Çóðàã òºñëèéí

àâòîìàòæóóëàëò

Áîëîâñðóóëñàí Á.Áîëäáàÿð

Óëààíáààòàð õîò
2009 îí
 Àøèãëàõ íîì ñóðàõ áè÷èã
1. Í. Ñàðàí÷èìýã “AutoÑAD 2002” ÓÁ. 2001
2. Æ.Àçæàðãàë “AutoÑAD-èéí ñóðàõ áè÷èã”
ÓÁ. 2006
3. Æ.Àëèìàà, Ò.Áèíäýðúÿà “AutoCAD àëõàì
àëõìààð” ÓÁ. 2007
4. Ellen Finklestein “AutoCAD 2006 and
AutoCAD LT 2006” Wiley Publishing, Inc.
2005
5. David Byrnes “AutoCAD 2007 for Dummies”
Wiley Publishing, Inc. 2006
6. George Omura “Mastering AutoCAD 2008
and AutoCAD LT 2008” Wiley Publishing,
Inc. 2007
AutoCAD, AutoCAD Mechanical
ïðîãðàìûí òóõàé
 CAD / CAE / CAM
CAD –
Computer Aided
CAE –
Design
Computer Aided
Engineering CAM –
Computer Aided
Manufacturing
 Ñóðãàëòàíä CAD/CAM/CAE
ñèñòåìèéí ïðîãðàìóóä àøèãëàõ
Èíæåíåðèéí òºñºë òîîöîîíû îð÷èí ¿åèéí
ïðîãðàì íü ìàø îëîí ÷èãëýë ñàëáàðààð õºãæèæ
áàéãàà áºãººä ýíý íü 3-í òºðëèéí ïðîãðàìûí
÷èãëýëýýð àøèãëàãäàæ áàéíà.
1.CAD /Computer Aided Design/-Êîìïüþòåðèéí
äèçàéíä ò¿øèãëýñýí ïðîãðàì. Ýíý òºðëèéí
ïðîãðàìä: Inventor, Solid Works 2005, ParaSolid,
Unigraphics ãýõ ìýò.
2.CAM /Computer Aided Manufacturer/-
Êîìïüþòåðèéí ¿éëäâýðëýõ òºðëèéí ïðîãðàìóóä.
¯éëäâýðëýëèéí òºðëèéí òåõíîëîãèéí êàðòûã
áîëîâñðóóëàõ. Ýíý òºðëèéí ïðîãðàìä: Solid
CAM, T-Flex ãýõ ìýò.
 3.CAE /Computer Aided Engineering/-
Èíæåíåðèéí òîîöîî õèéõ ïðîãðàìóóä
õàìààðàãäàíà.
Ýíý òºðëèéí ïðîãðàìóóä äîòðîîñ AutoCAD, Ansys,
Solid, Maple-èéí òºðëèéí ïðîãðàìóóä èõýýð
õýðýãëýãäýæ áàéíà.
™ MD Solids –Õàòóó áèåèéí ìåõàíèêèéí çóðàã
çóðàõ ïðîãðàì
™ Maple – Á¿òöèéí øèíæèëãýý, õºäºë㺺íèé
õóóëèéã òîäîðõîéëîõ ïðîãðàì. ̺í
ìàòåìàòèêèéí òîîöîîã õèéäýã
™ Ansys – àíèìàöè õèéäýã ïðîãðàì, õºäºë㺺íòýé
MDSOLIDS
 AutoCAD
AutoCAD ñèñòåì íü Àìåðèêèéí íýãäñýí óëñûí
AutoDesk ôèðìèéí á¿òýýñýí òåõíèêèéí
çóðàã ç¿éí ïðîãðàì þì.
AutoDesk ôèðìèéí ýíý á¿òýýëèéí àíõíû
AutoCAD 1.0 (1982-12) õóâèëáàðààñ ýõëýí
èíæåíåð òåõíèêèéí àæèëòíóóä,
ïðîãðàì÷èëàã÷èä, çóðàã òºñºë çîõèîã÷äûí
ñîíèðõëûã òàòàæ ýõýëñýí áºãººä öààøèä
óëàì áîëîâñðîíãóé áîëæ, õýðýãëýã÷äèéí ãàð
äýýð AutoCAD 2010 (Release 24) õ¿ðòýëõ 18
¿å øàòíû ïðîãðàìûã òàâüñíààñ ãàäíà,
ñ¿¿ëèéí ¿åèéí õ¿÷èðõýã ïðîãðàìûí
õýðýãë¿¿ð áîëîõ Microsoft Windows ñèñòåìä
çîðèóëàãäñàí çàãâàðûã õ¿ðòýë õºãæèæ
÷àäñàí áàéíà.
 Óã ïðîãðàì íü ººðèéí ïðîãðàì÷ëàëûí õýë
áîëîõ AutoLisp1-èéí òóñëàìæòàéãààð ÿìàð ÷
òîîöîîã õèéæ çóðàãëàõ, ìºí ýíý õýëýýðýý
äàìæóóëàí ïðîãðàì÷ëàëûí áóñàä ñèñòåì,
çàðèì õýë¿¿äòýé õîëáîãäîõ, êîìïüþòåðèéí
áóñàä òóñëàõ òºõººðºìæ (ïëîòòåð, ïðèíòåð
...) òàâüæ àøèãëàõ, õàâòãàéí áîëîí îãòîðãóéí
çóðàã òºñëèéã áîëîâñðóóëàõ, îãòîðãóéä
çóðàãäñàí îáúåêòèéí áîäèò òºðõ áàéäëûã
ºíäºð ò¿âøèíä ä¿ðñëýõ, íýã çóðñàí çóðãàà
ìàñøòàá, ïðîåêöèéí õóâüä îëîí õýëáýðýýð
õýâëýæ ãàðãàõ, çóðãèéã ôîòî õàëüñ áàéäàëòàé
õàäãàëàõ çýðýã áîëîìæòîé.
 AutoCADMechanical íü AutoCAD
ñèñòåì äýýð ¿íäýñëýñýí òºñºë òîîöîîã
çàãâàð÷ëàõ ñèñòåì þì.
Ïðîãðàì íü AutoCAD ñèñòåì äýýð
¿íäýñëýñýí ó÷èð ¿íäñýí ¿éëäýë,
êîìàíäóóä àäèë áàéõ áºãººä ãàãöõ¿¿
ìàøèí ¿éëäâýðëýëèéí òºñºë òîîöîîã
ã¿éöýòãýõ (çàãâàð÷ëàõ) íýìýëò êîìàíäûí
ñàíòàé áàéäàã. Òóõàéëáàë: ãîëûí
òîîöîî, àðààí äàìæóóëãûí òîîöîî,
íóäàðãàò ìåõàíèçìûí òîîöîî, õàâòãàé
áîëîí ýçýëõ¿¿íèé áèåòèéã òºãñëºã
ýëåìåíòèéí àðãààð òîîöîîëîõ íýìýëò
¿éëäë¿¿äòýé áºãººä ñòàíäàðòûí ýä
àíãèéí ñàíòàé þì.
 Ñèñòåìèéí øààðäëàãà
AutoCAD AutoCAD AutoCAD AutoCAD
2005 2006 2007 2008
Windows XP Windows XP
Windows XP Home SP1- Home
Windows XP Home/Profes- 2/Profes- SP2/Profes-
¯éëäëèéí
Home/Profes- sional/2000 sional SP1- sional
ñèñòåì
sional/2000 2/2000 SP2/2000
SP4
SP4 SP4
Ïðîöåññîð P-III, 800 Mhz äýýø äýýø äýýø

Ñàíàõ îé 256 Mb 512 Mb 512 Mb 512 Mb

Ñóë çàé 300 Mb 500 Mb 750 Mb 750 Mb

Âèäåî
1024x768, ò¿¿íýýñ äýýø
äèñïëåé
Çààã÷
Õóëãàíà áîëîí áóñàä
õýðýãñýë
 AutoCAD ïðîãðàìûã ñóóðèëóóëàõ
CD-ROM-ä CD-ã õèéõýä äàðààõ õàðèëöàõ öîíõ ãàð÷ èðíý.
Step 2-èéí Install êîìàíäûã ñîíãîíî.
Install-ã ñîíãîõîä äàðààõ öîíõ ãàð÷ èðíý. Next äàðíà.
• Ëèöåíçèéí öîíõíîîñ I accept òîâ÷èéã èäýâõæ¿¿ëæ Next äàðíà.
Serial number öîíõîíä ñåðèàë äóãààðûã îðóóëààä Next òîâ÷èéã
äàðíà.
User information öîíõîíä ººðèéí ìýäýýëëèéã îðóóëààä Next òîâ÷èéã
äàðíà.
Select Installation Type öîíõíîîñ ñóóëãàõ òºð뺺 ñîíãîîä Next
òîâ÷èéã äàðíà.
Install Optional Tools öîíõíîîñ ñóóëãàõ øààðäëàãàòàé õýðýãñýëýý
èäýâõæ¿¿ëæ Next òîâ÷èéã äàðíà.
Destination Folder öîíõíîîñ ïðîãðàìûã áàéðëóóëàõ ãàçðûã çààæ
ºãºí Next òîâ÷èéã äàðíà.
Choose Text Editor öîíõíîîñ òåêñòýí ôàéëûã çàñâàðëàõ ïðîãðàìûã
çàìûã çààæ ºãºí Next òîâ÷èéã äàðíà.
Next òîâ÷èéã äàðñíààð ïðîãðàìûã ñóóðèëóóëæ ýõýëíý.
Ïðîãðàìûã ñóóëãàõ ÿâöàä äàðààõ öîíõ ãàð÷ èðíý.
Ïðîãðàì ñóóæ äóóññàí áîë äàðààõ öîíõ ãàð÷ èðíý. Finish òîâ÷èéã
äàðíà.
AutoCAD ïðîãðàìûã øèíýýð ýõë¿¿ëýõýä AutoCAD 2006 Product
Activation öîíõ ãàð÷ èðíý. Activate this product ñîíãîëòûã
èäýâõæ¿¿ëæ Next òîâ÷èéã äàðíà.
Finish òîâ÷èéã äàðñíààð AutoCAD ïðîãðàìûí Activation äóóñ÷,
ïðîãðàì àæèëëàõàä áýëýí áîëíî.
 AutoCAD-èéã ýõë¿¿ëýõ
Ïðîãðàìûã ýõë¿¿ëýõäýý Start öýñíèé Programs-ààñ AutoCAD-
èéã àæèëëóóëíà. Ïðîãðàì ýõëýõýä StartUp õàðèëöàõ öîíõ
ãàðíà.
Óã öîíõíû äàðààõ äºðâºí ñîíãîëòîîñ àëü íýãèéã íü
ñîíãîíî. ¯¿íä:
– Open a drawing – õàìãèéí ñ¿¿ëä íýýæ áàéñàí 4
ôàéëààñ íýýõ áîëîëöîîòîé. Ýñâýë browse
òîâ÷èéã àøèãëàí ººð ôàéë íýýõ áîëîìæòîé.
– Start from Scratch (õîîñîí òàëáàéãààñ ýõëýõ) –
õýìæèëòèéí íýãæèéã (èí÷, ìåòð) çààí ºã÷ çóðãèéí
øèíý ôàéë íýýíý.
– Use a template (øàáëîí àøèãëàõ) – dwt
ºðãºòãºëòýé çàãâàðûí ôàéëóóäûí æàãñààëòààñ
ñîíãîæ, òóõàéí ñîíãîñîí çàãâàð äýýð ¿íäýñëýñýí
çóðãèéí øèíý ôàéë ¿¿ñãýíý.
– Use a wizard (ìàñòåð àøèãëàõ) – øèíýýð ¿¿ñãýõ
çóðãèéí ôàéëûí òîõèðóóëãà õèéíý. Òîâ÷ (Quick
Setup) áîëîí äýëãýðýíã¿é (Advanced Setup)
òîõèðóóëãà õèéíý.
Quick Setup-ä äàðààõ òîõèðóóëãûã õèéíý. ¯¿íä:
• Units-Õýìæèëòèéí íýãæ. Ýíý ñèñòåìä èõýâ÷ëýí Decimal
áóþó àðàâòûí áóòàðõàé íýãæ õýðýãëýíý.
• Area-Çóðãèéí ìóæ áóþó ôîðìàòûí õýìæýý. Ýíä çóðàã
çóðàõ òàëáàðûí õýìæýýã óðüä÷èëàí òîõèðóóëæ áîëíî.
Advanced Setup-ä äàðààõ òîõèðóóëãûã õèéíý. ¯¿íä:
• Units-Õýìæèëòèéí íýãæ.
• Angle-ªíöãèéí íýãæ.
• Angle Measure-ªíöãèéí õààíààñ, àëü ç¿ã, ÷èãëýëýýñ ýõëýí
òîîëîãäîõûã òîõèðóóëíà. Èõýâ÷ëýí East áóþó áàðóóí
ç¿ãýýñ ýõëýí òîîëîãäîõîîð òîõèðóóëäàã.
• Angle Direction-ªíöãèéí íàð áóðóó ýðãýæ òîîëîõ óó, ýñâýë
íàð çºâ ýðãýæ òîîëîõ óó ãýäãèéã ñîíãîíî. AutoCAD
ïðîãðàìûí èõýíõ êîìàíäûí ºãºãäë¿¿ä íàð áóðóó ýðãýí
áèåëýãäýõýýð ïðîãðàì÷ëàãäñàí áàéäàã.
• Area-Çóðãèéí ìóæ.
 Çóðñàí ôàéëàà õàäãàëàõ
Standart toolbar: äîòðîîñ save -èéã ñîíãîíî.
File menu: Save
Command line: Save ýñâýë Ctl+S äàðíà.
Ôàéëûã àíõ óäàà õàäãàëæ áàéãàà áîë äýëãýöýíä
Save Drawing As õàðèëöàõ öîíõ ãàðíà. Save in
í¿äýíä õàäãàëàõ áàéðëàë, File name í¿äýíä
ôàéëûí íýð, Save as type-ä ôàéëûã õàäãàëàõ
òºðëèéã çààæ ºãººä Save òîâ÷èéã äàðíà.
Õýðýâ ºìíº íü íýð ºã÷ õàäãàëñàí áîë äýýðõ
õàðèëöàõ öîíõ ãàðàõã¿éãýýð øóóä
õàäãàëàãäàíà. Õàðèí ººð íýð ºã÷ õàäãàëàõ
áîë File öýñíèé Save as êîìàíäûã àøèãëàíà.
Save Drawing As öîíõ
Èäýâõèòýé ôàéëàà õààõ.
File menu: Close
Command line: close, enter.
AutoCAD íü ôàéëä õèéñýí ººð÷ëºëò õàìãèéí ñ¿¿ëä
õàäãàëàãäñàí òîõèîëäîëä ôàéëûã øóóä õààíà. Õýðýâ
ÿìàð íýãýí ººð÷ëºëò õèéãäýýä õàäãàëàãäààã¿é ¿åä
õààõ êîìàíä ºãñºí áîë ººð÷ëºëòèéã õàäãàëàõ ýñýõèéã
àñóóíà.
Ïðîãðàìààñ ãàðàõ.
• File menu: Exit
• Command line: quit, enter.
Ïðîãðàìààñ ãàðàõûí òóëä íýýëòòýé á¿õ ôàéë,
êîìàíäóóäûã õàäãàëàõ áîëîí õààñàí áàéõ
øààðäëàãàòàé. Õýðýâ õàäãàëààã¿é áîë õàäãàëàõ
ýñýõèéã àñóóæ õààñíû äàðàà ïðîãðàìààñ ãàðíà.
ªºð÷ëºëòèéã õàäãàëàõ ýñýõèéã àñóóñàí öîíõ
 ¯íäñýí öîíõ
Menu bar
Toolbar

Çóðàõ
òàëáàð

Êîìàí-
äûí ìºð
Òóñëàõ
õýðýãñë¿¿ä
 Êîìàíä ºãºõ äàðààõ àðãóóä áàéäàã.
- Ìåíþãýýð
- Òóóëáàðààð
- Êîìàíäûí ìºðººð

Êîìàíäûí íýðèéã êîìàíäûí ìºðºíä îðóóëààä ENTER,

SPACEBAR òîâ÷ äàðàõ ýñâýë õóëãàíû áàðóóí òîâ÷èéã äàðíà.
Êîìàíä ºãºõ人 êîìàíäûí íýðèéã òîâ÷èëñîí õýëáýðýýð ºã÷
áîëíî. Æèøýý íü: LINE ãýæ îðóóëæ ºãºõººñ ãàäíà L ãýæ ºã÷ áîëíî.
Êîìàíäûí íýðèéã өãºëã¿éãýýð ENTER, SPACEBAR òîâ÷
äàðàõ ýñâýë õóëãàíû áàðóóí òîâ÷èéã äàðàõàä õàìãèéí ñ¿¿ëä
õýðýãëýãäýæ áàéñàí êîìàíä øóóä áèåëýãäýíý. ̺í MULTIPLE
êîìàíäûã àøèãëàæ îëîí óäàà íýã êîìàíäàà àøèãëàæ áîëíî.
Æèøýý íü: Îëîí óäàà òîéðîã çóðàõ õýðýãòýé áîë
Command: MULTIPLE CIRCLE ãýæ ºãíº.
 AutoCad ïðîãðàìûí îð÷íû òîõèðãîî

1. Äýëãýöèéí òîõèðãîî
2. Íýýõ áà õàäãàëàõ
òîõèðãîî
3. Ïðèíòåðèéí òîõèðãîî
4. Õýðýãëýã÷èéí òîõèðãîî
5. Õýìæýýñ çýðýã îðíî

Tools öýñíèé Options

êîìàíäûã ñîíãîíî
Äýëãýöèéã òîõèðóóëàõ

a. Òåêñòèéí ôîíò,
ºíãº, ºíäºð

b. Äýëãýöèéí àðûí
äýâñãýð, ôîí,
ñóì çýðýã í¿äýíä
õàðàãäàõ
ç¿éëñèéí ºíãèéã
òîõèðóóëíà.

c. Ñóìíû óðò
áîãèíû õýìæýý,
õàðàãäàõ
áàéäëûã
òîõèðóóëàõ
Íýýõ áà õàäãàëàõ

a. Õàìãèéí ñ¿¿ëä
íýýãäñýí õýäýí
ôàéëûã
õàðóóëàõûã
çààíà.

b. Ôàéëûã ÿìàð
ôîðìàòààð
õàäãàëàõ

ñ.Àâòîìàòààð
õàäãàëàõ òîõèðãîî

c. Õàäãàëàõ á¿ðä
íººö õóâü ¿¿ñãýæ
áàéõûã çààæ
өãíө.
Ïðèíòåðèéí òîõèðãîî

a. Ïðèíòåðèéí
òөðëèéã ñîíãîõ
Õýðýãëýã÷èéí òîõèðãîî

a. Ýíý õýñýãò
õóëãàíû áàðóóí
òîâ÷íû үүðýã,
Windows
ïðîãðàìûí
ñòàíäàðò
òîâ÷óóäûã
õýðýãëýõ çýðãèéã
òîõèðóóëíà.

b. Õýìæýýñ
Òîõèðóóëàõ

c. Çóðààñûí
ºðãºíèéã
òîõèðóóëàõ
Áàðóóí òîâ÷íû òîõèðãîî

1. Õýâèéí ¿åä

2. Çóðàã çàñ÷ áàéãàà ¿åä 1

3. Êîììàíä áèåë¿¿ëæ áàéãàà
¿åä 2

a. Ñ¿¿ëèéí êîììàíäûã äàâòàõ

3
b. Shotcut Menu
 Õýìæèõ íýãæ
AutoCAD ïðîãðàì íü õýìæýýñèéí 2 òºðëèéã àøèãëàäàã.
• English (inch, yard, …)
• Metric (mm, cm, m, …)
Íýãýíò íýýñýí çóðãèéí õýìæýýñèéã ººð÷ëºõ人 Formats-> Unit
ãýñýí êîììàíäààð ñîëüæ áîëíî. Format öýñíýýñ Units êîìàíäûã,
ýñâýë êîìàíäûí ìºðºíä UNITS ãýæ îðóóëíà.
Length-óðòûí õýìæýýñèéí òºðºë,
íàðèéâ÷ëàëûã òîõèðóóëíà.
Angle-ºíöºã îðóóëàõ òºðºë,
íàðèéâ÷ëàë áîëîí ºíöãèéí
÷èãëýëèéã òîäîðõîéëíî.
Insertion Scale-çóðàã îðóóëæ îáúåêò
áîëîí áëîêò õýðýãëýãäýõ
õýìæýýñèéí íýãæèéí òºðëèéã
òîäîðõîéëíî.
Direction -өíöãèéí ÷èãëýë, ýõëýõ
өíöөã çýðýã íàðèéí òîõèðãîîã õèéíý.
 Çóðãèéí äýëãýö óäèðäàõ

View öýñíèé Zoom êîìàíäààñ ñîíãîí, êîìàíäûí ìºðíººñ

ZOOM ãýæ îðóóëíà. 2 õýìæýýñò çóðãèéí ¿åä Zoom êîìàíä
õàìãèéí ºðãºí õýðýãëýãäýíý. Zoom êîìàíäûã õýðýãëýñíýýð
çóðãèéí áîäèò õýìæýý ººð÷ëºãäºõã¿é, çºâõºí äýëãýöýí äýýð
õàðàãäàõ õýìæýý òîìîð÷, áàãàñäàã.
Window/Dynamic/Scale/Center/Object/In/Out/All/Extents/
• Window áóþó W-Çóðãèéí àëü íýã ºãºãäñºí òýãø ºíöºãòºä
áàãòñàí õýñãèéã äýëãýöýíä ä¿¿ðãýí òîìðóóëíà.
• Dynamic áóþó D-Çóðãèéã á¿õýëä íü ãàðãàæ, òýíäýýñ òîäîðõîé
õýñãèéã íü ñîíãîí àâ÷, òîìðóóëæ õàðíà.
• Scale áóþó S-Äýëãýöýíä çóðãèéã øóóä ºñãºõ áîëîí áàãàñãàõ
êîýôôèöèåíòèéã ºã÷, ººð÷ëºí õàðæ áîëíî.
• Center áóþó Ñ-Çóðàã äýýð ñîíãîñîí öýãèéã ãîëëóóëàí çóðãèéã
òîäîðõîé õýìæýýãýýð ºñãºæ, ýñâýë ºãºãäñºí ºíäºðòýéãýýð
õàðóóëíà.
• Object áóþó Î-Çóðãèéí àëü íýã ñîíãîãäñîí õýñãèéã òîìðóóëæ
õàðóóëíà.
• All áóþó À-Çóðãèéí á¿õ ýëåìåíò¿¿äèéã äýëãýöýíä íýãòãýí,
áàãòààæ õàðóóëíà. Ñîíãîæ òîõèðóóëñàí çóðãèéí òàëáàéí
õýìæýýã ãîëëóóëàí àëü áîëîõ çóðñàí á¿õ ýëåìåíòèéã
äýëãýöýíä á¿ãäèéã íü õàðóóëäàã.
• Extents áóþó Å-Çóðñàí á¿õ îáúåêòûã äýëãýöýíä áàãòààæ
õàðóóëíà.
 Çóðãèéã ã¿éëãýæ õàðàõ
View öýñíèé Pan êîìàíäààñ ñîíãîí, êîìàíäûí ìºðíººñ PAN
ãýæ îðóóëíà. Pan-êîìàíäààð äýëãýöèéã õàâòãàéí äàãóó 纺æ õàðæ
áîëíî. Ýíý òîõèîëäîëä çóðãèéí õàðàãäàõ õýñãèéí ìàñøòàá
ººð÷ëºãäºõã¿é, êóðñîð ãàð õýëáýðòýé áîëñîí áàéíà.

Äýä ñîíãîëòóóä

Point-Çààæ ºãñºí 2 öýãèéí õîîðîíäîõ çàéí

õýìæýýãýýð çóðãèéí ìóæèéã 纺íº.
Left-Çóðãèéí ìóæèéã ç¿¿í òèéø 纺íº.
Rigth-Çóðãèéí ìóæèéã áàðóóí òèéø 纺íº.
Up-Çóðãèéí ìóæèéã äýýø 纺íº.
Down-Çóðãèéí ìóæèéã äîîø 纺íº.
 Çóðãèéí òóñëàõ õýðýãñë¿¿ä
Äýëãýöèéí õàìãèéí äîîä õýñýãò ¿ãýýð èëýðõèéëñýí,
õýâòýý áàéðëàõ êîìàíäóóäûã íèéòýä íü çóðãèéí òóñãàõ
õýðýãñë¿¿ä ãýíý.

• SNAP- Çóðãèéí äýâñãýð äýý𠺺ð õîîðîíäîî òîäîðõîé çàéä

îðøèõ öýã¿¿ä äýýð õóëãàíû çààã÷ øóóä î÷èæ áàéõ ãîðèìä
øèëæèíý. Dsettings, Osnap êîìàíäóóäûí àëü íýãèé㠺㺺ä,
ãàð÷ èðýõ õàðèëöàõ öîíõíû 1-ð ñóâãààð îðæ, Snap-èéí
òîõèðãîî õèéæ áîëíî. Ýñâýë Snap êîìàíäû㠺㺺ä äàðàà íü
çàéãàà îðóóëàõ çàìààð òîõèðóóëíà.
Drafting Settings õàðèëöàõ öîíõ

Ýíý ¿åä öýã õîîðîíäîõ

çàéã Õ áîëîí ¯
òýíõëýãèéí äàãóóä ººð
ººð óòãàòàé áàéõààð
ºã÷ áîëîõîîñ ãàäíà
öýã¿¿äèéí æàãñààëòûã
õýâòýý òýíõëýãòýé
òîäîðõîé ºíöºã ¿¿ññýí
áàéõààð òîõèðóóëæ
áîëäîã.
• GRID- ªºð õîîðîíäîî òîäîðõîé çàéä áàéðëàñàí öýã¿¿ä
á¿õèé çóðãèéí òîðûã äýëãýöýíä ãàðãàíà. Ýíý òîð íü çºâõºí
àíõ ñîíãîñîí ôîðìàòûí õýìæýýãýýð äýëãýöýíä
áàéãóóëàãääàã.
Òîðíû óðò áîëîí ºðãºíèé õýìæýýã Limits êîìàíäààð
áóþó ôîðìàòûí õýìæýýã ººð÷ëºõ çàìààð èõýñãýæ, áàãàñãàæ
áîëíî.
Çóðãèéí òîð àøèãëàí çóðàõ ¿åä Snap-èéí õýìæýýã òîðíû
öýã õîîðîíäîõ õýìæýýòýé íýãýí èæèë áàéõààð àâàõ íü
òîõèðîìæòîé áàéäàã.

• ORTHO- Øóëóóí çóðàõ ïðîöåññûã îðòîãîíàëü ãîðèìä

øèëæ¿¿ëíý. Íàëóó øóãàì áàãà îðîëöñîí îáúåêòûã çóðàõàä
Ortho ãîðèìä øèëæèæ áàéãààä çóðâàë òîõèðîìæòîé áàéäàã.

• POLAR- çóðãèéí òóñëàõ ÷èãëýëèéã èäýâõæ¿¿ëíý. Osnap

êîìàíäààð ¿¿ñýõ õàðèëöàõ öîíõíû 2-ð ñóâãààð îðæ Polar-èéí
òîõèðãîî õèéäýã.
Increment angle õýñýãò
òóñëàõ øóãàìûí ººð
õîîðîíäîõ ºíöãèéã
îðóóëíà. 15 ãðàäóñààð
òîõèðóóëáàë
òîõèðîìæòîé.
Additional Angles-
Íýìýëò ºíöºã. Õýðâýý
ýíä New êîìàíäûã àâ÷
øèíý ºíöºã îðóóëáàë
äýýðõ çóðãèéí òóñëàõ
÷èãëýëýýñ ãàäíà íýìæ
îðóóëñàí ºíöãèéí
äàãóó òóñëàõ ÷èãëýë
ãàðäàã.
• OSNAP- Îáüåêòûí
îíöãîé öýã¿¿äèéã
èäýâõæ¿¿ëíý. Osnap
êîìàíäààð ãàðàõ
õàðèëöàõ öîíõíû 3-ð
ñóâãààð äàìæèí
çóðãèéí îíöãîé
öýã¿¿äèéí òîõèðãîî
õèéäýã. Select all
êîìàíäààð á¿õ îíöãîé
öýã¿¿äèéã ñîíãîîä
çóðãàà çóðàõ íü
òîõèðîìæòîé áàéäàã.
• OTRACK- object tracking êîìàíäûí òîâ÷ëîë, îíöãîé öýã¿¿äèéí
¿ðãýëæëýëèéã óäèðäàíà.
Îáúåêòûí òºãñãºëèéí öýãýýñ ýãö äýýø öýã àâ÷, øóëóóí
çóðàõ øààðäëàãàòàé ¿åä øóëóóí çóðàõ êîìàíäàà àâñíû äàðàà
ºìíºõ îáúåêòûí òºãñãºëèéí öýã äýýð õóëãàíû çààã÷ûã àâàà÷èí
òàíèóëààä äàðàà íü ýãö äýýø øèëæ¿¿ëýõýä òýð ÷èãëýëä
çóðãèéí òóñëàõ ÷èãëýë ãàð÷ èðíý.

• DYN-Dynamic input êîìàíäûí òîâ÷ëîë, îáüåêòûí õýìæýý,

íàëàõ ºíöºã çýðýã ìýäýýëëèéã êóðñîðòîé õàìò õàðóóëäàã.

• LWT-Lineweight êîìàíäûí òîâ÷ëîë, ýíý êîìàíäûã

èäýâõæ¿¿ëñíýýð øóãàìûí ÿëãààã äýëãýöýíä õàðóóëíà.
ßíç á¿ðèéí ºðãºíòýé øóëóóí á¿õèé çóðãèéã äýëãýöýíä
õàðàõäàà ò¿¿íèé çóðààñíû ºðãºíèéã á¿ãäèéã íü íýãýí èæèë
íàðèéí øóãàì áîëãîí õàðæ áîëíî.

• MODEL- çóðãèéí äýâñãýðèéã õýâëýõ òàëáàéä øèëæ¿¿ëíý. Çóðàã

öààñàí äýýð õýðõýí õýâëýãäýõèéã óðüä÷èëàí õàðàõ Layout1
ãýñýí õýñýã ð¿¿ îðíî. Ýíä çóðàãò áàãà çýðýã ººð÷ëºëò õèéõ,
ìàñøòàáûã íü èõýñãýæ, áàãàñãàõ çýðãèéã õèéæ áîëíî.
 Öýãèéí êîîðäèíàò
• Îáúåêò ¿¿ñãýõ, çàñâàðëàõ, õóâèðãàõ àëèâàà ¿éëäë¿¿äýä
öýãèéí êîîðäèíàòûã òîäîðõîéëîõ øààðäëàãàòàé
áàéäàã.
• Öýãèéí êîîðäèíàòûã X, Y, Z äàðààëëààð îðóóëíà. Õýðýâ
õàâòãàéä çóðæ áàéãàà áîë çºâõºí X, Y êîîðäèíàòûã íü
çààæ ºãíº. Õóâüñàã÷äûã õîîðîíä íü òàñëàëààð
òóñãààðëàõ áºãººä ººð õîîðîíä íü çàé àâàõã¿éãýýð
áè÷íý. Íýã õóâüñàã÷èéí á¿õýë áà áóòàðõàé îðîíã öýãýýð
òóñãààðëàíà.
• X-èéí óòãà íü õýâòýý ÷èãëýëä øèëæèõ çàéã, Y-èéí óòãà
íü áîñîî ÷èãëýëä øèëæèõ çàéã òîäîðõîéëíî.
Öýãèéí êîîðäèíàòûã îðóóëàõ õýä õýäýí àðãà áàéäàã. ¯¿íä:
- Àáñîëþò êîîðäèíàò
- Õàðüöàíãóé êîîðäèíàò
- Òóéëûí êîîðäèíàò
 Àáñîëþò êîîðäèíàò íü êîîðäèíàòûí ýõ 0,0 öýãòýé
õàðüöàíãóéãààð öýãèéí êîîðäèíàòûã îðóóëíà.
Õàðüöàíãóé êîîðäèíàò ãýäýã íü õàìãèéí ñ¿¿ëä
îðóóëñàí öýãòýé õàðüöàíãóéãààð øèëæèõ çàé.
Æèøýý íü : (1,2) öýãýýñ (3,2) öýãò õýð÷èì òàòàõàä
àáñîëþò êîîðäèíàòààð íü
Command: line
From point: 1,2
To point: 3,2 ãýæ îðóóëíà.
Õàðèí õàðüöàíãóé êîîðäèíàòààð íü 2-ð öýãèéã
îðóóëàõäàà ºìíº íü @ òýìäýã òàâèíà.
Command: line
From point: 4.5,2
To point :@2,0
@2,0 ãýäýã íü ºìíºõ öýã (4.5,2)-ýýñ X òýíõëýãèéí äàãóó 2
íýãæ, Y òýíõëýãèéí äàãóó 0 íýãæèéí çàéä áàéãàà öýã áóþó
(6.5,2) öýã ãýñýí ¿ã þì.
 Òóéëûí êîîðäèíàò íü òóõàéí öýãèéí ºìíºõ öýãýýñ
àëñëàãäñàí çàé áîëîí ÷èãëýëýýð íü òîäîðõîéëîãäîíî.
Æèøýý: ªìíºõ öýãýýñýý 1 íýãæèéí çàéä 45 ãðàäóñèéí
èãëýëä áàéãàà öýãèéí êîîðäèíàòûã @1<45 ãýæ
òîäîðõîéëíî.
 Öýã áàéãóóëàõ
Point êîìàíäààð öýã áàéãóóëäàã. Öýãèéí çàãâàðûã
Pdmode êîìàíäààð, õýìæýýã Pdsize êîìàíäààð òîõèðóóëíà.
AutoCAD ïðîãðàìä 20 õ¿ðòýë çàãâàðààð öýã òýìäýãëýõ
áîëîìæòîé. Format öýñíèé Point Style êîìàíäààð öýãèéí
çàãâàðûã ñîíãîíî.
Point size-Öýãèéí õýìæýý.
Set Size Relative to Screen-
Äýëãýöèéí õýìæýý ººð÷ëºãäºõºä
ò¿¿íèéã äàãàí õóâüñàõ
õýìæýýòýéãýýð öýã çóðàõ ãîðèì.
Çóðãèéã äýëãýöýíä òîìñãîæ, ýñâýë
áàãàñãàõàä öýãèéí õýìæýý ìºí
àäèë ººð÷ëºãäºíº.
Set Size in Absolute Units-Òîãòìîë
õýìæýýòýéãýýð öýã çóðàõ ãîðèì.
 Òîéðîã çóðàõ
AutoCAD ñèñòåìä òîéðãèéã äàðààõ àðãóóäààð
ä¿ðñëýõ áîëîìæòîéãîîð ïðîãðàì÷èëñàí áàéäàã.
1.ªãºãäñºí òºâ áîëîí ðàäèóñààð -Center, Radius
2.Òºâ, äèàìåòðýýð -Center, diameter
3.2 öýãýýð -2P
4.3 öýãýýð -3P
5.Ø¿ðãýã÷ õî¸ð îáúåêò áà ðàäèóñààð -TTR

R80 ðàäèóñòàé òîéðîã çóðàõ ∅ 50 ãîë÷òîé òîéðîã çóðàõ

- Circle ↵
- Circle ↵
- Òºâ öýãèéã ñîíãîíî.
- Òºâ öýãèéã ñîíãîíî. -D↵
- 50 ↵
- 80 ↵
 2 öýãýýð òîéðîã çóðàõäàà òîéðãèéí ãîë÷èéã èëýðõèéëýõ
õî¸ð öýãèéã ºãºõ çàìààð áàéãóóëíà. Èõýâ÷ëýõ ººð õîîðîíäîî
ïàðàëëåëü øóëóóíóóäûã äºë㺺í õîëáîõ øààðäëàãàòàé ¿åä ýíý
àðãûã õýðýãëýíý.
- Circle ↵
- 2Ð ↵
- 1 äýõ öýãèéã ñîíãîíî.
- 2 äàõ öýãèéã ñîíãîíî.
3 öýãýýð òîéðîã áàéãóóëàõ çàð÷èì íü “Õàâòãàéä íýã
øóëóóí äýýð ¿ë îðøèõ äóðûí áàéðëàëòàé ãóðâàí öýãèéã äàéðñàí
òîéðîã çºâõºí ãàíö áàéíà” ãýñýí òåîðåì äýýð ¿íäýñëýãäñýí
áàéäàã.
Ãóðâàëæèí áàãòààñàí òîéðîã áàéãóóëàõàä 3 öýãýýð òîéðîã
çóðàõ àðãà òîõèðîìæòîé.
- Circle ↵
- 3Ð ↵
- 1 äýõ öýãèéã ñîíãîíî.
- 2 äàõ öýãèéã ñîíãîíî.
- 3 äàõ öýãèéã ñîíãîíî.
 Ø¿ðãýã÷ õî¸ð îáúåêò, ðàäèóñààð òîéðîã çóðàõ àðãààð
ºìíº íü çóðàãäñàí õî¸ð îáúåêòèéã ãàäóóð áîëîí äîòóóð, ýñâýë
ñîëáèæ ø¿ðãýñýí òîéðîã áàéãóóëíà. Èíãýæ çóðàõäàà ø¿ðãýã÷ õî¸ð
îáúåêòèéã ø¿ðãýõ öýãèéã îéðîëöîîãîîð çààæ ºãºõ øààðäëàãàòàé.
Ø¿ðãýëöëèéí öýã¿¿äèéã ñîíãîõ ¿åä õóëãàíû çààã÷ òýíõëýã¿¿ä íü
æèæèã äóãóé áîëñîí áàéäàã.
Ýíý àðãà íü åðºíõèé人 îáúåêòóóäûã ººð õîîðîíä íü
òîéðãîîð äºë㺺í õîëáîæ áàéãàà ãåîìåòð áàéãóóëàëò þì.
AutoCAD ïðîãðàìààð äºë㺺í õîëáîëòûã ìàø õÿëáàðõàí õèéæ
áîëíî.

