Chương

Các công cụ kiểm soát và

cải tiến chất lượng

Nguyễn Hoàng Kiệt

nhkiet@ueh.edu.vn
You can only manage what
you can measure

WITHOUT RELIABLE MEASURE

THERE IS NO QUALITY
•Chúng ta có thể làm đúng (tốt) việc
này? (Capability – Năng lực)
• Chúng ta đang thực hiện đúng (tốt)
việc này? (Control – Kiểm soát)
•Chúng ta đã làm đúng (tốt) việc này?
(Quality assurance – Đảm bảo chất lượng)
•Chúng ta có thể làm việc này tốt hơn?
(Improvement – Cải tiến)
Các công cụ giúp:

•Biết được quá trình có khả năng đáp ứng được

các yêu cầu hay không

•Biết được quá trình đáp ứng được các yêu cầu
tại bất cứ thời điểm nào hay không

•Sửa chữa hoặc điều chỉnh quá trình hay các yếu
tố đầu vào khi nó không đáp ứng đúng các yêu
cầu
•Những vấn đề sai hỏng và yếu kém trong hệ
thống quá trình hiện tại
•Những bước không cần thiết hay sự trùng lắp gây
lãng phí
•Mục tiêu nhằm cải tiến quá trình sao cho hiệu quả

•Loại bỏ - Eliminating
•Kết hợp – Combining
•Sắp xếp lại – rearranging
•Đơn giản hóa – Simplifying
•Lưu đồ quá trình – Cái gì được thực hiện?
•Phiếu kiểm tra – Làm thế nào thực hiện nó?
•Biểu đồ tần số - Biến động của nó ra sao?
•Biểu đồ Pareto – Vấn đề nào là quan trọng nhất?
• Biểu đồ nhân quả - Nguyên nhân của vấn đề là gì?
•Biểu đồ phân tán – Các nhân tố có liên quan với nhau
như thế nào?
•Biểu đồ kiểm soát – Biến động nào cần kiểm soát và
kiểm soát như thế nào?
•Các loại đồ thị - Có thể trình bày các biến động theo thời
gian không?
 7 Công cụ gồm

• Phiếu kiểm tra (check sheets)

• Lưu đồ (flow chart)
• Biểu đồ Pareto (Pareto chart)
• Biểu đồ mật độ phân bố (Histogram)
• Biểu đồ nhân quả (cause & effect diagram)
• Biểu đồ phân tán (Scatter diagram)
• Biểu đồ kiểm soát (control chart)
Vai trò của các phương pháp thống kê trong TQM

1. Nguyên nhân gây ra khuyết tật

⚫ Sự biến thiên của: con người, máy móc,
nguyên vật liệu, phương pháp sản xuất và
đo lường.
⚫ Có những biến thiên ngẫu nhiên và những
biến thiên “có thể kiểm soát được”
⚫ Mục tiêu của thống kê là chỉ ra và làm
giảm những biến thiên “có thể kiểm soát
được”
Vai trò của các phương pháp thống kê trong TQM

2. Nguyên tắc kiểm soát biến động trong

TQM
⚫ Có 2 nhóm biến động: nhóm có một số ít
nguyên nhân nhưng lại gây biến động mạnh
(số ít nguy hiểm) và nhóm thứ hai gồm hầu
hết các nguyên nhân còn lại nhưng chỉ tác
động nhỏ (số nhiều tầm thường)
⚫ Phân tích Pareto (Pareto analyze)
 Muïc tieâu cuûa 7 coâng cuï
• Taäp hôïp soá lieäu deã daøng.
• Xaùc ñònh ñöôïc vaán ñeà
• Phoûng ñoaùn vaø nhaän bieát caùc nguyeân nhaân.
• Loaïi boû nguyeân nhaân.
• Ngaên ngöøa caùc sai loãi.
• Xaùc ñònh hieäu quaû cuûa caûi tieán.
 Thu thaäp soá lieäu
1. Xaùc ñònh muïc tieâu
2. Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu
⚫ Ñieåm laáy maãu
⚫ Phaïm vi laáy maãu
⚫ Soá löôïng maãu
⚫ Sai soá cuûa pheùp ño
3. Ñoä tin caäy cuûa soá lieäu
 Muïc ñích cuûa vieäc thu thaäp soá lieäu

o Soá lieäu giuùp phaân tích thöïc traïng.

o Soá lieäu duøng ñeå kieåm soaùt.
o Soá lieäu duøng ñeå ñieàu chænh
o Soá lieäu duøng ñeå chaáp nhaän hoaëc baùc boû
 Soá lieäu ñuùng
 Soá lieäu thu thaäp coù phaûn aùnh caùc hieän
töôïng caàn thieát hay khoâng ?
 Phaûi thích hôïp vôùi töøng soá lieäu caàn thieát
 Phaûi ñaëc tröng cho nhöõng hieän töôïng ñang
khaûo saùt.

 Soá lieäu coù ñöôïc heä thoáng laïi, saép xeáp theo
trình töï vaø so saùnh ñeå phaûn aùnh caùc hieän
töôïng ñoù khoâng ?
 Loaïi soá lieäu
✓ Soá lieäu ñònh löôïng: ñoä daøi, khoái löôïng, thôøi gian….
✓ Soá lieäu ñònh tính (ñeám ñöôïc): soá SP hoûng, soá
khuyeát taät…
✓ Soá lieäu veà chaát löôïng
✓ Soá lieäu phaûn aùnh söï tieán boä.
✓ Soá lieäu ôû daïng ñieåm ñaùnh giaù.

Quan troïng laø phaûi toå chöùc soá lieäu sao cho deã thu
thaäp, deã tính toaùn, deã löu tröõ, ñoái chieáu, xöû lyù.
Yeâu caàu cuûa vieäc chuaån bò soá lieäu.

▪ Haõy nhôù haønh ñoäng theo soá lieäu ñoù.

▪ Haõy laøm roõ muïc ñích cuûa vieäc thu thaäp soá
lieäu.

▪ Haõy nhôù ñôn giaûn hoùa moïi vieäc thaønh caùc

soá lieäu thoáng keâ
 Phieáu kieåm tra
Time New Check-ins

◼ Ñeå thu thaäp soá 0500-0559

lieäu deã, thuaän tieän. 0600-0659

0700-0759

◼ Ñeå saép xeáp soá

0800-0859

0900-0959

lieäu töï ñoäng, deã söû 1000-1059

duïng cho phaân tích 1100-1159

sau naøy
1200-1259

1300-1359

1400-1459

1500-1559
 Duøng trong caùc tröôøng hôïp

• Kieåm tra lyù do saûn phaåm bò traû laïi.

• Kieåm tra vò trí caùc khuyeát taät.
• Tìm nguyeân nhaân gaây ra khuyeát taät.
• Kieåm tra söï phaân boá cuûa daây chuyeàn saûn
xuaát.
• Phuùc tra coâng vieäc kieåm tra cuoái cuøng.
 Phieáu kieåm tra

• Ñaùp öùng cho moät muïc ñích chuyeân bieät

naøo ñoù

• Nhöõng coâng nhaân coù theå ghi cheùp ñöôïc

• Tieâu ñeà cuûa baûng kieåm tra phaûi roõ raøng.
• Hình thöùc baûng thaân thieän, deã söû duïng
Caùc böôùc cô baûn söû duïng Phieáu kieåm tra

1) Xaùc ñònh daïng phieáu,

ngöôøi kieåm tra, ñòa
ñieåm, thôøi gian,
phöông phaùp kieåm tra.

2) Thöû nghieäm bieåu maãu.

3) Xem xeùt, söûa ñoåi (neáu

coù)
 Keá hoaïch thu thaäp döõ lieäu

• Soá lieäu gì caàn thu thaäp ? WHAT

• Laøm theá naøo ñeå thu thaäp döõ lieäu ? HOW
• Döõ lieäu ñöôïc thu thaäp khi naøo ? WHEN
• Thu thaäp döõ lieäu ôû ñaâu ? WHERE
• Ai chòu traùch nhieäm thöïc hieän ? WHO

20
 Caùc loaïi phieáu kieåm tra:
ñeám bieán coá
JULY 94

DEFECT 12 13 14 15 16 17 18 TOTAL

WRONG NSN || | || | | | 8

FAULTY MATERIAL | || | | 5

PMS NOT DONE || ||| || ||| | ||| || 16

INSTALL PROBLEMS | | 2
 Caùc loaïi phieáu kieåm tra:
vò trí bieán coá
DATE: _________________ COMMENTS: ________________________

DEPT: ________________ ____________________________________

X
X
XX
XX X

LOT NUMBER: __________________

XX
NUMBER OF BURRS: ____________
DEFECT
X
LOCATIONS
INSPECTOR: ______________________

Location of burrs on a special gear marked with an X

Löu ñoà (Flowchart)

• Löu ñoà laø moät

daïng bieåu ñoà duøng
nhöõng kyù hieäu
hình aûnh moâ taû
theo trình töï töï
nhieân cuûa caùc böôùc
trong quaù trình
 Lôïi ích cuûa löu ñoà

• Giuùp hieåu roõ hôn quaù trình laøm vieäc.

• Xaùc ñònh phaïm vi vaán ñeà vaø caùc cô hoäi caûi
tieán quaù trình.
• Phöông tieän tröïc quan cho huaán luyeän coâng
nhaân.
• Moâ taû moái quan heä khaùch haøng – nhaø cung
caáp.
Caùc kyù hieäu duøng trong löu ñoà
Nhoùm 1:
Baét ñaàu ✓ Ñieåm xuaát phaùt & keát thuùc.

Böôùc quaù ✓ Moãi böôùc quaù trình (nguyeân

trình coâng)

✓ Moãi ñieåm quaù trình chia

Quyeát ñònh nhieàu nhaùnh do 1 quyeát ñònh

Ñöôøng noái
✓ Ñöôøng noái lieàn caùc kyù hieäu
Nhoùm 2: duøng bieåu dieãn chi tieát moät quaù trình con

Nguyeân
coâng Chaäm treã

Thanh tra

Vaän chuyeån

Löu kho
 Linear Flowchart Example

Producing A
Start
the “Plan of Type
the Day” Collect
inputs
smooth

Sign POD
Draft POD

Type rough Make copies

Retype POD

Submit to XO Distribute

No
OK ?
End
Yes

A
 Levels of Flowcharts
MACRO MINI MICRO
Turn on
Start Start computer

Start word
proc. applic.
Draft Get rough
POD draft of POD
Is
rough in No
word proc.
Type
rough POD
Type applic.
POD Is it No ?
Get
approved approval Yes
?
Edit POD
Distribute
POD Yes
Are
Type there any Yes Make
smooth corrections corrections
End ?

No
End
Print POD
 Caùc böôùc chuaån bò

• Löïa choïn ngöôøi am hieåu quaù trình

• Baét ñaàu vôùi caùc böôùc lôùn
• Quan saùt tieán trình hieän haønh
• Quyeát ñònh döïa treân: “nhö laø…”,
nguyeân taéc, lyù töôûng cuûa löu ñoà.
• Xaùc ñònh caáp ñoä chi tieát
 Thöïc hieän
• Xaùc ñònh quaù trình caàn veõ löu ñoà.
• Ghi nhaän caùc böôùc, caùc haønh ñoäng, caùc
quyeát ñònh.
• Saép xeáp caùc böôùc theo thöù töï.
• Duøng caùc kyù hieäu veõ löu ñoà.
• Lieân keát caùc böôùc.
• Hoaøn thieän löu ñoà (tính logic, hôïp lyù…)
 Kieåm Tra Flowchart
• Böôùc 1: Kieåm tra moãi böôùc cuûa quaù trình: Tình
traïng thaét coå chai ? Caùc böôùc ñöôïc xaùc ñònh quaù ít
? Thöù töï caùc böôùc chöa hôïp lyù ? Coù gaây chaäm treã ?
Moái lieân keát yeáu ?
• Böôùc 2: Kieåm tra taïi moãi nuùt quyeát ñònh: Böôùc naøy
coù theå ñöôïc loaïi tröø ?
• Böôùc 3: Kieåm tra taïi moãi voøng phaûn hoài: Coù theå
ruùt goïn hoaëc loaïi boû ?
• Böôùc 4: Kieåm tra taïi moãi böôùc haønh ñoäng: Böôùc
naøy coù taïo giaù trò taêng theâm cho ngöôøi duøng cuoái ?
 Biểu đồ nhân quả
 Biểu đồ nhân quả là một
công cụ đồ thị giúp xác
định, sắp xếp và hiển thị
những nguyên nhân có thể
của một vấn đề hay đặc
tính chất lượng.
 Tên gọi khác: biểu đồ
xương cá, biểu đồ Ishikawa
 Tác dụng
 Liệt kê và phân tích các mối liên hệ nhân
quả, đặc biệt với quá trình biến động.
 Tạo điều kiện thuận lợi giải quyết vấn đề từ
triệu chứng.
 Tác dụng tích cực trong đào tạo, huấn
luyện.
 Nâng cao hiểu biết về quá trình, tư duy
logic.
 Basic Layout of
Cause and Effect Diagrams

