Tai Lieu Boi Duong Hoc Sinh Gioi Sinh Hoc 9

Giaùo aùn boài döôõng HSG moân sinh 9 -1- Hoaøng vieát quyù
CHÖÔNG I: DI TRUYEÀN VAØ BIEÁN DÒ
CHUYEÂN ÑEÀ : LAI MOÄT CAËP TÍNH TRAÏNG

Muïc tieâu
Naém ñöôïc noäi dung thí nghieäm lai moät caäp tính traïng cuûa Meânñen. Neâu ñöôïc caùc ñieàu
kieän nghieïm ñuùng cuûa ñònh luaät
Bieát vaän duïng noäi dung ñònh luaät vaøo giaûi caùc baøi taäp di truyeàn.
Chuaån bò
SGK, SGV sinh hoïc 9¸, oân taäp sinh hoïc 9, phöông phaùp giaûi baøi taäp sinh hoïc 9, ñeå hoïc toát
sinh hoïc 9
Caùc noäi dung cô baûn
I/ MOÄT SOÁ THUAÄT NGÖÕ SINH HOÏC
- Gv cuøng hs oân laïi moät soá thuaät ngöõ sinh hoïc
*Di truyeàn :
* Bieán dò :
* Tính traïng: Laø nhöõng ñaêc ñieåm veà hình thaùi caáu taïo, sinh lí, sinh hoaù cuûa cô theå
( ñaëc ñieåm hoaëc tính chaát bieåu hieän ra beân ngoaøi cuûa caùc caù theå trong loaøi giuùp ta
nhaän bieát söï khaùc bieät giöõa caùc caù theå )
-Ví duï: Thaân cao, quaû luïc...
*Caëp tính traïng töông phaûn
-Laø 2 traïng thaùi (ñoái laäp nhau ) bieåu hieän traùi ngöôïc nhau cuûa cuøng loaïi tính traïng
tính
traïng
- Ví duï: Trôn ,nhaên
* Nhaân toá di truyeàn : Laø nhaân toá quy ñònh caùc tính traïng cuûa cô theå.( gen )
*Gioáng thuaàn chuûng:
Laø gioáng coù ñaëc tính di truyeàn ñoàng nhaát, caùc theá heä sau gioáng cacù theá heä
tröôùc
*Kieåu hình laø toå hôïp caùc tính traïng cuûa cô theå.
* Tæ leä keåu hình: laø tæ leä caùc kieåu hình khaùc nhau ôû ñôøi con
* Tính traïng troäi: Laø tính traïng bieåu hieän ôû F1 ( P thuaàn chuûng)
*Tính traïng laën: Laø tính traïmg ñeán F 2 môùi ñöôïc bieåu hieän
* Kieåu gen : Laø toå hôïp toaøn boä caùc gen trong teá baøo cuûa cô theå . Kieåu gen quy ñònh kieåu
hình.( thoâng thöôøng khi noùi tôùi kieåu gen laø ngöôøi ta chæ xeùt 1 vaøi gen lieân quan tôùi kieåu
hình caàn nghieân cöùu)
* Tæ leä kieåu geân : laø tæ leä caùc loaïi hôïp töû khaùc nhau
*Theå ñoàng hôïp: Laø kieåu chöùa caëp gen töông öùng gioáng nhau.(aa,bb, AA) ( doøng thuaàn
chuûng )
*. Theå dò hôïp: Laø kieåu gen chöùa caëp gen töông öùng khaùc nhau.(Aa, Bb)
* Ñoàng tính : laø hieän töôïng con lai sinh ra ñoàng nhaát moät loaïi kieåu hình( KG coù theå khaùc
nhau )
* Phaân tính : con lai sinh ra coù caû kieåu hình troäi vaø laën
II.CAÙC THÍ NHIEÄM CUÛA MENDEN

1. Kieán thöùc cô baûn:
Gv höôùng daãn hs oân taäp, heä thoáng kieùn thöùc cô baûn veà:
- Đònh luaät 1 vaø 2 cuûa Men ñen, ñieàu kieän nghieäm ñuùng cuûa ñònh luaät
( ÑK : ÑL1 : P t/c caëp tt ñem lai, moãi gen qui ñònh 1 tt, tt troäi phaûi troäi hoaøn toaøn
ÑL 2 : nhö ÑL 1, tæ leä caù theå F2 ñuû lôùn )
- Laïi phaân tích
- Hieän töôïng troäi ko hoaøn toaøn
2. Traû lôøi caùc caâu hoùi lí thuyeát veà lai moät caëp tính traïng
Gv höôùng daãn hs traû loøi caùc caâu hoûi SGK vaø saùch tham khaûo
Caâu 1 : Phaùt bieåu noäi dung ñònh luaät 1,2 cuûa men ñen? Ñieàu kieän nghieäm ñuùng cuûa ñònh
luaät ?
Caâu 2 : Lai phaân tích laø gì ? cho VD minh hoaï ?
Trong Dt troäi ko hoaøn toaøn coù caàn duøng lai phaân tích ñeå xaùc ñònh KG cuûa cô theå mang
tính traïng troäi ko ?
Caâu 3 : Phaân bieät: tính traïng troäi vaø tính traïng laën, troäi hoaøn toaøn vaø troäi ko hoaøn
toaøn ?
Tính traïng troäi Tính traïng laën

Laø tính traïng cuûa moät beân boá hoaëc meï Laø tính traïng cuûa moät beân boá hoaëc
bieåu hieän kieåu hình ôû F1 meï ko ñöôïc bieåu hieän kieåu hình ôû F1
Do gen troäi qui ñònh , bieåu hieän ra ngoaøi caû Do gen laën qui ñònh , bieåu hieän ra ngoaøi
ôû theå ñoàng hôïp vaø dò hôïp chæ ôû theå ñoàng hôïp laën
Ko theå bieát ñöôïc ngay kieåu gen cuûa cô theå Coù theå bieát ñöôïc ngay kieåu gen cuûa cô
mang tính traïng troäi theå mang tính traïng troäi ( ñoàng hôïp laën )
Caâu 4 ; Trong lai moät caëp tính traïng coù nhöõng pheùp lai naøo cho keát quaû ñoàng tính ?
pheùp lai naøo cho keát quaû phaân tính ?
TL :
Con lai ñoàng tính coù theå: - ñoàng tính troäi
- ñoàng tính laën
Ñeå F1 ñoàng tính troäi Chæ caàn 1 beân boá hoaëc men coù KG ñoàng hôïp troäi ( t/c )
P: AA x AA
P: AA x Aa
P: AA x aa
Ñeå F1 ñoàng tình traïng laën: caû boá vaø meï coù KG ñoàng hôïp laën
3.Traû lôøi caùc caâu hoûi traéc nghieäm
C©u 1:
PhÐp lai nµo sau ®©y cho biÕt kÕt qu¶ ë con lai kh«ng ®ång tÝnh lµ:
A. P: BB x bb B. P:BB x BB C. P: Bb x bb D. P: bb x bb
C©u 2:
PhÐp lai díi ®©y t¹o ra ë con lai F1 cã hai kiÓu h×nh nÕu tÝnh tréi hoµn toµn lµ:
A. P: AA x AA B. P: aa x aa C. P: AA x Aa D. P: Aa x aa
C©u 3:
PhÐp lai díi ®©y t¹o ra con lai F1 cã nhiÒu kiÓu gen nhÊt lµ:
A. P: aa x aa B. P: Aa x aa C. P: AA x Aa D. P: Aa x Aa
C©u 4:
KiÓu gen nµo sau ®©y biÓu hiÖn kiÓu h×nh tréi trong trêng hîp tÝnh tréi hoµn toµn lµ:
A. AA vµ aa B. Aa vµ aa C. AA vµ Aa D. AA, Aa vµ aa
C©u 5:
Trong trêng hîp tÝnh tréi kh«ng hoµn toµn, kiÓu gen díi ®©y sÏ biÓu hiÖn kiÓu h×nh trung gian lµ:
A. Aa B. Aa vµ aa C. AA vµ Aa D. AA, Aa vµ aa
C©u 6:
PhÐp lai díi ®©y ®îc coi lµ lai ph©n tÝch:
A. P: AA x AA B. P: Aa x Aa C. P: AA x Aa D. P: Aa x aa
C©u 7:
KiÓu gen díi ®©y t¹o ra mét lo¹i giao tö lµ:
A. AA vµ aa B. Aa vµ aa C. AA vµ Aa D. AA, Aa vµ aa
C©u 8:
KiÓu gen díi ®©y ®îc xem lµ thuÇn chñng:
A. AA vµ aa B. Aa C. AA vµ Aa D. AA, Aa vµ aa
C©u 9:
NÕu cho lai ph©n tÝch c¬ thÓ mang tÝnh tréi thuÇn chñng th× kÕt qu¶ vÒ kiÓu h×nh ë con lai
ph©n tÝch lµ:
A. ChØ cã 1 kiÓu h×nh B. Cã 2 kiÓu h×nh
C. Cã 3 kiÓu h×nh D. Cã 4 kiÓu h×nh
C©u 10:
NÕu tÝnh tréi hoµn toµn th× c¬ thÓ mang tÝnh tréi kh«ng thuÇn chñng lai ph©n tÝch cho kÕt qu¶
kiÓu h×nh ë con lai lµ:
A. §ång tÝnh trung gian B. §ång tÝnh tréi
C. 1 tréi : 1 trung gian D.1 tréi : 1 lÆn
C©u 11:
Çc qui luËt di truyÒn cña Men®en ®îc ph¸t hiÖn trªn c¬ së çc thÝ nghiÖm mµ «ng ®· tiÕn hµnh ë:
A. C©y ®Ëu Hµ lan B. C©y ®Ëu Hµ Lan vµ nhiÒu loµi kh¸c
C. Ruåi giÊm D.Trªn nhªï loµi c«n trïng
C©u 12:
§Æc ®iÓm cña ®Ëu Hµ Lan t¹o thuËn lîi cho viÖc nghiªn cøu cña Men®en lµ:
A. Sinh s¶n vµ ph¸t triÓn m¹nh B. Tèc ®é sinh trëng nhanh
C. Cã hoa lìng tÝnh, tù thô phÊn cao D. Cã hoa ®¬n tÝnh
C©u 13:
Hai tr¹ng th¸i kh¸c nhau cña cïng lo¹i tÝnh tr¹ng cã biÓu hiÖn tr¸i ngîc nhau, ®îc gäi lµ:
A. CÆp gen t¬ng ph¶n B. CÆp bè mÑ thuÇn chñng t¬ng ph¶n
C. Hai cÆp tÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n D. CÆp tÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n
C©u 14:
Yªu cÇu b¾t buéc ®èi víi mçi thÝ nghiÖm cña Men®en lµ:
A. Con lai ph¶i lu«n cã hiªn tîng ®ång tÝnh
B. Con lai ph¶i thuÇn chñng vÒ çc cÆp tÝnh tr¹ng ®îc nghiªn cøu
C. Bè mÑ ph¶i thuÇn chñng vÒ çc cÆp tÝnh tr¹ng ®îc nghiªn cøu
D. C¬ thÓ ®îc chän lai ®Òu mang çc tÝnh tréi
C©u 15:
§Æc ®iÓm cña cña gièng thuÇn chñng lµ:
A. Cã kh¶ n¨ng sinh s¶n m¹nh
B. Çc ®Æc tÝnh di truyÒn ®ång nhÊt vµ cho çc thÕ hÖ sau gièng víi nã
C. DÒ gieo trång
D. Nhanh t¹o ra kÕt qu¶ trong thÝ nghiÖm
C©u 16:
Trªn c¬ së phÐp lai mét cÆp tÝnh tr¹ng,Men®en ®· ph¸t hiÖn ra:
A. Qui luËt ®ång tÝnh
B. Qui luËt ph©n li
C. Qui luËt ®ång tÝnh vµ Qui luËt ph©n li
D. Qui luËt ph©n li ®éc lËp
Sö dông ®o¹n c©u sau ®©y ®Ó tr¶ lêi c©u hái tõ 17 ®Õn 20
Khi lai gi÷a hai c¬ thÓ bè mÑ…..(I)….kh¸c nhau vÒ mét cÆp….(II)…..t¬ng ph¶n th× con lai ë F1
®Òu…..(III)…..vÒ tÝnh tr¹ng cña b« hoÆc cña mÑ vµ ë F2 cã sù ph©n li tÝnh tr¹ng víi tØ lÖ xÊp
xØ…..(IV)……
C©u 17:
Sè (I) lµ:
A. thuÇn chñng B. cïng loµi C. kh¸c loµi D. bÊt k×
C©u 18
Sè (II) lµ:
A. gen tréi B. tÝnh tr¹ng tréi C. tÝnh tr¹ng D. tÝnh tr¹ng lÆn
C©u 19:
Sè (III) lµ:
A. cã sù kh¸c nhau B. ®ång lo¹t gièng nhau
C.thÓ hiÖn sù gièng vµ kh¸c nhau D. cã sù ph©n li
C©u 20:
Sè (IV) lµ:
A. 50% tréi: 50% lÆn B.7 5% tréi: 25% lÆn
C. 25% tréi: 50% trung gian: 25% l ặn D.25% trung gian:50% tr ội:25% lÆn
sử dụng đoạn câu sau đây để trả lời câu hỏi 21 - 23
Phép lai….(I)….là phép lai được sử dụng để nhằm kiểm tra ….(II)…..của một cơ thể mang t ính trội
nào đó l à thuần chủng hay không thuần chủng.cách làm là cho cơ thể mang tính trội cần kiểm tra lai
với cơ thể mang…(III)
C â u 21:
Số (I) là:
A. một cặp tính trạng B. phân tích
C. hai cặp tính trạng D. một cặp hoặc hai cặp tính trạng
C â u 22:
Số (II) là:
A. kiểu gen B. kiểu hình C. các cặp tính trạng D. nhân tố di truyền
C â u 23:
Số (III) là:
A. kiểu gen không thuần chủng
B. kiểu gen thuần chủng
C. tính trạng lặn
D. tính trạng lặn và tính trạng trội
Cho biết cây đậu Hà Lan, gen A: thân cao, gen a: thân thấp
C â u 24:
Kiểu gen biểu hiện kiểu hình thân cao là:
A. AA và Aa B. AA và aa C. Aa và aa D. AA, Aa và aa
C â u 25:
Nếu cho cây P có thân cao giao phấn với cây P có thân thấp thì phép lai được ghi là:
A. P: AA x aa và P: Aa x AA B. P: AA x aa và P: Aa x aa
C. P: Aa x aa D. P: Aa x aa và P: aa x aa
C â u 26:
Phép lai cho con F1 c ó 100% thân cao l à:
A. P: AA x Aa B. P: Aa x Aa
C. P: Aa x aa D. P: aa x aa
C â u 27:
Phép lai cho F2 có tỉ lệ 3 thân cao: 1 thân thấp l à:
A. P: AA x AA B. P: Aa x aa
C. P: Aa x aa D. P: Aa x Aa
C â u 28:
Phép lai tạo ra F2 có tỉ lệ kiểu hình 1 thân cao: 1 thân thấp:
A. F1: Aa x Aa B. F1: Aa x AA
C. F1: AA x Aa D. F1: Aa x aa
C â u 29
Phép lai 1 cặp tính trạng dưới đây cho 4 tổ hợp ở con lai là
A. TT x tt B. Tt x tt C. Tt x Tt D. TT x Tt
C â u 30:
Phép lai cho tỉ lệ kiểu hình ở con lai là 1:1 trong tr ường hợp tính trội hoàn toàn là:
A. SS x SS B. Ss x SS C. SS x ss D. Ss x ss
4.Caùc baøi taäp vaän duïng

Caùc tæ leä caàn nhôù
- Tæ leä kieåu gen :
Tæ leä 100%( boá mang caùc caëp tính traïng töông phaûn khaùc nhau ) -.> tính traïng troäi,
boá meï thuaàn chuûng ( ÑL 1 )
Tæ leä 3 ; 1 -> Tính traïng troäi , boá meï dò hôïp 1 caëp gen
Tæ leä 1 ; 1 -> lai phaân tích
Tæe leä 1 ; 2; 1 -> troäi ko hoaøn toaøn
Caùc daïng baøi taäp vaø phöông phaùp giaûi
A/ PHÖÔNG PHAÙP GIAÛI:

