Geometridersizleme

GENEL YETENEK
GENEL KÜLTÜR
GEOMETRİ
DERS İZLEME
DEFTERİ
Komisyon
Geometri Ders İzleme Defteri
ISBN 978-444-444-104-9
Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.
© Pegem Akademi
Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları
Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. AŞ’ye aittir.
Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,
kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt
ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.
Bu kitap T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.
Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında
yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları
satın almamasını diliyoruz.
7. Baskı: 2020, Ankara
Yayın - Proje: Nilay Balin

Dizgi-Grafik Tasarım: Gülnur Öcalan
Kapak Tasarımı: Pegem Akademi
Baskı: Vadi Grup Basım A.Ş.

İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 2284 Sokak No:105
Yenimahalle/ANKARA
(0312 394 55 91)
Yayıncı Sertifika No: 36306

Matbaa Sertifika No: 26687
İletişim
Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay/ANKARA

Yayınevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51
Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08
Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60
İnternet: www.pegem.net
E-ileti: pegem@pegem.net
WhatsApp Hattı: 0538 594 92 40
Doğruda Açı
AÇI: Yani; Kesişen d1 ve d2 doğrularında

Tam Açı
B a ile c , b ile d açıları ters açılardır.
Ölçüsü
360° α = 360° Ters açıların ölçüleri birbirine eşittir.
[ AB ∪ [ AC = Al olan A a = c ve b = d dir.
açıya B
tam açı denir.
A
C Yani; α = 360° ⇔ α tam açıdır. KENARLARI PARALEL AÇILAR
Başlangıç noktaları aynı olan iki ışının
d1 // d2, a, b, c, d, x, y, z, t
birleşimine “açı” denir.
bulundukları açıların ölçüleridir.
Yani; ⎡⎣ AB ve [ AC ışınlarının AÇIORTAY
birleşimi ile oluşan açı BAC ya da Açıyı iki eşit açıya ayıran ışına b a
CAB açısıdır. d1
açıortay denir. c d
n ya da CAB
BAC açısı BAC n açısı ile
C
gösterilir. y x
B d2
z t
ÖLÇÜLERİNE GÖRE AÇILAR
O
(i) Yöndeş açılar
Dar Açı A
B d1 // d2 ise
Ölçüsü 0° n = m(BOA)
Yani; m(COB) n dır.
ile 90°
[OB ye n nın açıortayı denir.
COA a ile x , b ile y,
d ile t, c ile z
arasında
olan
α yöndeş açılardır. Yöndeş açıların
açılara dar
A
C [OC ile [ OA ye açıortayın kolları ölçüleri birbirine eşittir.
açı denir. (kenarları) denir.
Yani; a = x, b = y, c = z, d = t dir.
Yani; 0° < α < 90° ⇔ α dar açıdır. AÇI ÇEŞİTLERİ
1. Komşu açılar:
Dik Açı
Başlangıç ve birer kolları ortak olan (ii) İç ters açılar
Ölçüsü 90° B
açılardır. d1 // d2 ise
olan açıya
dik açı
α c ile x ve d ile y iç ters açılardır.
denir.
A C iç ters açıların ölçüleri birbirine
Yani; eşittir.
α = 90° ⇔ α dik açıdır.
Yani; c = x ve d = y dir.
Geniş Açı
Ölçüsü (iii) Karşı durumlu açılar
90° ile B 2. Tümler Açılar:
180° Ölçüleri toplamı 90° olan açılara d1 // d2 ise
arasında α tümler açılar denir.
olan A C
c ile y ve d ile x karşı durumlu
açılara iki açıdır. Karşı durumlu açıların
3. Bütünler Açılar:
geniş açı denir. ölçüleri toplamı 180° dir.
Ölçüleri toplamı 180° olan açılara
Yani; bütünler açılar denir. Yani; c + y = 180° ve
90° < α < 180° ⇔ α geniş açıdır.
d + x = 180° dir.
4. Ters Açılar:
Doğru Açı
Kesişen iki
Ölçüsü α = 180° d1
doğrunun b
180° olan a
C
oluşturduğu c
açıya doğru A B
d
açılardan birbirine
açı denir.
komşu olmayan d2
Yani; α = 180° ⇔ α doğru açıdır. açılara ters
açılar denir.
1
Özellik 1
d3 Komşu iki açının açıortayları
d1 // d2; arasındaki açını ölçüsü 35° B
A A
α d1 d3 ∩ d4 = {B} olduğuna göre iki açının ölçüleri 135°
toplamı kaç derecedir?
B β α, δ, β 70° E
bulundukları ÇÖZÜM Cevap : 70
δ açıların F 55°
C d2 ölçüleri
olmak üzere α
d4
C
α+δ=β D
dır.
Özellik 2
[ AB //[ CD, n = 135°,
m(BAE)
n = 70° ve m(EFC)
m(AEF) n = 55° dir.
d1 // d2; A
α, β, δ d1 Yukarıda verilenlere göre
α
n = α kaç derecedir?
m(FCD)
bulundukl B β
arı E [ AB // [CD,
açıların δ α ÇÖZÜM Cevap : 150
n = 115°
m(EAB)
ölçüleri d2 115°
C
olmak n = 65°
m(ECD)
A B
üzere α + β + δ = 360° dir. dir.
65°
Özellik 3 C D
Şekildek
i konkav Yukarıda verilenlere göre ,
dörtgen n = α kaç derecedir?
m(CEA)
de
x = a + b + c ÇÖZÜM
Cevap : 50
A B
E a
b
Tümler iki açıdan biri diğerinin 5 c
F
katı olduğuna göre büyük olan açı d
e
kaç derecedir? K
C D
ÇÖZÜM Cevap : 75
[ AB //[ CD
A, O, B n = a,m(AEF)
m(BAE) n = b,
D noktaları
E doğrusal n = c,m(FKC)
m(EFK) n = d,
C
F
n = e ve a, b, c, d, e ardışık
m(KCD)
A O B
çift sayılar (a < e) dir.
Yukarıda verilenlere göre, e kaç
⎡⎣OE ⊥ [OD,m(AOF)
n = m(DOC),
n
derecedir?
n = m(FOE)
m(COB) n dir. ÇÖZÜM Cevap : 148
5 Yukarıda verilenlere göre
Ölçüleri oranı olan bütünler iki
7 n kaç derecedir?
m(FOC)
açıdan küçük olanın ölçüsü kaç
derecedir?
ÇÖZÜM Cevap : 135
ÇÖZÜM Cevap : 75
2
Üçgende Açı
ÜÇGENDE AÇI:
Doğrusal olmayan üç noktayı 4.Bir köşeye ait iç açı ile dış açı
birleştiren doğru parçalarının İç açıları 3, 5, 7 sayıları ile doğru
birleşimi ile oluşan geometrik şekle bütünlerdir. orantılı olan üçgenin en büyük iç
üçgen denir. α + α ' = 180o açısının ölçüsü kaç derecedir?
β + β ' = 180o ÇÖZÜM Cevap : 84
A
δ + δ ' = 180 o
5.İki iç açıortayın oluşturduğu açı;

Δ ∧ ∧
ABC de B ve C nın iç açıortayları
∧
nın oluşturduğu açı K ise;
B C
Δ
[ AB] ∪ [BC] ∪ [ AC] = ABC
Δ
ABC → ABC üçgeni diye okunur.
Δ
A, B, C noktaları ABC nin köşeleri
ve [ AB], [BC], [ AC] üçgenin
∧
kenarlarıdır. ∧ m( A )
m(K ) = 90° + dir.
2
A
α′
α
6.İki dış açıortayın oluşturduğu açı; D
Δ ∧ ∧ A 5x
c b ABC de B ve C nın dış
∧
β′ açıortayları nın oluşturduğu açı P
β δ 120°
C ise; B
B a
δ′ E 7x C F
ABC üçgeninde α, β, δ üçgenin iç ABC üçgen B, A, D noktaları

açıları, α′, β′, δ′ üçgenin dış açıları doğrusal
denir. n = 5x, m(FBE)
m(DAC) n = 7x,
BC = a, AC = b, AB = c n = 120° dir.
m(ACF)
uzunluklarına üçgenin kenar n
uzunlukları denir. Yukarıda verilenlere göre m(BAC)
kaç derecedir?
∧
∧ m( A ) ÇÖZÜM Cevap : 80
m(P) = 90° − dir.
ÜÇGENDE AÇI BAĞINTILARI 2
1.Bir üçgenin iç açılarının ölçüleri
7. Bir iç ve bir dış açıortayın oluşturdu
toplamı; 180° dir. ∧ ∧
ğu açı; B nın iç, C nın dış
α + β + δ = 180 o
açıortaylarının oluşturduğu açı T

2.Bir üçgenin dış açılarının ölçüleri ise;
toplamı; 360° dir.
α '+ β '+ δ ' = 360o
3.Bir üçgende bir dış açının ölçüsü

kendisine komşu olmayan iki iç ∧
∧ m( A )
açının ölçüleri toplamına eşittir. m(T ) = dir.
2
α ' = β + δ, β ' = α + δ, δ ' = α + β
3
A ABC üçgeninde I iç, A
D dış teğet α
A D
çemberinin
D
merkezidir. 25°
70° E I
B C
B
B C C
n = m(ABD)
ABC üçgen m(EAC) n ve ABC üçgeninde [BD] iç, [CD] dış
D
n
m(BDE) = 70° dir. n = 25° dir.
açıortay ve m(BDC)
n Yukarıda verilenlere göre
Yukarıda verilenlere göre m(BAC) Yukarıda verilenlere göre
n + m(BDC)
m(BIC) n kaç derecedir?
kaç derecedir? n = α kaç derecedir?
m(DAC)
ÇÖZÜM Cevap : 70 ÇÖZÜM Cevap : 180

ÇÖZÜM Cevap : 65
NOT:
Herhangi iki kenar uzunluğu eşit olan
üçgenlere ikizkenar üçgen denir.
A
A D
α F = =
D • •
B C
110° E B C
B C n = m(ACB)
n
ABC üçgeninde [CD] iç, [BD] dış AB = AC ve m(ABC)
ABC üçgen [BD] ile [CD] açıortay n = α ve
açıortay m(BDC)
n = 110° dir.
m(BDC) n
m(BAC) = 3α − 40° dır.
Yukarıda verilenlere göre n A
n = α kaç derecedir? Yukarıda verilenlere göre m(BAC)
m(BAC)
kaç derecedir?
50°
B D E C
ABC üçgen BD = AD , AE = EC ,
n = 50° dir.
ve m(DAE)
Yukarıda verilenlere göre
n kaç derecedir?
m(BAC)
4
Üçgende Açı
NOT:
Herhangi iki kenar uzunluğu eşit olan
A A
üçgenlere eşkenar üçgen denir.
F
A
D α
• D E
K
α
B E C
= = C
ABD dik üçgen B H F
ABC eşkenar üçgen, DEFK kare, A,
BD = BE , EC = FC dir. K, F noktaları doğrusaldır.
• & • Yukarıda verilenlere göre
Yukarıda verilenlere göre B C
m(AKD)
m(DEF)
AB = AC = BC ve ÇÖZÜM Cevap : 75
ÇÖZÜM Cevap : 45 n = m(ACB)
m(ABC) n = m(BAC)
n = 60o
140°
B 60° α D
C
A n = 60°, m(BAD)
n = 140° ve
m(ABC)
D BC = BA = AD dir.
80° Yukarıda verilenlere göre

m(ADC)
α
A
ÇÖZÜM Cevap : 50
B C α
ABC üçgen
AB = BC 20°
n = 80° dir.
ve m(BDC) B D C
BD = DC ABC üçgen
Yukarıda verilenlere göre [DA ] ⊥ [ AC],2 AB = DC ve
m(ABD) n = 20° dir.
m(ACB)
ÇÖZÜM Cevap : 30 n = α kaç derecedir?
m(BAD)
ÇÖZÜM Cevap : 30
5
Dik Üçgen
DİK ÜÇGEN: KENAR UZUNLUKLARINA AÇILARINA GÖRE ÖZEL DİK

GÖRE ÖZEL DİK ÜÇGENLER: ÜÇGENLER:
Bir iç açısının ölçüsü 90° olan
üçgene dik üçgen denir. Yani a. (30-60-90) Üçgeni:
a. (3-4-5) Üçgeni:
n = 90° ise ABC üçgeni dik A
m(ABC) A
A
üçgendir. [ AB ] ve [BC] dik kenarlar, A

10 9
15
k
3
5 6 k 3
[ AC] hipotenüstür. B 4 C B 8 C B 12 C
k =1 k=2 k=3 60° 30°

A B C
2k
hipotenüs 60o nin karşısındaki kenar uzunluğu
b. (5-12-13) Üçgeni: 30o nin karşısındaki kenarın uzunluğu
A
A
Dik A nun 3 katıdır.
26 39
13 10 15
kenarlar 5
B C B 12 C B 24 C B 36 C 90o nin karşısındaki kenar uzunluğu
k =1 k=2 k=3
30o nin karşısındaki kenarın uzunluğu
nun 2 katıdır.
Pisagor Bağıntısı
c. (8-15-17) Üçgeni: b. (45-45-90) Üçgeni:
A
A
A
c b A 45°
A
34
45
51 k 2
B C 17 30 k
a 15
C C C
Bir dik üçgende dik kenarların B 8 B 16 B 24
45°
uzunluklarının karelerin toplamı k =1 k=2 k =3
k C
B
hipotenüs uzunluğunun karesine
eşittir. 90o nin karşısındaki kenar uzunluğu
Yani BAC dik üçgeninde BC = a, d. (7-24-25) Üçgeni: 45o nin karşısındaki kenarın
uzunluğunun 2 katıdır.
AC = b ve AB = c olmak üzere A
A
A 50 75
25 14 21
7
2 2 2
b + c = a dir. B 24 C B 48 C B 72 C
k =1 k=2 k =3 c. (15-75-90) Üçgeni:
Öklid Bağıntıları
e.
a 5
a
2a Hipotenüse ait yükseklik, hipotenüsün

dörtte biridir.
f. Mübarek Üçlü: d. (30-30-120) Üçgeni:

a. Yükseklik Bağıntısı
h2 = p ⋅ k 120 o
b. Dik Kenar Bağıntısı 30o 30o

b = k ⋅a
2
c = p⋅a
2
120o nin karşısındaki kenar uzunluğu

c. Alan Bağıntısı
30o nin karşısındaki kenarın uzunluğu
a ⋅h = b ⋅c Bir dik üçgende hipotenüse ait
nun 3 katıdır.
kenarortay, hipotenüsün yarısına
eşittir ve bu özellik sadece dik üç-
gende vardır.
6
A A
A
D
x
32 64 12 13
x
z
C B y C B D 11 C
B
ABC dik üçgen, AB = 32 cm ve
ABC ile ACD dik üçgen
AC = 64 cm dir. AB = x cm, BC = y cm, ABC dik üçgen
Yukarıda verilenlere göre BC kaç DC = z cm ve x 2 + y 2 + z2 = 64 AB = 12 cm, AD = 13 cm ve
cm dir? cm2 dir. DC = 11 cm dir.
ÇÖZÜM Cevap : 32 5 Yukarıda verilenlere göre AD Yukarıda verilenlere göre
kaç cm dir? AC = x kaç cm dir?
A
A
13 15
9 x
B 14 C
D
ABC üçgeninde,
[ AH] ⊥ [BC] , AB = 5 cm ,
B 12 C
BH = 3cm , HC = 2 cm olduğuna ABC üçgen AB = 13 cm ,
= 90° ,
ABC üçgen, m(BDC)
göre, x kaçtır? AC = 15 cm ve BC = 14 cm dir.
= m(DCB)
m(ABD) , AB = 9 cm ve
ÇÖZÜM Cevap : 2 5
Yukarıda verilenlere göre A
BC = 12 cm dir.
noktasının [BC] ye olan en kısa
Yukarıda verilenlere göre AC = x uzaklık kaç cm dir?
kaç cm dir? ÇÖZÜM Cevap : 12
ÇÖZÜM Cevap : 15
7
Dik Üçgen
A
D 15°
12
x
A D
x+2
24
B x D C 2x − 4
15
30°
B C
B 20 C
ABC dik üçgen
[ AB] ⊥ [BC],[ AD] ⊥ [DC], n = 15°, DC = AC ve
m(BAD)
AB = 15 cm, BC = 20 cm ve AB = 12 cm dir. ABC dik üçgen
n = 30° AD = DC ,
m(DBC)
DC = 24 cm dir.
Yukarıda verilenlere göre BD = x
Yukarıda verilenlere göre AB = (x + 2) cm ve
kaç cm dir?
AD = x kaç cm dir? BD = (2x − 4) cm dir.
ÇÖZÜM Cevap : 6 3 − 6
ÇÖZÜM Cevap : 7 Yukarıda verilenlere göre BC
kaç cm dir?
A
A
A
105° x 6
x 5 2 D
2
B E B H x C
45° 5
B C
n = 105°,
ABC üçgen m(BAC)
C
n = 45° ve AC = 5 2 cm ABC dik üçgeninde [ AH] ⊥ [BC]
m(ACB) [BA ] ⊥ [ AD], [BC] ⊥ [DC]
dir. 3 BH = HC , AB = 6 cm dir.
BE = AB , DE = 2 cm
Yukarı verilenlere göre AB = x ve CE = 5 cm dir. Yukarıda verilenlere göre HC = x
kaç cm dir?
Yukarıda verilenlere gore AD = x kaç cm dir?
ÇÖZÜM Cevap : 10 kaç cm dir? ÇÖZÜM Cevap : 9
8
İkizkenar Üçgen – Eşkenar Üçgen
İKİZKENAR ÜÇGEN: Buradan yüksekliklerin kesim 5. Özellik:

noktalarının ayırdığı parçalarda
İki kenarının uzunluğu birbirine eşit birbirine eşittir. A
olan üçgenlere ikizkenar üçgen denir. İkizkenar
Yani; ABC ikizkenar üçgen
A üçgende
[BE] ⊥ [ AC], [CD] ⊥ [ AB] çizilirse tabanda D
alınan F
β AB = AC olduğundan herhangi
BE = CD dir. bir
noktada
n B E C
α α Yüksekliklerin yani [BE] ve [CD] nin ikizkenarlara çizilen paralellerin
B C kesim noktası P ve eşit kenarları toplamı eşit kenarlardan birinin
kestiği noktalar E ve D olmak üzere uzunluğuna eşittir. Yani ABC
İkizkenar üçgenlerin taban açılarının ikizkenar üçgeninde AB = AC ve
ölçüleri eşittir. BP = PC , DP = PE ,
Yani; ABC üçgeni ikizkenar üçgendir.
[DE] // [ AC], [EF] // [ AB] ise
AD = AE , DB = EC dir.
DE + EF = AB dir.
AB = AC (Eşit kenarlar)
n = m(ACB)
n = α (Taban 3. Özellik:
m(ABC)
açıları) İkizkenar
üçgenin A
n = β (Tepe açısı)
m(BAC) taban kenarı
üzerinde
Buradan 2α + β = 180° dir. alınan
herhangi bir D H A ABC
noktadan eşit üçgen
uzunlukta E AB = AC
Özellikleri
olan B P C 15 15
kenarlara BD = 4cm
1. Özellik: 13
İkizkenar üçgende tepeden tabana çizilen diklerin uzunlukları toplamı AD = 13cm
çizilen yükseklik hem açıortay, hem de taban köşelerinden eşit kenarlara
kenarortaydır. çizilen yüksekliğe eşittir. B 4 D x C AB = 15cm
A
Yani; P ∈ [BC], [PE ] ⊥ [ AC],
Yukarıda verilenlere göre DC = x
[PD] ⊥ [ AB], [BH] ⊥ [ AC] ve
kaç cm dir?
ÇÖZÜM Cevap : 14
AB = AC ise PE + PD = BH dır.
B a a C
H
2 2
a
4. Özellik:
Yani; ABC ikizkenar üçgeninde
[ AH] ⊥ [BC], m(BAH)
n = m(HAC)
n ve A
A ABC
İkizkenar ikizkenar
BC = 2 BH = 2 HC = a dır. üçgenin üçgen
tabanınd F 6
a alınan H AB = AC ,
2. Özellik: x
D noktası D
İkizkenar üçgende taban köşelerinden
üçgenin
uzunlukları eşit olan kenarlara çizilen
tabanının
B C
D
[CD] açıortay,
yükseklikler birbirine eşittir.
A
uzantısın E [DE] // [ AC],
da ise yani; AB = AC , C AD = 6 cm
B E 5
[DF] ⊥ [ AB], [DE] ⊥ [ AE ise EC = 5 cm dir.
D E DF − DE = CH dir.
P AC = x kaç cm dir?
B C ÇÖZÜM Cevap : 11
9
EŞKENAR ÜÇGEN:
İç açılarının A
ABC her birinin
A ABC üçgen
ikizkenar A [ AH] ^ [BH], [ AH] ölçüsü 60° 60°
üçgen ve bütün
açıortay,
kenarlarının
AB  AC , [EH] / / [ AC] uzunlukları
CE   AB, 7 5 eşit olan
E 3 D EH = cm ve 60° 60°
x 2 üçgene
F BD   AC B C
AC = 7 cm dir eşkenar
FD  3 cm ve
C üçgen denir.
5 BF  5 cm dir. E
D Yani; m(A)  = m(C)
 = m(B)  = 60°
B x C
B H AB = AC = BC ise ABC eşkenar
Yukarıda verilenlere göre BC  x Yukarıda verilenlere göre AB  x üçgendir.
kaç cm dir? kaç cm dir?
ÇÖZÜM Cevap : 4 5 ÇÖZÜM Cevap : 12 Özellikleri
1. Özellik:
A
Eşkenar
üçgende
yüksekliklerin,
açıortayların ve D E
kenarortayların
uzunlukları
birbirine eşittir.
B F C
Yani;
ha  hb  hc ,nA  nB  nC ,Va  Vb  Vc dir.
2. Özellik:
A
ABC üçgeni bir
kenarı a olan
A eşkenar üçgen
ise  AH  BC a a
A E a 3
çizilirse h
ABC ikizkenar 2
üçgen, A, C, E H a 60°
noktaları BH = HC = , 60°
2 B a/2 H a/2 C
D doğrusal
6 a 3 a
AH = h =
6
8 CD   AB, 2
AB  AC B  = m(HAC)
ve m(BAH)  = 30°
C C D
B
CD  8cm, bulunur. Buradan
x 9 ABC üçgen B, C, D noktaları
DB  6 cm
D a 2 3 h2 3
doğrusal, A(ABC) = = dir.
E 4 3
CE  9 cm
BH   AC,DE   AB,
AB  AC ve HD  6 cm dir.
Yukarıda verilenlere göre BE  x 3. Özellik: A
kaç cm dir? Yukarıda verilenlere göre BH Eşkenar
ÇÖZÜM Cevap : 17 kaç cm dir? üçgenin D
içinde alınan
ÇÖZÜM Cevap : 6 bir P F
noktasından P
üçgenin
kenarlarına C
B E
paralel
olacak şekilde çizilen doğru
parçalarının uzunlukları toplamı
üçgenin bir kenarının uzunluğuna
eşittir.
10
İkizkenar Üçgen – Eşkenar Üçgen
Yani; ABC eşkenar üçgeninde

[PF] // [BC], [PE] // [ AB],
[PD] // [ AC] olmak üzere A
A
PF + PE + PD = AB dir.
D
4. Özellik: E K
B C E
Eşkenar A P
üçgenin
içinde D F
L
alınan bir P B F C
noktasında F ABC, BDE, EFK, KLC eşkenar
D
n kenarlara üçgendir. BC = 15 cm ABC eşkenar üçgen
çizilen P
dikmelerin Yukarıda verilenlere göre şeklin [PE] // [BC], [PF] // [ AB]
B E H C çevresi kaç cm dir?
uzunlukları
toplamı eşkenar üçgenin yüksekliğine
[DP] // [ AC], PE = PD = PF ve
ÇÖZÜM Cevap : 60 Δ
eşittir. A(A BC) = 81 3 cm dir.
Yani; ABC eşkenar üçgeninde;
Yukarıda verilenlere göre PF
[ AH] ⊥ [BC], [PE] ⊥ [BC],
kaç cm dir?
[PF] ⊥ [ AC], [PD] ⊥ [ AB] olmak
ÇÖZÜM Cevap : 6
üzere
DP + PE + PF = AH dir.
A
4 A
ABC
D eşkenar A
üçgen F
[DE] ⊥ [BC], E
D
AD = 4 cm
B E 7 C EC = 7 cm dir. E
P B H C D
Δ
B C ABC eşkenar üçgen, B, C, D
Yukarıda verilenlere göre Ç(A BC) F
noktaları doğrusal,
kaç cm dir? ABC eşkenar üçgen
[PD] ⊥ [ AB],[PF] ⊥ [BC], [FH] ⊥ [BC], AE = EC = CD ,
ÇÖZÜM Cevap : 30
BH = AF ve BC = 12 cm dir.
[PE] ⊥ [ AC], PD = 3 3 cm,
PF = 2 3 cm ve PE = 3 cm dir.
FH + ED kaç cm dir?
Yukarıda verilenlere göre ÇÖZÜM Cevap : 10 3
Δ
Ç(A BC) kaç cm dir?
ÇÖZÜM Cevap : 36
11
Üçgende Alan
ALAN BAĞINTILARI 2. Özellik: Yukarıda verilen özellikte

[ AB] ⊥ [ AC] ise
Bir üçgenin alanı, herhangi bir kenar Δ
uzunluğu ile o kenara ait yüksekliğin Bir açısı ve bu açıyı oluşturan kenar
A(ABC) = BF ⋅ FC dir.
çarpımının yarısına eşittir. uzunlukları bilinen üçgenin alanı, bu iki
kenarın uzunlukları ile arasındaki
Yani ABC üçgeninde [ AH] ⊥ [BC], açının sinüsünün çarpımının yarısına
eşittir. 5. Özellik:
AH = ha ve BC = a olmak üzere A Kenar uzunlukları ve çevrel
çemberinin yarıçapı bilinen üçgenin
A
alanı; R, ABC üçgeninin çevrel
b
çemberinin yarıçapı, BC = a,
α AC = b, AB = c olmak üzere
ha B a C
A
1 Δ
B H C Yani; A(ABC) = a ⋅ b ⋅ sin α dir.
a 2
c R b
Δ BC ⋅ AH a ⋅ ha O
A(ABC) = = dir.
2 2 C
3. Özellik: B a
Üç kenarının uzunluğu bilinen üçgenin

Δ
alanı; Ç(ABC) = 2u olmak üzere Δ a ⋅b ⋅c
A(ABC) = şeklinde
Özellikleri 4R
A hesaplanabilir.
1. Özellik:
Geniş açılı üçgenlerde yüksekliklerden
iki tanesi üçgenin dış bölgesine çizilir. c b
n > 90°
Yani; ABC üçgeninde m(ABC)
A
(geniş açılı), [ AD] ⊥ [DC], B a C
[ AE] ⊥ [CE], [BH] ⊥ [ AC],
BC = a, AC = b, AB = c, 13 13
Δ
AD = ha , BH = hb , CE = hc olmak A(ABC) = u(u − a)(u − b)(u − c)
üzere şeklinde hesaplanabilir.
A B 24 C
b 4. Özellik:
ABC üçgen AB = AC = 13 cm ve
ha c Çevresi ve iç teğet çemberinin
H
hb yarıçapı bilinen üçgenlerin alanı; D, E, BC = 24 cm dir.
a F O merkezli çemberin teğet değme
D B C Δ Yukarıda verilenlere göre
hc Ç(ABC) Δ
noktaları, r yarıçap ve =u A(A BC) kaç cm2 dir?
E 2
olmak üzere
Δ a ⋅ ha b ⋅ hb c ⋅ hc ÇÖZÜM Cevap : 60
A(ABC) = = = dir. A
2 2 2
D E
r O
K
B F C
Δ
A(ABC) = u ⋅ r şeklinde
hesaplanabilir.
12
A A
A
D
D 8
10
D
P B E 6 C
B E 6 C
ABC dik üçgen 2 AD = DC ,
B E C
ABC dik üçgen EC = 6 cm ve AB = 8 cm dir.
ABC üçgen [CD] ⊥ [ AB],
AD = DC , AB = 10 cm
AE 2
ve EC = 6 cm dir. [ AE] ⊥ [BC], = ve Δ
A(A DE) kaç cm2 dir?
DC 3
Yukarıda verilenlere göre ÇÖZÜM Cevap : 8
Δ BC = 9 cm dir.
2
A(DEC) kaç cm dir?
Yukarıda verilenlere göre AB
ÇÖZÜM Cevap : 15
kaç cm dir?
ÇÖZÜM Cevap : 6
A
A
A
D
6 H
E
6 2
B E x C B K F L P C
ABC dik üçgen [EH] ⊥ [ AC] ABC üçgeninde [ AC], 3 eşit,
30°
B 4 C D EH = 2 cm, AC = 18 cm [BC] 5 eşit parçaya ayrılmıştır.
ve AB = 6 cm dir. Δ
A(DEF) = 4 cm2 dir.
n = 30°,
ABC üçgen m(ADB) Yukarıda verilenlere göre
EC = x kaç cm dir? Yukarıda verilenlere göre
BC = 4 cm ve AD = 6 cm dir. Δ
A(A BC) kaç cm2 dir?
ÇÖZÜM Cevap : 6
Δ
2
A(A BC) kaç cm dir?
ÇÖZÜM Cevap : 6
13
Açıortay
AÇIORTAY 3. Özellik:
Bir açının ölçüsünü iki eşit parçaya (İç açıortayın uzunluğu)
ayıran ışına açıortay denir. A
AN = nA = AB ⋅ AC − BN ⋅ NC
C
dir.
B
4. Özellik:
O Dış Açıortay Teoremi B 5 N x C
A
ABC üçgeninde [ AD], A açısının dış ABC dik üçgen [ AN] açıortay,
Yani; [OB, COA açısını iki eşit açıya
ayırdığından [OB açıortay, [ OC ile
n = m(DAE)
açıortayı ise m(CAD) n dir. AB + 12 = AC ve BN = 5 cm dir.
[OA açıortayın kollarıdır. BC = a, AC = b, AB = c ve Yukarıda verilenlere göre
NC = x kaç cm dir?
CD = x olmak üzere
Özellikleri ÇÖZÜM Cevap : 13
E
1. Özellik: A
c
Açıortay üzerinde alınan herhangi bir n′A
b
noktadan açının kollarına çizilen
dikme uzunlukları ve kollar üzerindeki B a C x D
ayırdığı parçalar birbirine eşittir.
C
DC AC x b
H = ⇒ = dir.
DB AB x+a c
B
D
AD = n′A → dış açıortayın uzunluğu
O
E A
⇒ n′A = x(x + a) − b ⋅ c dir.
Yani; [ OB açıortay, [DH] ⊥ [OC ve
[DE] ⊥ [OA çizilirse DH = DE ,
OH = OE dir.
A
B
2. Özellik: L 12
(İç Açıortay Teoremi) D
K
3 E
C E
Bir üçgende bir iç açının açıortayı D 1
7
açının karşısındaki kenarı, açının
kollarının uzunlukları oranında böler. O F H A B F C
ABC dik üçgen [CD] açıortay,
A [OC açıortay
[EF] ⊥ [BC],3 EC = DC
[EH] ⊥ [OA,[EL] ⊥ [OB
EF = 1 cm ve AC = 12 cm dir.
nA [DK ] ⊥ [OB [DF] ⊥ [OA,
KD = 3 cm, EH = 7 cm, Δ
A(A DC) kaç cm2 dir?
B N C DF = (2k − 5)cm
ÇÖZÜM Cevap : 18
Yani; ABC üçgeninde [ AN] açıortay ve LE = (3t − 2) cm dir.
ise Yukarıda verilenlere göre k + t
kaç cm dir?
AC NC
= elde edilir. ÇÖZÜM Cevap : 7
AB BN
14
A ABC
A
üçgen D, D
iç teğet
A
çemberin
8 merkezi
6 8 7 10
8
D
N x B 5 C
B N C ABC üçgeninde [ AN] dış açıortay
B 6 C
BC = 5 cm, AB = 8 cm, AC = 10 cm
ABC üçgen [ AN] açıortay,
Yukarıda verilenlere göre Yukarıda verilenlere göre NB = x
AC = 6 cm, Δ
A(A BD) kaç cm dir?
AB = 8 cm ve BC = 7 cm dir. Δ
oranı kaçtır?
A(A BC) ÇÖZÜM Cevap : 20
BN + AN toplamı kaç cm dir? 8
ÇÖZÜM Cevap :
21
ÇÖZÜM Cevap : 10
A E
A A
15
8
D
B 4 N C B N D C
ABD üçgeninde [ AN] iç, [ AC]
B N C ABC dik üçgen
dış açıortaydır.
[ AN] iç açıortay, AB + AC = 30 cm
AN = 8 cm ve AC = 15 cm dir.
ABC üçgen [ AN] ile [BD] ve BN = 4 cm dir.
açıortay, Yukarıda verilenlere göre Yukarıda verilenlere göre NC
2 DN = AD ve BC = 9 cm dir. Δ kaç cm dir?
A(A BC) kaç cm2 dir?
Δ
ÇÖZÜM Cevap : 60
Ç(A BC) kaç cm dir?
ÇÖZÜM Cevap : 27
15
Kenarortay
KENARORTAY 4. Özellik:
Yani;
Bir üçgende herhangi bir kenarın orta ABC üçgeninde G ağırlık merkezi
AF = Va = 3x ⇒ AG = 2 GF = 2x
noktasını karşı köşeye birleştiren AF = Va , BE = Vb , CD = Vc
doğru parçasına o kenara ait
BE = Vb = 3y ⇒ BG = 2 GE = 2y olmak üzere
“kenarortay” denir.
A
A CD = Vc = 3z ⇒ GC = 2 DG = 2z dir.
D
Va E
Vb Vc
G
c b 2. Özellik:
Va B F C
Dik üçgende hipotenüse ait kenarortay n = 90° ⇔ 5V 2 = V 2 + V 2 dir.
m(BAC) a b c
uzunluğu hipotenüs uzunluğunun
B a D a C yarısına eşittir.
2 2
a A
Yani; ABC üçgeninde [ AD], [BC] na Va

ait kenarortaydır.
A ABC üçgen
B D C
a [BE] ∩ [CD] = {G} ,
BC = a olmak üzere BD = DC =
2
Yani; [ AD], [BC] kenarına ait BE = 15 cm
olur.
n = 90° ise ve DC = 18 cm dir.
kenarortay ve m(BAC)
Burada AD = Va kenarortayın D E
AD = Va = BD = DC dir.
uzunluğudur.
G
Ağırlık Merkezi B C
Yukarıda verilenlere göre ,
3. Özellik: GE + GC kaç cm dir?
Bir üçgende üç kenara ait
kenarortaylar bir noktada kesişirler. Bu Kenarortay Bağıntıları
ÇÖZÜM Cevap : 17
kesişim noktasına üçgenin ağrılık
ABC üçgeninde
merkezi denir.
BC = a, AC = b, AB = c ve
A
AD = Va olmak üzere
A
Va
D E
G
Vb Vc
c b
B F C Va
Yani; D, E, F noktaları sırasıyla [ AB], B D C ABC üçgen

[ AC], [BC] kenarlarının orta a T, GBC üçgenin
noktalarıdır. O halde G noktası ABC ağırlık merkezi
a2
üçgeninin ağırlık merkezidir. 2Va2 = b2 + c 2 − bağıntısına A AE = EC ,
2
AF = Va , BE = Vb , CD = Vc dir. AD = DB ,
ABC üçgeninin [ AD] ye ait
kenarortay bağıntısı denir. BF = FC ve
Özellikleri Bu bağıntı diğer kenarortaylar içinde
D K E KG = 3 cm dir.
geçerlidir.
1. Özellik: Yukarıda
b2 G verilenlere
Ağırlık Merkezi kenarortayın
2V = a + c −
2
b
2 2
T
2 göre GT
uzunluğunu tabana uzaklığı 1 birim, B F C
köşeye uzaklığı 2 birim veya katları kaç cm dir?
c2
olacak şekilde böler. 2Vc2 = a2 + b2 − dir. ÇÖZÜM Cevap : 4
2
16
A A
A
x
3 5 6 5
D
D x E
G L
4 H G
B C K
B E C
G, ABC üçgeninin ağırlık merkezi ABC dik üçgen B F C
ABC üçgeninde G, ağırlık merkezi
2 AB = AC = 6 5 cm [ AE] ⊥ [BD], AD = DC , A, L, K noktaları doğrusal
dir. BE = EC ve BH = 4 cm dir.
[ AF] ∩ [BE] ∩ [CD], BK = KG ve
AG = x kaç cm dir? Yukarıda verilenlere göre BC GC = 12 cm dir.
kaç cm dir?
ÇÖZÜM Cevap : 5 Yukarıda verilenlere göre DL = x
ÇÖZÜM Cevap : 6 2 kaç cm dir?
ÇÖZÜM Cevap : 2
A
7
A
12 D E x
8 x
G F
G 7
x
6 B E 10 C
B C ABC üçgen G ağırlık merkezi B 9 D 9 C
[ AE] ⊥ [BD], AG = 12 cm
G, ABC üçgeninin ağırlık merkezi ve EC = 10 cm dir. ABC üçgen
[ AG] ⊥ [BG], BG = 6 cm ve Yukarıda verilenlere göre
[ AD] ⊥ [CE], BD = DC = 9 cm
AG = 8 cm dir. GD = x kaç cm dir? AE = EB = 7 cm dir.
AC = x kaç cm dir?
GC = x kaç cm dir?
ÇÖZÜM Cevap : 10 ÇÖZÜM Cevap : 2 26
17
Kenarortay
KENAR ORTAYIN BÖLDÜĞÜ

ALANLAR A
A ABC
1. Bir kenar ortay çizilirse üçgenin üçgenind
alanı iki eş parçaya ayrılır. eG
A ağırlık
merkezi, G
4 DB = AD D
E H D
B C
S S Yukarıda verilenlere göre, taralı
Δ
G alanın A(A B C) ne oranı kaçtır?
II I
B D C B C 2
F ÇÖZÜM Cevap :
Δ 5
A(ABC) = 2S
ABC üçgen G ağırlık merkezi,
[ AG] ⊥ [DH], AG = 6 cm,
2. Bütün kenar ortaylar çizilirse HD = 2 cm ve [ AF] ∩ [CE] ∩ [BD] = {G}
alan altı eşit parçaya ayrılır.
A
dir.
Yukarıda verilenlere göre taralı
alanlar toplamı kaç cm2 dir?
s ÇÖZÜM Cevap : 18 A
E s F ABC
üçgeni
s s nde G
s ağırlık
s
merke K D
I I zi
B D C
G
Δ [KD] // [BC]
A(A BC) = 6S ve
taralı B C
E
alan
2
3. D, E, F bulundukları kenarların 3 cm dir.
orta noktaları olmak üzere Yukarıda verilenlere göre
A Δ
A A(A BC) kaç cm2 dir?
ÇÖZÜM Cevap : 72
S
E F 3
S
F
S S
B C E
D 3
Δ
A(ABC) = 4S B D
4 C 4 ABC A
4. G ağırlık merkezi olmak üzere üçgeninde
A [ AB] ⊥ [BD], [ AC] ∩ [FD] = {E} G ağırlık
merkezi
AF = FB = 3 cm, BC = CD = 4 cm
[GD] ⊥ [ AB], D 4
G
Yukarıda verilenlere göre taralı

[GE] ⊥ [BC] 3
S S
BC = 12 cm,
alan kaç cm2 B E C
GE = 3 cm
S ÇÖZÜM Cevap : 8
B C ve GD = 4 cm dir.
Δ
Yukarıda verilenlere göre AB
A(ABC) = 3S kaç cm dir?
ÇÖZÜM Cevap : 9
18
Benzerlik
BENZERLİK Temel Orantı c a

m(ABC) = m(DEF) ve = ,
Teoremi A f d
Açı-Açı-Açı Benzerlik Kuralı
Δ Δ
ABC üçgeninde ABC ∼ DEF dir.
İki üçgenin karşılıklı açılarının ölçüleri [DE] // [BC] ise D E AB BC AC
eşit ise bu iki üçgen açı-açı-açı yöndeş açıların O halde = =
benzerlik kuralından benzerdir denir. ölçülerinin DE EF DF
Bu benzerlik kuralı gereği eşit açıların eşitliğinden B C
karşısındaki kenarların oranı birbirine ⎛c a b⎞
m(AEC) = m(ACB) ve ⎜ = = ⎟ dir.
eşittir. ⎝ f d e⎠
m(ADE) = m(ABC) dir. A açısı her iki
Yani; üçgende de ortak açı olduğundan Açı-
A Açı-Açı benzerlik kuralından Özellikleri
Δ Δ
D
ADE ∼ ABC dir. 1. Özellik:
Benzerlik oranları yazılacak olursa Benzer olan üçgenlerin orantılı
kenarlara ait karşılıklı yüksekliklerinin,
AD AE DE açıortaylarının ve kenarortaylarının
= = oranları bulunur.
B C E F AB AC BC oranı benzerlik oranına eşittir.
ABC ile DEF üçgenlerinde

Yani; [ AH] ⊥ [BC], [DH′] ⊥ [EF],
m(A) = m(D) Çapraz Tales Teoremi
AH = ha , AN = nA , DH′ = hd ,
m(B) = m(E)
[ AB] // [DE] A B DN′ = nD , AK = Va , DK ′ = Vd
m(C) = m(F) ve Δ Δ
Δ Δ [ AE] ∩ [BD] = {C} C olmak üzere ABC ∼ DEF ise

ise ABC benzerdir DEF dir ve olmak üzere iç AB BC AC ha nA Va
Δ Δ
ters açıların = = = = =
ABC ∼ DEF şeklinde gösterilir. D E DE EF DF hd nD Vd
eşitliğinden
dir.
Bu iki üçgenin benzerliği yazılırken m(BAE) = m(AED) dir. Ters açıların
eşit açıların sıralamasına dikkat edilir.
Δ Δ eşitliğinden m(ACB) = m(DCE)
A
Yani ABC ∼ DEF bulunur. O halde açı-açı-açı benzerlik D
Δ Δ
m(A) = m(D) gibi kuralından ACB ∼ ECD dir.
Buradan ha n A Va hd
Buradan benzerlik oranı yazılacak nD Vd
olursa AC CB AB B H N K CE H′ N′ K ′ F
= = dir.
EC CD ED
AB AC BC
= = = k, (k benzerlik
DE DF EF 2. Özellik:
oranı)
Kenar-Açı-Kenar Benzerlik Benzer olan üçgenlerin çevrelerinin
oranı da benzerlik oranına eşittir.
Kuralı
Tales Teoremi
Δ Δ
Birbirine Yani ABC ∼ DEF ise

d4 d5 Herhangi iki üçgenin bir açısının
Δ
paralel olan ölçüleri eşit ve bu ortak olan açının AB BC AC Ç(ABC)
birden fazla A B kollarının oranları da birbirine eşit ise = = = dir.
d1 DE EF DF Δ
doğru, en az bu iki üçgen kenar-açı-kenar Ç(DEF)
iki doğru ile benzerlik kuralından birbirine
C D
kesildiğinde d2 benzerdir denir. 3. Özellik:
paralel
doğruların E F A Benzer iki üçgenin benzerlik oranının
d3 D
arasında karesi alanlarının oranına eşittir.
oluşan doğru
c b Δ Δ
parçalarının uzunluklarının oranı f e Yani; ABC ∼ DEF ise
sabittir.
AB BC AC ⎛ k benzer- ⎞
Yani; d1 // d2 // d3 ve bu doğruları B C E F = = =k ⎜ ⎟
a d DE EF DF ⎝ lik oranı ⎠
kesen d4 ve d5 doğruları için
Yani; ABC ile DEF üçgenlerinin kenar
Δ
uzunlukları şekildeki gibi A(ABC)
AC BD AC BD harflendirilmiştir. olmak üzere = k 2 dir.
= veya = dir. Δ
CE DF AE BF A(DEF)
19
Buradan
AB  BC  CD  DE  EF  FK
ve A A
AL  LM  MN  NP  PR  RS
olmak üzere alanlar şekildeki gibi 6
paylaştırılabilir. D
6
4 3 E
A D
B S L B E C
3
C 3S M ABC dik üçgen C
5S
D
7S
N ED   AB, DE  3 cm B
E P
9S AC  6 cm ve DB  4 cm dir.
F
11S
R ABC üçgen DE // BC,
K . S
.. Yukarıda verilenlere göre AB kaç
2 EC  AD ve
cm dir?
2 DB  AE  6 cm dir.
ÇÖZÜM Cevap : 10
Yukarıda verilenlere göre AD kaç
cm dir?
D
A
ÇÖZÜM Cevap : 6
x 6 7
B C E y F
D D
A BC  FDE
AC = 6 cm, DF = 7cm
AB = x cm ve EF = y cm dir.
Yukarıda verilenlere göre x  y kaç
cm2 dir?
ÇÖZÜM Cevap : 42
A
A
12
9
E D E
3
D 6
B 5 C
B x C
 = m(ACB)
ABC üçgen m(ADE) 
ABC üçgen
3 DE  AE  9 cm ve
BE açıortay, [DE ] / / [BC]
BC  5 cm dir.
2 DB  AD  12 cm dir.
Yukarıda verilenlere göre AB kaç
cm dir? Yukarıda verilenlere göre BC  x
ÇÖZÜM Cevap : 15 kaç cm dir?

ÇÖZÜM Cevap : 9
20
Benzerlik
A A D A 4 D
12 1
D
E
E x 8
G F
x
E F
B 12 F x C
B C ABC dikdörtgen [ AF] ⊥ [FE],
ABC ile ACD birer üçgen, B 22 C
[GE] // [BC],[EF] // [ AD] G, ABC DE = 1 cm, EC = 8 cm ve
üçgeninin ağırlık merkezi ve BF = 12 cm dir. ABCD dörtgen [ AD] // [EF] // [BC],
AD = 12 cm dir.
Yukarıda verilenlere göre FC = x 3 EB = AE , AD = 4 cm ve
Yukarıda verilenlere göre EF = x kaç cm dir?
BC = 22 cm dir.
Yukarıda verilenlere göre, EF = x
ÇÖZÜM Cevap : 4
kaç cm dir?
ÇÖZÜM Cevap : 17,5
A A
F
4 D
D E
6 D
x 8 5
B 4 K F 9 C
C B H E C
B
ABC üçgen
ABC dik üçgen DEFK kare, Δ Δ [DE] ⊥ [BC],[FH] ⊥ [BC]
ABC üçgen m(A BD) = m(A CB),
BK = 4 cm ve FC = 9 cm dir. AD = DC , DE = 5 cm
AD = 4 cm ve AB = 6 cm dir ⋅
Yukarıda verilenlere göre karenin ve FH = 8 cm dir.
çevresi kaç cm dir? Yukarıda verilenlere göre DC = x
BF
ÇÖZÜM Cevap : 24 kaç cm dir? Yukarıda verilenlere göre
AF
ÇÖZÜM Cevap : 5 oranı kaçtır?
ÇÖZÜM Cevap : 4
21
A A
A
D
5 12
2 5
D E
F K B E C
4 5
ABC dik üçgen [DE] ⊥ [EC],
B D C
B C
ABC üçgen [DA ] ⊥ [ AC],
Δ
A(DE C) 1
ABC üçgen [DE] // [FK ] // [BC], = ve DE = 2 5 cm ve
3 BD = DC , AB = 5 cm ve A(ABED) 3
AD BF AC = 12 cm dir. EC = 4 5 cm dir.
= DF = ve
5 2 Δ Yukarıda verilenlere göre BC kaç
A(DFKE) = 33 cm2 dir. Yukarıda verilenlere göre A(A BC) cm dir?
2
Δ kaç cm ÇÖZÜM Cevap : 20
Yukarıda verilenlere göre A(A BC)
kaç cm dir?
2 ÇÖZÜM Cevap : 18
A
A A
D
D E
G
4 E
B F C
B F C B 6 D E C
4
ABC üçgen [ED] ⊥ [ AB], ABC üçgen G ağırlık merkezi
A, G, F noktaları doğrusal
[DF] ⊥ [BC],[FE] ⊥ [ AC], ABC üçgen m(BAC) = 120°,
[DE] // [BC] ve taralı olan
DF = 4 cm, BC = 10 cm ve
AD = DE = AE , EC = 4 cm ve 4 cm 2
dir.
Δ
A(DEF) = 8 cm2 dir. BD = 6 cm dir. Δ
Yukarıda verilenlere göre A(A BC)
Yukarıda verilenlere göre ,
Yukarıda verilenlere göre taralı alan 2
Δ kaç cm dir?
A(A BC) kaç cm2 dir? 2
kaç cm dir?
ÇÖZÜM Cevap : 18
22
Açı – Kenar Bağıntıları
AÇI – KENAR BAĞINTILARI Geniş Açılı Üçgende
ABC üçgeninde BC = a, AC = b,
Bir üçgenin iç açılarının ölçüleri A
arasındaki sıralama ile bu açıların l > 90° ise
AB = c ve m(A)
karşısındaki kenarların uzunlukları
arasındaki sıralama aynıdır.
A 4 7
A
Geniş
c b
B x C
c
b
B a C
ABC çeşitkenar üçgen üçgen
AB = 4 cm , AC = 7 cm dir.
B a C
a > b2 + c 2 dir. Yukarıda verilenlere göre
BC = x ’in alabileceği tam sayı
Yani; ABC üçgeninde değerleri kaç tanedir?
l > m(B)
m(A) > m(C)
l şeklinde bir
ÇÖZÜM Cevap : 5
sıralama varsa kenar uzunluk Özellik
sıralaması a > b > c şeklinde olur.
Bir üçgende herhangi bir kenara ait
Kısacası, bir üçgende büyük açı kenarortay uzunluğunun alabileceği
karşısında büyük kenar, küçük açının değer aralığı
karşısında küçük kenar bulunur.
b −c b+c
< Va <
2 2
Açı – Kenar Bağıntıları arasındadır.
Bir üçgenin herhangi bir kenarının

uzunluğu diğer iki kenarın uzunlukları
toplamından küçüktür. Aynı zamanda
herhangi iki kenarın uzunlukları
farkının mutlak değeri ise üçüncü
kenardan küçüktür.
Yani; A
A
D A
b−c <a<b+c
x
c D
b a−c <b<a+c 60° 59° 7
B C 5
a−b <c <a+b ABC ve ACD üçgen, [ AD] ⊥ [DC]
B a C
dir. B E C
n = 59° ve m(ABC)
m(ACB) n = 60° dır.
ABC üçgen, [DE] ⊥ [BC]
Yukarıda verilenlere göre en uzun
Dar Açılı Üçgende kenar hangisidir?
BE = EC , DC = 5 cm ve
ABC üçgeninde BC = a, AC = b, ÇÖZÜM Cevap : [BC]
AB = 7 cm dir.
l < 90° ise
AB = c ve m(A)
A AD = x ’in alabileceği tam sayı
değerleri toplamı kaç cm dir?
Dar
ÇÖZÜM Cevap : 63
c b
B a C
a < b2 + c 2 dir.
23
A
A
A
4 12
9
x 8
B C D E
x
12 x
3
7 D
B C
2
D
B 8 C
ABC üçgen [ AD] ile [BD]
ABC üçgen AE = EC
ABCD dörtgeninde açıortay
3 AB = AC = 12 cm, AD = 9 cm ve 4 DB = AD = 8 cm
n < 90° dir.
BC = 8 cm ve,m(ABC)
BD = 7 cm ve DC = 3 cm dir. BD = 12 cm dir.
Yukarıda verilenlere göre Yukarıda verilenlere göre
AB = x ’in alabileceği en küçük DE = x ’in alabileceği tam sayı
BC = x ’in alabileceği tam sayı
tam sayı değeri kaç cm dir? değeri kaç cm dir?
değeri kaç tanedir?
ÇÖZÜM Cevap : 1
A
A
A
12 12 16 x
5 D
x
B x C B C
D
n > 90°, B E 6 C
ABC üçgen m(BAC) ABC üçgen BD = DC ,
AB = 5 cm ve AC = 12 cm dir. n > 90°, AB = 12 cm ve
m(BAC)
ABC üçgen AD = DE = DB ve
AC = 16 cm dir.
BC = x ’in alabileceği en küçük EC = 6 cm dir.
tam sayı değeri kaç cm dir?
AD = x ’in alabileceği en büyük Yukarıda verilenlere göre AC = x
ÇÖZÜM Cevap : 14
tam sayı değeri kaç cm dir? in alabileceği en küçük tam sayı
ÇÖZÜM Cevap : 9 değeri kaç cm dir?
ÇÖZÜM Cevap : 7
24
Çokgen
ÇOKGENLER
Özellikleri Özellikleri
Düzlemde herhangi ardışık üç noktası
doğrusal olmayan üç ya da daha çok 1. Özellik:
1. Özellik:
noktanın, doğru parçaları ile Bir çokgenin iç açılarının ölçüleri
birleştirilmesiyle elde edilen kapalı n kenarlı bir düzgün çokgenin bir iç
toplamı, n kenar sayısını göstermek
şekle çokgen denir. (n − 2) ⋅ 180°
koşuluyla; (n − 2) ⋅ 180° dir. açısın ölçüsü; α= dir.
n
B
A F
A 2. Özellik: 2. Özellik:
n kenarlı bir düzgün çokgenin bir dış
E C Bir çokgenin dış açılarının ölçüleri
B E 360°
F toplamı 360° dir. açısının ölçüsü β = dir.
n
D C D Yandaki şekilde ABCDE beşgeninin
dış açıları x, y, z, t, l dir. Dolayısıyla 3. Özellik:
[ AB], [BC], [CD], [DE], [EF], x + y + z + t + l = 360° dir. Bütün düzgün çokgenlerde iç
[FA ] çokgenin kenarları ve A, B, C, açıortaylar bir noktada kesişirler. Bu
A kesişim noktası çokgenlerin hem iç
D, E, F noktaları çokgenin köşeleridir.
x teğet çemberinin merkezi hem de
çevrel çemberin merkezidir. Bu nokta
B E
Dışbükey ve İçbükey Çokgenleri aynı zamanda düzgün çokgenin ağırlık
y l merkezidir. A
E D
Bir çokgenin içinde alınan herhangi iki z t
noktayı birleştiren doğru parçasının D O E O
C B
tamamı çokgen içinde kalıyorsa
çokgene dışbükey (konveks), doğru F C
parçasının bir kısmı çokgenin dışında 3. Özellik:
kalıyorsa bu çokgene içbükey
n kenarlı bir çokgenin köşegen sayısı D A B
(konkav) çokgen denir. C
n(n − 3)
dir.
2
A D A
K 4. Özellik: Düzgün Beşgen
F
K C
R B n kenarlı bir çokgenin bir köşesinden Bütün kenar uzunlukları birbirine eşit
B R
C D
(n − 3) tane köşegen geçer. Bu ve iç açıları 108° olan düzgün
E
çokgene düzgün beşgen denir.
(Dışbükey çokgen) (İçbükey çokgen) köşegenler, çokgeni n − 2 tane
üçgensel bölgeye ayırır.
Özellikleri
A
1. Özellik:
Dışbükey (Konveks) Çokgenler Bir dış 108°
5. Özellik: açısının B E
108°
E ölçüsü
A
A Dışbükey (konveks) çokgenin 360°
y
z E
kenarları uzatılarak elde edilen = 72°
t 5 108° 72°
D B çokgene yıldızlı çokgen veya yıldızıl
denir. Yıldızıl çokgenin iç açıları C D
x İç açı Dış açı
ölçüleri toplamı n köşe sayısı olmak
B D
C F C
üzere (n − 4) ⋅ 180° dir. (n ≥ 5)
2. Özellik:
Çokgende ardışık iki kenarın Düzgün Çokgen Δ

ABE, A
oluşturduğu açılara iç açı denir.
Δ
n x,
BCD, y,
z,
t birer iç açıdır. Tüm iç açılarının ölçüleri ve kenar ADE,
uzunlukları birbirine eşit olan Δ B E
İç açının bütünleyenine dış açı denir. çokgenlere düzgün çokgen denir. ECD,
n bir dış
ABCDE beşgeninde DCF
Δ
BDC ve
açıdır. Δ
ABC leri eş C D
üçgenlerdir.
O halde
BE = AD = EC = BD = AC dir.
25
2. Özellik: 5. Özellik:
3. Özellik:
ABCDEF İç teğet çemberinin yarıçapı r olan
Düzgün beşgenin herhangi bir A a F
düzgün 60° 60° düzgün altıgenin alanı
köşesinden karşı kenarına indirilen altıgeninde a 60° 60° a
a
dikme indirildiği kenarı ve açıyı iki eş 60° a
parçaya ayırır. Yani;
uzun 60° a 60° 60°  6r 2 3
köşegenler B 60° 60°
E A(ABCDEF) =
60° O 60°a 60° 3
çizilecek
 AH  CD ve BK   ED ise olursa a 60° a  60° a
60° a = 2 3r 2 dir.
60° 60°
CH  HD  DK  KE ve yandaki şekil
C a D
gibi birbirine
 = m(HAE)
m(BAH)  = m(CBK)
 eş altı tane eşkenar üçgen meydana
gelir. Düzgün altıgenin bir kenarı a Çevrel çemberinin yarıçapı R olan
 = 54°dir.
= m(KBA) düzgün altıgenin alanı;
olmak üzere
A a2 3 6R2 3
A(ABCDEF) = 6 ⋅ A(ABCDEF) =
54° 54° 4 4
B 54° E şeklinde bulunur. 3R2 3
54° = dir.
2
K
3. Özellik:
C H D A F A F
60° 60° 60° 60°
60° 60° 60° 60°
R
O 60° R
O R 60°
B
60°
60°
60°
60°
E B 60° R 60° E İç açılarının ölçüleri toplamı 2520
R
Düzgün Altıgen 60°
r
60° 60°
R
60° olan çokgenin kenar sayısı kaçtır?
60° 60° 60° 60°
Bütün kenar C H D C D ÇÖZÜM Cevap : 16

A F
uzunlukları
birbirine eşit iç 120° 120° Bir düzgün altıgende iç teğet
açılarının her çemberinin ve çevrel çemberin
 merkezi aynı noktadır.
biri 120° ve B 120° 120° E
karşılıklı  
kenarları 120° 120°
60°
paralel olan C D
düzgün
4. Özellik:
çokgene düzgün altıgen denir.
Yukarıda verilen alan özellikleri n
kenarlı düzgün çokgenlerin alanlarının
hesap edilmesi için de önemli bir
ipucudur. Benzer mantıkla düzgün
Özellikleri sekizgen ve düzgün onikigenin de
alanı hesap edilebilir.
1. Özellik: Düzgün altıgeninde pratik alan
A F hesaplamaları
ABCDEF
30° A F A F
düzgün 120° ABCDE
a 3 S A
altıgeninde 30° düzgün
30° 
60°
FB kısa B 2a 60°
E B S 3S E B S 4S S E beşgen
köşegen,   S A, F, H
B E
BE uzun C D C D 
noktaları
C D F
köşegenlerden doğrusal
A F A F
biridir. Açılar ABCDEF düzgün
altıgendeki gibi yerleştirilecek olursa S S CH  HD ,
S S
ve düzgün altıgenin bir kenarı a olmak B S S S S E B E AF  AE dır.
K SK S C H D
üzere BFE (30°  60°  90°) S S
üçgeninde BF = a 3, BE  2a C D C D
bulunur.  = a kaç derecedir?
m(AFE)
Ç(ABCDEF) = 6a dır. ÇÖZÜM Cevap : 63
Bir düzgün altıgende en uzun

köşegenler açıortaydır. Bunu kenar
sayısı çift olan düzgün çokgenler
içinde söyleyebiliriz.
26
Çokgen
A İç açılarından üç tanesi
A ABCDE 115, 135 ve 155 diğer bütün iç
düzgün
açıları 165 olan çokgenin kenar
B E beşgen sayısı kaçtır?
F B E  AC ÇÖZÜM Cevap : 18
 F ile BD
köşegen,
C D AC = 12 cm
C D
ABCDE düzgün beşgen, DFE eşkenar
üçgendir.
Yukarıda verilenlere göre, Yukarıda verilenlere göre
D D
 = a kaç derecedir?
m(CFD) Ç(BF C) + Ç(FCD) toplamı kaç
cm dir?
ÇÖZÜM Cevap : 66
ÇÖZÜM Cevap : 36
A ABCDE A A F
düzgün
beşgen, K
F K FCDK B x E
B E karedir. 8 F
 B E
C D
C H D C D
ABCDE düzgün beşgen ,
 = a kaç derecedir?
[ AH] ^ [CD]
m(FBC) ABCDEF düzgün altıgen ve taralı alan
3 KE = AK ve
ÇÖZÜM Cevap : 81 9 cm2 dir.
BF = 8 cm dir.
2
Yukarıda verilenlere göre FK  x A(ABCDEF) kaç cm dir?
kaç cm dir?
ÇÖZÜM Cevap : 54
ÇÖZÜM Cevap : 6
27
Dörtgenler
DÖRTGEN 3. Özellik:
A
Bir dörtgende
A x Bir karşılıklı iki iç
D düzlemde, açının
x E F
t herhangi üçü açıortaylarının B A
t 
doğrusal oluşturduğu dar D D
olmayan A, açının ölçüsü, 150
B, C, D diğer iki açının
y y z z noktaları ölçüleri farkının
B C verilsin. mutlak C 
değerinin
yarısıdır. E F
B 110
 AB, BC, CD, DA  doğru, Yani; ABCD dörtgeninde BF ile
C
parçalarının birleşim kümesine ABCD
dörtgeni denir. Dörtgenin iç açılarının DE açıortay olmak üzere ABCD dörtgen BF ile DE
ölçüleri x, y, z, t ve dış açıları x, y,
 = 150 ve
açıortay, m(BAD)
z, t olmak üzere iç açıları ve dış  - m(BCD)
m(BAD) 
 =a =
m(FED)
açıları ölçüleri toplamı 360° dir. Yani;  = 110 dir.
m(BCD)
2
x  y  z  t  360° ve dir.
x  y  z  t  360° dir. Yukarıda verilenlere göre

4. Özellik:  = a kaç derecedir?
m(DEF)
A A
ÇÖZÜM Cevap : 20
Özellikleri
a d a d
C
1. Özellik:
b c
A D
Bir dörtgenin B
E
D B D
iki köşegeni c b c
b
vardır.  AC F
C
ve BD Köşegenleri dik kesişen dörtgenlerde
köşegendir. karşılıklı kenar uzunluklarının kareleri
B C toplamı birbirine eşittir.
2 2 2 2
AB + DC = BC + AD
Ç(ABCD)  AB  BC  CD  AD
dir. a2 + c 2 = b2 + d2 dir.
Dörtgenlerde Alan
2. Özellik:
Bir dörtgende A A
D A
ardışık iki açının A
açıortaylarının BC = 2 7 cm
oluşturduğu C 7 DC = 3 3 cm
açının ölçüsü
E AB = 7 cm ve
diğer iki köşedeki B D
iç açıların B D B D EF = FD dir.
 E E E F
ölçülerinin
C
toplamının
yarısıdır. B C
2 7 3 3
Yani; ABCD dörtgeninde BE ile C

CE açıortay ise Köşegenleri dik kesişen dörtgenlerin
alanı köşegenlerin çarpımının Yukarıda verilenlere göre
yarısıdır. Yani; ABCD dörtgenlerinde AE  x kaç cm dir?
 
 = a = m(BAD) + m(ADC)
m(BEC)
2 1 ÇÖZÜM Cevap : 4 3
A(ABCD) = AC ⋅ BD dir.
2
dir.
28
Paralelkenar
PARALELKENAR Paralelkenarın Alan Özellikleri Paralelkenarda Uzunluk İle İlgili

Özellikler
Karşılıklı kenarları paralel olan
1. Özellik:
dörtgene paralelkenar denir.
1. Özellik:
Paralelkenarın alanına S dersek;
A D A E D
Özellikleri A D A D
S S L L
S 4
2 S S
1. Özellik: E K K
4
S 4 F
2 4
B C B C B B
Paralelkenarın karşılıklı kenarları E C F C
eşittir. Paralelkenarda köşegen ABCD paralelkenarında
paralelkenarın alanını iki
2. Özellik:
eşit parçaya ayırır. [ AE] ile [ AF] kenarortay
Paralelkenarda karşılıklı açıların Δ Δ S ve [DB ] köşegen ise
ölçüleri eşit ve ardışık iki açının A(ABD) = A(DBC) =
2 BK = KL = LD dir.
ölçüleri toplamı 180° dir. Δ
A(ABCD) = 2A(ABD) dir.
3. Özellik:
Paralelkenarda köşegenler birbirini 2. Özellik:
ortalar.
ABCD
A D A D Paralelkenarda iki paralelken
β α köşegen paralelkenarın A D
arında αK β
alanını dört eşit parçaya α
E [ AP], β
α β ayırır. [ AC] ve L R
[KC], β α
B C B C
[BD] köşegenler olmak β P α
[BK ], B C
[ AB] // [DC], [ AD] // [BC], [ AC] ve üzere
Δ Δ S [PD]
[BD] köşegenler, AE = EC , A(AEB) = A(BEC) =
4 açıortay
A D
n = m(ADC)
BE = ED , m(ABC) n = α, olursa a −b
Δ Δ S KLPR
A(ECD) = A(AED) = tür. E F b
AD = BC , AB = DC , 4 dikdörtgen
dir. B a C
n = m(BCD)
m(BAD) n =β
3. Özellik:
α + β = 180°
ABCD paralelkenarında [ AE], [BE],
Paralelkenarda Alan [FC] ve [FD] açıortay, BC = a,
Paralelkenarda alan bir kenar ile o DC = b ise EF = a − b dir.

kenara ait yüksekliğin çarpımıdır.
A D
hb 2. Özellik: Paralelkenarın bir kenarı
ha üzerinde alınan herhangi bir noktanın
b karşı köşelere doğru parçaları ile
E
B birleştirilmesiyle oluşan üçgenin alanı
F C
paralelkenarın alanının yarısıdır.
a
A(ABCD) = a ⋅ ha = b ⋅ hb A E D
Ç(ABCD) = 2(a + b) dir.
B C
A(ABCD) Δ
= A(EBC) dir. Buradan
2
Δ Δ Δ
A(ABE) + A(ECD) = A(EBC) dir.
29
A E 4 D A D
A D
E α F
32° K
E
B x C B H C
B F C ABCD paralelkenar
ABCD paralelkenar ABCD paralelkenar [BE] açıortay,
[ AH] ⊥ [BC],[FE] ⊥ [DC],
[EF] ⊥ [DF],m(FDC)
n = 32°
ED = 4 cm ve BC = 12 cm AH = 4 cm ve
dir.
Ç(ABCD) = 48cm FE = 8 cm dir.
dir.
m(AEF) Yukarıda verilenlere göre AB kaç
Yukarıda verilenlere göre BC = x
cm dir?
ÇÖZÜM Cevap : 6
ÇÖZÜM Cevap : 14
A E D A D
α A E D 30°
H
F 10
22,5° x
B C B C
12
ABCD paralelkenar, B C ABCD paralelkenar
[BH] ⊥ [EC], AB = ED ve ABCD paralelkenar n = 30°, AB = 10 cm
m(ADC)
n = 22,5° dir.
m(HBC) [BE] ∩ [ AC] = {F}
ve BC = 12 cm dir.
Yukarıda verilenlere göre AE = ED ve BE = 12 cm dir.
n = α kaç derecedir? Yukarıda verilenlere göre
m(DAB) Yukarıda verilenlere göre BF = x
A(ABCD) kaç cm2 dir?
ÇÖZÜM Cevap : 60
ÇÖZÜM Cevap : 8
30
Paralelkenar
A D
A D A E D
H
12
H
B 4 H 9 C
ABCD paralelkenar B E C B C
ABCD paralelkenar
[ AC] ⊥ [DC],[ AH] ⊥ [BC],
[ AE] ⊥ [DH], AE = 6 cm ve ABCD paralelkenar
BH = 4 cm ve HC = 9 cm dir.
DH = 8 cm dir. [CH] ⊥ [ AB], [CE] ⊥ [ AD],
DC = 12 cm ve BC = 15 cm dir.
A(ABCD) kaç cm2 dir? Yukarıda verilenlere göre A(ABCD)
2
kaç cm dir? ED
ÇÖZÜM Cevap : 78
ÇÖZÜM Cevap : 48 HB
oranı kaçtır?
4
ÇÖZÜM Cevap :
5
A D
A E 4 F D
F
K
B C
E
B 10 C ABCD paralelkenar
ABCD paralelkenar [BF] ile [CE ] 2 BE = EC , DF = FC ve
açıortay [EC] ∩ [BF] = {K} taralı alan 24 cm2 dir.
BC = 10 cm ve EF = 4 cm dir. Yukarıda verilenlere göre A(ABCD)
kaç cm2 dir?
Yukarıda verilenlere göre Ç(ABCD)
ÇÖZÜM Cevap : 34
31
Eşkenar Dörtgen
EŞKENAR DÖRTGEN
Kenar A D
A D A D
uzunlukları
birbirine eşit F 2 13
olan K E
dörtgene B
eşkenar C
dörtgen
B C H B 4 H C
denir.
Eşkenar dörtgen paralelkenarın özel E
bir hali olduğundan paralelkenarın ABCD eşkenar dörtgen
ABCD eşkenar dörtgen
bütün özelliklerini sağlar. [BE] // [ AC] // [DF], E, C, F noktaları
[ AC] ∩ [BD] = {E}, BH = 4 cm ve
Özellikleri doğrusal,
ED = 2 13 cm dir.
ABCD eşkenar dörtgeninde DF = 2 cm ve BE = 4cm dir.
[ AD] // [BC], [ AB] // [DC] Yukarıda verilenlere göre AC kaç
Yukarıda verilenlere göre A(ABCD)
2
1. Özellik: Karşılıklı kenarları kaç cm dir?
cm dir?
paraleldir.
2. Özellik: Bütün kenar uzunlukları
birbirine eşittir.
AB = BC = DC = AD
3. Özellik: Köşegenleri açıortaydır.
4. Özellik: Köşegenleri dik kesişir.

