BAHAGIAN PENDIDIKAN & LATIHAN TEKNIKAL

VOKASIONAL
KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA
ARAS 5 & 6, BLOK E14, KOMPLEKS E,
PUSAT PENTADBIRAN KERAJAAN PERSEKUTUAN
62604 PUTRAJAYA

NOTA KULIAH 5
SEMESTER SEMESTER 2 TAHUN 1 DIPLOMA SESI 2021/2022

JABATAN JABATAN PERNIAGAAN

PROGRAM DIPLOMA PERAKAUNAN

KOD / KURSUS DBE2113 PERAKAUNAN KEWANGAN 2

K1 MENGURUS AKAUN BELUM BAYAR
K2 MENGURUS AKAUN BELUM TERIMA
KOMPETENSI
K3 MENYEMAK PENYATA PENYESUAIAN BANK
K4 MENGURUS WANG TIDAK DITUNTUT
K5 AKAUN CAWANGAN DISATUKAN

KOMPETENSI UNIT 5.1 MengenalpastI struktur organisasi perniagaan dan cawangan

5.2 Kaedah menggabungkan Penyata Kewangan Cawangan
5.3 Membuat pelarasan untuk cawangan

1. Menerangkan konsep Pengurusan Akaun Belum Bayar, Pengurusan Akaun Belum Terima,
Semakan Penyata Penyesuaian Bank, Mengurus Wang Tidak Dituntut dan menyedia Akaun
Cawangan Disatukan (C2, PLO 1, CLUSTER 1).
HASIL 2. Menyediakan Laporan Pengurusan Akaun Belum Bayar, Pengurusan Akaun Belum Terima,
PEMBELAJARAN Semakan Penyata Penyesuaian Bank, Laporan Pengurusan Wang Tidak Dituntut dan Penyata
Kewangan Akaun Cawangan Disatukan (C3, PLO3, CLUSTER 2).
3. Menunjukkan kerjasama dalam melaksanakan penyediaan laporan Penyata Kewangan Akaun
Cawangan Disatukan (A2, PLO5, CLUSTER 3b).

PLO 1 Menjelaskan kefahaman secara sistematik berkaitan pengetahuan teori dan teknikal untuk
melaksanakan pelbagai tugasan rutin dan bukan rutin dalam bidang Perakaunan
PLO 3 Menggunakan kemahiran mentafsir, mengaplikasi dan menilai serta menyelesaikan masalah spesifik
berkaitan bidang Perakaunan
Berinteraksi dengan berkesan secara individu atau berpasukan dan berkhidmat kepada
masyarakat
MAKLUMAT PELAJAR
NAMA

TARIKH

TAJUK

Menyediakan penyata kewangan cawangan disatukan

TUJUAN
Nota Kuliah ini bertujuan untuk membantu pelatih dalam menguasai pengetahuan dan
kefahaman tentang menyediakan penyata kewangan cawangan dan disatukan dengan ibu
pejabat iaitu:

(i) Mengenalpasti struktur organisasi perniagaan dan cawangan

(ii) Kaedah menggabungkan Penyata Kewangan Cawangan
(iii) Membuat pelarasan untuk cawangan dan mengigabungkan Penyata Kewanan
Cawangan dan Induk

PENERANGAN

A. MENGENAL PASTI STRUKTUR SYARIKAT DAN CAWANGAN

i. Cawangan dan Anak Syarikat sering dianggap sebagai perkara yang sama oleh
orang awam.
ii. Cawangan adalah dua atau lebih unit perniagaan dalam satu entiti pendaftaran
perniagaan. Cawangan boleh didefinisikan sebagai pejabat/entiti perniagaan
yang berada di lokasi yang berbeza dengan lokasi ibu pejabat. Walaupun pada
lokasi lain namun masih terlibat dengan aktiviti perniagaan ibu pejabat.
iii. Contohnya Maybank mempunyai banyak cawangan bank. Walaupun banyak
cawangan, ia tetap satu bank iaitu Maybank. Antara cawangan Maybank yang
ada ialah Maybank Kuala Lumpur (Ibu Pejabat)., Maybank Setia Alam dan
Maybank Seksyen 5, Wangsa Maju sebagai cawangannya.
iv. Anak Syarikat ialah dua entiti perniagaan dengan dua pendaftaran di mana salah
satu entiti induk melabur dalam satu entiti di bawahnya
v. Contohnya, Maybank mempunyai anak syarikat dalam bidang Bank Komersil,
Bank Pelaburan dan Insurans.

B. LANGKAH-LANGKAH PENYEDIAAN PENYATA KEWANGAN CAWANGAN YANG

DISATUKAN
1. Ibu Pejabat
i. Sediakan helaian kerja Imbangan Duga ibu pejabat (Rujuk Lampiran A1)
ii. Masukkan jurnal pelarasan yang telah dikenal pasti
iii. Kemaskini laporan

2. Cawangan
i. Sediakan helaian kerja Imbangan Duga akaun cawangan (Rujuk
 Lampiran A2)
ii. Masukkan jurnal pelarasan stok akhir dan kerja dalam proses
iii. Kemasini laporan

3. Penyata disatukan (Consolidation) (Rujuk Lampiran A3)

i. Sediakan helaian kerja akaun disatukan
ii. Sediakan laporan akaun yang disatukan

C. PENYEDIAAN PELARASAN CAWANGAN

1. Urusniaga antara cawangan

Urusniaga antara cawangan antara contohnya ialah jual beli antara cawangan,
bayaran perbelanjaan bagi pihak cawangan oleh ibu pejabat atau sebaliknya,
pendahuluan tunai oleh cawangan dan perkongsian perbelanjaan.

2. Penghapusan urusniaga antara cawangan

Penghapusan urusniaga antara cawangan dan ibu pejabat perlu dilakukan
kerana transaksi antara cawangan bukan transaksi perniagaan.

3. Penyesuaian urusniaga antara cawangan

Penyesuaian urusniaga adalah untuk memastikan jumlah antara cawangan
benar dan sama antara satu sama lain.

Contoh urusniaga antara ibu pejabat dan cawangan:

i. Jual beli antara cawangan

Dokumen yang digunakan ialah Nota Debit untuk merekod jualan barangniaga
kepada cawangan.
Catatan jurnal am oieh Ibu pejabat seperti berikut:

Dt Akaun Cawangan
Kt Jualan Kredit
(Jualan antara cawangan)

Manakala catatan dalam buku akaun cawangan seperti berikut:

 Dt Belian
Kt Ibu Pejabat
(Belian antara cawangan)

Cara 1

Catatan jurnal am apabila akaun cawangan dan ibu pejabat disatukan (consolidate),
dengan andaian tiada belanja lain terlibat adalah sperti berikut. Tindakan ini adalah
untuk menghapuskan urusniaga antara cawangan dan ibu pejabat yang sepatutnya
tidak memberi kesan urusniaga yang berlaku dalam satu entiti yang sama.

Dt Jualan Kredit
Kt Akaun Cawangan
(Jualan kredit kepada cawangan dilaraskan)

Catatan jurnal am dalam buku akaun cawangan;

Dt Akaun Ibu Pejabat

Kt Belian
(Belian daripada Ibu Pejabat dilaraskan)

Cara 2

Cara kedua boleh juga digunakan dengan syarat catatan pelarasan bagi jualan dan
belian dilakukan dahulu (off set) dan baki antara akaun cawangan dan ibu pejabat
adalah sama.

Dt Jualan Kredit
Kt Belian
(Jualan dan belian antara cawangan dilaraskan)

Dt Ibu Pejabat
Kt Cawangan
(Akaun cawangan dilaraskan)

2. Perbelanjaan oleh cawangan yang dijelaskan oleh Ibu Pejabat (Atau sebaliknya).
Catatan jurnal am adalah seperti berikut:

Catatan di dalam buku Ibu Pejabat

 Dt Akaun Cawangan
Kt Bank
(Perbelanjaan dibayar untuk cawangan)

Catatan di dalam buku cawangan

Dt Perbelanjaan
Kt Akaun Ibu Pejabat
(Perbelanjaan dibayar oleh ibu pejabat)

Untuk menghapuskan urusniaga antara Ibu pejabat dan cawangan, perniagaan

perlu

Dt Ibu Pejabat
Kt Cawangan
(Akaun cawangan dilaraskan)

3. Pendahuluan tunai oleh cawangan.

Dt. Akaun Cawangan (Menerima)

Kt. Akaun Cawangan (Memberi)

(Pendahuluan dari/kepada cawangan)

4. Perkongsian perbelanjaan

Dt. Perbelanjaan (berkaitan)

Kt. Akaun cawangan (Cawangan yang membayar)

Di bawah adalah contoh Helaian Imbangan Duga

a) Helaian imbangan Duga untuk membuat pelarasan bagi ibu pejabat dan cawangan
sekiranya terdapat pelarasan

b) Helaian Imbangan Duga Cawangan Disatukan antara Ibu Pejabat dan Cawangan
a) Helaian imbangan Duga

NAMA SYARIKAT

TAJUK PELARASAN IMBANGAN DUGA PADA …………………

PERKARA BAKI AWAL DEBIT KREDIT BAKI AKHIR PETUNJUK FORMULA

JUALAN
Jualan Kredit
Jualan Tunai
A
KOS JUALAN
Stok Awal

Belian
Angkutan Masuk

B
Stok Akhir
KDP

JUMLAH KOS JUALAN C

UNTUNG KASAR D B-C
E A-D
PENDAPATAN LAIN
Hibah F

JUMLAH PENDAPATAN G E+F

PERBELANJAAN

H
UNTUNG KASAR I G-H
 PERKARA BAKI AWAL DEBIT KREDIT BAKI AKHIR PETUNJUK FORMULA

HARTANAH, LOJI & PERALATAN

Peralatan
PSN Peralatan
Perabot
PSN Perabot
Komputer
PSN Komputer
Kenderaan
PSN Kenderaan
J

LAIN-LAIN ASET
Belanja Penubuhan K

ASET SEMASA
Stok akhir
Penghutang
Bank
Tunai Runcit

L
 LIABILITI SEMASA
Pemiutang Niaga
Pemiutang Lain
Pengarah
Akruan sewa
Akruan Gaji
Akruan KWSP
Akruan Perkeso
PCB
M
N L-M
O J+k+N
EKUITI PEMILIK
Modal
Untung Terkumpul =I

LIABILITI J/PANJANG
Pemiutang Sewa Beli

Faedah Sewa Beli

Tergantung-CIMB

P =O

b) Helaian Imbangan Duga Cawangan Disatukan

NAMA SYARIKAT

TAJUK PELARASAN IMBANGAN DUGA PADA …………………

CAWANGAN BAKI
PERKARA HQ DEBIT KREDIT PETUNJUK FORMULA
AKHIR
JUALAN
Jualan Kredit
Jualan Tunai
A
KOS JUALAN
Stok Awal
Belian
Angkutan Masuk

B
Stok Akhir
KDP

JUMLAH KOS JUALAN C

UNTUNG KASAR D B-C
E A-D
PENDAPATAN LAIN
Hibah F

JUMLAH PENDAPATAN G E+F

PERBELANJAAN
 H
UNTUNG KASAR I G-H

PERKARA HQ CAWANGAN DEBIT KREDIT BAKI AKHIR PETUNJUK FORMULA

HARTANAH, LOJI & PERALATAN
 Peralatan
PSN Peralatan
Perabot
PSN Perabot
Komputer
PSN Komputer
Kenderaan
PSN Kenderaan

LAIN-LAIN ASET
Belanja Penubuhan K

ASET SEMASA
Stok akhir
Penghutang
Bank
Tunai Runcit

L
LIABILITI SEMASA
Pemiutang Niaga
Pemiutang Lain
 Pengarah
Akruan sewa
Akruan Gaji
Akruan KWSP
Akruan Perkeso
PCB
M
N L-M
O J+k+N
EKUITI PEMILIK
Modal
Untung Terkumpul =I