Manpower Methods
(People) (Procedures)

EFFECT

Materials Machines
(Policies) Environment
(Plant)
 Cách sử dụng

 Bước 1: Xác định chỉ tiêu chất lượng cần

phân tích.
– Chọn chỉ tiêu cần phân tích.
– Làm rõ đặc tính của chỉ tiêu.
– mô tả hiệu quả là tích cực (positive an
objective) hay tiêu cực (negative a problem)
Bước 2:
Ghi hộp kết quả và vẽ đường
trục

POOR
GAS
MILEAGE
Bước 3: Xác định các đường nhánh chính

METHODS MACHINERY

POOR
GAS
MILEAGE

PEOPLE MATERIALS
 Bước 4: Xác định những nguyên nhân
ảnh hưởng đến kết quả

METHODS MACHINERY

USE WRONG
UNDERINFLATED
GEARS
DRIVE TIRES
TOO FAST
CARBURETOR POOR
ADJUSTMENT
GAS
MILEAGE
POOR IMPROPER
MAINTENANCE LUBRICATION

WRONG
POOR OCTANE
DRIVING HABITS GAS

PEOPLE MATERIALS
 Bước 5: Thêm mức độ chi tiết
Bước 6: Phân tích biểu đồ

METHODS MACHINERY
NO RECORD OF
USE WRONG FUEL MIX TIRE PRESSURE
GEARS TOO RICH
UNDERINFLATED
DRIVE POOR HEARING TIRES
TOO FAST MECH. DOESN’T KNOW
CORRECT ADJUSTMENT POOR DESIGN
RADIO TOO PROCEDURES
ALWAYS
LOUD
LATE

IMPATIENCE
CAN’T HEAR CARBURETOR
DIFFICULT
AIR STEMS POOR
ENGINE ADJUSTMENT
GAS
POOR POOR
WRONG
OCTANE MILEAGE
MAINTENANCE TRAINING GAS
NO OIL
NO OWNER’S CHANGE
$ “WHEN IN MANUAL $
ROME”
IMPROPER
NO LUBRICATION
DON’T KNOW
AWARENESS
POOR RECOMMENDED DON’T KNOW
DRIVING HABITS OCTANE WRONG RIGHT OIL
OIL
NO OWNER’S
MANUAL
PEOPLE MATERIALS
Cause and Effect Diagram Example

SOFTWARE USERS
FAULTY MISAPPLICATION
FAULTY INSTALLATION LACK OF OF SOFTWARE
DESIGN TRAINING
MISUSE OF
FAULTY
HARDWARE
INADEQUATE MEDIA ABUSE OF
DOCUMENTATION HARDWARE
COMPUTER
FAULTY CORROSION
DOWNTIME
COMPONENT
COMPONENT MECHANICAL
FAILURE SHOCK
POWER HUMIDITY
FLUCTUATIONS INADEQUATE TEMPERATURE
POWER GRADIENTS

HARDWARE ENVIRONMENT
Common Categories

6 M’s (manufacturing processes) 8 P’s (administration/service)

• Machine • Price
• Method • Promotion
• Materials • People
• Maintenance • Processes
• Manpower • Plant/Place
• Mother Nature (environment) • Policies
• Procedures
6 Factors (mfg. processes) • Product/Service
• Equipment
• Process 4 S’s (service)
• People • Surroundings
• Materials • Suppliers
• Management • Systems
• Environment • Skills
41
 5W2H Approach
• What? Subject
• Why? Purpose
• Where? Location
• When? Timing/sequence
• Who? People involved
• How? Method
• How much? Cost/impact
•Biểu đồ Pareto

Năm 1906 nhà kinh tế học người Ý,

Vilfredo Pareto, xác định rằng
80% của cải quốc gia do 20% dân số
nắm giữ.

Trong những năm 1950 hai chuyên gia chất lượng

hàng đầu là Deming và Juran, nhận thấy trong lĩnh
vực chất lượng 80% các khuyết tật, sai lỗi do 20%
sản phẩm gây ra, hoặc 20% các nguyên nhân gây ra
80% các khuyết tật, sai lỗi.
 The 80 / 20 Rule

Vital Few 20%

Phần nhỏ
trọng yếu
80%

Useful Many
Phần lớn
80%
hữu ích
20%
 The 80 / 20 Rule

Vital Few
Phần nhỏ 20%
trọng yếu
80%
20% khách hàng/bộ phận/hệ thống/dịch vụ của bạn
là nguyên nhân của 80% các sự cố thường xuyên?

20% hạ tầng cơ sở của bạn

là nguyên nhân của 80% sự hao hụt ?

20% nhân viên của bạn là nguyên nhân

của 80% ‘vụ việc đau đầu’ trong đơn vị?
The 80 / 20 Rule

Bạn có tập trung 80% thời gian

của bạn cho 20% công việc
trọng yếu cần giải quyết?
Useful Many
Phần lớn
80%
hữu ích
20%
 Biểu đồ Pareto
 Biểu đồ Pareto là một
dạng biểu đồ hình cột
được xếp giảm dần chiều
cao từ trái qua phải.
 Cột bên trái tương đối
quan trọng hơn cột bên
phải.
 Để xác định cột quan
trọng, thường ghép biểu
đồ đường cong tích lũy tần
số vào chung thành một
biểu đồ Pareto có 2 trục
tung.
 Tác dụng
• Hiển thị các nguyên nhân hay vấn đề theo
mức độ quan trọng.

• Xác định các yếu tố quan trọng nhất.

• Chỉ ra những nơi cần ưu tiên xem xét.
• Cho phép cải tiến chất lượng với nguồn lực
hạn chế (sử dụng tối ưu nguồn lực).
 Các bước cơ bản
• Xác định cách phân loại và thu thập dữ liệu.
• Sắp xếp dữ liệu theo thứ tự từ lớn nhất đến
nhỏ nhất.
• Tính tỉ lệ %.
• Tính tần số tích lũy.
• Vẽ biểu đồ Pareto.
• Xác định cột quan trọng nhất để phân tích.
 Example #1 - Checksheet
BEQ/BOQ Complaints
Complaint Feb Mar Apr Total
Loud stereo noise after 2300 30 50 17 97
Insufficient hot water 23 20 11 54
Towels too small and/or thin 12 8 12 32
Inadequate lighting 175 100 75 350
Poor quality TV reception 10 13 60 83
Worn-out furniture 1 4 10 15
Insufficient storage space 25 52 50 127
Cockroaches 324 265 373 962
Rooms too warm or too cold 300 110 95 505
 Example #1 - Data Sheet
BEQ/BOQ Complaints
Category Amount Percent * Cum. %
Cockroaches 962 43.2 43.2
Rooms too warm or cold 505 22.7 65.9
Inadequate lighting 350 15.7 81.7
Insufficient storage space 127 5.7 87.4
Loud stereo noise after 2300 97 4.4 91.7
Poor quality TV reception 83 3.7 95.5
Insufficient hot water 54 2.4 97.9
Towels too small and/or thin 32 1.4 99.3
Worn-out furniture 15 0.7 100.0

Total 2225
* Percent column does not equal 100% because of rounding.
 Example #1 - Pareto Chart
BEQ/BOQ Complaints

Break point
Number of Complaints

2225 100 %
2007 90
1784 80
1561 70
1338 60
1115 50
892 40
669 30
446 20
223 10
0 0
Temp Storage TV Towels
Roaches Lighting Stereo Water Furn
Type of Complaint
 Biểu đồ phân bố
• Biểu đồ phân bố tần số (histogram) dùng để
biểu diễn tần số xuất hiện một vấn đề nào đó,
cho ta thấy rõ hình ảnh sự thay đổi, biến động
của một tập dữ liệu.
 “Normal” bell shaped curve

Add up about 30 of most things

and you start to be “normal”

Normal distributions are divide up

into 3 standard deviations on
each side of the mean

Once your that, you

know a lot about
what is going on

And that is what a standard deviation

is good for
 Going out of control
• When an
observatio
n is σ1

unusual,
what can
we
conclude?
The standard deviation
has changed

σ2
X
 Process vs. control limits

Distribution of averages

Control limits
Specification limits

Variance of averages < variance of individual items

Distribution of individuals

Process limits
 Going out of control
• When an observation is unusual, what can we
conclude?

The mean
has changed

μ1 μ2
 Usual v. Unusual,
Acceptable v. Defective

A D E

μ Target
 More about limits
Good quality:
defects are rare
(Cpk>1)

μ
target

μ Poor quality: defects

target
are common (Cpk<1)

Cpk measures “Process Capability”

If process limits and control limits are at the same location, Cpk = 1. Cpk ≥ 2 is exceptional.
 Process capability
Good quality: defects are rare (Cpk>1)
Poor quality: defects are common (Cpk<1)

USL – x 24 – 20 = .667
= =
3σ 3(2)
Cpk = min
x - LSL 20 – 15 = .833
= =
3σ 3(2)

3σ = (UPL – x, or x – LPL)

14 20 26
15 24
 Tác dụng
• Trình bày kiểu biến động.
• Thông tin trực quan về cách thức diễn tiến
của quá trình.
• Tạo hình dạng đặc trưng nhìn thấy được từ
những con số.
• Kiểm tra và đánh giá khả năng của các yếu tố
đầu vào.
• Kiểm soát quá trình, phát hiện sai sót.
 Các bước cơ bản

• Bước 1: thu thập giá trị các số liệu, thông

thường n > 50.

• Bước 2: tính toán các đặc trưng thống kê.

• Bước 3: thiết lập biểu đồ phân bố.

• Bước 4: dùng giấy kẻ ly vẽ biểu đồ cột.
Đánh dấu trục hoành theo thang số liệu, trục
tung theo thang tần số.
 Caùch ñoïc bieåu ñoà
• Caùch 1: döïa vaøo daïng phaân boá:
– Phaân boá ñoái xöùng hay khoâng ñoái xöùng.

– Coù moät hay nhieàu ñænh.

– Coù coät naøo bò coâ laäp khoâng ?

– Phaân boá ngang, phaân taùn

• Caùch 2: so saùnh giaù trò tieâu chuaån vôùi phaân boá

Xác định số khoảng theo phương pháp Sturgess:
K = 1 + 3.3 log10 N
Với K: số khoảng N: số mẫu
Số mẫu Số khoảng
0-9 4
10-24 5
25-49 6
50-89 7
90-189 8
190-399 9
400-799 10
800-1599 11
1600-3200 12
 Đây là phân phối
chuẩn, bình thường.
Độ lệch chuẩn của dạng
này có thể báo hiệu sự
hiện diện của các yếu
tố phức tạp hay các tác
Hình chuông động bên ngoài.
 Dạng này thường là sự
kết hợp của 2 phân
phối dạng chuông.
Thể hiện 2 quá trình
khác nhau đang hoạt
Hai đỉnh động
 Phân phối có dạng bằng
phẳng không có đỉnh
nhọn và các chênh lệch
nhỏ ở 2 bên.
Mô hình này là kết quả
của nhiều phân phối
dạng chuông với các
Không đỉnh trung tâm trải đều.
Nhiều quá trình khác
nhau đang tồn tại
 Các giá trị cao thấp lần
lượt xen kẻ nhau.
Dạng này cho thấy ai
lầm trong đo kiểm, sai
sót trong tập hợp số
liệu hay sai lệch mang
tính hệ thống về cách
Răng lược làm tròn số liệu.
 Dạng bất đối xứng với
đỉnh nằm lệch khỏi
trung tâm của dãy số,
với mật độ phân bố
giảm nhanh ở một bên
phải hoặc trái
Dạng này xuất hiện khi
một giới hạn thực tế
hay kỹ thuật tồn tại
Lệch trái một bên và gần với giá
hoặc phải trị danh nghĩa
 Dạng bất đối xứng với
đỉnh ở tại hay gần rìa
của dãy số liệu và một
đầu phân phối có dốc
rất đứng và giảm đều.
Phần phân phối bị cắt
do một số áp lực bên
ngoài như việc àng lọc,
Cụt (bị cắt) kiểm tra 100% hay một
quá trình xem xét.
 Một nhóm số liệu nhỏ,
tách rời nằm cạnh một
phân phối lớn hơn.
Dạng này là kết hợp của 2
quá trình riêng biệt đang
hoạt động.
Kích thước nhỏ của đỉnh
thứ hai cho thấy có sự bất
Đỉnh độc lập thường xãy ra
(một quá trình đặc biệt
nào đó gây ra hoặc sai sót
trong đo kiểm số liệu)
 Một đỉnh lớn được gắn
vào một phân phối trơn ở
một bên, phần kéo dài bị
cắt ra và gộp lại thành một
dạng duy nhất tại rìa số
liệu.
Thông thường dạng này là
Đỉnh biên
do ghi nhận số liệu không
chuẩn xác (có thể bị điều
chỉnh số liệu ở bên ngoài
khoảng chấp nhận)
 Biểu đồ kiểm soát (Control Chart)

• Biểu đồ kiểm soát là biểu đồ có một đường

tâm để chỉ giá trị trung bình của quá trình
và hai đường song song trên và dưới đường
tâm biểu hiện giới hạn trên và giới hạn dưới
của quá trình.
• Là công cụ để phân biệt các biến động do
các nguyên nhân đặc biệt cần được nhận
biết và kiểm soát đối với những thay đổi
ngẫu nhiên vốn có của quá trình.
 Control Chart
A statistical tool used to distinguish between process variation resulting
from common causes and variation resulting from special causes

Vertical Axis
y-axis
Upper Control Limit
10
(UCL)
9
8
7
6
5
Measurement 4 Centerline
Scale 3
2
1 Lower Control Limit
(LCL)
0 1 5 10 15 20

Horizontal Axis Time Units

x-axis
Elements of a Control Chart
 Tác dụng

• Dự đoán, đánh giá sự ổn định của quá trình.

• Kiểm soát, xác định khi nào cần điều chỉnh
quá trình.
• Xác định sự cải tiến của một quá trình.
 Giới hạn kiểm soát trên –
Vùng kiểm soát Upper control limit - UCL

Vùng cảnh báo Giới hạn cảnh báo trên

– Upper warning limit -
UWL

Vùng ổn định Đường trung tâm –

Central line - CL

Vùng cảnh báo Giới hạn cảnh báo dưới

– Lower warning limit -
LWL

Vùng kiểm soát Giới hạn kiểm soát dưới –

Lower control limit - LCL
 Phân loại
✓ Biểu đồ kiểm tra x- R : biểu đồ kiểm tra x dùng để
kiểm tra sự thay đổi của giá trị trung bình, còn biểu đồ
kiểm tra R để kiểm tra sự thay đổi độ phân tán các giá
trị chỉ tiêu chất lượng.
✓ Biểu đồ kiểm tra p: đối với tỉ lệ sản phẩm khuyết tật,
dùng để kiểm tra và điều chỉnh quá trình công nghệ.
✓ Biểu đồ kiểm tra pn: đối với số sản phẩm bị khuyết
tật, tương tự như biểu đồ p.
✓ Biểu đồ kiểm tra c và u: đối với số khuyết tật trong lô
sản phẩm và trong một đơn vị sản phẩm.
Đặc tính giá trị Tên gọi

Giá trị liên tục Biểu dồ X/R: giá trị trung bình và khoảng
(đo được) sai biệt
Biểu đồ X/s: giá trị trung bình và độ lệch
chuẩn
Biểu đồ X/MR: đ lường đơn và khoảng sai
lệch dịch chuyển

Giá trị rời rạc Biểu đồ pn: số ản phẩm khuyết tật (cở
(đếm được) mẫu cố định)
Biểu đồ p: tỷ lệ ản phẩm khuyết tật
Biểu đồ c: số sai lỗi (cở mẫu cố định)
Biểu đồ u: sai lỗi trân một đơn vị.
 Loại dữ liệu:
Biến số Đo lường được

No Yes
Cở mẫu = 1

Khoảng Độ lệch
biến động chuẩn

X/R X/s X/MR

 Loại dữ liệu:
Thuộc tính Đếm được

Sản phẩm Số khuyết

khuyết tật tật

No Cở mẫu Yes No Cở mẫu Yes

bằng bằng
nhau nhau

p np u c
Chú ý:
•Biểu đồ p: nếu p gần 0,5 và n>10, có thể
sử dụng biểu đồ biến số
•Biểu đồ c: nếu trung bình lớn hơn 5, có
thể sử dụng biểu đồ X/MR
•Sử dụng X/R thì thích hợp hơn X/s khi cở
mẫu nhỏ hơn 4
 Các bước áp dụng
☺ Quá trình sản xuất ở trang thái ổn định khi:
 Toàn bộ các điểm trên biểu đồ đều nằm trong giới
hạn kiểm soát.