- Circle ↵
- TTR ↵
- Ø¿ðãýõ 1-ð öýãèéã ñîíãîíî.
- Ø¿ðãýõ 2-ð öýãèéã ñîíãîíî.
- Ðàäèóñàà áè÷èæ îðóóëíà ↵
ĺë㺺í õîëáîëò
 Ýëëèïñ çóðàõ
AutoCAD ñèñòåìä ýëëèïñèéã 3 àðãààð
áàéãóóëäàã.
1.Ò¿¿íèé èõ áîëîí áàãà òýíõëýãèéí óðòààð
òîäîðõîéëîí çóðäàã. Èõ òýíõëýãèéã òºãñãºëèéí
öýã¿¿äýýð, áàãà òýíõëýãèéã íü ýëëèïñèéí òºâººñ áàãà
òýíõëýãèéí ãàäíà öýã õ¿ðòýëõ çàéãààð òîäîðõîéëæ,
äýëãýöýíä ñîíãîæ áîëíî.
2.Ýëëèïñèéã ºãºãäñºí 2 öýãèéã õîëáîñîí
õýð÷èìòýé òýíö¿¿ ãîë÷ á¿õèé, ïðîåêöèéí õàâòãàéòàé
òîäîðõîé ºíöºã ¿¿ñãýí áàéðëàñàí òîéðãèéí ïðîåêö ãýæ
òîîöîí áàéãóóëæ áîëäîã. Óã ºíöºã íü õèéñâýðëýí àâ÷
¿çýæ áàéãàà òîéðãèéí îðøèõ õàâòãàé áà ïðîåêöèéí
õàâòãàé õî¸ðûí õîîðíäîõ ºíöºã áàéõ áºãººä 0-89.4-èéí
õîîðîíä óòãà àâíà.
3.Ýëëèïñèéã ò¿¿íèé òºâ, èõ áà áàãà òýíõëýãèéí
ðàäèóñààð áàéãóóëæ áîëíî. Òºâèéí êîîðäèíàòûã
îðóóëñíû äàðàà áóñàä ïàðàìåòð¿¿äèéã 1-ð àðãûíõàà
àäèëààð ºãíº.
1-ð àðãà:
- Ellipse ↵
- À öýãèéã ñîíãîîä õóëãàíû çààã÷èéã
áàðóóí òèéø ÷èãë¿¿ëýí îðõèíî.
- 120 ↵ (Èõ òýíõëýãèéí óðò)
- 25 ↵ (Áàãà òýíõëýãèéí óðòûí õàãàñ)

2-ð àðãà:
- Ellipse ↵
- À áà Á öýãèéã ñîíãîíî.
- R ↵ (Rotation áóþó íàëàëòûí ºíöºã)
- 30 ↵ (ªíöãèéí õýìæýý)

3-ð àðãà:
- Ellipse ↵
- Ñ ↵ (Center)
- Òºâ öýãèéã ñîíãîîä õóëãàíû çààã÷èéã
áàðóóí òèéø ÷èãë¿¿ëýí îðõèíî.
- 60 ↵ (Èõ òýíõëýãèéí óðò)
- 25 ↵ (Áàãà òýíõëýãèéí óðòûí õàãàñ)
 Íóì çóðàõ
Íýã öýãýýñ íºãºº öýã õ¿ðòýë òîéðãèéí äàãóó øèëæèõ
øèëæèëò áàéãóóëàõ, íýã øóëóóí äýýð ¿ë îðøèõ 3 öýãèéã
äàéðñàí òîéðãèéí õýñýã áàéãóóëàõ çýðýã òîõèîëäîëä íóì
çóðàõ õýðýãöýý ãàðäàã. Íóìûã äîîð äóðäñàí àðãóóäààð çóðæ
áîëíî.

1.3P Ãóðâàí öýãýýð çóðàõ

2.Start, Center, End Ýõëýë, Òºâ, Òºãñãºë
3.Start, Center, Angle Ýõëýë, Òºâ, Һ⠺íöºã
4.Start, Center, Length Ýõëýë, Òºâ, Õºâ÷èéí óðò
5.Start, End, Angle Ýõëýë, Òºãñãºë, Һ⠺íöºã
6.Start, End, Radius Ýõëýë, Òºãñãºë, Ðàäèóñ
7.Start, End, Direction Ýõëýë, Òºãñãºë, ×èãë¿¿ëýã÷
8.Center, Start, End Òºâ, Ýõëýë, Òºãñãºë
9.Center, Start, Angle Òºâ, Ýõëýë, Һ⠺íöºã
10.Center, Start, Length Òºâ, Ýõëýë, Õºâ÷èéí ºíöºã
11.Continue Õýð÷èì áà íóìûí ¿ðãýëæëýë
 3 öýãèéã äàéðñàí íóì.

Íóìûã ýõëýë, òºãñãºëèéí öýã áîëîí ò¿¿íèé äàéð÷ ºíãºðºõ

öýãýýð íü çóðàõ ýíý àðãà ïðàêòèêò õàìãèéí ºðãºí õýðýãëýãääýã.
- Arc ↵
- Ýõëýë öýãýý ñîíãîíî (ýñâýë êîîðäèíàòûã áè÷íý ↵).
- Äàéðàõ öýãýý ñîíãîíî (ýñâýë êîîðäèíàòûã áè÷íý ↵).
- Òºãñãºëèéí öýãýý ñîíãîíî (ýñâýë êîîðäèíàòûã áè÷íý ↵).

Ýõëýë-Òºâ-Òºãñãºë ãýñýí àðãààð íóì çóðàõ

Íóìûí òºâ ìýäýãäýæ áàéãàà ¿åä ýíý àðãûã àøèãëàíà.

Áàðèëãûí çóðàã çóðàõ ¿åä ïëàí çóðàã äýýð õààëãà
ä¿ðñýëäýã íóìûã ýíý àðãààð çóðäàã.
- Arc ↵
- Ýõëýë öýãýý ñîíãîíî.
- C ↵ (Center-C òºâ ãýñýí êîìàíäûí ýõíèé ¿ñýã)
- Òºâ öýãýý ñîíãîíî.
- Òºãñãºë öýãýý ñîíãîíî.
 Ýõëýë-Òºâ-Һ⠺íöºã ãýñýí àðãààð íóì çóðàõ

Íóìûí òºãñãºëèéí öýã¿¿äèéã ò¿¿íèé òºâòýé õîëáîñîí

õýð÷ì¿¿äèéí õîîðîíä ¿¿ñ÷ áàéãàà ºíöãèéã íóìûí òºâ ºíöºã
- Arc ↵
- Ñ ↵ (Center-C ãýñýí êîìàíäûí ýõíèé ¿ñýã)
- Òºâ öýãýý ñîíãîíî
- Ýõëýë öýãýý ñîíãîíî.
- À ↵ (Angle-A ºíöºã ãýñýí êîìàíäûí ýõíèé ¿ñýã)
- 45 ↵
 Polyline áóþó íèéëìýë øóëóóí çóðàõ
Polyline áóþó Pline êîìàíäààð ¿ðãýëæèëñýí õýä õýäýí
õýð÷èì, ìºí íýã íü íºãººãèéíõºº ¿ðãýëæëýë áîëñîí õýð÷èì
áà íóìóóäûã çóðàõ áà ýäãýýð íü íèéëýýä íýã îáúåêò áîëíî.
̺í ýíý êîìàíäààð øóãàìûí ºðãºí íü òýãýýñ ÿëãààòàé,
ýõëýë áà òºãñãºëèéíõ íü ºðãºíèé óòãà òýíö¿¿ áèø õýð÷èì,
íóìóóäûã ä¿ðñëýõ áîëîìæòîé.
Ýõíèé öýãèéã ºãñíèé äàðàà ãðàôèê ðåäàêòîð
ñåãìåíò¿¿äèéí ºðãºíèé õàìãèéí ñ¿¿ëä ºãñºí õýìæýýãýýð
øóãàìûã çóðíà. Õýðýâ øóãàìûí ºðãºíèéã ººð÷뺺ã¿é áîë
òýãòýé òýíö¿¿ áàéõààð àâòîìàòààð ñîíãîíî. Øóãàìûí
ºðãºíèéã ºãñíèé äàðàà çóðàõ ãýæ áàéãàà îáúåêòîîñ
õàìààðóóëàí äàðààõ ïàðàìåòð¿¿äèéí àëü íýãèéã ñîíãîíî.

Arc/Close/Halfwidth/Length/Width

Ýäãýýð äýä êîìàíäóóäûí àëü íýãèéã íü ñîíãîõûí

òóëä òîìîîð áè÷èãäñýí ¿ñãèéã áè÷èæ îðóóëàõàä õàíãàëòòàé.
 Íèéëìýë øóëóóí çóðàõ àëãîðèòì
Pline ↵
Ýõëýëèéí öýãýý ñîíãîíî.
W ↵ (Øóëóóíû ºðãºíèéã ººð÷ëºõ)
0 ↵ (Øóëóóíû ýõëýëèéí ºðãºí)
7 ↵ (Øóëóóíû òºãñãºëèéí ºðãºí)
Õóëãàíû çààã÷èéã ýãö áàðóóí òèéø ÷èãë¿¿ëýí îðõèîä 100↵
W ↵ (Íóìûí ºðãºíèéã ººð÷ëºõ)
7 ↵ (Íóìûí ýõëýëèéí ºðãºí)
10 ↵ (Íóìûí òºãñãºëèéí ºðãºí)
A ↵ (Arc êîìàíäûã ºãºõ)
A ↵ (Angle áóþó íóìûí òºâ ºíöºã ºãºõ çàìààð íóì çóðàõ)
180 ↵ (Íóìûí òºâ ºíöºã)
R ↵ (Íóìûí ðàäèóñ çóðàõ)
20 ↵ (Íóìûí ðàäèóñ)
90 ↵ (Íóìûí ÷èãë¿¿ëýã÷èéí ºíöºã)
L ↵ (Øóëóóí çóðàõ ãîðèìä øèëæèõ)
Õóëãàíû çààã÷èéã ýãö ç¿¿í òèéø ÷èãë¿¿ëýí îðõèîä 100 ↵
↵ (Çóðàõ àæëûã äóóñãàõ)
 Polygon-çºâ îëîí ºíöºãò çóðàõ
Àëèâàà èíæåíåðèéí çóðàãò òîéðîãò áàãòñàí (Inscribed in
circle), áàãòààñàí (Circumscribed about circle) îëîí ºíöºãò çóðàõ
øààðäëàãà ãàðäàã. Ýíý çîðèëãîîð Polygon êîìàíäûã àøèãëàíà.
Îëîí ºíöºãòèéí òàëûí òîî 3-ààñ 1024 õ¿ðòýë áàéæ áîëíî.
Òîéðîãò áàãòñàí 6 ºíöºãò çóðàõ.
- Polygon ↵
- 6 ↵ (Òàëûí òîî)
- Òîéðãèéí òºâèéã ñîíãîíî.
- I ↵ (Òîéðîãò áàãòñàí)
- 80 ↵ (Òîéðãèéí ðàäèóñ)
Òîéðîã áàãòààñàí 8 ºíöºãò çóðàõ.
- Polygon ↵
- 8 ↵ (Òàëûí òîî)
- Òîéðãèéí òºâèéã ñîíãîíî.
- Ñ ↵ (Áàãòààñàí òîéðîã)
- 80 ↵ (Òîéðãèéí ðàäèóñ)
Òàë íü ºãºãäñºí 6 ºíöºãò çóðàõ.
- Polygon ↵
- 6 ↵ (Òàëûí òîî)
- Å ↵ (Òàëààð íü çóðàõ)
- À öýãèéã ñîíãîõ
- Â öýãèéã ñîíãîõ
 Hatch-áèò¿¿ õ¿ðýýã çóðààñëàõ
Draw menu: Hatch
Command line: bhatch
Ýíý êîìàíäààð áèò¿¿ ä¿ðñèéã ä¿¿ðãýí çóðààñëàíà.
Êîìàíäûã ºãºõºä Hatch and Gradient öîíõ ãàð÷ èðíý.
Type-Çàãâàðûí òºðëèéã ñîíãîíî.
Pattern-Predifined òºðëèéí çàãâàðóóäààñ ñîíãîõ
Swatch-ñîíãîñîí çàãâàðûí õýëáýð õàðàãäàíà.
Angle-Çóðààñûã ýðã¿¿ëýõ ºíöãèéí õýìæýýã îðóóëàõ
Scale-Çóðààñûí øóãàìûí ìàñøòàáûí õýìæýýã
îðóóëàõ
Add: Pick Point-Çóðààñëàõ ìóæèéí äîòîð òàëä öýã
òýìäýãëýíý.
Add: Select object-Õýðýâ áèò¿¿ õ¿ðýý ¿¿ñãýæ
çóðààñëàõ áîë ýíý òîâ÷îîð òóõàéí îáúåêòîî òýìäýãëýæ
ºãíº.
Hatch and Gradient
õàðèëöàõ öîíõ áà
Hatch êîìàíäààð
îáúåêòèéã ä¿¿ðãýñýí
áàéäàë
 Object Snap-îáúåêòèéí îíöëîã öýã¿¿ä

Çóðàã çóðàõ ¿åä ºìíº çóðàãäñàí

îáúåêòóóäûí îíöëîõ öýã¿¿ä (òºãñãºëèéí áîëîí
äóíäàæ öýã, òîéðãèéí òºâ, ø¿ðãýëòèéí öýã,
îãòëîëûí öýã ãýõ ìýò) àøèãëàõ øààðäëàãà
ãàðäàã. Ýíý øààðäëàãûí ¿¿äíýýñ Osnap áóþó
îáúåêòèéí îíöãîé öýã¿¿äèéã èäýâõæ¿¿ëäýã
êîìàíäûã àøèãëàõ áîëñîí.
Osnap êîìàíäûã ºãñíººð “Drafting Settings”
õàðèëöàõ öîíõ ãàð÷ èðíý. Óã õàðèëöàõ öîíõíû
Object Snap ñóâàãò îáúåêòèéí îíöëîã öýãèéí
òîõèðãîî áàéäàã. Öýã¿¿äèéã èäýâõæ¿¿ëýõ
êîìàíäóóäûã á¿ãäèéã íü èäýâõæ¿¿ëýõèéí òóëä
Select All êîìàíäûã àøèãëàíà.
Temporary tracking point-ªìíº çóðàãäñàí öýãèéí X, Y, Z
êîîðäèíàòûã àøèãëàõ
Snap From-ªìíº çóðàãäñàí öýãýýñ òîäîðõîé çàéä áàéãàà öýãèéã
îëîõ
Snap to Endpoint-Îáúåêòûí òºãñãºëèéí öýãèéã îëîõ
Snap to Midpoint-Äóíäàæ öýã îëîõ
Snap to Intersection-Îáúåêòûí îãòëîëöëûí öýã îëîõ
Snap to Extension-Îáúåêòûí ¿ðãýëæëýõ öýãèéã îëîõ
Snap to Center-Òîéðîã, íóì, ýëëèïñèéí òºâèéí öýãèéã îëîõ
Snap to Quadrant-Òîéðîã, íóì, ýëëèïñèéí îðîé (õÿçãààð)-í
öýã¿¿äèéã îëîõ
Snap to Tangent-Òîéðîã, íóì, ýëëèïñèéí ø¿ðãýã÷èéí öýã îëîõ
Snap to Perpendicular-Îáúåêòîä ïåðïåíäèêóëÿð õýð÷èì òàòàõ öýã
îëîõ
Snap to Parallel-ªºð îáúåêòòîé ïàðàëëåëèàð ¿ðãýëæë¿¿ëýõ öýãèéã
îëîõ
Snap to Insert-Îáúåêòûí îðóóëãûí öýãèéã îëîõ
Snap to Node-Point êîìàíäààð çóðàãäñàí öýã îëîõ
Snap to Nearest-Êóðñîðò õàìãèéí îéðõîí áàéãàà îáúåêòûã îëîõ
Snap to None-Îáúåêòûí îíöëîã öýã îëîõîîñ òàòãàëçàõ
Object Snap Settings-Îíöëîã öýãèéí òîõèðãîîã õèéíý.
 Îáúåêòèéí îíöãîé öýã¿¿äèéã õýðýãëýõ
Osnap òóñëàõ õýðýãñëèéã àñààíà.
Òýãø ºíöºãò áàéãóóëæ, ò¿¿íèé äýýä
òàëûí äóíäàæ A öýãýýñ ýñðýã òàëûí B
äóíäàæ öýã õ¿ðòýë øóëóóí òàòíà
(Midpoint).
AB øóëóóíû äóíäàæ C öýã äýýð òºâòýé
A, B öýã¿¿äèéã ø¿ðãýñýí òîéðîã òàòíà.
Òîéðãèéí êâàäðàíò D, E öýã¿¿äèéã
õîëáîæ òîéðãèéí òýíõëýãèéã çóðíà
(Quadrant).
DE òýíõëýãèéí äóðûí F öýãýýñ AD
øóëóóíòàé ïàðàëëåëü, äóðûí óðòòàé
FG øóëóóí òàòíà (Parallel).
G öýãýýñ òîéðîãò ø¿ðãýã÷ GK øóëóóí
òàòíà (Tangent).
O öýãýýñ AD øóëóóíä ïåðïåíäèêóëÿð
OP øóëóóí òàòíà. (Perpendicular).
Òýãø ºíöºãò áîëîí òýíõëýã îãòëîëöñîí
L öýãýýñ DB øóëóóíòàé // LM øóëóóí
òàòàæ, M öýãýýñ òîéðîãò MN ø¿ðãýã÷
áàéãóóëíà (Intersection).
 Object Propårties-îáúåêòûí øèíæ ÷àíàð
Îáúåêòûí ºíãº, øóãàìûí
òºðºë, ºðãºíèé õýìæýý, ¿å äàâõàðãà,
ò¿âøèí, çóçààí çýðýã
¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéã îáúåêòûí øèíæ
÷àíàð ãýíý.
Øèíýýð çóðàãäàõ
îáúåêòóóäûí øèíæ ÷àíàðûã íýãýí
çýðýã óðüä÷èëàí õàðàõ Properties
êîìàíäààð ºã÷ áîëíî.
Tools menu: Properties
Command line: Properties
Õýðâýý ºìíº çóðàãäñàí
îáúåêòûíõîî øèíæ ÷àíàðûã
ººð÷ëºõ áîë Chprop êîìàíäûã
õýðýãëýíý. Õàðèí òåêñòèéí çàãâàðûã
ýíý êîìàíäàà𠺺ð÷ëºõ áîëîìæã¿é.
 Layer-¿å äàâõàðãà
Çóðãèéí òåõíîëîãèéí íýã ÷óõàë îéëãîëò áîë äàâõàðãà
þì. Òîì õýìæýýíèé çóðàã çóðàõàä çóðãèéí îáúåêòóóäûã
¿ç¿¿ëýëò, çîðèóëàëòààð íü á¿ëýãëýí, òóñ á¿ðä íü äàâõàðãà
¿¿ñãýí çóðàõ øààðäëàãàòàé áàéäàã. Òóõàéëáàë áàðèëãûí
çóðàãò åðºíõèé áàéãóóëàëò, äóëààíû øóãàì ñ¿ëæýýíèé ñõåì,
öàõèëãààíû õîëáîëò, äîòîîä òîõèæèëò ãýõ ìýò äàâõàðãóóäàä
õóâààæ áîëíî.
Äàâõàðãà á¿ðò ºíãº, øóãàìûí òºðºë, øóãàìûí ºðãºí,
õýâëýõ çàãâàð çýðýã ¿ç¿¿¿ëýëòèéã íü òîõèðóóëäàã òóë îáúåêò
çóðàõ á¿ðò äýýðõ ¿ç¿¿ëýëòèéã íü òîõèðóóëàõ øààðäëàãàã¿é þì.
̺í õýðýãöýýíýýñ õàìààðàí äàâõàðãóóäûí çàðèìûã íü
äýëãýöýíä ãàðãàæ, çàðèìûã íü õàðàãäàõã¿é áîëãîõ, ìºí çàñâàð
õèéõ áîëîìæã¿éãýýð öîîæëîõ ãýõ ìýòýýð àøèãëàõ áîëîìæòîé.
AutoCAD ïðîãðàìä øèíýýð ôàéë íýýõýä 0 ãýñýí
äàâõàðãà ¿¿ññýí áàéäàã. Ýíý äàâõàðãûí íýðèéã ººð÷ëºõ, óñòãàõ
áîëîìæã¿é áàéäàã áºãººä øèíýýð äàâõàðãà ¿¿ñãýýã¿é
òîõèîëäîëä á¿õ îáúåêò 0 äàâõàðãà äýýð çóðàãäàíà.
 Format menu: Layer
Command line: Layer
Êîìàíäûã ºãºõºä Layer Properties Manager õàðèëöàõ öîíõ ãàðíà.
New-Øèíýýð äàâõàðãà ¿¿ñãýíý.
Current-Òýìäýãëýãäñýí äàâõàðãûã èäýâõæ¿¿ëíý.
Delete-Òýìäýãëýãäñýí äàâõàðãûã óñòãàíà.
On/Off-Äàâõàðãûã àñààæ, óíòðààõ áóþó øààðäëàãàã¿é äàâõàðãûã
äýëãýöýíä õàðàãäàõã¿é áîëãîæ, õýðýãöýýòýé ¿åä íü äàõèí
ãàðãàäàã.
Freeze-Ýíý êîìàíäûã äàâõàðãóóäûã õºë人õºä àøèãëàäàã.
Äàâõàðãóóäûã õºë人ñíººð óã äàâõàðãà äýýð àðèëãàõ, óñòãàõ
¿éëäýë õèéãäýõã¿é áîëíî.
Lock-ªºð÷ëºëò õèéõ áîëîìæã¿éãýýð äàâõàðãàä õàìãààëàëò
õèéíý.
Color-Òóõàéí äàâõàðãà äýýð çóðàãäàõ îáúåêòûí ºíãèéã ñîíãîíî.
Linetype-Ýíä äàâõàðãóóäûã çóðàõ øóãàìûí òºðëèéã òîãòîîíî.
Ãàð÷ èðýõ õàðèëöàõ öîíõíû Load êîìàíäààð øóãàìûí
òºðë¿¿äèéí æàãñààëòûã ãàðãàæ, õýðýãöýýòýé øóãàìûí òºðëèéã
ñîíãîîä ÎÊ êîìàíäûã ñîíãîíî.
Lineweight-Øóãàìûí ºðãºíèéã òîõèðóóëíà. Ãàð÷ èðýõ õàðèëöàõ
öîíõíîîñ øóãàìûí ºðãºíèé õýìæýýã ñîíãîíî.
Plot style-Äàâõàðãûí õýâëýõ çàãâàðûã ñîíãîíî. ¯¿íèé òóëä
óðüä÷èëàí õýâëýõ çàãâàðóóäûã áýëäñýí áàéíà.
Plot-Õýâëýãäýõ ýñýõèéã òîõèðóóëíà.
 1 2

3
1-ºí㺠ñîíãîõ õàðèëöàõ öîíõ
2-Øóãàìûí òºðºë ñîíãîõ õàðèëöàõ öîíõ
3-Øóãàìûí ºðãºí ñîíãîõ õàðèëöàõ öîíõ
 Çóðãèéí õàâòãàéí ò¿âøèí
Elevation. Çóðàãëàë ÿâàãäàõ õàâòãàéí õýâòýý áóþó
Õί õàâòãàéãààñ àëñëàãäñàí çàéã çóðãèéí ò¿âøèí ãýæ
íýðëýäýã. Ýíý íü 2 õýìæýýñò çóðãèéí ¿åä áàðàã
õýðýãëýäýãã¿é. Õàðèí 3 õýìæýýñò çóðàã çóðàõ ¿åä ýíý
êîìàíäûã õýðýãëýõ çàéëøã¿é øààðäëàãà ãàðäàã.

Çóçààí
Tickness. Îáúåêòèéí çóçààí ãýäýã íü òýäãýýðèéí Z
òýíõëýãèéí äàãóó ñóíàñàí õýìæýý þì. Ýíý õýìæýý ýåðýã
áàéâàë îáúåêò çóðãèéí õàâòãàéãààñ äýýøýý, ñºðºã
áàéâàë äîîøîî ñóíàñàí áàéäàëòàé çóðàãäàíà. Õýðâýý
çóçààíûã óðüä÷èëàí ºãººã¿é áîë îáúåêòóóäûí çóçààí
òýãòýé òýíö¿¿ áàéõààð òîîöíî.
 Modify öýñ

Îð÷èí ¿åä çóðàã òºñëèéí àâòîìàò ñèñòåì

àøèãëàõ áîëñîí ãîë çîðèëãûí íýã íü íýãýíò çóðñàí
çóðãàà àøèãëàí ò¿¿íèéãýý çàñâàðëàí ººð îáúåêò
¿¿ñãýõ, øèíý äèçàéí ãàðãàæ àâàõ, îëøðóóëàí
õóâèëàõ çýðýã àæèëáàðóóäûã áîãèíî õóãàöààíä,
÷àíàðûí ºíäºð ò¿âøèíä õèéõ ÿâäàë þì. Ýíý
çîðèëãîîð AutoCAD ñèñòåìä Modify öýñèéí á¿ëýã
êîìàíäóóäûã ºðãºíººð õýðýãëýäýã.
 Erase êîìàíä

Erase êîìàíäûã àøèãëàí çóðãààñ áóðóó çóðàãäñàí

îáúåêò, áàéãóóëàëòûí øóãàìóóä ãýõ ìýò îáúåêòóóäûã àðèëãàíà.
Êîìàíä ºãñºíèé äàðàà àðèëãàõ îáúåêòîî ñîíãîíî.
Erase ↵
Îáúåêòîî ñîíãîíî ↵

Ñîðó êîìàíä

Ñîðó êîìàíäààð çóðàã äýýðõ îáúåêòûã ºãºãäñºí

÷èãëýëèéí äàãóó õóóëíà. Ýõëýýä õóóëæ îëøðóóëàõ îáúåêòîî
ñîíãîîä, äàðàà íü òóëãóóð öýã (Base Point)-ýý ñîíãîíî. Ýíý öýãèéã
õààíà àâñàíààñ 纺ãäºõºä ¿¿ñ÷ áàéãàà îáúåêòûí áàéðëàëûã
纺ëòèéí ¿åä øóóä îíîâ÷òîé ñîíãîõ áîëîìæòîé áàéäàã.
Copy ↵
Îáúåêòîî ñîíãîíî ↵
Òóëãóóð öýãýý ñîíãîíî.
Áàéðëóóëàõ öýãýý ñîíãîíî.
 Mirror êîìàíä

Mirror (òîëèí õóâèðãàëò) êîìàíäààð îáúåêòûã òýãø õýìèéí

òýíõëýãòýé õàðüöàíãóéãààð õóóëæ, ýñâýë 纺æ áîëäîã. Çóðàã
òºñºëä òýãø õýìèéí òýíõëýãòýé îáúåêòóóä ºðãºí òîõèîëääîã.
Õóâèðãàëò õèéõ òýíõëýãèéã ò¿¿íèé äóðûí 2 öýãýýð òîäîðõîéëíî.
Mirror ↵
Îáúåêòîî ñîíãîíî ↵
Òýíõëýãèéí 1-ð öýãèéã ñîíãîíî ↵
Òýíõëýãèéí 2-ð öýãèéã ñîíãîíî ↵

Offset êîìàíä

Offset (îáúåêòûã ïàðàëëåëèàð 纺æ îëøðóóëàõ) êîìàíä íü

ñîíãîñîí îáúåêòûã ò¿¿íýýñ òîäîðõîé çàéä áàéðëàñàí òºñººòýé
îáúåêò áîëãîí ïàðàëëåëèàð 纺æ îëøðóóëíà.
Offset ↵
Ǻºõ çàéãàà ºãíº ↵ (ýñâýë äàéðàõ öýãèéã ñîíãîíî.
Èíãýõäýý Ò äýä êîìàíäû㠺㺺ä äàðàà íü äàéðàõ öýãýý ñîíãîíî)
Îáúåêòîî ñîíãîíî ↵
Ǻºõ ÷èãëýëýý ñîíãîæ, òýð òàëäàà îðøèõ äóðûí öýãèéã
ñîíãîíî.
 Array êîìàíä

Àrray (îáúåêòóóäûí ìàññèâ ¿¿ñãýõ) êîìàíäûí òóñëàìæòàéãààð

îáúåêòûã òîéðîã áîëîí òýãø ºíöºãò õýëáýðòýéãýýð äóðûí òîîãîîð
îëøðóóëàí õóóëæ áîëíî. Áàðèëãûí çóðàãò ººð õîîðîíäîî òîãòìîë
çàéòàé öîíõ, õààëãà çýðãèéã çóðàõäàà òýãø ºíöºãò ìàññèâ àøèãëàäàã.

Õàðèí ìàøèí
¿éëäâýðëýëèéí çóðàãò
àðààò äóãóé, äàìàð,
ãîë çýðãèéã òîéðîã
ìàññèâ àøèãëàí
õóðäàí áàéãóóëæ
áîëäîã.
Ìàññèâ ¿¿ñãýõ á¿õ
òîõèðóóëãà, ºãºãäëèéã
êîìàíäûí õàðèëöàõ
öîíõ àøèãëàí õèéäýã.
Òýãø ºíöºãò ìàññèâ

ªºð õîîðîíäîî èæèë çàéòàé ìºð, áàãàíà áîëæ áàéðëàñàí

îáúåêòóóäûã òýãø ºíöºãò ìàññèâ ãýíý. Òýãø ºíöºãò ìàññèâûã
çóðàõäàà äýä êîìàíä áîëîõ Rectangle êîìàíäûã àøèãëàäàã.
Êîìàíäûã ñîíãîí ìàññèâûí ìºð, áàãàíûí òîî, òýäãýýðèéí
õîîðîíäîõ çàéã ºãíº. ̺ð, áàãàíûí õîîðîíäîõ çàéã òóñ òóñàä íü
ºã÷ áîëîõîîñ ãàäíà òýäãýýðèéí õîîðîíä ¿¿ñ÷ áàéãàà äèàãîíàëèéí
óðòààð ìàññèâ ¿¿ñãýæ áîëäîã.

Òîéðîã õýëáýðèéí ìàññèâ

Îáúåêòûã òîéðãèéí äàãóó õóóëæ îëøðóóëàõäàà òîéðãèéí

òºâ áóþó òóéë öýã, õóâèëàõ òîî, ä¿¿ðãýõ ºíöºã (ýõíèé áà ñ¿¿ë÷èéí
îáúåêòûí õîîðíäîõ òºâ ºíöºã) çýðãèéã ºãíº.
Îáúåêòûã òîéðîã ìàññèâ ¿¿ñãýí îëøðóóëàõ 2 õýëáýð
áàéäàã. ¯¿íä:
1.Îëøðóóëæ áàéãàà îáúåêòîî òîéðãèéí òºâèéã òîéðîí
ýðãýñýí áàéõààð;
2.Îëøðóóëæ áàéãàà îáúåêò íü ýðãýæ õºäëºõã¿éãýýð òîéðîã
äàãàí îëøðóóëàãäàæ áàéõààð.
Array ↵ Array ↵
Rectangle Array-ã ñîíãîíî. Polar Array-ã ñîíãîíî.
Select object êîìàíäûã àâ÷ Select object êîìàíäûã àâ÷
îáúåêòîî ñîíãîíî. îáúåêòîî ñîíãîíî.
Row 4 Total number of items 10
Column 5 Center point-òºâ öýã
Row offset 25 êîìàíäûã àâ÷, ìàññèâûí
Column offset 30 òºâèéã ñîíãîíî.
Ok òîâ÷èéã äàðíà. Ok òîâ÷èéã äàðíà.
 Move êîìàíä

Move (îáúåêòûã øèíý áàéðëàëä 纺õ) êîìàíäààð íýã áóþó

õýä õýäýí îáúåêòûã íýã áàéðëàëààñ øààðäëàãàòàé áàéðëàëä
纺äºã.
Move ↵
C ↵ (Crossing-îáúåêò ñîíãîõ äýä êîìàíä)
Îáúåêòîî òýãø ºíöºãò ¿¿ñãýæ ñîíãîíî ↵
Òóëãóóð öýãèéã ñîíãîíî ↵
Ǻºæ áàéðëóóëàõ öýãèéã ñîíãîíî ↵

Rotate êîìàíä

Rotate (îáúåêòûã ýðã¿¿ëýõ) êîìàíäûã àøèãëàí îáúåêòóóäûã

ÿìàð íýã öýãèéã òîéðóóëàí ººðèéíõ íü îðøèõ õàâòãàéä ýðã¿¿ëæ
áîëäîã. Òóëãóóð öýãèéã îáúåêòûí òºâ òýíõëýã äýýð, ýñâýë çàõûí
àëü íýã öýã äýýð áàéõààð ñîíãîæ àâäàã.
Rotate ↵
Îáúåêòîî ñîíãîíî ↵
Òóëãóóð öýãýý ñîíãîíî
90 ↵ (ýðã¿¿ëýõ ºíöºã)
 Scale êîìàíä

Scale (ìàñøòàá ººð÷ëºõ) êîìàíäààð îáúåêòóóäûí õýìæýýã

òîäîðõîé õóâèàð èõýñãýæ, áàãàñãàäàã. Ìàñøòàáûí êîýôôèöèåíò íü
íýãýýñ áàãà áàéâàë îáúåêòûã áàãàñãàõ áà èõ áàéâàë òîìðóóëíà.
Ìàñøòàáûí êîýôôèöèåíòýýð
áàãàñãàõ
Scale ↵
Îáúåêòîî ñîíãîíî ↵
Òóëãóóð öýãèéã ñîíãîíî ↵
0.5 ↵ (Ìàñøòàáûí êîýô.)

Ìàñøòàáûã õàðüöàíãóé ºíäðººð

áàãàñãàõ
Scale ↵
Îáúåêòîî ñîíãîíî ↵
Òóëãóóð öýãèéã ñîíãîíî ↵
R ↵ (Reference)
100 ↵
80 ↵
 Stretch êîìàíä

Stretch (ýëåìåíò¿¿äèéã ñóíãàõ) êîìàíäûã çóðãèéí

ýëåìåíò¿¿äèéã òîäîðõîéëæ áàéãàà öýã¿¿äèéí áàéðëàëûã
ººð÷ëºõºä õýðýãëýäýã. Ýíý êîìàíä íü çóðãèéí ýëåìåíòýýñ õàìààð÷
纺õ, ñóíãàõ, àãøààõ çýðýã îëîí ¿éëäýë ã¿éöýòãýíý.
Çóðàãò ºðãºíèé áîëîí ºíäðèéí ÿìàð íýãýí õýìæýýíèé
àëäàà ãàðñàí ¿åä ò¿¿íèéã çàñàõäàà Stretch êîìàíäûã àøèãëàäàã.

