9.

HAFTA

YARATICI DRAMA

Öğr. Gör. Nesrin GEZİCİ

KBUZEM
Karabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
 Dramada Kullanılan Teknikler: Rol
Kartı
• Bu teknik, drama sürecinde canlandırma sürecine
başlayacak olan kişi ya da kişilere verilen,
canlandıracakları karakter ya da kimliklere ilişkin
bilgilerin yer aldığı; olay, başlama noktası, zaman ve
mekanı içeren özel bazı bilgilerin yer aldığı bir
metinden oluşturur. Rol kartlarında karakter
hakkında ayrıntılı bilginin aktarılması gerekir.

KBUZEM
Karabük Üniversitesi 2
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
 Rol Kartı
• Rol kartında dikkat edilecek özellikler:
• Rol kartlarında, sözgelimi iki kişi arasında geçen tek
bir öykü, her iki kişinin kendi açılarından anlatılır.
Anlatılan öyküde olay anı, başlangıç noktası ya da
sahnesi, zaman, mekan gibi ögelerin de ortak olması
önemlidir. Rol kartlarında karakter hakkında ayrıntılı
bilginin aktarılması gerekir.
• Canlandırmaya başlandığında bir rol kartında «sabah
mutfaktasınız» diye bir bilgi varsa, diğer rol kartında
«akşam oturma odasındasınız» gibi farklı mekanla ve
zamanlar olmamalıdır. KBUZEM
Karabük Üniversitesi 3
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
 Rol Kartı
• Rol kartında dikkat edilecek özellikler:
• Rol kartları okuyanın hemen üstlenebileceği açıklıkta
ve karşı tarafı suçlamadan yazılmalıdır. Bu tür bir
anlatım, rolü üstlenen kişinin rolü kolayca benimseyip
içselleştirmesini ve o karakterle empati kurmasını
kolaylaştırabilir.

KBUZEM
Karabük Üniversitesi 4
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
 Rol Kartı
• Rol kartında dikkat edilecek özellikler:
• Rol kartları, diyalogların yer aldığı tiyatro metinleri ya
da çekime hazır herhangi bir senaryo değildir.
Senaryo, sinema ve televizyonda bir filmin
çevrilmesine temel olan ya da bir televizyon
izlencesinin gerçekleştirilmesine kılavuz olmak üzere
hazırlanan metindir.

KBUZEM
Karabük Üniversitesi 5
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
 Rol Kartı
• Rol kartında dikkat edilecek özellikler:
• Kartlar, doğaçlama için gerekli ipuçlarını verir. Kartın
içeriği katılımcılara, doğaçlamaya başlamadan önce
gerekli bilgiyi sağlamalıdır. Katılımcılardan bu
bilgileri özümsemeleri istenir. Rol kartları,
doğaçlamalar sırasında her an başvurulan bilgi
kaynakları olmaktan öte, gerektiğinde yararlanılan
kaynaklar da olmalıdır.

KBUZEM
Karabük Üniversitesi 6
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
 Rol Kartı
• Rol kartında dikkat edilecek özellikler:
• Kartlar, katılımcıların sıkılmalarını ve çalışmanın
amacından uzaklaşmalarını önlemek için her kart aynı
çalışma kümesinde bir kez kullanılmalıdır.
• Doğaçlama belli bir sona gidebilir ya da sorun
oluştuğunda, eğitmen tarafından durdurulup
karakterin rolü sorgulaması sağlanabilir. Bu
çalışmalar bazı sahnelerin yeniden ele alınarak
genişletilmesini de sağlar.

KBUZEM
Karabük Üniversitesi 7
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
 Rol Kartı
• Rol kartında dikkat edilecek özellikler:
• Rol kartları, drama eğitmeninin bir dizi değişik rolü
birden tanıtmak için zaman kazanmak istediği
durumlarda yararlı olabilir.
• Ayrıca eğitmen, katılımcıların kendi rolleri dışındaki
rollerin ayrıntılarını bilmesini istemediği durumlarda
da kullanılır. Bu nedenle eğitmenin hazırladığı
kartların, kullanılmadan önce katılımcılar tarafından
görülmemelerine dikkat etmelidir.

KBUZEM
Karabük Üniversitesi 8
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
 Rol Kartı
• Rol kartında dikkat edilecek özellikler:
• Kartların, yararlı olması için grup üyelerinin tam
katılımı gereklidir.
• Özellikle küçük çocuklarla çalışırken, drama
çalışmalarının ilk evresinde, katılımcı öyküleme
yoluyla katılımcıları drama çalışmalarına katılmaya
yönlendirebilir. Öykü, katılımcıların beklenen
canlandırmayı yapabilmeleri için ağır ağır okunur ve
gerekli yerlerde aralar verilir.

KBUZEM
Karabük Üniversitesi 9
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
 Rol Kartı
• Rol kartında dikkat edilecek özellikler:
• Çalışma sürerken, katılımcılar kendilerini daha fazla
güvende hissedince, eğitmen kararı katılımcılara
gitgide daha fazla bırakabilir.
• Öykü akıcı hale gelince, bireylerin neler yapacağı ve
nasıl davranacağı bireylerin kararına bırakılabilir.
Örneğin A kişisi öyküyü okur, B kişisi canlandırır,
daha sonra roller değiştirilebilir.

KBUZEM
Karabük Üniversitesi 10
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
 Rol Kartındaki Kazanımlar
• Rol oynama ve doğaçlamanın temel ilkelerini
hatırlar.
• Rol kartı uygulamaları esnasında doğaçlamaların
haklı gerekçelerinin neler olduğunu ifade eder.
• Rol kartlarının özelliklerin kavrar.
• Dramada kullanılan teknikler üzerinde düşünür
ve rol kartının diğer tekniklerden farkını ifade
eder.

KBUZEM
Karabük Üniversitesi 11
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
 Rol Kartı Etkinliğindeki
Dramatik Süreç
• A. HAZIRLIK/ ISINMA
• 1. Etkinlik: (Çığlık Oyunu)
• Katılımcılar çember olur. Kafalarını yere eğerler.
Eğitmenin işareti ile katılımcılar kafalarını yerden
kaldırırlar, göz göze gelen katılımcılar yüksek
sesle çığlık atarlar ve oyundan çıkarlar.
Katılımcılar son iki kişi kalana kadar oyuna
devam ederler.

KBUZEM
Karabük Üniversitesi 12
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
 HAZIRLIK/ ISINMA
• 2. Etkinlik: (Kurnaz Tilki Oyunu)
• Katılımcılar çember olur. Katılımcıların gözleri
kapalıdır, eğitmen onlardan birini tilki olarak
belirler. Eğitmen tarafından güvenli bölge seçilir,
katılımcılar bu bölgenin karşısında dururlar ve
her bir katılımcı bu güvenli bölgeye geçmek ister.

KBUZEM
Karabük Üniversitesi 13
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
 HAZIRLIK/ ISINMA
• Katılımcılar “Kurnaz tilki neredesin?” diye
sorarlar, ilkinde tilki cevap vermez, yine aynı
soru sorulur, tilki istediği zaman bu soruya yanıt
verir: “Buradayım.” der ve yakalayabildiği kadar
katılımcıyı yakalar, yakalanan katılımcılar
oyundan çıkar. Katılımcılar güvenli bölgeye
giderken duruşundan şüphelendiği tilkiden uzak
durmaya çalışırlar. Eğitmenin her defasında
başka bir tilkiyi belirlemesiyle oyun oynanır, tek
kişi kalana kadar oyun sürer.
KBUZEM
Karabük Üniversitesi 14
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
 CANLANDIRMA
• B. CANLANDIRMA
• 3. Etkinlik:
• Katılımcılar A-B diye sayarak iki grup oluşturur.
Katılımcılara rol kartları verilir. A’lar rol kartında
Sevgi’ye dair bilgiler, B’lerin rol kartlarında
Barış’a ait bilgiler vardır. Sevgi’nin “Hoş geldin
hayatım.” demesiyle doğaçlama başlar ve rol
kartlarında yazanlardan hareketle doğaçlamalar
yapılır. Tüm katılımcıların doğaçlamaları
bittiğinde etkinlik sona erer.
KBUZEM
Karabük Üniversitesi 15
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
 Ara Değerlendirme

Ara Değerlendirme

Eğitmen:
• Rol kartlarında yazan özellikler nelerdir?

KBUZEM
Karabük Üniversitesi 16
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
 CANLANDIRMA
• 4. Etkinlik: Rol kartı
• Katılımcılar 1-2-3-4 diye sayar. 1’ler birer, 2’ler
birer, 3’ler ve 4’ler birer grup oluşturur. Grupların
her biri Sevgi ve Barış’la ilgili durum üzerine
canlandırmalarını gerçekleştirir. 1’ler Sevgi’nin
ailesinin bu duruma bakışını, 2’ler Barış’ın
ailesinin bu duruma bakışını, 3’ler Sevgi’nin bu
olaydan sonra gördüğü rüyayı, 4’ler Barış’ın bu
olaydan sonra gördüğü rüyayı canlandırır.

KBUZEM
Karabük Üniversitesi 17
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
 CANLANDIRMA
• 5. Etkinlik:
• Katılımcılardan iki gönüllü seçilir. Bir katılımcı
A, diğeri B olur. A Alper, B onun babası
Ekrem’dir, iki kişiye de rol kartları verilir.
Ekrem’in “Hadi bakalım birlikte kahve içelim.”
demesiyle doğaçlama başlar, iki katılımcı rol
kartlarındaki durumlarına göre doğaçlamalarını
yapar ve bitirirler.

KBUZEM
Karabük Üniversitesi 18
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
 DEĞERLENDİRME
• C. DEĞERLENDİRME
• 8. Etkinlik:
• Rol kartı ile dramatik durum arasında fark var
mıdır?
• Rol kartı nasıl yazılmalı, neler olmalı, özellikleri
nelerdir?
• Rol kartında haklı gerekçe ne demektir?

KBUZEM
Karabük Üniversitesi 19
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
 Kaynakça
• Yayla Ceylan, Ş., Erbay, F., Özyürek, A. (2010).
Okul Öncesi Eğitimde Dramatik Etkinliklerden
Dramaya Teoriden Uygulamaya, (Ed. Esra
Ömeroğlu), Eğiten Kitap, Ankara.
• Yayla Ceylan, Ş. (2011). Okulöncesi Çocuk ve
Drama, Okul Öncesi Çocuk ve…., (Ed.
Ormanlıoğlu, M.; Karadeniz, G.), Nobel
Akademik Yayıncılık, Ankara.

KBUZEM
Karabük Üniversitesi 20
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
 Teşekkür Ederim

Sağlıklı ve mutlu bir hafta

geçirmeniz temennisiyle, iyi
çalışmalar dilerim…

KBUZEM
Karabük Üniversitesi 21
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi