Kwasy

Ocet i kwasek cytrynowy mają kwaśny smak. Oprócz tego ich wspólną cechą jest
to, że jednakowo barwią wskaźniki, np. uniwersalny papierek wskaźnikowy barwi
się w roztworze kwasku cytrynowego i w roztworze octu na czerwono.

Takich substancji jest więcej, np. roztwór w akumulatorze. Nigdy nie wolno

sprawdzać ich smaku, ponieważ mogą być trujące lub parzące.

Substancje, które barwią papierek uniwersalny na czerwono nazywamy

kwasami.

W życiu codziennym spotykamy najczęściej kwasy organiczne, np. ocet (kwas

octowy), sok z cytryny (kwas cytrynowy), kefir (kwas mlekowy), szczaw (kwas
szczawiowy).

W przemyśle duże znaczenie mają kwasy nieorganiczne, np. kwas siarkowy.

Nazwy kwasów
Nazwy kwasów beztlenowych tworzymy dodając końcówkę „-wodorowy” do
nazwy niemetalu.

HCl    kwas chlorowodorowy

HBr    kwas bromowodorowy

H2S    kwas siarkowodorowy

Nazwy kwasów tlenowych tworzymy dodając do słowa „kwas” nazwę niemetalu z

końcówką -owy oraz wartościowość niemetalu.

HNO3    kwas azotowy (V)

H2SO3    kwas siarkowy (IV)

H2SO4    kwas siarkowy (VI)

H2CO3    kwas węglowy (IV)

H3PO4    kwas fosforowy (V)

Wzory strukturalne
Kolejne kroki pisania wzorów strukturalnych kwasów beztlenowych.

1. Piszemy symbol niemetalu i po jednej stronie rysujemy od niego tyle kresek, ile
jest wodorów w kwasie.

2. Na końcu każdej kreski piszemy symbol wodoru.

Kolejne kroki pisania wzorów strukturalnych kwasów tlenowych:

1. Piszemy symbol niemetalu.

2. Obok piszemy kolejno jeden pod drugim tyle symboli tlenu, ile jest wodorów w
kwasie.

3. Łączymy kreskami symbole tlenu z symbolem niemetalu.

4. Od każdego symbolu tlenu rysujemy jeszcze jedną kreskę (tlen jest

dwuwartościowy), a na jej końcu piszemy symbol wodoru.

5. Brakujące symbole tlenu piszemy po drugiej stronie niemetalu i łączymy je

podwójnymi kreskami (tlen jest dwuwartościowy) z symbolem niemetalu.

Ilość kresek odchodząca od symbolu niemetalu ma być taka sama jak jego
wartościowość podana na końcu nazwy kwasu.

Wszystkie te czynności wykonujemy od razu na jednym wzorze.

Jeżeli w kwasie są dwa atomy niemetalu, to przy każdym piszemy jednakową ilość
połączeń — O — H i atomów tlenu. Pozostały atom tlenu przyłączamy jedną
kreską do jednego, a drugą kreską do drugiego atomu niemetalu.

Otrzymywanie kwasów
Otrzymywanie kwasów beztlenowych:

Niemetale 16 i 17 grupy układu okresowego tworzą związki chemiczne z wodorem,

które rozpuszczone w wodzie tworzą kwasy beztlenowe (w skład ich cząsteczek
nie wchodzi tlen).

Otrzymywanie kwasów tlenowych:

Kwasy tlenowe powstają w reakcji niektórych tlenków niemetali z wodą.

Spalając siarkę w tlenie otrzymujemy białe dymy, czyli tlenek siarki (IV), który po
rozpuszczeniu w wodzie tworzy kwas siarkowy (IV).
Tlenek niemetalu, który w reakcji z wodą tworzy kwas nazywamy tlenkiem
kwasowym.

Tlenkami kwasowymi są:

Wartościowość niemetalu w tlenku, z którego otrzymuje się kwas na ogół jest taka
sama jak wartościowość tego niemetalu w kwasie.
a) w reakcji tlenków kwasowych z wodą, np.:

b) w reakcji soli z mocnym kwasem, np.:

c) w reakcji bezpośredniej syntezy z pierwiastków (dla kwasów

beztlenowych), np.: