Professional Documents
Culture Documents
depolanması yasaktır.
2017 Ankara
Özyurt Matbaacılık
(0312) 384 15 36
ÖNSÖZ
1. Bir bölüme ait çok sayıda alt başlık oluşturularak hazırlanan testlerle konu içeriği eksiksiz taranmıştır.
2. Bir teste ait sorular kolaydan zora doğru 3D tekniğine uygun olarak hazırlanmıştır.
3. Her test soruları genelden özele bilgi düzeyini artırmak üzere tasarlanmıştır.
4. Sorular sadece konu ve kavram bilgisinin değil, üst düzey olarak adlandırılan bilişsel becerilerin (analiz
etme, yorum yapma, çıkarımda bulunma, değerlendirme, sorgulama, eleştirel düşünme vb.) ölçülmesine
fırsat sağlayacak şekilde hazırlanmıştır.
5. Sorular MEB ‘ in Biyoloji dersi öğretim programındaki kazanım bölümlerine uygun hazırlanmıştır.
7. ÖSYM soruları titizlikle analiz edilerek her bölüme ait Bire Bir ÖSYM testleri hazırlanmıştır.
8. Her üç bölüm sonunda sarmal sisteme uygun tümevarım testleri hazırlanarak konuların tekrarı ve
pekiştirilmesi amaçlanmıştır.
Kitabın hazırlık aşamasında emeği geçen yayın ekibine, fikir ve önerileri ile desteklerini esirgemeyen değerli
meslektaşlarıma, kitabın hazırlanma süresindeki katkılarından dolayı Hasan Koca ve Emre Erdoğan’a ve her
türlü desteğinden dolayı Ayşe KORKMAZ ve Yüksel KORKMAZ’ a teşekkürlerimi sunarım.
Kitap ile ilgili her türlü fikrinizi kerimkorkmaz@cozumyayinlari.com.tr mail adresinden tarafıma iletmeniz beni
mutlu eder.
Kerim KORKMAZ
İÇİNDEKİLER
01. BÖLÜM: YAŞAM BİLİMİ BİYOLOJİ 05. BÖLÜM: KALITIMIN GENEL İLKELERİ
A. Bilimsel Bilginin Doğası ve Biyoloji - A. Kalıtım ve Biyolojik Çeşitlilik
Canlıların Ortak Özellikleri Mendel İlkeleri / Eksik Baskınlık - Eş Baskınlık.................... 137
Bilimsel Bilginin Doğası ve Biyoloji - Canlıların Çok Alellilik - Kan Gruplarının Katılımı................................. 145
Yapılan gözlemlerin ışığında bilim insanı öncelikli olarak gözlemlerin niteliği hakkında
geçici bir fikir veren, olaylar zinciri arasında neden sonuç ilişkilerini belirten bir hipotez
kurmalıdır. (Cevap A)
2.
6.
Verilen problemlerin tamamının çözümünde biyoloji bilimi etkin rol oynar. (Cevap E)
Çözüm Yayınları
Bir bitki türünde ışık alma süresinin çiçeklenme üzerine etkisi araştırıldığına göre II. ve III.
uygulamaların yapılması sonuçların güvenilirliğini artırır. (Cevap D)
3.
7.
4. 8.
9
Bilim ile ilgili olarak verilen yargılardan tamamı doğrudur. (Cevap E) Bilimsel problemi çözmek için izlenen yol bilimsel yöntem olarak tanımlanır. Buna göre
verilen açıklamalardan hepsi doğrudur. (Cevap E)
Test 01 1. C 2. E 3. D 4. E 5. A 6. D 7. E 8. E 9. B 10. C 11. A 12. B
9. 11.
D vitamininin bağımsız değişken olduğu kontrollü deneyler ile, D vitamininin insanda kemik
Gözlem sonuçları hipotezi desteklemezse hipotez ya reddedilir ya da yeni gözlemlere gelişimi üzerindeki etkisi araştırılarak çalışma en kısa yoldan sonuca ulaştırılabilir. (Cevap A)
olanak sağlayacak şekilde yeniden düzenlenir. (Cevap B)
Çözüm Yayınları
10.
12.
Deney aynı türden kobaylarla yapıldığı için bir vitaminin farklı canlı türleri üzerinde farklı Kontrollü deneyler, sınanan tek değişken dışındaki herşeyin sabit tutulduğu deney
etkilere sahip olabileceği yorumu yapılamaz. (Cevap C) yöntemidir. b ve c düzenekleri kullanılarak sıcaklığın bitki gelişimine etkisi hakkında bilgi
edinilebilir. (Cevap B)
Bilimsel Bilginin Doğası ve Biyoloji - Canlıların Ortak Özellikleri - 2 BÖLÜM 01 Test 02
1. 5.
Bilimsel problemi çözmek için izlenen yol bilimsel yöntem olarak tanımlanır.
Bilimsel problemin çözümünde bilim insanı verilen yöntem basamaklarının tümünden
yararlanabilir. (Cevap E)
2.
6.
Kamçı
3.
Kamçı → Hareket
Çekirdek → Hücresel yapı
Çok hücreli canlılarda büyüme, hücre sayısı ve kütlesel artış ile sağlanır. Deniz yıldızı çok Kloroplast → Beslenme
hücreli, diğerleri tek hücrelidir. (Cevap C) Bölünerek sayısını artırma → Üreme
ile ilgili özelliklerdir.
Solunuma değinilmemiştir. (Cevap E)
7.
4. 11
III, IV ve V sadece çok hücreli canlılarda gözlenebilen yapılardır. Hipotez kurulduktan sonra yapılması gereken ilk iş kontrollü deneyler ile hipotezin
I ve II ise tüm canlılarda ortak olarak bulunur. (Cevap A) sınanmasıdır. (Cevap A)
Test 02 1. D 2. D 3. C 4. A 5. E 6. E 7. A 8. C 9. B 10. E 11. D 12. B 13. B
8. 11.
9.
Bağımsız değişken sıcaklık olduğuna göre, “Sıcaklığın bitki gelişimine etkisi nedir?”
sorusuna yanıt aranmaktadır. (Cevap D)
Çözüm Yayınları
Üreme canlının yaşamını devam ettirmesi için değil, neslin devamlılığı için gereklidir.
(Cevap B)
12.
10.
İkiye bölünerek çoğalan bir canlı kesinlikle bir hücrelidir. Embriyonik gelişim eşeyli üreyen
çok hücreli canlılara ait bir özelliktir. (Cevap B)
12
13.
Çalışma, ışığın bitki gelişimine etkisinin incelendiği bir kontrollü deneydir. Bu çalışma ile 1. Fotosentez veya kemosentez, 2. Oksijenli solunum, 3. Polimer sentezi (Protein sentezi
hipotez kurulurken yapılan ön tahminler sınanmaktadır. Deneyde bağımsız değişken olan vb.) dir. Buna göre 3. tüm canlılarda kesinlikle ortak olarak gözlenir. (Cevap B)
ışık dışındaki diğer tüm faktörler sabit tutulmuştur. (Cevap E)
Bilimsel Bilginin Doğası ve Biyoloji - Canlıların Ortak Özellikleri - 3 BÖLÜM 01 Test 03
1. 5.
Bilimsel problemin çözümü sırasında I - II - III - IV işlem sırası takip edilir. (Cevap A)
Bakterinin ikiye bölünerek yeni bakteriler oluşturması → Üreme
Öglenanın kamçısını kullanarak yer değiştirmesi → Hareket etme
Kaktüs bitkisinin gövdesinde su depo etmesi → Uyum
Bitkilerin su ve mireral ihtiyacını dış ortamdan karşılaması → Beslenme
Boşaltıma ait örnek verilmemiştir. (Cevap E)
2.
Çözüm Yayınları 6.
Fasulye tohumunun çimlenerek yeni bir bitkiyi meydana getirmesi büyüme ve gelişmeyi
ifade eder. (Cevap C)
3.
13
7.
4.
Canlılar yaşamlarını devam ettirebilmek için üremek zorunda değildir. Üreme neslin Tüm canlılar metabolik olaylar sırasında ATP kullanır. (Cevap E)
devamlılığını sağlamak için gerçekleştirilmek zorundadır. (Cevap A)
Test 03 1. A 2. C 3. C 4. A 5. E 6. D 7. E 8. D 9. E 10. C
8. 10.
1 basit 3 kompleks
İnorganik $ organik $ organik
madde #
2 madde #
4 madde
Dişi ( )
1 numaralı 2 numaralı
nişasta nişasta
popülasyonu popülasyonu
popülasyonu popülasyonu
1 numaralı
nişasta
20 18
)
Erkek (
1 ve 3 anabolizma (yapım), 2 ve 4 katabolizma (yıkım) ya örnektir. 1, 2 ve 4 tüm canlılar
tarafından gerçekleştirilemez. 2 ve 4’ün gerçekleştirilme şekli bütün canlılarda ortak
2 numaralı
nişasta
değildir. (Cevap D)
15 18
Dişi ( )
Nişasta Fruktoz
popülasyonu popülasyonu
Çözüm Yayınları
popülasyonu popülasyonu
Nişasta
25 12
)
Erkek (
9.
Fruktoz
10 22
X antibiyotiği
ekleniyor.
Çiftleşme sayısı / Zaman
B1 bakterileri B1 bakterileri DENEY GRUBU
üreyemiyor.
X antibiyotiği
ekleniyor.
B2 bakterileri B2 bakterileri
üremeye devam ediyor.
X antibiyotiği
ve Y maddesi
ekleniyor.
B1 bakterileri B1 bakterileri
üremeye devam ediyor.
14
Yapılan kontrollü deneyde bağımsız değişken olarak farklı besin ortamları, bağlı değişken
olarak da farklı besin ortamlarının çayır sineklerinin çiftleşme sayısı, dolayısıyla eş
seçimine etkisi kabul edilebilir. (Cevap C)
Tüm canlılarda iskelet, klorofil ve hemoglabin yapıları bulunmaz. Tüm canlılar fotosentez
yapamaz. Ancak tüm canlılarda enzim etkinliği için inorganik maddelere ihtiyaç
duyulabilir. (Cevap B)
3.
15
7.
4.
Canlı yapısında oran olarak en fazla bulunan molekül genellikle sudur. (Cevap A) Su canlı vücudunda verilen faaliyetlerden tamamını gerçekleştirebilir. (Cevap E)
Test 04 1. B 2. D 3. A 4. A 5. C 6. C 7. E 8. C 9. E 10. E 11. C 12. D
8. 11.
9.
Demir elementi için I ve II. yargılara ulaşılabilir. Ancak verilen özelliklerden demirin yüksek
oranda alınarak vücutta depolandığı yargısına ulaşılamaz. (Cevap C)
Çözüm Yayınları
pH
10.
Eklenen baz
miktarı
16
→ K veya Na dır. (Cevap E) Belirli bir miktara kadar baz eklenmesine rağmen pH ın değişmemesi X çözeltisinin tampon
çözelti olduğunu gösterir. pH değerinin yükselmesi asitliği azaltır. (Cevap D)
İnorganik Bileşikler - 2 BÖLÜM 01 Test 05
1. 4.
Kemik, diş, sinir, kas, kan bütün canlılarda ortak olarak bulunmayan yapılardır. Mineraller
bütün canlılarda enzim aktivatörü olarak kullanılabilir. (Cevap E)
2.
Element kütlesi 1 kg olan kalsiyum vücutta oran olarak en çok bulunan elementtir.
Tablodaki verilere göre diğer yargılara ulaşılamaz. (Cevap A)
Çözüm Yayınları
5.
Mineraller ve tuzlar inorganik bileşikler olup hidroliz edilmeden doğrudan hücre zarından
geçebilir. (Cevap B)
Tüm enzimler bazik ortamda etkinlik gösteremez. Metabolik olaylar belirli pH değerlerinde
gerçekleşir. Bu değerlerin değişmesi canlı hayatını tehlikeye sokabilir. (Cevap D)
6.
17
3.
Kas kasılması için Ca, Na, K vb., sinirsel uyartı iletimi için Na, K vb., enzim etkinliği için, Mg, pH değerinin optimum değerde sabit tutulması herhangi bir anormalliğe neden
Fe vb., kemik gelişimi için Ca, Mg, P vb. minerallerine belirli oranlarda ihtiyaç duyulur. olmaz.
(Cevap E) pH değerinin aşırı artması veya azalması pek çok saç ve deri problemine neden olabilir.
(Cevap D)
Test 05 1. E 2. D 3. E 4. A 5. B 6. D 7. B 8. C 9. E 10. C 11. A 12. A 13. D
7. 11.
Su, inorganik bir bileşik olup enerji elde etmek için kullanılmaz. (Cevap B)
Özellikleri verilen mineral kalsiyumdur ve kalsiyum eksikliği raşitizm adı verilen kemik
hastalığına neden olur. (Cevap A)
12.
8.
Oran (%)
65
20
15
Çözüm Yayınları
10
A → Kalsiyum, B → Su, D → Su, E → Su Su ve kalsiyum minerali inorganik yapılıdır. 5
(Cevap C) 1
Element
O C H Ca P K S
9.
18
13.
10.
Vücuda yeterli miktarda su ve mineral alınmaması metabolik faaliyetleri olumsuz etkiler. I, II ve III. olaylar suyun çözücü özelliği ile ilgilidir. IV. ise özgül ısısının yüksek olmasıyla
(Cevap C) ilgilidir. (Cevap D)
Canlıların Yapısında Bulunan Temel Bileşikler / Karbonhidrat, Yağ, Protein - 1 BÖLÜM 01 Test 06
1. 5.
1 3
CO2 + H2O $
# Glikoz $
# Polisakkarit
2 4
Gliserol yağ asidinin yapısında yer almaz. Gliserol ve yağ asidi birlikte trigliserit yapısında
yer alır. (Cevap B)
Fruktoz bitkisel, kitin hayvansal bir karbonhidrattır. Bu nedenle aynı hücre tarafından 6.
sentezlenemez. (Cevap B)
K + L + M K L M + 2H2O
Çözüm Yayınları
3.
K, L ve M birer amino asit olup aralarında peptit bağları bulunur. Tepkime bir dehidrasyon
olayı olduğu için tepkime sonunda hücrenin yoğunluğu azalır. (Cevap C)
Selüloz insanlar tarafından hidroliz edilemez. I. glikoz, III. yağ asidi ve gliserol,
IV. amino asitlere hidroliz edildikten sonra ATP sentezi için kullanılabilir. (Cevap D)
4. 19
DNA → deoksiriboz, hücre zarı → glikoprotein, glikolipit, hücre çeperi → selüloz Tepkime nötral yağ hidrolizidir. Nötral yağ + 3H2O → 3 Yağ asidi + Gliserol
ATP → riboz bulundurabilir. Enzim yapısında karbonhidrat bulunmaz. (Cevap D) Buna göre yağ asidi ve gliserol birbirine ester bağı ile bağlanır. K ve L monomer yapılı
organik moleküller olup bitki hücreleri tarafından sentezlenir. Yağlar farklı çeşitte yağ
asitleri bulundurabilir. (Cevap D)
Test 06 1. B 2. B 3. D 4. D 5. A 6. C 7. D 8. E 9. C 10. A 11. C 12. E
1 + 1 X + H 2O
1 + 2 + H 2O Zaman
Y
1 ve 2 birer monosakkarit olup glikozit bağıyla bir araya gelerek dehidrasyon sentezi
sonucu X ve Y disakkaritlerini oluşturur. Disakkaritler hidroliz edilmeden hücre zarından
geçemez. X ve Y nin bitkisel ya da hayvansal olduğu belirlenemez. (Cevap E)
9.
Çözüm Yayınları
12.
10.
N Hücre zarı
20
$
CO2+H2O $
# Amino asit $
# Polipeptit $ Enzim
Verilen moleküllerden sadece glikoz hidroliz edilmeden hücre zarından geçebilir. Protein Verilen dönüşümler incelendiğinde A, B, C ve D deki yargılar söylenebilir.
DNA’nın kontrolünde sentezlenir. Glikoz, trigliserit ve protein organik yapılıdır. (Cevap A) Ancak proteinlerin yedek besin deposu olarak kullanıldığı yargısını doğrulayacak bir
tepkime bulunmamaktadır. (Cevap E)
Karbonhidrat, Yağ, Protein - 2 BÖLÜM 01 Test 07
1. 5.
Nişasta X
miktarı
Glikoz, yağ asidi, amino asit ve gliserol tüm hücrelerde bulunabilen moleküller olduğundan
bulunduğu hücrenin bitki hücresi olduğuna kanıt olamaz. (Cevap E)
2.
Nişasta sentezi sırasında I. ve III. artar, II. azalır. (Cevap C)
6.
Y
Çözüm Yayınları
A ve D → Nişasta Z
C → Trigliserit ve polipeptit
E → Polipeptit
B →Nişasta, trigliserit ve polipeptit
olabilir. (Cevap B)
3.
Selüloz, nişasta, yağ asidi ve amino asit sentezleyen bir hücre hayvansal bir disakkarit olan
laktozu sentezleyemez. (Cevap C)
21
4. 7.
I ve II’de karbonhidrat, protein ve yağlar birlikte bulunabilir. III’de bir karbonhidrat olan I. ve II. protein ve steroitler için ortak olabilir. III. proteinlere ait bir özelliktir. (Cevap B)
selüloz bulunur. (Cevap D)
Test 07 1. E 2. B 3. C 4. D 5. C 6. C 7. B 8. D 9. E 10. B 11. D 12. A 13. D
8. 11.
Yağ asidi Ester bağı H 2O
pH
miktarı sayısı miktarı
7,45
7,35
II. ve III. tepkime sonucu oluşan ürünler ortam ph’ını düşürebilir. (Cevap D)
9.
12.
Çözüm Yayınları
10.
X yapısında peptit bağı bulunduruyorsa dehidrasyon sentezi sonucu oluşmuştur. Diğer
yargıların doğruluğu kesin değildir. (Cevap A)
Fruktoz
Z X Nişasta
Y
22 13.
Laktoz
(Glikoz) X + Fruktoz → Z (Sükroz), (Glikoz) X + Galaktoz (Y) → Laktoz, D vitamini de dahil bütün steroitler kolesterolden yapılır. Kolesterol hayvan hücrelerinin
(Glikoz) X → Nişasta zar yapısına katılır. Doymuş yağ asitleri içerir. (Cevap D)
Z bir disakkarit olup yapısında glikozit bağı bulundurur. X bitki hücrelerinde sentezlenirken
Y sentezlenemez. (Cevap B)
Karbonhidrat, Yağ, Protein - 3 BÖLÜM 01 Test 08
1. 5.
Sükroz X
miktarı
2.
glikozit bağı
Glikoz + fruktoz → Sükroz + H2O
Yukarıdaki denkleme göre I. ve II. azalır, III. ve IV. artar. (Cevap A)
Çözüm Yayınları
I, II ve IV ester bağı içerebilir. Yağ asitleri yapı birimi olduğu için ester bağı içermez.
(Cevap D)
23
4.
7.
Proteinler organizmada enerji elde etme, yapıya katılma, metabolik tepkimeleri A, D ve E hem bitki hücrelerinde hem de hayvan hücrelerinde gerçekleşebilir. C hayvan
düzenleme amacıyla kullanılabilir. (Cevap B) hücrelerinde gerçekleşebilirken bitki hücrelerinde gerçekleşmez. B bitki hücrelerinde
gerçekleşebilirken hayvan hücrelerinde gerçekleşmez. (Cevap B)
Test 08 1. E 2. C 3. D 4. B 5. A 6. E 7. B 8. C 9. E 10. C 11. A 12. E
8. 11.
1
n(X) $
# Y + (n – 1)H2O Hidroliz enzimleri
2
1 2 3
9.
Çözüm Yayınları
Verilen moleküller enerji elde etme dışında polimer sentezi, düzenleme, yapıya katılma vb.
amaçlarla da kullanılabilirler. (Cevap E)
12.
10.
6C + 6C
24
K disakkarit ya da polisakkarit olabilir. L yapıyada katılabilir, hayvansal veya bitkisel Şekilde bir disakkarit oluşumu gösterilmiştir. Disakkarit sentezi sırasında glikozit bağı
olabilir. K karbonhidrat, M protein ise karbonhidratlar proteinlerden daha fazla enerji kurulur, su açığa çıkar. Kullanılan monosakkarit 6C’ludur. ATP, DNA ve RNA 5 C’lu şeker
vermez. M protein olduğundan amino asit bulundurur. (Cevap C) içerir. (Cevap E)
Karbonhidrat, Yağ, Protein - 4 BÖLÜM 01 Test 09
1. 4.
Enerji miktarı
Organik
K L M
molekül
K karbonhidrat, L protein, M yağdır. Buna göre I. II. ve III. ifadeler doğrudur. (Cevap E)
2.
İnsanda kandaki glikoz miktarı azalınca karbonhidratların depo formu olan glikojen
Çözüm Yayınları
5.
Zaman
25
6.
Grafiğe göre su miktarı azalmaktadır. I., II. ve IV. olaylarda su kullanılır. III. olayda su açığa Bitki yaprak hücresi verilen tepkimelerin tamamını gerçekleştirebilir. (Cevap B)
çıkar. (Cevap D)
Test 09 1. A 2. A 3. D 4. E 5. E 6. B 7. C 8. B 9. E 10. D 11. D 12. C
11. Miktar
8.
Amino asit
X maddesi
+
Su Zaman
Çözüm Yayınları
9. Miktar
X maddesi protein olduğundan yapısında peptit bağı ve C, H, O, N elementlerini
K bulundurur. Proteinler tüm canlı hücrelerde sentezlenir. (Cevap D)
L
12.
Zaman
26
Bitkisel bir hücrede glikojen metabolizması gerçekleşmez. (Cevap E) M, polipeptit sentezinde kullanılan amino asit sayısının 1 eksiğini ifade eder (n – 1).
Tepkimeler C seçeneği dışındaki yargılara ulaşmak için yeterli veri içermemektedir. (Cevap C)
Canlıların Yapısında Bulunan Temel Bileşikler / Enzimler - 1 BÖLÜM 01 Test 10
1. 4.
Enzimler hücre içinde sentezlenir. Hücre içinde kullanıldıkları gibi uygun şartlar sağlanırsa
hücre dışında da etkinlik gösterebilir. (Cevap C)
Amilaz enziminin ürünü olan maltoz, maltaz enziminin substratıdır. Soruda iki ayrı enzim
iki ayrı tepkime verilmiştir. Verilen tepkimelerden enzimlerle ilgili II. ve III. yargılara
ulaşılamaz. (Cevap A)
5.
2.
Peptit Mg+2
bağı sayısı minerali
Çözüm Yayınları
Zaman Zaman
Enzimler hidroliz edilirse amino asit açığa çıkar. Vitamin ve mineral açığa çıkabilir. Glikoz
oluşumu gözlenmez. (Cevap A)
6. Aktif
bölge
Ürün
Enzim Enzim
Substratlar Enzim substrat
kompleksi
27
3.
Enzimler optimum pH ve sıcaklıkta en iyi etkinlik gösterir. Ortama aktivatör eklenmesi, Substratlar aktif bölgeye girer ve zayıf bağlarla bağlanır. Substrat ürünlere dönüştürülür.
enzim ve substrat oranının artırılması, enzimatik reaksiyonu hızlandırır. Su oranının % Ürünler serbest bırakılır. Reaksiyon sonunda enzim yapısı değişmez. (Cevap E)
15’in altına düşürülmesi reaksiyon hızını olumsuz etkiler. (Cevap B)
Test 10 1. C 2. D 3. B 4. A 5. A 6. E 7. E 8. E 9. E 10. D
7. 9.
enzim 1 L enzim 2
enzim 5
K M P
enzim 4 N enzim 3
10.
Çözüm Yayınları
Glikoz miktarı
Zaman
t1 t2 t3
Reaksiyon
hızı
t1 t2 t3 Zaman t1 t2 t3 Zaman
-l- -ll-
Zaman
t Maltoz miktarı
28
t1 t2 t3 Zaman
-lll-
t anında devam etmekte olan reaksiyon aniden durmuştur. Bu durumun nedeni t2 aralığında glikoz oluşmaya başladığına göre tepkime t1 aralığında gerçekleşmemiştir.
verilenlerden tümü olabilir. (Cevap E) t3 aralığında glikoz miktarı değişmediğine göre maltozun tamamı hidroliz edilmiş olabilir.
t2’de tepkime gerçekleştiğine göre sıcaklık değişimi II. grafikteki gibi olamaz. (Cevap D)
Enzimler - 2 BÖLÜM 01 Test 11
1. 5.
Mg+2
Enzim
minerali
-l- -ll-
X maddesi
Tüm enzimler polimer maddeleri monomer maddelere dönüştürmez. Bazı enzimler sentez
tepkimelerinde görev yapar. (Cevap C)
2.
3.
6.
Tepkime hızı
Substrat enzimin aktif bölgesine zayıf bağlarla bağlanır. Enzimin substrata bağlanma Tepkime hızı t1 ve t2 de arttığından oluşan ürün miktarı da artmıştır. t2 sonunda tepkime
biçimi substratın ürüne dönüşme süresini etkilemez. (Cevap B) hızı maksimum olduğu için ortam şartları optimumdur. t3 de tepkime hızının azalarak
sonlanması enzim yapısının bozulmasından kaynaklanabilir. (Cevap E)
Test 11 1. C 2. E 3. D 4. B 5. E 6. E 7. D 8. B 9. B 10. C
7. Maltaz 9.
Su
e1, e2 ve e3 enzimleri için verilen özellikler kullanılarak sadece e2 enziminin 25°C nin
altında etkinliğinin azalacağı yorumu yapılabilir. (Cevap B)
8.
Katalaz
Çözüm Yayınları
100 ml su
10.
10 gr ezilmiş 10 gr parça
karaciğer karaciğer S
25°C 25°C
1. deney tüpü 2. deney tüpü Enzim-3
Ürün miktarı Ürün miktarı
Enzim-1 Enzim-2 Enzim-5
X X X Y Z R
Enzim-4
t Zaman t 2t Zaman P
1. deney tüpü 2. deney tüpü
30
Grafikler incelendiğinde 1. deney tüpünde birim zamanda oluşan ürün miktarının Z, R ve S ürünleri Enzim-2 nin kullanılmadığı metabolik yollardan da üretilebilir.
dolayısıyla birim zamanda kurulan enzim substrat bileşiği miktarının 2. tüpe göre daha (Cevap C)
fazla olduğu anlaşılır. Substrat olarak karaciğer değil H2O2 kullanılmaktadır. 2. tüptede
ürün olarak H2O ve O2 oluşur. (Cevap B)
Enzimler - 3 BÖLÜM 01 Test 12
1. Protein sindirici 4.
enzim
Su
Et parçası Kıyma
(10gr) (10gr)
I. tüp II. tüp
5. Tepkime hızı
2.
Çözüm Yayınları
Enzimatik bir tepkimenin hızı kurulan enzim substrat bileşiği miktarına, ortamdaki
aktivasyon enerjisi miktarına ve substrat yüzey genişliğine bağlı olarak değişir. (Cevap E)
X faktörünün artışına bağlı olarak tepkime hızı azaldığına göre, X sıcaklık ve pH olabilir.
(Cevap C)
3.
6. e1 e2
A → B → C
31
X ve Y
maddeleri
Tepkimenin gerçekleşmesi için tüpe enzim ve su ekleme, sıcaklık ve pH’ı uygun değere B’nin birikmesi, C’de artış olmaması e2 enziminin çalışmadığını gösterir. Bu durumun
getirme uygulamaları yapılabilir. Ancak Z maddesi üründür. Bu nedenle ortama nedeni II ve III olabilir., (Cevap D)
eklenmesine gerek yoktur. (Cevap D)
Test 12 1. A 2. E 3. D 4. B 5. C 6. D 7. B 8. D 9. E 10. D
7. Etkinlik derecesi(%) 9.
100
70°C’de lipoz enzimi denatüre olmuştur. Ortam sıcaklığı 37°C’ye düşürülse de etkinlik
e1 , pH = 2 de etkinlik gösteremediğinden üç enzim bu pH değerinde birlikte etkinlik gösteremez. Dolayısıyla grafikte verilen değişimlerden hiçbiri gerçekleşmez. (Cevap E)
gösteremez. e3 enzimi pH = 2’de % 100 etkinlik gösterdiğine göre ortam pH’sının
değiştirilmesi e3 etkinliğini azaltır. Grafikten e2 enziminin en iyi etkinlik gösterdiği pH
değeri belirlenemez. (Cevap B)
10.
Çözüm Yayınları
Tepkime hızı
X molekülünü
hidroliz eden
enzim 2
1
Zaman
X molekülü 3
32
X molekülü proteindir. Protein ve proteini hidroliz eden enzim ribozomda sentezlenmiştir. 3. tüpte enzim etkinliğinin gözlenememesinin nedeni su bulunmamasıdır. Tepkime hızı
Tepkime enzimatik olduğu için sıcaklık artışı amino asit üretim hızını sürekli artırmaz. 2. tüpte 1. tüptekinden fazla olduğu için oluşan ürün miktarı da 2. tüpte daha fazladır.
Amino asit oluşumu enzim substrat kompleksinin kurulduğunu gösterir. (Cevap D) Tepkime hızı sadece sıcaklık değişiminden etkilenmez. (Cevap D)
Canlıların Yapısında Bulunan Temel Bileşikler / Vitaminler - Nükleik Asitler - ATP - Hormonlar - 1 BÖLÜM 01 Test 13
1. 5.
Vitaminler, inorganik maddeler kullanılarak üretici canlılar tarafından sentezlenebilir. Yetişkin bir insanda günlük gereksinim duyulan vitamin miktarı yaş, metabolik aktivite,
sağlık durumu faktörlerine bağlı olarak değişebilir. (Cevap E)
(Cevap D)
2. 6.
DNA molekülü ökaryot hücrelerde çekirdek dışında kloroplast ve mitokondride de Vimatinler organik, mineraller inorganik yapılı maddelerdir. (Cevap D)
bulunabilir. (Cevap B)
Çözüm Yayınları
3. 7. l. Adenin P
Riboz
4.
I. RNA’ya, II. DNA’ya ait nükleotitlerdir.
III. ATP’dir ve sitoplazma, kloroplast gibi kısımlarda da üretilebilir. (Cevap E)
33
x
8.
2
x x
3 2
A, D ve E vitaminleri yağda, C ve B1 vitaminleri suda eriyen vitaminlerdir. Yağda eriyen DNA’nın karşılıklı zincirlerindeki organik baz dizilişleri kontrol edilerek DNA’nın kendini
vitaminler fazla alındığında vücutta depolanırken suda eriyen vitaminlerin fazlası idrarla doğru olarak eşlediğine karar verilebilir. (Cevap B)
dışarı atılır. B1 vitamininin vücuda alınan miktarı vücutta gereksinim duyulan miktardan
fazla olduğu için idrarda bulunabilir. (Cevap C)
Test 13 1. D 2. B 3. E 4. C 5. E 6. D 7. E 8. B 9. D 10. D 11. A 12. E 13. A 14. A
9. 12.
1 2 3 3 3 Adenin Riboz P
1 2 3
1. azotlu organik baz molekülüdür. Bu nedenle azotun yanı sıra C, H ve O elementlerini de RNA tek zincirden oluşan bir moleküldür ayrıca timin nükleotit bulundurmaz. (Cevap E)
bulundurur. (Cevap D)
13.
10. Miktar
Vücuda alınan değer
Normal değer
Zaman
Çözüm Yayınları
I. II. ve III. nükleotitler hem DNA hem de RNA’da bulunabileceği için yapılarındaki şeker
molekülü kesin olarak bilinemez. (Cevap D) Yağda çözündüğü için fazla miktarda alındığında vücutta depolanır. Vitaminler
polimerleşemez, enerji elde etmek için kullanılmaz. (Cevap A)
14. 1
ADP + Pi ATP + H2O
2
34
11.
RNA ökaryot hücrelerde çekirdekte bulunan DNA üzerinden sentezlenen, bir molekül olup Tüm canlılar ATP üretir ve kullanır. ATP üretimi ve tüketimi sadece hücre içinde gerçekleşir.
kendini eşleyemez. Tek nükleotit zincirinden oluştuğu için her zaman pürin sayısı pirimidin Fotosentez ve kemosentez sırasında organik madde yıkımı olmadan ATP sentezlenebilir. 1
sayısına eşit değildir. (Cevap A) ve 2 ökaryot bir hücrenin sitoplazmasında gerçekleşebilir. (Cevap A)
Vitaminler - Nükleik Asitler - ATP - Hormonlar - 2 BÖLÜM 01 Test 14
1. 5.
Renk körlüğü genetik bir hastalık olup vitamin veya hormon eksikliğinden kaynaklanmaz.
Guatr ve diyabet hormon, Pelegra ve gece körlüğü vitamin eksikliğinden kaynaklanır.
(Cevap A)
2.
6.
Vitaminler organik yapılı moleküller olup düzenleyici ve direnç artırıcıdırlar. Enerji elde
etmek için kullanılmaz ve yapıya katılmazlar. Üreticiler ihtiyaç duydukları vitaminleri
sentezleyebilir. (Cevap E)
Çözüm Yayınları
3.
4.
7.
35
H2O
Sadece rRNA ribozomun yapısına katılırken üç RNA çeşitide ribonükleotitlerden oluşur, Tepkime bir dehidrasyon olayıdır. Buna göre mRNA, DNA, ATP, tRNA üretilirken H2O çıkışı
DNA tarafından sentezlenir ve protein sentezinde görev alır. (Cevap D) olur. Vitamin üretilirken H2O kullanılabilir. (Cevap A)
Test 14 1. A 2. E 3. B 4. D 5. C 6. E 7. A 8. D 9. B 10. A 11. C 12. E
8. 11.
Deoksiribonükleotit
sayısı
Zaman
9.
Çözüm Yayınları
10.
36
DNA RNA ATP
Adenin nükleotiti organik bir moleküldür. X’in inorganik olması adenin olmadığını Eşleme sonucu 2 yeni DNA molekülü oluşur. Eşleme sırasında 12 nükleotit molekülü yapıya
kanıtlar. (Cevap A) katılır. (3A + 3T + 3G + 3C = 12 nükleotit) (Cevap E)
Vitaminler - Nükleik Asitler - ATP - Hormonlar - 3 BÖLÜM 01 Test 15
1. 5.
2.
Vitaminler monomer yapılı olduğu için sindirilmeden bağırsaktan emilebilir. Bazı vitaminler
yüksek sıcaklıktan etkilenebilir. Yağda çözünen vitaminler vücutta depolanabilir. Suda
çözünen vitaminler idarla atılabilir. Ancak vitaminler enerji elde etmek için kullanılmaz.
(Cevap D)
Çözüm Yayınları
6.
3.
Gözde renkli görmeyi sağlayan reseptörlerin üretilememesi genetik bir bozukluk olup
Herhangi bir nokleotidin yapısında fosfat, timin bazı ve riboz bulunamaz. Timin DNA, vitamin eksikliğinden kaynaklanmaz. (Cevap A)
Riboz RNA’ya ait nükleotidlerde bulunabilir. (Cevap E)
37
7.
4.
1 2 3 3 3
4 5 6
Her hücre kendi ATP’sini üretir. ATP’nin sentezi ve hidrolizi enzim denetimlidir. ATP I. adenin bazı, 2. riboz şekeri, 3. fosfat, 4. glikozit bağı, 5. ester bağı, 6. yüksek enerjili
depolanmaz ve aktarılmaz. Yapısında iki adet yüksek enerjili bağ bulunur. Ancak tüm fosfat bağıdır. Buna göre 6 RNA’nın yapısında kesinlikle bulunmaz. (Cevap B)
metabolik olaylarda ATP’ye ihtiyaç duyulmaz. (Cevap C)
Test 15 1. B 2. D 3. E 4. C 5. C 6. A 7. B 8. E 9. A 10. D 11. E 12. E
8. 10.
Guanın, Sitozin,
II. deney X – Z → ve sindirim
Urasil, Riboz, Fosfat,
tüpü enzimleri
Adenin
Bir hücrede ATP sentezine bağlı olarak serbest enerji miktarı, ADP miktarı ve inorganik
fosfat miktarı azalır. (Cevap D)
11.
Tablo incelendiğinde;
X ve Y hidroliz edildiğinde riboz,
X ve Z hidroliz edildiğinde riboz,
Z ve T hidroliz edildiğinde riboz ve deoksiriboz oluştuğu görülür. Bu nedenle X, Y ve Z RNA
Çözüm Yayınları
9.
12.
Madde miktarı
1 k
2 l
3 m
38
Zaman n
k 1
=
n 2
DNA’nın kendini eşlemesi sırasında serbest deoksiriboz ve adenin nükleotit miktarı azalır. DNA da,
DNA polimeraz enzimi ve urasil bazı miktarı değişmez. Su miktarı artar. (Cevap A) I. A + G + T + C = fosfat sayısı = deoksiriboz sayısı, II. A + G = T + C dir.
III. A+G = 1 dir. (Cevap E)
Deoksiriboz sayısı 2
BİRE BİR BÖLÜM 01 Test 16
1. 4.
2.
5.
Enzimatik bir tepkimenin hızı ve buna bağlı olarak elde edilen ürün miktarı; enzim substrat
bileşiği derişimi, substrat yüzeyi, sitoplazmada bulunan su miktarı ve inhibitör madde
miktarına bağlı olarak değişebilir. (Cevap E)
3.
Şeker ve bira
Şeker
mayası çözeltisi
çözeltisi 6.
Manometre
Su banyosu
Renkli sıvı
Termometre
Grafik kağıdı
39
Deneyin düzenlenme amacı sıcaklık artışına bağlı olarak kullandığı glikoz miktarındaki 1 ve 3’ün sentezi sırasında 2 molekül H2O, 2’nin sentezi sırasında 3 molekül H2O açığa
değişmeye göre bira mayasının metabolik aktivitesinin nasıl etkilendiğini belirlemektir. çıkar. 1’de glikozit, 2’de ester, 3’de peptit bağları kurulur. 1, 2 ve 3 gerçekleşirken ATP
(Cevap A) kullanılır. (Cevap D)
Test 16
01 1. A 2. D 3. A 4. D 5. E 6. D 7. A 8. D 9. D 10. A 11. B
7. 10.
