Chương 5

ĐẠI SỐ TUYẾN TÍNH
Chap 5: Không gian véc tơ Euclide Bình phương

tối thiểu
Đại số tuyến tính 1 / 32

NỘI DUNG
Chương 5. Bình phương tối thiểu
5.1. Không gian vectơ Euclide Rn
5.1.1 Định nghĩa
5.1.2 Chuẩn của một vectơ
5.1.3 Khoảng cách giữa hai vectơ
5.1.4. Cơ sở trực giao - Cơ sở trực chuẩn
5.2. Xấp xỉ tốt nhất
5.2.1 Bài toán bình phương tối thiểu trong Rn
5.2.2 Sự tồn tại và duy nhất của xấp xỉ tốt nhất

5.1. Không gian vectơ Euclide Rn

5.1.1 Định nghĩa:
Cho x = (α1 , . . . , αn ) và y = (β1 , . . . , βn ) là hai vectơ trong
không gian vectơ Rn trên R. Ta định nghĩa

x, y = α1 β1 + α2 β2 + . . . + αn βn

và x, y được gọi là tích vô hướng của x và y trong Rn .
Không gian vectơ Rn có trang bị tích vô hướng được gọi là
không gian vectơ Euclide (n-chiều).

Tính chất: Với mọi x, y , x1 , x2 , y1 , y2 là các vectơ trong không gian

vectơ Euclide Rn và k ∈ R.

x, x > 0 và x, x = 0 ⇔ x = ORn

kx, y = x, ky = k x, y

x1 + x2 , y = x1 , y + x2 , y

x, y1 + y2 = x, y1 + x, y2

x, y = y , x .

5.1.2 Chuẩn (Độ dài) của một vectơ:

a. Định nghĩa Cho x = (α1 , . . . , αn ) là vectơ trong không gian
vectơ Euclide Rn . Chuẩn của vectơ x được ký hiệu và xác định như
sau: q
q 2
kxk = x, x = α1 + α22 + . . . + αn2 .
b. Tính chất:
Với x ∈ Rn , kxk = 0 khi và chỉ khi x = ORn .
∀x ∈ Rn , α ∈ R: kαxk = |α|kxk.

∀x, y ∈ Rn : x, y 6 kxk · ky k.
(Bất đẳng thức Cauchy - Schwarz)
∀x, y ∈ Rn : kx + y k 6 kxk + ky k (Bất đẳng thức tam giác).

5.1.3 Khoảng cách giữa hai vectơ:

Định nghĩa: Cho x = (α1 , . . . , αn ), y = (β1 , . . . , βn ) ∈ Rn . Khoảng
cách giữa hai vectơ x và y là chuẩn của x − y , tức là
v
u n
uX
d(x, y ) = kx − y k = t (αi − βi )2 .
i=1
Hiển nhiên d(x, y ) > 0 và d(x, y ) = 0 ⇔ x = y .

Ví dụ: Cho u = (2, 3, 4), v = (1, 2, 3) là hai vectơ trong không gian
3
vectơ
Euclide
R . Khi đó
u, v = 2 · 1 + 3 · 2 + 4 · 3 = 20,
q
√ √
kuk = u, u = 22 + 32 + 42 = 29,
p √
d(u, v ) = ku − v k = (2 − 1)2 + (3 − 2)2 + (4 − 3)2 = 3.

5.1.3. Cơ sở trực giao - Cơ sở trực chuẩn

a. Định nghĩa 1: Xét không gian vectơ Euclide Rn .
Hai vectơ x, y ∈ Rn được gọi là trực giao nhau nếu

x, y = 0.
Vectơ ORn trực giao với mọi vectơ trong Rn .

Hệ vectơ trong không gian vectơ Euclide Rn được gọi là hệ trực
giao nếu chúng trực giao từng đôi một.
Định lý: Cho (e) là hệ vectơ của không gian vectơ Euclide Rn ,
trong đó mọi vectơ của (e) đều khác ORn . Khi đó nếu (e) là hệ trực
giao thì hệ vectơ (e) độc lập tuyến tính.

Định nghĩa 2:
Hệ n vectơ khác ORn trong không gian vectơ Euclide n chiều Rn
được gọi là cơ sở trực giao nếu chúng là một hệ trực giao.
Cơ sở {e1 , e2 , . . . , en } trong không gian vectơ Euclide n chiều Rn
được gọi là cơ sở trực chuẩn nếu chúng là một hệ trực giao và
(

0 nếu i 6= j
ei , ej = , i, j = 1, n
1 nếu i = j

b. Quá trình trực giao hóa Gram - Schmidt: Trong không gian
vectơ Euclide Rn cho cơ sở (u) = {u1 , u2 , . . . , un }. Cơ sở trực giao
(v ) = {v1 , v2 , . . . , vn } được xây dựng từ cơ sở (u) như sau:

u1 , nếu k = 1,
vk = k−1
P <uk ,vi >
uk − v , nếu k = 2, n.
<vi ,vi > i
i=1
Cụ thể,
Bước 1 Đặt v1 = u1
Bước 2 Tính v2 = u2 − <u 2 ,v1 >
v
<v1 ,v1 > 1
Bước 3 Tính v3 = u3 − <v1 ,v1 > v1 − <u
<u3 ,v1 > 3 ,v2 >
v
<v2 ,v2 > 2
.................................
n−1
P <un ,vi >
Bước n Tính vn = un − v.
<vi ,vi > i
i=1

Chú ý
vk
Khi (v ) là cơ sở trực giao thì bằng cách đặt wk = thì
kvk k
(w ) = {w1 , w2 , . . . , wn }
là cơ sở trực chuẩn của (u).

Thuật toán Gram - Schmidt có thể áp dụng khi (u) chỉ độc lập
tuyến tính.

Ví dụ Trong không gian vectơ Euclide R3 (với tích vô hướng thông

thường) hãy trực giao và trực chuẩn các họ vectơ sau:
a) u1 = (2, 3, 6), u2 = (5, −3, 8) và u3 = (8, 5, 3).
b) u1 = (1, 1, 2), u2 = (1, 1, 0) và u3 = (2, 0, 0).

Ví dụ Trong không gian vectơ Euclide R3 (với tích vô hướng thông

thường) hãy trực giao và trực chuẩn các họ vectơ sau:
a) u1 = (2, 3, 6), u2 = (5, −3, 8) và u3 = (8, 5, 3).
b) u1 = (1, 1, 2), u2 = (1, 1, 0) và u3 = (2, 0, 0).
Giải:
a. Hệ vectơ (u) = {u1 , u2 , u3 } độc lập tuyến tính vì

2 5 8

3 −3 5 = 343 6= 0

6 8 3
Hơn nữa, số vectơ của (u) = dimR3 = 3 nên (u) là một cơ sở của R3 .
Gọi (v ) = {v1 , v2 , v3 } là cơ sở trực giao của R3 được xây dựng từ (u).


Đặt v1 = u1 = (2, 3, 6) ⇒ v1 , v1 = 49 ⇒ kv1 k = 7.


Đặt v1 = u1 = (2, 3, 6) ⇒ v1 , v1 = 49 ⇒ kv1 k = 7.

Tìm v2 = u2 + a · v1 sao cho v2 trực giao với v1 , tức là v2 , v1 = 0


Đặt v1 = u1 = (2, 3, 6) ⇒ v1 , v1 = 49 ⇒ kv1 k = 7.

Do

v2 , v1 = 0 ⇔ u2 + a · v1 , v1 = 0

⇔ u 2 , v1 + a v1 , v1 = 0

u2 , v1
⇔ a = −

v1 , v1

u2 , v1
nên v2 = u2 −
· v1 .
v1 , v1


Đặt v1 = u1 = (2, 3, 6) ⇒ v1 , v1 = 49 ⇒ kv1 k = 7.

Do

v2 , v1 = 0 ⇔ u2 + a · v1 , v1 = 0

⇔ u 2 , v1 + a v1 , v1 = 0

u2 , v1
⇔ a = −

v1 , v1

u2 , v1
nên v2 = u2 −
· v1 .

v 1 , v 1
Mà u2 , v1 = 2 · 5 + 3 · (−3) + 6
· 8 = 49
nên v2 = u2 − v1 = (3, −6, 2) ⇒ v2 , v2 = 49 ⇒ kv2 k = 7.


