ºe J#fl PÖ’K«# „Ñ¨[ÅÖ’ L#flO`«
HÍÅO D ÉèÏ=# H˘#™êQÆ∞`«∂<Õ LO@∞Ok. ~Ô `· ∞« Å∞ q`«<Î åÅ∞ <å@_»O ^ŒQ~æÆ ∞° flOz ÑÖ@ WO\˜H˜ =KÕÛ =~°‰Äõ Ñ¨_Õ
Hõ+Oì¨ J#∞Éè"í H·≥ "õ ^Õ ºŒ O. HÍi‡‰õΩÅ∞ Ñï„â◊=∞Ö’¡ Ñ¨_Õ HõëêìÅ∞ ‰õÄ_® WO`Õ ! ^ÀÑ≤_ô H˘#™êQÆ∞`ÀOk Jx K≥ÑÊ¨ _»O
~°K~« Ú`« L^ÕâÌ O◊ .
5. Ñ¨Ö@ ¡ˇ ∂à◊√¡ =∂#= ãÖÑ¶∂¨ xH˜ DÜ«∞QÆÅ P#O^•xfl K«∂¿ã `≥Åã¨∞HÀ"åe Jx ZO^Œ∞Hõ<åfl~°∞. Ñ¨Ö@
4a ¡ˇ ∂à◊√¡ Hõhflà◊√¡
ÃÑ_»∞`«∞#flq – nxfl q=iOK«O_ç ?
[. Ñ¨Ö¡ˇ J~Ú<å Ñ¨@fl=∞~Ú<å ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ q∞„â◊=∞O J<Õ =∞øeHõ ã¨`åºxfl JOwHõiOKåe. Ñ¨Ö@¡ˇ ∂à◊√¡ =∂#= ãÖÑ¶∂¨ xH˜
W=fiQÆey# P#O^ŒO – SHõ=∞`«ºOQÍ LO_»@OÖ’, =∞#ã¨∞Ö’ =∂@ W`«~∞° Å`À K≥ÑÊ¨ HÀ=_»OÖ’, x+¨¯Å‡+ÖQÍ
„Ñ¨=iÎOK«_O» Ö’ LOk. W=hfl K≥a`Õ `≥e¿ãk H˘O`« =∂„`«"∞Õ ! J#∞Éèqí ¿ãÎ Jã¨Ö#·ˇ P#O^ŒO JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’H˜
=ã¨∞OÎ k. JO^Œ∞Hˆ ~°K~« Ú`« nxfl K«∂¿ã `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe Jx K≥áêÊ~°∞.
.tlm
Ñ¨Ö@ ¡ˇ ∂à◊Ö¡ ’ „â◊=∞‰õΩ `«QæÆ Ñ¶e¨ `«O ^˘~°H_õ O» ÖË^∞Œ HÍ|\˜ì Jq Hõhflà◊√¡ ÃÑ@ì_O» ã¨ÇÏ¨ [O. ÃÑQ· Í =Åã¨Å ¿Ñ~°∞`À
KåÖÏ=∞Ok Ñ¨\ÏflÅ‰õΩ áÈ=_»O`À Ñ¨Ö@ ¡ˇ ∂à◊√¡ Hõà◊ `«ÑÊ≤ ¿ÑÅ=OQÍ HõxÑ≤ã∞¨ <Î åfl~Ú.
6. Ñ¨Ö@ ¡ˇ ∂à◊√§ ã¨∞aèHO∆õ QÍ LO>Ë ^ÕâO◊ ã¨∞aèHO∆õ QÍ LO@∞Ok. JÖÏO\˜ Ñ¨Ö@ ¡ˇ ∂à◊√§ ~ÀA ~ÀA‰õΩ `«=∞ LxH˜x ãÖã¨¯ $ux
P`«‡#∞ HÀÖ’Ê`«∞<åfl~Ú. WO^Œ∞‰õΩ QÆÅ HÍ~°}ÏÅ∞ U"≥∞ÿ LO\Ï~Ú. Wq HõàH◊ àõ Ö◊ Ï_®ÅO>Ë =∞#O UO K≥Ü∂« ºe?
[. XHõÑÙ¨ Ê_»∞ Ñ¨ÖÖ¡ˇ ’¡, Ñ¨\ÏflÖ’¡ [<åÉèÏ q+¨Ü∞« OÖ’ ã¨=∞`ÒÅº`« LO_Õk. WÑ¨ÙÊ_»∞ =Åã¨Å∞ Z‰õΩ¯"≥· JO^Œ~∂° #QÆ~åÅ"≥Ñ· Ù¨
"≥ÚQÆ∞Kæ ∂« Ñ¨Ù`«∞<åfl~°∞. JO^Œ∞Hõx Ñ¨ÖÅ¡ˇ ∞ "≥Å"≥ÅÉ’`«∞<åfl~Ú. =º=™êÜ«∞O y@∞ìÉÏ@∞HÍHõáÈ=_»O, „Ñ¨H$õ u "≥Ñ· s¨ `åºÅ∞
Z‰õΩ¯= HÍ=_»O, ÑÖ@ KÕuH˘KÕÛ^•HÍ #=∞‡HõO ÖËHáõ È=_»O =O\˜ HÍ~°}ÏÅ∞ Ñ¨ÖÅ¡ˇ ÃÑ· "≥=· ÚMÏºxfl ÃÑOK«∞`«∞<åfl~Ú.
U^À ~°HOõ QÍ ÑÖ@ KÕuH˘zÛ<å ^ŒàÏsÅ KÕuÖ’ ~Ô `· ∞« Å∞ "≥∂ã¨áÈ`«∞<åfl~°∞.
w
„Ñ¨É∞íè `«fi q^è•<åÖ’¡ ^Œ∂~°^$Œ +≤,ì áê~°^~Œ ≈° Hõ`« ÖËHáõ È=_»O =Å¡ q`«<Î åÅ∞, Z~°∞=ÙÅ∞, ÉÏºO‰õΩ ~°∞}ÏÅ∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ
KåÖÏ q+¨Ü∂« Ö’¡ ~Ô `· ∞« "≥∂ã¨áÈ`«∞<åfl_»∞. q^Œ∞ºK«ÛHù Î˜ ãïQÍ LO_»Háõ È=_»O =Å¡, h\˜ áê~°∞^ŒÅ ™œHõwww.tlm4all.com ~º° O ÖËHáõ È=_»O
=Å¡ ÑÖ@Å‰õΩ `«y# hà◊√¡ ^˘~°H_õ O» ÖË^∞Œ .
ww
Ñ¨ÖÅ¡ˇ ∞ =∞m¡ HõàH◊ àõ Ö◊ Ï_®ÅO>Ë „Ñ¨É∞íè `«fi q^è•#Ö’¡ áê~°^~Œ ≈° Hõ`« J=ã¨~O° . q^•º"≥^· ºŒ ™œHõ~åºÅ∞, ~À_»∞,¡ "åÇ¨Ï<åÅ∞
=O\˜ =∞øeHõ ™œHõ~åºÅ∞ Ñ¨ÖÅ¡ˇ ‰õΩ ‰õÄ_® qãïÎ OKåe. „Ñ¨H$õ u "≥Ñ· s¨ `åºÅ#∞ J_»∞H¤ ÀQÆÅ, xÜ«∞O„uOK«QÅÆ ™êOˆHuHõ
<≥Ñ· Ù¨ }Ïºxfl Jaè=$kú KÕã≤ Ñ¨ÖÖ¡ˇ ’¡ J=∞Å∞ Ñ¨~K° åe. #^Œ∞Å J#∞ãÖ^è•#O =O\˜ Ñ¨#∞Å∞ KÕ¿ãÎ *ÏfÜ«∞ ™ê÷~ÚÖ’ [Å
q"å^•Å∞ Ñïëê¯~°"∞≥ ÿ ZO`À h~°∞ ã¨=Ú„^ŒO áêÅ∞ HÍ‰õΩO_® ~Ô `· ∞« Å á⁄ÖÏÖ’¡H˜ „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∞OÎ k. JÑ¨C_»∞ Ñ¨ÖÅ¡ˇ ∞
HõàH◊ àõ Ö◊ Ï_»`å~Ú.
23
www.tlm4all.com
om
7. Ñ¨Ö@ ¡ˇ ∂à◊√¡ „Ñ¨âßO`« rq`« ™œMÏºxH˜ Ñ¨Ù\˜àì √◊ ¡ – nxfl ã¨=∞i÷ã∂¨ Î ã¨=∂^è•#O ~åÜ«∞O_ç ?
[. Ñ¨Ö@¡ˇ ∂à◊√¡ „Ñ¨H$õ u X_çÖ’ LO\Ï~Ú HÍ|\˜ì „Ñ¨âßO`« rq`åxH˜ Ñ¨Ù\˜àì √◊ Q¡ Í<Õ ÉèÏqOK« =K«∞Û. ÃÑ~· Q° ÍÅ∞Å∞, Ñ≤ÅH¡ ÍÅ∞=Å∞,
Ñ¨KÛ« \˜ KÕÅ∞, Ñ¨‰Ω∆õ Å H˜ÅH˜ÖÏ~å"åÅ∞ W=hfl =∞#∞+¨µÅ‰õΩ PÇ¨^¡ •xfl HõeyOz "≥∞=ÿ ∞~°ÑO≤ Ñ¨K¿Õ ã"Õ! P=ÙÅ∞, Z^Œ∞ÅÌ ∞,
Qˆ ^≥Å∞, HÀà◊√,¡ ‰õΩHõ¯Å∞, ÃÑOÑ¨Ù_»∞ Ñ¨‰Ω∆õ Å∞... WÖÏ Z<Àfl „áê}∞Å`À rq`«O QÆ_Ñ» Q¨ eÆ Qˆ J=HÍâ◊O Ñ¨Ö@ ˇ ∂à◊Ö¡ ’<Õ
Åaèã∞¨ OÎ k. |∞∞`«∞=ÙÅHõ#∞QÆ∞}OQÍ Ñ¨ÓKÕ Ñ¨ÓÅ∞, ÑÖ_»∞¡ â◊s~åxH˜ =∞#ã¨∞û‰õΩ ‰õÄ_® PÇ¨^¡ •xfl, P~ÀQÍºxfl W™êÎ~Ú.,
[# ™êO„^Œ`« `«‰Ωõ ¯=QÍ LO_ç „Ñ¨H$õ uÖ’H˜, `«#Ö’H˜ `å#∞ `˘Oy K«∂ã¨∞HÀQÆeQˆ J=HÍâ◊O Ñ¨Ö@ ¡ˇ ∂à◊Ö¡ ’ Z‰õΩ¯=QÍ
www.tlm4all.com
LO@∞Ok. =∂#= ãÖ|O^è•Å q+¨Ü∞« OÖ’#∂ Ñ¨ÖÖ¡ˇ ’¡ „Ñ¨`ºÕ Hõ`« HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k. ‰õΩÅ =∞`« Éè^Ë •ÅHõf`«OQÍ |O^è∞Œ `«fi
ll.c
"åK«HÍÅ`À Ñ≤Å∞K«∞‰õΩO@∂ K«H¯õ x ãÖ„Ñ¨^•Ü«∂xfl áê\˜™êÎ~∞° Ñ¨Ö@ ¡ˇ ∂i "å~°∞. JO^Œ∞=Å¡ Jq „Ñ¨âßO`« r=<åxH˜
Ñ¨Ù\ì̃à¡ı !
5. â◊`H« õ =∞^è∞Œ i=∞

1. q"ÕH˜ ÅHõ} ∆ ÏÖËq ? 4a
[. =∞Oz K≥_∞» Å `Õ_® `≥Å∞ã¨∞H˘x „Ñ¨=iÎ™êÎ_∞»
¿Ñ^Œ"åi`À =∞OzQÍ =∂\Ï¡_ç KÕ`<« #·≥ O`« ^•#O KÕ™êÎ_∞»
hK«"∞≥ #ÿ ã¨∞MÏÅHÀãÖ J|^•úÅ∞ P_»_∞» .
J#=ã¨~"° ∞≥ #ÿ "å^Œ#Å‰õΩ kQÆ_∞» .
Ç¨Ï^Œ∞gÌ ∞i „Ñ¨=iÎOK«_∞» .
.tlm
2. ãÖÑ¨^Œ Z=i =^Œ‰Ì Ωõ =zÛ KÕ~∞° `«∞Ok ?
[. `«#‰õΩ#flO`«Ö’ c^•aH˜¯ „Ñ¨[Å‰õΩ, n#∞Å‰õΩ ™êÜ«∞Ñ¨_`» å_»∞ q"ÕH,˜ "åix qã¨∞HÀ¯‰õΩO_® =∞Oz =∂@Å`À ÖÏeã¨∂Î
LO\Ï_»∞. W@∞=O\˜ "åà◊¡ ^ŒQ~æÆ Hˆ° ÅH©∆ ‡^Õq QÆ∞@∞ì K«ÑÙ¨ Ê_»∞ HÍ‰õΩO_® =zÛ KÕ~∞° `«∞Ok. ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ J#fl^•#O, =G^•#O
ÖÏO\˜ U ^•<åÅ∞ KÕã<≤ å =∞Oz Ñ¶e¨ `åÅ∞ =™êÎ~Ú. JO^Œ∞Hˆ Jáê„`« ^•#O K≥Ü∞« º=^Œ<Ì åfl~°∞. JÖÏ KÕ¿ãÎ Hõ_∞» Ñ¨Ù
xO_ç# "å_çH˜ QÍÔ~Å∞ KÕ^∞Œ ÖÏO\˜ ™ê"≥∞`«Å∞ QÆ∞~°∞Î `≥K∞« ÛHÀ"åeû =ã¨∞OÎ k.
3. ^ÕâÉ◊ Ïè +¨Å B#fl`åºxfl ÃÑOK«_=» ∞O>Ë Uq∞\˜ ?
[. XHõ ^ÕâO◊ Ö’ =∂\Ï¡_Õ ÉèÏ¿+ P ^Õâ◊ ÉèÏ+¨. n<Õfl =∞#O =∂`«$ÉèÏ+¨QÍ ‰õÄ_® =º=Ç¨Ïiã¨∞<Î åflO. B#fl`«ºO JO>Ë
Q˘Ñ¨Ê^Œ#O. ^Õâ◊ ÉèÏ+¨Å B#fl`åºxfl ÃÑOK«_»=∞O>Ë P ÉèÏ+¨Ö’ ™êÇ≤Ï`åºxfl ã¨∞ãÖÑ¨#flO KÕÜ«∞_»O, Ñ¨^Œ*ÏÖÏxfl
ÃÑOK«_O» ÖÏO\˜ Ñ¨#∞Å∞ KÕÜ∞« _»O. Ñïâ’^è#Œ Å∞ qã¨Î $`«OQÍ [iy`Õ Ñ¨^*Œ ÏÅO ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. =∞~˘Hõ JOâ◊O – =∞#
w
ÉèÏ+¨ÃÑ· =∞#ˆH z#fl K«∂Ñ¨Ù `«Q^Æ ∞Œ . =∞# J=∞‡#∞ =∞#O Q“~°qOK«Hõ áÈ`Õ W`«~∞° Öˇ=~°∂ Q“~°qOK«#>Ë¡ =∞# ÉèÏ+¨#∞
=∞#"Õ∞ Q“~°qOK«Hõ áÈ`Õ Ñ¨~å~Ú "åà◊√¡ Jã¨Å∞ Q“~°qOK«~∞° . nxfl ^Œ$+≤Öì ’ ÃÑ@∞ìH˘x =∞# ÉèÏ+¨#∞ =∞#O www.tlm4all.com
Q“~°qOK«∞HÀ"åe.
4. WuÇ¨™ê=∞$`« J<Õ Ñ¨^ºŒ ÉèÏ"åxfl g∞ ™⁄O`«=∂@Ö’¡ ~åÜ«∞O_ç.
ww
[. D Ñ¨^ºŒ ~°K~« Ú`« QÆ∞=∞‡#fl QÍi ÅH©∆ ‡ #~°ãO≤ Ç¨Ï â◊~‡° .

ÉèÏ~°`^« âÕ O◊ WuÇ¨ãÖ J<Õ J=∞$`«O`À JÅ~å~°∞`ÀOk.
Wk "Õ^=Œ ∞O„`åÅ =∞Ç≤Ï=∞`À Ñ¨q„`«"∞≥ Oÿ k.
P~°¬ ãÖã¨¯ $u J<Õ r=#n [ÖÏÅ∞ WHõ¯_» x~°O`«~O° „Ñ¨=Ç≤Ïã¨∞OÎ \Ï~Ú.
™êÇ≤Ï`«º ã¨fi~å#O^ŒO`À JO^ŒOQÍ LOk.
Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ PÖ’K«#Å#∞ f„=OQÍ P"åÇ¨Ï# KÕã∞¨ HÀ=_»"∞Õ ÉèÏ~°`^« âÕ ßxH˜ *ÏfÜ«∞ „=`«O
24
www.tlm4all.com
5. ã¨[#˚ ÅHõ} ∆ ÏÅ∞ ¿Ñ~˘¯#O_ç.
om
[. =∞OzQÍ =∂\Ï¡_∞» `å~°∞.
ã≤iãÖÑ¨^ÅŒ ∞ ÖËHáõ È~Ú<å ÉÏ^èÑŒ _¨ ~» ∞° .
QÆ∞~°∞=ÙÅ q+¨Ü∞« OÖ’ q#Ü«∞OQÍ LO\Ï~°∞.
¢ãÅÎ‘ #∞ Q“~°q™êÎ~∞° . Ñ¨~å~Ú ¢ãÅÎ‘ #∞ `«e=¡ Öˇ K«∂™êÎ~∞° .
L#flO`«Ö’ W`«~∞° Å‰õΩ ^•#O KÕ™êÎ~∞° .
ã¨∞MÏÅ HÀãÖ J|^ŒOú K≥ÑÊ¨ ~°∞.
www.tlm4all.com
ll.c
Z=ig∞^• JkèHOõ QÍ ~åQÆO, ^Õfi+Ö LO_»=Ù.
‰õΩÅ, =∞`« Éè^Ë •ÅHõf`«OQÍ LO\Ï~°∞.
SHõ=∞`åºxfl, âßOux HÀ~°∞‰õΩO\Ï~°∞.
W`«~∞° Å ^ÀëêÅ∞ "≥`H« ‰õ Ωõ O_® P`«‡ q=∞~°≈ KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï~°∞.
6. <≥u· Hõ qÅ∞=ÅO>Ë Uq∞\˜? g∞~°∞ QÆ=∞xOz# qÅ∞=Å#∞ ¿Ñ~˘¯#O_ç.
[. =∂#= ã¨=∂[O Hˆ =∆ ∞OQÍ H˘#™êQÆ_O» HÀãÖ H˘xfl Hõ@∞ìÉÏ@¡#∞, xÜ«∞=∂Å#∞ U~°Ê~°∞K«∞‰õΩOk. ã¨=∂[OÖ’ =∞x+≤
4a
ZÖÏ #_»∞K«∞HÀ"åÖ’ Wq É’kè™êÎ~Ú. g\˜x <≥u· Hõ qÅ∞=Å∞ J#=K«∞Û. Ñ¨~å~Ú ¢ãÅÎ‘ #∞ `«=∞ JHõ¯ K≥Öà¡ˇ ¡◊ ÖÏQÍ
K«∂_»QÅÆ QÆ_O» , J#=ã¨~O° QÍ J|^•úÅ∞ P_»Háõ È=_»O, Jã¨Å∞ J|^•úÅ∞ P_»‰Ωõ O_® LO_»QÅÆ QÆ_O» W=hfl <≥u· Hõ
xÜ«∞=∂=oÖ’ ÉèÏQÍÖË! Ç¨Ïiâ◊ÛO„^Œ∞_»∞ áê\Õz# ã¨`º« „=`«O, N~å=Úx UHõÑf¨ fl „=`«O, |∞^Œ,ú QÍOnèÅ JÇ≤ÏO™ê„=`«O
=O\˜=hfl <≥u· Hõ qÅ∞=Å‰õΩ `å~å¯}ÏÅ∞.
=∂ Tà’¡ L#fl XHõ =ºH˜Î KåÖÏ ^è~Œ ‡° |^ŒOú QÍ rq`«O QÆ_áç ê_»∞. Ñ¨H¯õ "å_ç á⁄ÖÏÅ#∞ J„Hõq∞OK«∞HÀ"åÅxQÍx,
.tlm
J<åºÜ«∞OQÍ _»|∞ƒ ãÖáêkOKåÅx HÍx PÜ«∞#‰õΩ LO_Õk HÍ^Œ∞. `å#∞ J<åºÜ«∞O KÕÜ∞« ‰õΩO_® LO_»@"Õ∞ HÍ^Œ∞†
Z^Œ∞\˜"å~°∞ J<åºÜ«∞O KÕã<≤ å ã¨ÇÏ≤ OKÕ "å_»∞ HÍ^Œ∞. PÜ«∞# rq`«O JO`å xÑ¨ÙÊÖÏ QÆ_zç Ok. JO^ŒHˆ <Õ"∂≥ PÜ«∞#
ÃÑ^ŒQÌ Í ^è#Œ =O`«∞_»∞ ‰õÄ_® HÍÖËHáõ ÈÜ«∂_»∞. HÍh „Ñ¨[Å#∞ <≥u· Hõ =∂~°Oæ Ö’ ÃÑ\ÏìÅO>Ë TiH˜ F QÆ∞_ç J=ã¨~=° ∞x
PÜ«∞# XHõ ^Õ"åÅÜ«∞O xi‡OK« `«ÅÃÑ\Ïì_∞» . Ñ¨Ó@‰õΩ QÆuÖËx "å_»∞ ^Õ"åÅÜ«∞O ZÖÏ Hõ_`» å_»x KåÖÏ=∞Ok
Pâ◊Û~°ºáÈÜ«∂~°∞, ZQÆ`åo KÕâß~°∞. HÍh, ã¨=∂[O =∞Oz K≥_∞» Å HõÅ~ÚHõ Hõ^•! PÜ«∞# „Ñ¨Ü∞« `åflxfl Jaè#OkOz#
"å~°∂ L<åfl~°∞. ^è#Œ =O`«∞Å"≥∞ÿ LO_ô `å=Ú KÕÜ∞« ÖËx Ñ¨x PÜ«∞# KÕÜ∞« |∂#∞‰õΩ#flO^Œ∞‰õΩ ãÖ`À+¨Ñ_¨ ç KÕÜ¸ « `«
#OkOz# "å~°∂ L<åfl~°∞. `«ÖÏ XHõ K≥~Úº ™êÜ«∞=∞OkOKÕ ãïH˜ Tà’¡ QÆ∞_ç "≥eã≤Ok. QÆ∞_ç q∞yeOk. PÜ«∞#
Éè∫uHõOQÍ QÆuOKå~°∞. KåÖÏ =∞Ok Ç¨Ï$^ŒÜ∂« Ö’¡ q∞yeáÈÜ«∂~°∞. P QÆ∞_çH˜ =KÕÛ "å~°O^Œ~∂° ^Õ=Ù_ç`À áê@∞
w
PÜ«∞##∂ `«Å∞Û‰õΩO@∞O\Ï~°∞. PÜ«∞# rq`«O =∂ JO^ŒiH© P^Œ~≈° O.

6. <Õ<i≥ y# |∂~°∞Åæ www.tlm4all.com
ww
1. |∂~°∞Åæ , Ñ≤.q. QÍ~°¡ ãÖ|O^èOŒ QÆ∞~°∞t+¨º ãÖ|O^èOŒ ÖÏO\˜k. nxfl ã¨=∞i÷ã∂¨ Î ~åÜ«∞O_ç.
[. Ñ≤.q. #~°ãO≤ Ç¨~å=ÙQÍ~°∞ |∂~°∞Åæ "åi =^ŒÌ JO^ŒiHõO>Ë ExÜ«∞~ü <åºÜ«∞"åkQÍ LO_Õ"å_»∞. z#fl a_»Ã¤ Ñ· LO_Õ
=∞=∞HÍ~°"∞Õ |∂~°∞Åæ "åiH˜ Ñ≤.q. QÍiÃÑ· LO_Õk. |∂~°∞Åæ "åi ^ŒQ~æÆ ° LO_Õ ã‘xÜ«∞~ü QÆ∞=∂™êÎ Ñ≤.q. QÍix
HÀÑ¨Ñ_¨ <ç å |∂~°∞Åæ "å~°∞ =∂„`«O „¿Ñ=∞`À KÕ~n° âß~°∞. ^•O`À Ñ≤.q. QÍ~°∞ K˘~°=QÍ |∂~°∞Åæ "åi PÑ¶ã‘ ∞¨ ‰õΩ "≥o¡
ExÜ«∞~°‰¡ Ωõ ÖÁOQÆx z‰õΩ¯ Hˆ ã¨∞Å∞ K«k"Õ "å~°∞. nxfl |\˜ì gik QÆ∞~°∞t+¨º ãÖ|O^èOŒ Jx K≥ÑÊ¨ =K«∞Û.
25
www.tlm4all.com
2. 'ã¨~ˆ ! J=hfl P@Ö’ LO_Õ"QÕ Í !— Jx |∂~°∞Åæ "å~°∞ J<Õ"å~°∞ Hõ^• ! U ãÖ^Œ~ƒ° Où Ö’ ZO^Œ∞Hõ<"Õ å~°∞ ?
om
[. |∂~°∞Åæ "å~°∞ rq`«OÖ’ Z<Àfl X_ç^∞Œ _»∞‰õΩÅ∞ Z^Œ∞~˘¯<åfl~°∞. J~Ú<å PÜ«∞# K«eOK«Ö^Ë ∞Œ . qÑ¨`¯« ~° Ñïã≤`÷ ∞« Å∞
Ãã#· ºOÖÏ K«∞@∞ì=Ú\˜#ì Ñ¨ÙÊ_»∞ PÜ«∞# Z^Œ∞~˘_ç¤ xeKå~°∞. ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ „^ÀÇ¨ÏO `«ÅÃÑ\˜#ì Ñ¨ÙÊ_»∞, „Ñ¨`º« ~°∞Å÷ ∞ ^Œ∂+≤Oz#Ñ¨ÙÊ_»∞
`«~K° ∞« PÜ«∞# J=hfl P@Ö’ LO_Õ"QÕ Í J<Õ =∂@"å_Õ"å~°∞. JO>Ë PÜ«∞# rq`åxfl F P@ÖÏ fã¨∞‰õΩ<åfl~°x J~°O÷ .
rq`«OÖ’ QÔ Å∞áÈ@=ÚÅ∞, ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ∞ =ã¨∂áÎ È`«∂ LO\ÏÜ«∞x "å\˜ QÆ∞iOz ÃÑ^ŒQÌ Í Ñ¨\ Oì˜ K«∞HÀ"åeû# Ñ¨x
ÖË^xŒ PÜ«∞# L^ÕâÌ O◊ .
www.tlm4all.com
3. |∂~°∞Åæ "åix „áê`«óã¨‡~°}Ü © Ú« Åx Ñ≤.q. QÍ~°<åfl~°∞. nxfl ã¨=∞i÷ã∂¨ Î ~åÜ«∞O_ç.
ll.c
[. „áê`«óã¨‡~°}Ü © Ú« ÅO>Ë á⁄^Œ∞<Ì flÕ `«Å∞ÛHÀ^Œy#"å~°∞. ™ê^è•~°}OQÍ =∞Ç¨Ï~°∞¬Å∞, ^Õ=Ùà◊√¡ ÖÏO\˜ "å~°∞ JO^ŒiH© „áê`«ó
ã¨‡~°}©Ü«ÚÖË ! HÍh rq`åÖ’¡ ÉÏQÍ ã¨Ç¨Ü«∞Ñ¨_ç# =º‰õΩÎÅ *Ïa`å „Ñü "åiH© „Ñ¨`ÕºHõOQÍ LO@∞Ok. Ñ≤.q.
#~°ãO≤ Ç¨Ï~å=Ù QÍiH˜ |∂~°∞Åæ ~å=∞Hõ$ëê‚~å=ÙQÍ~°∞ P`«‡ qâßfiãÖ HõeQˆ ÖÏ KÕâß~°∞. J^Õ PÜ«∞#‰õΩ âßã¨#ã¨ÉÅíè ∞
`«k`«~° „Ñ¨^âÕ ßÖ’¡ N~å=∞ ~°HQ∆õ Í xezOk. `«#ÃÑ· |∂~°∞Åæ "å~°∞ K«∂Ñ≤# „¿Ñ=∞H˘nÌ‰Äõ _® PÜ«∞##∞ „áê`«óã¨‡~°}Ü
© Ú« Å∞QÍ
ÉèÏqOKå~°∞.
4. |∂~°∞Åæ "åi =ºH˜`Î fi« O – =∞Ç¨ÏŸ#fl`« ÅHõ} ∆ ÏÅ∞.
4a
[. U =∞x+≤ q[Ü«∂xÔH<· å P`«‡qâßfiãÖ KåÖÏ „Ñ¨^•è # ÅHõ} ∆ O. |∂~°∞Åæ "åiÖ’ Jk "≥∞O_»∞QÍ LOk. á⁄\˜"ì å_≥<· å
QÆ\ "ì˜ å_»x JxÑ≤OK«∞‰õΩ<åfl_»∞. J=ã¨~O° =zÛ#Ñ¨Ù_»∞ `«# qâ◊fi~°∂ÑÖ K«∂Ñ≤OKÕ"å_»∞. `å#∞ fã¨∞‰õΩ#fl x~°Ü ‚ ∞« O g∞^Œ
QÆ\ Qì˜ Í xÅ|_ç LO_Õ"å~°∞ Hõ#∞Hõ<Õ =∞Oz áê~°"¡ ∞≥ O>ËiÜ«∞<£QÍ QÆ∞iÎOÑ¨Ù á⁄O^•~°∞. ‰õΩÅ=∞`åÅ‰õΩ Jf`«OQÍ JO^Œsfl
P^ŒiOz JO^Œi =∞#fl#Å∞ á⁄O^•~°∞. `«#Ö’x Ö’áêÅ#∞ x~°ƒÜ ù ∞« OQÍ K≥ÑÙ¨ ÊHÀQÆey# x~å_»O|~° rq`«O PÜ«∞#k.
.tlm
H“Å∞^•s K«\Ïìxfl `«Ü∂« ~°∞ KÕã≤ ™ê=∞º"å^Œ =º=ã¨‰÷ Ωõ c[O "Õâß~åÜ«∞#. ~å[H©Ü∞« <åÜ«∞‰õΩÅ∞ `«#`À\˜ ÃÑ^ŒÌ ÃÑ^ŒÌ
=º‰õΩÅÎ Hõ<åfl, `«#Hõ<åfl ZO`À `«‰Ωõ ¯= ™ê÷~ÚÖ’ L#fl ¿Ñ^ŒÅ∞, |ÅÇ‘Ï#∞Å∞, |_»∞QÆ∞Å QÆ∞iOz PÖ’zOKåÅx PK«~}° ^•fi~å
x~°∂Ñ≤OKå~åÜ«∞#. =∞Oz "å^Œ<åÑ¨\ =˜ ∞, =∞`åf`« =ºH˜`Î fi« O, ™œ[#ºO, |Ç¨ïÉèÏ+¨Å`À ÑïK«Ü∞« O LO_»@O,
Ñ¨~ÀÑ¨HÍiQÍ LO_»@O PÜ«∞# =ºH˜`Î fi« OÖ’x „Ñ¨`ºÕ Hõ ÅHõ} ∆ ÏÅ∞.
5. <Õ<i≥ y# |∂~°∞Åæ áê~îO° P^è•~°OQÍ ''Q˘Ñ¨Ê"åi ™êOQÆ`º« O =Å¡ HõeQˆ ã¨∂ÊùiÎ Q˘Ñ¨ÊQÍ LO@∞Ok—— – ã¨=∞i÷OK«O_ç.
[. „Ñü "åiH© rq`«OÖ’ Z=~À XHõ~∞° ã¨∂ÊiÎQÍ xÅ∞ã¨∂<Î Õ LO\Ï~°∞. n<Õfl =∞#O ~ÀÖò"∂≥ _»Öò JO@∞O\ÏO Q˘Ñ¨Ê "åix
ã¨∂ÊùiQÎ Í fã¨∞‰õΩO>Ë giH© J@∞=O\˜ ÅHõ} ∆ ÏÖË JÅ=_»`å~Ú. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ Ñ≤.q. #~°ãO≤ Ç¨~å=ÙQÍ~°∞ |∂~°∞Åæ
w
"åix ã¨∂ÊùiQÎ Í fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. |∂~°∞Åæ "å~°∞ ÖÏÜ«∞~üQÍ Hˆ ã¨∞ fã¨∞‰õΩ<Õ@Ñ¨ÙÊ_»∞ ÃÑÅ·¶ ∞ÃÑ· ~ˆ MÏ=∂„`«OQÍ <À\ò ~åã≤
ÃÑ@∞ì‰Ωõ <Õ"å_»∞. ^•x P^è•~°OQÍ<Õ HÀ~°∞Öì ’ "åkOK«QeÆ Qˆ "å~°∞. Wk Ñ≤.q. QÍiH˜ ÉÏQÍ =zÛ `å#∞‰õ Ä_® J=∞Å∞
www.tlm4all.com
KÕ¿ã „Ñ¨Ü∞« `«flO KÕâß_»∞. |∂~°∞Åæ "å~°∞ Z^Œ∞\˜"åix <˘Ñ≤ÊOK«‰Ωõ O_® =º=Ç¨ÏiOKÕ f~°∞#∞ Ñ≤.q. QÍ~°∞ ÉÏQÍ
ww
PHõoOÑ¨Ù KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl~°∞. HÍ|>Ëì #~°ãO≤ Ç¨~å=Ù QÍ~°∞ ‰õÄ_® =∞Oz áê~°"¡ ∞≥ O>ËiÜ«∞<£QÍ ¿Ñ~°∞ `≥K∞« Û‰õΩ<åfl~°∞. Q˘Ñ¨Ê"å~°∞
H˜+¡ Ñì¨ i¨ ã≤`÷ ∞« Å∞ Z^Œ∞~Ô #· Ñ¨ÙÊ_»∞ ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_‰» Ωõ O_® "å\˜x ZÖÏ Z^Œ∞~°∞¯<åfl~À K«∂¿ãÎ giH© JÖÏO\˜ „¿Ñ~°}Ë HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
ÉèÏq rq`«OÖ’ g~°∞ ‰õÄ_® JÖÏˆQ =º=Ç¨ÏiOKÕ J=HÍâ◊O LOk. HÍ|\˜ì Q˘Ñ¨Ê"åi ™êOQÆ`º« O Q˘Ñ¨Ê ã¨∂ÊùixÎ xOÑ¨Ù
`«∞O^Œ#_»OÖ’ ãÖ^ÕÇÏ¨ O ÖË^∞Œ . |∂~°∞Åæ "å~°∞ |Ç¨ïÉèÏëê HÀq^Œ∞_»∞. D ÅHõ} ∆ "Õ∞ Ñ≤.q. QÍiH˜ ‰õÄ_® JÅ=_çOk.
PÜ«∞# Pf‡Ü«∞`«#∞ JO^ŒiH© ÑÖz#>Ë¡ g~°∂ ÑÖKå~°∞. WÖÏ rq`«OÖ’x Z<Àfl áê~å≈fiÅ#∞ "å~°∞ „Ñ¨`º« HõO∆ QÍ
Ñ¨~ÀHõO∆ QÍ „Ñ¨ÉÏè q`«O KÕ™êÎ~#° _®xH˜ gi^ŒiÌ rq`åÖË x^Œ~≈° #O.
26
www.tlm4all.com
7. #QÆ~° w`«O
om
1. #QÆ~O° JO>Ë Uq∞\˜? Ñ¨Ö‰¡ˇ Ωõ #QÆ~åxH˜ `Õ_® Uq∞\˜ ?
[. #QÆ~O° JO>Ë Ñ¨@} ì O. g\˜x =Úxûáêe\©Å∞QÍ HÍ~ÀÊˆ~+¨#∞¡QÍ qÉèlí ™êÎ~∞° . Ñ¨@} ì ÏÖ’¡ 50 "ÕÅ #∞Oz HÀ\˜,
JO`«H<õ åfl ÃÑQ· Í<Õ [<åÉèÏ LO@∞Ok. _èbç ,¡ =ÚOÉˇ,· HÀÖòH`õ å, K≥<fl·≥ , ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^£, ÉˇOQÆà¥◊ ~ü =O\˜q #QÆ~åÅ∞.
P^è∞Œ xHõ ™êOˆHuHõ Ñï*Ï˝#O #QÆ~åÅÖ’ Z‰õΩ¯=.
www.tlm4all.com
Ñ¨ÖÖ¡ˇ ’¡ ™œHõ~åºÅ∞ `«‰Ωõ ¯=. ~À_»∞¡ ãïQÍ LO_»=Ù. =∞Ozh\˜ ™œHõ~º° O LO_»^∞Œ . q^Œº, "≥^· ºŒ ã¨^∞Œ áêÜ«∂Å∞ LO_»=Ù.
ll.c
x~°O`«~O° q^Œ∞º`«∞Î LO_»^∞Œ . HÍx Ñ¨ÖÖ¡ˇ ’¡ „Ñ¨âßO`«`,« Ñ¨~ã° Ê¨ ~° Pf‡Ü«∞`«Å∞ Z‰õΩ¯=. Ñ¨ÖÅ¡ˇ #∞ ÑÖKåÜ«∞fÅ∞QÍ,
"Õ∞[~ü ÑÖKåÜ«∞fÅ∞QÍ [<åÉèÏ „áêuÑ¨kHõ# ÑïQÆ}ã˜ ∞¨ OÎ \Ï~°∞.
2. #QÆ~° rqH˜ fiHõ ^ŒH¯õ ^Œ∞, HÀiHõ zHõ¯^Œ∞ J<Õ ÑÖ‰õΩÖÎ ’¡x "åã¨"Î åxfl q=iOK«O_ç.
[. #QÆ~O° Ö’ x=ã≤OKÕ =∞x+≤H˜ ã¨ÇÏ¨ [OQÍ<Õ Ñ¨xÉèÏ~°O Z‰õΩ¯=. #QÆ~O° Ñïkä Z‰õΩ¯= HÍ|\ì̃ „Ñ¨Ü∂« } ^Œ∂~°O
Z‰õΩ¯=QÍ LO@∞Ok. JO^Œ∞Hõx L^ÀºQÍÅ‰õΩ "≥à"¡ı åà◊√¡ `˘O^Œ~Q° Í |Ü«∞Å∞^Õ~åe. L~°∞‰õΩÅ Ñ¨~∞° QÆ∞Å g∞^Œ "≥àÏ¡e.
"åÇ¨Ï<åÅ ~°nÌ `«ÑÊ≤ OK«∞HÀ"åe. JO^Œ∞=Å¡ #QÆ~° rqH˜ fiHõ ^˘~°HHõ õ áÈ=_»O ã¨ÇÏ¨ [O. #QÆ~O° Ö’ |`«HÍÅO>Ë
4a
Z‰õΩ¯= _»|∞ƒÅ∞ HÍ"åe. z#fl z#fl L^ÀºQÍÅ∞ KÕ¿ã "åiH˜ Hõhã¨ J=ã¨~åÅ∞ f~°∞ÛHÀ=_»O ‰õÄ_® Hõ+ì̈OQÍ<Õ
LO@∞Ok. JO^Œ∞Hõ<Õ HÀiHõ zHõ¯^Œ∞ J<åfl~°∞. JO>Ë KåbKåÅx ãÖáê^Œ#`À "åi =∞#ã¨∞Ö’x HÀiHõÅ∞ f~°=x
J~°O÷ .
3. D áê~îO° P^è•~°OQÍ #QÆ~O° ZÖÏ LO>Ë HõqH˜ #K«∞Û`«∞O^À `≥ÅÑÖ_ç ?
.tlm
[. HÍÅ∞ëêºÅ‰õΩ ~°}Q˘} ^èfiŒ #∞Å‰õΩ ^Œ∂~°OQÍ LO_®e.
Láêkè J=HÍâßÅ∞ Hõhã¨ ™œHõ~åºÅ∞ LO_®e
Wà◊√¡ qâßÅOQÍ LO_®e
Pi÷Hõ JO`«~åÅ∞<åfl SHõ=∞`«ºO LO_®e
=∂#=`«fiO Ñï=∞oOKåe.
4. #QÆ~° r=#OÖ’ „Ñü‰õÄÖÏOâßÅ =~°#‚ : Hõq PO`«~º° O
[. #QÆ~° r=# "åã¨qÎ `«#∞ JO^ŒiH© `Õ@`≥ÅO¡ KÕã≤ =Åã¨ÅÃÑ· "åº"≥∂Ç¨xfl `«yOæ Ñ¨ KÕÜ∞« _»O
^Œ∂~°ÑÙ¨ H˘O_»Å∞ #∞#∞Ñ¨Ù JO\Ï~°∞. JÖÏˆQ #QÆ~O° Ñ¨Ö¡ˇ "åã¨∞Å‰õΩ JO^ŒOQÍ HõxÑ≤ã∞¨ OÎ @∞Ok.
w
"åiH˜ Jã¨Å∞ ã¨`åºxfl K≥ÑÊ¨ _»O L#flO`«Ö’ ã¨∞YOQÍ Ñ¨ÖÖ¡ˇ ’<Õ |`«H=õ ∞x K≥ÑÊ¨ _»O
www.tlm4all.com
5. #QÆ~O° Ö’ =∞x+≤ r=# q^è•#O.
[. #QÆ~O° Ö’ =∞x+≤ W#ÃÑÊ>ˇÖì ÏO\˜ W~°∞HÔ #· =ÚiH˜ "å_»ÅÖ’ |`«∞‰õΩ`«∞<åfl_»∞. XHõi ÉÏQÀQÆ∞Å∞ =∞~˘Hõ~∞° K«∂¿ã FÑ≤Hõ
ww
fiHõ ÖË=Ù. UHÍ‰õΩÅ∞QÍ rq`åÅ∞ QÆ_∞» Ñ¨Ù`«∞O\Ï~°∞. ÖËzOk "≥Ú^ŒÅ∞ Ñ¨_∞» ‰õΩ<Õ =~°‰Ωõ L~°∞‰õΩÅ∞ Ñ¨~∞° QÆ∞ÖË! WO`«
Hõ+Ñì¨ _¨ ®¤ Ñ¶e¨ `«O =∂„`«O PtOz# ™ê÷~ÚÖ’ LO_»^∞Œ .
6. JO^Œ~∂° #QÆ~åÖ’¡ rqOKåÅx ZO^Œ∞Hõ#∞‰õΩO\Ï~°∞ ?
[. Ñ¨ÖH¡ˇ <õ åfl Ñ¨@flOÖ’ Láêkè J=HÍâßÅ∞ Z‰õΩ¯=
Ñ¨Ö`¡ˇ À áÈe¿ãÎ Ñ¨@flOÖ’ =∞øeHõ =ã¨`∞« Å∞ (q^Œº, "≥^· ºŒ O, `åQÆ∞h~°∞) Z‰õΩ¯=
27
www.tlm4all.com
qÖÏã¨=O`«"∞≥ #ÿ rq`«O QÆ_Ñ» =¨ K«∞Û.
om
Ñ¨ÖÖ¡ˇ ’¡ =º=™êÜ«∞O ÖÏÉè™í ê\˜QÍ LO_»Hõ áÈ=_»O`À #QÆ~åÖ’¡ rqOKåÅx HÀ~°∞‰õΩO\Ï~°∞.
#QÆ~° rq`«OÖ’ Z^Œ∞\˜"åi *’HõºO `«‰Ωõ ¯=
Z=i Jaè~∞° K«∞Å Hõ#∞QÆ∞}OQÍ "å~°∞ |`«H=õ K«∞Û
7. #QÆ~° rq`«O – ™ê~åâ◊O.
[. "åÇ¨Ï<åÅ ~˘^Œ`À QÆO^Œ~Q° Àà◊OQÍ LO@∞Ok.
www.tlm4all.com
W~°∞HÔ #· =ÚiH˜ "å_»Ö’¡ TÑ≤~å_»x |`«∞‰õΩÅ∞ QÆ_á» êe.
ll.c
Ys^≥#· Éè=í O`«∞Å∞ =ÚiH˜"å_»Å Ñ¨H¯õ Ñ¨H¯õ <Õ HõxÑ≤™êÎ~Ú
Sâ◊fi~°ºO – ^•i„^ŒºO ã¨=∂O`«~° ~ˆ YÖÏ¡ Ñ¨H¯õ Ñ¨H¯õ <Õ HõxÑ≤™êÎ~Ú.
#QÆ~O° Ö’ JO^Œi rq`åÅ∞ „Ñ¨`ºÕ Hõ"∞≥ #ÿ "Õ† HÍx XHõix XHõ~∞° P~°O÷ KÕã∞¨ ‰õΩ<Õ fiHõ Z=iH© ÖË^∞Œ .
Ñ≤ÅÅ¡ rq`åÅÖ’ K«^∞Œ =Ù `«ÑÊ¨ =∞~À JOâßxH˜ ^•^•Ñ¨ÙQÍ „áê^è•#ºO LO_»^∞Œ .
„Ñ¨=∂^•Å∞ á⁄Oz LO\Ï~Ú.
ZO^Œ~∞° <åfl =∞#∞+¨µÅ∞ WHõ¯_» UHÍ‰õΩÖË. 4a
Wk XHõ Ñ¨^‡Œ =ÓºÇ¨ÏO. XHõ™êi „Ñ¨"tÕ ¿ãÎ uiy |Ü«∞@‰õΩ ~å=_»O Hõ+Oì¨ .
8. <Õ_∞» #QÆ~° r=#O ZO^Œ∞‰õΩ ãÖH˜+¡ Oì¨ QÍ =∂iOk ?
[. =Åã¨Å =Å¡ [<åÉèÏ ÉÏQÍ ÃÑiyOk.
nx=Å¡ r=# =ºÜ«∞O ÃÑ~°Q_Æ O» ã¨ÇÏ¨ [O
.tlm
J=ã¨~åÅ "Õ∞~°‰Ωõ #QÆ~åÅ∞ qãïÎ OK«Hõ áÈ=_»O =Å¡ |`«∞‰õΩÅ∞ W~°∞HÔ · áÈÜ«∂~Ú
H˘kÌ=∞Ok HÀãÖ L^ÕtÌ Oz# ™œHõ~åºÅ#∞ KåÖÏ =∞Ok "å_Õãi¨ H˜ H˘~°`« ~å=_»O =∂=¸ÖË
WO^è#Œ qxÜ≥∂QÆO Z‰õΩ¯"≥· HÍÅ∞+¨ºO JkèHOõ HÍ=_»O qK«H} ∆õ Ï ~°ÇÏ≤ `«OQÍ â◊‡âß<åÅ∞, K≥é∞=ÙÅ∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q
P„Hõq∞Oz Ñ¨Ó_çÛ"Õã≤ Wà◊√¡ Hõ@∞ìHÀ=_»O =Å¡ "å# h~°∞ |Ü«∞@‰õΩ áÈÖËHõ Wà◊Ö¡ ’H˜ ~å=_»O
WÖÏO\˜ HÍ~°}Ï =Å¡ #QÆ~° r=#O ãÖH˜+¡ Oì¨ QÍ =∂~°∞`ÀOk.
9. #QÆ~åxfl ~°™êÜ«∞# âßÅQÍ .... Ñ¨^‡Œ =ÓºÇ¨ÏOQÍ .....
[. ~°™êÜ«∞#âßÅÖ’ Z<Àfl „^Œ"åÅ∞ ã‘™êÖ’¡ áÈã≤ ÃÑ\˜ì LO\Ï~Ú.
~°H~õ H° ÍÅ ~°OQÆ∞Ö’¡ LO\Ï~Ú
w
J=hfl UHÍO`«OÖ’ L#fl =∞#∞+¨µÖÏ¡O\˜q