8.
X, Z ve T’nin oksijensiz ortamda üreyememesi onların oksijenli solunum yaptığını
gösterir. Y ve T’nin sadece vitaminin olmadığı ortamda üreyememesi vitamin sentezi
yapamadıklarını gösterir. III ve IV. yargı doğru değildir. (Cevap A)
Çözüm Yayınları
Nişasta, nişastayı yıkan enzim ve glikoz ayıracının bulunması glikozun nişastanın yapı taşı
olduğunu kanıtlamak için yeterlidir. (Cevap D)
11.
K diski K K
L diski L
L M
M diski M
N diski N N
9.
1. durum 2. durum 3. durum
40
İki canlının DNA baz dizilişlerinin benzerliği ne kadar fazla ise akrabalık derecesi o kadar Bakterilerin çoğalmasında en fazla I maddesi engelleyici etki göstermiştir. K, L, M ve N
fazladır. Nükleotit dizileri incelendiğinde L ve N türlerinin birbirine en uzak akraba olduğu disklerinin etrafında bakterilerin üreyemediği alanların bulunması II. yargıyı doğrular. III.
söylenebilir. (Cevap D) yargıya ulaşabilecek bir veri bulunumamaktadır. (Cevap B)
BİRE BİR BÖLÜM 01 Test 17
1. 5.
Enzim sentezi için protein sentezine gerek vardır. Bu olay sırasında peptit bağları
kurulacağından su açığa çıkar. (Cevap B)
Besinlerle yeterli miktarda alınmama, sindirim kanalında etkili emilimin olmaması, ve
yağda eriyen bir vitamin olduğu için besin içerisinde yeterli yağın bulunmaması K vitamini
eksikliğine neden olabilir. (Cevap E)
6.
2.
7.
Çözüm Yayınları
Reaksiyon
3. hızı
Reaksiyon Ürün
hızı miktarı
Zaman Zaman
t t
4. -I- -II-
Enzim - Substrat
bileşiği miktarı 41
Zaman
t
-III-
Enzimler biyokimyasal tepkimeleri başlatmaz. Tepkimenin başlaması için gerekli olan Soruda enzim substrat doygunluğunun olduğu belirtilmiştir. Buna göre hücrede reaksiyon
aktivasyon enerjisini düşürür. (Cevap C) ile ilgili enzimlerin tamamı işlem görmekte olduğundan ortamdaki substrat miktarının t
anında artırılması reaksiyon hızında herhangi bir değişime neden olmaz. Ürün miktarı
artar. Kurulan enzim-substrat bileşiği miktarı azalmaz. (Cevap D)
Test 17
01 1. B 2. C 3. A 4. C 5. E 6. E 7. D 8. D 9. E 10. E 11. B 12. E
8. 11.
Bir hücrede RNA dan DNA (4) ve proteinden RNA (5) sentezi yapılamaz. (Cevap D)
9.
Canlının kendisinin sentezleyemediği, dışardan hazır olarak almak zorunda olduğu amino
asitlere temel amino asitler denir. (Cevap E)
Çözüm Yayınları
10.
12.
Uçma Koşma
102
Enerji tüketimi
(j / kg / m)
10
Konsantrasyon
1
II I 10-1 Yüzme
10 -3
1 103 106
III Vücut kütlesi (g)
42 IV
Zaman
Grafiğe göre II nolu eğri substrat miktarını, I numaralı eğri ürün miktarını gösterir. Grafik incelendiğinde farklı yer değiştirme tiplerinin enerji tüketimi bakımından farklılık
Çünkü substrat enzim tarafından ürüne dönüştürülür. Enzim miktarı ise reaksiyonun gösterdiği, vücut kütlesi arttıkça enerji tüketiminin azaldığı, kütlece büyük olan bir
başlangıcında ne kadar ise sonunda da miktarı değişmeden kalır. (Cevap E) hayvanın aynı hareket tipini kullanan küçük bir hayvana göre daha verimli yer değiştirdiği
yorumları yapılabilir. (Cevap E)
Canlılar Dünyası / Canlılığın Temel Birimi Hücre / Hücre Zarında Gerçekleşen Olaylar - 1 BÖLÜM 02 Test 01
1. 5.
Cam
huni
%20 glikoz
çözeltisi
Hücre zarı yapısında selüloz bulundurmaz. (Cevap B)
Yarı
geçirgen
zar Cam
kap
2.
Hücre zarı verilen özelliklerden hepsine sahip olabilir. (Cevap E) İki ortamın derişimi eşitlenene kadar pasif taşıma ile huniden cam kaba glikoz, cam kaptan
huniye su geçişi olur. Bu durumda hunideki su seviyesi yükselir. Aktif taşıma sadece canlı
hücreler tarafından gerçekleştirilir. (Cevap D)
Çözüm Yayınları
3.
6.
Protein polimer bir madde olduğu için sadece endositozla hücre içine alınabilir. Endositoz
Pasif taşıma hücre zarından geçebilecek kadar küçük maddelerin derişimin fazla olduğu sırasında ATP harcanır. (Cevap C)
taraftan az olduğu tarafa, enerji harcamadan geçişidir. Cansız ortamlarda ve bütün canlı
hücrelerde gerçekleşebilir. (Cevap C)
4. 43
7.
Difüzyon ve aktif taşıma ile hücre içen alınan maddeler monomer yapılı olduğu için, Difüzyon, osmoz, aktif taşıma ve ekzositoz bitki ve hayvan hücrelerinde ortak olarak
osmozlada hücreye su alındığı için hidroliz edilmeden kullanılabilir. (Cevap D) gerçekleşebilir. Endositoz çepere sahip hücrelerde gerçekleşemez. (Cevap D)
Test 01 1. B 2. E 3. C 4. D 5. D 6. C 7. D 8. E 9. A 10. E 11. D 12. D
8. 11.
Saf su
Cam Bağırsak
kap torbası
Amino asit, glikoz ve karbondioksit bağırsak torbadan cam kaba geçebileceğinden cam
kaba ilave edilecek ayıraçta renk değişimi gözlenebilir. (Cevap D)
9.
Çözüm Yayınları
Bir madde endositozla hücre içine alınıyorsa polimer yani hücre zarından geçemeyecek
kadar büyüktür. (Cevap A)
X
12.
2
X
4
10.
Yarı geçirgen zardan
yapılmış kese
Osmotik basınç
X birim K+ 3 X birim K+
X birim Na+ X
birim Na+ Kap
2 4
44
Zaman
t1 t2 t3 t4 t5
X
2
t3 de hücrenin osmotik basıncı azaldığına göre sitoplazmanın derişimi azalmıştır. Kese içindeki Na+ ve K+ derişimlerinin korunması için iç ve dış ortamın yoğunluklarını
(Cevap E) eşitlemek gerekir. Bu amaçla I ve II. uygulamalar yapılabilir. (Cevap D)
Hücre Zarında Gerçekleşen Olaylar - 2 BÖLÜM 02 Test 02
1. 5.
Nişasta polimer bir madde olduğu için aktif taşıma ile hücre zarından geçemez.
(Cevap B)
Glikoprotein molekülleri hücre zarına özgüllük kazandırır. Reseptör görevi yapar ve hücre
zarının dış yüzeyinde bulunur. (Cevap D)
2.
6.
Difüzyonla zardan geçebilecek kadar küçük maddeler çok yoğun ortamdan az yoğun
ortama doğru taşınır. (Cevap D)
Çözüm Yayınları
3.
7.
%10’luk sükroz çözeltisi
X Y
Aktif taşıma ve difüzyon küçük moleküllü maddelerin zardan geçişine olanak sağlar. X bölmesindeki sıvı seviyesinin düşmesi için Y bölmesinin madde derişimini artırmak
(Cevap A) gerekir. Bu nedenle Y bölmesine glikoz ve NaCI molekülleri ilave edilebilir. (Cevap D)
Test 02 1. B 2. D 3. C 4. A 5. D 6. A 7. D 8. A 9. E 10. D 11 B
8. 10.
Hücre dışı
Yarı geçirgen zar
1. pasif, 2. aktif taşımadır ve yoğunluk farkı esasına dayanır. 2. olay aktif taşıma olduğu için
hücrenin canlı olduğunu kanıtlar. Sıcaklık artışı hem pasif hem de aktif taşıma olaylarını
Maltoz difüzyonla yarı geçirgen zardan geçemez. 2. bölmeden 1. ve 3. bölmeye osmozla etkileyebilir. Hücre zarından - yüklü iyonlar (+) yüklü iyonlardan daha kolay geçer.
su geçişi olur. (Cevap A) (Cevap D)
Çözüm Yayınları
9.
Bağırsak
torba
%10 luk glikoz +
%5 lik nişasta karışımı
Saf su 11. 1 1
2
2 Cam
% 5 lik
% 10 luk huni
sükroz
sükroz
Zaman
Zaman
I. II.
46 Su oranı
Zaman
III.
Bağırsak torbadaki glikoz derişimi azalırken su oranı artar. Nişasta miktarı değişmez. Sükroz bir disakkarit olup yarı geçirgen zardan geçemez. (Cevap B)
(Cevap E)
Hücre Zarında Gerçekleşen Olaylar - 3 BÖLÜM 02 Test 03
1. 5.
2.
Çözüm Yayınları
3.
Çeperin zardan uzaklaşması hücrenin su kaybettiği anlamına gelir. Buna göre verilen
yargılardan hepsi söylenebilir. (Cevap E)
7.
47
4.
Yağ ve glikojen sentezi sırasında su açığa çıktığı için hücrenin osmotik basıncı düşer. Verilen değişimleri gösteren hücre hipotonik bir ortama bırakılmıştır. Bu durumda
Proteinlerin hidrolizi sırasında su kullanıldığı için osmotik basınç artar. (Cevap C) bulunduğu ortamdan hücre içine su geçişi olur. (Cevap C)
Test 03 1. C 2. E 3. A 4. C 5. E 6. E 7. C 8. D 9. C 10. A 11. B 12. D
8. 11.
S1
S2
%10 glikoz
%10 glikoz
Saf su ortamında bekletilen hayvan hücresi su alır, hacmi artar, yoğunluğu ve osmotik
basıncı azalır. Turgorlu duruma geçebilir. (Cevap D)
9.
%2 %10 Hücre içinde hidroliz tepkimelerinin gerçekleşmesi hücre içi monomer madde derişimini
glikoz glikoz dolayısıyla osmotik basıncı artırmış bu da dış ortamdan hücre içine su geçişi olmasına
neden olmuş olabilir. (Cevap B)
K L
%5 glikoz %5 glikoz
Çözüm Yayınları
K hücresi difüzyon, L hücresi aktif taşıma ile glikoz almıştır. Bu durum L’nin canlı olduğunu
kanıtlar. K ve L hücrelerinin osmotik basıncı artar. (Cevap C) 12.
10. h1 h2
Turgor basıncı
Saf Saf
su su
% 10 Nişasta % 20 Nişasta
Ortamlar
l ll lll lV h3
48
(N: Normal değer)
Saf
su
% 30 Nişasta
I. ortamdaki sabit turgor basıncı ile IV. ortamda bir süre sonra hücrenin turgor basıncı aynı Yoğunluğun fazla olduğu ortama su geçişi daha fazla olacağından h3 > h2 > h1 durumu
değere ulaşır. Ancak bu I. ve IV. ortamın yoğunlukları hakkında net fikir vermez. (Cevap A) gözlenir. (Cevap D)
Hücre Zarında Gerçekleşen Olaylar - 4 BÖLÜM 02 Test 04
1. 5.
Basınç
Turgor basıncı
Osmotik basınç
t0 t1 t2 Zaman
Hücre, sitoplazmasına göre hipotonik bir ortama bırakılırsa su alır. Bu durumda osmotik
basıncı azalırken turgor basıncı artabilir. Madde derişimi azalır. (Cevap E)
2.
t0 - t1 aralığında turgor basıncı arttığı için I. yorum yapılabilir. t2 de osmotik basınç
minimum olduğu için suya ilgi minimumdur. t1 de osmozlo su geçişi olmuş olabilir.
(Cevap A)
6.
Madde alış verişinde meydana gelebilecek bir aksama, verilen olaylardan tamamını
doğrudan veya dolaylı olarak etkileyebilir. (Cevap E)
Çözüm Yayınları
ATP
1 2 3
3.
I. olay basit difüzyon, 2. olay kolaylaştırılmış difüzyon, 3. olay aktif taşımadır. Buna göre
verilen ifadelerden üçü de doğrudur. (Cevap E)
49
4. 7.
Kolaylaştırılmış difüzyon ve aktif taşıma küçük moleküllerin özel taşıyıcı proteinler Sil ve kamçılar hücrenin aktif yer değiştirmesinde görev yapar. Mikrovillüsler hücrenin
kullanılarak geçişini sağlar. Aktif taşıma kesin olarak yoğunluk farkına bağlı değildir. dış yüzeyini artırmak için hücre zarının bir miktar sitoplazmayla meydana getirdiği
Kolaylaştırılmış difüzyonda ATP harcanmaz. (Cevap B) çıkıntılardır. (Cevap D)
Test 04 1. E 2. E 3. D 4. B 5. A 6. E 7. D 8. B 9. A 10. C 11. D 12. D
8. 11.
Aktif taşıma ile hücreye alınan madde hücre zarından geçebilecek büyüklüktedir. Organik veya
inorganik yapılı olabilir. Farklı amaçlarla kullanılabilir. (Cevap B)
a maddesi zardan geçemeyecek kadar büyük bir madde olduğu için X hücresine alınmamış
9. Bağırsak kese olabilir. b maddesi başlangıçta difüzyon daha sonra aktif taşımayla alınmış olabilir.
a ve b maddelerinin kimyasal özellikleri ile ilgili bir yorum yapılamaz. (Cevap D)
%2 % 10
Maltoz Maltoz
Cam kap
K L
% 5 Maltoz
Çözüm Yayınları
12.
Maltoz bir disakkarit olup yarı geçirgen bir yapı olan bağırsak keseden geçemez. (Cevap A)
X Y Z
10.
b2 b1
50
Koful
b1 endositozu, b2 ekzositozu ifade eder. Ekzositoz tüm canlı hücrelerde gözlenebilir. X kabındaki hücre turgor olduğuna göre I. yargı doğru, Y kabındaki hücre hemoliz olduğuna
(Cevap C) göre II. yargı doğrudur. X, Y ve Z kaplarındaki çözeltilerin yoğunluğu aynı ancak hücrelerin
yoğunlukları farklıdır. Bu nedenle III ve IV. yargılar doğrulanamaz. (Cevap D)
Canlılığın Temel Birim Hücre / Hücre Organelleri - 1 BÖLÜM 02 Test 05
1. 4.
Glikoz miktarı
Zaman
I. ribozom, II. hücre zarı altındaki enzimler, III. hücre zarı ve golgi, IV. golgi, V. lizozom
organeli tarafından gerçekleştirilir. (Cevap C)
Kofulda polisakkarit, golgide glikoprotein sentezi sırasında glikoz miktarı azalır. (Cevap B)
2. 5.
Çözüm Yayınları
6.
3.
Miktar
su
51
monomer madde
Zaman
Ribozom ve sentrozom iki birimden oluşan zarsız organellerdir. Ribozom RNA ve proteinden Grafikteki değişime göre ya monomer maddelerden polimer madde sentezleniyordur (III)
oluşup tüm canlı hücrelerde bulunurken, sentrozom tüm hücrelerde bulunmaz. (Cevap C) veya monomer madde enerji elde etmek için kullanılıyordur. (Cevap E)
Test 05 1. C 2. E 3. C 4. B 5. C 6. E 7. E 8. C 9. A 10. B 11. D
7. 10.
Özellikler
Tükettiği Oluşturduğu
Zar durumu
madde madde
K Glikoz Karbondioksit Çift Zarlı
Organeller
L Amino asit Protein Zarsız
M Karbondioksit Glikoz Çift Zarlı
N Protein Amino asit Tek zarlı
8.
Çözüm Yayınları
11.
Vitamin Kompleks
Yağ L bileşik
9. Karbonhidrat
ATP
DNA
52 M
m RNA Amino asit
I. hayvan hücrelerine, III ve V bitki hücrelerine, II ve IV her iki hücre çeşidine ait özelliklerdir. K ribozom, L golgi, M mikotondridir. Golgi, olgun alyuvar hücreleri hariç hayvan hücrelerinde
(Cevap A) bulunur. (Cevap D)
Hücre Organelleri - 2 BÖLÜM 02 Test 06
1. 4.
Lizozom ve sentrozom bitki hücrelerinde bulunmaz. Ribozom amino asit miktarını azaltır.
Kloroplast sitoplazmadaki glikoz miktarını artırır. Golgi karbonhidrat içerikli salgı yaparken
glikoz kullanabilir. (Cevap A)
5.
Kloroplast
Golgi
Çözüm Yayınları
( (
Kloroplastta üretilen ATP, hücre metabolizmasında kullanılmayıp sadece besin sentezi için
harcanır. (Cevap D) h3 kloroplast bulundurduğu için fotoototrof bir hücredir. h2 ve h4 kloroplast bulundurmadığı
için heterotroftur. h1 prokaryot bir hücredir ve ototrof ya da hetorotrof olduğu konusunda
yeterli veri yoktur. (Cevap C)
53
3. 6.
Hücre iskeletini oluşturan yapılar mikroflament, (I, IV) araflament (III) ve mikrotübüller (II) DNA bulunduran organeller mitokondri ve kloroplasttır. Bu iki organel sadece ökaryot
verilen işlevlerin gerçekleşmesinde görev alır. (Cevap E) hücrelerde bulunabilir. (Cevap A)
Test 06 1. E 2. D 3. E 4. A 5. C 6. A 7. D 8. B 9. E 10. B 11. C 12. E
7. 10.
O2
+
Organik
besin
P R
H 2O
A ve B bitkisel, C ve E hayvansal hücreler için geçerlidir. Bitki ve hayvan hücreleri ökaryot
+
hücreler olup genetik materyalleri bir zarla sitoplazmadan ayrılmıştır. (Cevap D) CO2
Çözüm Yayınları
11.
12.
54
9.
Verilen üç hücresel yapıda da ATP üretimi ve tüketimi gerçekleşir. (Cevap E) Verilen moleküller bitki ve hayvan hücrelerinde ortak olarak bulunur. Bu nedenle III. ve IV.
organelin bulunması zorunlu değildir. (Cevap E)
Hücre Organelleri - 3 BÖLÜM 02 Test 07
1. 4.
Prokaryot hücreler ribozom dışında organel bulundurmaz. Mitokondri ve kloroplast çift zarlı
organellerdir. (Cevap C)
II, III, IV tüm canlı hücrelerde ortak olarak bulunur. Bu nedenle bulunduğu hücrenin ökaryot
olduğunu ispatlamak için kullanılamaz. (Cevap E)
5.
Zaman Zaman
2.
ATP miktarı
Çözüm Yayınları
Zaman
6. 55
3.
Lizozom, golgi organelinin sindirim enzimi paketlemesiyle oluşur. Besin kofulu, endositoz Çekirdek, mitokondri ve kloroplast çift birim zar yapısındadır. B çekirdek, C mitokondri ve
sırasında hücre zarından oluşur. (Cevap B) kloroplast, D kloroplast, E mitokondriye ait özelliklerdir. (Cevap A)
Test 07 1. E 2. E 3. B 4. C 5. C 6. A 7. B 8. D 9. A 10. D 11. B 12. E
7. 10.
Özellik
bulundurma
ATP sentezi
Nükleik asit
Zar yapısı
Kendini
eşleme
Görev
11.
CO2
8.
Amino asit K Protein O2 ATP
Çözüm Yayınları
H 2O
CO2 M Glikoz
O2
Dokusal oluşuma sahip olma çok hücreli canlılara ait bir özelliktir. (Cevap D)
Amino asit 3 4
56
1 Glikoprotein 12.
Protein 2 Glikoz
1. ribozom, 2. golgi, 3. hücre zarı, 4. kloroplasttır. Numaralandırılmış hücresel yapılar arasında I. kloroplastta gerçekleşmez. II. sadece gündüz gerçekleşir. III. hem gece hem gündüz
lizozom bulunmaz. (Cevap A) gerçekleşebilir. (Cevap E)
Hücre Organelleri - 4 BÖLÜM 02 Test 08
1. 5.
Lizozom organeli bulunduran bir hücre depo polisakkariti olarak nişasta bulunduramaz.
(Cevap E)
B seçeneğinde verilen olay protein sentezidir. Protein sentezi tüm canlı hücrelerde ribozomda
gerçekleşir. (Cevap B)
6.
2. Metabolik artık
Polimer madde ATP miktarı
miktarı miktarı
Bitki hücrelerinde kofullarda polimer madde ve metabolizma sonucu oluşan artık maddeler
depolanabilir. ATP depolanmayan bir moleküldür. (Cevap C)
Çözüm Yayınları
7.
3.
8.
57
• 1 • 4
• 2 • 3 • 5
4.
Yaslanan bitki hücrelerinde I ve IV artar, II azalır, III değişmez. (Cevap C) Büyük ve merkezi koful bulundurma bitki hücrelerine ait bir özelliktir. (Cevap E)
Test 08 1. E 2. A 3. E 4. C 5. B 6. C 7. E 8. E 9. D 10. C 11. A 12. E 13. C
9. 12.
Zaman Zaman
1 2
Miktarı
Glikoz
Çözüm Yayınları
I. ve II. yargı doğrudur. Ancak tüm canlı hücreler oksijenli solunum yapamaz. Oksijenli solunum
yapan tüm hücrelerde mitokondri bulunmaz. (Cevap D)
10.
13.
Analiz Sonuçları
Volvox kolonisinde bir grup hücre üremeden, bir grup hücre besin üretimi ve hareketten
sorumludur. Koloniyi oluşturan tüm hücreler ATP sentezi yapar. (Cevap C) Glikoz Selüloz
I % 90 % 10
Analiz No
II % 85 % 15
III % 75 % 25
58 11.
Özellikleri verilen organel mitokondridir. Mitokondri sadece ökaryot hücrelerde bulunabilir. Hücrede selüloz sentezi yapılmaktadır. Bu hücre kesinlikle ribozom organelini bulundurur.
(Cevap A) Lizozom kesinlikle bulundurmaz. Kloroplast bulundurmayabilir. (Cevap C)
Canlılar Dünyası / Canlıların Çeşitliliği ve Sınıflandırılması - 1 BÖLÜM 02 Test 09
1. 5.
Özellik
Sınıflandırma birimleri
İki canlı arasında çiftleşme sonucu verimli bireylerin meydana gelmesi bu iki canlının kesinlikle Tür Âlem
aynı türden olduğunu kanıtlar. (Cevap B)
2.
Grafikte değişimi verilen özellik çeşitliliktir. Türden âleme doğru canlı çeşitliliği artar. Verilen
diğer özellikler azalır. (Cevap B)
Türden âleme doğru ortak gen sayısı azalır. Bu nedenle aynı tür içinde birlikte bulunan iki
canlının ortak gen sayısı en fazladır. (Cevap A)
Çözüm Yayınları
6.
Bireyler Oluşan Döllerin Özellikleri
P R Kısır
R S Verimli
3.
S T Verimli
T Z Kısır
Z P Verimli
İki canlı arasındaki protein yapı benzerliği ne kadar fazla ise akrabalık derecesi o kadar fazladır.
R ve S aynı tür, S ve T aynı tür dolayısıyla R, S ve T aynı türdür. Z ve P aynı tür, Z ve T farklı türdür.
Kromozom sayısı ve beslenme şekilleri aynı olan canlılar farklı türden olabilir. (Cevap C)
Buna göre 2 farklı tür vardır. (Cevap B)
59
7.
4.
Aynı türden iki canlının cinsiyeti, vücut büyüklüğü farklılık gösterebilir. DNA nükleotit dizilişi ve Kartalın kanadı ile sineğin kanadı analog organlara örnektir. (Kökenleri farklı görevleri aynı
protein yapısı kesinlikle farklıdır. (Cevap E) organlar) (Cevap D)
Test 09 1. B 2. A 3. C 4. E 5. B 6. B 7. D 8. C 9. C 10. B 11. A 12. B
8. 11.
Takım
Familya Familya
Özellikler
Cins Cins Cins Cins a b c d e f
t1 t2 t3 t4 t5 I
Canlı Türleri
türü türü türü türü türü II
III
IV
V
t3 ve t4 aynı cinsin farklı türleri olduğu için diğerlerine göre daha fazla sayıda ortak özelliğe
sahiptir. (Cevap C)
9.
I ve V arasında 4 özellik ortak olduğu için evrimsel açıdan en yakın, I ile III arasında verilen
Çözüm Yayınları
12.
Verilen canlılar aynı cinsin farklı türleridir. Dolayısıyla aralarında çiftleştiklerinde kısır olmayan
bireyler oluşturamazlar. (Cevap C) Birey sayısı
Sistematik
l ll lll lV V Vl
birimler
10.
60
b2 ve b3 aynı cinste yer aldığı için diğer üst sınıflandırma birimlerinde de ortak yer alırlar. I. tür, IV. cins, III. familya, II. takım, VI. sınıf, V. şubedir. Bir sınıflandırma biriminde ortak olarak
(Cevap B) yer alan canlıların üst birimleri kesinlikle ortaktır. Alt birimleri hakkında yorum yapılamaz.
(Cevap B)
Canlıların Çeşitliliği ve Sınıflandırılması - 2 BÖLÜM 02 Test 10
1. 5.
Özellik
l
ll
Sistematik birimler
Tür Âlem
Amprik sınıflandırma dış görünüş ve yaşam alanlarına bakılarak yapılır. Analog organların
varlığı aranır. Bilimsel geçerliliği yoktur. (Cevap C)
2.
Türden âleme doğru birey sayısı artar, ortak özellik azalır, çeşitlilik artar, benzerlik oranı azalır,
protein yapı benzerliği azalır. (Cevap E)
6.
Taksonomide üst birimler alt birimleri kapsar. Örneğin cins pekçok tür bulundururken familya
pekçok cins, takım pekçok familya, sınıf pekçok takım, şube pekçok sınıf bulundurabilir.
(Cevap D)
Çözüm Yayınları
3.
II ve V aynı cinsin farklı türleridir. Cinsleri aynı olduğu için familyaları da kesinlikle aynıdır.
(Cevap E)
Özellikler
embriyonik
İçerdiği proteinler
Homolog
yapıların
sayısı
sayısı
organ
Ortak
4.
P R S T 61
C1 1 + ─ ─ + 1
Canlı Türü
C2 2 + ─ + ─ 2
C3 3 ─ + + + 3
C4 2 ─ ─ ─ + 2
C5 3 ─ + ─ ─ 2
Türden âleme doğru gidildikçe ortak özellik sayısı azalır. Bu nedenle sınıf birimindeki bireyler X ile homolog organ sayısı en fazla olan (3), protein yapısı ençok benzer olan (3), ortak
arasındaki ortak özellik sayısı familyadakilere göre daha azdır. (Cevap D) embriyonik yapı sayısı en fazla olan (3) C3 türü en yakın akrabadır. (Cevap C)
Test 10 1. C 2. D 3. A 4. D 5. E 6. E 7. C 8. E 9. C 10. C 11. B 12. B
8. 11. Şube K
Sınıf L
Takım M
Aynı takımda yer alan iki canlı aynı şubede yer alır. Kromozom sayıları ve alt sınıflandırma
birimleri hakkında yorum yapılamaz. (Cevap E)
9.
Çözüm Yayınları
Familyası belli olan bir canlının takım, sınıf, şube ve âlemi bellidir. Cins ve türünün tespit
edilmesi gerekir. (Cevap C)
Şube A
Sınıf B C
Takım D E F
Familya G H I
Cins J K L
62 Tür M N O P R S
R ve S’nin protein yapı benzerliğinin M ve N’nin protein yapı benzerliğinden daha az ya da fazla Felis leo ve Felis panthera, Felis cinsinin iki farklı türüdür ve Felidae familyasının ve Felis cinsinin
olduğunu söyleyebilmek için yeterli veri bulunmamaktadır. (Cevap C) genel özelliklerini ortak olarak bulundurur. Ancak aralarında çiftleştiklerinde kısır olmayan
bireyler oluşturamazlar. (Cevap B)
Canlılar Dünyası / Canlı Âlemleri ve Özellikleri / Bakteri - Arke - 1 BÖLÜM 02 Test 11
1. 5.
RNA
Ribozom
Kamçı
Hücre
duvarı DNA
Tüm bakteriler tüm canlı hücreler gibi ribozom bulundurur. (Cevap A) Hücre zarı
Klorofil
2.
Arkeler, prokaryot bir hücreli canlılar olup diğer canlıların yaşayamayacağı şartlarda 6.
yaşayabilir. (Cevap E)
Çözüm Yayınları
Saprofit bakteriler hücre dışı sindirim yapabilirken parazit bakteriler sindirim enzimlerine sahip
değildir. (Cevap C)
3.
7.
63
8.
4.
Bütün arkeler prokaryot hücre yapısına sahip olduğundan DNA’ları sitoplazmada serbest Bir bakteri aynı anda hem fotosentetik hem de kemosentetik olamaz. (Cevap C)
haldedir. (Cevap C)
Test 11 1. A 2. E 3. E 4. C 5. E 6. C 7. B 8. C 9. D 10. C 11. D 12. E
Bakteri Çeşidi
Işıksız, oksijen, CO2, H2O, p O O
X
H2S ve mineral içeren ortam
Bakteriler
10.
12. b1 b2 b1 b2
B1 B2
B1 B2 B1 B2
O2’siz ortam O2’li ortam O2’siz ortam Birinci ortam: Glikoz İkinci ortam: Nişasta
+ + + Amino asitler Protein
Glikoz Glikoz Glikoz Yağ asitleri Yağ
+ Vitaminler Su
Vitamin + +
Vitamin Vitamin Su Vitaminler
+
Antibiyotik
64 Sonuç: Sonuç: Sonuç:
B1 de üreme var. B1 de üreme yok. B1 de üreme yok.
B2 de üreme yok. B2 de üreme var. B2 de üreme yok.
B2 bakterilerinde üreme olmamasının nedeninin O2 olmamasından mı yoksa antibiyotik b1 hücre dışı sindirim yapma, b2 parazit beslenme özelliğine sahip olabilir. II ve IV. özellikleri
bulunmasından mı, kaynaklandığı bilinmediği için B2 bakterilerinin antibiyotiğe dirençli veya ile ilgili yorum yapılamaz. Dolayısıyla verilen özelliklerden hiçbiri b1 ve b2 bakterileri için ortak
duyarlı olduğu söylenemez. (Cevap C) değildir. (Cevap E)
Bakteri - Arke - 2 BÖLÜM 02 Test 12
1. 5.
Bir bakteri sitoplazmasının içeriğinde ribozom, glikojen, DNA, RNA ve klorofil bulunabilir.
Nişasta bakterilerde bulunan bir polisakkarit değildir. (Cevap E)
2.
6.
Tüm arkeler klorofil bulundurmaz. Diğer yapılar tüm arkelerde bulunmak zorundadır.
(Cevap B)
3.
7.
X bakterisi
Mineraller Glikoz
Metanojenik arkeler metan gazı üretebilen tek canlı grubudur. Bu canlılar karbon + +
döngüsünde görev alır. Metan oksijenle yandığı için metanojenik arkeler oksijensiz su mineraller
solunum yapar. (Cevap E) + +
ışık su
Sonuç: Üreme yok. Sonuç: Üreme var.
65
l. ORTAM ll. ORTAM
4.
Bir bakteriden diğerine gen aktarımını sağlayarak kalıtsal çeşitliliği artıran konjugasyon, Bakteri türünün I. ortamda üreyemeyip II. ortamda üremesi heterotrof olduğunu gösterir.
bakterilerde birey sayısında artışa neden olmaz. (Cevap D) X bakteri türü dahil tüm canlılar mineral madde ihtiyacını dış ortamdan karşılar.
(Cevap A)
Test 12 1. E 2. B 3. E 4. D 5. E 6. C 7. A 8. A 9. B 10. A 11. C
8. 10.
9.
11.
p1 p2 p3 p4
Bütün Vitaminler Amino asitler Yağ asitleri
besin hariç hariç bütün hariç
molekülleri bütün besin besin bütün besin
molekülleri molekülleri molekülleri
66
Bütün besin moleküllerinin bulunduğu ortamda üreyebiliyorsa bu bakteri türü B1 ve B3 bakteri türü heterotrof, B2 ototroftur. B1 ortamdan aldıkları oksijeni, oksijenli
heterotroftur. p2 petri kabında üreme olmaması bakterinin vitamin üretemediğini gösterir. solunumda kullanır. B2 nin fotoototrof mu yoksa kemoototrof mu olduğu belirlenemez.
Amino asit veya yağ asiti olmayan ortamlarda üremesi bu organik maddeleri ürettiğini Tüm canlılarda polipeptit sentezi ribozomda gerçekleşir. (Cevap C)
gösterir. (Cevap B)
Bakteri - Arke - 3 BÖLÜM 02 Test 13
1. 4.
2.
5.
Çözüm Yayınları
Bir bakteri, hücre dışındaki polimer besinleri hidroliz edebiliyorsa saprofit beslenen
heterotrof bir canlıdır. (Cevap A)
Enzim yapıları ve sitoplazmik zar yapılarının diğer canlılardan farklı olması bu canlılara
diğer canlıların yaşayamayacağı ortamlarda yaşama şansı sağlar. (Cevap D)
6.
Proteinli organik
atık miktarı
3.
67
Zaman
Kemosentez yapan bakteriler ototrof beslenme şekline sahip olup besin sentezi için ışık Bakteriler endositoz olayını gerçekleştiremez. Verilen bakteri türü proteinli organik atıkları
enerjisine ihtiyaç duymaz. Oksijenli solunumda besin maddeleri CO2 ve H2O’ya kadar hücre dışı sindirimle parçalayarak doğadaki madde döngüsüne katkı sağlar. (Cevap E)
parçalanır. Bakterilerde mayoz bölünme gerçekleşmez. Bakteriler konjugasyonla, plazmit
DNA’sı aracılığıyla aynı türden bakteriler arasındaki gen aktarımı yapabilir. (Cevap E)
Test 13 1. E 2. D 3. E 4. D 5. A 6. E 7. A 8. C 9. A 10. C
7. 9.
Oksijen miktarı Karbondioksit
miktarı
Zaman Zaman
10.
1. petri kabı 2. petri kabı 3. petri kabı 4. petri kabı
68
1. petri kabındaki bakteriler parazit özellik gösterdiğinden besi ortamındaki proteini Soruda verilenlere bağlı olarak P türünün madde döngüsüne katkı sağladığı yargısı kesin
hidroliz edemedikleri için çoğalamamıştır. (Cevap C) doğrudur. Diğerlerinin doğruluğu kesin değildir. (Cevap C)
Canlı Âlemleri ve Özellikleri / Protista - Mantar - Bitkiler - 1 BÖLÜM 02 Test 14
1. 5.
2. 6.
Mantarlar âlemindeki canlılar parazit veya saprofit olarak beslenir. Mantarlar âleminde
Çözüm Yayınları
3.
69
4.
Mantarlar âleminde inorganik maddelerden organik besin sentezleme gözlenmez. Şekli verilen canlı protista âleminin kamçılılar grubunda yer alan tek hücreli bir canlıdır. Bir
(Cevap C) hücrelilerde dokusal oluşum gözlenmez. (Cevap A)
Test 14 1. C 2. A 3. E 4. C 5. E 6. B 7. A 8. B 9. A 10. B 11. A 12. B
8. 11.
9.
12.
10.
70
Sinir sistemine sahip olma sadece hayvanlar âlemindeki canlılarda gözlenebilir. Bir hücreli canlılarda doku, organ ve sistem organizasyonu gözlenmez. (Cevap B)
(Cevap B)
Protista - Mantar - Bitkiler - 2 BÖLÜM 02 Test 15
1. 5.
Martarların tamamı heterotrof beslenir. Nişasta depo etme bitkilerde ve alglerde gözlenir.
Mantarlar depo polisakkariti alarak glikojen bulundurur. (Cevap D)
2.
6.
Damarlı bitkiler, tohumlu veya tohumsuz bitkiler grubunda yer alabilir. Damarlı bitkilerde
madde iletimi, iletim demetleriyle sağlanır. (Cevap E)
Çözüm Yayınları
3.
A → Öglena ve buğdaya
B → Buğdaya
C → Öglenaya
D → Şapkalı mantar ve buğdaya
E → Üçüne aittir. (Cevap E)
71
4.
Mantarlar ve bitkiler âlemindeki canlılar ökaryot hücre yapısına sahiptir. (Cevap A) Soruda verilen olayları gerçekleştiren canlı; ökaryot, oksijenli solunum yapan, fotoototrof
bir canlıdır. Bu özelliklerin tamamına sahip bir canlı türü mantarlar âleminde kesinlikle
bulunamaz. Mantarların tamamı heterotroftur. (Cevap B)
Test 15 1. B 2. E 3. C 4. A 5. D 6. E 7. B 8. D 9. A 10. C 11. D
8. 10.
Buğday ve çam tohumlu, eğrelti otu tohumsuz bitkiler grubunda yer alır. Üçünde de iletim
demetleri, stoma, hücre çeperi ve meristem doku bulunur. (Cevap C)
Yalancı ayak oluşumu, aktif hareket ve fagositoz için kullanılabilir. Yalancı ayak oluşturan
bir canlı, hücre çeperine sahip değildir. Bir hücreli canlılar bölünerek eşeysiz üreyebilir.
(Cevap D)
Çözüm Yayınları
11.