Tìm v3 = u3 + b · v1 + c · v2 sao cho v3 , v1 = 0 và v3 , v2 = 0


Do

v3 , v1 = 0 ⇔ u3 + b · v1 + c · v2 , v1 = 0

⇔ u3 , v1 + b · v1 , v1 + c · v2 , v1 = 0

⇔ u3 , v1 + b · v1 , v1 = 0

u3 , v1
⇔ b = −

v1 , v1


Do

v3 , v1 = 0 ⇔ u3 + b · v1 + c · v2 , v1 = 0

⇔ u3 , v1 + b · v1 , v1 + c · v2 , v1 = 0

⇔ u3 , v1 + b · v1 , v1 = 0

u3 , v1
⇔ b = −

v1 , v1

v3 , v2 = 0 ⇔ u3 + b · v1 + c · v2 , v2 = 0

⇔ u3 , v2 + b · v1 , v2 + c · v2 , v2 = 0

⇔ u 3 , v2 + c · v2 , v2 = 0

u3 , v2
⇔ c = −

v2 , v2

u3 , v1 u3 , v2
nên v3 = u3 −
· v1 −
· v2 .

v 1 , v

1 v 2 , v 2
Mà u3 , v1 = 49, u3 , v2 = 0

nên v3 = u3 − v1 = (6, 2, −3) ⇒ v3 , v3 = 49 ⇒ kv3 k = 7.
Vậy (v ) = {v1 = (2, 3, 6); v2 = (3, −6, 2), v3 = (6, 2, −3)} là cơ sở
trực giao cần tìm.


u3 , v1 u3 , v2
nên v3 = u3 −
· v1 −
· v2 .

v 1 , v

1 v 2 , v 2
Mà u3 , v1 = 49, u3 , v2 = 0

nên v3 = u3 − v1 = (6, 2, −3) ⇒ v3 , v3 = 49 ⇒ kv3 k = 7.
Vậy (v ) = {v1 = (2, 3, 6); v2 = (3, −6, 2), v3 = (6, 2, −3)} là cơ sở
vk
Đặt wk = thì hệ vectơ (w ) = {w1 , w2 , w3 } với
kvk k
2 3 6 3 6 2 6 2 3
w1 = ( , , ); w2 = ( , − , ); w3 = ( , , − )
7 7 7 7 7 7 7 7 7
là cơ sở trực chuẩn của R3 được xây dựng từ cơ sở (u).

b. Hệ vectơ (u) = {u1 , u2 , u3 } độc lập tuyến tính vì

1 1 2

1 1
0 = −4 6= 0
2 0 0
Hơn nữa, số vectơ của (u) = dimR3 = 3 nên (u) là một cơ sở của
R3 . Gọi (v ) = {v1 , v2 , v3 } là cơ sở trực giao của R3 được xây dựng từ
(u).

b. Hệ vectơ (u) = {u1 , u2 , u3 } độc lập tuyến tính vì

1 1 2

1 1
0 = −4 6= 0
2 0 0
Hơn nữa, số vectơ của (u) = dimR3 = 3 nên (u) là một cơ sở của
R3 . Gọi (v ) = {v1 , v2 , v3 } là cơ sở trực giao của R3 được xây dựng từ
(u).

√
Đặt v1 = u1 = (1, 1, 2) ⇒ v1 , v1 = 6 ⇒ kv1 k = 6.

u2 , v1
v2 = u2 −
· v1 .
v 1 , v 1
Mà
u2 , v1 = 2 nên v2 = u2 − 26 · v1 = ( 23 , 23 , − 23 )

⇒ v2 , v2 = 43 , ⇒ kv2 k = √23 .

u3 , v1 u3 , v2
v3 = u3 −
· v1 −
· v2

v1 , v1
v2 4, v2
Mà u3 , v1 = 2, u3 , v2 = 3
nên √
v3 = u3 − 26 v1 − v2 = (1, −1, 0) ⇒ v3 , v3 = 2 ⇒ kv3 k = 2.

