NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

BAB 1 : LANGKAH KESELAMATAN DALAM PENYIRAM Membilas bahagian BAHAN SISA BIOLOGI
MAKMAL KECEMASAN badan atau pakaian yang Bahan buangan biologi yang boleh
terkena bahan kimia menimbulkan kemudaratan
1.1 PERALATAN PERLINDUNGAN DIRI PEMBILAS MATA Membilas dan mencuci Diuruskan melalui PROSEDUR OPERASI STANDARD
Kelengkapan yang diperlukan untuk mata yang terkena (POS)
memberikan perlindungan daripada bahan kimia KATEGORI A Picagari Masukkan dalam
bahaya
Peralatan Jarum bekas khas (bekas sisa
GOGAL Melindungi mata tajam Bilah scalpel tajam)
daripada terkena bahan 1.2 PEMBUANGAN BAHAN SISA Tidak diautoklaf
kimia merbahaya Bahan yang boleh Bahan yang tidak boleh KATEGORI B Sarung Bungkus dalam beg
TOPENG MUKA Melindungi hidung dan dibuang ke dalam dibuang ke dalam sinki Pepejal tidak tangan plastik biobahaya
mulut daripada terhidu sinki tajam Tisu Diautoklaf
bahan kimia mudah • Cecair atau • Sisa pepejal Medium Dimasukkan ke dalam
meruap dan sengit larutan yang • Asid pekat dan kultur tong biobahaya
SARUNG TANGAN Melindungi tangan berkepakatan alkali pekat (pH KATEGORI C Haiwan Dibalut dalam bahan
(dibuat drpd getah) daripada bahan kimia rendah dan kurang 5 dan Bangkai, makmal penyerap (kertas tisu)
merbahaya tidak lebih 9) organ Haiwan Dibungkus dalam beg
BAJU MAKMAL Melindungi kerosakan merbahaya • Pelarut organic ujikaji plastik biobahaya
pada pakaian • Cth : bahan • Bahan kimia Disejuk beku sebelum
KASUT BERTUTUP Melindungi kaki daripada neutral, asid • Bahan toksi dilupuskan
tumpahan bahan kimia lemah dan • Logam berat KATEGORI D Darah Dinyahkontaminasi
dan serpihan kaca alkali lemah • Sisa organic Cecair Serum secara autoklaf
Peralatan perlindungan diri dalam makmal • Buangan Dilupuskan secara
KABINET ALIRAN Mengelakkan radioaktif terus dalam sistem
LAMINAR (dlm kontaminasi semasa • Bahan meruap kumbahan (sinki
makmal biologi) aktiviti mikrobiologi • Bahan reaktif makmal atau tandas)
KEBUK WASAP Untuk menjalankan Sebab tidak boleh : Autoklaf ( suhu 121 darjah Celsius , tekanan 15 psi
eksperimen bahan yang Boleh menyebabkan pencemaran alam selama 20minit )
mudah meruap, mudah dan merbahaya kepada hidupan Tumpahan Sekat tumpahan menggunakan pasir
terbakar, beracun, bahan kimia
menghakis dan berbau Tumpahan Tabur serbuk sulfur untuk menutupi
merkuri tumpahan dan hubungi BOMBA

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

1.3 PEMADAM KEBAKARAN Kelas D Melibatkan • Serbuk Pasir • Digunakan bagi

Sejenis alat yang digunakan untuk logam kering memadamkan
mengawal atau memadamkan Kelas E Melibatkan • Serbuk kebakaran awal
kebakaran peralatan kering Air • Memadamkan
AIR BAHAN PEPEJAL seperti kain, elektrik • Karbon kebakaran kecuali yang
Label MERAH kertas dan kayu dioksida berpunca daripada
BUIH BAHAN PEPEJAL seperti kain, Kelas F Melibatkan • Serbuk minyak
Label KRIM kertas dan kayu lemak dan kering
JENIS CECAIR ATAU GAS minyak • Karbon
MUDAH TERBAKAR seperti masak Kaedah ✓ Tanggalkan pin
dioksida
minyak, cat dan gas asli. penggunaan keselamatan
✓ Alat lain yang boleh digunakan ialah
Karbon PERALATAN ELEKTRIK, GAS pemadam ✓ Halakan muncung alat
pemadam kebakaran jenis ABC,
dioksida dan WAP kebakaran ke pangkal api pada
selimut kebakaran, air dan pasir
Label HITAM jarak 2-2.5meter
Pemadam • Digunakan utk semua
Serbuk SEMUA jenis kebakaran ✓ Tekan pemicit atas alat
kebakaran jenis kebakaran
kering pemadam
ABC • KECUALI disebabkan
Label BIRU ✓ Ratakan semburan ke
logam dan gas
JENIS KEBAKARAN seluruh sumber api
• Tidak merbahaya Audit alat 5 perkara yang perlu diambil
Kelas A Melibatkan • Air • Tidak mencemarkan pemadam kira ialah:
jenis • Buih tanah kebakaran i. Tarikh luput
pepejal • Serbuk • Mudah diselenggara
kecuali ii. Meter tekanan
kering Selimut • Diperbuat daripada
logam iii. Jenis pemadam
kebakaran dua lapisan gentian kebakaran
Kelas B Melibatkan • Buih kaca iv. Bilangan pemadam
jenis cecair • Serbuk • Memadamkan api yang kebakaran mengikut
kering kecil atau sederhana jenis
• Karbon yang tidak boleh v. Lokasi pemadam
dioksida dipadamkan oleh air kebakaran
Kelas C Melibatkan • Serbuk • Memadamkan api
gas kering pada badan mangsa
• Karbon
dioksida

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

BAB 2 : BANTUAN KECEMASAN Tujuan: membolehkan udara 1. memegang 1. Boleh

beroksigen masuk ke dalam trakea dan leher dengan bercakap
2.1 RESUSITASI KARDIOPULMONARI (CPR) sampai ke peparu. kedua-dua 2. Boleh
Melibatkan gabungan Teknik tekanan ➢ Tekanan dada sebanyak 30kali diikuti 2 tangan. bernafas
di bahagian dada dan hembusan ke kali hembusan mulut ke mulut 2. Tidak boleh 3. Boleh batuk
dalam mulut mangsa sehingga mangsa sedar/ambulans bercakap atau
Tujuan : Mengembalikan degupan sampai. batuk
jantung dan pernafasannya ➢ jika telah bernafas tetapi belum sedar, 3. Sukar bernafas
Situasi yang Punca Keadaan yang ubah kedudukan mangsa dlm keadaan 4. Kulit, bibir dan
memerlukan CPR memerlukan CPR mengiring. kuku kebiruan
1. tidak ✓ Serangan KEPENTINGAN CPR ✓ Memulihkan Kepentingan Heimlich ✓ Memastikan
memberikan jantung sistem Manouvre : saluran
respons ✓ Renjatan peredaran pernafasan
terhadap elektrik darah mangsa tidak
rangsangan ✓ Lemas (TEKANAN terhalang
2. Tidak bernafas ✓ Panahan petir DADA) ✓ Memastikan
3. Tiada ✓ membekalkan oksigen
degupan oksigen dalam smpai ke
jantung atau badan mangsa peparu
nadi (BANTUAN Kesan jika bantuan lambat diberikan, maka
KAEDAH CPR PERNAFASAN) oksigen tidak dapat dihantar ke otak dgn cukup
➢ Periksa respons mangsa. Jika tiada dan menyebabkan :
respons hubungi 999. Kerosakan otak
➢ Buka saluran pernafasan. Baringkan 2.2 HEIMLICH MANOEUVRE Mengakibatkan kematian
mangsa dan dongakkan kepala ke atas. dilakukan bagi menyelamatkan KAEDAH HEIMLICH MANOUVRE
Angkat dagunya. seseorang individu yang tercekik ➢ Berdiri di belakang dan bongkokkan
➢ Tekanan dada bagi membantu tercekik ialah keadaan apabila saluran mangsa ke hadapan sedikit
peredaran darah dlm bdn mangsa. pernafasan tersekat disebabkan ➢ Kelilingkan tangan dari belakang
➢ Tekan 5cm dan tekanan dada pd kadar makanan atau bendasing ➢ Letakkan genggaman tangan kanan
100-120 per minit Situasi yang Situasi yang hanya antara pusat dan bawah rusuk. Tangan
➢ Bantuan pernafasan. Picit hidung memerlukan Heimlich memerlukan kiri atas tangan kanan
masangsa dan hembus udara ke dalam Manouvre dilakukan : tepukan kuat di ➢ Tekan dan sentak ke atas dengan kuat
mulut selama 1saat setiap hembusan. belakang mangsa: dan cepat.

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

BAB 3 : TEKNIK MENGUKUR PARAMETER c) Termometer Digunakan untuk 3.2 KADAR DENYUTAN NADI
KESIHATAN BADAN rektal menyukat suhu badan Pengukuran bilangan degupan jantung per
melalui dubur minit.
3.1 SUHU BADAN Tempat merasai denyutan nadi di badan
Suhu badan manusia yang normal Digunakan pada bayi dipanggil TITIK NADI.
36.9 0C. kurang 3 bulan dgn
Kulit dan kelenjar endokrin memasukkan ke
memainkan peranan penting dlm dalam dubur kira-kira
mengawal atur suhu badan 1.5-2.5cm.
a) Termometer Digunakan untuk d) Termometer Digunakan untuk
klinik menyukat suhu badan inframerah menyukat suhu badan
pada julat 35 – 42 0C. tanpa bersentuhan
Pencerutan pd pada jarak kira-kira
termometer klinik Diletakkan di bawah 5cm.
bertujuan: ketiak atau mulut
-supaya merkuri tidak selama 2-3minit Faktor-faktor yang menyebabkan suhu badan
turun dengan cepat hingga bunyi ‘bip’. melebihi normal : 8 titik nadi pada badan manusia
setelah dikeluarkan Jangkitan Bakteria atau virus Faktor-faktor yang mempengaruhi kadar
bagi memberikan
Terdedah kepada Strok haba denyutan nadi.
sukatan yang tepat
panas melampau Selaran matahari yang Jantina Denyutan nadi PEREMPUAN
melampau lebih tinggi daripada LELAKI
Senaman Senaman berat Umur Semakin meningkat umur,
b) Termometer Digunakan untuk Jika suhu badan melebihi 37oC, anda mungkin kadar denyutan nadi semakin
makmal menyukat suhu cecair disahkan DEMAM. rendah.
dalam julat -10 0C Aktiviti fizikal Semakin cergas aktiviti fizikal
hingga 110 0C. Jika suhu kurang daripada normal, keadaan ini yang dilakukan, semakin
dipanggil HIPOTERMIA dan boleh membawa meningkat kadar denyutan nadi
Tidak sesuai maut. Ini berlaku jika terdedah kepada sejuk Info tambahan :
mengukur suhu yang melampau. Dalam keadaan REHAT, kadar denyutan nadi
badan kerana tiada seorang ATLET adalah lebih rendah berbanding
bahagian pencerutan. BUKAN ATLET kerana isipadu darah yg dipam oleh
jantung atlet setiap kali mengecut lebih banyak
berbanding bukan atlet.

