You are on page 1of 124

‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫‪0‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫‪1‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫اصَل عزاحي پاركّا‬


‫ٍ فضاي عثش‬

‫ًَيغٌذُ‪:‬‬

‫هٌْذط مغزي عالثي‬

‫ًلڍ ٿڄبث‪ ٢‬آٿچمُي ُڊلؿاكڍډب‬

‫‪2‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫‪-1354‬‬ ‫‪ :‬طالبي‪ ،‬كسري‪،‬‬ ‫سرشٌاسِ‬


‫ػٌَاى ٍ ًام پذيذآٍرًذُ ‪ :‬اصَل طراحي پاركّا ٍ فضاي سبس‪ًَ /‬يسٌذُ‪ :‬كسري طالبي ؛ ]تْيِ ٍ تٌظين [ سازهاى‬
‫شْرداريّا ٍ دّياريّاي كشَر‪ ،‬پژٍّشكذُ هذيريت شْري ٍ رٍستايي‪ ،‬استاًذاري‬
‫قسٍيي‪ ،‬هؼاًٍت اهَر ػوراًي‪ ،‬دفتر اهَر شْري ٍ شَراّا؛ هجري استاًذاري قسٍيي‪.‬‬
‫‪.1391‬‬ ‫هشخصات ًشر ‪ :‬قسٍيي‪ :‬پرك؛ تْراى‪ :‬سازهاى شْرداريّا ٍ دّياريّاي كشَر‪ ،‬اًتشارات‪،‬‬
‫‪ 124‬ص‪ :.‬هصَر (رًگي)‪.‬‬ ‫هشخصات ظاّري ‪:‬‬
‫فرٍست ‪ :‬سري هٌابغ آهَزش شْرداريّا‪.‬‬
‫‪ 75000 : 978-600-5414-31-8‬ريال‬ ‫شابك ‪:‬‬
‫ٍضؼيت فْرستًَيسي ‪ :‬فيپا‬
‫يادداشت ‪ :‬كتابٌاهِ‪.‬‬
‫هَضَع ‪ :‬فضاي سبس ‪ --‬طراحي‬
‫هَضَع ‪ :‬باغسازي‬
‫– طرح ٍ ساختواى‬ ‫هَضَع ‪ :‬پاركّا‬
‫سازهاى شْرداريّا ٍ دّياريّاي كشَر‪ .‬پژٍّشكذُ هذيريت شْري ٍ رٍستايي‬ ‫شٌاسِ افسٍدُ ‪:‬‬
‫شٌاسِ افسٍدُ ‪ :‬استاًذاري قسٍيي‪ .‬دفتر اهَر شْري ٍ شَراّا‬
‫شٌاسِ افسٍدُ ‪ :‬استاًذاري قسٍيي‬
‫شٌاسِ افسٍدُ ‪ :‬سازهاى شْرداريّا ٍ دّياريّاي كشَر‪ .‬اًتشارات‪.‬‬
‫‪ 6 1391‬الف ‪ 2‬ط ‪SB472 /‬‬ ‫ردُبٌذي كٌگرُ ‪:‬‬
‫‪712‬‬ ‫ردُبٌذي ديَبي ‪:‬‬
‫شوارُ كتابشاسي هلي ‪2641382 :‬‬

‫ػٌَاى‪ :‬اغَل طشاحي پاسكّا ٍ فضاي سبض‬


‫ًاضش‪ :‬هَسسِ ًطش پشك – اًتطاسات ساصهاى ضْشداسيّا ٍ دّياسيّاي مطَس‬
‫تْيِ ٍ تٌظين‪ :‬هؼاًٍت آهَصضي پظٍّطنذُ هذيشيت ضْشي ٍ سٍستايي‬
‫هجشي‪ :‬استاًذاسي قضٍيي‬
‫هذيش پشٍطُ‪ :‬هجيذ ًادسي – حسيي سجب غالحي‬
‫ًاظش پشٍطُ‪ :‬ؽالهحسي اسالهي غذس – جَاد ًينٌام – فاطوِ داٍدي اغل‬
‫ًَيسٌذُ‪ :‬هٌْذع مسشي طالبي‬
‫ضواسگاى‪ً 3000 :‬سخِ‬
‫تاسيخ چاپ‪ :‬صهستاى ‪1390‬‬
‫ًَبت چاپ‪ :‬اٍل‬
‫قيوت‪ 7500 :‬تَهاى‬
‫‪ISBN:978-600-5414-31-8‬‬ ‫ضابل‪978-600-5414-31-8 :‬‬
‫ليتَگشافي ٍ چاپ‪ :‬سيب – ضفق‬
‫حق چاپ ٍ ًطش بشاي اًتطاسات ساصهاى ضْشداسيّا ٍ دّياسيّاي مطَس هحفَظ است‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫پيطگفتاس‬

‫گستشش ضْشًطيٌي ٍ هسائل ٍ هطنالت خاظ صًذگي ضْشي‪ ،‬بيص اصپيص ضشٍست تَجِ‬
‫ّوِ جاًبِ بِ ساّبشدّاي سَدهٌذ بشاي بْيٌِ ساصي صًذگي سامٌاى ضْشّا سا الصم ساختِ است‪.‬‬
‫دس هياى ػَاهل تأثيشگزاس دس ضْشّا هاًٌذ هحيط صيست ضْشي‪ ،‬ايوٌي ضْشي ٍ بشًاهِسيضي‬
‫ضْشي‪ ،‬يل ػاهل بسياس هْن مِ تأثيش فضايٌذُ ٍ تؼييي مٌٌذُاي بش ديگش ػَاهل ساصًذُ صًذگي‬
‫ضْشي داسد‪ ،‬هذيشيت ضْشي است‪ّ .‬ش فؼاليت اجتواػي بذٍى ٍجَد هذيشيت ساصهاى يافتِ مِ‬
‫– اص ّن‬ ‫اّذاف ٍ ابضاسّاي سسيذى بِ آًْا سا هطخع مٌذ ٍ فؼاليتّا سا ّواٌّگ ساصد‬
‫هيپاضذ ٍ بِ بيًظوي هيگشايذ‪ .‬ضْشّا ًيض مِ پيچيذُتشيي ٍ هتٌَعتشيي جلَُّاي صًذگي‬
‫اجتواػي بطشي سا دس خَد داسًذ بذٍى ٍجَد ًظام هذيشيت ضْشي مِ ضوي اًجام‬
‫بشًاهِسيضيّاي الصم بشاي سضذ ٍ تَسؼِ آيٌذُ ضْش بِ هقابلِ با هسائل ٍ هطنالت مًٌَي آًْا‬
‫بپشداصد بيساهاى هيگشدًذ‪.‬‬
‫دس ًظشيِّاي جذيذ هذيشيت‪ ،‬بِ باالتشيي ساصهاى اص ًظش ميفيت‪ ،‬ساصهاى هتؼالي هيگَيٌذ‪ .‬يل‬
‫ساصهاى صهاًي هتؼالي است مِ توام اػضا بِ هاّيت راتي ٍ دسًٍي سٍابط خَد اّويت دٌّذ‪،‬‬
‫بذيي هؼٌا مِ ّش فشدي بشاي ماسآيي بيطتش اص ّيچ مَضطي دسيؾ ًَسصد‪ .‬بشخالف يل سابطِ‬
‫هتقابل خطل ٍ سسوي مِ دس آى طشفيي بِ چگًَگي تقسين هٌافغ ػالقوٌذي ًطاى هيدٌّذ‪،‬‬
‫اػضاء يل ساصهاى هتؼالي ٍ بشتش بيصتش هايلاًذ بذاًٌذ چگًَِ ّش يل اص آًاى هيتَاًٌذ ًفغ‬
‫بيصتشي بِ ساصهاى اسائِ دٌّذ‪ ،‬افضٍى بش ايي‪ ،‬تواهي اػضا ساصهاى بِ ايي هَضَع ػالقوٌذًذ‬
‫مِ چگًَِ هيتَاًٌذ بشاي افشاد خاسج اص ساصهاى ًيض هثوش ثوش باضٌذ‪.‬‬
‫ًظام هذيزيت ؽْزي ًيش هيتايذ تِ جايگاُ هتؼالي خَد تزاي خذهات رعاًي تْتز‬
‫تِ هٌظَر رضايتهٌذي ّزچِ تيؼتز ؽْزًٍذاى مؾَر دعت ياتذ‪ .‬هْوتزيي راُ‬
‫تزاي رعيذى تِ ايي ّذف تزاي ًظام هذيزيت ؽْزي دعتياتي تِ جزياى داًؼ ٍ‬
‫اعالػات تْتز در جْت اخذ تصوين هٌاعة ٍ ماّؼ خغاّا در تصوينگيزي ٍ اجزا‬
‫هيتاؽذ‪ .‬داؽتي داًؼ ٍ اعالػات اس ػذم قغؼيت در رًٍذ تصوينگيزيّا هيماّذ‪.‬‬
‫هْنتزيي اتشار دعتياتي تِ اعالػات در جْاى اهزٍس هتَى ًَؽتاري يا النتزًٍيل‬
‫هيتاؽذ مِ اگز حاصل تلفيق ػلن ٍ ػول تاؽٌذ تأثيزگذاري آى تِ هزاتة تز‬
‫هخاعثيي تيؼتز خَاّذ تَد‪ .‬تِ هٌظَر اًتؾار دعتآٍردّاي جذيذ ػلوي ٍ ػولي در‬
‫سهيٌِّاي هختلف هذيزيت ؽْزي پضٍّؾنذُ هذيزيت ؽْزي ٍ رٍعتايي عاسهاى‬
‫ؽْزداريّا ٍ دّياريّاي مؾَر تا ّوناري دفتز اهَر ؽْزي ٍ ؽَراّاي‬

‫‪4‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫اعتاًذاري قشٍيي اقذام تِ اًتؾار متة آهَسؽياي تا ػٌاٍيي سيز ًوَدُ اعت تا‬
‫گامي ّزچٌذ مَچل در ارتقاء عغح ػلوي ؽْزداريّاي مؾَر تزداؽتِ ؽذُ‬
‫تاؽذ‪.‬‬
‫‪-1‬آفات هْن گياّاى فضاي عثش (درختاى‪ ،‬درختچِّا‪ ،‬گياّاى ػلفي ٍ پَؽؾي)‪.‬‬
‫‪-2‬اصَل عزاحي پاركّا ٍ فضاي عثش‪.‬‬
‫‪-3‬آفات ٍ تيواريّاي گياّاى سيٌتي‪.‬‬
‫‪-4‬ؽٌاعايي ٍ هذيزيت ػلفّاي ّزس در فضاي عثش‪.‬‬
‫‪-5‬هذيزيت ماؽت ٍ ًگْذاري چوي‪.‬‬
‫متاب حاضز تا ػٌَاى اصَل عزاحي پاركّا ٍ فضاي عثش يني اس متة ايي هجوَػِ‬
‫هيتاؽذ مِ در ‪ 5‬فصل تْيِ ؽذُ اعت‪ .‬ػٌاٍيي ايي فصَل ػثارتٌذ اس‪ :‬اصَل اٍليِ‬
‫در عزاحي فضاي عثش‪ ،‬فزآيٌذ عزاحي‪ ،‬تقغينتٌذي فضاي عثش‪ ،‬ػٌاصز تيجاى در‬
‫عزاحي فضاي عثش‪ ،‬ضَاتظ ٍ اعتاًذاردّاي عزاحي فضاي عثش‪.‬‬
‫در پاياى اس ّوناري صويواًِ آقاياى هجيذ ًادري هؼاٍى اهَر ػوزاًي اعتاًذاري‬
‫قشٍيي‪ ،‬حغيي رجة صالحي هؼاٍى آهَسؽي پضٍّؾنذُ هذيزيت ؽْزي ٍ‬
‫رٍعتايي عاسهاى ؽْزداريّا ٍ دّياري مؾَر ٍ غالهحغي اعالهي صذر هذيز مل‬
‫دفتز اهَر ؽْزي ٍ ؽَراّاي اعتاًذاري قشٍيي مِ در تْيِ‪ ،‬تذٍيي ٍ ًؾز ايي‬
‫متاب تالػ فزاٍاًي ًوَدًذ ًْايت تقذيز ٍ تؾنز تِ ػول هيآيذ‪.‬‬

‫احوذ ػجن‬ ‫هحوذرضا تواىياى‬


‫اعتاًذار قشٍيي‬ ‫رئيظ پضٍّؾنذُ هذيزيت ؽْزي ٍ رٍعتايي قشٍيي‬
‫عاسهاى ؽْزداريّا ٍ دّياريّاي مؾَر‬

‫‪5‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫فْزعت هغالة‬

‫‪................................‬‬
‫‪..............‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪................................‬‬ ‫ڍ ؿك ‪ٛ‬لاطڍ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬
‫‪ٔ٫‬ٺ اڅٹ ‪ -‬آچٹ اڅٹڇ‬
‫‪................................‬‬
‫‪...........‬‬
‫‪10‬‬ ‫ڃَٰ ‪٣‬ڀټٴلؿڍ ٷيبډبځ ؿك ‪ٛ‬لاعي ٳبُت‬ ‫‪‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪12..‬‬ ‫ڃَٰ ٿغي‪ ٚ‬ميٌتي ٷيبډبځ ؿك ‪ٛ‬لاعي ‪٘٫‬بڍ ًجن‬ ‫‪‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪14..‬‬ ‫ڃَٰ ميجبيي ُڄبًي ٷيبډبځ ؿك ‪ٛ‬لاعي ‪٘٫‬بڍ ًجن‬ ‫‪‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪.........‬‬
‫‪25‬‬ ‫‪................................‬‬ ‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي‬ ‫‪‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪.......‬‬
‫‪34‬‬ ‫‪................................‬‬ ‫سڍؿٿبځ ٵڍاډبځ‬ ‫‪‬‬
‫‪................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪38‬‬ ‫‪................................‬‬ ‫پلًِڊب‬ ‫‪‬‬
‫‪.........................‬‬
‫‪39‬‬
‫‪..... ................................................................‬‬ ‫‪ٔ٫‬ٺ ؿڅٽ‪٫ -‬لآيڄـ ‪ٛ‬لاعي‬
‫‪................................‬‬
‫‪...........‬‬
‫‪40‬‬ ‫ڍڍډبڍ ٳالځ څ ځڍامډب ڍ ٳبك‪٫‬لٿب‬ ‫ڍ ٵك‬‫تٔپ ٽ‬ ‫‪‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪40.. ................................‬‬ ‫ڍ څ تغٺڍٹ پڊڄڈ‬‫تزن ڇ‬ ‫‪‬‬
‫‪.........‬‬
‫‪43‬‬ ‫ڍ څ تغٺڍٻڊب‬‫اڃتؾبة صڄـ اڍؿڇ ثل اًبى ٿغتچاڍ ‪ٛ‬لط ‪ ،‬ثلڃبٿڈ ‪ٛ‬لط څ تزن ڇ‬ ‫‪‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪...........‬‬
‫‪50‬‬ ‫پلڅكٍ اڍؿڇ ډب څ آ‪٫‬لڍڃَ ڍٱ ‪ٛ‬لط ٳبٿٺ‬ ‫‪‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪......‬‬
‫‪52‬‬ ‫ڍڍ ‪ٛ‬لط‬ ‫ڍ څ ُٴٺ ٵك‬ ‫پؾتڈ ُـځ اڍؿڇ ډبڍ اڅٹڇ‬ ‫‪‬‬
‫‪.............................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪53‬‬ ‫تـڅڍځ ڃِٰڈ ډبڍ ارلايي‬ ‫‪‬‬
‫‪................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪55‬‬ ‫‪................................‬‬ ‫پلًِڊب‬ ‫‪‬‬
‫‪....................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪56‬‬ ‫‪................................‬‬ ‫‪ٔ٫‬ٺ ىڅٽ‪ -‬تٌٰيپثڄـڍ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬
‫‪................................‬‬
‫‪....‬‬
‫‪57 ................................‬‬ ‫اڃچا‪٘٫ ١‬بډبڍ ًجن‬ ‫‪‬‬
‫‪..................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪58‬‬ ‫‪................................‬‬ ‫پبكٳڊب‬ ‫‪‬‬
‫‪................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪70‬‬ ‫‪................................‬‬ ‫پلًِڊب‬ ‫‪‬‬
‫‪...........................‬‬
‫‪.......‬‬
‫‪71‬‬ ‫‪................................‬‬ ‫‪ٔ٫‬ٺ صڊبكٽ‪٣ -‬ڄبٓل ثيزبځ ؿك ‪ٛ‬لاعي ‪٘٫‬بڍ ًجن‬
‫‪..........................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪72‬‬ ‫ًڄٶ څ ًڄٶ ‪٫‬لٍ ‪ $‬ؿااله‪#‬‬ ‫‪‬‬
‫‪..................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪73‬‬ ‫‪................................‬‬ ‫پټڈ ډب‬ ‫‪‬‬
‫‪.....................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪77‬‬ ‫عٔبكډب څ ‪٘٫‬بڍ ا‪ٛ‬لا‪ ٩‬ؿكؽتبځ‬ ‫‪‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪......‬‬
‫‪78‬‬ ‫‪................................‬‬ ‫ڃيڀٴت څ ٓڄـٻي‬ ‫‪‬‬
‫‪.................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪82‬‬ ‫‪................................‬‬ ‫ٷټزبڍ‬ ‫‪‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪.............‬‬
‫‪83‬‬ ‫‪................................‬‬ ‫ً‪ٜ‬ٺ مثبٻڈ‬ ‫‪‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪...‬‬
‫‪85‬‬ ‫ڍ ًبم ‪ ،‬ؿاكثٌت ډب اڍپلٷچال‪ ،‬آالسڍٯڊب‬
‫‪٣‬ڄبٓل ًب ڇ‬ ‫‪‬‬

‫‪6‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫‪................................‬‬
‫‪................‬‬
‫‪87‬‬ ‫‪................................‬‬ ‫اڃچا‪ ١‬ڃلؿڇ ډب ؿك ‪٘٫‬بڍ ًجن‬
‫‪................................‬‬
‫‪........‬‬
‫‪90‬‬ ‫اڃچا‪ ١‬ؿڍڅاكڇ ډبڍ ٿچكؿ اًت‪٬‬بؿڇ ؿك ‪٘٫‬بڍ ًجن‬ ‫‪‬‬
‫‪................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪93‬‬ ‫آة ؿك ‪ٛ‬لاعي پبكٱ څ ثب‪٧‬ڊبڍ ايلاڃي‬ ‫‪‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪97. ................................‬‬ ‫كڅُڄبيي څ ڃچكپلؿامڍ‬ ‫‪‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪..............‬‬
‫‪102‬‬ ‫‪................................‬‬ ‫پلًِڊب‬ ‫‪‬‬
‫‪......................‬‬
‫‪103................................‬‬ ‫‪ٔ٫‬ٺ پڄزپ ‪ٗ -‬چاث‪ ٚ‬څ اًتبڃـاكؿډبڍ ‪ٛ‬لاعي ‪٘٫‬بڍ ًجن‬
‫‪................................‬‬
‫‪................‬‬
‫‪104‬‬ ‫‪................................‬‬ ‫ٳٺڍات‬ ‫‪‬‬
‫‪..................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪105‬‬ ‫ٿالع‪٠‬بت ع‪٬‬ب‪ٟ‬ت ٷيبډبځ ٿچرچؿ‬ ‫‪‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪106‬‬‫‪... ................................‬‬ ‫ٿالع‪٠‬بت ‪ٛ‬لاطڍ‬ ‫‪‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪.......‬‬
‫‪108‬‬ ‫‪................................‬‬ ‫ٿالع‪٠‬بت ارلا‬ ‫‪‬‬
‫‪....................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪110‬‬ ‫ٿالع‪٠‬بت كاډجلؿډبڍ تؾٔٔي‬ ‫‪‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪..... ................................‬‬
‫‪112‬‬ ‫‪٘٫‬بڍ ًجن ٿإحل‬ ‫‪‬‬
‫‪...........................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪113‬‬ ‫ٿالع‪٠‬بت ٳبُت ٿيبڃڈ ډب‬ ‫‪‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪..............‬‬
‫‪115‬‬ ‫‪٫‬بٓټڈ ثيڂ ؿكؽت څ تزڊينات ُڊلڍ‬ ‫‪‬‬
‫‪........................‬‬
‫‪115‬‬ ‫اكتجب‪ٛ ٙ‬لاعي ‪٘٫‬بڍ ًجن ثبڅٗچط ثٔلڍ څ ‪٫‬بٓټڈ ثيڄبيي‬ ‫‪‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪116 ................................‬‬ ‫‪٘٫‬بڍ ًجنپبكٳيڄٸڊب‬ ‫‪‬‬
‫‪.......‬‬
‫‪116‬‬ ‫اڅٻچيتڊبڍ ٿڊپ ؿك ٿٴبځڍاةڍ ‪٘٫‬بڍ ًجن څ اًتٰلاك ثؾِڊبڍ ٿؾتټ‪ ٪‬ؿك آځ‬ ‫‪‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪118.‬‬ ‫ًبكڍ ٗچاث‪ ٚ‬څ ؿًتچكاٻ‪٤‬ڀټڊبڍ ‪ٛ‬لاطڍ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬ ‫‪‬‬
‫‪.................‬‬
‫‪121‬‬ ‫كاډڄڀبڍ ٳټي ايڀڄي ؿك ثلاثل آتًَچمڍ ؿك ‪٘٫‬بډبڍ ًجن ُڊلڍ‬ ‫‪‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪..............‬‬
‫‪122‬‬ ‫‪................................‬‬ ‫پلًِڊب‬ ‫‪‬‬
‫‪...................‬‬
‫‪................................‬‬
‫‪123‬‬ ‫‪................................................................‬‬ ‫ٿڄبث‪ ٢‬څ ٿأؽق‬

‫‪7‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫فصل اٍل‬
‫اصَل اٍليِ در عزاحي فضاي عثش‬

‫‪8‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫فصل اٍل ‪ -‬اصَل اٍليِ در عزاحي فضاي عثش‬


‫ډڀنٿبځ ثب آ‪٧‬بم ډڄل ثب‪ٌ٧‬بمڍ ؿك رڊبځ ‪٫ ،‬ڂ ‪ٛ‬لاعي ٳبُت ڃين آ‪٧‬بم ٷلؿيـ‪ُ .‬بيـ ايڂ ‪٫‬ڂ تب ُلڅ‪ ١‬رـڍ‬
‫ٿ‪٤‬ڀبكڍ ٿڄ‪٠‬ل څثڈ ٓچكت ُبؽڈ اڍ ثبكم څ ثلرٌتڈ ؽچؿڃڀبيي ڃڀي ٳلؿ‪ .‬آڃضڈ ٳڈ څاٗظ ٿي ثبُـ‪ ،‬ايڂ اًت ٳڈ‬
‫رنء رـايي ڃبپقيل ثب‪ٌ٧‬بمڍ ‪ ،‬اڃتؾبة ٷيبډبځ څ صيـٿبځ آڃڊب ؿك ًبيت ثل ‪ٛ‬جٮ اډـا‪ٛ ٩‬لاعي څ ؽٔچٓيبت‬
‫ٷيبډبځ ثچؿ‪.‬ٿڊڀتليڂ رڄجڈ اًت‪٬‬بؿڇ ام ‪ٛ‬لاعي ٳبُت ؿك اثتـاڍ ڇ ځك ثب‪ٌ٧‬بمڍ‪ ،‬رڄجڈ ميجبيي ُڄبؽتي‬
‫ثچؿ‪.‬ثٴبكٷيلڍ رڄجڈ ډبڍ ‪٣‬ڀټٴلؿڍ ‪ٛ‬لاعي ٳبُت ڃين ام ٯـيپ ؿك ثب‪٧‬ڊب څ ٳبُت ٷيبډبځ ؿك ؽبكد ام ثب‪ ٥‬ع٘چك‬
‫ؿاُتڈ اًت‪ .‬ثڈ ‪٣‬ڄچاځ ٿخبٹ‪ً :‬بيڈ اڃـامڍ ؿكؽتبځ ؽٔچٓبً ؿك ثب‪٧‬ڊبڍ ايلاڃي يب رټچٷيلڍ ام ثبؿډبڍ ٿناعپ ام‬
‫رڀټڈ ايڂ رڄجڈ ډب اًت‪ُ .‬بيـ اٷل ٯـكڍ ٿچُٴب‪٫‬بڃڈ ثلؽچكؿ ٳڄيپ رڄجڈ ‪٣‬ڀټٴلؿڍ ‪ٛ‬لاعي ٳبُت ؿك كاث‪ٜ‬ڈ‬
‫ڃنؿيٲ ثب رڄجڈ اٳچٻچهيٴي ثبُـ‪ ،‬څٻي ٿجغج اٳچٻچهڍ څ كڅيٴلؿ اٳچٻچهڍٳي ‪ٛ‬لاعي ٳبُت ثٌيبك ؿيلتل ام‬
‫ثغخڊبڍ ميجبيي ُڄبؽتي څ ‪٣‬ڀټٴلؿڍ پـيـ آٿـڇ اًت‪ .‬اٿلڅمڇ ‪ٛ‬لاعي ٳبُت رـا ام ايڂ ًڈ رڄجڈ ڃيبم ثڈ يٲ‬
‫كڅيٴلؿ ډڀڈ ربڃجڈ ؿاكؿ تب ثتچاڃـ پبًؾٸچڍ ڃيبمډبڍ ٿغي‪ ٚ‬ميٌت آًيت پقيل ُڊلڍ ثبُـ‪ .‬ٿٌبئٺ ميجبيي‬
‫ُڄبؽتي څ ‪٣‬ڀټٴلؿڍ ‪ٛ‬لاعي ٳبُت ٯبثٺ صِپ پچُي ڃيٌتڄـ‪ ،‬ٿٌبئٺ اٳچٻچهيٴي ڃين ثڈ ‪٣‬ڄچاځ ٿٌبٻڈ كڅم ؿك‬
‫‪ٛ‬لاعيڊب ؿك عبٹ ٷٌتلٍ تچرڈ اًت‪.‬‬
‫رڄجڈ ډبڍ ‪ٛ‬لاعي ٳبُت كا ٿي تچاځ ؿك ٷيبډبځ كا ٿي تچاځ ؿك ًڈ ٯبٻت ٿ‪ٜ‬لط ڃڀچؿ‬
‫‪ - 1‬رڄجڈ ٳبكثلؿڍ ٿبڃڄـ ڃَٰ ٷيبډبځ ؿك ٿ‪٤‬ڀبكڍ ‪٣ $‬ڄبٓل ٿ‪٤‬ڀبكڍ ‪ ،‬تٌٰيپ ‪٘٫‬ب ‪ ،‬ايزبؿ ع‪٬‬ب‪ ، ٝ‬ٳڄتلٹ څ‬
‫ايزبؿ ٿغچ‪ٛ‬ڈ ډبڍ ؽٔچٓي‪ #‬څ ٳبكثلؿ ٿڊڄـًي ٷيبډبځ ‪ $‬ٳڄتلٹ څ تخجيت ؽبٱ ‪ ،‬ٳڄتلٹ ٓـا ‪ ،‬ٳڄتلٹ اُ‪٤‬ڈ‬
‫ڃچك ؽچكُيـ ‪ ،‬ٳڄتلٹ ‪ٛ‬چ‪٫‬بځ څ ثچكاځ ‪ ،‬ٳڄتلٹ ًيالة ‪ ،‬ٳڄتلٹ تلا‪٫‬يٲ ‪ ،‬ٳڄتلٹ اڃ‪٤‬ٴبى څ ڃچكډبڍ ٿناعپ ‪#‬‬
‫‪ -2‬رڄجڈ ٿغي‪ ٚ‬ميٌتي ٿبڃڄـ ٳڄتلٹ آٻچؿٷيڊب‪ ،‬اكتٰبڍ ٿغي‪ ٚ‬ميٌت‪ ،‬تټ‪ٜ‬ي‪ ٪‬ډچا‬
‫‪ -3‬رڄجڈ ميجبيي ُڄبؽتي څٳبكثلؿ ميجبيي ٷيبډبځ ‪ $‬ډڀبډڄٸي ٷيبډبځ ام ٻغب‪ ٝ‬كڃٶ څ ‪٫‬لٽ څ ثب‪٫‬ت څ‬
‫تلٳيجبت ‪#‬‬
‫‪ٛ‬لاط ثبيٌتي ٷيبډبځ كا ؽچة ثِڄبًڄـ ميلا ؿك ‪٧‬يل ايڄٔچكت ڃڀي تچاڃـ ثڈ ؽچثي ام آڃڊب اًت‪٬‬بؿڇ ڃڀبيـ‬
‫ثبيـ ثـاڃـ صڈ ٷيبډبڃي ؿائڀي ډٌتڄـ څ صڈ ٷيبډبڃي ‪ٔ٫‬ټي څ ٷيبډبڃي كا ٳڈ ؽٔچٓيبتي ؽبّ رڊت ثل ‪ٛ‬ل‪٩‬‬
‫ڃڀچؿځ ٿِٴالت ٿغي‪ٜ‬ي ؿاكڃـ ثِڄبًـ‪ ،‬ؿك ‪٧‬يل ايڂ ٓچكت ڃڀي تچاڃـ ‪ٛ‬لاعي ٿڄبًت څ ٳبكثلؿڍ ؿاُتڈ ثبُـ‪.‬‬

‫ًقؼ ػولنزدي گياّاى در عزاحي ماؽت‬ ‫‪‬‬


‫ڃَٰ ‪٣‬ڀټٴلؿڍ ٷيبډبځ ؿك ‪ٛ‬لاعي ٳبُت ٿبڃڄـ ڃَٰ ميجبيي ُڄبؽتي آڃڊب ٿجغج رـيـڍ ڃڀي ثبُـ‪.‬‬
‫اًت‪٬‬بؿڇ ام ٷيبډبځ ًبيڈ اڃـام رڊت ع‪٬‬ب‪ٟ‬ت ام ٷيبډبځ ٿخڀل عٌبى ثب‪٧‬ڊبڍ ايلاڃي يٴي ام ٿبڃچًتليڂ ٿٔبؿيٮ‬
‫‪٣‬ڀټٴلؿڍ ٷيبډبځ ؿك ‪ٛ‬لاعي ٳبُت اًت ‪$‬ٿبڃڄـ پلڅٍ ٿلٳجبت ميل ًبيڈ ڃؾٺ‪ .#‬اٷل ثؾچاډيپ ثڈ ‪ٛ‬چك ؽالٓڈ‬
‫ثڈ ڃَٰ ‪٣‬ڀټٴلؿڍ ٷيبډبځ ثپلؿاميپ ‪ ،‬ٿٌبيٺ ميل ٿ‪ٜ‬لط ٿي ُچؿ‪:‬‬

‫‪9‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫اٻ‪ - ٪‬ٷيبډبځ څ ٳڄتلٹ ثٔلڍ ‪ :‬ٷيبډبځ ثب پچَُ ٿٴبڃڊبڍ ڃبٿ‪ٜ‬ټچة څ مُت ‪ ،‬ٿبڃڄـ ٿغٺ ؽـٿبت څ‬
‫تزڊينات ‪ ،‬اڃجبك ؿپچڍ مثبٻڈ څ … څرټچٷيلڍ ام ڃچكډبڍ ٿناعپ ‪١‬ڃْك ٿڊڀي ؿك ٳڄتلٹ ڃچكڍ ثڈ ُڀبك‬
‫ٿيكڅڃـ‪.‬‬
‫ة ‪ -‬ٷيبډبځ څ ٿچاڃ‪٫ ٢‬ينيٴي ‪ :‬ٷيبډبځ ام ايبٽ ٳڊڂ ثڈ ‪٣‬ڄچاځ ثبؿُٴڂ څ ٳبډَ احلات ثبؿډبڍ ڃبٿ‪ٜ‬ټچة څ‬
‫پيلڅ آځ علٳت ُڄڊبڍ كڅاځ ڃَٰ ٿڊڀي كا اي‪٬‬ب ٿي ٳلؿڃـ‪.‬‬
‫د ‪ -‬ٷيبډبځ څ ٳبډَ آٻچؿٷي ٓچتي ‪ :‬ٷيبډبځ ثب ايزبؿ ٿچاڃ‪٫ ٢‬ينيٴي اٷل ثڈ ٓچكت ؿكًت ٷنيڄَ ٷلؿڃـ‬
‫څ اًتٰلاك آچٻي يبثڄـ‪ ،‬ڃَٰ ٿچحلڍ ؿك ٳبډَ آٻچؿٷي ٓچتي ؽٔچٓبً ؿك رچاٿ‪ُ ٢‬ڊلڍ ؿاكڃـ‪.‬‬
‫ؿ‪ -‬ت‪٨‬قيڈ ‪ :‬ٳِبڅكمڍ ُڊلڍ ؿك ؽيټي ام ُڊلډبڍ آًيب‪ ،‬آٿليٴبڍ التيڂ څ آ‪٫‬ليٰب اٿلڍ ‪٣‬بؿڍ ٿغٌچة‬
‫ٿي ُچؿ څ ؿك ٿڄب‪ٰٛ‬ي ام آ‪٫‬ليٰب څ رنايل اٯيبڃچى آكاٽ ؿك ً‪ٜ‬ظ ٵىتلؿڇ اڍ اڃتِبك ؿاكؿ‪ .‬اٷل صڈ تچٻيـ ‪٧‬قا ؿك‬
‫‪٘٫‬بڍ ًجن ٿڀٴڂ اًت ُبٿٺ ٿچاؿ ‪٧‬قايي آټي ڃٸلؿؿ ‪ ،‬څٻي ٿي تچاڃـ ؿك ثڊجچؿ ٳي‪٬‬يت ‪٧‬قايي ًبٳڄيڂ‬
‫ُڊلډب ثٌيبك ٿچحل ثبُـ‪.‬‬
‫ڇ ‪ -‬تچٻيـ ًچؽت ‪ :‬ثل ؽال‪ ٩‬څرچؿ ٿڄبث‪ ٢‬ٷچڃبٷچځ اڃلهڍ ‪ $‬تچٻيـات ڃ‪٬‬تي ‪ ،‬ٷبم څ اٻٴتليٌيتڈ‪ #‬ٯيڀت ثبالڍ‬
‫ڃٌجي آڃڊب ‪٫‬لاتل ام اٿٴبڃبت ٿبٻي ثؾَ ا‪٠٣‬پ ًبٳڄيڂ ُڊلډب ؿك ٳِچكډبڍ ؿك عبٹ تچً‪٤‬ڈ اًت‪.‬‬
‫څ‪ٛ -‬لاعي ‪٘٫‬بيي څ ٳڄتلٹ علٳت ‪ :‬ٷيبډبځ ٿبڃڄـ ًبيل ‪٣‬ڄبٓل ٿ‪٤‬ڀبكڍ ثب ؿاُتڂ ‪٫‬لٽ څ ُٴټڊبڍ‬
‫ٿت‪٬‬بڅت ٿي تچاڃڄـ ثڈ ت‪٤‬لي‪ ٪‬يٲ ‪٘٫‬ب ثپلؿامڃـ‪ .‬ثڈ ‪٣‬ڄچاځ ٿخبٹ ‪٘٫‬بيي ٳڈ ثب يٲ ًلڍ ؿكؽت ٿغٔچك ُـڇ‬
‫اًت ؿك يٲ ‪٘٫‬بڍ آماؿ څ كډب ٿ‪٤‬ڄبڍ ثيِتلڍ ٿي يبثـ‪ .‬ډڀضڄيڂ ثٌيبكڍ ام ٷيبډبځ ٿي تچاڃڄـ ثڈ ٳڄتلٹ‬
‫علٳت ؿك ٿٌيلډبڍ پيبؿڇ څ ًچاكڇ ثب ٷچيبيي ٿٌيل ٳڀٲ ڃڀبيڄـ‪.‬‬

‫‪10‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ٳڄتلٹ ثٔلڍ ثب ٷيبډبځ‬

‫ايزبؿ ًبيڈ‬

‫ٳڄتلٹ ثٔلڍ ثب ٷيبډبځ‬

‫‪11‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ٳبډَ ٓـا ثب تچؿڇ ٷيبډي‬

‫ٷچيبيي څ ت‪٤‬لي‪ ٪‬ٿٌيل ثب ٷيبڇ‬

‫‪12‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ًقؼ هحيظ سيغتي گياّاى در عزاحي فضاي عثش‬ ‫‪‬‬


‫الف ‪ -‬گياّاى تَهي‬
‫يٲ كاډٴبك ٿڊپ ٳڈ ربيٸبڇ څيوڇ اڍ ؿك ٿغچ‪ٛ‬ڈ ًبمڍ ؿاكؿ‪ ،‬اًت‪٬‬بؿڇ ام ٷيبډبځ ثچٿي ٿي ثبُـ‪ .‬اٷلصڈ اٿلڅمڇ‬
‫ا‪٫‬نايَ ثٌيبك ميبؿڍ ؿك مٿيڄڈ اًت‪٬‬بؿڇ ام ايڂ ٷلڅڇ ٷيبډبځ ؿك ‪٘٫‬بڍ ًجن ؿيـڇ ٿي ُچؿ‪ ،‬څٻي ډڄچم كاډي ثٌيبك‬
‫‪ٛ‬چالڃي تب ثٴبكٷيلڍ ډڀڈ پتبڃٌيټڊبڍ ٿچرچؿ څرچؿ ؿاكؿ‪ .‬ٷيبډبځ ثچٿي ٿٰبڅٿت ثبالتلڍ ڃٌجت ثڈ ؽِٴٌبٻي‪،‬‬
‫آ‪٫‬بت څ ثيڀبكيڊب ؿاكڃـ ٳڈ ايڂ اٿل ډنيڄڈ ڃٸڊـاكڍ ‪٘٫‬بڍ ًجن كا پبييڂ ٿي آڅكؿ‪ .‬ا‪٫‬نڅځ ثل ايڂ‪ ،‬اًت‪٬‬بؿڇ ام ايڂ‬
‫ٷيبډبځ ًجت پبييڂ آٿـځ ډڀبډڄٸي ثيڂ ‪٘٫‬بڍ ًجن تبمڇ تأًيي څ ٿغي‪ٛ ٚ‬جي‪٤‬ي ‪٫‬لاٷيلڃـڇ آځ ٿي ٷلؿؿ‪.‬‬
‫‪ٛ‬لاعبځ څ ًبمڃـٷبځ ‪٘٫‬بډبڍ ًجن ‪٣‬ڀچٿي څ ؽٔچٓي پيَ ام تؾليت پچَُ ‪ٛ‬جي‪٤‬ي ٿغچ‪ٛ‬ڈ ډب ثبيـ ًبيت‬
‫ؽچؿ كا ام ڃ‪٠‬ل پچَُ ٷيبډي ٳبٿالً اكميبثي ڃڀبيڄـ ‪.‬ڃٴتڈ ث‪٤‬ـڍ ؿك ‪ٛ‬لاعي ٳبُت ٿچ‪٫‬ٮ‪ ،‬تچرڈ ثڈ ‪٣‬چاٿٺ‬
‫اٳچٻچهيٴي ٿڄ‪ٰٜ‬ڈ ٿبڃڄـ ت‪٬‬بڅت ؿك ؿٿبډب‪ ،‬پٌتي څ ثټڄـڍ‪ ،‬ثب‪٫‬ت څ ًبؽتڀبځ ؽبٱ څ ٿيناځ ثبكٍ ٿي ثبُـ تڄڊب ثب‬
‫تچرڈ ثڈ ايڂ ٿچاكؿ اًت ٳڈ ٿي تچاځ يٲ ٿغچ‪ٛ‬ڈ ميجب څ ٳبكا ثب اًت‪٬‬بؿڇ ام ٷيبډبځ ثچٿي ‪٫‬لاډپ آڅكؿ‪.‬‬
‫ٷيبډبځ ثچٿي ثل ؿڅ ؿًتڈ اڃـ ‪ :‬ٷيبډبڃي ٳڈ ام ڃ‪٠‬ل تبكيؾي ثڈ ًلمٿيڂ ٽ څكؿ ڃ‪٠‬ل ت‪٤‬ټٮ ؿاكڃـ ‪ ،‬ٿبڃڄـ ؿكؽت‬
‫اڃزيټي ؿك ايلاځ څٷيبډبڃي ٳڈ ؿك مٿبڃڊبڍ ؿڅك ثڈ ًلمٿيڄي ٿڊبرلت ٳلؿڇ اڃـ څ ؿك ‪ٛ‬چالڃي ٿـت ًبمٍ يب‪٫‬تڈاڃـ‪.‬‬
‫ٷيبډبځ ثچٿي صچځ ؿك اڃ‪ٜ‬جب٭ ثب تچاځ څ تچاٻي ٿغي‪ ٚ‬ميٌتي ًلمٿيڂ ٿي ثبُڄـ ‪ ،‬ؿك ‪ٛ‬لاعي ‪٘٫‬بڍ ًجن‬
‫اٳچٻچهيٴي ڃَٰ ت‪٤‬ييڂ ٳڄڄـڇ اڍ ؿاكڃـ ‪ .‬ٿيناځ ‪ٛ‬جي‪٤‬ي ثچؿځ يٲ ًلمٿيڂ كا ثل اًبى ٷچڃڈ ډبڍ ثچٿي آځ‬
‫‪٣‬ـڇ اڍ‬ ‫ٿِؾْ ٿي ٳڄڄـ‪ .‬ؿك ؿڃيب ٿٌبٻڈ اًت‪٬‬بؿڇ ام ٷيبډبځ ثچٿي ؿك ‪ٛ‬لاعي ٿچا‪ٰ٫‬بځ څ ٿؾبٻ‪٬‬بځ ثٌيبكڍ ؿاكؿ‪.‬‬
‫ڃين ٿڊڀتليڂ ؿٻيٺ اًت‪٬‬بؿڇ ام ٷيبډبځ ثچٿي كا ايزبؿ څٗچط ٿغټي څ عي ٿٴبځ ٿي ؿاڃڄـ‪ .‬ٷيبډبځ ثچٿي ٿتڄبًت‬
‫ثب ٿغي‪ ٚ‬ٿي ثبُڄـ ‪ ،‬ميلا ٿٔل‪ ٩‬ثڊيڄڈ اڍ ام ُلاي‪ ٚ‬ٿغي‪ٜ‬ي ؿاكڃـ څ اةُلاي‪ ٚ‬ٿغي‪ٜ‬ي ًبمٷبك ٿيثبُـ‪.‬‬
‫ٓغجت ام ٷيبډبځ ثچٿي ؿك ٿچاكؿڍ ٳڈ ٿٴبځ ؿك ؽبكد ا م ُڊل څ يب ‪٣‬لٓڈ ډبيي ڃنؿيٴتل ثڈ ‪ٛ‬جي‪٤‬ت ثبُـ‬
‫ثٌيبك آًبڃتل امؿكڅځ ُڊل ٿي ثبُـ‪ .‬ؿك ُڊل ڃٌجت ثڈ كڅًتب تڄچ‪ ١‬ثبال ثچؿڇ څٻي ٿيناځ ثچٿي ثچؿځ ٷچڃڈ ډبڍ‬
‫‪٘٫‬بڍ ًجن پبييڂ اًت ‪.‬‬

