You are on page 1of 135
AKADEMIA MUZYCZNA im, Stanislawa Moniuszki w Géaasku Antoni Poszowski HARMONIA SYSTEMU TONALNEGO DUR-MOLL Seria: Skrypty i Podrgceniki 31 (Gdatsk 2001 WYDAWNICTWO AKADEMII MUZYCZNED iS. Monisek w Gath Janusz Krassowsk = redaklornaczolny “Teresa Blacriewice Helena Nowakowska ‘Kayenta Sper Sklod komputer, preyeutowanie do dr, projekt ohissk: Pit Steph ork Katarzyna Kliezewsha Dae Daukarnia Wy avnicowa Dscej Pelpliskie),Bermrdinum™ 185-130 Pelplin, ul Bpa Dominik | ‘Seria: Skyy i Podrgeznik 31 ISSN 0860-5750 Copyright © by Wydawnictwo Akademii Muzyeze] w Gassku 2001 SPIS TRESCI 4 Aiton |. TEORIA ISRODKE ARMONIKI SYSTEMU TONALNEGO DUR-MOLL.. 1, Rew KRYSEALZACIA LONE PRAW HARMEN TONALNE 12, Sys aruaczes snc 12.) Odvenonabeporednte E 122 Oansina wpe reedin (p). 125 Meat re 2, SHODKI HARMONIKY TONAL) cn 21, BUDD, LACZEME | U2VCETRIDU WHRBW W KORSTRIRC HARMONIZED 211 Tee dy harmon hsm 212. Meee pba. ae adn Trak at pen = Conkerotia ease pooch - 21 Lact jie ‘ene wth vi pia cay cg pn eet anil su und posal nda. Tame rout i {Sen env sin hn epee Upereseinigar usm Leaner - = ona noigtow 244 Dijdwil dy harman = pajamas ‘pinion 2s Harmonia systema tonainego doe-ovall _ 215 Kade ‘pre ola ens (ese ‘say ten ~ = 216 Prowse - 2:15. Toorcene homarai harmonic) Torche msn ome poh a _Tworene kana hance] # pane melo» sopemie— ‘Teagan kong} trmntne) weg ceo BT. Sone is 2 2. CZTERO, PIRCTO, SZESCIO I SIFDMIODEWIEKI ORAZICH UEYCTE WKONSTRUKCH HARMONICZNED 5.1. CzTEROOEWKI SEFTYMOWE WA WSPYSTRICHSTORMIACH GAMY MAZORONE! ee oe orwavats sates cresiwnaom penny Esc in Spams meee SE ROR RNS Reowigaic pede Uixewngon x Joann 8 Ronviyane adc io ots eowian angsty jo Sosy meh 23, PuctoozrgRINONONE zona roc on $4, See Slo 5:5 Uavete mir.onewaRKOW W KONSTRURCHHARMONICZNE ‘hid 2 Deny : hid peso ‘hi Swoon sil, wasn wma parwotisinystwiny. Uaawy o) obodi twanie i dsoansonpe dia prow Popeisestee aeanyeh a |.6: won KONSTRURCHHARMOMIINEZ UDMALEM WHLEO2IEKON, « n 2 7 9 | -2BOCZENIE MODULACYINE renner 41, RonzA AkORDOW WrRACONYCHICHROENIAZAMA. mM 42, U2VEIE akoRDOW WIRACERYEH W KONSTRLRCI HARMONIES 16 ‘uae Hy DLWIEKI OBCE LALTEROWANE... nA 5.1, POIEDYNCZE D7WENLOBCE. -AKORD CHOPNOWSK las Drain ey pemerode. mas Snake) rw ees pie ns “hielo ho cleat devi opi w lnc soya BY Posty di ce gig ne rhe Fespontthom res ie apenas i son Hr ‘Gea a ie ‘2. Dawagtoscewemxuatosacn 10 ‘pained le - ‘paincnia shoe. ti pain ee ploch tet ose tr epesncene dnt sane = tt 5. NuTAreDMoNAINUTASTALA 6s 54. FouRAcin akoRDOWA mn orm aside igs in Al m1 solameanehinsese en 15 fi eros pat es ooh 5. Stosomsga uxosseaonezseMFOLTON DWOIENE TER W AKORDAC 81 raj a» ach ake. me ‘5 Dawe ALTEROWANE,ALZERACIANEMODULIACA AKORD ic i — Tae ‘immics : vas je lad aoa» Kansan). i ‘Ate nsmodaoce iv, Vivi ges, iwc io ‘goer nde " van tine ate