JU Druga gimnazija u Zenici Školska 2020/2021

MATURSKI RAD IZ PSIHOLOGIJE

Tema: Anksiozni poremećaj

Učenik: Mentor:
Šejla Sarajlić Amela Čostović-Huskić, prof.

Zenica, april 2021. godine

Sadržaj:

1. Uvod..........................................................................................................................1
2. Anksioznost..............................................................................................................2
3. Klasifikacija anksioznih poremećaja.....................................................................3
3.1. Panični poremećaj...............................................................................................3
3.2. Generalizirani anksiozni poremećaj.....................................................................3
3.3. Socijalna fobija.....................................................................................................4
3.4. Specifična fobija...................................................................................................4
3.5. Opsesivno – kompulzivni poremećaj...................................................................4
3.6. Posttraumatski stresni poremećaj.......................................................................5
3.7. Ispitna anksioznost..............................................................................................5
3.8. Anksiozna osjetljivost...........................................................................................6
3.9. Separacijska anksioznost....................................................................................6
4. Dijagnoza anksioznih poremećaja.........................................................................7
5. Klinička slika anksioznih poremećaja...................................................................9
5.1. Epidemiologija anksioznih poremećaja...............................................................9
6. Liječenje..................................................................................................................10
7. Anksiozni poremećaji u Bosni i Hercegovini......................................................11
7.1. Anksioznost kod pandemije korona virusa........................................................12
8. Zaključak.................................................................................................................13
9. Literatura.................................................................................................................14
1. Uvod

Poremećaji anksioznosti najčešće su emocionalni poremećaji s kojima se susreću

mladi i odrasli ljudi, povezani sa osjećajem uznemirenosti, neprijatnosti i napetosti.
Takvi osjećaji uobičajeni su dio svakidašnjeg života, jer ljudi po svojoj prirodi osjećaju
zabrinutost kada su suočeni s prijetnjom, opasnošću ili pod stresom. Ovakva
zabrinutost zdrava je alternativa anksioznosti. Međutim, kada svakodnevna strepnja
preraste u intenzivne emocionalne poremećaje i preuzme vodeću ulogu u životu
pojedinca, tada možemo govoriti o anksioznim poremećajima.

Dakle, poremećaji anksioznosti predstavljaju ozbiljne emocionalne poremećaje koji

ispunjavaju život osobe preplavljujućim strahom koji može biti hroničan, intenzivan te
koji se može i progresivno vremenom pogoršati ukoliko se ne tretira. Uobičajeno,
poremećaji anksioznosti se razvijaju tokom rane adolescencije ili ranog odraslog
doba, a uzroci su različiti ovisno o vrsti anskioznosti.

Stanje se može nazvati anksioznim poremećajem kada je anksioznost snažna,

dugotrajna te ukoliko ograničava psihološko i socijalno funkcionisanje.
Zajedničke karakteristike svih anksioznih poremećaja su:

 Subjektivni osjećaj anksioznosti,

 Akutni početak,
 Relativno očuvana radna sposobnost,
 Prepoznavanje patoloških misli,
 Izostanak otuđenja od realnosti

Da bi se pravilno dijagnosticirao anksiozni poremećaj i primijenila odgovarajuća

terapija, neophodno je prije svega precizno definisati anksiozne poremećaje, vrste
poremećaja, te dobro utvrditi simptome i mogućnosti liječenja što će nadalje biti
razrađeno u ovom radu.
2. Anksioznost

Anksioznost je iracionalno i krajnje subjektivno osjećanje straha koje, onaj koji ga trpi,
ne može imenovati i ukazati na situaciju ili objekat koji taj strah izazivaju u njemu. 1

Anksioznost je emocionalno stanje karakterizirano osjećajem nelagode, nemira i

napetosti, anticipacijom moguće opasnosti, kao i mnogim fiziološkim promjenama
uključujući ubrzani rad srca, povećani krvni pritisak i tjelesnu napetost. Anksiozni
poremećaji spadaju među najčešćim psihološkim i zdravstvenim problemima sa
učestalosti od čak 20 do 30% .2