#QÆ~O° Ö’x =∞#∞+¨µÅ‰õΩ ‰õÄ_® Z=i „Ñ¨`ºÕ Hõ`Å« ∞ "åi‰õΩ<åfl Z=~°∂ "å~°O`«@QÍ "å~°∞ |Ü«∞@ Ñ¨_\» ÏxH˜
JOwHõiOK«~∞° . ~°™êÜ«∞#âßÅÖ’ U „^Œ=O ^Õx`À Hõe¿ãÎ U LÑ¨„^Œ=O =ÚOK«∞H˘ã¨∞OÎ ^À `≥b^Œ∞. #QÆ~www.tlm4all.com
O° Ö’x =∞#∞+¨µÅ∞
‰õÄ_® JO`Õ. JO^Œ∞Hõ<Õ #QÆ~åxfl Hõq ~°™êÜ«∞# âßÅ`À áÈÖÏÛ_»∞.
ww
Ñ¨^‡Œ =ÓºÇ¨ÏO â◊„`«∞=Ù#∞ =kèOK«_®xH˜ ~åAÅ∞ Ñ¨<flÕ =ÓºÇ¨ÏO. WHõ¯_» =∞# Pâ◊ÖË =∞# â◊„`«∞=ÙÅ∞. Jq =∞#efl
#QÆ~O° J<Õ Ñ¨^‡Œ =ÓºÇ¨ÏOÖ’H˜ <≥_`» å~Ú. "å\˜ #∞O_ç |Ü«∞@ Ñ¨_@ » O Hõ+Oì¨ . =∞# rq`åefl Ñ¨}OQÍ ÃÑ@ì_®xH˜
JHõ¯_» Z<Àfl q+¨Ü∂« Å∞ PHõi¬ã∞¨ OÎ \Ï~Ú. "åºáê~°∞Å∞ =∞#ˆH "Õ∞Å∞ KÕã∞¨ #Î fl@∞¡ "å~Ú^• Ñ¨^`úŒ ∞« Ö’¡ Z<Àfl =ã¨∞=Î ÙÅ∞
W=fiEÑ¨Ù`å~°∞. h ^ŒQ~æÆ ° „Ñ¨ã∞¨ `Î åxH˜ XHõ¯ ÃÑ™· ê ‰õÄ_® ÖËHáõ È~Ú<å Ñ¨~"° åÖË^∞Œ . #∞"Àfi |O_çH/˜ HÍ~°∞‰õΩ/WO\˜H˜
Ü«∞[=∂xq HÍQÆÅ=Ù. HÍx P JÑ¨ÙÊÖË x#∞fl XHõ ÉÏxã¨QÍ =∂iÛ Hõ@∞ìH^õ ÅŒ hÜ«∞‰õΩO_® KÕ™êÎ~Ú. W^Õ Ñ¨^‡Œ =ÓºÇ¨ÏO.
28
www.tlm4all.com
8. Ü«∞‰õΩ∆ _ç JÑ¨ÙÊ
om
1. QÍeÖ’ nÑ¨=Ú ÃÑ\˜ì ^Õ=Ù_® h =∞Ç≤Ï=∞ J<Õ ™ê"≥∞`«#∞ ^•ã¨∞ ZO^Œ∞‰õΩ J<åfl_»∞ ?
[. QÍeÖ’ nÑÖ ÃÑ_ç`Õ Jk QÍeH˜ PiáÈ`«∞O^À LO@∞O^À `≥b^Œ∞. PiáÈ=_®xH˜ J=HÍâ◊O Z‰õΩ¯=. Ü«∞‰õΩ∆ _»∞ JÑ¨ÙÊ
fi¿ãÎ Ñ¨k"ÕÅ∞ W™êÎ#x ~å=∞yi ^•ã¨∞H˜ =∂@ WKåÛ_»∞. =∞m¡ =∂@ =∂iÛ Ü«∞‰õΩ∆ _»∞ ÉÏH©Ö’ Jã¨Å∞ fi¿ã<Î Õ ^•ã¨∞H˜
_»|∞ƒ W™êÎ#<åfl_»∞. nO`À ~å=∞yi =∂@ QÍeÖ’ nÑÖÖÏ LO^Œx ^•ã¨∞ J<åfl_»∞. QÍeÖ’ nÑÖ xÅ|_»#>Ë¡
~å=∞yi W™êÎ##fl Ñ¨k"ÕÅ∞ ~åHõáÈ=K«Ûx J~°O÷ . =∞x+≤ `å#∞ KÕÜ∂« eû# Hõ~"Î° åºxfl KÕÜ∞« ‰õΩO_® ÉèÏ~°=∞O`å ^Õ=Ùx
www.tlm4all.com
ll.c
g∞^ŒHˆ <≥>@ ìË Ñ¨ÙÊ_»∞ D ™ê"≥∞`«#∞ "å_»`å~°∞.
2. ^•ã¨∞ Hõ#HÍ~å=ÙÅ ¿ãflÇ¨ÏO ZÖÏO\˜k ?
[. ^•ã¨∞ ^•#je. Hõ#HÍ~å=Ù Ñ¨~å#flÉè∞í ‰õΩ¯ JO>Ë W`«~∞° Å Wà◊Ö¡ ’¡ Éè’[#O KÕã∂¨ Î HÍÅO QÆ_∞» Ñ¨Ù`«∞O\Ï_»∞. Hõ#HÍ~å=Ù
uO_ç Ñ¨Ù+≤ì L#fl"å_»∞. `«# ‰õΩ@∞O| Ñïã≤u÷ JO`«O`« =∂„`«OQÍ L<åfl ^•ã¨∞ JÑ¨ÙÊ_»ÑÙ¨ Ê_»∞ Hõ#HÍ~å=Ù‰õΩ Éè’[#O
ÃÑ_»∞`«∞O\Ï_»∞. HÍHõáÈ`Õ HÍã¨Î ^≥ÑÙ¨ Ê`«∞O\Ï_»∞. ÉÏH© fˆ~Û q+¨Ü∞« OÖ’ Hõ#HÍ~å=Ù ~å=∞yi Ñ¨HÍ∆ <Õ =∂\Ï¡_ç ^•ã¨∞x
^≥|ƒH˘\Ïì_∞» . ~å=∞yi `«# ÉèÏ~°º #_çy Ñ¨k"ÕÅ∞ fã¨∞H˘x ^•ã¨∞‰õΩ W"åfie Jx ã¨∂zOKå_»∞. nxfl |\˜ì gi
4a
¿ãflÇ¨ÏOÖ’ Ñ¨~åK«HÍÅ∞, Ñ¨~ã° Ê¨ ~° „¿Ñ=∞Å∞ ~Ô O_»∂ L<åflÜ«∞x `≥Å∞ã¨∞OÎ k.
3. ‰õÄeÔH<· å áÈÖË#∞., ‰õÄeáÈ`Õ<Õ =∞Ozk ?
[. ^•ã¨∞ P`å‡aè=∂#O HõÅ"å_»∞. ÑÖ_ç`∞« _»∞, Hõq, WO\’¡ u#_®xH˜ ÖËHáõ È`Õ W|ƒOk Ñ¨_`» å_Õ `«ÑÊ¨ kQÆ*ÏiáÈ_»∞.
~å=∞yi ‰õÄeáÈ`å~°∞ J#flÑ¨ÙÊ_»∞ ^•ã¨∞ ÑÖ_ç`∞« _»∞ HÍ|\˜ì ‰õÄb J<Õ Ñ¨^•xfl `≥Å∞QÆ∞ POQÆ¡ J~å÷Å`À qâı+¡ ã≤ ∂¨ Î
["å|∞ WKåÛ_»∞. <Õ#∞ U Ñ¨x KÕÜ∞« _®xH˜ ‰õÄÖÏQÍ áÈÖË#∞. JO^Œ∞=Å¡ <åâ◊#"≥∞áÿ È`Õ</Õ =∞~°}¿˜ ã<Î Õ =∞Ozk – Jx
.tlm
J~°O÷ .
4. Hˆ â◊=^•ã¨∞ Ñ¨~ÀÑ¨HÍi Jx P`å‡aè=∂#O HõÅ"å_»x ZÖÏ K≥ÑÊ¨ QÆÅ=Ù ?
[. "Õ=ÚÅ"å_»Ö’ „Ñ¨[Å∞ ^•ã¨∞ Ñ¨~ÀÑ¨HÍ~åxfl K≥ÑÙ¨ ÊHÀ=_»O qx ~å=∞yi ã¨Ç¨ Ü«∞OHÀãÖ ^•ã¨∞ ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ =KåÛ_»∞. `«#
WÅ∞¡ QÆ_=» HõáÈ~Ú<å Hõ#HÍ~å=ÙÖÏO\˜ "åà◊x¡ P^Œ~∞° ã¨∂<Î Õ L<åfl_»∞. nxfl |\˜ì ^•ã¨∞ Ñ¨~ÀÑ¨HÍi Jx K≥ÑÊ¨ =K«∞Û. Zxfl
Pi÷Hõ W|ƒO^Œ∞Å∞ L<åfl PÜ«∞# Z=ih Ü«∂zOK«Ö^Ë ∞Œ . Hõ+ãì¨ =¨ ∞Ü«∞OÖ’ ‰õÄeÑ¨xH˜ ‰õÄ_® "≥àÖ¡◊ HË áõ È`«∞<åfl#x ÉÏ^èŒ
Ñ¨_®¤_∞» . nxfl |\˜ì ^•ã¨∞ P`å‡aè=∂#O HõÅ"å_»x `≥Å∞ã¨∞OÎ k. =∂#Ç¨xHõ#fl =∞~°}=Ú "Õ∞Å∞ Jx ^•ã¨∞ |ÅOQÍ
#=∂‡_»∞ HÍ|>Ëì =∞~°}O˜ K«_"» ∞Õ =∞Ozk ‰õÄeH˜ áÈ=_»O Hõ<åfl Jx #=∂‡_»∞.(x*ÏxH˜ ‰õÄbH˜ áÈ=_»O Q“~°=„Ñ¨^"Œ ∞≥ #ÿ
q+¨Ü∞« "Õ∞ : HÍx ^•ã¨∞ ÖÏO\˜ =º‰õΩÅÎ ∞ =∞^èºŒ `«~Q° uÆ q∞^ä•ºQ“~°"åÅ‰õΩ Ö’<≥· JÖÏ ÉèÏqã¨∞OÎ _Õ"å~°∞) ~å=∞yi _»|∞ƒ
w
ZQ˘æ\#ì˜ Ñ¨Ê\˜H© ''<å‰õΩ Z=fi~°∂ W=fi#Hõ¯~°Ö^Ë ∞Œ † t=Ù_Õ L<åfl_»∞—— Jx nè=∂ „Ñ¨H\õ ™˜ êÎ_∞» . nxfl |\˜ì ^•ã¨∞ P`å‡aè=∂#O
`≥Å∞ã¨∞OÎ k. "≥Ú^Œ\’¡ W+Öì ÖË#@∞¡ HõxÑ≤Oz<å, ã¨∂\˜áÈ\˜ =∂@Å∞ J<åfl z=~°‰Ωõ ~å=∞yi Ñ¨www.tlm4all.com x KÕãÃ≤ Ñ@ì_®xH˜
JOwHõiOKå_»∞. nxfl |\˜ì ^•ã¨∞ „Ñ¨^=Œä ∞HÀÑ≤ J~Ú<å Ñ¨~ÀÑ¨HÍ~°Q∞Æ }O HõÅ"å_»x `≥Å∞ã¨∞OÎ k.
ww
5. JÑ¨ÙÊ WKÕÛ "åi ã¨fiÉèÏ=O.

