rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{

JJ ±ëœææH²ï ¨ |æxæ±æÝì …²„èã ¨æÿææ„ì JJ

rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
rþûtt…ºte «ftþ r Úte :
‚Útt qßÞ t T þtMºteS Mðt{e e
r™íÞ r™Þ{ 15 {e rð uþ ËíËk Þtºtt «Ëk u

«ftþf :
©e Mðtr{ thtÞý whwfw÷
¼Âõ h fkzthe

: «ftþf : I.S.B.N. 978-81-904548-2-7

©e Mðtr{ thtÞý whwfw÷-fkzthe
t.fhsý, S.ðztu ht. e -391210 ytð]r¥t - «Út{ :
Vtu : (0h666)h3h334, 232734 « - 10000
: ËkMÚtt f :
. q.Ë T whw þtMºte ©e ½ ~Þt{«ftþ tËS Mðt{e ®f{ Yt. 5.00/-

rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{

S.S.S.M :: y™w¢{rýft ::
¢{ rð t t k.
LÞqsËeo ðh t÷Ät{
1. rþûtt ºte 01- 72
nM u 2. yth e, Äw , htrÄftf]»ýtü 73-75
y. r . þtkr ÷t÷¼tR ÷Õ÷w¼tR xu÷ 4. r ðfÕ , sÞ æðr , M wr 75-78
5. {tht ðt÷tS þwk 79-80
({kzt¤t - ðzs) e wÛÞM{]r {tk 6. ©e ý r S e yth e Útt M tuºt 80-82
.¼.©e {wfuþ¼tR xu÷ 7. ©e n w{t S e yth e Útt M tuºt 82-84
8. Útt¤, Mð¼trðf[uüt, 84-98
Ä{o Âí ©e{r «u{e÷t u xu÷ 9. ytuht ytðtu ~Þt{ 99-100
r[. ® fuþ¼tR {wfuþ¼tR xu÷ Útt 10. nðu {tht ðt ÷t u 101-102
11. ðk w Ënò k - hu ~Þt{ {u 103-107
y.Ëti. unt u ® fuþ¼tR xu÷ 30 12. yûth t ðtËe- tuZtu tuZtu Ënò k 108-109
13. Ëðuo ˾e Sð - yts {thu ytuhzu 110-115
14. s {k ÷ t{tð÷e Útt M tuºt 117-126
r[. ykfwh {wfuþ¼tR xu÷ 15. yk úuS fe o tu 128-132
yuðk Ë{ ú rhðth
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 1 2
(©e Ënò k Mðt{e su u tu t t
ËíËk e «íÞu rþûtt ºte u ÷¾ t Útft «Út{
tu t t Eü uð su ©ef]»ý ¼ ðt u wk æÞt Y
{k ¤t[hý fhu Au.)
nw k su u {tht Ì Þ u rð»tu ©ef] » ý
¼ ðt wk æÞt fÁk Awk. u ©ef]»ý fuðt Au tu
su t zt t z¾t u rð»tu htrÄftS hÌttk Au y u
su t ðût:MÚt¤ u rð»tu ÷û{eS hÌttk Au y u
ðk]L tð u rð»tu rðnth t fh tht Au. >>1>>
y u ð] ¥ tt÷Þ t{ u rð»tu hÌtt yu ð t
Ënò k Mðt{e su y{u , u y{u su u t t 1
«fth t su Ëðuo uþ 2 u{ u rð»tu hÌttk yuðt su
1. rðrðÄ, 2. MÚt¤, t{ fu þnuh
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 3 4
yu Ëðu o u { ýu tu t t Ä{o e hûtt t
fh tht y u þtMºt u rð»tu «{týY y u
©e{ÒtthtÞý e M{]r yu Ërn yuðt su y{tht
Yzt ytþeðto u ðtk[ðt. >>6>>
y u yt rþûtt ºte ÷ÏÞt wk su fthý Au u
Ëðu o u { ýu yu f t ú { u fhe u Äthðw k . y u yt
rþûtt ºte su y{u ÷¾e Au, u Ëðuo t Sð u rn e
fh the Au. >>7>>
y u ©e{ T ¼ t ð w h tý ytr f su
ËíþtMºt u{ýu Sð t fÕÞtý u yÚtuo «r t
fÞto yuðt su y®nËt ytr f Ë t[th u{ u su
{ w»Þ t¤u Au u { w»Þ su u yt ÷tuf u h÷tuf u
rð»tu {ntËwr¾Þt ÚttÞ Au. >>8>>
y u u Ë t[th wk WÕ÷k½ fhe u su { w»Þ
tu t t { {tk ytðu u{ ð uo Au, u tu fw wÂØðt¤t
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
y{tht ytr© Ëðuo ËíËk e u «íÞu rþûtt ºte u
÷¾eyu Aeyu. >>2>>
©e Ä{o uð Útfe Au sL{ su{ tu yuðt su
y{tht ¼tE ht{« t S Útt EåAtht{S
u{ t wºt su yÞtuæÞt«Ët t{u y u h½wðeh
t{u (su u y{u y{thtk ¥t w º t fhe u Ëðu o
ËíËk e t yt[tÞo ýt u rð»tu MÚtt fÞto Au.)
>>3>>
Útt y{tht ytr© yuðt su {wfwk t k
ytr f ircf3 úñ[the Útt y{tht ytr© su
{Þtht{ ¼è ytr f ]nMÚt ËíËk e. >>4>>
Útt y{thtk ytr© su ËwðtrË e y u
rðÄðt yuðe Ëðuo tEytu Útt {wõ t k ytr f su
Ëðuo ËtÄw >>5>>
3. { , ð[ y u f{oÚte Ëðo«fthu {iÚtw tu íÞt Ë tft¤
y u ytSð ht¾ th.
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
Au y u yt ÷tu f u h÷tu f u rð»tu r ùu {tu x t
fü u s t{u Au. >>9>>
u {txu y{tht rþ»Þ yuðt su {u Ëðuo
u { ýu tu «er yu fhe u yt rþûtt ºte u
y wËhe u s r hk h ËtðÄt ýu ð oðwk, ý yt
rþûtt ºte wk WÕ÷k½ fhe u ð oðwk rn. >>10>>
Ëðuo ËíËk eytu t Ët{tLÞ Ä{o
nðu u ðíÞto e he fneyu Aeyu su ,
y{tht su ËíËk e u{ýu ftuE Sð-«týe{tºt e
ý ®nËt fhðe. y u òýe u tu Íeýtk yuðt
sw, {tkfz, [tk[z ytr f Sð u{ e ý ®nËt
õÞthuÞ fhðe. >>11>>
y u uð t y u r ] u t Þ¿t u yÚtuo ý
fhtk , {] ÷tk , ËË÷tk , {tA÷tk ytr f ftu E
Sð e ®nËt fhðe, fu{ su y®nËt Au u s
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 5 6
{tuxtu Ä{o Au yu{ Ëðo þtMºt{tk fÌtwk Au. >>12>>
y u Mºte, Ä y u htßÞ u e «tÂÃ u
yÚtuo ý ftuE { w»Þ e ®nËt tu ftuE «fthu õÞthuÞ
ý s fhðe. >>13>>
y u ytí{½t tu eÚto u rð»tu ý
fhðtu, u ¢tuÄu fhe u fhðtu, y u õÞthuf ftuE
yÞtuøÞ yt[hý ÚtE òÞ u Útfe {qkÍtE u ý
ytí{½t fhðtu y u Íuh ¾tE u Útt ¤u xqk tu
¾tE u Útt fqðu ze u Útt ðo W hÚte ze u
EíÞtr f ftuE he u ytí{½t fhðtu. >>14>>
y u su {tkË Au u tu Þ¿t wk þu»t 4 ntuÞ tu
ý yt íft¤{tk ý õÞthuÞ ¾tðwk y u ºtý
«fth e Ëw h t 5 y u yr Þth «fth w k {ã 6 u
uð t wk iðuã ntuÞ tu ý eðwk . >>15>>
4. «Ët e .6. tY
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 7 8
{ts{9, tkòu yu ytr f su fuV fh thtk ðM w u
¾tðtk nª y u eðtk ý nª. >>18>>
y u su t ntÚt wk htkÄu÷ yÒt Útt su t
tºt wk s¤ u ¾ wk ntuÞ uýu htkÄu÷ yÒt Útt
u t tºt wk s¤, u ©ef]»ý ¼ ðt e «Ëtr
[hýt{] t {tntíBÞu fhe u ý s ÒttÚt w h e
rð t yLÞ MÚtt f u rð»tu ú n ý fhðw k y u
s ÒttÚt whe u rð»tu s ÒttÚtS tu «Ët ÷uðtÞ
u tu tu»t rn. >>19>>
y u tu t t MðtÚto e rËrØ u yÚtuo ý
ftuE u rð»tu r{ÚÞt y ðt 10 ythtu ý11 fhðtu
y u ftuE u t¤ tu õÞthuÞ uðe. >>20>>
9. ¼tk {tk yu÷[e, Ëtfh ð uhu ðËtýt W{uhe
tðt tu fuVe tÚto.
10. ythtu , ytûtu
11. tk¾ðw, {wfðwk
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
y u õÞthu f tu tð u ftk E f yÞtu ø Þ
yt[hý ÚtE Þw k ntu Þ yÚtðt ftu E eòð u
yÞtu ø Þ yt[hý ÚtE Þw k ntu Þ tu þMºttr fu
fhe u tu t t yk wk Útt eò t yk wk Au
fhðwk yÚtðt ¢tuÄu fhe u ý tu t t yk wk Útt
eò t yk wk Au fhðwk. >>16>>
y u Ä{o fhðt u yÚtuo ý y{tht ËíËk e
ftuEyu [tuh kw f{o fhðwk y u ÄrýÞt kw su ftc, »w
ytr f ðM w u u t Äýe e yt¿tt rð t ÷uðwk.
>>17>>
y u y{tht ytr© su whw»t Útt Mºteytu
u{ýu ÔÞr¼[th fhðtu. y u sq xwk ytr f su
ÔÞË u tu íÞt fhðtu y u ¼tk ø Þ 7, {Vh 8 ,
7. ¼tk òw t{ e ð M r t t {tkÚte tðt tu tÚto
8. yuf fuVe ÿÔÞ
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
y u uð t, eÚto, útñý, r ðú t, ËtÄw
y u ðu yu { e ® t õÞthu Þ fhðe y u
Ëtk¼¤ðe. >>21>>
y u su uð t u Ëwht y u {tkË wk iðuÄ Út wk ntuÞ
y u ð¤e su uð t e yt ¤ fhtk ytr f Sð e ®nËt
Út e ntuÞ u uð t wk iðuÄ12 ¾tðwk >>22>>
y u {t o u rð»tu [t÷ u rþðt÷Þtr f su
uð{kr h ytðu u u òuE u u u {Mfth fhðtu y u
yt h Útfe u uð wk þo fhðwk. >>23>>
y u tu tu t t ðýto©{ tu13 su Ä{o u ftuE
ËíËk eyu íÞt fhðtu. u hÄ{o14 wk yt[hý
12. «Ët e
13. ÔÞÂõ e ¿ttr Útt u íÞt e Au fu ]nMÚt Au u ytÄthu
u t Ä{tuo Au u
14. t. . ]nMÚt {txu íÞt e tu Ä{o y u íÞt e {txu
]nMÚt tu Ä{o yu hÄ{o Au.
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
fhðwk Útt t¾kz15 Ä{o wk yt[hý fhðwk Útt
fÂÕ 16 Ä{o wk yt[hý fhðwk. >>24>>
y u su t ð[ u Ëtk¼¤ðu fhe u ©ef]»ý
¼ ðt e ¼Âõ u tu t tu Ä{o yu u Útfe ze
sðtÞ u t {w ¾ Útfe ¼ ðt e fÚttðt to
Ëtk¼¤ðe. >>25>>
y u su ËíÞ ð[ tu÷ðu fhe u tu t tu
ÿtun ÚttÞ Útt thftu ÿtun ÚttÞ yuðwk su ËíÞ ð[
u õÞthuÞ tu÷ðwk y u su f] Î e17 ntuÞ u t
Ëk tu íÞt fhðtu y u ÔÞðnth ftÞo u rð»tu
ftuE e ÷tk[ ÷uðe. >>26>>
y u [tuh, t e, ÔÞË e, t¾kze18 ft{e
15. ðu þt tuÚte rðÁØ ntuÞ uðtu Ä{o
16. þt tu «{týu rn, hk w tu u { {tk fÕ u÷tu Ä{o
17. fÞto f]íÞ u òýu u
18. ZtU e
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
s¤u fhe u M t tr f r¢Þt fhðe. >>30>>
y u su yti»tÄ tY Útt {tkË uýu Þwõ
ntuÞ u yti»tÄ õÞthuÞ ¾tðwk y u ð¤e su ðiã t
yt[hý u òý t ntu E yu u ði ã u ytÃÞw k su
yti»tÄ u ý õÞthuÞ ¾tðwk. >>31>>
y u ÷tuf u þtMºt u{ýu {¤{qºt fhðt u
yÚtuo ðßÞto yuðt MÚtt f, su Sýo uðt÷Þ Útt
e ¤tð t ytht21 Útt {t o Útt ðtðu÷wk ¾u h
Útt ð] û t e AtÞt Útt Vq ÷ ðtze- e[t; yu
ytr f su MÚtt f u { u rð»tu õÞthu Þ ý
{¤{qºt fhðwk Útt Útqkfðwk ý rn. >>32>>
y u [tu h {t u o fhe u u Ë ðw k rn y u
eËhðwk rn. y u su MÚtt f ÄýeÞt wk ntuÞ u
MÚtt f u rð»tu u t Äýe u qAât rð t W thtu
21. rf tht, ftkXt
9 10 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
Útt fer{Þt 19 ytr f r¢Þtyu fhe u s tu
X thtu; yu A «fth t su { w»Þ u{ tu Ëk
fhðtu. >>27>>
y u su { w » Þ ¼Âõ w k yÚtðt ¿tt w k
yt÷k 20 fhe u Mºte, ÿÔÞ y u hËtMðt u u
rð»tu yr þÞ ÷tu÷w Útft t u rð»tu «ð o t ntuÞ
u { w»Þ tu Ë{t { fhðtu. >>28>>
y u su þtMºt u rð»tu ©ef]»ý ¼ ðt Útt
©ef]»ý ¼ ðt t su ðhtntr f yð th u{ wk
ÞwÂõ yu fhe u ¾kz fÞwO ntuÞ yuðtk su þtMºt u
õÞthuÞ {t ðtk y u Ëtk¼¤ðtk. >>29>>
y u téÞt rð t wk su s¤ Útt qÄ u
eðwk y u su s¤ u rð»tu Íeýtk Sð ½ýtkf ntuÞ u
19. ÷tuZt wk Y w fu tk t wk Ëtu w fhe yt ðt e ÷t÷[
yt ðe u
20. ytuÚt ÷E u
11 12 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
fhðtu. >>33>>
y u y{tht ËíËk e su wÁ»t {tºt u{ýu
tE {týË t {w¾Útfe ¿tt ðt to Ëtk¼¤ðe
y u MºteÞtu ËtÚtu rððt fhðtu Útt htò Ëk tÚtu
Útt htò t {týË Ëk tÚtu rððt fhðtu .
>>34>>
y u w h w w k y {t fhðw k Útt su
yr þÞ ©u c { w » Þ ntu Þ Útt su ÷tu f u rð»tu
«r rc { w»Þ ntuÞ Útt su rðît T { w»Þ ntuÞ
Útt su þMºtÄthe { w»Þ ntuÞ u Ëðuo wk y {t
fhðwk. >>35>>
y u rð[tÞto rð t íft¤ ftkE ftÞo
fhðwk y u Ä{o Ëk kÄe su ftÞo u tu íft¤ fhðwk.
y u tu u su rðÄt ¼ÛÞt ntu E yu u eò u
¼ýtððe y u r íÞ «íÞu ËtÄw tu Ë{t { fhðtu.
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 13
>>36>>
y u w h w , u ð y u htò yu ºtý tk
þo u yÚtuo ßÞthu sðwk íÞthu Xt÷u ntÚtu sðwk .
y u ftu E tu rðït˽t fhðtu y u tu t u
{w¾u fhe u tu t tk ð¾tý fhðtk. >>37>>
y u su ðMºt nuÞuo Útfu ý tu t t yk
u¾tÞ uðwk su ¼qqkzw ð u y{tht ËíËk e u{ýu
nuhðwk. >>38>>
y u ©ef] » ý ¼ ðt e su ¼Âõ u
Ä{uohrn yuðe ftuE «fthu fhðe y u y¿tt e
yuðt su { w»Þ u{ e ® t t ¼Þ Útfe ©ef]»ý
¼ ðt e Ëuðt tu íÞt fhðtu s rn. >>39>>
y u WíËð t r ðË u rð»tu Útt r íÞ
«íÞu ©ef]»ý t {kr h{tk ytÔÞt yuðt su ËíËk e
whw»t u{ýu u {kr h u rð»tu Mºteytu tu M þo
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 15
htrÄftS y u ÷û{eS u wk «Ëtr yuðwk su fwkfw{
uýu fhe u u [tk ÷tu fhðtu. >>43>>
y u tu t t Ä{o u r ð»tu hÌtt y u
©ef] » ý t ¼õ yu ð t Ë T - þw ÿ u { ýu tu
w÷Ëe e {t¤t y u Qæðo wkzÙ r ÷f u útñý,
ûtrºtÞ, ði~Þ e uXu Äthðtk. >>44>>
y u u Ë T - þw ÿ Útfe eò su òr yu
fhe u Q h t yuðt ¼õ s u{ýu tu [k tr f
ftc e su u ð ze {t¤t u ¼ ðt e «Ët e
fhtðe u fkX u rð»tu Äthðe y u ÷÷tx u rð»tu fuð¤
[tk ÷tu fhðtu ý r ÷f fhðwk. >>45>>
y u su ú t ñýtr f u rºt w k z Ù su ytzw k
r ÷f fhðwk Útt Áÿtût e {t¤t Äthðe- yu u
ðt t tu t e fw¤ hk htyu fhe u [tÕÞtk ytÔÞtk
ntuÞ y u u útñýtr f y{tht ytr© ÚtÞt
14 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
fhðtu Útt Mºteytu u{ýu wY»t tu M þo fhðtu
y u {kr h{tkÚte eËÞto Ae tu tu t e he u
ð oðwk. >>40>>
y u Ä{oðkþe wÁ Útfe ©ef]»ý e eûtt u
tBÞt yuðt su útñý, ûtrºtÞ y u ði~Þ. yu ºtý
ðýo t y{tht ËíËk e, u{ýu fkX u rð»tu w÷Ëe e
uðze {t¤t r íÞu Äthðe y u ÷÷tx, Ó Þ y u
u ntÚt. yu [thu Xu f týu Qæðo w k z Ù r ÷f fhðw k .
>>41>>
y u u r ÷f su u tu e[k u fhe u fhðwk
yÚtðt ¼ ðt e qò fh tk tfe hÌtwk y u fuþh
fwkfw{tr fu Þwf yuðwk su «Ët e [k uýu fhe u
r ÷f fhðwk. >>42>>
y u u r ÷f t {æÞ u rð»tus tu¤ yuðtu
su [tk ÷tu u su u tu e[k u fhe u fhðtu yÚtðt
16 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
ntuÞ tu ý u{ýu u rºt wkzÙ y u Áÿtût tu õÞthuÞ
íÞt fhðtu. >>46>>
y u thtÞý y u rþðS yu u w k
yuftí{ ýwk s òýðwk. fu{su ðu u rð»tu yu uÞ wk
úñY u fhe u «r t fÞwO Au. >>47>>
y u y{tht ytr© su { w » Þ u { ýu
þtMºtu fÌttu su yt Ø{o22 u yÕ yt íft¤23 u
rð»tu {w Ï Þ ýu fhe u õÞthu Þ ú n ý fhðtu .
>>48>>
y u y{tht ËíËk e u { ýu r íÞ Ëq Þ o
WøÞtÚte «Út{s ò ðwk y u ©ef]»ý¼ ðt wk
M{hý fhe u Ae þti[rðrÄ24 fhðt sðwk. >>49>>
hh. «r fq¤ Ëkòu {tk Ä{to[hý{tk ÷uðt e AqxAtx
h3. þt tu{tk fÌtwk Au u «{týu Ä{o t¤e þftÞ uðt
Ë{Þ y u Ëkòu .
24. ËkztË sðwk u
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 17
y u Ae yuf MÚtt f u rð»tu uËe u tk ý
fhðwk y u Ae rðºt s¤u fhe u M t fhe u Ae
ÄtuÞu÷wk ðMºt yuf nuhðwk y u yuf ytuZðwk. >>50>>
y u u ðth Ae rðºt ]Úðe u rð»tu tÚtÞwO
y u þwØ u ftuE eò ytË u yzâwk ntuÞ y u
su W h Ëthe uXu uËtÞ yuðwk su ytË u u rð»tu
qðo{w¾u yÚtðt W¥th{w¾u uËe u yt[{ fhðwk.
>>51>>
y u Ae ËíËk e w h w » t{tºt u [tk ÷u
Ërn Qæðo wkzÙ25 r ÷f fhðwk y u ËwðtrË e26 su
MºteÞtu, u{ýu tu tu t t ¼t÷ u rð»tu fwkfw{ tu
[tk ÷tu fhðtu. >>52>>
y u u rðÄðt MºteÞtu{tºt u tu t t ¼t÷ u
25. Q¼t tk¾ztðt¤wk, U ytfth wk
26. su tu r nÞt ntuÞ uðe e
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 19
y u u su ytí{r ðu e ¼õ u { ýu
t»ttý e yÚtðt Ät w e su ©ef]»ý ¼ ðt e
«r {t yÚtðt þt÷ ú t {, u e su q ò u
uþft¤28 u y wËhe u tu t t Ët{ÚÞo «{týu
«tó ÚtÞtk su [k w» V¤tr f ðM w uýu fhe u
fhðe y u Ae ©ef]»ý ¼ ðt t su yütûth
{kºt u tu s fhðtu. >>56>>
y u u Ae ©ef]»ý ¼ ðt tk su M tuºt
yÚtðt úkÚt u tu su tX u tu t t Ët{ÚÞo «{týu
fhðtu, y u su ËkMf] ¼ÛÞt ntuÞ u{ýu ©ef]»ý
¼ ðt wk t{ fe o fhðwk. >>57>>
y u Ae ©ef]»ý ¼ ðt u iðuã fhe u
Ae u «Ëtr yuðwk su yÒt u s{ðwk y u u su
28. Ë{Þ y u MÚt¤ e rhÂMÚtr u æÞt {tk ht¾e u
18 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
rð»tu r ÷f fhðwk u [tk ÷tu ý fhðtu. y u u
Ae u Ëðuo su y{tht ËíËk e u{ýu { u fhe u
fÕtÃÞt su [k »w tr f W [th { u ýu fhe u ©ef]»ý
¼ ðt e {t Ëe qò fhðe. >>53>>
y u u Ae ©ehtÄtf]»ý e su r[ºt«r {t
u wk yt hÚtfe þo fhe u {Mfth fhe u Ae
tu t t Ët{ÚÞo «{týu ©ef]»ý tu su yütûth {kºt
u tu s fhe u u Ae tu t w k ÔÞðntrhf
ft{fts fhðwk. >>54>>
y u su y{tht ËíËk e{tk yk he»t
htò e uXu ytí{r ðu e27 yuðt W¥t{ ¼õ ntuÞ
u { ýu ý «Út{ fÌtw k u ð e he u y w ¢ {u fhe u
{t Ëe qò ÞoL Ëðuo r¢Þt fhðe. >>55>>
27. ¼ ðt u y oý fÞto rËðtÞ fkR ý
¾t th fu e th ¼f
20 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
ytí{r ðu e ði » ýð u { ýu Ëðo f t¤ u rð»tu
«er yu fhe u ©ef]»ý ¼ ðt e Ëuðt htÞý
Útðwk. >>58>>
y u r woý, fnu tk {tÞt t su Ë¥ðtr f
ºtý wý uýu hrn , yuðt su ©ef]»ý ¼ ðt ,
u t Ëk kÄ Útfe u ytí{r ðu e ¼õ e su Ëðuo
r¢Þt u r w o ý ÚttÞ Au . u nu w {txu u
ytí{r ðu e ¼õ su u r woý fÌtt Au. >>59>>
y u yu su ytí{r ðu e ¼õ , u { ýu
©ef]»ý ¼ ðt u y oý fÞto rð t wk s¤ ý
õÞthuÞ eðwk y u ºt fk V¤tr f su ðM w
u ý ©ef]»ý ¼ ðt u y oý fÞto rð t wk
¾tðwk. >>60>>
y u ð¤e Ëðuo su y{tht ËíËk e
u{ýu ð]Ø ýt Útfe yÚtðt ftuE {tuxt yt íft¤u
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 21
fhe u yË{Úto ýwk29 ÚtE Þu Ë u tu u Ëuððt wk
su ©ef]»ý wk MðY , u eò ¼õ u yt e u tu u
tu t t Ët{ÚÞo «{týu ð oðwk. >>61>>
y u su ©ef]»ý wk MðY tu t u Ëuððt u
yÚtuo Ä{oðkþ t su yt[tÞo, u{ýu s ytÃÞwk ntuÞ
yÚtðt u yt[tÞuo su MðY e «r ct fhe ntuÞ u
s MðY u Ëuððwk y u u rð t eswk su ©ef]»ý wk
MðY , u tu {Mfth fhðt ÞtuøÞ Au ý Ëuððt
ÞtuøÞ Úte. >>62>>
y u y{tht su Ëðuo ËíËk e u{ýu r íÞ
«íÞu ËtÞkft¤u ¼ ðt t {kr h «íÞu sðwk y u
u {k r h u rð»tu ©ehtrÄftS t r yu ð t su
©ef] » ý ¼ ðt u t t{ w k Wå[ Mðhu fhe u
fe o fhðwk. >>63>>
29. fkR rn fhe þfðt ýwk
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 23
y u su wÁ»t suðt wýðt¤tu ntuÞ u wÁ»t u
u ð t ð[ u fhe u u þ ft¤t w Ë thu30 ÞÚttÞtu ø Þ
tu ÷ tððtu ý yu Ú te eS he u tu ÷ tððtu .
>>68>>
y u rð Þu fhe u Þwõ yuðt su y{tht
ytr© ËíËk e u { ýu w Á , htò, yr ð] Ø ,
íÞt e, rðît y u Mðe; yu A sýt ytðu
íÞthu ËL{w¾ QXðwk Útt ytË yt ðwk Útt {Äwhu
ð[ u tu÷tððwk EíÞtr f r¢Þtyu fhe u yu{ wk
ËL{t fhðwk. >>69>>
y u wÁ, uð u htò yu{ u Ë{e u Útt
˼t u rð»tu W h [Ztðe u uËðwk Útt
ðMºtu fhe u Zª[ý u tkÄe u uËðwk. >>70>>
30. Ë{Þ y u MÚt¤ e rhÂMÚtr u æÞt {tk ht¾e u
22 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
y u u ©ef] » ý e su fÚtt ðt to u h{
yt h Útfe fhðe u Ëtk¼¤ðe y u WíËð u r ðËu
ðtSkºt Ërn ©ef]»ý tk fe o fhðtk.>>64>>
y u y{tht ytr© su Ëðuo ËíËk e u{ýu
su «fthu qðuo fÌtwk yu «fthu fhe u s r íÞ «íÞu
fhðwk. y u ËkMf] y u «tf] yuðt su Ë T úkÚt
u { tu yÇÞtË ý tu t e w Â Ø u y w Ë thu
fhðtu. >>65>>
y u su { w»Þ suðt wýu fhe u Þwõ ntuÞ,
u { w»Þ u uðt ftÞo u rð»tu rð[the u s «uhðtu;
ý su ftÞo u rð»tu su ÞtuøÞ ntuÞ u ftÞo u rð»tu
u u õÞthuÞ «uhðtu. >>66>>
y u tu t t su Ëu ð f ntu Þ , u Ëðo e
tu t t Ët{ÚÞo «{týu yÒt ðMºttr fu fhe u
ÞÚttÞtuøÞ Ëk¼tð t r hk h ht¾ðe. >>67>>
24 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
y u y{tht ytr© su Ëðo ËíËk e
u{ýu tu t t yt[tÞo Ëk tÚtu õÞthuÞ ý rððt
fhðtu y u tu t t Ët{ÚÞo «{týu yÒt, Ä ,
ðMºttr fu fhe u u tu t t yt[tÞo u q s ðt.
>>71>>
y{tht su ytr© s u { ýu tu t t
yt[tÞo u ytð tk Ëtk¼¤e u yt h Útfe íft¤
ËL{w¾ sðwk y u u yt[tÞo tu t t t{Úte tAt
Äthu íÞthu t{ e ¼t tu¤ ËwÄe ð¤tððt sðwk.
>>72>>
y u ½ýwkf Au V¤ su u rð»tu yuðwk ý su
f{o u òu Ä{uo hrn ntuÞ tu u wk yt[hý s
fhðw k fu { su Ä{o Au u s Ëðo w h w » ttÚto 31 tu
yt thtu Au {txu ftuEf V¤ t ÷tu¼u fhe u Ä{o tu
31. Ä{o, yÚto,ft{ y u {tuût yu [th EÂåA yÚttuo
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 25
íÞt fhðtu. >>73>>
y u qðuo ÚtÞt su {tuxt wÁ»t u{ýu ý òu
õÞthuÞ yÄ{to[hý fÞwO ntuÞ tu u wk úný
fhðwk y u u{ýu su Ä{to[hý fÞwO ntuÞ tu u wk
úný fhðwk. >>74>>
y u ftuE e ý su wÌtðt to32 u tu ftuE
Xuftýu ý «ftþ 33 fhðe s rn. y u su Sð wk
suðe he u ËL{t fhðwk ½x wk ntuÞ, u wk uðe he u
s ËL{t fhðw k . ý Ë{ÿrüyu fhe u yu
{Þto t wk WÕ÷k½ fhðwk rn. >>75>>
y u y{tht su Ëðu o ËíËk e u { ýu
[t w { to Ë u rð»tu rðþu » t r Þ{ Äthðtu y u su
{ w » Þ yË{Úto ntu Þ u { ýu tu yu f ©tðý
32. ftuR e ¾t e fu ònuh fhðt suðe ðt
33. fnuðe
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 27
sL{tü{e ytr f sL{r ðË u { w k ðú su u
yt hÚtfe fhðw k Útt rþðhtºte w k ðú su u
yt hÚtfe fhðwk y u u ðú t r ðË u rð»tu {tuxt
WíËð fhðt. >>79>>
y u su r ðËu ðú tu W ðtË fÞtuo ntuÞ u
r ðËu yr þÞ Þí u fhe u r ðË e r ÿt tu
íÞt fhðtu, fu{ su su{ {iÚtw u fhe u { w»Þ t
W ðtË tu tþ ÚttÞ Au u{ s r ðË e r ÿtyu
fhe u { w » Þ t W ðtË tu tþ ÚtE òÞ Au .
>>80>>
y u Ëðo ði » ýð t htò yu ð t su ©e
ðÕ÷¼t[tÞo u t wºt su ©e rðê÷ tÚtS u su u
su ðú y u WíËð t r ýoÞ u fh t n t. >>81>>
y u u rðê÷ tÚtSyu fÞtuo su r ýoÞ u u
s y w Ë he u Ëðu o ðú u WíËð fhðt y u u
26 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
{tË u rð»tu rðþu » t r Þ{ Äthðtu . >>76>>
y u u rðþu » t r Þ{ u rfÞt tu
¼ ðt e fÚtt wk ©ðý fhðwk Útt fÚtt ðtk[ðe
Útt ¼ ðt t wý wk fe o fhðwk Útt k[t{]
M t u fhe u ¼ ðt e {nt q ò fhðe Útt
¼ ðt t {kºt tu s fhðtu Útt M tuºt tu tX
fhðtu Útt ¼ ðt u « rûtýtytu fhðe. >>77>>
Útt ¼ ðt u Ëtütk 34 {Mfth
fhðt-yu su ytX «fth t r Þ{ u y{u W¥t{
{tLÞt Au . u {txu yu r Þ{{tk Ú te ftu E yu f
r Þ{ su u [tu{tËt u rð»tu rðþu»t ýu ¼Âõ yu
fhe u Äthðtu. >>78>>
y u Ëðo su yuft þeytu, u{ wk ðú su
u yt h Útfe fhðwk Útt ©ef]»ý ¼ ðt t su
34. þheh t ytX yk tu s{e u yzfu uðe he u
28 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
rðê÷ tÚtSyu fne su ©ef]»ý e Ëuðther u wk
s úný fhðwk. >>82>>
y u Ëðu o su y{tht ytr© , u { ýu
îtrhft ytr f su eÚto u{ e Þtºtt su u tu t t
Ët{ÚÞo «{týu ÞÚttrðrÄyu fhe u fhðe y u ð¤e
tu t t Ët{ÚÞo «{týu e s u rð»tu Þtðt
Útðwk. >>83>>
y u y{tht su ytr© u { ýu rð»ýw ,
rþð, ý r , tðo e y u Ëq Þ o ; yu tk [ u ð
qßÞ ýu fhe u {t ðt. >>84>>
y u òu õÞthu f ¼q «u tr f tu W ÿð
ÚttÞ íÞthu tu thtÞý fð[ tu s fhðtu
yÚtðt n w { t S t {k º t tu s fhðtu ; ý yu
rð t eò ftu E ûtw ÿ 35 u ð t M tu º t y u {k º t tu
35. t{Ë uð t
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 29 30 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{