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Bacaan rendah dan Carta indeks

berlarutan menunjukkan jisim badan ,
3.3 TEKANAN DARAH anda mempunyai BMI
Tekanan yang dikenakan oleh darah TEKANAN DARAH RENDAH
pada dinding salur darah semasa Kesan penyakit ✓ Sakit kepala
peredaran darah tekanan darah ✓ Hipertensi
Alat pengukuran Sfigmomanometer tinggi ✓ Strok
Unit Milimeter merkuri Langkah Elakkan makanan
pengukuran (mmHg) pencegahan bergaram. Kesan jisim ✓ Serangan jantung,
awal Elakkan makanan badan ✓ tekanan darah tinggi,
Pengukuran Tekanan sistolik (bacaan
segera/berperisa. berlebihan ✓ strok,
tekanan darah atas)
Lakukan pemeriksaan ✓ diabetes melitus
Tekanan yang dikenakan
berkala. (kencing manis)
Bacaan normal pada dinding salur darah
Amalkan gaya hidup yang ✓ kompilasi sendi dan
120/80 semasa otot mengecut
sihat/bersukan/bersenam. tulang
Tekanan diastolik (bacaan
Kesan jisim ✓ penyakit jantung
bawah)
badan ✓ penurunan daya tahan
Tekanan yang dikenakan
3.4 INDEKS JISIM BADAN (BMI) berkurangan badan melawam
pada dinding salur darah
ukuran jisim badan berbanding dengan penyakit
apabila otot jantung
ketinggian ✓ keletihan
berehat
rumus : ✓ anemia
✓ kemurungan
Cara Pemakanan yang sihat dan
menambah seimbang.
jisim badan Makan mengikut waktu yang
tetap.
Kepentingan Menentukan sama ada Snek yang padat dengan
BMI mengalami masalah jisim badan nutrient.
Bacaan tekanan Bacaan tinggi berlarutan atau tidak Cara Elak makanan tinggi gula dan
darah menunjukkan anda menurun lemak.
mempunyai TEKANAN jisim badan Lakukan senaman sederhana.
DARAH TINGGI @ Makan makanan sihat
HIPERTENSI

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

BAB 4 : TEKNOLOGI HIJAU DALAM ✓ Alam sekitar :

MELESTARIKAN ALAM meminimumkan kesan
negatif
4.1 KELESTARIAN ALAM SEKITAR ✓ Ekonomi:
Teknologi hijau = inisiatif bagi Menambah ekonomi
mengembalikan kesedaran manusia negara mlalui
terhadap kelestarian alam. teknologi
Konsep Pembangunan dan aplikasi ✓ Sosial :
teknologi produk, peralatan serta sistem Meningkatkan kualiti 7 Sektor dalam teknologi hijau
hijau untuk memelihara alam sekitar hidup Sektor tenaga Fokus : penggunaan tenaga
serta meminimumkan kesan Kecekapan tenaga = penggunaan alternatif yang lebih bersih,
negative aktiviti manusia tenaga yang kurang bagi menjalankan bebas karbon serta dapat
Kepentingan • Mengatasi masalah kerja pada kadar yang sama atau lebih menggantikan bahan api fosil
teknologi kemusnahan alam Kesan ✓ Penjimatan sumber Cth :
hijau • Mengurangkan kecekapan tenaga • Hidroelektrik
pengeluaran karbon tenaga ✓ Ekonomi negara • Solar
• Meningkatkan tahap semakin kukuh • Angin
kesihatan ✓ Sisa buangan dapat Sektor Fokus : pengawalan kadar gas
• Menjimatkan ditukar kepada suatu pertanian dan karbon dioksida di udara
penggunaan sumber bentuk tenaga baharu perhutanan melalui pertanian dan
asli negara (guna Usaha ✓ Label kecekapan perhutanan
tenaga boleh baharu) perlaksanaan tenaga Penekanan :
Contoh ✓ Kenderaan tenaga kecekapan ✓ Indeks bangunan hijau • Penjagaan nutrien
teknologi solar tenaga di ✓ Kempen teknologi tanah
hijau ✓ Menjana tenaga Malaysia cekap tenaga • Penambahbaikan
menggunakan sumber ✓ Kempen penggunaan pengamalan tanaman
tenaga boleh baharu tenaga elektrik Sektor Fokus : penambahbaikan
(solar) berasaskan solar pengangkutan prasarana pengangkutan yang
4 Tonggak ✓ Tenaga : ✓ Kempen kesedaran lebih bersih, bahan bakar
DASAR mempromosikan penjimatan tenaga kenderaan dan pengangkutan
TEKNOLOGI kecekapan tenaga awam
HIJAU
Kebangsaan

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Sektor Fokus : meminimumkan Maklumat bentuk, penggunaan serta Kesan : sumber ini akan
pengurusan pembuangan sisa dan air sisa dan pelupusan peralatan habis.
sisa dan air ke persekitaran. Komunikasi computer. 2. Pembakaran bahan api
sisa Cth : (TMK) Cth : fosil menghasilkan gas
• Baja kompos • Menggunakan bahan rumah hijau.
(mengolah sisa dan air terbiodegradasi Kesan :
sisa menjadi suatu • Menjimatkan tenaga • pemanasan
yang baharu) global semakin
Sektor Fokus : pembinaan bangunan kritikal
bangunan Hijau. 4.2 SEKTOR TENAGA • perubahan
Cth : 5 isu ➢ Pemanasan global iklim yang
• Bangunan Berlian (ibu sosiosaintifik ➢ Pencemaran udara ekstrem
pejabat Suruhanjaya berkaitan ➢ Pembuangan sisa tidak menyebabkan
Tenaga) alam sekitar terancang kemarau dan
• Masjid Raya Haji Fi ➢ Pencemaran air bencana alam
Sabilillah, Cyberjaya ➢ Penebangan hutan Aplikasi Tenaga boleh baharu yang
Penekanan kepada aspek : Kesan isu ✓ Perubahan iklim akibat teknologi dibangunkan bagi
• Penelitian kualiti yang sosiosaintifik pembebasan gas hijau dlm menggantikan penggunaan
baik terhadap alam rumah hijau menangani bahan api fosil:
sekitar dan bangunan ✓ Kesan rumah hijau isu 1. sumber tenaga angin
• Penggunaan bahan menyebabkan : sosiosaintifik 2. sumber tenaga hidro
binaan hijau sektor 3. sumber tenaga solar
• Penggunaan tenaga Kemarau, banjir kilat, tenaga 4. sumber tenaga
dan air yang cekap peningkatan suhu geoterma
bumi, rebut taufan dan
• Pengurusan sisa Kesan Teknologi Hijau dlm Sektor Tenaga
kemusnahan Pemerkasaan • mengurangkan kesan
pepejal yang baik
biodiversiti penggunaan rumah hijau
Sektor Fokus : program kecekapan
Isu 1. Penggunaan sumber tenaga boleh • mengurangkan
perindustrian tenaga bagi mengurangkan
sosiosaintifik tenaga tidak boleh baharu perubahan iklim
dan kesan negatif seperti kesan
sektor baharu iaitu
pembuatan rumah hijau, jerebu dan hujan Kempen • memberi kesedaran
tenaga petroleum, gas asli dan amalan
asid. kepada pengeluar
arang batu meningkat kecekapan
Sektor Fokus : pengamalan TMK hijau barang elektrik supaya
setiap tahun. tenaga
Teknologi dalam pembuatan, reka menghasilkan

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4
peralatan yang cekap
penggunaan tenaganya
Saranan • menutup suis peralatan
Penjimatan elektrik apabila tidak
penggunaan digunakan
tenaga • menetapkan suhu
elektrik oleh penyaman udara pada
pengguna 24-250C.
• menggunakan
peralatan elektrik
cekap tenaga
4.3 SEKTOR PENGURUSAN SISA DAN AIR SISA
Isu 1. kumbahan, sisa kimia
sosiosaintifik serta sampah sarap
yang dibuang ke sungai
dan laut
kesan : mengganggu
ekosistem sungai dan
lautan
2. penjanaan, pengurusan
dan penguraian sisa
pepejal
kesan : menyumbang
peningkatan gas rumah
hijau
3. sisa makanan yang
tidak dilupuskan
dengan baik
kesan : pencemaran
alam sekitar
Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021
4. penghasilan 268 juta 4. Penggunaan racun
tan kertas setahun. serangga dan bahan
Kesan : penyumbang kimia
utama sisa pepejal Kesan : menyebabkan
Aplikasi Amalan teknologi hijau yang tanah tanaman
teknologi diaplikasikan: tercemar, pencemaran
hijau 1. pencegahan dan air
pengurangan Aplikasi 1. Merawat dan
2. pengasingan dan kitar teknologi memproses sisa
semula hijau pertanian untuk
3. rawatan dan dijadikan BAJA
pemprosesan (proses KOMPOS.
biologi) 2. Penanaman semula
4. tolak, kurangkan, guna pokok-pokok
semula, kitar semula 3. Mengawal aktiviti
dan pemulihan (5R) pembalakan
4. Mewartakan lebih
banyak kawasan hutan
4.4 SEKTOR PERTANIAN DAN PERHUTANAN simpan
Isu 1. Penerokaan hutan
sosiosaintifik Kesan : mengganggu
kitaran gas di bumi 4.5 SEKTOR PENGANGKUTAN
2. Pembukaan tanah utk Isu 1. Pembebasan gas
penempatan dan sosiosaintifik karbon dioksida dan
pertanian karbon monoksida oleh
Kesan : tanah runtuh, asap kenderaan yang
banjir besar dan merupakan gas rumah
kepupusan flora dan hijau.
fauna 2. Peningkatan gas rumah
3. Pembakaran terbuka hijau menyebabkan
Kesan : jerebu yang peningkatan suhu bumi
teruk /perubahan iklim.
NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

3. 95% kenderaan daripada minyak BAB 5 : GENETIK

bermotor menggunakan sayuran dan lemak
petrol dan diesel yang haiwan 5.1 PEMBAHAGIAN SEL
dihasilkan daripada
petroleum. Petroleum
merupakan sumber 4.6 TEKNOLOGI HIJAU DAN KEHIDUPAN
tenaga tidak boleh Jejak kaki
baharu yg akan habis karbon
digunakan.
4. Hujan asid terhasil
daripada gas berasid
yang dibebaskan Di dalam kromosom, terdapat rantaian
bersama asap DNA dan di dalam rantaian DNA terdapat
kenderaan gen-gen tertentu yang membawa ciri-ciri
memusnahkan tertentu.
tumbuhan dan Nukleus Struktur dalam sel
menghakis binaan. yang mengawal
Aplikasi 1. Pengangkutan hijau keseluruhan aktiviti
teknologi = pengangkutan mesra sel.
Hijau alam Mengandungi
Cth : Pengangkutan kromosom.
awam, berbasikal,
berjalan kaki.
Kromosom Struktur bebenang
2. Penciptaan kenderaan Kepentingan Mengurangkan pembebasan halus yang terdiri
gas asli (NGV) aplikasi gas karbon dioksida sekaligus daripada asid nukleik
= menggunakan gas asli teknologi mengurangkan jejak kaki dan protein.
cecair (LNG) atau gas hijau karbon. Setiap kromosom
asli mampat (CNG).
mengandungi satu
3. Penggunaan bahan api
molekul panjang
bio sebagai pengganti
DNA.
petroleum
Cth : metil ester asid
lemak yang dihasilkan

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

DNA Terdiri daripada unit- Sel soma manusia yang normal Dalam sel manusia, kromosom dibahagikan
(Deoxyribonucleic unit asas yang mempunyai 46 kromosom. kepada dua iaitu AUTOSOM dan
Acid) atau (Asid dikenali sebagai Setiap kromosom wujud secara KROMOSOM SEKS.
deoksiribonukleik) nukleotida. berpasangan.
Setiap siri nukleotida Kromosom Pasangan kromosom
mengandungi tiga homolog yang disusun secara
komponen berpasangan
• Gula berdasarkan bentuk
deoksiribosa dan saiz.
• Bes Kariotip Penyusunan
bernitrogen kromosom homolog
• Kumpulan manusia. Autosom Membawa gen yang
fosfat Kariotip normal lelaki mengawal sifat
seperti warna mata,
Berbentuk heliks jenis rambut dll.
ganda dua. Kromosom seks Membawa gen yang
menentukan jantina
Terdapat beribu-ribu sama ada lelaki atau
gen dalam satu perempuan
molekul DNA.
Gen Unit asas pewarisan
Terdapat dua jenis pembahagian sel iaitu :
yang menentukan
Mitosis
ciri-ciri individu.
Kariotip normal perempuan Meiosis
Berfungsi mengawal
ciri-ciri yang diwarisi Mitosis 1. Membentuk DUA
dalam organisma. SEL ANAK yang
seiras
Tersusun sebagai 2. Bilangan kromosom
segmen pada DNA. sel anak SAMA
dengan sel induk
3. Kandungan genetik
sel anak SAMA
dengan sel induk

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

4. Berlaku dalam SEL Meiosis 1. Membentuk EMPAT Sel soma Tempat Sel pembiakan
SOMA SEL ANAK yang tidak berlaku
5. Satu kali seiras Dua Bilangan Empat
pembahagian 2. Bilangan kromosom sel anak
sahaja. sel anak SEPARUH Tiada Pindah Ada
Tempat Manusia dan haiwan daripada sel induk silang
berlakunya • Dalam sel soma 3. Kandungan genetik Sama / Kandungan Berbeza
mitosis sel anak BERBEZA seiras genetik
Tumbuhan dengan sel induk Tiada Variasi Ada
• Hujung pucuk 4. Berlaku dalam Sama Bilangan Separuh
• Hujung akar ORGAN PEMBIAKAN dengan sel kromosom daripada sel
Kepentingan ✓ Untuk pertumbuhan untuk menghasilkan induk induk
mitosis gamet (sperma dan
ovum)
5. Dua kali 5.2 PEWARISAN
pembahagian Pemindahan ciri daripada ibu bapa
Tempat Manusia kepada anak-anaknya
✓ Mengantikan sel berlakunya • Testis dan Ovari Ciri-ciri ini diturunkan daripada ibu
rosak/ sel mati meiosis bapa kepada anak-anak melalui gen
Tumbuhan Alel Pasangan gen yang berada
• Anter dan Ovari pada lokus yang sama.
Kepentingan ✓ Menghasilkan gamet Terbahagi kepada dua jenis:
meiosis ✓ Alel dominan
✓ Alel resesif
✓ Pembiakan aseks
Perbezaan mitosis dan meiosis Alel Mempamerkan ciri yang
sesetengah
mikroorganisma dominan dikawalnya dan menutupi
kesan alel resesif
Diwakili oleh HURUF BESAR
Alel Hanya menunjukkan ciri yang
resesif dikawalnya apabila alel
dominan tidak hadir
Diwakili oleh HURUF KECIL

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Proses Mitosis : menghasilkan • terdapat 3 kebarangkalian genotip

yang gamet bagi lelaki anak daripada persenyawaan :
terlibat (sperma) dan gamet
dalam perempuan (ovum) BB : DOMINAN
pewarisan Persenyawaan :
gabungan gamet lelaki
Bb : DOMINAN
dan perempuan bagi
membentuk zigot
bb : RESESIF
• sifat yang dibawa oleh alel dominan
(anak)
akan ditunjukkan sekiranya salah
satu gen adalah dominan atau
1. PEWARISAN SIFAT kedua-duanya dominan (huruf
ciri-ciri yang diwarisi oleh seseorang besar)
bergantung pada gen yang diwarisi • Sifat yang dibawa oleh alel resesif
Bagi setiap trait, kita mewarisi satu Salinan hanya akan ditunjukkan sekiranya
daripada ibu dan bapanya
gen : kedua-dua alel adalah resesif (huruf
pewarisan sifat diwakili oleh ALEL
Satu daripada ibu kecil)
DOMINAN dan ALEL RESESIF
Satu daripada bapa
melibatkan pewarisan ciri oleh
AUTOSOM
Mekanisme pewarisan
Cth :
✓ Dijumpai oleh Gregor Mendel 2. PEWARISAN JANTINA
(1822-1884) dikenali sebagai BAPA Ditentukan oleh KROMOSOM SEKS
GENETIK. yang diterima daripada ibu bapanya
✓ Rajah pewarisan boleh digunakan Manusia mempunyai 46 kromosom
bagi menentukan : yang terdiri daripada :
1. Pewarisan ciri • 44 autosom
2. Pewarisan jantina • 2 kromosom seks
3. Pewarisan penyakit gen
terangkai seks LELAKI 44 + XY
Genotip Maklumat genotip dalam Lelaki mempunyai dua
sesuatu mikroorganisma jenis kromosom seks
Fenotip Merujuk kepada ciri fizikal yang iaitu kromosom seks X
dipamerkan oleh sesuatu dan Y
organisma

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

1. Perempuan 5.3 MUTASI

Perubahan spontan dan rawak yang
berlaku kepada gen dan kromosom
boleh menyebabkan perubahan ciri
kepada anak yang mewarisi bahan
genetic terubah suai tersebut.
Terdapat 2 jenis mutasi :
Jika sperma22+X mensenyawakan ovum ✓ Mutasi gen
22+X , maka jantina anak yang terbentuk ✓ Mutasi kromosom
ialah perempuan ( 44 + XX ) Mutasi gen Disebabkan oleh
perubahan kimia yang
PEREMPUAN 44 + XX 2. Lelaki berlaku pada sesuatu
Perempuan mempunyai gen
dua kromosom seks X Cth :
sahaja 1. buta warna
2. albinisme
3. anemia sel
sabit
4. talasemia
5. hemofilia
Jika sperma22+ Y mensenyawakan
ovum 22+X , maka jantina anak yang Mutasi kromosom Perubahan dalam
terbentuk ialah lelaki ( 44 + XY ) bilangan atau struktur
Cth: kromosom
Cth :
1. sindrom down
Penentuan jantina 2. sindrom
Jantina anak bergantung pada jenis turner
sperma yang mensenyawakan 3. sindrom
ovum. Klinefelter
Justeru, jantina si anak ditentukan
oleh BAPA.

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

1. MUTASI KROMOSOM Ciri-ciri: seks X pada

• Perubahan ini berlaku akibat - Tiada kitar kromom seks
kecacatan semasa haid Bil.kromosom
pembahagian sel - Payudara 45 kromosom
SINDROM DOWN Punca : kecil
Kandungan kromosom
(terlebih - Terlebih - Mandul
44 + XO (perempuan
kromosom ke-21) kromosom
sahaja)
pada autosom
Ciri -ciri : ke-21
- Leher Bil. Kromosom :
pendek 47 kromosom
- Mata
Kandungan
sepet
kromosom: 2. MUTASI GEN
- Badan
45 + XY (lelaki) • Menyebabkan perubahan
lebih
45 + XX (perempuan) dalam ciri yang dikawal oleh
rendah
gen tersebut
- Terencat
ALBINISME Gen yang
fizikal dan
menghasilkan warna
mental
kulit gagal
SINDROM Punca : menghasilkan
KLINEFELTER - terlebih melanin.
(terlebih bilangan
kromosom X pada kromosom Ciri-ciri albino :
kromosom seks) seks X pada - Kulit cerah
kromosom - Rambut putih
Ciri-ciri : seks - Mata pink
- Testis Bil. Kromosom : BUTA WARNA Tidak dapat
SINDROM Punca : kecil (penyakit ini membezakan warna
47 kromosom dikawal oleh gen merah dan hijau.
TURNER - Kurang - Mempuny
Kandungan resesif pada
(kurang bilangan ai
kromosom:
kromosom X pada kromosom payudara kromosom X) Boleh diwarisi melalui
44 + XXY (lelaki pewarisan.
kromosom seks) - mandul
sahaja)

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4
ANEMIA SEL Mempunyai bentuk sel
SABIT darah tidak normal
yang berbentuk sabit.
Menjejaskan
pengangkutan
(disebabkan oleh oksigen.
gen resesif pada
autosom)
TALASEMIA Mempunyai sel darah
merah yang kecil dan
jangka hayat sel ini
lebih singkat.
Menyebabkan
kekurangan darah
yang teruk.
HEMOFILIA Tiada protein
(penyakit ini pembekuan darah.
dikawal oleh gen
resesif pada Menyebabkan darah
kromosom X) sukar membeku dan
individu akan
kehilangan darah
berterusan sekiranya
cedera.
FAKTOR YANG MENYEBABKAN MUTASI
✓ Mungkin berlaku secara spontan
(semulajadi)
✓ Disebabkan factor luaran (mutagen)
Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021
Faktor 1. Pembahagian sel kromosom X.
semulajadi semasa meiosis (kebarangkalian
berlaku tidak membawa alel resesif
lengkap lebih tinggi)
2. Kehamilan pada Pewarisan penyakit terangkai seks :
usia lewat
Faktor luaran 1. Karsinogen
(bahan
kimia/toksik)
2. Sinar ultraungu
3. Sinar-X
4. Sinaran radioaktif
3. PEWARISAN PENYAKIT
GANGGUAN GEN
• Kebanyakan gen yang
mengawal suatu trait terletak
pada autosom
• Terdapat juga trait yang
terletak pada kromosom seks.
• Trait ini dikenali sebagai trait Kebarangkalian bagi lelaki:
terangkai seks. 44 + XY : normal
• Gen pada kromosom seks ini 44 + XbY : pesakit
dinamakan gen terangkai seks. Kebarangkalian bagi perempuan
Penyakit 1. Buta warna 44 + XBXB : normal
terangkai seks 2. Hemofilia 44 + XBXb : pembawa
44 + XbXb : pesakit
Kedua-dua penyakit ini
dibawa oleh alel resesif Alel resesif (huruf kecil) membawa penyakit
pada kromosom seks X. terangkai seks pada kromosom X.
JIKA TIADA ALEL RESESIF pada kromosom X,
Lazim berlaku pada lelaki maka tiadalah penyakit buta warna /
kerana lelaki hanya hemofilia.
mempunyai satu
NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Kaedah mengesan penyakit gangguan gen: 5.4 TEKNOLOGI KEJURUTERAAN GENETIK penyakit lebih
AMNIOSENTESIS Mengesan Pengubahsuaian genetik suatu baik
keabnormalan sel fetus organisma Terapi gen Menyisipkan gen normal
pada minggu ke-15 Teknologi DNA Menggabungkan dua ke dalam sel atau tisu
hingga ke-20 kehamilan Rekombinan spesies yang berbeza badan pesakit untuk
melalui bendalir untuk menghasilkan menggantikan gen yang
amnion. Cth : satu ciri genetik baharu. rosak.
KARIOTIP Mengesan Penghasilan KESAN TEKNOLOGI KEJURUTERAAN
keabnormalan pada insulin manusia Menghasilkan DNA GENETIK DALAM KEHIDUPAN
kromosom melalui tisu melalui bakteria hibrid. Kebaikan 1. Menentukan
badan. Cth : penyakit baka
APLIKASI PENYELIDIKAN GENETIK DNA tumbuhan + DNA dan
SAINS FORENSIK Kajian tentang bakteria merawatnya
penyiasatan jenayah 2. Hasilkan
dengan mengenal pasti DNA manusia + DNA tanaman /
dan mengesahkan kulat ternakan
kronologi kejadian Organisma Organisma yang berkualiti
berdasarkan bukti Termodifikasi diubahsuai secara 3. Hasil tanaman/
saintifik. Genetik (GMO) genetik untuk tujuan ternakan
TERAPI GEN Kajian untuk membaiki tertentu. mempunyai
gen-gen mutan Cth : daya tahan
(abnormal/cacat) yang Penghasilan Menggabungkan gen penyakit tinggi
menyebabkan penyakit. baka baru dlm daripada dua spesies 4. Hasil lebih
GENEALOGI Kajian pengumpulan penanaman yang berbeza. banyak dlm
GENETIK genetik untuk padi, jagung, masa singkat
menentukan salasilah kelapa sawit dll. Dlm pertanian, teknologi 5. Penghasilan
atau susur galur ini bertujuan utk insulim
keluarga, keturunan dan menghasilkan : membantu
sejarahnya. - Buah lebih besar kesihatan
- Nutrisi lebih manusia
Ujian DNA digunakan tinggi Keburukan 1. Alahan dan
dlm kajian ini. - Daya tahan kesan
rintangan sampingan

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

2. Hasil spesies Graf berbentuk Graf berbentuk Kepentingan Membolehkan

baharu HISTOGRAM CARTA BAR/ CARTA variasi organisma
menyebabkan PALANG menyesuaikan diri
spesies asal terhadap perubahan
pupus persekitarannya
3. Menyebabkan
mutasi pd Membolehkan kita
pengguna membezakan dan
4. Digunakan mengecam individu
secara tidak dlm spesies yang
beretika sama dgn mudah
(penghasilan
senjata biologi) Membenarkan
5. Organisma yang Cth : Cth : pemilihan semula jadi
daya tahan Ketinggian Jenis cap jari
terhadap Berat badan Kumpulan darah Membantu organisma
pestisid tinggi. Kepintaran Kebolehan dalam penyamaran
Warna kulit menggulung lidah utk melindungi diri
KONSEP 3 TAK
5.5 VARIASI Meningkatkan nilai
Perbezaan ciri antara individu Bentuk graf TAK rapat (carta bar) tambah suatu haiwan
daripada spesies yang sama Jenis variasi TAK selanjar dan tumbuhan
Variasi selanjar Variasi tak selanjar Ciri/sifat TAK berubah-ubah tersebut.
Perbezaan tidak Perbezaan yang Faktor-faktor menyebabkan variasi
ketara atau tidak ketara atau sangat 1. Genetik 2. Persekitaran
jelas jelas -Pindah silang -iklim
Taburan normal Berbentuk diskrit -Penyusunan -pemakanan
Kuantitatif Kualitatif kromosom secara -cahaya matahari
Dipengaruhi Dipengaruhi oleh silang -air
genetik & genetik sahaja -Persenyawaan
persekitaran secara rawak
-Mutasi kromosom
dan gen