[. ~å=∞yi Ü«∞‰õΩ∆ _çH˜ Ñ¨<fl≥ O_»∞ ÅHõÅ∆ ∞ JÑ¨ÙÊ WKåÛ_»∞. Jk uiy ~åÖË^∞Œ . ~Ô O_»∞"ÕÅ ãÖ=`«û~åÅ∞ QÆ_zç áÈÜ«∂~Ú.
JÑ¨ÙÊ WzÛ# "åà◊‰¡ Ωõ Z<Õflà◊¡ `«~åfi`« J~Ú<å ÉÏH© =ã¨∂Å∞ KÕÜ∂« Åx =ÙO@∞Ok. D Hõ^ÖŒä ’ JÑ¨ÙÊ fã¨∞‰õΩ#fl Ü«∞‰õΩ∆ _»∞
"≥Ú^Œ@QÍ Ñ¨<fl≥ O_»∞ ÅHõÅ∆ ∞ K≥eO¡ Kå_»∞. JÑ¨ÙÊ WzÛ#"åiH˜ JO`å XˆH™êi uiy ~å"åe Jx LO@∞Ok. JÑ¨ÙÊ
fã¨∞‰õΩ#fl "å~°∞ =∂„`«O H˘kÌH˘kÌQÍ K≥eã¡ ∞¨ OÎ \Ï~°∞. Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ Ñ¨H¯õ "åi KÕuÖ’H˜ áÈ`Õ ziyáÈ~ÚQÍx ~å^Œ@, _»|∞ƒÅ∞
YO_» YO_®Å∞QÍ =ã¨∞OÎ ^Œ@. Wk Ñ¨Ó~°fiHÍÅO K≥ÑÊ≤ # =∂@. JÑ¨ÙÊ WzÛ#"åà◊√¡ ÉÏH© ~å|@∞ìHÀ=_®xH˜ J<ÕH~õ H° ÍÅ
29
www.tlm4all.com
=∂~åæÅ#∞ PÖ’z™êÎ~∞° . Z=i`À K≥a`Õ Ñ¨x ™ê#∞‰õÄÅO J=Ù`«∞O^À "åix ~°OQÆOÖ’H˜ fã¨∞H˘x =™êÎ~∞° . ‰õΩÉË~∞° _ç
om
¿ã=‰õΩ_≥#· Ü«∞‰õΩ∆ _çH˜ JÑ¨ÙÊ WzÛ# ~å=∞yi ‰õΩÉË~∞° _çH˜ t=Ù_»∞ ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»x `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. JO^Œ∞=Å¡ t=Ù_ç`À
‰õΩÉË~∞° _çH˜ K≥ÑÊ≤ ¿ãÎ PÜ«∞# `«# ¿ã=‰õΩ}˜fl =∞O^ŒeOz JÑ¨ÙÊ fˆ~ÛÖÏ KÕ™êÎ_x» ~å=∞yi #=∂‡_»∞. =∞i t=Ù_çx ZÖÏ
„Ñ¨ã#¨ flO KÕã∞¨ HÀ"åe? ^•x HÀãÖ ^•ã¨∞#∞ P„â◊~ÚOKå_»∞. nxfl |\˜ì JÑ¨ÙÊ =ã¨∂Å∞ KÕã∞¨ HÀ=_®xH˜ Zxfl uÑ¨ÊÖˇ<· å
Ñ¨_`» å~°x ZO`« ^Œ∂~°"∞≥ <ÿ å "≥àÏÎ~x° J~°=÷ ∞ø`«∞Ok. JÑ¨ÙÊ =ã¨∂Å∞ KÕÜ∞« _»OÖ’ `«=∞‰õΩ ™êÜ«∞O KÕã#≤ "åiH˜ uiy
ã¨Ç¨ Ü«∞O KÕã∞¨ OÎ \Ï~°∞.
www.tlm4all.com 9. |ã¨"Õâ◊fi~° Ñï}Ü«∞O
ll.c
1. JÅOHÍ~°O J\Ï¡ LO_»\ÏxH˜ HÍ~°}ÏÖËq ?
[. |ã¨=Ü«∞º ÃÑO_çH¡ ˜ |Å^Õ= ^ŒO_»<åÜ«∞‰õΩ_»∞ `«# Ñ¨\Ïì}Ïxfl =∞Hõ~`° À~°}ÏÅ`À, =∞}˜`À~°}ÏÅ`À, =∞ÖˇÑ¡ Ó¨ Å `À~°}ÏÅ`À
JÅOHõiOKå_»∞. g^è∞Œ Å#∞ Hõã∂¨ iÎ `À JeHÕKå_»∞. g^è∞Œ ÅÖ’ =Ú`åºÅ`À =ÚQÆ∞Åæ ∞ ÃÑ\Õì Kå_»∞. |ã¨=Ü«∞º Ñ¨@∞ì
=„™êÎÅ∞ ^èiŒ Oz â◊s~°O xO_® Éèãí ‡¨ O Ñ¨Óã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. #∞^Œ∞@ qÉè∂í u ~ˆ YÅ∞ ^èiŒ OKå_»∞. [OQÆ=∞^Õ=~°Å#∞ Ñ¨ÓlOz#
Ñ¨ÙëêÊÅ#∞ `å#∞ ã≤QÖÆ ’ ^èiŒ OKå_»∞. ~°∞„^•HõÅ∆ ∞ ^èiŒ Oz eOQÆÑ™¨ ê~Ú`«=∞<Õ Y_®æxfl #_»∞=Ú‰õΩ Hõ@∞ì‰Ωõ <åfl_»∞. D ÃÑo¡
4a
g~°â=·‹ =∞`« ãÖ„Ñ¨^•Ü«∂xH˜ K≥OkOk HÍ|>Ëì JÅOHÍ~°} WÖÏ LOk.
2. <Õ\ ˜ q"åÇ¨Ö’¡ =^è∂Œ =~°∞Å JÅOHõ~} ° ÖˇÖÏ LO\ÏÜ≥∂ ~åÜ«∞_»O.
[. <Õ\ ˜ q"åÇ¨Ö’¡ =^è∂Œ =~°∞Å JÅOHõ~} ° Ö’ Z‰õΩ¯=QÍ WÑ¨Ê\˜H© ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞ Ñ¨^`úŒ ∞« ÖËfl J#∞ãïã¨∞<Î åfl~°∞. =^è∂Œ =~°∞Å∞
Ñ¨@∞ì|@ìÅ∞ Hõ@∞ìHÀ=_»O, #∞^Œ∞@ ÉÏã≤HOõ , HõàÏº}Ñ¨Ù ÉÁ@∞ì ÃÑ@∞ìHÀ=_»O, |∞QÆgæ ∞^Œ #Å¡ K«∞Hõ¯ ÃÑ@∞ìHÀ=_»O =O\˜q
ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞ Ñ¨^`úŒ ∞« Å∞.
.tlm
W\©=Å H˘xfl P^è∞Œ xHõ áÈHõ_Å» ∞ ‰õÄ_® HõxÑ≤ã∞¨ <Î åfl~Ú. |∂º\©áê~°~¡ Hü ˜ "≥o§ JÅOHõiOK«∞HÀ=_»O, eÑπãHì≤ `± À
ÃÑk=∞Å‰õΩ ~°OQÆ∞Å∞ J^Œ∞HÌ À=_»O, ™ÈflÅ∞ ~åã¨∞HÀ=_»O =O\˜q =^è∞Œ =Ù q+¨Ü∞« OÖ’ HõxÑ≤™êÎ~Ú. =~°∞_»∞ HÀ@∞
^èiŒ OK«_O» `«Å‰õΩ QÆ∞_»¤ Hõ@∞ìHÀ=HõáÈ=_»O =O\˜ Ñ¨#∞Å∞ KÕã∞¨ <Î åfl_»∞.
3. |ã¨"âÕ fi◊ ~°∞x QÆ∞iOz ~åÜ«∞O_ç ?
[. Ñ¨~=° ∞ t=Ù}˜fl P~åkèOKÕ"å~°O`å XHõ>Ë =∞`«=∞x K≥|∞`«∂ ‰õΩÅ, *Ïu, =~°,æ =~°‚ Éè^Ë •Å`À ãÖ|O^èOŒ ÖËx ã¨=∞ã¨=∂[
™ê÷Ñ#¨ ‰õΩ Hõ$+≤ KÕã#≤ =∞Ç¨`«∞‡_»∞ |ã¨"âÕ fi◊ ~°∞_»∞. HÍ~ÚHõ"∞Õ HÔ Ö· ÏãÖ („â◊=∞ r=#"Õ∞ L`«=Î ∞"≥∞#ÿ k) Jx QÆ\ Qì˜ Í K≥ÑÊ≤ #
^è~·≥ º° âße. Ç≤ÏOQÆ∞àıâfi◊ ~° ÉèÏQÆ"å\˜ J„QÆÇ¨ ~°OÖ’ =∂^•O| =∂k~åA ^ŒOÑ¨`∞« Å‰õΩ 1160Ö’ [x‡OKå_»∞. |Å^Õ=Ùx
‰õÄ`«∞~°∞ QÆOQÍO|#∞ q"åÇ¨ÏO KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl_»∞. |ã¨=Ü«∞º Ñ¨@∞ì =„™êÎÅ∞ ^èiŒ Oz â◊s~°O xO_® Éèãí ‡¨ O Ñ¨Óã¨∞‰õΩ<åfl_»∞.
#∞^Œ∞@ qÉè∂í u ~ˆ HõÅ∞ ^èiŒ OKå_»∞. [OQÆ=∞^Õ=~°Å#∞ Ñ¨ÓlOz# Ñ¨ÙëêÊÅ#∞ `å#∞ ã≤QÖÆ ’ ^èiŒ OKå_»∞. ~°∞„^•HõÅ∆ ∞
w
^èiŒ Oz eOQÆÑ™¨ ê~Ú`«=∞<Õ Y_®æxfl #_»∞=Ú‰õΩ Hõ@∞ì‰Ωõ <åfl_»∞. Ñ¨Ó~°fi[#‡Ö’ W`«#∞ Ñ¨~=° ∞ t=Ù_ç "åÇ¨Ï#"≥∞#ÿ #OkˆHâ◊fi~°∞_»x
K≥áêÎ~°∞. www.tlm4all.com
4. D áê~îO° ™ê~åOâßxfl g∞ =∂@Ö’¡ ~åÜ«∞O_ç.
ww
[. #QÆ~åÅOHõ~} ° : |ã¨=Ü«∞º ÃÑO_çH¡ ˜ |Å^Õ= ^ŒO_»<åÜ«∞‰õΩ_»∞ `«# Ñ¨\} ì Ïxfl =∞Hõ~`° À~°}ÏÅ`À, =∞}˜`À~°}ÏÅ`À,
=∞ÖˇÑ¡ Ó¨ Å `À~°}ÏÅ`À JÅOHõiOKå_»∞. g^è∞Œ Å#∞ Hõã∂¨ iÎ `À JeHÕKå_»∞. g^è∞Œ ÅÖ’ =Ú`åºÅ`À =ÚQÆ∞Åæ ∞ ÃÑ\Õì Kå_»∞.
Ju^è∞Œ Å‰õΩ Z^Œ∞~ˆ y =∞~åº^Œ KÕâß_»∞.
P@áê@Å∞ : JHõ¯_» HÀÖÏ@O, Q˘O_ç,¡ ¿Ñi}˜, Hˆ oHõ, *’Hõ =O\˜ #$`åºÅ∞ „Ñ¨îŒ ≈OKå~°∞. KèåOQÆ∞Éèàí Ï J<Õ "≥∞K«∞ÛHÀÅ∞
=∂@Å∞ qxÑ≤OKå~Ú. "Õ}∞ g}Ï ^èfiŒ #∞Å∞ =∂~°∞„"≥∂QÍ~Ú. H˘O^Œ~∞° P#O^Œw`åÅ∞ =∞iH˘O^Œ~∞° â◊OHõ~° w`åÅ∞
áê_®~°∞. H˘O^Œ~∞° t"å#O^ŒOÖ’ =Úxy ã¨∞Yx„^Œ áÈÜ«∂~°∞.
30
www.tlm4all.com
|ã¨=Ü«∞º JÅOHõ~} ° : |ã¨=Ü«∞º Ñ¨@∞ì =„™êÎÅ∞ ^èiŒ Oz â◊s~°O xO_® Éèãí ‡¨ O Ñ¨Óã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. #∞^Œ∞@ qÉè∂í u ~ˆ YÅ∞
om
^èiŒ OKå_»∞. [OQÆ=∞^Õ=~°Å#∞ Ñ¨ÓlOz# Ñ¨ÙëêÊÅ#∞ `å#∞ ã≤QÖÆ ’ ^èiŒ OKå_»∞. ~°∞„^•HõÅ∆ ∞ ^èiŒ Oz eOQÆÑ™¨ ê~Ú`«=∞<Õ
Y_®æxfl #_»∞=Ú‰õΩ Hõ@∞ì‰Ωõ <åfl_»∞. PÜ«∞#‰õΩ P#O^Œ ÉÏëêÊÅ∞ =KåÛ~Ú. ~À=∂OK«O HõeyOk.
JÖÏO\˜ |ã¨"âÕ fi◊ ~°∞}˜fl K«∂ã≤ |Å^Õ=Ù_»∞ `«# [#‡ ^è#Œ º"≥∞Oÿ ^Œ#∞‰õΩ<åfl_»∞. `«# ‰õÄ`«∞~°∞#∞ WzÛ ÃÑo¡ KÕâß_»∞.
5. „áêp# HÍ"åºÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# áê~îåÅ∞ K«^=Œ _»O =Å¡ HõeQˆ „Ñ¨Ü∂≥ [<åÅ#∞ q=iOK«O_ç.
[. „áêp# HÍ"åºÅ∞ K«^=Œ _»O =Å¡ P<å\˜ PKå~åÅ∞, ãÖ„Ñ¨^•Ü«∂Å∞, "Õ+É¨ Ïè +¨Å∞ `≥Å∞™êÎ~Ú.
www.tlm4all.com
P<å\˜ ~åAÅ, „Ñ¨[Å Pi÷Hõ ã≤u÷ QÆ`∞« Å∞, „^Œ=º q^è•#O JOK«<å "ÕÜ∞« =K«∞Û.
ll.c
„Ñ¨[Å ™ê=∂lHõ r=# q^è•#O `≥Å∞ã¨∞OÎ k.
P ~ÀAÖ’¡ ÉèÏ+¨#∞ ZÖÏ "å_Õ"å~À `≥Å∞ã¨∞OÎ k.
ÉèÏ+¨g∞^Œ Ñ¨@∞ì, Ñ¨^ãŒ O¨ Ñ¨^Œ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.
Ñ¨^ºŒ ~°K#« #∞ P™êfikOKÕ ÅHõ} ∆ O JÅ"å@∞ Ñ¨_∞» `«∞Ok.
JÑ¨Ê\˜ Ö’HõO f~°∞ ZÖÏ LO@∞O^À `≥Å∞ã¨∞OÎ k.
=∂#= ã¨fiÉèÏ"åÅ∞ `≥Å∞™êÎ~Ú. 4a
=∂#ã≤Hõ qHÍãÖ Hõey xO_≥#· =ºH˜`Î fi« O JÅ=_»∞`«∞Ok.
10. =∂ „Ñ¨Ü«∞`«flO
1. ™ê=∂#ºOQÍ K«i„`« x~å‡`«Å∞QÍ „ã‘ÅÎ ‰õΩ QÆ∞iÎOÑ¨Ù ^˘~°H^õ ∞Œ . nO`À g∞~°∞ UH©Éqíè ™êÎ~å? ZO^Œ∞‰õΩ?
.tlm
[. D "åHõºO`À "Õ∞=Ú UH©Éqíè ™êÎO. U ~°OQÆOÖ’<≥<· å Ñ¨Ù~°∞ëêkèHºõ `Õ Hõ#|_»∞`ÀOk. Ñ≤`$« ™êfi=∞º ÉèÏ=*ÏÅO`À L#fl
K«i„`«HÍ~°∞Å∞ ¢ãÅÎ‘ ‰õΩ K«i„`«Ö’ JHõ¯_»H¯õ _» =∂„`«"∞Õ KÀ@∞ HõeÊOKå~°∞. nxfl „ã‘Î L^Œº=∞HÍ~°∞Å∞ „Ñ¨tflã¨∂<Î Õ L<åfl~°∞.
^ÕâO◊ HÀãÖ, „ã‘ÅÎ q=ÚH˜HÎ ÀãÖ ã¨=¸Ç¨ÏOQÍ ¢ãÅÎ‘ ∞ KÕã#≤ áÈ~å\ÏÅ‰õΩ ãÖÑ¶∞¨ ~°¬}Å‰õΩ, ™êkèOz# q[Ü«∂Å‰õΩ `«y#
QÆ∞iÎOÑ¨Ù K«i„`«HÍ~°∞Å∞ W=fiÖË^∞Œ . K«i„`« J<Õ ~°^KŒä „« HÍÅ HÕ^ŒÑ_¨ ç "åi q[Ü«∂Å∞, L^Œº=∂Å∞ <å=∞~°∂áêÅ∞
ÖË‰Ωõ O_® áÈÜ«∂~Ú.
2. ~°K~« Ú„`«∞Å∞ ãÖHõÅ#O KÕã#≤ Ñ¨Ùã¨HÎ ÍxH˜ =∞Ç≤ÏàÏ=~°}O J<Õ ¿Ñ~°∞ ãïáÈ~ÚO^Œx ÉèÏqã¨∞<Î åfl~å ? ZO^Œ∞‰õΩ ?
[. D Ñ¨Ùã¨HÎ ÍxH˜ =∞Ç≤ÏàÏ=~°}O Jx ¿Ñ~°∞ ÃÑ@ì_®xH˜ ~Ô O_»∞ HÍ~°}ÏÅ∞ LO_ç LO_»=K«∞Û. XHõ\ ˜ Wk aè#fl ~°OQÍÖ’¡ Hõ$+≤
KÕã#≤ =∞Ç≤Ïà◊Å q=~åÅ#∞ `≥e¿Ñ „QÆO^äOŒ . ~Ô O_Àk nxfl =∞Ç≤Ïà◊ÖË ãÖHõÅ#O KÕâß~°∞. D ~Ô O_»∞ HÍ~°}ÏÅ =Å¡ D
w
Ñ¨Ùã¨HÎ ÍxH˜ D ¿Ñ~°∞ ãïQÍ<Õ LOk. D Ñ¨^•xH˜ ‰õÄ_® ~Ô O_»∞ ~°HÍÅ J~å÷Å∞ K≥ÑÊ¨ =K«∞Û. =∞Ç≤ÏàÏ{=~°}O. JO>Ë
„âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ =∞Ç≤Ïà◊Å ZOÑ≤Hõ Jx XHõ J~°O÷ . =∞Ç≤Ïà◊ { P=~°} Jx q_»n¿ãÎ K«i„`«Ö’ =∞Ç≤Ïà◊Å∞ P„Hõ www.tlm4all.com
q∞Oz# ™ê÷#O
J<Õ J~°O÷ ‰õÄ_® =ã¨∞OÎ k. WÖÏ aè<åfl~å÷Å∞ =KÕÛÖÏ ZOÑ≤Hõ KÕã#≤ D ¿Ñ~°∞ K«H¯õ QÍ LOk. ~Ô O_»~å÷Å#∞ WKÕÛÖÏ LOk.
ww
3. ''„Ñü"åà◊¥¡ „Ñ¨tflOKå~°∞ K«i„`« ™êy# „Hõ=∂hfl—— Jx „ã‘ÅÎ QÆ∞iOz ~°K~« Ú„`«∞Å∞ ZO^Œ∞‰õΩ ¿Ñ~˘¯<åfl~°∞ ?
[. D „QÆO^äŒ ãÖáê^Œ‰Ωõ Å∞ – ãï^≥ =∂}˜HÍºO| J<Õ P"≥∞#∞ Hõeã≤#Ñ¨Ù_»∞ P"≥∞ ''`«=∞ "Õâßº ‰õΩÅO "åix P_»=^Œ<Ì åfl~°x,
"åi =∂<åºÅ#∞ „Ñ¨É∞íè `«fiO fã¨∞‰õΩ#fl^Œx, HÍh WÑ¨ÙÊ_»∞ Jxfl ‰õΩÖÏÅ "å~°∞ r=<ÀáêkèHÀãÖ P_»∞`«∞<åfl~°h—— Ñ¶~≤ åº^Œ∞
KÕâß~°∞. =∂}˜HÍºO| QÍ~°∞ K≥ÑÊ≤ # =∂@Ö’ x[O LO^Œx ãÖáê^Œ‰Ωõ Å‰õΩ `ÀzOk. =∂}˜HÍºO| QÍ~°∞ XHõ¯~ˆ HÍHõ,
WOÔH^Œ~À ¢ãÅÎ‘ ∞ D q^èOŒ QÍ K«i„`« ™êy# „Hõ=∂xfl J=∞Å∞Ö’ =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ [iy# J<åºÜ«∂xfl `«=∞ ^ŒQ~æÆ ° „Ñ¨tflOKå~°x
ãÖáê^Œ‰Ωõ Å∞ K≥áêÊ~°∞.
31
www.tlm4all.com
4. K«i„`« x~å‡`«Å∞QÍ „Ñ¨^•è #OQÍ L<åfl~°<Õ ÉèÏ=# ãÖáê^Œ‰Ωõ Å‰õΩ HõÅQÆ_®xH˜ HÍ~°}ÏÅ#∞ q=iOK«O_ç.
om
[. 20= â◊`å|ÌÑÙ¨ ™ê=∂lHÍaè=$kúÖ’ ™ê=∂lHõ =∂~°∞ÊÅÖ’ ¢ãÅÎ‘ ÉèÏQÆ™êfi=∂ºxfl QÆ∞iOz PÖ’z¿ãÎ ¢ãÅÎ‘ ‰õΩ =ÚYº
™ê÷#O LO^Œx ãÖáê^Œ‰Ωõ Å‰õΩ JxÑ≤OzOk. „ã‘ÅÎ ∞ KÕã#≤ áÈ~å\ÏÅ∞, áêÅ∞ÑÖK«∞‰õΩ#fl L^Œº=∂Å∞, ~å}Õz#
~°OQÍÅ∞ Z<Àfl L<åfl~Ú. ãÖã¨¯~°} q+¨Ü∂« Ö’¡ ^è~·≥ º° OQÍ =ÚO^Œ_∞» QÆ∞ "Õã≤ "≥Ú^Œ@ q`«O`«∞ q"åÇ¨ÏO KÕã∞¨ ‰õΩ#fl"å~°∞,
*ˇà· ‰¡◊ Ωõ "≥o§#"å~°∞ q^ŒºHÀãÖ L^Œºq∞Oz# "å~°∞, <å@HõO ~ˆ _çÜ∂≥ ã≤x=∂ ~°OQÍÅÖ’ J_»∞QÆ∞ÃÑ\˜#ì "å~°∞, _®Hõ~ì ∞° ,¡
âßG"Õ`ÅÎ« ∞, ãÖw`« #$`«º HõàÏHÍi}∞Å∞ .... WÖÏ ZO`À=∞Ok L<åfl~°∞ HÍ|>Ëì ãÖáê^Œ‰Ωõ Å‰õΩ JÖÏO\˜ ÉèÏ=#
www.tlm4all.com
HõeyOk.
ll.c
''XHõ K≥`· #« º ã¨=¸Ç¨Ï „Ñ¨"åÇ¨ÏOQÍ „ã‘ÅÎ #∞ "Õ∞=Ú K«∂_»QeÆ QÍO. WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ q_çQÍ U XHõ L^Œº=∞OÖ’<À
~°OQÆOÖ’<À Ñ¨xKÕã#≤ ¢ãÅÎ‘ QÆ∞iOz K«kq#Ñ¨ÙÊ_»∞ Hõey# J#∞Éè∂í uH© Ñ¨Å∞ ~°OQÍÅÖ’ Ñ¨xKÕã#≤ =O^ŒÅ=∞Ok
„ã‘ÅÎ #∞ "å~°∞ ™êkèOz# q[Ü«∂Å`À ã¨Ç¨ K«∂_»@O =Å¡ Hõey# J#∞Éè∂í uH© áÈeˆH ÖË^∞Œ . „ã‘ÅÎ K≥`· #« º „Ñ¨"åÇ¨ÏÑ¨Ù
"ÕQOÆ , r=O, P „Ñ¨"åÇ¨Ï „Hõ=∞OÖ’x =∂~°∞ÊÅ∂ Jhfl XHõ H˘`«Î q+¨Ü∂« xfl =∂‰õΩ K≥|∞`«∞#fl@¡xÑ≤OzOk——.
Ñ¨Å∞ ~°OQÍÅÖ’ „ã‘ÅÎ ∞ KÕã#≤ Hõ$+≤x ã¨g∞HõiOK«_O» Ö’ ÉèÏQÆOQÍ ãÖáê^Œ‰Ωõ Å‰õΩ ÃÑ#· K≥ÑÊ≤ # ÖÏO\˜ J#∞Éè"í åÅ∞
Z^Œ∞~°Ü∂« º~Ú HÍ|>Ëì K«i„`« x~å‡`«Å∞QÍ „ã‘ÅÎ ∞ „Ñ¨^•è #OQÍ L<åfl~°x "å~°∞ ÉèÏqOK«QeÆ QÍ~°∞.
4a
5. ''D ¢ãÅÎ‘ O^Œ~∂° D K«i„`«#∞ xi‡OKÕO^Œ∞‰õΩ ZO`« =¸ÅºO K≥eO¡ Kå~À `«ÅK«∞‰õΩO>Ë =∂ QÆ∞O_≥Å∞ |~°∞"≥HÍ¯~Ú——
J#_»OÖ’ Ñ‘iHî Í Hõ~ÅÎ° PO`«~º° O Uq∞\˜ ?
[. K«i„`« x~å‡}OÖ’ ¢ãÅÎ‘ ∞ ‰õÄ_® Z<Àfl `åºQÍÅ∞ KÕâß~°∞. HÍx ^Œ∞~°^$Œ +Öì H˘nÌ "å~°∞ J<å=∞HõOQÍ q∞yeáÈÜ«∂~°∞.
"åi „Ñ¨Ü∞« `åflÅ =Å¡<Õ ™ê=∂lHõ Jaè=$kú [iyOk. J~Ú`Õ gi „Ñ¨Ü∞« `åflÅ‰õΩ Z<Àfl J_»O¤ ‰õΩÅ∞ Z^Œ∞~°Ü∂« º~Ú.
.tlm
g~°∞ Z<Àfl Hõi#î Ñ¨sHõÅ∆ ∞ Z^Œ∞~˘¯<åfl~°∞. ™ê=∂#∞ºÖˇ#· g~°∞ J™ê=∂#º"≥∞#ÿ Ñ¨#∞Å∞ KÕâß~°∞. Z<Àfl q[Ü«∂Å∞ ‰õÄ_®
™êkèOKå~°∞. nxH˜ "å~°∞ ZO`À #+¨áì È"åeû =zÛOk. K«i„`« J<Õ [QÆ<åfl^äŒ ~°^KŒä „« HÍÅ HÕ^Œ "åi LxH˜ =ÚHõ¯Å∞
=ÚHõ¯Å∞ J~ÚºOk. WO`«=∞Oz ™êOÑ¶∞≤ Hõ ~å[H©Ü∞« ™êOã¨¯ $uHõ "å~°ã`¨ åfixH˜ =¸Å"≥∞#ÿ „ã‘ÅÎ #∞ K«i„`« QÆ∞iÎOK«Ö^Ë <Œ Õ
ÉÏ^è#Œ ∞ ãÖáê^Œ‰Ωõ Å∞ `«=∞ =ÚO^Œ∞=∂@Ö’ `≥eáê~°∞. P „ã‘ÅÎ ∞ ã¨=∂[OHÀãÖ KÕã#≤ `åºQÍÅ∞, Ñ¨_#ç ÉÏ^èÅŒ ∞
q#flÑ¨ÙÊ_»∞ ãÖáê^Œ‰Ωõ Å‰õΩ QÆ∞O_≥Å∞ |~°∞"≥HÍ¯~Ú.
11. =∂}˜Hºõ g}
1. K«i„`«Ö’ "≥∞Åÿ ∞~åà◊√Q¡ Í xeÛ# JOâßÖËq ? Wq ^ÕxH˜ „Ñ¨fHõQÍ ÉèÏqã¨∞<Î åfl=Ù ?
w
[. K«„HÍxfl Hõ#∞HÀ¯=_»O, eÑ≤x Hõ#∞HÀ¯=_»O, xÑ¨ÙÊ#∞ Hõ#∞HÀ¯=_»O, #$`åºxfl ~°∂á⁄OkOK«_O» W=hfl K«i„`«Ö’ "≥∞Åÿ ∞~åà◊√Q¡ Í
xez# JOâßÅ∞. Wq =∂#= r=# „Ñ¨™ê÷#OÖ’ qÑ¨"¡ å`«‡Hõ"∞≥ #ÿ =∞Å∞Ñ¨ÙÅ∞. Wq =∂#= „Ñ¨QuÆ www.tlm4all.com
H˜ „Ñ¨fHõÅ∞. Wq
=∂#=Ùx HõàÏaè~∞° zx `≥Å∞Ñ¨Ù`«∞<åfl~Ú. "≥*· Ï˝xHõ „Ñ¨QuÆ H˜ „Ñ¨fHõÅ∞.
ww
2. ''q∞#∞flÅ∞ Ñ¨_¤» KÀ\˜ #∞O_ç ... u#flQÍ Zky q∞#flO^Œ∞‰õΩO@∞#fl z#fl"å_»∞ =∂#=Ù_»∞—— Jx Hõq =i‚OKå_»∞. D
"åHÍºÅg∞^Œ h Jaè„áêÜ«∞"Õ∞q∞\˜ ?
[. q∞#∞flÅ∞ Ñ¨_K¤» À@∞ JO>Ë PHÍâ◊O HÕ^Œ Ñ¨_Oç k J#fl@∞¡ HõxÑ≤OKÕ ^Œ∂~å# L#fl <ÕÅ. P <ÕÅ #∞O_ç =∂#=Ù_»∞
PHÍâ◊O JO^Œ∞‰õΩ<åfl_»∞. JO>Ë =∂#=Ù_»∞ HõàÅ◊ ∞, Hõq`«Å∞, q*Ï˝#O, „Ñ¨*Ï˝#O „Hõ=∞OQÍ <Õ~∞° ÛH˘x JÉè∞í º^ŒÜ∞« O
á⁄O^•_»x nx nx ÉèÏ=O. =∂#=Ù_»∞ "≥*· Ï˝xHõ „Ñ¨™ê÷#OÖ’ <ÕÅ #∞O_ç PHÍâßxH˜ ^Œ∂ã¨∞‰õΩáÈÜ«∂_»x ÉèÏ=O.
32
www.tlm4all.com
3. =∂#= K«i„`«Ö’ Jhfl P™ê^è•~°} Ñ¨~fi° k<åÖË J#_»OÖ’ PO`«~º° O U"≥∞ÿ LO@∞Ok.
om
[. K«„HõO Hõ#∞Q˘#fl ~ÀA eÑ≤x Hõ#∞Q˘#fl ~ÀA, xÑ¨ÙÊ#∞ Hõ#∞Q˘#fl ~ÀA, <å@º ã¨$+≤ì [iy# ~ÀA, =∂@Å∞ <ÕiÛ# ~ÀA
=∂@Å`À áê@Åe¡# ~ÀA, ÑÖ@ ÑÖ_çOz# ~ÀA, HõàÏq+¨¯~°} [iy# ~ÀA – Jhfl Q˘Ñ¨Ê ~ÀAÖË! ^ÕxHõ^Õ
qt+¨"ì ∞≥ #ÿ k. =∂#= Ñï}Ï=∞ „Hõ=∞OÖ’ Jq =∞Å∞Ñ¨ÙÅ∞. Jq Ñ¨Ù~ÀQÆ=∞# kâ◊QÍ =∂~°∞ÊH˜ <åOk ÑëH˜# ~ÀAÅ∞.
Hˆ =ÅO q*Ï˝# ~°OQÆOÖ’ q[Ü«∂Å∞ ™êkèOz# ~ÀAÖË HÍ^Œ∞. ÃÑ=· hfl =∂#= K«i„`«Ö’ J™ê^è•~°} Ñ¨~fi° k<åÖË Jx
Hõq ÉèÏ=#.
www.tlm4all.com
4. =∂#= „Ñ¨™ê÷#OÖ’ Hõà,◊ Hõq`«, q*Ï˝#O `À_»∞<åflÜ«∞x Hõq =i‚OKå_»∞ Hõ^•! nx<≥ÖÏ ã¨=∞i÷™êÎ=Ù ?
ll.c
[. `«# rq`«O P#O^Œ=∞Ü«∞O KÕã∞¨ HÀ=_®xH˜ =∂#=Ù_»∞ KÕ¿ã Ñ¨#∞Å<Õ HõàÅ◊ ∞ J#=K«∞Û. =∂#=Ù_»∞ Hõà√◊ ¡ `≥~=° QÍ<Õ `«#
K«∞@∂ì L#fl „Ñ¨H$õ u JO^•Å#∞ K«∂ã≤ Ñ¨~=° tOKå_»∞. „Ñ¨H$õ uÖ’x ~°OQÆ∞Å#∞, ~°H~õ H° ÍÅ ^èfiŒ #∞Å#∞ J#∞HõiOKÕ
„Ñ¨Ü∞« `«flOKÕâß_»∞. P@qHõ r=#^ŒâÖ◊ ’<Õ `«# QÍ# =∂^è∞Œ ~°ºO`À ZO_ç# „"≥∂_»∞efl zQÆ∞iOÑ¨KãÕ ∞¨ <Î åfl_»∞.
=∂#=Ù_∞» J~°∞Ñ¨ÙÅ #∞O_ç J~°=÷ O`«"∞≥ #ÿ =∂@Å#∞ <Õ~∞° Û‰õΩ<åfl_»∞. "å\˜`À<Õ *Ï#Ñ¨^•Å#∞ áê_®_»∞. HõàÅ◊ ∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ =hfl
=∂#= rq`«OÖ’ HõÅQÆeã≤ áÈÜ«∂~Ú. =∂#=Ù_ç |`«∞‰õΩ`À =Ú_çÑ_¨ Lç #fl HõàÅ◊ , âß¢™êÎÅ Q˘Ñ¨Ê^Œ<åxfl Hõq QÆ∞~°∞Î
`≥K∞« Û‰õΩ<åfl_»∞. Hõà,◊ q*Ï˝<åÅ ã¨ÇÏ¨ HÍ~°O`À <ÕÅ#∞O_ç xOyÔHyã≤# =∂#=Ù_»∞ âßâ◊fi`«∞_»Ü∂« º_»∞. N N ‰õÄ_®
4a
=∂#=Ù_® J<Õ Hõq`«Ö’ Éè∂í q∞ÃÑ· =∂#= r=# „Ñ¨™ê÷<åxfl K≥|∞`«∂ Hõà,◊ âß„™êÎÅ∞ =ºH˜Î rq`«OÖ’ ZÖÏ ÃÑ#"Õã∞¨ H˘x
L<åflÜ≥∂ q=iOKå~°∞.
=∞x+≤ HÍÅQÆ~ƒ° Où Ö’ Hõeã≤áÈ~Ú<å J`«x "Õ∞^äãŒ ∞¨ ûÖ’ #∞Oz Pq+¨¯ $`«"∞≥ #ÿ Hõà◊ Hõq`«fiO q*Ï˝#O ã¨HÅõ =∂#"åoH©
Z\Ï¡ rqOKåÖ’ K«∂Ñ≤OKå~Ú. =∂#=Ù}˜fl âßâ◊fi`«∞}˜fl KÕâß~Ú. KÕã∞¨ <Î åfl~Ú.
5. =∂}˜Hºõ g} Hõq`å ™ê~åOâßxfl ™⁄O`« =∂@Ö’¡ ~åÜ«∞O_ç.
.tlm
[. =∂#= rq`«OÖ’ HõàÅ◊ ‰õΩ, âß„™êÎÅ‰õΩ ã¨=∂# „áê^è•#ºO LO^Œx ^Õhfl x~°H¡ ∆õ ºO K≥Ü∞« ºQÆ∂_»^xŒ K≥ÑÊ¨ _®xH˜ =∂}˜Hºõ g}
Hõq`« LÑ¨Ü∂≥ QÆÑ_¨ ∞» `«∞Ok.
=∞O„`åÅ`À zO`«HÍÜ«∞Å∞ ~åÅ=Ù J\Ï¡Qˆ Ñ¨^ºŒ ~°K#« Å∞ zO`«Å#∞ ^Œ∂~°O KÕÜ∞« ÖË=Ù. =∞O„`åÅ`À [|∞ƒÅ∞
#Ü«∞OHÍ=Ù. J\Ï¡Qˆ =∂Ü«∞ =∂@Å`À ã¨=∂[ ã¨=∞ã¨ºÅ∞ `˘ÅQÆ=Ù. Z=~°∞ B#<åfl HÍ^Œ<åfl ™ê=∂lHõ ã¨=∞ã¨ºÅ∞
"åã¨qÎ Hõ ^Œ$+≤,ì x|^Œ`ú « JOH˜`« ÉèÏ=O`À ‰õÄ_ç# HÍ~åºK«~} ° `À<Õ Ñïëê¯~°=∞ø`å~Ú.
âßG Ñï*Ï˝#O`À JO`«iHõO∆ Ö’H˜ ^Œ∂ã¨∞H˘x áÈ`«∞#fl =∂#=Ù_»∞ ™ê=∂lHõ Jã¨=∂#`«Å∞ =∂„`«O ÖË‰Ωõ O_®
K≥Ü∞« ºÖËHáõ È`«∞<åfl_»∞. Wk K≥Ü∞« º‰õΩO_® ZO`« q*Ï˝#O á⁄Ok<å =º~°O÷ .
„Ñ¨H$õ u X_ç<Õ |_çQÍ =∂~°∞Û‰õΩ#fl =∂#=Ù_»∞ HõàÅ◊ q+¨Ü∞« OÖ’ JPÅ∞ WHõ¯_Õ k^Œ∞‰Ì Ωõ <åfl_»∞. K«„HÍxfl eÑ≤x xÑ¨ÙÊ#∞
w
#$`åºÅ#∞ Hõ#∞‰õΩ¯O@∂ ~åuÜ«ÚQÆÑÙ¨ pHõ\ x˜ pÅ∞Û‰õΩO@∂ q*Ï˝#Ñ¨Ù "≥Å∞QÆ∞Ö’¡H˜ ^Œ∂ã¨∞H˘KåÛ_»∞ =∂#=Ù_»∞.

D „Ñ¨™ê÷#OÖ’x „Ñü =∞Å∞Ñ¨Ó JÑ¨Ù~°∂Ñ¨"∞≥ #ÿ ^Õ Jx Hõq L^ÕâÌ O◊ . =∞x+≤ Jâßâ◊fi`«O. HÍx J`«_∞» www.tlm4all.com
ã¨$+≤Oì z# HõàÅ◊ ∞,
q*Ï˝#O, âßGO âßâ◊fi`«O.
ww
12. QÀ~°O`« náêÅ∞

1. QÀ~°O`« nÑÖ Hõ^•ä xHõ ^•fi~å g∞~°∞ „QÆÇÏ≤ Oz# =ÚYº"≥∞#ÿ 5 q+¨Ü∂« Å#∞ ~åÜ«∞O_ç.
[. J<å^äŒ ÉÏÅ∞~°∞ H˘_çQ\Æ #ì˜ náêÅ=O\˜"å~°∞. H˘OK≥O ™ê#∞Éè∂í u`À H˘_ç #eÑ≤ #∂<≥ áÈ¿ãÎ P nÑ¨"∞Õ "≥Å∞QÆ∞xã¨∞OÎ k.
"åiH˜ ^è#Œ ã¨Ç¨ Ü«∞O KÕÜ∞« _»O Hõ<åfl q^Œº#Ok"åfie. ã¨fiÜ«∞O â◊H`Î˜ À Z^ŒQ_Æ ®xH˜ ã¨Ç¨ Ü«∞Ñ¨_®e. P`«‡qâßfi™êxfl
33
www.tlm4all.com
xOáêe. =∞OzÑ¨x KÕ¿ã"åix ‰õÄ_® H˘O^Œ~∞° xOkã¨∞OÎ \Ï~°∞. "å\˜x Ñ¨\ Oì˜ K«∞HÀ‰õΩO_® =∞#O KÕÜ∞« ^ŒÅK«∞‰õΩ#fl
om
=∞OzÑ¨x K≥Ü∂« ºe. ™êÜ«∞O KÕã#≤ "åi Ñ¨@¡ ™êÜ«∞O á⁄Ok# "å~°∞ Hõ$`«AÅ˝ ∞QÍ LO_®e.
2. ''P ‰õΩ„~°"å_ç |`«∞‰õΩg∞^Œ ‰õÄ_® F „Ñ¨Ü∞« `«flO KÕÜ∂« Åx ãÖHõeÊOKå#∞——. J#fl =$^Œ∞_ú ∞» UO „Ñ¨Ü∞« `«flO KÕâß_»∞?
^•x Ñ¶e¨ `«O ZÖÏ LOk ?
[. =$^Œ∞_ú ∞» ~Ô Å· ∞Ö’ „Ñ¨Ü∂« }O KÕã∞¨ #Î flÑ¨ÙÊ_»∞ ~Ô Å· ∞ ÃÑ>ˇ#ì ∞ `«∞_çKÕ ‰õΩ„~å_»∞ HõxÑ≤OKå_»∞. "≥O@<Õ `«# ã‘@∞ ^ŒQ~æÆ ° 5
~°∂áêÜ«∞Å∞ Ñ¨_Ü Õ ∞« _»"∞Õ =$^Œ∞_ú ∞» KÕã#≤ „Ñ¨Ü∂≥ QÆO. `å#∞ =∂„`«O x„^ŒáÈ`«∞#fl@∞¡ Hõà√◊ § =¸ã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. ‰õΩ„~å_»∞ 5
www.tlm4all.com
~°∂áêÜ«∞Å#∞, =$^Œ∞} ú fl˜ =∂iÛ =∂iÛ K«∂ã≤ PÜ«∞##∞ ÖËÑ≤ _»|∞ƒÅ∞ WKÕÛâß_»∞. Ñ≤Å"¡ å_ç x*Ï~ÚfH˜ "≥∞K«∞ÛH˘x
ll.c
=Úã¨ÖÏÜ«∞# J`«_flç `«#"≥O@ fã¨∞H˘x "≥o¡ q^•º#QÆ~O° áê~îâ° ßÅÖ’ LOz K«^∞Œ =Ù K≥ÑÊ≤ OKå_»∞. P „Ñ¨Ü∞« `«flO =Å¡
P ‰õΩ„~å_»∞ ÉÏQÍ K«^∞Œ =ÙH˘x =∞Oz L^ÀºQÆO ãÖáêkOKå_»∞.
3. ''ÉÏ|∂! D =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ K«^∞Œ =Ù‰õΩO>Ë P =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ ãÖáêkOK«∞HÀ=K«∞Û—— D "åHõºO QÆ∞iOz g∞ Jaè„áêÜ«∂Å#∞
~åÜ«∞O_ç.
[. QÀiO`«náêÅ∞ áê~îO° Ö’ =$^Œ∞_ú ∞» ~Ô Å· ∞ÃÑ>ˇì `«∞_»∞ã¨∞#Î fl Ñ≤Å"¡ å_ç`À D =∂@Å<åfl_»∞. D =∂@ JHõ~∆ åÖÏ x[O.
ÉÏÅºO Ñ¨xáê@Ö’¡<À, ãÖáê^Œ#Ö’<À, K≥_∞» u~°∞QÆ∞à◊Ö¡ ’<À QÆ_zç áÈ`Õ Ü«∞=fi# =$^•úáêºÅÖ’ Hõ+Ñì¨ _¨ ®eû =ã¨∞OÎ k.
4a
z#fl`«#OÖ’ ^Œ$+≤ì "Õ~ˆ "å\˜ÃÑH· ˜ =∞o¡`Õ K«^∞Œ =Ùg∞^Œ „â◊^úŒ ÃÑ@ìÖ_Ë ∞» . HÍ|\˜ì U =Ü«∞ã¨∞Ö’ KÕÜ∂« eû# Ñ¨x P
=Ü«∞ã¨∞Ö’ KÕÜ∂« e.
4. XO@iQÍ L#flÑ¨ÙÊ_»∞ Ñ¨Ùã¨HÎ ÍÖË =∞# <Õ™êÎÅ∞ – J<Õ "åHõºO`À g∞~°∞ UH©Éqíè ™êÎ~å? ZO^Œ∞‰õΩ ?
[. D "åHõºO`À <Õ#∞ Ñ¨ÓiÎQÍ UH©Éqíè ™êÎ#∞. <Õ™êÎÅO>Ë q∞„`«∞Å∞. q∞„`«∞Å∞ =∞#Ö’x =∞Oz K≥_∞» Å#∞ x~˘‡Ç¨Ï=∂@OQÍ
.tlm
K≥|∞`å~°∞. Hõ+Hì¨ ÍÅOÖ’ `À_»∞O\Ï~°∞. =∞Oz Ñ¨Ùã¨HÎ ÍxH˜ ‰õÄ_® W@∞=O\˜ ÅHõ} ∆ ÏÅ∞ L<åfl~Ú. XO@iQÍ L#flÑ¨ÙÊ_»∞
U"Õ"À PÖ’K«#Å∞ =ã¨∞OÎ \Ï~Ú. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ XHõ =∞Oz Ñ¨Ùã¨HÎ Íxfl K«^=Œ QÆey`Õ ZO`À *Ï˝#O =∞#™⁄O`«=∞=Ù`«∞Ok.
XHÀ¯™êi ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å=Å¡ K≥_∞» =∂~°Oæ Ö’H˜ "≥à¡ı „Ñ¨=∂^ŒO ‰õÄ_® LOk. HÍx =∞Oz Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ K«^=Œ _»O =Å¡ HõzÛ`«OQÍ
=∞Oz =∂~°Oæ Ö’<Õ LO\ÏO.
5. Hõ^•ä xHõÖ’x =$^Œ∞xú áê„`« ã¨fiÉèÏ"åxfl Q˘Ñ¨Ê^Œ<åxfl ™⁄O`«=∂@Ö’¡ ~åÜ«∞O_ç.
[. K≥ÑÊ¨ _»OHõ<åfl K≥Ü∞« º_»O q∞#fl J#fl PÖ’K«# L#fl"å_»∞ =$^Œ∞_ú ∞» . =∂#=`«fiO =¸sÎÉqíè Oz# =∞x+≤. JO^Œ∞Hˆ
J<å^äÅŒ HÀãÖ q^•º#QÆ~O° xi‡Oz =ãü QÆ$Ç¨Å∞ U~åÊ@∞ KÕâß_»∞. „QÆO^ä•ÅÜ«∂Å∞ U~åÊ@∞ KÕã≤ q*Ï˝<åxfl
ÑÖKå_»∞. JO^Œi =∞#fl#Å#∞ á⁄O^•_»∞. D „Ñ¨Ü∞« `«flOÖ’ Z<Àfl q=∞~°≈Å∞ Z^Œ∞~Ô <· å `«@∞ìH˘x xÅ|_®¤_∞» . H˘_çQ\Æ #ì˜
w
náêÖÏ¡O\˜ J<å^èÅŒ „|`«∞‰õΩÖ’¡ HÍã≤O`« ™ê#∞Éè∂í ux FÑ≤H#õ ∞ ~°OQÆiOz K«=Ú~°∞áÈã≤ QÀ~°O`« náêÅ∞QÍ =∂~åÛ_»∞.
Jq H˘O_»O`« "≥Å∞QÆ∞xKÕÛÖÏ KÕâß_»∞. ~Ô Ö· ’¡ J_»∞‰õΩ¯uO@∞#fl Ñ≤Å"¡ å}˜fl `«#`À fã¨∞H˘x =zÛ K«^∞Œ =ÙK≥ÑÊ≤ Oz
ÃÑo¡‰Äõ _® KÕâß_»∞. P Ñ≤Å"¡ å_»∞ „Ñü Ñ¨Ù\˜#ì ~ÀA‰õΩ =zÛ D =$^Œ∞} ú fl˜ Hõeã≤ Hõ$`«[`˝ « `≥e¿Ñ"å_»∞www.tlm4all.com
. ^•O`À W^Œ~Ì ∂°
ãÖ`À+≤OKÕ"å~°∞. K«∞@∂ì L#fl pHõ\ x˜ u_»∞`«∂ ‰õÄ~ÀÛ=_»O Hõ<åfl „Ñ¨Ü∞« `«flO`À z#fl H˘"˘fiuÎ<<·≥ å "≥eyOK«_O»
ww
=∞Ozk J<Õ ã¨fiÉèÏ=O L#fl"å_»∞ D =$^Œ∞_ú ∞» .

6. =$^Œ∞_ú ∞» , „Ñ¨Ü∂≥ [‰õΩ_≥#· Ü«Ú=‰õΩx =∞^èºŒ L#fl ãÖ|O^èOŒ ZÖÏO\˜k? "åi =∞^èºŒ L#fl ãÖ|O^è•xfl J#∞~åQÍxfl
g∞ ™⁄O`«=∂@Ö’¡ q=iOK«O_ç.
[. =$^Œ∞_ú ∞» , „Ñ¨Ü∂≥ [‰õΩ_≥#· Ü«Ú=‰õΩx =∞^èºŒ L#fl ãÖ|O^èOŒ `«O„_ô a_»Å¤ ãÖ|O^èOŒ =O\˜k. QÆ∞~°∞ t+¨µºÅ =∞^èºŒ L#fl
ãÖ|O^èOŒ =O\˜k. =$^Œ∞xú Pjã¨∞ûÅ∞ á⁄O^Œ\ÏxH˜ =zÛ# ‰õΩ„~°"å_»∞ xÅ|_ç LO_»@OÖ’<Õ q#Ü«∞O Hõ#|_»∞`«∞Ok.
34
www.tlm4all.com
J`«_ç "Õ+O¨ Ö’#∞ ãÖ™ê¯~°O L\˜Ñì _¨ ∞» `«∞Ok. `å#∞ ZO`À=∞Ok J<å^èÅŒ #∞ KÕ~n° ã≤ LO\Ï_»∞ =$^Œ∞_ú ∞» . HÍx D
om
Ü«Ú=‰õΩ_çÖÏ JO^Œ~∂° „Ñ¨Ü∞≥ [‰õΩÅÜ«∂º~°x =∞#O K≥ÑÊ¨ ÖËO. JO^Œ∞Hˆ Q˘Ñ¨Ê"å_≥#· Ü«Ú=‰õΩ}˜fl K«∂¿ãÎ =Úãë"å_çH˜
„¿Ñ=∞ JkèHOõ . `å#∞ ÃÑOzáÈ+≤Oz# "≥ÚHõ¯ xO_»∞QÍ Zky Ñ¶Å¨ =O`«O HÍ=_»O K«∂ã≤ =$^Œ∞_ú ∞» P#Okã¨∞OÎ >Ë ~Ô Ö· ’¡
J<å^äQŒ Í L#fl `«##∞ J‰õΩ¯# KÕ~∞° Û‰õΩx ÃÑ^Œ"Ì å}˜fl, „Ñ¨Ü∂≥ [‰õΩ}˜fl KÕã#≤ =$^Œ∞}
ú fl˜ K«∂ã≤ Ü«Ú=‰õΩ_»∞ Hõ$`«[`˝ åÉèÏ=O`À
=Oy L<åfl_»∞. ™êfi~°O÷ ÖËx Hõ$`«[`˝ `« À xO_ç# =∞=∞`å#∞|O^èOŒ "åik. "åi x+¨¯Å‡+¨ „¿Ñ=∞‰õΩ „Ñ¨H$õ u‰õÄ_®
Ñ¨~=° tOzOk.
www.tlm4all.com
ll.c
13. aèH∆õ
1. "åºã¨∞x áê„`« ã¨fiÉèÏ"åxfl q=iOK«O_ç ?
[. ÉèÏ~°`^« âÕ ßxH˜ *Ï˝# aèH∆õ ÃÑ\˜#ì "åiÖ’ "åºã¨∞_»∞ „Ñ¨=ÚY∞_»∞. "Õ^Œ qÉè[í # KÕÜ∞« _»O, ÉèÏ~°ùÕ Ç¨™êxfl, ÉèÏQÆ=`åk
Jëêì^âŒ ◊ Ñ¨Ù~å}ÏÅ∞ ~åÜ«∞_»O =O\˜ Ñ¨#∞Å∞ KÕã#≤ "åºã¨∞_»∞ Ñ¨k"ÕÅ=∞Ok t+¨µºÅ‰õΩ q^Œº <ÕiÊã¨∂Î Ñ¨q„`« rq`«O
QÆ_¿ç Ñ"å_»x `≥Å∞™ÈÎOk. JÖÏO\˜ xÜ«∞=∞|^Œú rq`«O QÆ_∞» Ñ¨Ù`«∞#fl "åºã¨∞_»∞ ‰õÄ_® PÇ¨~°O ^˘~°HHõ áõ ÈÜÕ∞ ãïH˜
áê„`« =Å¡ WO„kÜ«∂Å‰õΩ#fl |ÅO Uq∞\’ `≥Å∞ã¨∞OÎ k.