Anksioznost je neizbježna u svakodnevnom životu, ona predstavlja automatski

odgovor čovjeka na doživljaj opasnosti. Stepen anksioznosti je koristan u
svakodnevnom životu, jer daje informacije o „opasnosti“, odnosno djeluje u
situacijama koje nas zabrinjavaju ili plaše, i na taj način pomaže boljoj pripremi za
situacije s kojima se suočavamo. Potrebno je razlikovati uobičajenu anksioznost
svakodnevnog života, koja se javlja kod svih ljudi, i klinički značajnu anksioznost, koja
se može dijagnosticirati kao psihički poremećaj, a odnosi se na strah ili zabrinutost
koji prelaze uobičajenu razinu straha i zabrinutosti što proizlaze iz životnih situacija.
Stoga se izraziti strah i zabrinutost mogu smatrati klinički značajnim ako su razvojno
neprimjereni ili neprikladni u odnosu na situaciju. 3

Anksiozni poremećaji, kao posljedica anksioznosti, uključuju iracionalne strahove ili

fobije, čije su glavno obilježje nagli napadi panike, kada ljudi strepe da će izgubiti
kontrolu ili poludjeti; slobodno plutajući ili generaliziranu anksioznost; opsesivno -
kompulzivni poremećaj, tokom kojeg ljudi pate od nametljivih misli ili impulsa, te
4
posttraumatski stresni poremećaj (PTSP).

1
Đukanović Boro, Kultura psihijatrija psihologija, Enciklopedijski riječnik, Sarajevo, 2012, 25 str.
2
Vulić-Prtorić Anita, Anksiozna osjetljivost: fenomenologija i teorije, Sveučilište u Zadru, Zadar, 2 str.
3
Štrkalj Ivezić Slađana, Folnegović Šmalc Vera, Mimica Ninoslav, Dijagnosticiranje anksioznih poremećaja,
Psihijatrijska bolnica Vrapče, Zagreb, 2007, 56 str.
4
Spancer A. Rathus, Temelji psihologije, Naknada Slap, 2000, 52 str.
3. Klasifikacija anksioznih poremećaja

3.1. Panični poremećaj

Kod paničnog napada osoba najčešće doživljava prestravljenost, strah, iščekuje

nesreću, misli da će umrijeti, doživjeti srčani udar, izgubiti kontrolu, doživljava osjećaj
gušenja i otežanog disanja, bol u prsima, znojenje te gubitak svijesti. Ovakvi napadi
najčešće traju od 5 do 20 minuta. Panični poremećaji se najčešće javljaju kod starijih
adolescenata i u odrasloj dobi. Panični poremećaj dijeli se na: panični poremećaj s
agorafobijom i panični poremećaj bez agorafobije. Panični poremećaj s agorafobijom
se javlja kod fobija. U najtežim oblicima agorafobije bolesnici su potpuno vezani za
5
kuću, boje se izaći iz kuće bez pratnje, pa čak i ostati sami kod kuće.“

3.2. Generalizirani anksiozni poremećaj

Generalni anksiozni poremećaj je glavna kategorija za snažnu i hroničnu anksioznost

u odsutnosti paničnog poremećaja. Dijagnoza generaliziranog anksioznog
poremećaja može se postaviti tek nakon što bolesnik proživljava anksioznost
6
najmanje 6 mjeseci i kada su prisutna najmanje tri navedena simptoma. Jedna od
glavnih karakteristika generaliziranog anksioznog poremećaja je zabrinutost. Najčešći
simptomi su iščekivanje, zabrinutost, strah, teškoće u koncentriranju, mišićna
napetost, umor, nesanica i razdražljivost. Generalizirani anksiozni poremećaj vrlo
lahko može biti neopažen. Ukoliko adolescent ne potraži pomoć i ukoliko skriva
anksioznost, vrlo vjerojatno članovi njegove obitelji neće ni primijetiti da mu je
potrebna pomoć. Ovaj anksiozni poremećaj predstavlja veliki problem u
svakodnevnom životu adolescenta, može doći do pogoršanja odnosa sa članovima
obitelji, prijateljima, pada uspjeha u školi, izostajanja iz škole ili propuštanje
svakodnevnih aktivnosti.7