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

BAB 6 : SOKONGAN, PERGERAKAN DAN Fungsi rangka 1. Menyokong Bentuk tangga Lengkung
PERTUMBUHAN dalam dan rangka berat badan pertumbuhan
luar 2. Melindungi haiwan dengan
6.1 SOKONGAN, PERGERAKAN DAN organ rangka luar adalah
PERTUMBUHAN HAIWAN dalaman berperingkat.
Rangka = sistem sokongan kepada 3. Mengekalkan
semua jenis haiwan bentuk badan Ini disebabkan
Terdapat 3 jenis sokongan pada 4. Tapak haiwan ini
haiwan . perlekatan mengalami ekdisis
Bahagian menegak
Rangka dalam Jenis sokongan bagi otot (proses
Menunjukkan
semua jenis Fungsi rangka 1. Mengekalkan penanggalan kulit).
pertumbuhan berlaku
vertebrata (haiwan hidrostatik dan secara mendadak.
bertulang belakang) mengawal Semasa ekdisis,
termasuk manusia. bentuk badan haiwan akan
Bahagian melintang
Rangka luar Jenis sokongan bagi 2. Membantu menyedut udara
(I,II,III,IV,V)
kebanyakan pergerakan bagi
Menunjukkan
intervebrata (haiwan mengembangkan
peringkat
tidak bertulang badan dan
pertumbuhan sifar
belakang). Rangka luar vs Pertumbuhan memecahkan
(tiada pertumbuhan)
dan disebut instar. rangka luar lama
Lapisan luar terdiri Lengkung pertumbuhan = Graf unit yang keras.
daripada kitin berlilin pertumbuhan (tinggi, isipadu, jisim)
yang keras atau melawan masa. Pertumbuhan
cangkerang. Bentuk sigmoid Lengkung pesat berlaku utk
Rangka hidrostatik Jenis sokongan bagi pertumbuhan bagi penambahan saiz
haiwan invertebrata semua organisma organisma sebelum
berbadan lembut. termasuk manusia. rangka luar yang
baharu mengeras.
Terdiri daripada
dinding berotot yang Ekdisis berlaku
melitupi rongga badan beberapa kali
yang diisi dengan sebelum dewasa.
bendalir.

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Rangka hidrostatik vs Pergerakan memendek). Ketika Tulang belakang

Cth haiwan : Cacing tanah, Lintah ini bahagian belakang haiwan darat berkaki
Bahagian Ruang badan dipenuhi cacing ditarik ke empat melengkung ke
badan bendalir. hadapan. atas atau bawah utk
cacing Keta (bulu kejur pada sisi Tindakan ini menghasilkan memberikan
tanah badan) membantu tekanan hidrostatik pada sokongan yg lebih
pergerakan. cecair dlm badan cacing yang kuat kpd otot yg
Terdapat dua jenis otot : menghasilkan pergerakan. melekat.
Otot lingkar dan otot VERTEBRATA Mempunyai rangka
membujur. AKUATIK dalam yg lebih kecil
berbanding badannya.
Lengkungan pectoral
dan lengkungan pelvis
kecil dan lemah.

Berat badan haiwan

akuatik disokong oleh
daya apungan air.
Fungsi rangka dalam bagi haiwan
Kaedah Otot bertindak secara VERTEBRATA Memerlukan rangka
pergerakan berlawanan. DARAT yang kuat dan tegar.
Cacing - Otot lingkar Mempunyai rangka
tanah mengecut, otot yang besar sepadan
membujur dengan saiz badan.
mengendur. (badan BURUNG Tulang sternum
menipis dan Berat badan (tulang dada) yang
memanjang). Ketika vertebrata darat pipih dan luas
ini cecair dipindahkan disokong oleh berfungsi sebagai
ke belakang badan. lengkungan pektoral perlekatan otot utk
- Otot membujur dan lengkungan penerbangan.
mengecut, otot pelvis. Kedua-dua
lingkar mengendur. lengkungan ini Tulang burung
(badan menebal dan bersendi dengan kaki. berongga dan ringan.

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Sistem rangka manusia 2.Turus vertebra Terdiri daripada: RANGKA APENDAJ

Terdiri daripada 206 tulang. -33 ruas tulang kecil 1.Lengkungan Terdapat sepasang
Tulang bayi ketika dilahirkan ialah atau vertebra yang pektoral lengkungan pektoral.
sebanyak 275 tulang. Namun membentuk satu (kiri kanan).
semakin dewasa, bilangan tulang turus yg kuat dan
akan berkurang sehingga mencapai boleh melentur. Menghubungkan
206 tulang sahaja. tulang tangan dengan
Ini kerana, kebanyakan tulang akan Fungsi : rangka paksi.
bersatu apabila pertumbuhan -melindungi saraf
berlaku membentuk tulang kekal. tunjang Terdiri daripada:
Rangka paksi Terdiri daripada - Tulang klavikel
tengkorak, turus - Tulang
vertebra, tulang rusuk skapula
dan sternum. 3.Tulang rusuk dan Rusuk manusia
2.Tulang tangan Terdiri daripada:
sternum dibentuk drpd 12
Rangka apendaj Terdiri daripada -humerus
pasang tulang rusuk
lengkungan pectoral, -radius
yg bersendi.
tulang tangan, -ulna
lengkungan pelvis dan -karpus
-7 pasang tulang rusuk
tulang kaki. -metakarpus
bersendi dengan
RANGKA PAKSI -falank
sternum secara terus.
1.Tengkorak Terdiri daripada :
-3 tulang rusuk
- Tulang muka Humerus:
bersambung secara
- Tulang -bersendi dengan
tidak langsung oleh
cranium lengkungan pektoral
rawan.
(atas) dan bersendi
-2 pasang (dua
Tulang muka : dgn radius dan ulna
terakhir) tergantung
-memberikan bentuk (bawah).
bebas.
asas atau rangka
muka Radius dan ulna:
Fungsi :
Bersendi dengan
-melindungi organ
Tulang kranium: karpus membentuk
utama iaitu peparu
-melindungi otak pergelangan tangan
dan jantung.

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4
Metakarpus
membentuk tapak
tangan dan bersendi
dengan karpus.
Falank membentuk
jari dan bersendi
dengan metakarpus.
3.Lengkungan Terbentuk daripada
pelvis sepasang tulang
punggung.
Fungsi :
-menyokong berat
badan, melindungi
pundi kencing dan
organ pembiakan.
4.Tulang kaki Terdiri daripada :
-femur
-tibia
-fibula
-tarsus
-metatarsus
-falank
Femur :
-tulang pada peha
-bersendi dengan
lengkungan pelvis
(atas) dan tulang tibia
dan fibula (bawah).
Patela (kepala lutut).
Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021
Tibia dan fibula: Sistem sokongan dan kestabilan haiwan
-tulang pada betis . Kestabilan = kebolehan objek
-bersendi dengan mengekalkan kedudukan asalnya
tulang tarsus (tulang Terdapat dua faktor mempengaruhi
pergelangan kaki). kestabilan:
Pusat graviti Pusat graviti yang lebih
Tarsus dan = titik rendah adalah lebih
metatarsus: keseimbangan stabil berbanding pusat
-membentuk tapak objek graviti yang tinggi.
kaki
Falank :
-bersendi dengan
metatarsus
membentuk tulang
jari kaki.
Perbandingan tulang padat dan tulang Luas tapak Luas tapak yang lebih
berongga besar lebih stabil
Tulang berongga lebih kuat berbanding luas tapak
berbanding tulang padat yang lebih kecil.
Kelebihan tulang berongga:
-ringan dan kuat
-membenarkan vertebrata bergerak
lebih cepat
-memerlukan kalsium dan fosforus
yg kurang
NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

6.2 PERGERAKAN DAN PERTUMBUHAN Sendi Tempat pertemuan Terdiri daripada gentian
MANUSIA antara dua atau lebih bersifat kuat dan tidak
Pengecutan dan pengenduran otot tulang. kenyal.
rangka menghasilkan pergerakan. ✓ Sendi bergerak Rawan (tulang Bertindak sebagai
Otot bertindak secara berpasangan ✓ Sendi tak lembut) kusyen dan pelindung
dan berlawanan = otot bergerak sendi serta berfungsi
berantagonis. Sendi bergerak mengurangkan geseran.
Pergerakan otot-otot ini membolehkan -membenarkan anggota Cecair sinovial Berfungsi utk melicinkan
manusia berjalan, melompat, berlari, bergerak dan membekalkan
berenang dll. -cth : sendi engsel pada nutrient kepada rawan.
siku
Juga bertindak sebagai
Sendi tak bergerak pelincir dalam sendi.
-tidak membenarkan
anggota bergerak
-cth : sendi pada
tengkorak
Otot Tisu yang terdiri
daripada gentian yg
selari antara satu sama
lain.
Masalah berkaitan sendi dan otot
Otot yg terlibat dalam
pergerakan ialah otot
Berlaku pd orang 1.kecederaan otot
Fungsi sendi dan otot dlm pergerakan biseps dan otot triseps.
bersukan -tiada pemanasan
Ligamen Tisu penghubung yang sebelum bersenam
(sambung tulang liat, kenyal dan kuat yg -melakukan aktitivti
dengan tulang) menyambungkan dua berat setelah lama tidak
tulang. bersenam
Tendon Tisu penghubung yang -otot yang lemah
(sambung otot menyambungkan otot -tidak guna peralatan
dengan tulang) kepada tulang. senaman yg sesuai

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

2.kekejangan otot putus haid -berlaku kerana Ahli fisioterapi

-pengecutan otot (menopaus) kehilangan mineral -jurupulih yg
melampau secara tiba- (kalsium) adalah tinggi. memastikan fungsi
tiba fizikal pesakit pada
-kekurangan natrium tahap maksima
atau garam mineral
-dehidrasi
Berlaku kepada 1.artritis POLA PERTUMBUHAN MANUSIA
orang yg berusia -kemerosotan atau proses berlakunya perubahan dari
keradangan sendi segi saiz, jumlah bilangan sel, berat,
-sendi bengkak dan bentuk tubuh, fungsi badan
Cara mengatasi ✓ mengambil
kemerahan merupakan proses kekal dan tidak
masalah makanan yang
berbalik
berkaitan sendi kaya dengan
2.osteoartritis Peringkat Bermula daripada
dan otot kalsium,
-kemusnahan rawan pertumbuhan peringkat :
fosforus, besi,
manusia 1. bayi
flourin dan
2. kanak-
vitamin D utk
kanak
pembinaan otot
3. remaja
yang kuat.
4. dewasa
3.artritis rheumatoid 5. tua
✓ bersenam
-keradangan membrane
Kerjaya Pakar ortopedik
sinovia pada sendi
berkaitan sendi -merawat kecederaan
tangan dan kaki
dan otot spt keretakan tulang,
kecacatan tulang
belakang & penyakit
kemerosotan tulang

Ahli kiropraktor
Berlaku kepada 1.Osteoporosis
-diagnosis & rawatan
orang berusia -tulang ringan, poros
gangguan mekanikal
dan Wanita dan mudah patah
sistem otot, rangka dan
tulang belakang Corak pertumbuhan berbentuk sigmoid.