9.
72
Gerçek çiçek bulunduran bir bitki kapalı tohumlu bir bitkidir. Tohumlu bitkilerin tamamı Kontraktil koful tatlı su ortamında yasayan bir hücrelilerde gözlenen hücresel yapıdır.
damar yani iletim demetleri bulundurur. (Cevap A) (Cevap D)
Protista - Mantar - Bitkiler - 3 BÖLÜM 02 Test 16
1. 5.
Sil(1)
Çekirdek(3)
Kontraktil koful(2)
Bakterilerin tamamı tek hücrelidir. Protista âleminde yer alan canlıların bazılarının
fotosentez yapması, bazılarının parazit yaşaması bakterilerle ortaktır. (Cevap A)
2.
Mantarlarda kitin, bitkilerde selüloz yapılı hücre çeperi bulunur. Protistlerden de algler
Numaralandırılmış yapılar ile ilgili verilen açıklamalardan hepsi doğrudur. (Cevap E)
çeper bulundurur. Ancak hücre çeperine sahip heterotrof bir canlı mantar âleminde yer
alabilir. (Cevap A)
Çözüm Yayınları
3.
6.
Mantarlar âlemindeki tüm canlılar heterotrof beslenir. Hif maya mantarlarında bulunmaz.
Mantarların bazıları simbiyotik ilişki kurabilir, bazıları tek bazıları çok hücreli olabilir.
(Cevap D)
73
4.
7.
Bu canlı ile ilgili verilen özelliklerden II. si bitkilerle benzerlik gösterir. (Cevap A) Tohumlu bitkilerde sporla üreme gözlenmez. (Cevap E)
Test 16 1. A 2. A 3. E 4. A 5. E 6. D 7. E 8. C 9. A 10. B 11. E 12. D
8. 11.
Mantarlar kitin hücre çeperine sahip olmaları ve çürükçül beslenme özellikleri nedeniyle
hayvanlar âlemindeki canlılardan farklılık gösterir. (Cevap C)
Verilen özellik protista âlemindeki tek hücreli bir canlıya aittir. Protista âlemindeki canlılar
serbest bulunabildiği gibi koloni de oluşturabilir. (Cevap E)
9.
Çözüm Yayınları
Verilen çiçek yapısı kapalı tohumlu bitkilerde gözlenir. Kapalı tohumlu bitkilerin tamamı 12.
iletim demetlerine sahiptir. Kapalı tohumlu bitkilerin otsu, odunsu, tek yıllık, çok yıllık
örnekleri vardır. (Cevap A)
10.
74
Saprofit mantar ve parazit protist kloroplasta sahip değildir. (Cevap B) M damarlı tohumsuz bitkiler grubunda yer alır. Gelişmiş kök, gövde, yaprak
bulundurmayabilir. Ancak fotosentez yapabilir. (Cevap D)
Canlı Âlemleri ve Özellikleri / Hayvanlar - Virüsler - 1 BÖLÜM 02 Test 17
1. 5.
Omurgalı hayvanların hiçbiri eşeysiz olarak üreyemez. (Cevap E) Yuvarlak soluncanlar dış iskelet bulundurmaz. (Cevap E)
2.
6.
3.
75
4.
Kaplumbağa sürüngenler, kirpi memeliler sınıfında yer alır. (Cevap E) Venn diyagramına göre verilen ifadelerden üçü de söylenebilir. (Cevap E)
Test 17 1. E 2. D 3. A 4. E 5. E 6. B 7. E 8. A 9. D 10. D 11. B 12. C
8. 11.
Özellikleri verilen canlı su ortamına uyum sağlamış bir memelidir. Memeliler akciğer
solunumu yaptığı için havanın serbest oksijenini kullanır. (Cevap B)
9. Çözüm Yayınları
12.
10.
Vücut sıcaklığı
P
R
76
Çevre sıcaklığı
P sabit, R değişken vücut sıcaklığına sahiptir. Diyafram kası sadece memelilerde gözlenir. L canlısı sürüngen veya ergin amfibi olabilir. Bu nedenle metamorfozun gözlenmesi kesin
Kıl memelilerde, tüy kuşlarda bulunan yapılardır. P ve R omurgalı canlılar oldukları için değildir. (Cevap C)
kapalı dolaşım sistemine sahiptir. (Cevap D)
Hayvanlar - Virüsler - 2 BÖLÜM 02 Test 18
1. 5.
Verilen canlı sınıfları omurgalılar şubesinde yer alır ve omurgalıların tamamı iç iskelete
sahiptir. (Cevap C)
2.
6.
Ter ve süt bezlerine sahip olma sadece memeli hayvanlara özgüdür. (Cevap D)
Çözüm Yayınları
3.
7. 77
4.
Süt bezlerine sahip olan bir canlı memelidir ve memelilerde iç döllenme gözlenir. Omurgasızlar şubesinde yer alan canlılar farklı üreme biçimi, beslenme şekli, vücut
(Cevap D) simetrisi ve hareket şekline sahip olabilir. (Cevap E)
Test 18 1. A 2. D 3. E 4. D 5. C 6. E 7. E 8. B 9. C 10. A 11. A 12. C 13. B
8. 11.
Balıklar : II, IV
Sürüngenler : III, IV
Memeliler : I, III, IV, V
özelliklerine sahiptir. (Cevap B)
K, L ve N kemik ya da kıkırdak yapılı iç iskelete sahip olduğu için omurgalılar şubesinde yer
alır. (Cevap A)
9.
Çözüm Yayınları
12.
78
10.
13.
Kendi başına olmasa bile birey sayısını artırması virüslerde de gözlenebilen bir özelliktir. Kas dokusuna sahip olma sadece hayvanlar âlemindeki canlılarda gözlenebilen bir
(Cevap A) özelliktir. (Cevap B)
Hayvanlar - Virüsler - 3 BÖLÜM 02 Test 19
1. 5.
2.
6.
7.
Bakterilerde virüsler gibi mutasyona uğrayabilir. II. ve III. özellikler sadece virüsler için
geçerlidir. (Cevap A)
79
4.
Balıklarda akciğer ve deri solunumu görülmez. Balıklarda kalp 2 odacıklıdır. Balıklarda Kuşlar diş yapısına sahip değildir. (Cevap E)
genelde dış döllenme gözlenir. Balıklar değişken vücut sıcaklığına sahip canlılardır.
(Cevap C)
Test 19 1. C 2. B 3. A 4. C 5. E 6. A 7. E 8. D 9. A 10. E 11. C 12. B 13. D
8. 11.
9.
12.
Yılan Toprak Solucanı
Çözüm Yayınları
Yılan akciğer, toprak solucanı vücut yüzeyi ile solunum yapar. Yılan omurgalı, toprak
soluncanı omurgasızdır. Yılan kalın, kuru, kopmayan pullara sahiptir ve böbreklerle
boşaltım yapar. Kapalı dolaşıma sahip olma ikisi için ortaktır. (Cevap A)
Omurgalılar şubesinde solunum organı olarak solungaç veya akciğer bulunur. Trake
solunumu omurgasız canlılarda görülebilir. (Cevap B)
10.
13.
80
S canlısı sürüngenler sınıfında olup vücudu kalın, kuru pullarla kaplı olduğu için deri Omurgalılar şubesinde kuşlar ve memeliler sabit vücut sıcaklığına sahiptir ve bu canlıların
solunuma yardımcı olamaz. (Cevap E) kalpleri 4 odacıklıdır. (Cevap D)
BİRE BİR BÖLÜM 02 Test 20
1. 5.
2.
Ribozomda üretilen proteinler, granüllü ER’de işlenir. Golgide paketlenir. (Cevap A)
6.
Suyun hipotonik ortamdan hücre içine geçmesi osmozla sağlanır ve ATP harcanmaz.
(Cevap B)
3.
7. glikoz çözeltisi
iyot +
K çözeltisi L nişasta
81
4.
Bitki hücrelerinde depo polisakkariti olarak glikojen bulunmaz. (Cevap E) K koluna nişasta geçemediği için maviye boyanmaz. L kolundan K koluna glikoz geçeceği
için çözelti yoğunluğu değişir. L’deki nişasta miktarı değişmez. (Cevap D)
Test 20 1. D 2. D 3. B 4. E 5. A 6. B 7. D 8. C 9. B 10. A 11. E
8. 10.
Kontraktil koful hipotonik ortamda hücre içine giren suyun fazlasını dış ortama otmaya
yarar. (Cevap C)
Başlangıçta 1. hücre P sıvısı ile izotonik, 2. hücre R sıvısına göre hipotonik, 3. hücre S sıvısına
göre hipertoniktir. 2. hücre plazmoliz olduğu için osmotik basıncı artmıştır. 3. hücre şiştiğine
göre turgor basıncı artmıştır. 1. hücre ile 3. hücrenin osmotik basınçları aynı yada farklı olması
hakkında yorum yapılamaz. (Cevap A)
Çözüm Yayınları
9.
X Y X Y
Şeker Şeker
çözeltisi 11.
çözeltisi
K
Yarı geçirgen Yarı geçirgen
zar zar
Şekil I Şekil II
L
M
82
Başlangıçtaki durumda Y kolundaki çözelti X kolundaki çözeltiye oranla daha hipotoniktir. K glikoprotein, L fosfolipit tabakası, M zar proteinidir. Buna göre verilen ifadelerden hepsi
Bu nedenle Y kolundan X koluna sıvı geçmiş ve X kolunun çözelti seviyesi yükselmiştir. Sıvı doğrudur. (Cevap E)
seviyeleri sabitlendiğine göre X ve Y kolundaki çözeltilerin derişimleri eşitlenmiştir.
(Cevap B)
BİRE BİR BÖLÜM 02 Test 21
1. 5.
2.
K ve M aynı cinsin farklı türleridir. Bu nedenle diğer üst sınıflandırma birimleri ortaktır.
Canlılar dünyasında sadece metanojenik arkeler metangazı üretebilir. (Cevap B) Çözüm Yayınları (Cevap A)
6.
3.
İki canlın ın aralarında verimli döller verebilmesi aynı türden olduklarını söyleyebilmek için
tek başına yeterlidir. (Cevap B)
I, III ve IV tüm tohumlu bitkilerde gözlenir. II ise sadece çiçekli yani kapalı tohumlu
bitkilerde gözlenir. (Cevap D)
4. 7. 83
Işıksız ortamda H2S kullanarak yaşamını sürdürebilen canlı kemoototrof bir canlıdır. Mutasyon hızının yüksek olması, çoğalmak için bağışıklık sistemi hücrelerini kullanması
(Cevap A) ve antibiyotiklerden etkilenmemesi HIV’in neden olduğu AIDS’ın tedavisinin güç olmasına
neden olmaktadır. (Cevap E)
Test 21 1. E 2. B 3. B 4. a 5. A 6. D 7. E 8. D 9. a 10. b 11. B 12. A
8. 11.
9.
Âlemden türe doğru ortak özellik sayısı artar. Türden âleme doğru protein yapı benzerliği
azalır. (Cevap A)
10. 12.
Mantar
Hayvan
Bitki
Protista T
Arke Z
Y
Bakteri
X
84
Tablo incelendiğinde canlıların kromozom sayısı ile gelişmişlik düzeyleri arasında bir ilişki Protista âlemindeki canlılar çekirdeğe sahip olma özellikleriyle arke âlemindeki canlılardan
olmadığı görülür. (Cevap B) ayrılır. (Cevap A)
Ekoloji / Ekosistem Ekolojisi - Biyomlar - 1 BÖLÜM 03 Test 01
1. 5.
Biyokütle
Canlılar
l ll lll lV
Doğal bir ekosistemin oluşması ve devamlılığı; üretici, tüketici ve ayrıştırıcı canlı gruplarının
varlığına bağlıdır. (Cevap E)
Üreticiden son tüketiciye doğru biyokütle azalır. Buna göre canlılar besin piramidinde
I - III - II - IV şeklinde sıralanır. (Cevap B)
2.
6.
Üreticilerden son tüketicilere doğru besin ve enerji aktarımı yapılırken enerjinin bir kısmı
hayatsal faaliyetlerde kullanılır, diğer bir kısmı ise kaybolur. Dolayısıyla besin zinciri ne
kadar uzunsa son tüketiciye ulaşan enerji o kadar az olur. (Cevap A)
Çözüm Yayınları
3.
I. ve II. ifade doğrudur. Üreticiler ışık enerjisini kimyasal bağ enerjisine dönüştürerek
sisteme bağlar. Çürükçüller, zincirin tüm halkalarından inorganik ortama madde dönüşünü
sağlar. Diğer canlılar besin zincirindeki konumuna göre bu enerjiden yararlanır.
(Cevap D)
85
4.
İnorganik maddelerden organik madde sentezleme sadece üretici organizmaların Grubun oluşturulmasında heterotrof beslenme şekli kriter olarak alınmıştır. (Cevap B)
özelliğidir. (Cevap C)
Test 01 1. E 2. A 3. E 4. C 5. B 6. D 7. B 8. E 9. E 10. D 11. C 12. C
8. 11.
9.
P canlısı ototrof, R canlısı I.’cil tüketici, S canlısı ayrıştırıcı olup ekosistemin biyotik
1 faktörlerindendir. P’nin biyokütlesi R’ninkinden fazladır. (Cevap C)
2
3
Üreticiler Tüketiciler
4
Çözüm Yayınları
12.
Atmaca
Yılan
1, 2 ve 3 organik besin, oksijen, mineral olabilir. 4 ve 5 karbondioksit olabilir. ATP doğrudan Fare
bir canlıdan diğerine aktarılamaz. (Cevap E)
Ot
Ü ST Ü ST Ü ST
D) Aktarılan E)
Biyokütle
enerji miktarı
Ü ST Ü ST
I. protein hidrolizi, II. solunum, III. ve IV. kemosentez, V. amino asit sentezi VI. protein Üreticiden son tüketiciye doğru biyolojik birikim ve enerji kaybı artar. Birey sayısı, aktarılan
sentezidir. Buna göre I, II, V ve VI hem fotosentetik hem de kemosentetik canlılarda ortak enerji miktarı ve biyokütle azalır. (Cevap C)
olarak gerçekleşebilir. (Cevap D)
Ekosistem Ekolojisi - Biyomlar - 2 BÖLÜM 03 Test 02
1. 5.
K L M N
Ok yönü besin ve enerjinin geçiş yönünü gösterir. K’dan N’ye doğru biyokütle ve aktarılan
enerji azalır, biyolojik birikim artar. L otçul, M etçildir. (Cevap C)
2.
Bir habitatta aynı türden veya farklı türlerden canlılar bulunabilir. A, B, D ve E farklılık ve
benzerlik gösterebilir. Ancak bir habitattaki canlıların protein yapıları kesinlikle farklıdır. 6.
(Cevap C)
Çözüm Yayınları
3.
4.
87
7.
Ekosistemin temel ışık kaynağı güneş olup fotoototroflar belirli dalga boyundaki ışınları Keklik hem etçil hem otçul bir canlıdır. (Cevap B)
kullanarak inorganik maddelerden organik besin sentezler. Işık doğrudan ya da dolaylı
olarak tüm canlılar için önemlidir. (Cevap D)
Test 02 1. A 2. C 3. B 4. D 5. C 6. D 7. B 8. B 9. A 10. D 11. D
8. 10
M
L
K
Işık
P canlısı azotlu artık ürünleri ayrıştıran saprofit bir bakteri veya mantar olabilir. R ise
kemosentetik bir bakteridir. (Cevap D)
Çözüm Yayınları
11.
9.
88
Ayrıştırıcılar besin zincirinin tüm basamakları ile etkileşim halindedir. Fare ve ayrıştırıcı Solunum atmosferdeki CO2 oranını artırırken fotosentez azaltır. Ancak üretici ve tüketici
aynı beslenme basamağında yer almaz. (Cevap A) faaliyetleri atmosfer CO2’nin dengede kalması için yeterli değildir. (Cevap D)
Ekosistem Ekolojisi - Biyomlar - 3 BÖLÜM 03 Test 03
1. 4.
5.
T Z
Z Y
2. Y
Y
X X
X
-l- -ll- -lll-
Çözüm Yayınları
İç içe geçmiş çok sayıda besin zincirinin karmaşık bir yapı kazanmasıyla besin ağları oluşur. Besin piramidindeki basamak sayısı arttıkça enerji kaybı artar. (Cevap A)
Besin ağındaki canlı çeşitliliğinin artması ekosistemin devamlılığını olumlu etkileyebilir.
(Cevap B)
6.
Topraktaki
inorganik madde
3.
Zaman
89
Çöller, canlı sayısı ve çeşitliliği diğer biyomlara göre daha az olan biyomlardır. Bu nedenle Üreticilerin besin sentezi topraktaki inorganik madde miktarını azaltır. Grafiğe göre I. ve II.
madde ve enerji döngüsü pek çok biyoma oranla daha azdır. (Cevap C) ifadeler söylenebilir. (Cevap D)
Test 03 1. A 2. B 3. C 4. E 5. A 6. D 7. B 8. C 9. B 10. D 11. E 12. D
7. 10.
Z
T
S
R
P
Tropikal yağmur ormanları canlı çeşitliliği, canlı sayısı, sıcaklık ve nem düşünüldüğünde
ayrışma hızı en yüksek biyomlardır. (Cevap B)
8.
11.
Çözüm Yayınları
Besin piramidinin birinci trafik düzeyinde üretici canlılar bulunur. I. ve II. olaylar bu
canlıların birey sayısının azalmasına, III. olay artmasına katkı sağlar. (Cevap C)
Çöl biyomundaki bitki türleri sıcak ve kurak ortama uyum sağlamak amacıyla verilen
adaptasyonlardan tümüne sahip olabilir. (Cevap E)
12.
Tür yüzdesi
%75
9. %25
Tilki %5
Ay
%2
rış
Fare Bölgeler
t
ırı
c
Kutup
Ilıman
Tropikal
Çöl
ıla
Buğday
r
90
Fare sayısının artması daha fazla buğday tüketimine neden olurken, tilkilerinde daha fazla Grafikte bir iklim bölgesinde bulunan türlerin diğer iklim bölgelerinde bulunup
besin bulmasına imkan sağlar. (Cevap B) bulunmamaları ile ilgili bir veri bulunmamaktadır. (Cevap D)
Ekosistem Ekolojisi - Biyomlar - 4 BÖLÜM 03 Test 04
1. 4.
Birey sayıları
Canlı türleri
t1 t2 t3 t4
Üreticiden son tüketiciye birey sayısı artar, biyokütle azalır. Besin piramidinde t2, t4’den
2.
sonra yer aldığı için t4, t2’nin besini olabilir. (Cevap E)
5.
D 1 kcal
Çözüm Yayınları
C 10 kcal
B 100 kcal
A 1000 kcal
3.
Üreticiden son tüketiciye doğru aktarılan enerjinin azalması enerji kaybının olduğunu
dolayısıyla basamak sayısı arttıkça en son basamaktaki canlıların enerjiden yararlanma
oranının azaldığını gösterir. (Cevap D)
91
6.
II ve III numaralı canlı grupları atmosferdeki CO2 oranını artırırken, I numaralı canlı grubu Epifit bitkiler tropikal yağmur ormanlarında yüksek ağaçlar üzerinde yaşar. Çayırlar
azaltır. (Cevap A) orman gelişimi için uygun alanlar değildir. (Cevap B)
Test 04 1. E 2. E 3. A 4. E 5. D 6. B 7. C 8. C 9. A 10. A 11. B
7. 10.
Çayır biyomları ile ilgili olarak I ve II. yargılar doğru, III. yargı yanlıştır. (Cevap C)
8.
X grubundaki canlılar ayrıştırıcılar olup, sadece azot değil pekçok maddenin döngüsünde
Atmaca
görev alabilir. (Cevap A)
Yılan
Fare
Yeşil bitki
Çözüm Yayınları
11.
Güneş ışığı
I. trofik düzey
(Ototroflar)
(Otçullar)
Ölü ve atıklar
(Etçiller)
Ayrıştırıcılar
9.
92
Çöl biyomlarının yıllık yağış miktarı 30 cm3’ün altındadır. Gece ve gündüz arası sıcaklık Ekosistemde madde ve enerji akışını başlatanlar üreticilerdir. Tüketicilere doğru enerji
farkı çok fazladır. Canlı çeşitliliği azdır ve karaların % 35’ne yakın bir alanı kaplar. kaybı artar. Dolayısıyla üretici düzeyindeki canlılarda enerji verimliliği tüketicilerden daha
(Cevap A) fazladır. (Cevap B)
Ekoloji / Komünite ve Popülasyon Ekolojisi - 1 BÖLÜM 03 Test 05
1. 4.
Popülasyon tek bir tür, komünite birden fazla tür bulundurur. Dolayısıyla komünitelerin
baskın türü olabilir. Her iki ekolojik birim de abiyotik faktörlerden etkilenir. (Cevap B)
Bir popülasyonda zamana bağlı olarak meydana gelen sayısal değişimler popülasyon
dinamiğini oluşturur. Yaş dağılımı da popülasyon dinamiklerinden birisidir. (Cevap B)
5.
2.
Birey sayısı
a
Çözüm Yayınları
c
d
Zaman
Verilen değişimlerden tümü otçul bir hayvan popülasyonunun büyümesini olumsuz yönde
etkileyebilir. (Cevap E)
6.
Bir komünitede yer alan popülasyonlar için verilen faktörlerden tümü farklılık C ve E yarı parazit, B tam parazit, A her ikisinin de özelliğidir. D her ikisinde de
gösterebilir. (Cevap E) gözlenmez. (Cevap A)
Test 05 1. B 2. E 3. E 4. B 5. C 6. A 7. D 8. E 9. A 10. C
7. 9.
P S
0 + X Y Z T R Tür X Y Z T R Tür
çeşidi çeşidi
İlk durum Son durum
İlk durumda komünitenin baskın türü Z iken son durumda X olmuştur. Yani ikincil
süksesyon gerçekleşmiştir. Komünitedeki tür çeşitliliği, dolayısıyla ekolojik niş çeşitliliği
P ve R arasında mutualist, P ve S arasında kommensal ilişki vardır. R ile S arasında
değişmemiştir. (Cevap A)
parazitlik ilişkisi vardır. R parazit, S konak canlıdır. (Cevap D)
Çözüm Yayınları
10.
X
8.
94
III. ve IV.’deki canlılarda mutualist ilişki gözlenir. I.’de av - avcı ilişkisi, II.’de parazit yaşam Y ve T ekoton (sınır yasama birliği) olarak adlandırılır. Ekotonlar tür çeşitliliği ve ekolojik
ilişkisi vardır. (Cevap E) niş çeşitliliği fazla olan alanlardır. Ekoton her iki yaşama birliğine ait canlıları bir arada
bulundurulabilir. (Cevap C)
Komünite ve Popülasyon Ekolojisi - 2 BÖLÜM 03 Test 06
1. 4.
İç Anadolu’daki çiçekli bitkiler komünite örneğidir. Birden fazla tür bulundurur. (Cevap B)
Bir komünitede bulunan farklı hayvan popülasyonları için aynı ekosistemde bulunma
kesinlikle ortaktır. Diğerleri için kesinlik söz konusu değildir. (Cevap A)
5.
2.
Çözüm Yayınları
İç parazitler konak canlının vücudunun içinde yaşar. Diş parazitlerin hareket, duyu, sinir ve
üreme sistemleri gelişmiştir. Sindirim sistemleri de iç parazitlere göre daha gelişmiştir.
(Cevap D)
Köpek ve tenya arasında parazitlik ilişkisi görülür. Yani köpek zarar görürken tenya
birliktelikten yarar sağlar. (Cevap A)
6.
95
3.
Popülasyon taşıma kapasitesine yaklaştıkça çevre direnci, tür içi rekabet artarken besin Liken birlikteliğini oluşturan K (alg) ile M (mantar) arasında karşılıklı faydalanma
miktarı azalır. (Cevap D) (mutualist) ilişkisi vardır. K atotrof, M heterotrof beslenir, yani ekolojik nişleri farklıdır.
(Cevap E)
Test 06 1. B 2. A 3. D 4. A 5. D 6. E 7. B 8. E 9. E 10. B 11. C 12. B
7. 10.
Birey sayısı
P4
P2
P1 P3
P5
Ortam derinliği
Süksesyon kararlı bir komünitenin oluşması ile son bulur. Buna klimaks denir. I. primer, II.
sekonder süksesyonun özelliğidir. (Cevap B)
11.
8. Birey sayısı
Zaman
Çözüm Yayınları
Doğum oranının azalmasına bağlı olarak popülasyonun yaş ortalaması kesinlikle artar.
Popülasyonun büyüklüğünde artma görülmez. Ölüm oranı doğrudan doğum oranıyla
bağlantılı değildir. (Cevap C)
12.
Birey sayısı
Verilen grafikte S tipi büyüme eğrisi gösterilmiştir. Bu tip büyüme eğrilerinde tüm evrelere
ait değerler belirlenebilir. (Cevap E)
P1
P2
P3
Zaman
t
96 9.
Gen frekansının değişmemesi kararlı bir popülasyon yapısının oluşması ile birlikte I,, II,, III. I. yorum, P1’in sayısı artarken P2 değişmediği için yapılamaz.
ve IV. koşullarla sağlanabilir. (Cevap E) II. yorum, P2’nin zamana bağlı olarak birey sayısı değişmediği için yapılabilir.
III. yorum, P1 ve P3 farklı türlerden oluştuğu için eş seçimine dayalı rekabete giremeyeceğinden
yapılamaz. (Cevap B)
Komünite ve Popülasyon Ekolojisi - 3 BÖLÜM 03 Test 07
1. 4.
Birey sayısı
Zaman
t1 t2
Aynı komünitede yer alan farklı türlere ait popülasyonlar arasında beslenme ve yaşam
alanı için rekabet gözlenebilir. Ancak farklı türler arasında eş seçimine dayalı rekabet
görülmez. (Cevap C)
5. Birey sayıları
Vaşak
Tavşan
Zaman
3. 97
I. mutualizmde, II. parazitlikte, III. her üçünde gözlenen ortak bir durumdur. (Cevap C) Grafiğe göre vaşak ile tavşan arasında av-avcı ilişkisi vardır. Vaşak, tavşanı avladığı için
genel olarak popülasyon yoğunluğu tavşana göre daha azdır. Ancak vaşağın tavşan
dışında bir türü avlamadığına dair veri yoktur. (Cevap C)
Test 07 1. C 2. E 3. C 4. D 5. C 6. E 7. A 8. D 9. B 10. C
Birey sayısı y z
x
t
Zaman Zaman
-l- -ll-
Zaman
t1 t2
Soruda net bir zaman belirtilmemiştir. Bu nedenle verilen niceliklerden tümü t1 ve t2 Grafikler incelendiğinde I. grafikten A ve D, II. grafikten C ve D’deki yorumları yapılabilir. II.
zaman aralıklarında, ilgili popülasyon için farklılık gösterebilir. (Cevap E) grafik rekabet grafiği değildir. (Cevap B)
7.
Çözüm Yayınları
10.
Tam parazit bitkiler yarı parazit bitkilerden farklı olarak klorofilsiz ve küçülmüş yapraklara Birey sayısı Birey sayısı
sahiptir. II., III. ve IV. özellikler tam parazit ve yarı parazit bitkiler için ortaktır. (Cevap A)
Y Z
X
Z
X
Zaman Zaman
l. Ortam ll. Ortam
8.
98
Verilen simbiyotik (birlikte yaşam) ilişkide midye birliktelikten etkilenmezken Bryzoa fayda Grafikler incelendiğinde I. ve II. yargıya varılabilir. Ancak Z türü etçil olmasına rağmen X ve
sağlar. Bu ilişki kommensalizme örnektir. Kommensalizmde birliktelikte zorunluluk yoktur. Y’nin beslenme çeşidi hakkında yargıda bulunulamaz. (Cevap C)
(Cevap D)
Komünite ve Popülasyon Ekolojisi - 4 BÖLÜM 03 Test 08
1. 5.
Belirli bir zamanda birim alanda veya birim hacimdeki popülasyona ait birey sayısı, Bir popülasyonun bulundurabileceği maksimum birey sayısı, taşıma kapasitesi olarak
popülasyon yoğunluğunu ifade eder. Buna göre verilen faktörlerden tümü popülasyonların adlandırılır. Taşıma kapasitesi aşılırsa I., III. ve IV. artar, II. azalır. (Cevap E)
yoğunluğunda değişime neden olabilir. (Cevap E)
6.
Birey sayısı
2.
t1 t3
t2
3.
99
7.
4.
Mutualizm iki veya daha fazla türün karşılıklı yarar sağladığı türler arası bir ilişkidir. Popülasyon, belirli bir alanda yaşayan aynı tür canlıların oluşturduğu topluluktur. Bu
Birliktelik bozulduğunda her iki canlı da olumsuz etkilenir. (Cevap C) nedenle baskın türü yoktur. Diğer ifadeler doğrudur. (Cevap D)
Test 08 1. E 2. C 3. B 4. C 5. E 6. D 7. D 8. B 9. C 10. B 11. E 12. A
8. 10.
Dış parazit olan pirede sindirim organı bulunur. İhtiyaç duyduğu besinleri konak canlıdan
karşılar. (Cevap B)
11.
Komünitenin baskın türü Kızılçam olarak devam etmiştir. Toplam tür çeşidi sayısı yine 5’tir.
Toplam ağaç sayısı yine 195’tir. Karakavak ve Akçaağaç popülasyon yoğunluğu azalmıştır.
En büyük yoğunluk değişimi Tüylü meşede oluşmuştur. (Cevap B)
Y
Zaman Zaman Zaman
Çözüm Yayınları
D) Sayı E) Sayı
X
Y
X
Y
Zaman Zaman
Ekolojik nişleri aynı olan X ve Y popülasyonları arasında aynı habitatta rekabet ilişkisi
gözlenebilir. (Cevap E)
9. Gelişme Gelişme
R
12.
P P
R
Zaman Zaman
-l- -ll-
100
Grafikler incelendiğinde P ve R arasında kommensal ilişki olduğu anlaşılır. P canlısı P ve R arasında mutualist, R ile S arasında parazitlik ilişkisi olabilir. S ile T arasında
birliktelikten tek taraflı fayda sağlayacaktır. (Cevap C) parazitlik ilişkisi varsa S parazit, T konaktır. (Cevap A)
Ekoloji / Güncel Çevre Sorunları - 1 BÖLÜM 03 Test 09
1. 4.
5.
2.
Çözüm Yayınları
Ötrofikasyon; kimyasal gübre vb. kirleticilerin içerdiği fosfor ve azotlu bileşiklerin bakteri,
alg, bitki gibi organizmaların sayıca artması durumunda ortaya çıkar. Ötrofikasyon
Küresel iklim değişiklikleri I. ve III. durumlara neden olabilir. Küresel iklim değişikliklerine durumunda alt katmandaki canlılar yeterince ışık ve oksijen alamaz. Bunun sonucunda
bağlı olarak biyoçeşitlilik ve popülasyon yoğunluklarında azalma gözlenir. (Cevap B) canlılar ya ölür ya da göç eder. (Cevap E)
6.
101
3.
Yanardağ faaliyetleri güncel çevre sorunlarının insan kaynaklı olmayan nedenlerindendir. Radyoaktif kirlilik durumunda verilenlerden tümü gözlenebilir. (Cevap E)
(Cevap C)
Test 09 1. E 2. B 3. C 4. C 5. E 6. E 7. D 8. C 9. C 10. B 11. D 12. A
7. 10.
Bitki ve hayvan kalıntıları kısa süreli, diğerleri uzun süreli kirliliğe neden olan
faktörlerdendir. (Cevap D)
A, C, D ve E karbon ayak izini artıran, B azaltan uygulamalardır. (Cevap B)
11.
8.
Çözüm Yayınları
Canlılar arasındaki av-avcı ilişkisi ekosistemlerde doğal olarak var olan ve hayatın
devamlılığı için gerekli olan durumlardandır. Diğerleri yaban hayatını olumsuz etkiler. Erozyona bağlı olarak bitki sayısı azalır. Suyu toprağa bağlayan canlılar bitkilerdir.
(Cevap C) Bu nedenle toprağın su tutma kapasitesi azalır. Erozyon I. III. ve IV. durumların ortaya
çıkmasına neden olabilir. (Cevap D)
N N
l Zaman ll Zaman
9.
Topraktaki Sudaki ağır
mineral oranı metal oranı
102
N N
lll Zaman lV Zaman
Ekosistemdeki madde döngüsünün engellenmesi sürdürülebilirliğe örnek olarak Atmosferdeki aşırı karbondioksit birikimi sera etkisine neden olmaktadır. (Cevap A)
verilemez. (Cevap C)
Güncel Çevre Sorunları - 2 BÖLÜM 03 Test 10
1. 4.
Ev Toprak kirliliği
İnsan Endüstri
Taşıt Hava kirliliği
Hastalık
etkeni
Ormanlar pekçok canlı türünün habitatıdır. Ormanların tahrip edilmesi biyolojik çeşitliliğin
azalmasına neden olur. (Cevap C)
5.
Şekle bağlı olarak I. ve II. yargılara ulaşılabilir. Ancak toprak ve hava kirliliğine sadece
endüstriyel atıklar neden olmaz. (Cevap C)
2.
6.
Diyabet (şeker hastalığı) hormonal bir hastalık olup hava kirliliğiyle doğrudan bir
bağlantısı yoktur. (Cevap E)
Verilen durumlardan tamamı su kirliliğinin oluşmasına neden olur. (Cevap E)
103
7.
3.
CFC gazlarının kullanım alanlarının artırılması ozon kirliliğine neden olur. (Cevap D) Yeryüzünde bulunan doğal alanların koruma altına alınması küresel çaplı bir önlemdir.
Diğerleri belirli bir bölge ya da coğrafi alanı ilgilendirir. (Cevap C)
Test 10 1. C 2. E 3. D 4. C 5. B 6. E 7. C 8. D 9. E 10. A 11. D 12. E
8. 11. % 16
SO2
(kükürtdioksit)
% 14 % 50
NO CO2
(Azotoksit) (karbondioksit)
% 15
Yanıcı
organik
Amonyak, üre gibi boşaltım artıkları kemosentetik canlılar tarafından kısa yoldan biyolojik %5
sisteme geri döndürülür. (Cevap D)
madde
toz
9.
Hava kirliliği insan sağlığını olumsuz etkiler. Atmosferdeki toz da hava kirliliğine neden
olan faktörlerden biridir. Grafiğe göre I. ve III. yorum yapılabilir. (Cevap D)
Çözüm Yayınları
12.
Tanıma göre verilen durumlardan tümü karbon salınımını artırarak ekolojik ayak izinin
büyümesine neden olur. (Cevap E)
10.
104
Biyolojik birikim, üreticilerden son tüketicilere doğru artış gösterir. Göl suyunda biriken Verilen sayılal değerlere bağlı olarak dört ifade de doğrudur. (Cevap E)
ağır metaller ilk olarak üreticileri etkiler, bazı canlılarda ani ölümlere neden olarak biyolojik
çeşitliliği azaltabilir. Bu durum besin zincirinin kısalmasına neden olur. (Cevap A)
BİRE BİR BÖLÜM 03 Test 11
1. 5.
Kükürtlü ve azotlu bileşiklerin yağmur suyu ile reaksiyona girerek sülfirik asit (SO2) ve
nitrik asit (NO2) olarak yeryüzüne inmesine asit yağmuru denir. (Cevap D)
6.
3.
7.
Küresel ısınma sürecinde verilen olaylar A - B - E - D - C sırasına göre gerçekleşir.
(Cevap C)
105
4.
Kara ekosistemleri; canlı sayısı, canlı çeşidi sayısı ve abiyotik faktörler bakımından su c kemosentetik bir organizmadır. Kemosentetik canlılar prokaryot hücre özelliğine sahip
ekosistemlerinden farklılık gösterebilir. (Cevap E) olduğu için mitokondri ve kloroplast bulunduramaz. (Cevap E)
Test 11 1. D 2. D 3. C 4. E 5. E 6. B 7. E 8. E 9. D 10. A 11. E 12. A 13. E
8. 11.
P R S
X
Y
T
T
R Z
R popülasyonu T popülasyonunun yayılış alanı içinde sınırlı kaldığı için besin miktarındaki
azalmadan en çok etkilenir. (Cevap E)
12.
Madde ve enerji akışını başlatan S üretecidir. S ile beslenen P birincil, P ile beslenen R
ikincil tüketicidir. T ise ayrıştırıcıdır. (Cevap E)
Yıllık ortalama
sıcaklık
Çözüm Yayınları
32,2 l
ll lll
9.
15,6
lV
–1,1 V
Yıllık ortalama
102 203 305 406 yağış (cm)
13.
10.
106
Azot döngüsünde verilen olayların I - II - III sırasına göre gerçekleşmesi atmosferdeki Ayrıştırıcılar ortamdan uzaklaştırılırsa organik maddeler ayrıştırılamayacağından
azotun canlı yapısına katılıp tekrar havaya geri dönmesini sağlar. (Cevap A) inorganik ortamdaki madde miktarı azalır. Bu durumdan önce üreticiler sonra sırasıyla
diğer canlılar olumsuz etkilenir. Üretici sayısının azalması tüketicilere aktarılan enerji
miktarının azalmasına neden olur. (Cevap E)
TÜMEVARIM - I Test 01
1. 4.
2.
5.
Çözüm Yayınları
Tek hücreli canlılar bölünerek ürer. Hücre bölünmeleri ile büyüme çok hücreli canlılara ait
bir özelliktir. (Cevap A)
6.
K + L + H2O
M
3.
Uygulanan
X ve Y X ve Z Y ve T T ve R X ve R
antibiyotikler
Gelişme 107
– + – + +
durumu
Tablo incelendiğinde bakterinin Y antibiyotiğinin bulunduğu ortamda üreyemediği M bir disakkarit olduğu için yapısında glikozit bağı bulunur. K ve L birer monosakkarittir.
görülür. (Cevap B) Disakkaritler hücre zarından hidroliz edilmeden geçemez. K ve L’den biri mutlaka
glikozdur. (Cevap E)
Test 01 1. E 2. A 3. B 4. A 5. D 6. E 7. C 8. A 9. D 10. E 11. C 12. B
7. 10.