I.BAØI TOAÙN THUAÄN:
* Laø daïng baøi ñaõ bieát tính troäi laën, kieåu hình cuûa P . Töø ñoù tìm kieåu gen, kieåu hình cuûa
F vaø laäp sô ñoà lai.
`1) Caùch giaûi: Coù 3 böôùc giaûi:
Böôùc 1: Döïa vaøo ñeà baøi quy öôùc gen troäi, laën ( coù theå khoâng coù böôùc naøy neáu
nhö baøi ñaõ cho)
Böôùc 2: Töø kieåu hình cuûa boá, meï, bieän luaän ñeå xaùc ñònh kieåu gen cuûa boá meï.
Böôùc 3: Laäp sô ñoà lai, xaùc ñònh keát quaû cuûa kieåu gen, kieåu hình ôû con lai.
2) Thí duï:
ÔÛ chuoät, tính traïng loâng ñen laø troäi hoaøn toaøn so vôùi tính traïng loâng traéng. Khi cho
chuoät loâng ñen giao phoái vôùi chuoät loâng traéng thì keát quaû giao phoái seõ nhö theá naøo?
II/ BAØI TOAÙN NGHÒCH:
*Laø daïng baøi taäp döïa vaøo keát quaû lai ñeå suy ra kieåu gen cuûa boá meï vaø laäp sô ñoà lai
Thöôøng gaëp 2 tröôøng hôïp sau ñaây:
1) -Tröôøng hôïp 1: Neáu ñeà baøi cho tæ leä phaân tính ôû con lai:
Coù 2 böôùc giaûi:
+ Böôùc 1: Caên cöù vaøo tæ leä phaân tính ôû con lai ñeå suy ra kieåu gen cuûa boá meï. ( Ruùt
goïn tæ leä ñaõ cho ôû con lai thaønh tæ leä quen thuoäc ñeå deã nhaän xeùt) -. Xaùc ñònh tính
traïng troäi. Qui öôùc gen .bieän luaän KG cuûa P
+ Böôùc 2: Laäp sô ñoà lai vaø nhaän xeùt keát quaû
( Löu yù: Neáu ñeà baøi chöa xaùc ñònh gen troäi laën thì coù theå caên cöù vaøo tæ leä phaân
tính ôû con ñeå quy öôùc gen)
VD : Trong pheùp lai giöõa 2 caây luùa thaân cao vôùi nhau; ngöôøi ta thu ñöôïc keát quaû ôû con
lai nhö sau: 3018 haït cho caây thaân cao, 1004 haït cho caây thaân thaáp.Haõy bieän luaän vaø
laäp sô ñoà lai cho pheùp lai treân.
2) Tröôøng hôïp 2: Neáu ñeà baøi khoâng cho tæ leä ñaày ñuû ôû con lai:
Döïa vaøo pheùp lai coù KH khaùc boá meï ñeå bieäïn luaän tính traïng troäi , laën-> qui öôùc gen
-> KG cô theå laën( cô theå mang tính traïng laën nhaän 1 gen laën töø boá, 1 töø meï) -> bieän
luaän KG cuûa P
VD : ÔÛ ngöôøi , maøu maét naâu laø tính traïng troäi so vôùi maøu maét ñen laø tính traïng laën.
Trong 1 gia ñình, boá meï ñeàu maét naâu. Trong soá caùc con sinh ra thaáy coù ñöùa con gaùi
maét ñen. Haõy bieän luaän vaø laäp sô ñoà lai giaûi thích.
B/ BAØI TAÄP VAÄN DUÏNG

BAØI 1: ÔÛ caø chua, Quûa ñoû laøtính traïng troäi hoaøn toaøn so vôùi quaû vaøng . Haõy laäp sô
ñoà lai ñeå xaùc ñònh keát quaû veà kieåu gen, vaø kieåu hình cuûa con lai F1 trong caùc tröôøng hôïp
sau:
-P quaû ñoû x quaû ñoû -P quaû ñoû x quaû vaøng -P quaû vaøng x quaû vaøng.
BAØI 2: Cho bieát ruoài giaám gen quy ñònh ñoä daøi caùnh naèm treân NST thöôøng vaø caùnh
daøi laø troäi so vôùi caùnh ngaén. Khi cho giao phoái 2 ruoài giaám P ñeàu coù caùnh daøi vôùi
nhau vaø thu ñöôïc caùc con lai F1
a) Haõy laäp sô ñoà lai noùi treân.
b) Neáu tieáp tuïc cho caùnh daøi F1 Lai phaân tích . keát quaû seõ nhö theá naøo?
BAØI 3:
ÔÛ ruoài giaám, gen quy ñònh chieàu daøi ñoát thaân naèm treân NST thöôøng vaø ñoát thaân daøi
laø tính traïng troäi hoaøn toaøn so vôùi ñoát thaân ngaén. Döôùi ñaây laø keát quaû cuûa 1 soá pheùp
lai:
Kieåu hình cuûa P Soá caù theå ôû F1 thu ñöôïc

Ñoát thaân daøi Ñoát thaân ngaén
a) Ñoát thaân daøi x Ñoát thaân ngaén 390 O
b) Ñoát thaân daøi x ñoát thaân daøi 262 87
c) Ñoát thaân daøi x ñoát thaân ngaén 150 148
d) Ñoát thaân daøi x ñoát thaân ngaén 350 0
Haõy giaûi thích vaø laäp sô ñoà lai?
BAØI TAÄP 4
Toùc quaên laø troäiä hoaøn toaøn so vôùi toùc thaúng.
- Moät caëp vôï choàng sinh ñöôïc 2 ñöùa con: ñöùa con gaùi coù toùc quaên, ñöùa con trai coù toùc
thaúng. Bieát raèng ngöôøi cha coù toùc thaúng. Haõy tìm kieåu gen cuûa meï vaø laäp sô ñoà lai
- Moät phuï nuõ mang kieåu gen dò hôïp muoán chaéc chaén sinh con ñeàu coù toùc quaên thì kieåu
gen vaø kieåu hình cuûa ngöôøi choàng phaûi nhö theá naøo?
BAØI TAÄP SOÁ5
Coù 2 ñöùa treû sinh ñoâi: 1 ñöùa toùc quaên vaø 1 ñöùa toùc thaúng. Bieát raèng quaù trình giaûm
phaân vaø thuï tinh cuûa teá baøo sinh duïc ôû cha vaø meï dieãn ra bình thöôøng.
-Ñaây laø tröôøng hôïp sinh ñoâi cuøng tröùng hay khaùc tröùng? Giaûi thích vaø laäp sô ñoà lai sinh
ra 2 ñöùa treû treân.
- Ñöùa con toùc qöaên noùi treân lôùn leân cöôùi vôï cuõng toùc quaên thì theá heä con tieáp theo seõ
nhö theá naøo?
BAØI TAÄP SOÁ 6
Khi lai 2 gaø troáng traéng vôùi 1 gaø maùi ñen ñeàu thuaàn chuûng, nhöôøi ta ñaõ thu ñöôïc caùc con
lai ñoàng loaït coù maøu xanh da trôøi.
a) Tính traïng treân ñöôïc di truyeàn theo kieåu naøo?
b) Cho caùc con gaø loâng da trôøi naøy giao phoái vôùi nhau, söï phaân li cuûa nhöõng tính
traïng trong quaàn theå con gaø seõ nhö theá naøo?
c) Cho lai con gaø xanh da trôøi vôùi con gaø loâng traéng, söï phaân li ôû ñôøi con seõ nhö theá
naøo? Coù caàn kieåm tra ñoä thuaàn chuûng ban ñaàu økhoâng?
BAØI TAÄP SOÁ 7
Söï di truyeàn nhoùm maùu ñöôïc quy ñònh bôûi 3 gen( a len) IA quy ñònh nhoùm maùu A, IB quy
ñònh nhoùm maùu B, coøn IO quy ñònh nhoùm maùu O. Gen IA vaø IB töông ñöông nhau vaø troäi
hoaøn toaøn so vôùi IO .
a) Cho bieát kieåu gen nhoùm maùu A,B,AB, O.
b) Neáu boá thuoäc nhoùm maùu O meï thuoäc nhoùm maùu A thì con coù nhoùm maùu gì?
c) Neáu boá thuoäc nhoùm maùu B me ïthuoäc nhoùm maùu AB thì con sinh ra thuoäc nhoùm
maùu naøo?
d) Neáu caùc con coù ñuû 4 nhoùm maùu thì boá meï phaûi coù kieåu gen nhö theá naøo?
e) Ôûnhaø hoä sinh ngöôøi ta nhaàm laãm giöõa 2 ñöùa treû, bieát raèng cha meï cuûa 1 ñöùa beù
coù ùnhoùmmaùu O vaø A; Cha meï cuûa ñöùa beù kia coù nhoùm maùu A vaø AB . Hai ñöaù
beù coù nhoùm maùu O vaø A. Haõy xaùc ñònh beù trai naøo laø con cuûa caëp vôï choàng
naøo?
f) Vôï coù nhoùm maùu O, choàng coù nhoùm maùu AB . Hoï sinh ra con trai coù nhoùm maùu
O. Taïi sao coù hieän töôïng naøy. Bieát raèng ngöôøi vôï luoân chung thuûy vôùi choàng
mình?
BAØI TAÄP SOÁ 8 :
Nhaø em A nuoâi 1 ñoâi thoû ( 1 ñöïc, 1 caùi) coù loâng maøu lang traéng ñen.
- Löùa thöù nhaát thoû meï cho 4 thoû con, Trong ñoù coù 3 con lang traéng ñen, 1 con traéng. Em A
cho raèng keát quaû naøy nghieäm ñuùng quy luaät phaân li cuûa Menñen.
- Löùa thöù 2, Thoû meï cuõng cho 4 con, trong ñoù 1 con ñen, 2 con lang traéng ñen vaø 1 con
traéng.Em A cho raèng mình ñaõ laàm vaø noùi laïi raèng keát quaû naøy nghieäm ñuùng tæ leä cuûa
quy luaät troäi khoâng hoaøn toaøn.
a) theo em, nhaän xeùt cuûa baïn A ôû hai tröôøng hôïp treân coù gì khoâng thoûa
ñaùng?
b) Döïa vaøo ñaâu ñeå bieát ñöôïc quy luaät di truyeàn naøo chi phoái 2 pheùp lai
treân. Cho bieát 1 gen quy ñònh 1 tính traïng, gen naèm treân NST thöôøng.
BAØI TAÄP 9:
ÔÛ gaø caëp gen DD loâng ñen, Dd loâng maøu xanh da trôøi, dd loâng maøu traéng.
a) Haõy vieát khaû coù theå coù ñeå giaûi thích vaø laäp sô ñoà lai trong tröôøng hôïp boá
meïgiao phoái vôùi nhau taïo ra F1 chæ coù 1 kieåu hình.
b) Haõy neâu caùc khaû naêng coù theå giaûi thích vaø laäp sô ñoà laitrong tröôøng hôïp boá meï
giao phoái vôùi nhau taïo ra con F1 coù nhieàu hôn 1 kieåu hình
BAØI TAÄP 10:
ÔÛ ngöôøi thuaän tay phaûi do gen P qui ñònh, thaän tay traùi gen p qui ñònh
Moät caëp vôï choàng sinh 2 con , ñöùa ñaàu thuaän tay phaûi, ñöùa thöù hai thuaän tay traùi
Tìm kieåu gen caû gia ñình treân
BAØI TAÄP 11:
Theo doõi söï di truyeàn moät ñaøn traâu thaáy: traâu ñöïc traùng (1) lai voùi traâu caùi ñen (2) laàn 1
sinh moät ngheù traéng (3) laàn 2 sinh ñöôïc 1 ngheá ñen (4) , ngheù (4) lôùn leân giao phoái vôùi
traâu ñöïc ñen (5) sinh ra ngheù traéng (6)
Bieän luaän kieåu gen caùc con traâu treân
BAØI TAÄP 12:
Cho bí troøn t/c lai vôùi bí daøi . F1 thu ñöôïc cho giao phaán vôùi nhau. F2 thu ñöôïc: 136 bí troøn,
270 bí deït, 141 bí daøi.
Bieän luaän vieát sô ñoà lai töø P ñeùn F2.?
Coù caàn kieåm tra söï thuaàn chuûng cuûa caùc quaû bí coù hình daïng khaùc nhau khoâng.?
Caây bí daøi caàn giao phaán vôùi caây coù KG nhö theá naøo ñeå F2 thu ñöôï toaøn caây bí deït
========================================================================
CHUYEÂN ÑEÀ LAI LAI HAI CAËP TÍNH TRAÏNG
Muïc tieâu
Naém ñöôïc noäi dung thí nghieäm lai hai caäp tính traïng cuûa Meânñen. Neâu ñöôïc caùc ñieàu
kieän nghieäm ñuùng cuûa ñònh luaät.
Chöùng minh ñöôïc trong thí nghieäm cuûaMen ñen coù suï phaân li ñoäc laäp cuûa caùc caëp tính
traïng.
Bieát vaän duïng noäi dung ñònh luaät vaøo giaûi caùc baøi taäp di truyeàn.
Chuaån bò
SGK, SGV sinh hoïc 9¸, oân taäp sinh hoïc 9, phöông phaùp giaûi baøi taäp sinh hoïc 9, ñeå hoïc toát
sinh hoïc 9
A. HEÄ THOÁNG HOAÙ KIEÁN THÖÙC SGK
I. Qui luaät di truyeàn cuûa Men ñen
1.Thí nghieäm: MÑ tieán haønh giao phaán giöõa hai goáng ñaäu Haø Lan thuaàn chuûng khaùc
nhau hai caëp tính traïng töông phaûn: haït vaøng trôn vaø xanh nhaên F1 thu ñöôïc toaøn haït
vaøng trôn . cho caùc caây F1 töï thuï phaàn F2 thu ñöôïc tæ leä trung bình laø 9 vaøng trôn, 3
vaøng nhaên. 3 xanh trôn, 1 xanh nhaên
2. Qui luaät di truyeàn
* ÑL 3 : Ñònh luaät phaân li ñoäc laäp
Khi lai hai cô theå boá meï thuaàn chuûng khaùc nhau 2 hay nhieàu caëp tính traïng töông phaån
thì söï phaân li cuûa caëp tính traïng naøy khoâng phuï thuoäc vaøo caëp tính traïng khaùc
Giaûi thích:
Qui öôùc: A.............haït vaøng
a................haït xanh
B ..............voû trôn
b................voû nhaên
SÑL:
P AABB ( vaøng trôn ) X aabb ( xanh nhaên )
Gp AB ab
F1 AaBb ( vaøng trôn )
GF1 AB , Ab , aB , ab
F2 1AABB 2AABb 1AAbb
2AaBB 4AaBb 2Aabb
1aaBB 2aaBb 1aabb
9 A_B_ vaøng trôn ;3A_bb vaøng nhaên ;
3aaB_ xanh trôn ;1 aabb xanh nhaên
* Ñieàu kieän nghieäm ñuùng
3 ñk cuûa ñònh luaät 1
Soá öôïng caù theå F2 ñuû lôùn
Caùc gen qui ñònh tính traïng naèm treân caùc NST khaùc nhau
II. Caùc coâng thöùc toå hôïp
Goïi n laø soá caëp gen di hôïp
Soá loaïi giao töû: 2n
Soá loaïi hôïp töû : 4n
Soá loaïi kieåu gen û: 3n
Soá loaïi kieåu hình û: 2n
Tæ leä phaân li KG: ( 1 : 2 : 1 )n
Tæ leä phaân li KH: ( 3 : 1 )n
 Chuù yù caùch vieát caùc loaïi giao töû.
-
Trong teá baøo sinh döôõng, NST toàn taïi thaønh töøng caëp neân gen cuõng toàn taïi thaønh
töøng caëp. Ví duï: Aa, Bb.
-
Khi giaûm phaân hình thaønh giao töû:
+ Do söï phaân li cuûa caëp NST trong caëp töông ñoàng, moãi giao töû chæ chöùa 1 NST cuûa
caëp, do ñoù giao töû chæ chöùa 1 gen cuûa caëp töông öùng: A hoaëc a , B hoaëc b
+ Söï toå hôïp töï do cuûa caùc NST trong caùc caëp töông ñoàng daãn ñeán söï toå hôïp töï do
giöõa caùc gen trong caëp gen töông öùng: Acoù theå toå hôïp töï do vôùi B hay b, a coù theå toå
hôïp vôùi B hay b neân kieåu gen AaBb seõ cho ra 4 loaïi giao töû laø AB, Ab, aB, ab, vôùi tæ leä
ngang nhau ( treân soá löôïng lôùn)
-
Tröôøng hôïp dò hôïp veà nhieàu caëp gen. Ví duï: AaBbCc coù theå vieát caùc loaïi giao töû
theo kieåu nhaùnh caønh caây:
C - > ABC
B
c -> ABc
A C -> AbC
b
AaBb c -> Abc
C -> aBC
B
c -> aBc
a
C -> abC
b
c -> abc
 Lai phaân tích trong 2 caëp tính traïng

F1 ñoàng tính -> P thuaàn chuûng
F1 phaân li 1 : 1 -> P dò hôïp 1 caëp gen ( 1 caëp ñoàng hôïp )
F1 phaân li 1:1:1:1 -> P dò hôïp hai caëp gen
B. HEÄ THOÁNG CAÂU HOÛI LÍ THUYEÁT
Caâu 1: chöùng minh trong qui luaät di truyeàn phaân li ñoäc laäp cuûa Menñen coù söï di truyeàn vaø
phaân li ñoäc laäp cuûa caùc caëp tính traïng ?
Lieân heä pheùp lai nhieáu tính ?
YÙ nghóa caûu qui luaät phaân li ñoäc laäp ?
TL: Gv höôùng daãn hoïc sinh suû duïng lí thuyeát traû lôøi caâu hoûi :
+ Thí nghieäm cuûa Menñen : giao phaán giöõa hai goáng ñaäu Haø Lan thuaàn chuûng khaùc nhau
hai caëp tính traïng töông phaûn:
P: haït vaøng trôn X ø xanh nhaên
F1: 100% vaøng trôn ( cho caùc caây F1 töï thuï phaàn )
F2 : 9 vaøng trôn, 3 vaøng nhaên. 3 xanh trôn, 1 xanh nhaên
+ Nhaän xeùt söï phaân li cuûa töøng caëp tính traïng ôû F1 vaø F2 ta thaáy :
-
Tính traïng maøu haït:
F1: 100% haït vaøng
F2: vaøng = 9 + 3 = 3
Xanh 3 +1 1
-
Tính traïng hình daïng voû :
F1: 100% voû trôn
F2: Trôn = 9 + 3 = 3
Nhaên 3 +1 1
Tæ leä KH 9:3:3:1 = (3:1)(3:1)
-> Nhö vaäy trong pheùp lai treân moãi caëp tính traïng ñeàu di truyeàn theo qui luaät ñoàng tính
vaø phaân tính cuûa Menñen gioáng nhö khi xeùt söï di truyeàn rieâng reõ cuûa töøng caëp tính
traïng -> chöùng toû hai caëp tính traïng naøy ñaõ di truyeàn vaø phaân li ñoäc laäp nhau.Tæ leä
moãi kieåu hình baèngtích tie leä cuûa caùc caëp tính traïng hôïp thaønh noù.
+ Thöïc chaát cuûa pheùp lai nhieàu caëp tính traïng laø nhieàu pheùp lai moät caëp tính traïng
ñöôïc tieán haønh ñoàng thôøi cuøng luùc. Trong ñoù caùc pheùp lai khoâng phuï thuoäc vaøo
Giaùo aùn boài döôõng HSG moân sinh 9 - 10 - Hoaøng vieát quyù
nhau trong qui luaät di truyeàn -> do ñoù keùt quaû cuûa pheùp lai nhieàu caëp tính traïng laø
tích keát quaû cuûa töøng pheùp lai moät tính vôùi nhau
VD: keát quaû lai 2 caëp TT: F2 = (3:1)(3:1)
keát quaû lai 3 caëp TT: F2 = (3:1)(3:1)(3:1)
+ YÙ nghæa : suï phaân li ñoäc laäp vaø toå hôïp töï do cuûa caùc caëp tính traïng trong quaù trính
phaùt sinh giao töû vaø thuï tinh ñaõ laøm xuaát hieän nhöõng bieán dò toå hôïp voâ cuøng phong
phuù ôû SV sinh saûn höõu tính -> nguoàn bieán dò naøy laø nguyeân lieäu cho tieán hoaù vaø choïn
gioáng
Caâu 2: Bieán dò toå hôïp laø gì? Cô cheá phaùt sinh ?
Gv höôùng daãn hs traû lôøi
+ BDTH laø nhöõng bieán dò xuaát hieän do söï toá hôïp laïi caùc tính traïng cuûa P
+ Cô cheá phaùt sinh: Do söï phaân li ñoäc laäp vaø toå hôïp töï do cuûa caùc caëp gen trong quaù
trình phaùt sinh giao töû vaø thuï tinh -> xuaát hieän caùc kieåu hình khaùc P
VD: P : AABB( vaøng trôn) X aabb( xanh nhaên )
F2 : xuaát hieän Kh : Aabb, AAbb ( vaøng nhaên )
aaBB, aaBb ( xanh trôn ) Bieán dò toå hôïp
Moät soá caâu hoûi traéc nghieäm lai hai caëp tính traïng:
C©u 32: Nh÷ng ®Æc ®iÓm h×nh th¸i, cÊu t¹o, sinh lÝ cña mét c¬ thÓ ®îc gäi lµ:
A. TÝnh tr¹ng B. KiÓu h×nh C. KiÓu gen D. KiÓu h×nh vµ kiÓu gen
C©u 33: ý nghÜa sinh häc cña qui luËt ph©n li ®éc lËp cña Men®en lµ:
A. Gióp gi¶i thÝch tÝnh ®a d¹ng cña sinh giíi
B. Nguån nguyªn liÖu cña çc thÝ nghiÖm lai gièng
C. C¬ së cña qu¸ tr×nh tiÕn ho¸ vµ chän läc
D. TËp hîp çc gen tèt vµo cïng mét kiÓu gen.
C©u 34: Khi giao phÊn gi÷a c©y ®Ëu Hµ lan thuÇn chñng cã h¹t vµng, vá tr¬n víi c©y cã h¹t xanh,
vá nh¨n thuÇn chñng th× kiÓu h×nh thu ®îc ë çc c©y lai F1 lµ:
A. H¹t vµng, vá tr¬n B. H¹t vµng, vá nh¨n
C. H¹t xanh, vá tr¬n D. H¹t xanh, vá nh¨n
C©u 35: Qui luËt ph©n li ®éc lËp çc cÆp tÝnh tr¹ng ®îc thÓ hiÖn ë:
A. Con lai lu«n ®ång tÝnh B. Con lai lu«n ph©n tÝnh
C. Sù di truyÒn cña çc cÆp tÝnh tr¹ng kh«ng phô thuéc vµo nhau
D. Con lai thu ®îc ®Òu thuÇn chñng
C©u 36: ë phÐp lai hai cÆp tÝnh tr¹ng vÒ mµu h¹t vµ vá h¹t cña Men®en, kÕt qu¶ ë F2 cã tØ lÖ
thÊp nhÊt thuéc vÒ kiÓu h×nh:
A. H¹t vµng, vá tr¬n B. H¹t vµng, vá nh¨n
C. H¹t xanh, vá tr¬n D. H¹t xanh, vá nh¨n
C©u 37: Trong phÐp lai hai cÆp tÝnh tr¹ng cña Men®en ë c©y ®Ëu Hµ Lan, khi ph©n tÝch tõng
cÆp tÝnh tr¹ng th× ë F2 tØ lÖ cña mçi cÆp tÝnh tr¹ng lµ:
A. 9: 3: 3 :1 B. 3: 1 C. 1: 1 D. 1: 1: 1: 1
C©u 38: KÕt qu¶ díi ®©y xuÊt hiÖn ë sinh vËt nhê hiÖn tîng ph©n li ®éc lËp cña çc cÆp tÝnh
tr¹ng lµ:
A. Lµm t¨ng xuÊt hiÖn biÕn dÞ tæ hîp B. Lµm gi¶m xuÊt hiÖn biÕn dÞ tæ hîp
C. Lµm gi¶m sù xuÊt hiÖn sè kiÓu h×nh D. Lµm t¨ng sù xuÊt hiÖn sè kiÓu h×nh
C©u 39: H×nh thøc sinh s¶n t¹o ra nhiÒu biÕn dÞ tæ hîp ë sinh vËt lµ:
A. Sinh s¶n v« tÝnh B. Sinh s¶n h÷u tÝnh
C. Sinh s¶n sinh dìng D. Sinh s¶n n¶y chåi
C©u 40: Khi giao phÊn gi÷a c©y cã qu¶ trßn, chÝn sím víi c©y cã qu¶ dµi, chÝn muén. KiÓu h×nh
nµo ë con lai díi ®©y ®îc xem lµ biÕn dÞ tæ hîp
A. Qu¶ trßn, chÝn sím B. Qu¶ dµi, chÝn muén
C. Qu¶ trßn, chÝn muén D. C¶ 3 kiÓu h×nh võa nªu
C©u 41: KiÓu gen díi ®©y ®îc xem lµ thuÇn chñng:
A. AABB B. AAbb C. aaBB D. C¶ 3 kiÓu gen võa nªu
C©u 42: KiÓu gen díi ®©y t¹o ®îc mét lo¹i giao tö lµ:
A. AaBB B.Aabb C. AABb D. AAbb
C©u 43: KiÓu gen díi ®©y t¹o ®îc hai lo¹i giao tö lµ:
A. AaBb B.AaBB C. AABB D. aabb
C©u 44: KiÓu gen dÞ hîp hai cÆp gen lµ:
A. aaBb B.Aabb C. AABb D. AaBb
C©u 45: Thùc hiÖn phÐp lai P:AABB x aabb.Çc kiÓu gen thuÇn chñng xuÊt hiªn ë con lai F2 lµ:
A. AABB vµ AAbb B. AABB vµ aaBB
C. AABB, AAbb vµ aaBB D. AABB, AAbb, aaBB vµ aabb
C©u 46: PhÐp lai díi ®©y ®îc xem lµ phÐp lai ph©n tÝch hai cÆp tÝnh tr¹ng lµ:
A. P: AaBb x aabb B. P: AaBb x AABB
C. P: AaBb x AAbb D. P: AaBb x aaBB
C©u 47: Nh÷ng lo¹i giao tö cã thÓ t¹o ra ®îc tõ kiÓu gen AaBb lµ:
A. AB, Ab, aB, ab B. AB, Ab
C. Ab, aB, ab D. AB, Ab, aB
C©u 48: PhÐp lai t¹o ra con lai ®ång tÝnh, tøc chØ xuÊt hiÖn duy nhÊt 1 kiÓu h×nh lµ:
A. AABb x AABb B. AaBB x Aabb
C. AAbb x aaBB D. Aabb x aabb
C©u 49: PhÐp lai t¹o ra hai kiÓu h×nh ë con lai lµ:
A. MMpp x mmPP B. MmPp x MmPp
C. MMPP x mmpp D. MmPp x MMpp
C©u 50: PhÐp lai t¹o ra nhiÒu kiÓu gen vµ nhiÒu kiÓu h×nh nhÊt ë con lai lµ
A. DdRr x Ddrr B. DdRr x DdRr
C. DDRr x DdRR D. ddRr x ®drr
II. Phöông phaùp giaûi:

1) BAØI TOAÙN THUAÄN
Laø daïng baøi ñaõ bieát tính troäi laën, kieåu hình cuûa P . Töø ñoù tìm kieåu gen, kieåu hình cuûa F
vaø laäp sô ñoà lai.
`1) Caùch giaûi: Coù 3 böôùc giaûi:
Böôùc 1: Döïa vaøo ñeà baøi quy öôùc gen troäi, laën ( coù theå khoâng coù böôùc naøy neáu
nhö baøi ñaõ cho)
Böôùc 2: Töø kieåu hình cuûa boá, meï, bieän luaän ñeå xaùc ñònh kieåu gen cuûa boá meï.
Böôùc 3: Laäp sô ñoà lai, xaùc ñònh keát quaû cuûa kieåu gen, kieåu hình ôû con lai.
VD: ÔÛ 1 loaøi, gen A quy ñònh loâng ñen troäi hoaøn toaøn so vôùi gen a quy ñònh loâng
traéng, gen B quy ñònh loâng xoaên troäi hoaøn toaøn so vôùi gen b quy ñònh loâng thaúng. Caùc
gen naøy phaân li ñoäc laäp vôùi nhau vaø ñeàu naèm treân NST thöôøng.
Cho noøi loâng ñen, xoaên thuaàn chuûng lai vôùi noøi loâng traéng, thaúng ñöôïc F1. Cho F1
lai phaân tích thì keát quaû veà kieåu gen, vaø kieåu hình cuûa pheùp lai seõ nhö theá naøo?
GIAÛI
P: AABB(Loâng ñen, xoaên) x aabb( Loâng traéng , thaúng)
GP : AB ab
F1 AaBb ( Loâng ñen, xoaên)
F1 lai phaân tích
P: AaBb x aabb
GP: AB, Ab, aB, ab ab
FB : 1AaBb : 1Aabb :1aaBb :1aabb
1 Loâng ñen, xoaên : 1 Loâng ñen, thaúng : 1 Loâng traéng, xoaên : 1 Loâng traéng thaúng
BAØI TOAÙN NGHÒCH:
-
Daïng 1: ñeà baøi cho ñaày ñuû tæ leä con lai
-
Phöông phaùp giaûi:
B1: xeùt tæ leä phaân li töøng caëp tính traïng ñôøi con -> xaùc ñònh tính traïng troäi, qui öôùc
gen
B2 :Bieän luaän KG cuûa P
B3: Vieát SÑL
-
Tröôøng hôïp ñôn giaûn nhaát laø:
+ Keát quaû lai cho 4 kieåu hình vôùi tæ leä 9:3:3:1. Töø tæ leä naøy coù theå suy ratoång soá
kieåu toå hôïp giao töû laø: 9+3+3+1= 16= 4x4. Chöùng toûmoãi beân boá meïñaõcho ra 4 loaïi
giao töû vôùi tæ leä ngang nhau, caùc gen phaân li ñoäc laäp, boá meï laø dò hôïp veà 2 caëp gen,
kieåu gen AaBb.
+ Thöôøng ta xeùt keát quaû lai cuûa töøng caëp tính traïng ôû con lai, sau ñoù toå hôïp keát quaû
cuûa caùc keát quaûlai 1 caëp tính traïng laïi ta xaùc ñònh ñöôïc kieåu gen cuûa boá meï.
* Ví duï: Menñen cho lai 2 caây ñaäu haø lan boá meï deàu coù chung 1 kieåu gen, thu ñöôïc keát
quaû ôû theá heä con nhö sau:- Vaøng trôn : 315 haït,- vaøng nhaên :101 haït, xanh trôn : 108 haït,
-xanh nhaên : 32 haït
a) Keát quaû lai tuaân theo quy luaät di truyeàn naøo?
b) Xaùc ñònh kieåu gen cuûa caùc caây boá meï vaø caùc con.
GIAÛI
a) Xeùt söï phaân li cuûa töøng caëp tính traïng:
Trôn = 315+ 108 = 3
Nhaên 101 + 32 1
-Suy ra trôn (A) laø troäi hoaøn toaøn so vôùi nhaên (a)
Tæ leä 3 ; 1 laø tæ leä pheùp lai Aa x Aa
Vaøng = 315 + 101 = 3
Xanh 108 + 32 1
Tæ leä 3 ; 1 laø tæ leä pheùp lai Bb x Bb
b) Nhö vaây khi lai 2 caëp tính traïng thì söï phaân tính cuûa moãi caëp dieån ra gioáng nhö lai 1
caëp tính traïng. Ñieàu naøy chöùng toû coù söï di truyeàn rieâng reõ cuûa moãi caëp tính
traïng. Noùi caùch khaùc söï di truyeàn 2 caëp tính traïng naøy tuaân theo quy luaät phaân li
ñoäclaäp cuûa Menñen.
Töø bieän luaän treân -> P dò hôïp hai caëp gen
Toå hôïp caùc kieåu gen laïi ta coù kieåu gen cuûa boá meï laø : AaBb x AaBb.
c) Sô ñoà lai
P: AaBb x AaBb
Gp AB, Ab, aB, ab AB, Ab, Ab, ab
Keû khung pennet -.> F1 Coù 9 kieåu gen laø:
1 AABB, 2 AABb, 2 AaBB, 4 AaBb, 1 AAbb, 2 Aabb, 1 aaBB, 2 aa Bb , 1 aabb
Vaø coù 4 kieåu hình laø: 9 vaøng trôn : 3 vaøng nhaên : 3 xanh trôn : 1 xanh nhaên
Daïng 2: ñeà baøi khoâng cho ñaày ñuû tæ leä con lai
-
B1: xeùt tæ leä phaân li ñôøi con -> tìm tæ leä ñaëc bieät ( 9/16 Kh troäi. 1/16 Kh laên )
->xaùc ñònh gen troäi, qui öôùc gen
B2 :Bieän luaän KG cuûa P
B3: Vieát SÑL
Vd : cho hai caù theå hoa ñoû quaû daøi giao phaán vôùi 2nhau F1 thu ñöôïc moät soá kieåu hình
trong ñoù coù 6,25 % caây hoa traéng quaû troøn
Bieän luaän vaø vieát sô ñoà lai cho pheùp lai treân ?
Gv höôùng daãn hs caùch xeùt tæ leä
F1 xuaát hieän 6.25% = 1/16 hoa traéng quaû troøn -> theo qui luaät phaân li ñoäc laäp cuûa MÑ: tính
traïng hoa traéng, quaû troøn laø tính traïng laën
Qui öôùc : A…….hoa ñoû; a……….hoa traéng
B……..quaû daøi; b………quaû troøn
F1 xuaát hieän 16 toå hôïp -> boá, meï cho 4 gt -> P dò hôïp hai caëp gen
-> caây hoa ñoû quaû daøi P coù KG : AaBb
Ta coù sô ñoà lai:
P: AaBb ( ñoû daøi ) X AaBb ( ñoû daøi )
Daïng 3: Ñeà baøi yeâu caàu xaùc ñònh tæ leä con lai trong pheùp lai nhieàu tính
Daïng xaùc ñònh kieåu hình con lai
Döïa vaøo ñaëc ñieåm qui luaät phaân li ñoäc laäp: tæ leä moãi loaïi kieåu hình baèng tích tæ leä caùc
tính traïng töông öùng hôïp thaønh noù -> tæ leä con lai
VD: Cho caây daâu hoa doû haït vaøng voû trôn lai daäu hoa traéng haït xanh voû nhaên. F1 thu ñöôïc
toaøn daâu hoa doû haït vaøng voû trôn. Cho F1 töï thuï phaán haõy xaùc ñònh:
-
Tæ leä caây hoa ñoû haït vaøng voû trôn ôû F2
-
Tæ leä caây hoa traéng û haït vaøng voû trôn ôû F2
Bieát moãi gen qui dònh moät tính traïng naèm treân moät NST
Gv höôùng daãn hs caùch phaân tích ñaëc ñieåm di truyeàn cuûa töøng caëp tính traïng
F1 thu ñöôïc toaøn daâu hoa doû haït vaøng voû trôn -> hoa doû haït vaøng voû trôn laø tính traïng
troäi
Moãi gen qui dònh moät tính traïng naèm treân moät NST -> caùc caëp tính traïng di truyeàn ñoäc
laäp nhau , moãi caëp tính traïng ñeàu tuaân theo qui luaät di truyeàn cuûa Menñen
Xeùt söï phaân li cuûa töøng caëp tính traïng ôû F2
Hoa doû töï thuï phaán -> F2phaân li ¾ ñoû , ¼ traéng
Haït vaøngû töï thuï phaán -> F2phaân li ¾ haït vaøngû , ¼ haït xanh
Voû trôn töï thuï phaán -> F2phaân li ¾ voû trônû , ¼ voû nhaên
Caùc caëp tính traïng di truyeàn ñoäc laäp nhau -> tæ leä moãi loaïi kieåu hình baèng tích tæ leä caùc
tính traïng töông öùng hôïp thaønh noù
Ta coù: Tæ leâ caây hoa ñoû haït vaøng voû trôn = ¾ . ¾ . ¾ = 27/64
Tæ leâ caây hoa traéngû haït vaøng voû trôn = ¼ . ¾ . ¾ = 9/27
Daïng xaùc ñònh kieåu gen
Döïa vaøo ñaëc ñieåm qui luaät phaân li ñoäc laäp: tæ leä moãi loaïi kieåu gen baèng tích tæ leä caùc
caëp gen töông öùng hôïp thaønh noù
VD: Cho caây coù kieåu gen AaBbCcDd töï thuï phaán. Xaùc ñònh caây coù kieåu gen
AABbCcdd ôû ñôøi con(Bieát moãi gen naèm treân moät NST)
Moãi gen qui dònh moät tính traïng naèm treân moät NST -> caùc caëp gen di truyeàn ñoäc laäp
nhau , söï di truyeàn moãi caëp gen ñeàu tuaân theo qui luaät di truyeàn cuûa Menñen
Xeùt söï phaân li cuûa töøng caëp gen
Aa X Aa -> F1 ¼ AA,2/4 Aa , ¼ aa
Bb X Bb -> F1 ¼ BB, 2/4 Bb, ¼ bb
Cc x Cc -> F1 ¼ CC, 2/4 Cc, ¼ cc
Dd x dd -> F1 ¼ DD, 2/4 Dd, ¼ dd
Caùc caëp gen di truyeàn ñoäc laäp nhau -> tæ leä moãi loaïi kieåeângn baèng tích tæ leä caùc caëp
gen töông öùng hôïp thaønh noù
-> tæ leä AABbCcdd = 1/4 . 2/4 . 2/4 . 1/4 = 4/256
BAØI TAÄP VAÄN DUÏNG:

BAØI TAÄP 1:
Döïa vaøo keát quaû cuûa caùc pheùp lai döôùi ñaây, haõy xaùc ñònh xem tính traïng naøo laø
troäi, tính traïng naøo laø laën, ñoàng thôøi xaùc ñònh kieåu gen cuûa caùc caäy boá meï vaø ñôøi
con trong moãi pheùp lai.
 Pheùp lai 1: cho 12 caây caø chua lai vôùi nhau, ngöôøi ta thu ñöôïc F1 : 75% caây quaû ñoû,
daïng baàu duïc; 25% quaû vaøng , daïng baàu duïc.
 Pheùp lai 2: cho 2 caây caø chua lai vôùi nhau, thu ñöôïc ôû F1 75% caây coù quaû maøu
vaøng, daïng troøn; 25% caây coù quaû maøu vaøng daïng baàu duïc. cho bieát moãi tính
traïng do 1 gen quy ñònh
BAØI TAÄP 2:
Cho 1 caù theå F1 lai vôùi 3 caù theå khaùc:
a) Vôùi caù theå thöù nhaát ñöôïctheá heä lai, trong ñoù coù 6, 25% kieåu hình caây thaáp haït
daøi
b) Vôùi caù theå thöù hai ñöôïc theá heä lai trong ñoù coù 12,5% caây thaáp haït daøi.
c) Vôùi caù theå thöù ba ñöôïc theá heä lai, trong ñoù coù 25% caây thaáp haït daøi.
Cho bieát moãi gen naèm treân 1 NST vaø quy ñònh 1 tính traïng. Caùc caây cao laø troäi so vôùi
caây thaáp, haït troøn laø troäi so vôùi haït daøi. Bieän luaän vaø vieát sô ñoà lai 3 tröôøng hôïp
treân
BAØI TAÄP SOÁ 3
ÔÛ ruoài giaámthaân xaùm laø tính traïng troäi hoaøn toaøn so vôùi thaân ñen, loâng ngaén laø
tính traïng troäi hoaøn toaøn so vôùi loâng daøi. caùc gen qui ñònh tính traïng naèm treân caùc
nhieãm saéc theå thöôøng khaùc nhau .
a)Xaùc ñònh kieåu gen vaø kieåu soá hình coù theå coù khi toå hôïp 2 tính traïng noùi treân vaø
lieät keâ.
b)Vieát caùc loaïi giao töû coù theå ñöôïc taïo ra töø moãi kieåu gen
BAØI TAÄP SOÁ 4
ÔÛ ruoái giaámù ngöôøi ta thöïc hieän moät soá pheùp lai sau
Haõy xaùc ñònh kieåu gen coù theå coù cuûa moãi pheùp lai
Pheùp lai Den Den Traéng Traéng Kieåu gen

stt ngaén daøi ngaén daøi
1 Ñen ngaén x ñen ngaén 89 31 29 11

2 Den ngaén x traéng daøi 18 19
3 Ñen ngaén x traéng ngaén 20 21
4 Traéng ngaén x traéng ngaén 28 9
5 Ñeb daøi x ñen daøi 32 10
6 Ñen ngaén x ñen daøi 29 31 10 11
BAØI TAÄP SOÁ 5

Ôû ñaäu Haø lan : haït vaøng troäi so vôùi xanh; trôn troäi so vôùi nhaên
a. Cho ñaäu vaøng trôn X xanh nhaên. Bieän luaän vaø vieát SÑL
b. Cho ñaäu vaøng nhaên X xanh trôn. Bieän luaän vaø vieát SÑL
BAØI TAÄP SOÁ 6
Cho 2 gioáng ñaäu t/c thaân cao hoa ñoû lai thaân thaáp hoa traéng .f1 thu ñöôïc toaøn thaâncao
hoa ñoû.
Bieän luaän vaø vieát SÑL töø P ñeán F2 ?
Laøm theá naøo ñeû bieát ñaäu thaân cao hoa ñoû coù thuaàn chuûng ?
BAØI TAÄP SOÁ 7
Cho 2 gioáng ñaäu t/c vaøng trôn lai xanh nhaên . F1 thu ñöôïc cho töï thuï phaán.
F2 thu ñöôïc 184 vaøng trôn, 59 vaøng nhaên. 63 xanh trôn , 31 xanh nhaên.
Bieän luaän vaø vieát SÑL töø P ñeán F2 ?
BAØI TAÄP SOÁ 8
Giao phaán hai caây ñaäu chöa bieát kieåu hình. F1 thu ñöôïc 176 caây cao troøn, 58 cao daøi, 60
thaáp troøn, 21 thaáp daøi
a) Bieän luaän vaø laäp SÑL ?
b) Cho caây cao troøn lai phaân tích keát quaû pheùp lai nhö theá naøo ?
BAØI TAÄP SOÁ 9
Giao phaán caây t/c cao quaû daøi vôùi caây thaáp quaûtroøn, F1 thu ñöôïc cho töï thuï phaán. F2
thu ñöôïc 31 caoñaøi, 59 cao deït, 29 cao troøn, 12 thaáp daøi, 21 thaáp deït, 11 thaáp troøn.
a) Coù keát luaän gì töø pheùp lai treân?
b) Bieän luaän, vieát sô ñoà lai töø P -> F2 ?
BAØI TAÄP SOÁ 10
Cho caây coù kieåu gen AABBCCEE x aabbccee. F1 thu ñöïoc cho giao phaán vôùi nhau
a) Xaùc ñònh soá giao töû cuûa F1
b) Soá toå hôïp F2
c) Soá kieûu gen ôû F2
d) Soá toå hôïp dò hôïp caû 4 caëp gen
Bieát moãi gen qui ñònh moät tính traïng naèm treân moät NST
BAØI TAÄP SOÁ 11
Lai hai gioáng caây thuaàn chuûng laù to thaân cao hoa ñoû vôùi laù nhoû thaân thaáp hoa traéng
F 1 thu ñöôïc toaøn laù to thaân cao hoa ñoû. Cho F1 töï thuï phaán
a) xaùc ñònh soá kieåu hình ôû F2
b) Soá toå hôïp ôû F2
c) Tæ leä caây laù to thaân thaáp hoa ñoû
Bieát moãi gen qui ñònh moät tính traïng naèm treân moät NST
========================================================================
CHUYEÂN ÑEÀ : NHIEÃM SAÉC THEÅ

A. HEÄ THOÁNG LÍ THUYEÁT
I. Caùc khaùi nieäm caàn nhôù
Gv yeâu caàu hs nhaùc laïi caùc khaùi nieäm:
-
Boä NST löôõng boäi (2n): laø boä NST chöùa caùc caëp NST töông ñoàng
-
Boä NST ñôn boäi (n) : laø boä NST cuûa giao töû chæ chuùa 1 NST cuûa moãi caëp töông
ñoàng
-
Caëp NST töông ñoàng: goàm 2 NST gioáng nhau veà hình daïng, kích thöôùc
-
NST keùp, cromatit, taâm ñoäng
Gv nhaän xeùt -> choát caùc khaùi nieäm
II. Caùc kieán thöùc cô baûn
1. Caùc hoaït ñoäng cuûa NST trong nguyeân phaân
Gv yeâu caàu hs trình baøy laïi dieãn bieán cuûa NST trong quaù trình nguyeân phaân
Gv nhaän xeùt, toám taét treân sô ñoà
Löu yù : NST coù hình daïng daëc tröng ôû kì giöõa
=> quan saùt deã nhaát oû kì naøy
Söï bieán ñoåi cuûa NST trong quaù trình nguyeân phaân goàm 4 kì ( kì ñaàu, giöõa , sau , cuoái ) vaø
moät giai ñoaïn chuaån bò ( kì trung gian )
Kì trung gian
-Ñaàu kì trung gian NST ôû daïng sôïi maûnh, duoãi xoaén
-Böôùc vaøo kì trung gian : trung theå nhaân ñoâi, NST nhaân ñoâi -> taøo thaønh NST keùp ( goàm 2
cromatit gioáng heät nhau vaø dình nhau ôû taâm ñoäng )
Kì ñaàu
-Maøng nhaân, nhaân con bieán maát
-Sôïi tô thoi phaân baøo xuaát hieän noái lieàn hai cöïc teá baøo
-NST ñoùng xoaén leân coù hình thaùi roõ reät
-Caùc NST keùp dính vaøo sôïi tô cuûa thoi phaân baøo ôû taâm ñoäng
Kì giöõa
-Caùc NST keùp ñoùng xoaén vaø co ngaén cöïc ñaïi ( coù hình daïng daëc tröng )
-Caùc NST keùp taäp trung vaø xeáp thaønh moät haøng treân maët phaúng xích ñaïo cuûa thoi phaân
baøo
Kì sau
-Töøng NST keùp cheû doïc ôû taâm ñoäng hình thaønh 2 NST ñôn phaân li ñoäc laäp veà hai cöïc
cuûa teá baøo
Kì cuoái
-Sôïi tô cuûa thoi phaân baøo bieán maát, maøng nhaân vaø nhaân con xuaát hieän trôû laïi. Teá baøo
chaát phaân chia thaønh 1 TB con gioáng heät meï ( 2n NST )
-NST thaùo xoaén -> daïng sôïi maûnh
Keát quaû : töø moät TB meï NST 2n qua nguyeân phaân hình thaønh 2 TB con coù boä NST goáng
heät meï ( 2n )
2. Caùc hoaït ñoäng cuûa NST trong giaûm phaân
Gv yeâu caàu hs trình baøy laïi dieãn bieán cuûa NST trong quaù trình giaûm phaân
Gv nhaän xeùt, toám taét treân sô ñoà
Giaûm phaân goàm 2 laàn phaân baøo lieân tieáp ( moãi laàn cuõng goàm 4 kì nhö nguyeân phaân )
nhöng trong ñoù NST chæ nhaân ñoâi 1 laàn ôû kì TG laàn phaân baøo 1
Laàn phaân baøo 1( nhö nguyeân phaân )
Kì trung gian
-Ñaàu kì trung gian NST ôû daïng sôïi maûnh, duoãi xoaén
-Böôùc vaøo kì trung gian : trung theå nhaân ñoâi, NST nhaân ñoâi -> taøo thaønh NST keùp ( goàm 2
cromatit gioáng heät nhau vaø dình nhau ôû taâm ñoäng )
Kì ñaàu
-Maøng nhaân, nhaân con bieán maát
-Sôïi tô thoi phaân baøo xuaát hieän noái lieàn hai cöïc teá baøo
-NST ñoùng xoaén leân coù hình thaùi roõ reät
-Caùc NST keùp trong caëp töông ñoàng tieáp hôïp nhau thaønh töøng caëp
-caùc NST keùp dính vaøo sôïi tô cuûa thoi phaân baøo ôû taâm ñoäng
Kì giöõa
-Caùc NST keùp ñoùng xoaén vaø co ngaén cöïc ñaïi ( coù hình daïng daëc tröng )
-Caùc caëp NST keùp töông ñoàng taäp trung vaø xeáp song song thaønh hai haøng treân maët
phaúng xích ñaïo cuûa thoi phaân baøo
Kì sau
-Töøng NST keùaûitong caëp töông ñoàng taùch nhauvaø phaân li ñoäc laäp veà hai cöïc cuûa teá
baøo
Kì cuoái
chaát phaân chia thaønh 1 TB con khaùc TB meï ( n NST keùp )
Laàn phaân baøo 2
Kì ñaàu:
- NST vaãn giöõ nguyeân hình daïng ncaáu truùc nhö kì cuoái laàn phaân baøo 1
-Sôïi tô thoi phaân baøo môùi xuaát hieän noái lieàn hai cöïc teá baøo
-Caùc NST keùp dính vaøo sôïi tô cuûa thoi phaân baøo ôû taâm ñoäng
Kì giöõa
-Caùc NST keùp taäp trung vaø xeáp thaønh moät haøng treân maët phaúng xích ñaïo cuûa thoi phaân
baøo
Kì sau
-Töøng NST keùp cheû doïc ôû taâm ñoäng hình thaønh 2 NST ñôn phaân li ñoäc laäp veà hai cöïc
cuûa teá baøo
Kì cuoái
chaát phaân chia thaønh 1 TB con mang boä NST ñôn boäi ( n )
-NST thaùo xoaén -> daïng sôïi maûnh
3. Söï phaùt sinh giao töû vaø thuï tinh

Gv yeâu caâu1 hs trình baøy laïi quùa trình phaùt sinh giao töû vaø thuï tinh
Gv nhaän xeùt toùm taét caùc kieán thöùc treân sô ñoà
4. Cô cheá xaùc ñònh giôùi tình
Yeâu caàu hs nhaéc laïi
Ñaëc ñieåm boä NST ôû ngöôøi
Cô cheá xaùc ñònh giôùi tính ôû ngöôøi
Gv nhaän xeùt,toùm taét caùc kieán thöùc cô baûn treân sô ñoà
III. Heä thoáng caùc caâu hoûi lí thuyeát
Gv ñöa ra caâu hoûi yeâu caàu hs n/c traû lôøi. Gv nhaän xeùt choát ñaùp aùn
Caâu 1 : Taïi sao noùi boä NST cuûa moãi loaøi coù tính ñaëc tröng oãn ñònh ? Cô cheá ñaûm
baûo cho caùc ñaëc tính ñoù ?
TL
1. Tính ñaëc tröng boä NST cuûa moãi loaøi theå hieän ôû:
– Soá löôïng NST : moãi loaøi sinh vaät coù soá löôïng NST ñaëc tröng. VD ngöôøi 2n = 46,
ruoài giaám 2n = 8
– Hình daïng NST : hình daïng boä NST coù tính ñaëc tröng cho loaøi
2. Tính oån ñònh cuûa boä NST
Boä NST cuûa moãi loaøi luoân ñöôïc oån ñònh veà hình daïng, caáu truùc qua caùc theá heä tieáp
theo
3. Cô cheá baûo ñaûm cho tính ñaëc tröng oån ñònh cuûa boä NST
-
ÔÛ loaøi sinh saûn voâ tính : söï nhaân ñoâi vaø phaân li ñoàng ñeøu cuûa NST trong qt
nguyeân phaân laø cô cheá baûo ñaûm cho boä NST ñaëc tröng cuûa moãi loaøi ñöôïc duy trì
qua caùc theá heä teá baøo vaø cô theå
-
ÔÛ loaøi sinh saûn höõu tính: söï phoái hôïp cuûa 3 cô cheá nguyeân phaân, giaûm phaân, thuï
tinh ñaûm baûo cho boä NST cuûa loaøi ñöôïc duy trì qua caùc theù heä TB vaø cô theå. Trong
ñoù
NP:söï phaân li ñoàng ñeøu cuûa caùc NST veà 2 TB con laø cô cheá duy trì boä NST ñaëc tröng
cuûa loaøi qua caùc theá heä TB cuûa cô theå
GP: hình thaønh boä NST ñôn boäi trong giao töû ♀ , ♂
TT: söï keát hôïp giao töû ♀ , ♂ hình thaønh hôïp töû mang boä NST löôõng boäi (2n) . Ñaây laø
cô cheá phuïc hoài boä NST ñaëc tröng cuûa loaøi qua caùc theá heä cô theå
Caâu 2: Taïi sao noùi ‘ trong GP thì GP1 moùi thöïc söï laø phaân boaø giaûm nhieãm coøn GP 2
laø phaân baøo nguyeân nhieãm ‘
TL
Ta noùi GP 1 môùi thöïc söï laø phaân baøo giaûm nhieãm vì : khi keát thuùc GP 1 boä NST trong TB
giaûm ñi moät nöûa veà nguoàn goác NST so vôùi TB ban ñaàu
GP 2 laø phaân baøo nguyeân nhieãm vì :ôû laàn phaân baøo naøy chæ xaûy ra söï phaân chia caùc
cromatit trong caùc NST ñôn boäi keùp ñi veà 2 cöïc TB. Nguoàn goác NST trong caùc TB con
khoâng thay ñoåi vaãn gioáng nhö khi keát thuùc GP 1 -> GP 2 laø phaân baøo nguyeân nhieãm
Caâu 3: Taïi sao noùi sinh saûn höõu tính tieán hoaù hôn sinh saûn voâ tính ?( -> taïi sao bieán
dò toå hôïp xuaát hieän phong phuù ôû loaøi sinh saûn höõu tính )
TL
+ Sinh saûn höõu tính ñöôïc thöïc hieän qua con ñöôøng giaûm phaân taïo giao töû vaø thuï tinh.
Trong quaù trình ñoù coù xaûy ra söï phaân li ñoäc laäp vaø toå hôïp töï do cuûa caùc NST -> taïo ra
nhieàu loaïi giao töû-> hình thaønh nhieàu hôïp töû khaùc nhau veà nguoàn goác, chaát löôïng. Ñoù
laø nguoàn nguyeân lieäu cho tieán hoaù
=> sinh saûn höõu tính vöøa duy trì boä NST ñaëc tröng cuûa loaøi vöøa taïo ra caùc bieán dò ñaûm
baûo tính thích öùng cuûa SV trong quaù trình choïn loïc töï nhieân
+ Sinh saûn voâ tính : laø hình thöùuc sinh saûn theo cô cheá nguyeân phaân -> taïo ra caùc theá heä
con gioáng meï -> khoâng coù bieán dò ñeå choïn loïc khi ñieàu kieän soáng thay ñoåi
Caâu 4: so saùnh quaù trình nguyeân phaân vaø giaûm phaân?
TL
Gioáng nhau :
-
Quaù trình phaân baøo ñeøu dieãn ra qua 4 kì ( kì ñaàu, kì giöõa, kì TG , kì cuoái )
-
NST ñeàu traûi qua caùc bieán ñoåi : nhaân ñoâi , ñoùng xoaén, taäp hôïp ôû maët phaúng xích
ñaïo thoi phaân baøo, thaùo xoaén...
-
Ñeàu laø cô cheá duy trì oån ñònh boä NST
Nguyeân phaân Giaûm phaân
- Xaûy ra ôû TB sinh döôõng vaø TB sinh duïc - Xaûy ra ôû TB sinh duïc chín( noaõn baøo,
maàm tinh baøo baäc 1 )
- Goàm 1 laàn phaân baøo - Goàm 2 laàn phaân baøo
- Chæ coù 1 laàn NST taäp trung treân maët - Coù 2 laàn NST taäp trung treân maët
phaúng xích ñaïo cuûa thoi phaân baøo ( NST phaúng xích ñaïo cuûa thoi phaân baøo ( NST
xeáp thaønh 1 haøng) xeáp thaønh 2 haøng ôû laàn phaân baøo 1,
xeáp thaønh 1 haøng ôû laàn phaân baøo 2 )
- Kq: taïo ra 2 TB con gioáng meï (2n) - Kq: taïo ra 4TB con khaùc meï , mang boä
NSTn
- Duy trì oån ñònh boä NST cuûa loaøi qua caùc - Keát hôïp vôùi thuï tinh duy trì oån ñònh boä
theá heä TB NST qua caùc theá heä cô theå
Caâu 5: giao töû laø gì? Trình baøy quaù trình phaùt sinh giao töû ? so saùnh giao töû ñöïc vaø
giao töû caùi ?
TL
+ Giao töû laø TB coù boä NST ñôn boäi ñöôïc hình thaønh trong quaù trình giaûm phaân
Coù 2 loaïi giao töû: gt ñöïc vaø gt caùi
+ Quaù trình phaùt sinh GT
+ So saùnh gt ñöïc vaø caùi
- Gioáng:
Ñeàu hình thaønh qua GP
Ñeàu chöùa boä NST ñôn boäi
Ñeàu traûi qua caùc giai ñoaïn phaân chia gioáng nhau( NP, GP1, GP2 )
Ñeàu coù khaû naêng tham gia thuï tinh
- Khaùc
Giao töû ñöïc Giao töû caùi
- Sinh ra töø caùc tinh nguyeân baøo - Sinh ra töø caùc noaõn nguyeân baøo
- Kích thöôùc nhoû hôn GT caùi - Kích thöôùc lôùni
- 1 tinh nguyeân baøo taïo ra 4 tinh truøng - 1 noaõn nguyeân baøo taïo ra 1 tröùng
- Mang 1 trong 2 loaïi NST giôùi tính X hoaëc Y - Chæ mang 1 NST giôùi tính X
Caâu 6: So saùnh söï khaùc nhau giöõa NST thöôøng vaø NST giöoùi tính ?
TL
NST thöôøng NST giôùi tính
- Goàm nhieàu caëp - Chæ coù 1 caëp
- Caùc caëp luoân töông ñoàng, gioáng nhau ôû - Coù theå töông ñoàng ( XX ) hoaëc khoâng
caû giôùi ñöïc vaø caùi töông ñoàng ( XY ), khaùc nhau ôû 2 giôùi
- Mang gen qui ñònh caùc tính traïng khoâng - Mang gen qui ñònh giôùùi tính vaø caùc tính
lieân quan ñeán giôùi tính traïng lieân quan ñeán giôùi tính
Caâu 7: Sinh trai gaùi coù phaûi do ngöôøi vôï ? Taïi sao tæ leä nam nöõ xaáp xæ 1 : 1 ?
TL
Sinh trai gaùi khoâng phaûi do ngöôøi vôï
Ôû nöõ qua giaûm phaân cho 1 loaïi tröùng mang NST X
Ôû nam qua giaûm phaân cho 2 loaïi tinh truøng mang NST X hoaëc Y
Neáu tinh truøng X keát hôïp vôùi tröùng seõ taïo ra hôïp töû mang NST XX -> phaùt trieån thaønh
con gaùi
Neáu tinh truøng Y keát hôïp vôùi tröùng seõ taïo ra hôïp töû mang NST XY -> phaùt trieån thaønh
con trai
Nhö vaâïy sinh trai hay gaùi do tinh truøng ngöôøi boá quyeát ñònh
SÑL: P: XX x XY
Gp X X , Y
F1: XX : XY
Tæ leä nam nöõ xaáp xæ 1 : 1
Ôû nöõ qua giaûm phaân cho 1 loaïi tröùng mang NST X
Ôû nam qua giaûm phaân cho 2 loaïi tinh truøng mang NST X hoaëc Y vôùi tæ leä ngang nhau, Khaû
naêng tham gia thuï tinh cuûa hai loaïi tinh truøng X,Y vôùi tröùng dieãn ra vôùi xaùc suaát ngang
nhau -> taïo ra 2 loaïi toå hôïp XX, XY vôùi tæ leä ngang nhau -> tæ leä nam nöõ xaáp xæ 1 : 1
IV. Heä thoáng caâu hoûi traéc nghieäm
C©u 1: NST lµ cÊu tróc cã ë