s fhðtu . >>85>> {37, ût{t y u Ëk tu»t; yu ytr f su wý u{ýu

y u Ëq Þ o w k u [k ÿ {t w k ú n ý ÚtÞu Ë u
y{tht su Ëðuo ËíËk e u{ýu eS Ëðuo r¢Þt tu
íft¤ íÞt fhe u rðºt ÚtE u ©ef] » ý
¼ ðt t {kºt tu s fhðtu. >>86>>
y u u ú n ý {w f tE hÌtt Ae ðMºt
Þw õ Útðw k y u su ûtrºtÞ ðýo ntu Þ u { ýu
þqhðeh ýwk y u Äehs yu ytr f su wý u{ýu
Þwõ Útðwk. >>89>>
y u ði~Þ ðýo ntuÞ u{ýu f]r»tf{o Útt
ðýs ÔÞt th Útt ÔÞtsðxtu yu ytr f su
38

Ërn M t fhe u su y{tht ]nMÚt ËíËk e ntuÞ ð]r¥tytu39 u{ýu fhe u ð oðwk y u su þwÿ ðýo ntuÞ,
u{ýu tu t t Ët{ÚÞo «{týu t fhðwk y u su u { ýu ú t ñýtr f ºtý ðýo e Ëu ð t fhðe yu
íÞt e ntuÞ u{ýu ¼ ðt e qò fhðe. >>87>> ytr f su ð]r¥tytu u{ýu fhe u ð oðwk. >>90>>
y u y{tht ËíËk e yuðt su [thu ðýo t y u su rîs 40 ntu Þ , u { ýu
{ w»Þ u{ýu sL{ wk Ëq f Útt {hý wk Ëq f u ¼to Ä t tr f 41
Ëk M fth Útt ytÂöf 42
Útt
tu tu t t Ëk kÄ u y wËthu fhe u ÞÚttþtMºt 37. RrÿÞtu h tu ft w
38. ÄkÄtu
t¤ðwk. >>88>> 39. ytSrðft {txu wk ËtÄ
y u su útñý ðýo ntuÞ u{ýu þ{ 36, 40. útñý
41. Mºte ¼oÄthý fhu u Ae fhðt{tk ytð e yuf rðrÄ
42. r íÞ f{o Y u fhðt{tk ytð e Ät {f r¢Þt
36. { e ð]r ytu h tu ft w

rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 31 32 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{