‫ب‪ -‬راتغِ گياّاى تَهي تا ًَع عايت‬


‫ٷيبډبځ ثچٿي ‪ٛ‬ج‪٤‬بً ثبُلاي‪ ٚ‬آة څډچايي ٿڄ‪ٰٜ‬ڈ ؽچؿ ًبمٷبكڃـ څٳبُت څ اًتٰلاك آڃڊب آًبڃتل ٿي ثبُـ ‪ .‬اٿب‬
‫ؿك ُڊل ٳڈ ثٌيبكڍ ام ًبيتڊب ُلاي‪ ٚ‬اڅٻيڈ ُبځ كا ام ؿًت ؿاؿڇ اڃـ ٷيبډبځ ‪٧‬يل ثچٿي ٳڈ ثب ُلاي‪ ٚ‬ٿغي‪ٜ‬ي‬
‫ٿڄ‪ٜ‬جٮ ثبُڄـ ؿؽيٺ ٿي ٷلؿڃـ‪ .‬ؿك آ‪ٜ‬الط ثڈ ايڂ ٷيبډبځ ًبمٷبك ‪٧‬يلثچٿي ٿي ٷچييپ‪ .‬عتي ؿك ٿچاكؿڍ‬
‫ٷيبډبځ ثچٿي ثب ُلاي‪ ٚ‬رـيـ څ ت‪٨‬ييل يب‪٫‬تڈ ُڊل ثلؿثبكڍ ڃؾچاډڄـ ؿاُت‪ .‬ثلاڍ ٿخبٹ ‪٣‬ـٽ ًبمٷبكڍ صڄبكډب ؿك‬
‫تڊلاځ څ آٻچؿٷي ؿكؽتبځ ؿا‪٧‬ـا‪٧‬بځ ثڈ ثيڀبكڍ ٿيڄچم ؿكآځ ُڊل اًت‪.‬‬

‫‪13‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ج‪ -‬ظَْر گياّاى‬


‫‪ٟ‬ڊچك ٷيبډبځ ؿك ‪ٛ‬جي‪٤‬ت ؿكًڊبڍ ميبؿڍ كا ثڈ ‪ٛ‬لاعبځ ٿي آٿچمؿ ‪.‬ٷيبډبځ ثب رڄي ؽبٱ‪٫ ،‬لٽ مٿيڂ‪ ،‬اٯټيپ‬
‫څ … ؿك اكتجب‪ٛ‬ڄـ‪ .‬ثب ك‪٣‬بيت آچٹ ‪ٛ‬جي‪٤‬ي ؿك اڃتؾبة ٷچڃڈ څ پيَ ثيڄي څاٳڄَ آڃڊب ثب ثلكًي ‪ٛ‬جي‪٤‬ت ٿيتچاځ‬
‫ؿكٓـ پيلڅمڍ ؿك ‪ٛ‬لاعي كا ثبال ثلؿ‪.‬‬

‫د‪ -‬تٌَع سيغتي‬


‫ثل ‪ٛ‬جٮ آچٹ اٳچٻچهڍ ًيڀبڍ ًلمٿيڂ‪ ،‬ا‪٫‬نايَ پيضيـٷي څ تڄچ‪ ١‬ؿك ًبؽتبك‪ ،‬ٿ‪ٜ‬ټچة ٿي ثبُـ‪ .‬تڄچ‪١‬‬
‫ٷچڃڈ ډبڍ ٳبُتڈ ُـڇ ؿك يٲ ‪ٛ‬لط ٳبُت ام اډڀيت ثباليي ثلؽچكؿاك ٿي ثبُـ‪ٛ .‬جي‪٤‬تبً ٿيناځ تڄچ‪ ١‬ثب ٿٰيبى څ‬
‫څً‪٤‬ت ًبيت ؿك اكتجب‪ ٙ‬ٿي ثبُـ‪ .‬اٿب ٯب‪٣‬ـڇ ٿڄـ ٳلؿځ آڃٴڈ ډل ًبيت صڈ ٳڀيڄڈ څ ثيِيڄڈ اڍ ام ڃ‪٠‬ل تڄچ‪١‬‬
‫ٷيبډي ؿاكؿ ثٌيبك ٿِٴٺ ٿي ثبُـ‪ .‬آچٹ ‪ٛ‬لاعي ٳبُت اٳچٻچهيٴي كا ڃڀي تچاځ ثڈ يٴجبك ڇ ؿك صبٻَ ثب آچٹ‬
‫ميجبيي ُڄبًي څ ‪٣‬ڀټٴلؿڍ ٯلاك ؿاؿ‪ .‬ؿك ٿٰيبًڊبڍ ثنكٵ ايڂ اٿل پيضيـڇ اًت‪ .‬اٿب ؿك ٿٰيبًڊبڍ ٳچصٲ‬
‫‪ٛ‬لاط ٿي تچاڃـ ؽچؿ ٿيناځ تڄچ‪ ١‬ميٌتي كا ت‪٤‬ييڂ ڃڀبيـ‪.‬‬
‫ثٌيبكڍ ام ٓبعجڄ‪٠‬لاځ ٿغي‪ ٚ‬ميٌت ٳبُت تٲ ٷچڃڈ اڍ كا آًيت پقيل ٿي ؿاڃـ څ ا‪ٟ‬ڊبك ٿي ؿاځكؿ‬
‫ربڅؿاڃٸي رڄٸٺ ثٌتٸي ثڈ تڄچ‪ ، ١‬اڃـامڇ ‪ُ ،‬ٴٺ صتل ؿډي څ ‪٫‬چآٺ ؿكؽتبځ ؿاكؿ‪ .‬تٴلاك يٲ ُٴٺ ‪ ،‬يٲ ٷچڃڈ‬
‫څ يٲ څاعـ‪ ،‬ډل صڄـ ثڈ تڄڊبيي ثٌيبك ميجب ثبُـ اٷل ثڈ ٓچكت ا‪٫‬لا‪ٛ‬ي اؿاٿڈ يبثـ ‪٧‬يل ٯبثٺ تغڀٺ ٿي ٷلؿؿ‪.‬‬

‫ح‪ -‬گياّاى پزعتار‬


‫ٷيبډبځ پلًتبك يب پيِلڅ ؿ ك رڊت ثڊجچؿ ُلاي‪ً ٚ‬بيت ثڈ آڃضڈ ٳڈ ‪ٛ‬لاط ٿـ ڃ‪٠‬ل ؿاكؿ ثڈ ٳبك ٿي آڍځؿ‪ .‬ؿك‬
‫ٳبُت ًڄتي ؿك ايلاځ اًت‪٬‬بؿڇ ام ثٰچالت ؿك رڊت ا‪٫‬نايَ عبٓټؾينڍ يب اًت‪٬‬بؿڇ ام ٷيبډبځ عٌبى ثڈ آ‪٫‬تبة‬
‫ؿك ميل ؿكؽتبځ ٿبڃڄـ ؿكؽتبځ ٿلٳجبت ؿك ميل ؿكؽتبځ ؽلٿب ؿيـڇ ٿي ُچؿ‪ .‬ثبؿُٴڄڊب ثڈ ‪٣‬ڄچاځ پلًتبك ‪٫‬ل آيڄـ‬
‫آيڄـڇ ثڈ ٳبك ٿي كڅڃـ‪ .‬ؿك ٿچاكؿ ثٌيبكڍ ٷيبډبځ پلًتبك ؿك ‪ٛ‬چالڃي ٿـت ثڈ ‪٣‬ڄچاځ ٿڊبرپ څ ‪٧‬بٻت تجـيٺ‬
‫ؽچاڇ ڃـ ُـ ٳڈ ثبيـ ثب كاډٴبكډبڍ ٿـيليتي آڃڊب كا عق‪ ٩‬ڃڀچؿ‪ .‬ت‪٨‬ييل ام ٷيبډبځ پلًتبك ثڈ ٷيبډبځ ؿيٸل ٿچيـ‬
‫ت‪٨‬ييل څ پچيبيي ؿك ٳبُت اًت‪.‬‬

‫ٍ‪ -‬هذيزيت‬
‫ؿك ثٌيبكڍ ام ٿچاكؿ ‪ٛ‬لعڊبڍ ٳبُت ٿڄ‪ٜ‬جٮ ثل آچٹ اٳچٻچهڍ څ ٿغي‪ ٚ‬ميٌت ثـٻيٺ ؽبٓيت پچيبيِبځ‬
‫ڃيبم ثڈ ٿـيليت ؿك عيڂ ‪ٛ‬لاعي ؿاكؿځ‪.‬‬
‫ٿڄب‪ٟ‬ل اٳچٻچهيٴي تبٳيـ ميبؿڍ ثڈ ثڊجچؿ اډـا‪ ٩‬ٿلتج‪ ٚ‬ثب اٳچٻچهڍ تچً‪ ٚ‬ؽچؿ ؿاكڃـ ‪ .‬ثغخڊبڍ ٯجټي‬
‫‪ٛ‬جي‪٤‬ت ٷلايي ثڈ عق‪ ٩‬اڃٌبځ ام ‪ٛ‬جي‪٤‬ت ٿي پلؿاؽت ‪ .‬اٿب كڅيٴلؿ ډبڍ ‪٤٫‬ټي ايڂ ڃچ‪ٛ ١‬لاعي ‪٘٫‬بڍ ًجن ثڈ‬
‫ت‪٤‬بٿٺ ثيڂ اڃٌبځ څ ‪ٛ‬جي‪٤‬ت اُبكڇ ؿاكؿ‪ .‬ؽٔچٓبً ؿك ُڊل ٳڈ ڃَٰ اڃٌبځ ؿك ربٿ‪٤‬ڈ ثبكم اًت ‪٣ ،‬چاٿٺ ارتڀب‪٣‬ي‬

‫‪14‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ثٌيبك ٿڊپ ٿي ثبُـ‪ .‬اٿب ٷبډي ايڂ ت‪٤‬بٿٺ ثڈ تٰبثٺ ٿي كًـ ‪$‬ٿبڃڄـ ا‪٣‬تلإ ثڈ ٳبُت ٷټڊبڍ څعِي ؿك ڃچاعي‬
‫ٿٌٴچڃي ثڈ ؿٻيٺ ؽ‪ٜ‬ل آتَ ًچمڍ څ ڃبٿلتت ثچؿځ آځ ‪ .#‬ثڊلعبٹ يٴي ام رڄجڈ ډبڍ ت‪٤‬بٿٺ ٿٌبئٺ ارتڀب‪٣‬ي څ‬
‫اٳچٻچهيٴي آٿچمٍ اًت‪ .‬ثب آٿچمٍ اًت ٳڈ ٿي تچاڃيـ ث‪٬‬ڊڀبڃيـ يٲ ٿڄ‪٠‬ل ٷيبډي ثـڅځ صڀڂ اكمُڀڄـ اًت څ‬
‫يٴي ام كاډڊبڍ ٿچكؿ پقيلٍ ٯلاك ؿاؿځ ‪ٛ‬لاعي ٳبُت اٳچٻچهيٲڍ تچى‪ ٙ‬ٿلؿٽ ؿؽبٻت آڃڊب ؿك ايڂ ‪٫‬لآيڄـ‬
‫ٿيثبُـ‪.‬‬

‫ًقؼ سيثايي ؽٌاعي گياّاى در عزاحي فضاي عثش‬ ‫‪‬‬


‫ٷيبډبځ ام ‪٣‬ڄبٓل آټي ثڈ څرچؿ آڅكڃـڇ ‪٘٫‬بڍ ًجن ډٌتڄـ څ اًت‪٬‬بؿڇ ٿ‪ٜ‬ټچة ام آڃڊب ؿك ٯبٻت ‪ٛ‬لط ډبڍ‬
‫‪٘٫‬بڍ ًجن ٿ‪٬‬ڊچٿي ثٌيبك ٷٌتلؿڇ ؿاُتڈ څ ڃيبم ثڈ ك‪٣‬بيت آچٹ څ ٯچا‪٣‬ـ څيوڇ اڍ ؿاكؿ څ آٷبډي ام ايڂ ٯچا‪٣‬ـ څ‬
‫ك‪٣‬بيت آڃڊب‪٣ ،‬ټپ ‪ٛ‬لاعي ٳبُت ٷيبډبځ ميڄتي كا ؿك ثل ٿي ٷيلؿ‪ .‬ؿك ٿ‪٬‬ڊچٽ ٳټي " ‪ٛ‬لاعي ٳبُت "‪ ،‬اكتجب‪ٙ‬‬
‫تڄٸبتڄٸي ثب ًبيل كُتڈ ډبڍ ډڄلڍ ؿاُتڈ‪ ،‬ؿك څاٯ‪ ٢‬ؽچؿ ڃين يٲ ډڄل ثڈ عٌبة ٿي آيـ څ ډڄل‪ ،‬عبٓٺ‬
‫تزلثڈاڍ اًت ٳڈ ثڈ آځ ميجبيي ُڄبؽتي ٷچيڄـ‪ ،‬ډڀبځ تزلثڈ اڍ ٳڈ ٿب ډڄٸبٽ كڅيبكڅيي ثب صينڍ ميجب عي‬
‫ٿيٳڄيپ څ كٗبيتڀبځ كا ‪٫‬لاډپ ٿي آڅكؿ‪.‬‬
‫‪ٛ‬جي‪٤‬ت‪ُ ،‬بيٌتڈ تليڂ پـيـڇ اڍ اًت ٳڈ عي ميجبيي ُڄبًي كا ؿك اڃٌبځ ثيـاك ڃٸڈ ٿي ؿاكؿ‪ ،‬ؿك عبٻيٴڈ‬
‫ٳټيڈ ٿٔڄچ‪٣‬بت ثِلڍ ؿك اكٗبڍ اكتجب‪ ٙ‬ثٔلڍ ڃبتچاڃڄـ‪ ،‬تٔچيلڍ ډڄلٿڄـاڃڈ ام ‪ٛ‬جي‪٤‬ت‪ ،‬اڃٌبځ كا ثڈ كٗبيتي‬
‫ٿ‪٤‬ڄچڍ ٿي كًبڃـ‪ .‬ثڄبثلايڂ ٿي تچاځ ٷ‪٬‬ت ٳڈ " ‪ٛ‬لاعي ٳبُت"‪ ،‬ډڄلڍ اًت ٳڈ ثب ثڊلڇ ٷيلڍ ام آچٹ څ‬
‫كڅٍ ډبڍ ؽبّ ؽچؿ ً‪٤‬ي ؿك ثلؿاُتي ډڄلٿڄـاڃڈ ام ‪ٛ‬جي‪٤‬ت ؽټٮ ٿڄ‪٠‬لڇ اڍ ميجب څ كٗبيت ثؾَ ام ٷيبډبځ‬
‫ؿاكؿ‪ .‬ام آڃزبيي ٳڈ ٷيبډبځ ثڈ ‪٣‬ڄچاځ ‪٣‬ڄبٓل آټي تِٴيٺ ؿډڄـڇ ٿڄ‪٠‬ل ٿڊپ تليڂ ڃَٰ كا ؿك ايزبؿ ميجبيي‬
‫ثٔلڍ ؿك ‪ٛ‬لاعي ‪٘٫‬بڍ ًجن ثڈ ‪٣‬ڊـڇ ؿاكڃـ‪ُ ،‬ڄبؽت ٯبثټيت ډبڍ عٌي څ څيوٷي ډبڍ ثٔلڍ آڃڊب څ كًيـځ‬
‫ثڈ يٲ كڅٍ ٿڄٌزپ څ ‪٣‬ټڀي ثلاڍ ؿًتيبثي ثڈ ‪ٛ‬لعي ٿڄبًت‪ ،‬اٻناٿي اًت‪ .‬ثڄبثلايڂ اثتـا ثڈ ٿ‪ٜ‬بٻ‪٤‬ڈ‬
‫ٯبثټيتډبڍ عٌي څ څيوٷي ډبڍ ثٔلڍ ٷيبډبځ ؿك ٯبٻت ًڈ ٿِؾٔڈ ‪٫‬ينيٴي آڃڊب ‪٫‬لٽ‪ ،‬ثب‪٫‬ت څ كڃٶ پلؿاؽتڈ‬
‫ٿيُچؿ څ پي ام آځ آچٹ ميجبيي ُڄبًي ٿبڃڄـ ًبؿٷي‪ ،‬ت‪٤‬بؿٹ‪ ،‬تچاٻي‪ ،‬ٿٰيبى‪ ،‬تڄچ‪ ١‬څ تبٳيـ ٿ‪٤‬ل‪٫‬ي ٿي ُچؿ‪.‬‬

‫ؽٌاخت خصَصيات تصزي گياّاى‬


‫ؿاڃٌتڂ ثلؽي ام ٯچا‪٣‬ـ كڅاڃِڄبًي ؿكثبكڇ ؿكيب‪٫‬ت ډبڍ عٌي‪ ،‬ڃبُي ام كڅيت ٷيبډبځ ثڈ ‪٣‬ڄچاځ ‪٣‬ڄبٓل‬
‫اڅٻيڈ ؿك ‪ٛ‬لاعي‪ ،‬ٳبُت‪ ،‬پبيڈ ٿغٴڀي ثلاڍ ؿًتيبثي ثڈ آچٹ ميجبيي ُڄبًي اًت‪ .‬آچالً ٳټيڈ تٴڄيٲ ډبڍ‬
‫ثٔلڍ ثڈ ٓچكت ٯ‪ٜ‬ت ډبڍ ٿت٘بؿ څ ؿك ٿٰبثٺ يٴـيٸل ت‪٤‬لي‪ ٪‬ٿي ُچڃـ‪ ،‬ميلا ډل ٿ‪٬‬ڊچٿي ‪ ٰٚ٫‬ؿك ٿٰبثٺ ٗـ‬
‫ؽچؿ ٿ‪٤‬ڄب پيـا ٿي ٳڄـ‪ :‬ثـڅځ ًلٿب‪ ،‬ٷلٿب څ ثـڅځ پٌتي‪ ،‬ثټڄـڍ ٿ‪٬‬ڊچٿي ڃـاكؿ‪ .‬ت٘بؿ ٿچرچؿ ؿك پـيـڇ ډب ثب‪٣‬ج‬
‫عٌبى ُـځ ٯچاڍ عي ڃٌجت ثڈ ٿ‪٤‬بڃي آڃڊب ُـڇ څ ثيبځ ٿ‪٤‬ڄب ٯچڍ تل څ ؿك ڃتيزڈ ثلٯلاكڍ اكتجب‪ً ٙ‬ڊٺتل‬
‫ٿيٷلؿؿ‪ .‬ام ‪ٛ‬ل‪٫‬ي ثـځ اڃٌبځ ‪ٛ‬بٻت څ رچيبڍ ت‪٤‬بؿٹ اًت‪.‬‬

‫‪15‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ت٘بؿ فډڂ كا تغليٲ ٳلؿڇ څ ثب‪٣‬ج رټت تچرڈ ثيِتل ٿي ؽچاډـ ُـ‪ .‬ايڂ ٯب‪٣‬ـڇ ٳټي ؿك ٿچكؿ ؽٔچٓيبت‬
‫ثٔلڍ ٷيبډبځ ڃين ٓـ٭ ٿي ٳڄـ‪ ،‬ډل يٲ ام ؽٔچٓيبت ‪٫‬لٽ‪ ،‬ثب‪٫‬ت څ كڃٶ‪ ،‬ؿاكاڍ ؿڅ ٯ‪ٜ‬ت تٰليجبً ٿت٘بؿ‬
‫ډٌتڄـ ‪٫$‬لٽ ٷلؿ ؿك ٿٰبثٺ ‪٫‬لٽ تين‪ ،‬ثب‪٫‬ت ڃلٽ ؿك ٿٰبثٺ ثب‪٫‬ت ؽِڂ‪ ،‬كڃٶ ٷلٽ ؿك ٿٰبثٺ كڃٶ ًلؿ څ‪#......‬‬
‫څرچؿ ايڂ ت٘بؿ ډب اٿٴبڃبت ميبؿڍ كا ثلاڍ ثيبځ ٿ‪٤‬بڃي ٷچڃبٷچځ ؿك اؽتيبك ‪ٛ‬لاط ٯلاك ؽچاډـ ؿاؿ‪ ،‬ثڈ ‪ٛ‬چكيٴڈ‬
‫څڍ ٿي تچاڃـ ثب اًت‪٬‬بؿڇ ام ايڂ تٴڄيٲ ډب ؿك ٯبٻت آچٹ ميجبيي ُڄبًي‪ ،‬ؽچاًتڈ ډب څ اعٌبًبت ؿكڅڃي ؽچؿ كا‬
‫ثڈ كاعتي ثڈ ‪ٛ‬لط اڃتٰبٹ ؿاؿڇ‪ ،‬ٯٌڀت ډبڍ ٿؾتټ‪ ٪‬كا تٰچيت يب ت٘‪٤‬ي‪ ٪‬ڃڀبيـ څ ثب ايزبؿ ٿغي‪ٜ‬ي ؿٻپقيل څ‬
‫ڃِب‪ ٙ‬آڅك اكٗبڍ ؿكڅڃي ثبمؿيـ ٳڄڄـٷبځ كا ڃين ٿچرت ُچؿ‪ .‬ثڄبثلايڂ اثتـا‪ ،‬ٿِؾٔبت ثٔلڍ ٷيبډبځ ثڈ ‪ٛ‬چك‬
‫ًبؿڇ ثلكًي څ رڄجڈ ډبڍ كڅاڃي څ ميجبيي ُڄبًي ډل يٲ كا ٿچكؿ تزنيڈ څ تغټيٺ ٯلاك ؽچاډيپ ؿاؿ‪.‬‬

‫‪ -1‬فزم‬
‫ُٴٺ ڃڊبيي تچؿڇ ډل ٷيبڇ‪٫ ،‬لٽ آځ كا تِٴيٺ ٿي ؿډـ‪٫ .‬لٽ ٷيبڇ تڄڊب ثڈ ؽ‪ٜ‬چ‪ ٙ‬ؽبكري آځ ٿغـڅؿ ڃڀي‬
‫ُچؿ‪ ،‬ثټٴڈ اٻٸچڍ ُبؽڈ ثڄـڍ‪ ،‬ت‪٤‬ـاؿ ُبؽڈ ډب‪ ،‬ڃغچڇ كُـ‪ ،‬اڃـامڇ څ رڊت ٯلاك ٷل‪٫‬تڂ آڃڊب‪ ،‬ڃَٰ اًبًي ؿك‬
‫پيـايَ ‪٫‬لٽ ڃڊبيي ٷيبڇ ؽچاډڄـ ؿاُت‪ .‬مڅايبڍ ٳچصٲ ؿك ٿغٺ اڃِ‪٤‬بة ُبؽڈ ډبڍ ربڃجي ثب‪٣‬ج ايزبؿ ‪٫‬لٽ‬
‫ډبڍ كاًت څ مڅايبڍ اڃِ‪٤‬بثي ثنكٵ څ ثبم‪ ،‬اُٴبٹ ٷلؿ ٷيبډبځ كا ثب‪٣‬ج ٿي ُچؿ‪ .‬ثبيـ تچرڈ ؿاُت ٳڈ ٷيبډبځ‬
‫ميڄتي ډل ٳـاٽ ‪٫‬لٽ ٿؾٔچّ ثڈ ؽچؿ كا ؿاكڃـ‪ ،‬ٿخالً ؿكؽتبځ ميڄتي ثڈ ‪٫‬لٽ ٷلؿ ‪$‬ٳلڅڍ‪ ، #‬ډلٿي‪ً ،‬تچڃي‪،‬‬
‫ثي٘ي‪ ،‬ٿزڄچځ‪ ،‬ٿؾلڅ‪ٛ‬ي څ ٷټـاڃي څ ؿكؽتضڈ ډبڍ ميڄتي ثڈ ‪٫‬لٽ ډبڍ ًتچڃي‪ ،‬ٳلڅڍ‪٣ ،‬ڀچؿڍ ثبم‪ ،‬ٿزڄچځ‪،‬‬
‫ډلٿي‪ ،‬ٷٌتلؿڇ څ ٯچًي ٳپڈ اڍ يب‪٫‬ت ٿي ُچڃـ‪.‬‬
‫آچالً ؿك ‪ٛ‬لاعي ٳبُت‪ ،‬څيوٷي ډبڍ ثٔلڍ ډل ‪٫‬لٽ ٿِؾْ ٳڄڄـڇ رڄجڈ ‪٣‬ڀټٴلؿڍ آځ ؽچاډـ ثچؿ‪ ،‬ٿخالً‬
‫ؿكؽتبڃي ٳڈ اكت‪٬‬ب‪ ١‬آڃڊب تٰليجبً ثب پڊڄبيِبځ ثلاثل ثچؿڇ څ ؿاكاڍ ُبػ څ ثلٵ ٿتلاٳڀي ډٌتڄـ‪٫ ،‬لٿي ٳلڅڍ‬
‫ؽچاډڄـ ؿاُت‪ً ،‬بيڈ ميبؿڍ تچٻيـ ٳلؿڇ څ ثڈ ‪٣‬ڄچاځ ؿكؽت ًبيڈ اڃـام ؿك ٯ‪٤ٜ‬بت صڀڂ ٳبكڍ ُـڇ څ عبُيڈ‬
‫ؽيبثبځ ډب ٳبُتڈ ٿي ُچڃـ ‪ .‬ؿكؽتبڃي ٳڈ ُبؽڈ ډبڍ ثټڄـ‪٣ ،‬ڀچؿڍ څ ٯچڍ ؿاكڃـ څ اكت‪٬‬ب‪ ١‬آڃڊب ڃٌجت ثڈ‬
‫پڊڄبيِبځ ؽيټي ثيِتل اًت‪٫ ،‬لٿي ًتچڃي ؽچاډڄـ ؿاُت ٳڈ رنء ٷيبډبځ تبٳيـڍ ډٌتڄـ‪ ،‬ثڈ ًبؽتڀبځ ډب ‪٫‬لٽ‬
‫ٿي ؿډڄـ ‪ $‬آڃڊب كا ثڈ آ‪ٜ‬الط ٯبة ٿي ٳڄڄـ ‪ ،#‬څ ثلاڍ ٳبُتڂ ؿك ٿٴبځ ډبڍ كًڀي څ اؿاكڍ ٿڄبًت ډٌتڄـ‬
‫ٿبڃڄـ ًلڅ ُيلام‬
‫ڃغچڇ كُـ ٷيبډبځ ثبيـ ډڀيِڈ ثڈ ‪٣‬ڄچاځ يٲ آٺ ؿك ُٴٺ ٷيلڍ آڃڊب ؿك ڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬تڈ ُچؿ‪ ،‬ميلا يٲ‬
‫ؿكؽت يب ؿكؽتضڈ ٿڀٴڂ اًت ؿك ٿلاعٺ ٿؾتټ‪ ٪‬كُـ ‪٫‬لٽ ډبڍ ٿت‪٬‬بڅتي ثڈ ؽچؿ ثٸيلؿ‪ ،‬ثڄبثلايڂ ډڄٸبٽ‬
‫اڃتؾبة ٷيبډبځ ؿك "‪ٛ‬لاعي ٳبُت" ثبيـ ‪٫‬لٽ مٿبځ ثټچ‪ ٥‬ٷيبڇ كا ٳڈ ‪٫‬لٿي پبيـاك اًت ؿك ڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬ت‪ .‬تچرڈ ثڈ‬
‫ايڂ اٿل ڃيبم ثڈ ډلى څ ‪٫‬لٽ ؿډي ٷيبڇ كا ؿك آيڄـڇ ٿلت‪ ٢٬‬ؽچاډـ ًبؽت‪.‬‬
‫ثڈ ‪ٛ‬چك ٳټي اكتجب‪ ٙ‬كڅُڄي ثيڂ ‪٫‬لٽ ٷيبډبځ ثب تچپچٷلا‪٫‬ي څ ُلاي‪ ٚ‬اٯټيڀي ؿك ايزبؿ ُٴٺ ‪ٛ‬جي‪٤‬ي ٿڄ‪٠‬ل‬
‫څرچؿ ؿاكؿ‪ .‬ثلاڍ ٿخبٹ ؿك ٿڄب‪ٛ‬ٮ ٳچډٌتبڃي ‪٫‬لٽ ډبڍ تين څ ٿؾلڅ‪ٛ‬ي ‪٧‬بٻت ډٌتڄـ څ ثليـٷي څ پٌتي څ‬
‫ثټڄـڍډبڍ تين څ ٿلت‪ ٢٬‬ثب ‪٫‬لٽ ٿؾلڅ‪ ٙ‬څ تين ډڀبډڄٸي ؽبٓي ؿاكؿ ٳڈ ايڂ اٿل ثټڄـڍ ٳچڇ څ ‪٫‬لٽ ڃبډڀچاك آځ كا‬

‫‪16‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ٿڄ‪٤‬ٴي ؽچاډـ ٳلؿ‪ .‬ډڀضڄيڂ ؿك ًلاُيت ډب څ ٿڄب‪ٛ‬ٮ تپڈ اڍ ٷيبډبڃي ثب ‪٫‬لٽ ٷلؿ څ ؿك ؿُت ډبڍ ثبم‬
‫‪٫‬لٽډبڍ ا‪ٰ٫‬ي څ ٷٌتلؿڇ ‪٧‬بٻت ډٌتڄـ‪ .‬تچؿڋ ٷيبډي كا‪ ،‬ثب تچرڈ ثڈ ‪٫‬لٽ ٳټي آڃڊب ثڈ ڃغچڍ ٷنيڄَ ٿي ٳڄڄـ ٳڈ‬
‫ٿِبډـڋ آڃڊب احل ٿِؾٔي ؿاُتڈ ثبُـ‪ .‬ٿخالً ُبؽڈ ډبڍ كڅ ثڈ ثبال ڃٸبڇ كا ثڈ ًچڍ ثبال ډـايت ٿي ٳڄڄـ‪،‬‬
‫ؿكؽتبځ ډڀيِڈ ًجن ٳڈ ثڈ ًچڍ ثبال كُـ ٿي ڃڀبيڄـ‪ ،‬اكت‪٬‬ب‪ ١‬يٲ ؽبڃڈ يب يٲ تپڈ كا ثټڄـتل ڃِبځ ٿي ؿډڄـ‪،‬‬
‫ُبؽڈ ډبڍ ا‪ٰ٫‬ي تچرڈ صِپ كا ثڈ ‪ٛ‬ل‪ُ ٩‬ٴٺ ډبيي ٳڈ ثل ً‪ٜ‬ظ ؿيـ ٿب ٯلاك ؿاكؿ‪ ،‬رټت ڃڀچؿڇ څ ثل څً‪٤‬ت‬
‫ٿيـاځ ؿيـ ٿي ا‪٫‬نايڄـ‪ .‬ؿكؽتبځ ٿزڄچځ ثڈ ‪٣‬ټت كڅ ثڈ پبييڂ ثچؿځ ُبؽڈ ډبيِبځ ؿيـ ثيڄڄـڇ كا ثڈ ًڀت پبييڂ‬
‫ٿتڀبيٺ ٿي ٳڄڄـ‪.‬‬
‫‪٫‬لٽ ډبڍ ؿكؽتي ا‪ِ٫‬بځ ثڈ ‪٣‬ټت ؿاكا ثچؿځ ُبؽڈ ډبڍ ‪ٟ‬لي‪ ٪‬څ ڃلٽ‪ ،‬ٳڈ ثڈ كاعتي ثب ٳچصٲ تليڂ څمٍ‬
‫ثبؿڍ تٴبځ ٿي ؽچكؿ‪ ،‬عبٻت ًجٴي‪ ،‬كډبيي علٳت څ تٴبځ كا ثڈ ډڀلاڇ ؿاُتڈ څ ثيِتل ثلاڍ ‪٘٫‬بډبيي ٳڈ‬
‫رڊت آكاٿَ څ اًتلاعت اؽتٔبّ ؿاكڃـ‪ ،‬ٿڄبًت ٿي ثبُـ‪٫ .‬لٽ ډبڍ ٿؾلڅ‪ٛ‬ي څ ډلٿي ثب ڃچٱ پيٴبڃي څ‬
‫ٳِيـڇ ٗڀڂ اڃغلا‪ ٩‬ؿيـڇ ثڈ ًڀت ثبال‪ ،‬ثڈ ‪٣‬ټت ؿاُتڂ ‪٫‬لٿي اًتچاك څ ٿغٴپ‪ ،‬ثيِتل ثلاڍ ٿڄب‪ٛ‬ٮ ٓؾلڇ اڍ‬
‫ٿڄبًت ثڈ ڃ‪٠‬ل ٿي كًڄـ‪٫ .‬لٽ ډبڍ پڊڂ څ ا‪ٰ٫‬ي ثلاڍ ؿُت ډبڍ ثبم څ څًي‪،٢‬ؿكؽتبځ ثڈ اُٴبٹ تچپي څ ٷلؿ‬
‫ثلاڍ ٿڄب‪ٰٛ‬ي ٳڈ ؿاكاڍ تپڈ ٿبډچك څ مٿيڄي ثب تپڈ ډبڍ ٷلؿ ډٌتڄـ‪ ،‬ٿڄبًت تِؾيْ ؿاؿڇ ُـڇ اًت‪.‬‬

‫‪17‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ٿزڄچځ‬

‫ڃبٿڄ‪٠‬پ‬

‫ُټزڀي‬

‫ٿؾلڅ‪ٛ‬ي‬

‫‪٫‬لٿڊبڍ ٿؾتټ‪ ٪‬ؿكؽتبځ‬

‫‪18‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫‪ -2‬تافت‬
‫ثڈ ‪ٛ‬چك ٳټي عبٻت ثٔلڍ عبٓٺ ام تچؿڇ ډل رٌپ ٳڈ ؿك ً‪ٜ‬ظ آځ ‪ٟ‬ڊچك پيـا ٿي ٳڄـ كا ثب‪٫‬ت آځ رٌپ‬
‫ٷچيڄـ څ ؿك يٲ ٷيبڇ‪ ،‬ډڀجٌتٸي ثيڂ ُبػ څ ثلٵ آځ ثڈ ډڀلاڇ كاث‪ٜ‬ڈ ثيڂ اڃـامڇ ُبؽڈ ډب څ ثٰيڈ ٯٌڀت ډبڍ‬
‫ٷيبڇ ؿك ٿزڀچ‪ ١‬ٳي‪٬‬يتي كا ثڈ څرچؿ ٿي آڅكؿ ٳڈ ثڈ آځ ثب‪٫‬ت ٷ‪٬‬تڈ ٿي ُچؿ‪ ،‬ام ‪٫‬بٓټڈ ڃنؿيٲ‪ ،‬اڃـامڇ‪٫ ،‬بٓټڈ‪،‬‬
‫ً‪ٜ‬ظ څ ٳي‪٬‬يت څ ُ‪٬‬ب‪٫‬يت ثلٵ ډب څ ام ‪٫‬بٓټڈ ؿڅك تچؿڇ ُبػ څ ثلٵ ٷيبڇ‪ ،‬ٿيناځ رقة څ اڃ‪٤‬ٴبى ڃچك ام ً‪ٜ‬ظ‬
‫ُبػ څ ثلٵ څ ٳي‪٬‬يت ًبيڈ كڅُڂ ثچؿځ آڃڊب‪ ،‬ؿك ٿزڀچ‪ ١‬ثب‪٫‬ت ٷيبڇ كا ٿِؾْ ٿي ٳڄڄـ‪.‬‬
‫ثب‪٫‬ت يٲ ٷيبڇ ثٌتٸي ثڈ ‪ٛ‬چٹ ؿٿجلٵ‪ ،‬ؿكؽِڄـٷي څ كڅُڄي‪ ،‬اڃـامڇ څ ُٴٺ ثلٵ ډب څ ‪٫‬بٓټڈ ثيڂ آڃڊب‬
‫ؿاكؿ‪ .‬ؿك ٷچڃڈ ډبيي ٳڈ ؿٿجلٵ ډب ثټڄـ‪ًٜ ،‬ظ كڅيي يب ميليڂ ثلٵ ډب كڅُڂ يب ً‪٬‬يـ‪ ،‬ثلٵډب ؿاكاڍ عبُيڈاڍ‬
‫ثليـڇ ثليـڇ‪ ،‬رـا ام ډپ څ ‪٫‬بٓټڈ ؿاك ډڀلاڇ ثب ُبؽڈ ډبڍ ماڅيڈ ؿاك ‪ $‬ٳڈ ڃچك كا ثڈ كاعتي ام ؽچؿ ‪٣‬جچك ٿيؿډڄـ ‪#‬‬
‫ثبُڄـ‪ ،‬ثب‪٫‬ت آڃڊب ًجٲ‪ ،‬ٳپ پِت څ ڃلٽ رټچڇ ٿي ٳڄـ‪ .‬اٷل ؿٿجلٵ ٳچتبڇ‪ًٜ ،‬ظ ثلٵ ډب تيلڇ څ ثڈ ډپ صٌجيـڇ‬
‫ثب عبُيڈ اڍ ٓب‪ ٩‬ډڀلاڇ ثب ُبؽڈ ډبڍ ٿڄ‪٬‬لؿ څ ٿتلاٳپ ‪$‬ٳڈ ڃچك ٳڀي كا ام ؽچؿ ‪٣‬جچك ٿي ؿډڄـ‪ #‬ثبُڄـ‪ ،‬ثب‪٫‬ت‬
‫مثل‪ً ،‬ڄٸيڂ څ پل پِت رټچڇ ٿي ٳڄـ څ ؿاكا ثچؿځ ٓ‪٬‬بت عـ څاً‪ ٚ‬ثب‪٫‬ت ٿتچً‪ ٚ‬كا ثب‪٣‬ج ؽچاډـ ُـ‪.‬‬
‫ثب‪٫‬ت ٷيبڇ ڃَٰ ٿڊڀي ؿك ٿيناځ ًبيڈ ايزبؿ ُـڇ تچً‪ ٚ‬ٷيبڇ ؿاكؿ‪ً .‬بيڈ اڍ ٳڈ تچً‪ ٚ‬ٷيبډبڃي ثب ثب‪٫‬ت‬
‫ؽِڂ ايزبؿ ٿي ُچؿ‪ ،‬ٿتلاٳپ څ ٯچڍ اًت‪ ،‬ميلا ُبػ څ ثلٵ ٿتلاٳپ‪ ،‬ڃچك كا ام ؽچؿ ‪٣‬جچك ڃـاؿڇ څ ًبيڈ ٿتلاٳڀي‬
‫ايزبؿ ؽچاډـ ٳلؿ‪ .‬اٻجتڈ ثبيـ تچرڈ ؿاُت ٳڈ ثب‪٫‬ت ٷيبڇ ثب ا‪٫‬نايَ ًڂ آځ ت‪٨‬ييل ٿي ٳڄـ‪ ،‬ڃجبتبت رچاځ ثب‪٫‬ت‬
‫ؽِڂ تلڍ ڃٌجت ثڈ ڃجبتبت پيل ؿاكڃـ ‪ $‬ثڈ ؽب‪ٛ‬ل ؿاُتڂ ثلٵ ډبڍ ثنكٷتل څ ؿكُت تل ڃٌجت ثڈ ٷيبډبځ پيل ‪#‬‬
‫ثب‪٫‬ت ٷيبڇ ٳي‪٬‬يتي اًت ٳڈ ثب ؿيـځ يب ٻڀي ٳلؿځ ثڈ ؿًت ٿي آيـ‪ ،‬اڃچا‪ ١‬ٿؾتټ‪ ٪‬ثب‪٫‬ت ٿي تچاڃـ اعٌبًي ام‬
‫ڃلٿي يب مثلڍ‪ٓ ،‬ب‪٫‬ي يب ڃبډڀچاكڍ‪ً ،‬ڄٸيڄي يب ًجٴي څ ٻ‪ٜ‬ب‪٫‬ت يب ؽِڄي كا ؿك اُؾبّ ثڈ څرچؿ آڅكؿ‪ .‬آچالً‬
‫ثب‪٫‬ت ڃلٽ‪ ،‬ثيبڃٸل ًلمڃـٷي‪ ،‬كاعتي څ ٳڀي آُ‪٬‬تٸي اًت څ تبحيلات ‪٧‬يل رـڍ تلڍ كا ؿك ثيڄڄـڇ ايزبؿ ٳلؿڇ څ‬
‫تـا‪٣‬ي ٳڄڄـڇ ٿغي‪ٜ‬ي ٻ‪ٜ‬ي‪ ٪‬ؽچاډـ ثچؿ‪ .‬ؿك عبٻيٴڈ ثب‪٫‬ت ؽِڂ ثب ؽِچڃت څ تغٴپ ؽچؿ تبحيلات رـڍ تلڍ كا‬
‫ؿك ثيڄڄـڇ ثب‪٣‬ج ُـڇ څ تـا‪٣‬ي ٳڄڄـڇ ڃچ‪٣‬ي تبٳيـ ثل ٿغٺ ٳبُت ٿي ثبُـ‪ .‬ثب‪٫‬ت ثڈ ٿ‪٤‬ڄي مثلڍ يب ڃلٿي ثٔلڍ‬
‫ً‪ٜ‬ظ اًت‪ .‬ثب‪٫‬ت ثبيـ ډـ‪ٛ ٩‬لط څ عي ٿٴبځ كا تٰچيت ٳڄـ‪ .‬ثب‪٫‬ت ؿكُت ثڈ ؽچثي ٯبثٺ كؤيت ثچؿڇ‪،‬‬
‫ٿِؾْ‪ ،‬ٯچڍ‪ ،‬ٿ‪ٜ‬ڀئڂ څ رٌچك ثڈ ڃ‪٠‬ل ٿي كًـ‪.‬‬

‫‪19‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫تڄچ‪ ١‬ثب‪٫‬ت‬

‫تڄچ‪ ١‬ثب‪٫‬ت‬

‫‪20‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫‪ -3‬رًگ‬
‫كڃٶ عبٓٺ ثبمتبة ڃچك ام ً‪ٜ‬ظ اُيبًت ٳڈ تچً‪ ٚ‬صِپ ؿكيب‪٫‬ت څ تبحيلات عٌي ٷچڃبٷچڃي كا ؿك اڃٌبځ‬
‫ثڈ څرچؿ ٿي آڅكؿ‪ ،‬ٯٌڀتي ام ‪ٛ‬چٹ ٿچد ډبڍ ڃچك تبثيـڇ ُـڇ ثڈ ً‪ٜ‬ظ ُبػ څ ثلٵ ٷيبډبځ رقة څ ثٰيڈ‬
‫ثبمتبثَ ٿي ُچڃـ‪ .‬اٷل ډڀڈ پلتچډبڍ ڃچكڍ تبثيـڇ ُـڇ تچً‪ًٜ ٚ‬ظ ٷيبڇ رقة ُچڃـ‪ ،‬ډيش كڃٸي ثڈ څرچؿ‬
‫ڃؾچاډـ آٿـ څ ً‪ٜ‬ظ ٷيبڇ ٳـك ثڈ ڃ‪٠‬ل ؽچاډـ كًيـ‪ ،‬څ اٷل ډڀڈ پلتچډبڍ ڃچكڍ تبثيـڇ ُـڇ ثڈ ٿيناځ ٿٌبڅڍ ام‬
‫ً‪ٜ‬ظ ٷيبڇ ٿڄ‪٤‬ٴي ُچؿ‪ًٜ ،‬ظ آځ كڅُڂ ثڈ ڃ‪٠‬ل ؽچاډـ كًيـ‪ .‬ثڄبثلايڂ ثٌتڈ ثڈ ٿيناځ ڃچك ٿڄ‪٤‬ٴي ُـڇ ام‬
‫ً‪ٜ‬ظ ُبػ څ ثلٵ ٷيبډبځ څ تلٳيت ‪ٛ‬چٹ ٿچد ډبڍ ٿؾتټ‪ ،٪‬اڃچا‪ ١‬كڃٶ ډبڍ آټي‪٫ ،‬ل‪٣‬ي څ تلٳيجي ثڈ ؿًت‬
‫ٿي آيڄـ‪ .‬ثڈ ‪ٛ‬چك ٳټي كڃٶ ډب ام ًڈ رڄجڈ ٯبثٺ ثلكًي څ تغٰيٮ ډٌتڄـ‪:‬‬
‫اٻ‪ : ٪‬ڃبٽ كڃٶ ‪ $‬مٿيڄڈ كڃٸي ‪ : #‬ٳي‪٬‬يتي اًت ٳڈ ٿِؾْ ٳڄڄـڇ ڃبٽ كڃٶ ٿي ثبُـ‪ .‬ؿك ٿيبځ كڃٶ ډبڍ‬
‫ثي ُڀبك‪ً ،‬ڈ كڃٶ مكؿ‪ ،‬ٯلٿن څ آثي ثڈ ‪٣‬ڄچاځ كڃٶ ډبڍ آټي ٿغٌچة ٿي ُچڃـ‪ .‬كڃٶ ډبڍ حبڃچيڈ څ تلٳيجي‬
‫ام تلٳيت كڃٶ ډبڍ آټي ثڈ ڃٌجت ډبڍ ٿؾتټ‪ ٪‬ثڈ څرچؿ ٿي آيڄـ‪.‬‬
‫ًبؽتڀبځ ٳبٿٺ كڃٶ ډب كا ٿ‪٤‬ڀچالً ثب كًپ ؿايلڇ كڃٸي ڃڀبيَ ٿي ؿډڄـ‪ ،‬ؿايلڇ كڃٸي‪ ،‬مكؿ‪ ،‬ٯلٿن‪ ،‬آثي ًڈ‬
‫كڃٶ آټي څ ڃبكڃزي‪ً ،‬جن څ ثڄ‪ ،َ٬‬كڃٶ ډبڍ حبڃچيڈ څ كڃٶ ډبيي ٿخٺ ڃبكڃزي ٿتڀبيٺ ثڈ مكؿ‪ ،‬ڃبكڃزي‬
‫ٿتڀبيٺ ثڈ ٯلٿن‪ً ،‬جن ٿتڀبيٺ ثڈ ٯلٿن‪ً ،‬جن ٿتڀبيٺ ثڈ آثي څ‪ ......‬كڃٶ ډبڍ تلٳيجي كا ُبٿٺ ٿي ُچڃـ‪ .‬كڃٶ‬
‫ډبيي ٳڈ ؿك ٿٰبثٺ ډڀـيٸل څ ؿك ؿڅ ‪ٛ‬ل‪ ٩‬اٯ‪ٜ‬بك ؿايلڇ ٯلاك ٿي ٷيلڃـ‪ ،‬كڃٶ ډبڍ ٿٴڀٺ څ كڃٶ ډبيي ٳڈ ٳڄبك‬
‫ډپ ٯلاك ٿي ٷيلڃـ‪ ،‬كڃٶ ډبڍ ډپ ؽبڃچاؿڇ يب ٿِبثڈ ٿي ڃبٿڄـ‪.‬‬
‫ة ‪ :‬اكمٍ كڃٶ ‪ :‬ثڈ ٿيناځ ؿكؽَِ يب كڅُڄي څ تبكيٴي كڃٶ يب ثڈ ‪٣‬جبكتي ٿيناځ ڃچك اڃ‪٤‬ٴبًي ام ډل‬
‫كڃٶ اُبكڇ ؿاكؿ‪ .‬كڃٶ ډبڍ كڅُڂ تل ٿيناځ ڃچك ثيِتلڍ كا ٿڄ‪٤‬ٴي ٳلؿڇ څ اكمٍ كڃٸي ثيِتلڍ ؿاكڃـ څ كڃٶ‬
‫ډبڍ تيلڇ‪ ،‬ڃچك ثيِتلڍ كا رقة ٳلؿڇ څ ثؾَ ٳڀتلڍ ام آځ كا ٿڄ‪٤‬ٴي ٳلؿڇ څ اكمٍ كڃٸي ٳڀتلڍ ؽچاډڄـ‬
‫ؿاُت‪ .‬ٷچتڈ ‪ٛ‬ي آمٿبيَ ډبڍ ٿت‪٤‬ـؿ‪ ،‬اكمٍ كڃٶ ډبڍ ٿؾتټ‪ ٪‬كا ڃٌجت ثڈ يٴـيٸل ثڈ ُلط ميل ٿِؾْ‬
‫ٳلؿڇ اًت ‪:‬‬
‫مكؿ – ڃبكڃزي – ٯلٿن – ثڄ‪ – َ٬‬آثي – ًجن‬
‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫ڃٌجت ډبڍ كڃٸي ‪:‬‬
‫ٿ‪ٜ‬بثٮ ڃٌجت ډبڍ پيِڄڊبؿڍ ٷچتڈ‪ًٜ ،‬چط ډپ اڃـامڇ ام كڃٶ ډبڍ ٿؾتټ‪ ٪‬ڃٌجت ثڈ ډپ اكمُي كڃٸي څ‬
‫ؿكؽِڄـٷي يٴٌبڃي ڃؾچاډڄـ ؿاُت‪ .‬ثلاڍ ٿخبٹ ً‪ٜ‬غي ثڈ كڃٶ مكؿ‪ ،‬ڃٌجت ثڈ ً‪ٜ‬غي ثڈ ډڀبځ اڃـامڇ څ ثڈ‬
‫كڃٶ آثي ؿكؽِڄـٷي ٿ٘ب‪$ ٪٣‬ؿڅ ثلاثل‪ #‬ؽچاډـ ؿاُت‪ .‬اٻجتڈ ايڂ ڃڀلات تٰليجي ثچؿڇ څ ت‪٤‬ييڂ اكمٍ څاٯ‪٤‬ي‬
‫كڃٶ ډبڍ ٿؾتټ‪ ٪‬ثڈ ٓچكت ًبؿڇ‪ ،‬ثب تچرڈ ثڈ تڄچ‪٫ ١‬لاڅاځ څ ؿكرڈ ؽټچّ ڃبډڀٸچځ كڃٶ ډبڍ ٿچرچؿ ؿك‬
‫ٷيبډبځ ثٌيبك ؿُچاك ؽچاډڄـ ثچؿ څ ام ‪ٛ‬ل‪٫‬ي ؿيـ اڃٌبځ ؿك ايڂ مٿيڄڈ ٿي تچاڃـ ثٌيبك ٿ‪٬‬يـ ثبُـ‪ ،‬ميلا صِپ ثڈ‬
‫اڃـامڇ ٳب‪٫‬ي ٯبثٺ ا‪٣‬تڀبؿ اًت څ ثڈ ُل‪ٛ‬ي ٳڈ ثڈ ؿكًتي ڃٌجت ثڈ كڃٶ ډبڍ ٿؾتټ‪ ٪‬څ ؽچاّ آڃڊب عٌبى‬
‫ثبُـ‪ ،‬ٿي تچاڃـ ؿك ايزبؿ يٲ ٿغي‪ ٚ‬كڃٸي ډڀبډڄٶ ثٌيبك ٿ‪٬‬يـ څاٯ‪ُ ٢‬چؿ‪ ،‬ثڈ ‪ٛ‬چك ٳټي ٷيبډبڃي ٳڈ ُبػ څ‬
‫ثلٵ كڅُڂ ‪ً$‬جن كڅُڂ‪ #‬ؿاكڃـ‪ ،‬ڃٌجت ثڈ ٷيبډبڃي ٳڈ ُبػ څ ثلٷي ثڈ كڃٶ ًجن ٿتڀبيٺ ثڈ آثي ‪$‬تيلڇ‪ #‬ؿاكڃـ‪،‬‬

‫‪21‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ٿٰـاك ڃچك ثيِتلڍ كا ٿڄ‪٤‬ٴي ٳلؿڇ څ اكمٍ كڃٸي ثبالتلڍ ؿاكڃـ‪ .‬ايڂ اكمٍ كڃٸي ثبالتل ثب‪٣‬ج ؽچاډـ ُـ ٳڈ‬
‫ايڂ كڃٶ ډب‪ ،‬تچرڈ څ ڃ‪٠‬ل ا‪٫‬لاؿ كا ثيِتل ثڈ ًڀت ؽچؿ رټت ٳلؿڇ څ عبٻت تغلٱ‪ ،‬اڃجٌب‪ ٙ‬څ ٷٌتلٍ ثيِتلڍ‬
‫كا ايزبؿ ٳڄڄـ‪ .‬كڃٶ ُبػ څ ثلٵ اٳخل ٷيبډبځ ؿك ٿغـڅؿڇ ًجن تب ًجن ٿبيٺ ثڈ تيلڇ ‪ً $‬جن ٿتڀبيٺ ثڈ ؽبٳٌتلڍ‪،‬‬
‫ًجن ٿتڀبيٺ ثڈ آثي‪ً ،‬جن كڅُڂ څ ًجن ٿتڀبيٺ ثڈ ٯلٿن ‪ #‬ٿت‪٨‬يل اًت‪ .‬كڃٶ ًجن ٷيبډبځ ثڈ ؿٻيٺ ع٘چك ٷٌتلؿڇ‬
‫كڃٸـاڃڈ ٳټلڅ‪٫‬يٺ ؿك ُبػ څ ثلٵ آڃڊب اًت څ ‪٣‬ټت ت‪٨‬ييل كڃٶ ث‪٘٤‬ي ثلٵ ډب ؿك پبيين‪٤٫ ،‬بٹ ُـځ كڃٸـاڃڈ ډبڍ‬
‫ؿيٸلڍ ڃ‪٠‬يل آڃتچ ًيبڃيڂ‬
‫‪ $‬كڃٶ ٯلٿن ثلٵ ډب ‪ ،#‬ٷناڃتچ‪٫‬يٺ ‪ $‬كڃٶ مكؿ ثلٵ ډب ‪ #‬څ ٳبكتڂ ‪ $‬كڃٶ ڃبكڃزي ثلٵ ډب ‪ #‬ثڈ ڃٌجت ډبڍ‬
‫ٿؾتټ‪ ٪‬ډڀنٿبځ ثب ‪٧‬يل ‪٤٫‬بٹ ُـځ ٳټلڅ‪٫‬يٺ ٿي ثبُـ‪.‬‬
‫د‪ُ :‬ـت كڃٶ ډب ‪ :‬ايڂ ٿِؾٔڈ كڃٸي ثڈ ؿكرڈ ؽټچّ څ ٯچت كڃٶ ؿالٻت ؿاكؿ‪ .‬ډل صڈ كڃٸي ؽبٻْ تل‬
‫ثبُـ‪ ،‬ام ُـت ثيِتلڍ ثلؽچكؿاك اًت‪ .‬كڃٶ ډبڍ ؽبٻْ ثب ؿكرڈ ؽټچّ ثبال ًبؿڇ څ رقاثڄـ څ عبٿٺ ثبك‬
‫‪٣‬ب‪٬ٛ‬ي تڄـ څ ثيِتلڍ ثچؿڇ څ ثيِتل ٿچكؿ تچرڈ ٯلاك ٿي ٷيلڃـ‪ .‬ثلاڍ ٿخبٹ ُبػ څ ثلٵ ٷيبډبڃي ٳڈ ثڈ كڃٶ‬
‫ٓچكتي يب مكُٴي ډٌتڄـ ام ُـت ٳڀتلڍ ڃٌجت ثڈ كڃٶ ٯلٿن ُبػ څ ثلٵ ًبيل ٷيبډبځ ثلؽچكؿاك ثچؿڇ څ‬
‫ٳڀتل ٿچكؿ تچرڈ څاٯ‪ ٢‬ؽچاډڄـ ؿاُت‪ .‬ثبيـ تچرڈ ؿاُت ٳڈ ايڂ ًڈ ٿِؾٔڈ كڃٸي ؿك اكتجب‪ ٙ‬تڄٸبتڄٶ ثب‬
‫يٴـيٸل ثچؿڇ څ ت‪٨‬ييل ؿاؿځ يٴي‪ ،‬ثٰيڈ كا تغت تبحيل ٯلاك ؽچاډـ ؿاؿ څ ايڂ ٿ‪٬‬بډيپ ؿك ٳڄبك يٴـيٸل ٿ‪٤‬ڄب څ ٿ‪٬‬ڊچٽ‬
‫ؽبّ ؽچؿ كا ثڈ ؿًت ؽچاډڄـ آڅكؿ‪.‬‬
‫ثڈ ‪ٛ‬چك ٳټي ډل كڃٶ ثيبڃٸل ؿڅ ٿ‪٬‬ڊچٽ ٳټي ؿك افډبځ ‪٣‬ڀچٽ ٿي ثبُـ‪:‬‬
‫‪ -1‬ٿ‪٬‬ڊچٽ ؽبّ‪ :‬ا‪٫‬لاؿ ثل اًبى ًبؽتبك كڅعي څ كڅاڃي ؽچؿ ثڈ ًڀت كڃٶ ډبڍ ؽبّ ٷلايَ پيـا ٿي‬
‫ٳڄڄـ‪ .‬ايڂ اٿل ٿ‪ٜ‬بثٮ ثب ؽچاًت ډبڍ ؿكڅڃي آڃڊب ثچؿڇ څ ٿڀٴڂ اًت ثلاڍ ‪٫‬لؿ ؿيٸلڍ ‪ $‬ٳڈ ثبٻ‪ٜ‬ج‪ ٢‬ؿاكاڍ‬
‫ًبؽتبك كڅعي څ كڅاڃي ٿت‪٬‬بڅتي ٿي ثبُـ ‪ #‬ٿ‪٬‬ڊچٿي ڃـاُتڈ ثبُـ‪ .‬ام ايڂ ٿچٗچ‪ ١‬ثلاڍ تِؾيْ څٗ‪٤‬يت كڅعي‬
‫څ كڅاڃي ‪٫‬لؿ ثب اًت‪٬‬بؿڇ ام كڃٶ ډب تغت ‪٣‬ڄچاځ "تٌت كڅاڃِڄبًي كڃٶ ډب" ثڊلڇ ٷل‪٫‬تڈ ٿي ُچؿ‪ .‬ډڀضڄيڂ‬
‫ث‪٘٤‬ي ام كڃٶ ډب ٿڀٴڂ اًت ثلاڍ ٷلڅڇ ؽبّ ام ٿلؿٽ ٿ‪٬‬ڊچٽ څيوڇ ٯلاكؿاؿڍ يب ُڄبؽتڈ ُـڇ اڍ ؿاُتڈ‬
‫ثبُڄـ‪ ،‬ؿك عبٻيٴڈ ُبيـ ډڀيڂ كڃٶ ثلاڍ ٷلڅډي ؿيٸل آځ ٿ‪٬‬ڊچٽ كا ڃـاُتڈ ثبُـ‪ .‬ايڂ ثلؿاُت ام كڃٶ ډب ڃين‬
‫ؿك ثلٷيلڃـڇ ٿ‪٬‬ڊچٿي ؽبّ ثلاڍ آڃڊب ثچؿڇ څ ؿاڃٌتڂ آځ ٿڄچ‪ ٙ‬ثڈ ُڄبؽت ثبڅكډب څ ‪ٰ٣‬بيـ ٷلڅڇ ډبڍ ٿؾتټ‪٪‬‬
‫ارتڀب‪ ١‬ٿي ثبُـ‪ $ .‬ٿبڃڄـ كڃٶ پلصپ ٳِچكډبڍ ٿؾتټ‪#٪‬‬
‫‪ -2‬ٿ‪٬‬ڊچٽ ‪٣‬بٽ‪٣ :‬الڅڇ ثل ٿ‪٬‬ڊچٽ يبؿ ُـڇ‪ ،‬كڃٶ ډب ؿاكاڍ ٿ‪٤‬بڃي ‪٣‬بٽ ڃين ٿي ثبُڄـ‪ .‬ايڂ ٿ‪٬‬ڊچٽ ام كڃٶ ډب‬
‫څاثٌتڈ ثڈ ًبؽتبك ‪٫‬ينيچٻچهيٴي ًبؽتڀبځ صِپ اڃٌبځ ثچؿڇ څ ؿك ډڀڈ ا‪٫‬لاؿ ٿِتلٱ ٿي ثبُـ‪ .‬ايڂ ٿ‪٤‬بڃي ام‬
‫ٿٰبيٌڈ كڃٶ ډب ثب يٴـيٸل څ ت‪٬‬بڅت ډبڍ ثيڂ آڃڊب ثڈ ؿًت ٿي آيـ‪ .‬صِپ ٿب څٯتي ؽ‪ٜ‬ي كا ؿكام تټٰي ٿي ٳڄـ‬
‫ٳڈ ثب ؽ‪ ٚ‬ٳچصٴتلڍ ٿٰبيٌڈ ُچؿ‪ ،‬ٻيٴڂ ډڀبځ ؽ‪ ٚ‬ٿڀٴڂ اًت ؿك ٿٰبيٌڈ ثب ؽ‪ ٚ‬ؿكامتلڍ ٳچصٲ تټٰي ُچؿ‪.‬‬
‫احلات كڃٸي ڃين ثڈ ډڀيڂ تلتيت ٿٰبيٌڈ ٿي ُچؿ څ ت٘بؿ‪ُ ،‬ـت څ ٗ‪ ٪٤‬آڃڊب ٿِؾْ ُـڇ څ ډل ٳـاٽ احلڍ‬
‫ٿِؾْ ثل فډڂ ثبٯي ٿي ٷقاكڃـ‪ .‬ام آڃزبيي ٳڈ ايڂ ٿ‪٬‬ڊچٽ ام كڃٶ ډب ډڀڈ ا‪٫‬لاؿ كا ؿك ثل ٿي ٷيلؿ‪ ،‬تچرڈ ثڈ‬

‫‪22‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫آځ ؿك ‪ٛ‬لاعي ٿڄ‪٠‬ل ثٌيبك ٿڊپ ثچؿڇ څ اًبى ميجبيي ُڄبًي كڃٶ ډب كا تِٴيٺ ٿي ؿډـ‪ .‬ايڂ ٿ‪٬‬بډيپ ؿك ٯبٻت‬
‫ت٘بؿډبڍ كڃٸي ٿچكؿ ٿ‪ٜ‬بٻ‪٤‬ڈ ٯلاك ٿي ٷيلڃـ‪.‬‬

‫تضاد ّاي رًگي‬


‫اٻ‪ #٪‬ت٘بؿ ًلؿ څ ٷلٽ‪ :‬ثڈ ڃ‪٠‬ل ‪٣‬زيت ٿي آيـ ٳڈ اڃٌبځ ثڈ ٿِبډـڇ كڃٶ ډب ؿكرڈ علاكتي كا اعٌبى‬
‫ٳڄـ‪ .‬اٿب ايڂ يٲ اعٌبى ‪٧‬لينڍ اًت ٳڈ ؿك څرچؿ ثِل ڃڊ‪٬‬تڈ ثچؿڇ څ اڅ كا ٯبؿك ٿي ًبمؿ تب ًلؿڍ څ ٷلٿي كا‬
‫ثڈ ٳڀٲ كڃٶ ډب اعٌبى ڃڀبيـ‪ .‬اڃٌبځ مٿبڃيٴڈ ثب كڃٶ آثي يب ًجن ٿچارڈ ٿي ُچؿ‪ ،‬اعٌبى ًلؿڍ څ ٿچٯ‪٤‬ي‬
‫ٳڈ ٯلٿن يب ڃبكڃزي كا ٿي ثيڄـ اعٌبًي ام ٷلٿي ثڈ څڍ ؿًت ٿي ؿډـ‪.‬‬
‫ايڂ ت‪٬‬بڅت ؿك ًلؿڍ څ ٷلٿي تب ډ‪٬‬ت ؿكرڈ ًبڃتيٸلاؿ اٿٴبځ پقيل ؽچاډـ ثچؿ‪ .‬ڃتيزڈ ايڄٴڈ كڃٶ ډبڍ ًجن‬
‫څ آثي څ تلٳيجِبځ‪ ،‬ٳڈ ثڈ ڃچ‪٣‬ي عي ًلؿڍ كا ؿك فډڂ ا‪٫‬لاؿ تټٰيڂ ٿي ٳڄڄـ‪ ،‬كڃٶ ډبڍ ًلؿ څ كڃٶ ډبڍ‬
‫ٯلٿن څ ڃبكڃزي څ تلٳيجِبځ ٳڈ تـا‪٣‬ي ٳڄڄـڇ اعٌبى ٷلٿي ؿك ا‪٫‬لاؿ ډٌتڄـ‪ ،‬كڃٶ ډبڍ ٷلٽ ڃبٿيـڇ ٿي ُچڃـ‪.‬‬
‫ثڄبثلايڂ ؿك ؿايلڇ كڃٸي‪ٛ ،‬ي‪ ٪‬كڃٸي مكؿ تب ٯلٿن ٿبيٺ ثڈ ثڄ‪$ َ٬‬اك‪٧‬چاڃي‪ #‬ثڈ ٷلٿي څ ‪ٛ‬ي‪ ٪‬كڃٸي مكؿ ٿبيٺ ثڈ‬
‫ًجن تب ثڄ‪ َ٬‬ثڈ ًلؿڍ ٿتڀبيٺ ٿي ثبُڄـ‪.‬‬
‫ؿك ٿزڀچ‪ ١‬كڃٶ ډبڍ ٷلٽ څاٗظ‪ ،‬ثلرٌتڈ‪ ،‬مڃـڇ څ تغليٲ ٳڄڄـڇ ثچؿڇ څ ثيڄڄـڇ كا ثڈ ًڀت ؽچؿ رقة ٿي‬
‫ٳڄڄـ‪ ،‬ؿك ٓچكتي ٳڈ كڃٶ ډبڍ ًلؿ ٿ‪٤‬ڀچالً ام څٗچط ٳڀتلڍ ثلؽچكؿاك ثچؿڇ‪ ،‬آكاٿَ ثؾَ څ تـا‪٣‬ي ٳڄڄـڇ‬
‫‪٫‬بٓټڈ ٿي ثبُڄـ ‪٣$‬ڀٮ ايزبؿ ٿي ٳڄڄـ‪ .#‬اًت‪٬‬بؿڇ ام ٳبكاٳتلډبڍ كڃٶ ډبڍ ًلؿ څ ٷلٽ ٿي تچاڃـ ثڈ ‪٣‬ڄچاځ‬
‫څًيټڈ اڍ ٿ‪ٜ‬ڀئڂ ؿك ؿًت ‪ٛ‬لاط ثلاڍ ايزبؿ ٿغي‪ ٚ‬ډبڍ ُبؿڍ ثؾَ څ ڃِب‪ ٙ‬آڅك ‪$‬ٿغٺ ثبمڍ ٳچؿٳبځ‪،#‬‬
‫رټت تچرڈ ا‪٫‬لاؿ ثڈ ڃٰب‪ ٙ‬ؽبّ څ ثب اډڀيت ‪ $‬ٿيبؿيڂ آټي څ ًبؽتڀبځ ډبڍ ٿڊپ ‪ #‬څ ٳچتبڇ ڃڀبيبڃـځ ٿٌيل‬
‫ډبڍ ‪ٛ‬چالڃي ثب اًت‪٬‬بؿڇ ام كڃٶ ډبڍ ٷلٽ څ ثنكٷتل رټچڇ ؿاؿځ ٿغي‪ ٚ‬ډبڍ ٳچصٲ‪ ،‬ٿڄغل‪ ٩‬ٳلؿځ ؿيـ ا‪٫‬لاؿ ام‬
‫ٿٴبځ ډبڍ ڃبٿڄبًت ‪ $‬اڃجبكډب‪ً ،‬لڅيي ډبڍ ثڊـاُتي‪ ،‬ٿغٺ اڃجبُتڈ ُـځ مثبٻڈ ډب‪ #‬څ ايزبؿ ٿغي‪ ٚ‬ډبڍ آكاٽ‬
‫څ تٌټي ثؾَ ‪$‬ٿٴبځ ڃٌِتڂ څ اًتلاعت ا‪٫‬لاؿ‪ #‬ثب اًت‪٬‬بؿڇ ام كڃٶ ډبڍ ًلؿ ثبُـ‪.‬‬
‫ة‪ #‬ت٘بؿ ٿٴڀٺ ډب‪ :‬ؿك ؿايلڇ كڃٸي‪ ،‬كڃٶ ډبيي ٳڈ كڅثلڅڍ ډپ ٯلاك ٿي ٷيلڃـ‪ ،‬كڃٶ ډبڍ ٿٴڀٺ ڃبٿيـڇ‬
‫ٿي ُچڃـ‪ .‬ايڂ كڃٶ ډب ت٘بؿ ُـيـڍ ثب يٴـيٸل ايزبؿ ٿي ٳڄڄـ څ ؿاكاڍ ؿڅ څيوٷي ٿڊپ ډٌتڄـ‪:‬‬
‫‪ -1‬ډڄٸبٽ تلٳيت ثب يٴـيٸل تچٻيـ كڃٶ ؽبٳٌتلڍ ٿي ٳڄڄـ‪ .‬صِپ څ ا‪ٔ٣‬بة اڃٌبځ ام ٿيبځ كڃٶ ډبڍ‬
‫ٷچڃبٷچځ‪ ،‬تڀبيٺ ثيِتلڍ ثڈ كڃٶ ؽبٳٌتلڍ ام ؽچؿ ڃِبځ ٿي ؿډڄـ‪ ،‬ثڈ ‪ٛ‬چكيٴڈ ‪ٰ٫‬ـاځ ايڂ كڃٶ ثب‪٣‬ج‬
‫ڃبكاعتي ٿي ُچؿ‪ ،‬ميلا آكاٿَ ٳڈ ام كڃٶ ؽبٳٌتلڍ ؿك فډڂ اڃٌبځ ثڈ څرچؿ ٿي آيـ ام ثيڂ ك‪٫‬تڈ څ ؿك ڃتيزڈ‬
‫اعٌبى ڃبكاعتي ‪٫‬لاډپ ؽچاډـ ُـ‪ .‬ثلاڍ احجبت ايڂ ٿچٗچ‪ ١‬اٷل ثڈ ٿـت ثيٌت حبڃيڈ ثڈ يٲ ٿلث‪ ٢‬ٯلٿن كڃٶ‬
‫ڃٸبڇ ٳلؿڇ ًپي صِپ ؽچؿ كا ثجڄـيپ‪ ،‬ٿلث‪٤‬ي ثڈ ُٴٺ مكؿ ؿك فډڂ ٿب ُٴٺ ؽچاډـ ٷل‪٫‬ت‪ $ .‬ثبيـ تچرڈ ؿاُت‬
‫ٳڈ اعٌبى كڃٶ ٿٴڀٺ ؿك صِپ څاٯ‪٤‬يت ؽبكري ڃـاكؿ څ صينڍ رن ‪٤٫‬ٺ څ اڃ‪٤٬‬بالت فډڄي څ ‪ٔ٣‬جي ڃيٌت څ‬
‫ڃڀي تچاځ آځ كا ‪٣‬ٴبًي ڃڀچؿ څ ثڈ ٓچكت تٔچيل ‪٣‬لٗڈ ٳلؿ ‪ .#‬كڃٶ ًجن ٿٴڀٺ كڃٶ ٯلٿن اًت څ صِپ‬
‫ثلاڍ كًيـځ ثڈ آكاٿَ‪ ،‬ثب ايزبؿ مٿيڄڈ فډڄي ثڈ كڃٶ ًجن ثڈ ت‪٤‬بؿٻي ؽچاډـ كًيـ ٳڈ ڃتيزڈ آځ كڃٶ‬

‫‪23‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ؽبٳٌتلڍ ؽچاډـ ثچؿ‪ .‬عبٹ اٷل ثڈ ډڀبځ ٓچكت ثڈ ٿلث‪٤‬ي ثڈ كڃٶ ؽبٳٌتلڍ ڃٸبڇ ٳڄيپ‪ ،‬ات‪٬‬بٯي ڃؾچاډـ ا‪٫‬تبؿ‪.‬‬
‫ثڈ ډڀيڂ ؿٻيٺ ثڈ كڃٶ ډبڍ ٿٴڀٺ‪ ،‬ٳڈ ام تلٳيت آڃڊب كڃٶ ؽبٳٌتلڍ ثڈ څرچؿ ٿي آيـ‪ ،‬كڃٶ ډبڍ ډبكٿچڃيٲ‬
‫‪$‬ٿڄ‪٠‬پ‪ #‬ڃين ٷ‪٬‬تڈ ٿي ُچؿ‪ .‬ډبكٿچڃي كڃٶ ډب ثڈ څاً‪ٜ‬ڈ ت‪٤‬بؿٹ څ تچامځ ثيڂ ٯـكت ډبڍ كڃٸي ثڈ څرچؿ ٿي آيـ‪.‬‬
‫ډبكٿچڃي كڃٶ ډب ا‪ٔ٣‬بة كا آكاٿَ ٿي ؿډـ‪ ،‬ډڀبځ آكاٿِي ٳڈ كڃٶ ؽبٳٌتلڍ ؿك فډڂ ثڈ څرچؿ ٿي آڅكؿ‪،‬‬
‫ايڂ اٿل احلڍ ؽچُبيڄـ څ اڃجٌب‪ ٙ‬آڅك ؿك فډڂ اڃٌبځ ايزبؿ ٿي ٳڄـ‪.‬‬
‫ثلاڍ ٳِ‪ ٪‬ډبكٿچڃي كڃٶ ډب ثبيـ ڃ‪٠‬بٽ ٿچرچؿ ؿك كڃٶ ډب كا ُڄبؽت‪ .‬يٴي ام كڅٍ ډبڍ ثڈ څرچؿ آڅكؿځ‬
‫ٿزڀچ‪٣‬ڈ كڃٸي ٿڄ‪٠‬پ‪ ،‬ٳڄبك ډپ ٯلاك ؿاؿځ كڃٶ ډبيي ثب اكمٍ كڃٸي يٴٌبځ ٿي ثبُـ‪ .‬ثلاڍ ٿخبٹ اٷل تلٳيجي‬
‫ام ًڈ كڃٶ مكؿ‪ ،‬ٯلٿن څ آثي ؿك ٳڄبك يٴـيٸل ؿاُتڈ ثبُيپ‪ ،‬ثب تچرڈ ثڈ ڃٌجت اكمٍ كڃٸي ‪٣‬ـؿڍ ٷچتڈ‪ ،‬ڃٌجت‬
‫ً‪ٜ‬چعي ٳڈ ډل يٲ ام ايڂ كڃٶ ؽب كا ؿك ٳڄبك يٴـيٸل ثڈ ٳبك ٿي ثليپ ثبيـ ٿ‪ٜ‬بثٮ ثب ڃٌجت ً‪ٜ‬چط ډبكٿچڃي‬
‫ؿاك ثڈ ٯلاك ميل ثبُـ‪:‬‬
‫مكؿ – ڃبكڃزي – ٯلٿن – ثڄ‪ – َ٬‬آثي – ًجن–‬
‫‪6 - 4 -‬‬ ‫‪3 -‬‬ ‫‪6 - 8 - 9‬‬ ‫اكمٍ ‪٣‬ـؿڍ ٷچتڈ‬
‫‪6 - 8 -‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6 - 4‬‬ ‫‪-3‬‬ ‫ڃٌجت ً‪ٜ‬چط ډبكٿچڃي ؿاك‬
‫ؿك ٓچكت ك‪٣‬بيت ڃٌجت ً‪ٜ‬چط ډبكٿچڃي ؿاك ثب تچرڈ ثڈ اكمٍ ډبڍ كڃٸي‪ ،‬ٿزڀچ‪٣‬ڈ ډبكٿچڃيٲ‪ ،‬ؽچُبيڄـ‬
‫څ اڃجٌب‪ ٙ‬آڅك ثڈ څرچؿ ٿي آيـ ٳڈ ډڀڈ ٯٌڀت ډبڍ آځ ام اكمٍ كڃٸي يٴٌبځ ثلؽچكؿاك ثچؿڇ څ صِپ ٯبؿك‬
‫ڃؾچاډـ ثچؿ ٳڈ يٲ ٯٌڀت كا ثل ؿيٸلڍ تلريظ ؿاؿڇ څ ثڈ ًڀت آځ رټت ُچؿ‪ .‬ؿك ٓچكت ‪٣‬ـٽ ك‪٣‬بيت‬
‫ډبكٿچڃي ؿك ٿزڀچ‪٣‬ڈ ډبڍ كڃٸي‪ ،‬كڃٸي ٳڈ ؿاكاڍ اكمٍ كڃٸي ثيِتلڍ ثچؿڇ څ ڃٌجت ً‪ٜ‬غي آځ ك‪٣‬بيت ڃِـڇ‬
‫ثبُـ ثيِتل ؽچؿ كا ڃِبځ ؿاؿڇ څ ثيِتل رټت ڃ‪٠‬ل ؽچاډـ ڃڀچؿ‪ .‬ام ايڂ څاٯ‪٤‬يت كڃٸي ٿي تچاځ ؿك ٿڊپ رټچڇ ؿاؿځ‬
‫يٲ ٯٌڀت ام ‪ٛ‬لط څ رټت تچرڈ څ تبٳيـ ثل يٲ ٿٴبځ ؿك ‪ٛ‬لاعي اًت‪٬‬بؿڇ ٳلؿ‪.‬‬
‫‪ -2‬كڃٶ ډبڍ ٿٴڀٺ څٯتي ٳڄبك يٴـيٸل ٯلاك ٿي ٷيلڃـ ثب‪٣‬ج تغليٲ يٴـيٸل ُـڇ څ ډل يٲ عـ ا‪٣‬الڍ‬
‫رټچڇ څ ڃڀبڍ ؽچؿ كا ؽچاډڄـ ؿاُت‪ .‬ثلاڍ ٿخبٹ‪ ،‬ٯلاك ٷل‪٫‬تڂ ٷٺ ډبڍ ًلػ ؿك مٿيڄڈ ًجن صڀڂ ميجبيي څ‬
‫ٻ‪ٜ‬ب‪٫‬ت آځ كا صڄـ ثلاثل ؽچاډڄـ ٳلؿ‪ .‬ؿك څاٯ‪ ٢‬كڃٶ ٯلٿن ؿك مٿيڄڈ ًجن ؽچؿ كا ثڊتل ڃِبځ ؽچاډـ ؿاؿ‪ .‬ثبيـ تچرڈ‬
‫ؿاُت كڃٸي ٳڈ ٿب ام يٲ صِپ اڃـام ٿي ثيڄيپ تچً‪٣ ٚ‬چاٿټي صڄـ تغت تبحيل ٯلاك ٿي ٷيلؿ‪ .‬ٳي‪٬‬يت ڃچك تبثيـڇ‬
‫ُـڇ څ ڃچ‪ًٜ ١‬چط اڃ‪٤‬ٴبًي ام ‪٣‬چاٿټي ډٌتڄـ ٳڈ ًجت ؽچاډڄـ ُـ ٳڈ كڃٶ څاٯ‪٤‬ي ُبػ څ ثلٵ ٷيبډبځ ثڈ‬
‫صِپ ٿب ٿڄتٰٺ ڃِچؿ‪ًٜ .‬چعي ٳڈ ام ارناڍ ‪٫‬لاڅاځ څ اڃجچڇ ‪ $‬ٿخٺ تچؿڇ ُبػ څ ثلٵ ‪ #‬تِٴيٺ ُـڇ اڃـ ‪ ،‬ڃٌجت‬
‫ثڈ ً‪ٜ‬چط ٿٌ‪ٜ‬ظ ڃچك كا ٿت‪٬‬بڅت ٿڄ‪٤‬ٴي ؽچاډڄـ ٳلؿ‪ ،‬يٲ ڃلؿڇ ثټڄـ ثڈ ؿٻيٺ ٿٌ‪ٜ‬ظ ثچؿځ‪ ،‬كڃٸي يٴڄچاؽت‬
‫ؽچاډـ ؿاُت‪ ،‬څٻي يٲ ٷيبڇ ثڈ ؿٻيٺ ‪٣‬ـٽ يٴڄچاؽتي ؿك ً‪ٜ‬ظ آځ څ عبٻت اليڈ اڍ ُبػ څ ثلٷَ‪ ،‬يٴڄچاؽت ثڈ‬
‫ڃ‪٠‬ل ڃؾچاډـ كًيـ‪ ،‬ميلا ً‪ٜ‬ظ ث‪٘٤‬ي ام ثلٵ ډب ؿك ًبيڈ څ ً‪ٜ‬ظ ث‪٘٤‬ي ؿيٸل ؿك ڃچك ٯلاك ٿي ٷيلؿ‪ .‬ډڀضڄيڂ‬
‫ثڈ ؿٻيٺ ٿت‪٬‬بڅت ثچؿځ ٳي‪٬‬يت ڃچك ؿكيب‪٫‬تي‪ ،‬كڃٶ ثلٵ ډب كڅُڂ يب تيلڇ تل ام كڃٶ څاٯ‪٤‬ي آڃڊب ثڈ ڃ‪٠‬ل كًيـڇ څ‬
‫ام اكمٍ څ ُـت كڃٶ ٿت‪٬‬بڅتي ثلؽچكؿاك ٿي ُچڃـ‪ .‬ام كڃٸڊب صڄبځ ثڈ ڃ‪٠‬ل ٿي كًڄـ ٳڈ ثڈ ‪ٛ‬ل‪ ٩‬ثيڄڄـڇ رټچ‬
‫ٿيآيڄـ‪ ،‬يب ثلؽي ؿيٸل ام اڅ ؿڅك ٿي ُچڃـ‪ .‬كڃٶ ٯلٿن تڄـ څ كڅُڂ‪ ،‬ثڈ ًڀت ثيڄڄـڇ ثيلڅځ ٿي رڊـ‪ ،‬مكؿ كڅُڂ‬

‫‪24‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫پيِلڅڍ ٳڀتلڍ ؿاُتڈ‪ ،‬مكؿ ٿبيٺ ثڈ ًجن ډپ ٳڀي ثڈ رټچ ٿتڀبيٺ ٿي ُچؿ‪ ،‬ثل ‪٣‬ٴي ؽبٳٌتلڍ څ ثڄ‪ َ٬‬تيلڇ‬
‫ام ثيڄڄـڇ ؿڅك ٿي ُچڃـ‪.‬‬
‫ثب ٯلاك ؿاؿځ كڃٸڊبڍ پيَ كڅڃـڇ‪ -‬رڊڄـڇ ؿك ‪٫‬بٓټڌ ڃنؿيٲ ثڈ ثيڄڄـڇ څ كڃٸڊبڍ پي كڅڃـڇ ؿك پي مٿيڄڈ‪،‬‬
‫‪٣‬ڀٮ ؿكٱ ُـڋ ‪٘٫‬ب ا‪٫‬نايَ ٿي يبثـ‪ .‬ثب ٿ‪٤‬ٴچى ڃڀچؿځ ٿغٺ كڃٸڊبڍ ‪٫‬چ٭ اٻقٳل‪٘٫ ،‬ب ام ڃ‪٠‬ل ثٔلڍ ‪ِ٫‬لؿڇ‬
‫ٿيُچؿ‪.‬‬
‫كڃٶ ؿك ثلاڃٸيؾتڂ اعٌبًٌبت ثيڄڄـڇ‪ ،‬ي‪٤‬ڄي څاٳڄَ ډبڍ فډڄي اڅ ٿإحل اًت‪ .‬كڃٶ تچاڃبيي ميبؿ څ‬
‫ٿڄغٔل ثڈ ‪٫‬لؿڍ ؿك تڊييذ‪ ،‬ٿ٘‪ٜ‬لة ًبؽتڂ څ آكاٿَ ثيڄڄـڇ ؿاكؿ‪ .‬كڃٶ ٿي تچاڃـ اعٌبى ؿٻڊلڇ‪ ،‬ڃٸلاڃي يب‬
‫ثي ؽيبٻي كا ثڈ ُؾْ ٿڄتٰٺ ًبمؿ‪.‬‬
‫كڃٸڊبڍ ٭كٿن‪ ،‬ڃبكڃزي څ مكؿ‪ ،‬رنء كڃٸڊبڍ ٷلٽ ٿغٌچة ٿي ُچڃـ‪ٛ .‬لاط ثب‪ ٥‬ثلاڍ ُبؿ رټچڇ ؿاؿځ ٿغي‪ٚ‬‬
‫څ ايزبؿ تڄچ‪ ١‬ؿك ‪ٔ٫‬چٹ ٿؾتټ‪ً ٪‬بٹ‪ ،‬ام كڃٸڊبڍ ٷلٽ اًت‪٬‬بؿڇ ٿي ٳڄـ‪ .‬كڃٸڊبڍ ًجن څ آثي رنء كڃٸڊبڍ ًلؿ‬
‫ٿغٌچة ُـڇ څثلاڍ ثنكٷتل رټچڇ ؿاؿځ ثب‪ ،٥‬ٿچكؿ اًت‪٬‬بؿڇ ډٌتڄـ‪ .‬ثـيڂ ٓچكت ٳڈ ؿكؽتبڃي ثب ثلٷڊبڍ ؿڅؿڍ‪،‬‬
‫ًجن كڅُڂ څ آثي كا ؿك ٿغـڅؿڋ ثب‪ ٥‬ٿي ٳبكڃـ تب ‪٣‬ڀٮ ثيِتلڍ ثڈ ‪٘٫‬ب ثـډڄـ‪.‬‬
‫ؿك ثب‪ً ٥‬بمڍ ثب ٯلاك ؿاؿځ كڃٸڊبڍ ٿٴڀٺ ؿك ٳڄبك يٴـيٸل‪ ،‬ثب‪٣‬ج ميجبتل څ ثبكمتل رټچڇ ٷل ُـځ ٿڄ‪٠‬لڇ‬
‫ٿيُچڃـ‪ .‬ٿخالً ٷټڊبڍ ٯلٿن ثن مٿيڄڌ ًجن صڀڂ‪ ،‬رټچڇ اڍ ؽبّ ٿي يبثڄـ‪.‬‬
‫ؿكډل ثب‪ ٥‬څ پبكٳي ثلاڍ ايزبؿ تڄچ‪ ١‬څ ميجبيي‪ ،‬ام صڄـ كڃٶ ٿٴڀٺ اًت‪٬‬بؿڇ ٿي ُچؿ‪ .‬ٷټڊب څ ٷيبډبځ ثب‬
‫كڃٸڊبڍ ٿٴڀٺ كا ٿي تچاځ ثٔچكت ٿؾټچ‪ ٙ‬ثٴبك ثلؿ‪.‬‬
‫ميبؿڇ كڅڍ ؿك ايزبؿ تڄچ‪ ١‬څ تجبيڂ ربين ڃيٌت‪ .‬ؿك ايڂ ٷچڃڈ ثب‪ ٥‬ډب آكاٿَ ام ثيڂ ك‪٫‬تڈ څ تڄچ‪ ١‬ثب‪٣‬ج‬
‫ُټچ‪٧‬ي څ ًلؿكٷڀي ٿي ُچؿ‪ .‬ؿك كڃٸڊبڍ ٿؾتټ‪ ٪‬ثب‪ ،٥‬ٿ‪٤‬ڀچالً يٲ كڃٶ آټي څ ٿلٳنڍ څرچؿ ؿاكؿ‪ ،‬ث‪ٜ‬چكيٴڈ‬
‫ثٰيڌ كڃٸڊبڍ ثٴبك ك‪٫‬تڈ ثب تچرڈ ثڈ كڃٶ ٿلٳنڍ‪ ،‬اڃتؾبة ٿي ُچڃـ‪.‬‬

‫‪25‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ؿايلڇ كڃٸي‬

‫تڄچ‪ ١‬كڃٸي‬

‫‪26‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫پي ام ُڄبؽت ؽٔچٓيبت ثٔلڍ ٷيبډبځ ‪ُ ،‬ڄبًبيي آچٹ ميجبيي ُڄبًي المٽ ثڈ ڃ‪٠‬ل ٿي كًـ ‪ .‬ؿك‬
‫ٿ‪٬‬ڊچٽ ٳټي ډـ‪ ٩‬ام ثٴبك ٷيلڍ ايڂ آچٹ ؿًتيبثي ثڈ ٿزڀچ‪٣‬ڈ اڍ ډڀبډڄٶ څ څاعـ ٿي ثبُـ‪.‬‬

‫اصَل عزاحي‬ ‫‪‬‬


‫اصَل ػام سيثايي ؽٌاعي‬
‫‪ -‬آٺ ًبؿٷي ‪ً :‬بؿٷي ثب‪٣‬ج ميجبيي ٿي ُچؿ‪ٛ .‬لط ام ٻغب‪ ٝ‬ؽ‪ٜ‬چ‪٫ ، ٙ‬لٿڊب ډڀيِڈ ربٻجتل ام‬
‫‪ٛ‬لعڊبڍ پيضيـڇ يب ثٌيبك ؽالٓڈ ُقڇ ډٌتڄـ‪ً .‬بؿٷي ثڈ ٿ‪٤‬ڄبڍ يٴڄچاؽتي ڃيٌت ثټٴڈ ثڈ ٿ‪٤‬ڄبڍ‬
‫تلٳيت ؿٯيٮ څ ٿبډلاڃڈ ؿك ‪ٛ‬لط ثلاڍ ؿًتيبثي ثڈ ډـ‪ ٩‬اًت تٴلاك ٳڄتلٹ ُـڇ ‪٣‬ڄبٓل څ عق‪٩‬‬
‫رنييبت ٳپ اډڀيت ثڈ ًبؿٷي ٳڀٲ ٿي ٳڄـ څ ‪ٛ‬لاط كا ؿك ؿاٽ ٳٌبٻت څ يٴڄچاؽتي ڃڀي اڃـامؿ‪.‬‬
‫‪ -‬آٺ تڄچ‪ :١‬تڄچ‪ ١‬ثٴبك ثلؿځ اُٴبٹ ‪٫ ،‬لٽ‪ ،‬ثب‪٫‬ت څ كڃٶ ؿك ‪ٛ‬لاعي ٳبُت اًت تڄچ‪ ١‬ام يٴڄچاؽتي‬
‫عبٓٺ ام ًبؿٷي ٿي ٳبډـ څ تڄچ‪ ١‬ثيَ ام عـ ا‪٧‬تِبٍ ٿي آ‪٫‬ليڄـ‪.‬‬
‫‪ -‬تبٳيـ‪ :‬ي‪٤‬ڄي اډڀيت ؿاؿځ ثڈ ٯٌڀتي ام ٿڄ‪٠‬لڇ ٳڈ ڃٌجت ثڈ ًبيل ٯٌڀتڊب ام رقاثيت څ اكمٍ ثٔلڍ‬
‫ثيِتلڍ ثلؽچكؿاك اًت‪ .‬ٿ‪٤‬ڀچال " ثب ډـايت ٿٌيل صِپ ثيڄڄـڇ ثب ٿغـڅؿ ٳلؿځ ت‪٤‬ـاؿ ‪٣‬ڄبٓل‬
‫ٷيبډي‪،‬اًت‪٬‬بؿڇ ام كڃٸڊبڍ تڄـ‪ ،‬اُٴبٹ ثلرٌتڈ څ ثب‪٫‬تڊبڍ ٿڊيذ ٿي تچاڃـ پـيـ آيـ‪ .‬ٿ‪٤‬ڀچال " ؿك‬
‫څكڅؿيڊب ثب تبٳيـ ثيڄڄـڇ كا ام يٲ ات‪٬‬ب٭ رـيـ ثبؽجل ًبؽتڈ څ اڃٸينٍ ثڈ ع٘چك ؿك ٿٴبځ كا پـيـ‬
‫ٿيآڅكڃـ‪.‬‬
‫‪ -‬ت‪٤‬بؿٹ‪ :‬ثڈ ٿ‪٬‬ڊچٽ ؿك ڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬تڂ څمځ څ عزپ ثٔلڍ ‪٣‬ڄبٓل ‪ٛ‬لاعي څ ثڈ ڃچ‪٣‬ي ٿتچامځ ٳلؿځ آڃڊب‬
‫ؿك ؿڅ ‪ٛ‬ل‪ ٩‬يٲ ٿغچك ‪٫‬لٗي اًت‪ .‬آچال " اڃٌبځ ث‪ٜ‬چك ‪٧‬لينڍ ت‪٤‬بؿٹ كا ؿك ډل صينڍ ٳڈ ٿي ثيڄـ‬
‫رٌتزچ ٿي ٳڄـ څ ُڄبًبيي ام ڃچ‪ ١‬ت‪٤‬بؿٹ ؿك ‪ٛ‬لط ثب‪٣‬ج كٗبيت څ ؽِڄچؿڍ كڅعي څڍ ٿي ُچؿ‪.‬‬
‫ت‪٤‬بؿٹ ٿي تچاؿ ثٔچكت تٰبكځ ثبُـ يب ايڄٴڈ ٿبڃڄـ ٿڄب‪ٟ‬ل ميجبڍ ‪ٛ‬جي‪٤‬ي ډيضٸبڇ ٿتٰبكځ ڃجبُـ څٻي‬
‫تچامځ ؽبٓي ؿاُتڈ ثبُـ‪.‬‬
‫‪ -‬تچاٻي‪٣ :‬جبكتٌت ام ايزبؿ ت‪٨‬ييل تـكيزي څ پيچًتڈ ؿك ‪٫‬لٽ ثب‪٫‬ت يب كڃٶ ‪٣‬ڄبٓل ٳڈ ډـ‪ ٩‬آځ ٳڄتلٹ‬
‫ؿيـ ڃب‪ٟ‬ل څ ډـايت ثڈ ‪ٛ‬ل‪ ٩‬ڃٰب‪ ٙ‬ٿڊپ ؿك ٳٺ ‪ٛ‬لط ٿي ثبُـ‪.‬المٽ ثڈ تچٗيظ اًت ت‪٨‬ييل ډل ًڈ‬
‫ٿِؾٔڈ ثٔلڍ ٷيبډبځ ثڈ ‪٣‬ټت تڄچ‪ ١‬ثيَ ام عـ تچاٻي كا ام ثيڂ ؽچاډـ ثلؿ‪.‬‬
‫‪ -‬ٿٰيبى‪ :‬يٲ ڃچ‪ ١‬ٿ‪٤‬يبك ثلاڍ ًڄزَ اڃـامڇ څاٯ‪٤‬ي يب تٰليجي اُيب ثٴبك ٿي كڅؿ‬

‫‪27‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ت‪٬‬بڅت تڄچ‪ ١‬څ يٴڄچاؽتي‬

‫ايزبؿ تبٳيـ ؿك ‪ٛ‬لط‬

‫‪28‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ت‪٤‬بؿٹ ٿتٰبكځ څڃب ٿتٰبكځ ؿك ‪ٛ‬لط‬

‫ت‪٤‬بؿٹ ٿتٰبكځ څڃب ٿتٰبكځ ؿك ‪ٛ‬لط‬

‫‪29‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ايزبؿ تچاٻي ؿك ‪ٛ‬لط‬

‫ٿٰيبى ؿك ‪ٛ‬لط‬

‫‪30‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫اصَل خاؿ عزاحي فضاي عثش‬


‫ؿكؽتبځ‪ ،‬ؿكػتصڈ ډب‪ ،‬پيش ډبڍ ميڄتي‪ ،‬ٷيبډبځ پچٍٍڍ څ ٷټڊبڍ يٴٌبٻڈ څ صڄـ ًبٻڈ ‪٧‬بٻجبً ٿڊپ تليڂ‬
‫‪٣‬ڄبٓل ؿك ٿغچ‪ٛ‬ڈ ًبمڍ څ ‪ٛ‬لاعي ‪٘٫‬بڍ ًجن ثڈ ُڀبك ٿي كڅڃـ ‪.‬اڃتؾبة‪ ،‬ثٴبكٷيلڍ څ ڃٸڊـاكڍ ام ايڂ‬
‫ٷيبډبځ ًڈ ‪٣‬بٿٺ اًبًي ؿك ٳبكايي ‪٘٫‬بڍ ًجن ډٌتڄـ ٳڈ ثبيـ ډڀچاكڇ تچً‪ٛ ٚ‬لاط ٿچكؿ تچرڈ ٯلاك ٷيلڃـ‪.‬‬
‫ثڄبثلايڂ ڃٴتڈ ثٌيبك ٿڊپ ؿك ‪ٛ‬لاعي ‪٘٫‬بڍ ًجن اڃتؾبة ٷيبډي اًت ٳڈ ثتچاڃـ ثيِتلڍ ٳبكايي ٿڀٴڂ كا ثب‬
‫عـاٯٺ ڃيبم ثڈ ڃٸڊـاكڍ ‪٫‬لاډپ آڅكؿ‪ .‬ڃٴتڈ ؿيٸل اًت‪٬‬بؿڇ ام ٷيبډبځ ٿڄبًت ثب تچرڈ ثڈ ڃيبمډبڍ ٿؾتټ‪٬‬ي اًت‬
‫ٳڈ ‪ٛ‬لاط ثب آځ كڅثلڅًت ؿك ‪٫‬لايڄـ ‪ٛ‬لاعي څ ٳبُت‪ ،‬تچرڈ ثڈ ڃچ‪ ١‬ٷيبډبځ څ ڃغچڇ ٯلاك ٷل‪٫‬تڂ ٷيبډبځ ڃٌجت‬
‫ثڈ يٴـيٸل ؿك رڊت كًيـځ ثڈ يٲ ‪ٛ‬لط ميجب څ ٳبكآ ٗلڅكڍ ثڈ ڃ‪٠‬ل ٿي كًـ‪.‬‬
‫ث‪ٜ‬چك ٳټي ٿي تچاځ ڃٴبت ميل كا ثلاڍ ‪ٛ‬لاعي ٳبُت ؿك ٿغچ‪ٛ‬ڈ ًبمڍ ؿكڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬ت‪:‬‬
‫آٺ ٷنيڄَ څ ڃچ‪٘٫ ١‬بڍ ًجن‬ ‫‪-1‬‬
‫اڅٻيڂ ٷبٽ ثلاڍ رڊت ؿاؿځ ت‪٬‬ٴل يٲ ‪ٛ‬لاط ثلاڍ ايزبؿ يٲ ٿغچ‪ٛ‬ڈ ٳبكثلڍ آځ ٿغي‪ ٚ‬اًت ‪ .‬ايڄٴڈ‬
‫‪ٛ‬لاط ثـاڃـ ام ٳـاٽ ًجٲ څ ڃچ‪ ١‬ثب‪ٌ٧‬بمڍ تج‪٤‬يت ؽچاډـ ٳلؿ څ ايڂ ًجٲ كا ڃين ثبيـ ثل اًبى يٲ ؿٻيٺ‬
‫ٿڄ‪ٰٜ‬ي ٳڈ ٿي تچاڃـ ‪٣‬ڀټٴلؿ ٿغچ‪ٛ‬ڈ ‪ ،‬اٯټيپ ٿڄ‪ٰٜ‬ڈ‪٫ ،‬لډڄٶ څ‪ ...‬ثبُـ ؛ اڃتؾبة ڃڀبيـ ‪ .‬ثڈ ‪٣‬ڄچاځ ٿخبٹ ‪ٛ‬لاط‬
‫ڃبٿڄ‪٠‬پ ‪$‬‬ ‫ثلاڍ ٿغچ‪ٛ‬ڈ يٲ ًبؽتڀبځ اؿاكڍ ًجٲ ٿڄ‪٠‬پ ‪ #formal$‬څ ثلاڍ يٲ ٿڊـ ٳچؿٱ ًجٲ‬
‫‪# informal‬كا اڃتؾبة ٳلؿڇ څ ثل اًبى آځ ڃچ‪ ١‬ثب‪ٌ٧‬بمڍ كا اڃتؾبة ٿي ڃڀبيـ‪.‬‬
‫اڃتؾبة ثڊتليڂ ٿٰيبى ٷيبډبځ‬ ‫‪-2‬‬
‫ٷيبډبځ كا ام ٻغب‪ ٝ‬عـاٳخل كُـ ثڈ صڄـ ؿًتڈ تٌٰيپ ٿي ٳڄڄـ ‪ .‬ؿكؽتبځ ثټڄـ ‪ ،‬ؿكؽتبځ ٿتچً‪ ، ٚ‬ؿكؽتبځ‬
‫ٳچتبڇ ‪ ،‬ؿكؽتضڈ ډب ‪،‬پيش ډب ‪ ،‬ٷټڊب څ ٷيبډبځ پچُِي ‪ .‬ايڄٴڈ ثب ؿكڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬تڂ ًڂ ثټچ‪ ٥‬ٷيبڇ ‪ ،‬صٰـك ام ً‪ٜ‬ظ‬
‫مٿيڂ ‪٫‬بٓټڈ ؽچاډـ ٷل‪٫‬ت اكت‪٬‬ب‪ ١‬ڃڊبيي كُـ ٷيبڇ ٿِؾْ ٿي ُچؿ‪ .‬ثب ُيچڇ ډبيي ٿبڃڄـ ډلى څ ٳڄتلٹ‬
‫آثيبكڍ څ ٳچؿ ؿډي ٿي تچاځ ايڂ عـاٳخل كُـ كا ت‪٨‬ييل ؿاؿ‪ .‬ثب ؿكڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬تڂ ايڄٴڈ ڃڊبٹ ‪ 1‬ٿتلڍ ٳبُتڈ ُـڇ ؿك‬
‫ًبٻڊبڍ آيڄـڇ ؿكؽتي تڄچٿڄـ ؽچاډـ ُـ ثبيـ ٷيبډبځ كا اڃتؾبة څ رب ٷقاكڍ ڃڀچؿ ‪.‬‬
‫‪ -3‬ايزبؿ ‪٧‬بٻجيت ؿك ‪ٛ‬لط ثب ت‪٨‬ييل ڃٌجت ٿٰيبى ‪٘٫‬بڍ ًجن ثڈ ٿٰيبى ٿ‪٤‬ڀبكڍ‬
‫ٷبڇ ډـ‪ ٩‬ٿب ام ‪ٛ‬لاعي ؽلؿ څ ٳچصٲ رټچڇ ؿاؿځ ًبؽتڀبڃڊب څ تبٳيـ ثل ‪ٛ‬جي‪٤‬ت اًت ٳڈ اٳخلا ؿك ًجٴڊبڍ‬
‫‪٧‬يل كًڀي څ ‪ٛ‬جي‪٤‬ت ٷلا ثٴبك ٿي كڅؿ څ ٷبڇ اعتيبد ؿاكيپ ثل ًبؽتڀبځ څ ثڄبڍ ٿ‪٤‬ڀبكڍ تبٳيـ ٳڄيپ څ ‪ٛ‬جي‪٤‬ت كا‬
‫ؿك ثلاثل آځ ؽلؿ څ ڃبصين رټچڇ ؿډيپ ٳڈ ؿك ٿغچ‪ٛ‬ڈ ثڄبډبڍ تبكيؾي څآكاٿٸبډڊبڍ ٿٰـى ثڈ صڄيڂ ‪٣‬ڀټي اعتيبد‬
‫ؿاكيپ ‪ .‬ثڈ ‪٣‬ڄچاځ ٿخبٹ ٿي تچاځ ؿك ٿغچ‪ٛ‬ڈ ًبمڍ يٲ ُڊلٱ ٿٌٴچڃي ٳبُت ؿكؽتبځ ثټڄـ څ ٷيبډٴبكڍ‬
‫ٿتلاٳپ څ ڃٌجت ميبؿ ‪٘٫‬بڍ ًجن ڃٌجت ثڈ ً‪ٜ‬ظ ميلثڄبڍ ًبؽتڀبڃڊب ٿي تچاڃـ ٿغي‪ ٚ‬ؽِٲ څ ًلؿ يٲ‬
‫ُڊلٱ ثتڄي كا ثڈ ٿغچ‪ٛ‬ڈ اڍ ًل ًجن څ ميجب تجـيٺ ڃڀبيـ ثل ٯيڀت ؽبڃڈ ډبڍ ٿزتڀ‪ ٢‬ثي‪٬‬نايـ څثب‪٣‬ج آكاٿَ څ‬
‫ُبؿاثي ًبٳڄيڂ ُچؿ څٻي ډڀيڂ ‪٣‬ڀټٴلؿ ي‪٤‬ڄي ايزبؿ يٲ ‪٘٫‬بڍ ًجن پل ؿاكڅ ؿكؽت څ ٿتلاٳپ ؿك ٳڄبك يٲ احل‬
‫ثبًتبڃي ٿبڃڄـ ثلد آماؿڍ تب ٳيـ ثل ًبؽتڀبځ كا ام ثيڂ ثلؿڇ څ ؿك ڃٸبڇ اڅٹ ؿيـ كا ثڈ ؽچؿ ٿتچرڈ ٿي ًبمؿڅ رټچڇ‬
‫احل كا ٿي مؿايـ‪ .‬ام ًچڍ ؿيٸل ثلد ؿك ٳڄبك يٲ ٷيبڇ ثٌيبك ٳچتبڇ ٿبڃڄـ صڀڂ ثټڄـ تل څ ثب اثڊت تل رټچڇ ٿيٴڄـ تب‬

‫‪31‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ؿك ٳڄبك يٲ ؿكؽت صڄبك ثټڄـ ٯبٿت ‪.‬ثڄبثل ايڂ اڃتؾبة ٿٰيبى ‪ٛ‬چٻي څ ‪٣‬لٗي څ اكت‪٬‬ب‪٣‬ي ‪٘٫‬بڍ ًجن ډچٍ څ‬
‫فٳبڅت ‪ٛ‬لاط كا ٿي ‪ٛ‬ټجـ ٳڈ اٯټيپ څ ٳبكثلؿ څ ‪٫‬لډڄٶ ربٿ‪٤‬ڈ كا ثِڄبًـ څ ؿكًت تٔڀيپ ٷيلڍ ڃڀبيـ‪.‬‬
‫‪ -3‬ثنكٷڄڀبيي ‪٘٫‬ب ثب ثڊلڇ ٷيلڍ ام ‪٫‬ڄچځ ‪ٛ‬لاعي ٳبُت‬
‫ثنكٷڄڀبيي ‪٘٫‬ب كا ام ‪ٛ‬ل٭ ٿؾتټ‪٬‬ي ٿي تچاځ اڃزبٽ ؿاؿ ‪.‬‬
‫‪ -‬ام ‪ٛ‬ليٮ ٯلاك ؿاؿځ ؿكؽتبځ ثټڄـ ؿك پي مٿيڄڈ ‪ ،‬ؿكؽتبځ ٿتچً‪ ٚ‬ٯبٿت ؿك ٿيبځ مٿيڄڈ څ ؿكؽتضڈ ډب څ‬
‫ٷټڊب څٷيبډبځ پچُِي ؿك پيَ مٿيڄڈ‬
‫‪ -‬ام ‪ٛ‬ليٮ ٯلاكؿاؿځ ؿكؽتبځ ثب ثب‪٫‬ت ڃلٽ څ ًجٲ ؿك پي مٿيڄڈ څ ؿكؽتبځ ٿتچً‪ ٚ‬ثب‪٫‬ت ؿك ٿيبځ مٿيڄڈ څ‬
‫ؿكؽتبځ ثبثب‪٫‬ت ؽِڂ ؿك پيَ مٿيڄڈ‬
‫‪ -‬ٯلاك ؿاؿځ كڃٸڊبڍ ٷلٽ ؿك پيَ مٿيڄڈ څ كڃٸڊبڍ ًلؿ ؿك پي مٿيڄڈ‬
‫‪ -5‬اڃ‪ٜ‬جب٭ ڃيبمډبڍ ٷيبډبځ ثب ُلاي‪ ٚ‬ٿغي‪ٜ‬ي‬
‫اًت‪٬‬بؿڇ ام ٷيبډبڃي ٳڈ ثب ُلاي‪ٛ ٚ‬جي‪٤‬ي څ اٿٴبڃبت ٿزچؿ تڄبًت څ ًبمٷبكڍ ڃـاكڃـ تڄڊب ًجت ُٴٌت‬
‫‪ٛ‬لط ٿي ُچؿ څ ؿك ٓچكتي ٳڈ ايڂ آٺ ك‪٣‬بيت ڃِچؿ ډنيڄڈ ڃٸڊـاكڍ ثڈ ‪ٛ‬چك ًل ًبٽ اڅكڍ ثبال ؽچاډـ ك‪٫‬ت‬
‫څ ثب ايڂ څرچؿ ڃتيزڈ ٿ‪ٜ‬ټچة ثـًت ڃؾچاډـ آٿـ‪.‬‬
‫‪ -6‬آٺ مٿيڄڈ ًبمڍ ‪ٛ‬لط ثب ‪٣‬ڄبٓل ٿچرچؿ ؿكٿغي‪ٚ‬‬
‫ثبيـ ا‪٫‬ٮ ؿيـ ثيڄڄـڇ ام ډڀڈ رڊبت ثلكًي ُچؿ څ آڃضڈ ؿك مٿيڄڈ څ اڃتڊبڍ ؿيـ اڅ ٯلاك ٿي ٷيلؿ امڃ‪٠‬ل ‪ٛ‬لاط‬
‫ؿڅك ڃڀبڃـ ‪ .‬ٿخال اٷل اڃتڊبڍ ‪ٛ‬لط يٲ ٳچڇ ؿك پي مٿيڄڈ څرچؿ ؿاكؿ ‪٣‬ڄبٓل ٿي تچاڃـ ثل آځ تبٳيـ ٳڄڄـ تب ؿيـ ثڈ‬
‫ًچڍ ٳچڇ رټت ُچؿ څ اٷل ًبؽتڀبڃڊبڍ ثب رټچڇ ثـ ؿك پي مٿيڄڈ اًت ٷيبډبځ ثبيـ ڃ‪٠‬ل ثيڄڄـڇ كا ثڈ ًچڍ‬
‫ؿيٸل ٿتچرڈ ٳڄڄـ يب ٿڄ‪٠‬ل مُت كا عتي اٻڀٰـڅكثپچُبڃڄـ‪.‬‬
‫‪ -7‬ؿك ڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬تڂ اكت‪٬‬ب‪ ١‬ڃڊبيي ٷيبډبځ څ صيـٿبځ ٳبُت آڃبځ ثل اًبى ڃچ‪ ١‬ٿغي‪ٚ‬‬
‫ٿخال ؿكؽتبځ ثټڄـ ٿناعپ ًيڀڊبڍ ثل٭ ڃِچڃـ څ يب رټچڍ پڄزلڇ ډب كا ڃپچُبڃڄـ څ ٿبڃ‪ ٢‬څڅؿ ڃچك ڃِچڃـ ‪ .‬يب ثل‬
‫ؿكؽت ؿيٸل ًبيڈ ڃيبڃـامڃـ ‪.‬څٿبڃ‪ ٢‬كُـ ؿكؽتبځ ٳچتبډتل ڃِچڃـ‪.‬‬
‫ام ؿيٸل آچٻي ٳڈ ٿي تچاځ ث‪ٜ‬چك ٷقكا ثڈ آڃبځ اُبكڇ ٳلؿ‪:‬‬
‫‪ٛ‬لاعي ٿ‪٤‬بثل څ ايزبؿ ًبؿٷي څ ميجبيي څ ٳبكايي ؿك ٿغٺ ډبڍ ‪٣‬جچك‬ ‫‪-‬‬
‫ثٴبك ٷيلڍ ؿكؽتضڈ ډبيي ٳڈ ربفة عِلات ڃيٌتڄـ ؿك ٳڄبك پڄزلڇ ډب‬ ‫‪-‬‬
‫تڄ‪٠‬يپ ‪ٛ‬لط ٳبُت ثب تچرڈ ثڈ ؿيـ ٳبكثل‬ ‫‪-‬‬
‫ثڊلڇ ٷيلڍ ام ؽناڃـاكډب ثڈ ‪٣‬ڄچاځ پي مٿيڄڈ‬ ‫‪-‬‬
‫ثنكٷڄڀبيي ًبؽتڀبڃڊبڍ ٳچصٲ ؿك پبكٳڊب‬ ‫‪-‬‬
‫‪٣‬ـٽ تـاؽٺ ٿغي‪ ٚ‬ٿچحل ؿكؽتبځ ثب يٴـيٸل ‪ $‬ٿڄ‪٠‬چك ام ٿغي‪ ٚ‬ٿإ حل ؿكؽت ٿغـڅؿڇ ٷٌتلڇ‬ ‫‪-‬‬
‫ڃڊبيي تبد ؿكؽت اًت‪.#‬‬

‫‪32‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫تچرڈ ثڈ ٿڄ‪٠‬لًبمڍ صڊبك ‪ٔ٫‬ٺ ٿغچ‪ٛ‬ڈ‬ ‫‪-‬‬


‫ت‪٨‬ييل ٷيبډبځ پچُِي ؿك ٿڄب‪ٛ‬ٮ ٿؾتټ‪ ٪‬ٿغچ‪ٛ‬ڈ ثلاڍ ت‪٤‬لي‪٘٫ ٪‬بډب‬ ‫‪-‬‬
‫ربثزبيي ؿكؽتبځ ٳڊڄٌبٹ‬ ‫‪-‬‬
‫ٳبُت ؿكؽتبځ رچاځ ٿچرت رچاځ ُـځ پبكٱ ٿي ٷلؿؿ اٿب صڄـ ًبٻي ‪ٛ‬چٹ ٿي ٳِـ ٳڈ ‪٘٫‬بڍ ٿچكؿ‬
‫ڃ‪٠‬ل ‪٫‬لٽ ‪ٛ‬جي‪٤‬ي ثڈ ؽچؿ ثٸيلؿ څ ام ؿيٸل ًچ ثٌيبكڍ ام ؿكؽتبځ ؿك ڃٰب‪ ٙ‬ٿؾتټ‪ُ ٪‬ڊل ؿاكاڍ كُـ ميبؿڍ ثچؿڇ څ‬
‫ٷبډي ٿچرت تبكيٲ ُـځ يٲ ؽيبثبځ يب پبكٱ ٿي ُچڃـ‪ .‬ٻقا ٿي تچاځ ؿكؽتبځ ‪ً 8-2‬بٻڈ كا ام ‪٘٫‬بډبڍ‬
‫ٿؾتټ‪ُ ٪‬ڊل ثڈ پبكٱ ډبڍ رچاځ تل ٿڄتٰٺ ٳلؿ‪.‬‬

‫چيذهاى گياّاى‬ ‫‪‬‬


‫ٷيبډبځ آچالً ثڈ ٓچكتڊبڍ تأٳيـڍ يب تٴي‪ ،‬ؽ‪ٜ‬ي‪ ،‬ٷلڅډي څ تچؿڇ اڍ ٯبثٺ ٳِت ډٌتڄـ ډل يٲ ام ايڂ‬
‫كڅُڊبڍ ٳبُت احل ٿت‪٬‬بڅتي كا ؿك ثيڄڄـڇ ايزبؿ ٿي ٳڄڄـ‪ .‬ؿك يٲ ٿغچ‪ٛ‬ڈ ًبمڍ آچٻي ٳچَُ ٿي ُچؿ ٳڈ ام‬
‫ډل صڊبك كڅٍ يبؿ ُـڇ ؿك ربڍ ٿڄبًت څ ثڈ ٿيناځ ؿكًت ثڊلڇ ٷل‪٫‬تڈ ُچؿ‪.‬‬
‫‪-‬ٳبُت ٿڄ‪٬‬لؿ يب تأٳيـڍ‬
‫كڅٍ ٳبُت تأٳيـڍ كڅٍ ٿڄبًت ثلاڍ تأٳيـ څ ڃڀبيَ يٲ ؿكؽتضڈ ثب څيوٷي ډبڍ كُـڍ ؽبّ څ يب‬
‫يٲ ؿكؽت ثب ‪٣‬بؿات كُـ ‪٧‬يل ٿ‪٤‬ڀچٹ څ ميجب ٿي ثبُـ‪ .‬اٷل ثڈ ت‪٤‬ـاؿ ٿڄبًت ام ايڂ ڃچ‪ ١‬ٳبُت اًت‪٬‬بؿڇ ُچؿ‪،‬‬
‫ٷيبډبځ تأٳيـڍ ثب‪٣‬ج ايزبؿ تڄچ‪ ١‬څ ٿبڃ‪ ٢‬تٴلاك ؽٌتڈ ٳڄڄـڇ ؿك ‪ٛ‬لط ٿي ُچڃـ څ ؿيـ ثيڄڄـڇ كا ثڈ ڃٰب‪ ٙ‬ٿچكؿڃ‪٠‬ل‬
‫‪ٛ‬لاط ٿ‪ٜ٤‬چ‪ ٩‬ٿيڃڀبيڄـ‪ .‬څٻي ؿك ٓچكتي ٳڈ ت‪٤‬ـاؿ ميبؿڍ ٷيبڇ تأٳيـڍ ٿچكؿ ٿٔل‪ ٩‬ٯلاك ٷيلؿ‪ .‬ثب‪٣‬ج ڃچ‪٣‬ي‬
‫آُ‪٬‬تٸي ثٔلڍ ؿك ‪ٛ‬لاعي ؽچاډـ ُـ‪ .‬اًت‪٬‬بؿڇ ام يٲ ٷيبڇ تأٳيـڍ څ يب يٲ ؿكؽت ٳچصٲ ؿك ڃنؿيٴي څكڅؿڍ‬
‫‪.‬‬ ‫ًبؽتڀبځ ٿي تچاڃـ ايزبؿ يٲ ڃٰ‪ٜ‬ڈ ٳبڃچڃي ڃڀبيـ څ ؿك تٰچيت څ ڃڀبيَ آځ څكڅؿڍ ثٌيبك ٳبكًبم اًت‬
‫ثلؽي ام ؿكؽتبځ ٳڈ ثڈ ‪٣‬ڄچاځ ٷيبڇ تأٳيـڍ ٿچكؿ اًت‪٬‬بؿڇ ٯلاك ٿي ٷيلڃـ ُبٿٺ اك‪٧‬چاځ‪ ،‬اثليِپ ‪ ،‬ثبكاځ ‪ٛ‬اليي ‪،‬‬
‫ًڈ كڃٶ ‪ً ،‬ـكڅى ډب ‪ ،‬ٳبد ډب ‪ ،‬ڃچئٺ ډب ‪ ،‬ٿبٷڄچٻيبڍ تبثٌتبڃڈ ٿي ثبُـ‪.‬‬

‫ٳبُت تبٳيـڍ ثب ڃچ‪٣‬ي ؿكؽت ًـكڅى‬ ‫ٳبُت تبٳيـڍ ثب ثيـ ٿزڄچځ‬

‫‪33‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫‪-‬ٳبُت ؿكؽتبځ كؿي‪٬‬ي يب ؽ‪ٜ‬ي‬