P bir dipeptit olup yapısında peptit bağı bulundurur. R bir disakkarittir. S yağ olup
yapısında ester bağı bulundurur. Yağlar tüm canlı hücreler tarafından sentezlenebilir. P, R
ve S oluşumu sırasında su açığa çıkmıştır. (Cevap C)
I. bağırsak torbadan dışarı glikoz çıkarken I., II. ve III. bağırsak torbaya su geçişi olur.
(Cevap E)
8.
11.
Çözüm Yayınları
12.
Tepkime hızı
108 9.
Zaman
t1 t2 t3 t4 t5
Prokaryot hücrelerde protein sentezi dışındaki tüm metabolik olaylar sitoplazmada t2’de tepkime sabit hızda devam ettiğine göre ortamda substrat bulunmaktadır. (Cevap B)
gerçeklenir. (Cevap D)
TÜMEVARIM - I Test 02
1. 4.
Enzimler genetik şifreye uygun olarak sentezlenir. Enzimin hücre içinde mi yoksa hücre
dışında mı etkinlik göstereceği kullanıldığı tepkime çeşidine bağlıdır. Ancak II. ve III.
yargıların doğruluğunu destekleyecek veri bulunmamaktadır. (Cevap A)
2.
5.
Çözüm Yayınları
Yarı korunumlu olarak eşlenebilme DNA’nın özelliğidir. Diğer özellikler DNA ve RNA için
ortaktır. (Cevap D)
B ve E çam ağacına, C ve D tek hücreli bir protiste ait olabilir. Ökaryot hücre yapısına sahip
olma her ikisi için ortak özelliktir. (Cevap A)
3.
109
6.
Difüzyon ve osmoz sırasında ATP harcanmaz, hücrenin canlı olması gerekmez. Difüzyon, osmoz Selüloz yapılı hücre duvarı bulundurma bitkilere ve protista âlemindeki alglere ait bir
ve aktif taşıma yoğunluk farkına bağlı olarak gerçekleşebilir. ATP harcanarak gerçekleşme aktif özelliktir, bakteride kesinlikle gözlenmez. (Cevap C)
taşıma ve ekzositoza ait olabilir. (Cevap E)
Test 02 1. A 2. D 3. E 4. D 5. A 6. C 7. E 8. D 9. E 10. B 11. E 12. E
Nehir Deniz
8. Ekotonlar her iki ekosisteme ait canlıları bir arada bulundurur. Ekotonlar ekolojik niş
çeşitliliği ve canlı çeşitliliği fazla, birey sayısı sınırlı alanlardır. (Cevap B)
Birey sayısı
11.
Birey sayısı
Zaman
t1 t2 t3 t4 t5 P
R
Çözüm Yayınları
t1 t2 t3 t4 Zaman
t1’deki birey sayısı t2’den az olduğu için, t1’deki popülasyon yoğunluğu t2’dekinden azdır.
t2’de birim zamanda birey sayısındaki artış t3’den fazla olmuştur. t4’de popülasyon
dengededir. Grafikteki verilerden IV. yorum çıkarılamaz. (Cevap D) Grafikte R türünün S türünün avcısı olduğuna dair bir veri yoktur. (Cevap E)
12.
9.
110
Üreticiler işaretli karbon atomu içeren karbondioksiti kullanarak organik besinin yapısına Tablo incelendiğinde X ve R’nin memeliler sınıfında yer aldığı anlaşılır. Buna göre X ve R’nin
katar. Bu karbon beslenme yoluyla diğer canlı gruplarına aktarılabilir. (Cevap E) şube ve âlem özellikleri de ortaktır. (Cevap E)
TÜMEVARIM - I Test 03
1. 4.
Verilen canlılar aynı cinsin farklı türleridir. Aynı familyada sınıflandırılır. Ortak özelliklere
sahiptir. Ancak DNA nükleotit dizilişleri farklıdır. (Cevap D)
2. 5.
Çözüm Yayınları
Virüsler hücresel yapı göstermez. Çoğalabilmek için kendilerine özgü konak hücreye ihtiyaç
Kalıtım materyallerinin sitoplazmada serbest bulunması prokaryot hücrelere ait bir duyar. DNA veya RNA bulundurur. Konak hücre dışında kristalleşir. Virüs enfeksiyonları
özelliktir. Protein sentezi tüm hücrelerde ribozomda gerçekleşir. Ökaryot hücre yapısına antibiyotik kullanılarak tedavi edilemez. (Cevap D)
sahip tek hücreli canlılar da bulunur. (Cevap C)
6.
Birey sayısı
3. Tepkime hızı
P2
P1
P3
111
A, B, C ve D enzim etkinliğini olumlu etkiler. Grafikte tepkime hızında gözlenen değişimin Grafik incelendiğinde verilen yargılardan üçünün de doğru olduğu görülür. (Cevap E)
nedeni ortam pH’ının yükseltilmesi olabilir. (Cevap E)
Test 03 1. E 2. C 3. E 4. D 5. D 6. E 7. B 8. E 9. A 10. C 11. D
K kolu L kolu
L kolundan K koluna protein geçişi olamayacağı için K kolundaki sıvının renginin mora
dönüşmesi gözlenmez. (Cevap B)
8.
Çözüm Yayınları
Bitki Çekirge Kurbağa Yılan 1. deney tüpünde yağ asidi ve gliserolün oluşması mülekülün yağ olduğunu ve ester
bağlarının yıkıldığını, 2. deney tüpünde amino asitlerin oluşması molekülün protein
olduğunu ve glikozit bağlarının yıkıldığını gösterir. Ancak 3. deney tüpü için kesin yargıda
X Atmaca bulunulamaz. (Cevap C)
11.
I. ve III. birlikte yaşam şekillerinde birliktelik bozulursa parazit zarar görürken konak Tablo incelendiğinde A, B, C ve E’deki yorumların doğru olduğu söylenir. Ancak R canlısı
olumlu etkilenir. II.’de isteğe bağlı bir durum söz konusudur. IV.’de biri zarar görürken diğeri protista âleminde yer alır ya öglena gibi hücre çeperi bulundurmaz veya alg gibi selüloz
etkilenmez. (Cevap A) yapılı çeper bulundurabilir. (Cevap D)
Üreme / Mitoz ve Eşeysiz Üreme - 1 BÖLÜM 04 Test 01
1. 4.
2.
5.
Çözüm Yayınları
3.
2n A
2n 2n
B 6. 113
C
Ökaryot A hücresinden B ve C hücrelerinin oluşumu sırasında kromozom sayısının Mitoz bölünme kalıtsal özelliklerin değişmeden sonraki hücrelere aktarımını sağlar. Tek
değişmemesi olayın mitoz bölünme olduğunu gösterir. Mitoz bölünme sırasında kalıtsal hücreli canlılarda eşeysiz üreme, çok hücreli canlılarda büyüme, gelişme ve rejenerasyonu
yapıda değişiklik gözlenmez. (Cevap E) sağlar. Çok hücreli canlıların vücudundaki tüm canlı hücreler bölünebilme özelliğine sahip
değildir. (sinir, alyuvar vb.) (Cevap D)
Test 01 1. B 2. A 3. E 4. B 5. C 6. D 7. C 8. E 9. C 10. D 11. B 12. E
Bölünme bir bitki hücresine aittir. Buna göre I. ve III. yargılar doğrudur. Bitki hücrelerinde
8. iğ iplikleri sitoplazmik proteinler tarafından üretilir. (Cevap D)
11.
Çözüm Yayınları
12.
1
2
3
9.
A) B) C)
114
D) E)
A → Metafaz, B → Anafaz, D → Profaz, E → Telofaz evresine aittir. Şekle göre hücre metafaz evresindedir. I nolu yapı sentriol olup 2 yani iğ ipliklerinin
C’de homolog kromozomlar ayrılmaktadır. Mitoz bölünmede homolog kromozom oluşumunu sağlar. 3 nolu yapı kromozom olup, iğ iplikleri kromozomun kinetokor kısmına
ayrılması gözlenmez. (Cevap C) bağlanır. Kardeş kromatit ayrılması anafaz evresinde olup, bu evre yani metafaz evresi
tamamlandıktan sonra gerçekleşir. (Cevap E)
Mitoz ve Eşeysiz Üreme - 2 BÖLÜM 04 Test 02
1. 4.
Y
Z
X
Eşeysiz üreme daha çok basit yapılı organizmalar tarafından gerçekleştirilir. (Cevap D)
5.
X mitozla ikiye bölünerek eşeysiz üremiştir. Bu nedenle X, Y ve Z’nin kalıtsal yapısı birbirinin
aynıdır. Y ve Z belirli bir büyüklüğe ulaşınca bölünerek üreyebilir. X’den Y ve Z’nin oluşumu
sürecinde çekirdek bölünmesini sitoplazma bölünmesi takip etmiştir. (Cevap E)
2.
Çözüm Yayınları
İkiye bölünerek üreme en basit eşeysiz üreme şekli olup tek hücreli canlılarda görülür.
(Cevap C)
3.
Bakterideki eşeysiz üreme ikiye bölünme yoluyla gerçekleşir. Bölünme öncesi DNA
eşlenmesi gözlenir. Oluşan bakteriler kalıtsal yapı olarak birbirinin kopyasıdır ancak eşit
miktarda sitoplazma içermeyebilir. Görülen kalıtsal farklılıkların nedeni mutasyonlar
olabilir. Bakterilerin bölünmesinde iğ iplikleri görev almaz. (Cevap D)
ikiye
bölünür.
115
6.
Planaryanın rejenerasyonla üremesi sürecinde mitoz bölünme gerçekleşmiştir. Diğerleri Mitoz bölünmenin bir defa gerçekleşmesiyle eşeysiz üreme tek hücreli canlılar tarafından
gözlenmez. (Cevap A) gerçekleştirilir. Ökaryot tek hücreli bir canlı olan öğlenanın ikiye bölünmesiyle eşeysiz
üremesi tamamlanır. (Cevap B)
Test 02 1. E 2. C 3. A 4. D 5. D 6. B 7. C 8. E 9. A 10. C 11. E
7. 10.
X X X
8.
Tomurcuklanma bir eşeysiz üreme çeşidi olup temelini mitoz bölünme oluşturur. X ve Y’nin
normal şartlarda kalıtsal yapısı ve adaptasyon özellikleri aynıdır. X ve Y’nin organel sayısı
farklı olabilir. (Cevap C)
bölünme oluşturur. Türün kromozom sayısı değişmez, birbirinin genetik kopyası olan
bireyler oluşturulur. (Cevap E)
9.
Doku parçası
Kallus
Yaprak 11.
Yeni bitki
116
Doku kültürü ile üretme bir eşeysiz üreme olayıdır. Yeni oluşan bitki ana bitkiden hücre Yumurtalar mayoz, spermler mitoz bölünmeyle oluşturulduğuna göre kraliçe arı 2n, erkek
sayısı bakımından farklı olabilir. Ancak ana bitki ile yeni bitki; hücresel yapı, kromozom arı n kromozomludur. Dolayısıyla yumurta ve sperm n kromozomludur. Dişi embriyolar
sayısı ve DNA yapısı olarak birbirinin kopyasıdır. (Cevap A) ve erkek arı mitoz bölünmeyle gelişir. Erkek arıları, meydana getiren yumurtalar mayozla
oluşturulduğu için erkek arılar farklı genetik yapıya sahiptir. (Cevap E)
Mitoz ve Eşeysiz Üreme - 3 BÖLÜM 04 Test 03
1. 4.
Hayvanlarda ikiye bölünme ve vejetatif üreme gözlenmez. Ancak verilen olayların tümü
hayvansal organizmalarda, rejenerasyon ve tomurcuklanma ile sağlanabilir. (Cevap C)
2.
Çözüm Yayınları
5.
II. ve III. olaylar hücrenin normal yaşam sürecinde gözlenen olaylardır. Ancak DNA
eşlenmesi ve iğ ipliklerinin oluşumu sadece bölünme sırasında gözlendiği için bölünme
özelliğine sahip olmayan hücrelerde görülmez. (Cevap B)
İğ iplikleri sentrioller tarafından oluşturulmasa da sonuçta bölünme mitoz olduğu için iki
yeni hücre oluşmasıyla sonuçlanır. Diğer yargılar kesin olarak söylenemez. (Cevap D)
3.
117
6.
Verilen üreme şekilleri eşeysiz üreme olduğu için A, B, C ve E ortak olarak söylenebilir. Partenogenez bir yumurtanın döllenme olmadan gelişerek yeni bir bireyi oluşturmasıdır.
Ancak ikiye bölünme çok hücreli canlılarda görülmez. (Cevap C) Bal arılarında kraliçe arıdan yumurta oluşumu mayozla, yumurtadan yeni bir bireyin
oluşumu mitozla gerçekleşir. (Cevap C)
Test 03 1. A 2. B 3. C 4. C 5. D 6. C 7. E 8. A 9. E 10. C 11. E
7. 10.
Ebriyonik hücreler sürekli bölünerek yeni hücreler meydana getirir. Sinir, olgun alyuvar,
çizgili kas ve sperm hücreleri interfazın ilk bölümünden sonra durgun evreye geçerek
bölünme özelliğini kaybeder. (Cevap E)
8.
a’da 8, b’de 64, c’de 8 hücre oluşur. Bölünmeler mitoz olduğu için kromozom
sayıları değişmez. Verilenlerden a, b ve c hücrelerinin hücre çeşidi hakkında yargıda
bulunulamaz. (Cevap C)
Çözüm Yayınları
11.
II. III. ve IV. olaylar mayoz bölünmede de gerçekleşebilir. Ancak her kutba 4’er kromatit
gitmesi hücrenin mitoz geçirdiğini kesin kanıtlar. Çünkü mayoz bölünmenin anafaz II
evresinde her kutba 2’şer kromatit gider. (Cevap A)
9.
2n
Hücre
1 2 3 bölünmesi
-III-
Tek hücreli ökaryot bir canlının eşeysiz üremesi mitoz bölünmeyle sağlanır. Mitoz bölünme a olayı mayoz bölünme olup mayoz bölünme sırasında DNA eşlenmesi birkez gerçekleşir.
sonucu kromozom sayısı değişmez. Hücre sayısı iki katına çıkar. Her bölünme öncesi DNA (Cevap E)
eşlenir. (Cevap E)
Üreme / Mayoz ve Eşeyli Üreme - 1 BÖLÜM 04 Test 04
1. 4.
I. ve IV. olaylar sadece profaz I evresinde gerçekleşir. II. ve III. olaylar hem profaz I hem de
profaz II evresinde gerçekleşir. (Cevap B)
5.
2.
Çözüm Yayınları
Üreme ana hücreleri hem mitozla çoğalır, hem de mayoz geçirme özelliğine sahiptir.
A, B, D ve E deki hücreler mitoz geçirebilir ancak mayoz geçiremez. Sperm hücreleri mitoz
ya da mayoz geçiremez. (Cevap C)
A, C, D ve E’de verilen olaylar bölünmenin mayoz olduğu hakkında kesin kanıt sağlar.
2n kromozomlu hücre mayoz geçirirse n kromozomlu hücreler oluşabileceği gibi n
kromozomlu hücrelerin mitoz geçirmesi sonucu da n kromozomlu hücreler oluşabilir.
(Cevap B)
6.
2n
n n
n n n n
3. 119
Cross - over mayoz bölünmenin profaz I evresinde gözlenen, homolog kromozomların Şematize edilen bölünme çeşidi mayozdur. I. ve II. açıklamalar doğrudur. Bölünme
kardeş olmayan kromatitleri arasındaki parça (gen) değişimidir. Yeni gen kombinasyonlarının tamamlandığında birey homozigot değilse farklı kalıtsal yapıda hücreler oluşur.
oluşmasına dolayısıyla tür içi çeşitliliğe olanak sağlar. Cross-over olayı genin nükleotit dizilişini (Cevap C)
değil, genlerin kromozom üzerindeki dizilişini değiştirir. (Cevap D)
Test 04 1. B 2. B 3. D 4. C 5. C 6. C 7. D 8. B 9. D 10. E 11. C 12. E
7. 10.
DNA miktarı
4x
2x
x
Zaman
t1 t2 t3 t4 t5
Hücredeki toplam DNA miktarı t3’de iki hücreye, t5’de dört hücreye pay edilmiştir. Bu
paylaşım sitoplazma bölünmesiyle sağlanmıştır. (Cevap D) Hücre metafaz II evresindedir. Bölünme mayoz olduğundan, tamamlandığında n=2
kromozomlu hücreler oluşur. Bir sonraki evre anafaz II olup bu evrede kromatitler ayrılır.
(Cevap E)
8.
11. 1 2 3 4
Çözüm Yayınları
I. metafaz I, 2. metafaz II, 3. anafaz I, 4. anafaz II’dir. Cross - over profaz I’de gerçekleşir.
(Cevap C)
9.
120 12.
Gözlenen olaylardan bölünmenin mayoz olduğu anlaşılır. Mayoz bölünmede kromatit Tetrat sayısı n kromozom sayısına eşittir. Tetrat oluşumu profaz I’de gerçekleşir. Mayoz I
ayrılması 1 kez gerçekleşir. Sitoplazmanın ara lamelle bölünmesi, sentriol ayrılması sonucu 18 kromozomlu 2 hücre oluşur. Metafaz II’de 18 kromozom yanyana dizilir. Anafaz
olmadığını gösterir. (Cevap D) II’de her kutba 18 kromatit çekilir. Mayoz II sonucu n kromozomlu 4 yeni hücre oluşur.
Oluşan hücrelerin her biri 18 kromozom taşır. (Cevap E)
Mayoz ve Eşeyli Üreme - 2 BÖLÜM 04 Test 05
1. 4.
Spermatogenezde 4, oogenezde 1 olgun gamet oluşur. Oluşan otozom sayısı 22’dir. Oluşan
gametler tek kromozom takımı bulundurur. Oluşan gametler 23 kromozomlu olup tek
gonozom bulundurur. (Cevap A)
2.
5.
Çözüm Yayınları
6.
3. lV
l ll lll
Tek bir ata bireyden kalıtsal yapısı aynı bireylerin oluşması eşeysiz üremenin özelliğidir. A, C, D ve E’deki ifadeler doğrudur. Döllenme sırasında spermin sadece baş kısmı yumurta
(Cevap D) içine girer. Kuyruk ve boyun kısmı dışarda kalır. (Cevap B)
Test 05 1. A 2. A 3. D 4. C 5. D 6. B 7. C 8. A 9. C 10. E 11. E
7. 10.
1 2 3
Spermatogonium Birincil
Vejetatif üreme bitkilerde gözlenen bir üreme şeklidir. Tohumlu bitkiler hem vejetatif yolla
spermatosit İkincil
eşeysiz, hem de tohum oluşturarak eşeyli üreyebilir. (Cevap C)
spermatosit
Spermatit Sperm
8.
1. olay mitoz, 2. olay mayoz I, 3. olay mayoz II, 4. olay farklılaşmadır. Buna göre verilen
açıklamalardan tümü doğrudur. (Cevap E)
Çözüm Yayınları
11.
Şekil 1
Hermafrodit bireylerin kendi kendilerini döllemek yerine başka bireylerle döllenmeyi tercih
etmesinin nedeni yavrular arasındaki genetik çeşitliliği artırmaktır. (Cevap A)
Şekil 2
X Y Z T
122
9.
Spermatitler mayoz bölünme sonucu oluşan n kromozomlu hücrelerdir ve artık mitoz veya A, B, C ve D’deki açıklamalar doğrudur. Birey homozigot değilse X ile Z veya Y ile T aynı gen
mayoz bölünme geçiremezler. (Cevap C) dizilimine sahip olamaz. (Cevap E)
Mayoz ve Eşeyli Üreme - 3 BÖLÜM 04 Test 06
1. 4.
5.
2.
Çözüm Yayınları
6. Mayoz I Mayoz II
X Y Z
3. 123
Verilen olayların tümünde mayoz bölünme gerçekleşir. (Cevap E) DNA eşlenmesi sadece mayoz I öncesi gerçekleşir. Diğer eşleştirmeler doğrudur.
(Cevap B)
Test 06 1. C 2. B 3. E 4. C 5. D 6. B 7. B 8. A 9. C 10. E 11. D 12. E
7. 10.
Dişi Erkek
2n 2n
I II
Yumurta n n Sperm
III
2n
Kardeş kromatit ayrılması hayvan ve bitki hücrelerinin bölünmeleri sırasında ortak olarak IV
gözlenebilir. A sadece bitki hücrelerinin bölünmesinde; C, D ve E sadece mayoz bölünmede
gözlenir. (Cevap B) 2n
Yeni birey
8.
IV. mitoz bölünmelerle zigotun gelişerek yeni bireyi oluşturmasıdır. Yeni birey kalıtsal
yapı olarak I ve II’nin bir bileşimidir. Ancak ne I nede II ile tamamen aynı kalıtsal yapıda
I II III değildir. (Cevap E)
Çözüm Yayınları
11.
I. metafaz I, II. anafaz II, III. metafaz II evresine aittir. (Cevap A)
Kromozom sayısı
24
9.
12
Spermatogonyum Bölünmeler
l ll lll
Birincil spermatosit
İkincil spermatosit
Spermatit
Sperm
124 I. ve II. mitoz, III. mayoz bölünmedir. Bu nedenle I ve II.’de 2’şer, III.’de 4 hücre oluşur.
(Cevap D)
12.
İkincil spermatositten spermatitler oluşurken kardeş kromatitler ayrılır. (Cevap C) Birincil oosit A, C, E’deki özelliklere sahiptir. Yumurta hücresi B, D ve E’deki özelliklere
sahiptir. Dolayısıyla ökaryot hücre özelliği gösterme her ikisi için ortaktır. (Cevap E)
Üreme / İnsanda Üreme Sistemi - 1 BÖLÜM 04 Test 07
1. 4.
5.
I, IV ve VI. dişi üreme sistemine, II, III ve V erkek üreme sistemine ait yapılardır.
(Cevap A)
Spermler epididimiste hareket yeteneği kazanır. Üretra olgunlaşan spermlerin penis kanalı
aracılığıyla dışarı verilmesini sağlar. (Cevap D)
Çözüm Yayınları
2.
6.
7.
125
3.
Guatr; tiroit bezi kaynaklı hormonal bir hastalık olup, cinsel yolla bulaşmaz. (Cevap E) Dişi ve erkek üreme sisteminin kontrolünde FSH, LH ortak olarak etkinlik gösterir. Her
ne kadar böbrek üstü bezlerinden dişilerde bir miktar testosteron, erkeklerde bir miktar
östrojen salgılansada normal şartlarda bunlar üreme sisteminin kontrolünde etkili olacak
düzeyde değildir. LTH sadece dişi üreme sisteminde bulunur. (Cevap A)
Test 07 1. A 2. A 3. E 4. C 5. D 6. E 7. A 8. E 9. B 10. D 11. E 12. D 13. C
8. 11.
İnsanlarda sağlıklı bir dişide üreme hücreleri ile idrar ayrı kanallardan dışarı verilir.
(Cevap E)
Döllenme gerçekleşen dişi bir bireyde I. III. ve IV. gözlenebilir. Döllenme olursa korpus
luteum bozulmadan devam eder. (Cevap E)
9. 12.
p
r
s
Çözüm Yayınları
I. ve III. olaylar gerçekleşebilir ancak fallop tüpünün rahime açılan kısmı kapalı olduğu için
spermin yumurtaya ulaşması mümkün olmaz. (Cevap D)
13.
p fallop tüpü, r ovaryum, s uterustur. FSH hormonu hipofiz bezinden salgılanır.
(Cevap B)
Hipofiz
K L M
126
Ovulasyon evresinde FSH ve LH hormonları maksimum seviyeye ulaşır. (Cevap D) K → FSH, L → LTH, M → LH hormonudur. M hormonunun miktarı progesteron hormonu
miktarı ile pozitif geri bildirimle ayarlanır. (Cevap C)
İnsanda Üreme Sistemi - 2 BÖLÜM 04 Test 08
1. 4.
LH
2.
Üreter böbreklere bağlı olan iç idrar kanalıdır ve yumurtanın taşınmasında görev almaz. 5.
(Cevap C)
3.
İnsanlarda sperm ve idrar ayrı kanallardan taşınıp penis kanalı aracılığıyla dışarı verilir.
(Cevap D)
127
6.
Verilen yapılar görevleriyle eşleştirildiğinde IV - d eşleştirmesi yanlış olur. Çünkü spermler Yardımcı bezler tarafından salgılanan seminal sıvı spermlerin beslenmesi, hareketinin
hareket yeteneğini epididimiste kazanır. (Cevap D) kolaylaştırılması ve döllenme için uygun ortam hazırlanmasında etkinlik gösterir.
(Cevap E)
Test 08 1. E 2. C 3. D 4. E 5. D 6. E 7. E 8. C 9. D 10. C 11. B
7. 10.
FSH
N
Zaman
(N: Normal değer)
Hipofizden salgılanan FSH ile ilgili verilen ifadelerden hepsi doğrudur. (Cevap E)
8.
FSH testislerde sperm oluşumunu uyarır ve spermatogenezi başlatır. FSH’ın normal değerin
altına düşmesi yeterli sperm üretilememesine ve kısırlığa neden olabilir. Testosteron
Dişi Erkek üretimi LH ile ilgilidir. (Cevap C)
X Y Z
Çözüm Yayınları
Östrojen, progesteron ve LTH dişi üreme sisteminde, FSH ve LH hem dişi hem de erkek üreme
sisteminde etkilidir. (Cevap C) 11. 1
2
3
9.
128
FSH ve LH hipofizden, östrojen ve progesteron yumurtalıktan salgılanır. (Cevap D) 1. fallop tüpü (yumurta kanalı), 2. ovaryum (yumurtalık), 3. uterus (döl yatağı) tur. A, C,
D ve E’deki ifadeler doğrudur. Tüp bebek yöntemiyle oluşturulan embriyolar yumurtalığa
değil döl yatağına yerleştirilir. Diğer ifadeler doğrudur. (Cevap B)
Üreme / Büyüme ve Gelişme - 1 BÖLÜM 04 Test 09
1. 4.
İnsanda embriyonik gelişim sürecinde beslenme, solunum, boşaltım gibi temel olaylar
plasenta aracılığıyla gerçekleştirilir. (Cevap D)
5.
2.
Çözüm Yayınları
İnsanda büyüme gelişme sürecinde verilenler için en son fetüs oluşumu (8. haftada) Ultrason yöntemi, ses dalgalarının yayılmasıyla uygulanan bir teknik olup bebeğin
gerçekleşir. (Cevap B) gelişimine hiçbir zararı yoktur. Rutin kontroller sırasında kullanılır. Diğerlerinin bebeğin
gelişimi üzerinde olumsuz etkileri vardır. (Cevap C)
6. 129
3.
I. II. ve IV. yapılarda meydana gelen bir mutasyon bireyi etkiler ancak kalıtsal değildir. Soruda verilen çalışma yönteminin adı amniyosentezdir. (Cevap A)
Birincil oositte meydana gelen bir mutasyon üreme yoluyla bir sonraki nesle aktarılabilir.
(Cevap A)
Test 09 1. E 2. B 3. A 4. D 5. C 6. A 7. B 8. D 9. E 10. C 11. A 12. E
7. 10.
Zigot Morula
l ll lll lV
Zigottan morula oluşumuna kadarki süreçte hızlı mitoz bölünmelerle hücre sayısı artırılır.
Hücre büyüklüğü azalır. Kromozom sayısı ve gen çeşidi sayısı değişmez. Kütlesel artış Şekilde zigottan gastrula evresine kadarki süreç gösterilmiştir. Segmentasyon olarak
olmaz. (Cevap B) adlandırılan bu süreçte hızlı mitoz bölünmeler gerçekleşir, hücre sayısı artar ancak toplam
kütlede artış olmaz. Farklılaşma ve organogenez IV. evreden sonra başlar. III. evre blastula
olup, bu evrede embriyo döl yatağına tutunabilir. (Cevap C)
8. 11.
Çözüm Yayınları
12.
130
9.
Plasenta aracılığıyla anneden bebeğe oksijien, besin ve antikor aktarılır. Bebekten anneye Embriyo gelişim süreci ile ilgili I., II. ve III. açıklamalar doğrudur. Plasenta oluşumu embriyo
karbondioksit aktarılır. (Cevap E) uterusa tutunduktan sonra başlar. (Cevap E)
Büyüme ve Gelişme - 2 BÖLÜM 04 Test 10
1. 4.
Embriyonik gelişim sürecinde yeni hücreler mitoz bölünmeler ile oluşur. Bu nedenle
hücrelerin genetik yapısında farklılaşma gerçekleşmez. (Cevap E)
5.
2.
Zigot Morula
Çözüm Yayınları
Embriyo blastula evresinde çevreden madde alışverişi yapacağından kütlece artış gösterir.
Blastula evresinde embriyo rahime tutunur. Hücre farklılaşması gastrula evresinden
itibaren görülür. (Cevap D)
Zigottan morula oluşumuna kadarki süreçte hızlı mitoz bölünmelerle hücre sayısı artırılır.
Mayoz bölünme, hücre farklılaşması ve kütlesel artış gözlenmez. (Cevap D)
6.
Z
Y
3. 131
Verilenlerin tümü embriyo gelişimini olumsuz etkiler. (Cevap E) X uterus, Y plasenta, Z göbek kordonudur. Verilen yargılardan hepsi doğrudur. (Cevap E)
Test 10 1. E 2. D 3. E 4. C 5. D 6. E 7. D 8. B 9. B 10. A 11. C 12. C
7. 10.
Embriyonik gelişim sırasında amniyon zarı ile embriyo arasındaki boşluğu amniyon sıvısı
doldurur. Gelişim sürecinde bu kısım o kadar büyürki amniyon zarı ile koriyon zarı birbiriyle
kaynaşarak tek bir zar haline gelir. (Amniyo koryon zar) (Cevap A)
8.
11.
Çözüm Yayınları
9.
12.
132
Embriyonik gelişim sürecinde verilen olaylar I - II - IV - V - III sırasıyla gerçekleşir. Embriyonik gelişim sürecinde II. ve IV. olaylar gözlenir. Akciğerler ve sindirim sistemi
(Cevap B) fonksiyonel değildir. (Cevap C)
BİRE BİR BÖLÜM 04 Test 11
1. 4.
Tetrat oluşumu, cross - over kromozom sayısının yarıya inmesi, homolog kromozomların
ayrılması sadece mayoz I’de gerçekleşir. Kardeş kromatitlerin ayrılması mitoz ve mayoz
II’de gerçekleşir. (Cevap E)
I. ve IV. olaylar normal hücre bölünmelerinde olması gereken olaylardır. II. ve III. olaylar
yeni gen kombinasyonların oluşmasını sağlayarak kalıtsal çeşitliliği artırır. (Cevap B)
2.
5.
A) B) C)
Çözüm Yayınları
D) E)
A) metafaz I, B) anafaz I, D) metafaz II, E) anafaz II’ye aittir. C) mitoz bölünmenin anafaz
evresine aittir. (Cevap C)
6.
3. 133
Oogenez ve spermatogenez sonucu oluşan normal hücreler n kromozomlu yani 23 A, B, C ve D seçeneğindeki üreme olayları eşeysiz üreme olup elde edilen yeni bitki ana
kromozomludur. Sitoplazma miktarları, gonozom çeşitleri (X veya Y) ve hareket yetenekleri canlıyla aynı kalıtsal özelliklere sahiptir. Tohumla üreme bir eşeyli üreme olayıdır ve tohum
(yumurta hareketsiz, sperm hareketli) farklılık gösterir. (Cevap A) içindeki embriyo döllenme sonucu oluştuğundan ana bitkiden kalıtsal farklılık gösterir.
(Cevap E)
Test 11 1. E 2. C 3. A 4. B 5. C 6. E 7. B 8. B 9. A 10. A
7. 9.
İnsanlarda sperm ve yumurta mayoz bölünme sonucu oluşur. Zigot döllenme, embriyo
mitoz bölünmeler sonucu oluşur. (Cevap A)
134
Araştırmada havuç bitkisi doku kültürü ile eşeysiz olarak üretilmiştir. Oluşan yeni bitkiler 2. birey 1. bireyin genetik kopyasıdır. 4. birey 2. bireyin mayozla oluşturduğu yumurtanın
birbirinin ve ata canlının genetik kopyasıdır. Ancak farklı ortamlarda fenotipik olarak farklı bir spermle döllenmesi sonucu oluşmuştur. Yani farklı kalıtsal yapıdadır. (Cevap A)
gelişme gösterebilirler. (Cevap B)
BİRE BİR BÖLÜM 04 Test 12
1. 4.
Embriyo gelişimi sırasındaki anormallikler, amniyosentez ve ultrason kullanılarak takip Sentriollerin eşlenmesi interfaz evresinde gerçekleşir. Diğerleri mitotik evrede gerçekleşir.
edilebilir. Röntgen embriyo gelişimini olumsuz etkileyebileceğinden kullanılmaz. (Cevap A)
(Cevap D)
5.
2.
Çözüm Yayınları
I. interfaz, II. profaz, III. profaz, IV. telofaz, V. anafaz I da gerçekleşir. Buna göre gerçekleşme
Vücut hücresi diploit kromozom bulundurur. Zigot, sperm ana hücresi ve birincil oosit 2n sırası I - III - II - V - IV (Cevap B)
(diploit), yumurta hücresi ve spermatit n (haploit) kromozomludur. (Cevap D)
6.
3.
Hücre sayısı
8
4
2 A, B, D mayoz I; C mitoz, E hem mitoz hem de mayoz I’de gözlenir. (Cevap C)
1
1 2 3 Bölünme
7.
135
Grafik incelendiğinde hücrenin mitoz bölünme geçirdiği anlaşılır. Ancak diğer ifadelerin Kardeş olmayan kromatitler arasındaki parça değişimi (cross-over) sadece mayoz I’de
kesinliğini doğrulayacak yeterli veri yoktur. (Cevap E) gerçekleşir. (Cevap E)
Test 12 1. D 2. D 3. E 4. A 5. B 6. C 7. E 8. A 9. E 10. E 11. D 12. C
8. 11.
A) Kandaki LH B) Kandaki LH
düzeyi düzeyi
C) Kandaki LH D) Kandaki LH
düzeyi düzeyi
Tetrat sayısı hücrenin n kromozom sayısına eşittir. Dolayısıyla ana hücre (X) 40, oluşacak
yavru hücreler (Y) 20 kromozomludur. (Cevap A)
E) Kandaki LH
9. düzeyi
1 Ovulasyon 28 Gün
İnsanda embriyonik gelişim sürecinde mitoz bölünme, hücre farklılaşması, büyüme, hücre
etkileşimi olayları gözlenir. (Cevap E)
Yumurta Sperm
10. hücresi hücresi
(n) (n)
Kalıtsal
Birey sayısı
çeşitlilik
Zigot
hücresi
(2n)
l Zaman ll Zaman
Embriyo
136 Türün Türün adaptasyon (2n)
kromozom özellikleri
sayısı
Eşeysiz üreme ile birey sayısı artar, kalıtsal çeşitlilik değişmez, türün kromozom sayısı sabit Sperm ana hücresi (44 + XY) kromozom formülüne sahip olduğundan spermler 22 + X veya
kalır, türün adaptasyon özellikleri değişmez. (Cevap E) 22 + Y kromozom formülüne sahiptir. (Cevap C)
Kalıtımın Genel İlkeleri / Kalıtım ve Biyolojik Çeşitlilik / Mendel İlkeleri - Eksik Baskınlık - Eş Baskınlık - 1 BÖLÜM 05 Test 01
1. 4.
1
8
2.
A a
C C 5.
B b
D D
Çözüm Yayınları
3.
6.
137
Bir karakterin kalıtımından sorumlu olan gen çeşitlerinden her biri alel olarak adlandırılır. Bir H _ x hh
karakter için aynı aleli taşıyan bireylere homozigot denir. Diploit bir bireyin üreme hücreleri ↓ ↓ ↓
1/2H ? h
haploittir ve haploit hücreler her karakter için bir gen bulundurur. (Cevap E)
Çaprazlama sonucu HH oluşamaz. “hh”nin oluşması bireyin kesinlikle heterozigot genotipli
(Hh) olduğunu kanıtlar. (Cevap C)
Test 01 1. D 2. C 3. E 4. E 5. C 6. C 7. D 8. E 9. C 10. E 11. B
7. 10.
S karakteri bakımından spermin S aleli taşıma ihtimali olmadığından zigotun “SS” genotipinde
olma ihtimali yoktur. (Cevap D)
8. Anne Baba
AaYy Aayy
Çözüm Yayınları
Çekinik bir özelliğin yavru bireylerin fenotipinde kesin olarak ortaya çıkabilmesi için (aa)
ebeveynlerin homozigot çekinik genotipli olmaları gerekir.
aa x aa
1/1 aa (Cevap C)
Mendel İlkeleri - Eksik Baskınlık - Eş Baskınlık - 2 BÖLÜM 05 Test 02
1. 4.
hMZ fenotipindeki bir bireyin genotipi hhMMZZ, hhMMZz, hhMmZZ, hhMmZz olabilir.
(Cevap B)
2.
5.
2 2 8
A) B)
6.
K k K k
L l
Kırmızı Beyaz Pembe
M m L l N n
N n M m 1
C) D) 2
K k K k
L l Pembe Pembe Beyaz Kırmızı
139
L l M m 3
M m
N n
N n
E)
K k
L l
M m
N n
A’da 2, B’de 8, C’de 4, D’de 16, E’de 4 çeşit gamet oluşur. (Cevap D) Beyaz KB(Pembe) Pembe(KB)
(KK) Kırmızı
1
BB
KB
2 KB BB KK
(KB)Pembe (Pembe) Pembe Beyaz Kırmızı
3 KB/BB (Pembe/Beyaz) (Cevap E)
Test 02 1. B 2. A 3. D 4. E 5. D 6. E 7. C 8. B 9. C 10. E 11. B
7. 10.
SS x BB
F1 : SB (Mavi tüylü)
SB x SB
8. F2 : 1/4 SS 2/4 SB 1/4 BB
123 123 123
Siyah Mavi Beyaz
tüylü tüylü tüylü
Anne Baba Buna göre verilen açıklamalardan tümü doğrudur. (Cevap E)
AaBdDd AAbbDd
Çözüm Yayınları
11.
A)’da TATC 1 çeşit, B)’de TATA , TATC , TCTC 3 çeşit, C)’de TATC, TCTC 2 çeşit Bezelyelerde düzgün tohum geni, buruşuk tohum genine baskındır. Düzgün tohum genotipi DD
D)’de TATA 1 çeşit, E)’de TCTC 1 çeşit fenotip görülür. (Cevap C) veya Dd, buruşuk tohum genotipi dd’dir. Buna göre I, II ve IV. çaprazlamalarda kullanılan
bezelyelerin genotipleri belirlenebilirken III. çaprazlamada kullanılan bezelyelerin tohum
şekli karakteri bakımından genotipi belirlenemez. (Cevap B)
Mendel İlkeleri - Eksik Baskınlık - Eş Baskınlık - 3 BÖLÜM 05 Test 03
1. 4.
A a
B b D D
C c
Alel olmayan genlerin aynı kromozom üzerinde bulunması durumunda cross-over olmadığı
sürece bu genler birbirinden ayrılamaz. Bu durum gamet çeşitliliğini olumsuz etkiler.
(Cevap B)
Cross-over olmadığı kabul edilirse 4 çeşit (ABDC, ABDc, abDC, abDc) cross-over olduğu kabul
edilirse 8 çeşit (ABDC, ABDc, abDC, abDc, AbDC, AbDc, aBDC, aBDc) gamet oluşabilir.
(Cevap B)
5.
2.
Çözüm Yayınları
AaBB genotipine sahip bir bireyin kendileşmesi, kendisiyle aynı genotipe sahip bir bireyle
çaprazlanması demektir. Bu durumda: AaBBcc x AaBBcc
1/4 AABBcc,
hmzb x hmzb gametlerinin döllenmesi sonucu hhmmzzbb genotipinde dolayısıyla hmzb 2/4 AaBBcc,
fenotipinde bireyler oluşur. (Cevap B)
1/4 aaBBcc
genotipinde birey oluşabilir. aabbcc genotipli bir birey oluşamaz. (Cevap D)
3. 6.
141
KB (Pembe) x BB (Beyaz) I ve II’deki genotipe sahip bireylerin çaprazlanması sonucu KkMm genotipinde birey oluşma
1/2 KB (Pembe) , 1/2 BB (Beyaz) olasılığı % 100’dür. (Cevap A)
Heterozigot Homozigot
genotipli genotipli
bitkiler oluşabilir. (Cevap D)
Test 03 1. B 2. B 3. D 4. B 5. D 6. A 7. E 8. D 9. A 10. E 11. A 12. C
KkRrAKAB x kkRrAKAK
k . r . AK = 1/16
)
1/2 . 1/4 . 1/2 (Cevap E)
PP x PN
1/2 PP 1/2PN
(P fenotipli) (PN fenotipli) 11.
PN genotipli dişi oluşma olasılığı = 1/2 . 1/2 = 1/4 = % 25 dir.
N fenotipli bir birey oluşamaz. (Cevap E)
8.
mavi
TSTB x TSTB → TSTS, TSTB, TBTB 3 çeşit fenotip
II.
siyah mavi beyaz
III. TSTB x TBTB → TSTB, TBTB 2 çeşit fenotip
mavi beyaz
AaBbCcDd x AaBbCcDd çaprazlaması sonucu aabbccdd genotipinde dolayısıyla abcd IV. TSTB x TSTS → TSTS , TSTB 2 çeşit fenotip
fenotipinde bir yavru oluşma olasılığı vardır. (Cevap D) siyah mavi (Cevap A)
12.
2
9.
1 2 3 4 5
142
3 4
Kontrol çarpazlaması, baskın fenotipli bireyin genotipinin belirlenmesi için yapılır. Soy ağacına Bal arılarında kraliçe arı ve dişi karakterli işçi arılar 2n, erkek arılar n kromozomludur. Buna
göre 1. Aa, 2. Aa, 4. Aa, 5. Aa genotipindedir. Ancak 3. AA veya Aa genotipinde olabilir. göre 1. Aa, 2. A, 3. a, 4. A, 5. Aa genotipindedir.
Genotipin kesin belirlenmesi için kontrol çarpazlamasına ihtiyaç vardır. (Cevap A) Buna göre 5 numaralı birey kraliçe arı ise bu bireyden oluşabilecek erkek bireylerde bu özelliğin
görülme olasılığı 1/2 dir. (Cevap C)
Mendel İlkeleri - Eksik Baskınlık - Eş Baskınlık - 4 BÖLÜM 05 Test 04
1. 4.
A a
C C
B b
D d
2n = oluşabilecek gamet çeşiti sayısıdır.
n = heterozigot karakter sayısı 2n = 8 ise n = 3 dür. (Cevap B)
A . b . C . d = 1/8
)
5.
2.
Çözüm Yayınları
Oluşan çocuk PRst fenotipe sahip ise P _ R _ sstt genotipine sahip olmalı yani spermde kesinlikle
s ve t geni bulunmalıdır. (Cevap D)
Mendel bezelyeler üzerinde yaptığı çalışmalarında kalıtım ile ilgili baskınlık - çekiniklik
ve bağımsız dağılım kavramlarını açıklamıştır. Ayrılmama ve eksik baskınlık kavramları
Mendelden sonraki araştırmalarda açıklanmıştır. (Cevap A)
6.
1 4
2 5
3 6 143
3.
Aa x Aa Soy ağacına göre 1. Aa, 2. aa, 3. Aa, 4. Aa, 5. aa, 6. Aa genotipine sahiptir. 2. ve 5. bireylerin
1/4 AA 2/4 Aa 1/4 aa çaprazlanması sonucu oluşacak bireyler aa genotipine sahip olacağı için bu özellikle ilgili
123 çekinik geni kesinlikle bulundurur. (Cevap B)
Fenilketonüri
1/4 (hasta) x 1/2 (erkek) = 1/8 (Cevap C)
Test 04 1. C 2. A 3. C 4. B 5. D 6. B 7. E 8. C 9. C 10. A 11. E
7. 9.
A) B) Aa C)
Aa Aa aa AA Aa aa
Aa aa Aa Aa Aa Aa
AA AA
D) E)
Aa aa Aa Aa
aa Aa Aa aa aa
C seçeneğindeki genotipler, Aa/AA aa şeklinde verilmeliydi.
Aa (Cevap C)
Kırmızı ve beyaz sığırlar çaprazlandığında 3. bir fenotip olarak demir kırı gözleniyorsa, kırmızı
ve beyaz renk genleri arasında eksik baskınlık ilişkisi vardır. Eksik baskınlıkta genotip ayrışım
10.
oranı fenotip ayrışım oranına eşittir. (1 : 2 : 1) (Cevap E)
Çözüm Yayınları
EEET x EEET
1/4 EEEE E T
2/4 E E 1/4 E ET T
123 123 123
ekşi elma mayhoş elma tatlı elma
Buna göre EE = ET < EET (Cevap A)
8.
11.
144
Soy ağacına göre taralı bireyler AA veya Aa genotipinde olamaz çünkü iki çekinik fenotipli Çekinik fenotipli iki bireyden baskın fenotipli birey oluşamayacağı için bu özellik baskın genle
bireyden (aa), Aa veya AA genotipinde birey oluşamaz. (Cevap C) kalıtılamaz. Soy ağacına göre diğerlerinin kalıtımı sağlanabilir. (Cevap E)
Kalıtım ve Biyolojik Çeşitlilik / Çok Alellilik−Kan Gruplarının Katılımı - 1 BÖLÜM 05 Test 05
1. 4.
Pleiotropi bir genin birden fazla karakter üzerinde etkiye sahip olmasıdır. II. açıklama çok
alellilik, III. açıklama eş baskınlıkla ilgilidir. (Cevap A)
2.
5.
Çözüm Yayınları
Bir karakterin belirlenmesinde ikiden fazla alelin etkili olmasına çok alellilik denir ( A, B, 0). A geni 0
genine, B geni 0 genine baskındır. A ve B genleri arasında eş baskınlık vardır. (Cevap A)
Anne Baba
B AB
Bu durumda çocuklar A0, AB, BB, B0 (genotipinde)
↓ ↓ ↓ ↓
A, AB, B, B (fenotipinde)
olabilir. AA veya 00 genotipinde çocuk olmaz. (Cevap E)
145
6.
3.
A) Br, Br → 2 çeşit, B) AR → 1 çeşit, C) AR, 0R → 2 çeşit, D) BR, Br, 0R, 0r → 4 çeşit , İlgili birey ABrr genotipindedir. 1/2 Ar 1/2 Br gametini oluşturabilir., Alyuvarlarında A ve B
E) 0R, 0r → 2 çeşit gamet oluşur. (Cevap D) antijeni bulundurur. Rh(–) bireyler Rh(+) bireylerden kan alamaz. (Cevap C)
Test 05 1. A 2. A 3. D 4. A 5. E 6. C 7. D 8. C 9. B 10. D 11. B 12. E
7. 10.
2 3 4
n.(n+1)
= 4 . 5 = 10 çeşit genotip oluşabilir.
2 2
1 00 A1 A1 A2 A2 A3 A3 → A3
A1 A2 A2 A3 A2 A3 A4 → A3 A4
A1 A3 A1 A2 A4 A4 A4 → A4 5 çeşit fenotip oluşabilir.
00 Buna göre; 2, 3, 4 ve 5 AB genotipine sahip olamaz. (Cevap D)
2 3 4 A1 A4
5
00 (Cevap D)
11.
1 2
B Rh(+) A Rh(+)
8.
A0Rr x B0Rr
3 4 5
Çözüm Yayınları
0 Rh(–) 0 Rh(+)
12.
9.
146
I. AArr, A0rr (2 çeşit), II. BBRR, BBRr, B0RR, B0Rr (4 çeşit), III. ABrr (1 çeşit) Dişi Erkek
B1 B3 x B2 B3
IV. 00RR, 00Rr (2 çeşit) II > I = IV > III (Cevap B)
B3 B3 Homozigot genotipli canlı yavru doğma
Ölü doğum olasılığı yoktur.
1/3 B1 B2 1/3 B1 B3 1/3 B2 B2 B3 B3
Canlı
siyah Canlı siyah Canlı gri ölür. (Cevap E)
Çok Alellilik−Kan Gruplarının Kalıtımı - 2 BÖLÜM 05 Test 06
1. 5.
0 Rh(–) kan gruplu birey kesin olarak 00rr genotipine sahiptir. Diğer ifadelerin doğruluğu kesin
değildir. (Cevap B)
Bireyin ürettiği gametlerin 1/2’sinde A geni bulunduğuna göre II. ve IV. kan grubuna sahip
olamaz. I. (AA veya A0), III. (AB), 1/2 olasılıkla A geni bulunduran gamet oluşturabilir.
(Cevap B)
2.
6.
Çözüm Yayınları
Anne ile bebeği arasında kan uyuşmazlığı, anne Rh– bebek Rh+ olduğunda görülür. Bu
durumda anne rr, bebek RR veya Rr genotipinde olabilir. Anne Rh(–) olduğu için Rh antijeni
içermez. (Cevap D) 1. karakter için = n.(n+1) = 3 . 4 = 6 çeşit
2 2
3.
7.
A B
1 2
a1 a2 x a1 a3
Çaprazlaması sonucu 4 farklı genotipte (a1a1 , a1a3 , a1a2 , a2a3) çocuk oluşabilir. Anne ve A B AB
babanın genotipinde olmayan bir çocuk oluşma olasılığı 1/2’dir. (Cevap B) 3 4 5
4. 147
AB x AB A0 B0
1/4 AA , 2/4 AB , 1/4 BB A B
Buna göre verilen ifadelerin hepsi kesinlikle doğrudur.
1 2
A AB B
Buna göre 0 kan grubuna sahip bir kız çocuk oluşamaz. (Cevap E) A0 B0 AB
A B AB
(Cevap E)
3 4 5
Test 06 1. B 2. D 3. B 4. E 5. B 6. E 7. E 8. C 9. D 10. B 11. A 12. D 13. C
8. 11.
00 Anne, AB babadan normal şartlarda kesinlikle 0 kan grubunda bir çocuk dünyaya
gelemez. (Cevap C)
9.
A Rh–
12.
Çözüm Yayınları
10.
B Rh + A Rh – 13.
148
0 Rh – X B Rh –
0 Rh +
B0Rr A0rr
Annenin genotipi A0RrKk, kızın genotipi B0rrkk’dir. Kızın babası BBRr, BBrr, B0Rr veya B0rr
genotipinde olabilir. (Cevap C)
2.
Hemofili X kromozomu, kulak kıllılığı Y kromozomu üzerinde taşınır. Hemofili hem dişi hem
6.
erkek bireylerde, kulak kıllılığı sadece erkeklerde görülür. Hemofilide, kulak kıllılığıda erkek
bireylerde tek gen ile kalıtılır. (Cevap C)
Çözüm Yayınları
3.
44 + XXY = 47 = 2n+1 kromozom formülüne sahip bir bireyde gonozom fazlalığı bulunduğu için
gonozomlarda ayrılmama sonucu oluşmuştur. 22 + XX kromozom formülüne sahip bir yumurta
ile normal bir spermin (22+Y) döllenmesi sonucu oluşmuş olabilir. (Cevap E)
Kız çocuklar babalarından Y kromozomu alamaz. Bir baba kız çocuğuna X kromozomu veya
otozomlar üzerinde taşınan genleri aktarabilir. (Cevap D)
149
7.
4.
Renk körü bir dişinin (XrXr) renk körü kız çocuğunun olma olasılığı babaya bağlıdır. Baba normal Annesi renk körü (X rX r) olan erkek bir birey kesinlikle renk körü (X rY) dür. Bu birey XRX r ile
görüşlü (XRY) olursa kız çocukları taşıyıcı, baba renk körü olursa (XrY) kız çocukları renk körü evlenirse bazı erkek ve kız çocuklarında, XrXr ile evlenirse tüm erkek ve kız çocuklarında renk
olur. (Cevap C) körlüğü gözlenebilir. (Cevap A)
Test 07 1. E 2. C 3. D 4. C 5. B 6. E 7. A 8. C 9. B 10. E 11. C 12. E 13. C
8. 11.
XaXa x XAY çaprazlamasından oluşan kız çocukları XAXa genotipinde (A fenotipinde) erkek
çocukları XaY genotipinde (a fenotipinde) olur. (Cevap C)
Kırmızı gözlü dişi ve erkek sineklerin çaprazlanması sonucu kırmızı ve beyaz gözlü yavrular
oluştuğuna göre çaprazlanan sineklerin genotipi XKXk (dişi) ve XKY (erkek)tir.
XKXk x XKY
1/4 XKXK , 1/4 XKY 1/4 XkY 1/4 XKXk
kırmızı gözlü kırmızı gözlü beyaz gözlü kırmızı gözlü
dişi erkek erkek dişi
Buna göre beyaz gözlü yavrular kesinlikle erkektir. Kırmızı gözlü dişi yavruların oluşma
9. olasılığı 1/2 dir. (Cevap C)
12.
: Dişi : Erkek
renk körü dişi birey renk körü erkek birey
X
sağlıklı dişi birey sağlıklı erkek birey
Çözüm Yayınları
XRXr XrY
XrXr XRXr X in genotipi XRXr dir. XRXr x XrY çaprazlaması sonucu renk
X körü bir kız olma olasılığı 1/4 dür.
(Cevap B)
XRY
Fenotipleri verilen ebeveynlerin birer erkek çocuğu renk körü olduğuna göre ebeveynlerin
genotipleri; I. XHXh –– XhY, II. XhXh –– XHY, III. XHXh –– XHY şeklindedir.
10. Buna göre II. ve III. ebeveynlerin renk körü kız çocuğuna sahip olma olasılığı yoktur. (Cevap E)
1 2 3 4 13.
5 6 7
l ll
: Dişi : Erkek : Dişi : Erkek
150
lll lV V
I. XHXh, 2. XHY, 3. XHXH/h, 4. XHY, 5. XHXh, 6. XHY, 7. XHXH/h Soy ağacına göre, I. XHXh, II. XhY, III. XHXh, IV. XhY, V. XhXh genotipindedir. Buna göre
3. ve 7. bireylerin genotipi kesin olarak belirlenemez. (Cevap E) III numaralı bireyin erkek çocuklarının normal dentin maddesine sahip olma olasılığı 1/2 dir.
(Cevap C)
Eşeye Bağlı Kalıtım - Ayrılmama - 2 BÖLÜM 05 Test 08
1. 4.
X rX r x XRY çaprazlaması sonucu oluşacak erkek çocukların tamamı renk körü (X rY) olurken,
kız çocukların tamamı taşıyıcı (XRX r) ancak normal görüşlü olur. (Cevap A)
Gonozomlar cinsiyeti belirlediği gibi üzerinde taşıdıkları genlerle bazı karakterlerin kalıtımını
sağlar. Üreme hücrelerinde bir tane bulunur. Dişilerde X, erkeklerde X ve Y gonozomu bulunur.
(Cevap C)
2. 5.
: Dişi : Erkek
?
1 2
Çözüm Yayınları
3 4 5
XHXh XhY
: Dişi : Erkek
“?” ile gösterilen birey 1/4 XHXh (taşıyıcı dişi), 1/4 XHY (sağlıklı erkek),
1/4 XhXh (hemofili dişi) 1/4 XhY (hemofili erkek) olabilir. (Cevap D)
?
Xh X h
Y kromozomu üzerinde kalıtılan özellikler babadan oğula aktarılır. 1 numaralı bireyin oğlu olan
4 numaralı bireyde bu özelliğin görülmemesi bir anormalliğin varlığını düşündürebilir.
(Cevap D)
6.
: Hemofili dişi
1 2 : Hemofili erkek
151
3 4 5 6
3.
7 8
C seçeneğindeki bireyin bir gonozom fazlalığı bulunmaktadır. (Cevap C) I. XHXh, 2. XHY, 3. XhY, 4. XHXH/h, 5. XHXh, 6. XhY, 7. XHXh, 8. XhXh (Cevap E)
Test 08 1. C 2. D 3. C 4. A 5. D 6. E 7. E 8. E 9. A 10. D 11. E 12. C
7. 10.
Homolog bölge 1
(b)
X’e
Y’ye bağlı
bağlı
Sentromer genlerin
genlerin
bulunduğu
bulunduğu
bölge
bölge (a)
(c)
Down sendromlu dişi bir birey ile ilgili verilen ifadelerden hepsi doğrudur. (Cevap E)
Homolog bölge 2
(d)
8.
X’e veya Y’ye bağlı genler ile kalıtılan karakterler erkek bireylerde tek gen ile belirlenir.
(Cevap D)
Çözüm Yayınları
11.
Kromozom formülleri verilen bireylerden tümü ayrılmama sonucu oluşmuş olabilir. (Cevap E)
9. XPXP x XRY çaprazlaması sonucu XPXR (PR fenotipli) dişi ve XPY (P fenotipli) erkek bireyler
oluşabilir. (Cevap E)
L : Dişi : Erkek
152
12.
Soy ağacına göre K, XRY, L ise XrXr genotipine sahiptir. Eğer K’nın eşi renk körü taşıyıcısı ise Y kromozomunda taşınan bir karakterin dişi bireylerde görülme olasılığı yoktur. (Cevap C)
erkek çocuklarının renk körü olma olasılığı vardır. (Cevap A)
Kalıtımın Genel İlkeleri / Modern Genetik Uygulamaları BÖLÜM 05 Test 09
1. 4.
Genetiği değiştirilen organizmalar (GDO) insan sağlığı üzerinde toksik etki, kanser ve alerjik
Biyoteknolojik uygulamalar sayesinde hormon, antikor, interferon, enzim gibi maddelerin
etkilere neden olabilir. (Cevap E)
üretimi sağlanabilmektedir. (Cevap E)
5.
2.
Çözüm Yayınları
ATP bir hücreden diğerine veya bir canlıdan diğerine aktarılamaz. Her hücre kendi ATP’sini
üretir. Diğerleri genetik mühendisliği çalışmaları sonucu kültür bitkilerine kazandırılabilen
özelliklerdendir. (Cevap D)
Verilen bilim dallarından tümü modern biyoteknolojik çalışmalara katkı sağlayabilir.
(Cevap E)
3.
6.
153
Günümüzde uygulanan biyoteknolojik teknikler ile fosillerden elde edilen DNA örnekleri Genetiği değiştirilmiş organizmalara transgenik organizma denir. Rekombinant DNA tekniği
kullanılarak nesli tükenmiş canlıların çoğaltılması mümkün olmamıştır. Bu konuda çalışmalar ile canlının genetik yapısı tamamen değiştirilemez. Böcek öldürücü proteini sentezleyen bitki,
devam etmektedir. (Cevap C) böceklerin zararlı etkilerinden korunabilir. (Cevap C)
Test 09 1. E 2. E 3. C 4. E 5. D 6. C 7. B 8. B 9. E 10. B 11. C
7. 10.
11.
8.
Meme hücresi Yumurta hücresi
vericisi koyun vericisi koyun
Çözüm Yayınları
Meme Çekirdeği
hücresinin çıkarılmış
çekirdeği yumurta
hücresi
Kaynaştırma
DNA parmak izi analizi DNA’nın belirli uzunluktaki parçaları kullanılarak yapılır. DNA parmak izi
DNA bulunduran herhangi bir hücre kullanılarak yapılabilir. Bu yöntemden adli tıpta ve babalık
testlerinde yararlanılabilir. (Cevap B)
Embriyo
Taşıyıcı anne
Klonlanmış kuzu
154
9.
Genetik mühendisliği verilen çalışmaların tümünü gerçekleştirmektedir. (Cevap E) Klonlanmış kuzu meme hücresi vericisi koyunun klonu yani genetik kopyasıdır. Taşıyıcı anne ile
genetik akrabalığı yoktur. Klonlanmış kuzunun mitokondriyal DNA’sı çekirdeğin yerleştirildiği
yumurta hücresinin vericisi koyunun mitokondriyal DNA’sının nükleotit dizilimi ile aynıdır.
(Cevap C)
Kalıtımın Genel İlkeleri / Genden Proteine - 1 BÖLÜM 05 Test 10
1. 4.
Soruda verilen kavramlar küçükten büyüğe doğru sıralınırsa (Deoksiriboz (1), Nükleotit (2),
Genetik kod (3), Gen (4), Kromozom (5)) 3. sırada Genetik kod yer alır. (Cevap E)
2.
l lll
ll 5.
Çözüm Yayınları
I → Azotlu organik baz olup 5 çeşidi vardır. (Adenin, Guanin, Sitozin, Timin, Urasil)
II→ 5 C’lu şeker olup 2 çeşidi vardır. (Riboz, Deoksiriboz)
III → H3PO4 dür.
Buna göre; I > II > III tür. (Cevap B)
Bir gene ait fosfat sayısı bilinirse toplam nükleotit sayısı ve pürin bazlarının sayısı bilinebilir.
Çünkü DNA parçasının yarısı pürin, yarısı pirimidinli bazlardan oluşur. Ancak zayıf hidrojen bağı
sayısı bulunamaz. (Cevap D)
6. 1 2
3. A U G G C G C C G U A G
155
DNA’nın yapısında pirimidin bazlarından sitozin ve timin bulunabilirken urasil bulunmaz. Protein sentezi AUG kodonu ile başlar, UAG stop kodondur. Dolayısıyla 3 amino asitlik bir
(Cevap A) protein sentezlenirken 2 peptit bağı kurulur. 3 tRNA molekülü görev yapar. (Cevap E)
Test 10 1. C 2. B 3. A 4. E 5. D 6. E 7. D 8. A 9. D 10. B 11. E
7. 10.
8.
X Y X Z
tRNA
Serin Arjinin Hisdin
G AU C AG G AU A CU
mRNA ise
DNA dir.
11.
CTA GTC CTA T GA (Cevap A)
a.a1
a.a4
a.a5 a.a1
a.a2
a.a5
156
I. olay transkripsiyon olup DNA üzerinden mRNA sentezlenmesidir. mRNA protein sentezine P ve R proteinin sentezi sırasında 5 amino asit kullanıldığı için 4 peptit bağı oluşmuş ve 4
kalıplık eder. Burada oluşabilecek bir hata ilgili proteini etkiler ancak kalıtsal değildir. molekül su açığa çıkmıştır. Aynı sayıda amino asit içerdikleri için sentezlerinden sorumlu genler
(Cevap D) de aynı sayıda nükleotit içermektedir. (Cevap E)
Genden Proteine - 2 BÖLÜM 05 Test 11
1. 4.
Ribozoma getirilen amino asitler proteinin yapısına katılır. Ancak mRNA ve tRNA ihtiyaç
durumunda tekrar tekrar kullanılabilir. (Cevap D)
Her proteinin sentezinden sorumlu bir gen olduğuna göre mRNA’daki kodonların sırası proteine
özgüdür. mRNA transkripsiyon adı verilen bir olayla DNA üzerinden sentezlenir. Farklı mRNA lar
aynı sayı ve çeşitte kodon içerebilir ancak bunların sıralanışının farklı olması farklı proteinlerin
sentezlenmesini sağlar. (Cevap E)
2. 5.
Çözüm Yayınları
DNA’nın kendini eşlemesi protein sentezi için zorunlu değildir. DNA’nın kendini eşlemesi hücre
bölünmesi ile genetik bilginin yavru hücrelere aktarılması için zorunludur. (Cevap C)
4 çeşit amino asitin aynı miktarda kulanılmasına rağmen farklı proteinlerin sentezlenmesi bu
amino asitlerin farklı dizilişte yan yana gelmesiyle açıklanabilir. (Cevap A)
6.
3. 157
mRNA ve tRNA’ların sentezlenmesi ökaryot hücrelerde DNA üzerinden çekirdekte E1, E2, E3 ve E4 farklı enzimlerdir. Dolayısıyla her enzimin sentezinden sorumlu bir gen
gerçekleştirilir. (Cevap D) olduğuna göre 4 çeşit genin işlevi söz konusudur. (Cevap B)
Test 11 1. D 2. C 3. D 4. E 5. A 6. B 7. A 8. B 9. D 10. C 11. C
7. 10.
Gen-1 Gen-2
mRNA1 mRNA2
P proteini R proteini
8.
Çözüm Yayınları
Kodon çeşidi = 64, Amino asit çeşidi = 20, kod çeşidi = 64 dür. Buna göre II < I = III şeklinde ifade
edilebilir. (Cevap B)
11.
9.
a b c c c d e
b b c f c d e
158
Şekil incelendiğinhde I., II., III.’de bir değişikliğin olmadığı görülür. Kullanılan amino asit PP1’de 4 amino asit arasında 3 molekül, PP2 ve PP3’de 8 amino asit arasında 7 molekül su açığa
çeşitlerindeki değişikliğe bağlı olarak sentezlenecek protein molekülünde de değişikliğin olması çıkar. PP1, PP2 ve PP3’de kullanılan amino asit çeşidi sayısı (a, b, c, d = 4 çeşit) aynıdır. Ancak
beklenir. (Cevap D) PP1, PP2 ve PP3 farklı polipeptidler oldukları için farklı genler tarafından sentezlettirilirler.
Dolayısıyla şifre veren gendeki nükleotit dizilişleri farklıdır. (Cevap C)
BİRE BİR BÖLÜM 05 Test 12
1. 3.
Van kedisinin gözlerinin birbirinden farklı renkte olması kalıtsaldır. Diğerleri modifikasyondur.
Modifikasyonlar çevrenin etkisiyle ortaya çıkar ve kalıtsal değildir. (Cevap D)
8 nükleotitlik baz dizilileri verilen dört böcek türünden 1. ve 3. türlerin baz dizilişinin daha çok
benzerlik gösterdiği (5 baz) gözlenir. Dolayısıyla daha yakın akraba olduğu söylenebilir.
(Cevap B)
4.
Kırmızı Beyaz
I
Beyaz Kırmızı
II
Çözüm Yayınları
Kırmızı Kırmızı
III IV
Beyaz
2.
Kırmızı çiçekli olmayı sağlayan alel (K), beyaz çiçekli olmayı sağlayan alele (k) tam baskın
olduğuna göre numaralandırılmış bireylerden (I. Kk, II. KK/Kk, III. Kk, IV. Kk) I, III ve IV kesinlikle
heterozigot genotiplidir. (Cevap E)
5.
1 B A 2
3 A B 4 159
5 B A 6
I. aa II. Aa III. KK
Aa aa KB
aa Aa KK
aa Aa KK
(1. B0, 2. A0/AA, 3. A0, 4. B0, 5. B0, 6. A0)
aa Aa Aa aa KK KB
Soy ağacına göre numaralandırılmış bireylerden sadece 2. bireyin homozigot genotipli olma
aa Aa KK
Otozomal baskın olasılığı vardır. (Cevap B)
Otozomal çekinik Otozomal eksik baskın
aktarılmış olabilir. (Cevap E)
Test 12 1. D 2. E 3. B 4. E 5. B 6. A 7. D 8. E 9. C 10. C
6. 9.
A) B)
C) D)
Aa x Aa
F1 : AA Aa aa
14243 123
3/4 kırmızı çiçekli 1/4 beyaz çiçekli
İki kırmızı çiçekli bitki çaprazlanmış ve F2’de oluşan tüm bitkiler kırmızı çiçekli olmuşsa
çaprazlanan bireyler AA x AA, Aa x AA şeklinde olabilir. (Cevap A) E)
7.
: Dişi birey X kromozomu üzerinde kalıtılan çekinik özelliği fenotipinde gösteren dişi bir bireyin babası ve
1 2 erkek çocuklarının tamamında bu özellik fenotipte gözlenir. (Cevap C)
0 Rh + B Rh – : Erkek birey
Çözüm Yayınları
3 4
0 Rh + B Rh + A Rh –
B Rh – 5 A Rh +
10.
1. birey 00RR veya 00Rr, 2. birey B0rr, 3. birey B0Rr, 5. birey A0Rr genotipindedir. 4. bireyin
genotipi A0rr olmak zorundadır. (Cevap D)
8.
160
Aa x Aa çaprazlaması sonucu Rekombinant DNA teknolojisiyle E.coli bakterilerinde insülin hormonu üretimi sürecinde
AA : Normal alyuvar hücresine sahip sıtmaya dayanıksız, verilen işlemlerin gerçekleşme sırası I - IV - II - III - V şeklinde olur. (Cevap C)
Aa : Normal alyuvar hücresine sahip sıtmaya dayanıklı,
aa : Orak hücre anemili, sıtmaya dayanıksız bireyler oluşabilir. (Cevap E)
Canlılarda Enerji Dönüşümleri / Fotosentez - Kemosentez - 1 BÖLÜM 06 Test 01
1. 5.
b
c
Siyanobakteriler prokaryot hücre yapısına sahip olduğundan klorofil pigmenti
sitoplazmada yer alır. (Cevap A) a
2.
a stroma, b granum, c iç zardır. Klorofiller granum (b)’da yer alır. ATP üretimi b.’de, ETS
elemanları ve organik madde üretimi a’dadır. c’nin yapısı CO2’e geçirgendir. (Cevap A)
Fotofosforilasyonla ATP sentezi yapabilen bir hücre klorofile sahiptir ve bu sayede ışık
enerjisini kimyasal bağ enerjisine dönüştürür. İnorganik maddelerden organik madde
sentezleyebilir. Cevap E)
6.
3.
Çözüm Yayınları
CO2
Işık Işık Işık
l ll lll
7.
Fotosentez hızları çoktan aza doğru II - I - III şeklinde sıralanabilir. Ortama CO2 verilmesi
fotosentez hızını olumlu etkilerken, karbondioksit tutucu olması olumsuz etkiler.
(Cevap C)
161
4.
Galaktoz hayvansal bir monosakkarit olup fotosenkez sonucu üretilemez. (Cevap E) Fotosentez tepkimelerinde kullanılanlar (K) = I ve II
Fotosentez tepkimelerinde oluşanlar (O) = I, III ve IV dür. (Cevap A)
Test 01 1. A 2. E 3. C 4. E 5. A 6. D 7. A 8. E 9. E 10. B 11. C 12. D
8. 11.
Zaman
t1 t2 t3
t2’de birim zamanda tüketilen CO2 miktarı daha fazla olduğu için üretilen glikoz miktarı
t1’den daha fazladır. t2’de CO2 tüketimi olduğu için fotosentez devam etmektedir. t3’de
tüketilen CO2 miktarı arttığı için fotosentez sırasında tüketilen ATP miktarı da artmıştır.
(Cevap C)
9.
Çözüm Yayınları
Fotosentez hızı
Fotosentez ve kemosentezde I. ve III. olaylar ortaktır. II. olay fotosentez, IV. olay Grafiğe göre, I. ve II. ifadeler doğrudur.
kemosentezde gerçekleşir. (Cevap B) Enerji miktarı, ışığın dalga boyu ile ters orantılıdır. d3’deki fotosentez hızı daha fazla
olduğu için d3 daha kısa dalga boyuna sahiptir. (Cevap D)
Fotosentez - Kemosentez - 2 BÖLÜM 06 Test 02
1. 4.
P R
ATP Glikoz
2.
5.
Çözüm Yayınları
Klorofil molekülü yeşil ışığın çok azını soğururken fazlasını yansıtır. (Cevap C)
Kırmızı
K
Kı rm
mı
ış
şık
k kkaynağı
ışık ayy
Gaz kabarcıkları
Yeşil su
bitkisi İçi su dolu 6.
cam kap 163
Düzenekte oluşan gaz kabarcıkları fotosentez sırasında oluşan oksijendir. Ortam Verilen canlı kemosentetik bir organizmadır. Kemosentetik organizmalar klorofil
sıcaklığının artırılması, ortamın yeşil ışıkla aydınlatılması, ortama karbondioksit tutucu bulundurmaz. Organik bileşik sentezi için CO2 kullanır. İnorganik maddelerin oksidasyonu
eklenmesi fotosentez hızını dolayısıyla çıkan gaz kabarcık sayısını etkileyebilir. (Cevap E) için oksijene ihtiyaç duyar. (Cevap A)
Test 02 1. B 2. C 3. E 4. E 5. A 6. A 7. E 8. E 9. E 10. D 11. B
Zaman
t1 t2 t3 t4
8.
PGAL
Yağ asiti C C C Amino
asit
Topraktan t2’de ortamdan alınan CO2 miktarı sürekli azalmış, dolayısıyla fotosentez hızı azalmıştır.
Gliserol Vitamin azotlu Buna bağlı olarak da açığa çıkan S2 miktarı azalmıştır. (Cevap D)
RMP
bileşikler
Organik baz
Selüloz C C C C C C Disakkaritler
Nişasta
Çözüm Yayınları
Glikoz
11.
Reaksiyon Reaksiyon
hızı hızı
Reaksiyon Reaksiyon
hızı hızı
164
Bitkiler ve kükürt bakterileri fotosentezde karbon kaynağı olarak CO2 kullanır. Kullanılan I. ve IV. grafiklerdeki faktörler sadece fotosentez hızına etki ederken II. ve III. grafiklerdeki
elektron kaynağı oluşan gazın çeşidini belirler. Bakterilerde fotosentez tepkimeleri faktörler kemosentez hızına da etki eder. (Cevap B)
sitoplazmada gerekleşirken, bitkilerde kloroplastta gerçekleşir. (Cevap E)
Fotosentez - Kemosentez - 3 BÖLÜM 06 Test 03
1. 5. Fotosentez hızı
Zaman
2.
Verilen faktörlerden tümü optimum değere kadar artırılırsa fotosentez hızını olumlu
etkiler. Sürekli artırılırsa olumsuz etkiler. (Cevap E)
3.
6.
Üretilen oksijen
miktarı
Karanlık ortamda, gerçekleşmesi ışığın gerekli olduğu; fotofosforilasyon, oksijenin açığa Zaman
çıkması ve klorofil etkinliği devam edemez. (Cevap E)
t0 t1 t2
165
4.
A, B, D ve E’deki olaylar fotosentez ve kemosentez sırasında ortak olarak gerçekleşir. Grafiğe göre t0 ve t2 anlarında oksijen üretiminin olmaması ortamın karanlık olmasıyla
İnorganik maddelerin oksidasyonu sadece kemosentezde gerçekleşir. (Cevap C) açıklanabilir. t0 - t1 aralığında karbondioksit tüketimi sürekli artarken, t1 - t2 zaman
aralığında sürekli azalmıştır. Üretilen oksijen miktarının maksimum olduğu t1 anında
fotosentezin hızı en yüksek değerdedir. (Cevap E)
Test 03 1. C 2. E 3. E 4. C 5. A 6. E 7. E 8. D 9. C 10. D 11. B
Zaman
-l- Zaman -ll- Zaman t1 t2 t3
Ortamdaki Hücredeki
O2 miktarı organik madde
miktarı
Yeşil ışık fotosentezde en az kullanılan ışıkken, mor ötesi ışık fotosentezde hiç
kullanılamaz. (Cevap D)
8.
11.
K L
• O2 • O2
I. ve III. özellikler bakteriler tarafından gerçekleştirilen fotosentez ve kemosentez olayları
için ortaktır. II. ve IV. özellikler sadece fotosentez için geçerlidir. (Cevap D) • CO2 • CO2
• H 2O • H2O
• İnorganik • İnorganik
maddeler maddeler
l. tüp • Karanlık ll. tüp • Aydınlık
ortam ortam
166 9.
Bir bitki hücresi fotosentez tepkimeleri için gerek duyduğu ATP ve enzimleri kesinlikle K bakterilerinde klorofil etkinliği gözlenmediği için kesinlikle kemoototroftur. L bakterileri
kendisi üretir. CO2 ve H2O’yu dışardan alabilir. (Cevap C) kemoototrof veya fotoototrof olabilir. (Cevap B)
Canlılarda Enerji Dönüşümleri / Fermantasyon - 1 BÖLÜM 06 Test 04
1. 4.
5.
Glikoz
2. 4ATP CO2
+
4ATP
Aynı miktarda glikozun kullanıldığı etil alkol ve laktik asit fermantasyonu tepkimeleri için
üretilen ATP miktarı ortaktır. Oluşan son ürün çeşidi ve kullanılan enzim çeşidi farklıdır.
(Cevap A)
6. 167
3.
Fermantasyon tepkimelerinin başlayabilmesi için oksijene gerek duyulmaz. (Cevap B) Oksijensiz ortamda enerji üreten bir hücrenin sitoplazmasında bu olaya bağlı olarak
verilen durumlardan hepsi gözlenebilir. (Cevap E)
Test 04 1. C 2. D 3. B 4. A 5. A 6. E 7. D 8. E 9. C 10. D 11. A
7. 10.
Glikoz Üretilen
miktarı ATP miktarı
Tüm fermantasyon tepkimeleri sırasında I., II. ve V. olaylar ortak olarak gözlenebilir. III. Ortam Ortam
olay laktik asit fermantasyonu, IV. olay etil alkol fermantasyonunda gözlenebilir.
sıcaklığı pH’sı
(Cevap D)
Laktik asit fermantasyonuna bağlı olarak hücrede glikoz miktarı azalır, üretilen ATP
miktarı ve ortam sıcaklığı artar, ortam pH’ı azalır. (Cevap D)
Çözüm Yayınları
Havası
9. alınmış kısım
Mantar kapak
Havası
alınmış kısım Glikoz çözeltisi
+ Fenol
Glikoz
Maya kırmızısı
çözeltisi
hücreleri
Fermentetik
bakteri
168
Belirtilen durumun ortaya çıkmasında I. ve II. olaylar etkili olmuştur. Fermentetik bakteri Maya hücrelerinin fermantasyonu sonucu oluşan CO2 ortamın pH’ını düşürür, asitliğini
ortamdaki O2’yi kullanmaz. (Cevap C) artırır. CO2 cam boru aracılığıyla fenol kırmızısının bulunduğu ortama ulaşınca renk değişimi
gözlenir. (Cevap A)
Fermantasyon - 2 BÖLÜM 06 Test 05
1. 4.
Fermantasyon tepkimeleri sonucu asit veya alkol oluşabilir. Alkol oluşumu sonucu CO2 Etil alkol fermantasyonu bazı bakteriler gibi prokaryot ve maya hücreleri gibi ökaryot
çıkışı veya doğrudan asit oluşumu ortam pH’sını düşürebilir. (Cevap E) canlılar tarafından gerçekleştirilebilir. (Cevap D)
2.
5.
N2 gazı
yapabilir. (Cevap C)
Deney tüpü Glikoz çözeltisi
Bira mayası
Cam
6. boru
Termometre Termometre
Bira mayaları deney tüpündeki glikoz çözeltisini kullanarak oksijensiz ortamda etil alkol
fermantasyonu yapar. Buna bağlı olarak glikoz miktarı azalır, diğerlerinde artış gözlenir.
Renkli
(Cevap A) Süt sıvı Üzüm suyu
Cam kap
Yoğurt Bira
bakterileri mayaları
-X- -Y-
169
3.
Etil alkol ve laktik asit fermantasyonunda glikozun parçalanması ve ATP sentezi olayları X deney düzeneğinde karbondioksit çıkışı olmazken Y deney düzeneğinde karbondioksit
ortaktır. CO2 oluşumu etil alkol fermantasyonunda gözlenir. Fermantasyon tepkimelerinde çıkışı olur. Buna bağlı olarak Y deney düzeneğindeki cam boruda renkli sıvı seviyesi değişir.
amino asit kullanılmaz. (Cevap A) X ve Y düzeneklerindeki termometredeki sıcaklık değeri artarken cam kabın pH değeri
azalır. (Cevap B)
Test 05 1. E 2. A 3. A 4. D 5. C 6. B 7. D 8. C 9. B 10. A 11. E
7. 10.
I. glikoliz evresi olup ATP hem üretilir hem de hidroliz edilir. I. dışında ATP sentezi olmaz.
II. ve III. sonucu ortam pH’ı azalır. Fermantasyon tepkimeleri sitoplazmada gerçekleşir. II.
sonucu CO2 oluşumu gerçekleşir. (Cevap D)
Üretilen CO2
miktarı
Çözüm Yayınları
Zaman
t1 t2 t3
11.
Termometre Termometre
Renkli
sıvı
t3 zaman aralığında üretilen CO2 miktarının belirli bir değerde sabit olması etil alkol X Y
fermantasyonunun yapılmadığı anlamına gelmez. (Cevap C)
170
9.
Oksijenli solunumun başlangıç evresi ve laktik asit fermantasyonu sitoplazmada Renkli sıvının ok yönünde hareketi Y kabında birim zamanda açığa çıkan CO2 miktarının X
gerçekleşir. (Cevap B) kabındakinden fazla olduğunu, dolayısıyla tüketilen glikoz miktarının da Y kabında fazla
olduğunu gösterir. X kabındaki fermantasyon hızının düşük olması, X kabının ısısının daha
düşük ölçülmesine neden olur. (Cevap E)
Canlılarda Enerji Dönüşümleri / Oksijenli Solunum - 1 BÖLÜM 06 Test 06
1. 5.
2.
Glikoz monosakkarit olduğu için oksijenli solunumda diğerlerinden daha önce enerjiye
dönüştürülür. Diğerlerinin oksijenli solunumda kullanılabilmesi için önce monosakkaritlere 6.
hidroliz edilmesi gerekir. (Cevap A)
Birey sayısı
l
ll
Çözüm Yayınları
lll
3. Zaman
Oksijenli solunum tepkimeleri hücre, metabolizmasının devamlılığı için gerekli olan ATP’yi
karşılamak amacıyla sürekli olarak gerçekleştirilir. (Cevap B)
171
4.
7.
Oksijenli solunum reaksiyonları prokaryot hücrelerde sitoplazmada gerçekleşir. Oksijenli solunum ökaryot hücrelerde sitoplazmada başlar, mitokondri de tamamlanır.
(Cevap A) Fermantasyon ise sitoplazmada gerçekleşir. Diğerleri oksijenli solunum ve fermantasyon
için ortaktır. (Cevap B)
Test 06 1. E 2. A 3. B 4. A 5. A 6. D 7. B 8. C 9. C 10. D 11. D 12. E
8. Termometre 11.
Renkli
sıvı
Glikoz
KOH
çözeltisi
Cam kap
Deney düzeneğinde glikoz ve oksijen miktarı azalır. Termometrenin ısı miktarı artar. KOH
çıkan CO2’i tuttuğu için renkli sıvı X’in tersi yönde hareket edebilir. (Cevap C)
Çözüm Yayınları
9.
12.
10.
172
Zaman Zaman
E) Serbest enzim
miktarı
Zaman
Verilen tepkime oksijenli solunum olup bu tepkimeyi gerçekleştiren hücre, tepkimenin belirli bir Oksijenli solunumda ATP hem kullanılır hem üretilir. Glikoz miktarı azalırken CO2 ve H2O miktarı
bölümünü sitoplazmasında gerçekleştirir. Hücrenin ökaryot olup olmadığı bilinmediğinden çok artar. Serbest enzim miktarı önce azalır sonra başlangıç miktarına geri döner. (Cevap E)
sayıda mitokondriye sahip olduğu söylenemez. Bazı hücreler hem oksijenli solunum hem de
oksijensiz solunum yapabilme özelliğine sahip olabilir. (Cevap D)
Oksijenli Solunum - 2 BÖLÜM 06 Test 07
1. 5.
2.
6. Bakteri
kolonisi
Besi
X ortamı Y
Bir hücrenin oksijenli solunum yapabilmesi için mitokondriye sahip olması zorunlu değildir.
Ancak diğerleri mutlaka bulunmak zorundadır. (Cevap A)
Çözüm Yayınları
3.
X petri kabında bakteri üremesine rağmen Y’de ürememesi deneyde kullanılan bakterilerin
oksijenli solunum yaptığını gösterir. X petri kabında solunum gerçeleştiğine göre glikoz
azalmış ve sıcaklık artışı olmuştur. (Cevap E)
7. Glikoz
I, II. ve III. faktörlerin artırılması oksijenli solunum tepkimelerinin hızına etki edebilir. Işığın Pirüvik asit
oksijenli solunum tepkimelerinin hızı üzerinde etkisi yoktur. (Cevap D)
R S
Laktik Karbondioksit
asit +
Su 173
4.
Fermantasyonda oksijen kullanılmaz. Organik besin CO2 ve H2O’ya parçalanamaz. P sitoplazmada gerçekleşir. R oksijen yetersizliğinde gerçekleşir. S’de organik madde, su ve
(Cevap D) karbondioksite kadar yıkıldığı için enerji verimi daha yüksektir. (Cevap E)
Test 07 1. B 2. A 3. D 4. D 5. A 6. E 7. E 8. C 9. E 10. C 11. E 12. C
8. 11.
2
Zaman
K L M
CO2 çıkışı olmadığı için K hücresi laktik asit, 2 CO2 çıkışı olduğu için L hücresi etil alkol
9. fermantasyonu yapmış olabilir. M hücresinde 6 CO2 çıkışı olduğu için oksidatif fosfarilasyon
gerçekleşmiştir. M hücresinde glikoz, CO2 ve H2O’ya kadar parçalanmıştır. (Cevap E)
Oksijenli solunum
L K
Fotosentez
Çözüm Yayınları
K glikoz ve oksijen olabilir. L CO2 veya H2O olup kesinlikle inorganik yapılıdır. Glikoz ve 12.
oksijen, oksijenli solunum dışında farklı bir metabolik olayda da kullanılabilir. (Cevap E)
Selüloz
lV
l
Glikoz + O2 CO2 + H2O
ll
lll
174 Nişasta
10.
I. özellik fotosentez ve oksijenli solunum için, II. özellik oksijenli solunum ve fermantasyon I. Oksijenli solunum, II. Fotosentez, III. Nişasta sentezi, IV. Selüloz sentezidir. Bir bitki
için, III. özellik oksijenli solunum, fotosentez ve fermantasyon için ortaktır. (Cevap C) hücresinde I. ve II. olaylar aynı zaman diliminde gerçekleşebilir. Diğer yargılar doğrudur.
(Cevap C)
Oksijenli Solunum - 3 BÖLÜM 06 Test 08
1. 5.
Oksijenli solunum yapan fotoototrof prokaryot bir hücre oksijenli solunum sırasında
oksijen molekülünü dışarıdan alabilir. (Cevap D)
2.
6.
Cam
fanus
Kireç suyu
Glikoz oksijenli solunumda substrat olarak kullanılır. Substratın artması tepkimeyi olumlu Besin
etkiler. A, C, D ve E’deki olaylar ise oksijenli solunum tepkimelerini olumsuz etkiler. Canlı karınca
(Cevap B)
Çözüm Yayınları
3.
Deney düzeneğinde karıncalar bir süre oksijenli solunum yapar, buna bağlı olarak kireç
suyunda bulunma ve cam fanusta oksijen basıncında azalma olur. (Cevap B)
7.
Oksijenli solunum yapan bir hücre mitokondri organeli olmadan da ATP, karbondioksit ve 1
su moleküllerini oluşturabilir. (Cevap E) Kimyasal
Işık enerjisi
bağ enerjisi
175
2 3
Kimyasal
Isı enerjisi
4. enerji
Oksijenli solunum, fermantasyon ve fotosentez olaylarında ortak olarak ATP molekülü Oksijenli solunumda kimyasal bağ enerjisi ısı enerjisine dönüşebilir. (Cevap C)
kullanılabilir. (Cevap B)
Test 08 1. D 2. B 3. E 4. B 5. A 6. B 7. C 8. E 9. A 10. A 11. D 12. E
8. 11.
Zaman
t1 t2 t3 t4
9.
Çözüm Yayınları
Renkli
Mantar sıvı Mantar
kapak kapak
10. X
CO2
25°C tutucu 25°C
25°C
CO2
Glikoz çözeltisi Glikoz çözeltisi
Oksijenli
Glikoz solunum + +
çözeltisi yapan Etil alkol Oksijenli solunum
Zaman
bakteri fermantasyonu yapan bakteriler
yapan bakteriler
176
Oksijenli solunuma bağlı olarak glikoz, oksijen ve ortam pH’sı azalır, ortam sıcaklığı artar. Her iki kaptada CO2 çıkışı olacağı için CO2 tutucu matlaşır, sıcaklık değeri bir süre yükselir.
(Cevap A) Oksijenli solunumun olduğu kapta O2 azaldığı ve CO2’de CO2 tutucu tarafından bağlandığı
için basınç düşer ve renkli sıvı 2 yönünde hareket eder. (Cevap E)
BİRE BİR BÖLÜM 06 Test 09
1. 5.
6.
Miktar
Fotosentez tepkimelerinin başlayabilmesi için öncelikli olarak klorofilin ışığı absorbe etmesi
gerekir. (Cevap C)
a
b
c
Zaman
Çözüm Yayınları
3.
Grafiğe göre a ışık şiddetindeki değişmeyi, b O2 miktarını, c CO2 miktarını ifade eder.
(Cevap B)
Enerji elde etmek için hem çizgili kas hücrelerinde hem de heterotrof aerob bir bakteride
gerçekleşebilen metabolik yol oksijenli solunumdur. (Cevap A)
7.
4.
B5
B4
B3
B2
B1
Işık yoğunluğu
Ökaryot canlıların oksijenli solunumunda verilen olaylar I - III - II sırasına göre gerçekleşir. B5 bitkisinin ışığa en fazla gereksinim duyan bitki olduğu söylenebilir. Bu bitki düşük
(Cevap B) yoğunluktaki ışık altında fotosentez yapamamaktadır. (Cevap E)
Test 09 1. E 2. C 3. A 4. B 5. D 6. B 7. E 8. B 9. A 10. C 11. E 12. D
Akşam alınan
kesit
9.
Sabah alınan dairesel kesit ile akşam alının dairesel kesit arasındaki fark fotosentezde
tüketilen karbondioksit miktarı, üretilen organik madde miktarı, ortama verilen oksijen
miktarı ve bu olaylar sırasında kullanılan ATP miktarı hakkında bilgi verir. (Cevap E)
Çözüm Yayınları
I. II. ve III. metabolik yollar ökaryot bir hücre tarafından gerçekleştirilebilir. Ancak
IV. metabolik yol sadece kemosentez yapabilen prokaryot canlılar tarafından 12. Y
gerçekleştirilebilir. (Cevap A)
X CO2 tutucu
1 Boyalı sıvı
10. seviyesi
2
Z Boyalı sıvı
Alg
Bakterilerin dağılımında gözlenen değişikliğin nedeni algin fotosentezle oksijen üretmesi I. ve II. değişikliklerin yapılması fotosentez hızını ve terlemeyi artıracağı için istenilen sonuç
ve bakterilerin oksijenli solunum yapmasıdır. (Cevap C) elde edilir. Fotosentezde üretilen oksijen ve terlemeyle oluşan su buharı artarsa boyalı
sıvının 2 numaralı düzeye daha büyük hızla inmesi sağlanır. (Cevap D)
TÜMEVARIM - II Test 01
1. 4.
Fotosentez sırasında H2O kullanan canlılar oksijen üretir. Fotosentez yapan canlılar
ışık enerjisini kullanarak ATP sentezi yapar. (Fotofosforilasyon) prokaryot fotosentetik
Bakteriler ve arkebakteriler âlemlerinde sınıflandırılan tüm canlılarda verilen yapılardan canlılarda kloroplast bulunmaz. (Cevap D)
sadece ribozom ortak olarak bulunabilir. (Cevap A)
2.
5.
1 2
3
Çözüm Yayınları
4 5
A) kuşlar ve memeliler sınıfına,
B) kuşlar sınıfına,
C) karasal omurgalıların tümüne, 6
D) balıklar, kurbağalar, sürüngenler ve kuşlara,
E) tüm omurgalılara
ait özelliklerdir. (Cevap B)
3.
Taralı bireylerin aa genotipine sahip olduğu soy ağacına göre,
I. Aa, 2. Aa, 3. Aa, 4. Aa’dır.
Birey sayısı 5. ve 6. bireyler AA ya da Aa olabilir. (Cevap E)
Zaman
t1 t2 t3 t4 t5 6.
179
t1 ve t3’te etçil balık sayısının artışına bağlı olarak diğer tüketicilerin sayısı azalır. Otçul Verilen hücre çeşitleri aynı insana ait olduğu ve hepsi 2n kromozomlu olduğu için toplam
balıkların sayısının azalması üretici canlı sayısını azaltmaz. Diğer yargılar doğrudur. nükleotit sayıları ve nükleotit dizilimleri aynıdır. Ancak farklı görevler üstlendikleri için
(Cevap A) aktif genleri farklılık gösterebilir. (Cevap B)
Test 01 1. A 2. B 3. A 4. D 5. E 6. B 7. C 8. E 9. B 10. C 11. D
7. 10.
Turgor basıncı
Ortamlar
l ll lll lV V
Sperm oluşumu mayoz bölünme ile gerçekleşir. İnsan hücreleri çeper bulundurmadığından
sitoplazma bölünmesi boğumlanarak gerçekleşir. (Cevap C)
Normal olarak ovulasyon gerçekleştiren bir dişide FSH ve LH üretimi yeterli miktarda
olup birey üreme periyodunda bulunmaktadır. Ovulasyonun gerçekleşmesi bireyin hamile
olmadığını gösterir. (Cevap E)
11.
Gelişim
T1 T2 T3 T4
9.
Toprak nemi
(mm3/dm3)
ATP Protein Glikoz
180
I. olay ATP sentezi, II. olay protein sentezi, III. olay glikozun kullanımıdır. I. olay sitoplazma, Toprak nemindeki değişime toleransı en fazla olan bitki türü T3 dür. Bitki türlerinin
mitokondri ve kloroplastta gerçekleşebilir. II. olay kesinlikle ribozomda gerçekleşir. III. olay optimum nem değerinde gösterdiği değişim miktarı aynıdır. Yağışsız geçen mevsime
sitoplazmada, lökoplastta veya golgide gerçekleşebilir. (Cevap B) direnci en az olan, yani daha çok nemli toprakta gelişen bitki türü T4 dür. (Cevap D)
TÜMEVARIM - II Test 02
1. 4.
Yeşil bir bitkinin tüm canlı hücreleri metabolizmanın devamlılığı için oksijenli solunum ve
protein sentezini gerçekleştirmek zorundadır. Ancak bitkinin tüm canlı hücreleri kloroplast
bulundurmadığı için fotosentez gerçekleştiremez. (Cevap D)
Biyoteknolojik çalışmalar sonucu elde edilen verilen ürünlerin tümü insanlığın yararına
kullanılabilir. (Cevap E)
2.
5.
Çözüm Yayınları
Ökaryot bir hücrede çekirdek DNA’sı kendini eşleyerek kalıtsal bilginin sonraki hücrelere
aktarılmasını sağlar. DNA normalde kromatin iplikleri şeklinde bulunup bölünme sürecinde
kromozomlara dönüşür. RNA’ların sentezi DNA üzerinden yapılır ve DNA protein sentezini
yönetir. (Cevap E)
3.
T
Z H1 hücresi maltoz, H3 hücresi sükroz içerdiği için bitkisel olabilir. Laktoz içeren bir hücre
R hayvan hücresidir ve glikoz molekülünü kendisi üretemez. (Cevap B)
Y
X
İnorganik madde
181
6.
Verilen besin piramidinde; X üretici, Y birincil tüketici, Z ikincil tüketici, T üçüncül tüketici ve Y kromozomu üzerinde bulunan genlerle kalıtılan özellikler babadan erkek çocuklarına
R ayrıştırıcıdır. Buna göre B, C, D ve E deki ifadeler doğrudur. Ancak tüm canlılar inorganik aktarılır. Y kromozomu bulunmadığından bu özellikler kız çocuklarında görülmez. Tek gen
madde kullanır. (Cevap A) ile kalıtıldığından baskın ya da çekinik olmasının önemi yoktur. (Cevap D)
Test 02 1. E 2. E 3. A 4. D 5. B 6. D 7. E 8. C 9. C 10. A 11. C
7. 10.
E3 CO2 + H2O
a E2 d e
E1
c E3
b
E4 Mantar Alg
Besin + O2
8.
I., III. ve IV. olayları sadece alg gerçekleştirebilir.
Mantarda algde hücre çeperine sahiptir ve çeper yapısına katacakları polisakkaritleri
kendileri sentezler. (Cevap A)
Çözüm Yayınları
9.
B1 B2 B3
11.
K1 K2 K3
182
B1 hipotonik, B2 izotonik, B3 hipertonik bir çözelti içerisine konmuştur. Buna göre; K1, Verilen özellikler bu bakterinin oksijenli solunum yapan kemosentetik bir organizma
K2 ve K3 çözeltilerinin madde yoğunluklarının çoktan aza doğru sıralanışı K3 - K2 - K1 olduğunu göstermektedir. Plazmit DNA sının bulunması aynı türdeki diğer bakterilerle gen
şeklindedir. (Cevap C) aktarımı yapabildiğini (konjugasyon) gösterir. Ancak konjugasyon birey sayısında artışa
neden olmaz. (Cevap C)
TÜMEVARIM - II Test 03
1. 5. Oksijen miktarı Vücut Amino asit
büyüklüğü
2.
6.
Yaprak sayısı
Zaman
Bir komünitede habitatı, popülasyonu ve ekolojik nişi aynı olan canlılar arasında çeşitli
nedenlerden dolayı rekabet gözlenebilir. (Cevap E)
Çözüm Yayınları
3.
Yapraklar fotosentez, gaz alış verişi ve terlemeden sorumlu yapılardır. Grafikte gözlenen
yaprak sayısındaki değişime bağlı olarak verilenlerden tümünde değişiklik gözlenebilir.
(Cevap E)
Bitki ve hayvan hücrelerinin mitoz bölünmesinde DNA’nın kendini eşleme şekli ve bölünme 7.
sonucu oluşturulan hücre sayısı dışında verilenlerden tümü farklılık gösterebilir.
(Cevap E)
183
4.
Arke bakteriler prokaryot hücre yapısına sahiptirler bu nedenle mayoz bölünme P, ATP’nin yapısında bulunabilir. Ancak T, ATP’nin değil RNA’nın yapısında bulunabilir.
geçirmezler. (Cevap B) (Cevap B)
Test 03 1. B 2. E 3. E 4. B 5. C 6. E 7. B 8. C 9. D 10. A 11. D
8. 10.
X
• Su • Su • Su
Y • Protein • Yağ • Nişasta
sindirim sindirim sindirim
enzimi enzimi enzimi
• 30°C • –5°C • 65°C
l ll lll
I. deney tüpünde ortam şartları uygun olduğu için peptit bağları yıkılır. II. ve III. deney
tüpünde tepkime gerçekleşmez. III. deney tüpünün sıcaklığı 0°C’ye düşürülse bile enzim
yapısı bozulduğu için tepkime gerçekleşmez. (Cevap A)
Çözüm Yayınları
11.
9.
Polipeptit
İnorganik + O2 İnorganik + Kimyasal
1 2
3 4 madde madde enerji
Dipeptit Amino asit Tripeptit
5
CO2 + H2O C6H12O6 + O2
CO2
+
H2O
184 +
NH3
1., 3. ve 4. olaylarda peptit bağları kurulup DNA’nın kontrolünde gerçekleşir. Tüm dönüşüm Bakteride gerçekleşen kimyasal reaksiyon dizisi kemosentezdir. Tepkimeler karbon
olayları enzimlerin kontrolünde gerçekleşir. 5. olay oksijenli solunumdur. 2. olay hidroliz döngüsünün bir basamağını oluşturur. Kemosentezde açığa çıkan oksijen atmosfere
tepkimesidir. Hidroliz tepkimeleri sırasında ATP kullanılmaz. (Cevap D) verilmez. (Cevap D)
TÜMEVARIM - II Test 04
1. 5.
2.
6.
Cam huni
h Kap
DNA molekülünde daima pürin ve pirimidin bazları karşılıklı bulunur. Eşlenme sırasında
bunların yeniden karşılıklı gelmesi bir mutasyon olduğunu kanıtlamaz. (Cevap C) Saf su
Çözüm Yayınları
Bağırsak zarı
3.
Cam hunideki h yüksekliğinin değişmesi için kaba veya cam huniye bazı maddelerin
eklenmesi uygun olabilir. Buna göre verilen işlemlerden üçü de h yüksekliğinde değişmeye
neden olabilir. (Cevap E)
7.
185
4.
İnorganik maddelerin oksidasyonunu kemosentetik bakteriler gerçekleştirebilir. Zigot, sperm ve yumurtanın çekirdeklerinin kaynaşması sonucu oluştuğu için her ikisine
(Cevap D) ait kalıtım materyalini bulundurur. 2n kromozomlu olduğu için homolog kromozom
bulundurur. Mitoz bölünme geçirme özelliğine sahiptir. (Cevap E)
Test 04 1. E 2. C 3. B 4. D 5. E 6. E 7. E 8. A 9. B 10. E 11. B
8. n 2n 2n
10.
Fayda
n n 2n 2n n n
K
L
n n n n
Grafiğe göre K ve L arasında mutualizm olduğu söylenebilir. Buna göre karşılıklı fayda
K ve L bölünmeleri kromozom sayısı değişmediği ve 2 hücre oluştuğu için mitoz, M
sağlama esasına dayanan mutualizm, farklı türden canlılar arasında görülür. Dolayısıyla
bölünmesinde kromozom sayısı yarıya düştüğü ve 4 hücre oluştuğu için mayozdur. K, L ve
verilen eşleştirmelerden hepsi doğru olabilir. (Cevap E)
M’de DNA eşlenmesi 1 kez gerçekleşmiştir. K ve L de kardeş kromatit ayrılması, M de hem
homolog kromozom hem de kardeş kromatit ayrılması olmuştur. (Cevap A)
Çözüm Yayınları
9.
11.
Zaman Zaman
X Y
CO2 + H2O Glikoz CO2 + H2O
C) Yıkılan peptit D) Serbest
bağı sayısı monosakkarit sayısı X Z
NO3
E) Açığa çıkan
yağ asiti sayısı
Zaman
Nişasta, trigliserit ve polipeptit hidrolizi sonucu kullanılan su miktarı artar. (Cevap B) X’de fotosentez, Y’de oksijenli solunum, T’de protein, Z’de nişasta depolanması gerçekleşir.
Buna göre, X kloroplast, Y mitokondri, Z lökoplast, T ribozomdur. Y prokaryot hücrelerde
bulunmaz. (Cevap B)
İnsan Fizyolojisi / Sinir Sistemi - 1 BÖLÜM 07 Test 01
1. 4.
Sinir hücreleri sentrozoma sahip olmadığı için bölünebilme özelliğine sahip değildir.
(Cevap D)
1. dentrit, 2. hücre gövdesi, 3. aksondur. Nöronda dendrit aracılığıyla alınan impuls hücre
gövdesinden aksona aktarılır ve akson boyunca iletilirken elektro kimyasal değişiklikler
gerçekleşir. (Cevap C)
2.
5.
Çözüm Yayınları
6.
İnsanda denetleyici ve düzenleyici sistemlerden olan sinir sistemi verilen olaylardan Nöronda impuls iletimi sırasında harcanan ATP miktarı artar. Buna bağlı olarak ATP
tümünü gerçekleştirir. (Cevap E) ihtiyacını karşılamak için solunum hızı ve açığa çıkan CO2 miktarı artar. İmpuls iletim hızı
değişmez. (Cevap E)
Test 01 1. D 2. B 3. E 4. C 5. A 6. E 7. D 8. A 9. C 10. E 11. D
7. 10.
Uyarı şiddeti
3x
2x
E.D..x
Zaman
t1 t2 t3
Beyin yarım kürelerinin kabuk kısmında; duyu, hareket, zeka, hafıza, hayal kurma ve tüm
bilinçli davranışların merkezleri bulunur. Dolayısıyla beyin kabuğu zarar gören bir insanda
I., II. ve III. olaylarda aksama gözlenebilir. Yutma arka beyinde bulunan omurilik soğanı
tarafından kontrol edildiğinden aksama görülmez. (Cevap D)
Bir sinir hücresi eşik değerdeki veya üzerindeki uyarılara hep aynı şekilde ve aynı şiddette
cevap verir. Uyarı şiddeti artırılırsa uyarılan sinir hücresi sayısı ve impuls sayısı artar,
8. impuls iletim hızı değişmez. (Cevap E)
Çözüm Yayınları
IV (Beyincik)
(Omurilik soğanı) II
III (Omurilik)
188 9.
Bir sinir hücresinde impuls iletim hızı sabittir. Diğer ifadeler doğrudur. (Cevap C) Tespit edilen durumlara bağlı olarak trafik kazası geçiren kişinin beyinciğinin hasar
gördüğü düşünülebilir. (Cevap D)
Sinir Sistemi - 2 BÖLÜM 07 Test 02
1. 4.
5.
2.
Çözüm Yayınları
İnsanda beyin ve omuriliğin dışında kalan sinirler çevresel sinir sistemini oluşturur.
(Cevap A)
6.
189
3.
Otonom sinir sistemi bazı salgı bezlerinin ve iç organların çalışmasını düzenler. Bu sistem Verilen sinir hücresi duyu nöronu değilse duyu reseptörü ile sinaps yapamaz. Ara nöron
istemsiz çalışır. Bacak kası istemli çalışır bu nedenle otonom sinir sisteminin kontrolünde olarak düşünülürse; b motor nöronla, motor nöron olarak düşünülürse a ara nöronla, b
değildir. (Cevap D) endokrin bez veya çizgili kasla sinaps yapabilir. (Cevap E)
Test 02 1. C 2. A 3. D 4. E 5. D 6. E 7. B 8. B 9. C 10. B 11. A 12. A
7. 10.
Sıcak cisme dokunan elin çekilmesi bir refleks hareketi olup omuriliğin kontrolünde
gerçekleşir. A beyin kabuğu, C ve D hipotalamus, E orta beyin tarafından kontrol edilir.
(Cevap B)
Sinapsa ulaşan her impuls diğer sinir hücresine geçemez. Değişik sinapslarda değişik
boyutlarda direnç görülür. Buna sinaptik direnç denir. Bu olay, sinir sistemi içinde impulsun
hangi yönde taşınacağını belirler. (Cevap B)
11.
8.
Çözüm Yayınları
12.
190
Nöronlar
1 2 3
Örgü örme ve bisiklet kullanmada öğrenilmiş davranışlar otomatik hale gelir. Yani beynin Akson çapı ne kadar kalın ve ranvier boğumu sayısı ne kadar az ise impuls iletim hızı o
kontrolünde başlar omuriliğin kontrolüne geçer. Resim yapma ve matematik problemi kadar fazladır. Buna göre impuls iletim hızları küçükten büyüğe doğru 1-2-3 şeklinde
çözme sadece beynin kontrolündedir. (Cevap C) sıralanır. (Cevap A)
İnsan Fizyolojisi / Duyu Organları - 1 BÖLÜM 07 Test 03
1. 4.
Bir maddenin tadının veya kokusunun alınabilmesi için bu maddelerin sıvı içinde
çözünebilir olması gerekir. Tat alma ve koku almada görev yapan reseptörler sıvı içinde
çözünebilen maddelerle uyarılabilen reseptörlerdir. (Cevap C)
Sarı bölge burunda, sarı benek gözde, dermis deride, tat tomurcuğu dilde, korti organı
kulakta bulunur. Dil ve burunda kimyasal uyarıları alan reseptörler bulunur. (Cevap B)
2. 5.
Çözüm Yayınları
Miyop → Kalın kenarlı mercek İç kulakta bulunan yarım daire kanalları, kesecik, tulumcuk ve otolit taşları dengenin
sağlanmasında görev alır. Salyangoz işitmeden sorumludur. (Cevap A)
Hipermetrop → İnce kenarlı mercek
Astigmat → Silindirik mercek
Presbitlik → İnce kenarlı mercek
kullanılarak düzeltilir.
Glokom, göz içindeki fazla sıvının atılmasını sağlayan kanalların tıkanarak göz içi basıncın
artması sonucu ortaya çıkar, mercekle düzeltilemez. (Cevap E)
191
6.
3.
Derinin antikor üretme özelliği yoktur. (Cevap C) Yakındaki cisimlerin net olarak görülememesi hipermetrop göz kusurunun özelliğidir.
Miyopta göz küresinin önden arkaya doğru çapı uzar, hipermetropta kısalır buna bağlı
olarak her iki göz kusurunda da cisimden gelen ışınlar retinada odaklanamaz. (Cevap D)
Test 03 1. C 2. E 3. C 4. B 5. A 6. D 7. B 8. D 9. E 10. A 11. D 12. A
7. 10.
8. 11.
Çözüm Yayınları
Papilla dilde, sarı bölge burunda, sarı benek gözde, korti organı kulakta bulunur.
(Cevap D)
Korti organı işitme ile ilgilidir. Soruda verilen olaylar içinde işitme duyusunun alınması ile
ilgili bir durum yoktur. (Cevap D)
9.
192
12.
Dokunulan cismin sıcak ya da soğuk olduğunun algılanması sürecinde sıcaklığa duyarlı Işığa duyarlı reseptörler retinada bulunur. Göze girecek ışık miktarının ayarlanması göz
reseptörler, duyu nöronları, talamus ve beyin kabuğu etkinlik gösterir. (Cevap E) bebeği, cismin görüntüsünün düz, net ve renkli algılanması beyin kabuğundaki ilgili
merkezde gerçekleşir. (Cevap A)
Duyu Organları - 2 BÖLÜM 07 Test 04
1. 5.
Tat alma reseptörleri dilde, koku alma reseptörleri burunda, görme reseptörleri gözde,
işitme reseptörleri kulakta bulunur. Dokunma duyusunu alan reseptörler deride geniş bir
yüzeye yayılmıştır. (Cevap E)
Verilen özelliklerden hiçbiri burun, göz ve deride bulunan reseptör hücreler için ortak
değildir. (Cevap E)
2.
Salyangoz, kesecik, tulumcuk ve yarım daire kanalları iç kulakta bulunur. Kulak zarı orta
kulakta yer alır. (Cevap C)
6.
Çözüm Yayınları
3.
Koku uyarılarını alan reseptörler burunda, tat uyarılarını alan reseptörler dilde bulunur.
Alınan uyarıların beyine iletimi duyu nöronları ile gerçekleştirilir. Alınan uyarılar beyinde
farklı merkezlerde değerlendirilir. (Cevap B)
Deride dokunma, basınç, sıcak, soğuk, ağrı, mekanik duyularının algılanmasını sağlayan
reseptörler bulunur. (Cevap E)
7.
4.
193
Kulağa gelen ses dalgaları sırasıyla I - II - IV - III yapılarından geçer. (Cevap B) Koklama duyusu dışındaki bütün duyular talamusa uğradıktan sonra beyne iletilir.
(Cevap D)
Test 04 1. E 2. C 3. E 4. B 5. E 6. B 7. D 8. E 9. D 10. B 11. D 12. B
8. 11.
Koku reseptörleri burun boşluğunun üst kısmındaki sarı bölgede bulunur. Koku reseptörleri
özelleşmiş sinir hücreleridir. Sıcaklık, nem gibi faktörler kokuların alınmasını etkiler.
(Cevap E)
Özellikleri verilen göz kusuru hipermetrop olarak tanımlanır. Hipermetrop bireyler yakını
net göremez. Bu göz kusuru ince kenarlı mercek kullanılarak düzeltilir. (Cevap D)
9.
Çözüm Yayınları
Aydınlık, karanlık, yakın, uzak uyumu, göz merceği, göz bebeği ve kirpiksi cisimdeki
kaslarla sağlanır. Kör noktada herhangi bir değişim olmaz. (Cevap D)
12.
10.
Koku
Ortam Ortamın
Denek partiküllerinin
sıcaklığı nem oranı
yoğunluğu
D1 10°C % 10 % 50
D2 35°C % 30 % 70
194
Sıcak ve nemli ortamlarda koku partikülleri daha hızlı yayılır. D2 deneğinin koku reseptörleri P göz, R burun, S deridir. Buna göre sadece II. ifade doğrudur. (Cevap B)
daha çabuk yorulur. Belirtilen sıcaklık değeri D1 deneğinin koku alma reseptörlerinin
yapısını bozmaz. (Cevap B)
İnsan Fizyolojisi / Endokrin Sistem - 1 BÖLÜM 07 Test 05
1. 4.
İnsülin ve glukagon etkileri birbirine zıt olan hormonlardır. İnsülin kandaki glikoz arttığında
fazla glikozun vücut hücrelerine geçmesini uyarır. Glukagon kandaki glikoz miktarı
azaldığında salgılanır. Glukagon karaciğerdeki glikojenin glikoza dönüşümünü sağlar.
(Cevap C)
5.
2.
Çözüm Yayınları
6.
195
3.
Tetani parathormon eksikliğinde, Addison aldosteron eksikliğinde, Miksodema tiroksin III. LH değil, LTH (prolaktin) olmalıdır. (Cevap C)
eksikliğinde, Basit guatr tiroksin eksikliğinde ortaya çıkar. Hemofili (kanın pıhtılaşmaması
hastalığı) kalıtsal bir hastalıktır. (Cevap B)
Test 05 1. E 2. E 3. B 4. C 5. A 6. C 7. D 8. C 9. D 10. E 11. D 12. E
Zaman
t1 t2 t3 t4
N : Normal değer
Adrenalin hormonunun normalden fazla salgılanması; kalp atış hızı, kan basıncı, soluk alıp
verme hızını artırır. Adrenalin hormonunun kandaki Ca+2 miktarına etkisi yoktur.
(Cevap D)
8.
Hipofiz bezinin doğrudan pankreas üzerinde uyarıcı etkisi yoktur. t2’de kandaki glikoz
seviyesinin normal değere yükseltilmesinde glukagon hormonu etkili olmuştur. t3’de
kandaki glikoz miktarının normal değerin üzerine çıkmasında glikozun sindirim kanalındaki
emiliminin artması etkili olmuş olabilir. (Cevap D)
A’daki MSH, B’deki ADH, C’deki TSH, E’deki LTH ile sağlanır. Bu hormonlar hipofiz bezinden
Çözüm Yayınları
salgılanır. Kan şekerinin düşürülmesi pankreastan salgılanan insülin hormonu ile sağlanır.
(Cevap C)
9.
12.
Kandaki
ADH miktarı
Normal
I. ve II. özellikler hipofiz ve tiroit bezi için ortaktır. Ancak tiroit bezi doğrudan hipotalamus seviye
tarafından kontrol edilmez. (Cevap D)
Zaman
196
10.
Bir hormonun salgılanması, sinirsel düzenleme, uyarıcı hormonların etkinliği veya bir ADH böbreklerden suyun geri emilmesini sağlayarak vücudun su dengesini ve idrar
maddenin kandaki miktarının değişmesi ile sağlanabilir. (Cevap E) yapımını düzenler. ADH salgısı azalırsa boşaltım kanalında suyun geri emilimi azalır.
İdrarla su kaybı artar. Kandaki su miktarı azalır, kanın osmotik basıncı artar. (Cevap E)
Endokrin Sistem - 2 BÖLÜM 07 Test 06
1. 5.
Hormonlar hedef doku ve organlara kan aracılığıyla taşınan özel mesaj taşıyıcı
moleküllerdir. Bununla birlikte doku sıvısı ve hücre sitoplazmasında da hormonlara
rastlanabilir. Mide öz suyunda hormon bulunmaz. (Cevap D)
Hormonlar hedef hücrelere kan aracılığıyla taşınır. Tüm hormonlar protein yapılı değildir.
Hedef dokuyu oluşturan hücrelerin dış yüzeyinde ya da içinde hormonların bağlandığı
özel reseptör proteinler bulunur. Her hormonun bağlandığı reseptör ile yüzey uygunluğu
vardır. (Cevap C)
2.
6.
3.
Ovaryum, hipofiz, tiroit bezi ve pankreasın hormon salgılama özelliği vardır. Hipotalamus Hipofiz; TSH ile tiroit bezini, ACTH ile böbrek üstü bezini, MSH ile deriyi, FSH ve LH ile
hem sinir sisteminin bir üyesidir. Hem de hipofiz üzerinden hormonal düzenlemede etkili yumurtalığı uyarabilir. (Cevap E)
olur. (Cevap D)
4.
197
7.
FSH ve LH, testis ve yumurtalıklar üzerinde etki gösterir. (Cevap A) Tüm hormonlar amino asit ya da protein yapılı değildir. Bazı hormonlar steroit yapılıdır.
Tüm hormonlar hipofiz bezinin uyarması sonucu salgılanmaz. Ancak tüm hormonlar hedef
dokulara kan aracılığıyla taşınır. (Cevap B)
Test 06 1. D 2. A 3. D 4. A 5. C 6. E 7. B 8. C 9. E 10. B 11. D 12. E
8. 11.
9.
Çözüm Yayınları
198 10.
Kalsitonun ve parathormon kalsiyum miktarının, aldosteron sodyum, klor ve potasyum 1. tiroit bezidir. Tiroit bezi tiroksin ve kalsitonin hormonu salgılar. (Cevap E)
miktarının ayarlanmasında etkilidir. ADH, su dengesini düzenler. (Cevap B)
İnsan Fizyolojisi / Destek ve Hareket Sistemi - 1 BÖLÜM 07 Test 07
1. 5.
2.
I, III ve IV. yapılar tüm kemik çeşitlerinde ortak olarak bulunur. Sarı kemik iliği sadece uzun
kemiklerde bulunur. (Cevap D)
6.
Çözüm Yayınları
Uzun kemikler kol ve bacaklarda yani üyeler iskeletinde bulunur. Gövde iskeletindeki
köprücük kemiği de uzun kemik çeşitlerindendir. (Cevap A)
3.
İnsanda kemik sağlığı ve gelişimi için verilen moleküllerin tümüne ihtiyaç duyulur.
(Cevap E)
7.
199
4.
Kemik erimesi, kemik hücresi kaybı ya da D vitamini ve mineral eksikliğine bağlı olarak İnsanda destek hareket sistemi kemik, kıkırdak ve kas dokuları yapısında bulundurur.
ortaya çıkar. (Cevap B) (Cevap E)
Test 07 1. D 2. A 3. E 4. B 5. D 6. E 7. E 8. E 9. A 10. E 11. D 12. B
8. 11.
Açığa çıkan CO2 Harcanan ATP
miktarı miktarı
Glikoz Kullanılan O2
miktarı miktarı
İsteğimiz dışında çalışan; solunum, sindirim, dolaşım ve boşaltım sistemlerini meydana
getiren organların yapısında düz kaslar bulunur. (Cevap E)
9.
Kasılma boyu
Çizgili kas hücrelerinin kasılması sırasında ATP harcanır. Yani harcanan ATP miktarı artar.
X Y Z Bu nedenle hücredeki glikoz miktarı azalırken, açığa çıkan karbondioksit ve kullanılan
oksijen artar. (Cevap D)
Zaman
Çözüm Yayınları
Uyarı anı
12.
Kasılma miktarı
Üç kas çeşidi aynı uyarıya aynı tepki şiddetinde cevap oluşturmuştur. Aynı anda kasılmaya
başlamıştır. Ancak gevşeme süreleri farklıdır. X çizgili, Y kalp, Z düz kas olabilir. (Cevap A)
Zaman
t0 t1 t2 t3 t4
Uyartı
200 10.
Verilen faaliyetlerin tümünün gerçekleştirilmesinde kasların etkinliğinden bahsedilebilir. Kasın kasılması sırasında da gevşemesi sırasında da ATP harcanır. Diğer ifadeler
(Cevap E) doğrudur. (Cevap B)
Destek ve Hareket Sistemi - 2 BÖLÜM 07 Test 08
1. 4.
Böbrek üstü bezlerinden salgılanan adrenalin hormonunun kemik gelişimi üzerinde etkisi
yoktur. (Cevap E)
I., II. ve III. tüm kas çeşitlerinin kasılması sırasında artar. Laktik asit oluşumu sadece çizgili
kasların kasılması sırasında artabilir. (Cevap D)
5.
2.
Yoğun egzersiz yapan bir bireyin kas lifi sayısı değişmez. İnorganik fosfat ve karbondioksit
miktarı artar. Laktik asit miktarı artabilir. Oksijen miktarı azalır. (Cevap C)
Çözüm Yayınları
6.
İnsan vücudundaki kasların çalışması merkezi sinir sistemi, otonom sinir sistemi ve somatik
sinir sistemi tarafından denetlenir. (Cevap E)
I. ve III. çizgili kas, II. düz kas, IV. kalp kası tarafından sağlanır. (Cevap B)
3.
201
7.
İskelet kasları kısa aralıklarla sık sık uyarılırsa kas krampları gözlenebilir. (Cevap E) Mide kası düz, bacak kası çizgili kastır. Düz ve çizgili kaslarda A, B, D ve E farklılık gösterir.
Ancak aynı bireye ait iki kas hücresinin kromozom sayısı kesinlikle aynıdır. (Cevap C)
Test 08 1. E 2. E 3. E 4. D 5. C 6. B 7. C 8. A 9. D 10. D 11. B 12. D
8. 11.
Kasın boyu uzar.
l ll
Kasın boyu kısalır.
1 4 3 2
1 numaralı kısım eklem kıkırdağı, 4 numaralı kısım sıkı kemik dokudur. 4, 1’den daha
serttir. (Cevap A)
I . gevşeme, II. kasılmayı ifade eder. Kasın kasılması sırasında H bandı ve I bandı daralır.
9. A bandı ve kasın hacmi değişmez. Kasın gevşemesi sırasında A bandı ve kasın hacmi
Kasılma miktarı değişmez. H bandı ve I bandı genişler. (Cevap B)
Zaman
Çözüm Yayınları
t1 t2
12.
t1 kasılma, t2 gevşemedir. Buna göre I, III ve IV ifadeleri doğrudur. Kas, t1’de de t2’de de Kasılma miktarı
ATP harcar. (Cevap D)
a b c
10. Uyarı
frekansı
E.D.
202
Düz kas hücreleri tek çekirdekli, çizgili kas hücreleri çok çekirdekli, kalp kası hücreleri bir c’de tetanos durumu söz konusudur. Bu nedenle kas c’de a’ya göre daha uzun süreli kasılı
veya iki çekirdeklidir. (Cevap D) kalır. b’de kas c’ye göre daha az yorulur. c’de kasa verilen uyartı şiddeti değil frekansı
artmıştır. (Cevap D)
İnsan Fizyolojisi / Sindirim Sistemi - 1 BÖLÜM 07 Test 09
1. 4.
5.
2.
Çözüm Yayınları
Mekanik sindirim (fiziksel sindirim) besinlerin enzim kullanılmadan fiziksel olarak küçük
parçalara ayrılmasıdır. Mekanik sindirim kimsayal sindirimi kolaylaştırır. Ağızdan ince
bağırsağa doğru besinlerin mekanik sindirilme hızı azalır. Kimyasal sindirim hızı artar.
(Cevap A) 6.
203
3.
7.
Safra öz suyunda bulunan safra tuzları yağların fiziksel sindirimini sağlar. Mideden gelen Gastrin, mide bezlerinden kana salgılanan bir hormondur. (Cevap C)
asidik özellikteki kimusu nötralize ederek pankreas ve bağırsak enzimlerinin etkinliğini
artırır. Dolayısıyla safra kesesi alınan bir bireyde verilen tüm besin moleküllerinin sindirimi
ile ilgili problem gözlenebilir. (Cevap E)
Test 09 1. D 2. A 3. E 4. D 5. A 6. D 7. C 8. C 9. A 10. B 11. E 12. E
8. 11.
Diyabet hormonal bir hastalık olup sindirim sistemi hastalıkları içinde yer almaz.
(Cevap C)
9.
P, nişasta, R lipit, S proteindir. Buna göre nişastanın sindirimi ağızda başlar ince bağırsakta
tamamlanır. Lipitlerin yapısında ester bağı vardır. Proteinlerin yapı birimleri amino
asitlerdir. (Cevap E)
Çözüm Yayınları
Sağlıklı bir insanın kalın bağırsağında mekanik veya kimyasal sindirim gerçekleşmez. Su,
mineral ve bazı vitaminlerin emilimi gerçekleşebilir. (Cevap A)
12.
10. 1
Nişasta Protein
2 3
5
-l- Glikoz -ll- Amino asit 4
204
Lipit ATP
İnsanın sindirim kanalında nişastanın glikozlara hidrolizi, proteinin amino asitlere hidrolizi, 1. karaciğer, 2. safra kesesi, 3. mide, 4. pankreas, 5. ince bağırsaktır. Buna göre ince
lipitlerin yağ asitleri ve gliserole hidrolizi gerçekleşir. ATP’nin hidrolizi sadece hücre içinde bağırsaktan salgılanan sekretin ve kolesistokinin hormonları safra kesesini ve pankreası
gerçekleşir. (Cevap B) uyarır. (Cevap E)
Sindirim Sistemi - 2 BÖLÜM 07 Test 10
1. 4.
Safra sıvısı içinde bulunan safra tuzları yağların fiziksel sindirimini sağlar. Yağların yağ
asitleri ve gliserole parçalanması kimyasal sindirim olup su ve enzimler sayesinde olur.
(Cevap B)
Proteinlerin kimyasal sindirimi için gerekli enzimler mide, ince bağırsak ve pankreas
tarafından salgılanır. (Cevap E)
2.
5.
Çözüm Yayınları
Tükürük bezi sindirim enzimi salgılar. Pankreas, mide ve ince bağırsak hem sindirim enzimi
hem de hormon salgılar. (Cevap D)
X ile gösterilen organ karaciğerdir. Buna göre verilen ifadelerden tümü doğrudur.
(Cevap E)
6.
X
205
3.
Sindirim
Ağız Mide İnce kanalı
bağırsak
Sindirim ürünlerinin emildiği yüzey alanı kimyasal sindirimin süresini değil sindirim X maddesi, sindirim kanalında miktarı değişmeyen yani sindirime uğramayan selüloz
ürünlerinin emilim hızını etkiler. (Cevap D) olabilir. (Cevap A)
Test 10 1. B 2. E 3. D 4. E 5. D 6. A 7. C 8. E 9. E 10. D 11. A 12. A
7. 10.
Sağlıklı bir insanda I., III. ve IV. olayların gerçekleşmesinde hormonal uyarım gözlenir.
(Cevap D)
11.
Madde miktarı
8.
Çözüm Yayınları
Zaman
Safra kesesinden salgılanan safra öz suyu yağların fiziksel sindirimini sağlar. Yağların
sindirim ürünlerinin ve A, D, E, K vitaminlerinin emilimini kolaylaştırır. Bağırsakta
mikroorganizma üremesini önler. Safra kesesi alınan bir insanda II., III. ve IV. durumlar
gözlenebilir. (Cevap E) Ağızda sadece nisaştanın kimyasal sindirimi gerçekleştirilir. (Cevap A)
206
12.
9.
Karaciğer glikozun fazlasını glikojene dönüştürerek depo eder. Amonyağı üreye, laktik asiti Lipaz, yağları yağ asitleri ve gliserole kadar parçalayabilir. Amilaz nişastayı dekstrin ve
glikoza dönüştürür. (Cevap E) maltoza, pepsin proteinleri polipeptitlere parçalayabilir. (Cevap A)
İnsan Fizyolojisi / Dolaşım Sistemi - Vücudun Savunulması ve Bağışıklık - 1 BÖLÜM 07 Test 11
1. 5.
ATP hücre içinde üretilir ve kullanılır. Her hücre kendi ATP’sini üretir. ATP depolanmaz, bir
hücreden diğerine aktarılmaz. (Cevap E)
Bağışıklık sisteminin önemli hücreleri olan akyuvarların sayısı, I., II. ve III. olaylara bağlı
olarak artış gösterir. Ancak vücuda uyumlu doku ya da organ nakli yapılması akyuvar
sayısında artışa neden olmaz. (Cevap D)
2.
6.
Çözüm Yayınları
3.
Bir akyuvar çeşidi olan B ve T lenfositleri bağışıklığın sağlanmasında görev yapar. Alyuvar
ve trombositlerin bağışıklığın sağlanmasında doğrudan görevi yoktur. (Cevap A)
207
4. 7.
Asetil kolin hormonu kalp atışını yavaşlatır. (Cevap A) Karaciğer kapı toplardamarı kanı karaciğere getirir. (Cevap C)
Test 11 1. E 2. C 3. B 4. A 5. D 6. A 7. C 8. B 9. E 10. D 11. D 12. E
Kapalı dolaşım sisteminde damar kesilmediği sürece kan damar dışına çıkmaz. Diğer
-lll- Kılcal -lV- Kılcal yargılar doğrudur. (Cevap D)
damar damar
Kanın osmotik basıncı ve kandaki alyuvar sayısı damarlar boyunca sabittir. Doku
kılcallarında O2 miktarı azalırken CO2 miktarı artış gösterebilir. (Cevap B)
Çözüm Yayınları
9.
12.
Damar duvarının çeşitli nedenlere bağlı olarak esnekliğini yitirip sertleşmesine damar 1 3
sertliği denir. Bu durumda damar iç çapı azalır. (Cevap E)
Solunum Doku
organı Kalp hücreleri
10.
2 4
208
Lenf dolaşımında atardamar bulunmaz. (Cevap D) 1. akciğer toplardamarı, 2. akciğer atardamarı, 3. aort, 4. alt ve üst ana toplardamardır.
Buna göre akciğer atardamarı kalbin sağ karıncığı, akciğer toplardamarı kalbin sol
kulakçığı ile bağlantılıdır. (Cevap E)
Dolaşım Sistemi - Vücudun Savunulması ve Bağışıklık - 2 BÖLÜM 07 Test 12
1. 4.
AIDS, Grip, Su çiçeği ve Kuduz virüslerin neden olduğu hastalıklar olup bu hastalıkların
tedavisinde antibiyotik kullanılmaz. Akciğer zarının, ihtihaplanmasına bağlı olarak ortaya
çıkan zatürre tedavisinde antibiyotik kullanılır. (Cevap C)
2.
Antibiyotik kullanılması bağışıklık sağlamaz. Serum uygulanması pasif ve kısa süreli, aşı
IV yaptırılması aktif ve uzun süreli bağışıklık sağlar. (Cevap C)
II
Çözüm Yayınları
III
Karıncık
Kulakçık 6.
I. akciğer toplardamarı, II. sol kulakçık, III. sağ kulakçık, IV. üst ana toplardamardır. Buna
göre III ve IV karbondioksit konsantrasyonu yüksek kan bulundurur. (Cevap E)
209
7.
3.
Kan hücrelerinden olan alyuvar ve akyuvarlar kemik iliğinde üretilir. B ve D’deki Kalbin çalışması sırasında sağ ve sol kulakçık aynı anda, sağ ve sol karıncık aynı anda kanla
akyuvarların, C ve E’deki alyuvarların özelliğidir. (Cevap A) dolar veya boşalır. (Cevap D)
Test 12 1. D 2. E 3. A 4. C 5. C 6. A 7. D 8. D 9. B 10. B 11. E 12. B 13. E
8. 11.
Alt ana toplardamardaki kanın kalbe gelmesinde I., III. ve IV. faktörler etkilidir. Kalp
karıncıklarının kasılması atardamarlardaki kanın hareketinde etkilidir. (Cevap D) Böbrek atardamarı → Böbrek → Böbrek toplardamarı → Alt ana toplardamar → Kalbin
sağ kulakçığı → Kalbin sağ karıncığı - Akciğer atardamarı - Akciğer - Akciğer toplardamarı
- Kalbin sol kulakçığı - Kalbin sol karıncığı - Aort - Böbrek atardamarı sırası takip edildiğinde
yargılarından tümü doğru olur. (Cevap E)
12.
9.
Çözüm Yayınları
Lenf damarlarının tıkanması durumunda lenf sıvısının kan dolaşımına katılımı tam olarak
gerçekleşemez ve ödem oluşur. (Cevap B)
13.
Kanın osmotik basıncı ve kandaki alyuvar sayısı damarlar boyunca sabittir. Kanın oksijen
derişimi ve kan basıncı atar ve toplardamarlarda farklıdır. (Cevap B) Antikor derişimi
X antijeni için
Y antijeni için
Zaman
0 5 10 15 20 25 30 35 40 (Gün)
210 10.
Kılcal damarların endotelinde bulunan porlardan, kan hücreleri ve büyük kan proteinleri Grafiğe göre A, B, C ve D seçeneklerindeki yorumlar yapılabilir. Ancak X ve Y antijenlerine
geçemezken, plazmada çözünmüş monomer maddeler geçebilir. (Cevap B) karşı B veya T lenfositlerinin etkinliği ile ilgili yorum yapılamaz. (Cevap E)
İnsan Fizyolojisi / Solunum Sistemi - 1 BÖLÜM 07 Test 13
1. 4.
İnsanda solunum sistemi kandaki CO2’in dışarı verilmesini sağlayarak kanın pH değerinin
ayarlanmasında görev yapar. (Cevap B) İnsanda soluk alıp verme ile ilgili verilen ifadelerden tümü doğrudur. (Cevap E)
2.
5.
Hava
Alveol
Çözüm Yayınları
X Y
nü
akı nın
Akciğer
ş yö
Ka
kılcal damarı
Spor yapan bir insanda; dokulardaki CO2 oranı artar, kanın pH’ı düşer, omurilik soğanı
uyarılır ve solunum hızı artar. Dolayısıyla III. ve IV. olaylar yer değiştirilirse doğru bir
sıralama yapılmış olur. (Cevap C)
211
6.
3.
Akyuvarlar, dolaşım sisteminin bağışıklığın sağlanmasında görevli kan hücreleridir. Solunan havadaki O2 oranının artması soluk alıp verme hızında artışa neden olmaz.
(Cevap C) Diğerlerindeki değişim soluk alıp verme hızını artırır. (Cevap D)
Test 13 1. B 2. E 3. C 4. E 5. C 6. D 7. D 8. D 9. C 10. D 11. A 12. B
7. 10.
11.
Oksihemoglobin
8.
Kılcal damar
Çözüm Yayınları
Soluk alma sürecinde, kaburgalar arası kaslar kasılır, diyafram kası düzleşir, göğüs boşluğu
hacmi artar, göğüs iç basıncı azalır, karın iç basıncı artar. (Cevap D)
12.
Zaman Zaman
-l- -ll-
Yoğun egzersiz yapan bir insanda kanın pH değeri düşerken, diğerleri artış gösterir. Soluk verme sürecinde;
(Cevap C) Göğüs boşluğunun iç hacmi azalır, karın boşluğunun iç basıncı azalır, akciğer hacmi azalır,
alveoldeki CO2 oranı azalır. (Cevap B)
Solunum Sistemi - 2 BÖLÜM 07 Test 14
1. 4.
Hepatit B virüsünün neden olduğu karaciğer iltihabı ve hasarı, hepatit B hastalığı olarak
tanımlanır. (Cevap E)
5.
2.
Çözüm Yayınları
Kandaki karbondioksit solunum sistemi ile atmosfere verilinceye kadar sırasıyla, alveol -
bronşcuk - bronş - soluk borusu - ağız yolunu takip eder. (Cevap D) İnsanda solunum hızı verilen sistemlerin tümünün faaliyetinden etkilenebilir. (Cevap E)
6.
2
1
3
4
3.
213
Plevra, alveol ve bronşçuk akciğerlerin yapısında bulunur. (Cevap E) 1. soluk borusu, 2. bronş, 3. alveol, 4. bronşçuktur. Kan ile akciğerler arasındaki gaz alış
verişi alveoller aracılığıyla gerçekleştirilir. (Cevap D)
Test 14 1. E 2. D 3. E 4. B 5. E 6. D 7. A 8. D 9. C 10. B 11. E 12. D
7. 10.
Beyin toplardamarı beyin dokusundaki kirli kanın kalbe getirilmesini sağlar. (Cevap B)
11.
Akciğer hacmi
8.
Zaman
Çözüm Yayınları
Akciğer hacmi soluk alma sırasında artar. Bu süreçte diyafram kası düzleşir, karın iç hacmi
küçülür. (Cevap E)
Akciğerler aracılığıyla alınan oksijen kan aracılığıyla dokulara ulaştırılır. Solunum
yollarındaki mukus salgısı havadaki toz partiküllerini tutarak havayı temizler. (Cevap D)
12.
Diyafram
Solunum hızı çalışma hızı
Zaman Zaman
-l- -ll-
9.
214 Alyuvar Alveoldeki kısmi O2
sayısı basıncı
I ve IV. soluk alma, II., III. ve V. soluk verme sürecinde gerçekleşir. Buna göre II. ve IV. Deniz seviyesinden yükseklere çıkıldıkça solunum hızı diyaframın çalışma hızı ve alyuvar
olaylar aynı süreçte gerçekleşmez. (Cevap C) sayısı artış gösterir. Alveoldaki kısmi O2 basıncı azalır. (Cevap D)
İnsan Fizyolojisi / Boşaltım Sistemi - 1 BÖLÜM 07 Test 15
1. 4.
Sağlıklı bir insanın idrarında yağda çözünen A vitamini bulunmaz. Diğer moleküller
bulunabilir. (Cevap B)
Ortam sıcaklığı, kan basıncı ve ADH miktarı birim zamanda oluşturulan idrar miktarına
etki eden faktörlerdendir. (Cevap E)
2.
5.
Çözüm Yayınları
Ter ve idrarın bileşiminde su, tuz ve üre ortak olarak bulunabilir. Ancak protein ne ter ne de
idrarın bileşiminde bulunmaz. (Cevap A) Akciğerler metabolizma sonucu oluşan CO2 ve H2O’nun solunumla dışarı atılmasını sağlar.
Deri; üre, su ve tuz gibi atık maddelerin terlemeyle vücut dışına atılmasını sağlar. Karaciğer
amonyağı üre ve ürik aside dönüştürerek boşaltım sisteminden atılmasını kolaylaştırır.
(Cevap E)
6. 215
3.
Amonyağın üre ve ürik asite dönüştürülmesi karaciğerde gerçekleştirilir. (Cevap A) I., II. ve III. olaylar tümü insanda homeostasinin sağlanmasına doğrudan katkı sağlar.
Sindirim atıklarının dışkılama yoluyla atılmasının homeostasinin sağlanmasına doğrudan
katkısı yoktur. (Cevap E)
Test 15 1. B 2. A 3. A 4. E 5. E 6. E 7. C 8. D 9. C 10. E 11. C 12. B
3
CO2+H2O CO2+H2O CO2+H2O + NH3
4
Böbreklerin yapı ve fonksiyon birimine nefron denir. Her böbrekle yaklaşık bir milyon
nefron bulunur. 3 ile gösterilen kısım böbreklerdir. (Cevap C)
8.
Çözüm Yayınları
İdrar torbası (mesane) idrarın biriktirildiği kaslı yapıdır. Böbrek taşları böbreğin havuzcuk
kısmında oluşur. (Cevap D)
12.
Getirici
atardamar (I)
Amfizem bir solunum sistemi hastalığı olup alveollerin esnekliğini yitirmesi ve yırtılması
sonucu oluşur. (Cevap C)
Glomerulus (III)
Götürücü
216 atardamar (II)
10.
Aşırı miktarda tuzlu yiyeceklerle beslenme; kan basıncının artmasına, böbreklerdeki Glomerulus kılcallarında (III) bulunan kan proteinleri, kan hücreleri ve kan yağları gibi
süzülme hızının artmasına, kandaki ADH miktarının artmasına neden olur. (Cevap E) maddelere bowman kapsülünde (IV) rastlanamaz. (Cevap B)
Boşaltım Sistemi - 2 BÖLÜM 07 Test 16
1. 4.
Sağlıklı bir insanda amino asitler boşaltım ürünü olarak kabul edilmez. (Cevap D)
Bowman kapsülüne süzülen bir üre molekülü dışarı atılıncaya kadarki süreçte sırasıyla; idrar
toplama kanalı, havuzcuk, üreter, idrar torbası ve üretra kısımlarından geçer.
(Cevap E)
5.
2.
Çözüm Yayınları
Sağlıklı bir insanda idrar, ter, kan ve doku sıvısında üre bulunabilir. (Cevap E)
Süzülme, yüksek kan basıncının etkisiyle gerçekleşir ve ATP harcanmaz. Ancak geri emilme
ve salgılama olayları sırasında aktif taşıma gözlendiği için ATP harcanır. Yeterli enerji
üretiminin gerçekleşememesi durumunda süzülmenin gerçekleşmesinde bir aksama
gözlenmez. (Cevap A)
217
6.
3.
Alyuvarlar glomerulus kılcallarında bulunduğu halde bowman kapsülündeki süzüntüde Böbrek toplardamarı üreden arındırılmış kanın kalbe dönmesi sürecinde görev yapar.
bulunmaz. (Cevap C) (Cevap B)
Test 16 1. D 2. A 3. C 4. E 5. E 6. B 7. A 8. E 9. A 10. A 11. C
7. 10.
I III
V
II
IV
Glikozun tamamı nefron kanallarında geri emilerek tekrar kan dolaşımına verilir.
(Cevap A)
I. glomerulus, II. bowman kapsülü, III. proksimal kanal, IV. henle kulbu, V. distal kanaldır.
Kan hücreleri ve kan proteinleri glomerulus kılcallarında bulunabilir. (Cevap A)
8.
Çözüm Yayınları
11.
Böbrek atardamarındaki ve böbrek toplardamarlardaki plazma proteini miktarı eşittir.
(Cevap E)
9. M Y R
M Z S
218
İdrar, kan plazması, doku sıvısı ve ter azotlu metabolik artık bulundururken tükürük Maddenin kandaki yoğunluğunun eşik değerin üzerine çıkması durumunda fazla olan
bulundurmaz. (Cevap A) kısım böbreklerden geri emilmez ve idrarla dışarı atılır. (Cevap C)
BİRE BİR BÖLÜM 07 Test 17
1. 5.
Ön beyni zarar gören bir insanda I., II. ve III. durumlar gözlenir. IV. durum ön beynin
2.
kontrolünde olduğundan ön beyni zarar görmüş bir insan tarafından gerçekleştirilemez.
(Cevap A)
6.
Hipofizin pankreas üzerinde etkisi yoktur. FSH tiroksin, ADH aldosteron, kalsitonin kortizol
3. ile ilişkili değildir. Hipofizden salgılanan LH testosteron salgısını uyarır. (Cevap B)
7.
Kuduz bir köpekle karşılaşan bir çocuğun kaçabilmesi için sırasıyla duyu organları (IV), Beyin (1)
sinir sistemi (III), hormon bezleri (I) ve kas sistemi (II) etkinlik gösterir. (Cevap B)
Akciğer (2)
4. Kalp (4)
219
Karaciğer (3) Bağırsak (5)
Böbrek (6)
Sindirim ürünlerini taşıma kan plazması ve lenf sıvısının görevidir. Kanda sindirim İnsanda karaciğerde üretilen bir üre molekülü idrarın bileşimine en kısa yoldan katılmak
artıklarına rastlanmaz. (Cevap B) için akciğer (2), kalp (4) ve böbrek (6) ten geçmek zorundadır. (Cevap D)
Test 17 1. E 2. C 3. B 4. B 5. A 6. B 7. D 8. B 9. E 10. C 11. B 12. D
8. 11.
Antikor miktarı
100
Tek yumurta ikizleri arasında yapılacak bir doku nakli antijen - antikor reaksiyonunun
10
gerçekleşmesine neden olmaz. (Cevap B)
1
0 Gün
10 20 30 40 50 60 70 80 90
Antijenin
1. kez uygulanması Antijenin
2. kez uygulanması
9.
Çözüm Yayınları
Akciğer atardamarı içine verilen işaretlenmiş alyuvara bir süre sonra karaciğer üstü toplar
damarında rastlanıyor ve alyuvar kalpten bir kez geçiyorsa kalbin sağ kulakçığından
geçmez. (Cevap E)
Grafik incelendiğinde I., III. ve IV. yargılara varılabilir. Ancak antijenin 1. ve 2. kez
uygulanmasında vücuda verilen antijen miktarı hakkında yargıda bulunulamaz.
(Cevap B)
10.
X Y X, Y, Z
Ağız Mide İnce bağırsak
220
12.
X karbonhidrat, Y protein, Z ise yağları temsil eder. Buna göre karbonhidratların sindirim I. ve II. durumlar kan plazmasının osmotik basıncını artırırken, III. durum azaltır.
enzimleri pankreastan da salgılanabilir. (Cevap C) (Cevap D)
BİRE BİR BÖLÜM 07 Test 18
1. 4.
ll l
(Kornea) (Sert tabaka)
lll lV
(Göz merceği) (Ağ tabaka)
V
(Kör nokta)
Üre azotlu metabolik artık üründür. Amino asitlerin solunumda kullanımının artması
karaciğer toplardamarında bulunan kandaki üre miktarının artmasına neden olur.
(Cevap A)
İnsan gözünde ışığa duyarlı almaçlar (reseptör) ağ tabaka (IV) da bulunur. (Cevap D)
2.
5.
Çözüm Yayınları
Kandaki glikoz kullanıldıktan sonra karaciğerde depo edilen glikojen hidroliz edilerek
glikoza dönüştürülür ve enerji kaynağı olarak kullanılır. (Cevap E)
Tablo incelendiğinde X’in karbonhidrat, Y’nin protein, Z’nin yağ olduğu anlaşılır.
(Cevap E)
6.
3.
221
Bir sporcunun koşmaya başlamasından itibaren verilen olayların ortaya çıkışı I - II - III - IV Protein, amonyak ve üre azot içeren moleküllerdir. Temel amino asitler protein sentezinde
sırasıyla gerçekleşir. (Cevap A) kullanılmış olabilir veya enerji elde etmek için solunumda kullanıldığında açığa çıkan
amonyak üreye dönüştürülmüş olabilir. (Cevap C)
Test 18 1. A 2. E 3. A 4. D 5. E 6. C 7. E 8. C 9. D 10. B
7. 9.
b b
Antikor Antikor
A1 A2 A3 çeşitleri A1 A2 A3 çeşitleri
10
ll
lll
8.
222
Böbrek kanalından suyun geri emilimini sağlayan hormon (ADH) normalden az I. hipofiz, II. tiroit bezi, III. pankreastır. Buna göre metabolizma hızı ve oksijen kullanımının
salgılanırsa boşaltım kanallarından emilen su oranı azalır. Bu durumda geri emilemeyen düzenlenmesi tiroit bezinin, iç salgı bezlerinin uyarılması hipofizin, kan şekerinin
su idrarla atılmak zorunda kalır. Buda vücuda alınan sıvıdan daha fazla miktarda idrar düzenlenmesi pankreasın görevidir. (Cevap B)
oluşturulmasına neden olur. (Cevap C)
Bitki Biyolojisi / Bitkilerin Yapısı - 1 BÖLÜM 08 Test 01
1. 5.
Tohumlu bir bitkinin toprak altı kısımlarında su kaybını önleyen kutikula ve gaz alışverişi
Otsu bir bitkinin gövde ve yapraklarında kloroplasta sahip hücrelerde fotosentezle organik ile terlemeden sorumlu stoma yapıları bulunmaz. Emici tüyler topraktan su ve mineral
madde sentezi gerçekleştirilir. (Cevap D) alınmasında görev yapar. (Cevap D)
2.
6.
1
Çözüm Yayınları
Bitki gövdesi; üzerinde çiçek, meyve, tomurcuk, tohum yapılarını taşıyabilen bir organdır.
(Cevap E)
3.
Bir bitkinin yaprakları; fotosentez, terleme, gaz alış verişi ve boşaltım görevlerini yerine
getirebilir. (Cevap E)
223
4. 7.
Odunsu bir bitkinin gövdesinde iletim demetleri bulunabilir. Emici tüyler kökte bulunan Yapraklarda bulunan tüyler su kaybını önlemede kullanılır. Yapraklardaki tüylerin su ve
yapılardır. Odunsu bitkilerin gövdelerinde gözenek (stoma) bulunmaz. (Cevap C) mineral emilimi ve boşaltıma yardımcı olma görevi yoktur. (Cevap A)
Test 01 1. D 2. E 3. E 4. C 5. D 6. A 7. A 8. B 9. A 10. B 11. C 12. D
8. 11.
Stomalar terleme ile su kaybına neden olur. Bu nedenle kurak ortama uyum sağlamış
bitkilerde stomalar küçük, az sayıda ve yaprağın alt yüzeyinde bulunur. (Cevap B)
K bitkisine L bitkisine
ait yaprak ait yaprak
9.
1 (kutikula)
2 (epidermis)
3 (palizat
parankiması)
5 (stoma)
10. Kambiyum
224
Gövde kesiti incelendiğinde iletim demetlerinin kambiyum etrafında düzenli olarak X ve Z hücrelerinde karbondioksit tüketildiğine göre fotosentez yapılmaktadır. Yani bu
sıralandığı görülür. Kambiyum gövdenin enine büyümesini sağlar. Diğer yargılar hücreler kloroplast bulundurmaktadır. Y hücresi epidermis dokuya ait olabilir. X stoma
söylenemez. (Cevap B) hücresi olup Y’nin farklılaşması sonucu oluşur. X ve Z hücrelerinin bölünebilme özelliği
yoktur. (Cevap D)
Bitkilerin Yapısı - 2 BÖLÜM 08 Test 02
1. 4.
İletim boruları yani damarlar topraktan alınan su ve mineraller gibi inorganik maddeleri
yapraklara doğru iletir. Yapraklarda fotosentez sonucu oluşan organik maddeleri ihtiyaç
Bitkiler kök sistemlerindeki hücrelerde kloroplast içermediğinden topraktan karbondioksit
duyulan ya da depolanacakları yerlere taşıyabilir. Ancak iletim borularının su ve mineral
almaz. (Cevap C)
depolama özelliği yoktur. (Cevap B)
5.
2.
Otsu bir bitkinin kök, gövde ve yapraklarında bulunan tüm canlı hücreler protein sentezi,
Çözüm Yayınları
selüloz sentezi ve ATP sentezini ortak olarak gerçekleştirebilir. Ancak tüm canlı hücrelerde
kloroplast bulunmadığı için fotosentez gerçekleştirilemez. Tüm canlı hücreler bölünebilme
özelliğine sahip değildir. (Cevap D)
Stomalar terleme ve gaz alış verişinde görev alan yapılardır. Nemli bölge bitkilerinde çok
sayıda bulunur. (Cevap E)
3.
7.
225
Özellikleri belirtilen bitkisel yapı stoma (gözenek)dır. Stomaların yapısı, konumu ve sayısı Verilen yapılar epidermisin farklılaşmasıyla oluşmuştur. II., III. ve IV. özellikler stomaya
bitkinin bulunduğu ortama göre değişir. Ancak odunsu bitkilerin kök ve gövdelerinde aittir. (Cevap A)
stoma bulunmaz. (Cevap B)
Test 02 1. C 2. A 3. B 4. B 5. D 6. E 7. A 8. E 9. D 10. C 11. E 12. B
8. 11.
1 (Kutikula)
2 (Epidermis)
3 (Palizat
parankiması)
4 (Sünger
parankiması)
Tamamı su içinde bulunan bitkilerde; su kaybını önleyen kutikula ve yaprak örtü tüyleri, 6 (İletim 5 (Stoma)
gaz alış verişi ve terlemeyi sağlayan stoma, topraktan su ve mineral almayı sağlayan kök parankiması)
emici tüyleri bulunmaz. (Cevap E)
9. İnce Kalın
kutikula kutikula
Epidermis
-l- -ll-
Nemli bölge bitkilerinde kutikula tabakası ince, kurak bölge bitkilerinde ise kalındır.
Buna göre I numaralı bitki nemli, II numaralı bitki kurak ortam bitkisidir. A, B, C ve E 12.
nemli ve kurak bölge bitkilerinde farklılık gösterebilir. Ancak stomaların açılıp kapanma 1
mekanizması değişmez. (Cevap D)
3
10. Yapı
226
Tabloya göre X nemli, Y kurak bölge bitkisidir. Kurak bölge bitkilerinde kutikula kalın, nemli 1. çiçek, 2. yaprak, 3. gövde, 4. kökü ifade eder. Çiçek ve yapraklar sınırlı büyüme özelliğine
bölge bitkilerinde kutikula incedir. (Cevap C) sahipken gövde ve kök daha sınırsız büyüme özelliğindedir. (Cevap B)
Bitki Biyolojisi / Bitkilerde Madde Taşınması - 1 BÖLÜM 08 Test 03
1. 5.
Laktoz hayvansal bir disakkarit olup bitkinin odun ya da soymuk borularında taşınmaz.
(Cevap B)
2.
3.
Stomaların açılıp kapanması turgor basıncındaki değişme ile sağlanır. Dolayısıyla verilen
faktörlerin tümü stomaların açılıp kapanmasına etki edebilir. (Cevap E)
Bitkilerde fotosentez sonucu oluşan glikozun fazlası bitkinin kök, gövde, tohum
kısımlarında depolanabilir. (Cevap E)
227
7.
4.
A ve D odun, C ve E soymuk borularının özelliğidir. Odun ve soymuk boruları damarsız Bitkilerde organik maddeler soymuk boruları aracılığıyla suda çözünmüş monomerler
tohumsuz bitkilerde bulunmaz. (Cevap B) halinde iki yönlü olarak taşınır. (Cevap A)
Test 03 1. B 2. C 3. E 4. B 5. C 6. E 7. A 8. D 9. E 10. D 11. D 12. A
8. 11.
Sünger
5
4
3 Dereceli
2
1 cam boru
0
Yaprakları koparılmış
ve belirli uzunlukta
kesilmiş bitki
gövdesi
Kök
Su ve suda
çözünmüş
I., II. ve III. yargılar doğrudur. Ancak madde taşınması sırasında her zaman ATP
mineraller
harcanmaz. (Cevap D)
9.
Çözüm Yayınları
Cam kaba su ilave edilmesi terleme hızını artırarak, süngere nem tutucu ilave edilmesi
yukarı doğru emme kuvveti oluturarak sıvının dereceli cam boruda yükselme hızını
artırabilir. (Cevap D)
12. Su damlacıkları
50 cm
1. kesit
Bitkilerde madde taşınmasında görev alan odun ve soymuk borularında; madde taşınma 25 cm
hızı, maddelerin iletim yönü ve taşınan maddelerin niteliği farklılık gösterebilir.
2. kesit
(Cevap E)
228
10.
Terleme ile bitkilerde buhar halinde su dışarı verilirken artan vücut sıcaklığının düşürülmesi, Kök basıncının etkisi ile alınan su, odun borularında yukarı doğru yükselir. Gövdenin
bitkinin üst kısımlarına doğru madde taşınması için bir çekim kuvvetinin oluşturulması kesildiği yükseklik arttıkça kök basıncının etkisi azalacağından dışarı çıkan su damlacığı
sağlanır. (Cevap D) sayısı da azalır. (Cevap A)
Bitkilerde Madde Taşınması - 2 BÖLÜM 08 Test 04
1. 5.
2.
6.
Bütün tohumlu bitkilerde odun ve soymuk boruları arasında kambiyum doku bulunmaz.
(Cevap B)
Çözüm Yayınları
3.
7.
Bir bitkinin topraktan su alabilmesi kök hücrelerinin osmotik basıncının toprak osmotik
basıncından fazla olmasına bağlıdır. (Cevap C) 10 gr 20 gr 30 gr
gübre gübre gübre
-l- -ll- -lll-
229
4.
Çok yıllık odunsu bir bitkide topraktan alınan elementlerin organik besinin yapısına Bitkilerin kökleri ile topraktan su alabilmesi için kök osmotik basıncının toprak osmotik
katılıncaya kadar izlediği yolda soymuk boruları yer almaz. Soymuk boruları üretilen basıncından fazla olması gerekir. Buna göre bitkilerin kök osmotik basınçları I < II < III
organik maddelerin taşınmasında görev alır. (Cevap D) şeklinde sıralanabilir. (Cevap A)
Test 04 1. C 2. B 3. C 4. D 5. E 6. E 7. A 8. D 9. A 10. E 11. D 12. B
8. 11.
Odun borularının kılcal yapıda olması, su ve mineral gibi küçük molekülleri taşıması, odun -X- -Y- -Z-
borularındaki taşıma hızının yüksek olmasının nedenlerindendir. (Cevap D)
9.
X
Y
madde taşınmasına etki eden faktörler gözlenemez çünkü birden fazla değişken vardır.
(Cevap D)
Yeşil
bitki 20°C
Işıklı ortam
Işık kaynağı kapatılırsa yeşil bitki de yaprakta fotosentez yapılamayacağından soymuk Ortam neminin artırılması ve ışık kaynağının kapatılması stomaların kapanmasına neden
borularına verilen glikoz miktarı azalır. Stomalar kapanacağı için stomalar aracılığıyla olur. Ortam sıcaklığının optimum değere kadar artırılması terlemeyle su kaybını artırarak
yapılan gaz alış verişi ve odun borularında taşınan su miktarı azalır. (Cevap E) civanın 1 yönünde ilerleme hızını artırır. (Cevap B)
Bitki Biyolojisi / Bitkilerde Beslenme - Büyüme ve Hareket - 1 BÖLÜM 08 Test 05
1. 5.
2.
Bitkiler fotosentez yaparak organik besin üretebilen canlılardır. Bu nedenle bir bitki 6.
normal gelişimini sürdürebilmek için dış ortamdan glikoz almak zorunda değildir.
(Cevap C)
Çözüm Yayınları
3.
Civa, bitkiler tarafından dış ortamdan alınarak metabolizmada kullanılan elementlerden Doğal gübrelerle ilgili olarak verilen ifadelerin tümü doğrudur. (Cevap E)
birisi değildir. (Cevap B)
4.
7. 231
Bitkiler ihtiyaç duydukları karbon ve oksijeni doğrudan atmosferden alabilir. Azot, demir Yapraklarını döken çok yıllık odunsu bir bitkide gaz alış verişi dışındaki olaylar mevsimsel
ve magmezyum ihtiyacı ise topraktan karşılanır. (Cevap A) periyotlara bağlı olmaksızın tüm yıl boyunca devam edemez. (Cevap D)
Test 05 1. B 2. C 3. B 4. A 5. E 6. E 7. D 8. A 9. C 10. C 11. E
8. 10.
X X
Y Z Y Z
-1- -2-
X faktörü gövdede pozitif yönelme, Y faktörü kökte pozitif yönelme, Z faktörü kökte negatif
yönelmeye neden olmuştur. Yönelme hareketleri turgor basıncındaki değişime değil,
büyüme hormonunun homojen olmayan dağılımından kaynaklanan büyüme farklılığına
dayanır. (Cevap A)
Çözüm Yayınları
: Gece periyodu
: Gündüz periyodu
232
Işığa yönelme turgor basıncındaki değişimden değil, büyüme hormonunun homojen Tablo incelendiğinde II. ve III. yargılara ulaşılabilir. Ancak kısa gün bitkileri ile uzun gün
olmayan dağılımından kaynaklanır. (Cevap C) bitkilerinin aynı ortamda gelişemeyeceği yargısına ulaşılamaz. (Cevap E)
Bitkilerde Beslenme - Büyüme ve Hareket - 2 BÖLÜM 08 Test 06
1. 5.
2.
6.
Çözüm Yayınları
Fasülye bitkisinin yapraklarının güneşe yönelmesi ışık uyaranına karşı gösterilen bir
yönelme hareketidir. (Cevap A)
3. Bitkisel hormonların tümü bitki büyümesini olumlu etkilemez. Bazı hormonlar bitki
gelişimini ve büyümesini durdurucu etkiye sahip olabilir. (Cevap C)
7.
Bitkiler su, yerçekimi, kimyasal madde, mekanik etki uyaranlarından tümüne karşı
yönelme hareketi yapabilir. (Cevap E)
4.
233
CO2 ve O2 gibi inorganik maddeler yapraklar aracılığıyla da alınabilir. Tüm bitkilerde Bitki gelişimi; ışık alma süresi, mineral çeşidi, ortam sıcaklığı ve su miktarı faktörlerinden
damar yapısı bulunmaz. Bazı bitkiler nodül, mikoriza gibi özelleşmiş yapılar sayesinde tümüne bağlı olarak farklılık göstermiş olabilir. (Cevap E)
topraktaki besin elementlerinden daha fazla yararlanabilir. (Cevap B)
Test 06 1. E 2. A 3. E 4. B 5. E 6. C 7. E 8. B 9. D 10. C 11. E
8. 10.
Bitkiler çeşitli besin elementlerine farklı oranlarda ihtiyaç duyar. Bu elementleri farklı
amaçlarla kullanabilir. Elementlerden birinin eksikliği diğer besin elementlerinin kullanımı
oranını da sınırlandırır. Bazı bitkiler köklerinde bulundurdukları mikoriza mantarları
sayesinde topraktaki minerallerden daha fazla yararlanabilir. Bitkiler azot gereksinimini Gerekli tüm Azot hariç gerekli
topraktan azot tuzları şeklinde karşılar. (Cevap B) mineralleri içeren tüm mineralleri içeren
toprak toprak
-K- -L-
Çözüm Yayınları
9. Azot eksikliğinde bitkinin gelişimini normal olarak sürdürememesi bitki gelişimi için en
gerekli besin elementinin azot olduğunu göstermez. Diğer yorumlar yapılabilir.
(Cevap C)
A) uç B) I Işık
I geçirmeyen
kısmı ş ş
kesilmiş başlık
ı ı
k k 11.
I I
ş ş
ı ı
k k
C) D) I
Gübre
Gübre
Kireç
Kireç
ş
Karanlık Işık ı
ortam geçirmeyen k
kağıt İlk durum Son durum
234
E) Uç kısmı
kesilmiş
Karanlık
ortam
D seçeneğinde ışığın geldiği yöne doğru bir yönelme hareketi gözlenebilir. (Cevap D) Gövdede ışığa doğru, kökte gübreye doğru gerçekleşen yönelme hareketi, büyüme
farklılığından kaynaklanmıştır. (Cevap E)
Bitki Biyolojisi / Bitkilerde Eşeyli Üreme ve Çimlenme - 1 BÖLÜM 08 Test 07
1. 5.
Çimlenme sırasında fotosentez yapılmadığı için mutlaka ışık gerekli değildir. (Cevap A)
Kapalı tohumlu bitkilerde polen ve yumurta oluşumu döllenme olmadan önce, embriyo ve
tohum oluşumu döllenme olduktan sonra gerçekleşir. (Cevap C)
2.
Polen kesesi erkek organda polenlerin üretildiği yapı olup üremede doğrudan etkilidir.
(Cevap C)
6.
Çözüm Yayınları
3.
I. ve II. olaylar tozlaşmadan önce gerçekleşir. III. olay döllenme olup tozlaşmadan sonra
gerçekleşir. (Cevap D)
4. 235
7.
Rüzgarlarla tozlaşan bitkilerde çok sayıda polen oluşturulur. Renkli ve kokulu çiçeklere Bir tohumun yapısında embriyo bulunabilir. Diğerleri tohum oluşumundan önce
sahip olma, nektar ve bal özü üretme hayvanlar aracılığıyla tozlaşan bitkilere ait oluşturulan yapılardır. (Cevap B)
adaptasyonlardır. (Cevap D)
Test 07 1. A 2. C 3. D 4. D 5. C 6. D 7. B 8. D 9. E 10. D 11. B 12. E
8. 11.
Çiçekli bitkilerde A, B, C ve E’deki olaylar döllenmeden önce, D’deki olay ise döllenmeden
sonra gerçekleşir. (Cevap D) 1 2
9.
Çimlenmekte olan bir tohumda; tohumun kuru ağırlığı azalır, embriyodaki hücre sayısı
artar, tüketilen oksijen miktarı artar. (Cevap E)
Tohum
Tohum oluşumunun gözlenmesi bu bitkinin eşeyli olarak ürediğini gösterir. Diğer ifadeler Şekli verilen tohum çift çenekli bir bitkiye aittir. Tohum kabuğunun kalınlığı çimlenme
hakkında kesin birşey söylenemez. (Cevap D) süresini etkiler. Çimlenme sürecinde gerekli olan besin çeneklerden sağlanır. Çimlenme
sürecinden önce embriyonik kök (3) sonra embriyonik gövde (2) gelişir. (Cevap E)
Bitkilerde Eşeyli Üreme ve Çimlenme - 2 BÖLÜM 08 Test 08
1. 4.
Kapalı tohumlu bir bitkinin üremesi sürecinde mayoz bölünme, döllenme ve mitoz
bölünme olayları görülebilir. (Cevap E) Kapalı tohumlu bir bitkide yumurta ve polen, döllenme olmasa bile oluşturulur. Embriyo
oluşumu döllenmeye bağlıdır. (Cevap E)
5.
2.
Çimlenmeye başlayan bir tohumda hücre bölünmesini uyaran hormon etkinliğinde artma
Çözüm Yayınları
gözlenir. (Cevap C)
Kapalı tohumlu bir bitkide üreme sürecinde sırasıyla; tozlaşma (I) - tohum oluşumu (II) -
meyve olgunlaşması (II) olayları gerçekleşir. (Cevap A)
6.
3.
1 Eşeyli üremeyle çoğalan kapalı tohumlu bir bitki için verilen yargılardan hiçbirinin
doğruluğu kesin değildir. (Cevap E)
2
237
7.
1. erkek organda polenin oluştuğu başcık, 2. dişi organda yumurtanın oluştuğu yumurtalık Kapalı tohumlu bitkiler, böcekler, rüzgarlar, yağmurlar, diğer hayvanlar aracılığıyla da
kısmıdır. Meyve dişi organın veya tüm çiçeğin gelişmesi sonucu oluşur. (Cevap B) tozlaşabilir. Eşeyli üreme sürecinde diğerleri gözlenmek zorundadır. (Cevap D)
Test 08 1. E 2. A 3. B 4. E 5. C 6. E 7. D 8. A 9. D 10. A 11. E
8. 10.
Kabuk (1)
Metal
kapak
Besi doku Çenek (2)
(4) Havası
alınmış
Embriyo (3) Hergün ortam
sulanan
Kuru
toprak
Tohumlar Tohumlar toprak
-K- -L-
L’de oksijen bulunmadığı ve toprak kuru olduğu için, M’de toprak kuru olduğu için, N’de
tohumlar haşlandığı için, çimlenme olmaz. Sadece K’da çimlenme gözlenebilir.
Çözüm Yayınları
(Cevap A)
9.
İlk yapraklar
Embriyonik 11.
gövde
K L
Çenek
Çenek
Çenek
Toprak
Embriyonik
kök
Embriyonik
kök
238
Fotosentez dışındaki tüm olaylar çimlenmenin başlanmasından ilk yaprakların oluşumuna Yaprak yapısı ve çenek konumuna göre K’nın çift, L’nin tek çenekli olduğu söylenebilir. Her
kadarki süreç boyunca gerçekleşir. (Cevap D) iki bitki türünde de çimlenme sırasında ihtiyaç duyulan su, embriyonik kökler ile topraktan
besin ise besi dokudan karşılanır. (Cevap E)
BİRE BİR BÖLÜM 08 Test 09
1. 5.
Döllenme sonrası zigot mitoz bölünmelerle gelişerek ilk olarak embriyoyu oluşturur.
(Cevap C)
Dişi ve erkek çiçeklerin ayrı bitkiler üzerinde olması, böceklerle tozlaşan bitkilerde
tozlaşmayı artıran bir adaptasyon değildir. (Cevap C)
2.
6.
Erkek organda oluşturulan palen sayısı kurak ortama uyum için değil, tozlaşmayla ilgili
adaptasyondur. (Cevap E)
Çözüm Yayınları
Stomalar (gözenek) gaz alış verişi ve terlemeden sorumlu yapılardır. Bu nedenle H2O ve O2
moleküllerinin atmosfere verilmesinde görev yapabilirler. (Cevap D)
3.
7.
Çimlenme yüzdesi
Çimlenme sürecinde fotosentez gerçekleşmez. (Cevap A) 100
80
60
40
20
Birim
0 x 2x 3x 4x 5x
Tohumlardaki potasyum
4.
derişimi
239
Verilen olayların gerçekleşme sırası, I - III - IV - II şeklindedir. (Cevap B) Grafik incelendiğinde potasyum bulunmadığında çimlenme olmadığı görülür. Potasyum
derişiminin artması bir değere kadar çimlenme yüzdesini artırır. Potasyumun topraktan
hangi yolla alındığı sonucuna ulaşılamaz. (Cevap B)
Test 09 1. C 2. E 3. A 4. B 5. C 6. D 7. B 8. D 9. A 10. B 11. E
8. 10.
1. durum 2. durum
Meyve oluşumu sadece kapalı tohumlu (çiçekli) bitkilerde gözlenen bir özelliktir.
(Cevap B)
Çiçekte dişi üreme organı çıkarılırsa yumurta, tohum ve meyve oluşumu gerçekleşemez. 11.
Polen oluşumu erkek organda gerçekleştirilir. (Cevap D)
20 Kırmızı
ışık flaşı
16
Saatler
12
4
Karanlık
0
Çiçek Çiçek Çiçek Çiçek
var yok var var
çivi Uzun gün bitkisinin çiçeklenme durumu
240
10 yıl sonra çivinin h yüksekliğinde kaldığı, ağaç gövdesi dışında kalan çivi uzunluğunun Kısa gün bitkileri ışık alma süresi 12 saatten az, uzun gün bitkileri ışık alma süresi 12
azaldığı gözlenebilir. (Cevap A) saatten fazla olduğunda çiçeklenmiştir. Karanlık sürenin bölünmesi kısa gün bitkisinin
çiçeklenmesini önlerken, aydınlık sürenin kesintiye uğraması uzun gün bitkisinde
çiçeklenmeyi önlememiştir. (Cevap E)
Hayatın Başlangıcı ve Evrim / Davranış BÖLÜM 09 Test 01
1. 4.
Heterotrof hipotezine göre verilen olayların ortaya çıkış sırası I - II - III şeklinde olmuştur.
Heterotrof hipotezine göre oluşan ilk canlı; heterotrof, prokaryat, tek hücreli ve anaerob
(Cevap A)
özelliklere sahiptir. (Cevap D)
5.
2.
Çözüm Yayınları
Evrimsel gelişim süreci dikkate alındığında ilk oluşan canlılar prokaryot özelliğe sahip bakteri ve
Sosyal topluluklarda iş birliği, haberleşme, alan savunması ve hiyerarşi davranışlarının
arkebakteriler olduğuna göre en yaşlı fosiller bu canlı gruplarına aittir. (Cevap A)
tümü gözlenebilir. (Cevap E)
6.
241
3.
7.
Yüksek dağlar genlerin değişimine neden olan etkenlere daha açık alanlar olduğu için tür içi Davranışlar, hormonal sistem ve sinir sisteminin kontrolünde ortaya çıkabilir. Bireysel
kalıtsal varyasyonlara dolayısıyla da evrimleşmeye en uygun yaşam alanlarıdır. (Cevap C) olabildiği gibi türe özgü de olabilir. Davranışlar bir canlının hayatta kalmasında ve
evrimleşmesinde etkilidir. (Cevap D)
Test 01 1. D 2. A 3. C 4. A 5. E 6. D 7. A 8. D 9. E 10. B 11. C 12. B
10.
Bazı böceklerin tehlike anında ölü taklidi yapması refleks değil öğrenilmiş bir davranıştır. Canlılarda gelişmişlik arttıkça evrimleşme hızı düşer. Basit yapılı canlılar değişime daha
(Cevap A) açıktır. Dolayısıyla evrimleşme hızı daha yüksektir. (Cevap B)
11.
8.
Çözüm Yayınları
Vücut çıkıntılarının büyük olması vücut yüzeyini genişleterek ısı kaybını artıracağından
Adaptasyonlar çevrenin etkisiyle ortaya çıkan, canlının yaşama ve üreme şansını artıran canlının soğuk ortam şartlarında yaşamasını zorlaştırır. (Cevap C)
kalıtsal özelliklerdir. Spor yapan insanların gelişmiş kaslara sahip olması bir adaptasyon örneği
değildir. (Cevap D)
12.
9.
X türünden evrimleşen Y ve Z türü ortak gen ve proteinlere sahiptir. X türü çeşitli nedenlerle X1, Vücut şekli savunma davranışının ortaya çıkmasında etkili olmamıştır. Savunma davranışını
X2 alt türlerine ayrılmıştır. Bu süreçte tür içi kalıtsal farklılaşma ve doğal seçilim mekanizması ortaya çıkaran başlatıcı kırmızı rengin varlığıdır. Savunma davranışı içgüdüsel bir davranış
etkili olmuştur. (Cevap E) olup deneyimlere bağlı olarak kazanılmaz. (Cevap B)
BİRE BİR BÖLÜM 09 Test 02
1. 5.
Heterotrof hipotezi canlıların, cansız maddelerin çok uzun bir kimyasal evrimi sonucu Yapay seçilim, insanların bilinçli ve amaçlı olarak bir organizmanın belli özelliklerini seçme
ortaya çıktığını varsayar. (Cevap B) ve kontrollü olarak yetiştirmesi sürecini ifade eder. Bunun için temel şart popülasyonun
kalıtsal çeşitliliğe sahip olmasıdır. (Cevap C)
6.
2.
Mutasyonlar ve kalıtsal varyasyonlar tür içi çeşitliliğe olanak sağlar. Adaptasyonlar doğal
Eşeysiz üreme canlı çeşitliliğinde herhangi bir değişme neden olmaz. (Cevap C)
seçilim ile kazanılır. (Cevap B)
7.
Çözüm Yayınları
3.
4.
Bir türün evrimleşebilmesinin temel şartı tür içi kalıtsal varyasyonların (çeşitlilik) Mutasyon ve konjugasyon , bakterilerde kalıtsal varyasyonlara neden olabilir. Bakterilerde
oluşmasıdır. (Cevap A) mayoz bölünme ve döllenme gözlenmez. (Cevap B)
Test 02 1. B 2. C 3. B 4. A 5. C 6. B 7. D 8. B 9. E 10. D 11. E 12. E
9. 11.
Birey sayısı
0 10 20 30
Boy uzunluğu (cm)
Verilen uyaranlardan tümü hayvanlarda reseptör hücreler için başlatıcı özelliğinde olup
belirli tepkilerin ortaya çıkmasına neden olur. (Cevap E)
Çözüm Yayınları
Ekosistem koşulları değiştiği için boyu 10 cm’nin altında ve 20 cm’nin üzerinde olan
farelerin uyum yeteneği azalmıştır. Bunun sonucunda kalıtsal çeşitlilik azalmış ve
10. evrimleşme hızı yavaşlamıştır. (Cevap E)
X popülasyonu
Coğrafi izolasyon
1 2
Uzun yıllar
farklı çevresel
şartlar
Y popülasyonu Z popülasyonu
1 2
244 12.
Coğrafi izolasyon aynı türün bireylerinde farklı özelliklerin ortaya çıkmasına neden olur. Bir canlı grubunun jeolojik devirlerden günümüze kadar farklı türlerle devamlılığını
Ortak atadan (X) türeyen Y ve Z popülasyonları farklı türlere dönüştüğünden aralarında sürdürmesinde ve çok farklı yaşam ortamlara evrimsel uyum göstermesinde I., II. ve III.
çiftleşme ile verimli döller oluşturamaz. (Cevap D) özellikleri etkili olmuştur. (Cevap E)
TÜMEVARIM - III Test 01
1. 4.
Doğal şartlarda birbiriyle çiftleşerek verimli döller oluşturabilen iki canlı aynı türdendir.
Aynı türden canlıların besin piramidindeki yerleri, üreme şekilleri aynıdır. Morfolojik
Simbiyotik yaşam, birlikte yaşamı ifade eder. Buna göre verilen âlemlerin tümünde özellikleri farklılık gösterebilir. Her canlının gen ve protein yapısı kendine özgüdür.
simbiyotik yaşam ilişkileri gözlenebilir. (Cevap E) (Cevap C)
5.
2. E1
Birey sayısı K M E3 E4
S R
L N
E2
X
Çözüm Yayınları
Besin miktarındaki artış popülasyonun birey sayısında artışa neden olur. (Cevap D)
6.
3.
245
Protein sentezi sırasında görev yapan DNA bölgesindeki nükleotit zincirinin baz dizilişi 1 ve 2 memeli olduğu için süt bezlerine sahiptir. 3 sürüngen, 4 amfibi olup değişken vücut
bilinirse verilenlerden tümü bilinebilir. (Cevap E) ısısına sahiptir. 6 kuş olup akciğerlerinde alveol bulundurmaz. Alveol memelilere özgü bir
yapıdır. Kuşlar ve memelilerde kalp dört odacıklıdır. 5 tüm yaşam süresince, 4 ise larval
dönemde solungaç solunumu yapar. (Cevap D)
Test 01 1. E 2. D 3. E 4. C 5. C 6. D 7. E 8. E 9. D 10. A 11. B 12. C
7. 10.
Y
Z
X
Y ve Z, X’in mitozla bölünmesi sonucu oluşmuştur. Bu nedenle verilen açıklamalardan Hücrede enzimatik tepkimeler devam ettiğine göre su oranı %15 in altında değildir.
tümü yanlıştır. (Cevap E) (Cevap A)
8. 11. Basınç
T.B: Turgor basıncı
T.B. O.B: Ozmotik basınç
O.B.
Zaman
t1 t2 t3
Çözüm Yayınları
Osmotik basıncın arttığı t2 aralığında hücreye net su giriş hızı azalmaktadır. (Cevap B)
Proteinler farklı çeşitte moleküllerle bileşik yapı oluşturabilir. Yapısında protein bulunan
kompleks moleküller sadece amino asitlerden oluşmaz. Protein içeren tüm maddeler
düzenleyici değildir. (Cevap E) 12.
CO2 O2 Protein
Nişasta Yağ
-l- -ll-
246
Amino asit CO2+H2O
K mitokondri, L kloraplast, M ribozomdur. Bu üç organel ortak olarak yapısında protein II ve III. olaylar tüm canlı hücrelerde ortak olarak gerçekleşebilir. (Cevap C)
bulundurur. (Cevap D)
TÜMEVARIM - III Test 02
1. 4.
%2 K+ % 0,5 % 10 H2O
% 20
l ll
%1 % 0,5
CO2
lll
Sağlıklı bir insanda temel amino asitler hiçbir şartta vücutta üretilemez. Bu nedenle
mutlaka hazır olarak alınmak zorundadır. (Cevap B)
I. de madde geçişi aktif taşıma, II. ve III. de ise pasif taşıma ile sağlanmaktadır. Dolayısıyla
hücre canlılığını yitirirse I. madde geçişi devam edemez. (Cevap A)
2.
5. l
Dişi birey Yumurta
lV
lll Zigot Embriyo
ll
Erkek birey Sperm V
Çözüm Yayınları
I. ve II. evrelerde mayoz bölünme, III. evrede döllenme, IV. ve V. evrelerde mitoz bölünme
gerçekleşir. I. ve II. evrelerde cross-over oluşma olasılığı vardır. (Cevap A)
3.
O2’li solunum
Y yapan bakteriler
Glikoz
çözeltisi
Z
Zaman
247
X ve Y popülasyonları arasında besin için rekabet bulunabilir. X popülasyonunun birey Oksijenli solunum hücre içinde gerçekleşir ve hücre içinde üretilen ATP hücre dışına yani
sayısı artış gösterirken Y ve Z popülasyonlarınınki azalmıştır. Dolayısıyla büyüme hızları çözeltiye çıkamaz. (Cevap E)
eşit değildir. Z popülasyonunun nesli tükenme tehlikesi altında olabilir. (Cevap C)
Test 02 1. B 2. C 3. C 4. A 5. A 6. E 7. A 8. E 9. B 10. D 11. B
7. 10.
AB B0
X Y
Sentriol
1 2 3 4
X ve Y nin çaprazlanması sonucu 1/4 AB, 1/4 A0, 1/4 B0, 1/4 BB genotipinde bireyler
oluşabilir. 2 nolu bireyin B kan grubunda olma olasılığı 1/2 yani %50 dir. (Cevap D)
8.
Epidermis
hücresi
Çözüm Yayınları
Gözenek (stoma)
hücresi
11.
Epidermis hücreleri kloroplasta sahip olmadığı için fotosentez yapamazken, stoma hücreleri
fotosentez yapabilir. Diğer özellikler her iki hücre grubu için de ortaktır. (Cevap E)
248
9.
Mikroorganizmalar için üretilmiş serumlar hazır antikor içerir. Dolayısıyla vücutta antikor Belirtilen gözlemler, canlının beslenmesine yönelik adaptasyon örnekleridir. Adaptasyonların
üretilmesine neden olmaz. (Cevap B) kazanılmasında mutasyon, ve doğal seleksyon olayları etkili olmuştur. Modifikasyonlar
kalıtsal olmayan özelliklerdir. (Cevap B)
TÜMEVARIM - III Test 03
1. 4.
A B
AB ? 0
A0 B0 1
”?” ile gösterilen bireyin; A antijeni bulundurma olasılığı , erkek
2
1
olma olasılığı dir.
AB A0 00 2
1 . 1 = 1 =%25 (Cevap B)
B0 2 2 4
00
Verilen canlılar aynı cinsin farklı türleridir. Dolayısıyla diğer üst sınıflandırma birimlerinin AB
tamamı ortaktır. (Cevap E)
5.
n
Mayoz II
n
n
Mayoz I
2. 2n
n
1
n
Mayoz II n
Çözüm Yayınları
2
3
Kemosentetik bir bakteride inorganik maddelerin oksidasyonu sonucu oluşan enerji sadece
organik besin sentezi için kullanılabilir. (Cevap E)
3. I., II. ve IV. açıklamalar doğrudur. Mayoz I başlangıcında DNA eşlenmesi gerçekleşirken
mayoz II başlangıcında DNA eşlenmesi gerçekleşmez. (Cevap A)
6. 249
I II III IV
Vitaminli su Proteinli su Amino asitli su Glikozlu su
Amip polimer besinlerin hücre içine alınması sırasında yalancı ayak oluşturur. (Cevap A) Rekombinant DNA teknolojisi sayesinde bir canlıya doğal olarak genomunda bulunmayan
genlerin aktarımı, dolayısıyla farklı özelliklerin kazandırılması mümkün olmaktadır.
Rekombinant DNA teknolojisi verilen uygulamalardan tümünde kullanılabilir. (Cevap E)
Test 03 1. E 2. E 3. A 4. B 5. A 6. E 7. D 8. B 9. C 10. D 11. A
Zaman
t
Çok miktarda deniz suyu yutan bir insanda idrarla atılan tuz miktarı ve ADH miktarı artar.
İdrarla atılan su miktarı azalır. (Cevap D)
8.
t anında çocukta belirli bir miktarda antikorun bulunması çocuğun daha önce kızamık virüsü
ile karşılaştığını gösterir. Antikorun belirli miktarda bulunması çocuğun kızamık virüsüne
karşı bağışıklık kazandığını gösterir. (Cevap D)
Çözüm Yayınları
11.
Karaciğer
Omurilik, omur kemiği ortasındaki kanalda bulunur. Omur kemiği tüm omurgalılarda
bulunur. Omur kemiği kısa kemiklere örnektir. Kan üretiminde görev alır. (Cevap B)
Karaciğer üstü toplardamarı
250
9.
Doğal seleksiyon mekanizmasının işleyebilmesi için tür içi kalıtsal varyasyonların oluşması X damarı karaciğer kapı toplardamarı, Y damarı alt ana toplardamardır. Buna göre karaciğer
gerekir. Değişen çevre şartlarına uyum sağlayan bireylerin yaşama ve neslini devam ettirme toplardamarı karaciğere ince bağırsaktan gelen kanı taşır. (Cevap A)
şansı artar. (Cevap C)
TÜMEVARIM - III Test 04
1. 4. Sindirilen X
maddesi
Sindirim kanalı
İ. bağırsak
Ağız
Mide
kısmı
Laktoz bir disakkarit, Laktaz ise yapısında protein bulunan bir enzimdir. Organik yapılı olan
bu iki molekülün sentezi sırasında su açığa çıkar. (Cevap D)
2.
5.
Prokaryot hücreler mitokondri bulundurmaz. Yoğun şekilde aktif taşıma gerçekleştiren bir
hücre için I. II. ve IV. yargılar doğrudur. (Cevap E)
3. Birey sayısı
I. ve III. özellikler bütün canlılar için ortaktır. II. özellik üretici, IV. özellik tüketici canlılara
aittir. (Cevap C)
Zaman
6. 251
Grafiğe göre popülasyonun birey sayısı zamana bağlı olarak azalma göstermiştir. Bu durum Bir bitki hücresinde I. II. ve III. yapılar sadece bölünme sırasında gözlenebilir. (Cevap E)
popülasyonun yoğunluğunun azalmasına neden olmuştur. Buna göre, verilen ifadelerden
tümü doğru olabilir. (Cevap E)
Test 04 1. D 2. E 3. E 4. A 5. C 6. E 7. C 8. A 9. E 10. B 11. B 12. C
7. 10.
Çift çenekli bitkilerde iletim demetleri gövdede düzenli olarak sıralanmıştır. (Cevap B)
Verilen gözlemlere bağlı olarak virüslerin konukçu hücreye özgü olduğu sonucuna
ulaşılabilir. (Cevap C)
11.
A B
8.
Çözüm Yayınları
Şekile göre göz küresinin çapı önden arkaya doğru uzamış, görüntü retinanın önünde
Alveol ve diyafram kası sadece memelilere özgüdür. Akciğer bulunduran tüm canlıların vücut oluşmuştur. Belirtilen göz kusuru miyop olup kalın kenarlı mercekle düzeltilir. (Cevap B)
sıcaklığı sabit değildir. Su ortamında yaşayan ve akciğere sahip olan canlılar vardır. Akciğer
solunumu yapan canlılar havanın serbest oksijenini kullanır. (Cevap A)
12.
9.
252
1 2
3 4 5
Karasal biyomlar ile ilgili verilen açıklamaların tümü doğrudur. (Cevap E) X kromozomu üzerinde taşınan çekinik bir özelliği fenotipinde gösteren bir dişinin
erkek çocuklarıda mutlaka bu özelliği fenotipinde gösterir. Buna göre annesi bu özelliği
gösteren 3 ün bu özelliği göstermemesi ilgili özelliğin X kromozomu üzerinde çekinik genle
taşınmadığını kanıtlar. (Cevap C)
TÜMEVARIM - III Test 05
1. 4.
Korku ve heyecan anında sempatik sinirler devreye girer ve bu durumda midede sindirim
yavaşlar. (Cevap E)
Sindirim büyük organik moleküllerin daha küçük organik bileşenlerine hidroliz edilmesidir.
Buna göre, I ve III. dönüşüm olayları sindirime örnektir. (Cevap A) 5.
2.
Sağlıklı bir insanda sıcak havalarda terleme ile kaybedilen su miktarı artar, diğerleri
Protein + Protein sindirici azalır. (Cevap A)
enzim + X maddesi
6.
Çözüm Yayınları
Uygun sıcaklık ve pH
Kulak zarı ve korti organı işitme, yarım daire kanalları denge ile ilgili yapılardır.
(Cevap D)
7.
253
3.
Mitoz bölünme geçirmekte olan bir bitki hücresinde sitoplazma boğumlanması gözlenmez. Oksitasn hormonu hipofizin arka lobundan kana verilir. (Cevap E)
Bitki hücrelerinde sitoplazma bölünmesi orta lamel aracılığıyla gerçekleşir. (Cevap D)
Test 05 1. A 2. A 3. D 4. E 5. A 6. D 7. E 8. A 9. D 10. D 11. D
Zaman
t
I Zaman II Zaman III Zaman
Yoğun egzersiz yapmaya başlayan bir insanda kan basıncı, kanın akış hızı ve kanın asitliği
artar. (Cevap D)
t anından itibaren popülasyonun besin miktarı sabit kalmıştır. Dolayısıyla bir süre sonra
popülasyonda besin için rekabet ortaya çıkabilir. (Cevap A)
Çözüm Yayınları
11.
Karbondioksit kısmi
160 basıncı
120
80
40
Doku Doku
9. kılcaldamarına kılcaldamarından
gelen kan giden kan
254
Aa a Soy ağacında verilen özellik X kromozomu üzerinde Grafiğe göre; I. ve III. ifadeler doğru, II. ve IV. ifadeler yanlıştır. (Cevap D)
I. XX XY II. A aa a çekinik bir genle ve otozomlar üzerinde çekinik bir genle
taşınabilir. Y kromozomu üzerinde taşınamaz. Çünkü dişi
bireyde de gözlenmiştir. (Cevap D)
aa A Aa aa Aa Aa
XX XY XX