ncmechle i Hormona susema tonaneye dee oe * a hte incon ‘Chaerjganieachenendules vs 114. Daasze wzvodacans a Soweto Duster avr aa : , a a ere Se wal - ee di crag —— i = Scenes Be icchecpoonces = ‘Sterwane wg emsonansanego w Grin prswri ja olka a . ‘pronoun wy hp ace oie 20 Beer atone enaay ede spewndzacey co ios 22 Dense psc thn 2 oO ‘tecnas mt 62. Mopstaciacmmomaryernn nn 2 ‘as moa : - 2 ‘stun compen i! dew ables B Drowcs eg —B ‘Ateape cstdangach 2 Mj copper rsp) doa iy ais. 25, Mth Seta Sco Msg tonne 28, Psst pm reyes Bs Pope? odor aman BS Eichcae presse moda BS Cozens : Bs (63, MoDuLACABINARNENICINA ns ‘nnn lc hari Cas dj enimanom pts bp Bs Md rene 2s Tinto wo modi amon —— dlc essen rs pe man cone Siete mm ra. as opr es pnt {SLTECHNIKA POLITONALNA™WIELOTONACYINA snes BBS “11 PouenaLsote—WIELOTONACNOS: 20s (Od Autor: Podreczik ten powsta dla pote prowadzeia sae dydkiyeznych z hat= moni na Wale Kompozyeh i Teor Muzyki Akademii Mazyezne. Ising presanka na drodze do ep0 ukszstoania bylo pryjcie owns) koneepst ‘aki karmoni i wspokezesnych technik Komporstoeskich. U post te} Kon= cep lay dizenie do syrttyeaneg ukazansaealokszaky problems, jak, Dryas! proces laeenia dévighow we wspoltemieia | akon ort organ co ‘waa ich nastepstw muzyee od XVII do XX wicks ‘yehade 2 tardzo ogdlnego spjrzenia na tchaike komporytosha ch zai nie rao dastace, i wyodreblaa sie Wn) wyraine: 1. Stodk harmonik system toralncgo dural, dominujace do wieky XIX wiacmie 2 Daten do praezyeietenia tej dominagi,wystepuce na prlomie XIX. XX wick 3. Nowe itonaeyne techni diwigkowe w wieku XX, 'W plane stucisw paawanie obiees wspéibrmeniowcgo dil maze nyc tra ry lta W zig 2s rok perry obelmje problems es {Kb harmon tanayjn) rok drug srodkw wspéibrmienionych pasion XIKi XX wie, ark raz —nowgch techn déwigkouec XX wih te) opting} kancepsji wyrosta ninjas exe materia nauk harmon ‘Ogranicza sie ona ztem do Sok harmonik tonal) twory pierre ogni= ‘wo caloksalta sodkow wspolbrmieniowych, wystepugeyeh wdc Hn _ycanych XVIIEXX wick ‘Na ulgie materia naverania harmonik tonang| ply wisle czyik, Istotnym spo nich byo dla autor edn) stron wart harman ster tonalnego Gurl ako zjaviska historyeznego, x dri) 2a8~okeslny 24500 wiomosei wyniesiony pace uezniw sal muzycaych I tpn. Hisoryer- ny chraker harmon tonal} uypuklaa, wprowadzone w podesank do ‘materials navezani, omen tee harmoniki system toalnegn dural systemévw ornacze furkesjeh oraz hoicowa chrakterytya harmon 39312 ‘mu tonanego durmoll. Zaséb wiadomoset 2 harmoni w Kandy perstep $teyeh do studi a ake procsank plymace 2 vakrest materia, yi 0 ‘dn, celow nauczania tego predmity itp. spawiai, 2 powsata eclowose pro ____ Harmonia system tonainego dtur-veolt ‘lemomego,syntetyezneg prasdstawinia soko harmonik tonne). Ceymnix ite wplymelyw stopiu decydugeyn na Kencepee