Vậy (v ) = {v1 = (1, 1, 2); v2 = ( 23 , 23 , − 23 ), v3 = (1, −1, 0)} là cơ sở



u3 , v1 u3 , v2
v3 = u3 −
· v1 −
· v2

v1 , v1
v2 4, v2
Mà u3 , v1 = 2, u3 , v2 = 3
nên √
v3 = u3 − 26 v1 − v2 = (1, −1, 0) ⇒ v3 , v3 = 2 ⇒ kv3 k = 2.

Vậy (v ) = {v1 = (1, 1, 2); v2 = ( 23 , 23 , − 23 ), v3 = (1, −1, 0)} là cơ sở

vk
kvk k
√ √ √ √ √ √ √ √
6 6 6 3 3 3 2 2
w1 = ( , , ); w2 = ( , ,− ); w3 = ( ,− , 0)
6 6 3 3 3 3 2 2
là cơ sở trực chuẩn của R3 được xây dựng từ cơ sở (u).


5.2.1 Bài toán bình phương tối thiểu trong Rn :
a. Phát biểu bài toán: Cho W là không gian con p chiều của Rn .
Cho trước một vectơ v ∈ Rn , tìm một vectơ w ∗ ∈ W sao cho
kv − w ∗ k 6 kv − w k, ∀w ∈ W .
Vectơ w ∗ khi đó được gọi là xấp xỉ bình phương tối thiểu tốt nhất
cho v .


5.2.1 Bài toán bình phương tối thiểu trong Rn :
a. Phát biểu bài toán: Cho W là không gian con p chiều của Rn .
Cho trước một vectơ v ∈ Rn , tìm một vectơ w ∗ ∈ W sao cho
kv − w ∗ k 6 kv − w k, ∀w ∈ W .
Vectơ w ∗ khi đó được gọi là xấp xỉ bình phương tối thiểu tốt nhất
cho v .
Nói gọn: Nội dung của bài toán này là trong số tất cả các w ∈ W
ta đi tìm vectơ w ∗ ∈ W gần v nhất.

Minh họa khi W là không gian con hai chiều của R3
Hình: w ∗ là điểm gần b nhất trong W
Đặc trưng của w ∗ là vectơ v − w ∗ vuông góc với mặt phẳng W .

b. Các định lý
Định lý 1 Cho W là không gian con p chiều của Rn và v là vectơ
thuộc Rn . Giả sử w ∗ ∈ W là vectơ sao cho
v − w ∗ , w = 0 với mọi w ∈ W .

Khi đó w ∗ là xấp xỉ bình phương tối thiểu tốt nhất cho v .

Chứng minh định lý 1 Với mọi w ∈ W , ta có
kv − w k2 = k(v − w ∗ ) + (w ∗ − w )k2
= (v − w ∗ ) + (w ∗ − w ), (v − w ∗ ) + (w ∗ − w )

= v − w ∗ , (v − w ∗ ) + (w ∗ − w ) +

∗
w − w , (v − w ∗ ) + (w ∗ − w )

= v − w ∗, v − w ∗ + v − w ∗, w ∗ − w +

∗
w − w, v − w∗ + w∗ − w, w∗ − w

= kv − w ∗ k2 + kw ∗ − w k2
Vì kw ∗ − w k2 > 0 nên kv − w ∗ k2 6 kv − w k2 , ∀w ∈ W hay
kv − w ∗ k 6 kv − w k, ∀w ∈ W .

Định lý 2 Cho W là không gian con của Rn và {u1 , u2 , . . . , up } là

một cơ sở của W . Giả sử v là một vectơ tùy ý của Rn . Khi đó
v − w ∗ , w = 0, ∀w ∈ W ⇔ v − w ∗ , ui = 0, 1 6 i 6 p.

Định lý 3 Cho W là không gian con p chiều của Rn và v là vectơ

thuộc Rn . Khi đó chỉ tồn tại duy nhất một xấp xỉ bình phương tối
thiểu tốt nhất cho v .

5.2.2 Các tìm xấp xỉ bình phương tối thiểu tốt nhất cho một vectơ
Cho W là không gian con p chiều của Rn . Tìm xấp xỉ bình phương
tối thiểu tốt nhất w ∗ ∈ W cho v = (α1 , α2 , . . . , αn ) ∈ Rn , v 6∈ W .
Bước 1 Tìm một cơ sở B = {u1 , u2 , . . . , up } cho W .

Bước 2 Trực giao hóa bằng thuật toán Gram-Schmidt cơ sở B
thành B 0 = {w1 , w2 , . . . , wp }.

thành B 0 = {w1 , w2 , . . . , wp }.
Bước 3 Gọi [w ∗ ]/B 0 = (α1 , α2 , . . . , αp ). Tìm

v , wi
αi =
.
wi , wi
Vậy w ∗ = α1 w1 + α2 w2 + . . . + αp wp .

thành B 0 = {w1 , w2 , . . . , wp }.
Bước 3 Gọi [w ∗ ]/B 0 = (α1 , α2 , . . . , αp ). Tìm

v , wi
αi =
.
wi , wi
Vậy w ∗ = α1 w1 + α2 w2 + . . . + αp wp .
Chú ý: Nếu B 0 là cơ sở trực chuẩn của W thì αi = v , wi , ∀i.


Giải thích công thức của αi

Vì w ∗ ∈ W và B 0 = {w1 , w2 , . . . , wp } là một cơ sở của W nên
w ∗ = α1 w1 + α2 w2 + · · · + αp wp .
Theo định lý 2, do B 0 là một cơ sở trực giao nên với mọi i = 1, p,

ta có:
0 = v − w ∗ , wi

= v − (α1 w1 + α2 w2 + · · · + αp wp ), wi

= v , wi − αi wi , wi

v ,wi
Từ đó, αi =
.
wi ,wi

Ví dụ 1 Trong R-không gian vectơ R3 cho không gian vectơ con

W = {x = (x1 , x2 , x3 ) x1 + 2x2 − x3 = 0}.
a. Tìm cơ sở và số chiều của W .

b. Cho v = (1, 2, −3) ∈ R3 . Tìm vectơ w ∗ ∈ W sao cho
kv − w ∗ k 6 kv − w k, ∀w ∈ W .

Ví dụ 1 Trong R-không gian vectơ R3 cho không gian vectơ con

W = {x = (x1 , x2 , x3 ) x1 + 2x2 − x3 = 0}.
a. Tìm cơ sở và số chiều của W .

b. Cho v = (1, 2, −3) ∈ R3 . Tìm vectơ w ∗ ∈ W sao cho
kv − w ∗ k 6 kv − w k, ∀w ∈ W .

x1 = β − 2α

Giải: a. Ta có: x1 + 2x2 − x3 = 0 ⇔ x2 = α , α, β ∈ R.

x3 = β

⇒ ∀x ∈ W , x = (β − 2α, α, β) = α(−2, 1, 0) + β(1, 0, 1).
⇒ Cơ sở của W là B = {u1 = (−2, 1, 0); u2 = (1, 0, 1)} (vì {u1 , u2 }
độc lập tuyến tính). Từ đó, dimW = 2.
b. Gọi B 0 = {v1 , v2 } là cơ sở trực giao của W được xây dựng từ B.

√
Đặt v1 = u1 = (−2, 1, 0) ⇒ v1 , v1 = 5 ⇒ kv1 k = 5.

u2 , v1
v2 = u2 −
· v1 .
v 1 , v 1
2 1 2

Mà u2 , v1 = −2 nên v2 = u√ 2 + 5 · v1 = ( 5 , 5 , 1)
⇒ v2 , v2 = 5 , ⇒ kv2 k = √65 .

6
vk
kvk k
√ √ √ √ √
2 5 5 30 30 30
w1 = − , , 0 ; w2 = , ,
5 5 30 15 6
là cơ sở trực chuẩn của W được xây dựng từ cơ sở (u).

b. Yêu cầu bài toán tương đương với tìm xấp xỉ bình phương tối thiểu
tốt nhất w ∗ cho v . Do đó w ∗ = α1 w1 + α2 w2 với
(

α1 = v , w1 = 0 √
α2 = v , w2 = − 330

√
30
⇒ w∗ = − = − 31 , − 23 , − 35 .