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Kadar pertumbuhan adalah cepat pada Peringkat bayi dan awal kanak-kanak : Sistem sokongan tumbuhan darat dan
peringkat awal iaitu bayi (pesat). - lelaki dan perempuan membesar pada akuatik
kadar yang sama Tumbuhan Tumbuhan berkayu
Kadar menjadi perlahan sedikit di peringkat darat • Biasanya besar
awal kanak-kanak. Bermula umur 4 tahun, lelaki membesar dan tinggi
lebih cepat sedikit berbanding perempuan. • Sistem sokongan
Kadar pertumbuhan menjadi cepat semula ialah tisu kayu yg
di peringkat remaja (pesat). Pada umur 12-14 tahun, perempuan keras, kuat dan
mengalami akil baligh lebih cepat, ketika ini Akar banir tegar dibina
Kadar menjadi perlahan apabila mencapai perempuan membesar lebih cepat daripada lignin.
dewasa dan berhenti apabila mencapai berbanding lelaki. • Sokongan
kematangan. tambahan spt :
Selepas umur 14 tahun, lelaki akan -akar banir
Kadar pertumbuhan merosot apabila mengalami pertumbuhan lebih pesat -akar sokong
peringkat tua disebabkan tubuh mula berbanding perempuan. Akar jangkang -akar jangkang
menyusut dan mengecil.
Tumbuhan herba (tidak
POLA PERTUMBUHAN ANTARA LELAKI & 6.3 SOKONGAN, PERTUMBUHAN DAN
berkayu)
KESTABILAN DALAM TUMBUHAN
PEREMPUAN • Bergantung pada
Kepentingan -menampung berat Akar sokong air yg tersimpan
sokongan pd tumbuhan
dalam sel batang.
tumbuhan -memastikan daun
• Mendapat
terdedah kepada cahaya
sokongan
utk fotosintesis
daripada
-menyediakan kekuatan
kesegahan sel.
menentang tiupan angin Sulur paut
• Batang lembut
Sokongan Batang
dan layu jika
utama Menyokong berat batang,
kekurangan air.
tumbuhan daun, bunga dan buah
• Sokongan
Akar
tambahan spt :
Memberi sokongan pd
-sulur paut
tumbuhan dgn Akar cengkam -akar cengkam
mencengkam tanah
-duri

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Tumbuhan Tumbuhan akuatik Tumbuhan akuatik Cara kedua:

akuatik terapung tenggelam dalam air - Pokok tidak
• Sokongan utama • Mempunyai ciri- ditebang
daripada daya ciri daun yg kecil - Pokok digerudi
apungan air Cabomba sp. dan nipis bg sehingga 75%
• Batang dan daun mengurangkan mata gerudi atau
mempunyai tisu rintangan aliran sepatuh ukur lilit
aerenkima air pokok
Teratai • Tisu aerenkima • Batang dan daun - Mata gerudi
terdiri daripada mempunyai dikeluarkan
sel berdinding Hydrilla sp. kantung udara - Gegelang
nipis dan membolehkan pertumbuhan
membentuk tumbuhan kekal dikira
ruang udara dlm tegak ke atas
tumbuhan • Cth : cabomba sp.
Keladi bunting BAB 7 : KOORDINASI BADAN
akuatik dan hydrilla sp.
• Ruang udara ini Menentukan usia tumbuhan berkayu 7.1 SISTEM ENDOKRIN MANUSIA
membantu Semasa tumbuhan berkayu Salah satu sistem dlm badan yang
keapungan membesar, sel xilem yg baru mengkoordinasikan fungsi badan
tumbuhan terbentuk. melibatkan bahan kimia.
tsebut. Xilem yang mati akan menjadi Fungsi Penghantar maklumat ke
Kiambang • Sesetengah keras. seluruh badan menggunakan
tumbuhan Gelang pokok dikenali sebagai hormon.
akuatik, gelang tahunan yg menentukan usia Hormon Sejenis bahan kimia organik
tumbuhan itu pokok. yg dirembeskan oleh kelenjar
membengkak dan Cara pertama: khas (kelenjar endokrin)
mempunyai -pokok ditebang Kelenjar Kelenjar tanpa duktus (tiada
batang berongga -gelang pada batang endokrin saluran peredaran sendiri).
spt Teratai dan pokok dikira Hormon yg dirembeskan
keladi bunting. 1 gelang = 1 tahun diedarkan ke seluruh badan
melalui sistem peredaran
darah.

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Ciri-ciri • Kesan adalah lama Dikenali -merangsang -membesarkn

hormon • Sejenis protein sebagai pertumbuhan saiz anak
• Gerak balas perlahan kelenjar -mengawal mata
• Merangsang fungsi induk kuantiti air Ovari Perempuan Fungsi :
Hormon (master diserap oleh
tisu/organ khusus sahaja. -mengawal
pertumbuhan gland). ginjal (ADH)
• Dirembeskan dlm dan ADH
Terletak ciri seks
kuantiti yg sedikit dalam sekunder
Kelenjar Terletak di Fungsi : ruang perempuan
• Dibawa oleh sistem tiroid bahagian -mengawal
peredaran darah ke pelvis. (payudara,
hadapan metabolisme Hormon kitar haid)
organ sasaran trakea badan progesteron -merangsang
(leher). -kawal dan estrogen penghasilan
pertumbuhan ovum
fizikal/mental
Hormon Testis Lelaki Fungsi :
kanak-kanak
sahaja. -mengawal
tiroksina
Dilindungi ciri seks
Pankreas Terletak di Fungsi :
oleh sekunder
belakang -mengawal
skrotum. lelaki (misai,
perut aras gula
Hormon suara garau)
dalam darah
testosteron -merangsang
penghasilan
Hormon
Hormon tertentu dirembeskan oleh sperma.
insulin
kelenjar endokrin tertentu & dihantar ke Kelenjar Terletak di Fungsi :
organ sasaran melalui peredaran darah. adrenal bahagian -meningkatkn PUNCA DAN KESAN KETIDAKSEIMBANGAN
atas ginjal metabolisme HORMON
kiri dan -meningkatkn Jenis Kekurangan Berlebihan
6 JENIS KELENJAR ENDOKRIN
kanan. kadar hormon
Kelenjar Terletak di Fungsi :
denyutan Hormon Kekerdilan Kegergasian
pituitari bawah -mengawal
Hormon Dirembesn jantung pertumbuha (akromegali)
serebrum kelenjar
adrenalina ketika -meningkatkn n
(otak endokrin yg Hormon Air tidak dpt Sakit kepala
kecemasan aras glukosa
besar). lain ADH diserap pening
semula di

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

ginjal Hormon Masalah haid Tiada. Menjejaskan persepsi dan

(diabetes progesteron Sakit kepala koordinasi otot.
insipidus) Sembelit Halusinasi (suara halus yg
Hormon Kadar Kadar Keguguran tidak wujud)
tiroksina metabolism metabolisme kandungan
Cth : ketamin, LSD
rendah (tidak tinggi.
tahan sejuk). (berpeluh /
Kesan • Ketidakseimbangan
Perkembanga sentiasa panas). 7.2 GANGGUAN KEPADA KOORDINASI penyalahgunaan hormon
n Pembesaran BADAN dadah & alkohol • Pertuturan tidak
fizikal/mental kelenjar Salah satu faktor utama koordinasi kpd koordinasi jelas
terbantut pd tiroid/mata badan terganggu adalah disebabkan badan • Tindakan refleks yg
kanak2 terjojol/leher oleh pengambilan dadah dan alkohol. lambat
(kreatinisme). bengkak. • Hilang
Dadah = bahan kimia yg mengganggu
Kurang (Hipertiroidism
fungsi neuron. keseimbangan
tenaga pd e)
dewasa Penenang Melambatkan pergerakan Kesan • Sirosis hati
(miksedema) (Depresan) impuls. penyalahgunaan • Ulser perut
Goiter Kurang cemas / dadah & alkohol (alkohol)
Hormon Aras gula Aras gula dlm mengantuk. kpd kesihatan • Perlakuan ganas
insulin dalam darah darah rendah. Cth : barbiturat, alkohol badan • Halusinasi
meningkat. (hipoglisemia) Perangsang Mempercepatkan Faktor ✓ Sifat ingin tahu
(diabetes (stimulan) pergerakan impuls. menyebabkan ✓ Pengaruh rakan
melitus / Bertenaga/tidak penyalahgunaan sebaya
kencing
manis)
penat/berasa sangat yakin. dadah ✓ Mencari
Hormon Lambat akil Sifat kelelakian
Cth : amfetamina, keseronokan
testosteron baligh. pada Wanita. metamfetamin ✓ Ingin mengatasi
Bilangan Inhalan Bahan kimia yg boleh kesedihan /
sperma disedut. melupakan
rendah. Menyebabkan halusinasi. masalah
(lelaki) Merosakkan otak, peparu
Hormon Perkembanga Sifat dan ginjal.
estrogen n ciri seks keperempuana Cth : pelarut dan bahan gas
sekunder n pd lelaki. Halusinogen Mengubah laluan impuls
perempuan
dlm otak.
terjejas
Menyebabkan khayal

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

7.3 MINDA YANG SIHAT • Kecederaan pd Semua bahan di sekeliling kita ialah
Minda = fungsi otak berkaitan bahagian otak jirim
kesedaran spt personality, pemikiran, Kepentingan minda sihat Atom Zarah paling kecil dlm
ingatan, pertimbangan, intelek dan unsur.
emosi Unit paling asas.
Ciri-ciri ✓ Membuat Molekul Gabungan dua atau lebih
minda sihat pertimbangan yg atom secara kimia dari
wajar jenis atom sama atau
✓ Mampu mengesan berbeza.
rangsangan / gerak Ion Zarah-zarah yg bercas
balas sewajarnya positif atau negatif.
✓ Boleh mengingati 3 kumpulan bahan:
peristiwa silam yg Bahan atom Mengandungi zarah atom
sedih & gembira sahaja.
✓ Sanggup menerima (P.E.N) Terdiri daripada :
cabaran • Semua unsur
✓ Mampu bezakan logam (pepejal) :
betul & salah atom tersusun
✓ Bertanggungjawab rapat dan teratur
✓ Pandangan positif
✓ Bebas prasangka
✓ Berfikiran terbuka
✓ Tidak emosional
✓ Mampu menaakul
BAB 8 : UNSUR DAN BAHAN
Faktor • Pengambilan • gas nadir (gas) :
mempengaruhi alkohol berlebihan 8.1 ASAS JIRIM susunan atom
kesihatan • Ketidakseimbangan Jirim = zarah halus dan diskrit serta berjauhan & tidak
minda hormon memenuhi ruang. teratur
• Tekanan mental 3 keadaan jirim ialah :
• Penuaan Pepejal, cecair dan gas.
• Penyalahgunaan 3 jenis zarah yg membina jirim ialah
dadah atom, molekul dan ion.