4a
x„QÆÇ¨ xfl HÀÖ’Ê~Ú HÀáêxH˜ =â◊=∞Ü«∂º_»∞. HÍj#QÆ~å<Õfl â◊ÑO≤ K«É’~Ú =∞Ç¨^Õ=Ùx P„QÆÇ¨ xH˜ QÆ∞~°Ü∂« º_»∞. "åºã¨∞_ç
2. '<Õ_∞» x#fl@H˜ =∞é∞<å_»∞ x‰õΩ¯=O|∞— D =∂@Å∞ Z=~°∞ Z=i`À J<åfl~°∞? g\˜ JO`«~å~°"÷ ∞Õ q∞\˜?
[. D =∂@Å∞ N<å^ä∞Œ _»∞ ~°zOz# HÍjYO_»O „QÆO^äOŒ Ö’xq. aèH∆õ áê~îO° Ö’xq. ™ê=∂#º „ã‘Î ~°∂ÑÖÖ’ HõxÑ≤Oz#
áê~°fif^Õq`À "åºã¨∞_»∞ D =∂@Å∞ J<åfl_»∞.
.tlm
áê~°fif ^Õq Éè’[<åxH˜ PÇ¨fixOK«#Ñ¨ÙÊ_»∞ t+¨µºÅ#∞ =kÖËã≤ `å#∞ u#ÖË#x K≥|∞`å_»∞. D ~ÀA x#fl\˜H˜
`«~∞° "å`« ~ÀA J#flk x[O – JO>Ë x#fl ZÖÏÔQ`· Õ Éè’[#O ÖËHõ Ñ¨ã∞¨ <Î åfl"≥∂ JÖÏˆQ D ~ÀA ‰õÄ_® LO\Ï=∞x J~°O÷ .
3. aèH∆õ áê~îO° Ö’x Hõ^#Œä ∞ ãÖH˜Ñ∆ OÎ¨ QÍ ~åÜ«∞O_ç / áê~îO° ™ê~åâ◊O ~åÜ«∞O_ç.
[. "åºã¨=∞Ç¨Ïi¬ t+¨µºÅ`À HõÅã≤ HÍtÖ’ x=ã≤ã∞¨ <Î åfl_»∞. XHõ~ÀA =∞^ä•ºÇ¨Ïfl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ PÜ«∞# t+¨µºÅ`À HõÅã≤
aèHÍ∆ @# HÀãÖ "≥àÏ§_»∞. ^≥=· =∞Ç≤Ï=∞ =Å# PÜ«∞#‰õΩ U WÖÏ¡Å∂ aèH∆õ ÃÑ@ìÖ^Ë ∞Œ . U^À ™ê‰õΩ K≥ÑÊ≤ J=`«Å‰õΩ
ÑÖÑ≤OKå~°∞. P ~ÀA‰õΩ LÑ¨"åãÖ LO_®Åx =∞~°∞ã¨\ ˜ ~À*ˇ<· å aèH∆õ `«ÑÊ¨ Hõ ^˘~°∞‰õΩ`«∞O^Œx "åºã¨∞_»∞ J#∞‰õΩ<åfl_»∞.
HÍx `«~∞° "å`« ~ÀA ‰õÄ_® PÜ«∞#‰õΩ Z=~°∂ aèH∆õ ÃÑ@ìÖ^Ë ∞Œ . JÑ¨ÙÊ_®Ü«∞# HÀÑÖ`À aèHÍ∆ áê„`«#∞ ~åug∞^Œ"ãÕ ≤ #∂~°∞
=ÚHõ¯ÅÜÕ∞ºÖÏ Ñ¨QÅÆ Q˘\˜ì HÍj"åã¨∞Å‰õΩ =¸_»∞ `«~åÅ áê@∞ ^è#Œ O "≥∂HõO∆ q^Œº LO_»‰Ωõ O_»∞QÍHõ Jx â◊ÑO≤ K«É’Ü«∂_»∞.
w
WO`«Ö’ áê~°fif^Õq ™ê=∂#º ¢ãÎ‘ ~°∂ÑÖÖ’ XHõ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å WO\˜ =ÚO^Œ∞ „Ñ¨`º« Hõ"∆ ∞≥ ÿ "åºã¨∞}˜fl =∞O^ŒeOz `«#
WO\˜H˜ Éè’[<åxH˜ PÇ¨fixOzOk. JÑ¨ÙÊ_»∞ "åºã¨∞_»∞ ''`«b!¡ ã¨∂~°∞º_»∞ Jã¨qÎ ∞ã¨∞<Î åfl_»∞. <Õ<Õ HÍ^Œ ∞, <å`À áê@∞
www.tlm4all.com
t+¨µºÅ∂ L<åfl~°∞. "åi`À Hõeã≤ Éè∞í lOKåÅ<Õ <å „=`åxfl q_çzÃÑ\˜ì g∞ WO\’¡ <Õ<˘Hõ¯}Ëfl Éè∞í lOK«Ö#Ë ∞—— J<åfl_»∞.
h t+¨µºÅO^Œi`À =zÛ<å W|ƒOk ÖËÔŒ k áê~°fiu. "åºã¨∞_»∞ t+¨µºÅ`À QÆOQÍ#kH˜ "≥o¡ ™êfl# PK«=∞<å^Œ∞Å∞ Ñ¨ÓiÎ
ww
KÕã∞¨ H˘x P"≥∞ WO\˜H˜ =KåÛ~°∞. áê~°fif^Õq "åiH˜ ™êfiQÆÒ« ÑëH˜ JO^ŒiH© Éè’[<åÅ∞ ÃÑ\Õì k.
4. HÀÑÖ HÍ~°}OQÍ "åºã¨∞_»∞ HÍj#QÆ~å<Õfl â◊ÑO≤ KåÅ#∞‰õΩ<åfl_»∞ Hõ^•! HÀÑÖ – =∞x+≤ qK«H} ∆õ #∞ #tOÑ¨KãÕ ∞¨ OÎ k J<Õ
JOâ◊O QÆ∞iOz ~åÜ«∞O_ç.
[. =∞#∞+¨µÅ‰õΩ "åiÖ’Ñ¨ÖË P~°∞QÆ∞~°∞ â◊„`«∞=ÙÅ∞ L<åfl~°x K≥ÑÙ¨ OÎ \Ï~°∞. (HÍ=∞O, „HÀ^äOŒ , Ö’ÉèOí , "≥∂Ç¨ÏO, =∞^ŒO,
=∂`«û~°ºO) g\˜Ö’ „HÀ^äOŒ XHõ\ .˜ =∞x+≤ qK«H} ∆õ Ï *Ï˝<åxfl #tOÑ¨KãÕ ≤ =¸~°∞_ö Öç Ï „Ñ¨=iÎOÑ¨ KÕÜ∞« _»OÖ’ HÀÑÖ
35
www.tlm4all.com
H©ÅHõ áê„`« áÈ+≤ã∞¨ OÎ k. HÀÑÖ`À z~°z~°ÖÏ_Õ "åix |O^è∞Œ =ÙÅ∞, ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ z=~°‰Ωõ ‰õΩ@∞O| ã¨É∞íè ºÅ∞ ‰õÄ_®
om
„¿Ñq∞OK«~∞° . HÀÑÖ =¿ãÎ <Õ#∞ =∞x+≤x HÍ^Œ∞ JO@∞O\Ï~°∞. `≥eã≤ J<åfl `≥eÜ«∞Hõ J<åfl Wk =∂„`«O x[O. HÀÑÖÖ’
=∂#=`åfixfl HÀÖ’Ê~Ú ^•#=ÙÅ∞QÍ =∂i Hõ#fla_»e¤ fl ‰õÄ_® K«OÑ¨Ù`«∞O\Ï~°∞. `«#HÀÑ¨"∞≥ `«# â◊„`«∞=Ù Jx ‰õÄ_®
J<åfl~°∞. ZÑ¨ÙÊ_»∂ HÀÑÖ`À LO_Õ =∞#∞+¨µÅ‰õΩ P~ÀQÆºO ‰õÄ_® ãïQÍ LO_»^∞Œ . ~°HáÎõ È@∞ ÃÑiˆQ J=HÍâ◊O LOk.
`«^•fi~å QÆ∞O_≥ [|∞ƒÅ∞ ‰õÄ_® ~å=K«∞Û. "åºã¨∞_ç ÖÏO\˜ =∞Ç¨Ï~°∞¬Å#∞ ‰õÄ_® HÀÑÖ ÖÁOQÆnã¨∞‰õΩO^Œx D áê~îO° Ö’
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ<åflO. HÍ|\ì̃ ™ê=∂#º =∂#=ÙÅ#∞ HÀÑÖ ZÖÏ W|ƒOk ÃÑ_»∞`«∞O^À K≥áêÊeû# Ñ¨xÖË^Œ∞. HÀáêxfl
www.tlm4all.com
J^Œ∞Ñ¨ÙÖ’ LOK«∞‰õΩO>Ë =∞Ozk.
ll.c
14. z„`«„w=O
1. z„`«„w=OÖ’ g∞‰õΩ Pâ◊Û~°ºO HõeyOz# q+¨Ü∂« Å∞ Uq ?
[. z„`«„w=O z#fl Ñ≤ÅQ¡ Í L#flÑ¨ÙÊ_»∞ p=∞#∞ á⁄_çz K«OÑ≤Ok. Jk u#_®xH˜ Ñ¨xH˜~åx^Œx `≥Å∞ã¨∞H˘x J=`«ÅÑ¨_ãÕ O≤ k
=∞m¡ rq`«OÖ’ u#_®xH˜ Ñ¨xH˜~åx "å\˜x K«OÑ¨Ö^Ë ∞Œ . PÇ¨~åxH˜ `«ÑÊ¨ =∞~À ãÖ^Œ~ƒ° Où Ö’ Ñ¨‰Ω∆õ Å∞ Ç≤ÏOã¨KÜÕ ∞« HõáÈ=_»O
4a
##∞fl Pâ◊Û~°ºÑïzOk. Ñ¨‰Ω∆õ Å∞ `«=∞ Ñ≤ÅÅ¡ ÃÑOÑ¨HOõ Ö’ fã¨∞‰õΩ<Õ *Ï„QÆ`ÅÎ« ∞ K«kq <Õ#∞ Pâ◊Û~°ºáÈÜ«∂#∞.
2. =∂#=ÙÅ#∞ áê=Ù~åÅ‰õΩ q∞„`«∞Å∂ ã¨ÇÏ¨ K«~∞° Åx ~°K~« Ú`« ZO^Œ∞‰õΩ J<åfl_»∞ ?
[. áê=Ù~åÅ∞ `≥e"≥#· q, qâßfi™êxfl K«∂¿Ñq. "å\˜H˜ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ kâß Ñï*Ï˝#O LOk. JO`«ó„¿Ñ~°}Ï|ÅO LOk.
ã¨=∂Kå~åxfl JOkOK«QeÆ y# <≥Ñ· Ù¨ }ºO LOk. JO^Œ∞Hˆ =∂#=Ù_»∞ áê=Ù~åÅ#∞ KÕ~n° âß_»∞. ~åAÅ∞ ~å}∞Å∞
Ü«Ú=~åAÅ∞ Ü«Ú=~å}∞Å∞ `«=∞ =∞Ok~åÅÖ’#∞, ¿Ñ^Œ"å~°∞ `«=∞ Wà◊¥¡ Ñ¨Óià◊<¡ À#∂ Ñ¨Ó~°fiHÍÅO#∞Oz áê=Ù~åÅ#∞
.tlm
ÃÑOK«∞`«∂<Õ L<åfl~°∞. JO^Œ∞Hˆ =∂#=ÙÅ#∞ áê=Ù~åÅ‰õΩ q∞„`«∞Å∂ ã¨ÇÏ¨ K«~∞° Å∞ Jx ~°K~« Ú`« J<åfl_»∞.
3. z„`«„w=O `«O„_ç Ñ¨H∆˜ QÆ∞iOz ~åÜ«∞O_ç.
[. yiH©Å "≥Ú#QÍ_»∞QÍ ¿Ñ~°∞á⁄Ok# z„`«„w=O. `«O„_ç XHõ *Ïu áê=Ù~°O. QÆ∞_»#¡ ∞ ãÖ~°HO∆˜ K«_O» Ö’ J„Ñ¨=∞`«OÎ QÍ
=º=Ç¨ÏiOz Ü«∞[=∂x`À áÈ~å\ÏxH˜ ‰õÄ_® ã≤^ÑúŒ _¨ Oç k. QÆ∞_»#¡ ∞ á⁄^ŒQ_Æ O» Ö’ `«# áê„`« x~°fiÇ≤ÏOz `«e¡ Ñ¨H`∆˜ À
ã¨=∂#OQÍ a_»¤ ãÖ~°H}∆õ Ö’ áêÅ∞ÑÖK«∞‰õΩ#flk PÇ¨~åxfl ¿ãHõiOz HõO~îO° Ö’ "≥∞`«|Î iz a_»‰¤ Ωõ uxÑ≤OKÕk. =∞O^ŒQ˘_çQÍ
L#fl z„`« „w"åxfl QÆ=∞xOz „¿Ñ=∞`À‰õÄ_ç# QÆkOæ Ñ¨ÙÅ`À `«#‰õΩ#fl "ÕQOÆ , K«∞~°∞‰õΩ^Œ#O, ™êÇ¨ÏãÖ J<Õ ÅHõ}∆ ÏÅ#∞ `«#
ãÖ`å<åxH˜ ‰õÄ_® <ÕiÊOzOk.
4. z„`« „w"åxfl QÆ∞iOz D=∞ ™⁄O`«=∂@Ö’¡ =i‚OK«O_ç.
w
[. z„`«„w=O JO^Œ"∞≥ #ÿ áê=Ù~°O. ^è#Œ QÀáêÖò =ÚYs˚ W^Õ ¿Ñ~°∞`À XHõ ~°K#« KÕâß~°∞. z„`«„w=O JO>Ë qz„`«"∞≥ #ÿ HõO~îO°
Hõey#k Jx J~°O÷ . www.tlm4all.com
`«e^¡ OŒ „_»∞Å „¿Ñ=∂aè=∂<åÅ =∞^èºŒ z„`«„w=O K«H¯õ QÍ ÃÑiyOk. `«e¡ #∞Oz `≥eq`Õ@Å∞, `«O„_ç #∞Oz "ÕQOÆ ,
K«∞~°∞‰õΩ`«#O, ™êÇ¨ÏãÖ nxH˜ JÅ"å@∞Ñ¨_®¤~Ú. =¸_À "å~°OÖ’ p=∞Å#∞ K«OÑ¨QeÆ y# D Ñ¨HÑ∆˜ Å≤ ¡ S^À "å~åxH˜
ww
=¸‰õΩà◊Ö¡ ’ h~°∞ `åQÆ_O» <Õ~∞° Û‰õΩOk. "≥Ú^Œ\’¡ JO`« JO^ŒOQÍ ÖËHáõ È~Ú<å `˘O^Œ~À¡<Õ nxH˜ JO^Œ"∞≥ #ÿ DHõÖ<ˇ Àfl
=zÛ JO^Œsfl PHõi¬OzOk. ZQÆ~_° O» Ö’ "≥Ú^Œ\’¡ HÍã¨Î "≥#Hõ|_ç L<åfl z„`«„w=O `«O„_ç ã¨ÇÏ¨ HÍ~°O`À P q^ŒºÖ’
`˘O^Œ~À¡<Õ „áêg}Ïºxfl ãÖáêkOzOk.
5. tâ◊√=ÙÅ ÃÑOÑ¨HOõ Ö’ Ñ¨‰Ω∆õ Å‰õΩ =∂#=ÙÅ‰õΩ =∞^èºŒ L#fl ™ê=∂ºÅ#∞ ~åÜ«∞O_ç.
[. Hõ_∞» Ñ¨ÙÖ’ L#fl a_»#¤ ∞ HÍáê_»∞HÀ=_®xH˜ =∂#=ÙÅ∞ „Ñ¨Ü∞« `«flO KÕã#≤ >Ë¡ QÆ∞_»∞Ö¤ ’ L#fl Ñ≤Å#¡ ∞ HõO\˜H˜ ~Ô Ñ¨ÊÖÏ Ñ¨‰Ω∆õ Å
36
www.tlm4all.com
[O@Å∞ HÍáê_»∞`å~Ú. z#fl Ñ≤Å¡efl =∂#=ÙÅ∞ ZÖÏ JÑ¨Ù~°∂ÑÖQÍ K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï~À Ñ¨‰õ∆ΩÅ∞ ‰õÄ_® JÖÏ<Õ
om
K«∂ã¨∞‰õΩO\Ï~Ú. á⁄^ŒQ_Æ ®xH˜ =ÚO^Õ QÆ∂_»∞ Hõ\ ì˜ ~åÉ’ÜÕ∞ Ñ≤ÅÅ¡ HÀãÖ Hõ+Ñì¨ _¨ ç "≥∞`«\Î ˜ DHõÅ∞, QÆ_®¤ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ
"å\˜`À Ñ¨H¯õ U~åÊ>Ë KÕ™êÎ~Ú. H˘kÌQÍ ÃÑ~°QQÆ Í<Õ „¿Ñ=∞`À x=Ú~°∞`å~Ú. =Ú‰õΩ¯Å`À =Ú^•Ì_∞» `å~Ú. PÇ¨~åxfl
JkK«O_»OÖ’#∂ „â◊^úŒ fã¨∞‰õΩO\ÏÜ«∞#_®xH˜ L^•Ç¨Ï~°} z„`«„w=O `«e¡ ^ŒO„_»∞Å∞ yO[Å#∞ Q˘O`«∞Ö’ <å#Éˇ\ ì˜ P
`«~åfi`Õ nxH˜ ÃÑ@ì_O» . =∂#"Õ`~« ° „áê}ÏÅ‰õΩ H˘xfl q^ŒºÅ∞ ã¨ÇÏ¨ *Ï`«OQÍ =zÛ<å `«e^¡ OŒ „_»∞Å ã¨ÇÏ¨ HÍ~°O ‰õÄ_®
LO@∞Ok. `«O„_ç |Å=O`«OQÍ z„`«„w"åxH˜ ZQÆ~_° O» <ÕiÊOK«_"» ∞Õ WO^Œ∞‰õΩ x^Œ~≈° #O. ™ê=∂lHõ Hõ@∞ìÉÏ@¡ ÉèÜ í ∞« O
www.tlm4all.com
=Å¡<À, xã¨ûÇ¨Ü«∞`« =Å¡<À =∂#=ÙÅ∞ `«=∞ Ñ≤Åe¡ fl Hõx =kÖËã#≤ ãÖ^Œ~åƒùÅ∞<åfl~Ú HÍx =∂#"Õ`~« ° „áê}∞ÖËg WÖÏ
ll.c
KÕã#≤ ^•YÖÏÅ∞ ÖË=Ù.
2. áê~îåºOâ◊ ~°K~« Ú`«Å ÑïK«Ü∂« Å∞

1. "≥<fl≥ Å : "≥<fl≥ Å J<Õ áê~îº° ÉèÏQÆ ~°K~« Ú`« Zé]#. DÜ«∞# „H©.â◊. 14= â◊`åÉÏúxH˜ K≥Ok# "å_»∞. =∞Ç¨ÉèÏ~°`åxfl
J#∞=kOz# Hõq„`«Ü«∞OÖ’ =¸_»= =ºHÎ̃. ÉèÏ~°`«OÖ’x J~°}ºÑ¨~°º âı+¨ÉèÏQÍxfl J#∞=kOKå_»∞. nx`Àáê@∞
4a
Ç¨Ïi=Oâ◊#$ã≤OÇ¨Ñ¨Ù~å}O, ~å=∂Ü«∞}O "≥Ú^ŒÖ#·ˇ „QÆO^ä•Å#∞ ~°zOKå_»∞. DÜ«∞#‰õΩ ''„Ñ¨|O^èŒ Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»∞—— J<Õ
a~°∞^Œ∞ LOk. W`«xH˜ 'â◊OÉè∞í ^•ã¨∞_»∞— J<Õ ¿Ñ~°∞ ‰õÄ_® LOk. W`«x =~°#‚ Å∞ `«~∞° "åu Hõ=ÙÅ‰õΩ =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ=∞Ü«∂º~Ú.
2. ^è#Œ ∞º_»∞ : '^è#Œ ∞º_»∞— J<Õ áê~îº° ÉèÏQÆ ~°K~« Ú`« Ñ¨~=° ã¨∞Î z#flÜ«∞ã¨∂i. DÜ«∞# 1809–1862 =∞^èºŒ HÍÅOÖ’ rqOKå_»∞.
`≥Å∞QÆ∞, ãÖã¨¯ $`«O, `«q∞à◊ ÉèÏ+¨Ö’¡ Q˘Ñ¨Ê ÑÖ_ç`∞« _»∞. gi ~°K#« Ö’¡ ÉÏÅ"åºHõ~} ° O, JHõ~∆ Q° ∞Æ K«ÛOù , PO„^èŒ HÍ^ŒO|i
huK«O„kHõ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q „Ñ¨ãk≤ ú K≥O^•~Ú. "åi ~°K<« åâ‹e· áê~î‰° Ωõ _çx PHõ@∞ì‰Ωõ <ÕÖÏ „áêp# HÍ=º ÉèÏ+¨Ö’¡ LO@∞Ok.
.tlm
W`«xH˜ 'ã¨∂i— J<Õ a~°∞^Œ∞ LOk.
3. =∂`«$ÉèÏ=# : '=∂`«$ÉèÏ=# J<Õ áê~îº° ÉèÏQÆ ~°K~« Ú`« _®II QÆ_Ü ç ∂« ~°O "≥OHõ@âı+â¨ ß¢ã.Î≤ g~°∞ 1901–1981 =∞^èºŒ HÍÅOÖ’
rqOKå~°∞. gi ~°K«#Ö’¡ Nt=ÉèÏ~°`«O, =Ú~åi, Ñ¨Ù+¨ÊÉÏ} qÖÏã¨=Ú, ~°Ñ¶¨Ú<ånäÜ«∞=Ú, =∞e¡HÍ=∂~°∞`«=Ú
"≥Ú^ŒÅQÆ∞#q „Ñ¨ãk≤ ú K≥O^•~Ú. giH˜ 'Hõq`å=ãÖ`«, Hõqã≤OÇ¨Ï, J=^è•# ÑÖKå#ã¨ J<Õ a~°∞^Œ∞Å∞ L<åfl~Ú.
4. *Ï#Ñ¨^∞Œ x *Ï|∞ : '*Ï#Ñ¨^∞Œ x *Ï|∞— J<Õ áê~îº° ÉèÏQÆ ~°K~« Ú`« É’~Ú cè=∞#fl g~°∞. 1911–2005 =∞^èºŒ HÍÅOÖ’
rqOKå~°∞. gi ~°K#« Ö’¡ áêÖË~∞° , QÆ∞_çÃãÅ∞ HÍeáÈ`«∞<åflÜü∞, Lâß~°∞Å∞, *ÏÑ¨Ñ^¨ ∞Œ x *Ï|∞, ~åQÆ"â·≥ ßd, Ñ≤bâ¡ `◊ H« Oõ ,
^è~Œ ‡° OHÀãÖ áÈ~å@O "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q „Ñ¨ãk≤ ú K≥O^•~Ú. giH˜ HõàÏ„Ñ¨ÑÓ¨ ~°†‚ Ñ¨^‡Œ N J<Õ a~°∞^Œ∞Å∞ L<åfl~Ú. Q“~°=
_®Hõ~ˆì @∞ ‰õÄ_® á⁄O^•~°∞.
w
6. <Õ<i≥ y# |∂~°∞Åæ : ''<Õ<i≥ y# |∂~°∞Åæ — J<Õ áê~îº° ÉèÏQÆ ~°K~« Ú`« Ñ≤.q. #~°ãO≤ Ç¨~å=Ù. g~°∞ 1921–2004 =∞^èºŒ HÍÅOÖ’
rqOKå~°∞. DÜ«∞# |Ç¨ï ÉèÏëê"Õ`.Î« ÉèÏ~°`^« âÕ ßxH˜ „Ñ¨^•è # =∞O„uQÍ U_»∞ ãÖ=`«û~åÅáê@∞ ¿ãwww.tlm4all.com =#∞ JOkOz#
`≥Å∞QÆ∞ `Õ[O. DÜ«∞# "Õ~ÚÑ¨_Q» ÅÆ #∞ Ç≤ÏOkÖ’ ã¨ÇÏ¨ „ã¨Ñ} ¨¶ ü J<Õ ¿Ñ~°∞`À J#∞=kOKå~°∞. gi P`«‡Hõ^Œä 'k W<£ Ãã_· ~» —ü
ww
J<Õ ÉèÏ+¨Ö’¡ J#∞=kOK«|_çOk.

7. #QÆ~° w`«O : '#QÆ~° w`«O— J<Õ áê~îº° ÉèÏQÆ ~°K~« Ú`« Jeâ‹\ ì˜ „Ñ¨ÉÏè Hõ~.ü DÜ«∞# 1954–1993 =∞^èºŒ HÍÅOÖ’
rqOKå~°∞. g~°∞ J<ÕHõ Ñ¨„uHõÖ’¡ qq^èŒ z„`åÅ#∞ "Õ¿ã"å~°∞. gi ~°K#« Ö’¡ Z„~°áê=Ù~åÅ∞. =∞O@Å *ˇO_®Å∞,
K«∞~°‰Åõ ∞, ~°HÖÎõ YË , ZxflHõÅ∞ ZO_»=∂q "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q „Ñ¨ãk≤ ú K≥O^•~Ú. `«# Hõq`«fiOÖ’ áê~î‰° Ωõ Ö’¡ PÖ’K«<å ^Œ$HõÊ^ä•xfl,
™ê=∂lHõ K≥`· <« åºxfl ÃÑOá⁄OkOKå_»∞.
37
www.tlm4all.com
8. Ü«∞‰õΩ∆ x JÑ¨ÙÊ : 'Ü«∞‰õΩ∆ x JÑ¨ÙÊ— J<Õ áê~îº° ÉèÏQÆ ~°K~« Ú`« qâ◊fi<å^äŒ ã¨`º« <å~åÜ«∞}. g~°∞ 1895–1976 =∞^èºŒ HÍÅOÖ’
om
rqOKå~°∞. ãÖã¨¯ $`åO„^èŒ ÉèÏ+¨Ö’¡ ÑÖ_ç`«∞Å∞. gi ~°K«#Ö’¡ PO„^èŒ áœ~°∞+Ö, PO„^èŒ„Ñ¨â◊ã≤Î, N=∞„^•=∂Ü«∞}
HõÅÊ=$HõO∆ , "Õ~ÚÑ¨_Q» ÅÆ ∞, H˜<fl≥ ~°™êx áê@Å∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q „Ñ¨ãk≤ ú K≥O^•~Ú. giH˜ Hõq™ê„=∂\ò J<Õ a~°∞^Œ∞ LOk.
g~°∞ ~°zOz# HõÅÊ=$H∆ÍxH˜ *Ï˝# Ñ‘~°î Ñ¨Ù~°™ê¯~°O ÅaèOzOk.
9. |ã¨"âÕ fi◊ ~° Ñï}Ü«∞O : '|ã¨"âÕ fi◊ ~° Ñï}Ü«∞O— J<Õ áê~îº° ÉèÏQÆ ~°K~« Ú`« áêÅ∞¯iH˜ ™È=∞<å^ä∞Œ _»∞. DÜ«∞# 1160–1240
=∞^èºŒ HÍÅOÖ’ rqOKå~°∞. kfiÑ¨^Œ HÍ=º~°K#« ‰õΩ Q“~°"åxfl `≥zÛ ÃÑ\Ïì~∞° . gi ~°K#« Ö’¡ |ã¨= Ñ¨Ù~å}O, J#∞Éè=í ™ê~°O,
|ã¨"À^•Ç¨Ï~°}O, =$ëêkèÑ¨ â◊`H« Oõ , K«`∞« ~ˆ fi^Œ™ê~°=Ú "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q „Ñ¨ãk≤ ú K≥O^•~Ú. `≥Å∞QÆ∞Ö’ =∞}˜„Ñ¨"åà◊ â‹e· x
www.tlm4all.com
ll.c
"å_ç# `˘e Hõq.
10. =∂ „Ñ¨Ü∞« `«flO :
(J) FÖÏæ : „Ñ¨=ÚY ~°K~« Ú„u. Z<Àfl Ñ¨Ùã¨HÎ ÍÅ‰õΩ ãÖáê^ŒH`õ fi« O x~°fiÇ≤ÏOz# g~°∞ Ñ¨Å∞ Ñ¨Ù~°™ê¯~åÅ#∞,
J"å~°∞Å¤ #∞ JO^Œ∞‰õΩ<åfl~°∞. gi '¿ãfiK«Û—ù #=Å „Ñ¨ãk≤ ú á⁄OkOk.
(P) =ãÖ`« Hõ#fla~å<£ : g~°∞ =∂#= Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞, „ã‘Î ã¨=∂#`«fiO HÀãÖ Hõ$+≤ KÕã∞¨ <Î åfl~°∞. <Õ+#¨ Öòû JÅÜ≥∞<£û PÑ¶π
L"≥∞<£. WO_çÜ∞« <£ <Õ+#¨ Öò ™È+¨Öò Ü«∂Hõ<∆ £ á¶È~°OÖ’ Ñ¨xKÕã∞¨ <Î åfl~°∞.
4a
(W) HõÅÊ# Hõ#fla~å<£ : 'ÃãO@~ü Ñ¶~¨ ü <Õ+#¨ Öò _≥=ÅÑπ"∞≥ O\ò— ãÖKåÅ‰õΩÅ∞QÍ Ñ¨xKÕã∞¨ <Î åfl~°∞. *ˇO_»~ü ã¨_ì ãô ,π
„H˜q∞#Öò ÖÏÖ’ qã¨Î $`« J^èºŒ Ü«∞#O Ñïâ’^è#Œ Å∞ KÕâß~°∞.
11. =∂}˜Hºõ g} : '=∂}˜[º g}— J<Õ áê~îº° ÉèÏQÆ ~°K~« Ú`« q^•fi<£ qâ◊fiO. DÜ«∞# 1915–1987 =∞^èºŒ HÍÅOÖ’
rqOKå~°∞. DÜ«∞# ™êÇ≤Ïf"Õ`QÎ« Í, ~å[H©Ü∞« <åÜ«∞‰õΩxQÍ, Ñ¨„uHÍ ãÖáê^Œ‰Ωõ xQÍ ¿Ñ~°∞ á⁄O^•~°∞. ãÖã¨¯ $`åO„^èŒ
.tlm
ÉèÏ+¨Ö’¡ Q˘Ñ¨Ê ÑÖ_ç`∞« _»∞. gi ~°K#« Ö’¡ Jq – Wq, `≥Å∞Ñ¨Ù – #Å∞Ñ¨Ù, =∂}˜Hºõ g} "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q „Ñ¨ãk≤ ú K≥O^•~Ú.
giH˜ 'HõàÏ„Ñ¨ÑÓ¨ ~°—‚ J<Õ a~°∞^Œ∞ LOk.
12. QÀ~°O`« áêÅ∞ : 'QÀ~°O`« náêÅ∞— J<Õ áê~îº° ÉèÏQÆ ~°K~« Ú`« Ñ¨ÙeHõO@ Hõ$ëê‚~Ô _ç.¤ DÜ«∞# 1931–2007 =∞^èºŒ HÍÅOÖ’
rqOKå~°∞. g~°∞ 150 Hõ^ÅŒä ∞ ~°zOKå~°∞. g\˜Ö’ 'QÆ∂_»∞HÀãÖ QÆ∞=fiÅ∞— =O\˜q „Ñ¨ãk≤ ú K≥O^•~Ú. JO`ÕHÍ^Œ∞
‰õΩ@∞O| ãÖHˆ =∆ ∞O, "å`å=~°} HÍÅ∞+¨ºO, á⁄^Œ∞Ñ¨Ù `«k`«~° JOâßÅ g∞^Œ ã¨∞=∂~°∞ =O^Œ |∞„~°H^õ ÅŒä #∞ ~°zOKå~°∞.
13. aèH∆õ : 'aèH—∆õ J<Õ áê~îº° ÉèÏQÆ ~°K~« Ú`« N<å^è∞Œ _»∞. DÜ«∞# 1380–1470 =∞^èºŒ HÍÅOÖ’ rqOKå~°∞. ÃÑ^ŒHÀ=∞\˜
"Õ=∂Ô~_ç¤ P™ê÷#OÖ’ q^•ºkèHÍi, "åi ~°K#« Ö’¡ =∞~°∞`«~Î å@Ûi„`«, ÑÖ_ç`å~å^èºŒ K«i„`«, â◊$OQÍ~°<+·≥ ^¨ OŒä , HÍj
YO_»O, cè=∞YO_»O "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q „Ñ¨ãk≤ ú K≥O^•~Ú. N<å^è∞Œ x Kå@∞=ÙÅ∞ ‰õÄ_® |Ç¨ïà◊ „Ñ¨Kå~åxfl á⁄O^•~Ú. giH˜
w
'Hõq™ê~°fiÉè∫=Ú_»∞— J<Õ a~°∞^Œ∞ LOk. DÜ«∞# ã‘ã¨ Ñ¨^ºŒ ~°K#« Ö’¡ H©iÎ á⁄O^•_»∞.
14. z„`«„w=O : 'z„`«„w=O— J<Õ áê~îº° ÉèÏQÆ ~°K~« Ú`« ^è#Œ QÀáêÖò=ÚYs˚. DÜ«∞# 1890–1936 =∞^èºŒ HÍÅOÖ’ rqOKå~°∞.
www.tlm4all.com
ÉÏÅ™êÇ≤Ï`«ºOÖ’ qâı+¨ Hõ$+≤ KÕâß~°∞. gi ~°K#« Ö’¡ 'z„`«„w=O— J<Õ „QÆO^èOŒ „Ñ¨ãk≤ ú K≥OkOk. nx`Àáê@∞ Hõik
ZeÃÑO¶ \ò, QÀO_£ k Ç¨ÏO@~ü "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q „Ñ¨ãk≤ ú K≥O^•~Ú.
ww
II. 3. <ÕÑ^ ¨ ºŒä O

1. "≥<fl≥ Å : Ç≤Ï~°}ºHõtÑ¨Ù_»∞ =#qÇ¨~°O KÕã#≤ ãÖ^Œ~ƒ° Où Ö’ =ãÖ`« |∞∞`«∞=Ù#∞, ™êÜ«∞O ã¨=∞Ü«∂xfl K«O„^À^ŒÜ∂« xfl Hõq
=i‚OKå_»∞. ~ÀAO`å f„="≥∞#ÿ ZO_»#∞ „Ñ¨ãi¨ OÑ¨*ãË #≤ ã¨∂~°∞º_»∞, WOHÍ L+¨`‚ åáêxfl ÃÑOz`Õ Jã¨∞~°<åÜ«∞‰õΩ_≥#·
Ç≤Ï~°}HõtÑ¨Ù_»∞ ã¨ÇÏ≤ OÑ¨_˘Ü≥∂ J#fl@∞¡ <≥=∞‡kQÍ Ñ¨H¯õ ‰õΩ `˘eyáÈÜ«∂_»∞. `«^#Œ O`«~O° „Ñ¨H$õ uÖ’ =zÛ# =∂~°∞ÊÅ#∞
~°=∞}©Ü∞« OQÍ =i‚Oz# sux `≥eÜ«∞*ËÜ∞« _»"∞Õ D áê~îO° L^ÕâÌ º◊ O.
38
www.tlm4all.com
2. ^è#Œ ∞º_»∞ : =∞Oz q∞„`«∞Å HõÅ~ÚHõ =∞# rq`åxfl F =∞Å∞Ñ¨Ù uÑ¨C`«∞Ok. JO^Œ∞Hˆ ZÑ¨C_»∂ ã¨x‡„`«∞Å#∞ á⁄O^•Åx
om
ÃÑ^Œ"Ì åà◊√§ K≥|∞`«∞O\Ï~°∞. =∞Oz q∞„`«∞Å ™êOQÆ`º« O =∞#‰õΩ "Õ∞Å∞ KÕã∞¨ OÎ ^Œx ã¨[#˚ ™êOQÆ`º« O ZÑ¨Ê\˜H˜ =∞Oz^Œx
K≥ÑÊ¨ _»"∞Õ D áê~îO° L^ÕâÌ º◊ O.
3. =∂`«$ÉèÏ=# : "≥Ú^Œ\ ˜ ^ŒO_»Ü∂« „`«Ö’ HõàÏº}˜ ^Œ∞~°Oæ [~ÚOz# `«~∞° "å`« JÉÏƒr ™È<£^=Õ Ù_»∞ q[Ü≥∂`åûÇ¨ÏO`À
t"år =^Œ‰Ì Ωõ =™êÎ_∞» . JÑ¨C_»∞ ™È<£^=Õ Ù_»∞ t"år`À ^Õ"å g∞ P[˝ „Ñ¨HÍ~°O HõàÏº}˜x [~ÚOz ^•x ã¨~åú~∞° Å#∞ Ñ¨\ ì˜
|OkèOz ã¨~fi° ™êfixfl, ~å}˜"å™êxfl |OnÅ∞QÍ `≥KåÛ#∞. Jx =∞#q KÕ™êÎ_∞» . Wk q#fl t"år Ñ¨~° ¢ãÅÎ‘ ∞ `«Å∞¡Å`À
www.tlm4all.com
ã¨=∂#O Jx K≥ÑÊ≤ P"≥∞‰õΩ JQ“~°=O HõeOæ z#O^Œ∞‰õΩ zOuã¨∂Î WÖÏ KÕÜ∞« _»O `«Q^Æ xŒ Ç≤Ï`«=Ù ÑëH˜# ãÖ^Œ~ƒ° Où Ö’xn
ll.c
áê~îåºOâ◊ºO.
4. *Ï#Ñ¨^Œ∞x *Ï|∞ : ÉèÏ~°`«^Õâ◊O =º=™êÜ«∞ „Ñ¨^è•#"≥∞ÿ# ^Õâ◊O JO^Œ∞=Å¡<Õ ÉèÏ~°`«^Õâ◊O „QÍ=∂Ö’¡ x=ã≤™ÈÎOk
JO\Ï~°∞. „QÍ=∞OÖ’x „Ñü WÅ∞¡ q^•ºQÆO^èOŒ `À QÆ∞ÉÏoOz Jaè=$kú K≥Ok`Õ<Õ =∞# ^ÕâO◊ ã¨∞ãÖÑ¨#flOQÍ ã¨ãº¨ âßº=∞ÅOQÍ
LO@∞Ok Jx =∞Ç¨`«‡QÍOnè J<åfl~°∞. S`Õ „QÍ=∂Å∞ ZÖÏ L<åfl~Ú? "åi rq`åÅ∞ ZÖÏ LO\Ï~Ú ? J<Õ
q+¨Ü∂« Å#∞ q=iã¨∂Î „QÍ=∂Ö’¡x ^Œo`«∞Å∞ ¿Ñ^ŒÅ rq`åÅ#∞ z„uã¨∂Î Ñ¨Ö@ ¡ˇ ∂i ÖËYÅ∞ J<Õ ¿Ñ~°∞`À 1932Ö’
[#"å}˜ Ñ¨„uHõÖ’#∂ 1933Ö’ [#Ñ¨^∞Œ x *Ï|∞Å∞ J<Õ ¿Ñ~°∞`À „Ñ¨*Ïq∞„`«Ö’#∂ É’~Úcè=∞#fl „Ñ¨K∞« iOKå_»∞.
4a
K«^∞Œ =ÙH˘x c^Œ`#« O =Å¡ K«^∞Œ =Ù H˘#™êyOK«ÖHË õ ã¨fi„QÍ=∞O áÈ~Ú Ñ¨Ö@ ¡ˇ ∂i Ñ¨#∞Ö’¡ =ÚxyáÈ~Ú# *Ï#Ñ¨^∞Œ _»∞
Ñ¨@flOÖ’x N=∞O`«∞_≥#· `«# q∞„`«∞xH˜ `«# J=ã¨Å÷ #∞ „QÍ=∂Ö’¡x Ñïã≤`÷ ∞« Å#∞ ÖËYÅ, ~°∂ÑÖÖ’ ~å™êÎ_∞» . „QÍ=∞
Ñïã≤`÷ ∞« Å∞ QÆ∂iÛ `≥ÅÑ¨_"» ∞Õ D áê~îº° ÉèÏQÆ L^ÕâÌ O◊ .
5. â◊O`« =∞^è∞Œ i=∞ : Ñ¨^ºŒ O ~°™ê#∞Éè∂í ux Hõeãæ ∞¨ OÎ k. JO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}ÏÅ∞ ~Ô O_»∞ XHõ\ ˜ ÉèÏ=O. ~Ô O_Àk JÅOHÍ~°O. D
JÅOHÍ~°O â◊|Ì J~°ú ãÖ|O^è"Œ ∞≥ #ÿ q. U^≥<· å HÍ=K«∞Û Ñ¨^ºŒ O KèO« ^Œã∞¨ ûÖ’ XkyáÈ~Ú ÅÜ«∂`«‡HõOQÍ QÍ#Ü≥∂QÆºOQÍ
.tlm
LO@∞Ok. ^è•~°}‰õΩ J#∞=ÙQÍ LO@∞Ok. JO^Œ∞Hˆ =∞# „áêp# Hõ=ÙÅ∞ ã¨∞`Î ∞« Å∞ âßG q+¨Ü∂« Å∞ <≥u· Hõ q+¨Ü∂« xfl
Ñ¨^•ºÖ’¡ K˘Ñ≤ÊOz JOkOKå~°∞. Ñ¨^ºŒ ~°™ê#∞Éè∂í ux P™êfikã¨∂Î <≥u· Hõ qÅ∞=efl ÃÑOá⁄OkOK«_"» ∞Õ D áê~îº° ÉèÏQÆ
<ÕÑ¨^äŒºO.
6. <Õ<i≥ y# |∂~°∞Åæ : ã¨=∂[OÖ’ H˘kÌ=∞O^Õ „Ñ¨ÉÏè =â◊HÎ˜ ãÖÑ¨#∞flÅ∞ LO\Ï~°∞. gi ™êOQÆ`º« O á⁄Ok<å, gi QÆ∞iOz
~å=∞Hõ$ëê‚~å=Ù ã¨∂ÊùiÎ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. =∞Oz =∂~°Oæ Ö’ #_»=_®xH˜ J=HÍâ◊O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. WÖÏ ã¨∂Êùi^Î •Ü«∞‰õΩÖˇ#·
"åiÖ’ |∂~°∞Åæ ~å=∞Hõ$ëê‚~å=Ù XHõ~∞° PÜ«∞# ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^Œ∞ ~å„ëêìxH˜ `˘e =ÚYº=∞O„uQÍ Ñ¨xKÕã≤ ~å[huA˝Å∞QÍ
|Ç¨ïÉèÏëê"Õ`QÎ« Í ÑïáêÅ<å^èºŒ ‰õΩ∆ Å∞QÍ ¿Ñ~Ô xflHõQ<Æ åfl~°∞.
DÜ«∞# =∞Ç¨ÏŸ#fl`« =ºH˜`Î åfixfl Pq+¨¯iOKÕÖÏ Ñ≤.q. #~°ãO≤ Ç¨~å=Ù "åºãÖ ~åâß_»∞. =∞Ç¨ÏŸ#fl`« =ºH˜`Î åfiÅ
w
#∞O_ç ã¨∂ÊùiÎ á⁄O^Œ_"» ∞Õ D áê~îåºOâ◊ L^ÕâÌ O◊ .

7. #QÆ~° w`«O : P^è∞Œ xHõ HÍÅOÖ’ =∞#∞+¨µÅO`å #QÆ~åÖ’¡ rq`åÅx HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. =∞~À"≥ Ñ· Ù¨ J=HÍâßÅ∞
www.tlm4all.com
`«Q_æÆ O» `À |`«∞‰õΩ J~°∞=ÙHÀãÖ #QÆ~åÅ‰õΩ =Åã¨Å∞ ÃÑiyáÈÜ«∂~Ú. #QÆ~O° Ö’x J#∞‰õÄÖÏÅxflO\˜x qxÜ≥∂yOK«∞
ww
HÀ"åÅ<Õ HÀiHõ`À =∞#∞+¨µÅ∞ #QÆ~O° Ö’ LO_»_®xH˜ `åÑ¨„`«Ü∞« Ñ¨_ç áÈ`«∞<åfl~°∞. nx`À J<ÕHõ #QÆ~åÅ∞ J`«ºkèHõ
[<åÉèÏ`À H˜H¯˜ iã≤áÈ`«∞<åfl~Ú. KåÖÏ ã¨=∞ã¨ºÅ∞ ÃÑiyáÈ~Ú „Ñ¨ÑO¨ pHõ~} ° „Ñ¨ÉÏè ==O`« #QÆ~O° â◊~"° QÕ OÆ QÍ `«#
~°∂ÑÖ =∂~°∞Û‰õΩO@∞#flk. ™ê=∂#∞º_çH˜ JO^Œ#O`« ^Œ∂~°OQÍ áÈ`«∞Ok #QÆ~O° =∞^èºŒ `«~Q° uÆ H˜ JO`«∞zHõ¯x „áêO`«OQÍ
=∂iáÈ~ÚOk. #QÆ~O° `À =∞x+≤ Ü«∂O„uHõ ã≤u÷ Ö’H˜ =∂iáÈ`«∞<åfl_»∞. `«#‰õΩ `å<Õ Ñ¨~å~ÚHõ~} ° ‰õΩ QÆ∞~°=Ù`«∞<åfl_»∞.
D <ÕÑ^¨ ºŒä OÖ’ #QÆ~° rq`«OÖ’x Ü«∞^è•~°÷ ^Œ$âßºefl =∞# Hõà§◊ =ÚO^Œ∞ xÅ∞Ñ¨Ù`«∂ #QÆ~Ñ° Ù¨ =∞~À áê~å≈fixfl K«∂Ñ¨Ù`«∂
"åã¨"Î åefl Hõi#î OQÍ x~°fizOz# q^è•xfl `≥eÜ«∞ *ˇÑÊ¨ _»O D áê~îO° L^ÕâÌ º◊ O.
39
www.tlm4all.com
8. Ü«∞‰õΩ∆ x JÑ¨ÙÊ : ™êÇ≤Ï`«ºOÖ’ Z<Àfl „Ñ¨„H˜Ü∞« Å∞ L<åfl~Ú. "å\˜Ö’ '<å@HõO— XHõ\ .˜ Wk XHõ qt+¨"ì ∞≥ #ÿ „Ñ¨„H˜Ü∞«
om
JO^Œ∞Hˆ ''HÍ"Õ∞+¨µ <å@HõO ~°=∞ºO—— Jx H©iOÎ Kå_»∞. JO^Œ∞Hˆ <å\˜Hõ „Ñ¨„H˜Ü∞« #∞ ÑïK«Ü∞« O KÕã∂¨ Î HÍÅÊxHõ Ç¨ã¨º
<å\˜Hõ ^•fi~å ÉèÏëê a~°∞zx ÃÑOá⁄OkOK«_"» ∞Õ „Ñ¨ã∞¨ `Î « áê~îº° ÉèÏQÆO L^ÕâÌ O◊ .
9. |ã¨"âÕ fi◊ ~° Ñï}Ü«∞O : Ñ¨~=° ∞t=Ù}˜‚ P~åkèOKÕ "åà◊§O`å XHõ>Ë =∞`«=∞x, ‰õΩÅ, =∞`«, *Ïu, =~°,æ =~°‚ Éè^Ë •ÅHõf`«"∞≥ #ÿ
ã¨=∞ã¨=∂[ ™ê÷Ñ#¨ ‰õΩ Hõ$+≤KãÕ #≤ =∞Ç¨`«∞‡_»∞ |ã¨"âÕ fi◊ ~°∞_»∞. 'HÍ~ÚHõ"∞Õ HÔ Ö· Ïã¨— („â◊=∞ r=#"Õ∞ „âı+)ª¨ =∞x Kå\˜#
K≥`· #« º=¸iÎ. W`«_∞» Hõ~å‚@HõÖ’x Ç≤ÏOQÆ∞àıâfi◊ ~° ÉèÏQÆ"å\˜ J<Õ J„QÆÇ¨ ~°OÖ’ =∂^•O|, =∂k~åA ^ŒOÑ¨`∞« Å‰õΩ
www.tlm4all.com
1160Ö’ [x‡OKå_»∞. =∂^•O| ™È^Œ~∞° _»∞ |Å^Õ=Ù_»∞ HõÖÏº} Hõ@Hõ ~åA a[˚Å∞x =^ŒÌ HÀâßkèHÍi, `«# ‰õÄ`«∞~°∞
ll.c
QÆOQÍO|#∞ |ã¨"âÕ fi◊ ~°∞xH˜zÛ q"åÇ¨ÏO [iÑ≤OKå_»∞.P q"åÇ¨Ï qâıëêÖË D áê~îåxH˜ <ÕÑ^¨ ºŒä O.
10. =∂ „Ñ¨Ü∞« `«flO : XHõ Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ `åufiHõ`#« ∞, JO`«™êû~åxfl, Pâ◊Ü∂« xfl, „â◊=∞#∞ `≥eÜ«∞*Ë¿ã^Õ =ÚO^Œ∞=∂@. =ÚO^Œ∞=∂@
=Å¡ Ñ¨Ùã¨HÎ Íxfl K«^"Œ åÅ<Õ Pã¨HÎ˜ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. =∞Oz Ñ¨Ùã¨HÎ Íxfl ZÖÏ ZOÑ≤Hõ KÕã∞¨ HÀ"åÖ’ `≥Å∞ã¨∞OÎ k. JÖÏO\˜
'=ÚO^Œ∞=∂@—#∞ ÑïK«Ü∞« O KÕÜ∞« _»"∞Õ D áê~îåºOâ◊ L^ÕâÌ O◊ .
11. =∂}˜Hºõ g} : PO„^è„Œ Ñ¨Éíè "å~°Ñ„¨ uHõÖ’ q^•fi<£qâ◊fiO ''=∂}˜Hºõ g}—— ji¬H#õ "åº™êÅ∞, Hõq`«Å∞ ~°zOKå~°∞. =∂}˜Hºõ g}Ö’
g~°∞ ã‘fiHõiOK«x JOâ◊O ÖË^xŒ K≥ÑÊ¨ =K«∞Û. =∂#=r=# „Ñ¨™ê÷#OÖ’ Hõà,◊ Hõq`«fiO ÃÑ#"Õã∞¨ ‰õΩ<åflÜ«∞x, =∞x+≤
4a
x~°O`«~° *Ï˝<å<Õfi+≤ Jx D Hõq`« `≥Å∞Ê`«∞Ok. =∂}˜Hºõ g}#∞ g∞\˜, =∂#gÜ«∞ ~åQÍxfl ÑëHÕz# D Hõq`«
Kåi„`«Hõ Ñ¶∞¨ \Ïìefl `«~z° K«∂Ñ≤ =∞x+≤ âßâ◊fi`«`åfixfl `≥Å∞Ê`«∞Ok.
™êOˆHuHõ ~°OQÆOÖ’x Jaè=$kúx =∂„`«"∞Õ Jaè=$kú J#∞‰õΩO@∂ HõàÅ◊ #∞ ™êÇ≤Ï`åºxfl J<åkQÍ ãÖ„Hõq∞Oz# Pã≤Î
Jx `≥Å∞Ñ¨Ù`«∂, q*Ï˝# =∂~°Oæ Ö’ „Ñ¨Ü∂« }Õz ãÖã¨¯ $ux Q“~°q¿ã<Î Õ =∞x+≤ âßâ◊fi`«∞_»=Ù`å_»x `≥ÅÊ_»"∞Õ D áê~îO°
L^ÕÌâ◊O.
.tlm
12. QÀ~°O`« nÑÖ : ã¨=∂[OÖ’ ZO`À=∞Ok J<å^èÉŒ ÏÅÅ#∞ =∞#O K«∂ã¨∂Î LO\ÏO. W@∞=O\˜ Ñ≤ÅÅ¡ ∞ Hõhã¨ J=ã¨~åÖˇ#·
uO_ç, |@ì, K«^∞Œ =Ù "≥Ú^ŒÖ#·ˇ "å\˜H˜ <ÀK«∞HÀ‰õΩO_® LO\Ï~°∞. J<å^èÉŒ ÏÅÅ#∞ KÕ~n° ã≤ "åi PHõe fiÛ q^•º|∞^Œ∞Åú ∞
K≥ÑÊ≤ ¿ãÎ g~°∞ ‰õÄ_® =∞\˜Öì ’ =∂}˜HÍºÖÏ¡QÍ "≥Å∞Q˘O^Œ∞`å~°∞. ã¨=∂*ÏxH˜ ¿ã=KÕ¿ã Q˘Ñ¨Ê =∞#ã¨∞#fl =º‰õΩÅÎ ∞, `«=∞
Pã≤Î áêã¨∞ÅÎ `À ãÖ|O^èOŒ ÖË‰Ωõ O_® J<å^èÅŒ #∞ KÕ~n° ã≤ K«kqOKÕ "å~°∞ ‰õÄ_® ZO`À=∞Ok L<åfl~°∞. J@∞=O\˜ XHõ
=ºH˜Î KÕã#≤ Ñ¨<Õ D Hõ^.Œä ~Ô Å· ∞ „Ñ¨Ü∂« }OÖ’ `«@ã¨Ñ÷ _¨ #ç F ÉÏÅ∞}˜‚ KÕ~n° ã≤ q^•º|∞^Œ∞Åú ∞ K≥ÑÊ≤ ¿ã,Î Zky# P =ºH˜Î
K«∂¿Ñ Hõ$`«[`˝ åÉèÏ=O, "åà◊§ =∞^èºŒ LO_Õ =∂#= ãÖ|O^è•Å#∞ `≥eÜ«∞*ˇÑÊ¨ _»"∞Õ D áê~îO° L^ÕâÌ O◊ .
13. aèH∆õ : "Õ^Œ qÉè[í # KÕã,≤ ÑÖK«=∞ "ÕÔŒ QÍ ¿Ñ~°∞#fl =∞Ç¨ÉèÏ~°`åxfl ~°zOz, Jëêì^âŒ ◊ (18) Ñ¨Ù~å}ÏÅ#∞ ~°zOz#
„|Ç¨Ï‡*Ï˝x "Õ^"Œ åºã¨∞_»∞. Ñ¨~=° ∞ Ñ¨q„`«=Ú, Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞xH˜ „Ñ‘uáê„`«O. PÜ«∞# HÍjÖ’ "Õ^"Œ åºã¨∞_»∞ `«# Ñ¨k"ÕÅ
=∞Ok t+¨µºÅ`À H˘O`«HÍÅO x=ã≤OKå_»∞. „|Ç¨Ï‡ =ÚÇ¨˙~°OÎ Ö’<Õ x„^ŒÖzË , „áê`«~å‡^è•ºÇ≤ÏflHõ q^è∞Œ Å#∞ Ñ¨ÓiÎQÍqOz,
w
t+¨µºÅ`À ‰õÄ_® HÍj#QÆ~O° Ö’ aèHÍ∆ @#O KÕ¿ã"å_»∞. t+¨µºÅ∞, `å#∞ "Õ~ˆ fi~°∞QÍ `≥zÛ# aèHÖ∆õ ’ ã¨QOÆ Jukè JÉèÏºQÆ`∞« Å‰õΩ
ã¨=∞iÊOz, q∞ye#k Éè∞í lOKÕ"å~°∞. XHõ~ÀA HÍj qâ◊fi<å^è∞Œ _çH˜ "åºã¨∞x ÑïHÕ∆ KåÅ#fl ãÖHõÅwww.tlm4all.com ÊO HõeyOk. P
ãÖ^Œ~ƒ° Où QÍ [iy# ãÖÑ¶∞¨ @<Õ D áê~îåºOâ◊O.
ww
14. z„`«„w=O : =∞#^ÕâO◊ Ö’ =$Hõã∆ O¨ Ñ¨^,Œ Ñ¨Hã∆˜ O¨ Ñ¨^Œ Jáê~°O. S`Õ g\˜x QÆ∞iOz `≥eÜ«∞*Ë¿ã =∞Oz Ñ¨ÙãÎ̈HÍÅ∞
J~°∞^Œ∞QÍ L<åfl~Ú. Ñ¨Ó~°fiHÍÅOÖ’ ã¨=∂Kå~åxfl KÕ~"° Ü Õ ∞« _®xH˜ áê=Ù~åÅ#∞ LÑ¨Ü∂≥ yOKÕ"å~°∞. áê=Ù~åÅ Ñ¨Ù@∞ìH,õ
"å\˜ r=# q=~åÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# Hõ^<Œä åÅ`À ‰õÄ_ç# Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ z„`« „w=O. HõÅHõ`åÎÖ’ F ÃÑOÑ¨Ù_»∞ áê=Ù~°O, ^•xfl
ÃÑOKÕ F ÉÏÅ∞_»∂, "åà◊§ Hõ^#Œä ∞ =∞#ã¨∞‰õΩ Ç¨Ï`«∞‰Î Ωõ áÈÜÕ∞ÖÏ K≥ÑÊ≤ # Ñ¨Ùã¨HÎ Oõ z„`«„w=O. z„`«„w=O Ñ≤ÅÅ¡ HÀãÖ ~åã≤#
Ñ¨Ùã¨HÎ "õ ∞Õ S<å nxH˜ „Ñ¨H$õ u ÑïjÅ‰õΩÅ#∞ ‰õÄ_® JÅiOKÕ â◊HÎ˜ LOk. áê=Ù~åÅ r=<åxH˜ ãÖ|OkèOz# Ju
ã¨∂Hõ∆ ‡ q=~åÅ∞ `≥eÜ«∞K≥ÑÊ¨ _»"∞Õ D áê~îO° L^ÕâÌ º◊ O.
40
www.tlm4all.com
4.
om
Ñ
„ H„¨ Ü
˜ ∞« Å∞
1. Hõ^•ä xHõ : „áêp# `≥Å∞QÆ∞ ™êÇ≤Ï`«º „Ñ¨„H˜Ü∞« Ö’¡ Hõ^•ä xHõ XHõ\ .˜ ^è#Œ ∞º_»∞ áê~îº° ÉèÏQÆO Hõ^•ä xHõ „Ñ¨„H˜Ü∞« ‰õΩ K≥Ok#k.
<Õ_»∞ Hõ^äŒ, Hõ^ä•xHõ J<Õ Ñ¨^•Å#∞ Ñ¨~åºÜ«∞ Ñ¨^•Å∞QÍ "å_»∞`«∞<åflO. Wk XHõ =K«# ™êÇ≤Ï`«º „Ñ¨„H˜Ü«∞. =ºHÎ̃
rq`«OÖ’x XHõ =ÚYº ã¨xfl"Õâßxfl QÍx, ãÖÑ¶∞¨ @#Å =∞^èºŒ ãÖ|O^è•xfl, HõàÏ`«‡HõOQÍ z„uã¨∞OÎ k. ‰õΩÑ¡ `Î¨ « ^•x
„Ñ¨^•è # ÅHõ} ∆ O. áê„`«Å∞, <ÕÑ^¨ ºŒä =Ú, Hõ^#Œä =Ú, rqHõ "åã¨qÎ Hõ z„`«O Hõ^•ä xHõ „Ñ¨„H˜Ü∞« Ö’x =ÚYº ÉÏ}©Å∞.
2. ÖËMÏ ~°K#« : P^è∞Œ xHõ `≥Å∞QÆ∞ ™êÇ≤Ï`«º „Ñ¨„H˜Ü∞« Ö’¡ 'ÖËMÏ~°K#« — „Ñ¨„H˜Ü∞« =ÚYº"≥∞#ÿ k. *Ï#Ñ¨^∞Œ x *Ï|∞ ÖËMÏ~°K#«
www.tlm4all.com
ll.c
„Ñ¨„H˜Ü∞« ‰õΩ K≥Ok#k. XH˘¯Hõ¯~°∞ ÖËYÅ#∞ ~åÜ«∞_»OÖ’ `«=∞ „ÑüÉè#í ∞ Hõ#|~°∞™êÎ~∞° . `å=Ú ~åã¨∞#Î fl q+¨Ü∂« Å#∞ Ñ¨Óã¨
QÆ∞zÛ#@∞¡ q=i™êÎ~∞° . ~°K~« Ú`« `«# ÖËYÖ’¡ =∞#ã¨∞Ö’x ÉèÏ"åÅ#∞, J#∞Éè∂í `«∞Å#∞, JO^•Å#∞, qëê^•Å#∞
q=iã¨∂Î Pf‡Ü«ÚÅ`À ÑÖK«∞‰õΩO@∂ ã¨∞n~°O… QÍ ÖËYÅ∞ ~å™êÎ~∞° . „Ñ¨ã^≤ úŒ ~°K~« Ú`«Å∞, Hõ=ÙÅ∞, HõàÏHÍ~°∞Å∞ ~åã≤#
L`«~Î åÅ∞ Hˆ =ÅO "≥Ü · Ú« H˜HÎ Oõ QÍ LO_»=Ù. D ÖËYÖ’¡ ã¨=∞HÍe# JOâßÅ∞ ‰õÄ_® „ÑüÑ¶e¨ ™êÎ~Ú.
3. â◊`H« Oõ : „áêp# `≥Å∞QÆ∞ ™êÇ≤Ï`«º „Ñ¨„H˜Ü∞« ÖÖ’ 'â◊`H« Oõ — XHõ\ .˜ â◊`H« õ =∞^è∞Œ i=∞ â◊`H« õ „Ñ¨„H˜Ü∞« ‰õΩ K≥Ok#k. WO^Œ∞Ö’
=O^Œ Ñ¨^•ºÅ∞ LO\Ï~Ú. H˘xflO\˜Ö’ =O^Œ‰Ωõ ÃÑQ· Í Ñ¨^•ºÅ∞ LO\Ï~Ú. â◊`H« ÍÖ’¡ =∞‰õΩ@O „Ñ¨^•è #OQÍ LO@∞Ok.
4a
H˘xfl â◊`H« ÍÖ’¡ =∞‰õΩ@O ÖË‰Ωõ O_® Ñ¨^•ºÅ∞ LO\Ï~Ú. U Ñ¨^•ºxHÍ Ñ¨^ºŒ "Õ∞ ã¨fi`«O„`« ÉèÏ"åxfl Hõey LO@∞Ok. hu,
^è~Œ ‡° O, ã¨`º« O, ÉèHí ,Î˜ "≥~· åQÆºO "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q+¨Ü∂« Å#∞ É’kè™êÎ~Ú. ã¨∞=∞f â◊`H« Oõ , "Õ=∞# â◊`H« Oõ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q â◊`H« õ
„QÆO^ä•Å∞QÍ ¿Ñ~˘¯#=K«∞Û.
4. Jaè#O^Œ# "åºãÖ : P^è∞Œ xHõ `≥Å∞QÆ∞ ™êÇ≤Ï`«º „Ñ¨„H˜Ü∞« Ö’¡ Jaè#O^Œ# "åºãÖ XHõ\ .˜ <Õ<i≥ y# |∂~°∞Åæ áê~îº° ÉèÏQÆO
Jaè#O^Œ# "åºãÖ „Ñ¨„H˜Ü∞« ‰õΩ K≥Ok#k. ™ê^è•~°}OQÍ "åºãÖ =K«# ~°∂ÑÖÖ’ LO@∞Ok. Kåi„`«H,õ ~å[H©Ü∞« ,
.tlm
™êOã¨¯ $uHõ, q^Œº, "≥^· ºŒ , Hõà◊ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ ~°OQÍÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# q+¨Ü∂« Å∞ "åºãÖÖ’ K«iÛOK«|_»`å~Ú. Q˘Ñ¨Ê"åi
rq`åxfl, "åi =∞Ç¨ÏŸ#fl`« =ºH˜`Î åfixfl qâı+¡ ã≤ ∂¨ ,Î „Ñ¨âO◊ ã≤ã∂¨ Î „"åã≤# "åº™êxfl 'Jaè#O^Œ# "åºãÖ— Jx JO\Ï~°∞. D
"åºãÖÖ’ ã¨=∞HÍe# ~å[H©Ü∞« , ™êOã¨¯ $uHõ, Kåi„`«Hõ JOâßÅ∞ ‰õÄ_® `≥Å∞™êÎ~Ú. D "åºãÖ ÉèÏq`«~åÅ‰õΩ
P^Œ~≈° OQÍ xÅ∞ã¨∞OÎ k.
5. q∞h Hõq`« : #QÆ~° w`«O áê@O ''q∞h Hõq`«—— „Ñ¨„H˜Ü∞« ‰õΩ K≥OkOk. U^≥<· å XHõ JOâßxfl H˘ã¨"∞≥ ~°∞Ñ¨Ù`À<À,
=ºOQÆºO`À<À, K«∞~°H`õ À<À, `«‰Ωõ ¯= ÑÖ‰õΩÖÎ ’¡ K≥ÑÊ¨ _»"∞Õ q∞h Hõq`«. 'Jeâ‹\ ì˜ „Ñ¨ÉÏè Hõ~ü Hõq`«— J<Õ „QÆO^äOŒ Ö’x 'ã≤\ Ö˜ Ñ·ˇ —π¶
q∞h Hõq`«ÅÖ’ H˘xflO\˜x '#QÆ~w° `«O—QÍ ‰õÄ~°Û_»"∞≥ Oÿ k.
6. <å\˜Hõ : Ü«∞‰õΩ∆ _ç JÑ¨C <å\˜Hõ „Ñ¨„H˜Ü∞« ‰õΩ K≥OkOk. '<å@HõO— J<Õk Hõq`«fiO, ãÖw`«O, #$`«ºO, z„`«ÖYË #O, tÅÊO
w
J<Õ Åe`« HõàÅ◊ ã¨=∂Ç¨~°O. „Ñ¨ã^≤ "úŒ ∞≥ #ÿ Hõ^#Œä ∞ fã¨∞H˘x ~åã≤# <å@HÍxfl '„Ñ¨MÏº`«O— Jh, Hõ^#Œä ∞ HõeÊOz HÍx ÖË^•
TÇ≤ÏOz HÍx ~å¿ã <å@HÍxfl 'L`åÊ^ŒºO— Jh, „Ñ¨É∞íè `«fiO, L`åÊ^ŒºO Hõeã≤ LO_Õ <å@HÍxfl q∞„â◊=∞Owww.tlm4all.com Jx Ñ≤Å∞™êÎ~∞° .
<å@HõO ^Œ$â◊º „â◊=º HÍ=ºO. <Õ_∞» <å@HõO, <å\˜Hõ J<Õ "å\˜x ã¨=∂<å~°H÷ ÍÅ∞QÍ "å_»∞`«∞<åflO. HÍx <å@HõO x_çq
ww
HõÅk. <å\˜Hõ z#flk.

7. kfiÑ¨^Œ : „áêp# `≥Å∞QÆ∞ ™êÇ≤Ï`«º „Ñ¨„H˜Ü«∞Ö’ 'kfiÑ¨^Œ— J<Õk XHõ\ ˜. Xã¨"Õâ◊fi~° Ñï}Ü«∞O kfiÑ¨^Œ „Ñ¨„H˜Ü«∞‰õΩ
K≥Ok#k. Wk ~Ô O_»∞ áê^•Å`À #_»∞ã¨∞OÎ k. WO^Œ∞Ö’ Ü«∞u, „áêã¨Å∞O\Ï~Ú. „áêã¨xÜ«∞=∞O ÖËx 'kfiÑ¨^#Œ ∞
=∞O[s kfiÑ¨^—Œ Jx JO\Ï~°∞.
8. Ñ‘iHî õ : P^è∞Œ xHõ `≥Å∞QÆ∞ ™êÇ≤Ï`«º „Ñ¨„H˜Ü∞« Ö’¡ Ñ‘iHî õ XHõ\ .˜ =∂ „Ñ¨Ü∞« `«flO áê~îº° ÉèÏQÆO Ñ‘iHî õ „Ñ¨„H˜Ü∞« ‰õΩ K≥Ok#k.
XHõ „QÆO^ä•xfl QÍx, „QÆO^äŒ <ÕÑ^¨ •ä ºxfl QÆ∞iOz QÍx ÑïK«Ü∞« O KÕã∂¨ Î P „QÆO^äŒ ~°K~« Ú`« QÍx, "Õ~ˆ ~°K~« Ú`«,
41
www.tlm4all.com
q=∞~°≈‰õΩ_»∞ QÍx ~å¿ã ÑïjÅ<å`«‡Hõ ÑïK«Ü∞« "åHÍºÅ#∞ Ñ‘iHî õ Jx JO\Ï~°∞. nxˆH =ÚO^Œ∞=∂@, „Ñ¨™êÎ=#,
om
`˘eÑ¨Å∞‰õΩ, =Ú#∞fl_ç, P=ÚYO "≥Ú^ŒÖ#·ˇ ¿Ñ~Ô <¡ Àfl L<åfl~Ú.
9. =K«# Hõq`« : P^è∞Œ xHõ `≥Å∞QÆ∞ ™êÇ≤Ï`«º „Ñ¨„H˜Ü∞« ÖÖ’ '=K«# Hõq`«— J<Õ „Ñ¨„H˜Ü∞« =ÚYº"≥∞#ÿ k. =∂}˜Hºõ g}
áê~îº° ÉèÏQÆO =K«# Hõq`« „Ñ¨„H˜Ü∞« ‰õΩ K≥Ok#k. Wk Ñ¨^ºŒ , Qˆ Ü«∂Ö’¡ LO_Õ KèO« ^Œã∞¨ û. =∂„`åQÆ}ÏÅ`À ãÖ|O^èOŒ
ÖË‰Ωõ O_® "åº=Ç¨iHõ ÉèÏ+¨Ö’ ~å¿ã Hõq`«#∞ =K«# Hõq`«QÍ ¿Ñ~˘¯#=K«∞Û. z#fl z#fl Ñ¨^•Å∞, "åHÍºÅ`À ^èfiŒ x
QÆiƒùÒ« QÍ LO_Õ Hõq`Õ =K«# Hõq`«.
www.tlm4all.com
10. „Ñ¨|O^èOŒ : „áêp# `≥Å∞QÆ∞ ™êÇ≤Ï`«º „Ñ¨„H˜Ü∞« Ö’¡ „Ñ¨|O^èOŒ XHõ\ .˜ aèH∆õ „Ñ¨|O^èŒ „Ñ¨„H˜Ü∞« ‰õΩ K≥Ok#k. Ñ¨Ù~å},
ll.c
WuÇ¨™êÅ #∞O_ç XHõ z#fl Hõ^#Œä ∞ fã¨∞H˘x, ^•xx J<ÕH=õ ÚÖˇ#· =~°#‚ Å`À#∞, HõÅÊ#Å`À#∞, ÃÑOz ÃÑ^ŒÌ KÕã≤ =i‚OKÕ
„QÆO^ä•xfl '„Ñ¨|O^èOŒ — Jx JO\Ï~°∞. WO^Œ∞Ö’ =~°#‚ Å‰õΩ „áê^è•#ºO LO@∞Ok. â◊$OQÍ~° ~°™êxH˜ „áê^è•#ºO LO@∞Ok.
H˘xfl ãÖ^Œ~åƒùÖ’¡ W`«~° ~°™êÅ∞ ‰õÄ_® „áê^è•#º`«#∞ ãÖ`«iOK«∞‰õΩO\Ï~Ú. =∞#∞ K«i„`«, =ã¨∞ K«i„`« "≥Ú^ŒÖ#·ˇ
"å\˜x „Ñ¨|O^è•Å∞QÍ ¿Ñ~˘¯#=K«∞Û.
4a
w .tlm
www.tlm4all.com
ww
42
www.tlm4all.com
15 =∂~°∞¯Å∞
om
¿ÑÑ¨~ü – 1 : áê~üì – a
III. ÉèÏëêOâ◊=ÚÅ∞ :
1. "≥Ú^Œ\ ˜ „Ñ¨âfl◊ J~°=ú Ú#‰õΩ ãÖ|OkèOz#k 1 =∂~°∞¯
1) L^• : |∞^è∞Œ Å`À Hõeã≤ LO_»@O =Å¡ *Ï˝#O ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. (J~°=ú Ú QÆ∞iÎOK«O_ç)
J) ÑÖ_ç`∞« _»∞ P) áê=∞~°∞_»∞ W) ™È=∞i"å_»∞ D) `≥eqÖËx"å_»∞ (J )
www.tlm4all.com
2) "Õ∞Ñ¶∞¨ O kq#∞O_ç Éè∞í qH˜ ~åeÛ# z#∞‰õΩ Ñ¨ÓÖË D =~°¬O (J~°Oú Ö’)
ll.c
J) #~°H=õ Ú P) ã¨fi~°=æ Ú W) áêÑ¨=Ú D) Ñ¨Ù}º=Ú (P )
3) Pâ◊Ü∞« O =∞Oz =∂@Ö<Õ =∂\Ï¡_®e.
J) JÑ¨C_»∞ P) WÑ¨C_»∞ W) ZÅ¡ÑC¨ _»∞ D) ZÑ¨C_»∞ (D )
4) =∂ Láê^è•ºÜ«ÚÅ "åi ™œ[#º=Ú „Ñ¨âO◊ ã¨hÜ«∞O
J) ^Œ∞~å‡~°=æ Ú P) Ñ¨q„`«=Ú4a W) ãÖáê~°=Ú D) =∞Oz`«#=Ú (D )
(ÃÑ· q^è=Œ ÚQÍ „Ñ¨âfl◊ W=fi|_»∞#∞. J~°=ú ÚÅ∞ „HÕ^Œ W=fi|_ç#q "å\˜H˜ ["å|∞ QÆ∞iÎOKåe)
5) ~À^ŒãÖ‘ ’H˜ ^Œ∂ã¨∞HÔ o¡# =∞~À LÑ¨„QÆÇÏ¨ O.
J) JO`«iHõO∆ P) „Ñ¨ÑO¨ K«O W) PÇ¨^¡ OŒ D) ãÖ`À+Ö (J )
6) q^•º~°∞Åú O`å Ñ¨sHõÅ∆ ‰õΩ PÜ«∞`«=Î ∞=Ù`«∞<åfl~°∞. (J~°=ú Ú „"åÜ«Ú=Ú)
[. ã≤^Œú=∞QÆ∞@
.tlm
7) ~°∞QÆ‡`« L#fl D ã¨=∂*ÏxH˜ =∂#= =∂#gÜ«∞ qÅ∞=Å`À zH˜`û« J=ã¨~O° (J~°=ú Ú „"åÜ«Ú=Ú)
[. [|∞ƒ
8) Hõà=◊ à◊Ñ_¨ @» "≥∞O^Œ∞‰õΩ? ["å|∞ K≥ÑC¨ =Ú. (J~°=ú Ú „"åÜ«Ú=Ú)
[. `˘„@∞ÉÏ@∞
9) ãÖ["≥Å∞QÆ∞Ö’ `«\ÏHõOÖ’x h~°∞ H˘`«Î JO^•xfl ãÖ`«iOK«∞‰õΩOk. (J~°=ú Ú „"åÜ«Ú=Ú)
[. ãÖ^è•ºã¨=∞Ü«∞=Ú
10) ~åA „Ñ¨H$õ u JO^•Å#∞ `«^HÕ Oõ QÍ K«∂ã¨∞<Î åfl_»∞. (J~°=ú Ú „"åÜ«Ú=Ú)
[. J^ÕÑ¨xQÍ
w
11) ~å}˜ =ÚY=ÚxO_® Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù Ñ¨ÙÅ∞=Ú ‰õΩOk. (J~°=ú Ú „"åÜ«Ú=Ú)

[. ~°∞^Œ∞HÌ ˘#∞ www.tlm4all.com
12) ~°q áê~îåxfl K«H¯õ QÍ PHõoOÑ¨Ù KÕã‰¨ Ωõ <åfl_»∞. (J~°=ú Ú „"åÜ«Ú=Ú)
[. J=QÍÇ¨Ï#
ww
13) ~°q Ñ¨Ùã¨HÎ ÍÅ`À HÍÅˆHÑ∆ O¨ KÕã∞¨ <Î åfl_»∞. (J~°=ú Ú „"åÜ«Ú=Ú)
[. HÍÅ=Ú QÆ_∞» Ñ¨Ù@
JO‰õΩiOK«∞ ´ "≥ÚÅÔH`«∞Î
JOQÆÖÏ~°∞Û ´ ^Œ∞ódOK«∞
JOÉ’kè ´ ã¨=Ú„^Œ=Ú
43
www.tlm4all.com
J#$`«O ´ Jã¨`º« O
om
Jaè~≠° ∞iOK«∞ ´ zÅHõiOK«∞
J~°÷O ´ ^èŒ#O
JÇ¨Ï~°ÇÏ¨ O ´ „Ñük#O
DÑ≤û`«O ´ HÀiHõ
PáêºÜ«∞`« ´ P^Œ~} °
www.tlm4all.com
W#∞_»∞ ´ ã¨∂~°∞º_»∞
ll.c
LÑ¨„^Œ=O ´ PÑ¨^Œ
Ze¡ ´ ˆ~Ñ¨Ù
F+¨ªO ´ ÃÑ^Œq
Hõ~åî ~°O ´ HõuÎ
Hõ|à◊O ´ =Ú^ŒÌ
Hõ~=° @O|∞ ´4a y<≥fl. Éèií }ˇ
‰õΩO^•_»∞ ´ ÉÏ^èÃŒ Ñ\˜#ì @∞¡ =∂\Ï¡_∞»
K«@∞ì=O ´ QÆi>ˇ
K«=∞`å¯~°O ´ <Õ~∞° Ê
Kèå„`«∞Å∞ ´ t+¨µºÅ∞
*Ë=Ù~°∞ ´ Z„~°xk
.tlm
*’\˜ ´ ^Œ∞Ñ¨Ê\˜
~°≠∞i ´ „Ñ¨"åÇ¨ÏO
`«=∞O ´ pHõ\ ˜
`å~° ´ #Hõ∆„`«=Ú
uq∞~°O ´ pHõ\ ˜
`ÀÜ«∞kè ´ ã¨=Ú„^ŒO
nkèu ´ H˜~}° O
^•fiiHõ"å@O ´ `«Å∞Ñ¨Ù
w
#QÍ~å ´ _è»OHÍ
x^•Ñ¶¨∞O ´ ZO_®HÍÅO www.tlm4all.com
xâ◊ ´ ~å„u
ww
#∞u ´ á⁄QÆ_»Î
<˘ã¨Å∞ ´ #∞^Œ∞~°∞
Ñï„"å[‰õΩ_»∞ ´ ã¨<åflºã≤
¿Ñi‡ ´ „¿Ñ=∞
„Ñ¨HÍ∆ o`«O|∞ ´ Hõ_yç #k
44
www.tlm4all.com
|Ou ´ =~°∞ã¨
om
g∞#Å=Ú ´ Hõà√◊ §=¸Ü«Ú@
"≥∂_»∞ ´ P‰õΩ~åe# =$HõO∆
~°[x ´ ~å„u
~°=o ´ K«ÑC¨ _»∞
~ˆ y ´ q[$OaèOz
www.tlm4all.com
Ö’K«#O ´ Hõ#∞fl
ll.c
=„HõÎO ´ <À~°∞
"å\˜Hõ ´ gkè
q„Ñ¨ÙÅ∞ ´ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å∞
<≥~Ñ° Ù¨ ´ ÉèÜ í ∞« O
"Àº=∞O ´ PHÍâ◊O
+Ö_»O 4a ´ ã¨=¸Ç¨ÏO
ãÖ„`åãÖ ´ q∞H˜¯eÉèÜ í ∞« O
ãï`«∞Î ´ #k
"≥e¡ ´ „Ñ¨"åÇ¨ÏO
ã¨∂_çQÆ=ÚÅ∞ ´ QÍAÅ∞
™êu ´ =GO
.tlm
ã¨^∞Œ Ì ´ â◊|OÌ
"Õ∞o ´ ã≤QÆ
ã¨`«Î fiO ´ |Å=Ú
™œ^•q∞x ´ "≥∞~°∞Ñ¨Ù
™œ~°ÉOíè ´ ã¨∞"åã¨#
¿ã=Å∞ ´ JHÕ∆ `«Å∞
ã≤flQÆOú ´ ¿ãflÇ¨Ï=ÚQÆÅk
Ç≤Ï`≥+· µ¨ Å∞ ´ "Õ∞Å∞HÀ~°∞"å~°∞
w
MËÔŒ ´ ^Œ∞óYO
‰õΩã¨∞=∞ ãÖÎ ÉèOí ´ Ñ¨ÓÅQÆ∞uÎ www.tlm4all.com
(Note : Text Book Ö’ 207, 208, 209 ¿ÑrÖ’x Ñ¨^qŒ *Ï˝#=ÚÖ’x J~åúÅ∞ W=fi|_ç#q. ÑïjeOK«O_ç)
ww
III. 2. ~ Ô O_»= „Ñ¨âfl◊ – <å<å~°=ú Ú#‰õΩ ãÖ|OkèOz#k 1 =∂~°∞¯

1) L^• : J^Œ$+¨=ì Ú =Å# ãÖÑ¨^Œ HõÅ∞QÆ#∞.
J) ÉèÏQÆO P) ÉèÏQÆºO W) ÉèÏ=O D) |ÅO (P )
2) ¿Ñ^Œ "å_»∞ ^è#Œ =O`«∞Å#∞ ^è#Œ q∞=∞‡x "Õ_"Õ å_»∞.
J) Jiú P) ¿Ñ^Œ W) ™ê^Œ D) "Õ∞_» (J )
45
www.tlm4all.com
3) <å `«O„_ç Láê^è•ºÜ«Ú Å =^Œ‰Ì Ωõ ##∞fl fã¨∞H˘x áÈ~Úi.
om
J) t+¨µº_»∞ P) ¿ã=‰õΩ_»∞ W) QÆ∞~°∞=Ù D) Ñ¨~∞° =Ù ( W )
(ÃÑ· q^è=Œ ÚQÍ „Ñ¨âfl◊ W=fi|_»∞#∞. <å<å~°=÷ ÚÅ∞ „HÕ^Œ W=fi|_ç#q "å\˜H˜ ["å|∞ QÆ∞iÎOKåe)
=∞i H˘xfl <å<å~°=ú ÚÅ∞ :
P#$`«O ´ Jã¨`º« O, ¿ã^ŒºO, "å}˜[ºO
Hõ^∞Œ ~°∞ ´ ã¨#flx Hõ=∞‡, HõO^≥
www.tlm4all.com
Hõà◊ ´ K«^∞Œ =Ù, tÅÊO, K«O„^ŒxÖ’ Ñ¨^ÇŒ ¨ ~°==O`«∞
ll.c
‰õΩO_»e ´ áê=Ú, <≥=∞e
QÆ_» ´ ãÎ̈OÉèOí , ã¨=¸Ç¨ÏO, "≥^∞Œ ~°∞Hõ„~°
QÆ∞}O ´ ã¨fiÉèÏ=O, qO\˜<åi
QÆ∞_ç ´ ^Õ"åÅÜ«∞=Ú, QÆ∞}Õ`«=ÚÖ’ QÆ∞_ç, _Õ~å
„QÆÇ¨Ï}O ´ |∞kú, <Õ„`«=Ú, P=iOK«∞@
~°≠∂i‚Å∞¡ ´ „"≥∂QÆ∞, u~°Q|Æ _»∞ (103 T.P. ¿Ñr)
4a
"≥e¡ ´ „Ñ¨"åÇ¨ÏO, Ñ¨~O° Ñ¨~°
"åãÖ ´ WÅ∞¡, =GO
=#O ´ `À@, J_»q, [ÅO
Öˇãû¨ ´ „âı+Oª̈ , Ü«ÚHõOÎ
=Ú„^Œ ´ QÆ∞~°∞,Î JK«∞Û"ÕÜ∞« _»O
.tlm
q∞„`«∞_»∞ ´ ¿ãflÇ≤Ï`«∞_»∞, ã¨∂~°∞º_»∞