Stretch ↵
C ↵ (Crossing-îáúåêò ñîíãîõ äýä
êîìàíä)
Îáúåêòîî òýãø ºíöºã ¿¿ñãýõ
çàìààð ñîíãîíî ↵
Òóëãóóð öýãèéã ñîíãîíî ↵
Õóëãàíàà ýãö äîîø ÷èðíý.
Áàéðëóóëàõ öýãýý ñîíãîíî. Ýñâýë
ñóíãàõ óðòàà ºãººä ↵
 Trim êîìàíä

Trim (îáúåêòóóäûã õÿçãààðëàí òàñàëæ àðèëãàõ) êîìàíäààð

îãòëîëöñîí õî¸ð ýëåìåíòèéí íýãèéã íºãººãººð íü õÿçãààðëàí
(îãòëîëöñîí öýãýýð) òàñàëæ àðèëãàíà.
Êîìàíäûã ºãñíèé äàðàà ýõëýýä òàñëàõ îáúåêòîî ñîíãîíî.
Äàðàà íü àðèëãàõ õýñãýý ñîíãîíî.
Àíõààðàõ ç¿éë:
1.Àëü îáúåêòîî õÿçãààð îáúåêòîîð ñîíãîõ âý ãýäãýý
îíîâ÷òîé ñîíãîõ;
2.Õÿçãààðëàã÷ îáúåêò òàñëàõ îáúåêòòîé çààâàë îãòëîëöñîí
áàéõ;
3.Òîéðãèéã òàñëàõ ¿åä óã òîéðîã íü òàñëàõ îáúåêòóóäòàé
äîð õàÿæ õî¸ð öýãýýð îãòëîëöñîí áàéõ.

Trim ↵
Õÿçãààðëàã÷ îáúåêòîî
ñîíãîíî ↵
Òàñëàãäàõ îáúåêòîî
ñîíãîíî.
 Extend êîìàíä

Extend (îáúåêòûí òºãñãºëèéã ¿ðãýëæë¿¿ëýí òóëãàõ)

êîìàíäûã àëü íýã îáúåêòûã íºãºº îáúåêò õ¿ðòýë ¿ðãýëæë¿¿ëýõ
øààðäëàãàòàé ¿åä õýðýãëýíý.
Êîìàíäàà ºãñíèé äàðàà òóëàõ îáúåêòûã ñîíãîîä, äàðàà íü
¿ðãýëæë¿¿ëýõ îáúåêòûã ñîíãîíî. Õàðèí óðòàñãàõ îáúåêòûí
¿ðãýëæëýë íü òóëàõ îáúåêòîî çààâàë îãòëîõîîð áàéðëàñàí áàéõ
¸ñòîé.
Extend ↵
Òóëàõ îáúåêòîî ñîíãîíî ↵
¯ðãýëæë¿¿ýõ îáúåêòîî ñîíãîíî.
 Break êîìàíä

Break (ýëåìåíòèéã õýñýã÷ëýí àðèëãàõ) êîìàíäûã îáúåêòûã

á¿òíýýð íü áèø, ò¿¿íèé àëü íýã õýñãèéã íü òàñàëæ àðèëãàõàä
õýðýãëýíý.
Break ↵
Îáúåêòîî ñîíãîíî ↵
F ↵ (First)
1-ð öýãýý ñîíãîíî.
2-ð öýãýý ñîíãîíî.

Chamfer êîìàíä

Chamfer (øóëóóí ôàñê çóðàõ) êîìàíä íü øóëóóíóóäûã ººð

õîîðîíä íü õýð÷ìýýð õîëáîæ ôàñê çóðàõ êîìàíä þì. Õýð÷ì¿¿äèéã
õîëáîõ ôàñêûí õýìæýýã ºãºõ人 ºãñºí øóëóóíóóäûí îãòëîëöëûí
öýãýýñ ýõýëæ òîîëæ õýìæäýã.
Ò¿¿í÷ëýí øóëóóí ôàñê çóðàõäàà 1-ð øóëóóíû îãòëîëöëûí
öýãýýñ ýõëýõ çàé áîëîí 1-ð øóëóóíòàé ¿¿ñãýõ ºíö㺺ð íü áàéãóóëæ
áîëäîã.
Chamfer ↵ Chamfer ↵ Chamfer ↵
D ↵ (Distance) D ↵ (Distance) A ↵ (Angle)
40 ↵ 20 ↵ 20 ↵ (Çàé)
65 ↵ 20 ↵ 45 ↵ (ªíöºã)
1-ð øóëóóíàà ñîíãîíî. 1-ð øóëóóíàà ñîíãîíî. 1-ð øóëóóíàà ñîíãîíî.
2-ð øóëóóíàà ñîíãîíî. 2-ð øóëóóíàà ñîíãîíî. 2-ð øóëóóíàà ñîíãîíî.
 Fillet êîìàíä

Fillet (ãàäóóð äºë㺺í õîëáîõ) êîìàíäààð õýð÷èì, íóì,

òàõèð øóãàì çýðãèéã ºãºãäñºí ðàäèóñòàé íóìûí òóñëàìæòàéãààð
ãàäóóð äºë㺺í õîëáîíî. Fillet êîìàíäààð îáúåêòóóäûã äºë㺺í
õîëáîõîä òýäãýýðèéí èë¿¿ çóðààñíóóäûã øóóä àðèëãàäãààðàà
îíöëîãòîé.

Fillet ↵
R ↵ (Radius)
Ðàäèóñûí óòãàà
ºãíº ↵
1-ð îáúåêòîî
ñîíãîíî.
2-ð îáúåêòîî
ñîíãîíî.
 Text Style-Òåêñòèéí çàãâàð çîõèîõ
Text Style êîìàíäûã àøèãëàí òåêñòèéí çàãâàð
çîõèîæ, çàãâàðò çàñâàð õèéæ, çàãâàðóóäààñ ñîíãîí
èäýâõæ¿¿ëäýã.
AutoCAD ïðîãðàìä standart ãýñýí ãàíö òåêñòèéí
çàãâàð áàéäàã òóë õýðýãëýã÷ ººðèéí çàãâàðûã ¿¿ñãýæ
àøèãëàõ øààðäëàãà ãàðäàã. ¯¿íèé òóëä Style êîìàíäûã
àøèãëàíà.
Format menu: Text Style
Command Line: style
Êîìàíäûã ºãºõºä Text Style õàðèëöàõ öîíõ ãàð÷
èðíý. Õýðâýý êîìàíäàà –style ãýæ ºãñºí áîë êîìàíäûí
ìºðºíä òîõèðóóëãàà õèéäýã.
Çóðàãò òåêñòèéã ººð ººð ôîíäîîð, ìºí íýã
ôîíäîîð áîëîâ÷ ººð õýëáýðýýð áè÷èõ øààðäëàãà ãàðäàã.
Òèéìýýñ óðüä÷èëàí òåêñòèéí õýä õýäýí çàãâàð ¿¿ñãýñýí
áàéõ íü òîõèðîìæòîé.
Text Style õàðèëöàõ öîíõ
 Øèíýýð çàãâàð ¿¿ñãýõ ãýæ áàéãàà áîë Text Style
õàðèëöàõ öîíõíîîñ New êîìàíäûã ñîíãîíî. New Text
Style õàðèëöàõ öîíõíû Style Name öîíõîíä øèíýýð ¿¿ñãýõ
çàãâàðûí íýðèéã îðóóëààä ÎÊ òîâ÷èéã äàðíà.
Font name-áè÷èãëýëèéí
ôîíäûã ñîíãîíî.
Font style-Áè÷èãëýëèéí
çàãâàðûã ñîíãîíî.

Height-Òýìäýãòèéí ºíäºð
Upside Down-Óðóó õàðàõ ýñýõ
Backwards-Áàðóóíààñ ç¿¿í òèéø áè÷èãäýõ ýñýõ
Vertical-Äýýðýýñ äîîø íü öóâðóóëæ áè÷èõ ýñýõ
Width Factor-Òýìäýãòèéã øàõàõ (1-ýýñ áàãà), ñóíãàõ (1-ýýñ
èõ) òîîí óòãûã îðóóëíà.
Oblique Angle-Òýìäýãòèéí íàëàõ ºíöºã. ªíöãèéí òýìäýã
ýåðýã áîë áàðóóí òèéø, ñºðºã áîë ç¿¿í òèéø íàëíà.
 Íýã ìºðò òåêñò áè÷èõ

Text êîìàíäûã àøèãëàí çºâõºí íýã çàãâàð äýýð íýã

íýã ìºðººð òåêñò áè÷íý. ̺ð òóñ á¿ð òóñäàà íýã îáúåêò
áîëîõ áà Enter äàðæ äàðààãèéí ìºðºíä øèëæäýã.
Draw menu: Text-Single Line Text
Command Line: text
Text êîìàíäûã ºãñíèé äàðàà êîìàíäûí ìºðºíä
äàðààõ ìýäýýëýë ãàðàõ áºãººä ýíäýýñ òåêñòèéí
õýëáýðèéã ñîíãîíî.
Specify start point of text or [Justify/Style]:
Ýõëýýä áè÷èæ ýõëýõ öýãýý äýëãýöýíä äýýð ñîíãîíî.
Òåêñòèéí ºíä𺺠ºãíº.
Òåêñòèéí ìºð õýâòýý òýíõëýãòýé ¿¿ñãýõ ºíöãèéã ºãíº.
Òåêñòýý áè÷íý.
 Justify êîìàíäûã àâñíààð öààø äàõèí õýä õýäýí
äýä êîìàíä ãàðíà.

Align (A)-ªãñºí 2 öýãèéí õîîðîíä òåêñòèéã çýðýãö¿¿ëíý.

Fit (F)-Çýðýãö¿¿ëýõ 2 öýã, òåêñòèéí ºíäðèéã îðóóëíà.
Center (C)
Middle (M)
Right (R)
TL-Top Left
TC-Top Center Align ñîíãîëò
TR-Top Right
ML-Middle Left
MC-Middle Right
MR-Middle Center
Fit ñîíãîëò
BL-Bottom Left
BC-Bottom Center
BR-Bottom Right
 Îëîí ìºðò òåêñò áè÷èõ
Mtext êîìàíäààð çààæ ºãñºí òýãø ºíöºãòºä
áàãòààí ïàðàãðàô áè÷èæ áîëíî. Mtext êîìàíäààð
¿¿ñãýñýí òåêñò íü íýã îáúåêò áîëíî.
Draw menu: Text-Multiline Text
Command Line: mtext
 Çóðàãò õýìæýýñ òàâèõ

Linear-øóãàìàí õýìæýý òàâèõ

Aligned-íàëóó áàéðëàñàí õýìæýý òàâèõ
Arc Length-íóìûí óðò
Dimordinate-öýãèéí êîîðäèíàò òàâèõ
Radius-òîéðîã áîëîí íóìûí ðàäèàë õýìæýýã òàâèõ
Jogged-òîéðîã áîëîí íóìûí ðàäèàë õýìæýýã òàâèõ
Diameter-òîéðîã áîëîí íóìûí ãîë÷ûí õýìæýýã òàâèõ
Angular-ºíöãèéí õýìæýýñ òàâèõ
Quick Dimension-õýä õýäýí îáúåêòîä íýãýí çýðýã õýìæýýñ òàâèõ
Baseline-íýã ýõòýé ºíöãºí áîëîí øóãàìàí õýìæýýñ¿¿ä òàâèõ
Continue-¿ðãýëæèëñýí õýìæýýñ òàâèõ
Quick Leader-òàéëáàð òàâèõ
Õýìæýýñ
òàâüñàí
áàéäàë
 Õýìæýýñèéí çàãâàð çîõèîõ
Format menu: Dimension Style
Command Line: dimstyle
 Set Current-òóõàéí çàãâàðûã èäýâõòýé çàãâàð
áîëãîõ
New-øèíý çàãâàð çîõèîõ
Modify-çàãâàðò ººð÷ëºëò îðóóëàõ
Override-ñîíãîñîí çàãâàð äýý𠺺ð÷ëºëò îðóóëæ,
äýä çàãâàð ¿¿ñãýõ
Compare-çàãâàðóóäûã õîîðîíä íü æèøèõ
New, Modify, Override ñîíãîëòóóäûã õèéõýä îëîí
õóóäàñò õàðèëöàõ öîíõ ãàð÷ èðíý.
Ýõíèé Lines õóóäñàíä õýìæýýñèéí øóãàìûí
òîõèðóóëãûã õèéíý.
Symbols and Arrows õóóäñàíä ñóìíû õýëáýð
õýìæýýã òîõèðóóëíà.
Text õóóäñàíä õýìæýýñèéí òåêñòèéí òîõèðóóëãûã
õèéíý.
Fit õýìæýýñèéí òåêñò áà ñóìíóóä òàëóóäûí õîîðîíä
áàãòàõã¿é òîõèîëäîëä ýíý õóóäñàíä òîõèðóóëãûã õèéíý.
Primary Units-õýìæýýñèéí òîîí íýãæòýé õîëáîîòîé
òîõèðóóëãûã õèéíý.
Modify Dimension Style õàðèëöàõ öîíõ
 Õàâòãàéí èçîìåòð ä¿ðñëýë
Îáúåêòûã áèåò áàéäëààð çóðàõàä çààâàë 3
õýìæýýñò çóðàã çóðàõ øààðäëàãàã¿é. Áèåòèéí õàâòãàéí
èçîìåòð ïðîåêö áàéãóóëñíààð òóõàéí áèåòèéã 3 õýìæýýñò
îðîí çàéä ä¿ðñëýí õàðóóëæ áîëíî.
Õàâòãàéí èçîìåòð ïðîåêö áàéãóóëàõàä çóðãèéí
ñèñòåìèéã èçîìåòðèéí ñèñòåìä øèëæ¿¿ëíý.
Snap ↵
S↵
I↵
10 ↵
Ýëëèïñ áàéãóóëàõ
Ellipse ↵
I↵
Һ⺺ ñîíãîíî ↵
F5 òîâ÷ äàðæ ýëëèïñèéí áàéðøëûã ººð÷èëíº.
Ðàäèóñàà ºãíº ↵
 Ãóðâàí õýìæýýñò çóðàã çóðàõ
Ãóðâàí õýìæýýñò öóë áèåò áîëîí ãàäàðãóóã
¿¿ñãýõýä Draw öýñíèé Surfaces áîëîí Solids êîìàíäûã
àøèãëàíà. Ýäãýýð êîìàíäóóäààð ãóðâàí õýìæýýñò
áèåò¿¿äèéã òºðºë á¿ðèéí ìàòåðèàë àøèãëàí áîäèò
áàéäàëòàé òºñòýé, ãýðýë ñ¿¿äýð õîñîëñîí çàãâàðûã
ä¿ðñýëæ áîëäîã.
 Ãåîìåòð áèåò¿¿ä
Draw öýñíèé Surfaces êîìàíäûí 3D Surfaces… äýä
êîìàíäààð êîíóñ, áºìáºëºã, ïèðàìèä ãýõ ìýò ñòàíäàðò
ãåîìåòð ãàäàðãóóíóóäûã áàéãóóëäàã. Ýíý êîìàíäûã
àâñíààð ñòàíäàðò ãàäàðãóóíóóäûã àãóóëñàí öîíõ ãàð÷
èðíý.
 Ïàðàëëåëåïèïåä
Box. Òýãø ºíöºãò ãàäàðãóó çóðàõàä õàìãèéí ãîë íü
ò¿¿íèé ºíöãèéí áàéðëàëûã çºâ ºãºõ õýðýãòýé. Ó÷èð íü
òýãø ºíöºãòèéí èðìýã¿¿äèéí óðòûã íü óã öýãòýé
õàðüöàíãóé òîãòîîäãîîñ ãàäíà Z òýíõëýãèéã òîéðóóëæ
ýðã¿¿ëýõ áààç öýã íü ìºí òóõàéí öýã áîëäîã.

Box ↵
Ýõëýõ öýãýý ºãíº.
120 ↵ (Length-óðò)
50 ↵ (Width-ºðãºí)
70 ↵ (Height-ºíäºð)
0 ↵ (Z òýíõëýãèéí
òîéðîí ýðãýæ áàéðëàõ
ºíöºã)
Òýãø ºíöºãòèéí óðòûã ºãñíèé äàðàà Ñ äýä êîìàíä
ºãâºë øóóä êóá çóðàãääàã.
 Øààíòàã
Wedge. Ýíý êîìàíäààð ºãºãäñºí ºíöãèéí ýñðýã
îðøèõ èðìýã¿¿äèéí ºíäºð íü òýãòýé òýíö¿¿ áàéõ øààíòàã
õýëáýðèéí ä¿ðñèéã áàéãóóëíà.

Wedge ↵
Ýõëýõ öýãýý ºãíº.
120 ↵ (Length-óðò)
50 ↵ (Width-ºðãºí)
70 ↵ (Height-ºíäºð)
0 ↵ (Z òýíõëýãèéí
òîéðîí ýðãýæ áàéðëàõ
ºíöºã)
 Ïèðàìèä
Pyramid. Ýíý êîìàíäààð ãóðàâ áîëîí äºðâºí
ºíöºãò ñóóðüòàé ïèðàìèä áàéãóóëàõ áîëîìæòîé. Ïèðàìèä
çóðàõààñ ºìíº ïèðàìèäûí ñóóðü, ºíäðèéã èëýðõèéëñýí
öýã¿¿äèéã ìýäñýí, ýñâýë øóãàìóóäûã óðüä÷èëàí çóðñàí
áàéâàë ïèðàìèä áàéãóóëàõàä õÿëáàð áàéäàã.
Êîìàíäûã ã¿éöýòãýõäýý äýëãýöèéí õàâòãàéã õàãàñ
ýðã¿¿ëñýí áàéäàëòàé õàðæ áàéãààä öýã¿¿äýý ñîíãîíî.
Á¿òýí ïèðàìèä çóðæ áîëîõîîñ ãàäíà îðîé íü
îãòëîãäñîí ïèðàìèä áàéãóóëæ áîëíî. ̺í Ridge äýä
êîìàíäûã ºã÷ õýð÷ìýýð õÿçãààðëàãäñàí íóðóóòàé ïèðàìèä
çóðæ áîëäîã.
Á¿òýí ïèðàìèä áàéãóóëàõäàà ñóóðèéí 3-ð öýãèéã
ºãñíèé äàðàà Ò áóþó Tetrahedra äýä êîìàíäûã ºãâºë
ãóðâàëæèí ñóóðüòàé ïèðàìèä çóðàãääàã.
Ïèðàìèäèéí ñóóðèéí 4-ð öýãèéã ºãñíèé äàðàà R
áóþó Ridge äýä êîìàíä ºãâºë õýð÷èì á¿õèé íóðóóòàé
ïèðàìèä çóðàãääàã.
Pyramid ↵ Pyramid ↵
0,0,0 ↵ (1-ð öýã) 0,0,0 ↵ (1-ð öýã)
80,0,0 ↵ (2-ð öýã) 80,0,0 ↵ (2-ð öýã)
80,80,0 ↵ (3-ð öýã) 80,80,0 ↵ (3-ð öýã)
0,80,0 ↵ (4-ð öýã) 0,80,0 ↵ (4-ð öýã)
40,40,100 ↵ (Îðîéí öýã) Ò ↵ (Òîð)
20,20,80 ↵ (Îðîéí 1-ð öýã)
60,20,80 ↵ (Îðîéí 2-ð öýã)
60,60,80 ↵ (Îðîéí 3-ð öýã)
20,60,80 ↵ (Îðîéí 4-ð öýã)
 Êîíóñ
Cone. Îãòëîãäñîí, á¿òýí êîíóñûã òýäãýýðèéí ñóóðü
áà îðîéí òîéðãèéí ðàäèóñ (äèàìåòð) áîëîí êîíóñûí
ºíäðèéã àøèãëàí áàéãóóëäàã. Êîíóñûã çóðàõäàà ò¿¿íèé
áàéãóóëàã÷ õàæóó èðìýã¿¿äèéí òîîã óðüä÷èëàí ºã÷
áîëäîã.
Cone ↵
Ñóóðèéí òºâèéã ºãíº.
40 ↵ (ñóóðèéí òîéðãèéí ðàäèóñ)
0 ↵ (îðîéí òîéðãèéí ðàäèóñ)
80 ↵ (ºíäºð)
20 ↵ (Áàéãóóëàã÷èéí òîî) Cone ↵
Ñóóðèéí òºâèéã ºãíº.
40 ↵ (ñóóðèéí òîéðãèéí
ðàäèóñ)
10 ↵ (îðîéí òîéðãèéí
ðàäèóñ)
80 ↵ (ºíäºð)
20 ↵ (Áàéãóóëàã÷èéí òîî)
 Áºìáºëºã, õàãàñ áºìáºëºã
Sphere, Dome, Dish. Ýäãýýð êîìàíäóóäààð
áºìáºëºã (Sphere), äîîøîî õàðñàí (Dome), äýýøýý
õàðñàí (Dish) õàãàñ áºìáºëã¿¿äèéã ò¿¿íèé òºâ, ðàäèóñ
(äèàìåòð)-èéí òóñëàìæòàéãààð áàéãóóëíà.
̺í áºìáºëã¿¿äèéã ¿¿ñãýõ áàéãóóëàã÷ áîëîõ
óðòðàã, ºðãºðãèéí òîîã óðüä÷èëàí ºã÷ áîëíî.