3
w2

(

α1 = v , w1 = 0 √
α2 = v , w2 = − 330

√
⇒ w ∗ = − 330 w2 = − 31 , − 23 , − 35 .

Kiểm tra: v − w ∗ , vi = 0, i = 1, 2.


(

α1 = v , w1 = 0 √
α2 = v , w2 = − 330

√
⇒ w ∗ = − 330 w2 = − 31 , − 23 , − 35 .

Kiểm tra: v − w ∗ , vi = 0, i = 1, 2.

Ví dụ 2 Cho W là không gian con của R3 xác định bởi

W = {x = (x1 , x2 , x3 ) x1 + x2 − 3x3 = 0}.
Tìm xấp xỉ bình phương tối thiểu tốt nhất w ∗ ∈ W cho

v = (1, −2, −4).
Giải: 
x1 = 3β − α

Ta có: x1 + x2 − 3x3 = 0 ⇔ x2 = α , α, β ∈ R.

x3 = β

⇒ ∀x ∈ W , x = (3β − α, α, β) = α(−1, 1, 0) + β(3, 0, 1).
⇒ Cơ sở của W là B = {u1 = (−1, 1, 0); u2 = (3, 0, 1)}
(vì {u1 , u2 } độc lập tuyến tính).
Gọi {v1 , v2 } là cơ sở trực giao của W được xây dựng từ B. Bằng
thuật toán Gram-Schmidt ta có v1 = (−1, 1, 0), v2 = ( 32 , 32 , 1).
Do đó, cơ sở trực chuẩn của W được xây dựng từ B là:
√ √ √ √ √
0
n 2 2 3 22 3 22 22 o
B = w1 = − , , 0 ; w2 = , ,
2 2 22 22 11

w ∗ ∈ W là xấp xỉ bình phương tối thiểu tốt nhất cho

−4) nên w ∗ = α1 w1 +√α2 w2 với
v = (1, −2,(
α1 = v , w1 = − 3√2 2

α2 = v , w2 = − 222

√ √
∗ 3 2 22
⇒w =− w1 − w2
2
√ √ 2√ √ √ √ √
3 2 2 2 22 3 22 3 22 22
=− − , ,0 − , ,
2 2 2 2 22 22 11
= (0, −3, −1)
Vậy w ∗ =
(0, −3, −1).
Kiểm tra: v − w ∗ , vi = 0, i = 1, 2.

Bài tập 1 Trong không gian vectơ Euclide R3 hãy trực giao và trực
chuẩn họ vectơ sau:
{u1 = (1, 0, 0); u2 = (3, 1, −2); u3 = (0, 1, 1)}
Bài tập 2 Trong không gian vectơ Euclide R4 hãy trực giao và trực
chuẩn các họ vectơ sau:
a) {e1 = (1, 1, 1, 1); e2 = (1, 2, 1, 1); e3 = (1, 1, 2, 1); e4 = (1, 3, 2, 3)}
b) {e1 = (1, 0, 3, 3); e2 = (−2, −3, −5, −4); e3 = (2, 2, 5, 4);
e4 = (−2, −3, −4, −4)}.

Bài tập 3 Trong R-không gian vectơ R3 cho không gian vectơ con

W = {x = (x1 , x2 , x3 ) x1 + 2x2 − x3 = 0}.
a. Tìm cơ sở trực giao của W .

b. Cho v = (1, 2, 6) ∈ R3 . Tìm xấp xỉ bình phương tối thiểu tốt
nhất w ∗ ∈ W cho v .

Bài tập 4 Trong R-không gian vectơ R3 cho không gian vectơ con

W = {x = (x1 , x2 , x3 ) x1 + x2 + x3 = 0, x1 − x2 − x3 = 0}.
Tìm xấp xỉ bình phương tối thiểu tốt nhất w ∗ ∈ W cho v = (1, 3, 1).
Bài tập 5 Cho f : R2 → R3 là ánh xạ tuyến tính có ma trận B
trong cặp cơ sở chính tắc là
 
1 2
B = 1 1 
0 1
a. Tìm Imf (hay còn ký hiệu là R(B)).

b. Đặt W = Imf . Tìm xấp xỉ bình phương tối thiểu tốt nhất
∗
w ∈ W cho v = (3, 3, 3).