‫كؿي‪ ٪‬ؿكؽتبځ‪ ،‬ؿكؽتضڈ ډب څ ؿيٸل ٷيبډبځ ث‪ٜ‬چك ٿإحلڍ ثب‪٣‬ج اٿتـاؿ ؽ‪ٜ‬چ‪ ٙ‬ٿ‪٤‬ڀبكڍ ثڄبډب ؿك ٿغچ‪ٛ‬ڈ‬
‫ؽبكري آڃڊب ٿي ُچؿ‪ .‬ؽ‪ٜ‬چ‪ ٙ‬ٿٌتٰيپ يب ٿڄغڄي ؿكؽتبځ ٳبُتڈ ُـڇ ڃين ٿي تچاڃـ ٿغچ‪ٛ‬ڈ ډبيي ًبيڈ ؿاك څ‬
‫ٿڄبًت ثلاڍ پبكٱ ؽچؿكڅډب ؿك ٷقكٷبډڊب څ ؽبڃڈ ډب ايزبؿ ٳڄـ ‪.‬ډڀضڄيڂ ام كؿي‪ ٪‬ٷيبډبځ ٿي تچاځ ثڈ ربڍ‬
‫ثبؿُٴڂ‪ ،‬ؿيچاكڇ رـا ٳڄڄـڇ‪ ،‬ؿيچاك ٳبډڄـڇ ُـت ٓچت څ يب ٿبڃ‪٤‬ي ؿكثلاثل آٻچؿٷي ډبڍ ثٔلڍ اًت‪٬‬بؿڇ ٳلؿ‪.‬‬
‫ؿك ايڂ ڃچ‪ ١‬ٳبُت ثبيـ ؿٯت ٳلؿ ٳڈ ام ٷيبډبځ ٿٰبڅٽ څ ٳبٿالً ًبمٷبك ثب ٿغي‪ ٚ‬اًت‪٬‬بؿڇ ُچؿ‪ .‬ميلا ؿك‬
‫آځ‬ ‫ٓچكتي ٳڈ يٲ يب صڄـ ٷيبڇ ؿصبك ٿِٴٺ ُچڃـ تأحيل ثٔلڍ ثٌيبك ڃبٿ‪ٜ‬ټچثي ؿك ډڀڈ ٷيبډبځ ٿچرچؿ ؿك‬
‫كؿي‪ ٪‬ٷيبډي ؽچاډـ ؿاُت ثڄبثلايڂ ا‪ٛ‬ڀيڄبځ ام يٴـًت ثچؿځ ؽبٱ ثٌتل څ ُلاي‪ ٚ‬مډٴِي څ ڃچكڍ ٿغٺ ؿك‬
‫‪ٛ‬چٹ كؿي‪ ٪‬ٷيبډي ثٌيبك ٿڊپ ٿيثبُـ‪ .‬ٷيبډبڃي ٳڈ ثلاڍ ايڂ ڃچ‪ ١‬ٳِت ٿڄبًت ٿي ثبُڄـ ‪٣‬جبكتڄـ ام‪:‬‬
‫ثلٵ ڃچ ‪ ،‬اڃچا‪ ١‬مكُٴڊبڍ ميڄتي ‪ ،‬ٷچڃڈ ډبڍ ُڀِبؿ ‪ ،‬ڃچٍ ‪ً ،‬لؽـاك ‪ ،‬ڃبكڅځ ‪ ،‬تجلينڍ ‪ ،‬ٷچڃڈ ډبڍ ڃؾٺ‬

‫ٳب ُت كؿي‪٬‬ي ؿكؽتبځ‬

‫‪34‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫‪-‬ماؽت گزٍّي‬
‫كڅٍ ٳبُت ٷلڅډي كڅُي ثڈ ڃٌجت ‪ٛ‬جي‪٤‬ي تل ؿك اًت‪٬‬بؿڇ ام ٷيبډبځ ٿي ثبُـ ؿك ايڂ كڅٍ ت‪٤‬ـاؿڍ‬
‫ؿكؽت څ ؿكؽتضڈ ؿك ڃنؿيٴي يٴـيٸل ٯلاك ٿي ٷيلڃـ څ ايزبؿ يٲ تچؿڇ ٷيبڇ ٿي ٳڄڄـ ام آڃزبيي ٳڈ ٷيبډبځ‬
‫‪٣‬ڀچٿبً ؿك ايڂ كڅٍ ثٔچكت ‪ٛ‬جي‪٤‬ي ؿك ٳڄبك يٴـيٸل ربڍ ٿي ٷيلڃـ‪ ،‬ٳبكثلؿ ايڂ ًجٲ ٳبُت ٿي تچاڃـ ثؾچثي‬
‫ثيڂ ٿغچ‪ٛ‬ڈ ډبڍ تبمڇ تأًيي څ ٿغي‪ٛ ٚ‬جي‪٤‬ي پيلاٿچځ آڃڊب اكتجب‪ ٙ‬څ ډڀجٌتٸي ثلٯلاك ڃڀبيـ‪.‬‬

‫‪-‬ماؽت تَدُ اي‬


‫يب‪٫‬ت كڅٍ ٳبُت ٷلڅډي ٿي ثبُـ ؿك ٳبُت تچؿڇ اڍ‪،‬‬ ‫كڅٍ ٳبُت تچؿڇ اڍ ؿك څاٯ‪ ٢‬ڃچ‪ ١‬ٷٌتلٍ ڇ‬
‫ٷيبډبځ ډچيت اڃ‪٬‬لاؿڍ ؽچؿ كا ام ؿًت ٿي ؿډڄـ څ ؿك ٯبٻت يٲ ‪ٛ‬لط ٳټي ربڍ ٿي ٷيلڃـ‪ .‬تچؿڇ ډبڍ ٷيبډي‬
‫ثچيوڇ ؿك ٿلتج‪ ٚ‬ٳلؿځ ًبؽتڀبڃڊبڍ ثنكٵ يب ٿغي‪ ٚ‬ډبڍ پيلاٿچڃي آڃڊب ٿي تچاڃڄـ ثٌيبك ًچؿٿڄـ ثبُڄـ‪ ،‬اٻجتڈ ؿك‬
‫ٓچكتي ٳڈ ٿٰيبى څ اكتجب‪ ٙ‬ٿڄبًت يجڂ ايڂ تچؿڇ ډبڍ ٷيبډي څ ًبؽتڀبڃڊبڍ ٿچكؿ ڃ‪٠‬ل څرچؿ ؿاُتڈ ثبُـ‪.‬‬
‫ؿكؽتضڈ ډبڍ ميبؿڍ ٿبڃڄـ ثـا‪ ، ٥‬ثڈ هاپڄي ‪ ،‬اًپيلڇ ‪ٛ ،‬بڅڅًي ‪ ،‬ٳڈ ثٔچكت تچؿڇ اڍ ٯبثٺ ٳبُت ډٌتڄـ‪.‬اٻجتڈ‬
‫ډل يٲ ام ٷچڃڈ ډبڍ ڃبٿجلؿڇ ٿي تچاڃـ ثٌتڈ ثڈ ُلاي‪ ٚ‬څ صٸچڃٸي تلٳيت ثڄـڍ ثب ؿيٸل ٷيبډبځ ؿك كڅٍ ډبڍ‬
‫ٿؾتټ‪ ٪‬ٳبُت ٿچكؿ اًت‪٬‬بؿڇ ٯلاك ثٸيلڃـ‪.‬‬

‫‪35‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫تلٳيت ٳبُت ٷلڅډي څ تچؿڇ اڍ‬

‫ؿك ٯلاك ٷيلڍ ٷيبډبځ ڃٌجت ثڈ يٴـيٸل څ ډڀضڄيڂ ڃٌجت ثڈ ٿغي‪٫ ٚ‬لاٷيلڃـڇ آڃڊب‪ ،‬تچرڈ ثڈ ُٴٺ ٳټي‪،‬‬
‫كڃٶ څ ثب‪٫‬ت ٷيبډبځ ؿاكاڍ اډڀيت ثٌيبك ميبؿڍ ٿي ثبُڄـ‪ .‬ا‪٫‬نڅؿځ ثڈ ايڂ ؿك ٳټيڈ ٿلاعٺ ‪ٛ‬لاعي ثبيـ آچٹ‬
‫ميجب ُڄبًي ٿبڃڄـ ًبؿٷي تڄچ‪ ،١‬تچامځ‪ ،‬تأٳيـ‪ ،‬تٴلاك څ كيتپ څ ٽٯيبى كا ثلاڍ ؿًتيبثي ثڈ يٲ ‪ٛ‬لاعي ٳبُت‬
‫ٿچ‪٫‬ٮ ؿك ڃ‪٠‬ل ؿاُتڈ ثبُـ‪ .‬يٲ ‪ٛ‬لاعي ٳبُت ٿچ‪٫‬ٮ ثب څرچؿ ؿاكا ثچؿځ ارناڍ تٴخيل‪ ،‬ثبيـ څعـت څ يٴپبكصٸي‬
‫ؿاُتڈ ثبُـ څ ٿزڀچ‪٣‬ڈ ارناڍ آځ ثبيـ ثتچاڃڄـ عي ٿچكؿ ڃ‪٠‬ل ‪ٛ‬لاط كا ثڈ ثيڄڄـڇ ٿڄتٰٺ ڃڀبيڄـ‪.‬‬
‫ڃيبمډبڍ ٿغي‪ٜ‬ي څ ٿچٯ‪٤‬يت ٿٴبڃي ؿك ڃڊبيت ثڈ يٲ ‪ٛ‬لط ٳِت ٿڄبًت ٿي اڃزبٿـ‪ .‬ام آڃزب ٳڈ ؿك‬
‫‪ٛ‬لاعي ٳبُت ٷيبډبځ ًڈ آٺ ميجبيي ‪٣ ،‬ڀټٴلؿ څ ارلا څ ڃٸڊـاكڍ ٿڄبًجي ثبيـ ٿـ ڃ‪٠‬ل ٯلاك ٷيلؿ‪ ،‬ٿي تچاځ‬
‫آڃلا تلٳيجي ام ‪٣‬ټپ څ ډڄل ‪ٛ‬لاط ڃين ؿاڃٌت‪.‬‬
‫ثلاڍ ٳبُت ٷيبډبځ ام كڅُڊبڍ ٿؾتټ‪٬‬ي ٿي تچاځ تج‪٤‬يت ٳلؿ ‪ٛ .‬لاط ٿغي‪ ٚ‬ام يٲ ًچ ثبيـ ثبؽٔچٓيبت‬
‫اٯټيڀي څ ٿغي‪ ٚ‬ميٌتي ٿڄ‪ٰٜ‬ڈ ام ٯجيٺ ؽبٱ څ ډيـكڅٹڅ هڍ څ ؿٿب څ ثبكٍ آُڄب ثبُـ څ ام ًچڍ ؿيٸل ثب‬
‫ؽٔچٓيبت ‪٫‬ينيچٻويٴي ٷيبډبځ ٿؾتټ‪ ٪‬تب ثتچاڃـ ثڊتليڂ ٷيبډبځ ٿڄبًت آځ ٿڄ‪ٰٜ‬ڈ كا ثيبثـ ‪.‬‬
‫ام ًچڍ ؿيٸل ‪ٛ‬لاط ٳبُت ډڀبڃ‪ٜ‬چكيٴڈ ؿك اثتـا ٷ‪٬‬تڈ ُـ ثبيـ ثب ثٴبك ثلؿځ آچٹ ميجبيي ُڄبًي څ ٯچا‪٣‬ـ‬
‫‪٫‬لٽ څ ثب‪٫‬ت څكڃٶ تلٳيت ٿڄبًجي ايزبؿ ڃڀبيـ ٳڈ ‪٣‬الڅڇ ثل ٷيبډِڄبًي ٓغيظ ميجب څ ؿٻپقيل ثبُـ ‪.‬‬

‫‪36‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫‪ ‬پزعؾْا‬
‫‪- 1‬يٴي ام اًت‪٬‬بؿڇ ډبڍ ‪٣‬ڀټٴلؿڍ ٷيبډبځ ٳڈ ام ٯـيپ كايذ ثچؿڇ كا فٳل ‪٫‬لٿبييـ‪.‬‬
‫‪- 2‬ڃَٰ ‪٣‬ڀټٴلؿڍ ٷيبډبځ ؿك ‪٘٫‬بڍ ًجن كا ‪٫‬ڊلًت څاك ثڄچيٌيـ‪.‬‬
‫‪٣- 3‬ټت تچرڈ ثڈ ٷيبډبځ ثچٿي ؿك ‪ٛ‬لاعي ‪٘٫‬بڍ ًجن څ ٿڄ‪ٜ‬جٮ ثل آچٹ ٿغي‪ ٚ‬ميٌت صيٌت؟‬
‫‪- 4‬ثڈ صڈ ‪٣‬ټت ؿك ٿچاكؿڍ ٳبُت ٷچڃڈ ډبڍ ثچٿي ؿك ‪٘٫‬بڍ ًجن ُڊل ٿچ‪ٰ٫‬يت آٿين ڃيٌت؟‬
‫‪- 5‬ٿخبٻي ام ٷيبډبځ پلًتبك څ ڃغچڇ ٳبكٳلؿ آڃڊب كا كا ثڄچيٌيـ؟‬
‫‪- 6‬ٿِؾٔبت ثٔلڍ ٷيبډبځ كا ثٔچكت ‪٫‬ڊلًت څاك ڃبٽ ثلؿڇ څ يٴي ام اڃڊب كا ثب فٳل ٿخبٹ تچٗيظ ؿډيـ؟‬
‫‪- 7‬كڃٸڊبڍ ٿٴڀٺ صيٌتڄـ څ صڄـ ٷيبڇ ڃبٽ ثجليـ ٳڈ ؿڅ ثـڅ كڃٶ ٷټِبځ ٿٴڀٺ ثبُـ‪.‬‬
‫‪- 8‬ام آچٹ ‪٣‬بٽ ميجبيي ُڄبًي‪ ،‬تبٳيـ كا ثب يٲ ٿخبٹ تچٗيظ ؿډيـ‪.‬‬
‫‪- 9‬ت‪٬‬بڅت ت‪٤‬بؿٹ ثب تٰبكځ صيٌت؟‬
‫‪- 10‬صٸچڃڈ ثب تل‪٫‬ڄـ ډبڍ ‪ٛ‬لاعي ‪٘٫‬بڍ ًجن ٿي تچاځ يٲ ‪٘٫‬ب كا ثنكٷتل ڃِبځ ؿاؿ؟‬
‫‪- 11‬ٳبُت ٷچڃڈ ډبڍ عٌبى ثڈ ًلٿب ؿك يٲ اٯټيپ ثٌيبك ًلؿ صڈ تج‪٤‬بتي ؿاكؿ؟‬
‫‪- 12‬ؿك صيـٿبځ ٷيبډبځ ‪ ،‬ٳبُت ٿڄ‪٬‬لؿ ثڈ صڈ ؽب‪ٛ‬ل ٓچكت ٿي ٷيلؿ؟‬
‫‪- 13‬ربثزبيي ؿكؽتبځ ٳڊڄٌبٹ صڈ ‪٫‬چايـڍ ؿاكؿ؟‬
‫‪- 14‬صڈ ٷيبډبڃي ثلاڍ ٳبُت كؿي‪٬‬ي ٿڄبًجتلڃـ؟‬
‫‪- 15‬ٳبُت ٷلڅډي صڈ تبحيل ثٔلڍ ايزبؿ ٿي ٳڄـ؟‬

‫‪37‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫فصل دٍم‬
‫فزآيٌذ عزاحي‬

‫‪38‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫فصل دٍم‪ -‬فزآيٌذ عزاحي‬


‫‪ٛ‬لاعي ؽټٮ يٲ احل ٿي ثبُـ ‪ .‬ايڂ آ‪٫‬ليڄَ ٳچصٲ ثبيـ ام يٲ كڅڃل پيلڅڍ ٳڄـ تب ثڈ تٴبٿٺ ثلًـ ثڄبثلايڂ‬
‫ٿي تچاځ ثلاڍ ‪٫‬لايڄـ ‪ٛ‬لاعي ‪٘٫‬بڍ ًجن ٿي تچاځ ٿلاعٺ ٿت‪٤‬ـؿڍ ؿك ڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬ت‪.‬‬
‫‪ ‬تصوين گيزيْاي مالى ٍ ًياسّاي مارفزها‬
‫تٔڀيپ ٷيليڊبڍ ٳالځ ٿبڃڄـ ثلڃبٿڈ كينيڊبڍ ٿټي‪ ،‬اًتبڃي ‪ُ ،‬ڊلڍ ٳڈ پلڅهڇ ٿب ام ايڂ تٔڀيپ ٷيليڊب‬
‫تبحيل ٿي پقيلؿ‪ .‬ٿخال" ؿك ‪ٛ‬لط ربٿ‪٘٫ ٢‬بڍ ًجن ُڊلڍ ٳبكثليڊب څ ڃچ‪٘٫ ١‬بڍ ًجن يٲ ٯ‪٤ٜ‬ڈ ام ُڊل ثڈ‬
‫ډڀلاڇ ٿِؾٔبت آځ ٿِؾْ ُـڇ اًت‪ .‬ثڈ ‪٧‬يل ام ثلڃبٿڈ ډبڍ ٳالځ څ ثلڃبٿڈ ډبڍ ام پيَ ت‪٤‬ييڂ ُـڇ ٳڈ ؿك‬
‫ٿڄ‪ٰٜ‬ڈ ‪ٛ‬لاعي تبحيل ٷقاكڃـ ڃيبمډب څ ؽچاًتڈ ٳبك‪٫‬لٿب ثٌيبك ٿڊپ اًت‪.‬‬
‫‪ ‬تجشيِ ٍ تحليل پٌِْ‬
‫تزنيڈ څ تغټيٺ ٿغي‪ ٚ‬يٴي ام ٿڊڀتليڂ ‪٣‬چاٿٺ ٿچ‪ٰ٫‬يت ؿك ‪ٛ‬لط ٿي ثبُـ‪٣ .‬چاٿٺ ٿغي‪ٜ‬ي ثٌيبك ٿتڄچ‪١‬‬
‫ٿي ثبُڄـ څثٌتٸي ثڈ ڃچ‪ ١‬څ ٿٰيبى يٲ پلڅهڇ ؿاكؿ‪ .‬ؿك تزنيڈ څ تغټيٺ يٲ ٿغچ‪ٛ‬ڈ ٿخٺ ثب‪٧‬ضڈ يٲ ؽبڃڈ‬
‫ٿٌبٻڈ ًبؿڇ تل ام يٲ پبكٱ ُڊلڍ يب يٲ ٿغچ‪ٛ‬ڈ ت‪٬‬لرٸبډي ثنكٵ ٿي ثبُـ‪ .‬اٿب ث‪ٜ‬چك ٳټي ٿچاكؿ ميل ؿك ڃ‪٠‬ل‬
‫ٷل‪٫‬تڈ ٿي ُچؿ‪.‬‬
‫‪ -‬اٯټيپ ًبيت‪ :‬ؿٿب ‪$‬ؽٔچٓب" رڊت اڃتؾبة ؿاٿڄڈ ثلؿثبكڍ ٷيبډبځ‪ ، #‬ثبكڃـٷي ‪ ،‬ك‪ٛ‬چثت څ تجؾيل ‪،‬‬
‫رڊت ثبؿډب څ ًل‪٣‬ت ثبؿ ‪ ،‬رڊبت تبثَ څ ًب‪٣‬بت آ‪٫‬تبثي څ‪...‬‬
‫‪ -‬څيوٷيڊبڍ تچپچٷلا‪٫‬يٴي ًبيت ‪ :‬اكت‪٬‬ب‪ ١‬ام ً‪ٜ‬ظ ؿكيب‪ُ ،‬يت ‪ ،‬رڊت ُيت ‪ $‬ي‪٤‬ڄي ايڄٴڈ ؿاٿڄڈ ُيجـاك‬
‫ثڈ ٳـاٽ ًڀت ر‪٨‬لا‪٫‬يبيي اًت ‪ُ ، #‬ٴٺ مٿيڂ ُبٿٺ ٷچؿيڊب ثټڄـيڊب ؿكڇ ډب څ يبٻڊب‬
‫‪ -‬ٿغي‪ٛ ٚ‬جي‪٤‬ي ًبيت ‪:‬ٷيبډبځ ثچٿي څ ٷيبډبڃي ٳڈ ًبثٰڈ ٳبُت ؿك ٿغټڊبڍ ا‪ٛ‬لا‪ ٩‬څ ٿِبثڈ كا ؿاكڃـ‪.‬‬
‫صڈ ربڃچكاڃي ام ايڂ ٿغي‪ ٚ‬ثڊلڇ ٿي ثلڃـ ٿبڃڄـ ٿغٺ ٷقك ‪ُ ،‬ٴبك څ الڃڈ ربڃچكاځ‬
‫‪ -‬رڄي مٿيڂ ‪ :‬ڃچ‪ً ١‬ڄٸڊب څ ًبؽتبك مٿيڂ ُڄبًي ‪ ،‬رڄي څ ٳي‪٬‬يت ؽبٱ‬
‫‪ -‬ٿِؾٔڈډبڍ ارتڀب‪٣‬ي څ ‪٫‬لډڄٸي‪ :‬رڀ‪٤‬يت ثبمؿيـٳڄڄـٷبځ‪ً ،‬بؽتبك رڀ‪٤‬يتي‪ ،‬ٿيناځ ؿك آٿـ‪ ،‬آؿاة څ كًچٽ‬
‫‪ -‬څيوٷيڊبڍ تبكيؾي‪ :‬آحبك څ ربفثڈ ډب ‪ ،‬ٿ‪٤‬ڀبكڍ څ ‪ٛ‬لاعي ًڄتي ثب‪ٌ٧‬بمڍ ډل ٳِچك ؿك ډل ؿڅكڇ تبكيؾي‬
‫ٿتبحل ام ًجٲ ٿ‪٤‬ڀبكڍ څ ‪٫‬لډڄٶ ٿلؿٿبځ آځ ؿڅكاځ ثچؿڇ اًت ‪ .‬ايڂ اٿل ؿك رنييبت ٿڄب‪ٛ‬ٮ څ ُڊلډب‬
‫ؿك‬ ‫ڃين ثب يٴـيٸل ٿت‪٬‬بڅت اًت ‪ .‬ٿي تچاځ ثب ثلكًي تبكيؾي ٿڄ‪ٰٜ‬ڈ ام ثلڅم اُِجبډبت ‪٫‬بعَ‬
‫پلڅهڇډب پيِٸيلڍ ٳلؿ ‪ .‬اُتجبډبتي ٿبڃڄـ ٳبُت ا‪٫‬لاڍ هاپڄي ؿك ٿغچ‪ٛ‬ڈ ډبيي ٳڈ ًبثٰب ثب‪ ٥‬ايلاڃي‬
‫ثچؿڇ څ اعتيبد ثڈ ثبم مڃـڇ ًبمڍ ؿاكؿ‪.‬‬
‫ٿٌبٻڈ ايڂ اًت ٳڈ ‪٫‬لٿچٹ ؽبٓي ڃڀي تچاځ ثلاڍ تزنيڈ تغټيٺ ٿغي‪ٜ‬ي څ آڃبٻين ًبيت ثيبځ ٳلؿ څ ڃچ‪١‬‬
‫پلڅهڇ ٿچاكآڃبٻين ًبيت كا ؿيٴتڈ ٿي ٳڄـ‪ .‬اٿب ڃٴتڈ ٿڊپ ايڂ اًت ‪ٛ‬لاط ثبيـ ام اثتـا ثـاڃـ ثلاڍ صڈ ٳبكڍ صڈ‬
‫ؿاؿڇ څ ٳي‪٬‬يتي كا ثلكًي ٿي ٳڄـ ٿخال" ثلكًي ؿكآٿـ ًبٳڄبځ يٲ ٿغټڈ ثلاڍ ‪ٛ‬لاعي پبكٱ ٿغټڈ اڍ ؿك‬
‫ت‪٤‬ييڂ ٳبكثليڊب څ ت‪٬‬ليغبتي ٳڈ تچاځ پلؿاؽت ثڊبڍ آځ كا ؿاُتڈ ثبُڄـ ٿڊپ اًت‪.‬‬

‫‪39‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ڃڀچڃڈ ايي ام تزنيڈ څ تغټيٺ ًبيت‬

‫‪40‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ٿٌبٻڈ ثٌيبكٿڊپ ايڂ اًت ٳڈ اڅٻيڂ ثبك ٳڈ ثلاڍ ثبمؿيـ ٿغچ‪ٛ‬ڈ ٿچكؿ ڃ‪٠‬ل ثلاڍ ‪ٛ‬لاعي ٿي كڅيـ ا‪ٟ‬ڊبك‬
‫ڃ‪٠‬ل ؿك ٿچكؿ ‪ٛ‬لط څ ٷيبډبځ ٳبك ؿُچاكڍ اًت ‪ .‬اٿب ثب يٲ ڃٸبڇ ‪٣‬ڀيٮ ثڈ ٿغچ‪ٛ‬ڈ ډبڍ ٳبُتڈ ُـڇ ٿزبڅك‬
‫ٿڄ‪ٰٜ‬ڈ ٿي تچاځ ٷيبډبځ ٿڄبًت ثلاڍ ٿغي‪ ٚ‬كا ثڈ آًبڃي ُڄبًبيي ٳلؿ ‪ .‬ايڄٴڈ ؿك ٿغچ‪ٛ‬ڈ ا‪ٛ‬لا‪ ٩‬صڈ ٷيبډبڃي‬
‫ثٴبك ‪٫‬تڈ څ اًت‪٬‬بؿڇ امٳـاٽ ٷيبڇ ٿچ‪ٰ٫‬يت آٿين ثچؿڇ ثٌيبك ٿڊپ ٿي ثبُـ ‪ .‬ايڂ آڃبٻين ًبيت ثٌتڈ ثڈ عزپ څ‬
‫اډڀيت پلڅهڇ ٿي تچاځ ثٔچكت يبؿؿاُتڊبڍ ‪ٛ‬لاط كڅڍ يٲ ٳب‪٧‬ق څ ؿ‪٫‬تلصڈ يبؿؿاُت ثبُـ څ يب ثٔچكت ڃِٰڈ‬
‫څ تلًيڀي ثبُـ‪.‬يبؿؿاُتڊب ٿي تچاڃـ ُبٿٺ ٿچاكؿ ميل ثبُـ‪:‬‬
‫‪ -‬اث‪٤‬بؿ څ ٿٌبعت ٿغچ‪ٛ‬ڈ‬
‫‪ -‬رڄي ؽبٱ‬
‫‪ -‬ڃنؿيٴتليڂ ٿڄج‪ ٢‬آة‬
‫‪ -‬ڃچ‪ ١‬ٷيبډبځ ؽچؿكڅڍ ٿِبډـڇ ُـڇ ؿك ٿغٺ‬
‫‪ -‬ڃچ‪ ١‬ٷيبډبځ ٳبُتڈ ُـڇ ؿك ٿغٺ‬
‫‪ -‬ٿٔبٻظ ًبؽتڀبڃي ٯبثٺ ؿًتلى ؿك ٿغٺ‬
‫‪ -‬رڊت ثبؿ‬
‫‪ -‬ڃنؿيٴتليڂ ڃڊبٻٌتبځ ثڈ ٿغٺ څ ٷچڃڈ ډبڍ ٷيبډي ؿك ؿًتلى‬
‫‪ -‬اٷل ؽبٱ ڃبٿڄبًت ثبُـ ام صڈ ٿغټي ٿي تچاځ ؽبٱ تڊيڈ ٳلؿ‬
‫‪٣ -‬ڄبٓل ًبؽتڈ ُـڇ ؿك ًبيت‬
‫‪ -‬ٿغٺ اڃِ‪٤‬بة ثل٭ څ آة‬
‫‪ -‬صڈ ٷلڅڇ ًڄي ام ايڂ ٿغٺ اًت‪٬‬بؿڇ ٿي ٳڄڄـ‬
‫‪ -‬ت‪٤‬ـاؿ اًت‪٬‬بؿڇ ٳڄڄـٷبځ صڄـ ڃ‪٬‬لاًت ‪$‬تٰليجي‪#‬‬
‫‪ -‬صڈ ت‪٤‬ـاؿ ؽچؿكڅ ثٔچكت تٰليجي ؿك ايڂ ٿغچ‪ٛ‬ڈ څاكؿ ٿيُچؿ يب ٳڄبك آځ ‪ٛ‬چالڃي ٿـت تچٯ‪٪‬‬
‫ٿيٳڄـ‪.‬‬
‫‪ -‬ٿٌيلډبڍ ؿًتلًي صٸچڃڈ اًت‬
‫‪ -‬څ ‪....‬‬
‫يٴي ؿيٸل ام ٿچاكؿڍ ٳڈ ثٌيبك ؿك ُڄبؽت څ تزنيڈ څ تغټيٺ ًبيت ٿي تچاڃـ ٿچحل ثبُـ تٔچيل ثلؿاكڍ څ‬
‫تغټيٺ تٔبڅيل اًت‪ُ .‬بيـ پي امكرچ‪ ١‬ثڈ ٿغٺ ٿچكؿڍ كا ‪٫‬لاٿچٍ ٳلؿيـ ٳڈ عتي ؿك يبؿؿاُتڊبيتبځ ڃين ڃجچؿ‪.‬‬
‫ٿلار‪٤‬ڈ ثڈ تٔبڅيل ًبيت ٿي تچاڃـ تب عـڅؿڍ پبًؾٸچڍ ُڀب ثبُـ‪.‬‬

‫‪41‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫تٔبڅيل ًبيت ؿك تزنيڈ څ تغټيټڊب ثٌيبك ٿ‪٬‬يـتـ‪ .‬ؿك تٔچيل ثبال ثڈ ًبؿٷي تڄچ‪١‬‬
‫اكت‪٬‬ب‪٣‬بت يٲ ٿيـاځ ڃِبځ ؿاؿڇ ُـڇ اًت‪.‬‬

‫‪ ‬اًتخاب چٌذ ايذُ تز اعاط هحتَاي عزح ‪ ،‬تزًاهِ عزح ٍ تجشيِ ٍ تحليلْا‬
‫ٿڀٴڂ اًت ايـڇ ٳټي ٿخال " اعـاث يٲ مٿيڂ ثبمڍ ٳچؿٱ يب يٲ ثب‪٧‬ضڈ آالصيٮ ؿاك ٯجٺ ام تڀبٿي‬
‫ٿلاعٺ ثڈ فډڂ ‪ٛ‬لاط ‪ ،‬ٳبك‪٫‬لٿب څ يب ثلڃبٿڈ كين كًيـڇ ثبُـ آڃضڈ ٳڈ ٿڊپ اًت پيچڃـ ثيڂ ُڄبؽت ثڊتل ام پڊڄڈ‬
‫څ اتٔبٹ ثب ايـڇ ٿچرچؿ يب ثٌ‪ ٚ‬آځ اًت‪.‬آڃضڈ ٿڊپ اًت ايڄٴڈ ايـڇ ډبڍ ‪ٛ‬لاط ڃٰٖ ٳڄڄـڇ آچٹ څ‬
‫ٿِؾٔڈډبڍ ‪ٛ‬لاعي ‪٘٫‬بڍ ًجن ڃجبُـ ٿخال "ؿك يٲ پبكٱ ثڊپ كيؾتٸي څ ا‪٧‬تِبٍ ‪٣‬ڄبٓل ثٔلڍ ايزبؿ‬
‫ڃِچؿ څ يب يٲ ٿغچ‪ٛ‬ڈ ‪ٛ‬لاعي ُـڇ ٳٌبٻت آڅك ڃجبُـ‪ .‬ٳال" آچٹ ‪ٛ‬لاعي ؽچُبځ ايـڇ ًبم څرڊت ؿډڄـڇ‬
‫ډٌتڄـ‪ .‬ډڀبڃ‪ٜ‬چكيٴڈ ؿك صڄـ تٔچيل ث‪٤‬ـ ڃِبځ ؿاؿڇ ُـڇ اًت ايـڇ ډب ٿي تچاڃڄـ ٿڄتذ ام آچٹ څ ؽٔچٓيبت‬
‫ثٔلڍ ثبُڄـ‪.‬‬

‫‪42‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫تڄچ‪ ١‬كڃٶ څ ت٘بؿ ثب ًڄٶ‬ ‫اًت‪٬‬بؿڇ ام تڄچ‪ ١‬ٷيبډبځ پچُِي‬

‫اًت‪٬‬بؿڇ ام ٷيبڇ پچُِي ؿك الثالڍ ًڄٶ‬

‫‪43‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫اًت‪٬‬بؿڇ ؿكؽتضڈ ډب ثب ‪٫‬لٽ څكڃٶ څثب‪٫‬ت ُبؽْ‬

‫اًت‪٬‬بؿڇ ؿكؽتضڈ ډب ثب ‪٫‬لٽ څكڃٶ څثب‪٫‬ت ُبؽْ‬

‫‪44‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫اًت‪٬‬بؿڇ ؿكؽتضڈ ډب ثب ‪٫‬لٽ څكڃٶ څثب‪٫‬ت ُبؽْ څ ؽبٓيت ډلى پقيلڍ‬

‫تلٳيت ًڄٶ ثب ٷيبډبځ ؿايڀي ُبؽْ‬

‫‪45‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫اًت‪٬‬بؿڇ ٷيبڇ پچُِي ثب ثب‪٫‬ت څ كڃٶ ٿت‪٬‬بڅت ام صڀڂ‬

‫تلٳيت تڄچ‪ ١‬كڃٸي پلصيڂ ثب ٷيبډبځ پچُِي‬

‫‪46‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫تبٳيـ ثب ٯبة ٳلؿځ ثب ٷيبډبځ‬

‫اًت‪٬‬بؿڇ ام ؿكؽتبځ ُبؽْ‬

‫‪47‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ؿك ‪٧‬يل ايڂ ٓچكت پي ام تزنيڈ څ تغټيٺ ًبيت اٿٴبڃبت څ ٿغـڅؿيتڊبڍ ًبيت ٿي تچاڃـ ثڊتليڂ كاډڄڀب‬
‫ثلاڍ كاډٴبكډبڍ ‪ٛ‬لاعي ثبُـ‪ .‬ثڈ ‪٫‬لٕ ًبيت ٓؾلڇ اڍ اًت ٿڀٴڂ اًت ثلاڍ ثب‪ٓ ٥‬ؾلڇ اڍ ايـڇ ٿڄبًت‬
‫ثبُـ ٳڈ ام ُڄبؽت ًبيت ًلصِڀڈ ٿي ٷيلؿ‪ .‬يب ايڄٴڈ ع٘چك يٲ ٳبڃبٹ آة ؿك ٿغـڅؿڇ ‪ٛ‬لاعي ٿغـڅؿيت ؿك‬
‫‪ٛ‬لاعي څ ٳبُت ٷيبڇ ثـٻيٺ ًبمڇ ثتڄي اٍ ايزبؿ ٿي ٳڄـ ام ‪ٛ‬ل‪ ٩‬ؿيٸل ثب تچرڈ ثڈ ايزبؿ يٲ ٿٌيل ؽ‪ٜ‬ي‬
‫ٿيتچاڃـ ثڈ ‪٫‬لٕ اٿٴبڃي ثلاڍ ت‪٤‬جيڈ ٿٌيل ؿك ٓچكت ًل پچُيـڇ ثچؿځ ايزبؿ ٳڄـ‪ .‬پي ام ايڂ ٿچاكؿ ثلڃبٿڈ‬
‫ثلاڍ ‪٘٫‬بډب څ ‪٤٫‬بٻيت ؿك ‪ٛ‬لاعي ثبيـ ؿك ڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬تڈ ُچؿ‪ .‬ٿخال " صڈ ‪٘٫‬بډبيي ڃيبم ؿاكيپ صڄـ تب څ ثڈ صڈ‬
‫ٿٌبعتي څ ‪٘٫‬بډب صٸچڃڈ ؿك ٳڄبك ډپ ٯلاك ٷيلڃـ صڈ ‪٘٫‬بډبيي ثڊتل اًت ؿك ٳڄبك ډپ ثبُڄـ صڈ ‪٘٫‬بډبيي ثبډپ‬
‫ًڄؾيت ڃـاكڃـ‪ .‬ٿخال" ٳتبثؾبڃڈ ٳڄبك مٿيڂ ثبمڍ ٳچؿٳبځ ًڄؾيت ڃـاكؿ صچځ ًل څ ٓـاڍ مٿيڂ ثبمڍ ٿناعپ‬
‫ٿ‪ٜ‬بٻ‪٤‬ڈ ٳڄڄـٷبځ ٿي ُچؿ ‪ .‬ام ُڄبؽت څ ايـڇ ثڈ ثلڃبٿڈ ‪٘٫‬بډب څ ‪٤٫‬بٻيتڊب ثلاڍ ‪ٛ‬لط ٿي كًيپ‪ .‬ٿخال " اٷل يٲ‬
‫پبكٱ رڄٸټي ٿي ؽچاډيپ ‪ٛ‬لاعي ٳڄيپ ثب ٿ‪ٜ‬بٻ‪٤‬بت ٿيـاڃي څ پلًِڄبٿڈ څ ثلكًي ٿ‪ٜ‬بٻ‪٤‬بت رڀ‪٤‬يتي ٿي تچاڃيپ‬
‫عـاٳخل ت‪٤‬ـاؿ ثبمؿيـ ٳڄڄـڇ پبكٱ كا ؿك ُټچ‪٧‬تليڂ كڅم ًبٹ عـى ثنڃيپ‪ .‬ٿخال" ايڂ ت‪٤‬ـاؿ ‪ 1000‬ڃ‪٬‬ل اًت‪ .‬ثب‬
‫تچرڈ ثڈ ثلكًيڊبيڀبځ ثڈ ايڂ ڃتيزڈ كًيـيپ ڃيڀي ام ثبمؿيـ ٳڄڄـٷبځ ثبؽچؿكڅڍ ُؾٔي ؽچؿ څؿڅًتبڃِبځ‬
‫ٿيآيڄـ‪ .‬ي‪٤‬ڄي ‪ 500‬ڃ‪٬‬ل ثب ؽچؿكڅڍ ‪٧‬يل ‪٣‬ڀچٿي ؽچاډڄـ آٿـ اٷل ډل ؽچؿكڅ ث‪ٜ‬چك ٿتچً‪ ٚ‬صڊبك ًلڃِيڂ ؿاُتڈ‬
‫ثبُـ عـڅؿ ‪ 125‬ؽچؿكڅ ؿك ُټچ‪٧‬تليڂ كڅم ًبٹ ثڈ ايڂ پبكٱ ٿي آيڄـ څ ڃيبم ثڈ پبكٳيڄٶ ؿاكڃـ څ ثب ؿاڃٌتڂ‬
‫‪٘٫‬بڍ پبكٳيڄٶ ثلاڍ ډلؽچؿكڅ ٿٌبعت تٰليجي پبكٳيڄٶ ٿِؾْ ٿي ُچؿ ‪ .‬ثڈ ‪٧‬يل ام ايڄٴڈ صڈ ‪٘٫‬بډب څ‬
‫‪٤٫‬بٻيتڊبيي ؿك پبكٱ ؿاُتڈ ثبُيپ ‪ٛ .‬لاط ثبيـ تٲ تٲ ‪٘٫‬بډب څ ‪٤٫‬بٻيتڊب كا ام ڃ‪٠‬ل ٿڄبًت ثچؿځ ٿٴبځ ات‪٬‬ب٭ څ‬
‫ډڀزچاكڍ ثب يٴـيٸل ٿچكؿ ثلكًي ٯلاكؿډـ‪.‬‬
‫ؿك تٔچيل ث‪٤‬ـ رـڅٻي تلًيپ ُـڇ اًت‪ .‬ؿك ًتچڃڊبڍ ايڂ رـڅٹ يٴٌلڍ ‪٤٫‬بٻيتڊب څ ‪٘٫‬بډب ٳڈ ثلاڍ پبكٱ‬
‫ثلڃبٿڈكينڍ ُـڇ اًت آٿـڇ اًت‪ .‬ايڂ ٿچاكؿ ‪٣‬جبكتڄـ ام‪ :‬ٿٌيل ؿڅصلؽڈ‪ ،‬پيٌت اًٴيت‪ ،‬مٿيڂ ثبمڍ ٳچؿٱ‪ ،‬ٿٌيل‬
‫ٓؾلڇڃچكؿڍ‪ ،‬ثب‪ٓ ٥‬ؾلڇاڍ‪ ،‬ثچ‪٫‬ڈ ‪٫‬لډڄٸٌلا‪ ،‬ٿٌيل آة‪ ،‬ڃڀبمؽبڃڈ‪ً ،‬لڅيي ثڊـاُتي‪ ،‬پبكٳيڄٶ‪ ،‬څكڅؿڍ‪ ،‬ٿغٺ‬
‫تڀبُبڍ ٿڄب‪ٟ‬ل څ ٿٴج‪ ،‬ٿنك‪٣‬ڈ ٿلٿت ‪$‬ٿنك‪٣‬ڈ اڍ ٳڈ ثب آچٹ اٳچٻچهيٴي څ ثب اًت‪٬‬بؿڇ ٷيبډبځ ٳي‪٬‬يت ؽبٱ ثڊجچؿ‬
‫ؿاؿڇ ٿي ُچؿ‪ً .#‬بيت ٿچكؿ ڃ‪٠‬ل ام ؿڅ ٯٌڀت ٿٌ‪ٜ‬ظ څ ُيجـاك څ ٿلت‪ ٢٬‬تِٴيٺ ُـڇ اًت‪ .‬ٻقا ؿك كؿي‪ ٪‬ايڂ‬
‫رـڅٹ ٯٌڀت پٌت څ ٿلت‪ ٢٬‬آٿـڇ اًت‪ً .‬پي ډل ٳـاٽ ام ‪٘٫‬بډب څ ‪٤٫‬بٻيتڊب ثب ؿڅ ُبؽٔڈ ًبيت ي‪٤‬ڄي پٌت څ‬
‫ٿلت‪ ٢٬‬ثچؿځ تالٯي ؿاؿڇ ٿي ُچؿ‪ .‬ٿيناځ ًبمٷبكڍ ‪٤٫‬بٻيتڊب ثب ُٴٺ مٿيڂ ًبيت ٿيتچاڃـ ثب ‪٣‬الٿت يب ُڀبكڇ‬
‫ٿِؾْ ُچؿ څ ثٌتڈ ثڈ ڃ‪٠‬ل ثلڃبٿڈ كين ٿيتچاڃـ تٌٰيپثڄـيڊبڍ ٿت‪٬‬بڅتي ؿاُتڈ ثبُـ‪ .‬ٿبڃڄـ تٔچيل ميل ٳڈ‬
‫تٌٰيپثڄـيڊب ٳبٿال" ًبمٷبك‪ ،‬ڃيڀڈ ًبمٷبك‪ ،‬ٳپ ًبمٷبك‪ ،‬ڃبًبمٷبك څ ثي ت‪٬‬بڅت ٿيثبُـ‪ .‬څٯتي ڃتيزڈ ٳبٿال " ًبمٷبك‬
‫ٿيُچؿ اڃتؾبة ‪٘٫‬ب څ ‪٤٫‬بٻيت ثلاڍ ايڂ ٯٌڀت پبكٱ ٿڄبًت څ ُـيـا " تچٓيڈ ٿيُچؿ‪ .‬څٻي څٯتي ڃيڀڈ ًبمٷبك‬
‫ٿيُچؿ ڃتيزڈٷيلڍ څ تٔڀيپ ‪ٛ‬لاط ت‪٤‬ييڂ ٳڄڄـڇ اًت‪ .‬ؿك ٿچكؿ ٳپ ًبمٷبك ثچؿځ يٲ ‪٘٫‬ب څ ‪٤٫‬بٻيت ثب څٗ‪٤‬يت‬
‫ًبيت تڄڊب ؿك ٓچكت اٗ‪ٜ‬لاك يب ٗلڅكت اًت ٳڈ يٲ ‪٘٫‬ب څ ‪٤٫‬بٻيت ٳپ ًبمٷبك ؿك ًبيت ربڍ ٿيٷيلؿ څ ايڂ‬
‫ٗلڅكت څ اٗ‪ٜ‬لاك ٿيتچاڃـ ثـٻيٺ ٿغـڅؿيتڊبڍ پڊڄڈ څ يب ًبيل ‪٣‬چاٿٺ ثبُـ‪ .‬ثي ت‪٬‬بڅت ثچؿځ يٲ ‪٤٫‬بٻيت ايڂ‬
‫آماؿڍ كا ثڈ ‪ٛ‬لاط ٿيؿډـ ٳڈ آماؿڍ ‪٣‬ڀٺ ثٌتلڍ ؿاُتڈ ثبُـ‪ .‬عبال اٷل ًتچڃڊب څ كؿي‪٬‬ڊبڍ يٲ رـڅٹ ‪٘٫‬بډب څ‬
‫‪٤٫‬بٻيتڊب ثبُڄـ ام تالٯي يٲ ثڈ يٲ آڃڊب ٿيناځ ًبمٷبكڍ ډل ‪٘٫‬ب څ ‪٤٫‬بٻيت ثب ‪٤٫‬بٻيت ؿيٸل ٿِؾْ ٿيُچؿ‪.‬‬