©tØ; yu ºtý su u tu t t ]ÌtËqºt43 u y wËthu
fhe u suðtu su tu yðËh ntuÞ y u suðe Ä Ëk r¥t
ntuÞ u «{týu fhðt. >>91>>
y u õÞthuf òýu yÚtðt yòýu òu t wk
{tuxwk t ÚtE òÞ tu tu t e þÂõ «{týu u
t wk «tÞrù¥t fhðwk >>92>>
y u [th ðu Útt ÔÞtËËq º t Útt
©e{ T¼t ð t{u whtý Útt {nt¼th u rð»tu
tu ©e rð»ýwËnËú t{ >>93>>
Útt ©e ¼ ð T e t Útt rð w h Syu
fnu÷e su er Útt Mfk whtý tu su rð»ýw¾kz u u
rð»tu hÌtwk yuðwk su ©eðtËw uð{tntíBÞ >>94>>
y u Ä{o þ tMºt t {æÞ{tk hne yu ð e su
Þt¿tðÕõÞ Ér»t e M{]r ; yu su ytX ËåAtMºt
43. ftíÞtÞ Ér»tyu fhu÷ Ëqºt
u y{ u Eü Au. >>95>>
y u tu t t rn u EåA t yu ð t su
y{tht Ëðuo rþ»Þ u{ýu yu ytX ËåAtMºt su u
Ëtk¼¤ðtk y u y{tht ytr© su rîs u{ýu yu
ËåAtMºt su u ¼ýðtk Útt ¼ýtððtk Útt yu{ e
fÚtt fhðe.>>96>>
y u u ytX ËåAtMºt{tk Ú te yt[th,
ÔÞðnth y u «tÞrù¥t; yu ºtý tu su r ýo Þ
fhðtu u u rð»tu tu r{ tûtht xeftyu Þwõ yuðe
su Þt¿tðÕõÞ Ér»t e M{] r u w k ú n ý fhðw k .
>>97>>
y u ð¤e yu ytX ËåAtMºt u rð»tu su
©e{ T¼t ð whtý u t þ{ u k[{ t{u su
u Mfk Ä u su u ©ef] » ý ¼ ðt w k {tntíBÞ
òýðt u yÚtuo ËðoÚte yrÄf ýu òýðt. >>98>>
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 33
y u þ{ Mfk Ä Útt k [ { Mfk Ä Útt
Þt¿tðÕõÞ e M{]r yu su ºtý u y w¢{u fhe u
y{tÁk ¼Âõ þtMºt, Þtu þtMºt y u Ä{oþtMºt
Au . fnu tk þ{ Mfk Ä u ¼Âõ þtMºt Au y u
k[{ MfkÄ u Þtu þtMºt Au ; y u Þt¿tðÕõÞ e
M{]r u Ä{o þtMºt Au yu{ òýðwk. >>99>>
y u ©e ht{t w ò [tÞu o fÞw O yu ð w k su
ÔÞtËËq º t w k ©e¼t»Þ Útt ©e¼ ð T e t w k
¼t»Þ yu su u u y{tÁk yæÞtí{þtMºt44
Au yu{ òýðwk. >>100>>
y u yu Ëðuo ËåAtMºt u rð»tu su ð[ u
su u ©ef] » ý ¼ ðt w k MðY Útt Ä{o Útt
¼Âõ Útt ðihtøÞ; yu [th t yr Wíf»to ýt u
fnu tk ntuÞ, >>101>>
44. ytí{t h{tí{t Ëk kÄe þt
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 35
Au y u tu t e ¿tt þÂõ yu fhe u ¾Úte
rþ¾t ÞO Ë{ ú tu t t un «íÞu ÔÞt e u hÌttu
Au y u yAuã, y¼uã, ysh, y{h, EíÞtr f
Au ÷ûtý su tk yu ð tu Sð Au yu { òýðtu .
>>105>>
y u su {tÞt Au, u rºt wýtÂí{ft Au u
ykÄfth Y Au u ©ef]»ý ¼ ðt e þÂõ Au,
y yt Sð u un Útt un t su Ëk kÄe u{ u
rð»tu ynk{{íð e fhtð the Au, yu{ {tÞt u
òýðe. >>106>>
y u su Eïh Au u su u su{ Ó Þ u rð»tu
Sð hÌttu Au u{ u Sð u rð»tu yk Þto{e ýu fhe u
hÌtt Au u Mð k º t Au u Ëðo Sð u f{o V ¤ t
yt tht Au yu{ Eïh u òýðt. >>107>>
y u u Eïh u õÞt tu h úñ wÁ»ttu¥t{
34 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
u ð[ su u eòk ð[ fh tk «Ät ýu
{t ðtk. y u ©ef]»ý ¼ ðt e ¼Âõ u su u
Ä{uo Ërn s fhðe yuðe he u u Ëðuo ËåAtMºt wk
hnMÞ Au. >>102>>
y u ©wr 45 u M{]r 46 u{ýu «r t
fÞtuo yuðtu su Ë t[th, u Ä{o òýðtu y u ©ef]»ý
¼ ðt u rð»tu {tntíBÞ¿tt u Ërn su ½ýtu
M un u ¼Âõ òýðe. >>103>>
y u ©ef] » ý ¼ ðt rð t yLÞ
tÚto{tk «er rn u ðihtøÞ òýðtu y u Sð,
{tÞt y u Eïh; u { t MðY u su Yze he u
òýðwk u u ¿tt fneyu. >>104>>
y u su Sð Au u Ó Þ u rð»tu hÌttu Au u
yýw Ëh¾tu Ëqû{ Au u [i LÞY Au u òý thtu
45. ðu þtMºt
46. Ä{oþt
36 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
yu ð t su ©ef] » ý ¼ ðt u Eïh Au y u u
©ef]»ý su u yt ýt Eü uð Au u W tË t fhðt
ÞtuøÞ Au y u Ëðo yð th t fthý Au. >>108>>
y u Ë{Úto yu ð t su ©ef] » ý u su u
htrÄftSyu Þw õ ntu Þ íÞthu htÄtf] » ý yu ð u
t{u òýðt y u YÂõ{ýeY su ÷û{e u { ýu
Þw õ ntu Þ íÞthu ÷û{e thtÞý yu ð u t{u
òýðt. >>109>>
y u yu ©ef]»ý su u yswo u Þwõ ntuÞ
íÞthu h thtÞý yuðu t{u òýðt y u ð¤e
u ©ef]»ý su u ¤¼ÿtr f u Þtu u fhe u u u
t{u fnuðtÞ Au yu{ òýðwk. >>110>>
y u yu su htÄtr f ¼õ u su u
õÞthu f tu u ©ef] » ý ¼ ðt u z¾u ntu Þ Au
y u õÞthu f tu yr M u n u fhe u ©ef] » ý
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 37
¼ ðt t yk u rð»tu hnu Au íÞthu tu u
©ef] » ý ¼ ðt yu f ÷t s ntu Þ yu { òýðt.
>>111>>
yu nu w {txu yu ©ef]»ý ¼ ðt tk su
MðY u{ u rð»tu Ëðuo «fthu fhe u ¼u òýðtu.
y u [ w ¼ w o s ýw k 47 , yü¼w s ýw k 48 ,
ËnMºt¼ws ýwk49 RíÞtr f su ¼u sýtÞ Au u
tu rî¼w s yu ðt su u ©ef]»ý u{ e EåAtyu
fhe u Au yu{ òýðwk. >>112>>
y u yuðt su u ©ef]»ý ¼ ðt u e su
¼Âõ u su u ]Úðe u rð»tu Ëðo { w»Þ u{ýu fhðe
y u u ¼Âõ Útfe eswk fÕÞtýfthe ËtÄ ftkE
Úte yu{ òýðwk. >>113>>
47. [th ntÚt
48. ytX ntÚt
49. nòh ntÚt
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 39
un u Útfe rð÷ûtý yuðtu su tu t tu Sðtí{t u u
úñY e ¼tð t fhe u Ae u úñY u fhe u
©ef]»ý ¼ ðt e ¼Âõ su u Ëðo ft¤ u rð»tu
fhðe. >>116>>
y u ©e{ T¼t ð whtý tu su þ{MfkÄ
u su u r íÞ «íÞu yt h Útfe Ëtk¼¤ðtu yÚtðt
ð»ttuo ð»to yufðth Ëtk¼¤ðtu. y u su krz ntuÞ
u{ýu r íÞ «íÞu ðtk[ðtu yÚtðt ð»ttuo ð»to yufðth
ðtk[ðtu. >>117>>
y u yu su þ{MfkÄ u wk whùhý51 su u
wÛÞ MÚtt f u rð»tu tu t t Ët{ÚÞo «{týu fhðwk-
fhtððwk y u ð¤e rð»ýwËnMºt t{ ytr f su
ËåAtMºt, u wk wh~[hý ý tu t t Ët{ÚÞo «{týu
fhðw k - fhtððw k . u w h ~[hý fu ð w k Au tu tu t t
51. 108 thtÞý fhðe u
38 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
y u rðãtr f wýðt¤t su wÁ»t u{ t
wýðt ýt wk yu s h{ V¤ òýðwk; fÞwk tu su
©ef]»ý ¼ ðt u rð»tu ¼Âõ fhðe u ËíËk
fhðtu y u yu{ ¼Âõ u ËíËk ; yu u rð t tu
rðît ntuÞ u ý yÄtu r u t{u Au. >>114>>
y u ©ef] » ý ¼ ðt Útt ©ef] » ý
¼ ðt t su yð th u su u æÞt fhðt ÞtuøÞ
Au Útt ©ef]»ý ¼ ðt e su «r {t u ý æÞt
fhðt ÞtuøÞ Au {txu yu{ wk æÞt fhðwk y u { w»Þ
Útt uðtr f su Sð u tu ©ef]»ý ¼ ðt t
¼õ ntuÞ y u úñðu¥tt 50 ntuÞ tu ý æÞt
fhðt Þtu ø Þ Úte {txu yu { w k æÞt fhðw k .
>>115>>
y u MÚtq¤, Ëqû{ y u fthý; yu su ºtý
0. ytí{t h{tí{t t Ëtûttífth u t{u÷t
40 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
{ ðtkrA V¤ u yt u yuðwk Au. >>118>>
y u fü e u the yuðe ftuE uð Ëk kÄe
yt t ytðe zu Útt { w » Þ Ëk k Ä e yt t
ytðe zu Útt htu tr f yt t52 ytðe zu u u
rð»tu su{ tu t e u eò e hûtt ÚttÞ u{ ð oðkw,
ý eS he u ð oðwk. >>119>>
y u yt[th, ÔÞðnth y u «tÞÂù¥t; yu
su ºtý ðt tk u su u uþ, ft¤, yðMÚtt, ÿÔÞ,
òr y u Ët{ÚÞo yu x ÷t u y w Ë thu fhe u
òýðtk. >>120>>
y u y{thtu su { u rðrþütîi Au yu{
òýðwk y u y{ u r«Þ yuðwk su Ät{ u tu÷tuf
Au yu{ òýðwk y u u Ät{ u rð»tu úñY u fhe u
su ©ef]»ý ¼ ðt e Ëuðt fhðe u y{u {wÂõ
h. fü
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 41
{t e Au yu{ òýðwk. >>121>>
y u yt su q ð u o Ëðu o Ä{o fÌtt u su u
y{tht ytr© su íÞt e, ]nMÚt, tE-¼tE,
Ëðuo ËíËk e u{ t Ët{tLÞ Ä{o fÌtt Au; fnu tk
Ëðo ËíËk e{tºt u Ëh¾t t¤ðt t Au y u nðu
yu Ëðuo t su rðþuu »t Ä{o Au u{ u ]ÚtfT ]ÚtfT ýu
fhe u fneyu Aeyu. >>122>>
yt[tÞo t rðþu»t Ä{o
nðu «Út{ Ä{oðkþe su yt[tÞo y u u{ e
í eytu u{ t su rðþu»t Ä{o u fneyu Aeyu :-
y{tht {tuxt¼tE y u t t¼tE u{ t wºt su
yÞtuæÞt«Ët y u h½wðeh u{ýu tu t t Ë{e
Ëk kÄ rð t e su eS Mºteytu u{ u {kºt W uþ
õÞthuÞ fhðtu. >>123>>
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 43
ý r e qò fhðe Útt ytËtu ð e [ w oþe u
r ðËu n w{t S e qò fhðe. >>127>>
y u y{thu ytr© su Ëðu o ËíËk e
u { t Ä{o e hûtt fhðt u yÚtu o yu Ëðu o t
w Á ýt u rð»tu y{u MÚtt fÞto yu ð t su u
yÞtuæÞt«Ët y u h½wðeh u{ýu {w{wûtws u
eûtt yt ðe. >>128>>
y u tu t t ytr© su Ëðu o ËíËk e
u{ u yrÄfth «{týu tu tu t t Ä{o u rð»tu
ht¾ðt y u ËtÄw u yt h Útfe {t ðt Útt
ËåAtMºt tu yÇÞtË yt h Útfe fhðtu. >>129>>
y u {tu x t su {k r h u { u rð»tu y{u
MÚtt fÞtO yuðtk su ©e ÷û{e thtÞý ytr f
©ef]»ý tk MðY u{ e su Ëuðt u ÞÚttrðrÄyu
fhe u fhðe. >>130>>
42 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
y u u Mºteytu u õÞthuÞ ý yzðwk rn
y u u ËtÚtu tu÷ðwk rn y u ftuE Sð u rð»tu ¢qh ýwk
fhðwk y u ftuE e Útt ý ht¾ðe. >>124>>
y u ÔÞðnth ftÞo u rð»tu fu w k ý
s{t hwk53 fhðwk y u ftuE yt íft¤ ytðe
zu tu r¼ûtt {t e u tu t tu r ðton fhe u u
yt íft¤ u WÕ÷k½ðtu54. ý ftuE wk fhs tu
õÞthuÞ fhðwk. >>125>>
y u tu t t su rþ»Þ u{ýu Ä{o r r{¥tu
tu t u ytÃÞwk su yÒt u ðu[ðwk rn y u u yÒt sq wk
ÚttÞ tu u sq wk ftuEf u E u ðwk ÷uðwk y u yuðe he u
su sq t wk ðwk fhðwk u ðuåÞwk fnuðtÞ. >>126>>
y u ¼t hðt Ëw r [ w Ú teo u r ðËu
53. ftuR t ò{e Útðwk u
54. Ëth fhðtu.
44 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
y u ¼ ðt tk {k r h «íÞu ytÔÞtu su
nhftu E yÒttÚteo { w » Þ u e tu t t Ët{ÚÞo
«{týu yÒt t t u fhe u yt hÚtfe Ëk¼tð t55
fhðe. >>131>>
y u rðãtÚteo ¼ýtÔÞt e þt¤t fhtðe u Ae
u{tk yuf rðît útñý u ht¾e u ]Úðe u rð»tu
Ërîãt e «ð]r¥t fhtððe fu{ su rðãt t u fhe u {tuxwk
wÛÞ ÚttÞ Au. >>132>>
yt[tÞo í e t rðþu»t Ä{o
y u nðu yu yÞtuæÞt«Ët y u h½wðeh
yu u e su í eytu u{ýu tu tu t t r e
yt¿ttyu fheu u Mºteytu u s ©ef] » ý t {k º t tu
W uþ fhðtu ý wÁ»t u fhðtu. >>133>>
y u ð¤e u u sý e su í eytu u{ýu
55. yt h Ëífth
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 45
tu t t Ë{e Ë kÄ rð t t su wÁ»t u{ tu
M þo õÞthuÞ fhðtu y u u{ e ËtÚtu tu÷ðwk rn
u u{ u tu t wk {w¾ ý u¾tzðwk. (yuðe he u
Ä{oðkþe yt[tÞo y u u{ e í eytu u{ t su
rðþu»t Ä{o u fÌtt) >>134>>
]nMÚt t rðþu»t Ä{o
nðu n] MÚtt©{e t su rðþu»t Ä{o Au u fneyu
Aeyu. y{thu ytr© su n ] MÚtt©{e wÁ»t { u ýu
tu t t Ë{e Ëk Äk rð t e su rðÄðt Mºteytu { u tu
M þo fhðtu. >>135>>
y u u ] n MÚtt©{e w Á »t u { ýu Þw ð t
yðMÚttyu Þwõ yuðe su tu t e {t, u y u
efhe; u Ëk tÚtu ý yt íft¤ rð t
yuftk MÚt¤ u rð»tu hnuðwk y u tu t e Mºte wk
t ftuE u fhðwk. >>136>>
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 47
f] r »tð] r ¥tðt¤t su ] n MÚt ËíËk e u { ýu
¤r Þt t ð]»tý tu WåAu fhðtu. >>140>>
y u u ] n MÚt ËíËk e u { ýu tu t t
Ët{ÚÞo «{týu Ë{Þ u y wËhe u sux÷tu tu t t
½h{tk ðhtu56 ntuÞ ux÷t yÒt-ÿÔÞ tu Ëk ún su u
fhðtu y u su t ½h{tk þw ntuÞ yuðt su ]nMÚt
u{ýu tu t t Ët{ÚÞo «{týu [tÞo - q¤t 57 tu
Ëk ún fhðtu. >>141>>
y u tÞ, ¤ , ¼UË, ½tuzt ytr f su
þw u { e ] ý - s¤tr fu fhe u tu tð u òu
Ëk ¼ tð t 58 ÚttÞ tu u þw u ht¾ðtk y u òu
Ëk¼tð t ÚttÞ tu ht¾ðtk. >>142>>
56. ð htþ
57. ½tË[thtu
58. u¾¼t¤
46 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
y u su Mºte u ftu E «fth t ÔÞðnthu
fhe u htò tu «Ëk ntuÞ uðe Mºte tu su «Ëk u
ftuE «fthu ý fhðtu. >>137>>
y u u ] n MÚtt©{e u { ýu tu t u ½u h
ytÔÞtu yu ð tu su yr rÚt u u tu t t Ët{ÚÞo
«{týu yÒttr fu fhe u qsðtu y u ð¤e ntu{tr f
su u ð f{o y u ©tæÄtr f su r ] f {o u su u
tu t t Ët{ÚÞo «{týu ÞÚttrðrÄ su{ ½xu u{
fhðwk. >>138>>
y u y{tht ytr© su ] n MÚt, u { ýu
{t t-r t y u w hw Útt htu t w h yu ð t su ftu E
{ w » Þ; u { e su Ëu ð t u Sð ÞO tu t t
Ët{ÚÞo «{týu fhðe. >>139>>
y u ð¤e tu t t ðýto©{ u ½rx yuðtu
su Wã{ u tu t t Ët{ÚÞo «{týu fhðtu. y u
48 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
y u Ëtûteyu Ërn ÷¾ fÞto rð t tu
tu t t w º t y u r{ºttr f ËtÚtu ý ] Ú ðe u
Ä t ÷u ý u ý u fhe u ÔÞðnth su u õÞthu Þ
fhðtu. >>143>>
y u tu t w k yÚtðt eò w k su rððtn
Ëk kÄe ftÞo u u rð»tu yt ðt ÞtuøÞ su Ä u wk
Ëtûteyu Ërn ÷¾ fÞto rð t fuð¤ tu÷e s
fhðe. >>144>>
y u tu t e Q s wk su ÿÔÞ u u y wËthu
r hk h ¾[o fhðtu ý u W htk fhðtu. y u
su Q s fh tk ðÄthu ¾[o fhu Au u u {tuxwk w:¾
ÚttÞ Au yu { Ëðo ] n MÚttu y u { {tk òýðw k .
>>145>>
y u tu t t ÔÞðnthftÞo u rð»tu sux÷t
Ä e Q s ntuÞ Útt sux÷tu ¾[o ntuÞ u uÞ u
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 49
Ëk¼the u r íÞ «íÞu Yzt yûthu fhe u tu u u wk
t{w k ÷¾ðw k . >>146>>
y u u ] n MÚtt©{e ËíËk e u { ýu
tu t e su ð] r ¥t 59 y u Wã{ u Útfe tBÞw k su
Ä ÄtLÞtr f u Útfe þ{tu ¼t ftZe u ©ef]»ý
¼ ðt u y oý fhðtu y u su ÔÞðnthu w o¤
ntuÞ u{ýu rðþ{tu ¼t y oý fhðtu. >>147>>
y u yu f t þe ytr f su ðú u { w k su
Wãt 60 u su u tu t t Ët{ÚÞo «{týu
ÞÚttþtMºt fhðw k . u Wãt fu ð w k Au , tu
{ ðtkrA V¤ wk yt thwk Au. >>148>>
61
y u ©tðý {tË u rð»tu ©e{nt u ð w k
q s su u r Õð ºttr fu fhe u «er q ð o f
59. ytSrðft wk ËtÄ
60. ftuR ðú e Ë{tÂÃ r r{¥tu fht e rðrÄ fu Wsðýe
61. { {tk RåAu÷wk
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 51
y u tu t tk ft{fts fhðt u z ât su
{sqh u{ u sux÷wk Ä yÚtðt ÄtLÞ eÄt wk fÌtwk
ntu Þ u «{týu s yt ðw k ý u { tk Ú te ytu A w k
yt ðwk y u tu t tËu ftuE fhs63 {t tu ntuÞ
y u u fhs E [qõÞt ntuEyu u ðt u At e
ht¾ðe Útt tu t tu ðkþ Útt fLÞt t u ý At wk
ht¾ðw k y u w ü yu ð t su s u { e ËtÚtu
ÔÞðnth fhðtu. >>152>>
y u su Xuftýu tu u hnu t ntuEyu u Xuftýu
ftuEf fXý-¼qkztu ft¤ yÚtðt þºtw yÚtðt htò
u{ t W ÿðu fhe u Ëðo «fthu tu t e ÷ts s e
ntuÞ fu Ä tu tþ Út tu ntuÞ fu tu t t «tý tu
tþ Út tu ntuÞ >>153>>
y u u òu tu t t {q ¤ htË w k Útt
63. uðw
50 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
Ëðo«fthu tu u fhðwk yÚtðt eò tËu fhtððwk.
>>149>>
y u tu t t su yt[tÞo u Útfe Útt ©ef]»ý
¼ ðt tk su {kr h u Útfe fhs ftZðwk y u ð¤e
u tu t t yt[tÞo Útfe y u ©ef]»ý tk {kr h Útfe
tu t t ÔÞðnth u yÚtu o tºt 62 , ½hu ý tk y u
ðMºttr f su ðM w u {t e ÷tððtk rn. >>150>>
y u ©ef]»ý ¼ ðt Útt tu t t whw Útt
ËtÄw yu{ tk þo fhðt u yÚtuo Þu Ë u {t o u rð»tu
thfwk yÒt ¾tðwk rn. Útt ©ef]»ý ¼ ðt Útt
tu t t whw Útt ËtÄw u{ tk su MÚtt f u{ u rð»tu
ý thfwk yÒt ¾tðwk rn; fu{ su u thfwk yÒt tu
tu t t wÛÞ u nhe ÷u yuðwk Au {txu tu t e tkX wk
¾h[ ¾tðwk >>151>>
62. ðtËýtu
52 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
ð wk t{ ntuÞ tu ý u tu rððufe yuðt su
y{tht ËíËk e ]nMÚt u{ýu íft¤ íÞt fhe
uðtu y u ßÞtk W ÿð ntuÞ uðtu su eòu
uþ u «íÞu sE u Ëw¾uÚte hnuðwk. >>154>>
y u Ä tZâ yu ð t su ] n MÚt ËíËk e
u{ýu ®nËtyu hrn yuðt su rð»ýw Ëk kÄe Þ¿t
u fhðt Útt eÚto u rð»tu Útt ît þe 64 ytr f
ðo u rð»tu ú t ñý Útt ËtÄw u { u s{tzðt.
>>155>>
y u u Ä tZâ yuðt su ]nMÚt ËíËk e
u { ýu ¼ ðt t {k r h u rð»tu {tu x t WíËð
fhtððt Útt Ëw tºt yuðt su útñý u{ u t t65
«fth t t uðt. >>156>>
64. thþ
65. rðrðÄ
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 53
htò t rðþu»t Ä{o
y u y{thu ytr© yuðt su ËíËk e htò
u{ýu Ä{oþtMºt u ytþhe u tu t t wºt e uXu
tu t e «ò wk t÷ fhðwk y u ]Úðe u rð»tu Ä{o wk
MÚtt fhðwk. >>157>>
y u u htò u { ýu htßÞ tk su Ët
yk 66
Útt [th W tÞ67 Útt A wý u su u ÷ûtýu
fhe u ÞÚttÚto ýu òýðtk . y u eÚto su [th
{tufÕÞt tk MÚtt f Útt ÔÞðnth t òý tht su
˼tË Útt kzðt ÞtuøÞ su {týË Útt kzðt
ÞtuøÞ rn yuðt su {týË yu Ëðo u ÷ûtýu fhe u
ÞÚttÚto ýu òýðt. >>158>>
66. htßÞ, htò, «Ät , Ëu t, htò tu r{ºt, ¾ò tu , òËqË
67. Ët{, t{, kz y u ¼u
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 55
rð t W½tzu þhehu hnuðwk y u ¼tkz¼ðtE òuðt
sðw k . y u r ÷o ß s yu ð e su Mºteytu Útt
Mði r hýe 70, ftr{ e 71 y u w k ù ÷e 72 yu ð e su
Mºteytu, u{ tu Ëk fhðtu. >>161>>
y u u ËwðtrË e Mºteytu, u{ýu tu t tu
r h uþ Þu Ë u yt¼q»tý Äthðtk u Yztk