Ñ¶Å¨ O ´ ÑÖ_»∞, „Ñ¨Ü∂≥ [#O, ã¨∞YO
`«∞K«ÛùO ´ ^Œ∞óYO, â◊¥#ºO
x@ì"˘_»∞K«∞ ´ Lá⁄ÊOQÆ∞, ~À=∂Oz`«=∞QÆ∞
Ñ¶¨∞’+¨ ´ L~°∞=Ú, P=ÙÅ=∞O^Œ, HõOK«∞
=Ú‰õΩ~°=Ú ´ J^ŒÌ=Ú, ~ˆ QÆ∞K≥@∞ì, "ÕÑK¨ @≥ ∞¡
JO|~°=Ú ´ PHÍâ◊=Ú, =G=Ú, â◊¥#º=Ú
"≥∂HõO∆ ´ HÔ =· ÅºO, x~åº}O
w
"åK«ã¨Êu ´ „|Ç¨Ï‡, |$Ç¨Ïã¨Êu

HÍÅO ´ ã¨=∞Ü«∞O, #Å∞Ñ¨Ù, KèåÜ«∞ www.tlm4all.com
Hõ~O° ´ KÕ~Ú, `˘O_»=Ú, H˜~} ° =Ú
ww
"åãÖ ´ WÅ∞¡, =GO

HõOHõ}O ´ `À~°O, h\˜ aO^Œ∞=Ù, „ã‘ÅÎ ∞ ^èiŒ OKÕ PÉè~í }° O
III.3. =¸_»= „Ñ¨âfl◊ – =Ùº`«Ê`«º~°= ú Ú. 1 =∂~°∞¯
1) JO^ŒHÍ~°=Ú J<≥_ç J*Ï˝#=Ú#∞ `˘ÅyOK«∞"å_»∞ (=Ùº`«Ê`«º~°=ú Ú „"åÜ«Ú=Ú)
J) QÆ∞~°∞=Ù P) t+¨µº_»∞ W) L`«=Î Ú_»∞ D) „Ñ¨^=Œä Ú_»∞ (J )
46
www.tlm4all.com
2) =∞~°}O á⁄OkOÑ¨#k (=Ùº`«Ê`«º~°=÷ Ú)
om
J) ÉÏ^èŒ P) ~å^èŒ W) ã¨∞^èŒ D) ™œ^èŒ ( W )
3) `«Ñ=¨ Ú KÕÜÚ« "å_»∞ (=Ùº`«Ê`«º~°=÷ Ú)
J) `å=∞ã≤ P) `åã¨#∞ W) `«Ñ#¨ ∞_»∞ D) `åÑ¨ã∞¨ _»∞ (D )
=∞i H˘xfl =ÚYº"≥∞#ÿ =Ùº`«Ê`«º~°=÷ ÚÅ∞.
1) ã¨fiÉèÏ=O KÕ`« Sâ◊fi~°º=Ú HõÅ"å_»∞ Dâ◊fi~°∞_»∞
www.tlm4all.com
2) z„`«"∞≥ #ÿ =~°=‚ ÚÅ`À ‰õÄ_ç#k z„`«„w=Ù_»∞
ll.c
3) ^ÕÇÏ¨ =Ú#∞ ^èiŒ Oz#"å_»∞ ^ÕÇï¨ _»∞
4) Ñ¨Ù<åfl=∞ #~°H=õ Ú #∞O_ç ~°HO∆˜ K«∞"å_»∞ Ñ¨Ù„`«∞_»∞
5) Ç≤Ï=∞=O`«∞_»#∞ Ñ¨~fi° `« ~åA Ñ¨Ù„uHõ áê~°fiu
6) Ñüx ¿ãqOK«∞@ ÜÕ∞ „=`«=ÚQÍ QÆÅk Ñü„=`«
7) QÆ$Ç¨Ï=Ú#∞ ^èiŒ OK«∞#k Ñ¨Ù~°O„kè (WÖÏ¡Å∞)
8) Éè=í Ùx ÉèÏ~°º 4a Éèí"åx
9) ã¨~fi° Éè∂í `«=ÚÅ‰õΩ q∞„`«∞_»∞ ã¨∂~°∞º_»∞
10) =∞x+≤x áêÑ¨=ÚÅ#∞O_ç q=ÚH˜Î KÕÜÚ« #k "≥∂Hõ∆=Ú
11) =#=Ú (h~°∞) #O^Œ∞ Ñ¨Ù\˜#ì k =#[=Ú (Ñ¨^Œ‡=Ú)
12) „Ñ¨ÑO¨ KåxH˜ <å^è∞Œ _»∞ qâ◊fi<å^èŒ∞_»∞
13) ÅH©∆ ‡^ÕqH˜ Éè~í Î° „tÜ«∞óÑü (q+¨µ=‚ Ù)
.tlm
14) ™ê^è∞Œ =ÙÅ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú# =ã≤OK«∞"å_»∞ t=Ù_»∞

15) ã¨~fi° =Ú <åºãÖ KÕã#≤ "å_»∞ ã¨<åºã≤
16) =¸_»∞ Hõ#∞flÅ∞ QÆÅ"å_»∞ =ÚHõ¯O\˜
17) KÕÑÅ¨ =O\˜ Hõ#∞flÅ∞ QÆÅ „ã‘Î =∞K«ÛHù Oõ \˜
18) Éè∂í q∞ #∞O_ç Ñ¨Ù\˜#ì k Éè∂í ~°∞Ç¨Ï=Ú (K≥@∞ì)
19) áêOK«É∫è uHõ â◊s~°O HõÅ"å_»∞ ÑÖK«[#∞_»∞
20) Ñ¨~åâ◊~∞° x ‰õΩ=∂~°∞_»∞ áê~åâ◊~∞° º_»∞ ("åºã¨∞_»∞)
21) qÖ’OKè«Ñ¨„Hõ=ÚÅ∞ á⁄ÖÏÖ’¡ HõO‰õΩÅ#∞, ~åà◊§ ^ŒQ~æÆ ° =_»¡ yO[Å#∞
w
U~°∞‰õΩ<Õ "å~°∞
22) zQÆ∞~°∞\Ï‰õΩ=O\˜ â◊s~°=ÚÅ „ã‘Î zQÆ∞~°∞É’_ç www.tlm4all.com
23) <åÅ∞QÆ∞^•~°∞Å∞ Hõe¿ãKÀ@∞ ‰õÄ_»e
ww
24) Q˘_»=Å∞ ÃÑ@∞ì‰Ωõ <Õ „ã‘Î HõÅÇ¨ÏHõOiî

25) K«O„^Œa|=Ú=O\˜ =ÚY∞ HõÅk K«O„^Œ=Úd
26) ukä,"åi #Hõ„∆ `«=ÚÅ∞ ÖË‰Ωõ O_® WO\˜H˜ =KÕÛ"å~°∞ Jukä
27) LxH˜ HÀÖ’Ê~Ú#"å~°∞ (ÖË^•) ã¨~fi° =Ú HÀÖ’Ê~Ú# "å~°∞ Jã¨^Î fiŒè ã¨∞ÅÎ ∞
28) We¡Å∞¡ uiy J#flO ¿ãHõiOK«_O» =∂^è∞Œ Hõ~° aHõ∆
47
www.tlm4all.com
29) =$`åÎO`«=Ú (q+¨Ü∞« =Ú) `≥Å∞ã¨∞HÀáÈ~Ú K≥¿ÑÊk "å~åÎÇ¨Ïi
om
30) „|Ç¨Ï‡ =∂#=ã¨ Ñ¨Ù„`«∞_»∞ Ñ¨ÙÅãÎ̈º „|Ç¨Ï‡
III.4. 4= „Ñ¨âfl◊ – ã¨=∂ã¨=Ú#‰õΩ L^•Ç¨Ï~°}
8= „Ñ¨âfl◊ – ã¨=∂ã¨Ñ^¨ OŒ QÆ∞iÎOK«_O» 1+ 1 ´ 2 =∂~°∞¯Å∞
1) L^• : +¨+ª‘ `«`∞« Ê~°∞+¨ ã¨=∂ã¨=Ú#‰õΩ L^•Ç¨Ï~°}.
J) [ÖÏ=e¡
www.tlm4all.com P) t=Ñ¨Ó[ W) Ç≤Ï`«|∞kú D) ã¨`º« O (P )
ll.c
2) ^ŒfiO^Œfi ã¨=∂™êxH˜ L^•Ç¨Ï~°}
J) ÉèHí Î˜ Q“~°"åÅ∞ P) Ü«∞=∞^è~Œ ‡° ~åA W) „|Ç¨Ï‡ q+¨µ‚ =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞Å∞ D) HÍO`å=∞}˜ (J )
3) K«OÑ¨H=õ u Ñ¨@} ì =Ú U ã¨=∂ã¨=Ú
J) |Ç¨ï„gÇ≤Ï P) ãÖÉèÏ=# Ñ¨Ó~°fiÑ¨^=Œ Ú
W) qâı+} ¨ L`«~Î ° Ñ¨^=Œ Ú D) qâı+} ¨ Ñ¨Ó~°fi Ñ¨^=Œ Ú
4a (P)
4) ''^Œ∞â◊Ûi„`«—— U ã¨=∂ã¨=Ú
J) qâı+} ¨ LÉèÜ í ∞« Ñ¨^Œ Hõ~‡° ^è•~°Ü∞« O P) LÑ¨=∂# Ñ¨Ó~°fiÑ¨^HŒ ~õ ‡° ^è•~°Ü∞« O
W) qâı+} ¨ L`«~Î ° Ñ¨^Œ Hõ~‡° ^è•~°Ü∞« O D) qâı+} ¨ Ñ¨Ó~°fiÑ¨^Œ Hõ~‡° ^è•~°Ü∞« O (D )
(4= „Ñ¨âfl◊ #∞ U q^è=Œ ÚQÍ<≥#· ÃÑ#· q=iOz#@∞¡QÍ J_»Q=Æ K«∞Û)
.tlm
4= „Ñ¨âfl◊ ‰õΩ ãÖ|OkèOz# L^•Ç¨Ï~°}Å∞ (áê~îº° Ñ¨Ùã¨HÎ =õ ÚÖ’ =zÛ# ã¨=∂ã¨=ÚÅ∞ W=fi|_ç#q)
kfifÜ«∂ `«`∞« Ê~°∞+¨ ã¨=∂ã¨=Ú ´ "å~åÎÇÏ¨ ~°∞_»∞
"å~°ÅÎ #∞ "≥∂ã¨∞H˘x áÈ=Ù"å_»∞ (kfifÜ«∂ qÉèHí )Î˜
`«$fÜ«∞ `«`∞« Ê~°∞+¨=Ú ´ J~°Ç÷ Ï‘ #∞Å∞, q^•ºkè‰Ωõ Å∞
K«`∞« s÷ `«`∞« Ê~°∞+¨ ´ ¿ã"å=$uÎ (¿ã= H˘~°‰Ωõ =$uÎ)
+¨+ª‘ `«`∞« Ê~°∞+¨ ã¨=∂ã¨=Ú ´ q`«O`«∞ q"åÇ¨Ï=Ú, =∂#= K«i„`«
^ŒfiO^Œfi ã¨=∂ã¨=Ú „ã‘Î Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞
w
kfiQÆ∞ ã¨=∂ã¨=Ú ´ =ÚÃÑÊ·¶ ù ãÖ=`«û~åÅ∞, <åÅ∞QÆ∞ w`«Å∞

ãÖÉèÏ=# Ñ¨Ó~°fiÑ¨^Œ Hõ~‡° ^è•~°Ü∞« ã¨=∂ã¨=Ú ´ QÆOQÍ#k, ÉèÏ~°`^« âÕ O◊ , K«OÑ¨H=õ u Ñ¨@www.tlm4all.com }
ì =Ú
#&ò `«`∞« Ê~°∞+¨ ã¨=∂ã¨=Ú ´ J™ê^è•~°}O.
ww
qâı+} ¨ Ñ¨Ó~°fiÑ¨^Œ Hõ~‡° ^è•~°Ü∞« ã¨=∂ã¨=Ú „Ñ¨=ÚY k#O, =∞Ç¨ÉèÏQÆº=Ú

qâı+} ¨ L`«~Î ° Ñ¨^HŒ ~õ ‡° ^è•~°Ü∞« ã¨=∂ã¨=Ú ´ =∂q∞_çQ∞Æ #fl
LÑ¨=∂# L`«~Î Ñ° ^¨ Œ Hõ~å‡^è•~°Ü∞« ã¨=∂ãÖ ´ Ñ¨^•|˚=ÚÅ∞
LÑ¨=∂# Ñ¨Ó~°fiÑ¨^Œ Hõ~‡° ^è•~°Ü∞« ã¨=∂ãÖ ´ HõÅ∞= Hõ#∞flÅ∞
|Ç¨ï„gÇ≤Ï ã¨=∂ã¨=Ú =∞K≥ÛHõO\˜, =ÚHõ¯O\˜
48
www.tlm4all.com
8= „Ñ¨âfl◊ Ü«∞O^Œ∞ ã¨=∂ã¨Ñ^¨ =Œ Ú#∞ ‰õÄ~°∞Û=Ú (ÖË^•) QÆ∞iÎOK«∞=Ú? q„QÆÇÏ¨ "åHõº=Ú „Ñ¨âfl◊ QÍ Ü«ÚO_»∞#∞. ã¨=∂ã¨=Ú
om
„"åÜ«∞=Öˇ#∞.
1) L^• : ãÖÑ¨Ó~°"‚ ∞≥ #ÿ qâßfiã¨=Ú (ã¨=∂ã¨ Ñ¨^=Œ Ú QÆ∞iÎOK«∞=Ú)
J) qâßfiãÖ ãÖÑ¨Ó~°=‚ Ú P) ãÖÑ¨Ó~°=‚ Ú HÍx qâßfiã¨=Ú
W) ãÖÑ¨Ó~°‚ qâßfiã¨=Ú D) qâßfiã¨"∞Õ ãÖÑ¨Ó~°=‚ Ú ( W )
2) ™ê^èºŒ OHÍxk (ã¨=∂ã¨ Ñ¨^=Œ Ú QÆ∞iÎOK«∞=Ú)
www.tlm4all.com
J) J™ê^èºŒ =Ú P) ™ê^è•º™ê^èºŒ =ÚÅ∞ W) ™ê^èºŒ "Õ∞ D) ™ê^èºŒ =ÚHÍ<ÕHÍ^Œ∞ ( J )
ll.c
ÃÑ· q^è=Œ ÚQÍ „Ñ¨âfl◊ W=fi|_»∞#∞. H˘xfl L^•Ç¨Ï~°}Å∞ „HÕ^Œ W=fi|_ç#q.
K«OÑ¨H=õ u J#∞ ¿Ñ~°∞QÆÅ Ñ¨@} ì =Ú ´ K«OÑ¨H=õ u Ñ¨@} ì =Ú
Q˘Ñ¨Ê^≥#· ÉèÏQÆº=Ú ´ =∞Ç¨ÉèÏQÆº=Ú
¿ã=H˘~°‰Ωõ guÎ ´ ¿ã"å=$uÎ
J|˚=ÚÅ =O\˜ Ñ¨^Œ=ÚÅ∞ ´ Ñ¨^•|˚=ÚÅ∞
HõÅ∞=Å =O\˜ Hõ#∞flÅ∞ 4a ´ HõÅ∞=Hõ#∞flÅ∞
QÆ∞#fl^≥#· =∂q∞_ç ´ QÆ∞#fl=∂q∞_ç
=∞$^Œ∞=Ù, =∞^è∞Œ ~°=ÚÅ∞ ´ =∞$^Œ∞=∞^èŒ∞~°=ÚÅ∞
q`«O`«∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ q"åÇ¨Ï=Ú ´ q`«O`«∞q"åÇ¨Ï=Ú
q^ŒºKÕ`« Jkè‰Ωõ Å∞ ´ q^•ºkè‰õΩÅ∞
„ã‘ÅÎ ∞, Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ ´ ¢ãÎ‘ Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞
.tlm
k#=Ú, k#=Ú ´ „Ñük#=Ú

â◊HÎ˜ ZO`À JO`« ´ Ü«∞^ä•â◊H˜Î
ÉÏÅ∞_ç #∞O_ç QÀáêÅ∞x =~°‰Ωõ ´ PÉÏÅQÀáêÅ=Ú
J#∞ =~°¬=Ú ´ =~°¬=Ú##∞ãïOz
‰õÄÅ=Ú#∞ J#∞ãïOz ´ J#∞‰õÄÅ=Ú
=¸Å=Ú#∞ J#∞ãïOz ´ Ü«∞^è•=¸ÅO
=∂ãÖ, =∂ãÖ ´ „Ñü=∂ãÖ
=∂#=ÙÅ Ü≥ÚHõ¯ K«i„`« ´ =∂#=K«i„`«
w
™ê^è•~°}OHÍxk ´ J™ê^è•~°}O
„Ñ¨=ÚY"≥∞#ÿ k#O ´ „Ñ¨=ÚY k#=Ú www.tlm4all.com
<åÅ∞ÔQ#· w`«Å∞ ´ <åÅ∞QÆ∞w`«Å∞

ww
III.5. 5= „Ñ¨âfl◊ – ãÖkèx q_»nÜ«Ú@

6= „Ñ¨âfl◊ – ãÖkè ¿Ñ~°∞ QÆ∞iÎOK«∞@
ãÖã¨¯ $`« ãÖ^è∞Œ Å∞
1. ã¨=~°n‚ ~°… ãÖkè : J, W, L, |∞∞, Å‰õΩ ã¨=~°=‚ ÚÖˇ#· JK«∞ÛÅ∞ Ñ¨~O° |QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ "å\˜H˜ n~°=… Ú UHÍ^ÕâO◊ |QÆ∞
1) Ñ¨Ù}ÏºOQÆ#=Ú ´ Ñ¨Ù}º { JOQÆ#=Ú
49
www.tlm4all.com
2) =Úhâ◊fi~° ´ =Úx { Dâ◊fi~°
om
3) ã¨ÇÏ¨ „™ê|úO ´ ã¨ÇÏ¨ „ã¨ { J|ÌO
4) Ñ¨Ù~å`«<åáêk`« ´ Ñ¨Ù~å`«# { Páêk`«
5) Ñ¨Ù}Ïº "åãÖ ´ Ñ¨Ù}º { P"åãÖ
6) ã≤flQÍÌO|∞^èŒ ´ ã≤flQÆÌ { JO|∞^èŒ
2. =$kúãO¨ kè : J HÍ~°=Ú#‰õΩ U S Å∞ Ñ¨~=° ∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ S HÍ~°=Ú F B Å∞ Ñ¨~=° ∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ B HÍ~°=Ú P^Õâ=◊ ∞QÆ∞#∞.
www.tlm4all.com
1) QÆ∞}∫^ŒÌ`«ºO ´ QÆ∞} { B^Œ`ú º« O
ll.c
2) ~°ÃãH· õ ã≤u÷ ´ ~°ã¨ { UHõãu÷≤
3. QÆ∞} ãÖkè : J HÍ~°=Ú#‰õΩ W L |∞∞ Å∞ Ñ¨~=° ∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ "å\˜H˜ „Hõ=∞=ÚQÍ U F J~ü Å∞ UHÍ^Õâ=◊ ∞QÆ∞#∞.
1) =∞Ç¨ÏŸÑ¨HÍ~°=Ú ´ =∞Ç¨ { LÑ¨HÍ~°=Ú
2) r=<Àáêkè ´ r=# { Láêkè
3) "Õ^ÀHõ=Î Ú ´ "Õ^Œ { LHõ=Î Ú
4) =∞^À<å‡^Œ=Ú ´ =∞^Œ { L<å‡^Œ=Ú
4a
5) ã¨~°Éèí™È`åûÇ¨Ï=Ú ´ ã¨~°Éèíã¨ { L`åûÇ¨Ï=Ú
4. Ü«∞}Ï^Õâ◊ ãÖkè : W. W, |∞∞ Å‰õΩ Jã¨=~°=‚ ÚÖˇ#· JK«∞ÛÅ∞ Ñ¨~=° ∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ "å\˜H˜ „Hõ=∞=ÚQÍ =, =, ~° Å∞
P^Õâ◊=∞QÆ∞#∞.
1) J`«ºO`« ´ Ju { JO`«
2) JÉèí∞º^ŒÜ«∞O ´ Jaè { L^ŒÜ∞« O
.tlm
3) J#fiG=Ú ´ J#∞ { =G=Ú

5. J#∞<åã≤Hõ ãÖkè : =~°æ „Ñ¨^=Œè ∂Hõ~∆ åÅ‰õΩ #, QÍx =∞, QÍx Ñ¨~"° ∞≥ #ÿ Ñ¨Ù_»∞ J#∞<åã≤H=õ ÚÅ∞ P^Õâ=◊ ÚQÍ =™êÎ~Ú.
1) `«#‡Ü«∞=Ú ´ `«`ü { =∞Ü«∞=Ú
2) "å[˝Ü«∞=Ú ´ "åH± { =∞Ü«∞=Ú
3) ~å}‡}˜ ´ ~å\ò { =∞}˜
4) ã¨#∞flu ´ ã¨`ü { #∞u
5) ~å}‡¿ÇÏO„^Œ=~°O ´ ~å\ò { =∞¿ÇÏO„^Œ=~°O
6) [QÆ<åfl^ä∞Œ _»∞ ´ [QÆ`ü { <å^è∞Œ _»∞
w
7) =∞~°∞#flO^Œ#∞_»∞ ´ =∞~°∞`ü { #O^Œ#∞_»∞

6. â◊√Û`«fiãÖkè : 'ã¨— HÍ~° '`«— =~°=æ ÚÅ‰õΩ 'â◊— HÍ~° 'K«— =~åæÅ∞ Ñ¨~"° ∞≥ `ÿ Õ 'â◊— HÍ~° 'K«— =~åæÖË =™êÎ~Ú.www.tlm4all.com
1) xtÛO`« ´ xãπ { zO`«
ww
2) ã¨KåÛù„`«∞_»∞ ´ ã¨`ü { Kèå„`«∞_»∞

3) â◊~K° Û« Où „kHõÅ∞ ´ â◊~`° ü { K«O„kHõÅ∞
4) [QÆ[#˚ x ´ [QÆ`ü { [#x
5) âßi&˚Ü«∞ó ´ âßi˚æ<£ { [Ü«∞ó
6) ã¨KÛ« iù „`«=Ú ´ ã¨`ü { K«i„`«=Ú
50
www.tlm4all.com
7) ã¨[#˚ ∞_»∞ ´ ã¨`ü { [#∞_»∞
om
7. qã¨~æ° ãÖkè :
1) JHÍ~åO`« Ñ¨^•Å qã¨~‰æ° Ωõ =~°æ „Ñ¨^=Œè ∞ kfifÜ«∂Hõ~∆ åÅ∞ (Hõ, K«, @, `«, Ñ¨, Y, Kè,« ~î,° ^ä,Œ Ñ¶)¨ â◊, +¨, ã¨ Å∞ QÍHõ q∞QÆ`å
JHõ~∆ åÅ∞ Ñ¨~"° ∞≥ Ñÿ #¨ ∞_»∞ qã¨~Öæ° ’Ñ≤Oz 'J— HÍ~°O 'X— HÍ~°OQÍ =∂~°∞`«∞Ok.
2) qã¨~‰æ° Ωõ â◊, +¨, ã¨ Å∞ Ñ¨~"° ∞≥ #ÿ Ñ¨C_»∞ â◊, +¨, ã¨ Å∞ kfi`åfiÅ∞QÍ =∂~°∞`å~Ú.
3) qã¨~æ° g∞^Œ Hõ, Y, Ñ¨, Ñ¶¨ Å∞ =¿ãÎ =∂~°∞Ê ~å^Œ∞ (ãÖkè U~°Ê_»^∞Œ )
www.tlm4all.com
4) JO`«ó, ^Œó, K«`∞« ó Pjó, Ñ¨Ù#ó, "≥Ú^ŒÖ#·ˇ Ñ¨^•Å∞ qã¨~æ° ~ˆ Ñ¶¨ (~ü) QÍ =∂~°∞`«∞Ok.
ll.c
5) Wãπ, Lãπ Å qã¨~‰æ° Ωõ Hõ, Y, Ñ¨, Ñ¶¨ Å∞ Ñ¨~"° ∞≥ `ÿ Õ qã¨~æ° '+¨— HÍ~°OQÍ =∂~°∞`«∞Ok.
6) qã¨~‰æ° Ωõ , K«, Kè« Å∞ Ñ¨~"° ∞≥ `ÿ Õ 'â◊— HÍ~°O, @, ~î° Å∞ Ñ¨~"° ∞≥ `ÿ Õ '+¨— HÍ~°O `«, ^äŒ Å∞ Ñ¨~"° ∞≥ `ÿ Õ 'ã¨— HÍ~°O =™êÎ~Ú.
#"≥∂#=∞ø ´ #=∞ó { #=∞ó
=∞<ÀÇ¨Ï~°O ´ =∞#ó { Ç¨~°O
Ñ¨Ü≥∂xkè ´ Ñ¨Ü«∞ó { xkè
=KÀxK«Ü∞« O ´ =K«ó { xK«Ü∞« O
4a
=∞#âß≈Ou ´ =∞#ó âßOu
K«`∞« +¨+ì≤ ´ K«`∞« ó { +¨+ì≤
#Éèíã¨∞û=∞O ´ #Éèíó { ã¨∞=∞O
„áê`«óHÍÅO ´ „áê`«ãπ { HÍÅ=Ú
`«Ñ¨óÑ¶¨Å=Ú ´ `«Ñ¨ó { Ñ¶Å¨ =Ú
.tlm
„âıÜ«∞ã¨¯~°=Ú ´ „âıÜ∞« ãπ { Ñ¶Å¨ =Ú

#=∞™ê¯~°=Ú ´ #=∞ãπ { HÍ~°=Ú
=#ã¨Êu ´ =#ãπ { Ñü
JO`«~å`«‡ ´ JO`«ó { P`«‡
^Œ∞~°aè=∂#O ´ ^Œ∞ó { Jaè=∂#O
K«`«∞iúâ◊Å∞ ´ K«`«∞ó { kâ◊Å∞
Pj~åfi^Œ=Ú ´ Pjó { "å^Œ=Ú
Ñ¨Ù#~åQÆ=∞#O ´ Ñ¨Ù#ó { PQÆ=∞#O
w
JO`«~‡° ^è#Œ O ´ JO`«ó { =∞^ä#Œ O

^è#Œ ∞ëÈ¯\˜ ´ ^Œ#∞ó { HÀ\˜ www.tlm4all.com
x+¨ÊÅ=Ú ´ xó { Ñ¶Å¨ =Ú
ww
^Œ∞+¨¯~°=Ú ´ ^Œ∞ó { Hõ~=° Ú

x¿ã[Î =Ú ´ xó { `Õ[=Ú
^Œ∞âıÛ+≤`ì =« Ú ´ ^Œ∞ó { KÕ+`ì≤ =« Ú
^è#Œ ∞+Öì HÍ~°=Ú ´ ^è#Œ ∞ó { @OHÍ~°=Ú
=∞#™êÎÑ¨=Ú ´ =∞#ó { `åÑ¨=Ú
`«áÈ^è#Œ ∞_»∞ ´ `«Ñó¨ { ^è#Œ ∞_»∞
51
www.tlm4all.com
xtÛO`« ´ xó { zO`«
om
^Œ∞~ˆ Û^Œº=Ú ´ ^Œ∞ó { Éè^Ë ºŒ =Ú
x~å_»O|~°=Ú ´ xó { P_»O|~°=Ú
x~åâ◊ ´ xó { Pâ◊
`≥Å∞QÆ∞ ãÖ^èŒ∞Å∞
JHÍ~° ãÖkè : J`«∞#Î ‰õΩ ãÖkè |Ç¨ïà◊=ÚQÍ#QÆ∞
www.tlm4all.com
1) ~å=∞Ü«∞º ´ ~å=∞ ´ JÜ«∞º
ll.c
2) zO`å‰õΩ ´ zO`« { P‰õΩ
3) =O\Ï=Ú^ŒO ´ =O@ { P=Ú^ŒO
WHÍ~° ãÖkè : U=∂º^Œ∞ÅÖ’x, „H˜Ü∂« Ñ¨^•ÅÖ’x W`«∞#Î ‰õΩ ãÖkè "≥H· eõ ÊHõ=ÚQÍ#QÆ∞.
1) U=∞xi ´ <Õq∞ { Jxi
2) P#O^•xflz# ´ P#O^•xfl { WzÛ#
3) áÈÜÕ∞^Õq∞ ´ áÈÜÕ∞k { Uq∞
4a
LHÍ~° ãÖkè : L`«∞#Î ‰õΩ JK«∞Û Ñ¨~=° ∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ ãÖkèÜ∞« QÆ∞.
1) K«∂_®Hõ~∞° _‚ #» ∞ ´ K«∂_®Hõ~∞° _‚ ∞» { J#∞
2) |O^èŒ =¸_çÛ ´ |O^è=Œ Ú { B T_çÛ
3) "Õ∞=∞O`å ´ "Õ∞=Ú { JO`å
4) W_»^Ü Œ ∞Õ º ´ W_»^∞Œ { JÜÕ∞º
.tlm
„uHõ° ãÖkè :
1. P, D, U J#∞ ã¨~fi° <å=∞=ÚÅ∞ „uHõ=ÚÅ∞.
2. „uHõO|∞g∞k JãÖÜ«ÚHõÎ Ç¨ÏÅ∞¡#‰õΩ kfi`«fiO|∞ |Ç¨ïà◊O|∞QÍ#QÆ∞.
3. k~°∞HõOÎ |QÆ∞ Ç¨ÏÅ∞¡ Ñ¨~O° |QÆ∞#Ñ¨C_»∞ ãÖkè `«~K° ∞« QÍ#QÆ∞.
1) Jqfi^èOŒ |∞ ´ P { q^èOŒ |∞
2) J"åfi~°∞ ´ P { "å~°∞
3) J=∞‡Ç¨`«∞‡Å∞ ´ P { =∞Ç¨`«∞‡Å∞
4) Wqfi\˜ ´ D { q\˜
QÆã_¨ ^» "Œ å^Õâ°◊ ãÖkè : „Ñ¨^=Œä ∞ g∞k Ñ¨~∞° ëêÅ‰õΩ QÆ, ã¨, _», =, Å∞ |Ç¨ïà◊O|∞QÍ =™êÎ~Ú.
w
1) Ñï„"å[‰õΩ_»∞ QÆÅ_»∞ ´ Ñï„"å[‰õΩ_»∞ { HõÅ_»∞

2) ÃÑO_ç¡ QÍqñz ´ ÃÑO_ç¡ { HÍqOz www.tlm4all.com
3) P„QÆÇ¨Ï=Ú^ŒQÆ∞<Õ ´ P„QÆ=Ú { `«Q∞Æ <Õ
ww
4) H˘Å∞=Ù¿ãã≤ ´ H˘Å∞=Ù { KÕã≤

5) x[=Ú ^≥Åã≤ ´ x[=Ú { `≥Åã≤
ã¨~à° Ï^Õâ◊ ãÖkè (ÖËH)õ ^Œ$`« „Ñ¨H$õ uHõ ãÖkè : „^Œ∞`« „Ñ¨H$õ uHõ=Ú g∞k Ñ¨~∞° +¨=ÚÅ‰õΩ ã¨~à° =◊ ÚÅQÆ∞.
1) Ñ¨Å∞K«QÍñ|∂ã≤ ´ Ñ¨Å∞K«QÍ<£ { Ñ¨Óã≤
2) JO^Œ∞x E_®Hõ~∞° _‚ ∞» ´ JO^Œ∞<£ { K«∂_®Hõ~∞° _‚ ∞»
3) Ñ¨Óñ^À@ ´ Ñ¨Ó { `À@
52
www.tlm4all.com
4) g∞ñQÆ_» ´ g∞ { Hõ_»
om
5) HÔ O^•=∞~°Å∞ ´ HÔ { `å=∞~°Å∞
Ñ¨ÙOáêfi^Õâ◊ ãÖkè : Hõ~‡° ^è•~°Ü∞« ™ê=∂™êÖ’¡ '=Ú— =~°H ‚ ÍxH˜ |^Œ∞Å∞ 'ÑÖÑ¨ÙÅ∞— P^ÕâO◊ QÍ =™êÎ~Ú.
1) JK«ÛÑ¨Ù Ñ¨ÓÅ`À@ ´ JK«Û=Ú { Ñ¨ÓÅ`À@
2) hÅÑ¨ÙñQÆO_»∞¡ ´ hÅ=Ú { HõO_»∞¡
3) =Ú`≥ÑÎ Ù¨ ã≤~∞° Å∞ ´ =Ú`≥=Î Ú { ã¨~∞° Å∞
4) ã¨~ã° Ñ¨ Ù¨ =∂@
www.tlm4all.com ´ ã¨~ã° =¨ Ú { =∂@
ll.c
5) ã≤OQÆÑÙ¨ H˘_»∞‰õΩ ´ ã≤OQÆ=Ú { H˘^Œ=∞
6) =Ú`«ºÑ¨Ù zÑ¨Ê ´ =Ú`«º=Ú { zÑ¨Ê
7) H˘OK≥ÑÙ¨ #~°∞_»∞ ´ H˘OK≥=Ú { #~°∞_»∞
8) =∞^è∞Œ ~°OÑ¨Ù HÍ=º=Ú ´ =∞^è∞Œ ~°=Ú { HÍ=º=Ú
~°∞QÍQÆ=∞ ãÖkè : ¿Ñ^•k â◊ÉÏÌÅ‰õΩ 'PÅ∞— â◊|O Ì Ñ¨~"° ∞≥ `ÿ Õ Hõ~‡° ^è•~°Ü∞« OÖ’ ~°∞QÍQÆ=∞O =ã¨∞OÎ k.
1) Éè‰í Ωõ ~Î åÅ∞ ´ ÉèHí Îõ { PÅ∞
4a
2) ÉÏeO`«~åÅ∞ ´ ÉÏeO`« { PÅ∞
3) QÆ}=O`«∞~åÅ∞ ´ QÆ∞}=O`« { PÅ∞
4) =∞#∞=∞~åÅ∞ ´ =∞#∞=∞ { PÅ∞
5) nä~∞° ~åÅ∞ ´ nè~° { PÅ∞
„áê`åkè ãÖkè : ã¨=∂™êÅÖ’ „áê`å^Œ∞Å `˘e JK«∞Û g∞k =~å‚ÅH Ô Å¡ Ö’ÑÖ |Ç¨ïÅOQÍ =ã¨∞OÎ k.
.tlm
1) Ñ¨Ó~Ô =∞‡ ´ Ñ¨Ó=Ù { ~Ô =∞‡
2) Ñ¨Ó^À@ ´ Ñ¨Ó=Ù { `À@
3) g∞QÆ_» ´ g∞^Œ∞ { Hõ_»
4) HÔ O^•=∞~°Å∞ ´ HÔ OÑ¨Ù { `å=∞~°Å∞
5) „áê~ÚÅ∞¡ ´ „áê`« { WÅ∞¡
Å∞Å#Å ãÖkè : é, Å, #Å∞ Ñ¨~" ° ∞≥ #ÿ Ñ¨C_»∞ XH˘¯Hõ¯Ñ¨C_»∞ #∞QÍQÆ=∂xH˜ Ö’Ñ¨=¸, ^•x Ñ¨Ó~°fi ã¨fi~åxH˜ n~°=… ¸
qÉèÏ+¨} =™êÎ~Ú.
1) ^ÕâßÖÖ’ ´ ^Õâ=◊ Ú { ÅÖ’
2) Ñ¨ÙãÎ̈HÍÅ∞ ´ Ñ¨ÙãÎ̈H=õ Ú { Å∞
w
3) ã¨=∞Ü«∂# ´ ã¨=∞Ü«∞=Ú { #
4) =$H∆Í# ´ =$Hõ=∆ Ú { # www.tlm4all.com
5) rq`å# ´ rq`«=Ú { #
ww
P„"Õ∞_ç`« ãÖkè : JK«∞Û#‰õΩ P„"Õ∞_çÒ « Ñ¨~"° ∞≥ `ÿ ,Õ ãÖkè `«~∞° K«∞QÍ =ã¨∞OÎ k.