Sphere ↵
Òºâèéã ñîíãîíî.
60 ↵ (áºìáºðöãèéí ðàäèóñ)
20 ↵ (óðòðàãèéí òîî)
20 ↵ (ºðãºðãèéí òîî)
Dish (Dome) ↵
Òºâèéã ñîíãîíî.
60 ↵ (áºìáºðöãèéí ðàäèóñ)
20 ↵ (óðòðàãèéí òîî)
20 ↵ (ºðãºðãèéí òîî)
 Öàãèðàã õîîëîé (òîîð)
Torus. Òîéðîã ººðèéíõºº õàâòãàéä îðøèõ
òýíõëýãèéã òîéð÷ ýðãýõýä ¿¿ñýõ áèåèéã öàãèðàã õîîëîé
(òîîð) ãýíý. Òîîðûã ò¿¿íèé òºâ áà òîéðãèéí äèàìåòð
(ðàäèóñ)-ýýð áàéãóóëäàã.
Òîîð áà òîéðãèéí äèàìåòðèéã àëäààòàé ºãâºë
ñèñòåì Tube diameter cannot exceed torus radius áóþó
Òîéðãèéí äèàìåòð òîîðûí ðàäèóñààñ èë¿¿ áàéæ
áîëîõã¿é ãýñýí ìýäýýëýë ºã÷ äýýðõè õýìæýýñ¿¿äèéã
äàõèí îðóóëàõûã øààðäàíà.
Torus ↵
Òîéðãèéí òºâèéã ñîíãîíî.
75 ↵ (òîîðûí äèàìåòð)
20 ↵ (òîéðãèéí ðàäèóñ)
20 ↵ (òîéðãèéí äàãóóõ
áàéãóóëàã÷èéí òîî)
20 ↵ (òîîðûí äàãóóõ
áàéãóóëàã÷èéí òîî)
 Øèëæèëòèéí áèå
Extrude. Áèåòèéã áàéãóóëàõûí òóëä òóõàéí áèåòèéã
¿¿ñãýõ 2 õýìæýýñò ä¿ðñ áóþó 3 õýìæýýñò îáúåêòûí íýã
òàë, áèò¿¿ ïîëèëàéí, îëîí òàëò, òîéðîã, ýëëèïñ, ñïëàéí,
öàãèðàã, áèò¿¿ õ¿ðýýí¿¿ä áàéãóóëæ, Boundary êîìàíäààð
áèò¿¿ ìóæ ¿¿ñãýñýí áàéõ øààðäëàãàòàé.
Õºíäëºí îãòëîë íü æèãä áàãàñàõ áîëîí èõñýõ áèåò
¿¿ñãýõäýý áèåòèéí ºíäðèéã îðóóëñíû äàðàà õóìèõ áîëîí
òýëýõ ºíöãèéí õýìæýý (+900…-900)-ã ºãíº.

Extrude ↵
Îáúåêòîî ñîíãîíî.
Ñóíãàõ óðò ↵
Õóìèõ ýñâýë òýëýõ ºíöºã ↵
 Ýðãýëòèéí áèåò çóðàõ
Revolve. Ýðãýëòèéí áèåò ¿¿ñãýõèéí òóëä ò¿¿íèé
áàéãóóëàã÷ 2 õýìæýýñò ä¿ðñ áîëîí ýðãýëòèéí òýíõëýãèéã
íü çóðñàí áàéõ øààðäëàãàòàé. ̺í áàéãóóëàã÷ ä¿ðñèéã
Boundary êîìàíäààð áèò¿¿ ìóæ áîëãîñîí áàéíà. Õàðèí
áëîê àãóóëñàí îáúåêòèéí ýðãýëòèéí áèåèéã ¿¿ñãýõ
áîëîìæã¿é.
Ýðãýëòèéí áèåò ¿¿ñãýõäýý ò¿¿íèé ýðãýæ
áàéãóóëàãäàõ ºíöãèéã øààðäëàãàòàé õýìæýýãýýð ºã÷
áîëäîã.

Revolve ↵
Îáúåêòîî ñîíãîíî.
Ýðãýëòèéí òýíõëýãèéí
äóðûí 1-ð öýãèéã ñîíãîíî.
Ýðãýëòèéí òýíõëýãèéí
äóðûí 2-ð öýãèéã ñîíãîíî.
Áèåò ýðãýæ áàéãóóëàãäàõ
ºíöºã ↵
 Ãóðâàí õýìæýýñò òàõèð øóãàì ¿¿ñãýõ
3DPoly (3d Polyline). 3dpoly ↵
Ãóðâàí õýìæýýñò 0,0,0 ↵
òàõèð øóãàì õî¸ð 20,0,0 ↵
õýìæýýñò òàõèð 20,20,0 ↵
øóãàìààñ ÿëãààòàé íü 0,20,5 ↵
á¿õ ñåãìåíò¿¿ä íü 0,0,5 ↵
õýð÷èì áàéíà. 20,0,5 ↵
Áàéãóóëàõ äàðààëàë 20,20,5 ↵
íü õî¸ð õýìæýýñò 0,20,10 ↵
òàõèð øóãàìòàé àäèë, 0,0,10 ↵
îðîéí áàéðëàëûã 20,0,10 ↵
òîäîðõîéëîõîä Z 20,20,10 ↵
êîîðäèíàòûã íýìæ 0,20,15 ↵
ºãíº. 0,0,15 ↵
Öýãèéí óòãûã áóðóó 20,0,15 ↵
ºãñºí áîë U (Undo) 20,20,15 ↵
êîìàíäààð áóöààíà. 0,20,20 ↵
C↵
 ׺뺺ò õýëáýðèéí 3 õýìæýýñò òîð ¿¿ñãýõ
3dmesh. Ýíý êîìàíäààð
ñòàíäàðòûí áèø, õîòãîð ã¿äãýðòýé
ãàäàðãóóã áàéãóóëäàã.
Áàéãóóëàãäàõ ãàäàðãóó íü MxN (M
íü Õ-èéí äàãóó, N íü ¯-èéí äàãóóõ
ãàäàðãóó ¿¿ñãýã÷ áàéãóóëàã÷
öýãèéí òîî) õýìæýýñò ìàòðèö
ìàÿãààð áàéðëàõ îðéíóóäûã
õîëáîñîí 4-í ºíöºãòèéí íýãäýë
áàéäàëòàé áàéíà. Ìàòðèöûí ìºð,
áàãàíûí òîîã îëîí áàéëãàõàä
ãàäàðãóóãèéí íàðèéâ÷ëàë ñàéæðàõ
áîëîâ÷ á¿õ îðîéí êîîðäèíàòóóäûã
íýã á¿ð÷ëýí ºãºõ íü ìàø èõ
õóãàöàà çàðöóóëäàã.
Pedit êîìàíäûã àøèãëàí
áèò¿¿ òîð áîëãîæ áîëäîã.
3dmesh ↵
4↵
3↵
Îðîé (0,0): 50,50,60
Îðîé (0,1): 55,70,60
Îðîé (0,2): 60,90,55
Îðîé (1,0): 70,55,55
Îðîé (1,1): 75,75,45
Îðîé (1,2): 80,95,50
Îðîé (2,0): 90,50,50
Îðîé (2,1): 95,70,40
Îðîé (2,2): 100,95,45
Îðîé (3,0): 120,45,40
Îðîé (3,1): 130,65,50
Îðîé (3,2): 140,100,60
3dmesh ↵
4↵
3↵
Îðîé (0,0): 10,1, 3
Îðîé (0,1): 10, 5, 5
Îðîé (0,2): 10,10, 3
Îðîé (1,0): 15,1, 0
Îðîé (1,1): 15, 5, 0
Îðîé (1,2): 15,10, 0
Îðîé (2,0): 20,1, 0
Îðîé (2,1): 20, 5, -1
Îðîé (2,2): 20,10 ,0
Îðîé (3,0): 25,1, 0
Îðîé (3,1): 25, 5, 0
Îðîé (3,2): 25,10, 0
 Ýðãýëòèéí ãàäàðãóó ¿¿ñãýõ
Revsurf (Revolved Surface) êîìàíäààð õýð÷èì,
òîéðîã, íóì, ýëëèïñ, ïîëèëàéí, ñïëàéí, öàãèðàã îáúåêòèéã
òýíõëýã òîéðóóëàí ýðã¿¿ëæ ýðãýëòèéí ãàäàðãóó ¿¿ñãýíý.
Áàéãóóëàã÷ ìóðóé ýðãýëòèéí òýíõëýãèéã òîäîðõîé ºíö㺺ð
òîéð÷ ýðãýõýä ¿¿ñýõ ãàäàðãóóã ýðãýëòèéí ãàäàðãóó ãýíý.

Revsurf ↵
Áàéãóóëàã÷ ìóðóé (øóãàì)-ã ñîíãîíî.
Ýðãýëòèéí òýíõëýãèéã ñîíãîíî.
Ýõëýëèéí ºíöãèéí õýìæýýã ºãíº.
Òîéðîõ ºíöãèéí õýìæýýã ºãíº.
Surftab1, Surftab2 êîìàíäààð õýâòýý áîëîí áîñîî
áàéãóóëàã÷èéí òîîã çààæ ºãíº.
Revsurf ↵ Revsurf ↵
Áàéãóóëàã÷ øóãàìàà ñîíãîíî. Áàéãóóëàã÷ øóãàì
Ýðãýëòèéí òýíõëýãýý ñîíãîíî. Ýðãýëòèéí òýíõëýã
0 ↵ (Ãàäàðãóó ¿¿ñ÷ ýõëýõ ºíöºã) 0↵
360 ↵ (Ãàäàðãóó ¿¿ñãýõ òîéðîã 360 ↵
ºíöºã)
 Øèëæèëòèéí ãàäàðãóó ¿¿ñãýõ
Tabsurf (Tabulated Surface) êîìàíäààð îáúåêò
òîäîðõîé âåêòîðûí äàãóó øèëæèõýä ¿¿ñýõ ãàäàðãóóã
áàéãóóëíà. Áàéãóóëàã÷ ãýæ íýðëýãäýõ ÿìàð íýã ìóðóé
÷èãë¿¿ëýã÷ øóãàìûí äàãóó øèëæèõýä ¿¿ñýõ ãàäàðãóóã
øèëæèëòèéí ãàäàðãóó ãýäýã.
Øèëæèëòèéí âåêòîð íü óðüä íü çóðàãò ä¿ðñëýãäñýí
áàéõ øààðäëàãàòàé áºãººä ò¿¿íèéã ýõëýëèéí öýãò àëü
áîëîõ îéðõîí ñîíãîõ õýðýãòýé.
Áàéãóóëàã÷ ìóðóé íü õýð÷èì, íóì, òîéðîã, õî¸ð áà
ãóðâàí õýìæýýñò òàõèð øóãàì, ÷èãë¿¿ëýã÷ øóãàì íü
õýð÷èì, íóì, çàäãàé òàõèð øóãàì áàéæ áîëíî.
Ãàäàðãóóãèéí ÷èãë¿¿ëýã÷ýýð íóì áà òàõèð øóãàì àâñàí
¿åä øèëæèëòèéí âåêòîð íü ò¿¿íèé ýõëýë áà òºãñãºëèéã
õîëáîñîí õýð÷èì áîëíî.
Áàéãóóëàã÷ øóãàì ×èãë¿¿ëýã÷ øóãàì

Tabsurf ↵
Áàéãóóëàã÷ ìóðóéã ñîíãîíî.
×èãë¿¿ëýã÷ øóãàìûã ñîíãîíî.
 Õî¸ð ìóðóé áàéãóóëàã÷òàé ãàäàðãóó
Rulesurf (Ruled Surface). ªãñºí õî¸ð ìóðóéã
÷èãë¿¿ëýã÷ áîëãîí òýäãýýðèéí äàãóó áàéðëàñàí öýã¿¿äèéã
õîëáîõîä ¿¿ñýõ ãàäàðãóóã ýíý êîìàíäààð ä¿ðñýëíý.
Áàéãóóëàã÷ ìóðóéãààð öýã, õýð÷èì, íóì, òîéðîã
çýðãèéã ñîíãîæ áîëíî.
Rulesurf êîìàíäààð ãàäàðãóóã áàéãóóëàõäàà
äàðààõ ãóðâàí ç¿éëèéã àíõààðàõ õýðýãòýé.
1.Õî¸ð îáúåêòèéí àëü íýã íü áèò¿¿ áîë íºãºº íü çààâàë
áèò¿¿ áàéõ ¸ñòîé.
2.Õî¸ð îáúåêòèéí çºâõºí íýã íü öýã áàéíà.
3.Îáúåêòóóäûã ñîíãîñîí öýãò àëü îéðõîí áàéðëàõ
òºãñãºë¿¿äýýñ ýõëýí õîëáîäîã òóë ñîíãîõäîî ¿¿íèéã
àíõààðàõ ¸ñòîé.
Rulesurf ↵
1-ð ìóðóéã ñîíãîíî.
2-ð ìóðóéã ñîíãîíî.
 Õàøèãäñàí ãàäàðãóó ¿¿ñãýõ
Edgesurf (Edge Surface) êîìàíäààð áèò¿¿ðñýí 4
ìóðóé (øóëóóí áàéæ áîëíî)-ãààð õàøèãäñàí 3 õýìæýýñò
ãàäàðãóóã áàéãóóëíà. Ýíý ãàäàðãóóã áàéãóóëàõàä ãàäàðãóóã
¿¿ñãýã÷ öýã á¿ðèéí êîîðäèíàòûã ãàðààñ ºãºõ
øààðäëàãàã¿é áàéäàã.
Ãàäàðãóóã õàøèæ áàéãàà 4 îáúåêòèéã ñîíãîñíîîð
ãðàôèê ðåäàêòîð òýäãýýðýýñ á¿ðäýõ ãàäàðãóóãèéí
õýëáýðèéã àâòîìàòààð òîîöîîëæ áàéãóóëàëò õèéäýã.
 Ãóðâàí õýìæýýñò áèåò çàñâàðëàõ
Ãóðâàí õýìæýýñò áèåò õóâèðãàõ, çàñâàðëàõ
êîìàíäóóä Modify öýñíèé Solids Editing á¿ëýãò áàéðëàíà.

Union. Áèåò¿¿äèéã íýãòãýí íýã öóë áèåò ¿¿ñãýíý.

Áèåò¿¿äèéã íýãòãýñíýýð ò¿¿íèéã çàñâàðëàõ ¿éëäýë õèéõýä
õÿëáàð áîëäîã. Áèåòèéã íýâò öîîëñîí í¿õ ¿¿ñãýõ, áèåòèéã
á¿ðä¿¿ëýã÷ õýñã¿¿äèéã íýãýí çýðýã îãòëîõ çýðýã ¿éëäýë
õèéõýä òóõàéí áèåòèéí á¿ðä¿¿ëýã÷ õýñã¿¿äèéã íýãòãýñýí
áàéõ íü òîõèðîìæòîé áàéäàã.

Union ↵
1-ð áèåòèéã ñîíãîíî.
2-ð áèåòèéã ñîíãîíî.
Êîìàíäûí ºìíº Êîìàíäûí äàðàà
 Subtract êîìàíäààð 3 õýìæýýñò îáúåêòóóäûí
ÿëãàâðààñ öóë áèåò ¿¿ñãýíý.
Áèåò äýýð í¿õ ¿¿ñãýõ, òîäîðõîé õýñãèéã íü óõàæ
àâàõ çýðýã ¿éëäýë õèéõýä í¿õ áîëîí óõàõ õýñãèéí õýëáýð
ä¿ðñ, õýìæýýòýé àäèë áèåò ¿¿ñãýæ, ò¿¿íèéãýý ýõ áèåòýýñ
Subtract êîìàíäààð õàñíà.
Çàðèìäàà áèåòèéã õàñàõ ¿éëäýë õèéõ ¿åä õàñàõ
ãýæ áàéãàà áèåòèéã ýõ áèåòèéí ãàäíà õàâòãàéòàé èæèë
ò¿âøèíä àâñàíààñ áîëæ òýð õýñýãò õèéñâýð õàâòãàé ¿¿ñ÷,
ñ¿¿äýðëýæ õàðàõ ãîðèìä òîõèðîìæã¿é áàéäàë ¿¿ñãýíý.
¯¿íýýñ ñýðãèéëýí áèåòèéã õàñàõäàà õàñàõ áèåòèéã ýõ
áèåòèéí ãàäíà òèéø áàãà çýðýã èë¿¿ õýìæýýãýýð èë¿¿ ãàð÷
áàéõààð çóðàõ õýðýãòýé áàéäàã.

Subtract ↵
Ýõ áèåèéã ñîíãîíî.
Õàñàõ áèåò¿¿äèéã ñîíãîíî.
 Êîìàíäûí äàðàà

Õàñàõ îáúåêò
Õàñàãäàõ îáúåêò

Êîìàíäûí
äàðàà
Õàñàõ îáúåêò
Õàñàãäàõ îáúåêò
 Intersect êîìàíäààð 3 õýìæýýñò îáúåêòóóäûí
îãòëîëöëîîñ öóë áèåò ¿¿ñãýíý.
Õî¸ð áèåòèéí îãòëîëöîëä ¿¿ñýõ áèå áàéãóóëàõ
øààðäëàãà çàðèì ¿åä ãàðäàã. Ýíý ¿åä ÷óõàì ÿìàð
õýëáýðòýé áèåýñ ÿìàð áèåèéã õàñ÷, äóíäààñ íü
õýðýãöýýòýé áèåý ¿¿ñãýõ âý ãýäãèéã øèéäýõ õýðýãòýé þì.

Intersect ↵
1-ð áèåòèéã ñîíãîíî.
2-ð áèåòèéã ñîíãîíî.
 Extrude Faces êîìàíäààð áèåèéí òàëóóäûí
øóãàìàí õýìæýýã íü ººð÷èëíº.
Ñîíãîñîí òàëûã ñóíãàõ øààðäëàãàòàé áîë ñóíãàõ
óðòûí õýìæýýã íü ýåðýã òîîãîîð ºãíº. Õàðèí òàëûã íü
àãøààæ, õýìæýýã íü áàãàñãàõ øààðäëàãàòàé áîë áàãàñãàõ
õýìæýýã õàñàõ òýìäýãòýé ºãíº. Ñóíãàõ áîëîí àãøààõ
õýìæýýã ºãñíèé äàðàà òóõàéí òàëûã ãàäàãø áîëîí äîòîãø
íàëàõ ºíöãèéí õýìæýýã ºã÷ áîëíî. Ò¿¿íýýñ ãàäíà ýíý
êîìàíäààð òàëóóäûã, ºãºãäñºí ìóðóé áîëîí øóëóóí
øóãàìàí ÷èãë¿¿ëýã÷èéí äàãóó ¿ðãýëæë¿¿ëýí ñóíãàæ
áîëíî.
Ñîíãîëò:
Undo-ñ¿¿ëèéí ñîíãîëòîîñ áóöàõ;
Remove-ñîíãîëòîîñ õàñàõ ãîðèìä øèëæèõ;
Add-ñîíãîëòîíä íýìýõ ãîðèìä øèëæèõ;
All-á¿õ òàëóóäûã ñîíãîíî.
 Äýýø 40 íýãæýýð
Äýýø 40 Äýýø 40 ñóíàæ, 200 òýëñýí
íýãæýýð íýãæýýð ñóíàæ,
ñóíàñàí 200 õóìèñàí
Á¿õ òàë íü
òýíö¿¿ êóá

Äîîø 40
íýãæýýð
áàãàññàí Äîîøîî 40 ×èãë¿¿ëýã÷èéí
íýãæýýð àãøèæ, äàãóó ñóíàñàí
200 õóìèñàí
 Move Faces êîìàíäààð ñîíãîñîí òàëûã
øààðäëàãàòàé õýìæýýãýýð 纺íº.
Ýíý êîìàíäûã àøèãëàõ ¿åä õýìæýýã çààâàë òîîí
óòãààð ºãºëã¿éãýýð òóëãóóð öýã ñîíãîæ ºãººä, ò¿¿íýýñ
ýõëýí òîäîðõîé çàéä îðøèõ öýãèéã ñîíãîõ çàìààð
纺ëòèéã “öýãýýñ öýãèéí õîîðîíä” õèéæ áîëíî.

Solidedit ↵
F ↵ (Face)
M ↵ (Move)
Òàëàà ñîíãîíî.
Òóëãóóð öýãèéã ñîíãîíî.
50 ↵
 Offset Faces êîìàíäààð áèåèéí ñîíãîñîí òàëûã
øààðäëàãàòàé õýìæýýãýýð ïàðàëëåëèàð 纺íº.
Ýíý êîìàíäûã èõýâ÷ëýí öèëèíäð áîëîí áºìáºðöºã
áèåèéí õýìæýýã çàñâàðëàõàä àøèãëàäàã.

Solidedit ↵
F ↵ (Face)
O ↵ (Offset)
Òàëàà ñîíãîíî ↵
20 (-20) ↵
 Delete Faces. Áèåòèéí äóãóé áîëîí øóëóóí
ôàñêòàé èðìýã¿¿äèéã ãðàôèê ðåäàêòîð “òàë” ãýæ ¿çäýã.
Ýäãýýð èðìýã õýñã¿¿äèéí õýìæýýã íü ººð÷ëºõ,
çàñâàðëàõûí òóëä ôàñêûã íü óñòãàõ õýðýãòýé áàéäàã.
Ôàñê òàòñàí èðìýã¿¿äèéã Delete Faces êîìàíäààð
óñòãàíà.

Solidedit ↵
F ↵ (Face)
D ↵ (Delete)
Èðìýãýý ñîíãîíî.
 Rotate Faces. Áèåèéí ñîíãîñîí òàëûã ýðãýëòèéí
òýíõëýã òîéðóóëàí øààðäëàãàòàé ºíö㺺ð ýðã¿¿ëíý.
Ýðãýëòèéí òýíõëýã ñîíãîõäîî õýä õýäýí àðãà õýðýãëýæ
áîëíî. Èõýâ÷ëýí òóõàéí áèåèéí ýðã¿¿ëýõ ãýæ áàéãàà
òàëòàé õàðüöàíãóé 2 öýãýýð ýðãýëòèéí òýíõëýã ñîíãîí
àâàõ íü àøèãòàé áàéäàã. Ýðãýëòèéí ºíöãèéí ýåðýã óòãà íü
íàð áóðóó, ñºðºã óòãà íü íàð çºâ ýðãýëò õèéäãèéã àíõààðàõ
õýðýãòýé.

Solidedit ↵
F ↵ (Face)
R ↵ (Rotate)
Òàëàà ñîíãîíî.
Ýðãýëòèéí òýõëýãèéí 1-ð
öýãèéã ñîíãîíî.
Ýðãýëòèéí òýõëýãèéí 2-ð
öýãèéã ñîíãîíî.
30 (45) ↵ (ýðã¿¿ëýõ ºíöºã)
 Taper Faces êîìàíäààð áèåèéí ñîíãîñîí òàëûã
òîäîðõîé ÷èãëýëä õóìèõ áîëîí òýëäýã.
ªºð÷ëºëò õèéõ ÷èãëýëèéã 2 öýãýýð ñîíãîæ
òîäîðõîéëîõ áºãººä ýõíèé öýãèéã ÷èãëýëèéí õààíà
àâñàíààñ õóìèõ áîëîí òýëýõ ¿éëäýë õèéãäýíý.

Solidedit ↵
F ↵ (Face)
T ↵ (Taper)
Òàëàà ñîíãîíî.
×èãëýëèéí äàãóóõ 1-ð
öýãèéã ñîíãîíî.
×èãëýëèéí äàãóóõ 2-ð
öýãèéã ñîíãîíî.
30 ↵ (òýëýõ áà õóìèõ ºíöºã)
 Copy Faces êîìàíäààð áèåèéã á¿õýëä íü áèø
çºâõºí ñîíãîñîí òàëûã 纺æ, øèíý áàéðëàëä õóóëíà.
Áèåèéí äýëãýýñ áàéãóóëàõ ¿åä ýíý ¿éëäëèéã õèéõ
øààðäëàãà ãàðäàã.

Solidedit ↵
F ↵ (Face)
C ↵ (Copy)
Òàëàà ñîíãîíî.
Òóëãóóð öýãèéã ñîíãîíî.
Ǻºæ áàéðëóóëàõ öýãèéã
ñîíãîíî.
 Color Faces êîìàíäààð áèåèéí ñîíãîñîí òàëûí
ºíãèéã ººð÷èëíº.
Áèåèéí ãàäàðãóóíóóäûã ººð õîîðîíä íü ñàéí
ÿëãàðóóëæ õàðàãäóóëàõ, ºí㺠¿çýìæèéã ñàéæðóóëàõ,
òóõàéí òàëûã îíöîëæ õàðóóëàõ çîðèëãîîð Color Faces
êîìàíäûã õýðýãëýíý.

Solidedit ↵
F ↵ (Face)
C ↵ (coLor)
Òàëàà ñîíãîíî.
ªíãºíèé õ¿ñíýãòýýñ
ºí㺺 ñîíãîíî, ýñâýë
ºíãºíèé êîäûã ºãíº.
 Ãóðâàí õýìæýýñò îáúåêòûã äýëãýöýíä
ä¿ðñëýí õàðàõ
Îáúåêòûã äýëãýöýíä ÿíç á¿ðèéí áàéäàëòàéãààð
ä¿ðñëýí õàðæ áîëíî. ¯¿íèé òóëä View öýñíèé Shade
êîìàíäûí äýä êîìàíäóóäûã àøèãëàíà.
Command line: Shademode ↵
2Dwireframe/3Dwireframe/Hidden/Flat/Gouraud/fLat+edges/
gOuraud+edges
Ýäãýýð äýä êîìàíäóóäûã òýäãýýðèéí òîì ¿ñãèéã íü
áè÷èæ ºãºõ çàìààð àøèãëàíà.

3 õýìæýýñò áèåò, îáúåêòóóäûã äýëãýöýíä äàðààõ

áàéäëààð ä¿ðëñýí õàðàõ áîëîìæòîé áàéäàã. ¯¿íä:
1. 2Dwireframe. 2 õýìæýýñò áàéãóóëàã÷ øóãàìóóäààð íü áèåèéã
ä¿ðñýëíý. Ýíý ¿åä 2 õýìæýýñò øóãàìóóäûí ºðãºíèé õýìæýý,
øóãàìûí òºðºë çýðãèéã äýëãýöýíä ÿëãàí õàðàõ áîëîìæòîé
áàéäàã.
2. 3Dwireframe. 3 õýìæýýñò áàéãóóëàã÷ øóãàìóóäààð íü áèåèéã
ä¿ðñýëíý. Ýíý ¿åä çóðàãò ä¿ðñëýãäñýí á¿õ øóãàìóóäûã
íýãýí èæèë íàðèéí çóðààñààð ä¿ðñëýí õàðóóëäàã.
3. Hidden. Áèåèéí çºâõºí í¿äýíä èë õàðàãäàæ áàéãàà õýñãèéã
õàðàãäóóëíà. Èíãýõäýý áèåèéí õýëáýð ä¿ðñèéã îéëãîìæòîé
áîëãîõ ¿¿äíýýñ áèåèéí ãàäàðãóóã äýýð õýä õýäýí øóãàìûã
íýìæ õàðóóëäàã.
4. Flat. Áèåèéí ãàäàðãóóã æèæèã òàëñò õýëáýðòýéãýýð
ñ¿¿äýðëýæ õàðóóëíà.
5. Gouraud. Áèåèéã ñ¿¿äýðëýñýí áàéäàëòàé õàðóóëíà.
6. Flat+Edges. Áèåèéí ãàäàðãóóã ò¿¿íèé èðìýã áàéãóóëàã÷ áóþó
áàéãóóëàã÷ øóãàìóóäòàé íü õàìò æèæèã òàëñò õýëáýðòýéãýýð
ñ¿¿äýðëýæ õàðóóëíà.
7. Gouraud+Edges. Áèåèéã òýäãýýðèéí èðìýã áóþó áàéãóóëàã÷
øóãàìóóäòàé íü õàìò ñ¿¿äýðëýñýí áàéäàëòàé õàðóóëíà.
 Êîîðäèíàòûí ñèñòåì óäèðäàõ
3 õýìæýýñò çóðàã çóðàõ ¿åä êîîðäèíàòûí
ñèñòåìèéí áàéðëàë, òýíõëýã¿¿äèéí ÷èãëýë çýðãèéã
ººð÷ëºõ, øèëæ¿¿ëýõ, ýðã¿¿ëýõ øààðäëàãà áàéíãà ãàðäàã.
Ýäãýýð ¿éëäëèéã UCS (User Coordinate System-
Õýðýãëýã÷èéí êîîðäèíàòûí ñèñòåì) êîìàíäûí äýä
êîìàíäààð ã¿éöýòãýíý.
Command line: UCS ↵
New/Move/orthoGraphic/Prev/Restore/Save/Del/Apply/?/World

ZAxis. Z òýíõëýãèéí
áàéðëàëûã ººð÷èëíº. ¯¿íèé
òóëä êîìàíäû㠺㺺ä
áàéðëàõ ¸ñòîé ÷èãëýëèéí
äóðûí 2 öýãèéã ñîíãîíî. Z
òýíõëýãèéí áàéðëàëûã
ººð÷èëñíººð òýð ÷èãëýëä
îáúåêò áàéãóóëàõàä èõ
òîõèðîìæòîé áîëäîã.
3point. Êîîðäèíàòûí
ñèñòåìèéí ýõëýë, Õ òýíõëýã
áàéðëàõ ÷èãëýë äýõ äóðûí
öýã áîëîí ¯ òýíõëýã
áàéðëàõ ÷èãëýëèéí äóðûí
öýãèéã äýñ äàðààëàí ñîíãîõ
çàìààð êîîðäèíàòûí
ñèñòåìèéã øèíý áàéðëàëä
纺íº.

Object. Îáúåêòûí èðìýã

áîëîí äóðûí øóëóóíûã Õ
òýíõëýãèéí ÷èãëýë áîëãîí
àâàõ øààðäëàãàòàé ¿åä
ýíý äýä êîìàíäûã
àøèãëàíà.
 Face. Îáúåêòûí íýã
òàëòàé õàðüöàíãóéãààð ò¿¿íä
ïåðïåíäèêóëÿð Z òýíõëýãèéí
äàãóó çóðàã çóðàõ ¿åä ýíý
êîìàíäûã àøèãëàíà. Êîìàíäàà
ºãººä îáúåêòûí øààðäëàãàòàé
òàëàà ñîíãîíî. Öààø íü
¿ðãýëæë¿¿ëæ, äàðààõ õýä
õýäýí ¿éëäýë, òîõèðãîîã õèéæ
áîëíî.
Next/Xflip/Yflip
• Next. Ñîíãîñîí îáúåêòûí
çàëãàà îðøèõ òàëä Z
òýíõëýãèéã ïåðïåíäèêóëÿðààð
áàéðëóóëíà.
• Xflip. Õ òýíõëýãèéí áàéðëàëûã
òîãòìîë áàéëãàæ, ¯ òýíõëýãèéí
÷èãëýëèéã ýñðýã ç¿ãò ñîëèíî.
• Yflip. ¯ òýíõëýãèéí áàéðëàëûã
òîãòìîë áàéëãàæ, Õ òýíõëýãèéí
÷èãëýëèéã ýñðýã ç¿ãò ñîëèíî.
 View. 3 õýìæýýñò çóðãèéí äýëãýöèéã ººð÷èëæ,
òîäîðõîé áàéðëàëä ýðã¿¿ëñíèé äàðàà òóõàéí õàðàãäàö
áóþó äýëãýöèéí ÷èãëýëä ïåðïåíäèêóëÿð Õί õàâòãàéã
áàéðëóóëàõ øààðäëàãàòàé ¿åä ýíý êîìàíäûã àøèãëàíà.
X/Y/Z. Ñîíãîñîí òýíõëýãèéã òîéðóóëàí áóñàä
òýíõëýã¿¿äèéã øààðäëàãàòàé ºíö㺺ð ýðã¿¿ëíý.
UCS ↵
N ↵ (New)
Y ↵ (Y òýíõëýãèéã ñîíãîâ)
70 ↵ (Ýðã¿¿ëýõ ºíöºã)
Move. Êîîðäèíàòûí ñèñòåìèéã ò¿¿íèé
òýíõëýã¿¿äèéí îãòîðãóéä áàéðëàñàí ÷èãëýë¿¿äèéã
ººð÷ëºëã¿éãýýð 纺íº. Ǻºõ ¿åä çºâõºí êîîðäèíàòûí
ñèñòåì 纺ãäºæ, òýíõëýã¿¿äèéí ÷èãëýë áîëîí áàéðëàë
õýâýýð õàäãàëàãäàíà.
UCS ↵
M ↵ (Move)
Z ↵ (Zdepth-Z òýíõëýãèéí äàãóó 纺õ)
50 ↵ (Øèëæ¿¿ëýõ çàé)
 orthoGraphic. Çóðãèéí àæèëëàãààã ñòàíäàðòûí áóþó
äýýðýýñ, äîîðîîñ, ç¿¿í òàëààñ, áàðóóí òàëààñ, óðä
òàëààñ, àðä òàëààñ õàðàõ áàéäàëä øèëæ¿¿ëíý. Äàðààõ
äýä êîìàíäóóäûã àãóóëàõ áºãººä ýíäýýñ øààðäëàãàòàé
áàéäëàà ñîíãîíî.
Top/BOttom/Front/BAck/Left/Right
Prev. ßã ºìíºõ êîîðäèíàòûã ñèñòåì ð¿¿ áóöàæ
øèëæèíý. AutoCAD ïðîãðàì êîîðäèíàòûí ñèñòåìèéí 10
øèëæèëòèéã õàäãàëæ áàéäàã.
Restore. Íýð ºã÷ õàäãàëñàí êîîðäèíàòûí ñèñòåìèéã
äóóäàæ àøèãëàíà. Êîìàíäûã ºãñíèé äàðàà øààðäëàãàòàé
êîîðäèíàòûí ñèñòåìèéí íýðèéã áè÷èæ îðóóëíà. Èíãýñíýýð
òóõàéí êîîðäèíàòûí ñèñòåì èäýâõæèíý. Êîîðäèíàòûí
ñèñòåìä íýð ºã÷ õàäãàëàõûí òóëä Ucsman êîìàíäûã
àøèãëàíà. Ýíý êîìàíäûã ºãºõºä õàðèëöàõ öîíõ ¿¿ñýõ
áºãººä Unnamed õýñýã äýýð õóëãàíû çààã÷ààð äàðààëàí 2
äàðæ, êîîðäèíàòûí ñèñòåìäýý íýð ºãíº.
 Save. Òóõàéí àøèãëàæ áàéãàà êîîðäèíàòûí
ñèñòåìäýý íýð ºã÷ õàäãàëíà. Ucsman êîìàíäòàé àäèë
¿¿ðýãòýé. Íýð ºãºõ人 250 õ¿ðòýë òýìäýãò àøèãëàæ áîëîõ
áà òîî, áóñàä òýìäýãò àøèãëàñàí áàéæ áîëíî.
Del. Íýð ºã÷ õàäãàëñàí êîîðäèíàòûí ñèñòåìèéã
óñòãàíà. Õýðâýý ÿã àøèãëàæ áàéãàà êîîðäèíàòûí
ñèñòåìèéí íýðèéã ºã÷ óñòãàâàë ãðàôèê ðåäàêòîð
àâòîìàòààð Unnamed ãýæ ñîëèíî.
Apply. Äýëãýöèéã õóâààæ (Viewport áàéäàëä
îðóóëñàí), îáúåêòûã ÿíç á¿ðèéí òàëààñ õàðæ ä¿ðñýëñýí
¿åä ò¿¿íèé àëü íýã ñîíãîñîí õýñãèéí êîîðäèíàòûí
ñèñòåìèéã íºãººä íü àäèëòãàíà.
?. Íýð ºã÷ ¿¿ñãýñýí, õýðýãëýã÷èéí êîîðäèíàòûí
ñèñòåìèéí íýðñèéí æàãñààëòûã äýëãýöýíä ãàðãàíà.
World. Õýðýãëýã÷èéí êîîðäèíàòûí ñèñòåìýýñ
ñòàíäàðòûí êîîðäèíàòûí ñèñòåì ð¿¿ øèëæ¿¿ëíý.
 Ãóðâàí õýìæýýñò îáúåêòûã øààðäëàãàòàé
òàëóóäààñ íü õàðóóëàõààð äýëãýöèéã õóâààõ
Viewports. Ýíý êîìàíäààð ¿¿ñýõ õàðèëöàõ öîíõîíä
øààðäëàãàòàé òîõèðãîîã õèéæ, 3 õýìæýýñò îáúåêò, áèåèéã
äýëãýöýíä íýã äýëãýöýíä ÿíç á¿ðèéí òàëààñ íü õàðæ
áîëíî.

