AVC I L

RU A

SO

RI
1. DÖNEM 1. YAZILI

A) Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere doğ- C) Aşağıdaki soruların doğru cevaplarını işaretleyi-
ru sözcük veya sözcükleri yazınız. (15 P) niz. (20 P)

1. Okyanus, deniz, göl ve akarsu gibi suların oluşturdu- 1. Aşağıdaki insan etkinliklerinden hangisi doğaya
ğu ortama………………………………. denir. uyumlu değildir?

2. ……………………………………….. Pîrî Reis’in coğ- A) Akarsuların ulaşımda kullanılması

rafya alanında yazmış olduğu en önemli eseridir.
3. Coğrafi ortamdaki doğal ve beşerî olayları, insanla
ilişkilendirerek inceleyen bilim dalına …………………
adı verilir.
B) Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılması
C) Organik tarımın yaygınlaştırılması
D) Ormanların millî parka dönüştürülmesi

4. Dünya’nın kutuplardan basık, Ekvator’dan şişkin

E) Tarımsal arazilerin sanayi alanlarına dönüştürül-
mesi
olan kendine özgün şekline ………………….. adı ve-
rilir.

5. Dünya, ………………………….. şeklindeki yörünge-

si üzerinde Güneş’in etrafında hareket eder.

B) Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların yanına “D”

B 2. Aşağıdakilerden hangisi beşerî coğrafyanın alt
İ alanlarından biri değildir?
yanlış olanların yanına “Y” harfi yazınız. (15 P)
L
1. ( ) Doğal sistemleri atmosfer, hidrosfer, litosfer G A) Sular coğrafyası
ve biyosfer oluşturur. İ B) Ekonomik coğrafya
2. ( ) Sanayi atıklarının akarsulara aktarılması doğa- C) Nüfus coğrafyası
ya uyumlu bir etkinliktir. S
D) Yerleşme coğrafyası
A
3. ( ) Dünya, günlük hareketini ekseni çevresinde do-
R E) Siyasi coğrafya
ğudan batıya dönerek 24 saatte tamamlar. M
4. ( ) Dünya’nın merkezinden geçen ve bir kutup nok-
9. SINIF SARMAL COĞRAFYA

A
tasından diğer kutup noktasına uzanan hayalî L
çizgiye eksen adı verilir.

5. ( ) Güneş ışınları her zaman Ekvator’a dik açı ile

gelir.

33
 3. Sürekli rüzgârlar ve okyanus akıntıları Kuzey Yarım Ç) Aşağıdaki soruları cevaplayınız. (50 P)
1. Fiziki coğrafyanın alt alanlarını yazınız.
Küre’de sağa, Güney Yarım Küre’de sola sapar.

Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Dünya’nın geoit şekli
B) Dünya’nın günlük hareketi
C) Dünya’nın yıllık hareketi
D) Yörüngenin şekli
E) Eksen eğikliği
2. Sıcaklık kuşaklarının geçtiği enlemlerin sınırları
ile matematiksel iklim kuşaklarının geçtiği en-
lemlerin sınırlarının farklı olmasının nedenlerini
yazınız.

4. I. Meltem rüzgârlarının oluşması

II. Dinamik basınç alanlarının oluşması
III. Gece ve gündüz süresinin değişmesi
3. Dünya’nın geoit şeklinin sonuçlarını yazınız.
IV. Muson rüzgârlarının oluşması

Yukarıdakilerden hangileri eksen eğikliğinin so-

nuçları arasında yer alır?

A) I ve II B) I ve III C) II ve III
D) II ve IV E) III ve IV

4. Aydınlanma çemberinin kutup dairelerinden ve

5. Aşağıda belirli bir tarihte Dünya’nın Güneş karşısın-
daki konumu gösterilmiştir.
kutup noktalarından teğet geçtiği tarihleri yazı-
nız.
B
a) Kutup dairelerinden teğet geçtiği tarihler:
İ
L .............................................................
G b) Kutup noktalarından teğet geçtiği tarihler:
İ
.............................................................

S
A
R
Dünya’nın bu tarihteki konumu ile ilgili olarak M
9. SINIF SARMAL COĞRAFYA

aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A

L
A) Aydınlanma çemberi kutup noktalarından geçer.
B) Güneş ışınları öğle vakti Ekvator’a dik gelir. 5. Eylül ekinoksunun iki gün gecikmesinin nedenini
C) Kuzey Yarım Küre’de kış mevsimi başlar. yazınız.

D) Güney Yarım Küre’de en uzun gündüz yaşanır.

E) Kuzey Kutup Dairesi’nde 24 saat gündüz yaşa-
nır.

34
 1. DÖNEM 2. YAZILI

A) Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere doğ- C) Aşağıdaki soruların doğru cevaplarını işaretleyi-
ru sözcük veya sözcükleri yazınız. (15 P) niz. (20 P)

1. Dünya’yı kuzey ve güney olmak üzere iki eşit kısma
ayıran en büyük paralel dairesine …………………….
adı verilir.
2. Başlangıç Meridyeni, İngiltere’deki ……………………
gözlemevinin bulunduğu yerden geçer.
1. 23 Eylül’de, Başlangıç Meridyeni’nin geçtiği bir
merkezde Güneş ufuk düzleminde tam tepe nok-
tasındayken aynı anda Türkiye’nin en doğusun-
da yerel saat kaçtır?
A) 09.00 B) 11.00 C) 12.00

3. Dünya üzerindeki bir alanın Ekvator’a ve Başlangıç D) 15.00 E) 16.00

Meridyeni’ne göre konumuna …………………… ko-
num adı verilir.

4. Bir alanın kuş bakışı görünümünün ölçek kullanılma-

dan düzlem üzerine aktarılmasına ……………………
adı verilir.

5. Dünya’nın şeklinden kaynaklanan hataların en aza

indirilebilmesi amacıyla ………………………………
yöntemleri geliştirilmiştir. 2. Asıl adı Ahmed Muhiddin Pîrî’dir. Çizdiği iki dünya
haritası ve Kitab-ı Bahriye adlı eseri ile dünya kartog-
rafya tarihi içerisinde çok önemli bir yere sahiptir.

Yukarıda verilen bilgiler aşağıdaki bilim insanla-

rından hangisiyle ilgilidir?
A) Katip Çelebi
B) Pîrî Reis
C) Ali Macar Reis
D) Mürsiyeli İbrahim
B) Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların yanına “D” E) Seydi Ali Reis
yanlış olanların yanına “Y” harfi yazınız. (15 P) B
1. ( ) Ardışık iki paralel dairesi arası mesafe her yerde İ
yaklaşık 111 km’dir. L
G
2. ( ) Doğu Yarım Küre’de 90 ve Batı Yarım Küre’de İ
90 olmak üzere toplam 180 meridyen yayı vardır.

3. ( ) Türkiye 2. ve 3. saat dilimlerinde yer alır. S

4. ( ) Dünya üzerindeki bir yerin gerçek görüntüsünün A
haritaya aktarılması aşamasında kullanılan kü-
R
M
çültme oranına ölçek denir.
9. SINIF SARMAL COĞRAFYA

A 3. Kuzey Kutup Noktası’nı merkez alan bir düzlem

5. ( ) Eş yükselti eğrilerinin birbirine yakın olduğu alan- L projeksiyon ile çizilmiş dünya haritasında aşağı-
larda eğim az, birbirinden uzaklaştığı alanlarda da verilen ülkelerden hangisinde hata oranı daha
eğim fazladır. fazla olur?

A) İran B) Norveç C) Danimarka

D) Fransa E) Kanada

71
 4. 4 0 4 8 12 km Ç) Aşağıdaki soruları cevaplayınız. (50 P)

8 cm
1. Ekvator çizgisinden kutup noktalarına doğru gidildik-
çe güneş ışınlarının yere düşme açısının değişme-
Yukarıdaki çizgi ölçeğin kesir ölçek cinsinden sine bağlı meydana gelen değişimlere enlem etkisi
karşılığı aşağıdakilerden hangisidir? denir.

A) 1 / 80 000 Enlem etkisine bağlı olarak Ekvator’dan kutupla-

ra gidildikçe meydana gelen başlıca değişimlere
B) 1 / 100 000
beş örnek olay yazınız.
C) 1 / 200 000
D) 1 / 800 000
E) 1 / 1 200 000

2. Türkiye’nin mutlak konumunu yazarak, doğusu

ile batısı arasındaki yerel saat farkını hesaplayı-
nız.

3. Türkiye’nin jeolojik olarak genç oluşumlu bir ülke

olmasının sonuçlarından dört tanesini yazınız.

5.

4. Eş yükselti eğrilerinin özelliklerinden üçünü yazı-

B nız.
50 m İ
L
G
İ
Deniz

S
Yukarıdaki topografya haritasında aşağıdaki yer A
şekillerinden hangisi görülmez? R
M 5. Dünya yüzeyindeki yer şekillerinin haritalara aktarıl-
A) Vadi B) Yamaç C) Sırt
masında çeşitli yöntemler geliştirilmiştir. Bunlardan
9. SINIF SARMAL COĞRAFYA

A
D) Haliç E) Kapalı çukur biri de kabartma yöntemidir.
L
Kabartma yönteminin yaygın olarak kullanılma-
masının nedenlerini yazınız.

72
 2. DÖNEM 1. YAZILI

A) Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere doğ- C) Aşağıdaki soruların doğru cevaplarını işaretleyi-
ru sözcük veya sözcükleri yazınız. (15 P) niz. (20 P)

1. Yerküre’yi çepeçevre saran, yaşamın varlığını ve
sürekliliğini sağlayan gaz örtüsüne …………… adı
verilir.
2. Dar bir alanda kısa süreli olarak yaşanan atmosfer
olaylarına ………………………. denir.
3. Atmosferi oluşturan gazların yeryüzüne uyguladığı
ağırlığa ………………………. denir.
1. Yıl boyu yüksek basınç alanı olan bir yer için aşa-
ğıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Yıllık yağış miktarı fazladır.
B) Yıl boyu alçalıcı hava hareketleri görülür.
C) Sıcaklık farkları azdır.
D) Hava genellikle bulutludur.

4. Yüksek basınç alanlarından alçak basınç alanlarına

E) Çevreden merkeze doğru hava hareketleri görü-
lür.
doğru hareket eden yatay hava akımına ……………
denir.

5. Farklı hava kütlelerini birbirinden ayıran sınıra ………

adı verilir.

B
İ
L
B) Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların yanına “D” 2. I. Ekvatoral iklim
G
yanlış olanların yanına “Y” harfi yazınız. (15 P)
İ II. Okyanusal İklim
1. ( ) Troposferin kalınlığı Ekvator’da daha fazla, ku- III. Muson iklimi
tuplarda ise daha azdır.
S IV. Savan iklimi
2. ( ) İndirgenmiş sıcaklık hesaplanırken yükseltinin A
sıcaklığa etkisi ortadan kaldırılır. R Yukarıdaki iklim türlerinin hangilerinde yağış re-
M jimi düzenlidir?
3. ( ) Kıyı kesimlerde deniz etkisi nedeniyle yıllık sı-
9. SINIF SARMAL COĞRAFYA

A
caklık farkı iç kesimlere göre daha fazladır. A) I ve II B) I ve III C) II ve III
L
4. ( ) Alçak basınç alanlarında alçalıcı hava hareketi D) II ve IV E) III ve IV
oluşur.

5. ( ) Sıcaklık ve nem bakımından benzerlik gösteren

hava parçalarına hava kütlesi denir.

112
3. Aşağıda, Türkiye’nin temmuz ayı indirgenmiş izo- Ç) Aşağıdaki soruları cevaplayınız. (50 P)
1. Atmosferin yeryüzüne olan başlıca etkilerini ya-
term haritası verilmiştir.

zınız.
L. K A R A D E N İ Z
BU GÜRCİSTAN
YUN. 22o 24o ERM.
26o
28o
EGE DENİZİ

İRAN
30o
32o
34o
28 o
IRAK
SURİYE
A K D E N İ Z
2. İklim elemanlarını yazınız.
Bu haritayla ilgili aşağıdaki açıklamalardan han-
gisi yanlıştır?
A) Eş sıcaklık eğrilerinin uzanışı paralellere uygun-
luk göstermez.
B) Karadeniz kıyılarında enlemin etkisiyle sıcaklık
ortalaması daha düşüktür.
C) Sıcaklık ortalamasının en yüksek olduğu yer,
Güneydoğu Anadolu’dur.
D) Ülke genelinde batıdan doğuya gidildikçe sıcak-
3. Güneş ışınlarının geliş açısını etkileyen faktörleri
lık ortalaması düzenli olarak azalır.
yazınız.
E) En yüksek sıcaklık ortalaması ile en düşük sıcak-
lık ortalaması arasındaki fark 10°C’den fazladır.

4. Türkiye’de görülen aşağıdaki yerel rüzgârlardan

hangisi, etkili olduğu dönemde sıcaklığı düşürür?

A) Lodos B) Samyeli C) Poyraz

4. Yeryüzünde hava basıncının dağılışını etkileyen
D) Föhn E) Kıble
faktörleri yazınız.
B
İ
L
G
5. Yağış Yağış Sıcaklık İ
(mm) Sıcaklık (°C) 30
300
25 S
250
20 A
200
R
150 15
M 5. Türkiye’nin iklim özelliklerinin ortaya çıkmasında
etkili olan faktörleri yazınız.
9. SINIF SARMAL COĞRAFYA

100 10 A
50 5 L
0 0
O Ş M NM H T A E E K A
Aylar

Yukarıdaki grafikte aylık sıcaklık ve yağış ortala-

maları verilen merkez aşağıdaki illerden hangisi
olabilir?

A) Kayseri B) Mardin C) Edirne

D) Trabzon E) Antalya

113
 2. DÖNEM 2. YAZILI

A) Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere doğ- C) Aşağıdaki soruların doğru cevaplarını işaretleyi-
ru sözcük veya sözcükleri yazınız. (15 P) niz. (20 P)

1. Şanlıurfa sınırları içerisinde yer alan ………………… 1. İlk medeniyetler genellikle akarsuların çevresinde
ilk yerleşim alanlarından biridir. kurulmuştur.

2. Sahip oldukları doğal ve beşerî özellikleriyle dünyanın Aşağıdaki akarsulardan hangisi bunlardan biri
diğer alanlarından ayrılan bölgelere ………………… değildir?
denir.
A) Nil B) İndus C) Ganj
3. Deniz kıyısı, akarsu vadisi ve yol boyunca uzanan D) Amazon E) Dicle
yerleşme dokusuna…………………………… yerleş-
me adı verilir.

4. ………………………………; insanların barındıkları,

ekonomik ve sosyal faaliyetlerini sürdürdükleri yerleri
ifade eder.

5. Neolitik dönemde başlayan ………………………...

faaliyetleri insanların göçebe bir yaşamdan yerleşik
bir yaşama geçişinde temel faktördür.

B) Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların yanına “D” 2. Su kaynaklarının sınırlı ve yetersiz, engebenin az ol-
yanlış olanların yanına “Y” harfi yazınız. (15 P)
B duğu kurak ve yarı kurak iklim bölgelerindeki kırsal
İ alanlarda evler birbirine yakındır. Bu tür yerleşme
1. ( ) Ülkelerin gelişmişlik seviyesi arttıkça doğal orta- L dokusuna toplu yerleşme denir.
mın yerleşmeler üzerindeki etkisi artar. G
İ
2. ( ) Ülkeler sahip oldukları doğal ve beşerî özellik-
L. K A R A D E N İ Z GÜRCİSTAN
BU
YUN.
III ERM.
lleriyle çeşitli bölge türlerinin içerisinde yer almak-
S
tadır.
EGE DENİZİ

A I
İRAN

3. ( ) Günümüzde doğal kaynakların hızla tüketilmesi R II V

çevre sorunlarının artmasına neden olmaktadır. M IV

9. SINIF SARMAL COĞRAFYA

4. ( ) Köylerin sınırları içerisinde bulunan ve köyden A IRAK

SURİYE

daha küçük olan yerleşim alanlarına kasaba adı L A K D E N İ Z

verilir. Buna göre haritadaki numaralı alanların hangi-

5. ( ) Ülkemizdeki en büyük idari birim il, en küçük sinde toplu yerleşmelerin yaygın olması beklen-
idari birim ise köydür. mez?

A) I B) II C) III D) IV E) V

165
 3. I. Ekvator çevresi Ç) Aşağıdaki soruları cevaplayınız. (50 P)
II. Muson Asya’sı 1. İnsanların ilk dönemlerdeki yerleşim alanı seçim-
III. Kuzey Afrika lerinde etkili olan başlıca faktörleri yazınız.

IV. Orta Asya

Coğrafi özellikleri dikkate alındığında yukarıdaki

bölgelerin hangilerinde ahşap evlerin yaygın ol-
ması beklenir?

A) I ve II B) I ve III C) II ve III
2. Yerleşmeyi etkileyen doğal faktörleri yazınız.
D) II ve IV E) III ve IV

4. Aşağıdakilerden hangisi beşerî şekilsel bölgele-

rin oluşturulmasında kullanılan kriterlerden birisi
değildir?
3. Kır ve şehir yerleşmesi ayrımında kullanılan öl-
A) İdari yapı
çütleri yazınız.
B) Nüfus miktarı
C) Yer şekilleri
D) Yerleşme tipleri
E) Ekonomik özellikler

4. Türkiye’nin geçmişten günümüze kadar insanlar

tarafından yaşam alanı olarak tercih edildiğinin
kanıtlarını yazınız.

B
İ
5. Mekânsal yapıyı ve mekân üzerindeki ekonomik ve L
kültürel işleyişi daha iyi organize edebilmek amacıyla G
oluşturulan bölgelere işlevsel bölge adı verilir. İ
Buna göre aşağıdakilerden hangisi işlevsel böl-
gelere örnek verilemez? S
A) Hizmet bölgeleri
A
R 5. İnsanların biyosferdeki etkilerinin başında bitki örtü-
B) Kalkınma projesi bölgeleri M sünü tahrip etmesi gelmektedir.
9. SINIF SARMAL COĞRAFYA

A
C) Yönetim bölgeleri
L İnsanlar, bitki örtüsünü hangi nedenlerden dola-
D) İstatistik bölgeleri yı tahrip etmektedir?
E) Nüfus bölgeleri

166