‫‪48‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫پزٍرػ ايذُ ّا ٍ آفزيٌؼ يل عزح ماهل‬


‫ٿ‪٤‬ڀچال" پلڅكٍ ايـڇ ډب يٲ ًيل تٴبٿټي ؿاكؿ‪ .‬ؿك يٲ ‪ٛ‬لط ٿڀٴڂ اًت ام ٻٴڈ ډبيي ثب ُٴټڊبڍ‬
‫ڃبٿڄ‪٠‬پ څ ثـڅځ ‪٫‬لٽ څ كيؾت ڃبٿڄ‪٠‬پ ؿك عـ ت‪٤‬ييڂ ٿغـڅؿڇ تٰليجي څ څٯلاك ٷل‪٫‬تڂ ډڀزچاكيڊب ُلڅ‪ُ ١‬چؿ څ‬
‫پي ام آځ ‪ٛ‬لط ٳبٿټتل ُچؿ‪.‬‬

‫‪49‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ايـڇ پلؿامڍ اڅٻيڈ‬

‫‪50‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫‪ ‬پختِ ؽذى ايذُ ّاي اٍليِ ٍ ؽنل گيزي عزح‬


‫ؿك ايڂ ٿلعټڈ اٷل ثٔچكت ٳلڅٳي څ ثٌيبك اثتـايي ٿغٺ ٷيبډبځ څ ‪٤٫‬بٻيتڊبڍ ت‪٬‬لريڀبځ كا ٿِؾْ‬
‫ٳلؿيپ‪ .‬اُٴبٹ ٿب ؿٯيٰتل څ ثڈ ‪٫‬لٽ څاٯ‪٤‬ي ڃنؿيٲ ٿي ُچؿ‪ .‬ٿخال " اٷل ثب يٲ ُٴٺ ڃبٿِؾْ ٿغٺ مٿيڂ ثبمڍ‬
‫كا ت‪٤‬ييڂ ٳلؿيپ عبال ‪٫‬لٽ مٿيڂ ثبمڍ څ اث‪٤‬بؿ څ اڃـامڇ ډبڍ آځ ثڈ تـكيذ ٿِؾْ ٿي ُچؿ‪.‬‬

‫تٴڀيٺ ايـڇ پلؿامڍ‬

‫ايـڇ پلؿامڍ‬

‫‪51‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ٿلاعٺ تٴڀيٺ ايـڇ ‪ٛ‬لط‬

‫‪52‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫تذٍيي ًقؾِ ّاي اجزايي‬


‫ڃِٰڈ ډبڍ ارلايي ڃِٰڈ ډبيي ډٌتڄـ ٳڈ ربڃڀبيي ڃڊبيي ؿك آڃڊب ٓچكت ٷل‪٫‬تڈ اًت څ ډيضٸچڃڈ اثڊبٿي ام‬
‫ڃ‪٠‬ل اڃـامڇ ډب ‪٫ ،‬چآٺ څ ؿًتچكات ارلايي ڃجبيـ ؿاُتڈ ثبُڄـ‪.‬‬

‫ڃِٰڈ ارلايي‬

‫ڃڀچڃڈ اڍ ام يٲ كاډڄڀبڍ ٷچڃڈ ډبڍ ٷيبډي ڃِٰڈ‬


‫ارلايي‬

‫‪53‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫‪ ‬پزعؾْا‬
‫‪٫- 1‬لآيڄـ ‪ٛ‬لاعي ‪٘٫‬بڍ ًجن ٿي تچاؿ ُبٿٺ صڈ ثؾِڊبيي ثبُـ؟‬
‫‪٫- 2‬ٴل ٿي ٳڄيـ ثلاڍ ‪ٛ‬لاعي يٲ پبكٱ ؿك يٲ ؿاٿڄڈ ٳچډٌتبڃي صڈ ‪٣‬چاٿټي ثبيـ ٿچكؿ تزنيڈ څ تغټيٺ‬
‫ٯلاك ٷيلؿ؟‬
‫‪- 3‬ٿٌتڄـ ًبمڍ څ تٔچيل ثلؿاكڍ ام ًبيت صڈ ‪٫‬بيـڇ اڍ ؿاكؿ؟‬
‫‪- 4‬يٲ ايـڇ ثلاڍ ‪ٛ‬لاعي ‪٘٫‬بڍ ًجن ٿ‪ٜ‬لط ٳڄيـ ٳڈ ام يٴي ام آچٹ ‪ٛ‬لاعي اًتؾلاد ُـڇ ثبُـ؟‬
‫‪- 5‬ؿكيٲ پبكٱ ٿي ؽچاډيپ ‪٤٫‬بٻيتڊب څ ‪٘٫‬بډبڍ ميل كا ؿاُتڈ ثبُيپ ام ٻغب‪ً ٝ‬بمٷبكڍ ثب يٴـيٸل آڃڊب كا‬
‫ٿچكؿ ثلكًي ٯلاك ؿډيـ‪$ .‬مٿيڂ ثبمڍ ٳچؿٱ ‪ ،‬ٳتبثؾبڃڈ‪ً ،‬لڅيي ثڊـاُتي ‪،‬ٿٌيل پيبؿڇ ‪،‬څكڅؿڍ ‪،‬‬
‫ڃٸڊجبڃي‪#‬‬
‫‪ٛ- 6‬لعڊبڍ ايـڇ پلؿامڍ اڅٻيڈ ٿ‪٤‬ڀچال" صٸچڃڈ اڃـ؟‬
‫‪- 7‬ڃِٰڈ ډبڍ ارلايي ‪٘٫‬بڍ ًجن ثبيـ صڈ ا‪ٛ‬ال‪٣‬بتي ؿاُتڈ ثبُڄـ؟‬

‫‪54‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫فصل عَم‬
‫تقغين تٌذي فضاي عثش‬

‫‪55‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫فصل عَم‪ -‬تقغين تٌذي فضاي عثش‬


‫تغٰيٰبت ؿك ٿچكؿ ك‪٫‬تبك ثِل ؿك مٿيڄڈ ‪٤٫‬بٻيت ډبڍ اڅٯبت ‪٫‬لا‪٧‬ت ڃِبځ ؿاؿڇ اًت ٳڈ ‪٫‬لاك ٿلؿٽ ام ُڊلډب‬
‫ثلاڍ ؿًتيبثي ثڈ ‪ٛ‬جي‪٤‬ت اًت‪ُ .‬لاي‪ٜ‬ي ٳڈ ‪ٛ‬جي‪٤‬ت كا ثب ُڊل آُتي ؿډـ ٿڀٴڂ اًت ثب‪٣‬ج ُچؿ ٳڈ ا‪٫‬لاؿڍ‬
‫ٳڈ كيِڈ ډبڍ كڅًتبيي ؽچؿ كا ؿك ٳچكاځ مڃـٷي ُڊلڍ ثبؽتڈ اڃـ‪ ،‬ؿڅثبكڇ ثب ‪ٛ‬جي‪٤‬ت ډڀبډڄٶ ُـڇ څ ام آځ‬
‫ٻقت ثجلڃـ‪.‬‬
‫ثڈ ‪٣‬جبكت ؿيٸل مٿبڃي ٳڈ ؿك ؿٹ ُڊل ‪٘٫‬بيي ‪ٛ‬جي‪٤‬ي څ ًجن ايزبؿ ُـڇ ثبُـ‪ ،‬ٿلؿٽ ثب ع٘چك ؿك ايڂ ‪٘٫‬ب‬
‫اعٌبى ٿي ٳڄڄـ ثلاڍ صڄـ ٻغ‪٠‬ڈ ډپ ٳڈ ُـڇ ام ‪٘٫‬بڍ ُڊلڍ ٳبٿالً ؿڅك ډٌتڄـ‪ .‬ايڂ اعٌبًي اًت ٳڈ يٲ‬
‫پبكٱ ُڊلڍ ؿك ؿٹ ُڊل ُټچ‪ ٥‬څ پل ډيبډچ ثڈ ُڊلڅڃـاځ ٿي تچاڃـ اٻٰبء ٳڄـ څ ثلاڍ ډڀيڂ ٳي‪٬‬يبت ‪٘٫‬بيي‬
‫ٿڄبًجي كا ثڈ ٿؾب‪ٛ‬جبځ ؽچؿ اكائڈ ٿي ؿډـ‪.‬‬
‫ٿڄبث‪ ٢‬ٿچرچؿ‪٘٫ ،‬بډبڍ ًجن ُڊلڍ كا ڃچ‪٣‬ي ام ً‪ٜ‬چط ٳبكثلڍ مٿيڂ ُڊلڍ ثب پچَُ ډبڍ ٷيبډي اڃٌبځ‬
‫ًبؽت ٿي ؿاڃڄـ ٳڈ ډپ څارـ ثبمؿډي ارتڀب‪٣‬ي څ ډپ څارـ ثبمؿډي اٳچٻچهيٴي ثبُڄـ‪.‬‬
‫ؿك ايڂ ٿيبځ ثب‪ ٥‬ډبڍ ٿيچڇ ؿك ُڊل ٿي تچاڃڄـ ډپ څارـ ثبمؿډي اٳچٻچهيٴي څ ډپ ثبمؿډي اٯتٔبؿڍ ثبُڄـ‪.‬‬
‫اٿب ثڈ ‪٣‬ټت ‪٣‬ـٽ اٿٴبځ ثڊلڇ ثلؿاكڍ ‪٣‬ڀچٿي‪٘٫ ،‬بيي ؽٔچٓي تټٰي ُـڇ څ ڃڀي تچاڃڄـ څارـ اكمٍ ډبڍ المٽ‬
‫ثڈ ٿڄ‪٠‬چك ثبمؿډي ارتڀب‪٣‬ي ثبُڄـ‪.‬‬
‫‪ ‬اًَاع فضاّاي عثش‬
‫‪٘٫‬بډبڍ ًجن كا ٿي تچاځ ثڈ ؿڅ ؿًتڈ ‪٘٫‬بډبڍ ًجن ُڊلڍ څ ‪٘٫‬بډبڍ ًجن ‪٧‬يل ُڊلڍ تٌٰيپ ٳلؿ‪.‬‬
‫ا‪٫‬نڅځ ثل آځ ‪٘٫‬بډبڍ ًجن ُڊلڍ ‪ ،‬ثڈ ًڈ ؿًتڈ ميل ڃين تٌٰيپ ٿي ُچڃـ‪:‬‬
‫فضاّاي عثش ػوَهي‬
‫‪٘٫‬بډبڍ ًجن ُڊلڍ ډٌتڄـ ٳڈ څارـ ثبمؿډي ارتڀب‪٣‬ي ٿي ثبُڄـ‪ .‬ايڂ ‪٘٫‬بډب ثلاڍ ‪٣‬ڀچٽ ٿلؿٽ ؿك‬
‫ٷقكاڃـځ اڅٯبت ‪٫‬لا‪٧‬ت‪ ،‬ت‪٬‬ليظ څ ٿٔبعجت ثب ؿڅًتبځ څ ٷلؿډڀبيي ډبڍ ارتڀب‪٣‬ي څ ‪٫‬لډڄٸي اًت‪٬‬بؿڇ ٿي ٷلؿؿ‪.‬‬
‫‪٘٫‬بډبڍ يبؿ ُـڇ اًبًبً ثلاڍ ايڂ ٿڄ‪٠‬چك ‪ٛ‬لاعي يب تزڊين ُـڇ اڃـ‪ .‬څرچؿ ڃيڀٴت‪ ،‬كڅُڄبيي‪ ،‬آثؾچكڍ‪،‬‬
‫ؿًتِچيي‪ ،‬ٳ‪ً ٪‬بمڍ ٿ‪٤‬بثل څ ؿًتلًي‪ ،‬ام ٿچٻ‪٬‬ڈ ډبڍ ‪٘٫‬بډبڍ ًجن ارتڀب‪٣‬ي ‪٣$‬ڀچٿي‪ #‬ثڈ ُڀبك ٿي كڅڃـ‪ .‬ام‬
‫ايڂ ‪٘٫‬بډبڍ ًجن‪ ،‬ٿ‪٤‬ڀچالً ثڈ ‪٣‬ڄچاځ پبكٱ ڃبٽ ثلؿڇ ٿي ُچؿ‪ .‬ؿك څاٯ‪٘٫ ٢‬بډبڍ ًجن ارتڀب‪٣‬ي ُبٿٺ ډڀڈ‬
‫‪٘٫‬بډبڍ ًجن ‪٣‬ڀچٿي ٿزڊن ثڈ ؽـٿبت څ تٌڊيالت ٿي ُچؿ‪.‬‬

‫فضاّاي عثش ًيوِ ػوَهي‬


‫‪٘٫‬بډبڍ ًجنڍ ٳڈ ثبمؿډي اٳچٻچهيٴي ؿاكڃـ‪ ،‬ٻيٴڂ اًت‪٬‬بؿڇ ٳڄڄـٷبځ آځ ډب‪ ،‬ڃٌجت ثڈ ‪٘٫‬بډبڍ ًجن‬
‫‪٣‬ڀچٿي ٿغـڅؿتل ډٌتڄـ‪ .‬ثڄبثلايڂ‪ ،‬څارـ ثبمؿډي ارتڀب‪٣‬ي ڃيٌتڄـ‪ .‬ٿغچ‪ٛ‬ڈ ډبڍ ثبم ثيڀبكًتبځ ډب‪ ،‬پبؿٷبځ ډب څ‬
‫اؿاكت ؿڅٻتي څ ‪ ...‬ؿك ايڂ ؿًتڈ ٯلاك ٿي ٷيلڃـ‪.‬‬

‫‪56‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫فضاّاي عثش خياتاًي‬


‫ڃچ‪٣‬ي ام ‪٘٫‬بډبڍ ًجن ُڊلڍ ډٌتڄـ ٳڈ ثڈ ‪ٛ‬چك ٿ‪٤‬ڀچٹ ؿكؽتٴبكڍ عبُيڈ ثبكيٴي ام عـ ‪٫‬بٓٺ ٿٌيلډبڍ‬
‫پيبؿڇ كڅ څ ًچاكڇ كڅ كا تِٴيٺ ٿي ؿډڄـ څ يب ثڈ ٓچكت ٿتڀلٳن ؿك ‪٘٫‬بډبڍ ڃٌجتبً ٳچصٲ ٿيـاځ ډب څ يب ؿك‬
‫مٿيڂ ډبڍ پيلاٿچځ ثنكٷلاڇ ډب څ ؽيبثبځ ډب ُٴٺ ٷل‪٫‬تڈ اڃـ‪.‬‬
‫‪ ‬پارمْا‬
‫ؿك ‪٫‬لډڄٶ ‪ webster‬څا هڇ پبكٱ ث‪ٜ‬چك ‪٣‬بٽ ُبٿٺ ٿڄب‪ٰٛ‬ي ثڈ ُلط فيٺ اًت‪:‬‬
‫‪ -‬ٿڄب‪ٰٛ‬ي ٳڈ ثلاڍ ع‪٬‬ب‪ٟ‬ت عيبت څعَ ‪ٛ‬جٮ ؿًتچك اٻ‪٤‬ڀٺ ډبڍ ؿڅٻت ؿك ڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬تڈ ٿي ُچؿ‪.‬‬
‫‪ -‬ٿڄب‪ٰٛ‬ي ام رڄٸٺ څ ٳچڇ څ ؿُت ثب ٿڄب‪ٟ‬ل ميجب څ ؿيـڃي ٳڈ رڊت اًت‪٬‬بؿڇ ‪٣‬ڀچٽ ؿك ڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬تڈ ٿي‬
‫ُچؿ‪.‬‬
‫‪ -‬ٿڄب‪ٰٛ‬ي ٳڈ ؿاكاڍ ٿڄبث‪ ٢‬ٷيبډي څ ربڃچكڍ ڃبؿكڍ ثچؿڇ څ ثبيـ عڀبيت څ ع‪٬‬ب‪ٟ‬ت ُچڃـ‪.‬‬
‫‪ -‬پـيـڇ ډبڍ اًتخڄبيي يٲ ٳِچك‪.‬‬
‫‪ -‬ٿڄب‪ٰٛ‬ي ٳڈ ؿك ؿاؽٺ ُڊلډب څ يب عبُيڈ ُڊلډب ثلاڍ ت‪٬‬لد ‪٣‬ڀچٽ ؿك ڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬تڈ ٿي ُچؿ‪.‬‬
‫‪ -‬ٿيبؿيڂ ؿاؽٺ يٲ ُڊل ٳڈ ؿاكاڍ ؿكؽت ‪ ،‬ٿينڅ ڃيڀٴت څ‪ ......‬ٿي ثبُـ‬

‫تقغين تٌذي پارمْا‬


‫تٌٰيپ ثڄـڍ پبكٳڊب ثٌيبك ٷٌتلؿڇ څ ٿتڄچ‪ ١‬ٿي ثبُـ پبكٳڊب ام ڃ‪٠‬ل ايڄٴڈ ًيڀبڍ آڃڊب ‪ٛ‬جي‪٤‬ي څ ُجڈ ‪ٛ‬جي‪٤‬ي‬
‫څ يب اڃٌبڃٌبؽت ثبُـ ٿي تچاڃڄـ ثڈ پبكٱ رڄٸټي څ ُڊلڍ تٌٰيپ ُچڃـ ٳڈ ډلٳـاٽ ميل تٌٰيڀبت ؽچؿ كا ؿاكڃـ‬
‫پبكٱ ډبڍ رڄٸټي احلات ميبؿڍ ؿك مڃـٷي ثِل ؿاكڃـ څ ٿي تچاڃڄـ ٿغټي ثلاڍ آكاٿَ څ ؿيـځ ميجبئي ډبڍ‬
‫‪ٛ‬جي‪٤‬ت ام ڃ‪٠‬ل ٷيبډي څ عيچاڃي ثبُڄـ‪ .‬څ اڃٌبځ ثب پڄبڇ ثلؿځ ثڈ ايڂ ٿٴبڃڊب اكاٿِي ډل صڄـ ثلاڍ ٿـت ٳچتبڇ‬
‫ٳٌت ٳڄـ‪.‬‬
‫‪- 1‬پبكٱ رڄٸټي ‪ٛ‬جي‪٤‬ي‬
‫ايڂ پبكٱ صڈ ؿك ٿڄ‪ٰٜ‬ڈ رټٸڈ اڍ څ صڈ ٳچډٌتبڃي ٯلاك ٷل‪٫‬تڈ ثبُـ يب ثل اًبى ؿًتچك ٿٰبٿبت يب ثل‬
‫عٌت پيِڄڊبؿ يب ثڈ ‪٣‬ټټي ٿخال رټچٷيلڍ ام تؾليت يب څاٷقاكڍ رڄٸٺ څ اٿخبٻڊپ اڃتؾبة څ ثب تچرڈ ثڈ ا‪٣‬تجبك ؿك‬
‫ڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬تڈ ُـڇ ؿك آځ تٌڊيالت ت‪٬‬لرٸبډي ايزبؿ ٷلؿيـڇ اڃـ څ يب ا‪٣‬تجبك ڃبصينڍ اؿاكڇ څ ڃٸڊـاكڍ ٿي‬
‫ٷلؿڃـ‪ .‬اٳخل ايڂ پبكٳڊبميل ثڄب څ پبيڈ ت‪٬‬لرٸبڇ ډبڍ ‪ٛ‬جي‪٤‬ي ٿلؿٽ ايلاځ كا تِٴيٺ ٿي ؿډـ ؿك ُڀبٹ ٳِچك ثب‬
‫اًت‪٬‬بؿڇ ام رڄٸٺ ډبڍ رټٸڈ اڍ ثڈ څرچؿ آٿـڇ اڃـ‪.‬‬
‫‪ -2‬پبكٳڊبڍ رڄٸټي ؿًت ٳبُت‬

‫‪57‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ايڂ پبكٱ ډب ٳڈ ت‪٤‬ـاؿ ثٌيبكڍ ام آڃڊب ٳڈ ثب ډـ‪ ٩‬ايزبؿ ‪٘٫‬بڍ ًجن ؿك ا‪ٛ‬لا‪ُ ٩‬ڊلډب څ ايزبؿ ٳڀلثڄـ‬
‫ًجن څ ٳبكٳلؿ ډبڍ ميٌتي ‪ٛ‬لاعي څ اعـاث ُـڇ اڃـ‪ .‬ؿك ٿٰبيٌڈ ثب پبكٳڊبڍ رڄٸټي ‪ٛ‬جي‪٤‬ي ثڈ ‪٣‬ټت ؿًت‬
‫ٳبُت ثچؿځ ‪ٛ‬لاعي څ ڃٸڊـاكڍ آڃڊب ثٌيبك ثبيـ ؿٯيٰتل ثبُـ تب ثتچاڃـ عي ‪ٛ‬جي‪٤‬ت كا ثڈ اڃٌبځ اٻٰب ٳڄـ‪.‬‬
‫ؿك يٲ پبكٱ رڄٸټي صڈ ‪ٛ‬جي‪٤‬ي څ ؿًت ٳبُت ٻنڅٽ تبًيٌبتي ٿبڃڄـ پيبؿڇ كڅ ‪ ،‬پبكٱيڄٶ ‪ ،‬اعـاث ربؿڇ‬
‫اتبٯٲ ډبڍ صچثي يب ٿٴبڃڊبڍ ًلپچُيـڇ ‪ ،‬مٿيڂ څكمُي ‪ ،‬كًتچكاځ ‪ ،‬ڃيڀٴت‪ً ،‬بؽتڀبڃڊبڍ ثڊـاُتي ‪ ،‬ٿغٺ‬
‫پيٲ ڃيٲ ‪ ،‬ٿغٺ ثبمڍ ٳچؿٳبځ ‪ ،‬ايزبؿ ‪٘٫‬بڍ ٷټٴبكڍ ؿك ڃنؿيٴي رټٸڈ ٳڈ ثڈ رڄٸٺ اكتجب‪ ٙ‬ٿي يبثـ‬
‫ٗلڅكڍ اًت‪.‬‬
‫‪- 2‬پبكٳڊبڍ ُڊلڍ‬
‫‪ٛ‬ج‪٤‬ب" ؿك تزڀ‪٤‬بت اڃٌبڃي ‪ٛ‬لاعي څ ًبؽتڈ ٿي ُچڃـ څ تبث‪ ٢‬ثلڃبٿڈ كينيڊبڍ ُڊلڍ ډٌتڄـ‪ .‬ؿك اؿاٿڈ‬
‫ارنا څ تٌٰيپ ثڄـڍ آڃڊب ثيِتل تچٗيظ ؿاؿڇ ٿي ُچڃـ‪.‬‬
‫تقغين تٌذي پارمْاي ؽْزي تز هثٌاي اصَل تزًاهِ ريشي ؽْزي‬
‫‪- 1‬پبكٳڊبڍ ډڀٌبيٸي‬
‫پبكٳي ٳڈ ؿك يٲ څاعـ ډڀٌبيٸي ٯلاك ٷل‪٫‬تڈ څ ٿٌبعتي ٳڀتل ام ڃيپ ډٴتبك ؿاُتڈ ثبُـ‪ٛ .‬جٮ اًتبڃـاكؿ‬
‫ثلاڍ ٳچؿٱ ‪ً 9‬بٻڈ ام ؿڅكتليڂ ڃٰ‪ٜ‬ڈ څاعـ ډڀٌبيٸي تب پبكٱ ثب پبڍ پيبؿڇ ٿٰـڅك ثبُـ څ ‪ٛ‬ي ٿٌيل ام ؽيبثبځ‬
‫ًلي‪ُ ٢‬ليبڃي ‪٣‬جچك ڃٴڄـ‪.‬‬
‫‪ - 2‬پبكٳڊبڍ ٿغټڈ اڍ‬
‫ثڈ پبكٳي ٳڈ ؿك ٿغټڈ ٯلاك ؿاكؿ څٿٌبعت اځ عـڅؿ ؿڅثلاثل پبكٱ ډڀٌبيٸي ‪$‬يٲ ډٴتبك‪ #‬اًت‪ .‬ډڀضڄيڂ‬
‫اكتجب‪ ٙ‬پيبؿڇ ثلاڍ ٳچؿٱ ‪ً 9‬بٻڈ ام ؿڅكتليڂ ڃٰ‪ٜ‬ڈ ٿغټڈ تب پبكٱ ثبيـ ثڈ عـڅؿ ‪ 2‬ثلاثل ٿ‪٤‬يبك څاعـ ډڀٌبيٸي‬
‫ثلًـ څ‪ٛ‬ي ٿٌيل ثتچاڃـ ام ؽيبثبځ ٳڄـ كڅ ‪ُ ،‬جٴڈ ؿًتلًي ٿغټي ‪٣‬جچك ٳڄـ‪.‬‬
‫‪ - 3‬پبكٳڊبڍ ڃبعيڈ اڍ‬
‫پبكٳي ٳڈ ؿك ڃبعيڈ ٿٌٴچڃي ٯلاك ؿاكؿ څ ٿٌبعت آځ عـاٯٺ ؿڅ تب صڊبك ثلاثلاڃـامڇ عـاٳخل ؿك ٿٰيبى ٿغټڈ‬
‫‪ 4$‬ډٴتبك‪ #‬ؿك ڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬تڈ ُچؿ‪ .‬څ ؿًتلًي ثب پبڍ پيبؿڇ ‪ٛ‬يٮ ٿِؾٔبت ثلاڍ ًبٳڄبځ ام ؿڅكتليڂ ڃٰ‪ٜ‬ڈ تب پبكٱ‬
‫ام ڃيپ ًب‪٣‬ت تزبڅم ڃٴڄـ‪.‬‬
‫‪ - 4‬پبكٱ ُڊلڍ ؿك ٿٰيبى ٿڄ‪ٰٜ‬ڈ‬
‫پبكٳي ٳڈ ؿك ڃبعيڈ ٿٌٴچڃي ٯلاك ؿاكؿ څ ٿٌبعت آځ عـاٯٺ ؿڅ تب ثلاثلاڃـامڇ عـاٳخل ؿك ٿٰيبى ڃبعيڈ ‪8 $‬‬
‫ډٴتبك‪ #‬ؿك ڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬تڈ‬
‫ُچؿ‪ .‬څ ډڀضڄيڂ ‪ٛ‬جٮ اًتبڃـاكؿ‪ ،‬ٿلار‪٤‬ڈ ٳڄڄـڇ ٿي تچاڃـ ام ؿڅك تليڂ ٿڄ‪ٰٜ‬ڈ ثب څًيټڈ ڃٰټيڈ ؿك ٿـت مٿبڃي‬
‫ام يٲ صڊبكٽ ًب‪٣‬ت يب ثيِتل ؽچؿ كا ثڈ پبكٱ يبؿ ُـڇ ثلًبڃـ‪.‬‬

‫‪58‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫هؾخصات ػوَهي پارمْاي ؽْزي‬


‫ٓغجت ٳلؿځ كار‪ ٢‬ثڈ ارناڍ پبكٱ ثب تچرڈ تٌٰيپ ثڄـڍ ٿچٗچ‪٣‬ي پبكٳڊب ٳبك ًبؿڇ اڍ ڃيٌت اٿلڅمڇ‬
‫ٷٌتلڇ څًي‪٤‬ي ام پبكٳڊب ثب ٿچٗچ‪٣‬بت ٿؾتټ‪ ٪‬څرچؿ ؿاكڃـ‪ .‬اٿب ثٌيبك ٳټي پبكٳڊب ٿي تچاڃڄـ ُبٿٺ ارناڍ ميل‬
‫ثبُڄـ‪.‬‬
‫ؿك پبكٱ ډب ثلاڍ ٿٌبئٺ اؿاكڍ څ كًيـٷي ثڈ ‪٣‬ڀټيبت ٳبكٿڄـاځ ‪ ،‬ؿ‪٫‬بتل څ اتا٭ ډبئي ت‪٤‬جيڈ ٿي ُچؿ ٳڈ‬
‫ثلعٌت څً‪٤‬ت پبكٱ ‪ ،‬تِٴيالت اؿاكڍ آځ ٿت‪٨‬يل اًت ‪ .‬ډڀضڄيڂ ٿغٺ اعـاث اٿبٳڂ ثلعٌت ٿچٯ‪٤‬يت مٿيڂ‬
‫ؿيٸل ام‬ ‫څ اٿٴبڃبت ٿلثچ‪ٛ‬ڈ ثبيٌتي ٳڈ ٳبٿالً ؿك ؿًتلى څ ٿٌټ‪ ٚ‬ثڈ ٳټيڈ ٯٌڀت ډبڍ پبكٱ ثبُـ‪ .‬يٴي‬
‫ٗلڅكيبت پبكٱ ډب ؽٔچٓيبت اتاٯٲ ډبڍ ڃٸڊجبڃي ؿك ڃنؿيٴي ؿكة ډبڍ څكڅؿڍ څ ؽلڅري اًت ٳڈ ٿزڊن‬
‫ثڈ ٳټيڈ څًبئٺ اكتجب‪ٛ‬ي څ ع‪٬‬ب‪ٟ‬تي ثبُـ‪ .‬ثڈ ‪٣‬الڅڇ ٯٌڀتي كا ڃين اؽتٔبّ ثڈ اؿاكڇ څ څًبئٺ آتَ ڃِبڃي ٿي‬
‫ؿډڄـ ‪ .‬ايڂ اٿبٳڂ ثڊتل اًت ثب ٳِت ؿكؽتبځ پبثټڄـ ام ؿيـ ٿٌتٰيپ ثبمؿيـ ٳڄڄـٷبځ ٿغ‪٬‬چ‪ ٝ‬ثبُـ ‪ .‬ؿك پبكٱ ډب‬
‫ثڊتل اًت ڃنؿيٴي ٯٌڀت ډبڍ ٿؾتټ‪ ٪‬اٿبٳڂ ‪٣‬ڀچٿي ٿبڃڄـ كًتچكاځ ډب ‪ ،‬ٳب‪٫‬ڈ ډب ‪ ،‬مٿيڂ ډبڍ څكمُي ‪ ،‬ثب‪٥‬‬
‫ٳچؿٳبځ څ ‪٧‬يلڇ اڃجبك ډبئي ًبؽتڈ ُچڃـ تب ثڈ ًڊچٻت ڃيبمډبڍ ‪٫‬چكڍ څ ٗلڅكڍ ؿك اؽتيبك ٯٌڀت ډبڍ ٿلثچ‪ٛ‬ڈ‬
‫ٯلاك ٷيلؿ‪.‬‬
‫ٿ‪٤‬ڀچالً ٯٌڀت تِٴيالت څ ڃٸبډـاكڍ پبكٱ ؿك يٲ يب صڄـ ٯٌڀت ث‪ٜ‬چك ٿزتڀ‪ ٢‬يب پلاٳڄـڇ اعـاث‬
‫ٿيُچؿ ‪ ،‬عتي اٻڀٰـڅك ايڂ اٿبٳڂ ثبيـ ؿك ٷچُڈ ډب څ مڅايبڍ ثي كڅط پبكٱ څاٯ‪ُ ٢‬چڃـ ‪ .‬تِٴيالت ٿنثچك‬
‫ُبٿٺ‪ :‬ٯٌڀت ډبڍ ثل٭ ‪ ،‬كڅُڄبئي ‪ ،‬پبكٱ ٿيثبُـ ‪ .‬ؿك ډل پبكٱ ايزبؿ ٯٌڀي رڊت ٿٌبيٺ اڅكهاڃي څ يب‬
‫ٕڅكڍ اًت ‪ ،‬ثلعٌت څً‪٤‬ت څ ٳخلت ثبمؿيـ ٳڄڄـ ٷبځ تزڊينات ايڂ اٿبٳڂ ٳپ څ‬ ‫ٳڀٲډبڍ اڅٻيڈ المٽ څ ك‬
‫ثيَ ت‪٨‬ييل ٿي يبثـ‪.‬‬
‫تِٴيالت ًبؽتڀبڃي پبكٱ ډب تِٴيالت ًبؽتڀبڃي ؿك يٲ پبكٱ ام ٯٌڀت ډبڍ ٿؾتټ‪ ٪‬تِٴيٺ ُـڇ ٳڈ‬
‫‪٣‬جبكتڄـ ام‪:‬‬
‫‪ – 1‬ؿًتلًيڊب ثڈ ‪ٛ‬چك ٳټي ؿك پبكٱ ډب ؽيبثبځ ډبئي ثڈ اُٴبٹ ٿؾتټ‪ ٪‬څاڃـامڇ ډبڍ ٿؾتټ‪ ٪‬ثب څًبئٺ‬
‫ًبؽتڀبڃي ٿت‪٬‬بڅت ثلعٌت ڃچ‪ٛ ١‬لاعي څ ُلائ‪ ٚ‬ٿغي‪ٜ‬ي اعـاث ٿي ُچؿ ‪ .‬ايڂ ؽيبثبڃڊب ُبٿٺ ‪:‬ؽيبثبڃڊبڍ‬
‫آټي ‪٫ ،‬ل‪٣‬ي څ پيبؿڇ كڅډب ٿي ثبُڄـ‪ .‬ؿك اعـاث ؽيبثبڃڊب څ پيبؿډلڅډب تڀبٽ ا‪ٛ‬چٹ ‪٫‬ڄي ثبيٌتي ك‪٣‬بيت‬
‫ُچؿ‪$‬ك‪٣‬بيت ُيت ډبڍ ؿڅ ‪ٛ‬ل‪٫‬ي ؿك ً‪ٜ‬ظ ًچاكڇ كڅ ‪ ،‬ايزبؿ آة كڅډبڍ ٳبڃبٻي يب رچيڊبڍ كڅثبم‪ . #‬پيبؿڇ كڅډب كا‬
‫ٿيتچاځ آً‪٬‬بٻت يب ًڄٶ ‪٫‬لٍ ڃڀچؿ‪ .‬ډبڍ ‪٫‬ل‪٣‬ي ًچاكڇ كڅ ثڈ ٷچڃڈ اڍ اًت ٳڈ ؿڅ اتچٿجيٺ ثڈ كاعتي ثتچاڃڄـ ام‬
‫پڊټچڍ يٲ ؿيٸل ؿك رڊت ٿؾبٻ‪ ٪‬علٳت ٳڄڄـ ‪ .‬ؿك پبكٱ ډب ڃجبيـ ؽيبثبڃڊب يٲ ‪ٛ‬ل‪٫‬ڈ ثبُـ ‪ ،‬ميلا ؿك تلؿؿ‬
‫څًبئ‪ ٚ‬ڃٰټيڈ څ ‪٣‬جچك ‪٣‬بثليڂ پيبؿڇ ًل ؿكٷڀي ايزبؿ ٿي ٳڄـ ‪ .‬ٿ‪٤‬ڀچالً ‪٣‬لٕ ايڂ ؽيبثبځ ډب عـڅؿ ‪ 7‬ٿتل څ‬
‫‪٣‬لٕ پيبؿڇ كڅډب عـڅؿ ًڈ ٿتل اًت ‪ .‬ؿك ايڂ ؽيبثبځ ډب ڃين ثڊتل اًت ثبڃـ ٷټٴبكڍ ؿك ڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬ت‪ .‬آچالً ‪ٛ‬لم‬
‫ًبؽتڀبځ ايڂ ؽيبثبځ ډب ٿبڃڄـ ؽيبثبڃڊبڍ آټي ٿي ثبُـ‪.‬ؿًتلًيڊبڍ پيبؿڇ رڊت تلؿؿ ‪٣‬بثليڂ پيبؿڇ اعـاث‬
‫ٿيُچؿ‪ٛ .‬چٹ څ ‪٣‬لٕ آځ ډب ثٌتٸي ثڈ ثنكٷي څ ٳچصٴي پبكٱ څ ڃچ‪ٛ ١‬لط ‪ٛ‬لط ؿاكؿ ‪ .‬تچً‪ ٚ‬ايڂ ؽيبثبڃڊب‬
‫ٯٌڀت ډبڍ ‪٫‬ل‪٣‬ي ثب ؽيبثبځ آټي ؿك پبكٱ ډب ثيٴـيٸل ٿلتج‪ ٚ‬ٿي ٷلؿڃـ ‪ .‬ثلعٌت ڃچ‪ ١‬اًت‪٬‬بؿڇ څ ٿچٯ‪٤‬يت‬