[ AC] ⊥ [BD]
5. Özellik: Köşegenleri birbirini
ortalar
[ AC] ∩ [BD] = {K} ise AK = KC ve A D

A α
BK = KD dir.
E K C
3 9
6. Özellik: [BH] ⊥ [DH] için
D F 6 H
AC ⋅ BD B F C
A(ABCD) = BC ⋅ DH = d
2
ir. B x E C ABCD eşkenar dörtgen [EH] ⊥ [DC],
ABC üçgeninde
7. Özellik:
ABCD A ADEF eşkenar dörtgen [ AF] ⊥ [BC], EK = 3 cm
D
eşkenar AB = 6 cm , AC = 8 cm ve KH = 9 cm ve KF = 6 cm
dörtgeninde
E dir.
[ AF] ⊥ [BC], BC = 7 cm dir.
Yukarıda verilenlere göre BE = x n = α kaç derecedir?
m(ADC)
[ AE] ⊥ [DC] B C kaç cm dir?
F
ise ÇÖZÜM Cevap : 60
AF = AE dir. ÇÖZÜM Cevap : 3
32
Dikdörtgen
DİKDÖRTGEN
Bir açısı 90° olan paralelkenara A D ABCD A 8 E 1 D

dikdörtgen
dikdörtgen denilir.
Dikdörtgen paralelkenarın özel bir hali
5 2
 AE
olduğu için paralelkenarın özellikleri x
dikdörtgen içinde geçerlidir. açıortay,
Özellikleri B E C
B 3 F C
1. Özellik: BE  EC ve AE  5 2 cm dir.
Yukarıda verilenlere göre ABCD dikdörtgen AE  8 cm
Dikdörtgenin karşılıklı kenar
Ç(ABCD) kaç cm dir?
uzunlukları eşittir. ED  1 cm, BF  3 cm dir.
ÇÖZÜM Cevap : 30
2. Özellik: Ç(ABCD)  28 cm,
Dikdörtgende köşegenler birbirine Yukarıda verilenlere göre EF  x
eşit ve birbirini ortalar.
kaç cm dir?
Yani  AC ve BD köşegenler ÇÖZÜM Cevap : 5 2
olmak üzere
A D AC  BD ,
E AB  DC
AD  BC , A D
ABCD
B C dikdörtgen
x AB  6 cm
AE  EC  BE  ED dir. 6
H
BC  8 cm
DH   AC,
B 8 C
3. Özellik:
A a D Yukarıda verilenlere göre DH  x
ABCD
dikdörtgenin kaç cm dir?
b b de ÇÖZÜM Cevap : 4,8
A E D ABCD
AD  BC  a,
dikdörtgen
B a C
AB  DC  b
F [BE] Ç [ AC] = {F}
AE = ED
dersek Ç(ABCD)  2(a  b) ve
ve taralı
A(ABCD)  a  b dir. B C 7
alan cm2 dir.
2
4. Özellik: ABCD dikdörtgen 2
kaç cm dir?
A D P AE  6 cm,
A D ÇÖZÜM Cevap : 42
EC  4 cm
A D
6 DE  2 3 cm
P
2 3
E
B C x 4
B C
B Yukarıda C
Dikdörtgenin içinde ya da dışında verilenlere
alınan bir noktanın dikdörtgenin
göre BE  x kaç cm dir?
köşesine olan uzaklıkları arasında
2 2 2 2
AP  PC  BP  PD ÇÖZÜM Cevap : 2 10
bağıntısı vardır.
33
Kare
KARE
Özellikleri
A D A D
2 2 15°
1. Özellik:
E
Tüm kenar uzunlukları birbirine eşit, F
kenarları birbirini dik kesen
6 2 E
dörtgene kare denir. x
5
Karenin
köşegen a B C
A D B C
uzunlukları 45° 45° ABCD kare [ AE ] ⊥ [CE ],
birbirine eşit 45° 45° ABCD kare [ AC] köşegen,
olup aynı a a = 15° ve EC = 5 cm dir.
m(DAE)
zamanda AE = 2 2 cm ve EC = 6 2 cm dir.
açıortaydır. 45° 45° Yukarıda verilenlere göre A(ABCD)
Yukarıda verilenlere göre EB = x
Köşegenler 45° 45° kaç cm2 dir?
birbirini hem B a C kaç cm dir?
ortalar hem de dik keserler. ÇÖZÜM Cevap : 50
ABCD karesinde
BC = DC = AD = AB = a dersek
Ç(ABCD) = 4a ve A(ABCD) = a2
dir.
2. Özellik:
E
A D
A D
E
B C B C A D E 4
A 9 D
ABCD kare
Karenin içinde ya da dışında alınan 4 2 x
herhangi bir noktanın köşelere [DE]
uzaklıkları arasında açıortay, F
E
2 2
AE + EC = BE + ED
2 2 E karenin
5 F
x orta
C
noktası,
B B C
ABCD kare [BF] ⊥ [CF],
ED = 4 2 cm ve EF = 5 cm dir.
A D ABCD [FE] ⊥ [ AD], ED = 4 cm ve
kare Yukarıda verilenlere göre FC = x
AE = 9 cm dir.
3 EB = AE kaç cm dir?
EC = 4 17 ÇÖZÜM Cevap :1 Yukarıda verilenlere göre EF = x
kaç cm dir?
E
4 17 ÇÖZÜM Cevap : 7
B C
Yukarıda verilenlere göre Ç(ABCD)
kaç cm dir?
ÇÖZÜM Cevap : 64
34
Yamuk
3. Özellik:
YAMUK
A c D H A c D İkizkenar Yamuk
Özellikleri
c
2
E a F E F Paralel olmayan kenarları birbirine
K
1. Özellik: 2
eşit ve taban açıları eşit olan
B a C B a C
Herhangi iki kenarı paralel olan yamuklara ikizkenar yamuk denir.
dörtgene yamuk denir. Paralel olan ABCD yamuğunda paralel olmayan Özellikleri
kenarlara taban, paralel kenarlar kenarların orta noktalarını birleştiren
arasındaki uzaklığa yamuğun doğru parçasına orta taban denir. 1. Özellik: İkizkenar yamukta
yüksekliği denir. köşegen uzunlukları birbirine eşittir.
Yani [ AD] // [BC], AE = EB ve
A D A D
DF = FC ise [EF] ’ye orta taban β β
A c D E
denir. α α
B C B C
h a
BC = a, AD = c dersek EK = , ABCD ikizkenar
2 yamuğunda [ AD] // [BC],
B
c a+c n = m(BCD)
n = α,
H C KF = , EF = dir. m(ABC)
a 2 2
n = m(ADC)
m(BAD) n = β dir.
[ AD] // [BC] ise ABCD yamuktur. [BH] ⊥ [HD] olmak üzere
AB = DC olur.
AD = c, BC = a tabanlar,
A(ABCD) = EF ⋅ HB dir. Buradan α + β = 180° dir.
AH = h yüksekliktir.
n + m(BAD)
n = 180° ABCD ikizkenar
m(ABC) 4. Özellik: yamuğunda
n + m(CDA)
m(BCD) n = 180°
ABCD yamuğunda [ AD] // [BC] ve
[ AC] ∩ [BD] = {E},
AB = DC ⇔ AE = DE ,
[EF] orta taban olmak üzere
yükseklikleri aynı olan üçgenlerin BE = EC ,
alanlarının oranı taban uzunlukları ile
doğru orantılı olduğundan Yani AC = BD dir.
A D
2. Özellik:
Bir yamuğun alanı taban uzunlukları S
E F
toplamının yarısı ile yüksekliğinin
S
çarpımına eşittir.
2. Özellik:
′Hı B C
A c D
ABCD ikizkenar yamuğunda
h h
[ AD] // [BC], AB = DC ,
Δ Δ
AE = EB ⇒ A(AEF) = A(EBF) = S [ AE] ⊥ [BC] ile [DF] ⊥ [BC] çizilir
dir. ve BC = a, AD = c denirse
B H C
a A(ABCD) Δ a−c
= A(ABF) BE = FC = bulunur.
2 2
Δ Δ A C D
Yani; A(ABCD) = A(ABC) + A(ADC) O halde A(ABCD) = 4S dir.
a ⋅h c ⋅h
A(ABCD) = +
2 2
B a−c
E c F a 2− c C
⎛a+c⎞
2
A(ABCD) = ⎜ ⎟ ⋅ h dir. a
⎝ 2 ⎠
Buradan
A(ABCD) = AE ⋅ EC = DF ⋅ BF
35
3. Özellik:
Özellik:
ABCD ikizkenar yamuğunda
[ AD] // [BC] ile AB = DC dir. Eğer ABCD dik yamuğunda [ AD] // [BC]
A D
[ AC] ⊥ [BD] olursa AD = c, Eğer [ AC] ⊥ [DB ] ve BC = a,
BC = a dersek AK = KD ve AD = c, AB = h ise [ AF] // [DB ]
E
BK = KC olduğundan çizilip [BC] doğrusal uzatılırsa FAC 10
c dik üçgeni bulunur. Öklid

AE = ED = EK = , x
2
a A c D B C
F
KF = BF = FC = bulunur.
2
E ABCD yamuk
a+c h
Buradan EF = h = dir.
2 [ AD] // [BC],[EF] // [ AB]
F c B a C 3 DE = 2 EC ve AB = 10 cm dir.
c bağıntısından h2 = a ⋅ c dir. Yukarıda verilenlere göre
c c
A 2 E 2 D EF = x kaç cm dir?
c
2
K ÇÖZÜM Cevap : 6
a
2
B a
2 F
a
2
C
a
O halde
(a + c)
(a + c) ⋅
A(ABCD) = 2
2 dir.
A(ABCD) = h2
A D
110° 100°
Dik Yamuk E A 7 D
Bir iç açısı 90° olan yamuğa dik

yamuk denir. [ AD] // [BC] ve α x 13
n = m(ABC)
m(BAD) n = 90°, AD = c, B C
ABCD yamuk
BC = a, AB = h dersek B 12 C
[ AD] // [BC], BC = EC
n = 110°,m(ADC)
n = 100° ABCD dik yamuk
A c D m(BAD)
dir. AD = 7 cm, BC = 12 cm
Yukarıda verilenlere göre ve DC = 13 cm dir.
h
m(ECD)
Yukarıda verilenlere göre AB = x
B a C ÇÖZÜM Cevap : 40 kaç cm dir?
ÇÖZÜM Cevap : 12
(a + c) ⋅ h
A(ABCD) = dir.
2
36
Yamuk
A 8 D A D
A 3 D
x
16
H
12
30° 30°
B C B C
14
ABCD yamuk B 7 C
ABCD yamuk ABCD yamuk
[ AD] // [BC], AD = 8 cm
BC = 14 cm, DC = 12 cm ve
[ AD] // [BC],[BH] ⊥ [DC], [ AD] // [BC], AB = DC
n = 30° dir.
m(DCB)
[BH] açıortay AD = 3 cm, DB = 16 cm
DC = 6 cm ve BC = 7 cm dir. n = 30° dir.
ve m(DBC)
2 Yukarıda verilenlere göre DH = x Yukarıda verilenlere göre A(ABCD)
kaç cm dir? 2
ÇÖZÜM Cevap : 66
3 ÇÖZÜM Cevap : 64 3
ÇÖZÜM Cevap :
4
5 7 A 4 D
A D A D
1
E
13 15 15
E
F
x
B 25 C B 9 C
ABCD yamuk ABCD dik yamuk
B 19 C
ABCD dik yamuk [ AD] // [BC], AB = DC = 15 cm, [ AC] ⊥ [BD], AD = 4 cm
AD = 5 cm, EF = 13 cm, BC = 25 cm ve AD = 7 cm dir. ve BC = 9 cm dir.
Yukarıda verilenlere göre A(ABCD) Yukarıda verilenlere göre A(ABCD)
BC = 19 cm, AE = 1 cm 2 2
ve DF = FC dir.
Yukarıda verilenlere göre EB = x
kaç cm dir?
ÇÖZÜM Cevap : 11
37
Deltoid
A
DELTOİD
Taban uzunlukları eşit olan iki

ikizkenar üçgenin oluşturduğu A
dörtgene deltoid denir. ABCD deltoid,
AB = AD , B D
A
Özellikleri BC = DC
6
1. Özellik: AC = 10 cm ve B D
E
AB  AD ,   BD = 6cm dir.
B   D C
BC  CD 15
2
kaç cm dir?
C
2. Özellik: ÇÖZÜM Cevap : 30
C
 = m(CAD)
m(BAC) 
ABCD deltoid,
 = m(ACD)
m(BCA)  AB  AD , BC  CD
AE  6 cm, EC  15 cm ve
BD  16 cm olduğuna göre, ABCD
3. Özellik:  AC  BD dir. Yani deltoidinin çevresi kaç cm dir?
deltoidte köşegenler dik kesişir.
ÇÖZÜM Cevap : 54
4. Özellik:
 = m(ADB)
m(ABD)  =a
 = m(BDC)
m(DBC)  = b dersek
 = m(ADC)
m(ABC)  = a + b dir.
5. Özellik:
A ABCD deltoid
1
A(ABCD) = ⋅ AC ⋅ BD dir. A
2 4 AB = AD = 4 cm,
BC = DC = 8 cm
B 150 D  = 150 dir.
ve m(ABC)
B D
8 E
C 16

2
kaç cm dir? C
ÇÖZÜM Cevap : 16 ABCD deltoid,
AB  AD , BC  CD
 = 105
[ AB] ^ [ AD],m(ABC)
ve CD  16 cm olduğuna
göre, ABCD deltoidinin
2
alanı kaç cm dir?
ÇÖZÜM Cevap : 64(1  3)
38
Çemberde Açı
ÇEMBER 3. Teğet Kiriş Açı

2. Özellik:
Düzlemde sabit
Bir Köşesi
bir noktaya eşit
noktadan B çember A
uzaklıkta
O çembere üzerinde
bulunan A
r çizilen olan bir
noktaların E O A
teğet E teğet ve
kümesine 2α
uzunlukl bir kirişin
çember denir. arı α d
C meydana
Sabit olan O noktasına çemberin birbirine C B D
getirdiği
merkezi, eşit uzaklığa da çemberin eşittir.
Teğetlerin açıortayı çemberin açıya teğet kiriş açı denir.
yarıçapı denir. OA =r çemberin
merkezinden geçer.
yarıçapıdır. O Merkezli r yarıçaplı Teğet kiriş açının ölçüsü gördüğü
çember Ç(O,r) şeklinde gösterilir. yayın ölçüsünün yarısıdır. Yani
n = α ise m(AC)
m(ABC) p = 2α dır.
ÇEMBERDE YARDIMCI 3. Özellik:
ELEMANLAR Çemberde bir
kirişin uç
(Teğet, Kesen, Kiriş , Çap ve noktaları 4. İç Açı
merkeze O
Yay) r r Çemberin kesişen iki kirişinin
birleştirilirse bir
ikizkenar üçgen meydana getirdiği açıya
Bir çemberle yalnız bir ortak noktası A B
meydana gelir. H iç açı denir. İç açı gördüğü yayların
olan doğruya teğet, bir çemberi iki
Buradan C ölçülerinin toplamının yarısına
noktada kesen doğruya kesen denir. eşittir.
merkezden kirişe
Bir çemberin iki noktasını birleştiren bir yükseklik çizilirse kiriş iki eşit
doğru parçasına kiriş denir. parçaya ayrılır.
[ AB] ile [CD] kirişler olmak üzere
Çemberdeki en uzun kiriş çaptır.
D
d T A
D K α
C
O B
A r r ÇEMBERDE AÇI ÖZELLİKLERİ C B
F p p
E 1. Merkez Açı n = α = m(DB) + m(AC) dir.
m(DKB)
2
Şekilde d, teğet doğrusu DC, kesen Köşesi çemberin
doğrusu [EF] kiriş ve [ AB] çaptır. merkezinde olan
açıya merkez açı
O
denir. Merkez
Burada AB = 2r dir. α
açının ölçüsü
gördüğü yayın
Çemberin çevresi, açı ölçüsü gibi ölçüsüne eşittir. O A B
düşünülürse 360° olarak kabul edilir. merkezli α 5. Dış Açı
Çemberin bir parçasına yay denir. çemberde
n = m(AB)
p = α dır. Çemberin dış bölgesinde kesişen iki
p ⇒ AB yayının ölçüsü, m(AOB) kesenin meydana getirdiği açıya dış
m(AB)
açı denir. Dış açı gördüğü yayların
p ⇒ AB yayının uzunluğudur.
AB derecelerinin farklarının yarısıdır.
2. Çevre Açı A
Köşesi çember α
Özellikleri A
üzerinde ve B
1. Özellik: kolları kiriş olan α P
açıya çevre açı D
Çemberin denir. Çevre B C C
merkezi açının ölçüsü, 2α
doğrunun gördüğü yayın
O p p
çembere ölçüsünün yarısıdır. n = α = m(AC) − m(BD) dir.
m(APC)
değme 2
n =α
Şekilde BAC çevre açı, m(BAC)
noktası ile
birleştirilirse p = 2α dır.
ise m(BC)
yarıçapı H d
teğete dik olur.
Çapı gören çevre açı 90o dir.
39
6.
Dış açı A O merkezli A p = 4α,

C m(AD)
çemberi 4α
çemberde,
n iki
156° n = 156°
teğeti B m(AOC) p = 7α,
m(AB)
arasında A D
O 7α p = 3α,
kalıyors m(DC)
E 2α
a, kendi C α ve
ölçüsü 3α q = 2α
m(BDC)
p nın ölçüsü toplamı 180° dir. B B dır.
ile AC C
Yani [BA ile [BC çembere A ve Yukarıda verilenlere göre
C noktalarında teğet olmak üzere n = α kaç derecedir?
m(ABC) p
Yukarıda verilenlere göre m(BC)
n + m(AC)
m(ABC) p = 180° dir. kaç derecedir?
ÇÖZÜM Cevap : 78
ÇÖZÜM Cevap : 80
7. Çemberde
B
kirişler birbirine
eşit ise
A
ayırdıkları
yayların ölçüleri
de birbirine C
eşittir. Yani
D
[ AB], [CD] O merkezli,
C O
kirişler AB = CD ise [ AB] C
merkezli,
p = m(CD)
m(AB) p 35° çaplı
D 20° [ AB]
çemberde
çaplı
A B n = 35° A B
O m(ACO) O çemberde,
8. n = 20°
Çemberd α m(DCA)
A B
e kirişler α
birbirine E
paralel 2α 2α
p
Yukarıda verilenlere göre m(BC)
ise α
C D kaç derecedir? Yukarıda verilenlere göre
kirişlerin
arasında ÇÖZÜM Cevap : 70 n = α kaç derecedir?
m(DEB)
kalan yayların ölçüleri eşittir. Yani
ÇÖZÜM Cevap : 70
[ AB] ve [CD] kirişler [ AB] // [CD]
n = m(BCD)
ise, m(ABC) n = α dır.
n ile BCD
ABC n çevre açılar
olduğundan
p = m(BD)
m(AC) p = 2α dır.
KİRİŞLER DÖRTGEN
Köşeleri çember D
üzerinde olan
A γ
dörtgene kirişler α
dörtgeni denir.
Kirişler
δ β
dörtgeninde
karşılıklı açıların B C
ölçüleri toplamı
180° dir.
Yani α + β = δ + γ = 180° dir.
40
Çemberde Açı
A A
A, B, C, D
2α − 10° noktaları
O 70° D
çember
E üzerinde
C D B
α 3α + 40° bulunan
α noktalardır.
D A B
50° C
O merkezli çemberde [BD, A C
B F
noktasında çembere n = 2α − 10° ve
ABC üçgeninde D, E, F çemberin m(BAD)
teğet OC = CB dir.
teğet değme noktası, n = 3α + 40° dir.
m(BCD)
Yukarıda verilenlere göre n = 70° ve m(ACB)
n = 50°
n = α kaç derecedir? m(BAC) n
m(OBD) Yukarıda verilenlere göre m(BCD)
dir.
kaç derecedir?
ÇÖZÜM Cevap : 30 Yukarıda verilenlere göre
m(DEF)
ÇÖZÜM Cevap : 60
A A
[DF ile [DE A E
56° B sırasıyla α D
F çembere 110°
E B 63° B ve C
O
36° E noktalarında C
D teğettir. B F
α C n = 63° E ve F noktalarında kesişen çemberler
m(ABC)
C şekildeki gibidir.
T K n = 36°
m(ACB)
ABCD dörtgen ve
α n = 110° dir.
O merkezli çemberde, [CK,T m(ADC)
noktasında çembere teğettir. D n = α kaç derecedir?
m(BAD)
n = 56°
m(BAT) Yukarıda verilenlere göre
m(FDE) ÇÖZÜM Cevap : 70
m(BCK) ÇÖZÜM Cevap : 18
ÇÖZÜM Cevap : 22
41
Çemberde Uzunluk
ÇEMERBDE UZUNLUK İki Çemberlerin Birbirine Göre TEĞETLER DÖRTGENİ

B Durumları
1. Özellik: Dört kenarı da aynı çembere teğet
A 1. Özellik:
Çemberin olan dörtgene, teğetler dörtgeni
P
dışındaki bir Çemberler ayrık ise merkezleri denir.
noktadan C arasındaki uzaklık, çemberlerin D
çembere D yarıçap uzunlukları toplamından E
kesenler büyüktür, A
çizildiğinde
r1 r21 B r2 r2 F O H
PA ⋅ PB = PC ⋅ PD olur. A
O1 C D
O2
B G C
2. Özellik: r1 + r2 < O1O2
C BC = O1O2 − (r1 + r2 ) ABCD dörtgeni O merkezli çemberin
Çemberin teğetler dörtgenidir. E, F, G ve H teğet
dışındaki değme noktalarıdır.
bir P
noktadan
2. Özellik: 1. Özellik:
çembere A
teğet ve B Çemberler Teğetler dörtgeninde, iç açıortayların
kesen teğet ise kesim noktası çemberin merkezidir.
çizilirse [PC çembere C noktasında merkezleri
r1 r2
arasındaki
teğet PC
2
= PA ⋅ PB olur. uzaklık, O1 O2 2. Özellik:
çemberlerin
yarıçapı Teğetler dörtgeninde karşılıklı iki
uzunlukları toplamına eşittir. kenarın uzunlukları toplamı, diğer
karşılıklı iki kenarın uzunlukları
3. Özellik: O1O2 = r1 + r2
toplamına eşittir.
Bir çemberin C c D
içindeki bir A z
3. Özellik: E
noktada kesişen iki A t z
P Çemberler iki
kiriş üzerindeki
kesim noktasının noktada t
O1 O2 b
ayırdığı kesişirlerse d F H
parçalarının, D merkezleri A B
B x y
uzunlukları çarpımı arasındaki
eşittir. Yani; [ AB ] ile [DC] kirişler uzaklık, B x G y C
çemberlerin yarıçap uzunlukları
olmak üzere toplamından küçük, yarıçap a
uzunlukları farkının mutlak değerinden
PA ⋅ PB = PC ⋅ PD dir. büyüktür. a + c = x + y + z + t⎫
⎬ a + c = b + d dir.
b + d = x + y + z + t⎭
r1 − r2 < O1O2 < r1 + r2 dir.
4. Özellik:
C
3. Özellik:
Bir çemberin
içinde alınan bir A B
E Bir teğetler dörtgeninin alanı,
noktadan geçen 4. Özellik: çevresinin uzunluğu ile iç teğet
en kısa kiriş, bu O çemberin yarıçap uzunluğunun
noktadan geçen İki çember çarpımının yarısına eşittir.
çapa dik olan dik A
r1
kiriştir. kesişiyorsa r2 Ç(ABCD) = 2u ve çemberin yarıçapı
D
O merkez, [O1 A ⊥ [O2 A O1 O2 r ise dörtgenin alanı
[ AB] ⊥ [CD] ise [ AB ] kirişi E yani O1AO2
A(ABCD) = u ⋅ r dir.
noktasından geçen en kısa kiriş olup üçgeni dik
AE = EB dir. üçgendir. O1O2
2
= r12 + r22 dir.
42
O merkezli A
A
[ AB] çaplı D
3 AE = EB dir.
5 O 4
çemberde A B 3
D C 6 E
AO = 5 cm ve 6
x
BC = 6 cm dir. 9
C B
B x F C
Yukarıda verilenlere göre AC = x
Yukarıda verilenlere göre EB kaç
kaç cm dir?
cm dir?
ÇÖZÜM Cevap : 8 ABC dik üçgen, B merkezli çeyrek
ÇÖZÜM
çember, [ AC] ' ye D noktasında
Cevap : 3 6
teğettir.
AD = 4 cm ve DC = 9 cm
Yukarıda verilenlere göre BF = x

kaç cm dir?
ÇÖZÜM Cevap : 6
O merkezli E
çemberde,
[OE] ⊥ [ AB], O B
[DC] ⊥ [OF], D
OF = OE , F
C
AB = (2x + 1) cm
DC = (3x − 3) cm
Yukarıda verilenlere göre AB kaç
O merkezli çeyrek çemberde
cm dir? OECD
ÇÖZÜM Cevap : 9 A dikdörtgen
O merkezli
çemberde DO = 5 cm ve
A, C, B
8 AD = 8 cm dir.
O noktaları
5 doğrusal
4 AC = 4 cm ve D C
A B
C 10 5
CB = 10 cm
O B
E
ve OC = 5 cm dir.
Yukarıda verilenlere göre EB kaç
Yukarıda verilenlere göre çemberin
cm dir?
yarıçapı kaç cm dir?
O merkezli ÇÖZÜM Cevap : 1
çemberde ÇÖZÜM Cevap : 65
O
[OC] ⊥ [ AB],
5
OD = 5 cm ve D
A B
DC = 8 cm dir. 8
Yukarıda C
verilenlere
göre AB kaç cm dir?
ÇÖZÜM Cevap : 24
43
Çemberde Uzunluk
C A D
4
D
4
B
O2 E E
60° T
x
8
O1 A A B
C
d [ AB] çaplı çemberde [BC] , B B x
O1 ve O2 merkezli çemberlere d
noktasında çembere teğet A, D, C ABCD kare, [DE] ile [BC]
noktaları doğrusal
doğrusu A ve B noktalarında teğettir. çaplı yarım çemberler T noktasında
n = 60°, DC = 4 cm ve
m(CEB)
Çemberin yarıçapları sırasıyla 2 cm , 4 birbirine teğettir. DE = 4 cm dir.
cm ve AB = 8 cm dir. EB = 8 cm dir.
Yukarıda verilenlere göre BC = x
Yukarıda verilenlere göre O1O2 Yukarıda verilenlere göre AE = x
kaç cm dir?
ÇÖZÜM Cevap : 6
B
D
E ABCD A E x D C
A dik yamuk, x
6 [ AD] 9
4 A
O merkezli T
12 D
çembere E
noktasında 4 T
B O C 3
teğet, y
AB = 4 cm ve DC = 6 cm dir. B 18 C P
Yukarıda verilenlere göre C ve D noktalarında kesişen iki
çemberde, T teğet değme noktası,
A(ABCD) kaç cm2 dir? ABCD dikdörtgen [BC] ve [ AE]
AP = 4 cm, PD = 3 cm,
ÇÖZÜM Cevap : 20 6 çaplı yarım çemberler T noktasında
DC = 9 cm, AB = x
teğettir.
AB = 12 cm ve BC = 18 cm dir. PT = y cm dir.
Yukarıda verilenlere göre x + y kaç
Yukarıda verilenlere göre ED = x
cm dir?
kaç cm dir?
ÇÖZÜM Cevap : 11
ÇÖZÜM Cevap : 10
44
Dairede Alan
5) Daire Halkasının Alanı

DAİREDE ALAN
2. Özellik:
Taralı bölgenin O
Çember, merkez noktasından eşit O merkezli r1 ve r2 alanı, büyük
uzaklıkta noktalar kümesidir. O
yarıçaplı çemberler r1 daire parçasının
Daire ise çember ve çemberin arasında kalan r2 alanından küçük
kapladığı bölgeyi ifade etmektedir. daire halkasının daire parçasının A
alanı büyük dairenin B
alanının
alanından küçük çıkarılmasıyla
1) Dairenin Alanı ve Çevresi dairenin alanının C D
bulunabileceği
çıkarılması ile gibi yamuğun
O merkezli ve r yarıçaplı bir dairede,
bulunur. alanı gibi de
Dairenin Alanı = πr 2 bulunabilir.
Dairenin Çevresi = 2πr bağıntıları Taralı Alan = πr22 − πr12

Taralı Alan =
q
(
AB + q
CD ⋅ BD )
ile bulunur. 2
2) Daire Diliminin Alanı

O merkezli dairede İçteki çembere T
n = α, A T B
m(AOB) noktasında teğet
O olan AB doğru
yarıçap r olan
taralı daire r α r parçasının
diliminin alanı uzunluğu
verilmiş ise,
A
2
α π ⋅ AB
Daire diliminin alanı = πr 2 ⋅ Taralı Alan = olur.
360° 4
AB yayının uzunluğu verilirse taralı

r⋅qAB
alan şeklinde bulunur.
2
6) Çemberde Benzerlik
3) Çember Yayının Uzunluğu 1. Özellik: O merkezli
p çember dairede
AB
yayının uzunluğu Bütün
O
O
[BH] ⊥ [OA ],
ise, çemberin çemberler 4
uzunluğu O benzer A S B H 30° n = 30°
m(OBH)
olduğundan eş
q α r α r C 3S
AB = 2πr açılı yaylarda D OH = 4 cm
360° benzerdir. A B
A B
bağıntısı ile Üçgenlerdeki E 5S
bulunur. benzerlik F Yukarıda verilenlere göre taralı alan
özelliklerini 2
kaç cm dir?
yaylarda da kullanabiliriz. Şekilde O
4) Daire Kesmesinin Alanı 32π
çemberlerin ortak merkezi ve ÇÖZÜM Cevap :
yarıçapları eşit oranlarda artıyorsa 3
Taralı bölgenin daire halkalarının alanları ardışık tek
alanı, O merkezli, sayılarla orantılıdır.
α merkez açılı OA = AC = CE , q
AB = l,
daire diliminin O
α q
CD = 2l, q
EF = 3l olur.
alanından OAB r r
üçgeninin alanının
çıkarılmasıyla A B Alanlar S, 3S, 5S sırasıyla artar.
bulunur. OA OB q
AB
= =
OC OD q
CD
α 1
Taralı Alan = πr 2 ⋅ − r 2 sin α
360° 2
45
O merkezli iki
dairede [ AB] A
d
A içteki daireye
B T noktasında
O
teğettir. S2
4 30° AB = 12 cm S1
T A T B O
B
Yukarıda verilenlere göre taralı olan O merkezli daire diliminde
kaç π cm dir? [OA ] ve [OB] 7 eşit parçaya
2
C ÇÖZÜM Cevap : 36π ayrılmıştır.

S1 ve S2 bulundukları bölgelerin
d doğrusu çembere T noktasında alanlarıdır.
teğettir.
S1
n = 30° ve AT = 4 cm dir. Yukarıda verilenlere göre oranı
m(ATB) S2
Yukarıda verilenlere göre taralı alan kaçtır?
kaç cm dir? ( π = 3 alınız)
2
7
ÇÖZÜM Cevap :
13
ÇÖZÜM Cevap : 8 − 4 3
A E R D
A
F E F T P
B C B K L C
8 T 2 ABCD dikdörtgen T, E, F, K, R, P, L
ABC dik üçgeninde, A merkezli çeyrek teğet değme noktası
çember T noktasında
DC = 4 cm dir.
[BC] ' ye teğettir.
Yukarıda verilenlere göre taralı alan
TC = 2 cm ve BT = 8 cm dir. kaç cm dir? ( π = 3 alınız)
2
Yukarıda verilenlere göre taralı alan ÇÖZÜM Cevap : 8

kaç cm2 dir?
ÇÖZÜM Cevap : 4π
46
Analitik Geometri
NOKTANIN ANALİTİK Bir Doğru Parçasının Orta Bir Üçgenin Alanı

İNCELENMESİ Noktasının Koordinatlarının Düzlemde doğrusal olmayan üç nokta
Bulunması bir üçgen belirtir.
y B(x ,y )
Analitik Düzlem Uç noktaları A(x1,y1 ) ve B(x 2 ,y 2 ) 2 2
Bir düzlemde dik kesişen iki sayı olan [ AB ] doğru parçasının orta
doğrusunun oluşturduğu sisteme “dik A(x1, y1)
noktası C(x 0 ,y 0 ) olsun.
koordinat sistemi”, üzerinde dik C(x 3 , y 3 )
koordinat sistemi bulunduran düzleme y D E F
de “analitik düzlem” denir. 0 x1 x2 x3 x
y y2 BB(x 2 ,y 2 )
F A B C(x 0 ,y 0 )
II. Bölge 3 I. Bölge C ABC üçgeninin alanını bulalım;
( −, + ) ( +, + ) y0
E
2
D −
y1 x1 y1 −
1 AA(x ,y )
G C 1 1 Δ 1 x2 y2 −
A(ABC) =
x′ −3 −2 −1 0 1 2 3 x
x1 x0 x2 x 2 x3 y3
−1 +
K x1 y1
+
Bu durumda,
−2 N
H L +
x + x2 y + y2
−3 x0 = 1 , y0 = 1 dir.
I
y′
M
2 2 K = x1y 2 + x 2 y 3 + x 3 y1
III. Bölge IV. Bölge
( −, − ) ( +, − ) M = x 2 y1 + x 3 y 2 + x1y 3
X′0X sayı doğrusuna (yatay sayı
olmak üzere
doğrusuna); x-ekseni (apsisler Δ
1
ekseni), Y0Y′ sayı doğrusuna (dikey A(ABC) = K − M ile ABC
2
sayı doğrusuna; y-ekseni (ordinatlar Paralelkenarın Köşe Noktalarının üçgeninin alanı hesaplanabilir.
ekseni) ve 0 noktasına başlangıç Koordinatlarının Bulunması
(orijin) noktası denir.
Üçgenin Ağırlık Merkezi
D(x 4 , y 4 )
C(x 3 , y 3 )
ABC üçgeninde kenarortaylarının
kesim noktası olan G(x 0 ,y 0 ) üçgenin
K(x 0 , y 0 )
ağırlık merkezinin koordinatlarıdır.
İki Nokta Arasındaki Uzaklık
y A(x1,y1) B(x 2 , y 2 )
B(x2,y2) Köşe koordinatları A(x1,y1 ),

y2 G(x0 ,y 0 ) noktasının koordinatları;
B(x 2 ,y 2 ), C(x 3 ,y 3 ) ve D(x 4 ,y 4 )
d
y2−y1 A(x1,y1)
A(x1,y1) olan
y1
C
x2−x1 Ayrıca [ AC] ve [DB ] köşegenleri
x F 2k F
x1 x2 birbirlerini orta noktalarında
kestiklerinden AK = KC ve G(x 0 ,y 0 )
k
DK = BK dır. Yani K kesim noktası
Analitik düzlemde A(x1,y1 ) ve B(x 2 ,y 2 ) H C(x 3 , y3 )
hem [ AC] hem de [DB ]
B(x 2 ,y 2 ) noktaları arasındaki uzaklığı köşegenlerinin orta noktasıdır. x1 + x 2 + x 3 y1 + y 2 + y 3
x0 = ve y0 =
AB = d biçiminde gösterelim. ABC x + x3 x2 + x 4 3 3
x0 = 1 =
dik üçgeninde pisagor teoremi 2 2
uygulanırsa; y1 + y 3 y 2 + y 4 olarak bulunur.
y0 = =
2 2
2 2 2
AB = AC + BC x1 + x3 = x 2 + x 4 ve y1 + y3 = y 2 + y 4
⇒ d = (x 2 − x1 ) + (y 2 − y1 )
2 2 2
eşitlikleri yazılabilir.
⇒ d = (x 2 − x1 )2 + (y 2 − y1 )2 dir.
47
Dik koordinat sisteminde Dik koordinat sisteminde A(k,5) Dik koordinat sisteminde A(2, −1),
y noktasının x eksenine, B( −1,t) B(k,1) noktaları arasındaki uzaklık 2
A(x, ) noktası III. bölgededir.
x noktasının y eksenine uzaklıkları birimdir.
Buna göre B(x ⋅ y, x) hangi toplamı kaç birimdir? Yukarıda verilenlere göre k kaçtır?
bölgededir? ÇÖZÜM Cevap : 6 ÇÖZÜM Cevap : 2
ÇÖZÜM Cevap : III.bölge
Dik koordinat sisteminde

A(k − 2,t + 5) noktası III. bölgededir.
Buna göre k + t nin alabileceği en
büyük tam sayı değeri kaçtır? y
ÇÖZÜM Cevap : −4 y A(5,12)
A(4,6)
x
B O C
x
O B
A(5,12) ve BO = OC dir.
Yukarıda verilenlere göre BC kaç
[OA ] ⊥ [ AB],ve A(4,6) dır.
cm dir?
Yukarıda verilenlere göre B
noktasının koordinatları toplamı ÇÖZÜM Cevap : 26
kaçtır?
ÇÖZÜM Cevap : 13
Dik koordinat sisteminde A(3,7)

noktası ile B( −1,4) noktası
arasındaki uzaklık kaç birimdir?
ÇÖZÜM Cevap : 5
48
Analitik Geometri
Dik koordinat sisteminde Köşe koordinatları A( −1,5), B(4,1) y

A(2, −1) ve B(7,9) noktalarını ve C(2, −1) olan ABCD paralel
AC 2 kenarında verilenlere göre D
= oranında içten bölen C köşesinin koordinatları
CB 3 A(0,6) D
aşağıdakilerden hangisidir?
noktasının koordinatları toplamı
kaçtır? ÇÖZÜM Cevap : ( −3,3)
ÇÖZÜM Cevap : 7 O B(8,0)

Dik koordinat sisteminde A(0,6) ,
B(8,0) ve 3 AD = DB dir.
Yukarıda verilenlere göre taralı alan
kaç birimkaredir?
ÇÖZÜM Cevap : 6
Köşe koordinatlar A( −3,7), B(3,0)

ve C( −6, −4) olan ABC üçgenini
alanı kaç birim karedir?
87
ÇÖZÜM Cevap :
2

A(2, −1) ve B(7,9) noktalarını
AC 2 A( −1, −3)
= oranında dıştan bölen C D
CB 3
noktasının koordinatları toplamı
kaçtır?
ÇÖZÜM Cevap : −29
B C(3,5)
ABCD karesinde
A( −1, −3) ve C(3,5) dir.
Köşe koordinatları A(2,5), B(4, −2) ,
C(x, y) olan ABC üçgeninin ağırlık kaç birim karedir?
merkezinin koordinatları G(4, −9)
ÇÖZÜM Cevap : 40
dur.
Yukarıda verilenlere göre x + y
toplamı kaçtır?
49
Analitik Geometri
DOĞRUNUN ANALİTİK Denklemi Bilinen Doğrunun Eğimi İki Noktası Bilinen Doğru Denklemi
İNCELENMESİ
y = mx + n y
Eksenleri Kestiği Noktaları Bilinen şeklinde verilen bir doğrunun eğimi

Doğrunun Eğimi x’in katsayısı olan B(x 2 ,y 2 )
m dir.
Dik koordinat sisteminde eksenleri P(x,y) A(x1, y1)
kestiği noktaları bilinen doğruların Örneğin; y = 2x − 1 doğrusunun
eğimi aşağıdaki gibi hesaplanabilir. eğimi m = 2 dir. O x
y y
d
α x A(x1,y1 ), B(x 2 ,y 2 ) noktalarından
2 0 α 3 geçen d doğrusunun denklemini
α
ϑ Doğrunun Grafiğinin Çizimi bulalım.
0 3 x −2
d Bir doğrunun denklemi biliniyor ve P(x,y) noktası d doğrusu üzerinde
grafiği çizilecekse, doğrunun geçmiş herhangi bir nokta olmak üzere
doğrunun eğimi:
olduğu iki nokta bilinmelidir. Bunun
−2 y 2 − y1
tan α = − tan ϑ = tür. için öncelikle x = 0 değerine karşılık y mAB =
3 x 2 − x1
değeri ve y = 0 değerine karşılık x
değeri bulunur. Elde edilen (0,y) ve ⎛ iki noktası bilinen ⎞
doğrunun eğimi: ⎜ ⎟
(x,0) noktaları doğrunun eksenleri ⎝ doğrunun eğim formülünden ⎠
2
tan α = tür. kestiği noktalardır. Bu noktalar
3 eğimi mAB olan ve P noktasından
eksende belirlenip bir doğru ile
birleştirilerek verilen doğrunun grafiği geçen doğrunun denklemini biliyoruz.
y y
d çizilmiş olur.
α
d (y − y 2 ) = mAB (x − x 2 )
−3 ϑδ 0 x 3 y 2 − y1
y − y2 = (x − x 2 )
x 2 − x1
−2 α
−2 0 x Doğrunun Denklemleri
y − y2 x − x2
= elde edilir.
2 Eğimi ve Bir Noktası Bilinen y 2 − y1 x 2 − x1
tan α = − tan δ = − Doğrunun Denklemi
3
3 y
tan α = d
2 Eksenleri Kestiği Noktaları
A(x1,y1) Bilinen Doğrunun Denklemi
y
B(x,y)
α d
x
B(0,b)
İki Noktası Bilinen Doğrunun Eğimi
b
y
d A(x1,y1 ) noktasından geçen ve eğimi A(a,0)
y2 B(x2,y2 ) x
m olan d doğrusunun denklemini
A(x1, y1) a
y2 − y1 bulalım;
α
y1
x1 − x2 B(x,y) noktası d doğrusu üzerinde
α herhangi bir nokta olmak üzere; d doğrusu x-ekseni A(a,0)
x1 x2 x
d doğrusunun eğimini bulmak için noktasında ve y-eksenini B(0,b)
yeterli olan doğru üzerinden iki noktayı noktasında kesiyorsa
biliyoruz. x y
A(x1,y1 ) ve B(x 2 ,y 2 ) noktaları d + = 1 olarak elde edilir.
doğrusu üzerinde ve d doğrusunun y − y1 a b
O halde eğim = = m olur. İçler
eğimi m ise; x − x1
y 2 − y1 dışlar çarpımı yapılırsa A(x1,y1)
m= dir.
x 2 − x1 noktasından geçen eğimi m olan
doğrusunun denklemi
y − y1 = m(x − x1 ) şeklinde bulunur.
50
Doğrunun Parametrik Denklemi İki Doğrunun Birbirine Göre Bir Noktanın Bir Doğruya Olan
Durumları Uzaklığı
Analitik düzlemde bir doğrunun
denklemi yazılırken x ve y gibi farklı iki (Paralelliği ve Dikliği)
y
değişken kullanılır. Doğrunun
denklemindeki değişken sayısını Paralellik
azaltmak için yazılan denkleme P(x0 , y0 )
parametrik denklem denir. İki doğru birbirine paralel ise eğimleri h
birbirine eşittir.
H
d1 ve d2 doğrularının eğimleri
x
sırasıyla m1 ve m2 olsun.
Özel Doğrular Yani d1 // d2 ( d1 ile d2 paralel ise) d1 : ax + by + c = 0
m
=
m
dir.
2
Başlangıç (Orijin) Noktasından P(x 0 ,y0 ) noktasının
Geçen Doğrular
d1 : ax + by + c = 0 doğrusuna olan
Diklik
Denklemi y = mx biçiminde olan
uzaklığı PH = h ise;
doğrular başlangıç noktasından İki doğru birbirine dik ise eğimleri
y
=
x
geçen doğrulardır. m = 1 için çarpımı −1 dir.

doğrusuna I. açıortay doğrusu ve A( −2,3) 2x + y − 4 = 0
y
=
-
x
d1 ve d2 doğrularının eğimleri
m = −1 için doğrusuna II.
sırasıyla m1 ve m2 olsun. C
açıortay doğrusu denir.
H
( d1 doğrusu ile d2 doğrusu birbirine
Eksenlere Paralel Doğrular B
dik ise) d
y
m1 ⋅ m2 = −1 dir.
ax0 + by 0 + c
PH = h = şeklinde
y=a a 2 + b2
bulunur.
İki Doğrunun Kesim Noktası

O y=0 x
y Paralel İki Doğru Arasındaki
d2 : a2 x + b2 y + c 2 = 0
Uzaklık
x =b
K
y0 d1 : a1x + b1y + c1 = 0
x=0
D
x-eksenine paralel doğruların h d2 : a2 x + b2 y + c 2 = 0
y
=
a
x0 x
denklemi şeklindedir. y = a A
d1 : a1x + b1y + c1 = 0
h C
şeklindeki doğrunun denklemini
y = 0x + a şeklinde yazacak olursak,
B
x’in katsayı eğim olacağından y = a d1 ile d2 doğrularının kesim noktası
şeklindeki doğruların eğimi sıfırdır. d1 ... a1x + b1y + c1 = 0 ⎫⎪ denklemleri ile verilen d1 ve d2
K(x0 ,y0 ) dir. K(x0 ,y0 ) noktası her iki ⎬
d2 ... a2 x + b2 y + c 2 = 0 ⎪⎭ doğruları için
Özel olarak y = 0 doğrusu x-eksenini doğrunun üzerinde olduğundan
verir. denklemleri sağlar.
d1 // d2 olsun
y-eksenine paralel doğruların Yani K(x 0 ,y 0 ) ∈ d1 ve
x
=
b
denklemi şeklindedir. x = b K(x 0 ,y 0 ) ∈ d2 dir. Böylece K kesim d1 // d2 olduğundan d1 doğrusunun

şeklindeki doğrunun denkleminde
noktasının koordinatları; eğimi d2 doğrusunun eğimine eşittir.
y’nin katsayısı 0 olduğundan doğrunun
eğimi ∞ olarak kabul edilir. a1x + b1y + c1 = 0 ⎫⎪
⎬ iki bilinmeyenli a1 b1
Özel olarak x = 0 doğrusu y-eksenini a2 x + b2 y + c 2 = 0 ⎪⎭ Yani d1 // d2 olduğundan = dir.
a2 b2
verir.
denklem sistemi çözülerek bulunur. Bu
tür denklemlere doğrusal denklem O halde d1 ve d2 doğruları
sistemi denir. arasındaki uzaklık her zaman sabittir.
A
d1 : ax + by + c1 = 0
h
d2 : ax + by + c 2 = 0
B
c1 − c 2
h= dir.
a2 + b 2
51
Analitik Geometri
Dik koordinat sisteminde verilen Dik koordinat sisteminde

2x − 3y + 5 = 0 doğrusunun eğimi y 2x + 3y − 5 = 0 doğrusu ile
kaçtır? d (k + 1)x − 4y + 7 = 0 doğrusu
2 birbirine dik olduğuna göre k
ÇÖZÜM Cevap : kaçtır?
3 4
O ÇÖZÜM Cevap : 5
x
−3
Dik koordinat sisteminde verilen

d doğrusunun denklemini
bulunuz?
ÇÖZÜM Cevap : 4x − 3y + 12 = 0
Dik koordinat sisteminde verilen

A(2, −1) ve B(4,3) noktalarından
geçen doğrunun eğimi kaçtır?
ÇÖZÜM Cevap : 2
7x − 8y − 1 = 0 ve
2x + 4y + 17 = 0 doğrularının
kesim noktasının y eksenine
uzaklığı kaç birimdir?
ÇÖZÜM Cevap : 3

A( −3,5) , B(1, 3) ve C(2, k)
noktaları aynı doğru üzerinde
Dik koordinat sisteminde A(4,5) olduklarına göre k kaçtır?
1 5
noktasından geçen ve eğimi ÇÖZÜM Cevap :
2 2
olan doğrunun denklemini
bulunuz?
ÇÖZÜM Cevap : 2y − x − 6 = 0
y
d1
4
A
2
B C
x
−3 5
d2
Dik koordinat sisteminde kesişen

Dik koordinat sisteminde A( −2,k) noktası 2x + 5y + 14 = 0 d1 ve d2 doğruları şekildeki
3x − 5y + 1 = 0 doğrusuna paralel
doğrusu üzerinde ise k kaçtır? gibidir.
ve A( −1,1) noktasından geçen
ÇÖZÜM Cevap : −2 Yukarıda verilenlere göre A
doğrunun x eksenini kestiği noktasının x eksenine uzaklığı
noktanın apsisi kaçtır? kaç birimdir?
8 32
ÇÖZÜM Cevap : − ÇÖZÜM Cevap :
3 11
52
Simetri
Noktanın Simetriği y=b Doğrusuna Göre Simetriği Doğrunun Simetriği
Yani A(x1,y1) noktasının y = b x-Eksenine Göre Simetriği

x-Eksenine Göre Simetriği
doğrusuna göre simetriği d : ax + by + c = 0 doğrusunun x-
B(x1,2b − y1) dir.
A(x1,y1) noktasının x-eksenine eksenine göre simetriği
göre simetriği olan nokta d1 : ax − by + c = 0 dır. Sadece y nin
Örneğin;
B(x1, − y1) dir. katsayısının işareti değişir.
A( −2,1) noktasının y = −2 göre
Örneğin;
simetriği B( −2, −5) dir. Örneğin;
A( −5,7) noktasının x-eksenine göre 2x − y − 5 = 0 doğrusunun x-
simetriği olan nokta A( −5, −7) y=x Doğrusuna Göre Simetriği eksenine göre simetriği
noktasıdır. Buradan A(x1,y1) noktasının y = x 2x + y − 5 = 0 bulunur.
doğrusuna göre simetriğinde
koordinatlar aralarında yer y-Eksenine Göre Simetriği
değiştirirler. Yani A(x1,y1)
y-Eksenine Göre Simetriği d: ax + by + c = 0 doğrusunun y-
noktasının y = x doğrusuna göre eksenine göre simetriği;
A(x1,y1) noktasının y-eksenine simetriği B(y1,x1) noktasıdır. d1 : −ax + by + c = 0 dır. Sadece x in
göre simetriği olan nokta katsayısının işareti değişir.
Örneğin;
B( − x1,y1) dir.
A(2, −1) noktasının y = x
Örneğin;
Örneğin; doğrusuna göre simetriği B( −1,2)
noktasıdır. 3x + 4y − 1 = 0 doğrusunun y-
A( −5,7) noktasının y-eksenine göre eksenine göre simetriği
simetriği olan nokta A(5,7) y=-x Doğrusuna Göre Simetriği −3x + 4y − 1 = 0 bulunur.
noktasıdır.
A(x1,y1) noktasının y = − x
Orijine Göre Simetriği
doğrusuna göre simetriği
alındığında koordinatların hem d : ax + by + c = 0 doğrusunun orijine
yerleri hem de işareti değişir. Yani göre simetriği
A(x1,y1) noktasının y = − x
d1 : −ax − by + c = 0
Orijine Göre Simetriği B( − y1, − x1) noktasıdır. ⇒ ax + by − c = 0 bulunur.
A(x1,y1) noktasının orijine göre

Örneğin;
simetriği B( − x1, − y1) dir. Örneğin;
A( −5,7) noktasının y = − x
2x + 3y − 4 = 0 doğrusunun orijine
Örneğin;
doğrusuna göre simetriği B( −7,5)
noktasıdır. göre simetriği 2x + 3y + 4 = 0
A( −2,1) noktasının orijine göre bulunur.
simetriği B(2, −1) dir.
y=x ve y=-x Doğrularına Göre
Bir Noktanın Başka Bir Noktaya Simetriği
Göre Simetriği
• ax + by + c = 0 doğrusunun
A(x1,y1) noktasının B(a,b)
x=a Doğrusuna Göre Simetriği
y = x doğrusuna göre
noktasına göre simetriği simetriği;
Yani A(x1,y1) noktasının x = a C(2a − x1, 2b − y1) olarak elde edilir.
bx + ay + c = 0 dır. Sadece x’in
ve y’in katsayısı değişir.
B(2a − x1, y1) dir.
Örneğin; • ax + by + c = 0 doğrusundan
Örneğin; A( −2,1) noktasının y = − x doğrusuna göre
B(3,4) noktasına göre simetriği simetriği; −bx − ay + c = 0 dır.

A( −2,1) noktasının x = 3 göre
C(8,7) noktası olur. Yani bx + ay − c = 0 dır. x in ve
simetriği B(8,1) dir.
y in katsayısı değişirken c
sabiti de işaret değiştirir.
53
Dik koordinat sisteminde A(4, −1) Dik koordinat sisteminde 3x − 2y + 7 = 0 doğrusunun
noktasının x eksenine göre (k − 2)x + (1 − k)y + 6 = 0 x + y = 0 doğrusuna göre
simetriği B, A noktasının orjine doğrularının geçtiği sabit simetriği olan doğrunun denklemi
göre simetriği C noktaları noktanın y = − x doğrusuna göre nedir?
olduğuna göre B ile C noktaları simetriğini bulunuz?
arasındaki uzaklık kaç birimdir? ÇÖZÜM Cevap : 2x − 3y + 7 = 0
ÇÖZÜM Cevap : ( −6, −6)
ÇÖZÜM Cevap : 8
Dik koordinat sisteminde 4x + 3y − 8 = 0 doğrusunun

y = 3x − 2 doğrusunun
A(3, −2) noktasının y = x A(2,m + 2) noktasına göre
doğrusuna göre simetriği B, B y = 3x + 2 doğrusuna göre
simetriği yine kendisi olduğuna
noktasının x = 2 doğrusuna göre simetriği olan doğru göre, m kaçtır?
simetriği C noktası olduğuna A(k + 2,k − 2) noktasından
göre C noktasının koordinatlarını geçtiğine göre, k kaçtır? ÇÖZÜM Cevap : −2
bulunuz?
ÇÖZÜM Cevap : (6,3)
54
Katı Cisim
PRİZMA
2. Özellik:
Silindir
Paralel iki eş kapalı şeklin karşılıklı
elemanlarının birleştirilmesiyle H a G Dikdört
genler Tabanları daire biçimindeki
oluşan cisme prizma denir. c c
D a C prizma prizmalara dairesel silindir denir.
H G
sının
b b b b açık Ana doğru
a
Prizmanın taban yüzeylerinin kenar şeklini Daire
E cA Bc F O
O
uzunluklarına taban ayrıtları denir. c a c çizerse h
E F k yükseklik h
Prizmalar taban yüzeylerine göre b b yükseklik
isimlendirilirler. Dikdört r
H a G O
daire r
genler O
Örneğin, prizmasında karşılıklı yüzeyler yarıçapı
Taban yüzeyi üçgen ise üçgen paralel ve eştir. O halde (Dik dairesel silindir) (Eğik
prizma, kare ise kare prizma gibi … dikdörtgenler prizmasının alanı dairesel silindir)
A = 2(a ⋅ b + b ⋅ c + a ⋅ c) dir.
C′ D′ C′ Silindirin hacmi taban alanı ile
A′ B′ D′ C′ yüksekliğin çarpımına eşittir. O
A′ B′ halde taban yarıçapı r yüksekliği h
A′ B′ 3. Özellik: Dikdörtgenler
olan silindirin hacmi
C prizmasının yüzeylerini oluşturan
D C
C D dikdörtgenlerin köşegenlerine
A B A B Hacim = V = π ⋅ r 2 ⋅ h dir.
A B yüzey köşegeni denir.
Üçgen Kare Dikdörtgen
prizma prizma prizma Dikdörtgenler prizmasında üç farklı
uzunlukta yüzey köşegeni vardır. Bir dairesel silindirin yanal alanı,
Bunların uzunlukları (ayrıtları) a, b, taban çevresi ile yüksekliğinin
Bir prizmanın c olmak üzere çarpımına eşittir.
Hacmi: V a2 + b2 , a2 + c 2 , b2 + c 2 dir.
O2 C O2
D
Taban Alanı. A D
r C
Yüksekliği: h h
4. Özellik: Bir dikdörtgensel 2πr
h
olmak üzere prizmanın birbirine en uzak iki
r A O1 B
köşesini birleştiren doğru parçasına A O1 B
r
Hacim = Taban alanı x yükseklik cisim köşegeni denir. Cisim
köşegeninin uzunluğu e olan a, b, c Taban yarıçapı r ve yüksekliği h
V = A ⋅ h dır. ayrıtlarına sahip dikdörtgenler olan dairesel silindirin:
prizmasında e = a2 + b2 + c 2 dir. Yanal Alanı = 2πr ⋅ h
Tüm Alanı = 2πr 2 + 2πrh dir.

Küp
Dikdörtgenler Prizması Bütün ayrıtlarının uzunlukları

birbirine eşit olan dikdörtgenler
Taban yüzeyleri dikdörtgen olan prizmasına küp denir. Bir ayrıtının
prizmaya dikdörtgenler prizması uzunluğu 1 birim ise bu küpe birim
denir.
küp denir.
Yüzey alanı 150 cm2 olan küpün
Özellikleri Bir ayrıtı a olan küpün hacmi kaç cm3 tür?
D′ C′ ÇÖZÜM Cevap : 125
1. Özellik: Hacmi = V = a3
A′
B′ Alanı = A = 6a 2
Ayrıtları a, b a
H G
ve c olan
dikdörtgenle C
E F D a
c r
prizmasının A a B
hacmi
D C
b V = a⋅b ⋅c
A a B dir.
Yüzey köşegeni = BC′ = a 2 olarak
Cisim köşegeni = BD′ = a 3
bulunur.
55
Yüzey köşegenini uzunluğu 4 2 Aı Dı
cm olan küpün cisim köşegeni kaç Aı Dı
E
cm dir? A D
ÇÖZÜM A
Cevap : 4 3 D Cı
9
Bı
B ı 6
Cı B 6 3 C
Köşeleri,
ı ı ı ı
B C A,B,C,D, A ,B ,C ,D olan şekildeki
Köşeleri A, B, C, D, A ,B ,C ,D olan
ı ı ı ı dikdörtgenler prizmasında
şekildeki küpte
ı
BB = 6 cm,
AE = EA = 2 cm dir.
ı
BC = 6 3 cm ve DC = 9 cm dir.
Yukarıda verilenlere göre EC kaç ı
Yukarıda verilenlere göre DB kaç
cm dir? cm dir?
Aı Dı
A D
Cı
Bı
B C
ı ı ı ı
Köşeleri A,B,C,D, A ,B ,C ,D olan
Taban
küpün bir ayrıtı 3 2 cm dir. A D yarıçapı 5
Δ
cm olan dik
Yukarıda verilenlere göre A(A ı BD) silindirde
2 DO = 13 cm dir.
kaç cm dir?
13
ÇÖZÜM Cevap : 9 3 Aı Dı
A D
K B O C Yukarıda
verilenlere
8
Bı Cı göre silindirin hacmi kaç cm tür?
3
12
B 15 C ÇÖZÜM Cevap : 300π
ı ı ı ı
Köşeleri A,B,C,D, A ,B ,C ,D olan
dikdörtgenler prizmasında
DC = 8 cm, BBı = 12 cm ve
BC = 15 cm dir.
Dikdörtgenler prizmasının farklı Yukarıda verilenlere göre
2 2
yüzlerinin alanları 48 cm , 40 cm BK + KDı toplamının en küçük
2
ve 30cm dir. Bir ayrıtının uzunluğu 6 cm
değeri kaç cm dir?
Yukarıda verilenlere göre yüksekliği 10 cm olan düzgün
dikdörtgenler prizmasının hacmi altıgen prizmanın hacmi kaç cm
3
kaç cm tür? tür?
56
Katı Cisim
PİRAMİT Dik Koninin Alanı KÜRE
Bir çokgensel bölgenin içinde T T Uzayda sabit bir noktadan eşit

bulunduğu düzlemin dışındaki sabit α uzaklıkta bulunan noktaların
bir T noktası ile çokgensel bölgenin A kümesine küre denir.
köşelerinden geçen doğruların A A
oluşturduğu yüzeye piramidal h
A
Bu sabit noktaya kürenin merkezi,
A sabit uzaklığa kürenin yarıçapı
yüzey; oluşan üçgensel bölgelerle A B
B
çokgensel bölgenin sınırladığı O r
r denir.
cisme piramit denir. O
Bir piramidin hacmi; taban alanı ile Dik koninin yanal alanı; yarıçapı A ,
yüksekliğinin çarpımının üçte birine yay uzunluğu 2πr ve merkez açısı
B O R A
eşittir. α olan bir daire dilimdir.
Yani; Yanal Alan: π ⋅ r ⋅ A
Taban Alanı x Yükseklik
V= tür.
3 Tüm Alan: π ⋅ r 2 + π ⋅ r ⋅ A şeklinde
bulunur. Buradan yarıçapı R olan kürenin
4 3
Düzgün Piramit Hacmi: V: πR
3
Tabanı düzgün bir çokgen ve
yüksekliği tabandaki çokgenin Alanı: A: 4πR2 dir.
ağırlık merkezine çizilen piramide Kesik koni;
düzgün piramit denir.
kesik piramidin özelliklerini sağlar.
Kesit Alan
(i) Düzgün piramidin yan yüzleri
T T
birbirine eş ikizkenar Dönel Silindir
üçgenlerdir. E v
hı F
(ii) Düzgün piramidin yan S Bir dikdörtgenin bir kenarı etrafında
C D h 360° döndürülmesiyle oluşan
ayrıtlarının uzunlukları birbirine O
2 r2 C 4S D
eşittir. cisimlere dönel silindir denir. Dik
(iii) Düzgün piramidin yan yüz A O r1 B A 9S B dairesel silindirlere dönel silindirler
1
yükseklikleri birbirine eşittir. de denir.

Dik koni yatayla paralel a
ABCD kare
T olacak şekilde bir
(T,ABCD) b
bir düzgün düzlemle kesilirse O2 b
0 a 0
piramit ise merkezli r2 yarıçaplı daire
D C TA = TD = TB = TC
elde edilir. Üstteki koninin
dir. H,
yüksekliği h′ ve büyük Bir dik yamuğun kenarları
K ABCD
H koninin yüksekliği h olmak etrafında döndürülmesi:
karesinin
A B ağırlık r h′
üzere 2 = dır. (i)
merkezidir. r1 h
Dik koni yatayla paralel A D
TH → piramidin yüksekliği
eşit aralıklarla düzlemlerle
kesilirse arakesit
TK → yan yüz yüksekliğidir.
alanları S, 4S, 9S … C
B
TAB, TBC, TDC, TAD üçgenleri eş
Hacimleri V, 7V, 19V...
ikizkenar üçgenleridir ve ABCD dik yamuğu [ AB ] etrafında
2 HK = AB dir. şeklindedir.
döndürülüyor.
(ii)
A D
O halde
3 3
Küçük koninin hacmi ⎛ r2 ⎞ ⎛ h′ ⎞
= ⎜ ⎟ = ⎜ ⎟ tür.
Büyük koninin hacmi ⎝ r1 ⎠ ⎝ h ⎠ B C
57
ABCD dik yamuğu [BC] etrafında
döndürülüyor.
Merkezinden 12 cm uzaklıkta bir
A 3 D düzlemle kesilen kürenin kesit
(iii)
dairesinin alanı 25π cm2 olduğuna
göre, kürenin kesilmeden önceki
10
yüzey alanı kaç cm2 dir?
A D
B 9 C
ABCD dik yamuk
B C
AD = 3 cm, AB = 10 cm,
ABCD dik yamuğu [ AD] etrafında
BC = 9 cm dir.
döndürülüyor.
Yukarıda verilenlere göre ABCD
yamuğunun [BC] etrafında 360°
döndürülmesiyle meydana gelen
cismin hacmi kaç cm3 tür?
A
10
B C
O
6
Ana doğrusunun uzunluğu 10 cm olan
dik silindirde OC = 6 cm dir.
Yukarıda verilenlere göre koninin

hacmi kaç cm3 tür?
Yarıçapı 6 cm olan kürenin hacmi

A
kaç cm3 tür?
ÇÖZÜM Cevap : 288π 17

8
A
[BC] çaplı
dik koni,
•
[DE] çaplı B C
daireyle
V1 kesiliyor.
D E Dairelerin ABC dik üçgeni BC kenarı etrafında
16
alanları 16 360o döndürülmesiyle elde edilen
V2 2
cm ve cismin hacmi kaç cm3 tür?
B 36 C 2
36 cm
V1 ve V2 bulundukları bölgelerin
hacimleridir.
V1
Yukarıda verileneler göre oranı
V2
kaçtır?
8
ÇÖZÜM Cevap :
19
58
Not Alınız...
Not Alınız...
Not Alınız...
Not Alınız...

Geometridersizleme

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Geometridersizleme

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

GENEL YETENEK

Geometri Ders İzleme Defteri

Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.

7. Baskı: 2020, Ankara

Yayın - Proje: Nilay Balin

Baskı: Vadi Grup Basım A.Ş.

Yayıncı Sertifika No: 36306

Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay/ANKARA

AÇI: Yani; Kesişen d1 ve d2 doğrularında

5.İki iç açıortayın oluşturduğu açı;

ABC üçgeninde α, β, δ üçgenin iç ABC üçgen B, A, D noktaları

açıortaylarının oluşturduğu açı T

α '+ β '+ δ ' = 360o

3.Bir üçgende bir dış açının ölçüsü

ÇÖZÜM Cevap : 70 ÇÖZÜM Cevap : 180

ÇÖZÜM Cevap : 115

80° Yukarıda verilenlere göre

DİK ÜÇGEN: KENAR UZUNLUKLARINA AÇILARINA GÖRE ÖZEL DİK

üçgendir. [ AB ] ve [BC] dik kenarlar, A

k =1 k=2 k=3 60° 30°

k =1 k=2 k =3 c. (15-75-90) Üçgeni:

2a Hipotenüse ait yükseklik, hipotenüsün

f. Mübarek Üçlü: d. (30-30-120) Üçgeni:

b. Dik Kenar Bağıntısı 30o 30o

120o nin karşısındaki kenar uzunluğu

İKİZKENAR ÜÇGEN: Buradan yüksekliklerin kesim 5. Özellik:

ha  hb  hc ,nA  nB  nC ,Va  Vb  Vc dir.

Yani; ABC eşkenar üçgeninde

ALAN BAĞINTILARI 2. Özellik: Yukarıda verilen özellikte

Üç kenarının uzunluğu bilinen üçgenin

Yani; ABC üçgeninde [ AD], [BC] na Va

Yani; D, E, F noktaları sırasıyla [ AB], B D C ABC üçgen

ÇÖZÜM Cevap : 10 ÇÖZÜM Cevap : 2 26

KENAR ORTAYIN BÖLDÜĞÜ

Yukarıda verilenlere göre taralı

BENZERLİK Temel Orantı c a

ABC ile DEF üçgenlerinde

Δ Δ [ AE] ∩ [BD] = {C} C olmak üzere ABC ∼ DEF ise

Birbirine Yani ABC ∼ DEF ise

ÇÖZÜM Cevap : 15 kaç cm dir?

ÇÖZÜM Cevap : 192

AÇI – KENAR BAĞINTILARI Geniş Açılı Üçgende

Açı – Kenar Bağıntıları arasındadır.

Bir üçgenin herhangi bir kenarının

Çokgende ardışık iki kenarın Düzgün Çokgen Δ

Bütün kenar C H D C D ÇÖZÜM Cevap : 16

Ç(ABCDEF) = 6a dır. ÇÖZÜM Cevap : 63

Bir düzgün altıgende en uzun

x  y  z  t  360° dir. Yukarıda verilenlere göre

Yani; ABCD dörtgeninde BE ile C

PARALELKENAR Paralelkenarın Alan Özellikleri Paralelkenarda Uzunluk İle İlgili

Paralelkenarda alan bir kenar ile o DC = b ise EF = a − b dir.

Ç(ABCD) = 2(a + b) dir.

4. Özellik: Köşegenleri dik kesişir.

[ AC] ∩ [BD] = {K} ise AK = KC ve A D

Bir açısı 90° olan paralelkenara A D ABCD A 8 E 1 D

c dik üçgeni bulunur. Öklid

Bir iç açısı 90° olan yamuğa dik

Taban uzunlukları eşit olan iki

Yukarıda verilenlere göre A(ABCD)

ÇÖZÜM Cevap : 64(1  3)

ÇEMBER 3. Teğet Kiriş Açı

Dış açı A O merkezli A p = 4α,