1) x@ì xÅ∞=Ù ´ xÅ∞=Ù { xÅ∞=Ù
2) PÇ¨Ç¨ ´ PÇ¨ { PÇ¨
3) U"Õ∞q∞ ´ Uq∞ { Uq∞
4) JHõ¯_»H¯õ _» ´ JHõ¯_» { JHõ¯_»
5) Ñ¨@ìÑ¨QÆÅ∞ ´ Ñ¨QÅÆ ∞ { Ñ¨QÅÆ ∞
53
www.tlm4all.com
#∞QÍQÆ=∞ ãÖkè : L^ŒO`«=∞QÆ∞ `«^~úŒ å‡~°Hú õ qâı+} ¨ ÏxH˜ JK«∞Û Ñ¨~"° ∞≥ #ÿ Ñ¨Ù_»∞ #∞QÍQÆ=∞O =ã¨∞OÎ k.
om
1) KÕÜÚ« #`«_∞» ´ KÕÜÚ« { J`«_∞»
2) =K«∞Û#Ñ¨C_»∞ ´ =K«∞Û { JÑ¨C_»∞
3) áÈ=Ù#@∞¡ ´ áÈ=Ù { J@∞¡
4) HõÅ∞QÆ∞#Ñ¨C_»∞ ´ HõÅ∞QÆ∞{ JÑ¨C_»∞
5) ã¨~ã° Ñ¨ Ù¨ #Ì#=Ú ´ ã¨~ã° Ñ¨ Ù¨ { `«#=Ú
www.tlm4all.com
6) `≥Å#¡ #Ì =Ú ´ `≥Å¡ { `«#=Ú
ll.c
7) ~åA<å[˝ ´ q^è•`«$ { P#u
8) q^è•`«$<å#u ´ ~åA { P[˝
9) `«à√◊ ‰õΩOQÆ*Å˚ˇ ∞ ´ `«à√◊ ‰õΩ { QÆ*Å˚ˇ ∞
@∞QÍQÆ=∞ ãÖkè : Hõ~‡° ^è•~°Ü∞« =ÚÅO^Œ∞ L`«∞# Î ‰õΩ JK«∞ÛÑ¨~"° ∞≥ `ÿ Õ @∞QÍQÆ=∞O =ã¨∞OÎ k.
1) `«∂QÆ∞@ÜÕ∞ºÅ ´ `«∂QÆ∞ { LÜÕ∞ºÅ
2) =Ú^Œ∞Ì @∞OQÆ~=° Ú ´ =Ú^Œ∞Ì { LOQÆ~O°
4a
3) Ñ¨Ö@ ¡ˇ ∂~°∞ ´ Ñ¨Ö¡ˇ { T~°∞
4) `Õ<\≥ Q© Æ ´ `Õ<≥ { DQÆ
5) xÅ∞=Ù@^ŒOÌ ´ xÅ∞=Ù { J^ŒOÌ
kfi~°∞Hõ@ Î HÍ~° ãÖkè : ‰õΩé∞, zé∞, Hõ_∞» , #_»∞~, x_»∞ â◊ÉÏÌÅÖ’x é, _»∞ Å‰õΩ JK«∞Û Ñ¨~"° ∞≥ #ÿ Ñ¨C_»∞ kfi~°∞Hõ@
Î HÍ~°O
.tlm
P^ÕâO◊ QÍ =ã¨∞OÎ k.
1) #@ì_q» ´ #_»∞ { J_»q
2) Hõ>^ìˇ ∞Œ @ ´ Hõ^∞Œ { Z^Œ∞@
U`åfik ãÖkè : U`åfi^Œ∞Å∞ Ñ¨~= ° ∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ =Ú =~å‚HÍxH˜ Ö’ÑÖ, Ñ¨Ó~°‚ aO^Œ∞=Ù qÉèÏ}QÍ =™êÎ~Ú.
1) ãÖ^ÕÇÏ¨ Ñ¨_∞» ´ ãÖ^Õ+=¨ Ú { Ñ¨_∞»
2) ÉèÜí ∞« Ñ¨_∞» ´ ÉèÜ í ∞« { Ñ¨_∞»
3) P#O^ŒÑ_¨ ∞» ´ P#O^Œ=Ú { Ñ¨_∞»
4) ÉèOí QÆÑ_¨ ∞» ´ ÉèOí QÆ=Ú { Ñ¨_∞»
w
Ü«∞_®QÆ=∞ ãÖkè : ãÖkèÖx Ë KÀ@ JK«∞Û HõO>ˇ Ñ¨~"° ∞≥ #ÿ JK«∞Û#‰õΩ Ü«∞_®QÆ=∞O =ã¨∞OÎ k.
1) =∂Ü«∞=∞‡ ´ =∂ { J=∞‡ www.tlm4all.com
2) DÜ≥ÚÅ∞Hõ ´ D { ZÅ∞Hõ
ww
3) „áê~ÚÅ∞¡ ´ „áê { WÅ∞¡

III.7. 7= „Ñ¨âfl◊ „Ñ¨H$õ u Ñ¨^•xH˜ – qHõ$u QÆ∞iÎOK«∞@, qHõ$uH˜ – „Ñ¨H$õ u „"åÜ«Ú@. 1 =∂~°∞¯
1) ÉèHí Î˜ J#∞ Ñ¨^=Œ Ú#‰õΩ qHõ$u „"åÜ«Ú=Ú.
J) |uÎ P) |`≥Î W) |`«∞Î D) ÉèHí u˜ (J )
2) ~°`#« =Ú J#∞ Ñ¨^=Œ Ú#‰õΩ „Ñ¨H$õ u „"åÜ«Ú=Ú.
J) ~°`fl« O P) ~°@#=Ú W) ~°`fl« =Ú D) ~å`«fl=Ú ( W )
54
www.tlm4all.com
H˘xfl L^•Ç¨Ï~°}Å∞ :
om
„Ñ¨Hõ$u – qHõ$u „Ñ¨Hõ$u – qHõ$u
P[˝ – P# PÇ¨~°=Ú – Fy~°=Ú
KèåÜ«∞ – KåÜ«∞ Hõ+Oì¨ – HõãÎ≤
~ål˝ – ~å}˜ Hõq – Hõ~Ú
Q“~°==Ú – QÍ~°==Ú HÍy`«O – HÍ~Ú`«O
www.tlm4all.com
J=∞‡ – JO| ‰õΩ_»º=Ú – QÀ_»
ll.c
~åt – ~åã≤ z„`«O – z`«~Î ∞° =Ù
QÆ$Ç¨Ï=Ú – w=Ú ^è~Œ ‡° O – ^Œ=∞‡O
Ñ¨Ù}º=Ú – Ñ¨Ù<≥flO qHõ$u – „Ñ¨Hõ$u
ÉèÏQÆº=Ú – ÉÏÔQæ=Ú x^Œ∞~° – x„^Œ
^À+¨=Ú – ^Àã¨=Ú Ñ¨H¯õ – Ñ¨HO∆õ
*’ºu – *’u |Ou – ÑÖH˜Î
„|Ç¨Ï‡
^Œ∂~°=Ú
–
–
|=∞‡
^Œ=Ùfi
4a ÉÁ>ˇ_ì ∞»
|K«ÛO
–
–
Ñ¨Ù„`«_∞»
aHõO∆
^À+Ö – ^ÀãÖ |=∞‡ – „|Ç¨Ï‡
~å„u – ~åui ÅzÛ – ÅH˜∆ ‡
.tlm
ÉèÏ+¨ – ÉÏã¨ éË_∞» – ~åA
Hõq`« – HÔ `· « "å_» – "å\˜Hõ
q*Ï˝##=Ú – q<åfl}=Ú q^≥Ì – q^Œº
QÆ∞Ç¨Ï – Q˘|, QÆq ãüÎ – â◊HÎ̃
Pã¨HÎ˜ – PãüÎ ã≤i – N
Láê^è•ºÜ«Ú_»∞ – X[˚ ã¨∞HõO – ã¨∞YO
™êq∞ – ™êfiq∞
III. 11= „Ñ¨âfl◊ – Ñ¨~åºÜ«∞ Ñ¨^=Œ ÚÅ „HÕ^Œ w`« wÜ«Ú@. – 1 =∞~°∞¯
w
(XHõ "åHõº=ÚO_»∞#∞. P "åHõº=ÚÖ’x XˆH J~°=ú ÚÅxK«∞Û Ñ¨~åºÜ«∞ Ñ¨^=Œ ÚÅ#∞ w`« wÜ«∞=Öˇ#∞)
ÉèÏw~°nè #n f~°=ÚÖ’ |∞∞+¨µÅ∞ `«Ñã¨ ∞¨ û KÕã∞¨ <Î åfl~°∞. Ñ¨~=° ∞áê=xQÍ *ÏÇ¨Ïflq QÍ ¿Ñ~°∞QÍOzOkwww.tlm4all.com
QÆOQÍ#k.
– Ñ¨~åºÑ¨^=Œ ÚÅ#∞ w`«wÜ«∞O_ç.
ww
ÃÑ· "åHõº=Ú#‰õΩ ã¨=∂^è•#=Ú ÃÑ· q^è=Œ ÚQÍ „"åÜ«∂e.

K«i„`« x~å‡`«Å∞QÍ ¢ãÅÎ‘ ∞ „Ñ¨^•# áê„`«^•è ~°∞Å∞. D WO`«∞ÅO^Œ~∞° .
K«i„`«#∞ ã¨$+≤Oì KÕO^Œ∞‰õΩ =∞QÆ∞= Å∞ ZO`« =¸ÅºO K≥eO¡ Kå~À áêÑ¨=Ú ÃÑ· "åHõº=ÚÖ’ „ã‘ÅÎ ∞, WO`«∞Å∞, =∞QÆ∞=Å∞
XˆH J~°=ú Ú.
H˘xfl L^•Ç¨Ï~°}Å∞ :
P[˝ ´ P^Õâ=◊ Ú, P#, L`«~Î ∞° =Ù, xˆ~âÌ =◊ Ú
55
www.tlm4all.com
Hõ#∞fl ´ JH˜,∆ K«‰Ω∆õ =Ù, <Õ„`«=Ú, #Ü«∞#=Ú
om
J=ÅO ´ Jyfl, xÑ¨ÙÊ, =Ç≤Ïfl, [fiÅ#=Ú
¢ãÎ‘ ´ =∞QÆ∞=, H˘=∞‡, WOu, Ñ¨_u»
JÇ≤Ï=∞Hõ~∞° _»∞ ´ ã¨∂~°∞º_»∞, ÉèÏ#∞_»∞, ~°q
P„QÆÇ¨ÏO ´ HÀÑÖ, „H“^èOŒ , JÅ∞Hõ
Pã¨ºO ´ =ÚYO, Pã¨#O, "≥∂=Ú
ZÅ∞Hõ
www.tlm4all.com ´ =¸+≤HOõ , Y#HõO, ZeHõ
ll.c
Hõ~åî ~°O ´ Y_»Oæ , Jã≤, HõuÎ
HÔ ~· =° O ´ HõÅ∞=, ‰õΩ=Ú^ŒO
"åOKè« ´ HÀiHõ, `«$+¨,‚ DÑ≤û`«O
^ÕÇ¨ÏO ´ â◊s~°O, `«#∞=Ù, HÍÜ«∞O
#eˆ~QÆ∞ ´ q[$OaèOK«∞, =∞ã¨Å∞
xHõ¯O 4a ´ x[O, ã¨`º« O
Ñ¨ã_≤ ç ´ |OQÍ~°O, HÍOK«#O, Ñ¨Ù`«_Î ç
Ñ¨Ó=Ù ´ ‰õΩã¨∞=∞O, Ñ¨Ù+¨ÊO, qi
ÃÑO_ç¡ ´ q"åÇ¨ÏO, Ñï}O, HõàÏº}O
=∞~°}O ´ =∞$`«∞º=Ù, x~åº}O
q∞#∞fl ´ PHÍâ◊O, QÆQ#Æ O, xOy
.tlm
"≥∞„ÿ u ´ ¿ãflÇ¨Ï, <≥Ü∞« ºO

"Õ∞o ´ tY, ã≤Q,Æ H˘Ñ¨ÙÊ
q`«u ´ ã¨=¸Ç¨ÏO, QÆ∞OÑ¨Ù, |$O^ŒO
=$Hõ∆=Ú ´ `«~∞° =Ù, K≥@∞ì
"≥e¡ ´ „Ñ¨"åÇ¨ÏO, ãï`«, #k, U~°∞
ã¨∞O`« ´ H˘OK≥O, WOK«∞Hõ
ã¨‡~°} ´ `«ÅÑ¨Ù, *Ï˝ÑH¨ Oõ , [˝ÑÎ≤
q=~°O ´ ~°O„^èOŒ , HõÅ∞QÆ∞, Hõ#flO
w
J~°}ºO ´ ZÑ≤#O, J_»q, =#O

JyæOK«∞ ´ Juâ◊~ÚOK«∞, Z‰õΩ¯=QÆ JkèH=õ ∞QÆ∞ www.tlm4all.com
Ñ¨~åºÜ«∞ Ñ¨^=Œ ÚÅ‰õΩ H˘xfl „Ñ¨âfl◊ Å∞ – L^•Ç¨Ï~°}Å∞ :
ww
1) =~°∞_»∞ *Ï˝#=O`«∞_»∞. =∂#=Ù_»∞ ™êkèOK«xk Un ÖË^∞Œ . =∞x+≤ â◊HÎ˜ ™ê=∞~å÷ºÅ∞ QÆÅ"å_»∞

2) J~°}ºOÖ’ uiˆQ qÑ≤# [O`«∞=ÙÖË `«=∞ J_»qx <åâ◊#O HÍ‰õΩO_® K«∂™êÎ~Ú.
3) ~Ô `· ∞« ^ÕâßxH˜ "≥<fl≥ =ÚHõ. Hõ~¬° ‰Ωõ _»∞ ÑÖ_ç¿ãÎ =∞#‰õΩ uO_ç. Hõ$+‘=Å∞x H˜ =∞#=∞O`å |∞∞}„QÆã∞¨ ÅÎ O.
4) =∂ áê~îâ° ßÅ `À@Ö’ QÆ∞ÖÏc Ñ¨Ù=Ùfi, =∞O^•~° ‰õΩã¨∞=∞O, =∞Öˇ¡ Ñ¨Ù+¨ÊO L<åfl~Ú.
5) =∞~°}O Z=iÔH<· å `«ÑÊ¨ ^Œ∞. Kå=Ù #∞ HÀi =∞$`«∞º=Ù#∞ PÇ¨fixOK«~∞° .
6) "åOKè« JO^ŒiH˜ LO\Ï~Ú. HÀiHõÅ∞ f~åÅO>Ë =∂~åæÅÃÑ· JaèÖÏ+¨ ÃÑOKåe.
56
www.tlm4all.com
III. 9= „Ñ¨âfl◊ , 13= „Ñ¨âfl◊ – JÅOHÍ~°=Ú#∞ QÆ∞iÎOz ã¨=∞#fiÜ«∞=Ú KÕÜÚ« @.
om
L„`ÕÊHõ∆ :
1) ‰õΩ=Úkh ~åQÆ ~°ã|¨ ^Œú QÆ∞oHõÜ∞« #QÆ. [O„^Œ∞_»∞^Œ~ÚOK≥QÍOu xãÖÎ „^Œ∞_»Q∞Æ K«∞.
D Ñ¨^ºŒ áê^Œ=ÚÖ’ L„`ÕÊHõ∆ JÅOHÍ~°=Ú QÆÅ^Œ∞.
ÅHõ}∆ =Ú : LÑ¨"∞Õ Ü«∂xfl LÑ¨=∂#OQÍ TÇ≤ÏOK«_O» .
ÃÑ· Ñ¨^ºŒ =ÚÖ’ LÑ¨"∞Õ Ü«∞"≥∞#ÿ K«O„^Œ∞xfl '‰õΩ=Úkh ~åQÆ ~°ã|¨ ^ŒQú ∞Æ oHõ—QÍ TÇ≤ÏOz K≥ÑÊ≤ <å~°∞. HÍ=Ù# Wk L„`ÕÊHõ.∆
www.tlm4all.com
II. ã¨fiÉèÏ"ÀHÎ̃ :
ll.c
2) J#∞K«∞<£ *Ë=Ù~°∞ g∞^Œ Hõ#∞flQÆ#`À <åã¨ÊO^Œ^À+Öì |∞`À Ñ¶∞¨ # Ç¨ïOHÍ~°=Ú`À .....
[. ã¨fiÉèÏ"ÀHÎ̃ : *Ïu, QÆ∞}, „H˜Ü∂« ^Œ∞ÅÖ’ L#fl ã¨fiÉèÏ"åxfl L#flk L#fl@∞¡QÍ K≥ÑC¨ @ (ÖË^•) U^≥<· å XHõ q+¨Ü∞« =Ú#∞
L#flk L#fl@∞¡QÍ K≥ÑC¨ @.
ã¨=∞#fiÜ«∞O : ÃÑ· Ñ¨^ºŒ =ÚÖ’ t"år HÀÑÖ`À ‰õÄ_ç# =ÚMÏxfl L#flk L#fl@∞¡QÍ =i‚OKå_»∞. t"år Hõ#∞flÅ∞ *Ë=Ù~°∞
~°OQÆ∞Ö’ L<åfl~Ú. ÃÑ^Œq J^Œ∞~°∞`«∞#fl^Œ@. QÆ\ Qì˜ Í Ç¨ïOHÍ~°=Ú KÕã∞¨ <Î åfl_»∞ „Éè∞í Hõ\ ˜ Hõ^∞Œ Å∞`«∞Ok. QÆiã˚ ∞¨ <Î åfl_»x
q"år =ÚY=Ú#∞ L#flk L#fl@∞¡QÍ =i‚OKå_»∞. HÍ=Ù# ã¨fiÉèÏ"ÀH˜.Î
4a
III. Juâ◊Ü∂ ≥ H˜Î :
1) =∂ K≥ÖÅ¡ˇ ∞ `å\˜ K≥@Oì `« á⁄_»=Ù#flk.
^Õ"åÅÜ«∞ QÀÑ¨Ù~°=ÚÅ∞ PHÍâßxHõO@∞`«∞<åfl~Ú.
Juâ◊Ü∂≥ H˜Î : q+¨Ü∂« xfl L#fl ^•x HõO>ˇ Juâ◊Ü∞« OQÍ K≥ÑÊ¨ @O.
ÃÑ· "åHõº=ÚÅÖ’ K≥ÖÅ¡ˇ ∞ Z`«∞#Î ∞, QÀÑ¨Ù~°=ÚÅ#∞ L#fl Z`«∞Î HõO>ˇ Z‰õΩ¯= KÕã,≤ Juâ◊Ü∞« OQÍ K≥ÑÊ¨ |_ç#k HÍ=Ù#
.tlm
Juâ◊Ü∂≥ H˜Î JÅOHÍ~°=Ú.

2) =∂ á⁄ÅOÖ’ D |OQÍ~°O ÑÖ_çOk.
ÅHõ}∆ =Ú : q+¨Ü∂« xfl L#fl ^•x HõO>ˇ Juâ◊Ü∞« OQÍ K≥ÑÊ¨ |_ç#k.
ã¨=∞#fiÜ«∞O : á⁄ÅOÖ’ Z‰õΩ¯= ÑÖ@ ÑÖ_ç#Ñ¨Ê\˜H˜ |OQÍ~°O ÑÖ_çOk Jx K≥Ñ|¨ _çOk. |OQÍ~°O ÑÖ_»^∞Œ .
Z‰õΩ¯=QÍ ÑÖ@ ÑÖ_çOk Jx Juâ◊Ü∞« OQÍ K≥ÑÊ¨ |_çOk.
3) K«∞Hõ¯Å∞ `«ÅÑ¨Ó=ÙÅ∞QÍ, JHõ¯[=ÚQÆ"∞Õ #∞ ÃÑOzÜ«∞O|~°gkè<£
"≥H¯õ ã¨"∞≥ ÿ K«∂Ñ¨\ #ì˜ , JHÀ¯=∞e =Ú^Œ=Ú<˘O^≥ P`«‡ã≤u÷ Ö’<£.
ÃÑ· Ñ¨^ºŒ =ÚÖ’ Juâ◊Ü∂≥ H˜Î JÅOHÍ~°=Ú QÆÅ^Œ∞.
w
ÅHõ}∆ =Ú : ÃÑ· ^•x =Öˇ

ã¨=∞#fiÜ«∞O : PHÍâ◊=∞O`« Z`«∞Î Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ `«# â◊s~åxfl ÃÑOz<å_»x, #Hõ„∆ `åÅ∞ `«ÅÖ’ Ñ¨Ó=ÙÅ∞ÖÏQÍ Hõ#|_®¤Ü∞« x
www.tlm4all.com
K≥ÑÊ¨ _»O [iyOk. Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x QÆ∂iÛ Juâ◊Ü∞« =ÚQÍ K≥ÑÙ¨ Ê@ =Å# Juâ◊Ü∂≥ H˜Î JÅOHÍ~°=Ú.
ww
III. ~°∂Ñ¨H= õ Ú:
3) F ~å*Ï ! hÜ«∞â◊âÛ◊ O„kHõÅ∞ kQÆO`åÅ‰õΩ "åºÑ≤OKå~Ú.
ÃÑ· "åHõº=Ú ~°∂Ñ¨HÍÅOHÍ~°=Ú#‰õΩ K≥Ok#k.
ÅHõ}∆ =Ú : LÑ¨=∂# LÑ¨"∞Õ Ü«∞=ÚÅ‰õΩ JÉè^Ë OŒ (Éè^Ë OŒ ÖË‰Ωõ O_®) ÖË‰Ωõ O_® K≥ÑÙ¨ Ê@.
ÃÑ· "åHõº=ÚÖ’ Ü«∞â◊ã∞¨ û (H©i)Î LÑ¨"∞Õ Ü«∞=Ú, K«O„kHõ ("≥<fl≥ Å) LÑ¨=∂#=Ú. LÑ¨"∞Õ Ü«∞"≥∞#ÿ Ü«∞â◊ã∞¨ û #O^Œ∞ LÑ¨=∂#"≥∞#ÿ
K«O„kHõÅ ^è~Œ å‡xfl P~ÀÑ≤OK«|_ç#k. JO^Œ∞=Å# Wk ~°∂Ñ¨=Ú.
57
www.tlm4all.com
J*Ï˝<åO^èHŒ Í~°=ÚÖ’ ‰õÄ~ÀÛ‰õΩO_® q*Ï˝# g^è∞Œ ÅÖ’ qÇ¨ÏiOKåe.
om
ÃÑ· "åHõº=ÚÖ’ ~°∂Ñ¨HÍÅOHÍ~°=Ú QÆÅ^Œ∞.
ÅHõ} ∆ =Ú : LÑ¨=∂# LÑ¨"∞Õ Ü«∞=ÚÅ‰õΩ JÉËÔŒè ÖË‰Ωõ O_® K≥ÑÙ¨ Ê@.
ã¨=∞#fiÜ«∞O : LÑ¨"∞Õ Ü«∞=Ú – J*Ï˝#=Ú, LÑ¨=∂#=Ú – JO^èHŒ Í~°=Ú. J*Ï˝# =∞<Õ LÑ¨"∞Õ Ü«∞=Ú# JO^èHŒ Í~°=∞<Õ
LÑ¨=∂# ^è~Œ ‡° =Ú P~ÀÑ≤OK«|_ç#k. HÍ=Ù# Wk ~°∂Ñ¨H=õ Ú.
IV. âıë
¡ êÅOHÍ~°=Ú :
www.tlm4all.com
1) q∞=Ú‡ =∂^è=Œ Ù_»∞ ~°HO∆˜ K«∞ QÍHõ.
ll.c
ÃÑ· "åHõº=ÚÖ’ âıë¡ êÅOHÍ~°=Ú QÆÅ^Œ∞.
ÅHõ} ∆ =Ú : XˆH "åHõº=ÚÖ’ â◊|=Ì Ú#‰õΩ J<ÕHõ J~°=ú ÚÅ =K«∞Û#@∞¡ =i‚OK«∞@.
ã¨=∞#fiÜ«∞O : =∂^è=Œ Ù_»∞ J#QÍ q+¨µ=‚ Ù. q∞=Ú‡ q+¨µ=‚ Ù ~°HO∆˜ K«∞QÍHõ Jx. L=∂^è=Œ Ù_»∞ J#QÍ t=Ù_»∞ J#∞#~°=ú ÚÖ’
q∞=Ú‡ t=Ù_»∞ ~°HO∆˜ K«∞ QÍHõ J#∞ ÉèÏ==Ú "åHõº=ÚÖ’ LOk HÍ=Ù# âı+¡ .¨
2) =∂#= r=#O ã¨∞‰õΩ=∂~°O.
ÃÑ· "åHõº=ÚÖ’ âıë¡ êÅOHÍ~°=Ú QÆÅ^Œ∞. 4a
ÅHõ} ∆ =Ú : XˆH "åHõº=ÚÖ’ â◊|=Ì Ú#‰õΩ J<ÕHõ J~°=ú ÚÅ =K«∞Û#@∞¡ =i‚OK«∞@.
ã¨=∞#fiÜ«∞O : =∂#= (P^è∞Œ xHõ) r=#O ã¨∞‰õΩ=∂~°O. =∂#= (=∞x+≤) r=#O ã¨∞‰õΩ=∂~°O Jx ~Ô O_»∞ "Õ~ˆ fi~°∞.
J~å÷Å∞ L#fl "åHõºO HÍ=Ù# âı+¡ ¨ JO\Ï~°∞.
3) ~åA ‰õΩ=ÅÜ«∂#O^ŒH~õ ∞° _»∞.
.tlm
ÅHõ} ∆ =Ú : XˆH "åHõº=Ú#‰õΩ J<ÕHõ J~°=ú ÚÅ =K«∞Û#@∞¡ =i‚OK«∞@ âı+¡ ¨ JÅOHÍ~°=Ú.
ÃÑ· "åHõº=ÚÖ’ ~åA ´ K«O„^Œ∞_»∞ (ÖË^•) Éè∂í áêÅ∞_»∞
‰õΩ =ÅÜ«∞O ´ Éè∂í q∞ (ÖË^•) HõÅ∞=
J#∞ J~°=ú ÚÅ∞ =K«∞Û#∞. K«O„^Œ∞_»∞ ‰õÅ∞=Å‰õΩ P#O^•xfl™êÎ_∞» Jx XHõ J~°=÷ Ú.
Éè∂í áêÅ∞_»∞ „Ñ¨[Å‰õΩ P#O^•xfl™êÎ_∞» =∞iÜ≥ÚHõ J~°=ú Ú =ã¨∞OÎ k. nxx âı+¡ ¨ JO\Ï~°∞.
4) h "ÕÅ =K≥Û^Œ=Ù.
w
ÅHõ} ∆ =Ú : XˆH "åHõº=Ú#‰õΩ J<ÕHõ J~°=ú ÚÅ =K«∞Û#@∞¡ =i‚OK«∞@ âı+¡ ¨ JÅOHÍ~°=Ú.

ã¨=∞#fiÜ«∞O : ÃÑ· "åHõº=ÚÖ’ h=Ù UÅ (ZO^Œ∞‰õΩ) =™êÎ=Ù. www.tlm4all.com
h=Ù UÅ (UÅ∞@‰õΩ) =ã¨=Î Ù. h=Ù áêeOK«∞@‰õΩ =™êÎ=Ù Jx
XˆH "åHõº=ÚÖ’ ~Ô O_»∞ J~°=ú ÚÅ∞ QÆÅ=Ù. HÍ=Ù# âı+¡ ¨
ww
V. LÑ¨=∂ÅOHÍ~°=Ú :
1) N=∞O`ü K˘HÍ¯ =∞ÖˇÑ¡ Ó¨ =ÙÖÏ `≥ÅQ¡ Í LOk.
ÃÑ· "åHõº=Ú LÑ¨=∂ÅOHÍ~°=Ú#‰õΩ K≥Ok#k.
ÅHõ} ∆ =Ú : LÑ¨=∂#, LÑ¨"∞Õ Ü«∞=ÚÅ‰õΩ K«H¯õ x áÈeHõ K≥ÑÊ¨ _®xfl LÑ¨=∂ÅOHÍ~°=Ú JO^Œ∞~°∞.
ã¨=∞#fiÜ«∞O : LÑ¨=∂#O, LÑ¨"∞Õ Ü«∞O, LÑ¨=∂"åK«HOõ , ã¨=∂# ^è~Œ ‡° O LO\Ï~Ú.
58
www.tlm4all.com
ÃÑ· "åHõº=ÚÖ’ =∞ÖˇÑ¡ Ó¨ =Ù ´ LÑ¨=∂#O, K˘HÍ¯ ´ LÑ¨"∞Õ Ü«∞O,
om
=Öˇ ´ LÑ¨=∂ "åK«H=õ Ú. `≥ÅQ¡ Í =ÙOk ´ ã¨=∂# ^è~Œ ‡° =Ú.
VI. J~åúO`«~< ° åºã¨=Ú :
1) t"år HõàÏº}˜ ^Œ∞~åæxfl ™êkèOKå_»∞. g~°∞Å‰õΩ ™ê^èºŒ =ÚÖËxk ÖË^∞Œ QÆ^•! Q˘Ñ¨Ê"åi`À L#fl ™ê=∂#∞ºÅ#∞ Q“~°q™êÎ~∞° .
Ñ¨Ó=ÙÅ`À áê@∞ ^•~åxfl ‰õÄ_® ã≤Q<Æ H≥ ¯˜ ™êÎ~∞° .
(ÃÑ· ~Ô O_»∞ "åHõº=ÚÅ‰õΩ ÅHõ} ∆ =Ú D q^è=Œ ÚQÍ „"åÜ«∞=Öˇ#∞)
www.tlm4all.com
ÃÑ· "åHõº=ÚÖ’ J~å÷O`«~<° åº™êÅOHÍ~°=Ú QÆÅ^Œ∞.
ll.c
ÅHõ} ∆ =Ú : ™ê=∂#º=ÚKÕ qâı+=¨ Ú#∞, qâı+=¨ ÚKÕ ™ê=∂#º=Ú#∞ ã¨=∞i÷Oz# J~åúO`«<åºã¨ JÅOHÍ~°=∞O^Œ∞~°∞.
ã¨=∞#fiÜ«∞O : t"år HõàÏº}˜ ^Œ∞~åæxfl ™êkèOK«_O» (qâı+O¨ )
g~°∞Å‰õΩ ™ê^èºŒ O ÖËxk ÖË^∞Œ Hõ^• (™ê=∂#ºO)
WHõ¯_» qâı+¨ q+¨Ü∂« xfl ™ê=∂#º q+¨Ü∞« =ÚÖ’ ã¨=∞i÷OKå_»∞.
2) ~Ô O_»= "åHõº=Ú#‰õΩ ã¨=∂^è•#=Ú :
4a
ã¨=∞#fiÜ«∞O : Q˘Ñ¨Ê"åi`À áê@∞ ™ê=∂#∞ºÅ#∞ Q“~°qOK«_O» (qâı+O¨ )
Ñ¨Ó=ÙÅ`Àáê@∞ ^•~°O ã≤Q<Æ H≥ ¯õ @O (™ê=∂#ºO)
D "åHõº=ÚÅÖ’ ™ê=∂#º q+¨Ü∞« =Ú#∞, qâı+¨ "åHõº=ÚKÕ ã¨=∞i÷Oz<å~°∞. HÍ=Ù# Wk J~å÷O`«~<° åºã¨=Ú.
3) Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ ã¨=Ú„^Œ=Ú#∞ ^•>ˇ#∞ (ÅOÑ¶∞≤ OK≥#∞) =∞Ç¨`«∞‡Å‰õΩ ™ê^èºŒ O HÍxk ÖË^∞Œ Hõ^•
.tlm
ã¨=∞#fiÜ«∞O : Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ ã¨=Ú„^Œ=Ú#∞ ^•>ˇ#∞ (qâı+O¨ )
=∞Ç¨`«∞‡Å‰õΩ ™ê^èºŒ =Ú ÖËxk ÖË^∞Œ Hõ^• (™ê=∂#º=Ú)
D "åHõº=ÚÅÖ’ qâı+} ¨ =Ú#∞, ™ê=∂#º=ÚKÕ ã¨=∞i÷OK«|_çOk. HÍ=Ù# Wk J~å÷O`«~<° åºã¨=Ú.
4) "Õ∞Ñ¶∞¨ _»O|∞kèH˜ áÈ~Ú [ÅO|∞ `≥zÛ W™êÎ_∞» .
Ö’HÀÑ¨H~õ ÅÎ° H˜k ã¨ÇÏ¨ [ QÆ∞}=Ú.
w
ã¨=∞#fiÜ«∞O : "Õ∞Ñ¶∞¨ =Ú JO|∞kèH˜ áÈ~Ú [ÅO|∞ `≥zÛ ~Ú™êÎ_∞» (qâı+O¨ )

Ö’HÀÑ¨H~õ ÅÎ° H˜k ã¨ÇÏ¨ [ QÆ∞}=Ú (™ê=∂#º=Ú) www.tlm4all.com
D "åHõº=ÚÅÖ’ qâı+} ¨ =Ú#∞, ™ê=∂#º=ÚKÕ ã¨=∞i÷OK«|_çOk. HÍ=Ù# Wk J~å÷O`«~<° åºã¨=Ú.
ww
â◊ÉÏÌÅOHÍ~°=ÚÅ∞.
I.=$`«º#∞„áêã¨=Ú :
1) h Hõ~∞° }Ï Hõ\ÏHõ∆ gHõ}
∆ =ÚÅÔH· xsHÕ∆ K«∞ K«∞<åfl~°=Ú
ÃÑ· "åHõº=ÚÖ’ =$`«º#∞ „áêã¨ JÅOHÍ~°=Ú.
ÅHõ}∆ =Ú : XˆH Ç¨ÏÅ∞¡ J<ÕHõ =∂~°∞¡ =K«∞Û#@∞¡ K≥ÑÙ¨ Ê@.
59
www.tlm4all.com
ã¨=∞#fiÜ«∞O : ÃÑ· "åHõº=ÚÖ’ 'Hõ—∆ J#∞ Ç¨ÏÅ∞¡ Ñ¨Å∞=∂~°∞¡ =K«∞Û#@∞¡ K≥Ê|_ç#k. HÍ=Ù# Wk =$`«º#∞ „áêã¨=Ú.
om
2) Jk QÔ ^Œ#x Hõ_∞» =_ç[#∞
#_çy#^Œ#∞ =∞QÆ∞_»#∞_»∞QÆ_x» # _»ÜÚ« _»∞<£
ÃÑ· "åHõº=ÚÖ’ =$`«º#∞ „áêã¨ JÅOHÍ~°=Ú#‰õΩ K≥Ok#k.
ã¨=∞#fiÜ«∞O : ÃÑ· "åHõº=Ú '_»— J#∞ Ç¨ÏÅ∞¡ J<ÕHõ ™ê~°∞¡ =K«∞Û#@∞¡ K≥ÑÊ¨ |_ç#k HÍ=Ù# =$`«º#∞„áêã¨=Ú.
www.tlm4all.com
3) =∞Hõ~O° ^Œ |O^Œ∞ =$O^Œ ~°ãã¨ º¨ O^Œ# =∞O^Œ~=° ∞QÆ∞ =∂`«$ÉèÏ+¨Ü∞Õ
ll.c
ã¨=∞#fiÜ«∞O : ÃÑ· "åHõº=ÚÖ’ |O^Œ∞ Ñ¨Ó~°fiHõ ^ŒHÍ~°=Ú (O^Œ) J#∞ Ç¨ÏÅ∞¡ J<ÕHõ =∂~°∞¡ =zÛ#k. HÍ=Ù# =$`«º#∞
„áêã¨=Ú.
4) K«∂~°∞‰õΩ, `Õ~∞° ‰õΩ, ÜÕ∞~°∞‰õΩ, "å~°‰Ωõ , ^•~°∞=#∞ <å_»∞ #~°ÇÏ¨ ~°∞ÅÖ’<£.
ÅHõ}
4a
∆ =Ú : XˆH Ç¨ÏÅ∞¡ J<ÕHõ =∂~°∞¡ =K«∞Û#@∞¡ K≥ÑÙ¨ Ê@.
ã¨=∞#fiÜ«∞O : ÃÑ· "åHõº=ÚÖ’ '~°— J#∞ Ç¨ÏÅ∞¡ J<ÕH=õ ∂~°∞¡ =zÛ#k HÍ=Ù# Wk =$`«º#∞„áêã¨ JÅOHÍ~°=Ú#‰õΩ
K≥Ok#k.
II. Ü«∞=∞Hõ=Ú :
.tlm
1) ÖË=∂! ^Œ#∞AÅ QÔ Å=QÆÖ=Ë ∂ !
ÃÑ· "åHõº=ÚÖ’ Ü«∞=∞Hõ=Ú JÅOHÍ~°=Ú QÆÅ^Œ∞.
ÅHõ}∆ =Ú : XˆH Ñ¨ÔŒ J~°ú ÉËÔŒè `À =∞~°Å „Ñ¨Ü∂≥ yOK«∞@.
ÃÑ· "åHõº=ÚÖ’ ÖË=∂ ´ ¢ã,Î‘ QÔ Å=QÆÖ=Ë ∂ ´ QÔ Å∞=_®xH˜.
"Õ∞=Ú ÖË=∂ J~°ú ÉË^=Œè ÚÖ’ ÖË=∂ J#∞ Ñ¨^=Œ Ú „Ñ¨Ü∂≥ yOK«|_ç#k HÍ=Ù# Wk Ü«∞=∞Hõ=Ú.
2) P~À~°}O â◊„`«∞=ÙÅ`À ~°}ÏxH˜ HÍ~°}"≥∞Oÿ k.
ÃÑ· "åHõº=ÚÖ’ Ü«∞=∞Hõ=Ú JÅOHÍ~°=Ú QÆÅ^Œ∞.
ÅHõ}∆ =Ú : XˆH Ñ¨ÔŒ J~°ú Éè^Ë OŒè `À =∞~°Å „Ñ¨Ü∂≥ yOK«∞@.
w
ã¨=∞#fiÜ«∞O : `À~°}O ^•fi~åxH˜ Hõ@∞ì `À~°}O, ~°}O ´ Ü«Ú^ŒOú , WHõ¯_» Ñ¨^=Œ Ú XHõ>Ü Ë ∞ÿ≥ ##∞ J~°ú ÉË^=Œè ÚÖ’
„Ñ¨Ü∂≥ yOÑ¨|_ç#k. HÍ=Ù# Ü«∞=∞Hõ=Ú. www.tlm4all.com
III. =ÚHõÑ Î ^¨ Œ „QÆãOÎ̈ :

ww
1) =∞# fo\˜H˜ #∂`«#=∂

`«#=∂xx „ÉË=∞`«#‰õΩ ^ŒH¯˜ u##∞=∂
# =∂#Hõ ^ŒÜ∞« ^Œ#~°O
^Œ#~°O`«∞Å∞ =∂x #~°ã^¨ =Œè Ù~°=∞‡#"Õ
ÃÑ· Ñ¨^ºŒ =ÚÖ’ =ÚHõÑÎ ^¨ „Œ QÆãÎ¨ JÅOHÍ~°=Ú QÆÅ^Œ∞.
60
www.tlm4all.com
ÅHõ}∆ =Ú : XHõ Ñ¨^ºŒ OQÍx, "åHõº=ÚÖ’ QÍx U Ñ¨^=Œ Ú`À Ñ¨ÓiÎ J=Ù`«∞O^À J^Õ Ñ¨^=Œ Ú`À `«~åfi`« áê^ŒO "≥Ú^ŒÅ∞
om
ÃÑ\˜#ì ^•xx =ÚHõÑÎ ^¨ „Œ QÆãOÎ¨ JO\Ï~°∞.
ÃÑ· Ñ¨^ºŒ =ÚÖ’ "≥Ú^Œ\ ˜ z=~° `«#=∂ LOk. ~Ô O_» áê^Œ=Ú `«#=∂`À "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. ~Ô O_»= áê^Œ=Ú z~°=
''##∞=∂—— LOk. =¸_»= áê^Œ=ÚÖ’ "≥Ú^Œ@ ''##∞=∂—— =zÛOk. =¸_»= áê^Œ=Ú z=~° ''^Œ#~°O—— =ÙOk.
<åÅ∞QÆ= áê^Œ=Ú "≥Ú^Œ@ ''^Œ#~°O——`À „áê~°OÉè"í ∞≥ Oÿ k.
L^• : ã¨∞^Œf ! #∂`«# =∞^Œ<å,
www.tlm4all.com=∞^Œ<åQÆ `«∞~°OQÍ Ñ¨Ó~°= ‚ ∞}˜ =∞Ü«∞ã¨^<Œ å,
ll.c
ã¨^<Œ å=∞Ü«∞ QÆ[~°^<Œ å (ÅHõ}∆ O QÆ∞~°∞Î Ñ¨@Oì _ç)
IV. ÖÏ\Ï#∞ „áêã¨=Ú :
1) Ç¨Ïi Éèlí Ü«∞OK«∞ Ç¨Ïã¨=Î ÚÅ∞, Ç¨Ïã¨=Î ÚÅ∞
ÃÑ· "åHõº=ÚÖ’ ÖÏ\Ï#∞„áêã¨ JÅOHÍ~°=Ú QÆÅ^Œ∞.
ÅHõ} ∆ =Ú : J~°ú ÉË^=Œè Ú ÖË‰Ωõ <åfl `å`«Ê~°º ÉË^=Œè Ú`À XHõ Ñ¨^=Œ Ú ~Ô O_»∞=∂~°∞¡ "≥O@ "≥O@<Õ =K«∞Û@.
ÃÑ· "åHõº=ÚÖ’ Ç¨Ïã¨=Î ÚÅ∞ ´ KÕ`∞« ÖË, Ç¨Ïã¨=Î ÚÅ∞ ´ x["≥∞#ÿ KÕ`∞« Å∞ Jx J~°ú ÉË^=Œè Ú`À „Ñ¨Ü∂≥ yOKå~°∞. Ç¨Ïi
4a
Éèlí ~ÚOK«∞ KÕ`∞« ÖË x["≥∞#ÿ KÕ`∞« Å∞ Jx ÉèÏ==Ú.
2) n# =∂#=ÙÅ‰õΩ *ËÜÚ« ¿ã= ¿ã=
ÃÑ· "åHõº=ÚÖ’ ÖÏ\Ï#∞„áêã¨ JÅOHÍ~°=Ú QÆÅ^Œ∞.
ÅHõ} ∆ =Ú : J~°ú ÉË^=Œè Ú ÖË‰Ωõ <åfl `å`«Ê~°º ÉË^=Œè Ú`À XHõ Ñ¨^=Œ Ú ~Ô O_»∞=∂~°∞¡ "≥O@ "≥O@<Õ =K«∞Û@.
ã¨=∞#fiÜ«∞O : n# =∂#=ÙÅ‰õΩ *ËÜÚ« ¿ã=, ¿ã=. J#QÍ n# =∂#=ÙÅ‰õΩ *ËÜÚ« ¿ã=ÜÕ∞ x["≥∞#ÿ ¿ã= J#∞ ÉèÏ==Ú
.tlm
=K«∞Û#∞. WO^Œ∞Ö’ ¿ã= J#∞ Ñ¨^=Œ Ú#‰õΩ J~°=ú Ú XHõ>Ü Ë ∞ÿ≥ ##∞ `å`«Ê~°º=ÚÖ’ ÉË^=Œè Ú QÆÅ^Œ∞
L^• : Hõ#∞ÖÏ‰õΩ∆ #iÛOK«∞ Hõ~=° ÚÅ∞, Hõ~=° ÚÅ∞
N<å^ä∞Œ =i‚OK«∞ lÇ¨Ïfi lÇ¨Ïfi
V. JO`åº#∞ „áêã¨=Ú :
1) #QÍ~å "≥∂yO^•
#Ü«∂QÆ~å ^Œ∞q∞HÕ^•
WO^Œ∞Ö’ JO`åº#∞ „áêã¨ JÅOHÍ~°=Ú QÆÅ^Œ∞.
ÅHõ} ∆ =Ú : áê^ŒO z=~° XHõ JHõ~∆ O° QÍx, JHõ~∆ ° QÆ∞OÑ¨ÙQÍx LO_Õ@@∞¡ K≥ÑÙ¨ Ê@
w
(ÖË^•)
Qˆ Ü«∞O áê^ŒO z=~° „áêã¨ Ñ¨ÔŒ QÍx, JHõ~∆ O° QÍx XˆH q^èOŒ QÍ =ÙO_»∞@. www.tlm4all.com
ã¨=∞#fiÜ«∞O : ÃÑ· Qˆ Ü«∞ áê^Œ=ÚÖ’ ''^•—— J#∞ Ç¨ÏÅ∞¡ „áêã¨QÍ „Ñ¨Ü∂≥ yOKå~°∞.
ww
L^• : ^Õâ=◊ Ú#∞ „¿Ñq∞OK«∞=∞<åfl

