Professional Documents
Culture Documents
Fidanlık Tekniği 1.bölüm
Fidanlık Tekniği 1.bölüm
Fidanlık :Çeşitli tür ve özellikteki bitkilerin farklı yöntemlerle üretilip ,çeşitli amaçlar için
yetiştirilerek farklı tiplerde pazarlara sunulduğu fidanlık tesislerine denir.
Ağaçlandırmaya olan ilginin artması,süs bitkierine olan ihtiyaclar,meyvecilik ve artan cevre
baskısı sonucu fidanlıkların günden güne geliştiğini görmekteyiz.
Burada doğal olarak yetişen gençliçlerden elde edilen fidanlardır.Bunlara yabani fidan
denir.Bu yabani fidanlar sık doğal gençliklerinden çıplak köklü yada topraklı olarak sökülüp
kullanılmaktadır.Burda çıplak köklü fidanların kılcak köklerini yeniden kazanıp güçlenmesi
ve dikileceği alana uyum sağlaması için şaşırtılmasında fayda vardır.Topraklı sökülen fidanlar
ise doğrudan dikim yerlerine dikilebilirler.
Ekim uygulanan alanlarda sık fidanların topraklı yada çıplak köklü olarak çıkarılıp
kullanılması esastır.çıplak köklü fidanlar 1 veya 2 yaşında ise şaşırtılmalarında fayda
vardır.Yabani fidanla kıyasladığımızda bu temin şekli daha güvencelidir
MÜLKİYETİNE GÖRE
Sahiplik acısından fidanlıklar
A-Özel fidanlıklar
Özel fidanlıkları tohumun kökeni ve diger kalite özellikleri bakımından üstün fidanlar
üretirler.Türkiyede ise özeli fidanlıklar daha cok süs bitkileri ve meyvecilik için fidan
yetiştirmeye yöneliktir.Ağaçlandırmalar için fidan üretenlerde mevcuttur
B-Kamu fidanlıkları
En eski fidanlıklarla olup ağırlıklı olarak orman ağaçları yetiştirmekte.Gelen talebler
doğrultusunda süs ve meyve fidanlarıda yetiştirmektedir
Ormantik.com | Sayfa -1
Fidanlık Tekniği Final Çalışma Notları 1
A-Devamlı fidanlıklar
Sürekli olarak genellikle büyük miktarda,çeşitli türlerde çeşitli yaşlarda kaliteli ve kökeni
belli çıplak köklü topraklı veya kaplı olarak verimli saharlarda fidan yetiştiren sahalardır.
3 gurp altında toplayabiliriz
1-5 hektar arasındaki alanda üretim yapan KÜÇÜK FİDANLIK
5-20 hektar arasında üretim yapan ORTA FİDANLIK
20 hektardan büyük alanlarda üretim yapanlara ise büyük fidanlık denir
B-Gecici fidanlıklar
Herhangi bir ağaçlandırma alanı için yakınlarda fidanlık bulunmayan ihtiyaç karşlılandıktan
sonrada kapatılan fidanlıklardır.Mesala yanıgın sonucu yada doğal afet sonucu meydana gelen
acık alanları tamamlamak için kurulan fidanlıklar gibi..
Ormantik.com | Sayfa -2
Fidanlık Tekniği Final Çalışma Notları 1
Fidanlık yeri secimi başlangıcta her yönüyle düşünülmesi gereken bir esastır.Çünkü ilerde
geri dönülmesi mümkün olmayan büyük maddi kayıplara yol açabilir.Bundan dolayı fidanlık
yerinin bütün özellikleri bakımından iyi analiz edilmesi gerekir.Eger bir olumsuz faktör varsa
orda fidanlık kurulmasından vazgecmekte fayda vardır.Çünkü gelecekte ıslah çalışmaları veya
bu gibi olumsuzlukları giderici çalışmaların masrafları fazla olacak ve bizi ekonomik acıdan
sıkıntıya düşürücektir.
Bunun için
Toprak
İklim
Arazi şekli
Denizden yükseklik
Genel mevki
Cevre ve su saglanması
İklim öncelikle fidanlığı kuracağımız alanın bulunduğu coğrafik bölgeyle sıkı sıkuya ilişkisi
vardır.Fidanların kaliteli,sağlıklı ve kuvvetli yetimesi için iklim özelliklerinin elverişli
olması gerekir Bunlar ise ;
Fidanlık yeri en az yarım gün güneş almalı
Yağış faktörü çok önemlidir. Vejetasyon döneminde(ilk bahardan yaz ortasına ) düşen
yağış ların olduığuı yerler kıymetlidir. Aşırı yağışın olduğu yererde nemli ortam
görülmektedir.Nemli ortamlarda ise kök çürümeleri ve dallarda alglerin yetişmesine
sebeb olur
Hava rutubeti olan iklim ön plandadır.Çünkü belirli bir hava rutubetinin olmadığı yer
yerlerde . don zararlarına karşı tepki verilmektedir.Yine kırmızı örümcek zararlarına
maruz kalmada kurak havadan kaynaklanmaktadır.
Yörenin uygun sıcaklık değerlerine sahip olması gerekir.Aynı zamanda sıcaklık
değişimleride önemli bir faktördür.Mesela iklimi sert olan yerlerde ilkbahar donları aşı
materyaline zarar verebilir.Ayrıca don cukurlarından kacınmak gerekir.
Rüzgar faktörü.Rüzgarın her yönden rahatca girebileceği bir alan fidanların uyugn
gelişmesi için önemlidir.Rüzgar mantarımsı ve yumuşak dokuların gelişmesini
önlediği gibi,sürgünleri baskıya ve cekmeye karşı dayanıklı hale getirir..fakat sıcak
rüzgarların olduğu yerlerden kacınmak gerekir.Rüzgarın olumsuz yanlarında
vardır.Mesela cok sert ve şiddetli esen rüzgarlar istenmeyen biçimlenmeye neden
olabilir.Fidanları devirebilirler.Böyle bir durum varsa fidanları kazıkla çakmak en
uygun durumdur
Kuraklık.Bazı durumlarda kuraklıkla mücadele etmek mümkündür ama iklim olarak
kuraklığın hakim olduğu bir iklimde fidanlık tesisi olamaz.
DENİZ İKLİMİ kara iklimine nazaran elverişli bir iklimdir.
Ormantik.com | Sayfa -3
Fidanlık Tekniği Final Çalışma Notları 1
Ama şunu söylemek gerekirki Türkiye şartlarında 1800 metre yüksekliğin üstünde fidanlık
kurmamak gerekir.Bazı alçak yerlerde yetiştirilen fidanların yüksek yerler için uygu olmadığı
kanısı doğru değildir .Önemli olan
Tohumun kökeni
Tohumun alındığu yer
DİKKAT :yüksek bir yerden tohum aldın alçak bir fidanlıkta fidan yetiştirdin ,yüksek alan
ağaçlandırmaları için uygundur.FAKAT
Alçak bir yerden tohum aldın yüksek fidanlıklta fidan ürettin bu yükseklerdeki ağaçlandırma
içn uygun değldir.yani TOHUM ORJİNİ ÖNEMLİDİR.
Yüksek mıntıkalardaki fidan yetiştimenin başka bir sıkıntısı fidanların erken yetişip erken
sürmeleridir bu nedenler sökümleri erken yapılmalıdır..Alıncak tedbir.Alçak yerlerde yetişen
fidanları henüz sürmeden evvel mart ayında söküp yüksek yerlerdeki işletmelere göndererek
orda bordum yada benzeri yerlerde gömüye aldırmaktır
Ormantik.com | Sayfa -4
Fidanlık Tekniği Final Çalışma Notları 1
Fidanlı toprağının balçıklı kum ile kumlu balcık arasındaki bir sınırda olması
uygundur.Bu gibi topraklar sıcak havayı gecirgen süzek topraklardır.Fazla kil varsa
ağır toprak haline gelirler ve uygun olmazlar.
Toprak yapısının taşsız taze ve derin olması gerekir.yapılan kazılarda eğer 120 cm ile
150 cm çukur acılması gerekir.Eger 25-30 cm de cakıllar taslar var ise burada dikim
yapmaktan vazgecilmeliddir.Ayrıca acılan toprak profil cukurlarında pas lekesleri var
ise burada drenaj sorunu var demektir.
İleri derecede hafif su tutma gücü az gevşek ve az oranda organik madde olan
topraklardan sakınmak gerekir.
Hafif toprakların bazı avantajları vardır bunlar ?
-ekim söküm kolay olmaktadır
-cıplak don zararları azdır
-fidanları kök oluşumu daha iyidir
-drenaj iyi olduğundan kökler çürümez
-toprak reasiyonu düzenlemek kolaydır.
Sakıncaları ise
-rüzgar erozyonuna fazla uğrarlar
-fazla su isterler
-besin maddelerini yıkanma nedeni ile kolay kaybederler
Bu gibi olumsuz faktörleri bol sulama gübreleme ve rüzgar perdesi ile yok edebiliriz.
Toprağın fiziksel kimyasal ve biyolojik özellikleri bakımından belli miktarda organik
madde içermesi gereklidir.Örnegin humus içeren toprağın su tutma ve besin maddesi
alımını kolaylaştırma gibi.
Fidanlık topragının derinliği ve profilindeki tabakalanmada önemlidir.
Yetiştirilecek bitkilere göre değilen tüm toprağın en az 25-30 cm derinlikte olması ve
gecirgen olması gerekir.Aralarda kil şişt demir ve cakıl tabakalarının olmaması
gerekir.
Taban suyu seviyesi önemlidir.yüksek seviyedeki taban suyu ağaç köklerinin sürekli
olarak su içnde kalmasına neden olarak çürümelerine neden olur.Büyümesini
engeller.en yüksek düzeyde 0.6-1,5 metreden gecmelidir.Ayrıca cok fazla tuzlu ise
birikir ve toprağın coraklaşmasına neden olur.
Durgun su maksade uygun bir drenaj sistemi ile uzaklaştırılır.fakat nehir göl yanları
gibi yerlere yakınsada basit bir drenaj sistemi yetmez
Toprağın taşsız olması gerekir.Sökümlerde sorun yaşamamak için
Toprak ph ı da önemlidir.En uygun aralık 5-7 ph o tır.6 ph ın üstünde mantar
hastalıkları görülmeye başlanır.toprak reaksiyonunun ıslahı zor ve pahalı bir iştir.
Fazla asitli topraklarda ıslah için kireç dökülür.
Fidanın kök sahasını kapsayan toprağın üst yüzeyinin ne kadar mineral madde
içerdiğini bilmek gerekir.
Toprak verimliliği önemlidir.Verimsiz olan toprakarda besin maddesi sağlamak için
gübreleme gibi faaliyetlerde bulunabiliriz
Ormantik.com | Sayfa -5
Fidanlık Tekniği Final Çalışma Notları 1
Özetleyecek olursa
-ılıman bir iklim -mutedil bir sıcaklık -verimli toprak -temiz bir cevre -yeterli su
- mutedil rüzgar etkisi -pazara yakın yerler
Ormantik.com | Sayfa -6
Fidanlık Tekniği Final Çalışma Notları 1
Daha sonra alan büyüklüğüne göre 4-6 metre ile adalara ayrılır
Adalar tali yollarla parsellere ayrılır (parsel 0,4-1 hektar )
Parsellerde en ufak birim olan yastıklara ayrılır (yastık boylarının 150-200 metre
olması gerekir.
Ormantik.com | Sayfa -7
Fidanlık Tekniği Final Çalışma Notları 1
Camaken :dış etkilere dayanıksız hassas türlerin tohumların ekiminde ,aşı ve çelikle üretmede
kullanılar tesislerdir
Ormantik.com | Sayfa -8
Fidanlık Tekniği Final Çalışma Notları 1
HAVALANDIRMA
Havanın zaman zaman yenilenmesi gerekir bu hem azalan karbodioksiti almak
Nem oranını düzenlemek için yapılır.
Yazın serinletmek için tesisata ihtiyac duyulur;acılıp kapanan catı,acılıp kapanan catı
pencereleri
Fidanlık seralarında Cam alanınının %10 kadar acılıp kapanan pencere
ongörülmektedir.
Aspiratör vantilatör gibi sistemlerde kullanılır
SOĞUTMA
Fazla ısınmadan dolayı fidanlar zarar görebilir.bunun için sıcaklığn belli bir derecenin
üstüne cıkmaması gerekir.
Sera catısına gore yapulan BRANDA
Gölge siperliklerin içten ve dışatan serilmesi
Sera dışını kireç ile boyama
Modern teknik olan ıslak yastık yöntemi :yan cephede oluşturulan acık bi cam ve
burcan yukardan asagı dpgru su akmakta hem nem hem sogukluk vermekte
IŞIKLANDIRMA
Bitki gelişmesinde ışığın
Ormantik.com | Sayfa -9
Fidanlık Tekniği Final Çalışma Notları 1
Rengi
Yoğunluğu
günlük süresi etklidir.
Doğal ışığın azaldığı kış mevsiminde ışıklandırmaya ihtiyac duyulur
Bunun içn CIVALI SODYUMLU NEON LAMBALAR kullanularak ışık yoğunluğu
arttırılır.
Işığın fazla olduğu yazlarda ise perdelemeler ile fazla ışık engellenir _
Damlama :yastık içinden yada üzerinden gececek borular ve damlama düzeniyle gerekli su
verilir.