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4
Bahan molekul Mengandungi zarah
molekul.
Terdiri daripada:
• bahan bukan
logam (pepejal,
cecair atau gas)
Gas
Gabungan atom yang sama
Cecair
Gabungan atom yg
berbeza
Ikatan antara atom : ikatan
kovalen (kuat)
Ikatan antara molekul :
ikatan van der waals
(lemah)
Bahan ion Terbentuk daripada tindak
balas unsur logam dengan
unsur bukan logam.
• Unsur logam (ion
positif)
• Unsur bukan
logam (ion negatif)
Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021
Ikatan antara ion positif Kumpulan Terdapat 18 kumpulan.
(logam) dan ion negatif
(bukan logam) : ikatan
elektrostatik (kuat)
8.2 JADUAL BERKALA UNSUR MODEN
Kala
Sifat fizik
dan sifat
kimia
Lajur menegak : kumpulan.
Lajur melintang : kala.
Prinsip Unsur disusun mengikut tertib
susunan menaik nombor proton dari kiri
Jadual ke kanan dan dari atas ke bawah.
Berkala
Unsur
Unsur dalam kumpulan yg sama
memiliki bilangan elektrons
valens yg sama.
Cth :
kump. 1 = 1 elektron valens
Kump. 2 = 2 elektron valens
Kump.13 = 3 elektron valens
Kump.18 = 8 elektron valens
*abaikan kump 3-12 (unsur
peralihan menggunakan prinsip
berbeza)
Elektron valens ialah bilangan
elektron pada petala paling luar.
Terdapat 7 kala.
Unsur dalam kala yg sama
memiliki bilangan petala yg
sama.
Cth :
kala 1 = 1 bilangan petala
Kala 2 = 2 bilangan petala.
Merentasi kala dari kiri ke kanan:
Sifat logam berkurang,
sifat bukan logam
meningkat
Oksida bes berubah
kepada oksida asid
Sifat kekonduksian
elektrik berkurang
Saiz atom berkurang
NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4
Unsur yang berada dalam
KUMPULAN yang sama akan
mempunyai SIFAT KIMIA yang
sama.
Semakin menuruni kumpulan,
Kereaktifan bahan
bertambah
saiz atom bertambah.
Nama Kump.1 : Logam Alkali
khas bagi Kump.2 : Logam Alkali Bumi
kumpulan Kump.3-12 : Logam peralihan
Kump.17 : Halogen
Kump.18 : Gas Adi / Gas Nadir
Zarah dalam Terdiri daripada:
atom • Proton (bercas positif)
• Elektron (bercas
negatif)
• Neutron (tiada cas /
neutral)
Simbol unsur
Nombor proton(p)
= bilangan proton dalam atom
Nombor nukleon (p+n)
= bilangan proton dan neutron
dalam atom
Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021
Atom bercas neutral, justeru
dalam atom,
Bilangan proton (p) = bilangan
elektron (e)
Bilangan neutron (n) =
no.nukleon (p+n) - no.proton
(p)
cth : Manakala bagi atom dengan no.proton melebihi
20, susunan elektron adalah seperti berikut.
No. proton = 12
No. nukleon = 24
Justeru, dalam atom
magnesium
• Bil. proton = 12
• Bil. elektron = 12 Walau bagaimanapun, anda hanya perlu tahu
• Bil.neutron = 24-12 = susunan elektron bagi no.proton yang kurang
daripada 20 sahaja.
12
Elektron valens : elektron yang terletak pada
Susunan elektron unsur
Elektron disusun mengelilingi nukleus dalam petala paling luar.
petala elektron.
✓ Bilangan elektron valens menentukan
Elektron memenuhi petala terdekat dengan kedudukan kumpulan bagi unsur
nukleus dahulu. tersebut.
✓ Manakala bilangan petala akan
Bagi atom dengan no.proton 1-20, diisi dgn: menentukan kedudukan kala bagi
Petala pertama : 2 elektron unsur tersebut.
Petala kedua : 8 elektron
Petala ketiga : 8 elektron
NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4
Susunan
elektron
atom sulfur
2.8.6
Atom sulfur mempunyai 16
no.proton. Maka, bilangan
elektronnya = 16.
(bil.proton = bil. elektron)
Justeru:
• Petala pertama : 2
• Petala kedua : 8
• Petala ketiga ; 6
Maka susunan elektron bagi
sulfur ialah 2.8.6
Kedudukan sulfur dalam jadual
berkala.
• Bil.elektron valens = 6,
maka terletak dalam
kumpulan 16.
(bagi elektron valens 3 hingga
8, jumlah elektron valen
ditambah 10 bagi menentukan
kumpulan)
• Bilangan petala = 3,
maka terletak pada
kala 3.
Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021
Pembentukan ion positif dan ion negatif
Atom mempunyai susunan elektron
tidak stabil, maka cenderung
membentuk susunan elektron yang
stabil.
Atom neutral membentuk ion melalui:
✓ Pendermaan elektron
✓ Penerimaan elektron
Duplet Susunan elektron yang stabil
yang mempunyai 2 elektron
pada PETALA PERTAMA
Oktet Susunan elektron yang stabil
yang mempunyai 8 elektron
pada PETALA TERLUAR
ION Zarah bercas yang terhasil
apabila suatu atom menerima
atau mendermakan elektron
pada petala luarnya
➢ Ion positif : terbentuk
apabila UNSUR LOGAM
MENDERMAKAN
ELEKTRON
(KUMPULAN 1,2,13)
➢ Ion negatif : terbentuk
apabila UNSUR BUKAN
LOGAM MENERIMA
ELEKTRON
(KUMPULAN 15,16,17 )
Pembentukan Cth : Natrium (logam)
ion positif
Atom magnesium mempunyai
11 elektron.
Susunan elektronnya 2.8.1
✓ Bilangan elektron pada
petala paling luar tidak
stabil. (tak cukup 8
pada petala ketiga)
✓ Justeru, atom
magnesium cenderung
untuk mendermakan 1
elektron pada petala
luarnya untuk
mencapai kestabilan
(octet)
(lebih mudah untuk
buang 1 elektron
berbanding terima 7
elektron)
✓ Elektron bercas negatif
✓ Justeru, apabila
mendermakan 1
NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

elektron, bilangan menerima 1 elektron

proton dalam atom pada petala luarnya utk
melebihi bilangan mencapai kestabilan.
elektron dalam atom. (octet)
p= 11 , p = 10 (Lebih mudah untuk
✓ Atom magnesium terima 1 elektron
mempunyai lebihan 1 berbanding derma 7
proton yang bercas elektron)
positif. ✓ Elektron bercas negatif
✓ Maka, magnesium ✓ Justeru, apabila
membentuk ion positif menerima 1 elektron,
yang bercas satu. (+1) bilangan proton dalam Nombor proton = bilangan proton (p)
Pembentukan Cth : Fluorin (bukan logam) atom kurang Nombor nukleon = bilangan proton (p) +
ion negatif berbanding bilangan bilangan neutron (n)
elektron dalam atom.
p=9 , e=10 Kegunaan 1. Perubatan
✓ Atom fluorin isotop ✓ Kobalt-60:
mempunyai lebihan 1 membunuh sel
elektron yang bercas kanser, mensteril
negatif. peralatan
✓ Maka, fluorin pembedahan
membentuk ion negatif ✓ Iodin-131: mengesan
yang bercas satu. (-1) kerosakan kelenjar
Atom fluorin mempunyai 9
tiroid
elektron.
✓ Natrium-24:
Susunan elektronnya 2.7 8.3 ISOTOP
mengesan salur
Unsur yang sama yang mempunyai
darah tersumbat
✓ Bilangan elektron pada bilangan proton yang sama tetapi
2. Teknologi makanan
petala paling luar tidak mempunyai bilangan neutron yang
✓ Kobalt-60:
stabil (tidak cukup 8 berbeza.
membasmi
pada petala kedua) Unsur yang sama yang mempunyai
mikroorganisma pada
✓ Justeru, atom fluorin nombor proton yang sama tetapi
sayur-sayuran
cenderung untuk nombor nukleon yang berbeza.

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

3. Pertanian warna
✓ Fosforus-32: menarik
mengkaji kadar Loyang Kuprum Kunci
penyerapan baja Kuat, Zink Tombol pintu
pada akar berkilau, Alatan muzik
4. Industri mudah
✓ Uranium-235: ditempa
menghasilkan tenaga Duralumin Aluminium Badan pesawat
elektrik melalui Ringan , Kuprum dan kapal
janakuasa 33nuklear kuat, tahan terbang Apabila satu atau lebih unsur logam
5. Arkeologi karat atau bukan logam dicampurkan ke
✓ Karbon-14: mengkaji Kupronikel Kuprum Duit syiling dalam logam tulen, atom asing ini
usia artifak purba Keras, Nikel menyukarkan penggelongsoran antara
tahan karat lapisan atom.
Ini kerana atom asing mempunyai saiz
BAB 9 : KIMIA INDUSTRI
atom yang berlainan.
Pengaloian Proses bagi menghasilkan aloi
9.1 ALOI Maka sifat aloi lebih kuat dan keras.
Campuran beberapa jenis logam atau Aloi super Bahan yang boleh :
Susunan atom dalam logam tulen konduktor ✓ mengalirkan arus
campuran logam dan bukan logam
mengikut peratusan tertentu elektrik pada
Keluli Besi Bangunan kecekapan yang
Keras dan Karbon Jambatan tinggi tanpa
kuat Badan kenderaan rintangan.
Landasan kereta ✓ Menolak medan
api magnet
Piuter Timah Barangan Kegunaan :
Berkilau, Kuprum perhiasan Atom tersusun secara teratur dan 1. Kereta api laju
tahan karat beransur-ansur 2. Mesin pengimejan
Gangsa Kuprum Tugu Lapisan mudah tergelongsor apabila resonans magnetic
Keras, Timah Ukiran logam dikenakan daya (MRI)
tahan Pingat (medal) 3. Mengesan jejak sinaran
karat, Susunan atom dalam aloi dari angkasa lepas

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

9.2 KACA DAN SERAMIK Seramik Diperbuat daripada Polimer ✓ Polimer buatan
Kaca Diperbuat daripada tanah liat sintetik manusia yang
silika. Komponen utama ialah menggunakan bahan
Silika mengandungi aluminium silikat kimia
silicon dioksida dan Ciri-ciri ✓ Tahan haba dan tekanan ✓ Cth : polietena,
wujud secara semulajadi seramik yang tinggi polistirena, perspek,
dalam pasir. ✓ Sangat keras getah sintetik
Silika dileburkan sekitar ✓ Rapuh PROSES PENGHASILAN POLIMER
1500OC sehingga cair dan ✓ Lengai terhadap bahan Pempolimeran ✓ Proses pencantuman
dibentuk menjadi kaca. kimia monomer melalui
JENIS-JENIS KACA ✓ Tidak berkarat ikatan kimia untuk
Kaca silika Silika Tahan terhadap ✓ Penebat haba dan menghasilkan polimer
terlakur haba, Lengai elektrik yang baik yang berbentuk
(tidak bertindak APLIKASI KACA DAN SERAMIK rantai panjang
balas) terhadap Kaca ✓ Radas makmal Penyah ✓ Proses pemisahan
bahan kimia ✓ Penutup kaca mentol polimeran molekul polimer
Kaca soda Silika , Takat lebur ✓ Prisma kaca kepada monomer-
kapur Kalsium rendah, mudah ✓ Tingkap kaca monomernya melalui
karbonat, dibentuk Seramik ✓ Pinggan mangkuk tindak balas kimia
Natrium ✓ Jubin seramik
karbonat ✓ Gigi palsu
Kaca Silika, boron Ketahanan tinggi ✓ Pasu bunga
borosilikat oksida, terhadap haba
natrium dan bahan kimia
oksida, 9.3 POLIMER
aluminium Molekul besar berbentuk rantai yang
oksida terdiri daripada gabungan unit molekul
Kaca Silika, Takat lebur kecil iaitu monomer.
plumbum plumbum (II) rendah, Polimer ✓ Polimer yang wujud
oksida, mempunyai semula jadi secara semula jadi
natrium indeks biasan ✓ Cth : kanji, protein,
oksida yang tinggi getah asli, lemak

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

GETAH ASLI Tindakan asid terhadap lateks Tindakan alkali terhadap lateks
Susu getah asli = Lateks (daripada
batang pokok getah ditoreh)
Merupakan polimer semula jadi
Ciri getah ✓ Kenyal
asli ✓ Lembut
✓ Tidak tahan haba
✓ Penebat elektrik yang
baik
✓ Tidak telap udara
Kegunaan ✓ Sarung tangan perubatan
getah asli ✓ Belon
✓ Tayar kapal terbang

Apabila asid ditambahkan, Apabila alkali ditambahkan,

Dalam lateks, terdapat molekul getah
berbentuk rantai yang diselaputi lapisan
membran protein.
Terdapat cas-cas negatif pada permukaan
luar membran tersebut menyebabkan molekul
getah menolak antara satu sama lain.
Maka lateks kekal wujud sebagai cecair.
• Ion-ion hidrogen yang bercas positif
daripada asid akan meneutralkan cas
negatif pada permukaan membran
protein
• Menyebabkan molekul getah
berlanggar antara satu sama lain
• Membrane protein pecah dan rantai
polimer getah keluar dan saling
bergumpal membentuk pepejal.
Apa berlaku jika lateks dibiarkan tanpa
ditambah asid?
Selepas beberapa hari, lateks akan bergumpal
akibat daripada Tindakan BAKTERIA yang
menghasilkan asid dan meneutralkan
membran protein.
• Ion-ion hidroksida bercas negatif
daripada alkali akan meneutralkan ion
hidrogen daripada asid.
• Tanpa asid, cas negatif kekal pada
membrane protein
• Molekul getah tetap menolak antara
satu sama lain dan tidak berlanggar.
• Maka, getah akan kekal dalam
keadaan cecair.
PEMVULKANAN GETAH
Proses pemanasan getah bersama
sulfur.
Atom sulfur ditambahkan ke dalam
molekul getah asli.
Getah yang terhasil dipanggil GETAH
TERVULKAN.