View öýñíèé
Viewports êîìàíäûí
New viewports äýä
êîìàíäûã àâ÷
õàðèëöàõ öîíõûã
íýýíý. Õàðèëöàõ
öîíõíû New
Viewports ñóâãààð
îðæ New name
õýñýãò øèíýýð
¿¿ñãýõ äýëãýöèéí
íýðèéã ºãíº.
 Õýðýãëýã÷ Named Viewports õýñýãò îðæ, íýð ºã÷
¿¿ñãýñýí äýëãýöèéí æàãñààëòààñ øààðäëàãàòàé äýëãýöýý
ñîíãîí àøèãëàíà. Standart Viewports õýñýãò äýëãýöèéã
õýðõýí õóâààõûã ñîíãîíî. Ýíä äýëãýöèéã 2, 3 áîëîí 4
õýñýãò òºðºë á¿ðèéí áàéäàëòàé õóâààõ áîëîìæòîé. Apply
to õýñýãò õýðâýý Display ñîíãîëò õèéâýë çóðãèéí äýëãýö
ñîíãîñîí çàãâàðààð õóâààãäàæ ä¿ðñëýãäýíý. Õàðèí
Current Viewports ãýñýí ñîíãîëò õèéâýë õóâààãäñàí
äýëãýöèéí çºâõºí èäýâõæ¿¿ëñýí òàëûã äàõèí õóâààõ
áîëîìæòîé áàéäàã.
Setup õýñýãò 2D áà 3D ãýñýí ñîíãîëòóóä áàéõ
áà õàðãàëçàí 2 áà 3 õýìæýýñò áàéäëààð äýëãýöèéã
õóâààíà. 3 õýìæýýñò çóðãèéí ¿åä 3D ñîíãîëò õèéíý.
Change view to õýñýãò õóâààñàí õýñã¿¿äýä áèåòèéí
ÿìàð ä¿ðñëýë áàéõûã çààæ ºãíº. ¯¿íèé òóëä õóâààñàí
õýñýã äýýðýý õóëãàíû çààã÷ààð äàðæ èäýâõæ¿¿ëýýä
äàðàà íü Change view to õýñýãò îðæ øààðäëàãàòàé
ïðîåêöîî ñîíãîíî. Á¿õ òîõèðãîîã õèéæ äóóññàíû äàðàà
ÎÊ êîìàíäûã àâ÷, äýëãýöèéã õóâààíà.
 Áîäèò çóðàã ¿¿ñãýõ
Render á¿ëýã õýðýãñëèéí êîìàíäóóäààð 3
õýìæýýñò îáúåêòûí áîäèò áàéäëûã ãàðãàíà. Ãàäààä òºðõ
áàéäëûã ãàðãàõàä òóõàéí îáúåêòîä ìàòåðèàë îëãîæ,
îð÷íû ãýðýë, ñ¿¿äýð, àðûí äýâñãýð, ëàíäøàôò, ìàíàí
çýðãèéã òîõèðóóëíà.

Hide. 3 õýìæýýñò îáúåêòûí çºâõºí èë õàðàãäàõ

õýñã¿¿äèéã ä¿ðñëýí õàðóóëíà.
Render. Îáúåêòûí ðåíäåð ¿¿ñãýíý.
Scenes. Äýëãýöèéí òóõàéí ¿åèéí áàéäëûã
õàäãàëñàí êàäðóóäûã ¿¿ñãýíý.
Ligths. Çóðãèéí òàëáàéä ãýðýë áîëîí ñ¿¿äýð
¿¿ñãýíý.
 Materials. Îáúåêòûí ãàäàðãóóã ñîíãîñîí
ìàòåðèàëààð á¿ðíý.
Materials Library. Ìàòåðèàëûí ñàí.
Mapping. Ìàòåðèàëûí ãàäàðãóó á¿ðýõ õýâ ìàÿãèéã
òîõèðóóëíà.
Background. Ðåíäåð çóðãèéí àð òàëä äýâñãýð
¿¿ñãýíý.
Fog/Depth Cue. Çóðãèéí òàëáàéä òîäîðõîé ºíãèéí
ìàíàí ¿¿ñãýíý. Èíãýñíýýð çàðèì ¿åä çóðãèéí áîäèò
áàéäàë óëàì ñàéæèðäàã.
Landscape New. Ðåíäåð çóðàãò ëàíäøàôò áóþó
îð÷èí òîõèæóóëàõ çóðàãíóóä îðóóëíà.
Landscape Edit. ¯¿ñãýñýí ëàíäøàôòûã
çàñâàðëàíà.
Landscape Library. Ëàíäøàôòûí ñàí.
Rendering Preferences. Îáúåêòûí ðåíäåð ¿¿ñãýíý.
Statistics. Ðåíäåðèíã õèéñýí òóõàé ñòàòèñòèêèéí
ìýäýýëëèéã ãàðãàíà.
 Render õàðèëöàõ öîíõ
Rendering Type:
Ðåíäåð õèéõ
òºðë¿¿äèéí æàãñààëò
áàéðëàíà. Render
òºðºë íü îáúåêòûí
ìàòåðèàë, îð÷íûã
òîîöîëã¿é òîéìëîñîí
çóðàã ãàðãàäàã áîë
Photo Raytrace çóðàãò
îëãîñîí á¿õ îð÷íû
òîõèðãîî áîëîí
ìàòåðèàëûã òîîöîí,
äýýä çýðãèéí ÷àíàðòàé
ðåíäåðèíã õèéäýã.
Scene to Render
äýëãýöèéí òóõàéí
áàéäëûã àãóóëñàí
êàäðóóäûí æàãñààëòûã
àãóóëàõ áºãººä ýíäýýñ
ðåíäåð õèéõ êàäðàà
ñîíãîíî.
 Rendering Procedure. Ðåíäåð ¿¿ñãýõ
àæèëáàðóóäûí òîõèðãîî õèéíý. ¯¿íä:
• Query for Selections. Ðåíäåðèíã õèéõ îáúåêòóóäûã
àñóóíà.
• Crop Window. Òîäîðõîé öîíõ òýìäýãëýæ, óã öîíõíû
õýñýãò ðåíäåðèíã õèéíý.
• Skip Render Dialog. Äàðààãèéí óäàà Render õàðèëöàõ
öîíõ ãàðãàëã¿éãýýð øóóä ðåíäåðèíã õèéíý. Render
êîìàíäûã àâàõàä ¿¿ñäýã õàðèëöàõ öîíõûã áóöààæ
ãàðãàäàã áîëãîõûí òóëä Render Preferences êîìàíäûã
àøèãëàíà. ̺í Rpref ãýñýí êîìàíäûã àâ÷ ¿¿ñýõ õàðèëöàõ
öîíõíû Skip Render Dialog õýñãèéí ñîíãîëòûã öóöàëæ
áîëíî.
Light Icon Scale. Ãýðýë ¿¿ñãýã÷ áëîêèéí äýëãýöýíä
õàðàãäàõ øóãàìàí õýìæýýã ººð÷èëíº.
Smooting Angle. Îëîí òàëñò îáúåêòóóäûí èðìýãèéã
纺ëð¿¿ëýí äàëäàëíà.
 Rendering Options õýñýãò äàðààõ òîõèðóóëãóóäûã
õèéíý. ¯¿íä:
• Smooth Shade. Îëîí òàëñò îáúåêòóóäûí òàëñò
õîîðîíäûí ºíãºíèé øèëæèëòèéã 纺ëð¿¿ëäýã.
• Apply Materials. Ñîíãîñîí ìàòåðèàëààð îáúåêòûí
ãàäàðãóóã á¿ðñýí áàéõààð ðåíäåð ¿¿ñíý.
• Shadows. Ñ¿¿äýð ¿¿ñãýíý. Ñ¿¿äýð çºâõºí Photo Real áà
Photo Raytrace ðåíäåðèéí òºðºëä áàéãóóëàãääàã.
• Render Cache. Ðåíäåðèíãèéí ìýäýýëëýý ôàéëä
õàäãàëæ, äàðààãèéí ðåíäåðèíã õèéõýä àøèãëàíà.
Destination. Ðåíäåð çóðàã ¿¿ñýõ öîíõíû òîõèðãîî
õèéíý. ¯¿íä:
• Viewport. Äýëãýöèéí áóþó çóðãèéí òàëáàéä øóóä ðåíäåð
¿¿ñãýíý.
• Render Window. Ðåíäåð òóñäàà õàðèëöàõ öîíõ ¿¿ñãýíý.
• Flie. BMP ºðãºòãºëòýé ðåíäåð á¿õèé çóðãèéí ôàéë
¿¿ñãýíý.
 More Options. File ãýñýí ñîíãîëò õèéñýí áàéãàà ¿åä
ýíý õýñýã èäýâõæèõ áºãººä File Output Configuration
õàðèëöàõ öîíõîíä ôàéë áîëãîí õàäãàëàõ ðåíäåð çóðãèéí
ºðãºòãºë, çóðãèéí íÿãòàðøëûí õýìæýý çýðãèéã ººð÷èëæ
áîëíî.
Sub Sampling. Ðåíäåð ¿¿ñãýõ çóðãèéí ÷àíàðûí
õàðüöààã ýíäýýñ ñîíãîõ çàìààð ðåíäåð ¿¿ñýõ õóãàöààã
áàãàñãàæ áîëíî. 8:1 ñîíãîëòîîð õàìãèéí áîãèíî
õóãàöààíä, õàðèí 1:1 ñîíãîëòîîð õàìãèéí ñàéí ÷àíàðûí
ðåíäåð çóðàã ¿¿ñýõ áîëîìæòîé.
Background. Çóðãèéí àðûí äýâñãýð õýñãèéí
òîõèðãîî õèéõ Background õàðèëöàõ öîíõ ¿¿ñãýíý.
Fog/Depth Cue. Çóðãèéí òàëáàéä ìàíàí áîëîí
á¿äýãð¿¿ëýõ ºí㺠ºãºõ õýñãèéí òîõèðãîî õèéõ Fog/Depth
Cue õàðèëöàõ öîíõ ¿¿ñãýíý.
 Background õàðèëöàõ öîíõ
4 ÿíçààð çóðãèéí äýâñãýðèéã ñîíãîí òîõèðóóëæ áîëíî. ¯¿íä:
• Solid. Äàí ºíãèéí äýâñãýð ñîíãîíî.
• Gradient. 3 ºíãèéí øèëæèëòòýé äýâñãýð ñîíãîíî.
• Image. Çóðãèéí ôàéë ñîíãîíî.
• Merge. AutoCAD-èéí îäîîãèéí çóðãèéí òàëáàéã äýâñãýð
áîëãîí àøèãëàíà.
 Fog/Depth Cue õàðèëöàõ öîíõ

Enable Fog í¿äèéã èäýâõæ¿¿ëæ,

ìàíàíã èäýâõæ¿¿ëíý.
Fog Background. Ìàíàí äýâñãýðò
íºëººëºõ ýñýõèéã ñîíãîíî.
Color System. Ìàíàãèéí ºíãèéã
òîõèðóóëíà.
Near/Far Distance. Ìàíàíãèéí
õîëûí áà îéðûí çàéã
òîõèðóóëíà.
Near/Far Fog Percentage. Õîëûí
áà îéðûí ìàíàíãèéí õóâèéã
òîõèðóóëíà.
 Materials õàðèëöàõ öîíõ
Ìàòåðèàë íü òóõàéí îáúåêòûí ºíãº, çàðèì ôèçèê øèíæ
÷àíàð (òóíãàëàã, ãºëãºð, ãýðýë îéëãîõ, íýâòð¿¿ëýõ ã.ì)-ûã
òîäîðõîéëíî. Õýðýãëýã÷ ìàòåðèàëûí áýëýí ñàíòàé àýèëëàõààñ
ãàäíà ººðèéí õ¿ññýí ìàòåðèàëàà ¿¿ñãýõ áîëîìæòîé.
Modify. Ñîíãîñîí ìàòåðèàëä
ººð÷ëºëò õèéíý.
Duplicate. Ìàòåðèàëûã õóâèëíà.
New. Øèíý ìàòåðèàë ¿¿ñãýíý.
Attach. Ñîíãîñîí ìàòåðèàëààð
îáúåêòûã á¿ðíý.
Detach. Ìàòåðèàëûã óñòãàíà.
Preview. Ìàòåðèàëûí çàãâàðûã
óðüä÷èëàí õàðíà.
Materials Library. Ìàòåðèàëûí
ñàíä õàíäàíà.
Select. Ñîíãîñîí áèåò ÿìàð
ìàòåðèàëòàéã òîäîðõîéëíî.
By ACI. Îáúåêòîä îëãîõ
ìàòåðèàëûã ºí㺺ð íü
òîäîðõîéëíî.
By Layer. Äàâõàðãààð íü
òîäîðõîéëíî.
 New Standart Material õàðèëöàõ öîíõ
Color/Pattern. Ìàòåðèàëûí ãîë äèôôóçè ºíãº.
Ambient. Ñ¿¿äýð òàëûí ºíãº.
Reflection. Ãýðýëò¿¿ëãèéí ºíãº.
Roughness. Ìàòåðèàëûí ãýðýë îéëãîõ ÷àíàð.
Transparency. Òóíãàëàã øèíæ ÷àíàð, ãýðýë íýâòð¿¿ëýõ.
Refraction. Òîëèðõîã øèíæ ÷àíàðûí òîõèðóóëãà. Ýíý ¿åä ðåíäåðèíãèéí
òºðºë íü Photo Raytrace áàéõ õýðýãòýé.
Bump Map. Ìàòåðèàëûí ãàäàðãóóã ðàñòð çóðàã îðóóëæ, îâîí òîâîíòîé,
ãºëãºð áèø ãàäàðãóó áîëãîíî.
Value. Äýýðõ ïàðàìåò-
ð¿¿äèéí òîîí óòãóóäûã
îðóóëíà.
Color. Ïàðàìåòð¿¿äèéí
ºíãº.
Bitmap Blend. Ïàðàìåò-
ð¿¿äèéí àøèãëàõ ðàñòð
çóðãèéí ôàéëûã çààæ
ºãíº.
Adjust Bitmap. Çóðãèéí
òîõèðóóëãà õèéíý.
Preview. Ìàòåðèàëàà
óðüä÷èëàí õàðíà.
 Materials Library õàðèëöàõ öîíõ
Current Drawing. Çóðàãò îðóóëñàí ìàòåðèàëûí æàãñààëò.
Purge. Õýðýãëýãäýýã¿é ìàòåðèàëûã çóðãààñ õàñíà.
Save As. Æàãñààëò äàõü ìàòåðèàëóóäûã òóñàä íü ñàí áîëãîæ,
ôàéëä õàäãàëíà.
Current Library. Îäîîãèéí ñàíãèéí ìàòåðèàëóóäûí æàãñààëò.
Open/Save. Ñàíã íýýõ/õààõ.

Preview. Ñîíãîñîí
ìàòåðèàëûã õàðíà.
Import-Export. Ñàíãààñ
çóðàãò ìàòåðèàë
îðóóëíà.
Delete. Ñîíãîñîí
ìàòåðèàëûã óñòãàíà.
Sphere/Box. Ìàòåðèàë
îëãîõ ãàäàðãóóã ñîíãîõ
áºìáºëºã/òýãø ºíöºãò
 Mapping õàðèëöàõ öîíõ
Projection áóþó ìàòåðèàë á¿ðýõ çàãâàðóóä. ¯¿íä:
• Planar. Ïàðàëëåëü ÷èãëýëä;
• Cylindrical. Öèëèíäð õýëáýðýýð;
• Spherical. Áºìáºðöºã õýëáýðýýð;
• Solid. Áèåò áàéäëààð.
Adjust Coordinates. Á¿ðýëòèéí êîîðäèíàòûí òîõèðóóëãà.
Äàðààõ òîõèðóóëãóóäûã õèéíý.
¯¿íä:
• Pick Points. Õàâòãàé, ýñâýë
òýíõëýãèéã çóðàã äýýð çààæ
îðóóëíà.
• Center Position. Á¿ðýëòèéí
òºâèéí òîõèðóóëãà.
• Offset and Rotation. Òºâèéí
êîîðäèíàò áà ýðã¿¿ëýëòèéí
ºíöãèéí óòãà.
Acquire From. Òîõèðóóëãà
õèéãäñýí ïàðàìåòð¿¿äèéã àâàõ.
Copy To. Ñîíãîñîí çàãâàðûã
îáúåêò ðóó õóóëíà.