porgezniha i zakres mat Fiala w ponezogolngch reziaach, armonia tnalna zotala gratoeie oprecowans w tzytmowym dziele Kasimiers Sikoskego Harmona (PWM Krakow 1949). Autor mnicjzego podrecnika opal signa tt) pracy, pzeal 2 i) zaside monizme harmonicae ego. sposth omaczeh akord6w oraz szreg zadah Antoni Poszowski 1, TEORIA I SRODKI HARMONIKI SYSTEMU TONALNEGO DUR-MOLL, ‘System onalny dur-molchaaktery2e sig |’ Material dv ighowym wyaaczonsm praszgamy majorowo-ninorows 2-Tonicanym punktem cenrlnym w tm maeile Kosta mzyemns 3. Tergjawa zac bud akon 4 Funkeyinn asd masts akordow '5-Zaleanoseia dysonans od kensonans, S41 rownoczeSne najvaznijzeprava, na podsawie kisych wala si it. rion harmon tego stem Ib ak. W obgie ich pra ukstlowsly Sie opowiednie zasady technicne,Krymi zajmuja sie szezepowo okresone Ajscypliny teri musk (ap. kontrapunkt, harmonis,formy mirycene st) CCarakerytyeng cechg teh praw | nom tecknicanyeh jest sch evolueyne kKsatahowanie sie. Poszenapine pnne cechy skrystalioway sie pny fm ie= Jednoczenie ich rast technicone worl sig W eal oktese iste ‘tems tonalnago duro | harmon tonlng. 2 tychwzgle cbr clo iowy system dir-mall mia! Bye stworzony dopero w wish AX. Szezegdlie Jednak Konsukayoeng role w Ktaltowani sg nsivosei ch cach # asad ‘degra wick XVI XIX, 1. Rozw6j ikrystalizacja glownych praw harmoniki tonalne) Material gamowy przesedlniezmiemie duga ewoluee nim pryil ost eerie ks system 24 tna. stot krokem w jepo steps) Lt jis trace) proce wick XVII XVI, sla sie tempeacja svoj, dokonana a poczthn wie XVII A. Werekmeister (1685-1706) ~ autor rownomiers en eragji seaju~ perwszy note pprawnie vik! gam wilozakowyeh, a pro- ten utvalalo po nim jeseeze nila ator, toreykow 1 Kompors tor Peto reali tortrvvnomiern) tempest oraz systema 24 fon pre prowadal w prakiyeekomporstorskic J 8. Bach w wy .Das Wohltpetiene Klavier" (1722), “ armenia systema camatnege dra) Tonicony punkt cently uksztatowal sig natomiatstosikowo szybko i _wczeie, Wolynelo na to prasieie# stom modalnego pxtobne) lasoss “Goa” Punky jednak dante toni skrysalizowal Sew eo dopiero We AVIIEIN wieku UF Rameso HL, Rietann), 2 w leraturze nektrych raj nasil w wok XX "Tercjona zasa huowy akordw byl 2 Kol prsjsiem tains peaks ‘pki homporytorkie) oraz feo Konsonaney i dysonanst,pestrzgans) koe trapunlsplifonrnesans. AZ do casi 1. F. Rameau pisonia akordo ne \tomkata + teoreeanieveasdnion)treows) rads Budowy aor, Kez {on Konsonanst.wlsnot fare dango instrument ap. chwyt6 ni instrumenciestrunowsym ~gilary) 1 rodzaj pisowni nite (np, tbl). 