ðMºt nuhðtk u thfu ½uh uËðt sðwk y u
ntMÞ rð tu tr f tu íÞt fhðtu. >>162>>
rðÄðt Mºteytu t rðþu»t Ä{o
nðu rðÄðt eytu t rðþu»t Ä{o fneyu
Aeyu. y{thu ytr© su rðÄðt eytu u{ýu tu
r wrØyu fhe u ©ef]»ý ¼ ðt u Ëuððt. y u
70. tu t t r fu Ëk kÄe e {hS rðÁØ tu t u
{ {t ytðu u{ ð o the
71. wÁ»ttu hV ¾w s ytf»toýðt¤e e
72. ÔÞr¼[th fh the e
54 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
ËÄðt68 Mºte t rðþu»t Ä{o
nðu Ëw ð trË e tEytu t rðþu » t Ä{o
fneyu Aeyu . y{thu ytr© su Ëw ð trË e
tEytu u{ýu tu t tu r ykÄ ntuÞ, htu e ntuÞ,
rhÿe ntuÞ, wkËf ntuÞ tu ý u u Eïh e uXu
Ëu ð ðtu y u u r «íÞu fxw ð[ tu ÷ ðw k .
>>159>>
y u u Ëw ð trË e Mºteytu u { ýu Y u
Þti ð u ý u Þw õ y u w ý ðt yu ð tu su yLÞ
w Á »t u tu «Ëk Ëns Mð¼tðu ý fhðtu .
>>160>>
y u r ðú t yuðe su ËwðtrË e Mºteytu
u{ýu tu t e tr¼69, ËtÚt¤ y u At e; u u
eòu wÁ»t u¾u yu{ ð oðwk y u ytuZât t ðMºt
68 su tu r nÞt ntuÞ u
69. qkxe
56 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
tu t t r t wºttr f su Ëk kÄe u{ e yt¿tt u
rð»tu ð oðwk ý Mð kºt ýu ð oðwk. >>163>>
y u u rðÄðt Mºteytu u { ýu tu t t
Ë{e Ëk kÄ rð t t su wÁ»t u{ tu M þo õÞthuÞ
fhðtu y u tu t e ÞwðtðMÚtt u rð»tu yð~Þ
ftÞo rð t Ë{e Ëk kÄ rð t t su Þwðt wÁ»t
u{ e ËtÚtu õÞthuÞ ý tu÷ðwk rn. >>164>>
y u Ätðýtu su t¤f u t M þo u rð»tu
tu su{ þw u yze sðtÞ y u tu»t Úte u{ tu»t
Úte. y u ftuE yð~Þ wk ft{fts zu u u rð»tu
ftuEf ð]Ø wÁ»t u yze sðtÞ Útt u ð]Ø ËtÚtu
tu÷tÞ u u rð»tu tu»t Úte. >>165>>
y u u rðÄðt eytu u { ýu tu t t
Ë{e Ëk kÄ rð t t su wÁ»t u Útfe ftuE ý
rðãt ¼ýðe; y u ðú W ðtËu fhe u ðthkðth
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 57
tu t t un wk { fhðwk. >>166>>
y u u rðÄðt eytu u{ýu tu t t ½h{tk
tu t t Sð ÞO unr ðton ÚttÞ yux÷wk s òu
Ä ntuÞ tu u Ä su u Ä{oftÞo u rð»tu ý
yt ðw k ; y u òu u Ú te yrÄf ntu Þ tu yt ðw k .
>>167>>
y u rðÄðt Mºteytu u { ýu yu f ðth
ytnth fhðtu y u ] Ú ðe u rð»tu Ëq ð w k y u
{i Ú tw tËõ yu ð tk su þw ûte ytr f
Sð«týe{tºt u { u õÞthu Þ òýe u òu ð tk nª.
>>168>>
y u u rðÄðt Mºteytu u{ýu ËwðtrË e
Mºte t suðtu ðu»t Äthðtu Útt ËkLÞtËýe Útt
ðiht ýe u t suðtu ðu»t Äthðtu y u tu t t
uþ, fw¤ y u yt[th u u rðÁØ yuðtu su ðu»t u
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 59
u{ýu ðMºt nuÞto rð t ntðwk rn y u tu t wk
su hsMð÷t ýw k u ftu E «fthu w ó ht¾ðw k .
>>173>>
y u ð¤e hsMð÷t yu ð e su Ëw ð trË e
y u rðÄðt Mºteytu u ºtý r ðË Ëw Ä e ftu E
{ w » Þ u Útt ðMºttr f u yzu rn y u [tu Ú tu
r ðËu tne u yzðw k . (yu ð e he u ] n MÚtt©{e
yuðt su wÁ»t y u Mºteytu u{ t su yt rðþu»t
Ä{o fÌtt u Ëðu o Ä{o ð k þ e yt[tÞo y u u { e
í eytu u{ýu ý t¤ðt fu{ fu yu ]nMÚt Au.)
>>174>>
úñ[the t rðþu»t Ä{o
nðu iÂcf74 úñ[the t su rðþu»t Ä{o u
74. { , ð[ y u f{oÚte Ëðo«fthu {iÚtw tu
Ë tft¤ y u ytSð íÞt ht¾ th.
58 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
ý õÞthuÞ Äthðtu. >>169>>
y u ¼o e tz the su Mºte u tu Ëk
fhðtu y u u tu M þo ý fhðtu. y u wÁ»t t
þ]k thhË73 Ëk kÄe su ðt to u õÞthuÞ fhðe y u
Ëtk¼¤ðe. >>170>>
y u Þw ð t yðMÚtt u rð»tu hne yu ð e su
rðÄðt Mºteytu u{ýu Þwðt yðMÚttðt¤t su tu t t
Ëk kÄe wÁ»t u{ e Ëk tÚtu ý yuftk MÚt¤ u rð»tu
yt íft¤ zât rð t hnuðwk. >>171>>
y u ntu ¤ e e h{ fhðe u
yt¼q»týtr f wk Äthý fhðwk y u Ëwðýtor f
Ät w t thu Þwõ yuðt su Íeýtk ðMºt u wk Äthý
ý õÞthuÞ fhðwk. >>172>>
y u ËwðtrË e u rðÄðt yuðe su Mºteytu
73. wÁ»t Útt e t Y wk ðýo Útt u{ tu hM h Útt
ytf»toý wk ðýo ntuÞ u ðt fu ftÔÞ
60 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
fneyu Aeyu . y{thu ytr© yu ð t su i r cf
úñ[the u{ýu Mºte{tºt tu M þo fhðtu; y u
Mºteytu Ëk tÚtu tu ÷ ðw k rn, y u òýe u u
Mºteytu ËL{w¾ òuðwk rn. >>175>>
y u u Mºteytu e ðt to õÞthuÞ fhðe
y u Ëtk¼¤ðe y u su MÚtt f u rð»tu Mºteytu t
Vuh75 ntuÞ u MÚtt f u rð»tu M t tr f r¢Þt
fhðt sðwk. >>176>>
y u u ð t e «r {t rð t eS su
Mºte e «r {t, r[ºt e yÚtðt ftctr f e ntuÞ
u tu M þo fhðtu y u òýe u tu u «r {t u
òuðe ý rn. >>177>>
y u u i r cf ú ñ [the u { ýu Mºte e
«r {t fhðe y u Mºteyu tu t t þheh W h
75. yðhsðh
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
Äthu÷wk su ðMºt u u yzðwk rn y u {iÚtw tËõ
yu ð tk su þw - ûte ytr f «týe{tºt, u { u
òýe u òuðtk rn. >>178>>
y u Mºte t ðu»t u Ähe hÌttu yuðtu su wÁ»t
u u yzðwk rn y u u e Ët{wk òuðwk rn y u u
ËtÚtu tu ÷ ðw k rn y u Mºte u WÆu þ fhe u
¼ ðt e fÚtt, ðt to , fe o ý fhðtk .
>>179>>
y u u ircf úñ[the u{ýu tu t t
úñ[Þo ðú tu íÞt ÚttÞ yuðwk su ð[ u tu
tu t t wÁ wk ý {t ðwk u Ë tft¤ Äehsðt
hnuðwk y u Ëk tu»tu Þwõ hnuðwk u {t u hrn hnuðwk.
>>180>>
y u ¤tífthu fhe u tu t u yr þÞ
Ë{e u ytð e yuðe su Mºte u u tu÷e u yÚtðt
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
ßÞtk wÁ»t ehË thtu ntuÞ íÞtk sðwk .>>184>>
y u u ircf úñ[the u{ýu ðu þtMºt tu
yÇÞtË fhðtu u wÁ e Ëuðt fhðe u Mºteytu e uXu
s Mºtiý78 wÁ»t tu Ëk su u Ëðoft¤u ðsoðtu.79
>>185>>
y u òr yu fhe u su útñý ntuÞ u ftuEyu
ý [{oðtrh80 eðwk u zwk ¤e u ÷Ëý ytr f
su y¼ûÞ ðM w u útñý òr ntuÞ uýu ftuE «fthu
¾tðe. >>186>>
y u su útñý ntuÞ uýu M t , ËkæÞt81,
tÞºte tu s , ©erð»ýw e qò y u ðiï uð82
78. e suðtu u¾t tu fu e u ðþ ntuÞ uðtu.
79. íÞt fhðtu
80. [t{zt e ftuÚt¤e{tk ¼hu÷wk fu [t{zt u M þo fhu÷wk týe
81. r íÞf{oY u fht e «tÚto t fu qò
82. r íÞf{oY u uðtu u y t e yL e ytf]r
61 62 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
r hMfth fhe u ý whk ðthðe ý Ë{e u
ytððt uðe rn. >>181>>
y u òu õÞthuf Mºteytu tu yÚtðt tu t tu
«tý tþ ÚttÞ yuðtu yt íft¤ ytðe zu íÞthu
tu u Mºteytu u yze u yÚtðt u ËtÚtu tu÷e u ý
u Mºteytu e hûtt fhðe y u tu t e ý hûtt
fhðe. >>182>>
y u u i r cf ú ñ [the u { ýu tu t u
þhehu i÷{ o 76 fhðwk u ytÞwÄ77 Äthðwk
u ¼Þkfh yuðtu su ðu»t u Äthðtu y u hË t
ErLÿÞ u S ðe. >>183>>
y u su ú t ñý t ½h u rð»tu Mºte
ehË the ntuÞ u u ½uh r¼ûtt fhðt sðwk rn u
76. u÷ [tu¤ðwk u
77. þ , nrÚtÞth
63 64 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
yu x ÷tk ðt tk fÞto rð t ¼tu s fhðw k s rn.
(yuðe he u ircf úñ[the t rðþu»t Ä{o fÌtt.)
>>187>>
ËtÄw t rðþu»t Ä{o
nðu ËtÄw t su rðþu»t Ä{o u fneyu Aeyu
y{thu ytr© su Ëðu o ËtÄw u { ýu i r cf
ú ñ [the e u X u Mºteytu tk þo -¼t»týtr f
«Ëk tu íÞt fhðtu Útt Mºti ý w Á »t t
«Ëk tr f tu íÞt fhðtu y u yk : þºtw su ft{,
¢tu Ä , ÷tu ¼ y u {t ytr f u { u S ðt.
>>188>>
y u Ëðuo su ErLÿÞtu u S ðe u hË t
ErLÿÞ u tu rðþu » tu fhe u S ðe y u ÿÔÞ tu
Ëk ú n tu u fhðtu rn u ftu E eò tËu ý
fhtððtu rn. >>189>>
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 65
y u ftuE e Útt ý ht¾ðe y u õÞthuÞ
ý Äehs t tu íÞt fhðtu y u tu t t
W tht e òÞ t 83
k Ä e e ntu Þ tu u u rð»tu
õÞthuÞ ý Mºte tu «ðuþ Útðt uðtu rn. >>190>>
y u u ËtÄw u{ýu, yt íft¤ zât rð t
htºte u rð»tu Ëk½Ëtu rð t wk [t÷ðwk rn Útt
yt íft¤ zât rð t õÞthuÞ ý yuf÷t [t÷ðw
rn. >>191>>
y u su ðMºt nw {q Õ Þðt¤w k ntu Þ Útt
r[ºt rðr[ºt ¼t wk ntuÞ Útt fËwk tr f su hk
uýu fhe u hk u÷wk ntuÞ Útt þt÷- wþt÷t84 ntuÞ
u u òu eò e EåAtyu fhe u tu t u «tó ÚtÞwk
ntuÞ tu ý u ðMºt tu t u nuhðwk-ytuZðwk rn.
>>192>>
83. søÞt, MÚt¤
84. uðze, þt÷
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 67
¼h S u su u ]Úðe u rð»tu sz útñý Útft su{
ð o t nðt u{ s h{nkË yuðt su y{tht ËtÄw
u{ýu ð oðwk. >>196>>
y u ircf úñ[the u yu ËtÄw u{ýu
tk w÷ Útt yVeý Útt {tfw EíÞtr f wk su
87
¼ûtý u s u fhe u ðsoðwk. >>197>>
y u u i r cf ú ñ [the u ËtÄw u { ýu
¼toÄt ytr f su ËkMfth u{ u rð»tu s{ðwk rn
Útt yuft þtn88 ÞO su «u ©tØ u{ u rð»tu
s{ðw k rn Útt ît þtn89 ©tØ u rð»tu s{ðw k
rn. >>198>>
y u htu tr f yt íft¤ zât rð t
87. t hðu÷ t t wk ezwk
88. {wíÞw Ae 11 {t r ðË ËwÄe{tk fhðt{tk ytð wk
89. {]íÞw Ae th{t r ðËu fht wk
66 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
y u r¼ûtt Útt ˼t «Ëk yu u ftÞo
rð t ]nMÚt t ½h «íÞu sðwk rn y u ¼ ðt e
su ð «fth e ¼Âõ u rð t ÔÞÚto ft¤ 85
r o{ðtu 86 rn; r hk h ¼Âõ fhe u s ft¤
r o{ðtu. >>193>>
y u su ]nMÚt t ½h u rð»tu htkÄu÷ yÒt tu
ehË thtu w Á »t s ntu Þ Útt Mºteytu tu
þo tr f «Ëk ftu E he u ÚttÞ yu { ntu Þ ,
>>194>>
u ð e he w k su ] n MÚt w k ½h u «íÞu
y{tht ËtÄw u{ýu s{ðt sðwk y u yu fÌtwk uðwk
ntuÞ tu ft[wk yÒt {t e u tu t t ntÚtu hËtuE
fhðe u ¼ ðt u iðuã Ähe u s{ðwk. >>195>>
y u q ð u o É»t¼ u ð ¼ ðt t w º t su
85. Ë{Þ
86. Ëth fhðtu.
68 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
r ðËu Ëqðwk rn y u útBÞðt to fhðe rn u
òýe u Ëtk¼¤ðe rn. >>199>>
y u u ircf úñ[the u ËtÄw u{ýu
htu tr f yt íft¤ zât rð t ¾tx÷t W h Ëqðwk
rn. y u ËtÄw e yt ¤ tu r hk h r »f x ýu
ð oðwk. >>200>>
y u u ËtÄw y u úñ[the u{ýu ftuEf
fw{r ðt¤t wüs ntuÞ, u u tu t u t¤ u
yÚtðt {thu tu u Ën s fhðwk; ý u u Ët{e
t¤ uðe u {thðtu rn. y u u wk su{ rn
ÚttÞ u{s { {tk ®[ ð fhðwk; ý u wk ¼wkzw
ÚttÞ yuðtu tu ËkfÕ ý fhðtu. >>201>>
y u ftu E w k q ýw k 90 fhðw k Útt
90. ftuR t Ëk uþðtnf hefu ft{ fhðwk.
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 69
[trzÞt ýwk91 fhðwk u ftuE t [th[ûtw92 Útðwk
y u un u rð»tu ynk wrØ fhðe u Mðs tr f u
rð»tu {{ t fhðe. (yuðe he u ËtÄw t rðþu»t
Ä{o fÌtt) >>202>>
y u y{thu ytr© yu ð t su ËíËk e
tE-¼tE Ëðuo u{ t su Ët{tLÞ Ä{o y u rðþu»t
Ä{o u su u Ëkûtu u fhe u ytðe he u y{u ÷ÏÞt
Au y u yt Ä{o tu su rðM th u tu y{tht
Ëk« tÞ t su úkÚt u Útfe òýðtu. >>203>>
y u Ëðuo su ËåAtMºt u tu su Ëth u u
y{u y{the w r Øyu fhe u WØthe u 93 yt
rþûtt ºte su u ÷¾e Au u fu ð e Au tu Ëðu o
91. yuf fnu÷e ðt ðÄthe - ½xtze u ¾ht
Rht tÚte eò u fnuðe u.
92. òËwË hefu ft{ fhðwk.
93. Ëth Ëth ÷R u
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 71
y u y{tht su ytr© ËíËk e u{ýu yt
rþûtt ºte tu r íÞ«íÞu tX fhðtu y u su u ¼ý t
ytðz w k ntu Þ u { ýu tu yt h Útfe yt
rþûtt ºte wk ©ðý fhðwk. >>208>>
y u yt rþûtt ºte u ðtk[e Ëk¼¤tðu yuðtu
ftuE ntuÞ íÞthu tu r íÞ«íÞu yt rþûtt ºte e
qò fhðe y u yt su y{the ðtýe u y{tÁk
MðY Au . yu he u h{ yt h Útfe {t ðe.
>>209>>
y u yt su y{the rþûtt ºte u su u
iðeËk tyu fhe u Þwõ yuðtu su s ntuÞ u u
yt ðe y u su s ytËwhe Ëk tyu fhe u Þwõ
ntuÞ u u tu õÞthuÞ yt ðe. >>210>>
Ëk ð 1882 yZthËtu çÞtËe t {nt
Ëw e k[{e u r ðËu yt rþûtt ºte y{u ÷¾e Au
70 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
{ w » Þ{tºt u { ðtk r A V¤ e u the Au .
>>204>>
yu nu w {txu y{tht ytr© su Ëðuo ËíËk e
u{ýu ËtðÄt ýu fhe u r íÞ«íÞu yt rþûtt ºte u
y Ë w he u s ð ðo kw ý tu t t { u òýu tu õÞthuÞ
ð oðwk. >>205>>
y u su y{tht ytr© wÁ»t u eytu u
su u yt rþûtt ºte «{týu ð oþu tu u Ä{o, yÚto94,
ft{ u {tuût yu [th Á w »ttÚto e rËrØ u r ùÞ t{þu.
>>206>>
y u su tE-¼tE yt rþûtt ºte «{týu
rn ð uo u tu y{tht Ëk« tÞ Útfe tnuh Au yu{
y{tht Ëk« tÞðt¤tk Mºte- wÁ»t u{ýu òýðwk.
>>207>>
94) Ä , Ëk r¥t
72 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
u h{ fÕÞtýfthe Au. >>211>>
y u tu t t ytr© su ¼õ s u{ e
su Ë{ ú ezt u t tþ fh tht yuðt u Ä{uo
Ërn su ¼Âõ u e hûtt t fh tht yu ð t u
tu t t ¼õ s u { ðtkrA Ëw¾ t yt tht
yuðt su ©ef]»ý ¼ ðt u su u y{tht Ë{ ú
{k ÷ u rðM thtu. >>212>>
Er ©e Ënò k Mðt{e rþ»Þ r íÞt k {wr
r÷r¾ t rþûtt ºte xeft Ë{tà t >>
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 73
yth e
sÞ Ë T wÁ Mðt{e, «¼w sÞ Ë T wÁ Mðt{e,
Ënò k Þt¤w (2) ¤ðk nw t{e.. sÞ0 1
[hýËhtu s {thtk , ðk w fhòu z e (2)
[hýu þeþ ÄÞtoÚte (2) w:¾ tÏÞt tuze.. sÞ0 2
thtÞý Ëw ¾ t t, Âîsfw ¤ w Äthe (2)
t{h r WØtÞto (2) y rý h the.. sÞ0 3
r íÞ r íÞ ti { ÷e÷t, fh t yrð tþe (2)
yzËX ehÚt [hýu (2) fturx Þt ftþe.. sÞ0 4
w Á »ttu ¥ t{ « x w k , su þo fhþu (2)
ft¤ f{oÚte Aqxe (2) fwxwk Ërn hþu.. sÞ0 5
yt yðËh fÁýtr rÄ, fÁýt nw feÄe (2)
{wõ t k fnu {wÂõ (2) Ëw { fhe rËrØ.. sÞ0 6
Äw
ht{ f] » ý tu ® ð , sÞ sÞ tu ® ð !
nhu ht{ tu ® ð , sÞ sÞ tu ® ð ! >>1>>
thtÞý nhu , ©e{ÒtthtÞý nhu !
©e{ÒtthtÞý nhu , ©e{ÒtthtÞý nhu ! >>2>>
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 75
ÔÞÚteof] t ufËwhÂîz k, ©e htrÄftf]»ý{nk {tr{....03
yÄ{or »Þt ËtÄw t÷k, ËØ{oðihtËwhËk½ft÷{T;
w» tr {t÷k ðúshts t÷k, ©e htrÄftf]»ý{nk {tr{...04
tu er«Þthk r ¼ ht˾u ÷ k , htËu ï hehk s f] í «nu ÷ {T ;
MfLÄtuÕ÷Ëífwkfw{r[Ln[u÷k, ©e htrÄftf]»ý{nk {tr{..05
ð]k tð u «e Þt ðËL k, r òr© t t WØhL {T;
tu tu tu ehr¼ k ÞL k, ©e htrÄftf]»ý{nk {tr{..06
rðïÂî»tL{L{Út onthk, ËkËtrhSðt©ÞýeÞËth{T;
Ë iðËí wY»tËtiÏÞfthk, ©e htrÄftf]»ý{nk {tr{..07
yt ÂL tí{ðúsðtrË tufk, L tr Ëk þ r ÔÞ÷tuf{T;
rð trþ Mðtr© Sðþtufk, ©e htrÄftf]»ý{nk {tr{..08
«tÚto t
r ðfÕ W¥t{ yr , r ùÞ ð ½ ~Þt{.
{tntíBÞ¿tt Þw ¼rõ ð, yuftkr f Ëw¾Ät{ >>1>>
{tu r n{u ð ¼õ tu , t{U ftu E «fth
tu»t hnu ftuE ò ftu, Ëwr Þtu Ä{ofw{th >>2>>
w { thtu ð nrh¼õ ftu , ÿtu n f w rn ntu Þ ;
74 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
f] » ý u ð nhu , sÞ sÞ f] » ý u ð nhu !
sÞ sÞ f]»ý uð nhu, sÞ sÞ f]»ý uð nhu ! >>3>>
ðtËw u ð nhu , sÞ sÞ ðtËw u ð nhu !
sÞ sÞ ðtËw uð nhu, sÞ sÞ ðtËw uð nhu ! >>4>>
ðtËw uð tu®ð , sÞ sÞ ðtËw uð tu®ð !
sÞ sÞ ðtËw uð tu®ð , sÞ sÞ ðtËw uð tu®ð >>5>>
htÄu tu ® ð , sÞ htÄu tu ® ð !
ð] L tð [k sÞ htÄu tu ® ð !
{tÄð {w f w k sÞ {tÄð {w f w k !
yt k fk sÞ {tÄð {w f w k !
Mðtr{ thtÞý ! Mðtr{ thtÞý ! Mðtr{ thtÞý !
Mðtr{ thtÞý ! Mðtr{ thtÞý ! Mðtr{ thtÞý !
©e htrÄftf]»ýtüf
ðe S{q Ë{t ðýO, hí tuÕ÷Ëífwkz÷ þtur¼fýo{T;
{ntrfhext ú{Þqh ýo k{T, ©e htrÄftf]»ý{nk {tr{....01
r ÄtÞ trýÂî Þu ðuýwk, r òÄhu þu¾hÞt huýw{T;
r t ÞL k [ ti fhuýwk, ©e htrÄftf]»ý{nk {tr{....02
rðþw Ø nu { tu ß sð÷ r ð k , n trhÞw Ú tk [ rð tr þ {T ;
76 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
yu f tk r f ð tËftu , esu Ë{t { {tu Þ >>3>>
tÚt r hk h þo ð, ð tË ftu tË;
yurn {t wk fhe rð Þ nrh, Ë t htr¾Þu tË >>4>>
nu f] t÷tu ! nu ¼õ u ! ¼õ ðíË÷ Ëw tu t ;
ÞtrËLÄtu ! M ð fhe, {t w k ðM w Ët >>5>>
Ënò k {nthtsfu , Ë ËíËk e Ëw ò ý;
tfw ntu Þ ÿZ ð o tu , rþûtt ºte «{tý >>6>>
Ëtu ºte{U yr zu , r Þ{ yu f t þ òu Þ ;
tfe rðÂõ fn nwk, Ëw eÞtu Ë r[¥t «tuÞ >>7>>
®nËt fh e sk fe, hrºtÞt Ëk ftu íÞt ;
{tk Ë ¾tð {ãfw k , eð rn z ¼t >>8>>
rðÄðtfw M þo rn, fh ytí{½t ;
[tuhe fh e ftnwfe, f÷kf ftuEfwk ÷ t >>9>>
® rn ftuE uðfw, r ¾ tu rn ¾t ;
rð{w ¾ Sðfu ð Ëu , fÚtt Ëw e rn ò >>10>>
yu n e Ä{o fu r Þ{{U , ðh tu Ë nrh tË;
¼òu ©e Ënò k , Atuze ytuh Ë ytþ >>11>>
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 77 78 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{

hne yu f t þ r Þ{{U , fhtu ©e nrh «e ; M wr

«u{t k fnu Ät{{U, òytu r :þkf s S >>12>> rðïu þ Atu Ëõ÷ rðï ýt rðÄt t
sÞ æð e t t {u Ëf÷ {k ÷ þtk r t t,
{txu {thw k fÁýtr rÄ ËíÞ t{,
©e Ënò k Mðt{e {nthts e sÞ Ëtütk tÚt { u fhw k nk w «ýt{ 01
©e ÷û{e thtÞý uð e sÞ
y¿tt tþ fhw ý t fhe ft e t¾tu ,
©e Ä{o¼Âõ ðtËw uð e sÞ
r íÞu «¼w ð u {{ ð] Â ¥t ht¾tu .
©e nrhf]»ý {nthts e sÞ ¼õ tu w k t÷ fhtu «¼w Ëðo Þt{,
©e hýAtuzhtÞ e sÞ Ëtütk tÚt { u fhw k nw k «ýt{02
©e ð]k tð rðnthe÷t÷ e sÞ
íð{uð {t t [ r t íð{uð, íð{uð LÄwù ˾t íð{uð >
©e tu e tÚtS {nthts e sÞ
íð{uð rðãt ÿrðýk íð{uð, íð{uð ËðO {{ uð uð >>3>>
©e ½ ~Þt{ {nthts e sÞ
ftÞu ðt[t { ËurLÿÞiðto, wØÞtí{ tðt «f] u: Mð¼tðt T >
©e h thtÞý uð e sÞ fhtu r { ÞãíËf÷k hM{i , thtÞýtÞu r Ë{ o Þ tr{. >>4>>
©e fü¼ks uð e sÞ r òr© t tk Ëõ÷t nL t, ËÄ{o ¼ õ u h ð k rðÄt t >
©e rðÎ rð tÞf uð e sÞ t t Ëw¾t tk { ËuÂÃË t tk, tu w f]»ýtuàr¾÷{k ÷k : >> >>
©e tk[Ëtu h{nkË e sÞ

rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 79 80 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{

ht : {÷th -1
{tht ðt÷tS þwk ðt÷ eËu hu, u tu Ëk þe Syu;
u rð t fu u ¼Syu.... xuf0
ËL{w¾ ò tk þkft fesu, {h ¼t÷t ýt {u ðhËu hu;
nkË sE nrhs u hu {¤þu, ft[e u ftÞt zþu hu.. u tu0 1
þq¤e W h þÞ fhtðu, tuÞu ËtÄw u Ëk u hneyu hu;
wrhs ÷tuf w¼to»tý tu÷u, u wk Ëw¾ w:¾ Ëðuo Ëneyu hu.. u tu0 2
y{] u yr {eXtk {w¾Úte, nrh tk [rhºt Ëwýtðu hu;
úñt ¼ð Ë ftr f suðt, su tk þo fhðt u ytðu hu.. u tu0 3
hf fwkzÚte hËwk ÷t u, wrhs wk {w¾ { {tk hu;
{wõ t k { ÚtE {tk u, Ônt÷t ðtË uòu nrhs {tk hu.. u tu0 4
-2
{tht nhS þwk nu eËu hu, u u ½uh þe sEyu;
u u Ëk u þe hneyu hu..xuf0
nu rð t nwkfthtu uðtu, su wk nh¾u þwk nizwk neËu hu;
yt ¤ sE u ðt rðM thu, su e ytkÏÞwk{tk «u{ eËu hu.. u u0 1
¼Âõ ¼tð tu ¼u òýu, ¼qhtÞtu ÚtE u ¼t¤u hu;
÷r÷ ÷e÷t u hk u ht[u, Ae W÷u[e ykÄthwk xt¤u hu.. u u0 2
t{ ýtu rðïtË ytðu, zwk u zw þtuÄu hu;
òöðe ehu hk S u, Ae x{tk sE u fq ¾tu u hu.. u u0 3
tu t t Ëh¾e fhe u òýu, whw»ttu¥t{ e ftÞt hu;
hËiÞt t Mðt{e e ÷e÷t, ytuÕÞt {r Þtk fnu Au {tÞt hu.. u u0 4
©e ý r S e yth e
sÞ {k ÷fthe sÞ {k ÷fthe;
yth e «u{u W thwk (2) ý r ¼Þnthe...sÞ0 1 xuf
ðk r [hý Ëw h tËw h , rºt¼w ð rðÏÞt t, (2)
ft{rh w Ëw Ëwk h (2) { ðtkrA t t... sÞ0 1
ti h ðhý r rhòËw , Ëw k h sð t, (2)
þtur¼ þrþðh ¼t÷u (2) sÞ sÞ Ëw¾Ë t... sÞ0 2
yu f k y½{tu [ ô h yËðthe (2)
÷k tu h ý tÞf (2) ðh tÞf ¼the... sÞ0 3
Ëw k h Wh rð¼q » tý, ¼q r »t Ëw ¾ htrþ, (2)
«u { t k r÷nthe (2) rþðËw yrð tþe... sÞ0 4
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 81 82 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
©e ý r M tuºt{T > (ðËk r ÷ftð] {T) uðtL ftãËwh ¼er Ëwht n to rð¿tt tuÄ ðhuÛÞ {tu
rðæ u þ ! rðÎ [Þ¾k z t{Äu Þ ! ©eþk f htí{s ! n to > yt ÂL rºt¼w ð u þ ! fw { th LÄtu ! rðÎ k 0 >>8>>
ËwhtrÄ ðLã t ! w to{ntðú V÷tr¾÷{Ü÷tí{ T ! Rr ©e þ t L {wr rðhr[ k ©e ý r M tuºt{T Ë{tà {T
rðÎ k {{t nh rËÂØ rð tÞf ! íð{T >>1>> n w{t S e yth e
Ëí Èht {rýðýoþhehftÂL : ©erËÂØ Âw Ø rh[r[O - fwfk {w ©e:> sÞ fr ÷ðk t, sÞ fr ÷ðk t,
ûtM u ð÷rÞ tr { tu ¿ tþw Û ztu rðæ k 0 >>2>> Ëw h h {w r s ðk r , hs n w { k t ... sÞ0 1
tþtkfw þtçs hþqkù Äå[ w ¼ tuo ¼ù þtuýfw Ëw{ «ti Z « t ð Ëw , rºt¼w ð sÞfthe;
- w{tÜò : > rËL qhþtur¼ ÷÷txrðÄw«ftþtu rðæ k0 >>3>> yËw h rh w { k s , ¼Þ Ëk f x nthe ... sÞ0 2
ftÞuo»tw rðÎ [Þ¼e rðhkÂ[{wÏÞi: ËB qrs : Ëwhðhihr ¼q r þt[ rðfx ú n , ez rn sk u ;
{tu ftãi:> Ëðuo»tw [ «Út{{uð Ëwhu»tw qßÞtu rðÎ k0>>4>> n w { k ntf Ëw ý e u , Úth Úth Úth fk u ... sÞ0 3
þe½ú t k [ M¾÷ [k [ w h ðtu u æ ðo f k X MÚtq ÷ tu L w Á ÿ ýntrË h½wðeh ËntÞ ytu¤køÞtu, Ët h yr ¼the;
uðËk½ > þq o©wr ù ]Útð wo÷ w Ü wL tu rðÎ k0 >>5>> Ëe t þtu Ä ÷u ytÞu , fr ÷k f t òhe ... sÞ0 4
Þ¿ttu ðe ÷ÂB¼ t htòu {tËtr w Û Þ áþef] ht{ [hý hr tÞf, þhýt ºtt t;
Éût hts: > ¼õ t¼Þ« ! Þt÷Þ ! rðÎ htòu rðÎ k0 >>6>> «u { t k fnu n w { k , ðtk r A V¤ t t ... sÞ0 5
©e n w{t M tuºt{
Ëÿí Ëth r htrs ËÂífhex: fti Ë w B ¼[tÁðË îÞ er «ðeý ! r {t {þtMºt w Ø u !
W s ©e: > Ëðoºt {Ü÷fhM{hý « t tu rðÎ k0 >>7>> htòrÄhtsh½w tÞf {rLºtðÞo !

rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 83 84 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{

rËL w h [ [ f÷u ð h i  cfu L ÿ t tr¼[trhfrðË] ü Ëðeh f] í Þt
©eht{ q ! n w{ T ! nh Ëkfxk {u >>1>> rðÿtðýtÁý Ë{eûtý w : «½»Þo !
Ëe tr r{¥tsh½q¥t{¼qrhfü htu Î ËíËw rð¥t {Lºtò !
«tu í Ëthýu f fËntÞ n tMºt ti Ä ! ©eht{ q ! n w{ T ! nh Ëkfxk {u >>6>>
r o ø ÄÞt w r ntxfhtsÄt u ! ÞL t{Äu Þ f©w r {tºt tu r
©e ht{ q ! n w{ T ! nh Ëkfxk {u >>2>> Þu ú ñ htûtËr þt[ ýtù¼q t !
w ð to Þ o h tðý rðË s þÂõ ½t u {trhftù˼Þk Ìt ÞtÂL Ë íðk !
fk X tËw ÷ û{ý Ëw ¾ tn] SððÕ÷u ! ©e ht{ q ! n w{ T ! nh Ëkfxk {u >>7>>
ÿtu ý t[÷t Þ ÂL ht{ ût ! íðk ¼õ {t ËË{erÃË q þõ tu
©eht{ q ! n w{ T ! nh Ëkfxk {u >>3>> e MÞ w { o Ë í ¼Þt ¼ts: !
ht{t {tuÂõ rh trh kæðÞtu Eük {{tr rh q h Þ q ý o f t{ !
w : ¾trçÄ{ø ¼h t trh no ! ©eht{ q ! n w{ T ! nh Ëkfxk {u >>8>>
ht{tk r ½ú È{½w e ¼ð L htí{ T ! Er ©eþ t k {wr rð[rh k ©e n w{íM tuºt{T Ë{tà {T
©e ht{ q ! n w{ T ! nh Ëkfxk {u >>4>> Útt¤
ðt tí{fuËrh{ntfr htxT eÞ ht : h e
¼tÞto s k e w Á :V÷ w º t¼tð ! s{tu Útt¤ Sð òô ðthe,
tûÞtu o {tu r [ ð w o ÷ eðú ð u ! Äwytu fh [hý fhtu íÞthe.s{tu0xuf
©eht{ q ! n w{ T ! nh Ëkfxk {u >>5>> uËtu {uÕÞt tòuurXÞt Zt¤e, fxtuht fk[ e Útt¤e;
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 85
s¤u ¼Þto [k w [tu¾t¤e...s{tu0 1
fhe ftkXt ½ô e tu¤e, {u÷e ½] Ëtfh{tk tu¤e;
ftZâtu hË fuhe tu ½tu¤e...s{tu0 2
éÞt Ëtxt ½u h Vq÷ðze, qÄ tf {t÷ wðt fZe;
whe tu[e ÚtE Au ½e{tk [ze...s{tu0 3
yÚttýtk þtf Ëwk h ¼tS, ÷tðe Awk h fhe tS;
nª ¼t Ëtfh Au ÍtÍe...s{tu0 4
[¤w fhtu ÷tðe nwk s¤Íthe, yu÷[e ÷rðk Ëtu the;
t eze tðe Ëthe...s{tu0 5
{w¾ðtË { { t ÷E u, «Ët e Útt¤ ýe E u;
uËtu ®ËntË htS ÚtE u s{tu...s{tu0 6
fËw k ÷ tk Ä e u VU x tu , htsu ï h ytu Z e u hu x tu ;
¼q{t k t Ônt÷t ¼uxtu ... s{tu0 7
(Mðt¼trðf [uüt) ht : h e
-1
«Út{ ©e nrh u hu, [hýu þeþ {tðwk
ti { ÷e÷t hu thtÞý e tô.....1
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 87
õÞthu f {ª[e hu , u º tf{¤ u Mðt{e,
«u { t k fnu hu , æÞt Ähu nw t{e.....10
-2
Ëtk ¼ ¤ Ëi Þ h hu , ÷e÷t x t h e,
Ëw ý tk Ëw ¾ zw k hu yt u Ëw ¾ Ët h e.....1
u º tf{¤ u hu , ht¾e W½tzt õÞthu ;
æÞt Ähe u hu , u Ë u Sð t hu . ....2
õÞthu f [{fe hu , æÞt fh tk ò u ;
òu tk Sð hu , sL{{hý w : ¾ ¼t u . ....3
tu t yt ¤ hu , ˼t ¼htE u Ë u ;
Ëk nrhs hu , Ët{w k òu E hnu Au . ....4
æÞt Ähe u hu , u X t ntu Þ nrh tu u ;
Ëk nrhs hu , ] ó ÚttÞ òu u . ....5
ËtÄw fe o hu , tÞ ðòze ðtò;
u { u òu E u hu , { ÚttÞ {nthtò.....6
86 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
{tu x t {w r ðh hu , yu f t ú fhe { u ,
su u ftsu hu , Ëu ð u òÞ ð u . ....2
ytË ËtÄe hu , æÞt Ähe u Äthu ,
su e [u ü t hu , M u n fhe Ëk ¼ thu . ....3
Ëns Mð¼trðf hu, «f]r wÁ»ttu¥t{ e
Ëw ý tk Ës e hu , ef {xtzu s{ e.....4
tô nu u hu , nrh tk [rhºt Ëk ¼ the,
tð fhòu hu , «¼w S w Â Ø {the.....5
Ëns Mð¼tðu hu, uXt ntuÞ nrh ßÞthu,
w÷Ëe e {t¤t hu, fh ÷E Vuhðu íÞthu.....6
h{q s fh tk hu , htSð u ý Y t¤t,
ftuE nrhs e hu, {t e ÷E u {t¤t.....7
u ð ze ht¾e hu , u {ýft òu z u ,
Vu h ðu týe hu , fk E f {t¤t tu z u . ....8
ðt tu fhu hu , h{q s fhe u nË t,
¼u ¤ e fhe hu , {t¤t fh{tk ½Ë t.....9
88 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
u { e ¼u ¤ t hu , [ xe ðòze tÞ;
Ëk nrhs hu , eh¾e htS ÚttÞ.....7
õÞthu f ËtÄw hu , tÞ ðòze t¤e;
¼u ¤ t tÞ hu , t¤e E ð {t¤e.....8
yt ¤ ËtÄw hu , fe o tÞ ßÞthu ;
tu t yt ¤ hu , fÚtt ðk [ tÞ íÞthu . ....9
tu u ðt to hu , fh t ntu Þ nw t{e;
¾Ë t ytðu hu «u { t k t Mðt{e.....10
-3
{ w » Þ÷e÷t hu , fh t {k ÷fthe;
¼õ ˼t{tk hu u X t ¼ð¼Þnthe.....1
su u òu tk hu , òÞu s ytËÂõ
¿tt ðihtøÞ hu, Ä{o Ërn su ¼Âõ .....2
u Ëk k Ä e hu , ðt to fh t ¼the,
nrh Ë{òðu hu , r ss u Ëw ¾ fthe.....3
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 89
Þtu u Ëtk Ï Þ hu , k [ htºt ðu tk ,
yu þtMºt tu hu ; hnMÞ fnu fhe ¾tk .....4
fÞthu f nrhs hu , u þ u þ t ytðu ,
WíËð W h hu , q ò nw r ðÄ ÷tðu . ....5
òýe tu t t hu, Ëuðfs yrð tþe,
u { e q ò hu , ú n ý fhu Ëw ¾ htrþ.....6
¼õ tu t t hu , u u ~Þt{Ëw ò ý,
æÞt fhtðe hu , ¾U [ u tze «tý.....7
æÞt {tk Ú te hu , WXtzu r ss u ,
u n {tk ÷tðu hu «tý ErLÿÞ { u . ....8
Ëk ˼t{tk hu , u X t ntu Þ yrð tþ,
ftu E nrhs u hu , u z ðtu ntu Þ tË.....9
nu÷e ytk ¤e hu, uºt ýe fhe Ët ,
«u { t k fnu hu Ët fhu ¼ ðt .....10
-4
{tu n S e hu , ÷e÷t yr Ëw ¾ fthe,
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 91
Úttu z w k f nËu hu , ¼õ Ët{w k òu E u e.....9
yu{ nrh r íÞ r íÞ hu, yt k hË ðhËtðu,
yu ÷e÷thË hu , òu E «u { t k tðu . ....10
-5
Ëtk¼¤ Ës e hu, r ÔÞ MðY {tuhthe,
fhu [rhºt hu , { w » Þ rð ú n Äthe.....1
ÚtÞt { tu n h hu , {tu n { w » Þ su ð t,
Y y w { hu , r ss u Ëw ¾ u ð t.....2
õÞthu f Ztu r ÷Þu hu , u Ë u ©e ½ ~Þt{,
õÞthu f u Ë u hu , [tf¤u q h ýft{.....3
õÞthu f tu zw k hu , ytu A tzu Ërn u ,
tÚtÞw O ntu Þ hu , u h u Ë u «e u . ....4
õÞthuf Ztur÷Þt hu, W h rfÞtu ¼t¤e,
u h u Ë u hu , ~Þt{ ÷tk X e ðt¤e.....5
½ýw k f u Ë u hu , rfÞu ytu X ª ý E u ,
õÞthu f tu X ý hu , tk Ä u ¾u Ë ÷E u . ....6
90 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
yt k yt u hu , Ëw ý tk LÞthe LÞthe.....1
õÞthu f ðt tu hu , fhu {w r ðh ËtÚtu ,
w å A w ÷ t t hu , [tu ¤ u Au u ntÚtu . ....2
þe ¤ òýe hu , ÷ª w nth w ÷ t e,
u u ht¾u hu , ytk ¾ tu W h t e.....3
õÞthu f tu u hu htS t{tk ntu Þ u ,
ðt tu fhu hu , fÚtt ðk [ tÞ tu Þ u . ....4
Ëtk ¼ ¤u fe o hu , tu u ftk E f rð[thu
q A ðt ytðu hu , s{ðt w k ftu E íÞthu . ....5
nth [Ztðu hu , q ò fhðt ytðu ,
u t W h hu , nw ¾eS rhËtðu . ....6
fÚtt Ëtk ¼ ¤ tk hu , nhu nhu fne tu ÷ u ,
{{o õÚtt tu hu , Ëw ý e { ÚtE ztu ÷ u . ....7
¼t fÚtt{tk hu , eS r¢Þt{tk Þ ,
õÞthuf y[t f hu, s{ tk nhu tu÷tÞ.....8
ÚttÞ M{] r hu , tu t u ßÞthu u e,
92 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
õÞthu f htS hu , ÚttÞ yr þu yt÷e,
Ëk nrhs u hu , ¼u x u tÚt{tk ½t÷e.....7
õÞthu f {tÚtu hu , ÷E {u ÷ u u ntÚt,
At e {tk n e hu , [hý f{¤ u tÚt.....8
õÞthu f yt u hu , nth tu h t r hÄthe,
õÞthu f yt u hu , yk t ð W the.....9
õÞthu f yt u hu , «Ët e t Útt¤,
«u { t k fnu hu , ¼õ ýt «r t¤.....10
-6
yu ð t fhu hu , [rhºt tð fthe;
þw f S Ëh¾t hu , tðu r íÞ Ëk ¼ the.....1
õÞthu f S¼ u hu , tk ¤u tðu ;
zt u s{ýu hu , z¾u Ëns Mð¼tðu . ....2
Aªf ßÞthu ytðu hu, íÞthu Y{t÷ ÷E u;
Aªf ¾tÞ hu , {w ¾ h ytztu E u . ....3
h{q s ytýe hu , nËu yr ½ ~Þt{;
 D:/Job/Shreeji
shikshapatri - n

«wV - 4
t. 22-5-
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 93 94 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
fhu÷ Au.
{w ¾ h ytztu hu , Y{t÷ E Ëw ¾ Ät{.....4 Ëns Mð¼tðu hu, W tð¤t nw [t÷u;
õÞthu f ðt tu hu , fh t Útft u ð ; nu fhe u hu , tu ÷ tðu nw ðnt÷u . ....2
Au z u Y{t÷ u hu , ð¤ u ð t e xu ð .....5 õÞthu f ½tu z u hu , [zðw k ntu Þ íÞthu ;
yr Þt¤w hu , Mð¼tð Au Mðt{e tu ; õÞthu f Ëk u hu , ehËðt Äthu . ....3
h w : ¾nthe hu , ðthe nw t{e tu . ....6 íÞthu zt u hu , ¾k ¼ u ¾u Ë u ytýe,
ftu E u w : ¾eÞtu hu , u ¾ e ¾{tÞ; ¾u Ë u tk Ä u hu , fu z Ëk tÚtu týe.....4
Þt ytýe hu , yr ytf¤t ÚttÞ.....7 ehËu ÷tzw hu , s÷u e ½ ~Þt{;
sýË sBÞt e hu, ÷E ÷E u tk t{.....5 1. rþût
yL Ä ðMºt hu , yt e u w : ¾ xt¤u ;
Vhu k {tk hu , ðthk ð th {nthts; 2. sYrh
fhw ý t áÂü hu , u ¾ e ðt s ðt¤u . ....8
Ëk nrhs u hu , ehËðt u fts.....6 3. s {
zt u ¾k ¼ u hu , ¾u Ë ytzËtu z u t¾e;
©Øt ¼Âõ hu , yr ½ýe ehË tk , 4. yth
[t÷u s{ýt hu , fh{tk Y{t÷ ht¾e.....9
5. r ð
õÞthu f zt tu hu , fh fu z W h {u ÷ e; ftu E t {w ¾ {tk hu , yt u ÷tzw nË tk . ....7
6. Útt¤
[t÷u ðnt÷tu hu , «u { t k tu nu ÷ e.....10 tA÷e htrºt hu , [th ½ze hnu íÞthu ;
7. ÷e÷
-7 t ý fhðt hu , QXu nrh u ðthu . ....8
8. æÞt
r íÞr íÞ ti { hu, ÷e÷t fhu nrhhtÞ; Lntðt u Ë u hu , tÚt ÷tk X e ðt¤e;
9. ©e n
t tk Ëw ý tk hu , nrhs htS ÚttÞ.....1 fh ÷E f¤~Þtu hu, s¤ Ztu¤u ð {t¤e.....9
10. {nt
11. ©e n
12. ð[
( .y
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 95 96 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
ftu h u ðMºtu hu , fhe þheh u ÷q ð u ; Yze he u hu , s{u u ð t u ð ;
«u { t k fnu hu , nrhs Ëðu o sw ð u . ....10 ðthu ðthu hu , týe eÄt e xu ð .....7
-8 sýË Mðt w hu, sýtÞ s{ tk s{ tk;
Yzt þtu ¼ u hu , tne u Q¼t ntu ð u ; tËu nrhs hu, uXt ntuÞ { { tk.....8
ðMºt nu h u ÷ w k hu , ËtÚt¤ ðå[u e[tu ð u . ....1 u { u yt e hu , Ae tu u s{u ;
ËtÚt¤ u hu , ÷q n e u Ëthk trý; s{ tk Sð hu , nrhs u { {u . ....9
ftu h t ¾u Ë u hu , nu h u Ëthe u X u týe.....2 Vu h ðu s{ tk hu , u x W h nrh ntÚt;
ytuZe W hýe hu, huþ{e ftuh e ðnt÷tu; ytu z fth ¾tÞ hu , «u { t k tu tÚt.....10
ytðu s{ðt hu , [t¾zeyu [ze [t÷u . ....3 -9
{tÚtu W hýe hu , ytu Z e u Ë u s{ðt; [¤w fhu hu , {tu n ] Ã ÚtE u ;
ft W½tzt hu , ht¾u {w s u {ðt.....4 tk u ¾tu hu hu , ˤe Y t e ÷E u . ....1
s{ tk zt t hu , e ÷tk X e ðt¤e; {w ¾ ðtË ÷E u hu , Ztu r ÷Þu r htsu ;
u h zt tu hu , fh {u ÷ u ð {t¤e.....5 q ò fhu hu , nrhs nu u ÍtÍu . ....2
s{ýt u hu ht¾e Q¼tu ~Þt{; tk ý W h hu, ytkxtu ÷E y÷ u÷tu;
u h s{ýtu hu , fh {u ÷ u Ëw ¾ Ät{.....6 VU x tu tk Ä u hu , Atu w k {u ÷ e Au ÷ tu . ....3
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 97
ð»tto É w hu , þh É w u òýe,
½u ÷ t e tk hu , r {o ¤ eh ð¾týe.....4
Ëk nrhs u hu, ËtÚtu ÷E ½ ~Þt{;
Lntðt Äthu hu , ½u ÷ u q h ýft{.....5
nw s¤¢ezt hu , fh tk s¤{tk LntÞ;
s¤{tk t¤e hu , E u fe o tÞ.....6
tne u t ht hu , eËhe ð nu h e;
½tu z u u Ë e hu , ½u h ytðu hk ÷nu h e.....7
tð Þþ u hu , nrhs t tk ytðu ;
Sð òu E u hu , yt k Wh Ë{tðu . ....8
Z w h ðtËe hu , òu E u s ytÄth;
Ëw V ¤ fhu Au hu , u ý tk ðthk ð th.....9
ytðe r htsu hu, ytuËheyu nw t{e;
Ztu r ÷Þt W h hu , «u { t k t Mðt{e.....10
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 99
íÞthu Vzfe hu , ò u Ëw k h ~Þt{;
ftu ý Au ? q A u hu , Ëu ð f u Ëw ¾ Ät{.....8
yu ð e ÷e÷t hu , nrh e y k y th;
{U tu tE hu , fk E f {r y w Ë th.....9
su ftu E «e u hu , þe¾u Ëw ý u tþu ;
«u { t k tu hu , Mðt{e htS Úttþu . ....10
ht : Ätu¤
ytu h t ytðtu ~Þt{ M u n e, Ëw k hðh òu ô Ônt÷t;
s fhe u Sð {tht, Sð{tk n e «tu ô Ônt÷t...1
r[ö y w { yk tuyk tk, Ëwh u Ëk¼tÁk Ônt÷t;
¾rþ¾ eh¾e ti { {tht, Wh{tk W thwk Ônt÷t...2
yÁýf{¤Ë{ sw ÷ [hý e, þtu¼t yr Ëthe Ônt÷t,
®[ ð fhðt yt wh yr , { ð]Â¥t {the Ônt÷t...3
«Út{ u ®[ ð fÁk , Ëw k h Ëtu ¤ u r[ö Ônt÷t,
98 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
-10
r s Ëu ð f u hu , Ëw ¾ u ð t u fts;
tu u « xât hu , w Á »ttu ¥ t{ {nthts.....1
Vr¤Þt{tk n e hu , ˼t fhe r htsu ;
q h ý þþe hu , Wzw ý{tk su { Atsu . ....2
úñhË ðhËe hu, ]Ã fhu nrhs u;
tu u Z u htºtu hu , s{e ~Þt{ þw Ø yÒt u . ....3
u ytk ¤eytu hu , r ÷f fÞto e u h u ;
¼t÷ ðå[u hu , Q¼e ht¾e Vu h u . ....4
Ëq tk Ëq tk hu , {t¤t {t e ÷E u ;
s{ýu ntÚtu hu, r íÞ Vuhðu r[¥t E u.....5
¼q ÷ zu hu , fu e yu ð w k r Þ{;
Ä{o f w k ð h e hu , Ëns «f] r yu { .....6
¼h r ÿt{tk hu, tuZât ntuÞ {wr htÞ;
ftu E yòýu hu , ÷ th yze òÞ.....7
100 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
Qæðo h u ¾ t ytu e hne, yr þu ðe Ônt÷t...4
yk q X t ytk ¤e ðå[u Ú te, eËhe u ytðe Ônt÷t;
t e e u ftu h u òu tk ¼õ u { ¼tðe Ônt÷t...5
sw ÷[hý{tk fnwk { tunh, r[ö u tk t{ Ônt÷t;
þw Ø { u fhe Ëk ¼ th tk , tþ t{u ft{ Ônt÷t...6
yüftuý u Qæðohu¾t, MðÂM f òk w u sð Ônt÷t;
ð@ yk f w þ fu w u È, s{ýu u ð Ônt÷t...7
rºtftuý f¤þ u tu Ëwk h, Ä w»t u {e Ônt÷t;
yÄo [ k ÿ u ÔÞtu { Ët , Au zt u u r[ö Ônt÷t...8
s{ýt t yk q X t t, ¾{tk n e r[ö Ônt÷t;
u tu eh¾u su ftuE ¼õ ; «er yu «ðeý Ônt÷t...9
yu s yk qXt e tËu, r ÷ yuf ti { Äthwk Ônt÷t;
«u{t k fnu eh¾wk «e u, «tý ÷E ðthwk Ônt÷t...10
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 101
ht : h e -1
nðu {tht ðt ÷t u rn hu rðËtÁk hu ,
ïtË WåAðtËu u r íÞ Ëk ¼ tÁk hu . ....1
zÞw k {thu Ënò k S þw k t w k hu ,
nðu nw k tu fu { fhe ht¾eþ At w k hu . ....2
ytÔÞw k {thu nrhðh ðhðt w k xtýw k hu ,
yu ðh rn {¤u ¾h[u týw k hu . ....3
yu ðh ¼tøÞ rð t ð ¼tðu hu ,
yu M u n ÷ø rð t ð ytðu hu . ....4
w r hs { hu , {t u u { fnu ò u hu ,
Mðt{e {tht Ì Þt e ¼e h hnu ò u hu . ....5
nðu nw k tu q h ý ðe u t{e hu ,
{éÞt { u r »fw ¤ t k t Mðt{e hu . ....6
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 103
ht : h e -1
ðk w Ënò k hËY , y w { Ëth u hu ÷tu ÷ ;
su u ¼s tk Aq x u Vk , fhu ¼ð th u hu ÷tu ÷ ,
Ë{Ák « x Y Ëw ¾ Ät{, y w { t{ u hu ÷tu ÷ ;
su u ¼ð ú ñ tr f u ð , ¼su S ft{ u hu ÷tu ÷ ,
su nrh yûth úñ ytÄth, fu th ftuE ð ÷nu hu ÷tu÷;
su u þu » t ËnËú {w ¾ tÞ, r { u r fnu hu ÷tu ÷ ,
ðýo ð w k Ëw k h Y y w {, sw ÷ [hýu {e hu ÷tu ÷ ;
¾rþ¾ «u { ˾e t tÚt hntu Wh{tk h{e hu ÷tu ÷ .
-2
ytðtu {tht {tun {eXzt ÷t÷, fu òuô the {q hu ÷tu÷,
s fhe ht¾wk hrËÞthts, rðËtÁk rn WhÚte hu ÷tu÷;
{ {thwk {tuÌtkw {tun ÷t÷, t½z÷e e ¼t {tk hu ÷tu÷,
ytðtu ytuht Atu ÷t ¾tuËwk Au÷, ¾tk e÷t òuW ¾tk {tk hu ÷tu÷.
ðnt÷t tÁk ͤfu Ëwk h ¼t÷, r ÷f Yztk fÞtO hu ÷tu÷,
102 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
-2
nðu {tht ðnt÷t tk þo ËtÁk hu ,
nrhs ytðu nòhu nòhw k h u . ...1
Ztu r ÷Þu r htsu Ënò k Mðt{e hu ,
q h ý w Á »ttu ¥ t{ yk hò{e hu . ...2
˼t {æÞu u X t {w r tk ð] k ;
u { tk þtu ¼ u thu ðek x âtu su { [k hu . ....3
w h w h ¾u ÷ håÞtu yr ¼the hu ,
¼u ¤ t h{u ËtÄw y u ú ñ [the hu . ....4
t¤e tzu Q z e yr Ëthe hu ,
Äq ÚttÞ [ti ÷tu f Útfe LÞthe hu . ....5
t½z÷e{tk Atu r÷Þwk yr þtu¼u hu,
òu E òu E nrhs tk { ÷tu ¼ u hu . ....6
ÄtÞto ðnt÷tu Ëðuo u Ëw¾ t htrþ hu,
Ënò k yûthÄt{ t ðtËe hu . ....7
¼tk e {the sL{tu s L{ e ¾t{e hu ,
{éÞt { u r »fw ¤ t k t Mðt{e hu . ....8
104 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
ðnt÷t tht ðt{ fhý{tk r ÷, uýu { ztk nÞtO hu ÷tu÷.
ðnt÷t the ¼úfrw x u týu ~Þt{,ft¤s {thtk fturhÞtk hu ÷tu÷,
uýu thu «u{˾e t tÚt, fu r[¥t {thtk [turhÞtk hu ÷tu÷.
-3
ðnt÷t { u ðþ feÄe ðúshts, ðt÷ tht ðt ÷{tk hu ÷tu÷,
{ {thwk ÷¾u òuðt fts, xe fze Au t÷{tk hu ÷tu÷.
ðnt÷t the trËft {ýe tÚt,yÄh® ÷t÷ Au hu ÷tu÷,
Au÷t {tht «tý fÁk fwh t , òuÞt suðe [t÷ Au hu ÷tu÷.
ðnt÷t tht k tz{ t es, [ whtE [tð tk hu ÷tu÷.
ðnt÷t {tht «tý nhtu Atu tÚt, {eXwk {eXwk tð tk hu ÷tu÷,
ðnt÷t thu nËðu nhtýwk r[¥t, eswk nðu ð {u hu ÷tu÷,
{ {thk w «u { ˾e t tÚt, fu { fu z u ¼{u hu ÷tu ÷ .
-4
hrËÞt òu E Y t¤e ftu x , Yze hu ¾ tð¤e hu ÷tu ÷ ;
ðnt÷t {tÁk { zwk {¤ðt [ntÞ, fu òÞ r[¥tzwk [¤e hu ÷tu÷.
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 105
ðnt÷t the s{ýe ¼wò u tË, Yzt r ÷ [th Au hu ÷tu÷;
ðnt÷t tht fkX ðå[u r ÷ yuf, y w { Ëth Au hu ÷tu÷.
ðnt÷t tht Wh{tk rð wý nth, òuE uýtk Xhu hu ÷tu÷;
ðnt÷t u tu òýu «u{es , òuE r íÞ æÞt Ähu hu ÷tu÷.
hrËÞt òu E {thw k Y , hrËf s ½u ÷ zt hu ÷tu ÷ ;
ytðtu ðnt÷t «u{˾e t tÚt, Ëwk hðh Au÷zt hu ÷tu÷.
-5
ðnt÷t the ¼wò sw ÷ s eþ, òuE u òô ðthýu hu ÷tu÷;
fh tk ÷xftk fh tk ÷t÷, ytðtu u {thu thýu hu ÷tu÷.
ðnt÷t the ytk ¤eytu e hu¾t, ¾{rý òuE u hu ÷tu÷;
ðnt÷t {tht r[¥t{tk ht¾wk [tuhe, fnwk rn ftuE u hu ÷tu÷.
ðnt÷t tht Wh{tk y w { At ,òuðt u Sð ytf¤tu hu÷tu÷;
ðnt÷t {tht nizu nh¾ {tÞ, òýwk su n{ýtk {¤tu hu ÷tu÷.
ðnt÷t tÁk W h yr hËY , þe ¤ Ë t tÚtS hu ÷tu÷;
ytðtu ytuht «u{˾e t «tý, {¤kw ¼he tÚtS hu ÷tu÷.
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 107
ðnt÷t tht [hýf{¤ kw æÞt , ÄÁk yr nu {tk hu ÷tu÷;
ytðtu ðnt÷t «u{˾e t tÚt, ht¾wk {tht r[¥t{tk hu ÷tu÷.
-8
ðnt÷t tht sw ÷ [hý hËY , ð¾týwk ðnt÷{tk hu ÷tu÷;
ðnt÷t yr ftu{¤ yÁý hËt¤, [tuhu r[¥t [t÷{tk hu ÷tu÷.
ðnt÷t thu s{ýu yk wXu r ÷, fu ¾{tk r[nT Au hu ÷tu÷;
ðnt÷t Au÷e ytk ¤eyu r ÷ yuf,òuðt u { e Au hu ÷tu÷,
ðnt÷t tht ¾ e yÁý t òuE, þþeõ¤t ûteý Au hu ÷tu÷;
ðnt÷t hË[tuh [ftuh su ¼õ , òuðt u «ðeý Au hu ÷tu÷.
ðnt÷t the Qæðohu¾t{tk r[¥t, hntu fhe ðtË u hu ÷tu÷;
{t u «u { ˾e fh òu z e, u ò u t tË u hu ÷tu ÷ .
ht : h e
hu ~Þt{ {u Ët[wk týw, eswk Ëðuo w:¾ tÞf òýwk ; hu ~Þt{.xuf
hu { rð t Ëw ¾ Ëk ¥t ft ðu , u tu Ëðu o {nt w : ¾ W òðu ;
yk u yu{tk ft{ ftuE t ðu....hu ~Þt{. 1
106 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
-6
ðnt÷t the {q yr hËY , hrËf òuE u Sðu hu ÷tu÷;
ðnt÷t yu hË t [t¾ýnth, fu Atþ u ð eðu hu ÷tu÷.
ðnt÷t {thu Ëw¾Ëk {u ~Þt{, {tun { ¼tð t hu ÷tu÷;
ytðtu {thu {kr h Sð «tý, nËe u tu÷tð t hu ÷tu÷.
ðnt÷t thwk Y y w { tih, {q { {tk {u hu ÷tu÷;
ðnt÷t thwk òu òuðt fts, fu r[¥t [hýu {u hu ÷tu÷.
ytðtu {tht hrËÞt htSð uý, {{o fhe tu÷ tk hu ÷tu÷;
ytðtu ðnt÷t «u{˾e t Ëuý, {kr h {thu ztu÷ tk hu ÷tu÷.
-7
ðnt÷t thkw Y y w { tÚt, W h þtu¼t ½ýe hu ÷tu÷;
rºtð¤e òuô Ëwk h Au÷, ytðtu u ytuht y{ ¼ýe hu ÷tu÷.
ðnt÷t the t¼e ti {Y , ze yr tu¤ Au hu ÷tu÷;
frx÷kf òuE u ò ðhtÞ, fu { hk [tu¤ Au hu ÷tu÷,
ðnt÷t the sk½t sw ÷ e þtu¼t, { {tk òuE hnkw hu ÷tu÷;
ðnt÷t r íÞ eh¾wk ªze u t e, fu ftuE u ð fnwk hu ÷tu÷,
108 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
hu {q h ¾ ÷tu f {hu ¼xfe, sq X t Ëk u nthu rþh xfe;
yuÚte {the { ð]Â¥t yxfe....hu ~Þt{. 2
Au y¾k z y÷ti r ff Ëw ¾ Ëthk w , u òu E òu E { {tu Ì tw k {tÁk ;
Äht Ä { W h ðtÁk....hu ~Þt{. 3
hu ú ñ tÚte fex ÷ e òu Þ w k , sq X w k Ëw ¾ òýe u ð tu Ô Þw k ;
{wõ t k { { Ëk {tuÌtwk....hu ~Þt{. 4
ht : Ätu¤
yûth t ðtËe ðnt÷tu ytÔÞt yð e h,
ð¾kz Äh e{tk Mðt{e A htÞt [t÷u hts...yûth-xuf
yð e h ytðe ðnt÷u ËíËk MÚttÃÞtu ,
nrhs tu u ftu ÷ fÕÞtý tu ytÃÞtu hts...yûth-1
tk [ u ð o { t t¤u tEytu u ¼tEytu ,
nrhs Ëk u feÄe Ët[e Ë tEytu hts...yûth-2
tEytu u ¾ e u ¼tEytu Au x u h t [t÷u ,
ze ðM w ftu E e ntÚtu ð Ít÷u hts...yûth-3
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 109 110 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{

u ð tu t u ð ðnt÷tu Ät{ t Ät{e, ht : r nt

« x «¼w w k t{ Ënò k Mðt{e hts...yûth-4 tu Z u «¼w Ëf¤ {w r fu ~Þt{;
«u { t k tu ðnt÷tu yt k fthe, Mðtr{ thtÞý r ÔÞ {q (2)
tu t t s e ðt÷u ÷ts ðÄthe hts...yûth-5 Ëk fu rð©t{ - tu Z u . ....1
yûth h yt k ½ «¼w, feÞtu nu ¼q h Xt{,
ht : h e
su n e r{÷ s h {tÞt (2)
tu Z tu tu Z tu Ënò k Mðt{e ,
÷n yûthÄt{ - tu Z u . .2
yr¾Þt{tk ® ht ¼htýe hu... tuZtu-1
þth þu»t {nuþ {nt{wr s sune wý t{,
ntkhu {u {tÚtuÚte t½ W thtu hu,
òË hs þeþ Ähe Ähe (2)
Ae t e xtu e Äthtu hu... tuZtu-2
ntu ð s r »ft{ - tu Z u . .3
ntkhu {u shfËe ò{tu W thtu hu, «u { fu ÞO f h «¼w , fh Ëw ¾ ytht{;
Ae nehftuhe Ätu e Äthtu hu... tuZtu-3 {w õ t k r s [h rZ w (2)
ntkhu {u fuz tu xftu Atuztu hu, tð ytXtu ò{ - tu Z u . .4
Ae þt÷ w þ t÷t ytu Z tu hu . .. tu Z tu - 4
ht : Ätu¤
ntkhu tuZât «u{t k t Mðt{e hu,
˾e òuE òuE yt k t{e hu... tuZtu-5u Ëðu o ˾e Sð òu ð t u [t÷tu hu ,
þu h rzÞw k { tk ytðu ÷xfk tu ÷t÷tu hu 01

rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 111 112 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{

yu e þtu ¼ t {w ¾ u ðýo ð e òÞ hu , q k Ú te w ÷ t t hu , fk X u ythtu à Þt {U nth,

su u r { u r u r fhe tÞ hu 02
÷E u ðthýtk hu , [hýu ÷t e ðth{ðth. 3
htu Í u ½tu z u htsu ï h r htsu hu ,
ytÃÞtu {U tu yt hu hu, uËðt [tf¤eytu fhe ÃÞth,
A e òu E ftu r xf fk o ÷tsu hu 03
q A Þt «e þw k hu , tE {U Ëðu o Ë{t[th. 4
{éÞt ytðu {nt{w r tk ð] L hu ,
fntu u nrh õÞtk n t hu, õÞtk Útfe ytÔÞt Ä{ofw{th,
u { tk þtu ¼ u thu ðªxÞtu su { [k ÿ hu 04
Ëw k h þtu ¼ t hu , yk u ËrsÞt Au þý th. 5
þw f Ë ftr f W¥t{ sþ tðu hu ,
nu h e «e þw k hu , Ëw h k e Ëw Ú tý÷e Ëw ¾ u ý ;
] í Þ fhe th ðeýt òðu hu 05
tze neh e hu , òu tk ] ó ÚttÞu u ý . 6
r s ˾t [{h fhu ÷E ntÚt hu ,
W h ytu r ZÞtu hu , q Z tu hu x tu òu Þ t ÷t ,
yt òu ytÔÞt ¼q { t k t tÚt hu 06
Ës e u Ë{u hu, ÄLÞ ÄLÞ ehÏÞt u t ¼tøÞ. 7
ytuhzt (ht : h e) -1 {M f W hu hu , tk æ Þw k {tu ¤ ezw k y{q Õ Þ,
yts {thu ytuhzu hu ytÔÞt yrð tþe y÷ u÷; ftu r xf hrð þþe hu , u tu t ðu u u w Õ Þ. 8
tE {U tu ÷ trðÞt hu , Ëw k h Atu tðt¤tu Au ÷ . 1 hu þ {e ftu h tu hu , fh{tk ËtÌttu Au Y{t÷;
ehÏÞt uýtk ¼he hu, xðh Ëwk h ©e ½ ~Þt{, «u { t k tu hu , yu A e eh¾e ÚtÞtu u r nt÷. 9
þtu ¼ t þe fnw k hu , eh¾e ÷tsu ftu r xf ft{. 2
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 113 114 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{

-2 yk tu y k {tk hu , òýu Qr Þt y rý Ëq h . 8
Ës e Ëtk ¼ ¤tu hu , þtu ¼ t ðýo ð k w u e u n ; fh tk ðt ze hu , tu ÷ e y{] Ëh¾tk ðu ý ;
{q Ëk ¼ th tk hu , {w s u Q ßÞtu yr M u n . 1 «u { t k tk hu , òu tk ] Ã ÚttÞu u ý . 9
nu Þ to u Ë{u hu , nrhyu yk u y÷k f th; -3
su ð t {U ehr¾Þt hu , u ð t ðýo ð w k fhe u ÃÞth. 2
tu Õ Þt ©e nrh hu , Ëtk ¼ ¤tu h the nrhs ;
htË f w h t hu , nu Þ to ni z u Ëw k h nth;
{thu yu f ðt to hu , Ëti u Ëk ¼ ¤tÔÞt w k Au { . 1
tu h t t½{tk hu , u h {Äw f h fhu w k ò h. 3
{the {q hu , {tht ÷tu f ¼tu u {w õ ;
tsw u h ¾t hu , tk Þ u f w h t þtu r ¼ ;
Ëðu o r ÔÞ Au hu , íÞtk tu òu Þ t e Au sw õ . 2
fztk f w h tk hu , òu tk [tu h u Ënw tk r[¥t. 4
{tÁk Ät{ Au hu , yûth y{] su w k t{;
Ëðu o yk {tk hu , QXu y¥th e nw Vtu h ;
Ëðu o Ët{ú Ú te hu , þÂõ w ý u fhe yr¼ht{. 3
[tu h u r[¥t u hu , nË tk f{¤ Þ e ftu h . 5
yr u ò u { Þ hu , hrð þþe ftu r xf ðthýu òÞ;
nË t nu {tk hu , Ënw u u t Ëw ¾ yt k ;
þe ¤ þtk Au hu , u s e W {t ð u ð tÞ. 4
hËY {q hu , ©enrh fu ð ¤ fhw ý tfk . 6
u { tk nw k hnw k hu , rî¼w s r ÔÞ Ë t Ëtfth;
y T ¼ w W {t hu , fnu tk þu » t t{u th;
w ÷ o ¼ u ð u hu , {thtu ftu E t{u th. 5
½he u {q hu , òýu ytÔÞtu hË þ] k th. 7
Sð Eïh ýtu hu , {tÞt ft¤ w Á »t «Ät ;
ðt÷ ðu ý {tk hu , u ý tk fhw ý t{tk ¼h q h ;

rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 115 116 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{