Chương 5

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chương 5

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ĐẠI SỐ TUYẾN TÍNH

Chap 5: Không gian véc tơ Euclide Bình phương

Đại số tuyến tính 1 / 32

Đại số tuyến tính 2 / 32

5.1. Không gian vectơ Euclide Rn

Đại số tuyến tính 3 / 32

Tính chất: Với mọi x, y , x1 , x2 , y1 , y2 là các vectơ trong không gian

Đại số tuyến tính 4 / 32

5.1.2 Chuẩn (Độ dài) của một vectơ:

Đại số tuyến tính 5 / 32

5.1.3 Khoảng cách giữa hai vectơ:

Hiển nhiên d(x, y ) > 0 và d(x, y ) = 0 ⇔ x = y .

Đại số tuyến tính 6 / 32

Đại số tuyến tính 7 / 32

5.1.3. Cơ sở trực giao - Cơ sở trực chuẩn

Vectơ ORn trực giao với mọi vectơ trong Rn .

Đại số tuyến tính 8 / 32

Đại số tuyến tính 9 / 32

Đại số tuyến tính 10 / 32

là cơ sở trực chuẩn của (u).

Đại số tuyến tính 11 / 32

Ví dụ Trong không gian vectơ Euclide R3 (với tích vô hướng thông

Đại số tuyến tính 12 / 32

Ví dụ Trong không gian vectơ Euclide R3 (với tích vô hướng thông

Đại số tuyến tính 12 / 32

Đại số tuyến tính 13 / 32

Đại số tuyến tính 13 / 32

Đại số tuyến tính 13 / 32

Đại số tuyến tính 13 / 32

Đại số tuyến tính 14 / 32

Đại số tuyến tính 14 / 32

Đại số tuyến tính 15 / 32

là cơ sở trực chuẩn của R3 được xây dựng từ cơ sở (u).

Đại số tuyến tính 15 / 32

Đại số tuyến tính 16 / 32

Vậy (v ) = {v1 = (1, 1, 2); v2 = ( 23 , 23 , − 23 ), v3 = (1, −1, 0)} là cơ sở

Đại số tuyến tính 17 / 32

Vậy (v ) = {v1 = (1, 1, 2); v2 = ( 23 , 23 , − 23 ), v3 = (1, −1, 0)} là cơ sở

là cơ sở trực chuẩn của R3 được xây dựng từ cơ sở (u).

Đại số tuyến tính 17 / 32

5.2. Xấp xỉ tốt nhất

Đại số tuyến tính 18 / 32

5.2. Xấp xỉ tốt nhất

Đại số tuyến tính 18 / 32

Minh họa khi W là không gian con hai chiều của R3

Hình: w ∗ là điểm gần b nhất trong W

Đặc trưng của w ∗ là vectơ v − w ∗ vuông góc với mặt phẳng W .

Khi đó w ∗ là xấp xỉ bình phương tối thiểu tốt nhất cho v .

Đại số tuyến tính 20 / 32

Vì kw ∗ − w k2 > 0 nên kv − w ∗ k2 6 kv − w k2 , ∀w ∈ W hay

Đại số tuyến tính 21 / 32

Định lý 2 Cho W là không gian con của Rn và {u1 , u2 , . . . , up } là

Định lý 3 Cho W là không gian con p chiều của Rn và v là vectơ

Đại số tuyến tính 22 / 32

Đại số tuyến tính 23 / 32

Đại số tuyến tính 23 / 32

Đại số tuyến tính 23 / 32

Đại số tuyến tính 23 / 32

Giải thích công thức của αi

Theo định lý 2, do B 0 là một cơ sở trực giao nên với mọi i = 1, p,

Đại số tuyến tính 24 / 32

a. Tìm cơ sở và số chiều của W .

Đại số tuyến tính 25 / 32

a. Tìm cơ sở và số chiều của W .