Elektroterapi

Dr.Funda Atamaz Çalış

Giriş
• Atom bilinen evrendeki tüm maddenin kimyasal ve fiziksel niteliklerini
taşıyan en küçük yapıtaşıdır
• Bir atomda, çekirdeği saran negatif yüklü bir elektron bulutu vardır
• Çekirdek pozitif yüklü protonlar ve yüksüz nötronlardan oluşur
• Atomdaki proton sayısı elektron sayısına eşit olduğunda atom
elektriksel olarak yüksüzdür
• Elektron ve proton sayıları eşit değilse bu parçacık iyon olarak
adlandırılır, elektron fazlası varsa negatif yüklü, elektron eksikliği
varsa pozitif yüklü olarak kabul edilir
• A cisminin elektrik yükü B cisminin elektrik yükünden fazla ise A’dan
B’ye doğru bir akım oluşur, buna elektrik akımı adı verilir
• Ancak A dan B ye doğru bu akımın olabilmesi için pil gibi üreteçten
iletken bir araç sayesinde olması gerekir
Elektrik akımı (I)
1. Doğru akım
2. Alternatif akım
I. Alçak frekanslı akımlar
II. Orta frekanslı akımlar
III. Yüksek frekanslı akımlar
Doğru akım (Direct current)
Eski kaynaklarda: Galvanik akım
• Aynı yönde, aynı şiddette akan elektrik akımı

This Photo by Unknown author is licensed under CC

BY-SA.

• Dinamolar, piller, akü ve bataryalardan elde edilir.

Ayrıca şebeke akımı, adaptör denen cihazlarla
düzgün doğru akıma dönüştürülmektedir
Doğru akım (Direct current)
Etkileri
I. Fiziko-kimyasal etkiler
1. Elektrolitik etki: İçinden doğru akım geçirilen
eriyiklerdeki iyonların ayrışması, iyonların belli
yönlere hareketi
2. İyontoforez: iyonların deriden verilmesi
II. Vazomotor etkiler
III. Kas kasılması
IV. Duyu sinirleri üzerine etkiler
Elektroliz

• Organizma şematik olarak birçok mikroskopik kaplarda bulunan bir

NaCl eriyiği ise;
• Akım geçerken iyonlar yer değiştirir: Cl- pozitif kutuba, Na+ negatif
kutuba
_
+ Na+ Na+ Na+ Na+ Na+ Na+
Cl- Cl- Cl- Cl- Cl-
Cl- -
Cl Na +
 Elektrodlar arasında:

• Hücreler arası iyon alışverişinde hızlanma

• Analjezi
• Vazodilatasyon, kanlanmada artma
• Hücre metabolizmasını artma
Ancak doğru akım ile Yanık Riski vardır

➢(+) kutupta Cl iyonu ciltteki su ile reaksiyona girer;

HCl “asit” yanığı
➢Asit yanığı kuru, siyah, elektroda
yapışan bir yanık

➢ (-) kutupta NaOH ve H+ meydana gelir; “baz” yanığı

➢ Baz yanığı yumuşak, yosun gibi kanayan, elektroda
yapışmayan, daha geç iyileşen bir yanık

Madeni elektrod kullanılıyorsa direkt temas

edilmemeli
Elektrodun yeri sık sık değiştirilebilir
 Cerrahi Galvanizm

• Madeni elektrodun direkt cilt üzerine değdirilmesi

ile asit veya baz yanıkları (Elektroliz)
• Kullanılan alet "Elektrokoter", işlem
"Elektrokoterizasyon"
• Siğil tahribi, epilasyon ve ameliyat sırasında
kullanılır
• Hangi kutuba bağlanırsa ona göre asit veya baz
yanığı
• Aktif elektrot tedavi eden şahsın elindeki yalıtkan
bir sap ucuna takılan bistüri, halka, iğne tarzında
madeni uç
• İnaktif elektrot ise, kılıfı suyla ıslatılarak tedavi
edilen yerin en yakınına veya şahsın eline verilir
 İYONTOFOREZ
• İyonların belli yönlere hareketi, doğru akım
kullanılarak iyonların deriden verilmesi
• Aktif elektrodun kılıfı, hangi iyonu vücuda sokmak
istiyorsak onun solüsyonu ile ıslatılır
• Deriden sokulan iyonlar ciltte birikerek etki
ederler böylece yetersiz ve yüksek doz sorunu
azalır, uygulama kolay

This Photo by Unknown author is licensed under CC BY.

İYONTOFOREZ’de verilen iyonlar ve etkileri
Histamin: Vazodilatasyon
Hiyolüronidaz: Bağ dokusu H.
Poldin metasülfat: Antikolinerjik
Bakır: Antiseptik
Magnezyum: Kas gevşetici
Lidokain: Analjezi
Çinko: AntiseptikThis Photo by Unknown author is licensed under CC
BY-SA.

Çeşme suyu: Hiperhidrozda

Doğru akım (Direct current)
Etkileri
I. Fiziko-kimyasal etkiler
1. Elektrolitik etki: İçinden doğru akım geçirilen
eriyiklerdeki iyonların ayrışması, iyonların belli
yönlere hareketi
İyontoforez: iyonların deriden verilmesi
II. Vazomotor etkiler
III. Kas kasılması
IV. Duyu sinirleri üzerine etkiler
Doğru akım (Direct current)
Etkileri
I. Fiziko-kimyasal etkiler
1. Elektrolitik etki: İçinden doğru akım geçirilen
eriyiklerdeki iyonların ayrışması, iyonların belli
yönlere hareketi
İyontoforez: iyonların deriden verilmesi
II. Vazomotor etkiler
III. Kas kasılması Kas kasılması etkisi için mutlaka doğru
akım üzerinde modifikasyon yapılması
IV. Duyu sinirleri üzerine etkiler gerekir
 Doğru akım Modülasyonları
• Normal doğru akım trasesi:

• Modifikasyon yapılan şekli:

Elektrik akımı (I)
1. Doğru akım
2. Alternatif akım
I. Alçak frekanslı akımlar
II. Orta frekanslı akımlar
III. Yüksek frekanslı akımlar
This Photo by Unknown author is licensed under CC BY-SA-NC.
 Alternatif akım= Süreksiz akım
Eski kaynaklarda: Faradi akım

• Yönü değişen akımdır

• Frekanslarına göre 3'e ayrılır, tıpta en çok kullanılan
alçak frekanslı olan alternatif akımlardır

This Photo by Unknown author

is licensed under CC BY-NC-ND.
Alternatif akım Etkileri
• Kas ve sinir uyarımı (eksitabilite)
• Analjezi
• Diğer etkiler (ödem azaltıcı etki, spastisite üzerine etki)
Kas ve sinir uyarılması
• Her hücrenin bir istirahat membran potansiyeli var
• Membranın 2 yüzü arasındaki potansiyel farkı az olan hücreler
(örneğin sinir), potansiyel farkı çok olan hücrelere göre (örneğin
iskelet kası) daha kolay uyarılır

Sarkoplazmik Retikulumda Ca+ pompaları, iyonize

Ca azalır

Glikoz fosforilasyon-oksidasyonu
Kapiller yoğunluk ve kan akımı
Mitokondri sayısı, protein sentezi, total RNA
konsantrasyonu artar
This Photo by Unknown author is licensed under CC
BY-SA.
Analjezik etki
• 1.Kapı-kontrol mekanizması (dokunma ve derin duyudan sorumlu
kalın çaplı A alfa, beta ve gama liflerinin uyarılmasıyla, ağrının
iletiminden sorumlu A delta ve myelinsiz C liflerinin nosiseptif
inputlarına karşı omurilik düzeyinde inhibisyon)

• 2.Ağrıyı taşıyan bu liflerde K+ blokajı ile ağrı iletiminin yavaşlaması

• 3.Serbest sinir uçları ve periferik reseptörlerin sensivitesinde değişiklik
(Ağrı eşiği #)
• 4.Endojen opiyatların salınımı
• 5.Vazomotor etkiler
Alternatif (süreksiz) akımlar
• Faradi akımı
• Galvani- Faradi birleşik akım
• Sinüzoidal akım
• –Diadinamik akım
• Progresif akım (eksponansiyel akım)
• Dikdörtgen ond
• TENS
Faradi akım
• Bifazik ve asimetrik bir alternatif akımdır

Faz süresi < 1 msn

• Faradi akımının süresinin kısa olması sebebiyle,
ancak normal kas ve sinirler uyarılabilir
• Siniri kesilmiş olan bir kas uyarılamaz
Diadinamik akım
Faz süresi

Sinüs şeklindeki akımın modifikasyonları

Progresif akım (eksponansiyel akım)
• •Akım şiddeti giderek artan akım şekli (tek yönlü sinüzoidal akım)

This Photo by Unknown author is licensed under CC

BY-NC.
TENS (transkutanöz elektriksel sinir stimülasyonu)
Diğer akımlardan en büyük farkı portatif cihazının olmasıdır. Bazı kaynaklarda alternatif akım veren tüm
postatif cihazlara TENS adı verilmektedir

This Photo by Unknown author is licensed under CC BY-SA.

This Photo by Unknown author is licensed under CC BY-SA.
İnterferansiyel akım
• Kullanılan akımın frekansı arttıkça derinin direnci düşmekte, akım
daha derine geçebilmektedir
• Frekansı 3900-4000 arasında bulunan 2 orta frekanslı akım, tedavisi
istenilen alana iki ayrı yönden, karşılıklı gönderildiği için birbirleri ile
çarpazlaşır, derinlerde iki akımın farkı olan 100 Hz
frekansında bir akım meydana gelir. Bu akıma interferansiyel akım adı
verilmektedir
Uygulama

This Photo by Unknown author is licensed under CC

This Photo by Unknown author BY-SA.
is licensed under CC BY-SA.

Elektrodlar Akupunktur, tetik ya da motor noktalara, Ağrının en fazla olduğu bölgeye, Uygun dermatom
ya da spinal segment üzerine, uygun periferik sinir üzerine yerleştirilebilir

Uygulama süresi 15-20 dakika

Endikasyonlar
• Kas kuvvetlendirilmesi
• Atrofi ve dejenerasyonun önlenmesi
• Spastisite tedavisi
• Analjezi istenen durumlarda (bölgesel ağrılar, romatizmal ağrılar,
travma vs)
• Bası yaraları
• Kırık iyileşmesi
• Ödem tedavisi
• Enürezis tedavisi
Kontrendikasyonlar
• Hamilelik sürecinde alt batın
• Servikal geçiş bölgesine (vagus, karotis stim)
• Torakal geçiş (kalp atımı ve ritmi üzerine)
• Hemorajik bölge (tekrarlayan kas kont)
• Elektronik implant varlığı
• Arteryel veya venöz tromboz üzerine
• Aktif hareketin kontrendike olduğu durumlar
• Malign tm çevresi
• Açık yara
• Mental konfüze
• Hassas deri bölgesi
Başarılar