A. Bªn ngoµi tÕ bµo B. Trong çc bµo quan
C. Trong nh©n tÕ bµo D. Trªn mµng tÕ bµo
C©u 2: Trong tÕ bµo ë çc loµi sinh vËt, NST cã d¹ng:
A. H×nh que B. H×nh h¹t C. H×nh ch÷ V D. NhiÒu h×nh d¹ng
C©u 3: Trong qu¸ tr×nh nguyªn ph©n, cã thÓ quan s¸t râ nhÊt h×nh th¸i NST ë vµo k×:
A. Vµo k× trung gian B. K× ®Çu C. K× gi÷a D. K× sau
C©u 4: ë tr¹ng th¸i co ng¾n, chiÒu dµi cña NST lµ:
A. Tõ 0,5 ®Õn 50 micr«met B. Tõ 10 ®Õn 20 micr«met
C. Tõ 5 ®Õn 30 micr«met D. 50 micr«met
C©u 5: §êng kÝnh cña NST ë tr¹ng th¸i co ng¾n lµ:
A. 0,2 ®Õn 2 micr«met B. 2 ®Õn 20 micr«met
C. 0,5 ®Õn 20 micr«met. D. 0,5 ®Õn 50 micr«met
C©u 6: Khi cha nh©n ®«i, mçi NST bao gåm:
A. Mét cr«matit B. Mét NST ®¬n C. Mét NST kÐp D. cÆp cr«matit
C©u 7: Thµnh phÇn ho¸ häc cña NST bao gåm:
A. Ph©n tö Pr«tªin B. Ph©n tö ADN
C. Pr«tªin vµ ph©n tö ADN D. Axit vµ baz¬
C©u 8: Mét kh¶ n¨ng cña NST ®èng vai trß rÊt quan träng trong sù di truyÒn lµ:
A. BiÕn ®æi h×nh d¹ng B. Tù nh©n ®«i
C. Trao ®æi chÊt D. Co, duçi trong ph©n bµo
C©u 9: §Æc ®iÓm cña NST trong çc tÕ bµo sinh dìng lµ:
A. Lu«n tån t¹i thµnh tõng chiÕc riªng rÏ
B. Lu«n tån t¹i thµnh tõng cÆp t¬ng ®ång
C. Lu«n co ng¾n l¹i
D. Lu«n lu«n duçi ra
C©u 10: CÆp NST t¬ng ®ång lµ:
A.Hai NST gièng hÖt nhau vÒ h×nh th¸i vµ kÝch thíc
B. Hai NST cã cïng 1 nguån gèc tõ bè hoÆc mÑ
C. Hai cr«matit gièng hÖt nhau, dÝnh nhau ë t©m ®éng
D. Hai cr«matit cã nguån gèc kh¸c nhau
C©u 11: Bé NST 2n = 48 lµ cña loµi:
A. Tinh tinh B. §Ëu Hµ Lan C. Ruåi giÊm D. Ngêi
C©u 12: §iÒu díi ®©y ®óng khi nãi vÒ tÕ bµo sinh dìng cña Ruåi giÊm lµ:
A. Cã hai cÆp NST ®Òu cã h×nh que
B. Cã bèn cÆp NST ®Òu h×nh que
C. Cã ba cÆp NST h×nh ch÷ V
D. Cã hai cÆp NST h×nh ch÷ V
C©u 13: Trong tÕ bµo sinh dìng cña mçi loµi, sè NST giíi tÝnh b»ng:
A. Mét chiÕc B. Hai chiÕc C. Ba chiÕc D. Bèn chiÕc
C©u 14: Gi¶m ph©n lµ h×nh thøc ph©n bµo x¶y ra ë:
A. TÕ bµo sinh dìng B. TÕ bµo sinh dôc vµo thêi k× chÝn
C. TÕ bµo mÇm sinh dôc D. Hîp tö vµ tÕ bµo sinh dìng
C©u 15: §iÒu ®óng khi nãi vÒ sù gi¶m ph©n ë tÕ bµo lµ:
A. NST nh©n ®«i 1 lÇn vµ ph©n bµo 2 lÇn
B. NST nh©n ®«i 2 lÇn vµ ph©n bµo 1 lÇn
C. NST nh©n ®«i 2 lÇn vµ ph©n bµo 2 lÇn
D. NST nh©n ®«i 1 lÇn vµ ph©n bµo 1 lÇn
C©u 16: KÕt thóc qu¸ tr×nh gi¶m ph©n, sè NST cã trong mçi tÕ bµo con lµ:
A. Lìng béi ë tr¹ng th¸i ®¬n B. §¬n béi ë tr¹ng th¸i ®¬n
C. Lìng béi ë tr¹ng th¸i kÐp D. §¬n béi ë tr¹ng th¸i kÐp
C©u 17: Trong gi¶m ph©n, tù nh©n ®«I NST x¶y ra ë:
A. K× trung gian cña lÇn ph©n bµo I B. K× gi÷a cña lÇn ph©n bµoI
C. K× trung gian cña lÇn ph©n bµo II D. K× gi÷a cña lÇn ph©n bµo II
C©u 18: HiÖn tîng x¶y ra trong gi¶m ph©n nhng kh«ng cã trong nguyªn ph©n lµ:
A. Nh©n ®«I NST B TiÕp hîp gi÷a2 NST kÐp trong tõng cÆp t¬ng ®ång
C. Ph©n li NST vÒ hai cùc cña tÕ bµo D. Co xo¾n vµ th¸o xo¾n NST
Sö dông ®o¹n c©u díi ®©y ®Ó tr¶ lêi c©u hái tö sè 19 ®Õn sè 23
Gi¶m ph©n lµ h×nh thøc ph©n bµo x¶y ra ë……(I)…… cña …….(II)………Trong gi¶m ph©n
cã…….(III)….. ph©n chia tÕ bµo. Qua gi¶m ph©n, tõ 1 tÕ bµo mÑ t¹o ra….(IV)……tÕ bµo con. Sã
NST cã trong mçi tÕ bµo con……(V)……so víi sè NST cña tÕ bµo mÑ.
C©u 19: Sè (I) lµ:
A. thêi k× sinh trëng B. thêi k× chÝn
C. thêi k× ph¸t triÓn D. giai ®o¹n trëng thµnh
C©u 20: Sè (II) lµ:
A. tÕ bµo sinh dôc B. hîp tö C. tÕ bµo sinh dìng D. tÕ bµo mÇm
C©u 21: Sè (III) lµ:
A. 1 lÇn B. 2 lÇn C. 3 lÇn D. 4 lÇn
C©u 22: Sè (IV) lµ:
A. 4 B. 3 C. 2 D. 1
C©u 23: Sè (V) lµ:
A. b»ng gÊp ®«i B. b»ng mét nöa C. b»ng nhau D. b»ng gÊp ba lÇn
C©u 24: Giao tö lµ:
A. TÕ bµo dinh dôc ®¬n béi
B. §îc t¹o tõ sù gi¶m ph©n cña tÕ bµo sinh dôc thêi k× chÝn
C. Cã kh¶ n¨ng t¹o thô tinh t¹o ra hîp tö
D. C¶ A, B, C ®Òu ®óng
C©u 25: Trong qu¸ tr×nh t¹o giao tö ë ®«ng vËt, ho¹t ®éng cña çc tÕ bµo mÇm lµ:
A. Nguyªn ph©n B. Gi¶m ph©n
C. Thô tinh D. Nguyªn ph©n vµ gi¶m ph©n
C©u 26: Tõ mét no·n bµo bËc I tr¶i qua qu¸ tr×nh gi¶m ph©n sÏ t¹o ra ®îc:
A. 1 trøng vµ 3 thÓ cùc B. 4 trøng
C. 3 trøng vµ 1 thÓ cùc D. 4 thÓ cùc
C©u 27: §Æc ®iÓm cña NST giíi tÝnh lµ:
A. Cã nhiÒu cÆp trong tÕ bµo sinh dìng
B. Cã 1 ®Õn 2 cÆp trong tÕ bµo
C. Sè cÆp trong tÕ bµo thay ®æi tuú loµi
D. Lu«n chØ cã mét cÆp trong tÕ bµo sinh dìng
C©u 28: Trong tÕ bµo sinh dìng cña mçi loµi sinh vËt th× NST giíi tÝnh:
A. Lu«n lu«n lµ mét cÆp t¬ng ®ång
B. Lu«n lu«n lµ mét cÆp kh«ng t¬ng ®ång
C. Lµ mét cÆp t¬ng ®ång hay kh«ng t¬ng ®ång tuú thuéc vµo giíi tÝnh
C. Cã nhiÒu cÆp, ®Òu kh«ng t¬ng ®ång
C©u 29: Trong tÕ bµo 2n ë ngêi, kÝ hiÖu cña cÆp NST giíi tÝnh lµ:
A. XX ë n÷ vµ XY ë nam
B. XX ë nam vµ XY ë n÷
C. ë n÷ vµ nam ®Òu cã cÆp t¬ng ®ång XX
D.ë n÷ vµ nam ®Òu cã cÆp kh«ng t¬ng ®ång XY
C©u 30: §iÓm gièng nhau vÒ NST giíi tÝnh ë tÊt c¶ çc loµi sinh vËt ph©n tÝnh lµ:
A. Lu«n gièng nhau gi÷a ç thÓ ®ùc vµ ç thÓ çi
B. §Òu chØ cã mét cÆp trong tÕ bµo 2n.
C.§Òu lµ cÆp XX ë giíi çi
D. §Òu lµ cÆp XY ë giíi ®ùc
C©u 31: ë ngêi gen qui ®Þnh bÖnh m¸u khã ®«ng n»m trªn:
A. NST thêng vµ NST giíi tÝnh X
B. NST giíi tÝnhY vµ NST thêng
C. NST thêng
D. NST giíi tÝnh X
C©u 32: Loµi díi ®©y cã cÆp NST giíi tÝnh XX ë giíi ®ùc vµ XY ë giíi çi lµ:
A. Ruåi giÊm B. Çc ®éng vËt thuéc líp Chim
C. Ngêi D. §éng vËt cã vó
C©u 33: Chøc n¨ng cña NST giíi tÝnh lµ:
A. §iÒu khiÓn tæng hîp Pr«tªin cho tÕ bµo
B. Nu«i dìng c¬ thÓ
C. X¸c ®Þnh giíi tÝnh
D. TÊt c¶ çc chøc n¨ng nªu trªn
C©u 34: Loµi díi ®©y cã cÆp NST XX ë giíi çi vµ cÆp NST XY ë giíi ®ùc lµ:
A. Bß s¸t B. Õch nh¸i C. Tinh tinh D. Bím t»m
C©u 35: ë ngêi, thµnh ng÷” giíi ®ång giao tö” dïng ®Ó chØ:
A. Ngêi n÷ B. Ngêi nam
C. C¶ nam lÉn n÷ D.Nam vµo giai ®o¹n dËy th×
C©u 36: C©u cã néi dung ®óng ®í ®©y khi nãi vÒ ngêi lµ:
A. Ngêi n÷ t¹o ra 2 lo¹i trøng lµ X vµ Y
B. Ngêi nam chØ t¹o ra 1 lo¹i tinh trïng X
C. Ngêi n÷ chØ t¹o ra 1 lo¹i trøng Y
D. Ngêi nam t¹o 2 lo¹i tinh trïng lµ X vµ Y
C©u 37: Cã thÓ sö dông…..(A)….t¸c ®éng vµo çc con lµ ç çi, cã thÓ lµm ç çi biÕn thµnh ç
®ùc.
(A) lµ:
A. Pr«gester«n B. ¥str«ngen C. Mªtyl test«stªr«n D. ¤xit«xin
C©u 38: Sè NST thêng trong tÕ bµo sinh dìng cña loµi tinh tinh( 2n = 48) lµ:
A. 47 chiÕc B. 24 chiÕc C. 24 cÆp D. 23 cÆp
C©u 39: Nhãm sinh vËt nµo díi ®©y cã ®«i NST giíi tÝnh XY trong tÕ bµo 2n cña giíi çi?
A. Chim, Õch, bß s¸t B. Ngêi, gµ, ruåi giÊm
C. Bß, vÞt, cõu D. Ngêi, tinh tinh
Sö dông ®o¹n c©u díi ®©y ®Ó tr¶ lêi c©u hëi tõ sè 40 ®Õn sè 43
HiÖn tîng di truyÒn liªn kÕt ®· ®îc….(I)…. Ph¸t hiÖn trªn loµi…..(II)…..vµo n¨m……(III), qua theo
dâi sù di truyÒn cña hai cÆp tÝnh tr¹ng vÒ……(IV)……
C©u 40: Sè (I) lµ:
A. Moocgan B. Men®en C. §acuyn D. Vavil«p
C©u 41: Sè (II) lµ:
A. Tinh tinh B. Loµi ngêi C. Ruåi giÊm D. §Ëu Hµ Lan
C©u 42: Sè (III) lµ:
A. 1900 B. 1910 C. 1920 D. 1930
C©u 43: Sè (IV) lµ:
A. Mµu h¹t vµ h×nh d¹ng vá h¹t
B. H×nh d¹ng qu¶ vµ vÞ cña qu¶
C. Mµu s¾c cña th©n vµ ®é dµi cña çnh
D. Mµu hoa vµ kÝch thíc cña çnh hoa
C©u 44: Ruåi giÊm ®îc xem lµ ®èi tîng thuËn lîi cho viÖc nghiªn cøu di truyÒn v×:
A. DÔ dµng ®îc nu«i trong èng nghiÖm B. §Î nhiÒu, vßng ®êi ng¾n
C.Sè NST Ýt, dÔ ph¸t sinh biÕn dÞ D. C¶ A, B, C ®Òu ®óng
C©u 45: Khi cho giao phèi ruåi giÊm thuÇn chñng cã th©n x¸m, çnh dµi víi ruåi giÊm thuÇn chñng
th©n ®en, çnh ng¾n th× ë F1 thu ®îc ruåi cã kiÓu h×nh:
A. §Òu cã th©n x¸m, çnh dµi
B. §Òu cã th©n ®en, çnh ng¾n
C. Th©n x¸m, çnh dµi vµ th©n ®en, çnh ng¾n
D. Th©n x¸m, çnh ng¾nvµ th©n ®en, çnh dµi
C©u 46: HiÖn tîng di truyÒn liªn kÕt lµ do:
A. Çc cÆp gen qui ®Þnh çc cÆp tÝnh tr¹ng n»m trªn çc cÆp NST kh¸c nhau
B. Çc cÆp gen qui ®Þnh çc cÆp tÝnh tr¹ng n»m trªn cung mét cÆp NST
C.Çc gen ph©n li ®éc lËp trong gi¶m ph©n
D. Çc gen tù do tæ hîp trong thô tinh
C©u 47: Khi cho çc ruåi giÊm F1 cã th©n x¸m, çnh dµi giao phèi víi nhau, Mocgan thu ®îc tØ lÖ
kÓu h×nh ë F2 lµ:
A. 3 th©n x¸m, çnh dµi : 1 th©n ®en, çnh ng¾n
B.1 th©n x¸m, çnh dµi : 1 th©n ®en, çnh ng¾n
C. 3 th©n x¸m, çnh ng¾n : 1 th©n ®en, çnh dµi
D.1 th©n x¸m, çnh ng¾n : 1 th©n ®en, çnh dµi
C©u 48: PhÐp lai nµo sau ®©y ®îc xem lµ phÐp lai ph©n tÝch ë ruåi giÊm?
A. Th©n x¸m, çnh dµi x Th©n x¸m, çnh dµi
B. Th©n x¸m, çnh ng¾n x Th©n ®en, çnh ng¾n
C. Th©n x¸m, çnh ng¾n x Th©n ®en, çnh dµi
D.Th©n x¸m, çnh dµi x Th©n ®en, çnh ng¾n
C©u 49: HiÖn tîng nhiÒu gen cïng ph©n bè trªn chiÒu dµi cña NST h×nh thµnh nªn
A. Nhãm gen liªn kÕt B. CÆp NST t¬ng ®ång
C.Çc cÆp gen t¬ng ph¶n D. Nhãm gen ®éc lËp
C©u 50: KÕt qu¶ vÒ mÆt di truyÒn cña liªn kÕt gen lµ:
A. Lµm t¨ng biÕn dÞ tæ hîp
B. Lµm phong phó, ®a d¹ng ë sinh vËt
C. Lµm h¹n chÕ xuÊt hiÖn biÕn tæ hîp
D. Lµm t¨ng xuÊt hiÖn kiÓu gen nhng h¹n chÕ kiÓu h×nh
V. Giaûi baì taäp veà nhieãm saéc theå:
1/ Nhöõng ñieåm caàn löu yù:
 Soá TB taïo ra sau k laàn nguyeân phaân
- Laàn phaân baøo thöù nhaát taïo ra 2 teá baøo con.
-
2 teá baøo con laïi nguyeân phaân laàn 2 taïo ra 22 = 4 teá baøo con.
-
4 teá baøo con laïi nguyeân phaân laàn 3 taïo ra 23 = 8 teá baøo con.
==> Coâng thöùc
1 teá baøo qua K laàn nguyeân phaân taïo ra 2k (teá baøo con. ) -> coù 2n.2k NST
A teá baøo qua K laàn nguyeân phaân taïo ra a.2 (teá baøo con. ) -> coù 2n.a.2k NST
k
* soá gt taïo ra sau giaûm phaân

1 TBSD ñöïc -> 4 tinh truøng , a TBSD ñöïc -> 4.a tinh truøng
1 TBSD caùi -> 1 tröùng + 3 theå cöïc , a TBSD caùi -> a tröùng + 3.a theå cöïc
* Soá TB ñöôïc taïo ra töø nguyeân lieäu moâi tröôøng sau k laàn nguyeân phaân
1 TB nguyeân phaân -> 2k – 1
A TB nguyeân phaân -> a (2k – 1)
* Soá NST do moâi tröôøng cung caáp cho k laàn nguyeân phaân
Töø 1 TB -> caàn (2k – 1).2n NST
Töø a TB -> caàn (2k – 1).a.2n NST
* Goïi n laø soá caëp NST töông ñoàng, ta coù:
-
Soá loaïi giao töû ñöôïc taïo thaønh : 2n
-
Tæ leä moãi loaïi giao töû ñöôïc taïo thaønh : 1
2n
- Soá kieåu toå hôïp khaùc nhau: 3n
 Boä NST löôõng boäi : Luoân luoân toàn taïi thaønh töøng caëp vaø haàu heát laø caëp
töông ñoàng (2n)
 Boä NST ñôn boäi : Chæ chöùa 1 chieác cuûa caëp töông ñoàng (n)
 NST ñôn coù ôû kì sau, kì cuoái, vaø ñaàu kì trung gian :
 NST keùp coù` ôû cuoái kì trung gian, kì ñaàu, kì giöõa
 NST duoãi xoaén nhieàu nhaát ôû kì trung gian ñeå deã daøng sao cheùp caùc thoâng tin di
truyeàn khi NST nhaân ñoâi
 NST ñoùng xoaén cöïc ñaïi ôû kì giöõa ( coù hình thaøi ro õnhaát) ñeå xeáp ñuû haøng treân
maët phaúng xích ñaïo cuûa thoi phaân baøo taïo ñieàu kieän cho söï phaân li ñoàng ñeàu
caùc NST ñôn trong NP vaø giaûm phaân II, NST keùp trong giaûm phaân I:
3. BAØI TAÄP VAÄN DUÏNG
3.1.Caùc baøi taäp veà nguyeân phaân
Daïng 1: xaùc ñònh soá NST , cromatit, taâm ñoäng qua caùc kì phaân baøo
Baûng toång hôïp dieãn bieán NST trong NP
Kì TG Kì ñaàu Kì giöõa Kì sau Kì cuoái
Soá NST ñôn 0 0 0 4n 2n
Soá NST keùp 2n 2n 2n 0 0
Soá cromatit 4n 4n 4n 0 0
Soá taâm ñoäng 2n 2n 2n 4n 2n
VD 1: ôû ruoài giaám 2n = 8 . 1 TB ruoài giaám ñang ôû kì sau nguyeân phaân haõy xaùc ñònh soá
NST ñôn, NST keùp, cromatit, taâm ñoäng ?
VD 2: ôû ngöôùi 2n = 46 . 1 TB ngöôøi ñang ôû kì giöõa nguyeân phaân haõy xaùc ñònh soá NST
ñôn, NST keùp, cromatit, taâm ñoäng ?
Daïng 2: Tính soá laàn nguyeân phaân, soá TB
PP: goïi yeâu caàu ñeà laø aån x. döïa vaøo coâng thöùc thieát laäp bieåu thöùc chöa aån
-> tìm x
VD1: 1 TB NP lieân tieáp moät soá laàn taïo ra 32 TB con. Tính soá laàn NP ?
TL: goi n laø soá laàn NP ->2x = 32 -> x = 5
Vaäy TB NP 5 laàn
VD2: 3 TB NP lieân tieáp moät soá laàn taïo ra 48 TB con. Tính soá laàn NP ?
VD3: 1 soù TB NP lieân tieáp 4 laàn taïo ra 64 TB con. Tính soá TB ban ñaàu ?
TL: goïi ssoá TB ban ñaàu laø a
-> a . 24 = 64 -> a = 4
Vaäy soá TB ban ñaàu laø 4
Daïng 3: Tính soá NST moâi tröôøng cung caáp cho quaù trình nguyeân phaân, soá laàn
NP, boä NST cuûa loaøi
PP: tính soá TB taïo ra qua NP ( 2n ) -> soá TB taïo ra töø nguyeân lieäu moâi tröôøng (2n-1) ->
soá NST moâi tröôøng caáp (2n – 1). 2n
VD1: moät TB ngoâ ( 2n = 20 ) NP 5 laàn > MT caàn cung caáp bao nhieâu NST ñôn ?
TL;
Soá TB con taïo ra qua NP : 25 = 32
Soá TB taïo ra töø nguyeân lieäu MT : 32 – 1 = 31
Soá NST MT caàn cung caáp : 31 . 20 = 620 NST
VD 2: 5 TB ñaäu haø lan ( 2n = 14 ) NP lieân tieáp 4 laàn > MT caàn cung caáp bao nhieâu NST
ñôn ?
TL;
Soá TB con taïo ra qua NP : 5. 24 = 90
Soá TB taïo ra töø nguyeân lieäu MT : 90 – 5 = 85
Soá NST MT caàn cung caáp : 85 . 14 = 1190 NST
VD 3: 1 TB ngoâ NP moät soá ñôït ñaê söû duïng cuû MT 140 NST ñôn. Tính soá laàn NP ?
TL
Goïi soá laàn NP cuûa TB laø a
Soá TB con taïo ra qua NP : 2a
Soá TB taïo ra töø nguyeân lieäu MT : 2a -1
Soá NST MT caàn cung caáp : (2a-1). 2n
Theo ñeà baøi ta coù: (2a-1). 20 = 140 => 2n = 8 => n = 3
VD 4 : 4 teá baøo ruoài giaám NP moät soá laàn caàn 480 NST ñôn . Tính soá laàn NP ?
TL:
Goïi soá laàn NP cuûa TB laø a
Soá TB con taïo ra qua NP : 4. 2a
Soá TB taïo ra töø nguyeân lieäu MT : 4.(2a -1)
Soá NST MT caàn cung caáp : 4.(2a-1). 2n
Theo ñeà baøi ta coù: 4(2a-1). 8 = 480 => 2n = 16 => n = 4
VD 5: Hôïp töû moät loaøi NP lieân tieáp 4 laàn caàn MT caáp 1170 NST ñôn. Ñoù laø loaøi gì ?
TL:
Soá TB con taïo ra qua NP : 24 = 16
Soá TB taïo ra töø nguyeân lieäu MT : 16 -1 = 15
Soá NST MT caàn cung caáp : 15 . 2n
Theo ñeà baøi ta coù: 15 . 2n = 1170 => 2n = 78 => Ñoù laø loaøi gaø
VD 6: 4 TB moät loaøi NP lieân tieáp 3 laàn ñaã laáy cuûa MT 224 NST ñôn. ÑOÙ laø loaøi gì
TL:
Soá TB con taïo ra qua NP :4. 23 = 32
Soá TB taïo ra töø nguyeân lieäu MT : 32 - 4= 28
Soá NST MT caàn cung caáp : 28 . 2n
Theo ñeà baøi ta coù: 28 . 2n = 224 => 2n = 8 => Ñoù laø loaøi ruoài giaám
Daïng 4 : caùc baøi taäp toång hôïp
VD 1: hôïp töû moät loaøi NP lieân tieáp 4 laàn, ôû kì cuoái laàn phaân baøo cuoái ngöôøi ta ñeám
ñöôïc coù toång soá 128 NST ñôn. Xaùc ñònh ñay laø TB loaøi gì ?
VD2: 2 TB moät loaøi NP lieân tieáp 3 laàn , côû kì giöõa laàn phaân baøo cuoái ngöôøi ta ñeám
ñöôïc toång coäng coù 736 cromatit. Ñay laø TB loaøi gì ?
3.2.Caùc baøi taäp veà giaûm phaân
Daïng 1: xaùc ñònh soá NST , cromatit, taâm ñoäng qua caùc kì phaân baøo
Baûng toång hôïp dieãn bieán NST trong GP
Kì Giaûm phaân 1 Giaûm phaân 2

TG
Kì ñaàu Kì giöõa Kì sau Kì Kì Kì Kì Kì
cuoái ñaàu giöõa sau cuoái
Soá NST ñôn 0 0 0 0 0 0 0 2n n
Soá NST 2n 2n 2n 2n n n n 0 0
keùp
Soá cromatit 4n 4n 4n 4n 2n 2n 2n 0 0
Soá taâm 2n 2n 2n 2n n n n 2n n
ñoäng
VD1 : ôû ruoài ngoâ 2n =20 . 1 TB ngoâ ñang ôû kì sau giaûm phaân haõy 1 xaùc ñònh soá NST
VD2 : ôû ruoài gaø 2n =78 . 1 TB gaø ñang ôû kì sau giaûm phaân haõy 2 xaùc ñònh soá NST
Giaûi baøi taäp töï giaûi :
BAØI TAÄP 1: ÔÛ luùa nöôùc, 2n=24. Haõy chæ roõ:
a) Soá taâm ñoäng ôû kì sau cuûa nguyeân phaân.
b) Soá taâm ñoäng ôû kì sau cuûa giaûm phaân 1 ( Kì naøy NST keùp phaân li => moãi NST
keùp coù 1 taâm ñoäng)
c) Soá cromatit ôû kì giöõa cuûa nguyeân phaân. ( moãiNST keùp goàm 2 cromatit ñính nhau
ôû taâm ñoäng )
d) Soá cromatit ôû kì sau cuûa nguyeân phaân.( 2 cromatit taùch nhau --> NST ñôn --> khoâng
coøn crimatit)
e) Soá NST ôû kì sau cuûa nguyeân phaân ( 48)
f) Soá NST ôû kì giöõa cuûa giaûm phaân 1 ( 24 NST keùp)
g) Soá NST ôû kì cuoái cuûa giaûm phaân 1 ( 12 keùp)
h) Soá NST ôû kì cuoái cuûa giaûm phaân 2: ( 12 ñôn)
Neáu bieát raèng söï phaân chia chaát teá baøo xaûy ra ôû kì cuoái.
Baøi Taäp 2: ÔÛ gaø 2n= 78. Moät gaø maùi ñeû ñöôïc 32 tröùng, trong ñoù coù 25 tröùng
ñöôïc thuï tinh nhöng chæ aáp nôû ñöôïc 23gaø con. Hoûi caùc tröùng khoâng nôû coù boä NST
laø bao nhieâu?
Baøi taäp soá 3:
Moät loaøi coù boä NST 2n=ø 20
1. Moät nhoùm teá baøo cuûa loaøi mang 200 NST ôû daïng sôïi maûnh. Xaùc ñònh soá
teá` baøo cuûa nhoùm.
2. Nhoùm teá baøo khaùc cuûa loaøi mang 400 NST keùp. nhoùm teá baøo ñang ôû kì
naøo, Soá löôïng teá baøo baèng bao nhieâu? cho bieát dieãn bieán cuûa caùc teá
baøo trong nhoùm ñeàu nhö nhau.
3. Nhoùm teá baøo thöù 3 cuûa loaøi treân mang 640 NST ñôn ñang phaân li veá 2 cöïc
cuûa teá baøo. nhoùm teá baøo ñang ôû kì naøo, soá löôïng teá baøo baèng bao
nhieâu?
Baøi taäp soá 4
ÔÛ ruoài giaámcoù boä NST laø 2n= 8
a. Xaùc ñònh soá löôïng teá baøo vaøû soá löôïng NST khi coù 3 teá baøo treân thöïc hieän 5
laàn nguyeân phaân
b. Tính soá löôïng teá baøo con ñöôïc taïo ra khi caùc teá baøo treân keát thuùc giaûm phaân
II?
c. Cho raèng caùc teá baøo con ñöôïc taïo ra ôû treân hình thaønh caùc tinh truøng vaø ñeàu
tham gia vaøo quaù trình thuï tinh, trong ñoù soá tinh truøng tröïc tieáp thuï tinh chieám 4%
soá tinh truøng ñöôïc taïo thaønh noùi treân. xaùc ñònh soá hôïp töû ñöôïc taïo thaønh.
BAØI TAÄP SOÁ 5:
ÔÛ ruoài giaám 2n=8
a) Moät nhoùm teá baøo sinh duïc ñang thöïc hieän quaù trình giaûm phaân coù taát caû 28
NST keùp.
Haõy xaùc ñònh:
-
Nhoùm teá baøo naøy ñang ôû thôøi ñieåm naøo cuûa quaù trình giaûm phaân.
-
Soá löôïng teá baøo ôû thôøi ñieåm töông öùng.
b) Moät nhoùm teá baøo sinh duïc khaùc coù taát caû 512 NST ñang phaân li veà 2 cöïc cuûa
teá baøo.
Haõy xaùc ñònh:
-
Soá löôïng teá baøo cuûa nhoùm.
-
Soá teá baøo con khi nhoùm teá baøo treân keát thuùc phaân baøo.
Bieát raèng: Moïi dieãn bieán trong nhoùm teá baøo treân laø nhö nhau vaø teá baøo chaát phaân
chia bình thöôøng khi keát thuùc kì cuoái cuûa moãi laàn phaân baøo.
GIAÛI BAØI 5
a) -Thôøi ñieåmtrong giaûm phaân coù NST keùp laø:
+ Laàn phaân baøo I: Cuoái kì trung gian, kì ñaàu, kì giöõa, kì sau, kì cuoái
+ Laàn phaân baøo II: Kì ñaàu, kì giöõa
-
Soá teá baøo ôû thôøi ñieåm töông öùng:
+ 128 : 8 = 16
+ Soá teá baøo con laø laø 16 khi ôû caùc thôøi ñieåm cuûa laàn phaân baøo I Laø kì trung gian,
kì ñaàu, kì giöõa kì sau
+ SoáTeá baøo con laø 32 khi ôû kì cuoái laàn phaân baøo I va økì ñaàu kì giöõa cuûa laàn
phaân baøo II.
b) – Soá löôïng teá baøo sinh duïc cfoù 512 NST ñang phaân li veà 2 cöïc cuûa teá baøo
Teá baøo sinh duïc trong giaûm phaân coù NST ñôn phaân li veà 2 cöïc teá baøo laø ñang ôû
kì sau cuûa laàn phaân baøo II --> Moãi teá baøo con chöùa 8 NST ñôn . Soá teá baøo ôû
thôøi ñieåm naøy laø
512 : 8 = 64
- Soá löôïng teá baøo con khi keát thuùc phaân baøo laø: 64 x 2 = 128
CHÖÔNG III : ADN VAØ GEN
A/ Toùm taét lí thuyeát:
-
Moãi chu kì xoaên coù 10 caëp nucleotit vaø cao 34 AO, neân kích thöôùc cuûa moãi caëp
nucleotit laø 3,4Ao. Moät Nucleotit coù khoái löôïng khoaûng 300 ñvc
-
Theo nuyeân taéc boå sung : A lieân keát vôùi T, G lieân keát vôùi X . Vì vaäy A=T, G=X..
Töø ñoù suy ra:
+ Soá löôïng nucleotit cuûa caû ADN hoaëc gen kí hieäu laø: N= 2A+2X
+ Soá löôïng nucleotit cuûa caû ADN hoaëc gen kí hieäu laø: N=2A+2X
+ Soá löôïng nucleotit ôû 1 maïch cuûa adn hay gen: N/2= A+X
+ % Cuûa 2 loaïi nucleotit khoâng boå sung : %A+%X=50%
+ chieàu daøi cuûa phaân töû ADN hay gen: L= N/2 x 3,4A0
-
Goïi k laø soá löôït töï sao töø 1 phaân töû ADN(gen) ban ñaàu. Soá phaân töû ñöôïc taïo ra
ôû ñôït töï sao cuoái cuøng laø 2k
-
1 axit amim ñöôïc maõ hoùa bôûi 3 nucleotit treân mARN . Khoái löôïng cuûa 1 aa laø 110
ñvc
-
B/ BAØI TAÄP:
BAØI TAÄP 1:
Moät gen coù 3000 nucleotit, trong ñoù coù 900 A
1. Xaùc ñònh chieàu daøi cuûa gen.
2. Soâ nucleotit töøng loaïi cuûa gen laø bao nhieâu?
3. Khi gen töï nhan ñoâi 1 laàn ñaõ laáy töø moâi tröôøng teá baøo bao nhieâu nucleotit?
Giaûi:
1. Chieàu daøi cuûa gen laø: ( 3000:2) x 3,4 = 5100AO

2. Soá nucleotit töøng loaïi cuûa gen: A = T = 900 nucleotit,
G = X = ( 3000 : 2 ) – 900 = 600 nucleotit
3. Khi gen töï nhaân ñoâi 1 laàn ñaõ laáy töø moâi tröôøng noäi baøo 3000 nucleotit
BAØI TAÄP 2:
Moät gen caáu truùc coù 6o chu kì xoaén, vaø coù G= 20% nhaân ñoâi lieân tieáp 5 ñôït. Moãi
gen con phieân maõ 3 laàn , moãi mARN cho 5riboxom tröôït qua ñeå toång hôïp protein.
a. Tính soá löôïng nucleotit gen.
b. Khoái löôïng phaân töû cuûa gen laø bao nhieâu?
c. Tính soá nucleotit moãi loaïi maø moâi tröôøng noäi baøo caàn cung caáp cho gen taùi baûn.
d. Soá löôïng Nu maø moâi tröôøng noäi baøo cung caáp ñeå caùc gen con toång hôïp toåûng
hôïp mARN laø bao nhieâu?
e. Tính soá löôïng phaân töû Protein ñöôïc toång hôïp, Soá löôïng axit amin maø moâi tröôøng
cung caáp ñeå toûng hôïp caùc phaân töû Protein.
Trong quaù trình toång hôïp Protein ñaõ giaûi phoùng ra bao nhieâu phaân töû nöôùc, vaø
hình thaønh bo soá löôïng phaân töû proâteâin ñöôïc toång hôïp töø 96 mARN laø:
96 x 5 = 480 Protein
-soá löôïng axit amin caàn cung caáp ñeå toång hôïp neân 1 phaân töû proâteâin laø:
600 - 1 = 199
f. 3 nhieâu moái lieân keát peptit?
GIAÛI:
a.Moãi chu kì xoaén cuûa gen coù 10 caëp Nu. Vaäy soá löôïng Nu cuûa gen laø:
60 x 20 = 1200 Nu
b. Moãi Nu naëng trung bình laø 300 ñvc. suy ra khoái löôïng phaân töû cuûa gen laø:
1200 x 300 = 360000 ñvc
c. Döïa vaøo NTBS vaø theo giaû thieát, ta coù % vaø soá löôïng moãi loaïi Nu cuûa gen :
G=X=20%, A=T=30% ==> Suy ra
G=X= 1200 x 30 = 360 Nu ; A=T= 1200 x 20 = 240 Nu
100 100
-soá löôïng nucleâoâtit moãi loaïi moâi tröôøng cung caáp cho gen taùi baûn 5 ñôït lieân
tieáp.
A=T= ( 25 -1) 360 = 31 x 360 = 11160 Nu
G=X= ( 25 -1) 240 = 31 x 240 = 7440 Nu
d. soá löïong phaân töû mARN Caùc gen con toång hôïp ñöôïc :
32 x 3 = 96 mARN
-soá löôïng riboânucleotit caàn cung caáp ñeå toång hôïp 1 phaân töû mARN laø:
1200 = 600 Ribo
2
-toång soá riboânucleotit caàn cung caáp ñeå toång hôïp 96 mARN laø:
600(rib) x 96 = 57600 Ribo
e.-Moãi phaân töû mARN coù 5 riboâxom tröôït qua seõ toång hôïp ñöôïc 5 phaân töû
proâtein .suy ra
(trong soá 200 boä ba treân phaân töû mARN thì coù 199 boä ba maõ hoùa axit amin coøn
boä ba cuoái cuøng cuûa mARN goäi laø boä 3 keát thuùc khoâng tham gia vaoø quaù trình
giaûi maõ .vì vaäy ,muoán xaùc ñònh soá löôïng axit amin caàn cung caáp ñeå toång hôïp neân 1
phaân töû proâteâin thì ta phaûi laáy toång soá boä ba treân gen ( hoaëc treân phaân töû mARN)
tröø ñi 1 boä ba keát thuùc khoâng tham gia quaù trình giaûi maõ)
-
Soá löôïng axit amin caàn cung caáp ñeå toâûng hôïp neân 480 Protein laø:
199 x 480 = 95520 aa.
f. Ñeå toång hôïp ñöôïc 1 phaân töû Protein goàm coù 199 aa caàn giaûi phoùng ra 199 – 1 =
198 phaân töû nöôùc ñeå hình thaønh 198 lieân keát peptit. Suy ra soá löôïng phaân töû nöôùc ñöôïc
giaûi phoùng khi toång hôïp 480 phaân töû Protein laø:
198 x 480 = 95040 phaân töû nöôùc
- Töø ñoù suy ra soá lieân keát peptit ñöôïc hình thaønh laø baèng soá phaân töû nöôùc ñöôïc
giaûi phoùng ra trong quaù trình hình thaønh caùc lieân keát peptit nghóa laø ñaõ hình thaønh 95040
lieân keát peptit.
* Baøi taäp töï giaûi:
Baøi 1. Gen B coù 2400 Nucleotit, coù hieäu soá cuûa A vôùi loaïi Nucleotit khaùc laø 30% soá
Nucleotit cuûa gen.
1. Xaùc ñònh chieàu daøi cuûa gen
2. Quùa trình töï sao cuûa gen B ñaû dieån ra lieân tieáp 3 ñôït.Xaùc ñònh soá Nu töøng
loaïi trong toång soá gen môùi ñöôïc taïo thaønh ôû ñôït töï sao cuoái cuøng.
Ñaùp aùn 1. L= 4080 AO 2. A=T = 7680 Nu ; G=X= 1920 Nu.
Baøi 2: Hai gen B vaø b cuøng naèm trong 1 teá baøo vaø coù chieàu daøi baèng nhau. Khi teá
baøo nguîeân phaân lieân tieáp 3 ñôït thì toång soá Nu cuûa 2 gen treân trong theá heä teá baøo
cuoái bcuøng laø 48000 Nu ( caùc gen chöa nhaân ñoâi).
1. Xaùc ñònh soá teá baøo môùi ñöôïc taïo thaønh sau 3 ñôït nguyeân phan 6 noùi treân.
2. Xaùc ñònh soá Nu cuûa moãi gen.
Baøi 3. Moät phaân töû mARN daøi 2040 A0 , coù A= 40%, U=20%, X= 10% SOÁ Nu cuûa phaân
töû mARN .
1. Xaùc ñònh töøng loaïi Nu cuûa phaân töû mARN
2. Phaân töû mARN chöùa bao nuhieâu boä ba?
Baøi 4: Moät ñoaïn gen B mang thoâng tin caáu truùc cuûa 1 loaïi Protein coù trình töï caùc Nu nhö
sau:
Maïch 1: - A-G-X-G-G-A-A-T-A-G-T-A-
Maïch 2: - T-X-G-X-X-T-T-A-T-X-A-T-
( Xeùt 2 tröôøng hôïp)
Baøi taäp 5:Moät gen Bb Toàn taïi treân 1 caëp NST töông ñoàng, gen B coù chieàu daøi 5100 A0
coù A= 15%, gen b coù chieàu daøi 4080 A0 coù soá löôïng 4 loaïi Nu baèng nhau.
a. Tính soá Nu moãi loaïi cuûa moãi gen.
b. Tính soá Nu moãi loaïi ôû caùc kì trong nguyeân phaân:( kì giöõa, kì cuoái)
c. Tính soá löôïng moãi loaïi Nu ôû caùc kì cuûa giaûm phaân: ( Kì giöõa I, kì giöõa II, kì
cuoái II)
d. Moät teá baøo chöùa caëp gen noùi treân nguyeân phaân 3 ñôït lieân tieáp, ñoøi hoûi
moâi tröôøng noäi baøo cung caáp moãi loaïi Nu laø Khi ñem lai caùc cô theå chöùa
caëp gen treân, haõy xaùc ñònh soá löôïng Nu moãi loaïi trong töøng kieåu gen ôû ñôøi
con.
e. bao nhieâu?
CHÖÔNG IV/ BIEÁN DÒ
I/ TOÙM TAÉT LÍ THUYEÁT
1. Sô ñoà phaân loaïi bieán dò
Bieán dò
Bieán dò di truyeàn Bieán dò khoâng di truyeàn

(Thöôøng bieán)
Ñoät bieán Bieán dò toå hôïp
Ñoät bieán gen Ñoät bieán NST
Ñoät bieán caáu truùc ñoät bieán soá löôïng
Theå ña boäi Theå dò boäi
-Bieán dò: Laø hieän töôïng caùc caù theå ôû ñôøi con coù nhieàu neùt khaùc nhau vaø khaùc vôùi
boá meï.
- Bieán dò di truyeàn: laø nhöõng bieán ñoåi trong vaät chaát di truyeàn vaø truyeàn laïi cho caùc
theà heä sau, goàm 2 loaïi laø ñoät bieán vaø bieàn dò toå hôïp.
Bieán dò khoâng di truyeàn laø nhöõng bieàn ñoåi kieåu hình cuûa cuøng 1 kieåu gen döôí taùc
ñoäng cuûa nhöõng ñieàu kieän moâi tröôøng khaùc nhau vaø khong di truyeàn cho ñôøi sau.
-
Ñoät bieán: Laø nhöõng bieán ñoåi trong vaät chaát di truyeàn ôû caáp ñoä phaân töû ( gen)
vaø teá baøo ( NST)
2. Ñoät bieán gen:
a. Khaùi nieäm: Laø nhöõng bieán ñoåi caáu truùc cuûa gen lieân quan ñeán 1 hoaëc 1 soá caëp
Nu .
b. Ccaù daïng ñoät bieán gen ñieån hình:
-
Ñoät bieán maát 1 caëp Nu
-
Ñoät bieán theâm 1 caëp Nu
-
Ñoät bieán thay theá caëp Nu
c. Cô cheá phaùt sinh:
-
Taùc nhaân töø moâi tröôøng trong cô theå: Ñoù laø nhöõng roái loaïn sinh lí laøm maát
caân baèng moâi tröôøng trong cô theå vaø laøm roái loaïn quaù trình töï sao cuûa phaân töû
ADN.
-
Taùc nhaân töø moâi tröôøng beân ngoaøi cô theå: Ñoù laø caùc taùc nhaân vaät lí( tia töû
ngoaïi, tia phoùng xaï...) hoùahoïc ( ñoxin, thuoác tröø saâu DDT...) Laøm toån thöông
phaân töû ADN hoaêïc roái loaïn quaù trình töï sao cheùp cuûa noù.
d. Vai troø: Söï bieán ñoåi caáu truùc cuûa gen do ñoät bieán daàn ñeán nhöõng bieán ñoåi loaïi
phaân töû protein maø noù quy ñònh neân daãn ñeán bieán ñoåi kieåu hình. Nhöõng bieán
ñoåi naøy thöôøng coù haïi cho baûn thaân sinh vaät. Tuy nhieân cuõng coù tröôøng hôïp
coù lôïi.
3. Ñoät bieán NST
a. Khaùi nieäm: Laø nhöõng bieán ñoåi veà caáu truùc hay soá löôïng NST
b. Caùc daïng ñoät bieán NST
-
Ñoät bieán caáu truùc NST: Laø nhöõng bieán ñoåi trong caáu truùc cuûa NST, goàm caùc
daïng sau:
+ Ñoät bieán maát ñoaïn
+ Ñoät bieán ñaûo ñoaïn
+ Ñoät bieán laëp ñoaïn
+ Ñoät bieán chuyeån ñoaïn
-
Ñoät bieán soá löôïng: Laø nhöõng bieán ñoåi SOÁ löôïng NST xaûy ra ôû 1 hoaëc 1 soá
caëp hoaëc xaûy ra ôû taát caû boä NST, Goàm caùc daïng sau:
+ Dò boäi theå: Theâm hoaêïc maát moät hoaêïc moät soá` NST thuoäc 1 hoaëc 1 soá caëp NST
naøo ñoù
+ Ña boäi theå: Boä NST coù soá löôïng taêng leân theo boäi soá cuûa n,( nhieàu hôn 2n)
c. Cô cheá phaùt sinh
-
Theå dò boäi: Cacù taùc nhaân gaây ñoät bieán laøm roái loaïn quaù trình phaân li cuûa 1
hoaëc 1 soá caëp NST naøo ñoù daàn ñeán söï khoâng phaân li cuûa chuùng vaø taïo ra caùc
giao töû baát thöôøng( moät giao töû chöùa caû 2 NST cuûa caëp, coøn 1 giao töû khoâng
chöùa NST naøo cuûa caëp)
-
Theå ña boäi: Caùc taùc nhaân gaây ñoät bieán laøm roái loaïn quaù trình nguyeân phaân
hoaëc giaûm phaân daãn ñeán söï khoâng phaân li cuûa caùc caëp NST ñaõ nhaân ñoâi.
d. Vai troø:
-
Caùc daïng ñoät bieán caáu truùc NST vaødò boäi theå thöôøng coù haïi cho baûn thaân
sinh vaät.
-
Caùc daïng ñoät bieán ña boäi theå taïo ra caùc cô theå ña boäi coù nhieàu ñaïc tính quyù:
Kích thöôùc lôùn, cô quan sinh döôõng to, sinh tröôûng phaùt trieån maïnh vaø choáng chòu
toát.
4. Bieán dò toå hôïp:
a. Khaùi nieäm: Laø söï toå hôïp laïi vaät chaát di truyeàn cuûa boá meï thoâng qua quaù trình
giao phoái daãn tôùi söï toå hôïp laïi caùc tính traïng voán coù cuûa boá meï, Laøm xuaát
hieän caùc tính traïng môùi.
b. Cô cheá phaùt sinh:
Do söï phaân li ñoäc laäp vaø toå hôïp töï do cuûa caùc gen treân cô sôû söï phaân li ñoäc
laäp vaø toå hôïp töï do cuûa caùc NST trong giaûm phaân vaø thuï tinh.
c. Vai troø:
-
Cung caáp nguyeân lieäu cho quaù trình choïn gioáng, vaø tieán hoùa.
5. Thöôøng bieán:
a. KHAÙI NIEÄM:
Thöôøng bieán laø nhöõng bieán ñoåi kieåu hình cuûa cuøng 1 kieåu gen, phaùt sinh trong ñôøi
soáng caù theå döôùi taùc ñoäng tröïc tieáp cuûa ñieàu kieän ngoaïicaûnh.
b. Tính chaát
-
Xuaát hieän ñoàng loaït theo höôùng xaùc ñònh
-
Phaùt sinh trong ñôøi soáng caù theå
-
Töông öùng vôùi ñieàu kieän ngoaïi caûnh
-
Khoâng di truyeàn ñöôïc
c. Vai troø:
-Giuùp sinh vaät coù nhöõng bieán ñoåi kieåu hình thích nghi vôùi ñieàu kieän ngoaïi caûnh cuï
theå:
6. Möùc phaûn öùng:
a. Khaùi nieäm: Laø giôùi haïn thöôøng bieán cuûa 1 kieåu gen tröôùc ñieàu kieän ngoaïi caûnh
khaùc nhau.
b. Tính chaát
- Do cuøng 1 kieåu gen quy ñònh, do vaäy coù giôùi haïn.
- Kieåu hình laø keát quaû töông taùc giöõa kieåu gen vaø moâi tröôøng.
- Caùc tính traïng chaát löôïng thöôøng coù möùc phaûn öùng heïp, Coøn caùc tính traïng soá löôïng
thöôøng coù möùc phaûn öùng roäng.
c. YÙ nghóa:
Trong chaên nuoâi vaø troàng troït, Ngöôøi ta vaän duïng nhöõng hieåu bieát veà aûnh höôûng
cuûa moâi tröôøng( ñieàu kieän chaêm soùc, kó thuaät chaêm soùc, thöùc aên phaân boùn...) ñoái
vôùi caùc tính traïng soá löôïng. Nhöõng kieán thöùc veà möùc phaûn öùng ñeå coù nhöõng bieän
phaùp naâng cao naêng xuaát caây troàng, vaät nuoâi.
Taïi sao caây trinh nöõ (xaáu hoå) ?

Khi chaïm vaøo laù caây trinh nöõ, laäp töùc laù cuûa noù cuïp laïi. Ñoù laø nhôø coù nöôùc. Caùc
teá baøo ôû cuoáng laù khi tröông nöôùc seõ coù ñoä cöông cöùng giuùp naâng ñôõ laù, coøn khi ta
chaïm vaøo caây laäp töùc caùc teá` baøo naøy bò maát nöôùc laøm cho noù xeïp laïi daãn ñeán
cuoáng laù bò gaäp xuoáng. Khi kích thích qua ñi, caùc teá baøo cuoáng laù laïi huùt no nöôùc laøm
cho laù trôû laïi vò trí bình thöôøng. ( khoâng phaûi laø phaûn xaï thaàn kinh)
SÔÏI TÔ NHEÄN?
Neáu beän caùc sôïi tô nheän moûng manh thaønh 1 sôïi coù ñöôøng kính côõ oáng nhöïa meàm
duøng ñeå töôùi caây thì coù theå duøng noù keùo cuøng 1 luùc 2 chieác maùy bay Boâing 737. Tuy
nhieân ta khoâng theå saûn xuaát tô nheän gioáng nhö kieåu nuoâi taèm laáy tô vì khi nuoâi nheän
vôùi soá löôïng lôùn chuùng seõ aên thòt laãn nhau. Hieän nay ngöôøi ta saûn xuaát tô nheän baêng
con ñöôøng coâng ngheä sinh hoïc: cuï theå laø phaân laäp gen quy ñònh söï toång hôïp protein
cuûa nheän ( spiñroinII) roài baèng kó thuaät di truyeàn chuyeån gen naøy vaøo heä gen cuûa deâ
taïo neân con deâ bieán ñoåi gen cho söõa chöùa protein tô nheän. Sau ñoù, baèng coâng ngheä ñaëc
bieät, ngöôøi ta laáy söõacho vaøo maùy keùo thaønh caùc sôïi tô nheän. Vaûi deät töø caùc sôïi tô
nheän beàn ñeán noãi ta coù theå may aùo choáùng ñaïn
ÑEÀ CÖÔNG OÂN TAÄP HOÏC KÌ I MOÂN SINH LÔÙP 9

Caâu 1: Menñen ñaõ nghieân cöùu söï di truyeàn caùc tính traïng ( tìm ra caùc quy luaät di truyeân)
baèêng phöông phaùp gì? Noäi dung cuûa phöông phaùp ñoù?
Caäu 2: Trình baøy Thí nhieäm lai 1 caëp tính traïng cuûa Menñen? Menñen giaûi thích keát quaû
thí nghieäm cuûa mình nhö theá naøo? Phaùt bieåu noäi dung cuûa quy luaät phaân li?
Caâu 3: Muoán xaùc ñònh kieåu gen cuûa 1 caù theå mang tính traïng troäi caàn phaûi laøm gì?
Caâu 4 : Troäi khoâng hoaøn toaøn laø gì? cho ví duï?
Caâu 5: Caên cöù vaøo ñaâu maø Menñen cho raøêng caùc tính traïng maøu saéc vaø hình daïng
haït ñaäu trong thí nghieäm cuûa mình laïi di tuyeàn ñoäc laäp vôùi nhau?
caâu 6: Bieán di toå hôïp laø gì? noù xuaát hieän trong hình thöùc sinh saûn naøo?
Caâu 7: Thöïc chaát cuûa söï di truyeàn ñoäc laäp nhaát thieát F2 phaûi nhö theá naøo?
Caâu 8: Neâu noäi dung cuûa quy luaät phaân li ñoäc laäp? yù nghóa cuûa quy luaät phaân li ñoäc
laäp.
Caâu 9 : giaûi baøi taäp 2,3,4 5 trang 22,23 sgk :
caâu 10: Neâu ví duï veà tính ñaëc tröng cuûa boä NST cuûa moãi loaøi sinh vaät. Phaân bieät boä
NST löôõng boäi vaø ñôn boäi ? Caáu truùc ñieàn hình cuûa NST nhìn roõ nhaát ôû kì naøo cuûa
quaù trình phaân chi teá baøo? moâ taû caáu truùc ñoù.? Vai troø cuûa NST ñoái vôùi söï di truyeàn
caùc tính traïng.
Caâu 11: Nhöõng dieãn bieán cô baûn cuûa NST trong NP vaø GP?
Caâu 12: YÙ nghóa cuûa NP, GP, thuï tinh ?
Caâu 13: Trình baøy quaù trình phaùt sinh giao töû ôõ ñoäng vaät? Giaûi thích taïi sao boä NST
trong caùc loaøi sinh saûn höõu tính laïi ñöôïc duy trì vaø oån ñònh qua caùc theá heä cô theå?
Caâu 14: Neâu nhöõng ñieåm khaùc nhau giöõa NST thöôøng vaø NST giôùi tính? Taïi sao trong
caáu truùc daân so,á tæ leä nam: nöõ xaáp xæ 1:1.
Caâu 15: Theá naøo laø di truyeàn lieân keát? YÙ nghóa cuûa di truyeàn lieân keát? Hieän töôïng
naøy boå sung cho quy luaät di truyeàn cuûa Menñen nhö theá naøo?
Caâu 16: Neâu ñaïc ñieåm hoùa hoïc cuûa phaân töû ADN? Vì sao ADN ña daïng vaø ñaêc thuø ?
Caâu 17: Moâ taû caáu truùc khoâng gian cuûa phaân töû ADN? Heä quaû cuûa NTBS: ? Vieát 1
ñoaïn maïch boå sung vôùi ñoaïn maïch sau:
-
A–G–X–A–G–G–X–A–X–
Caâu 18: Moâ taû sô löôïc quaù trình nhaân ñoâi cuûa ADN? Taïi sao 2 ADN con ñöôïc taïo ra qua
cô cheá nhaân ñoâi laïi gioáng ADN meï( Trình baøy nguyeân taéc nhaân ñoâi)
Caâu 19: Nhöõng ñieåm khaùc nhau cô baûn trong caáu truùc cuûa ADN vaø ARN?
Caâu 20: Moät ñoaïn maïch ARN coù trình töï caùc nucleotit nhö sau:
- A – A – U – G – X – X – U – U - Xaùc ñònh trình töï caùc Nutronh gen ñaõ toûng hôïp
ra ñoaïn maïch ARN treân?
Caâu 21: Tính ña daïng vaø ñaëc thuø cuûa PROTEIN do nhöõng yeáu toá naøo xaùc ñònh? Caáu
truùc naøo coù vai troø chuû yeáu?
Caâu 22: Moái quan heä giöõa gen vaø ARN , giöõa ARN vaø protein.
Caâu 23; Ñoät bieán gen laø gì? cho ví duï? Taïi sao ñoät bieán gen thöông coù haïi cho baûn thaân
SV
Caâu 24: Ñoät bieán caáu truùc NST laø gì? Nguyeân nhaân gaây ñoät bieán? Taïi sao thöpôøng
coùhaïi?
Caâu 25: Theå dò boäi laø gì cô cheá hình thaønh theå dò boäi 2n+1 vaø 2n – 1?
Caâu 26: Theå ña boäi laø gì? ví duï? cô cheá hình thaønh?
Caâu 27: Thöôøng bieán laø gì? Phaân bieät thöôøng bieán vaø ñoät bieán?
CAÂU 28: Neâu caùc phöông phaùp nghieân cöùu söï di truyeàn ôû ngöôøi? YÙ nghóa cuûa caùc
phöông phaùp ñoù? Taïi sao khoâng aùp duïng caùc phöông phaùp gioáng nhö ôû caùc sinh vaät
khaùc?
Caâu 29: Neâu nguyeân nhaân phaùt sinh caùc taät beänh di truyeân ôû ngöôøi? bieän phaùp haïn
cheá ?

Tai Lieu Boi Duong Hoc Sinh Gioi Sinh Hoc 9

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tai Lieu Boi Duong Hoc Sinh Gioi Sinh Hoc 9

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Giaùo aùn boài döôõng HSG moân sinh 9 -1- Hoaøng vieát quyù

CHÖÔNG I: DI TRUYEÀN VAØ BIEÁN DÒ

CHUYEÂN ÑEÀ : LAI MOÄT CAËP TÍNH TRAÏNG

II.CAÙC THÍ NHIEÄM CUÛA MENDEN

Tính traïng troäi Tính traïng laën

4.Caùc baøi taäp vaän duïng

Caùc daïng baøi taäp vaø phöông phaùp giaûi

A/ PHÖÔNG PHAÙP GIAÛI:

B/ BAØI TAÄP VAÄN DUÏNG

Kieåu hình cuûa P Soá caù theå ôû F1 thu ñöôïc

Haõy giaûi thích vaø laäp sô ñoà lai?

CHUYEÂN ÑEÀ LAI LAI HAI CAËP TÍNH TRAÏNG

 Lai phaân tích trong 2 caëp tính traïng

II. Phöông phaùp giaûi:

BAØI TAÄP VAÄN DUÏNG:

Pheùp lai Den Den Traéng Traéng Kieåu gen

1 Ñen ngaén x ñen ngaén 89 31 29 11

BAØI TAÄP SOÁ 5

CHUYEÂN ÑEÀ : NHIEÃM SAÉC THEÅ

3. Söï phaùt sinh giao töû vaø thuï tinh

C©u 1: NST lµ cÊu tróc cã ë

* soá gt taïo ra sau giaûm phaân

Kì Giaûm phaân 1 Giaûm phaân 2

1. Chieàu daøi cuûa gen laø: ( 3000:2) x 3,4 = 5100AO

Bieán dò di truyeàn Bieán dò khoâng di truyeàn

Ñoät bieán Bieán dò toå hôïp

Ñoät bieán gen Ñoät bieán NST

Ñoät bieán caáu truùc ñoät bieán soá löôïng

Theå ña boäi Theå dò boäi

Taïi sao caây trinh nöõ (xaáu hoå) ?

ÑEÀ CÖÔNG OÂN TAÄP HOÏC KÌ I MOÂN SINH LÔÙP 9

You might also like