5
E. Hollander, D.Simeon, Anksiozni poremećaji, Naklada Slap, 2006, 26 str.
6
Ibid. 27 str.
7
Borkovec, T. D., Alcaine, O. M., & Behar, E. (2004), Avoidance Theory of Worry and Generalized Anxiety
Disorder, Heimberg, 2004, 77 – 108 str.
3.3. Socijalna fobija

Fobija se definše kao uporan i nerealan strah od nekog specifičnog predmeta,

aktivnosti ili situacije koja dovodi do snažne želje za izbjegavanjem predmeta,
aktivnosti ili situacije koje se osoba boji. Osobe sa socijalnom fobijom strahuju i
izbjegavaju situacije u kojima bi se od njih moglo očekivati da uđu u interakciju s
drugim ljudima, zbog straha da će se osramotiti ili biti poniženi. Takve osobe
izbjegavaju jedenje na javnim mjestima, govorenje, upotrebu javnih wc, odlazak na
socijalna okupljanja. Pojava socijalne fobije kod adolescenta sprječava razvoj
socijalnih vještina. Također, može doći do pada školskog uspjeha ili izoliranosti u
razredu, među vršnjacima.8

3.4. Specifična fobija

Specifična fobija je ograničeni strah od određenih predmeta, situacija ili aktivnosti.

Ovaj sindrom ima 3 komponente: iščekujuću anksioznost, strah i izbjegavajuće
ponašanje. Također, ističe se da strah većinom nije zbog samog predmeta nego zbog
mogućeg ishoda, na primjer osoba koja se boji zmija najčešće se zapravo boji ugriza,
a ne same zmije.9 Specifične fobije imaju četiri podtipa: fobije od životinja, fobije od
prirodnog okoliša, fobije od krvi, injekcije i situacijske fobije. Kod djece i adolescenata
pojavljuje se i školska fobija.10

3.5. Opsesivno – kompulzivni poremećaj

Opsesivno-kompulzivni poremećaj će se dijagnosticirati kada su opsesija (misli, ideje

ili predodžbe) ili kompulzija (radnje), ili jedno i drugo, prisutni većinu dana najmanje u
trajanju od 2 sedmice. Najčešće opsesije misli su o zarazi, ponavljajuće sumnje,
potreba za određenim rasporedom stvari, agresivni i zastrašujući poticaji. 11
Kompulzivni ritual je ponašanje koje obično smanjuje nelagodu, no izvodi se na

8
E. Hollander, D. Simeon, Anksiozni poremećaji, 27 str.
9
Ibid. 34 str.
10
Vulić-Prtorić Anita, Anksiozna osjetljivost: fenomenologija i teorije, 6 str.
11
Štrkalj Ivezić, S., Folnegović Šmalc, V., & Mimica, N. Dijagnosticiranje anksioznih poremećaja, 56-58 str
prislian ili nefleksibilan način. Ovakvo ponašanje može uključivati rituale koji se
sastoje od pranja, sedam provjeravanja, izbjegavanja, žudnje za potpunošću i
pedantnošću.“ Ako su kompulzivni poremećaji izraženi oni mogu spriječiti
adolescenta u praćenju nastave, dolazi do pada ocjena ili izoliranja iz društva. 12

3.6. Posttraumatski stresni poremećaj

Posttraumatski stresni poremećaj (PTSP) psihijatrijski je poremećaj koji može nastati

nakon izloženosti ili svjedočenja životno ugrožavajućim iskustvima. Postoje različite
vrste stresora ili događaja koji mogu izazvati PTSP, neki od njih su: teške nesreće,
prirodne katastrofe, ratne traume, nasilje nad civilima, psihičko i seksualno nasilje,
fizičko zlostavljanje, zanemarivanje u djetinjstvu, traumu vezanu za obavljanje posla
ili svjedočenje traumatskom događaju. Najčešći simptomi su psihička umrtvljenost,
nesposobnost doživljavanja pozitivnih emocija, disocijativna stanja, razdražljivost,
srdžba, poteškoće u koncentriranju, nesanica, depresija, anksioznost, panični
napadaji, sram i bijes. 13