7 yeh gle jeszee a prztonie XVIL1 XVII wick spotykamy nace trodewiekiw w postac cubis ea itp. Dopier Rarea, w ops 0 0 byeze oweresns) akg (G Zarline, 1. Sauver, G Tart, wysmul prawa bu thw akordow Wedlug zasady tej), Kora uwazal za dang w pryrotzie (diwickow". W opareit 6 ng wyprowadzl Rameau wszyshie rodraje akordw ‘trlnjchjodadszeree tons barmonicmych jst biekyny nigjako nose ‘elem ersone asad udony akon asa Tunkeyjnychzaleznosci 8 nastgpsach akordéw wwiadomiona zo- stolawteori harmon | sfrmutowana dopiro prac JF. Rameau w taktaci ‘Noweau ssteme de msigueteorghs”2rkb 1726. Nie Bla ona jednak dle Tozwijona an stosowana, Nastgpey Rameau pojmwali nauk harmon ako a tke otrzeh zasdnierych akordach, zapubil ich funkejnose ne stosowali w fenaczenach nsteps akrdow sybolfankeynyeh Mea fuk harmoniea= teh ora se opie wick XIX w opie w nowe zdobyeze sks pyehologi (M, Haupanany, H, Helmbola, AY Oetingn, K. Sump) Stworeyty {ie psa do odfodenia sie fnkeyjnnil oraz aacaniaznaczh fukeyjnych Saszckim w ope prosbiegom akordowym. Dokonal tego H. Riemann (1849 1919) Osiaecane eninge Zasady funkeynoietdokonao sig w XX wick, im in prez H pl, aw polski eri harmon pezez K. Shorskiego ‘Osainia cee raleznou dysonans oO Kansonansy | koniecose rorwin swans dssonans pres system tonalny deol pewayi stop 2 Kote ‘Grutg modaln), Wick XH wymagal wigetajomose asad polio renesan- Sh aaye ona wane wyznaerala sonny technicme waktowaniadysonans, Do- Ininjaeym byt wowezas ined carakterdysonansu, Harmoniczny punk! trieenia ta peblem dysonansu. wna do tory harmonitakze Ramat 1 ‘pote cori i paktyka XVII wick, Odd w hazy bods raktaci,rorprawie ‘pourgeriku rozpatrrwano kes dssonans, W szezgslnosi wspormiane ‘rae Hamann, Helmhotra, Osingena, Stumpf | Riemann stworrsy pel. fe podsaty 1 pelny obra traktowania dysonansh W Darmonice furkeyne). W Ten spose, po ouresieinuiyinego” hrysaizowania sie systema tonalngo dur sol w wich XVI stp nize waany’ tp spreeyzowania ma pcr tieku XVII wszysthichglownyeh cech hanmonik onan), re eo murs roawinelaosatczni pod kone wick XIX. : 'W calm tym okresie w podsaspr2edsawiania§oznacania, wyatt interpetowania wszlkich seodkow harmonicanyeh levaly dia ode sta- se monizi hareniceeeo, ~dualizma barmonicencpo ‘eocia moriama harmonicanego oper sig a ednym sereg fond harmo iceych,zKorego wy ode tetejona asad badowy akordow 1 wa7ythie ty skordow. Tera dslome opera sig natoriat na dwch seregach tnd ha rmonicenseh~gormym oraz dolnym steregu, Ky jet dokladnyn odwebseniom erwszepo (pays 1), ‘Wynikicm tego stanowiska jst take zalozeie ie da podtawowe da sy ‘emu toalnego akordy ~ majorowy i minorowy, wywodea sig 7 tych whanie dich rodz}ow zjavis akustyemych. Wobee tego tojdawigk minorowy jest ‘edtdceniem msjorowego iw Konsekwentne postavie dl Aarmaniczcg)| wszystkie wlasnose! w tybie minorowrym mushy Bye rozumiane ako do ‘une odwrécenie majo, Oba stowiskaIsmiea od narodin sytem tonal ‘ego durmol w wiku XVI, teva w czasiekystlinaj cach asad techie ‘yeh harmon tonne) w ieku XVII 1 XIX, vst takze WX wick, ‘okresi przerwycizania i porzucania rodkw tego sper “Tworea monizms haronizncgo bya peakyka muryeaa i zasady bes oy fowanege Za ocaduaizmu uznajeny Zalino (1317-1390), ktnego Ww poke ‘yce wspical J. Rameau, Nastepny clap w monizmie humoicensm repre: ‘ety min S.Sechcr oraz K. Stump. Staton i tanowiska Kons ep aczenia interval tere), niezaltnic o je rozmiara Na te pods 7st- Aa erjowa wyjsniala kazay typ tik oraz warelierodzaje akon. Odpowiedhikiem tego drigego etapa jest ted duaistyeme} Oetingen oraz w praktyee harmon i pedagogice H. Riemann, etingsn Bt wire dose rozpowszcehniong teri 0 mozlvoseipejmowania akon duro i mlote= Bp jako Konsonjgeezo lub dysonujacego, w zaleznsci of tr: foaicanego lub tonicenegoinerretowana ich wspélbezmichsktadowych, Teoria ta ukazywala Aw Konsckwenejiw nowy Sele pokrewiestwa pom trojdéwigkiem mar jJorouyan{minerowym oraz tla sig punkte wia do wien twsidenie= ‘Kb pabozyeh, Dokonal po % sposo sytematyczn i praxrzysty Riemann. 1 seo sHarmoniclehre” (189) dualiayey system omacze funkcyinych jst [he Kompleny t zwiera ojdawigi eine, paral | prowadzace, Jeg pace oewiqzania problernw 2 zakresy tec harmonil warty oprorny wpb ewe) i atahowanie mys eoesyang a pezcomie XIX XX wie ‘Koeowy eap wfc moni | tala repreznt pace podsumow jcc alae rozwogu hirmonlfsynttyeznie ukazjaceprzby.a droge. Sa Pre ‘ES te pojaly si jus w XX eka la monizme Jest to np. Harmonia” K Sikorbieo (1949). 4 dia dusizwy ,Studien zur Harmonie- und Klangtechnik ‘er acvren Musik” HErpla (1927), 1.2. Systemy oznaczefi funkeyjnych ‘Odpowiedrikiem dvdeh rzyeh stanowisk w podstawach eoreyezych harmon est isiene dwach odrebnych sjstemibw oznaze funkeyinych, Sys fem omaceed Funkeyjych odpowads}c) monstyeane ineprelaj zjawisk Farmontcmych opis na teech symbolach fankeynych (TS 1 D), asada terjong cei ylang prem w budowaniu wszelkichakordw i wszystkie junta akordowe inereetoje2 punktw widzsai jing) zasidy akustyeze System ten dominuje w sry sekonictwc wszystkich tpn jest powszech- fe amany Autor sts eo lake w nines skype 12 ech wzgheOw W Itakee pracdstawiaia psaczepbinych zagacich vkazane zosana s2ezeg6lowo prasjnyteoeiyezne moni jezocznaczeisfukeyjne. “W polski) 1 obee iteraurze toreyeenes, w piinnicie muzyeznym stosbvane st jednak bardzo exetoopnaczenia Tanke wynikajac z tor de lizmu, Dis umoaliwiniapenego Koezstaniaz ch publi az deus to- fy da bszego posnana podsawtoreeych | ozaczeh fnkeyjnysh 120 ‘Ghoowisks, pracdtasam o wiki sk jego podstawowe ozaczeniafunk- ‘pe 1.2.1. Odniesienia berposrednie (Erp) Pnktem wajicin w canacrniach funkeyjnyh ter ualistyezne) jest to- sicmy punk eetrlay raz Stosunckkintony akon polzoayeh Wye tb ras od tego punks: c 6 1. Teoria | srodki harmoniti system tonainego dural i “Tak posta emposredne onesie into, Ke ot astpue se fink harmonime: cana ani cay unk toni: “7 kor pologony owt wy ~ fk dominant gm D ‘skordpolgony kin ie) fake dominant dng. ‘Wat minnow) wy sepia pone slams ero pzscivysh y= tacts oT Dp Ze wogled minnie slosowansw wor mzyeznch gina a moe miro prs ta oni ne p> Texan oie kvitowych Swnjore: "TDD minors a7 D, Det odmiana orci intone wmleer “TD, = wminors oT D, DoT ‘Wystepewnch ta sawisko analog: proenoszeniecsh hate seyeh 2 sor do minors odwremie o ‘Blsie polrewistvo trjvgkami trad hanonices}wskaraakr- dy paratelne. Tworaieskordw praelyeh open pokrewiis fesim ~ la vik mjorowego akodem pscnym js tik noo ve ietacy otersje mal nit) “ts wih minorowego akordem paasiym jst vik majo try ietacy ofesje maa Zigeh wale skorem paraeinymw oiesienach prosychje TT (ace) dlasT~¥T (ev) flaD,—Djo(GFa) ——dlaDy~Dy. (aes) aaD"—D? (eg) dla D°- DY (ba, WW puszrgtingh ednianach edie triniowych 10 sme of wiednie wojdéwieki. me “Tesi rodmjem blstichpokewichstw sq inca ewig rowan ego. Postage w stosnkuerj wii} woke ei gtownceo dia woah majeowego ahordem rowadeacym jes whch mina row eno ote wins ia tig minoromegoskrdem powadzaym je ie mao sony ns oe wa raecryisse righ prowadiace powsa pcr zasapene pod stawy eid sowncgo fo davighiom prowadeaeyn: Aig powadray orjdevieh majorowegolezyo maa sekude na) opm, la Wig Inorg ntomianto may sckunde Wt} od vin. 2 9ch whew symbolach funk harmonicone téjdawigku majorowego umicszea se oma Crenie wonasracego déwigk prowadzqcego, ana symbole inks ojdawigh Iminorowepo -opadsacego dawiku prowadzacee. "Tuk ate ojdenghiom prowadzacy jest lit 1 --Rhee= eg) oT eesas~asens) D.-R,(eaemace) Dy Bo (fasdes= des) DD (ishd=hdtis) P= DP(pbes=exeh) “Analogicenie w poszereslnych odmianach odniesch Kwintowych, 1.2.2, Odniesienia wyiszych raedow (Erp) ‘Obok powyszych bempodeedrish odviesied kwintowych, paratelnyeh devieke prowadeaccp, akordy moga pozostawat w pokrewiehsiwach wy2szych teow. Rwintowe odrcsenia wy2s2ychrzpdow powstia wowczas, gay Gv “hondy odalone so sede 0 2,3, 4 i, Kovin. Powstaa wOwezasodniesienia 1 id rgd. Oznacamy je mastepaece ¥ (Doe = best (Dy eoaesb (Do =aseeses itd OV =egish i Paratelne odicsena votszyeh rzgd6w powstaa prez. zane Uybu tj- evi prssineg proce ucworzenie od tak esagigtego skord ego parllt ind Std dln poseczepoinych wrojdewigksw glewayeh esiagamy nestepunce ‘konlypaalelne wyasrych rgd {ich oxmazeni:" SP=oT ot OT “177 cay shordFsjestdlaC*77 Cie el) ea De=Dyy Dye Dyyo Dye exon Hest dla F Dy. rr Di=D° D/ DY DY caliakordCisjet dln G D4" Goce Ets Cis = 9T O6T IT ONT cnyl shord gesjestdlacomsT © Es ce Ges pes De=Dy Djo Dus Dayo cal akord ces est dla Do Poa a Ce es "alo ple apn one abe manag Zam enn ua mp i donna ‘eben 1. Teoria i irodi harmonihi syeten tonainego dur-moll Bld ‘Odpowiednikiem odhiesies wyasmyeh rapdow dla wojdavigkbw prowaden- geht sho as hee ih roma. a0 1 Akordy 2 podwojaym déwigkem prowadracym, Powsaa one tj

You might also like