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Kegunaan ✓ Tayar kenderaan sains bagi mengubati dan

getah ✓ Sarung tangan merawat kecederaan.
tervulkan industri/kebun
✓ Tapak kasut

BAB 10 : KIMIA DALAM PERUBATAN DAN

KESIHATAN

10.1 PERUBATAN TRADISIONAL, PERUBATAN

MODEN DAN PERUBATAN KOMPLEMENTARI
Perubatan Kaedah perubatan
Struktur molekul bagi getah tervulkan
tradisional menggunakan tumbuh-
mempunyai ikatan antara setiap
tumbuhan, haiwan dan bahan
rantai polimer yang dipanggil
semula jadi bagi diagnosis dan
RANGKAI SILANG SULFUR.
merawat penyakit.
Struktur getah asli tidak mempunyai
rangkai silang. Perubatan kepelbagaian kaedah dalam
komplement penjagaan kesihatan berasal
Sifat ✓ Lebih keras ari daripada pelbagai bentuk
getah ✓ Lebih kuat budaya sejak zaman berzaman.
tervulkan ✓ Lebih kenyal
✓ Mempunyai ketahanan
haba yang tinggi
✓ Penebat elektrik yang
baik
✓ Tidak mudah teroksida di
udara
✓ Tidak bertindak balas
dengan asid dan alkali
✓ Tidak telap terhadap
udara dan air
Perubatan Campuran seni merawat
moden dengan pelbagai bidang ilmu

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

UBAT-UBATAN YANG DIGUNAKAN melalui sintesis sakit kepala dan

Perubatan Aloe vera Mengurangkan bahan kimia kecederaan
tradisional sakit kulit akibat sukan
Diperolehi dr sunburn atau Perlu dihabiskan
sumber terkena benda mengikut dos Urutan Melegakan
semula jadi panas yang diberikan. tradisional keresahan,
Ginseng Memelihara Cth : kesakitan,
kesihatan badan Penisilin keletihan,
Halia Menghilangkan Streptomisin ketegangan otot
angin badan Psikoterapu Berfungsi dan masalah urat
Pokok Melegakan sakit tik merawat pesakit saraf.
bunga raya kepala dan psikiatrik. Homeopati Menguatkan
keguguran keupayaan tubuh
rambut Tidak boleh melawan
Kuinina Membuat ubat diambil penyakit
penyakit malaria sewenangnya
Perubatan Analgesik Berfungsi tanpa preskipsi Terapi Berkhasiat
moden melegakan doktor. herba mengubati
Ubat yang kesakitan. penyakit
dihasilkan di Cth : Terdapat 3 jenis:
makmal dlm Aspirin, • Stimulan
bentuk pil, parasetamol, • Anti
kapsul, Kodeina depresan
pasta, • Anti 2 sumber ubat :
Antibiotik Berfungsi
ampaian dan psikotik ➢ Buatan manusia (sintetik)
membunuh atau
larutan Perubatan Akupunktur Merangsang ➢ Sumber semula jadi
menghalang
pertumbuhan komplement sistem saraf Kesan penyalahgunaan ubat-ubatan
bakteria ari untuk melegakan Menyebabkan kematian
berjangkit kesakitan Kesan sampingan yang teruk
Ketagihan ubat
Dihasilkan Kiropraktik Merawat sakit Menyebabkan ubat kurang berkesan
daripada belakang dan untuk melawan penyakit
kulat/fungus leher, sakit sendi,

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

10.2 RADIKAL BEBAS ➢ Merosakkan buah ✓ Terdapat dalam

Atom atau molekul yang kekurangan pinggang, hati dan buahan sitrus,
satu elektron menjadikannya tidak peparu sayuran hijau dan
stabil, reaktif dan cenderung utk ➢ Menyebabkan bijirin
menyerang atom atau molekul lain. penuaan awal spt Vitamin E ✓ Terdapat dalam
Penghasilan Dihasilkan melalui proses wajah berkedut dan pelbagai jenis minyak
radikal bebas pengoksidaan secara semula rambut beruban spt minyak sawit dan
jadi. minyak sayuran.
Faktor Faktor dalaman ✓ Dikenali sebagai alfa-
penghasilan Metabolisme 10.3 BAHAN ANTIOKSIDAN tokoferol
radikal bebas Keradangan sel Sebatian kimia yg diperlukan badan utk ✓ Ditemui dalam
Faktor luaran melambatkan dan menghentikan kekacang, buahan
Asap rokok proses pengoksidaan. dan sayuran.
Pendedahan kepada Melindungi sel badan drpd kerosakan
radiasi dan sisa toksik akibat radikal bebas.
Sinar UV daripada Bahan antioksidan dalam makanan: 10.4 PRODUK KESIHATAN
cahaya matahari Beta karotena ✓ Ditemui dlm makanan Mengandungi bahan aktif
Pencemaran udara berwarna jingga, Bahan aktif Komponen tertentu dalam
Kesan kepada Radikal bebas merosakkan merah atau kuning. suatu produk yang
kesihatan struktur DNA kita dengan ✓ Cth : lobak merah, mempunyai kesan terhadap
mengambil elektron drpd mangga, ubi keledek penyembuhan atau
molekul yg membina DNA. Lutein ✓ Dalam sayuran pencegahan penyakit
berdaun hijau Kegunaan Suplemen :
Kesannya : ✓ Cth : bayam, kubis, produk memulihkan penyakit dan
➢ Membentuk bahan brokoli kesihatan mengekalkan kesihatan
karsinogen yg Likopena ✓ Ditemui dalam buah- Multivitamin :
menyebabkan mutasi buahan Menjamin tumbesaran yg
dan kanser ✓ Cth : betik, jambu normal dan tingkatkan daya
➢ Menyebabkan batu, tembikai, pencegahan penyakit
penyakit Vitamin C ✓ Vitamin larut air Pil vitamin :
kardiovaskular dikenali sbg asid Pelengkap kepada amalan
(jantung) dan askorbik pemakanan tidak seimbang
ketidaksuburan

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

BAB 11 : DAYA DAN GERAKAN Laju Kadar perubahan jarak Laju pada kedudukan A
Unit S.I =meter per saat (ms-1) = 10m / 2 saat
11.1 GERAKAN LINEAR = 5ms-1
Gerakan suatu objek dalam lintasan Rumus :
yang lurus Laju = Jarak / Masa Laju pada kedudukan B
Jarak Jumlah panjang lintasan gerakan = 50m / 6 saat
suatu objek Laju purata Kadar perubahan jumlah jarak = 8.33 ms-1
yang dilalui
Unit S.1 = meter (m) Unit S.I =meter per saat (ms-1) Laju purata
Sesaran Jarak lintasan terpendek yang = Jumlah jarak
menyambungkan dua lokasi Rumus : Jumlah masa
dalam arah tertentu. Laju purata = 100m / 10 s
= Jumlah jarak = 10 ms-1
Unit S.1 = meter (m) Jumlah masa
Perbandingan antara jarak dan sesaran Halaju Kadar perubahan sesaran
Unit S.I =meter per saat (ms-1)

Mempunyai arah tertentu

Tanda positif dan negatif
mewakili arah gerakan objek.

Halaju = Sesaran / Masa

Perbandingan laju, halaju purata dan halaju

Sesaran = lintasan yang mempunyai arah

Halaju kereta dari O ke A

= Sesaran ke A / Masa
= 4m / 2 saat
= 2 ms-1 ke arah TIMUR

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Halaju kereta dari B ke C Apabila brek ditekan, halaju basikal berkurang.

= (12m – 8m) Ini dipanggil NYAHPECUTAN. Nilai ditulis
2 saat dengan tanda NEGATIF.
= 4m / 2 saat
= 2 ms-1 ke arah TIMUR Halaju awal
= Halaju ketika basikal bergerak = 4ms-1
Halaju objek pada ARAH BERLAWANAN ditulis
dengan tanda NEGATIF. Halaju akhir
= Halaju ketika basikal berhenti =Pegun = 0ms-1
Halaju kereta dari C ke B
= (12m – 8m) NyahPecutan = Halaju akhir – Halaju awal
2 saat Masa
= -4m / 2 saat = 0 – 4 ms-1
= - 2 ms-1 ke arah BARAT 5s
= - 4 ms-1
Halaju kereta dari C ke O 5s
= (12m – 0m) = - 0.8 ms-2
2 + 2+ 2 saat Halaju awal # Tanda negatif menunjukkan perubahan laju
= -12m / 6 saat = Basikal tidak bergerak = Pegun = 0ms-1 berkurang.
= - 2 ms-1 ke arah BARAT Jangka Alat yang digunakan bagi
Halaju akhir masa detik menentukan halaju dan pecutan
#Nota kaki : MESTI ADA ARAH!!! =Halaju terakhir ketika basikal bergerak= 4ms-1 objek di makmal.

Pecutan Kadar perubahan halaju Pecutan = Halaju akhir – Halaju awal Bergetar pada 50 getaran sesaat.
Unit S.I = meter per saat per saat Masa (50 Hertz)
(ms-2) = 4 – 0 ms-1 1 detik Sela masa antara dua titik
5s berturutan pada pita detik.
Rumus pecutan, = 0.8 ms-2 1 detik =
= Perubahan halaju 0.02saat
Masa yang diambil #Tanda positif menunjukkan perubahan halaju
= Halaju akhir – Halaju awal bertambah.
Masa yang diambil #PASTIKAN UNIT DITULIS DENGAN BETUL!! Maka 1 detik mewakili 1/50saat
atau 0.02saat.

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Contoh pengiraan pita detik :

Halaju awal = halaju pita detik 1
Halaju akhir = halaju pita detik 5

Masa diambil dari selang masa antara pita

detik 1 ke pita detik 5
= (5-1) detik = 4 detik
#HATI-HATI DI SINI. UNTUK PENGIRAAN
PECUTAN DETIK PERLU TOLAK 1.
Sesaran = Panjang pita detik = 10cm
Masa yang diambil = 5 detik = 0.1 saat Daripada graf,
1 detik = 0.1 s
1 detik = 0.02saat (masa untuk 5 detik dalam 1 jalur)
5detik = 5 x 0.02s = 0.1s
Maka,
Maka halaju Jawapan pengiraan halaju berdasarkan graf: Pecutan = (80 – 40 ) ms-1
= Sesaran / masa 4 x 0.1 s
= 10cm / 0.1 s = 40 ms-1
= 100 cm s-1 0.4s
= 100 cms-2
Nota kaki : PASTIKAN UNIT DITULIS DENGAN JENIS GERAKAN LINEAR
BETUL!!

Contoh pengiraan melalui graf pita detik:

Panjang setiap jalur = sesaran

Bagi graf ini terdapat 5 jalur pita detik
dimana setiap pita detik mempunyai
masa 5 detik
Halaju setiap pita detik dikira
menggunakan rumus halaju
Tukar masa detik kepada saat terlebih
dahulu
Untuk mengira pecutan,

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

11.2 GRAF GERAKAN LINEAR Halaju :

Digunakan untuk menyampaikan CD = (0-100)m / (16-12)s Pecutan OA = (8-0) ms-1 / (5-0)s
maklumat dan data tentang suatu = - 100m / 4s = -25ms-1 = 8 ms-1 / 5s
gerakan = 1.6 ms-2
Graf sesaran- Menunjukkan sesaran suatu Kecerunan sifar = Halaju sifar / Pegun / Rehat
masa objek yang bergerak berubah (AB) Sesaran OA = Luas bawah graf
dengan masa. ∆ = ½ x 8 ms-1 x 5s
Halaju : = 20 m
AB = (50-50)m / (8-2)s
= 0m / 6s = 0ms-1 Kecerunan negatif dan seragam = Halaju
berkurang secara seragam pada arah
Graf halaju- Membolehkan sesaran, halaju bertentangan / Pecutan negatif /
masa dan pecutan suatu objek yang Nyahpecutan seragam (BC)
bergerak ditentukan.
Pecutan BC = (0-8) ms-1 / (15-10)s
= -8 ms-1 / 5s
= - 1.6 ms-2 (nyahpecutan)

Paksi – X : masa (s) Sesaran BC = Luas bawah graf

Paksi – Y : sesaran (m) ∆ = ½ x 8 ms-1 x 5s
Kecerunan = halaju = 20 m

Kecerunan positif dan seragam = Halaju Kecerunan sifar = Halaju malar(sama) / Pegun/
seragam (OA) (BC) Pecutan sifar (AB) (CD)

Halaju : Paksi – X : masa (s) Pecutan AB = (8-8) ms-1 / (10-5)s

OA = 50m / 2 s = 25ms-1 Paksi – Y : halaju (ms-1) = 0 ms-1 / 5s = 0ms-2
BC = (100-50)m / (12-8)s Kecerunan = pecutan (ms-2)
= 50m / 4s = 12.5ms-1 Luas bawah graf = sesaran (m) Sesaran AB = Luas bawah graf
□ = 8 ms-1 x 5s = 40 m
Kecerunan negatif dan seragam = Halaju Kecerunan positif dan seragam = Halaju
seragam pada arah bertentangan (CD) bertambah secara seragam / Pecutan seragam
(OA) 11.3 PECUTAN GRAVITI DAN JATUH BEBAS

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Semua objek di sekeliling kita ditarik Graf gerakan objek jatuh bebas
kea rah pusat graviti bumi oleh daya
graviti bumi.
Objek yang jatuh akibat daya gravity
bumi mengalami pecutan gravity.
Jatuh bebas Objek jatuh di bawah
tindakan daya graviti sahaja.