 Các điểm liên tiếp có biến động nhỏ.

☺ Quá trình ở trạng thái không ổn định khi:

 Một số điểm vượt ra ngoài giới hạn.

 Các điểm trên biểu đồ có dấu hiệu bất thường,

mặc dù chúng nàm trong giới hạn.
 Control Chart
40
35

Number
30
of
Deliveries
25
20
15
10
M W F Su T Th Sa M W F Su T Th Sa
Week 1 Week 2 Week 3 Week 4
 Trend
70 X
65

60

55 Median
Number
of Welds 50

45

40
X
35
0900 1100 1300 1500 1700 1000 1200 1400 1600 0900 1100 1300 1500 1700

Day 1 Day 2 Day 3

 Special Causes of Variation
Subgroups
Time
of data

UCL

Centerline

LCL

Time
Quan Tri Chat Luong TQM 90
 X R
CL = X CL = R

UCL = X + A 2 R UCL = D 4 R

LCL = X − A 2 R LCL = D3 R

R
 =s=
d2
 X S
CL = X CL = S

UCL = X + A 3 S UCL = B4 S
LCL = X − A 3 S LCL =
 X MR

CL = X CL = MR
n

UCL = X + 2,66 MR  MR i

=
i=2
n −1
LCL = X - 2,66 MR
UCL = 3,27 MR
LCL = 0
 p pn

CL = p CL = pn

p(1 − p )
UCL = + 3
p UCL = pn + 3 pn(1 − p )
n
p(1 − p )
LCL = p - 3 LCL = pn- 3 pn(1 − p )
n
 c u

CL = c CL = u
u
UCL = c+ 3 c UCLi = u + 3
ni
LCL = c -3 c u
LCLi = u - 3
ni
 n

Giá trị trung bình của mỗi nhóm con:

X ji
Xj = i =1

Với Xji : giá trị đo mẫu I của nhóm j n

R: ñoä roäng (khoaûng sai bieät) cuûa moãi nhoùm con. Rj = Xmaxj - Xminj

Xmaxj , Xminj: Giaù trò lôùn nhaát vaø nhoû nhaát trong caùc giaù trò ño cuûa
nhoùm j.
k

X j
Giaù trò trung bình cuûa X X=
j =1

k
k

R j
Giaù trò trung bình cuûa R R=
j=1

k
 BẢNG HỆ SỐ THỐNG KÊ

n d2 A2 D3 D4 A3 B3 B4
1 1.128 0.000 3.270 0.000
2 1.128 1.880 0.000 3.270 2.659 0.000 3.267
3 1.693 1.023 0.000 2.574 1.954 0.000 2.568
4 2.059 0.729 0.000 2.282 1.628 0.000 2.266
5 2.326 0.577 0.000 2.114 1.427 0.000 2.089
6 2.534 0.483 0.000 2.004 1.287 0.030 1.970
7 2.704 0.419 0.076 1.924 1.182 0.118 1.882
8 2.847 0.373 0.136 1.864 1.099 0.185 1.815
9 2.970 0.337 0.184 1.816 1.032 0.235 1.761
10 3.078 0.308 0.223 1.777 0.975 0.284 1.716
 Bieåu ñoà phaân taùn
 Laø moät kyõ thuaät ñoà thò ñeå nghieân cöùu moái
quan heä giöõa hai boä soá lieäu lieân heä xaûy ra theo
caëp (xy).
 Ñöôïc trình baøy caùc caëp nhö la moät ñaùm maây
ñieåm.
 Moái quan heä giöõa caùc boä soá lieäu ñöôïc suy ra
töø hình daïng cuûa ñaùm maây ñoù
 Truïc tung bieåu thò ñaëc tröng muoán xem xeùt,
truïc hoaønh bieåu thò bieán soá.