Ënw u ðþ fhw k hu , Ënw tu «u h f nw k ¼ ðt . 6 «er tu z òu hu , sq X tk òýe fw x w k rhðth. 4

y rý rðï e hu, Wí Â¥t t÷ «÷Þ ÚttÞ;
{the {hS rð t hu , ftu E Úte hýw k ð tu z tÞ.
yu{ { u òýòu hu, {tht ytr© Ëti h the;
{U tu { yt ¤u hu, ðt to ËíÞ fne Au {the.
nwk tu { fthýu hu, ytÔÞtu Ät{ Útfe Ähe un;
«u { t k tu hu , Ônt÷tu ðhMÞt y{] {u n .
-4
ð¤e Ëti Ëtk ¼ ¤tu hu , {the ðt to h{ y w ;
h{ rËØtk Au hu , Ënw u rn fthe Ëw ¾ Y . 1
Ënw nrh¼õ u hu , òðw k ntu Þ {thu Ät{;
tu { u Ëu ð òu hu , {u þw Ø ¼tðu ÚtE r »ft{. 2
Ënw nrh¼õ u hu , hnu ð w k ntu Þ {thu tË,
tu {u {u ÷ òu hu , r{ÚÞt k [ rð»tÞ e ytþ. 3
{ws rð t òýòu hu, eò {trÞf Ënw ytfth;
Ënw {u t¤òu hu , Ëðu o áZ fhe {tht r Þ{;
7 { h heÍþu hu , Ä{o u ¼Âõ fhþu ûtu { . 5
Ëk nrh¼õ u hu , eÄtu rþûtt tu W u þ ;
8 ÷xftk ntÚt tk hu , fh tk þtu ¼ u xðh ðu þ . 6
r s s W hu hu , y{] ðhMÞt yt k fk ;
9 su { Ënw yti » tÄe hu , «e u tu » tu q h ý[k . 7
þtu ¼ u Ëk {tk hu , su { ftk E Wzw ý{tk Wzw h ts;
Eïh W Þ ÚtÞt hu , fr¤{tk fhðt s t fts. 8
yu þe¾þu hu , tþu Ëtk ¼ ¤þu fhe ÃÞth;
«u { t k tu hu , Mðt{e ÷u þ u u e Ëth. 9
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
s {k ÷ t{tð÷e
1. H ©e f]»ýtÞ {: >
2. H ©e ðtËw uðtÞ {: >
3. H ©e h thtÞýtÞ {: >
4. H ©e «¼ðu {: >
5. H ©e ¼Âõ Ä{toí{òÞ {: >
6. H ©e ysL{ u {: >
7. H ©e f]»ýtÞ {: >
8. H ©e thtÞýtÞ {: >
9. H ©e nhÞu {: >
10 H ©e nrhf]»ýtÞ {: >
11.H ©e ½ ~Þt{tÞ {: >
12.H ©e Ät {ftÞ {: >
13.H ©e ¼Âõ L tÞ {: >
14.H ©e ]n Tðú ÄhtÞ {: >
15.H ©e þwØtÞ {: >
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
32.H ©e æÞt r ctÞ {: >
33.H ©e : r«ÞtÞ {: >
34.H ©e rËØuïhtÞ {: >
35.H ©e Mð LºttÞ {: >
36.H ©e úñrðãt«ð oftÞ {: >
37.H ©e t»tkztuåAu xðu {: >
38.H ©e MðMðY t[÷ÂMÚt Þu {: >
39.H ©e «þtL {q oÞu {: >
40.H ©e r tuo»ttÞ {: >
41.H ©e yËwh ðw tor {tun tÞ {: >
42.H ©e yr ftÁÛÞ Þ tÞ {: >
43.H ©e WØðtæð«ð oftÞ {: >
44.H ©e {ntðú tÞ {: >
45.H ©e ËtÄwþe÷tÞ {: >
46.H ©e ËtÄwrð«« wsftÞ {: >
117 118 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
16.H ©e htÄtf]»ýuü ið tÞ {: >
17.H ©e {ÁíËw r«ÞtÞ {: >
18.H ©e ft÷e¼ihðtãr ¼e»týtÞ {: >
19.H ©e S urLÿÞtÞ {: >
20.H ©e rs tnthtÞ {: >
21.H ©e eðúðihtøÞtÞ {: >
22.H ©e ytÂM ftÞ {: >
23.H ©e Þtu uïhtÞ {: >
24.H ©e Þtu f÷t«ð]¥tÞu {: >
25.H ©e yr ÄiÞoð u {: >
26.H ©e ¿ttr u {: >
27.H ©e h{nkËtÞ {: >
28.H ©e eÚtof] u {: >
29.H ©e i Útft [ tÞ {: >
30.H ©e ût{tr ÄÞu {: >
31.H ©e Ë turÒtÿtÞ {: >
119 120 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
47.H ©e y®nËÞ¿t«M tuºtu {: >
48.H ©e Ëtfth úñðýo tÞ {: >
49.H ©e Mðtr{ thtÞýtÞ {: >
50.H ©e Mðtr{ u {: >
51.H ©e ft÷ tu»tr ðthftÞ {: >
52.H ©e ËåAt ÔÞË tÞ {: >
53.H ©e Ëã:Ë{trÄÂMÚtr fthftÞ {: >
54.H ©e f]»ýt[toMÚtt fhtÞ {: >
55.H ©e fti÷Âî»tu {: >
56.H ©e fr÷ thftÞ {: >
57.H ©e «ftþY tÞ {: >
58.H ©e r oB¼tÞ {: >
59.H ©e ËðoSðrn tðntÞ {: >
60.H ©e ¼Âõ Ëk tu»tftÞ {: >
61.H ©e ðtÂø{ u {: >
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
62.H ©e [ wðo oV÷« tÞ {: >
63.H ©e r {oíËhtÞ {: >
64.H ©e ¼õ ð{oýu {: >
65.H ©e wrØ tºtu {: >
66.H ©e yr tð tÞ {: >
67.H ©e y wrØÌ u {: >
68.H ©e úñÄt{ þoftÞ {: >
69.H ©e y htS tÞ {: >
70.H ©e ytË{wÿtL Ëífe oÞu {: >
71.H ©e r© ËkË]r {tu[ tÞ {: >
72.H ©e W thtÞ {: >
73.H ©e Ënò L tÞ {: >
74.H ©e ËtæðeÄ{o«ð oftÞ {: >
75.H ©e fL o o ÷ tÞ {: >
76.H ©e ði»ýð¢ wfthftÞ {: >
77.H ©e k[tÞ ËL{t tÞ {: >
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
94.H ©e yò ðirhýu {: >
95.H ©e r ÷tuo¼tÞ {: >
96.H ©e {nt wY»ttÞ {: >
97.H ©e ytí{ tÞ {: >
98.H ©e y¾krz t»to{Þto tÞ {: >
99.H ©e ÔÞtËrËØtL tuÄftÞ {: >
100. H ©e { tur n ú ÞwÂõ ¿ttÞ {: >
101. H ©e Þ{ q rð{tu[ftÞ {: >
102. H ©e qýoft{tÞ {: >
103. H ©e ËíÞðtr u {: >
104. H ©e wý útrnýu {: >
105. H ©e M{ÞtÞ {: >
106. H ©e Ë t[thr«Þ htÞ {: >
107. H ©e wÛÞ©ðýfe o tÞ {: >
108. H ©e Ëðo{k ÷Ëÿq t t-
wýrð[urü tÞ {: >
121 122 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
78.H ©e ircõðú tu»tftÞ {: >
79.H ©e « Õ¼tÞ {: >
80.H ©e r :M ]ntÞ {: >
81.H ©e ËíÞ«r ¿ttÞ {: >
82.H ©e ¼õ ðíË÷tÞ {: >
83.H ©e yhtu»týtÞ {: >
84.H ©e e½o þ u {: >
85.H ©e »tzq {rðßÞût{tÞ {: >
86.H ©e r hnkf] Þu {: >
87.H ©e yÿtuntÞ {: >
88.H ©e Ésðu {: >
89.H ©e Ëðtuo fthftÞ {: >
90.H ©e r Þt{ftÞ {: >
91.H ©e W þ{ÂMÚt Þu {: >
92.H ©e rð Þð u {: >
93.H ©e whðu {: >
123 124 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
s {k ÷ M tuºt{T
{tu {: ©enhÞu wÂØ tÞ Þtð u >
¼Âõ Ä{tO ò tÞ ¼õ fÕ ÿw{tÞ [ >>1>>
Ëw kÄ w» nthtãi ðrðÄiÁ nthfi: >
Ëk qS tÞ ¼õ ti½i: rËk tB hÄhtÞ [ >>2>>
tB t{ütu¥thþ k [ wðo o{¼erÃË t{T>
Ëã:V÷« k ]ýtk MÞ ðûÞtr{ Ëí u: >>3>>
yMÞ ©es {k ÷tÏÞMÞ ©enÞo ü tu ¥ thþ
t{M tu º t {LºtMÞ þ t L Ér»t: y w ü w T Ak :>
Ä{o L : ©enrh u o ð t > Ät {f Er es{T >
]n Tðú Äh Er þÂõ : > ¼Âõ k Er fe÷f{T >
[ wðo orËØÞÚtuo s u rðr Þtu :>>
yÚt æÞt {T >
ð ýðu » th{ýeÞ þo k {L ntËÁr[ht tB w s {T >
q r s k Ëw h htu ¥ t{i { w o t Ä{o k {nk rðr[L Þu >>4>>
©ef] » ý: ©eðtËw u ð tu h thtÞý: «¼w : >
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
¼Âõ Ä{to í {òu s L{t f] » ýtu thtÞýtu nrh: >>5>>
nrhf]»ýtu ½ ~Þt{tu Ät {ftu ¼Âõ L : >
] n T ð ú Äh: þw Ø tu htÄtf] » ýu ü i ð : >>6>>
{ÁíËw r«Þ: ftr÷, ¼i h ðtãr ¼e»tý: >
S urLÿÞtu S tnthM eðúðihtøÞ ytÂM f: >>7>>
Þtu u ï htu Þtu f÷t «ð] Â ¥thr Äi Þ o ð t T >
¿tt e h{nk Ë ù eÚto f ] i Útft [ : >>8>>
ût{tr rÄ: Ë tuÂÒtÿtu æÞt r cM : r«Þ: >
rËØu ï h: Mð k º tù ú ñ rðãt«ð o f : >>9>>
t¾k z tu å Au xw : MðMðÁ t[÷ÂMÚtr : >
«þtL {q tu o » ttu à Ëw h w ð to r {tu n : >>10>>
yr ftÁÛÞ Þ WØðtæð«ð o f : >
{ntðú : ËtÄw þ e÷: ËtÄw r ð«« q s f: >>11>>
y®nËÞ¿t«M tu t Ëtfth ú ñ ðýo : >
Mðtr{ thtÞý: Mðt{e ft÷ tu»tr ðthf: >>12>>
ËåAtMºtÔÞË : Ëã: Ë{trÄÂMÚtr fthf: >
f] » ýt[to M Útt fh: fti ÷ rî»t fr÷ thf: >>13>>
«ftþY tu r o B ¼: Ëðo S ðrn tðn: >
rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 127
Þ: Xu ¥ tu rX k ¼ðu î i Ëðo { k ÷{T >>23>>
Þ: XuåA]ýwÞt T¼fíÞt rºtft÷k ©tðÞuå[ ð >
yu ¥tMÞ w t tr ~ÞuÞw: rf÷ Ëðoþ: >>24>>
yu T Ë k Ë u ð {t t tk w Á »ttÚto [ w ü Þu >
w ÷ o ¼ k tÂM f {r nrhf] » ý«Ët : >>25>>
¼q «u r þt[t tk ztrf e ú ñ hûtËt{T >
Þtu r e tk Útt t÷ ú n t e t{w ÿð: >>26>>
yr¼[thtu rh wf] tu htu ùtLÞtuÊTÃÞw ÿð: >
yÞw tð o t MÞ ~ÞíÞu ð Ëk þ Þ: >>27>>
þtð]íÞt «r r {MÞt¼eük Ëw¾k ¼ðu T >
wrnr¼MíÞtr r¼ùtr X eÞr{ k : >>28>>
Er ©e þ t k {wr rðhr[k ©es {k ÷tÏÞk
©enÞoütu¥thþ k t{M tuºtk ËB qýo{T >>
125 126 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
¼Âõ ËB tu » tftu ðtø{e [ w ð o o V ÷« : >>14>>
r {o í Ëhtu ¼õ ð{to w Â Ø t tr tð : >
y w  ØÓ T ú ñ Ät{ þo f ït htS : >>15>>
ytË{w ÿ tL Ëífe : r© Ëk Ë ] r {tu [ : >
W th: Ënò k : ËtæðeÄ{o « ð o f : >>16>>
fL o o ÷ tu ði » ýð¢ w f thf: >
k [ tÞ ËL{t tu i  cfðú tu » tf: >>17>>
« Õ¼tu r :M ]n:ËíÞ «r ¿ttu¼õ ðíË÷: >
yhtu » týtu e½o þeo »tzq {rðsÞût{: >>18>>
r hnk f ] r hÿtu n tu : Ésw : Ëðtu o fthf: >
r Þt{fùtu þ{ ÂMÚtr ð Þðt T w Á : >>19>>
yò ði h e r ÷tu o ¼ tu {nt w Á »t ytí{ : >
y¾k r z t»to { Þto tu ÔÞtËrËØtL tu Ä f: >>20>>
{ tu r ú n Þw  õ ¿ttu Þ{ q rð{tu [ f: >
q ý o f t{: ËíÞðt e w ý ú t ne M{Þ: >>21>>
Ë t[thr«Þ h: w Û Þ©ðýfe o : >
Ëðo { k ÷Ëÿw t t w ý rð[u  ü : >>22>>
EíÞu T h{k M tuºtk, s {k ÷Ëk¿t {T >
128 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{
yk„úuS fe‚o™tu
Me nirakhya shri ghadhapurma
Me nirakhya shri ghadhapurma shukakaari re
Mahaa guniyal Gopinaath bhava-bhayahaari re
Che shyaam sharire shobhata shukakaari re
Raasheshvari Radha saatha bhava-bhayahaari re
Shisha mughat maniye jadiyo,
kundal makarakaar
Nanga jadita jadaki rahya,
haidaa upar haar harivar hasiyaa re
Muj Hradaya-kamal ni mahya,
mohan vashiyaare -1
Jamo jariyaani dharyo,
soneri suravaad
Shelu buraanpur nu,
shobhe khambe rasa pochi hathe re
Das Angaloyo ma vedha,
dhariya naathe re 2
Phula-dado uchaad ta,
lataka kare ne lal
 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 129 130 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{

Daba kar ma reshami, tere shamadiyoji mujane bolaave... (2)

raje eka rumal bansi vagaade re Je shukh ne bhava brahma re ichhe,
Premi jana ne anand, te re shamadiyoji mujane re priche... (3)
purna pamade re - 3
Na gayi ganga Godavari kasha,
Kede che Katimekhala, ghera betha madya akshar-vasi... (4)
resham naadi anump Tapa re tiratha ma hu kay nava janu,
Charu jaajar charan ma, shaje shaje re hu to sukhada re manu... (5)
shobhi rahya rasa-rup pag angaliyo re Jerama kahe swami shaje re madiya,
Jane chadake che nakha tej,
vaatne vate valo adhadhak dhadiya... (6)
Chandra mandaliyu re - 4
Sarave sakhi jivan jova ne chaalo re
Maramaadi che murati,
natavar nand-kishor Sarave sakhi jivan jova ne chaalo re,
Visva-vihaari lalaji, Seradiyu ma aave latakanto lalo re... (1)
kotika jana chit chor mangala-kari re Ani sobha mukhe varnavi nava jaaya re,
Haro aapatti alabel,
Jene nigam neti neti kari gaaya re... (2)
eha amaari re - 5
Roje ghode rajesvara biraje re,
Aaja sakhi anand ni heli
Chabi joyi kotika kandarp laje re... (3)
Aaja sakhi anand ni heli, Madya aave maha muni na vrind re,
hari mukha joyine hu thai chu re gheli...(1) Tema sobhe tare vityo jema chand re... (4)
Mahare muni na dhayan ma nave, Shuk sankadika uttam jasha gaave re,

rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{ 131 132 rþûtt…ºte ‚Útt r™íÞ r™Þ{

Nritya kari naarad vina bajave re... (5) Manaki ye chadya re mohan vanmadi
Nija sakha chamar kare layi hatha re, Manaki ye chadya re mohan vanmadi,
Aa jo aavya bhumanand na natha re... (6) shobhe rudi kar ma lagaam ripaadi
Hari haiya na haar cho ji re tame Manaki ye hadya
Manigar soune kahe che thavo tyaar,
Hari haiya na haar cho, muni varni padati ne asvaar
ji re tame hari haiya na haar cho. Vratpuri jaava karyo niradhaar
Seja tana sangaar cho, Manaki ye hadya (1)
ji re tame hari haiya na haar cho Kesar beri bodali ne fulamada,
Mukha thi shu ghanu kahiye mohan re, taajan tikhi vangdino ghano taad,
pran tana aadhar cho ji re tame (1) Shobe ghana vaala laage che maral
Vaalapana ma atishe vahaala re, Manaki ye chadya (2)
natavar nanad-kumar cho ji re tame (2) Premi bhakta vinanti kare dodi dodi,
loha-chumbak tulya vriti murati ma Jodi
Durijaniya ne dura ghana cho re,
Nathi jati darabar ma thi ghodi
premi te jana na praan cho... ji re tame (3)
Manaki ye chadya (3)
Muktanand nar naatak dhaari re,
Aagna aapo ame jayiye vratpuri,
sharna gat na shaar cho ji re tame (4)
javo prabhu rama-navami nathi duri
Sevak das Premanand hajuri
Manaki ye chadya (4)