3.7. Ispitna anksioznost

Predstavlja sklonosti da se u situacijama procjene reagira interferirajućim odgovorima

poput osjećaja bespomoćnosti i neadekvatnosti, zabrinutosti zbog mogućeg
neuspjeha uz tendenciju da se napusti ispitna situacija. Ispitna anksioznost za neke
učenike je toliko jaka da im je potrebna stručna pomoć. Također, ispitna anksioznost
smanjuje uspješnost izvedbe, utječe na školski uspjeh, uzrokuje emocionalnu patnju,
povezana je s niskim samopoštovanjem, negativnim stavovima prema školi, ovisnosti,
pasivnosti te s lošim odnosima s vršnjacima i nastavnicima. 14

12
E. Hollander, D.Simeon, Anksiozni poremećaji, 39 str.
13
Kozarić Kovačić, D., Kovačić, Z., & Rukavina, L. Posttraumatski stresni poremećaj. Medix: specijalizirani
medicinski dvomjesečnik, 2007, 102-106.
14
Cvitković, D., & Wagner Jakab, A. Ispitna anksioznost kod djece i mladih s teškoćama učenja, Hrvatska revija za
rehabilitacijska istraživanja, 2006, 113-120 str
3.8. Anksiozna osjetljivost

Anksiozna osjetljivost se opisuje kao strah od javljanja anksioznih simptoma i

tjelesnih senzacija povezanih s anksioznošću, a koji proizlazi iz uvjerenja da ti
simptomi i tjelesne senzacije mogu imati negativne tjelesne, psihološke i socijalne
posljedice. U takvim situacijama koje kod osobe izazivaju strah od anksioznih
simptoma osoba će u još većoj razini doživjeti panični napad i anksioznost. Osobe
koje se plaše anksioznosti postepeno razvijaju strah od svake situacije u kojoj postoji
bar mala vjerojatnost ili očekivanje da će se javiti anksioznost. Budući da je toliko
mnogo takvih situacija, osobe koje su iznimno osjetljive na anksioznost razvijaju
strah od velikog broja situacija.15

3.9. Separacijska anksioznost

Separacijska anksioznost odnosi se na odvajanje ljudi s kojima je osoba bila blisko

povezana, na primjer gubitak očinske, majčinske figure ili gubitak vršnjaka. Simptomi
su najčešće glavobolja, bolovi u stomaku, povraćanje i mučnina, srčane tegobe.
Ukoliko adolescent prolazi kroz separacijsku anksioznost pedagog ili nastavnici mogu
mu pružiti pomoć tako što će razgovarati s njim, uputiti ga psihologu ili razgovarati s
ostatkom vršnjaka kako bi mu svi zajedno pomogli u prevladavanju ovog problema. 16

15
Vulić-Prtorić Anita, Anksiozna osjetljivost: fenomenologija i teorije, 3 str.
16
Zalar, B. Celostni vidik anksioznosti, Farmacevtski vestnik, 2010, 63-65 str
4. Dijagnoza anksioznih poremećaja

Osnovno dijagnostičko pravilo za postavljanje dijagnoze jednog od anksioznih

poremećaja svodi se na utvrđivanje simptoma anksioznosti. Oni predstavljaju skup
psihičkih i tjelesnih simptoma koji se obično javljaju kada je bilo koja osoba uplašena.
Osobe s anksioznim poremećajem imaju simptome anksioznosti bez poznavanja
uzroka straha, ili u nekim situacijama u kojima uobičajeno ne postoji strah kod drugih
ljudi. Te osobe i same uviđaju bezrazložnost straha, ali ga ipak osjećaju. Stoga je
važno utvrditi okolnosti u kojima se simptomi javljaju kako bi se mogla postaviti
dijagnoza specifičnoga anksioznog poremećaja. Simptomi anksioznosti, okolnosti u
kojima se javljaju i trajanje simptoma predstavljaju osnovne dijagnostičke smjernice
za dijagnosticiranje anksioznih poremećaja:

Tabela br. 1 – Dijagnosticiranje anksioznih poremećaja

Da bi se dijagnosticirao anksiozni poremećaj, potrebno je utvrditi sljedeće:

 ima li osoba simptome anksioznosti koji su prikazani u tabeli br. 1; te je

potrebno utvrditi tačan broj simptoma,
 postoje li situacije u kojima se javljaju simptomi, javljaju li se povremeno bez
obzira na situaciju, ili su kontinuirano prisutni tokom dužeg vremena
 postoji li stresni događaj nakon kojeg su se javili simptomi, da li su povezani s
nekom tjelesnom bolesti, ili su posljedica nuspojava lijekova,

Simptomi anksioznosti moraju biti primarni, a ne sekundarni u sklopu nekoga drugog

psihičkog poremećaja kao što su to različiti poremećaji povezani sa psihotičnim
stanjima, depresijom, tjelesne bolesti (npr. hipertireoza), ili su posljedica uzimanja
lijekova. Kako bi se odredila težina poremećaja, potrebno je procijeniti teškoće
socijalnog i radnog funkcionisanja koje osoba ima zbog simptoma bolesti. Procjena
ovih teškoća često je važna za procjenu sposobnosti bolesnika za rad.

Anksiozni poremećaji se vrlo često javljaju u komorbiditetu pa će često trebati utvrditi

postoji li istovremeno više poremećaja. Vrlo je čest komorbiditet paničnog poremećaja
i generaliziranog anksioznog poremećaja te depresije. Također je potrebno pitati
osobu zloupotrebljava li psihoaktivne tvari; u slučaju korištenja tih tvari ne može se
postaviti dijagnoza anksioznog poremećaja, osim kada je anksiozni poremećaj
postojao prije zloupotrebe. Potrebno je isključiti i neke druge izvore straha kao što su
npr. kulturna vjerovanja.17

17
Štrkalj Ivezić Slađana, Folnegović Šmalc Vera, Mimica Ninoslav, Dijagnosticiranje anksioznih poremećaja, 56
str.
5. Klinička slika anksioznih poremećaja

Anksioznost je predstavljena skupinom simptoma (tabela br. 1) koji se kod različitih

osoba javljaju s različitom frekvencijom, ali kod svih anksioznih poremećaja uvijek
mora biti prisutan najmanje jedan simptom podražaja vegetativnog sistema, kao što
su lupanje srca, „težina“ oko srca ili ubrzanje pulsa, znojenje, drhtanje tijela i suha
usta. Da bi se postavila dijagnoza paničnog poremećaja i socijalne fobije, osoba mora
imati za socijalnu fobiju minimalno dva simptoma, a za panični poremećaj i
generalizirani anksiozni poremećaj ukupno četiri simptoma, od kojih minimalno jedan
mora biti simptom podražaja vegetativnog sistema. Najčešće bolesnici imaju veći broj
simptoma od minimalno potrebnih. U praksi je vrlo dobro pri sumnji na anksiozni
poremećaj bolesniku dati samoprocjensku skalu anksioznosti. 18

5.1. Epidemiologija anksioznih poremećaja

Anksiozni poremećaji su široko rasprostranjeni u populaciji i smatraju se

najučestalijim mentalnim poremećajima. Stope prevalencije tokom života iznose
između 13,6% i 28,8%. Specifična fobija je najučestaliji tip poremećaja, dok je
opsesivno-kompulzivni poremećaj najrjeđi. U 80-90% slučajeva poremećaji se javljaju
prije 35. godine života, a općenito dob između 10 i 25 godina se smatra
visokorizičnom za razvoj anksioznih poremećaja. Generalizirani anksiozni poremećaj
je jedini poremećaj za kojeg se smatra da pokazuje povećanu učestalost u starijoj
životnoj dobi.19 Tokom života žene imaju veću šansu za obolijevanje, veći rizik od
komorbiditeta i onesposobljenosti od muškaraca.20

18
Štrkalj Ivezić Slađana, Folnegović Šmalc Vera, Mimica Ninoslav, Dijagnosticiranje anksioznih poremećaja, 57
str.
19
Michael T, Zetsche U, Margraf J. Epidemiology of anxiety disorders, Psychiatry. 2007, 42 str.
20
McLean CP, Asnaani A, Litz BT, Hofmann SG. Gender differences in anxiety disorders: Prevalence, course of
illness, comorbidity and burden of illness. Psychiatr Res. 2011, 35 str
6. Liječenje

Kada su simptomi poremećaja blagi, prolazni i nisu povezani sa slabljenjem u

socijalnom funkcionisanju anksiozni poremećaji ne trebaju uvijek biti liječeni. Liječenje
je indicirano kada pacijent pokazuje znakove snažnog distresa ili pati od komplikacija
samoga poremećaja. Većinom je moguć tretman izvan bolnice. Indikacije za
hospitalizaciju i produženo liječenje pod nadzorom uključuju suicidalnost, odsutnost
odgovora na standardnu terapiju ili prisutnost komorbiditeta poput velikog
depresivnog poremećaja, poremećaja ličnosti ili zlouporabe različitih psihoaktivnih
sredstava.21

Svaki pacijent bi trebao primiti edukaciju o svojoj dijagnozi, mogućoj etiologiji

poremećaja i načinu djelovanja dostupnih mogućnosti liječenja. Plan liječenja bi
trebao uključivati farmakoterapiju, psihoterapiju i ostale intervencije. Što će od toga
biti odabrano zavisi od individualnih faktora, pacijentovih želja, dosadašnjim
odgovorima na provedenu terapiju, težini bolesti, dostupnosti i troškovima samog
liječenja. Liječenje bi trebalo nastaviti barem 6-24 mjeseci nakon postignute remisije
kako bi se smanjio rizik od relapsa bolesti i može biti prekinuto samo ako su svi, ili
gotovi svi, simptomi nestali.22

21
Bandelow B, Michaelis S, Wedekind D. Treatment of anxiety disorders, Dialogues Clin Neurosci, 2017, 93-107
str.
22
Bandelow B, Sher L, Bunevicius R, Hollander E, Kasper S, Zohar J, i sur. Guidelines for the pharmacological
treatment of anxiety disorders, obsessivecompulsive disorder and posttraumatic stress disorder in primary care.
Int J, Psychiatry Clin Pract. 2012, 77-84 str.
7. Anksiozni poremećaji u Bosni i Hercegovini

Prema podacima Svjetske zdravstvene organizacije, u Bosni i Hercegovini godišnje

se u prosjeku počini i do 500 samoubojstava. Psihijatri ističu da su samoubojstva
manifestacija bolesti, prije svega anksioznosti. Najčešći oblik mentalnih oboljenja je
posttraumatski stresni poremećaj kod velikog broja boračke populacije, koji također
nerijetko dižu ruke na sebe. Uzroke ovakvog stanja stručnjaci vide u sve težoj
ekonomskoj situaciji, besperspektivnosti i nezaposlenosti. Prema službenim
statističkim podacima, u BiH svaki treći dan jedna osoba sebi oduzme život, nakon
čega su najčešće utvrđena oboljenja depresije, postraumatskog stresnog poremećaja
ili nekog drugog psihičkog poremećaja. Pogoršanoj slici mentalnog zdravlja također
doprinose otuđenost kao i razne vrste ovisnosti. Iz Udruženja psihijatara BiH ističu da
je psihijatrija kao struka napravila veliki iskorak u liječenju mentalnih oboljenja.
Također, zbog pogoršane slike mentalnog zdravlja u BiH krivim se smatra i
posttranzicijsko društvo sa urušenim sistemom vrijednosti.23

U posljednje vrijeme, mladi sve češće pate od depresije i anksioznosti. Jedan od

uzroka je i transgeneracijski prenos traume, koji se najčešće odnosi na djecu roditelja
koji boluju od posttraumatskog stresnog poremećaja (PTSP), tako što roditelji koji su
doživjeli ratnu traumu, svojim narativima prenose na svoju djecu. U BiH nema
stručnjaka koji se bave ovim fenomenom i koji bi mogli na pravi način raditi sa
mladima.

Najveći problem je što se mladi često više usmjeravaju na emocionalno stanje koje
nastaje zbog problema u kojem se nalaze, nego na rješavanje samog problema.
Problem se negira i ignoriše, i u nemogućnosti da se nose sa trenutnim emotivnim
stanjem, mladi se često opredjeljuju za psihoaktivne supstance ili neke druge oblike
neadekvatnih ponašanja. Ukoliko se mentalna oboljenja ignorišu i ne liječe, ozbiljno
mogu uticati na razvoj mladih, njihovu mogućnost da ispune svoj potencijal i vode
produktivne živote.