LIABILITI J/PANJANG
Pemiutang Sewa Beli

Faedah Sewa Beli

Tergantung-CIMB

P =O
BUTIK SHIMA SDN. BHD.
HELAIAN IMBANGAN DUGA UNTUK TEMPOH 1/1 - 31/12/2015
BAKI
BUTIRAN IBU PEJABAT CAWANGAN RUJ DEBIT RUJ KREDIT AKHIR
Jualan
Jualan 423,500.00 217,000.00 640,500.00
Jualan pada cawangan 188,500.00 JA 4 188,500.00 0.00
Jumlah Jualan 612,000.00 217,000.00
KOS JUALAN
Stok awal 2,500.00 8,500.00 11,000.00
Belian 455,500.00 455,500.00
Belian dari Ibu Pejabat 186,000.00 JA 1 2,500.00 JA 4 188,500.00 0.00
458,000.00 194,500.00
Stok akhir -4,500.00 -6,000.00 JA 5 1,700.00 JA 2 2,500.00 -11,300.00
Jumlah kos jualan 453,500.00 188,500.00 455,200.00
Untung Kasar 158,500.00 28,500.00 185,300.00
Jumlah Perbelanjaa 154,600.00 12,600.00 167,200.00
Untung Bersih 3,900.00 15,900.00 18,100.00

Akaun semasa ibu pejabat JA 1,3 27,500.00 -27,500.00

Stok akhir JA 2 2,500.00 JA 5 1,700.00 800.00
Bank cawangan JA 3 25,000.00 25,000.00

220,200.00 220,200.00

CATATAN JURNAL PELARASAN

DALAM AKAUN CAWANGAN - KURANGAN CATATAN
JA 1 DT. BELIAN DARI IBU PEJABAT 2,500.00
KT AKAUN SEMASA IBU PEJABAT 2,500.00
2,500.00 2,500.00
 (Belian barangan dengan ibu pejabat tidak direkodkan dalam akaun
cawangan)

JA 2 DT. STOK AKHIR CAWANGAN (ASET SEMASA) 2,500.00

KT. STOK AKHIR CAWANGAN (U/RUGI) 2,500.00
2,500.00 2,500.00
(Penambahan baki stok atas barangan dalam perjalanan dari ibupejabat)

JA 3 DT BANK CAWANGAN 25,000.00

KT. AKAUN SEMASA IBU PEJABAT 25,000.00
25,000.00 25,000.00
(Pindahan wang dari ibu pejabat tidak direkodkan dikemas kini)

PELARASAN KE ATAS AKAUN DISATUKAN.

JA 4 DT. JUALAN 188,500.00

KT. BELIAN 188,500.00
188,500.00 188,500.00
(Pemansuhan jualan dan kos jualan antara cawangan)

JA 5 DT STOK AKHIR (P&L) 1,700.00

KT STOK AKHIR (ASET SEMASA) 1,700.00
1,700.00 1,700.00
(Menilai semula nilai stok akhir cawangan kepada nilai kos)
((6000+2500)*(25/125)

NOTA:
Pelajar perlu ada Penyata Kedudukan Kewangan yang lengkap untuk ibu
1 pejabat dan cawangan sebelum pelarasan
Stok awal cawangan hendaklah dianggap telah dilaraskan pada tahun
2 sebelumnya. Tidak perlu buat pelarasan.
LATIHAN

1. Jelaskan maksud cawangan dalam sesebuah organisasi perniagaan

.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................

2. Nyatakan perbezaan diantara anak syarikat dengan cawangan dalam sesebuah

perniagaan
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................

3. Senaraikan 3 langkah dalam penyediaan penyata kewangan cawangan yang

disatukan
a) ......................................................................................................................
......................................................................................................................
b) ......................................................................................................................
......................................................................................................................
c) ......................................................................................................................
......................................................................................................................

RUJUKAN (REFERENCES):
Rujukan Utama

 Morni Hayati Jaafar Sidik, (2016), Financial Accounting 1, Oxford Fajar Sdn
Bhd

Rujukan Tambahan
 MALAYSIAN ACCOUNTING STANDARD BOARD (MASB) / FINANCIAL
REPORTING STANDARD (FRS)
http://www.masb.org.my/images/stories/archive/PERS/!masb1.pdf
 Bahan Simulasi Amali Industri, Kursus Pemantapan SKM Tahap 4 (2014),
Institut Xelfact, Kuala Lumpur.