Mempunyai pecutan graviti

yang sama tanpa mengira
jisim dan bentuk.
Cth : bulu ayam dan batu
jatuh pada masa yang sama Objek yang dilepaskan dari ketinggian
pada ketinggian yang sama. tertentu mempunyai halaju sifar pada
titik permulaan Graf gerakan objek melawan daya gravity
Hanya berlaku dalam keadaan Halaju semakin bertambah apabila (antigraviti)
vakum (ruang yang tiada objek dilepaskan
udara) seperti angkasa lepas. Maka, objek sedang mengalami
pecutan graviti. (kecerunan positif)
Tidak jatuh Objek jatuh disebabkan daya
bebas graviti dan dipengaruhi juga
faktor lain seperti rintangan
udara, jisim dll.

Mempunyai pecutan graviti Objek dilontar ke atas, objek bergerak

yang berbeza mengikut jisim dengan halaju tertentu dari titik
dan bentuk. permulaan
Cth : bulu ayam dan batu. Halaju semakin berkurang apabila
Bulu ayam jatuh lebih lambat semakin tinggi
berbanding batu apabila Maka, objek mengalami nyahpecutan.
dijatuhkan dari ketinggian (kecerunan negatif).
yang sama. pada ketinggian/sesaran maksimum,
objek pegun = pecutan sifar.

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

✓ Panjang tali LEBIH PANJANG, halaju

LEBIH PERLAHAN

Justeru, utk menghasilkan payung terjun bagi

pendaratan objek yang lebih selamat perlu
menggunakan:
Saiz kanopi yang lebih besar
Bahan kanopi yang lebih ringan
Bilangan tali yang lebih banyak
Panjang tali yang lebih panjang
11.4 JISIM DAN INERSIA
Jisim Kuantiti jirim yang terkandung
dalam suatu objek.
Apabila kadbod disentap, duit syiling
terjatuh ke dalam gelas.
Inersia duit syiling itu mengekalkan
keadaan asal duit syiling, iaitu keadaan
PEGUN (tidak bergerak)
Duit syiling tidak bergerak bersama
kadbod, sebaliknya jatuh ke dalam
gelas disebabkan graviti.

Unit S.1 = kilogram (kg)

Inersia Kecenderungan objek untuk

mengekalkan keadaan asal /
menentang perubahan keadaan
Ciri-ciri yang 1. saiz kanopi asal dalam keadaan pegun atau
mempengaruh 2. bahan kanopi sedang bergerak.
i reka bentuk 3. panjang tali Apabila kereta api bergerak,
payung terjun 4. bilangan tali Tidak boleh diukur, tiada nilai, penumpang dalam kereta api juga
✓ Saiz kanopi LEBIH BESAR, halaju LEBIH tiada unit. bergerak bersama
PERLAHAN Apabila kereta api berhenti secara tiba-
✓ Bahan kanopi LEBIH RINGAN, halaju Hukum Menyatakan suatu objek akan tiba, badan penumpang kekal
LEBIH PERLAHAN Gerakan kekal dalam keadaan asalnya jika BERGERAK KE HADAPAN.
✓ Bilangan tali LEBIH BANYAK, halaju Newton tiada daya luar yang bertindak Inersia penumpang itu mengekalkan
LEBIH PERLAHAN terhadapnya keadaan asal penumpang, iaitu
keadaan BERGERAK.

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4

Hubunga Inersia dipengaruhi oleh satu ➢ Lori dengan muatan BAB 12 : TENAGA NUKLEAR
n jisim faktor sahaja iaitu JISIM. penuh mengambil masa
dengan lebih lama untuk berhenti 12.1 PENGGUNAAN TENAGA NUKLEAR
inersia Semakin BESAR JISIM sesuatu apabila brek ditekan Lebih 30 negara menggunakan tenaga
objek, semakin BESAR INERSIA berbanding lori kosong. nuclear sebagai sumber tenaga negara.
objek tersebut. ➢ Lebih ramai orang 5 negara : Amerika Syarikat, Rusia,
diperlukan utk menolak Perancis, Slovakia dan Jepun
sebuah kereta berbanding Manfaat
sebuah motorsikal. Tenaga ➢ Tenaga alternatif bagi
➢ Kipas mengambil masa nuklear menjana tenaga elektrik
untuk berhenti ➢ Tenaga dihasilkan lebih
sepenuhnya apabila suis besar dan efisien
dimatikan. ➢ Menghasilkan sinaran
Kesan mengion yg digunakan
inersia dlm bidang perubatan,
dalam pertanian dan
kehidupa perindustrian
CTH :
n ➢ Membebaskan gas rumah
➢ Jisim baldi kosong adalah
hijau yang sedikit (mesra
ringan, maka inersianya
alam)
kecil. Baldi kosong mudah
digerakkan.
Kesan ➢ Sisa radioaktif yang
➢ Jisim baldi berisi pasir
buruk dihasilkan menjejaskan
adalah lebih besar/berat,
tenaga kesihatan dan mengancam
maka inersianya lebih
nuklear nyawa hidupan
besar. Justeru, lebih susah
➢ Tenaga dihasilkan sangat
untk digerakkan.
besar jika disalahguna
Ciri keselamatan dalam kenderaan bagi boleh menyebabkan kesan
Aplikasi inersia dalam kehidupan:
mengurangkan kesan inersia: buruk pd manusia
➢ Kapal terbang besar
memerlukan landasan Tali pinggang keledar
lebih panjang berbanding Beg udara
kapal terbang lebih kecil. Penyandar kepala

Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021

NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4
12.2 PENGHASILAN TENAGA NUKLEAR
Dihasilkan melalui 2 proses :
pembelahan nukleus dan pelakuran
nukleus
Pembelahan Proses pemecahan satu
nukleus nukleus radioaktif yang berat
kepada dua atau lebih nukleus
yang lebih ringan dan stabil.
Proses ini membebaskan
tenaga dan sinaran radioaktif.
Pembelahan nukleus berlaku apabila
satu neutron yang perlahan membedil
satu nukleus bahan radioaktif yang
berat dan tidak stabil seperti Uranium-
235.
Menyebabkan nukleus itu pecah
kepada dua atau lebih nukleus yang
lebih kecil dan stabil.
Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021
Tindak balas ini berlaku berterusan =
tindak balas berantai.
Proses ini berlaku di dalam REAKTOR
NUKLEAR.
Tenaga yang terbebas :
✓ Tenaga nuklear
✓ Tenaga cahaya
✓ Tenaga haba
Sinaran yang terbebas : Sinaran radioaktif
✓ Sinaran alfa
✓ Sinaran beta
✓ Sinaran gama
Pelakuran Proses pencantuman atau
nukleus penggabungan dua nukleus
radioaktif yang ringan
membentuk satu nukleus yang
lebih berat.
Proses ini membebaskan
tenaga dan sinaran radioaktif.
Dua nukleus kecil dan ringan seperti
deuterium dan tritium (isotop
hidrogen) bercantum dan membentuk
satu nukleus yang lebih besar dan
berat iaitu helium yang lebih stabil.
Ia hanya berlaku pada suhu yang amat
tinggi.
Proses ini membebaskan tenaga
nuklear yang lebih banyak berbanding
pembelahan nukleus.
Tenaga yang terhasil :
Tenaga nuklear, Tenaga haba dan
Tenaga cahaya
Proses ini berlaku secara berterusan di
permukaan MATAHARI kerana
matahari mempunyai isotop-isotop
hidrogen dan suhu yang tinggi.
PENJANAAN TENAGA ELEKTRIK DARIPADA
TENAGA NUKLEAR
Dilakukan di dalam stesen jana kuasa
tenaga nuklear.
Stesen jana kuasa nuklear
mengandungi : reaktor dan penjana
Reaktor Mengandungi bahan radioaktif
iaitu Uranium-235
Tempat berlakunya proses
pembelahan nukleus dimana
tenaga nuklear dihasilkan.
NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4
Komponen dalam reaktor
nuklear:
1. Rod pengawal boron :
mengawal tindak balas
pembelahan nukleus
dengan menyerap
neutron berlebihan
2. Moderator grafit :
memperlahankan
neutron
3. Perisai konkrit :
mengelakkan
kebocoran sinaran
radioaktif
Penjana stim Menghasilkan wap udara/ stim
yang panas.
Stim berfungsi utk memutarkan
turbin yang mengerakkan
penjana.
Tenaga nuklear yang dihasilkan
membebaskan tenaga haba
yang digunakan utk
memanaskan air dalam
penjana.
Turbin Aliran stim memutarkan turbin,
dan menghasilkan tenaga
kinetik yang digunakan bagi
memutarkan magnet dalam
penjana.
Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021
Penjana Menjanakan arus elektrik
elektrik melalui proses aruhan
electromagnet apabila magnet
diputarkan dalam gegelung
oleh tenaga yang dihasilkan
oleh turbin.
Tenaga elektrik dihasilkan dan
dihantar kepada pencawang
elektrik untuk diagihkan
kepada pengguna.
Perubahan
tenaga yang
berlaku
Penggunaan Sebab penggunaan :
tenaga
nuklear bagi Kurang sumber tenaga
negara yang lain
menggunaka Keluasan negara yang
nnya besar serta kepadatan
penduduk yang tinggi
Sumber pendapatan
negara
Teknologi yang canggih
12.3 IMPAK PENGGUNAAN TENAGA NUKLEAR
Senjata Tenaga nuklear digunakan utk
Nuklear menghasilkan bom atom
(pembelahan nukleus
PLUTONIUM) dan digunakan
semasa Perang dunia kedua.
Hiroshima, 6 Ogos 1945
Nagasaki, 9 Ogos 1945
Kesan letupan tenaga nuklear oleh
bom atom menyebabkan:
70,000 orang awam
terkorban serta merta
Struktur besi di seluruh
bandar cair disebabkan
suhu yg amat panas
Mengganggu keadaan
atomesfera
Sinaran radioaktif yang
terbebas menyebabkan
mutasi dan tanah menjadi
tidak subur sehingga kini.
Perjanjian Pengawalan Senjata
Nuklear – semua negara terikat
dimana perjanjian ini mengawal
dan tidak membenarkan mana-
mana negara menggunakan
senjata nuklear dengan
sewenangnya.
NOTA RINGKAS KSSM TINGKATAN 4
Ujian Dilakukan sama ada di atmosfera
nuklear terbuka, di darat atau di bawah
laut.
Memberikan kesan buruk kepada
hidupan dan persekitaran.
Kesan buruk ujian nuklear:
Bawah tanah :
menyebabkan radiasi
tanah dan sumber air
Bawah laut :
menyebabkan
kemusnahan hidupan dan
pencemaran laut yg teruk
Di darat : kesan
penyebaran radiasi
kepada manusia dan
hidupan boleh
menyebabkan kesan
somatik dan kesan genetik
(mutasi)
Kesan penyebaran radiasi :
• Kesan somatik : keletihan,
loya, katarak, leukemia,
keguguran rambut
• Kesan genetik : kecacatan
pada bayu, mutasi sel dan
kanser.
Prepared by : Cikgu Suhaina @SMKSenai.2020.2021
12.4 TENAGA NUKLEAR DI MALAYSIA SEMOGA NOTA RINGKAS INI
Wajaran pembinaan stesen jana kuasa DAPAT MEMBANTU ANDA
nuklear di Malaysia: MENGULANG KAJI PELAJARAN
Setuju Menampung permintaan
DENGAN LEBIH BAIK DAN
pengguna terhadap tenaga
elektrik yang semakin meningkat. MEMBANTU ANDA
MEMPEROLEHI KEPUTUSAN
Sumber bahan api fosil YANG CEMERLANG DALAM SPM.
(petroleum, gas asli, arang batu)
yang akan kehabisan.
Kurang menghasilkan karbon. SALAM SAYANG DARI SAYA
Kesan pencemaran lebih rendah
CIKGU SUHAINA, SMK SENAI.
berbanding bahan api fosil.
Kadar tenaga yang dihasilkan
adalah jauh lebih besar daripada TERUSKAN USAHA! KEJAYAAN
bahan api fosil. TIDAK DATANG BERGOLEK.
Tidak Menghasilkan sisa radioaktif yang
ANDA YANG MENENTUKANNYA.
setuju berbahaya kepada manusia dan
alam sekitar jika tidak SEMOGA BERJAYA =)
dikendalikan dengan cermat.
Kos pembinaan yang sangat TARGET A+ SPM
mahal.
ANDA BOLEH!!!
Memerlukan kawasan yang sangat
strategik bagi membangunkan
stesen janakuasa bagi
memudahkan proses penyejukan
berlaku dalam reaktor.