23
https://www.slobodnaevropa.org/a/mentalno-zdravlje-stanovnistva-u-bih-sve-losije/25133231.html
Kako u BiH ne bi došlo do epidemije mentalnih oboljenja među mladima, veoma je
važno i učenje o optimizmu i pozitivnom gledanju na život, što može smanjiti
nastanak depresije i anksioznosti u pubertetu za 50 posto. Jer, za mentalno zdravlje
vrlo su bitna i prijateljstva, socijalne veze, ali i fizička aktivnost i zahvalnost. 24

7.1. Anksioznost kod pandemije korona virusa

Nastala anksioznost kod većine ljudi za vrijeme pandemije rezultat je osjećaja gubitka
kontrole i bespomoćnosti. Međutim, ukoliko se zbog uvođenja mjera Kriznog štaba
stvara osjećaj anksioznosti, to se smatra prirodnom reakcijom, jer su psiholozi
prepoznali anksioznost kao normalnu i zdravu funkciju koja nas upozorava na
prijetnje i koja nam pomaže da djelujemo kako bismo se zaštitili. Anksioznost koja se
javlja pomoći će u donošenju odluka za dobrobit i sebe i drugih, što uključuje odluke o
distancama, i ostalim higijenskim mjerama. Takve mjere pomažu da čuvamo i sebe i
druge. Na taj način mi vodimo računa o članovima naše zajednice, te samim tim
mislimo i na ljude oko nas.

Veliki je broj djelotvornih mjera koje možemo preduzeti da zaštitimo sebe i druge i
da osjećamo veći stepen kontrole nad okolnostima u kojima se nalazimo: često
perimo ruke, ne dodirujmo lice i poštujmo socijalnu distancu.

Kada je u pitanu anksioznost kod pandemije korona virusa, dovoljno je pronaći nešto
što će okupirati misli, što isključuje neometan i čest pristup ekranima ili društvenim
medijima, jer isti povećavaju osjećaj anksioznosti. Usredsređenost na sebe i
pronalaženje načina da iskoristite dobijeno vrijeme predstavlja produktivan način da
vodimo računa o našem mentalnom zdravlju.25

https://www.dw.com/bs/epidemija-mentalnih-oboljenja-u-bih/a-44352470
24

https://www.unicef.org/bih/pri%C4%8De/kako-tinejd%C5%BEeri-mogu-da-za%C5%A1tite-svoje-
25

mentalno-zdravlje-tokom-pandemije-koronavirusa-covid-19
8. Zaključak

Anksioznost je emocionalno stanje obilježeno strahom, strepnjom i nelagodom.

Psihološki faktori vrlo su značajni u nastanku anksioznih poremećaja, a odnose se na
okolnosti ranog razvoja i stres. S obzirom na to da je život posljednjih nekoliko
godina, kako u svijetu, tako i kod nas, postao izuzetno stresan, anksiozni poremećaji
postali su učestaliji, naročito među mlađom populacijom. Posljedice tog stanja očituju
se na tjelesnom, emocionalnom, kognitivnom i bihevioralnom aspektu, te samim tim
značajno smanjuju kvalitetu života pojedinca.

Razvoj tehnologije značajno je dao doprinos u smanjenju nepoznanica vezanih za

nastanak anksioznost. Mnogi oblici anksioznog poremećaja uspješno se mogu liječiti
sa adekvatnim i savremenim tretmanom kvaliteta života pacijenata. Liječenju svakog
pojedinca oboljelog od anksioznog poremećaja potrebno je prići individualno i
napraviti specifični plan liječenja koji može uključivati medikamentozno liječenje,
psihoterapiju i druge nemedikamentozne postupke, a najčešće njihovu kombinaciju.

U Bosni i Hercegovini povećan je broj ljudi koji pati od anksioznosti, koja je i ujedno
najčešći incijator samoubojstava. Najčešći oblik je posttraumatski stresni poremećaj,
zahvaćen kod velikog broja boračke populacije. Najveći problem je što se mladi često
više usmjeravaju na emocionalno stanje koje nastaje zbog problema u kojem se
nalaze, nego na rješavanje samog problema. Problem se negira i ignoriše, i u
nemogućnosti da se nose sa trenutnim emotivnim stanjem, mladi se često
opredjeljuju za psihoaktivne supstance ili neke druge oblike neadekvatnih ponašanja.
Ukoliko se mentalna oboljenja ignorišu i ne liječe, ozbiljno mogu uticati na razvoj
mladih, njihovu mogućnost da ispune svoj potencijal i vode produktivne živote.