‫‪59‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ؽيبثبځ ډب ‪٣ ،‬لٕ آځ ډب ٿت‪٬‬بڅت ٿي ثبُـ‪$‬عـڅؿ ‪3‬ٿتل‪ .#‬ؿك ٿچاكؿڍ ٳڈ ‪٣‬لٕ ؽيبثب ځ ډب ميبؿ ٿي ثبُـ ‪،‬‬
‫ٿڄبًت اًت ؿك ٳڄبك آځ ډب عبُيڈ اڍ ام ٷٺ ٳبكڍ څ صڀڂ ٳبكڍ ثڈ ‪ٛ‬چك يٲ ‪ٛ‬ل‪٫‬ڈ يب ؿڅ ‪ٛ‬ل‪٫‬ڈ ايزبؿ ُچؿ ‪.‬‬
‫ٷبډي ڃين ثلعٌت ڃچ‪ ١‬څ‪٫‬لٽ ‪ٛ‬لط‪ ،‬ؿك څً‪ ٚ‬ايڂ ؽيبثبځ ډب ثبڃـ ٷټٴبكڍ ايزبؿ ٿي ٷلؿؿ ‪ .‬ٳ‪ ٪‬پچٍ‬
‫ؽيبثبځډبڍ ٿنثچك ثلعٌت ٿچٯ‪٤‬يت ‪ ،‬اٿٴبڃبت څ ميجبئي ‪ ،‬ام آً‪٬‬بٻت يب اڃچا‪ً ١‬ڄٶ ‪٫‬لٍ ٿي ثبُـ ‪ .‬ؽيبثبځډبئي‬
‫ٳڈ ٯٌڀت ډبڍ آټي پبكٱ كا ثڈ يٴـيٸل ٿتٔٺ ‪$‬يب ٿڄتڊي ثڈ ًبؽتڀبځ ډب ٿڄب‪ٟ‬ل څًي‪ ٢‬ٷٺ ٳبكڍ ‪ ،‬صڀڂ‬
‫ٳبكڍ ‪ ،‬ٿِل‪ ٩‬ثلآة ڃڀبډب‪ #‬ٿي ٳڄـ‪ .‬المٽ اًت ‪٣‬لٕ آڃڊب ام ڃ‪٠‬ل اٿٴبځ علٳت ‪ ،‬ڃڀبيَ څ ثيبځ ٿڄب‪ٟ‬ل څ‬
‫عزپ ‪٘٫‬ب‪ ،‬اًت‪٬‬بؿڇ ام ڃيڀٴت ٿڄبًت ثبُـ ‪.‬‬
‫‪ - 2‬څكڅؿڍ څؽلڅري پبكٳڊب‪ :‬ثلعٌت څً‪٤‬ت څ ٿچٯ‪٤‬يت ٿغٺ ٿي تچاڃڄـ ‪$‬څكڅؿڍ څ ؽلڅري‪ #‬ٿت‪٤‬ـؿڍ ثڈ‬
‫اُٴبٹ څ اڃـامڇ ډبڍ ٿؾتټ‪ ٪‬څ ٿتڄچ‪ ١‬ؿاُتڈ ثبُڄـ ‪ .‬ثڄبثل ٿِؾٔبت څ ٿچٯ‪٤‬يت ؽيبثبڃڊبڍ ُڊل ؿكة ډبڍ‬
‫څكڅؿڍ څ ؽلڅري پبكٳڊب ؿك ٯٌڀت ډبڍ ٿؾتټ‪ ٪‬آځ څاٯ‪ ٢‬ٿي ُچڃـ ‪ .‬ثلاڍ رټت ڃ‪٠‬ل ‪٣‬بثليڂ ٿڄبًت اًت‬
‫ڃنؿيٲ څكڅؿيڊب ‪٘٫‬بئي كا ثب ‪ٛ‬لط ډبڍ صِڀٸيل‪$‬آة ڃڀبډبڍ ٿزټٺ ډڀلاڇ ثب تنئيڄبت ٷټٴبكڍ‪ #‬ؽټٮ څ ايزبؿ‬
‫ڃڀچؿ‪.‬‬
‫ثبيٌتي تچرڈ ؿاُت ؿك پبكٱ ډبڍ ثنكٵ څ څًي‪ ٢‬ٳڈ څكڅؿڍ څ ؽلڅري آځ ام ڃ‪٠‬ل پيبؿڇ كڅ څ ًچاكڇ كڅ‬
‫ٿزنا ٿي ثبُـ ‪ ،‬ڃجبيٌتي ؿك ٿلٳن تالٯي ؽيبثبڃڊبڍ آټي ُڊل څاٯ‪ُ ٢‬چڃـ ‪.‬ٿ‪٤‬ڀچالً څكڅؿڍ كا ثڈ ٷچڃڈ اڍ ت‪٤‬جيڈ‬
‫ٿي ٳڄڄـ ٳڈ څًبئ‪ ٚ‬ڃٰټيڈ څ ‪٣‬بثليڂ پيبؿڇ ثتچاڃڄـ ډل ؿڅ ام آځ اًت‪٬‬بؿڇ ڃڀبيڄـ ‪ ،‬ثـيڂ تلتيت ٳڈ پيبؿڇ كڅډبڍ‬
‫پبكٱ ٿٌتٰيڀبً ثڈ پيبؿڇ كڅډبڍ ؽيبثبځ ُڊل ٿتٔٺ ٷلؿؿ ‪.‬‬
‫‪ - 3‬پبكٳيڄٶ ډب‬
‫ثڈ ٿڄ‪٠‬چك ك‪٫‬بڇ ثبمؿيـٳڄڄـٷبڃي ٳڈ څًبئ‪ ٚ‬ڃٰټيڈ ؿاكڃـ‪٘٫ ،‬بئي كا ؿك ڃنؿيٴي ًبؽتڀبځ ډب څ يب ٯٌڀت ډبڍ‬
‫ٿ‪٤‬يڄي ام پبكٱ رڊت پبكٳيڄٶ تؾٔيْ ٿيـډڄـ‪ .‬ٿ‪٤‬ڀچالً ؿك پبكٳڊبڍ ثنكٵ ت‪٤‬ـاؿ پبكٳيڄٶ ډب ٿي تچاڃـ‬
‫ٿت‪٤‬ـؿ څ پلاٳڄـڇ ثبُـ ٳڈ ٿٌبعت آڃڊب ثٌتٸي ثڈ اډڀيت څ څً‪٤‬ت پبكٱ ؿاكؿ‬
‫‪٘٫- 4‬بډبڍ ‪٫‬لډڄٸي څ ت‪٬‬ليغي‪$‬ٳتبثؾبڃڈ څٿچمڇ څ ‪#....‬‬
‫ام آځ ربئي ٳڈ ؿك پبكٳڊب څرچؿ اڃچا‪ً ١‬لٷلٿي ډب ثلعٌت ًټيٰڈ ډبڍ ٿؾتټ‪ ٪‬المٽ څ ٗلڅكڍ اًت ‪ ،‬ٻقا‬
‫ثب تچرڈ ثڈ څى‪٣‬ت پبكٱ ٿي تچاځ ٯٌڀت ډبئي كا تؾٔيْ ثڈ ٿچمڇ عيچاڃبت‪ ،‬ڃجبتبت‪ ،‬ٿزٌڀڈ ډب څ ‪ ...‬ؿاؿ‪.‬‬
‫ٿ‪٤‬ڀچالً ٿچمڇ ډب ؿك ٷچُڈ ډبڍ پلت څ ؿڅك ام صِپ اڃـامډب اعـاث ڃڀي ُچؿ ثڄبثلايڂ ٿغٺ ٿچمڇ ثلعٌت‬
‫ٿچٯ‪٤‬يت څ ؽٔچٓيبت ‪ٛ‬لط ‪ ،‬ؿك ٿٴبځ ډبڍ ٿڄبًت پبكٱ اعـاث ٿي ٷلؿؿ‪.‬‬
‫‪ -5‬ٷټؾبڃڈ ډب څ ٷلٿؾبڃڈ ډب‬
‫ؿك پبكٱ ډب ثلاڍ ع‪ ٞ٬‬ڃجبتبت مٿٌتبڃي ‪ ،‬پيَ كى ٳلؿځ ‪ ،‬يب ام ؿيبؿ ٷيبډبځ ‪ ،‬ؿك ٷچُڈ ډبئي ام پبكٱ‬
‫ٳڈ ‪٣‬جچك څ ٿلڅك ٳپ تل ٿي ثبُـ‪ ،‬ٷټؾبڃڈ ډب څ ٷلٿؾبڃڈ ډبئي ثب آچٹ ‪٫‬ڄي ًبؽتڈ ٿيِچؿ‪ .‬ؿك ثلؽي ام پبكٳڊب‬
‫ٷټؾبڃڈ ډبئي ثب ُلائ‪ ٚ‬اؽتٔبٓي څ ٳټيڀبئي ثلاڍ ٷيبډبڃي ٳڈ ٿؾٔچّ ٿڄب‪ٛ‬ٮ ٷلٽ څ ًلؿ ٿي ثبُـ ثلاڍ‬
‫رټت ڃ‪٠‬ل ثبمؿيـ ٳڄڄـٷبځ ؿك ٿغٺ ډبڍ ٿڄبًت اعـاث ٿي ٷلؿؿ‪.‬‬

‫‪60‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫‪٘٫ - 6‬بډبڍ څكمُي‬


‫ؿك پبكٳڊب ‪٣‬الڅڇ ثل څرچؿ اٿٴبڃبت پيبؿڇ كڅڍ څ ٿٌيلډبڍ ؿڅصلؽڈ ًچاكڍ ‪٧ ،‬بٻجب ‪٘٫‬بډبيي ثلاڍ څكمُڊبڍ‬
‫ٿؾتټ‪٬‬ي صچځ څاٻيجبٹ ‪،‬ثٌٴتجبٹ ‪٫،‬چتجبٹ‪ ،‬اًت ؿڅاڃي ‪ ،‬اًٴيت ًچاكڍ څ ‪...‬ؿك ڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬تڈ ٿي ُچؿ‪٣.‬الڅڇ ثل‬
‫صڄيڂ ‪٘٫‬بډبيي ‪،‬څرچؿ ؿًتٸبډڊبڍ څكمُي ؿك ث‪٘٤‬ي ڃٰب‪ ٙ‬پبكٱ څ ٿٌيلډبڍ ت‪٤‬لي‪ُ ٪‬ـڇ اڍ صچځ ربؿڇ‬
‫ًالٿتي عبئن اډڀيت اًت‪.‬‬
‫‪ -7‬كًتچكاځ ډب‬
‫ؿك پبكٱ ډب ثڈ ٿڄ‪٠‬چك ك‪٫‬بڇ ثيِتل ثبمؿيـٳڄڄـٷبځ ‪ ،‬كًتچكاځ ډب څ ٳب‪٫‬ڈ ډبئي ٳڈ ثتچاڃڄـ ٳټيڈ ڃيبمډبڍ‬
‫‪٣‬ڀچٿي كا تبٿيڂ ڃڀبيڄـ اعـاث ٿي ٳڄڄـ ‪ .‬كًتچكاځ ډب ثڈ ٓچكت ًبٻڂ ډبڍ ًلپچُيـڇ يب ؿك ٿغچ‪ٛ‬ڈ ډبئي‬
‫ًلثبم ډڀلاڇ ثب ٷٺ ٳبكڍ څ صڀڂ ٳبكڍ ايزبؿ ٿي ٷلؿؿ ‪ .‬ثبيـؿ تچرڈ ؿاُت ؿك ٓچكت ٳڈ څكڅؿ اتچٿجيٺ ؿك‬
‫پبكٱ آماؿ ثبُـ پبكٳيڄٶ ډبئي ڃنؿيٲ كًتچكاڃڊب رڊت ك‪٫‬بڇ ثيِتل اًت‪٬‬بؿڇ ٳڄڄـٷبځ ايزبؿ ُچؿ ؿك ٗڀڂ ٿي‬
‫تچاځ ثڈ ‪ٛ‬چك پلاٳڄـڇ ؿك ً‪ٜ‬ظ پبكٱ ډب ؿٳڈ ډبئي ڃين ٳڄبك ؿكيبصڈ ‪ ،‬عبُيڈ رڄٸٺ يب ٳڄبك ؽيبثبڃڊبڍ ‪٫‬ل‪٣‬ي‬
‫ايزبؿ ڃڀچؿ‪.‬‬
‫‪ً -8‬بٻڂ ډبڍ ًيڄڀب څ تأتل‬
‫ٿ‪٤‬ڀچالً ؿك پبكٳڊبڍ ثنكٵ ًبٻڄڊبڍ ًلپچُيـڇ څ ًلثبم ثڈ ٿڄ‪٠‬چك ڃڀبيَ ‪٫‬يټپ څ تأتل ؿك ‪ٔ٫‬چٹ ٿؾتټ‪٪‬‬
‫ًبٹ ايزبؿ ٿي ڃڀبيڄـ ‪ٗ .‬ڀڄبً ؿك پبكٳڊبڍ ٳچصٲ ٿغچ‪ٛ‬ڈ ډبئي كا ؿك ډچاڍ آماؿ ثلاڍ ڃڀبيَ ‪٫‬يټپ څ اڃچا‪١‬‬
‫ًلٷلٿي ؿك ڃ‪٠‬ل ٿي ٷيلڃـ‪.‬‬
‫‪ -9‬ثب‪ ٥‬څعَ‬
‫ؿك پبكٱ ډبڍ ثنكٵ ثلاڍ ًلٷلٿي ثيِتل ثبمؿيـٳڄڄـٷبځ ٿ‪٤‬ڀچالً ؿڅك ام ٿغٺ تزڀ‪ ٢‬څ اًتلاعت ثب‪٥‬‬
‫څعَ ٳچصٴي ثب عيچاڃبت ٿچكؿ تچرڈ ا‪٬ٛ‬بٹ ايزبؿ ٿي ڃڀبيڄـ‪.‬‬
‫‪ -10‬مٿيڂ ډبڍ ثبمڍ ٳچؿٳبځ‬
‫ؿك پبكٳڊبڍ ‪٣‬ڀچٿي ثڈ ٿڄ‪٠‬چك ًلٷلٿي څ ثبمڍ ٳچؿٳبځ ٯ‪٤ٜ‬بتي كا ؿك ڃنؿيٴي اًتؾلډب ‪ ،‬رڄٸٺ ډب يب‬
‫ٯٌڀتڊبيي ٳڈ ثنكٷٌبالځ ثتچاڃڄـ ؿڅكاؿڅك ٳچؿٳبځ كا تغت ڃ‪٠‬ل ؿاُتڈ ثبُڄـ اعـاث ٿي ڃڀبيڄـ ‪ .‬مٿيڂ ډبڍ‬
‫ٿقٱڅك ثڈ اُٴبٹ ٿؾتټ‪ ٪‬څ څًبيٺ ثبمڍ ٿتڄچ‪ ١‬ډڀلاڇ ثب ٿبًڈ ډبڍ ڃلٽ څ ٳبٿالً ٌُتڈ ُـڇ ًبؽتڈ ٿي ُچڃـ‪.‬‬
‫ثڈ ٿڄ‪٠‬چك ٳڄتلٹ څ ڃٸڊـاكڍ ثضڈ ډب ؿك ا‪ٛ‬لا‪ ٩‬مٿيڂ ڃيڀٴت ډب ئي ٯلاك ٿي ؿډڄـ ‪ ،‬تب ؿك ٗڀڂ آڃٴڈ ٳچؿٳبځ‬
‫‪.‬‬ ‫څاٻـيڂ څ ٿلثيبځ ڃين ؿك كڅڍ ڃيڀٴت اًتلاعت څ ٿلاٯجت ڃڀبيڄـ‬ ‫اعٌبى اًتٰالٹ ٿي ٳڄڄـ ‪،‬‬
‫ٿ‪٤‬ڀچالً ايڂ ٷچڃڈ مٿيڄڊب ثبيٌتي ام ٿغٺ تلؿؿ څًبئٺ ڃٰټيڈ ؿاؽٺ پبكٱ ٳبٿالً ؿڅك ثبُڄـ ‪ .‬مٿيڄڊبيي ٳڈ ؿك‬
‫تبثٌتبځ ٿچكؿ اًت‪٬‬بؿڇ ٯلاك ٿي ٷيلڃـ ‪ ،‬ثبيٌتي تچً‪ ٚ‬ؿكؽتبځ رڄٸټي يب ؿيچاكڇ ډبڍ ًجن څ ثټڄـ ٿغٔچك څ‬
‫اعب‪ٛ‬ڈ ُچڃـ ‪ .‬آڃضڈ ٳڈ ٿٌټپ اًت ؿك ٳڄبك ايڂ مٿيڄڊب څرچؿ ثچ‪٫‬ڈ ډب ‪ ،‬ؿًتِچيي څ تچاٻت ٗلڅكڍ اًت‪.‬‬
‫پبكٳڊبڍ‬ ‫ؿك ؿاؽٺ ُڊلډب ثل عٌت ٿچٯ‪٤‬يت څ اٿٴبڃبت ڃبعيڈ اڍ ‪٘٫ ،‬بډبيي كا ثب ً‪ٜ‬چط ٿؾتټ‪ ٪‬ثڈ‬
‫ٳچصٲ ٳچؿٳبځ اؽتٔبّ ٿي ؿډڄـ ‪ .‬ؿك ايڂ ٷچڃڈ پبكٳڊب ‪ ،‬ثلاڍ ٳچؿٳبځ اڃچا‪ ١‬څًبيٺ ثبمڍ څ ًلٷلٿي ؿك عـ‬
‫اٿٴبځ ؿك ڃ‪٠‬ل ٿي ٷيلڃـ ‪ .‬ؿك ٓچكتي ٳڈ ‪٘٫‬بڍ څًي‪٤‬ي ثلاڍ ايزبؿ پبكٱ ٳچؿٱ ‪ ،‬ؿك اؽتيبك ثبُـ ‪ ،‬ٿڀٴڂ‬

‫‪61‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫اًت ثڈ ‪ٛ‬چك ؽيټي ٿغـڅؿ ٯٌڀتڊبڍ ٷٺ ٳبكڍ څ صڀڂ ٳبكڍ ؿك آځ ايزبؿ ڃڀچؿ ‪ .‬ؿك ايڂ ٷچڃڈ پبكٳڊب صڀڂ‬
‫ٿڄغٔلاً ثڈ ٿڄ‪٠‬چك تنئيڂ ڃڀي ثبُـ ‪ ،‬ثټٴڈ ثلاڍ ايزبؿ ‪٘٫‬بڍ ًجن څ ‪ ،‬تڄچ‪ ١‬څ ‪٘٫‬بڍ اٿڂ ٿي ثبُـ ‪.‬‬

‫ڃڀچڃڈ اڍ ام يٲ ‪٘٫‬بڍ ًبؿڇ ثبمڍ ٳچؿٱ‬

‫‪ً -11‬لڅيي ثڊـاُتي‬


‫ثلاڍ ك‪٫‬بڇ ثيِتل ‪ ،‬تبٿيڂ ثڊـاُت څ ڃ‪٠‬ب‪٫‬ت ؿك پبكٱ ٿڄبًت اًت ؿك ڃٰب‪ ٙ‬ٿؾتټ‪ ٪‬ٿغچ‪ٛ‬ڈ ډبئي ثلاڍ‬
‫ڃ‪٠‬ب‪٫‬ت څ ٌُت څُچ ت‪٤‬جيڈ ُچڃـ ‪ .‬ايڂ اٿبٳڂ ؿك ٿغٺ ډبئي ڃنؿيٲ رڄٸٺ ‪ ،‬ؽيبثبڃڊبڍ ‪٫‬ل‪٣‬ي ‪ ،‬ثب‪ ٥‬ٳچؿٳبځ ‪،‬‬
‫ثب‪ ٥‬څعَ څ ‪ ...‬اعـاث ٿي ُچڃـ ‪ .‬ميلا ًبؽتڀبځ كًتچكاځ ‪ ،‬ٳب‪٫‬ڈ ‪ ،‬تبتلڅارـ ايڂ اٿبٳڂ ٿي ثبُڄـ‪.‬‬
‫‪ -12‬ٿجټڀبځ‪:‬‬
‫تچٗيغبت ايڂ ثؾَ ثڈ ت‪ٔ٬‬يٺ ؿك ثؾَ ‪٣‬ڄبٓل ثيزبځ آڅكؿڇ ُـڇ اًت‪.‬‬
‫‪ -13‬تِٴيالت تنئيڄبتي‬
‫ثڈ ٿڄ‪٠‬چك ايڄزبؿ تڄچ‪ ١‬څ ُبؿاثي ؿك پبكٱ ٿ‪٬‬يـ اًت ام ٳټيڈ اٿٴبڃبت ٿچرچؿ ؿك ‪ٛ‬جي‪٤‬ت اٻڊبٽ ٷل‪٫‬تڈ څ‬
‫‪ٛ‬جي‪٤‬تي مڃـڇ‪ ،‬ميجب ‪ ،‬ډپ آډڄٶ څ ٿتغلٱ پـيـ آڅكؿ ‪ .‬ٻقا اعـاث ٯٌڀت ډبڍ ميل ٿي تچاڃـ ٿ‪٬‬يـ ثبُـ‪.‬‬
‫اٻ‪#٪‬آثڄڀبډب څ آٳچاكيچٽ‪:‬‬
‫ثلاڍ ُبؿاثي څ پچيبيي ‪٘٫‬ب څ احلات آكاٿَ ثؾِي آة اًت‪٬‬بؿڇ ام اڃچا‪ ١‬آثڄڀبډب ‪ ،‬ؿكيبصڈ څ‪ ...‬ٿ‪ٜ‬ټچة‬
‫ٿيثبُـ‪ .‬ؿك پبكٱ ډب ثڈ ٿڄ‪٠‬چك ايزبؿ ًلٷلٿي څ ت‪٬‬ڄڂ ثلاڍ ‪٣‬الٯڀڄـاځ ثڈ اڃچا‪ ١‬عيچاڃبت آثنڍ اًتؾلډبڍ‬
‫ثنكٷي ثب ا‪٣‬ڀب٭ ٿؾتټ‪ ٪‬ثلاڍ اڃچا‪ ١‬عيچاڃبت ؿكيبئي ٿبڃڄـ‪ :‬ؿڅٻ‪٬‬يڂ ډب څ ‪٫‬ٲ ډب څ ‪ ...‬ت‪٤‬جيڈ ٿي ُچؿ ‪ .‬ٷبډي ؿك‬
‫ٳڄبك ايڂ ٷچڃڈ اًتؾلډب‪ً ،‬بٻڂ ډبڍ ثنكٵ ًلپچُيـڇ ثب ٿغ‪٠٬‬ڈ ډبڍ ثڈ اڃـامڇ ډبڍ ٿؾتټ‪ً ٪‬بؽتڈ څ ؿك آڃڊب‬
‫اڃچا‪ ١‬ٿبډيڊبڍ ٿڄب‪ٛ‬ٮ ؿڃيب كا ڃٸبډـاكڍ ٿي ڃڀبيڄـ‪ .‬ؿك ثلؽي ام پبكٳڊب ثلعٌت ٿچٯ‪٤‬يت ٿڄ‪ٰٜ‬ڈ آٳچاكيچٽ ډبئي‬
‫ثڈ ٓچكت ٿچمڇ ډبڍ ثنكٵ څ آٿچمُي ام اڃچا‪ ١‬ربڃچكاځ ؿكيبئي ثلاڍ ‪٣‬الٯڀڄـاځ څ ؿاڃِزچيبځ اعـاث ٿيٷلؿؿ‪.‬‬

‫‪62‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ٿ‪٤‬ڀچالً ٿتؾٔٔيڂ ؿك ايڂ مٿيڄڈ ً‪٤‬ي ؿاكڃـ ٿغي‪ ٚ‬ميٌت ايڂ عيچاڃبت كا ڃنؿيٲ ثڈ ُلائ‪ٛ ٚ‬جي‪٤‬ي ثڄڀبيڄـ‪.‬‬
‫ثلاڍ ايڂ ٿڄ‪٠‬چك ؿك ؿاؽٺ آٳچاكيچٽ ام ٷيبډبځ آثنڍ ٿؾٔچّ اًت‪٬‬بؿڇ ٿي ُچؿ‬

‫ڃڀچڃڈ اڍ ام يٲ آثڄڀب ثب ڃڀبيَ ڃچك‬

‫ثڈ ‪٣‬ڄچاځ يبؿآڅكڍ ‪ ،‬ام اڃچا‪ ١‬آة ڃڀبډب ُبٿٺ ‪:‬عچٗضڈ ډب يب عچٕ ډبڍ ٳپ ‪٣‬ڀٰي اًت ٳڈ ‪٧‬بٹةاً ؿاكاڍ‬
‫‪٫‬چاكڇ ډبڍ ٿت‪٤‬ـؿ ‪ ،‬ډڀلاڇ ثب صلا‪ ٥‬كڃٸيڂ ٿي ثبُڄـ ‪ .‬ٿ‪٤‬ڀچالً ‪٣‬ڀٮ ايڂ عچٗضڈ ډب ثيڂ ‪ 40‬تب ‪ً 60‬بڃتي ٿتل څ‬
‫ثب ٿٔبٻظ ًبؽتڀبڃي ٿؾتټ‪ ٪‬ثلعٌت ُٴٺ څ ‪٫‬لٽ ‪ٛ‬لاعي ُـڇ ًبؽتڈ ٿي ُچڃـ ‪ .‬ٷبډي آة ڃڀب ډب ثڈ ٓچكت‬
‫ًبؿڇ‪ ،‬ٿ‪ٜ‬جٮ يب ثڈ اُٴبٹ ٿتڄچ‪ ١‬ډڀلاڇ ثب پبُچيڈ ؽبكري څ يب ثـڅځ آځ ت‪٤‬جيڈ ٿي ُچؿ ‪ .‬ؿك پبكڇ اڍ ٿچاكؿ ام‬
‫ٿزٌڀڈ عيچاڃبت ‪ ،‬پلڃـٷبځ ‪ ،‬اڃٌبځ ثڈ ‪٣‬ڄچاځ ًڀجٺ يب كًبڃـځ ٿڄ‪٠‬چكڍ ؿك تنئيڂ آة ڃڀب ثٴبك ٿي كڅؿ ‪.‬‬
‫ٿزٌڀڈ ډب كا ٿيتچاځ ثڈ ‪ٛ‬چك ٿڄ‪٬‬لؿ ‪ ،‬ٿزتڀ‪ ،٢‬ٳڄبك يب څً‪ ٚ‬آة ڃڀب ٯلاك ؿاكؿ ‪ .‬ڃچ‪ ١‬ٿزٌڀڈ ډب ثبيٌتي ٳبٿالً‬
‫ٿتڄبًت څ ډپ آډڄٶ ثب ٿڄ‪٠‬لڇ څ ‪ٛ‬لط ثبُـ ‪ .‬ٷبډي ؿك ٳڄبك آة ڃڀب ډب ثڈ ربڍ ٿزٌڀڈ ام ٷټـاځ ډبڍ ًڄٸي‬
‫ثنكٵ اًت‪٬‬بؿڇ ٿي ُچؿ ٳڈ ثلعٌت ؽٔچٓيبت ٿغٺ ‪ُ ،‬ٴٺ څ ڃچ‪ ١‬څ اڃـامڇ آة ڃڀب ٿت‪٨‬يل ٿي ثبُـ ‪ .‬ثڈ ‪٣‬جبكت‬
‫ؿيٸل اٷل اڃـامڇ ‪ٛ‬چٹ آة ڃڀب ثيِتل ام ‪٣‬لٕ آځ ثبُـ آة ڃڀب ٳِيـڇ ‪ ،‬ثنكٷتل رټچڇ ٿي ڃڀبيـ څ اٷل ډل اڃـامڇ‬
‫‪٣‬لٕ ثيِتل څ ڃنؿيٲ ثڈ ‪ٛ‬چٹ ٷلؿؿ آة ڃڀب ٳچصٲ څ ‪ِ٫‬لؿڇ تل ثڈ ڃ‪٠‬ل ٿي كًـ‪.‬‬

‫‪63‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ة– ثلٳڈ‬
‫اعـاث ثلٳڈ ؿك ډچاڍ پبكٱ څ ميجبئي آځ ثٌيبك ٿچحل اًت څ ثلٳڈ ثڈ اُٴبٹ ٿڄ‪٠‬پ ‪٧ ،‬يل ٿڄ‪٠‬پ ‪ ،‬يب ا‪٣‬ڀب٭‬
‫ٿؾتټ‪ ٪‬ؿك ڃنؿيٴي ٿڄ‪ٰٜ‬ڈ رڄٸٺ ٳبكڍ ‪ ،‬ؿك څً‪ ٚ‬پبكٱ يب ؿك ٳڄبك ً‪ٜ‬چط ٷٺ ٳبكڍ ډبڍ څًي‪ً ٢‬بؽتڈ ٿي‬
‫ُچؿ ‪ .‬ٷيبډبڃي ٳڈ ؿك ؿاؽٺ يب ڃنؿيٲ ثلٳڈ ٳبُتڈ ٿي ُچڃـ ثبيٌتي ٳبٿالً ثب ؽ‪ٜ‬چ‪ ٙ‬څ ٷټڊبڍ تنئيڄبتي ٿڄ‪ٰٜ‬ڈ‬
‫ډپ آډڄٸي ؿاُتڈ ثبُـ‪.‬‬

‫يٲ ثلٳڈ ؿك پبكٱ‬


‫د‪ -‬ؿكيبصڈ ډبڍ ٿٔڄچ‪٣‬ي‬
‫ؿك پبكٱ ډبڍ ثنكٵ څ ٿغٺ ډبئي ٳڈ آة ثڈ ‪٫‬لاڅاڃي ؿك ؿًتلى ٿي ثبُـ ‪ ،‬ٿ‪٤‬ڀچالً ؿكيبصڈ ډب ثڈ اُٴبٹ‬
‫ڃبٿڄ‪٠‬پ ٳڈ ؽ‪ٜ‬چ‪ ٙ‬عبُيڈ آځ ثڈ ڃ‪٠‬ل ‪ٛ‬جي‪٤‬ي رټچڇ ڃڀبيـ‪ ،‬اعـاث ٿي ٳڄڄـ ‪ .‬ٿ‪٤‬ڀچالً ً‪ٜ‬ظ آة ؿ كيبصڈ ډب كا‬
‫عـڅؿ ‪ 50‬تب ‪ً 150‬بڃتي ٿتل ام ً‪ٜ‬ظ ًبؽتڀبځ ډبڍ ا‪ٛ‬لا‪ ٩‬پبئيڂ تل ٿي ٷيلڃـ ‪ .‬ثلاڍ ًڊچٻت ؿكاٿل تلؿؿ څ‬
‫اٿٴبځ اًت‪٬‬بؿڇ ثيِتل ام ؿكيبصڈ ډب‪ ،‬ؿك ا‪ٛ‬لا‪ ٩‬آځ ؽيبثبځ ډبئي ٿڄ‪٠‬پ يب ‪٧‬يل ٿڄ‪٠‬پ اعـاث ٿي ُچؿ ‪ .‬ؿك ٓچكتي‬
‫ٳڈ ؿكيبصڈ ً‪ٜ‬ظ ثنكٷي ام پبكٱ كا اُ‪٨‬بٹ ٳلؿڇ ثبُـ ٿڄبًت اًت ؿك څً‪ ٚ‬آځ يٲ يب صڄـ رنيلڇ ثڈ ُٴٺ‬
‫ڃبٿڄ‪٠‬پ اعـاث څ ثب ٷيبډبځ ٿؾتټ‪ ٪‬تنئيڂ ڃڀبيڄـ ‪ .‬ثلاڍ ع‪ ٞ٬‬عزپ آة څ ٿغي‪ ٚ‬ميٌت ٿچرچؿات څ ٷيبډبځ‬
‫ٿچرچؿ ؿك ؿكيبصڈ ‪ ،‬المٽ اًت ام صڄـ ڃٰ‪ٜ‬ڈ تچً‪ ٚ‬ٿزلائي آة څاكؿ ؿكيبصڈ ُـڇ څ ام يٲ يب صڄـ ٿزلا آة‬
‫ؽبكد ٷلؿؿ ‪ ،‬ثڈ ڃغچڍ ٳڈ آة ڃڀب ؿائڀبً ؿك آځ آة رليبځ ؿاُتڈ ثبُـ ‪.‬‬
‫ثڈ ‪ٛ‬چكڍ ٳټي ؿك پبكٱ ډب ثلاڍ ايزبؿ اكتجب‪ ٙ‬ثيڂ ؿڅ ‪ٛ‬ل‪ ٩‬ڃڊلډب ‪ ،‬ايزبؿ اكتجب‪ ٙ‬ثيڂ رنايل ؿاؽٺ ؿكيبصڈ‬
‫څ اكتجب‪ ٙ‬ثيڂ ؿڅ ‪ٛ‬ل‪ ٩‬ؿكيبصڈ ثلعٌت ُٴٺ څ ‪٫‬لٿي ٳڈ ‪ٛ‬لاط ؿك ڃ‪٠‬ل ٿي ٷيلؿ پټڊبئي ًبؽتڈ ٿي ُچؿ ‪،‬‬
‫‪٣‬لٕ څ ‪ٛ‬چٹ پٺ ثبيٌتي ٿتڄبًت ثب ٿچٯ‪٤‬يت ؽيبثبځ ډب څ ً‪ٜ‬ظ ؿكيبصڈ ډب څ ڃڊل ډب ثبُـ ‪ .‬ثبيٌتي ٿتقٳل ُـ‬
‫ميجبئي اعـاث‬ ‫ٳڈ ٷبډي ايڂ پټڊب ثڈ ډيش څرڈ ثڈ ٿڄ‪٠‬چك تلؿؿ څ اكتجب‪ ٙ‬ڃڀي ثبُـ ‪ ،‬ٿڄغٔلاً رڊت ؽټٮ‬

‫‪64‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ٿيٷلؿؿ ‪ .‬ؿك پبكٱ ډبئي ٳڈ ؿكيبصڈ ډب ثنكٵ ٿي ثبُڄـ ‪ ،‬ثلاڍ ايزبؿ اٿٴبځ ت‪٬‬ليظ څ اًت‪٬‬بؿڇ ثيِتل ‪ ،‬ام اڃچا‪١‬‬
‫ٯبيٮ ډبڍ ٿچتچكڍ څ پبئي اًت‪٬‬بؿڇ ٿي ٳڄڄـ‪.‬‬

‫يٲ ؿكيبصڈ ؿك پبكٱ‬

‫‪ -14‬ايزبؿ رټچڇ ډبڍ ُجڈ رڄٸټي‬


‫ؿك پبكٱ ډب ايزبؿ ٿغچ‪ٛ‬ڈ اڍ ثڈ ڃبٽ رڄٸٺ يب ثيِڈ ماك ثلاڍ ٷلؿٍ ؿك ‪ٔ٫‬چٹ ٿؾتټ‪ً ٪‬بٹ ثٌيبك ٿ‪٬‬يـ‬
‫اًت ‪ .‬ايزبؿ ثيِڈ ډب ؿك پبكٱ ڃڈ ‪ ٰٚ٫‬ام ڃ‪٠‬ل ميجبئي ‪ ،‬ثټٴڈ ثڈ ڃغچڍ ؿك آة څ ډچاڍ ُڊل ڃين ٿچحل ٿي ثبُـ‪.‬‬
‫اعـاث ٿي ٳڄڄـ ‪ ،‬ؿك‬ ‫ؿك ايڂ ثيِڈ ډب ؽيبثبڃڊب ثڈ ‪ٛ‬چك ڃب ٿڄ‪٠‬پ څ ٿتڄچ‪ ١‬څ ثب ‪٣‬لٕ ډبڍ ٿؾتټ‪٪‬‬
‫ٯٌڀتډبئي ام آځ ٿغچ‪ٛ‬ڈ ډبئي كا ؽبٻي څ آماؿ ٿي ٷقاكڃـ تب ثتچاځ ام ڃيڀٴت ډبة صچثي څ ًڄٸي ثلاڍ‬
‫اًتلاعت څ ڃٌِتڂ اًت‪٬‬بؿڇ ڃڀچؿ ‪ .‬ؿك پبكٱ ډبڍ ثنكٵ ٿي تچاځ رڄٸٺ يب ثيِڈ ډب كا ثڈ ٓچكت ٯ‪٤ٜ‬بت ٿزنا‬
‫ام يٴـيٸل اعـاث ڃڀچؿ‪ .‬ٿ‪٤‬ڀچالً ؿكٳڄبك ايڂ رڄٸٺ ډب ٿٴبڃڊبئي رڊت ايزبؿ آالصيٮ ‪ ،‬ثڈ ٿڄ‪٠‬چك ا‬
‫اًت‪٪‬ؿڇ ‪٣‬ڀچٽ‬
‫ؿك ڃ‪٠‬ل ٿيٸيلڃـ ‪ .‬آالصيٮ يب ًلپڄبڇ ډب ثيِتل ؿك ٿچاٯ‪ ٢‬ثبكاڃي يب آ‪٫‬تبثي ُـيـ ٿچكؿ اًت‪٬‬بؿڇ ٿي ثبُـ ‪ .‬آچالً‬
‫ت‪٤‬ـاؿ آڃڊب ثلعٌت څً‪٤‬ت پبكٱ ٿيتچاځ ٿت‪٤‬ـؿ ثبُـ‬
‫‪ - 15‬ٷٺ ٳبكڍ څ صڀڂ ٳبكڍ‬
‫ً‪ٜ‬چعي ٳڈ ثلاڍ ٷٺ ٳبكڍ ؿك پبكٱ ډب ؿك ڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬تڈ ٿيُچؿ ام ڃ‪٠‬ل ‪٫‬لٽ څ ٿِؾٔبت ڃٌجت ثڈ ڃچ‪١‬‬
‫پبكٱ ٿت‪٨‬ييل څ ٿتڄچ‪ ١‬اًت ‪ .‬ٿ‪٤‬ڀچالً ؿك ا‪ٛ‬لا‪ ٩‬ؽيبثبڃڊبڍ څًي‪ ٢‬څ ؽيبثبڃڊبئي ٳڈ ثڈ ‪٣‬جچك ‪٣‬بثل پيبؿڇ تػ ٓيْ‬
‫ؿاكؿ ٷٺٳبكڍ ثڈ ٓچكت ٻٴڈاڍ څ صڀڂ ٳبكڍ ٿغـڅؿ اڃزبٽ ٿيٷيلؿ‪ .‬ډڀضڄيڂ ؿك ا‪ٛ‬لا‪ ٩‬آة ڃڀبډب يب ؿك‬
‫ً‪ٜ‬چط څًي‪ ٢‬صڀڂ ٳبكڍ ٷټٴبكڍ ثڈ ‪ٛ‬چك ٻٴڈ اڍ څ پلاٳڄـڇ ٿيثبُـ ‪ .‬ؿك پبكٱډبئي ٳڈ څى‪٣‬ت صڀڂ ٳبكڍ‬
‫ڃٌجتبً ميبؿ اًت ‪ ،‬ؿكؽتبځ څ يب ؿكؽتضڈډبئي ثڈ ٓچكت تٲ يب تچؿڇاڍ ثب ك‪٣‬بيت څ ع‪ ٞ٬‬ڃٴبت ٗلڅكڍ ام ڃ‪٠‬ل‬
‫تنئيڄبت څ ډپ آډڄٸي ٳبُتڈ ٿي ُچڃـ ‪ ،‬ٿڄبًت اًت ؿك ايڂ ٯٌڀت ډب ثلاڍ اًتلاعت ڃيڀٴتډبئي ٯلاك ؿاؿڇ‬
‫ُچؿ ‪.‬‬