=∞OzÜ«∞#flk ÃÑOK«∞=∞<åfl
2) H˘O^ŒiH˜ ~Ô O_»∞ HÍà◊√§
iH∆Í "åà◊§H˜ =¸_»∞ HÍà◊√§
L#fl "åiH˜ <åÅ∞QÆ∞ HÍà◊√§
ÃÑ· Qˆ Ü«∞=ÚÖ’ JO`åº#∞ „áêã¨ JÅOHÍ~°=Ú QÆÅ^Œ∞.
61
www.tlm4all.com
ÅHõ}
∆ =Ú : áê^ŒO z=~° XHõ JHõ~∆ O° QÍx, JHõ~∆ ° QÆ∞OÑ¨ÙQÍx LO_Õ@@∞¡ K≥ÑÙ¨ Ê@.
om
(ÖË^•)
Qˆ Ü«∞O áê^ŒO z=~° „áêã¨ Ñ¨ÔŒ QÍx, JHõ~∆ O° QÍx XˆH q^èOŒ QÍ =ÙO_»∞@.
ã¨=∞#fiÜ«∞O : HÍà◊√§ J#∞ „Hõ=∞ Ç¨ÏÅ∞¡Å [O@ „áêã¨ z=~°QÍ "å_»|_çOk. HÍ=Ù# JO`åº#∞ „áêãÖ.
L^• : J~°=ú ∞`«∞Å Ç¨ÏOHõ$`«∞Å∞, JO^è=Œ ∞`«∞Å∞~åx
x~°∞¿Ñ^ŒÅ∞ x~åƒùQ∞Æ ºÅ∞, x~°O‰õΩâ◊√Å∞ ÖËx
L^• : Pâ◊ ÃÑiy# "å_»∞
www.tlm4all.com
ll.c
JÇ¨Ï=Ú ÃÑiy#"å_»∞
`«#‰õΩ `å<Õ H©_∞»
L^• : ÉèÏQÆ=`«=Ú# ÉèHí Î̃
ÉèÏ~°`=« ÚÖ’ Ü«ÚH˜Î
~å=∞Hõ^Ü Œä ∞Õ ~°HÎ̃
(ÃÑ=· hfl JO`åº#∞„áêã¨ JÅOHÍ~°=ÚÅ∞)
III.10, 12 „Ñ¨âfl◊ Å∞
4a KèO« ^Œã∞¨ û
áê^•xH˜ QÆ∞~°∞, ÅÑ¶Ú¨ =ÙÅ∞ QÆ∞iÎOz U Ñ¨^ºŒ áê^Œ"∂≥ ¿Ñ~˘¯#∞=Ú (ÖË^•) ÅHõ}
1 { 2 =∂~°∞¯Å∞
∆ =ÚÅ∞ „"åÜ«∞O_ç. H˘xfl L^•Ç¨Ï~°}Å∞
1. L`«ÊÅ=∂Å :
Éè í ~° # Éè í Éè í ~° =
.tlm
U I I UIU I I I UII U I I UIU IU

c^ŒÅ Hõ#fl= G=ÚÅ∞ ¿Ñi‡<˘ ãÖQÆ∞=Ú `«∞K«Û™ù œ YºãÖ.
ÃÑ· Ñ¨^ºŒ =ÚÖ’ Éè,í ~°, #, Éè,í Éè,í ~°, =, J#∞ QÆ∞}=ÚÅ∞O_»∞#∞.
„áêã¨ xÜ«∞=∞=Ú LO_»∞#∞.
1 – = JHõ~∆ =° Ú#‰õΩ 10= JHõ~∆ =° Ú#‰õΩ Ü«∞u K≥Å∞¡#∞.
ÃÑ· Ñ¨^ºŒ =ÚÖ’ c – ¿Ñ J#∞ JHõ~∆ =° Ú#‰õΩ Ü«∞u K≥eO¡ k.
Éè í ~° # Éè í Éè í ~° =
UII UIU III UII UI I UIU IU
w
Ñ¨@∞ìQÆ hâ◊fi~°∞O _»∞`«# áêÅ@ #∞OzÑ¨Ù _çzÛ#O `«Ö’

ÃÑ· Ñ¨^ºŒ =ÚÖ’ Éè,í ~°, #, Éè,í Éè,í ~°, =, J#∞ QÆ∞}=ÚÅ∞O_»∞#∞. www.tlm4all.com
„áêã¨ xÜ«∞=∞=Ú LO_»∞#∞.
ww
1 – = JHõ~∆ =° Ú#‰õΩ 10= JHõ~∆ =° Ú#‰õΩ Ü«∞u K≥Å∞¡#∞.

ÃÑ· Ñ¨^ºŒ =ÚÖ’ c – ¿Ñ J#∞ JHõ~∆ =° Ú#‰õΩ Ü«∞u K≥eO¡ k.
2. =∞`ÕÉÎ =íè Ú :
ã¨ Éè í ~° # =∞ Ü« ∞ =
IIU UII UIU II I UUU IUU IU
J#Å *’º`«∞Å hÑü „=`« Å ÉÏáêKå ~°∞Öˇ_· ® Ü«ÚÉè∂í
62
www.tlm4all.com
ÃÑ· Ñ¨^ºŒ =ÚÖ’ ã¨, Éè,í ~°, #, =∞,Ü«∞, = J#∞ QÆ∞}=Ú Å∞O_»∞#∞.
om
„áêã¨ LO_»∞#∞.
1= JHõ~∆ =° Ú#‰õΩ 14= JHõ~∆ =° Ú#‰õΩ Ü«∞u K≥Å∞¡#∞
ÃÑ· Ñ¨^ºŒ áê^Œ=ÚÖ’ ''J—— ‰õΩ áêÖ’ #∞#fl ''P——‰õΩ Å‰õΩ Ü«∞u K≥eO¡ k.
L^• :
ã¨ Éè í ~° # =∞ Ü« ∞ =
www.tlm4all.com
I I U U I I U IU I I I UUU IUU IU
ll.c
J#∞K«∞<£ *Ë =Ù~°∞ g∞~°∞Hõ #∞flOQÆ= `À<åãÖ ^Œ^À+Öì |∞`À
ÃÑ· Ñ¨^ºŒ =ÚÖ’ ã¨, Éè,í ~°, #, =∞,Ü«∞, = J#∞ QÆ∞}=Ú Å∞O_»∞#∞.
„áêã¨ LO_»∞#∞.
1= JHõ~∆ =° Ú#‰õΩ 14= JHõ~∆ =° Ú#‰õΩ Ü«∞u K≥Å∞¡#∞
3. K«OÑ¨H=õ ∂Å :
# [ Éè í [ [ 4a[ ~°
III IUI UII IUI IUI IUI UIU
J#Ü«∞ =Ú^À+¨ "Õ∞Ñ¨~∞° ÅÜ«∞O^Œ∞ Hõ#∞OQ˘ xÑ¨Å∞¯ #>ˇÜ ì ∂«
ÃÑ· Ñ¨^ºŒ =ÚÖ’ #. [, Éè,í [, [, [, ~° J#∞ QÆ∞}=ÚÅ∞O_»∞@KÕ Wk K«OÑ¨Hõ =∂Å J#∞ =$`«Î Ñ¨^ºŒ =Ú.
ÅHõ}∆ =ÚÅ∞ : <åÅ∞QÆ∞ áê^Œ=ÚÅ∞O_»∞#∞. „Ñü áê^Œ=ÚÖ’ #, [, Éè,í [, [, [, ~° J#∞ QÆ}=Ú Å∞O_»∞#∞. „áêã¨
LO_»∞#∞.
.tlm
ÃÑ· Ñ¨^ºŒ áê^Œ=ÚÖ’ J J#∞ JHõ~∆ =° Ú#‰õΩ Ü«∞HÍ~°=ÚÖ’x J ‰õΩ Ü«∞u K≥eO¡ k. Ü«∞u™ê÷#O 1 –11.
L^• : =_çQ˘x ~ˆ ‰õΩÅ∞Ñ¨ÊuÅ "åe# Hˆ ã¨~=° ÚÖò ^Œe~°Êñ|∞
(QÆ} qÉè[í # KÕã≤ ãïK«∂_»∞=Ú)
4. âß~°∂ÅÌ O :
=∞ ã¨ [ ã¨ `« `« QÆ
UUU I I U IU I I I U UUI UUI U
PÜÕ∞g∞ Ü≥ÚHõ~å }˜"åã¨ =Ú#∞|∞ }Ïº"åã¨ =Ú<£^z≥ Û <å
ÃÑ· Ñ¨^ºŒ =ÚÖ’ =∞, ã¨, [, ã¨, `«, `«, QÆ J#∞ QÆ∞}=ÚÅ∞O_»∞#∞.
w
„áêã¨ xÜ«∞=∞=Ú =ÙO_»∞#∞.

áê^Œ=ÚÖ’x "≥Ú^Œ\ ˜ JHõ~∆ =° Ú #‰õΩ 13= JHõ~∆ =° Ú#‰õΩ Ü«∞u. www.tlm4all.com
ÃÑ· Ñ¨^ºŒ =ÚÖ’ P – (}Ïº) Ö’ #∞#fl PÇ¨ï Ü«∞u K≥eO¡ k.
ww
L^• :
=∞ ã¨ [ ã¨ `« `« QÆ
UUU I I U IU I I I U UUI UUI U
WÖÏ¡eO \˜Hn˜ Ñ¨=∞ø# #QÆ Ç‘Ï g∞Ü«∞OK«∞ =∞O^ŒÖò =∞Ç¨
ÃÑ· Ñ¨^ºŒ =ÚÖ’ =∞, ã¨, [, ã¨, `«, `«, QÆ J#∞ QÆ∞}=ÚÅ∞O_»∞#∞.
63
www.tlm4all.com
„áêã¨ xÜ«∞=∞=Ú =ÙO_»∞#∞.
om
áê^Œ=ÚÖ’x "≥Ú^Œ\ ˜ JHõ~∆ =° Ú #‰õΩ 13= JHõ~∆ =° Ú#‰õΩ Ü«∞u.
ÃÑ· Ñ¨^ºŒ =ÚÖ’ P – (}Ïº) Ö’#∞#fl P#‰õΩ Ü«∞u K≥eO¡ k.
LÑ¨ *Ï`«∞Å∞
(áê~îº° Ñ¨Ùã¨HÎ =õ Ú#O^Œ∞ `Õ@wu, P@"≥Åk, kfiÑ¨^,Œ ã‘ã=¨ Ú Ñ¨^ºŒ =ÚÅ KèO« ^Œã∞¨ û#∞ ÉÏQÆ∞QÍ K«^"Œ åe. LÑ¨*Ï`«∞Å#∞
‰õÄ_® Ñ¨sHõÅ∆ Ö’ J_»Q=Æ K«∞Û. HÍ=Ù# ã¨∂~°º QÆ}=ÚÅ∞, WO„^Œ QÆ}=ÚÅ∞ ÉÏQÆ∞QÍ QÆ∞iÎOK«∞HÀ"åe).
www.tlm4all.com
ll.c
IU
ã¨∂~°º QÆ}=ÚÅ∞ : Ç¨ÏQÆ}O – ~å=∞, #QÆ}O – I I I
WO„^Œ QÆ}=ÚÅ∞ : #Å, #QÆ, ã¨Å, Éè,í ~° `«
I I I I, I I I U, I I U I, U I I, U I U, U U I
1. `Õ@wu :
I I I U UI UII III UI
4a
Ü«∞=# Ñ¨Ù}ÏºOQÆ <å=∞}˜ =QÆ∞^Œ∞ QÍHõ
ÃÑ· Ñ¨^ºŒ áê^Œ=ÚÖ’ 1 ã¨∂~°º QÆ}=Ú, 2 WO„^Œ QÆ}=ÚÅ∞, 2 ã¨∂~°º QÆ}=ÚÅ∞ =~°∞ã¨QÍ =zÛ#q HÍ=Ù#, Wk
`Õ@wu.
ÅHõ}∆ =ÚÅ∞ : Wk LÑ¨*Ïu Ñ¨^ºŒ O
<åÅ∞QÆ∞ áê^Œ=ÚÅ∞O_»∞#∞
.tlm
„Ñü áê^Œ=ÚÖ’ 1 ã¨∂~°º QÆ}=Ú, ~Ô O_»∞ WO„^Œ QÆ}=ÚÅ∞, ~Ô O_»∞ ã¨∂~°º QÆ}=ÚÅ∞ =zÛ#q
"≥Ú^Œ\ ˜ JHõ~∆ =° Ú– 4= QÆ}OÖ’x "≥Ú^Œ\ ˜ JHõ~∆ =° Ú Ü«∞u.
„áêã¨ xÜ«∞=∞O ÖË^∞Œ .
2. P@"≥Åk :
# QÆÅ QÆÅ Éèí ã¨Å
I I I U I UI UUI I IU I
Ü«∞aè#∞ `ÕO^Œ∞ K«O„k HÍOÉ’kè Ü«∞dÅO|∞
QÆÅ ~°Å # QÆÅ #
w
UI UI I I I UI I I I
h@ x@ì Å=ÚQÆ x@ì "˘_çK≥ www.tlm4all.com
ÃÑ· Ñ¨^ºŒ =Ú P@"≥ÅkH˜ ãÖ|OkèOz#k.
ww
ÅHõ}∆ =ÚÅ∞ : <åÅ∞QÆ∞ áê=ÚÅ∞O_»∞#∞

1, 3 áê^Œ=ÚÅÖ’ =~°∞ã¨QÍ =¸_»∞ ã¨∂~°º QÆ}=ÚÅ∞, ~Ô O_»∞ WO„^Œ QÆ}=ÚÅ∞
2, 4 áê^Œ=ÚÅÖ’ =~°∞ã¨QÍ 5 ã¨∂~°ºQÆ}=ÚÅ∞ =K«∞Û#∞.
„áêã¨ xÜ«∞=∞O LO_»^∞Œ .
áê^Œ=ÚÖ’x "≥Ú^Œ\ ˜ JHõ~∆ =° Ú#‰õΩ, 4= QÆ}OÖ’x "≥Ú^Œ\ ˜ JHõ~∆ =° Ú#‰õΩ Ü«∞u K≥Å∞¡#∞.
1= áê^Œ=ÚÖ’ #, QÆÅ, QÆÅ, J#∞ =¸_»∞ ã¨∂~°ºQÆ}=ÚÅ∞ ÖË, ã¨Å J#∞ ~Ô O_»∞ WO„^ŒQ} Æ =ÚÅ∞ =zÛ#q.
64
www.tlm4all.com
2= áê^Œ=ÚÖ’ QÆÅ, QÆÅ, #, QÆÅ, # J#∞ 5 ã¨∂~°ºQÆ}=ÚÅ∞ =zÛ#q. HÍ=Ù# Wk P@ "≥Åk.
om
(áê~îº° Ñ¨Ùã¨=Î ÚÖ’x 11= ¿ÑrÖ’ QÆÅ ''á⁄^Œe á⁄^Œe—— J#∞ P@ "≥Åk L^•Ç¨Ï~°}#∞ K«^=Œ O_ç)
kfiÑ¨^Œ :
IIII UIU U I I U I
Jq~°à◊ #=ºÑ¨Ù ëêÊO[Å∞ ezÛ
#Å ~° Éèí Ç¨Ï
www.tlm4all.com
(WO) (WO) (WO) (ã¨∂)
ll.c
IIII UIU UII UI
„Ñ¨q=∞Å ^è∂Œ Ñ¨n ÑÖ|∞ÖÁ #iÛ

#Å ~° Éèí Ç¨Ï
(WO) (WO) (WO) (ã¨∂)
ÃÑ· Ñ¨^ºŒ =ÚÖ’ #Å, ~°, Éèí J#∞ =¸_»∞ WO„^Œ QÆ}=ÚÅ∞, 1 ã¨∂~°º QÆ}=Ú "≥Ú^Œ\ ˜ áê^Œ=ÚÖ’ =zÛ#q. „Ñü
áê^Œ=ÚÖ’ W"Õ =K«∞Û#∞.
ÅHõ}
4a
∆ =ÚÅ∞ : ~Ô O_»∞ áê^Œ=ÚÅ∞O_»∞#∞. Wk *Ïu Ñ¨^ºŒ O
„Ñü áê^ŒOÖ’#∞ =¸_»∞ WO„^Œ QÆ}=ÚÅ∞, XHõ ã¨∂~°º QÆ}=ÚÅ∞O_»∞#∞.
JO`åº#∞ „áêã¨ Z‰õΩ¯=QÍ LO_»∞#∞.
.tlm
1= JHõ~∆ =° Ú – 3= QÆ}=Ú "≥Ú^Œ\ ˜ JHõ~∆ =° Ú Ü«∞u K≥Å∞¡#∞.
ÃÑ· áê^Œ=ÚÖ’ #Å, ~°, Éèí J#∞ =¸_»∞ WO„^Œ QÆ}=ÚÅ∞, ''Ç¨ÏQÆ}=Ú—— ã¨∂~°º QÆ}=Ú XHõ\ ˜ L#flk. „áêã¨ xÜ«∞=∞O
ÖËx kfiÑ¨^ÅŒ ∞ H˘xfl =ÙO_»∞#∞. nxx =∞O[s kfiÑ¨^Œ Jx JO^Œ∞~°∞
(áê~îO° Ö’x H˘xfl áê^Œ=ÚÅ#∞ QÆ} qÉè[í # KÕã≤ ãïK«∂_»O_ç)
5. ã‘ã=¨ Ú :
#QÆ Éèí #QÆ ã¨Å
I III UII IIIU IIUI
Ç¨ÏiÇ¨Ï~° „|Ç¨Ï‡Å |∞i\˜ a _»Å¤ KÕã≤ – "≥Ú^Œ\ ˜ ÉèÏQÆO
w
~° #QÆ Ç¨Ï Ç¨Ï

UIU IIIU UI UI
www.tlm4all.com
*’ÅÉÏ _ç#Ñ¨Ù~°O „nèÅ ÖÏ=∞ – ~Ô O_»= ÉèÏQÆO
ÃÑ· Ñ¨^ºŒ =ÚÖ’ ã‘ã=¨ Ú#‰õΩ K≥Ok#k.
ww
1) ã‘ãO¨ „Ñü Ñ¨^ºŒ OÖ’x áê^Œ=ÚÅ∞ ~Ô O_»∞QÍ =ÙO_»∞#∞. XHõ áê^Œ=ÚÖ’ 4 QÆ}=ÚÅ∞ ~Ô O_»= áê^Œ=ÚÅ∞ 4 QÆ}=ÚÅ∞.
"≥Ú`«=Î Ú 8 QÆ}=ÚÅ∞O_»∞#∞.
2) „Ñü áê^Œ=ÚÖ’ P~°∞ WO„^Œ QÆ}=ÚÅ∞, ~Ô O_»∞ ã¨∂~°º QÆ}=ÚÅ∞O_»∞#∞.
("≥Ú^Œ\ ˜ áê^Œ=ÚÖ’ 4 WO„^Œ QÆ}=ÚÅ∞, ~Ô O_»= áê^Œ=ÚÖ’ 2 WO„^Œ, 2 ã¨∂~°º QÆ}=ÚÅ∞O_»#∞)
3) „áêã¨ xÜ«∞=∞O ÖË^∞Œ . „áêã¨ Ü«∞u "Õã∞¨ HÀ=K«∞Û.
65
www.tlm4all.com
<åÅ∞QÆ∞ áê^Œ=ÚÅ z=~° P@ "≥Åk ÖË^• `Õ@wu `«ÑÊ¨ x ãïQÍ LO_®e.
om
ÃÑ· Ñ¨^ºŒ =ÚÖ’ "≥Ú^Œ\ ˜ ~Ô O_»∞ áê^Œ=ÚÅÖ’ =~°∞ã¨QÍ 6 WO„^Œ QÆ}=ÚÅ∞, 2 ã¨∂~°º QÆ}=ÚÅ∞ =zÛ#q. HÍ=Ù# Wk
ã‘ã¨ Ñ¨^ºŒ =Ú.
L^• :
#QÆ #QÆ ã¨Å ~°
IIIU III U I IU I UIU
www.tlm4all.com
^èQŒ ^Æ QŒè Æ ^ŒÇæ Ï¨ #=∞ ^èºŒ =ÚÑ¨ÓÅ ~åtQÍ
ll.c
WO„^Œ WO„^Œ WO„^Œ WO„^Œ
ã¨Å ~° Ç¨Ï Ç¨Ï
IIII UIU UII UI
qÇ¨ÏiOz Ü«Ú#fl™ê nèfi=∞ `«e¡
WO„^Œ WO„^Œ ã¨∂~°º ã¨∂~°º
ÃÑ· Ñ¨^ºŒ =ÚÖ’ ã‘ã=¨ Ú#‰õΩ K≥Ok#k. 4a
1) ã‘ãO¨ „Ñü Ñ¨^ºŒ OÖ’x áê^Œ=ÚÅ∞ ~Ô O_»∞QÍ =ÙO_»∞#∞. XHõ áê^Œ=ÚÖ’ 4 QÆ}=ÚÅ∞ ~Ô O_»= áê^Œ=ÚÅ∞ 4 QÆ}=ÚÅ∞.
"≥Ú`«=Î Ú 8 QÆ}=ÚÅ∞O_»∞#∞.
2) „Ñü áê^Œ=ÚÖ’ P~°∞ WO„^Œ QÆ}=ÚÅ∞, ~Ô O_»∞ ã¨∂~°º QÆ}=ÚÅ∞O_»∞#∞.
("≥Ú^Œ\ ˜ áê^Œ=ÚÖ’ 4 WO„^Œ QÆ}=ÚÅ∞, ~Ô O_»= áê^Œ=ÚÖ’ 2 WO„^Œ, 2 ã¨∂~°º QÆ}=ÚÅ∞O_»#∞)
3) „áêã¨ xÜ«∞=∞O ÖË^∞Œ . „áêã¨ Ü«∞u "Õã∞¨ HÀ=K«∞Û.
.tlm
<åÅ∞QÆ∞ áê^Œ=ÚÅ z=~° P@ "≥Åk ÖË^• `Õ@wu `«ÑÊ¨ x ãïQÍ LO_®e.
ÃÑ· Ñ¨^ºŒ =ÚÖ’ "≥Ú^Œ\ ˜ ~Ô O_»∞ áê^Œ=ÚÅÖ’ =~°∞ã¨QÍ 6 WO„^Œ QÆ}=ÚÅ∞, 2 ã¨∂~°º QÆ}=ÚÅ∞ =zÛ#q. HÍ=Ù# Wk
ã‘ã¨ Ñ¨^ºŒ =Ú.
6. HõO^Œ=Ú :
Éèí [ ã¨
UI I I I U IIU
P Ñ¨~° =∞ Ñ¨Ù~°O „^è∞Œ ÅÜ«∞O
QÆÆ Éèí [ [ ã¨
w
UU U II IUI IU U IIU
^ÕÑÙ¨ }ÏºOQÆ# Ü«Ú aèH∆õ ~Ú_»^Œ Ü≥∞ºQÆ\Ï www.tlm4all.com
ÃÑ· Ñ¨^ºŒ =ÚÖ’1, 2 áê^Œ=ÚÅÖ’ HõeÑ≤ 8 QÆ}=Ú Å∞#flq. "≥Ú^Œ\ ˜ áê^Œ=ÚÖ’ 3 QÆ}=ÚÅ∞ ~Ô O_»= áê^Œ=ÚÖ’
ww
8 QÆ}=ÚÅ∞ HõÅ=Ù. 6 = QÆ}=Ú [QÆ}=Ú Ü«Ú#flk.

HÍ=Ù# Wk HõO^Œ Ñ¨^ºŒ =Ú.
ÅHõ} ∆ =ÚÅ∞ : 1, 3 áê^Œ=ÚÖ’ 3 QÆ}=ÚÅ∞, 2, 4 áê^Œ=ÚÅÖ’ S^Œ∞ QÆ}=ÚÅ∞O_»∞#∞.
1, 2 áê^Œ=ÚÅÖ’ 8 QÆ}=ÚÅ∞, 2, 4 áê^Œ=ÚÅÖ’ 8 QÆ}=ÚÅ∞O_»∞#∞.
QÆQ,Æ Éè,í [, ã¨, #Å J#∞ QÆ}=ÚÅ∞O_»∞#∞.
66
www.tlm4all.com
6= QÆ#=Ú [QÆ}=Ú QÍx, #Å=Ú QÍx `«ÑÊ¨ Hõ Ü«ÚO_»=Öˇ#∞.
om
ÉËã≤ QÆ}=Ú (1, 3, 5, 7) [QÆ}=Ú HÍ~å^Œ∞
„áêã¨ xÜ«∞=∞=Ú HõÅ^Œ∞. 2, 4 áê^Œ=ÚÖ’ z=i JHõ~∆ =° Ú QÆ∞~°∞=ÙQÍ =ÙO_»=Öˇ#∞.
~Ô O_»∞, <åÅ∞QÆ∞ áê^Œ=ÚÖ’¡ z=i JHõ~∆ =° Ú QÆ∞~°∞"≥· Ü«ÚO_»∞#∞.
<åÅ∞QÆ= QÆ} "≥Ú^Œ\ ˜ JHõ~∆ =° Ú#‰õΩ U_»= ÉèÏQÆO "≥Ú^Œ\ ˜ JHõ~∆ =° Ú#‰õΩ Ü«∞u K≥Å∞¡#∞.
L^• : (=∞# áê~îº° ÉèÏQÆ=ÚÖ’ HõO^Œ Ñ¨^ºŒ =Ú ÖË^∞Œ . 13= áê~î=° ÚÖ’ =∂„`«"∞Õ QÆÅ^Œ∞.)
www.tlm4all.com
QÆ [ ã¨
ll.c
UU IUI IIU
~ˆ áê _ç "Õ∞Å∞ Hõx ÜÕ∞
UU U I I I U I UU IIU
<Õáê áê`«∞‡x =ÚYO|∞ gHÕ∆ zu<À
QÆQÆ Éèí [ QÆQÆ ã¨ 4a EEE
w .tlm
www.tlm4all.com
ww
67
www.tlm4all.com

tlm4all@CCE 10TH-TEL-STUDY MATERIAL-P1

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

tlm4all@CCE 10TH-TEL-STUDY MATERIAL-P1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

`≥Å∞QÆ∞ - Paper - I ✤ ✻✻✻✻✻✻✻✻✻✻✻✻✻✻✻✻ ✤ S.S.C.

ZuÎ# ´ xeÑ≤# (Ñ¨\ #ì̃ )

2. ''=_çQ˘x éË‰Ωõ Å∞Ñ¨ÊuÅ "åe# Hˆ ã¨~=° ÚÖò ^Œe~°Êñ|∞

`«Å=Ú ´ ÃÑ· ÉèÏQÆ=Ú#∞

Ñ¨_∞» ´ Ñ¨_∞» K«∞#ﬂ

3. ''J#∞K«∞<£ *Ë=Ùé∞ g∞é∞ Hõ#∞ﬂñQÆ=`À <åã¨ÊO^Œ ^À+¨Oª |∞`À

P { "å~°Å ´ P~å}˜"åã¨=Ú Ü≥ÚHõ¯

4. ''t=~å[O`«@ "Õ∞Å∞‡ã¨∞OQÆ∞ñ^≥~Ö° ’ – ã≤ﬂQÍÌO|∞^ŒKåÛùÜ∞« Ö’

PÜ«∞=# HÍO`å~°`ﬂ« =Ú<£ ´ Ü«∞=# *ÏuH˜ K≥Ok# „âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ P „ã‘xÎ

ÃÇÏ· O^Œ= Éè∂í ´ Ç≤ÏO^Œ∂ Éè∂í q∞ÃÑ· (ÉèÏ~°`^« âÕ O◊ Ö’)

Ñ¨Ù}º ^Õ=`«Å∞ ´ Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ ^Õ=`å ã¨ﬁ~°∂Ñ¨ÙÅ∞

5. ''J#Å *’º`«∞Å h Ñ¨u„=`«Åñ ÉÏáêKå~°∞Öˇ· _®Ü«ÚÉè∂í

Jã¨Î ^èﬁŒ ã¨∞ÅÎ ∞ { S ´ =∞~°}O˜ z, <åâ◊#"≥∞ÿ

Zé∞OQÆ=Ú { Z ´ (U q^èOŒ QÍ #tOzO^À) Zé∞QÆ=∂! (Zé∞QÆ∞^Œ∞=Ú)

^Œ∞ãπ { Kåi„`«=ÚÖò ´ K≥_∞» „Ñ¨=~°#Î Å∞

6. ã≤iÖËHÔ #· qÉè∂í +≤`∞« O_≥ Ü«∞~Ú ÉèÏã≤Å∞¡<£ |∞^è∞Œ O_Ò^ŒÅ<£

7. c^ŒÅHõ#fl =G=ÚÅ∞ ¿Ñi‡ <˘ãÖQÆ∞=Ú `«∞K«Ûù ™œYºãÖ

"å^Œ=ÚÅ∞ ´ `«Q=Æ ÙÅ∞

"Õ^Œ=ÚÅ∞ ´ r=# "Õ^=Œ ÚÅ∞

8. WÖÏ¡eO\˜H˜ nÑ¨ =∞ø##QÆ Ç‘ÏÇ‘ÏÜ«∞OK«∞ =∞O^Œ∞Öò =∞Ç¨

Z"åﬁÔ~#· (U { "å~°∞ { S#) ´ Z=Ô~·<å

âßO`«∞O_»=Ù (âßO`«∞O_»=Ù { U) ´ h=Ù âßO`«Q∞Æ }O HõÅ"å_»"<Õ å!

I. 2. D Ñ¨^•ºxﬂ Ñ¨ÓiOz, ÉèÏ=O ~åÜ«∞O_ç. (W, D Ñ„ â¨ ﬂ◊ Å∞) 5 =∂~°∞¯Å∞

3. =_çQ˘x éË‰Ωõ Å∞Ñ¨ÊuÅ. . . . . . . . . . . .

4. t=~å[O`«@ "Õ∞Å∞‡ã¨∞OQÆ∞. . . . . . . . . . www.tlm4all.com

5. P<ÕÅ *’º`«∞Å h Ñ¨u„=`«Å. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . JdÖÏO_» Ñ¨f ! NÜ«∞óÑ¨f !

9. WÖÏ¡eO\˜H˜ nÑ¨ =∞ø##QÆ . . . . . . . . . .

I. 3. Ñ¨iz`« QÆ^ºŒ O 5 =∂~°∞¯Å∞

2. „HÕk QÆ^ºŒ ÉèÏQÍxfl K«^qŒ WzÛ# „Ñ¨âfl◊ Å‰õΩ ["å|∞Å∞ ~åÜ«∞O_ç.

[. J~°=ú ÚÅ∞ x`«º=ÚÅ∞ HÍ=Ù.

4. |∞kú=∞O`«∞_»∞ ã¨`ﬁ« ~°=ÚQÍ ^Õxx ã¨=∂K«iOK«=Öˇ#∞?

2. HÍÅO [iyáÈÜÕ∞ H˘Åk ¿ãﬂÇ¨Å∞ U"≥∞áÿ È`«∂ LO\Ï~Ú ?

[. <åiO[Ñ¨à¥◊ §, "≥ÅQÆÑà¨ §◊ #∞ *Ï„QÆ`Î« KÕã≤ LOK«∞`å#<åﬂ_»∞.

4. „H˜Ok ¿Ñ~å K«kq WzÛ# „Ñ¨âﬂ◊ Å‰õΩ ["å|∞Å∞ ~åÜ«∞O_ç.

1. QÆ_zç # â◊`å|ÌO Z=i â◊`å|ÌOQÍ K≥ÑÊ¨ =K«∞Û?

[. =O^Œ =∞Ok „ã‘ÅÎ á¶È\’Å∞.

5. Z=~°∞ KÕã#≤ áÈ~å\ÏÅ#∞ QÆ∞~°∞Î KÕã∞¨ H˘O@∞<åﬂ~°∞?

6. D „H˜Ok QÆ^ºŒ K«kq, WzÛ# „Ñ¨âﬂ◊ Å‰õΩ ["å|∞Å∞ ~åÜ«∞O_ç. 5˛1 ´ 5 =∂

7. „HÕk QÆ^ºŒ ÉèÏQÍxfl K«kq WzÛ# „Ñ¨âfl◊ Å‰õΩ ["å|∞Å∞ ~åÜ«∞O_ç.

3. áê~îO° P^è•~°OQÍ PHÍâ◊OÖ’x ~°OQÆ∞Å∞ UU ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ Z\Ï¡ =∂~°∞Ê K≥O^•Ü≥∂ `≥ÅÊO_ç.

KÕ¿ã@∞¡QÍ LOk. WÖÏ PHÍâ◊OÖ’ Ñ¨Å∞ ~°OQÆ∞Å#∞ Hõq =i‚OKå_»∞.

k‰õΩ¯Å<Õ H˘=∞‡Å`À, K«∞Hõ¯Å<Õ Ñ¨ÓÅ`À PHÍâ◊O ÃÑ^ŒÌ K≥@∞ìÖÏQÍ HõxÑ≤™ÈÎOk.

JÖÏ KÕ¿ãÎ áÈÜÕ∞k =∞# Ñ¨~∞° "Õ Jx QÆ∞~°∞OÎ K«∞HÀ"åe.

4. g∞ `À\˜ ÉÏeHõÅ#∞ g∞Ô~ÖÏ Q“~°q™êÎ~∞° ?

5. g∞ áê~îO° P^è•~°OQÍ t"år =ºH˜`Î åﬁxﬂ qâı+¡ O≤ K«O_ç ?

JO^Œ∞=Å¡ ZÑ¨C_»∂ |^ŒHú Íxﬂ ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ KÕ~x° =ﬁ‰õÄ_»^∞Œ .

5. â◊`H« õ =∞^è∞Œ i=∞

[. D Ñ¨^ºŒ ~°K~« Ú`« QÆ∞=∞‡#ﬂ QÍi ÅH©∆ ‡ #~°ãO≤ Ç¨Ï â◊~‡° .

PÜ«∞##∂ `«Å∞Û‰õΩO@∞O\Ï~°∞. PÜ«∞# rq`«O =∂ JO^ŒiH© P^Œ~≈° O.

qÖÏã¨=O`«"∞≥ #ÿ rq`«O QÆ_Ñ» =¨ K«∞Û.

J=hﬂ UHÍO`«OÖ’ L#ﬂ =∞#∞+¨µÖÏ¡O\˜q

5. JÑ¨ÙÊ WKÕÛ "åi ã¨ﬁÉèÏ=O.

#$`åºÅ#∞ Hõ#∞‰õΩ¯O@∂ ~åuÜ«ÚQÆÑÙ¨ pHõ\ x˜ pÅ∞Û‰õΩO@∂ q*Ï˝#Ñ¨Ù "≥Å∞QÆ∞Ö’¡H˜ ^Œ∂ã¨∞H˘KåÛ_»∞ =∂#=Ù_»∞.

12. QÀ~°O`« náêÅ∞

=∞Ozk J<Õ ã¨ﬁÉèÏ=O L#ﬂ"å_»∞ D =$^Œ∞_ú ∞» .

áê„`« =Å¡ WO„kÜ«∂Å‰õΩ#ﬂ |ÅO Uq∞\’ `≥Å∞ã¨∞OÎ k.

2. áê~îåºOâ◊ ~°K~« Ú`«Å Ñ¨iK«Ü∂« Å∞

J<Õ ÉèÏ+¨Ö’¡ J#∞=kOK«|_çOk.

II. 3. <ÕÑ^ ¨ ºŒä O

#∞O_ç ã¨∂ÊùiÎ á⁄O^Œ_"» ∞Õ D áê~îåºOâ◊ L^ÕâÌ O◊ .

HõÅk. <å\˜Hõ z#ﬂk.

11) ~å}˜ =ÚY=ÚxO_® Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù Ñ¨ÙÅ∞=Ú ‰õΩOk. (J~°=ú Ú „"åÜ«Ú=Ú)

III. 2. ~ Ô O_»= „Ñ¨âﬂ◊ – <å<å~°=ú Ú#‰õΩ ã¨O|OkèOz#k 1 =∂~°∞¯

JÏ˝<åO^èHŒ Í~°=ÚÖ’ ‰õÄ~ÀÛ‰õΩO_® qÏ˝# g^è∞Œ ÅÖ’ qÇ¨ÏiOKåe.