Kako u BiH ne bi došlo do epidemije mentalnih oboljenja među mladima, veoma je

važno i učenje o optimizmu i pozitivnom gledanju na život, što može smanjiti
nastanak depresije i anksioznosti u pubertetu za 50 posto. Jer, za mentalno zdravlje
vrlo su bitna i prijateljstva, socijalne veze, ali i fizička aktivnost i zahvalnost.
9. Literatura

Bandelow B, Michaelis S, Wedekind D. Treatment of anxiety disorders, Dialogues

Clin Neurosci, 2017,

Bandelow B, Sher L, Bunevicius R, Hollander E, Kasper S, Zohar J, i sur. Guidelines

for the pharmacological treatment of anxiety disorders, obsessivecompulsive disorder
and posttraumatic stress disorder in primary care. Int J, Psychiatry Clin Pract. 2012,

Borkovec, T. D., Alcaine, O. M., & Behar, E. (2004), Avoidance Theory of Worry and
Generalized Anxiety Disorder, Heimberg, 2004,

Cvitković, D., & Wagner Jakab, A. Ispitna anksioznost kod djece i mladih s teškoćama
učenja, Hrvatska revija za rehabilitacijska istraživanja, 2006,

Đukanović, Boro, Kultura psihijatrija psihologija, Enciklopedijski riječnik, Sarajevo,

2012,

E. Hollander, D.Simeon, Anksiozni poremećaji, Naklada Slap, 2006,

Kozarić, Kovačić, D., Kovačić, Z., & Rukavina, L. Posttraumatski stresni poremećaj,
Medix: specijalizirani medicinski dvomjesečnik, 2007,

Michael T, Zetsche U, Margraf J. Epidemiology of anxiety disorders, Psychiatry. 2007,

McLean CP, Asnaani A, Litz BT, Hofmann SG. Gender differences in anxiety
disorders: Prevalence, course of illness, comorbidity and burden of illness. Psychiatr
Res. 2011,

Spancer A. Rathus, Temelji psihologije, Naknada Slap, 2000,

Štrkalj-Ivezić, Slađana, Folnegović-Šmalc, Vera, Mimica, Ninoslav, Dijagnosticiranje

anksioznih poremećaja, Psihijatrijska bolnica Vrapče, Zagreb, 2007,

Štrkalj-Ivezić, Slađana, Folnegović-Šmalc, Vera, Mimica, Ninoslav, Dijagnosticiranje

anksioznih poremećaja, Medix: Specijalizirani medicinski dvomjesečnik, 2007,
Vulić-Prtorić, Anita, Anksiozna osjetljivost: fenomenologija i teorije, Sveučilište u
Zadru, Zadar, 2006,

Zalar, B. Celostni vidik anksioznosti, Farmacevtski vestnik, 2010,

https://www.slobodnaevropa.org/a/mentalno-zdravlje-stanovnistva-u-bih-sve-
losije/25133231.html

https://www.dw.com/bs/epidemija-mentalnih-oboljenja-u-bih/a-44352470

https://www.unicef.org/bih/pri%C4%8De/kako-tinejd%C5%BEeri-mogu-da-za
%C5%A1tite-svoje-mentalno-zdravlje-tokom-pandemije-koronavirusa-covid-19
OCJENA I ODBRANA MATURSKOG RADA

Datum predaje maturskog rada __________________

(mentor je prihvatio rad)

Potpis mentora: ___________________

Mišljenje nastavnika - mentora o radu:
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
Ocjena maturskog rada: _______________ ( )
Datum obrane maturskog rada: ________________
Komisija u sastavu: Potpis članova komisije:
1. Predsjednik: _______________ ____________________
2. Ispitivač: __________________ ____________________
3. Stalni član: ________________ ____________________

Pitanja na usmenom obrazloženju rada:

1. __________________________________________________________________
2. __________________________________________________________________
3. __________________________________________________________________

Ocjena usmenog obrazloženja rada: _____________ ( )

Opća ocjena maturskog rada /izrada maturskog rada i njegova usmena odbrana/
______________ ( )