‫‪65‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫اؽنال هختلف پارك ّا‬


‫‪ٛ‬لط يب اًٴټت اڅٻيڈ پبكٳڊب تچً‪ ٚ‬ؽ‪ٜ‬چ‪ ٙ‬كث‪ٜ‬ي يب ؽيبثبڃڊب ٿِؾْ ٿي ٷلؿؿ ثڈ ‪٣‬جبكت ؿيٸل ؽ‪ٜ‬چ‪ٙ‬‬
‫كث‪ٜ‬ي پبيڈ ډبڍ آټي ‪ٛ‬لط پبكٱ كا تِٴيٺ ٿي ؿډڄـ ‪ ،‬ٻقا ثب تچرڈ ثڈ ؽ‪ٜ‬چ‪ ٙ‬ٿقثچك ‪ ،‬ٿټنڅٿبت ؿيٸل ؿك آځ‬
‫ٿټغچ‪ ٝ‬ٿي ُچؿ ‪ .‬ثلاڍ ًڊچٻت ؿك ‪٣‬ڀٺ څ ُڄبؽت ؽ‪ٜ‬چ‪ ٙ‬آټي ‪ٛ‬لط پبكٳڊب كا ام ڃ‪٠‬ل ؽ‪ٜ‬چ‪ٛ ٙ‬لاعي ثڈ‬
‫ؿًتزبت ٿؾتټ‪ ٪‬تٌٰيپ ٿي ڃڀبيڄـ ‪.‬‬
‫‪ -‬پبكٳڊبڍ ٿڄ‪٠‬پ‬
‫ال ؿك‬‫ؿك ‪ٛ‬لاعي ايڂ ٷچڃڈ پبكٳڊب ام ؽ‪ٜ‬چ‪ ٙ‬كاًت ډڄـًي څ اُٴبٹ ٳبٿالً ٿڄ‪٠‬پ اًت‪٬‬بؿڇ ٿي ُچؿ ‪ .‬ٿ‪٤‬ڀچ ً‬
‫پبكٳڊبڍ ٿڄ‪٠‬پ ‪ٛ ،‬لط ډبڍ تنئيڄبتي ٳبٿالً ام ؽٔچٓيبت اُٴبٹ ٿڄ‪٠‬پ ډڄـًي څ ٯليڄڈ ًبمڍ ثل ؽچكؿاك‬
‫ډٌتڄـ ‪ .‬ثلؽي ثڈ ايڂ ٷچڃڈ پبكٳڊب ڃچ‪٫ ١‬لاڃٌچڍ ا‪ٛ‬ال٭ ٿيٳڄڄـ ‪ .‬ميلا ثٌيبكڍ ام پبكٳڊبڍ ٯـيپ څ پبكٱ‬
‫ٯٔلډبڍ ‪٫‬لاڃٌڈ ثل ايڂ اًټچة ثڄيبځ ڃڊبؿڇ ُـڇ اًت ‪.‬‬
‫ثب تچرڈ ثڈ ًيل تبكيؼ څ تغچالت ډڄل پبكٱ ًبمڍ ‪ ،‬اثتٴبك څ اثـا‪ ١‬ايڂ ٷچڃڈ پبكٱ ډب ؿك ٿڄب‪ٛ‬ٮ ٿتڀـځ څ‬
‫پيِل‪٫‬تڈ ‪ ،‬ؿك مٿبځ ؽچؿ ٿلًچٽ ثچؿڇ څ اٿلڅمڇ ثلؽي ام آڃڊب ثڈ ٓچكت آحبك ډڄلڍ ثبٯي څ ع‪ ٞ٬‬څ ڃٸبډـاكڍ ٿي‬
‫ُچڃـ ‪ .‬ٿغبًڄي ٳڈ ايڂ پبكٱ ډب ؿاكڃـ څرچؿ ؽيبثبڃڊبڍ ٿٌتٰيپ ثب ؿكؽتبځ ثټڄـ اًت ٳڈ ثڈ څً‪٤‬ت پبكٱ ام‬
‫ؿيـٷبڇ ‪٣‬بثليڂ ٳڀٲ ٿي ڃڀبيـ څ ام ڃ‪٠‬ل ڃب‪ٟ‬ل ‪ ،‬پبكٱ ٳِيـڇ څ ثنكٵ رټچڇ ٿي ٳڄـ ‪ٗ .‬ڀڄبً ٷبډي ايڂ ٷچڃڈ‬
‫‪ٛ‬لاعي ثڈ ‪٣‬ټت يٲ ڃچاؽتي ؿك تٌٰيڀبت څ تنئيڄبت ‪ ،‬ٿچرت ؽٌتٸي څ ثي عچٓټٸي ثبمؿيـٳڄڄـٷبځ ٿيُچؿ‬
‫ؿك ثٌيبكڍ ام ٿٴبڃڊبڍ كًڀي څ اؿاكڍ يب ثلاڍ ُجيڈ ًبمڍ ثب‪٧‬ڊبڍ ٯـيڀي ام ايڂ كڅٍ اًت‪٬‬بؿڇ ٿيُچؿ‪.‬‬
‫‪ -‬پبكٱ ډبڍ ڃبٿڄ‪٠‬پ‬
‫ؿك ايڂ ٷچڃڈ پبكٳڊب ؽ‪ٜ‬چ‪ ٙ‬آټي څ ‪٫‬ل‪٣‬ي ‪ ،‬ثڈ ‪ٛ‬چك ‪٧‬يل ٿڄ‪٠‬پ څٻي ٿلتج‪ ٚ‬ثب يٴـيٸل ٿي ثبُڄـ څ اُٴبٹ‬
‫عبٓټڈ تٰليجبً ‪٧‬يل ٿڄ‪٠‬پ څ ام ‪٣‬ـٽ تٰبكځ ؽبٓي ثلؽچكؿاك ډٌتڄـ‪ .‬ؿك پبكٱ ډبڍ ‪٧‬يل ٿڄ‪٠‬پ ؽيبثبڃڊب ام ڃ‪٠‬ل‬
‫اڃغڄب څ مڅايب ‪٧‬يل ٿڄ‪٠‬پ اًت څ ك‪٣‬بيت آچٹ ‪٫‬ڄي څ ڃٴبت ٿلثچ‪ ٙ‬ثڈ اُٴبٹ ٿؾتټ‪ ٪‬ٳبٿالً ٗلڅكڍ ٿي ثبُـ‪.‬‬
‫ؽ‪ٜ‬چ‪ ٙ‬تنئيڄبتي آة ڃڀبډب ‪ ،‬عبُيڈ ډبڍ ٷٺ ٳبكڍ ‪ ،‬تزڀ‪ ٢‬ؿكؽتضڈ ډبڍ ميڄتي ‪ ،‬ڃين ثڈ ‪ٛ‬چك ‪٧‬يل ٿڄ‪٠‬پ‬
‫‪ٛ‬لاعي ٿي ُچڃـ ‪ .‬ؿك ايڂ ٷچڃڈ پبكٱ ډب ډڀجٌتٸي ‪ ،‬ډپ ثب‪٫‬تي څ ت‪٤‬بؿٹ ؽ‪ٜ‬چ‪ ٙ‬ثبيٌتي ثڈ ‪ٛ‬چك ٿِؾْ څ‬
‫ډپ آډڄٶ ك‪٣‬بيت ٷلؿؿ ‪ .‬ايڂ ٷچڃڈ تڄچ‪ ١‬ؿك ‪ٛ‬لاعي تب عـڍ ثڈ ‪ٛ‬جي‪٤‬ت ڃنؿيٲ څ اٻڊبٽ ٷل‪٫‬تڈ ام آځ ٿي ثبُـ ‪.‬‬
‫ٿٌبئٺ ٿڄ‪ٰٜ‬ڈ اڍ ڃيبم كڅاڃي ثبمؿيـٳڄڄـٷبځ ‪ ،‬ڃچ‪ ١‬ٳبُت څ اٻٸچډبڍ تنئيڄبتي ڃين ٿي تچاڃـ ميجبئي ډبڍ ًلٷلٽ‬
‫ٳڄڄـڇاڍ كا ؽټٮ ڃڀبيـ ‪ ،‬ام آڃزبئي ٳڈ ثڈ ڃ‪٠‬ل ٿي كًـ ايڂ ٷچڃڈ پبكٳڊب ڃؾٌت ؿك اڃٸټٌتبځ اثـا‪ُ ١‬ـڇ اًت ‪،.‬‬
‫اٿلڅمڇ ثڈ ڃبٽ پبكٳڊبڍ ‪٧‬يل ٿڄ‪٠‬پ اڃٸټيٌي ٿ‪٤‬لڅ‪ ٩‬ډٌتڄـ ‪ .‬تِٴيالت ايڂ ٷچڃڈ پبكٳڊب ڃين ام تِٴيالت‬
‫پبكٳڊبڍ ‪٣‬ڀچٿي پيلڅڍ ٿي ٳڄڄـ‪.‬‬

‫‪66‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫مارمزدّاي هختلف پارك‬


‫ڃَٰ پبكٱ ډب ؿك ت‪٤‬لي‪ ٪‬څ تبٿيڂ ثٌتل المٽ ثلاڍ ‪٤٫‬بٻيت ډب څ ‪٣‬ڀټٴلؿډبڍ ‪٘٫‬بڍ ُڊلڍ‪ ،‬ثٔچكت ميل‬
‫ٿِؾْ ٿي ٷلؿؿ ‪:‬‬
‫‪٘٫‬بڍ ثبمڍ ُبٿٺ مٿيڂ ډب څ ٿيبؿيڂ ثبمڍ څ څكمٍ‬
‫‪٤٫ -‬بٻيت ډبڍ ‪٫‬لډڄٸي څ ارتڀب‪٣‬ي‬
‫‪٤٫ -‬بٻيت ډبڍ ٓڄبي‪ ٢‬څ ډڄلډبڍ ؿًتي‬
‫‪٤٫ -‬بٻيت ډبڍ آٿچمُي ‪٧‬يل كًڀي‬
‫‪ً -‬بيل ‪٤٫‬بٻيت ډبڍ ت‪٬‬ليغي‬
‫ا‪٫‬نڅځ ثل آڃضڈ ٳڈ ٷ‪٬‬تڈ ُـ‪ ،‬پبكٳڊب ‪ ،‬ا‪٫‬نڅځ ثل ‪٣‬ڀټٴلؿډبڍ ميجبيي ُڄبؽتي څ ارتڀب‪٣‬ي‪ ،‬ؿاكاڍ‬
‫‪٣‬ڀټٴلؿډبڍ اًبًي تلڍ ثڈ ُلط ميل ډٌتڄـ ‪:‬‬

‫ًقؼ پارك در عاخت مالثذي ؽْز‬


‫ام ايڂ ؿيـٷبڇ‪ ،‬پبكٱ ثڈ ‪٣‬ڄچاځ ثؾَ ربڃـاك ًبؽت ٳبٻجـڍ ُڊلڍ تټٰي ٿي ُچؿ څ ؿك ډڀبډڄٸي ثب ثؾَ‬
‫ثي ربځ ٳبٻجـ ُڊل‪ً ،‬بؽتبك يب ثب‪٫‬ت څ ًيڀبڍ ُڊل كا تِٴيٺ ٿي ؿډـ‪ .‬ؿك ايڂ عبٻت پبكٱ ٿي تچاڃـ ڃَٰ ٻجڈ‬
‫ُڊل‪ ،‬ت‪٬‬ٴيٲ ‪٘٫‬بډبڍ ُڊلڍ څ آكايَ ُجٴڈ كاڇ ډب كا ثڈ ‪٣‬ڊـڇ ٷيلؿ‪.‬ٳي‪٬‬يت ٿغي‪ ٚ‬ميٌت ُڊلڍ ثب اٿٴبڃبت‬
‫څ تبًيٌبت پبكٱ اكتجب‪ ٙ‬ٿٌتٰيپ ؿاكؿ‪ .‬اٿلڅمڇ ‪٘٫‬بڍ ًجن څ آچالً ٿ‪٤‬ڀبكڍ څ ‪ٛ‬لاعي ‪٘٫‬بڍ ًجن‪ ،‬ثڈ ‪٣‬ڄچاځ‬
‫ثؾِي ام ُڊلًبمڍ ٿ‪ٜ‬لط اًت‪ .‬ام ډڀيڂ ؿيـٷبڇ‪ ،‬ايڂ ٷچڃڈ ‪٘٫‬بډب ربڍ ؽچؿ كا ؿك ‪ٛ‬لاعي ثنكٷلاڇ ډب څ‬
‫ت‪٬‬ٴيٲ ٳبكثلڍ ډب څ ًبيل ٿچاكؿ ‪ٛ‬لاعي ُڊلڍ ثبم ٳلؿڇ اًت‪.‬‬
‫ُڊل‪ً ،‬يٌتپ مڃـڇ څ پچيبيي اًت ٳڈ پبكٱ ډب رنئي ام آځ ډٌتڄـ څ ثڈ رڊت ڃَٰ ٿچحل آځ ډب ؿك ٳبډَ‬
‫تلاٳپ ُڊلڍ‪ ،‬ايزبؿ ٿٌيلډبڍ ډـايتي‪ ،‬تٴڀيٺ څ ثڊجچؿ ٳبكٳلؿ تبًيٌبت آٿچمُي‪٫ ،‬لډڄٸي‪ ،‬ٿٌٴچڃي څ‬
‫فؽيلڇ مٿيڂ ثلاڍ ٷٌتلٍ آيڄـڇ ُڊل ثب اكمٍ ٿي ثبُڄـ‪.‬‬

‫ًقؼ پارك ٍ فضاي عثش در تْثَد هٌظز ؽْزي‬


‫ًبٹ ډب پيَ‪ ،‬اًت‪٬‬بؿڇ ام ٷيبډبځ څ ؿكؽتبځ ؿك ُڊل ‪ ٰٚ٫‬ام رڄجڈ ميجبيي ُڄبؽتي ٿچكؿ تچرڈ ٯلاك‬
‫ٿيٷل‪٫‬ت‪ .‬اٿلڅمڇ ام ؿيـٷبڇ ٿ‪٤‬ڀبكڍ ٿڄ‪٠‬ل‪ ،‬اكمٍ ٷيبډبځ ثيَ ام ٳي‪٬‬يبت ثٔلڍ آڃڊبًت‪.‬‬
‫اًت‪٬‬بؿڇ ٿ‪٤‬ڀبكاڃڈ ام ٷيبډبځ ثب ٿڊپ تليڂ ‪٣‬ڀټٴلؿُبځ ٳڈ اكتجب‪ ٙ‬ؿاؿځ ثيڂ ثڄبډبڍ ثټڄـ ثب ٿٰيبى اڃٌبڃي‬
‫پيبؿڇ اًت ُلڅ‪ ١‬ٿي ُچؿ‪ .‬ؿك ايڂ مٿيڄڈ ثبيـ ثڈ كُـ ؿكؽتبځ تب عـ ٳبٿٺ تچرڈ ڃڀچؿ څ ام ؿكؽتبځ ډپ ٿٰيبى‬
‫ثب ٿغي‪ ٚ‬اڃٌبڃٌبؽت اًت‪٬‬بؿڇ ڃڀچؿ‪.‬‬
‫‪٣‬ڀټٴلؿ ؿكؽتبځ څ ٷيبډبځ ثڈ ‪٣‬ڄچاځ ‪٣‬ڄبٓل ٿ‪٤‬ڀبكڍ ؿك ُڊل ‪٣‬جبكتڄـ ام‪:‬‬

‫‪67‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫‪ -‬ت‪٤‬لي‪٘٫ ٪‬بيي‬
‫ؿكؽتبځ ثڈ ‪٣‬ڄچاځ ‪٣‬ڄبٓل ؿيچاك‪ ٪ًٰ ،‬څ ًتچځ ؿك ٿغي‪ُ ٚ‬ڊلڍ ٿچكؿ اًت‪٬‬بؿڇ ٯلاك ٿي ٷيلڃـ‪.‬‬
‫‪٣ -‬ڄبٓل پچُِي‬
‫ٷيبډبځ څ ؿكؽتبځ ٿي تچاڃڄـ ٿڄ‪٠‬ل ڃبٿڄبًت كا ثپچُبڃڄـ‪.‬‬
‫‪ -‬اٿتـاؿ‪:‬‬
‫ؿكؽتبځ ٿي تچاڃڄـ عي اٿتـاؿ ؿاُتڂ كا ؿك ٿغي‪ُ ٚ‬ڊلڍ اٻٰبء ڃڀبيڄـ‪.‬‬
‫‪٣ -‬ڄبٓل ٿزٌڀڈ ٷچڃڈ‬
‫ؿكؽتبځ ٿي تچاڃڄـ ثڈ ‪٣‬ڄچاځ ‪٣‬ڄبٓل ٿزٌڀڈ ٷچڃڈ ؿك ٿغي‪ُ ٚ‬ڊل ٿلاٳن ‪٤٫‬بٻيت كا ٿِؾْ ڃڀبيڄـ‪.‬‬
‫‪ -‬ٳڄتلٹ ٿڄ‪٠‬ل‬
‫ٯلاكٷيلڍ ؿكؽتبځ ؿك رچاك ‪٣‬ڄبٓل ‪٘٫‬بڍ ثبم ام رڀټڈ ٿزٌڀڈ ډب ٿي تچاڃڄـ ٿغي‪ ٚ‬ٿڄبًت مٿيڄڈ كا ثلاڍ‬
‫ڃڀبيَ ايڂ ‪٣‬ڄبٓل ‪٫‬لاډپ آڅكڃـ‪.‬‬
‫‪ -‬عي ٿغي‪ٚ‬‬
‫ٷيبډبځ ؿك ايزبؿ اعٌبى ؿك اًت‪٬‬بؿڇ ٳڄڄـٷبځ ام ٿغي‪ ٚ‬احل ثٌنايي ؿاكؿ‪ .‬ايزبؿ اعٌبى ثڊبك څ تبٳيـ ايڂ‬
‫اعٌبى ؿك ٿغي‪ُ ٚ‬ڊلڍ كا ‪ ٰٚ٫‬ٿي تچاځ ام ٷيبډبځ اڃت‪٠‬بك ؿاُت‪.‬‬

‫‪68‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫پزعؾْا‬ ‫‪‬‬
‫‪٘٫ - 1‬بډبڍ ًجن ‪٣‬ڀچٿي څ ڃيڀڈ ‪٣‬ڀچٿي صڈ ت‪٬‬بڅتي ؿاكڃـ؟‬
‫‪ - 2‬پبكٳڊبڍ رڄٸټي ؿًت ٳبُت كا تچٗيظ ؿډيـ؟‬
‫‪ - 3‬پبكٱ ٿغټڈ اڍ څ ٿڄ‪ٰٜ‬ڈ اڍ كا تِليظ ٳڄيـ څ ت‪٬‬بڅتڊبيِبځ كا ثڄچيٌيـ؟‬
‫‪ً - 4‬ڈ ٿچكؿ ام ارناڍ يٲ پبكٱ ُڊلڍ كا تچٗيظ ؿډيـ؟‬
‫‪ - 5‬تٌٰيپ ثڄـڍ رټچڇ ډبڍ آثي يٲ پبكٱ صٸچڃڈ اًت؟‬
‫‪٧ - 6‬يل ام ٿچاكؿ فٳل ُـڇ ؿك رنڅڇ ‪ ،‬يٲ پبكٱ ُڊلڍ صڈ ارناڍ ؿيٸلڍ ٿي تچاڃـ ؿاُتڈ ثبُـ؟‬
‫‪ - 7‬مٿيڄڊبڍ ثبمڍ ٳچؿٳبځ صڈ ٿِؾٔبتي ثبيـ ؿاُتڈ ثبُڄـ؟‬
‫‪ - 8‬ٿ‪٤‬ڀچال" ؿكصڈ ٿچاكؿڍ ؿك ؿكيبصڈ پبكٱ رنيلڇ اعـاث ٿي ٳڄڄـ؟‬
‫‪ - 9‬ٳبكثلؿ ‪٤٫‬ټي پبكٳڊبڍ ٿڄ‪٠‬پ صيٌت؟‬
‫‪- 10‬پبكٳڊبڍ ڃبٿڄ‪٠‬پ صڈ عٌي كا اٻٰب ٿي ٳڄڄـ؟‬
‫‪- 11‬ٳبكؿډبڍ ٿؾتټ‪ ٪‬پبكٱ كا ثڄچيٌيـ؟‬

‫‪69‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫فصل چْارم‬
‫ػٌاصز تيجاى در عزاحي فضاي عثش‬

‫‪70‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫فصل چْارم‪ -‬ػٌاصز تيجاى در عزاحي فضاي عثش‬


‫ثڈ ‪٧‬يل ام ٷيبڇ ٳڈ ام ٿڊڀتليڂ ‪٣‬ڄبٓل ‪ٛ‬لاعي څ رن رـايي ڃبپقيل آځ اًت ‪٣ ،‬ڄبٓل ؿيٸلڍ ٳڈ ؿك ايڂ‬
‫‪ٛ‬لاعي ؿؽيټڄـ ثٌيبك ٿتڄچ‪ ١‬اًت‪ .‬صچځ ٷيبڇ يٲ ٿچرچؿ مڃـڇ اًت څ اٳخليت ايڂ ‪٣‬ڄبٓل ‪٣‬ڄبٓل ‪٧‬يلمڃـڇ‬
‫ډٌتڄـ ثڈ ‪٣‬ڄچاځ ‪٣‬ڄبٓل ثيزبځ ام آڃڈ فٳل ٿي ُچؿ‪ .‬ډڀبڃ‪ٜ‬چكيٴڈ ؿك ٿجغج آچٹ فٳل ُـ ايزبؿ تڄچ‪ ١‬يٴي ام‬
‫آچٹ ميجبيي ُڄبًي اًت‪ .‬تٰبثٺ ٷيبڇ ثب ًبيل ‪٣‬ڄبٓل ڃڈ تڄڊب ًجت ايزبؿ تڄچ‪ ١‬ٿي ُچؿ ثټٴڈ صچځ ډل ‪٣‬ڄٔل‬
‫ٳبكٳلؿډب څ ؽٔچٓيبت ؽچ ؿكا ؿاكؿ ثڈ اكتٰبڍ ‪ٛ‬لط ٿي ا‪٫‬نايـ‪.‬‬

‫عٌگ ٍ عٌگ فزػ ( داالص)‬ ‫‪‬‬


‫ؿاٹ ‪٣‬جبكت اًت ام ٯ‪٤ٜ‬ڈ ًڄٶ يب صچة يب آرل يب ثتچځ څ ٿچمائيٲ څ ‪ ...‬ٳڈ ثڈ ‪ٛ‬چك ڃبٿڄ‪٠‬پ يب ٿڄ‪٠‬پ ‪ ،‬ؿك‬
‫ً‪ٜ‬چعي ٳڈ ٿغٺ تلؿؿ ؿك ‪٘٫‬بڍ ثب‪ ٥‬څ پبكٱ ٿي ثبُـ ‪ ،‬ثٴبك ٿي كڅؿ ‪ .‬ثڈ ‪ٛ‬چك ٳټي ٳبكثلؿ ًڄٶ څ يب ًبيل‬
‫ٿٔبٻظ ًبؽتڀبڃي كا ؿااله ٿي ڃبٿڄـ‪.‬‬
‫ٿٔبٻظ ٯبثٺ اًت‪٬‬بؿڇ ؿك ًڄٶ ‪٫‬لٍ ‪ $‬ؿااله‪#‬‬

‫‪-1‬عٌگ‬
‫ًڄٶ ٳټڀڈ اڍ ‪٣‬بٽ ٿي ثبُـ څ ُبٿٺ اڃچا‪ ١‬آډٴي ‪ ،‬كًچثي ‪ُ ،‬يٌت ‪ ،‬ٷلاڃيت‪ ،‬تلڅاكتڂ ‪ً ،‬ڄٶ ٻچط څ ‪...‬‬
‫اًت ‪ .‬اٿلڅمڇ اڃچا‪ ١‬كڃٸڊبڍ ٿؾتټ‪ ٪‬آځ ؿك ‪ٛ‬لاعي ‪ ،‬ميجب ًبمڍ ‪٘٫‬بڍ ثب‪ ٥‬ډب ‪ ،‬پبكٳڊب ‪ ،‬تلاًڊب ‪ ،‬څ ‪ ...‬ٳڈ ٿغٺ‬
‫اًتلاعت څ آكاٿَ يب‪٫‬تڂ اًت ٿچكؿ اًت‪٬‬بؿڇ ٯلاك ٿي ٷيلؿ‪.‬‬

‫‪-2‬قلَُ عٌگ ّا‬


‫ام ٯټچڇ ًڄٶ ډب اُٴبٹ څ ‪ٛ‬لط ډبڍ ٿتڄچ‪٣‬ي ثڈ ٿڄ‪٠‬چك ًڄٶ ‪٫‬لٍ اًت‪٬‬بؿڇ ٿي ٳڄڄـ ٳڈ ؽچؿ ثڈ ميجبيي‬
‫ً‪ٜ‬چط ٿي ا‪٫‬نايـ‪.‬‬
‫‪-3‬چَب‬
‫ام ٯ‪٤ٜ‬بت صچة ؿك ثلؽي ام ميجب ًبمڍ ډبڍ ٿغي‪ ، ٚ‬ثڈ ‪٣‬ڄچاځ ؿاٹ اًت‪٬‬بؿڇ ٿي ُچؿ ‪ .‬ؿك ايڂ ٿچكؿ تڄڈ‬
‫ؿكؽتبځ ٿغٴپ كا ثڈ اُٴبٹ ٿؾتټ‪ ٪‬يڈ ٗؾبٿتي ثيڂ ‪ 10‬تب ‪ً 15‬بڃتي ٿتل ثلٍ ؿاؿڇ څ ثٴبك ٿي ثلڃـ‪.‬‬

‫‪71‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫تٔچيلڍ ام يٲ ؿااله ثب تڄڈ ؿكؽت‬

‫‪-4‬آجز‬
‫ثلاڍ تنئيڄبت ٳڄبكڇ يب عبُيڈ ثب‪٧‬ضڈ ډب ‪ ،‬پبٷلؿډب څ پيبؿڇ كڅ ډب ثڈ ‪ٛ‬چك ٿتٔٺ اًت‪٬‬بؿڇ ٿي ُچؿ ‪ .‬ؿك ايڂ‬
‫ٿچكؿ ‪ٛ‬لط ډبڍ ٿتڄچ‪ ١‬ثٌيبكڍ څرچؿ ؿاكؿ‪ .‬ثڈ ‪٣‬ڄچاځ ٿخبٹ ‪ ،‬اڃچا‪ ١‬آرل صيڄي عيب‪ ٙ‬ډبڍ ٯـيڀي ؿك ايلاځ‬
‫ٿيثبُـ‪.‬‬
‫‪-5‬عيواى‬
‫ٳبكثلؿ ًيڀبځ ثٔچكت ٯ‪٤ٜ‬بت ٳِيـڇ څ يٲ ؿًت ‪ ،‬ٳڀتل صِپ ٷيل څ ميجبًت‪ .‬ثڈ ڃ‪٠‬ل ٿي كًـ ا‪٫‬نڅؿځ‬
‫ٿچاؿ كڃٸي څ ُٴٺ ؿاؿځ ثڈ ٯ‪٤ٜ‬ڈ اڍ ٳڈ تچً‪ً ٚ‬يڀبځ ثبيٌتي پچُيـڇ ُچؿ ‪ ،‬ام ڃ‪٠‬ل صِپ اڃـام ٿي تچاڃـ ڃَٰ‬
‫ٿڊڀي ؿاُتڈ ثبُـ‪.‬ٷبډي ؿك ثيڂ ٯ‪٤ٜ‬بت ثتچڃي ُـڇ ‪٘٫ ،‬بيي كا ثلاڍ پچَُ ډبڍ ٷيبډي ام ٯجيٺ ‪ ،‬صڀڂ يب‬
‫ٷټٴبكڍ ؿك ڃ‪٠‬ل ٿي ٷيلڃـ ‪ .‬ډڀضڄيڂ ڃين ثڈ ډڀلاڇ ثتچځ ام ًڄٶ كينڇ ډبڍ كڃٸي ثڈ ٓچكت ٓب‪ ٩‬يب ٿتؾټؾٺ‬
‫اًت‪٬‬بؿڇ ٿي ُچؿ‪.‬‬
‫يٲ ؿًتڈثڄـڍ حبثت ام ٿچاؿ څ اٻٸچډبڍ ًڄٶ‪٫‬لٍ‪ ،‬ٿيتچاڃـ ؿك يٴٌبځ څ ډڀبډڄٶ ڃِبځؿاؿځ يٲ‬
‫ٿڄ‪٠‬لڇڍ ؽيبثبڃي‪ ،‬ٳڀٲ ُبيبڃي ثڄڀبيـ څ ٓ‪٬‬ت ٿِؾٔڈاڍ ثلاڍ يٲ ؿډٴـڇ يب يٲ ُڊل ثنكٵ ايزبؿ ٳڄـ‪.‬‬
‫ؿاكؿ‪،‬‬ ‫ًڄٶ‪٫‬لٍ ډڀضڄيڂ ؿك اڃٌبځ ايڂ عي كا ثڈڅرچؿ ٿيآڅكؿ ٳڈ ٿيبځ ڃچاعي ٿؾتټ‪ ٪‬پيچًتٸي څرچؿ‬
‫ؽٔچٓبً ډڄٸبٿيٳڈ يٲ ٿبؿڇڍ څاعـ ثلاڍ ٻجڈډب څ ٳبڃبٹډب ٿچكؿ اًت‪٬‬بؿڇ ٯلاكٿيٷيلؿ‪.‬‬
‫ًڄٶ‪٫‬لٍ ٿي تچاڃـ ؿك يٲ ٿڄ‪٠‬لڇڍ ؽيبثبڃي ثيتبحيل ثبُـ څ ثبٻ‪٤‬ٴي‪ ،‬ٿيتچاځ آځكا صڄبځ ؽچة‬
‫‪ٛ‬لاعيٳلؿ ٳڈ رټت تچرڈٳلؿڇ څ يٲ رچّ ڃڀبيِي څ تبٳيـڍ كا ايزبؿ ٳڄـ‪ .‬ډڀضڄيڂ ٿيتچاځ ثب اًت‪٬‬بؿڇ ام آځ‪،‬‬
‫‪٫‬لُي ثلاڍ يٲ تٰب‪ ٢ٛ‬يب ٿـؽٺ څكڅؿڍ يٲ ًبؽتڀبځ پـيـآڅكؿ‪ .‬تلٳيت ډڀبډڄٶ كڃٶډب څ اًت‪٬‬بؿڇ ام رڄي‬
‫ٿڄبًت ؿك ًڄٶ‪٫‬لٍ‪ ،‬ثڈ ډڀبډڄٸي‪٧ ،‬ڄب‪ ،‬څ ايزبؿ اعٌبى ٿٰيبى ٳڀٲ ‪٫‬لاڅاڃي ٿيٳڄـ‪ .‬يٲ ٷلڅڇ ام ٿچاؿ څ‬

‫‪72‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫كڃٶډب ثبيـ ثڈ ڃغچڍ اڃتؾبة ُچڃـ ٳڈ ٳي‪٬‬يت يٲ ٿٴبځ كا ٿڄ‪٤‬ٴيٳڄـ‪ .‬ثب اًت‪٬‬بؿڇ ام ايڂ اٻٸچ‪ ،‬ثلاڍ ډل‬
‫ؽيبثبځ يب ‪٘٫‬بڍ ٿغـڅؿڍ‪ ،‬اڃچا‪ ١‬ٿؾتټ‪٬‬ي ام ًڄٶ‪٫‬لٍډب كا ٿيتچاځ اڃتؾبة ٳلؿ‪.‬‬
‫ڃڀچڃڈډبڍ ٿلًچٽ ًڄٶ‪٫‬لٍ‪ ،‬ثل پبيڈڍ ٿچاؿ ‪ٛ‬جي‪٤‬ي څ اٻٸچډبڍ آمٿبيَُـڇاڍ اًتچاك ثچؿڃـ ٳڈ ثبيـ عتڀبً‬
‫ام آڃڊب پيلڅڍ ٿيُـ‪ .‬اًت‪٬‬بؿڇڍ ٿزـؿ ام ًڄٶ‪٫‬لٍډبڍ ٯـيڀي څ تلٳيت ڃڀچڃڈډبڍ ٯـيڀي څ رـيـ ثڈ‬
‫‪٘٫‬بډبڍ تبمڇڍ ًڄٶ‪٫‬لٍُـڇ‪ ،‬ٿڄ‪٠‬لڇاڍ ٿيثؾِـ ٳڈ اڃٌبځ ‪٫‬ٴلٿيٳڄـ ايڂ ‪٘٫‬ب ؿك ډڀبځ ٻغ‪٠‬ڈ‬
‫ًبؽتڈُـڇاًت!‬
‫ؿك اڃتؾبة ٿچاؿ ٿچكؿ ڃيبم ثلاڍ ًڄٶ ‪٫‬لٍ ثبيـ ثڈ رڄجڈډبڍ ميل تچرڈُچؿ‪:‬‬
‫‪ -‬اًت‪٬‬بؿڇ‪ :‬پيبؿڇكڅ‪ً ،‬چاكڇكڅ‪ ،‬ؽ‪ٜ‬چ‪ ٙ‬څيوڇ‪ ،‬ٿچاڃ‪.٢‬‬
‫‪ -‬ٳبكثلؿ‪ :‬كًڀي‪٧ ،‬يلكًڀي‪٣ ،‬ڀچٿي‪ً ،‬بؿڇ‪ ،‬ٿلٳت‪.‬‬
‫‪ -‬ډنيڄڈ‪ :‬ډنيڄڈڍ ٿچاؿ اڅٻيڈ‪ٛ ،‬لط‪ ،‬ڃٸڊـاكڍ څ ربيٸنيڄي‪.‬‬
‫‪ -‬ٿٰبڅٿت‪ :‬ٿٰبڅٿت ؿك ثلاثل څمځ ا‪٫‬لاؿ پيبؿڇ‪ ،‬ؽچؿكڅډبڍ ًجٲ څ ًڄٸيڂ‪.‬‬
‫‪ -‬ٿلاٯجت‪ :‬ؿڅاٽ‪ً ،‬ڊچٻت ؿك ت‪٤‬ڀيل څ تڀيينٳلؿځ‪.‬‬
‫‪ -‬مڇٳِي‪ :‬كڃٶ‪ ،‬پڊڄب څ ڃچ‪ ١‬ٿبؿڇڍ مڇٳِي‪.‬‬
‫‪ً -‬بؽتبك‪ً :‬ؾت يب ٯبثٺاڃ‪ٜ٤‬ب‪ ،٩‬اٿٴبځ تغڀٺ ثبك ميبؿ‪.‬‬
‫‪ -‬ٿچاؿ پيًَبؽتڈ يب ًبؽت ؿك ٿغٺ‪ :‬ؿاكاڍ ٳي‪٬‬يت ثبال څ تزڊينات ؽبّ‪.‬‬
‫‪ -‬تڄبًت‪ :‬ٿڄج‪ ٢‬ٿچاؿ اڅٻيڈ‪ ،‬تڄبًت ؿك كاث‪ٜ‬ڈ ثب ٿ‪٬‬بډيپ ٿ‪٤‬ڀبكڍ څ ٿغي‪ٜ‬ي‪.‬‬

‫تٔچيل تلٳيت رقاثي ام ٳبُي ؿك كڃٶډب څ ًبينډبڍ ٿت‪٬‬بڅت‬

‫‪73‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫تٔچيل ًڄٶ‪٫‬لٍ عيب‪ ٙ‬آټي‪ ،‬ٻجڈثڄـڍ ڃبٿڄ‪٠‬پ ؿك ٳڄبك ثټچٱډبڍ ثتڄي ًبؽتڈُـڇ ؿك‬

‫ٿغٺاڃتؾبة ٿچاؿ‪ ،‬تبحيل كڃٶ ڃين ٿيثبيٌت ؿكڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬تڈُچؿ‪:‬‬


‫ؿك ډڄٸبٽ‬
‫‪ -‬كڃٶډبڍ كڅُڂ‪ ،‬ڃچك كا ٿڄ‪٤‬ٴي څ ؿكؽِڄـٷي ڃبؽچٍآيڄـڍ تچٻيـٿيٳڄڄـ‪.‬‬
‫‪ -‬كڃٶډبڍ تيلڇ‪ ،‬علاكت كا رقةٳلؿڇ څ ٿڀٴڂاًت ؿك ٿٰبثٺ ت‪٨‬ييلات علاكتي ٓـٿڈثجيڄڄـ‪.‬‬
‫‪ -‬تلٳيجي ام كڃٶډبڍ تيلڇ‪ ،‬ثلاڍ اًتتبك ٻٴڈډبڍ كڅ‪٧‬ڂ يب ڃ‪٬‬ت څ اڃچا‪ ١‬ؿيٸل ٻٴڈډب څ ډڀضڄيڂ‬
‫كڃٶپليـٷيډب‪ ،‬ثٌيبك ٿڄبًت ډٌتڄـ‪.‬‬
‫‪ -‬كڃٶپليـٷي ثټچٱډبڍ كڃٶُـڇ كا ڃين ثبيـ ؿكڃ‪٠‬لٷل‪٫‬ت‪ .‬ٿخٺ كڃٶ ‪ٛ‬جي‪٤‬ي ًڄٶ څ ًيڀبځ‬
‫ٳڈ ثب ت‪٨‬ييلات اٯټيڀي ثڊتلُـڇ څ ٯبثٺ پيَثيڄي ډٌتڄـ‪ .‬ډڀبډڄٸي ؿك كڃٶډبڍ ًڄٶ‪٫‬لٍ‬
‫ثلاڍ ٿٰبثټڈ ثب ٓـٿبت ‪ٛ‬جي‪٤‬ي اٿلڍ ثٌيبك ٿڊپ اًت‪.‬‬
‫‪ ‬پلِ ّا‬
‫پټڈډب‪ ،‬ث‪٤‬ـ ؿيٸلڍ ام ثغج ًڄٶ‪٫‬لٍډب كا ٳڈ ُبٿٺ ت‪٨‬ييلات ؿك ً‪ٜ‬ظ‪ ،‬ٳڀٲ ثڈت‪٤‬لي‪٘٫ ٪‬بډب څ عتي‬
‫ايزبؿ ٿٴبڃي ثلاڍ ڃٌِتڂ اًت‪ ،‬ؿك ثل ٿيٷيلؿ‪.‬‬
‫ثلاڍ كاعتي څ اٿڄيت‪ ،‬پټڈډبڍ ٿغي‪ ٚ‬ؽبكري ٿ‪٤‬ڀچالً ؿاكاڍ عـاٯٺ ‪ 1/5‬ٿتل ‪٣‬لٕ ډٌتڄـ څ تلريغبً ثبيـ‬
‫عـاٯٺ ؿاكاڍ ًڈ پټڈ ثبُڄـ‪ .‬كاث‪ٜ‬ڈڍ ٿيبځ ‪٣‬لٕ پټڈ ‪ #T$‬څ اكت‪٬‬ب‪ ١‬آځ ‪٣ #R$‬جبكتاًت ام‪:‬‬
‫‪2R+T=600 to 700‬‬
‫ثب اًت‪٬‬بؿڇ ام ايڂ كاث‪ٜ‬ڈ‪ ،‬اكت‪٬‬ب‪ ١‬عـاٳخل يٲ پټڈڍ ؽبكري ثبيـ ‪ 150‬ٿيټيٿتل ثبُـ اٿب ٿ‪٤‬ڀچالً اكت‪٬‬ب‪ 80 ١‬تب‬
‫‪ 120‬ٿيټيٿتل‪ ،‬ايڀڂتل څ ٿڄبًتتل اًت‪.‬‬
‫يٲ پټٴبځ ثبيـ ‪ٛ‬چكڍ ‪ٛ‬لاعيُچؿ ٳڈ ثب ؿكڃ‪٠‬لٷل‪٫‬تڂ اث‪٤‬بؿ اكت‪٬‬ب‪ ١‬څ ‪٣‬لٕ آځ‪٤ٓ ،‬چؿ يب ‪٫‬لڅؿ اٿڄي كا ثلاڍ‬
‫كډٸقكاځ ثڈډڀلاڇ ؿاُتڈ ثبُـ‪ .‬ؿك څٗ‪٤‬يتډبڍ ؽبّ ٳڈ ؿك آڃڊب پټٴبځ ثڈ‪٣‬ڄچاځ څًيټڈاڍ ثلاڍ اكتجب‪ ٙ‬ؿڅ ‪٘٫‬ب‬
‫ثڈٳبك ثلؿڇ ڃڀيُچؿ‪ ،‬ٿيتچاځ آډڄٶ پټڈ كا ‪ٛ‬چكڍ ت‪٨‬ييلؿاؿ ٳڈ ثڈ‪٣‬ڄچاځ ٿخبٹ‪ ،‬ثڈٿٴبڃي ثلاڍ ڃٌِتڂ‬

‫‪74‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫تجـيٺُچؿ‪ .‬ثڈايڂ تلتيت ٳڈ ‪٣‬لٕ آځ كا ٳبډَ ؿاؿڇ څ اكت‪٬‬ب‪ ١‬كا ميبؿ ٿيٳڄڄـ تب ؽچاًت كډٸقكاځ آډٌتڈ كا‬
‫ڃين پبًؼٷچ ثبُـ‪ .‬ڃٴبتي ٳڈ ثلاڍ ايزبؿ پټڈ ؿك ثب‪ ٥‬څ پبكٱ ثبيٌتي ك‪٣‬بيت ُچڃـ ‪٣‬جبكتڄـ ام‪:‬‬
‫‪ .1‬ٿتچً‪ ٚ‬اكت‪٬‬ب‪ ١‬پټڈ ‪ً 12‬بڃتي ٿتل څ ً‪ٜ‬ظ آځ ‪ 38‬تب ‪ً 40‬بڃتي ٿتل اًت‪ .‬ډل صڈ اكت‪٬‬ب‪ ١‬پټڈ ډب ٳچتبڇ تل‬
‫ثبُـ‪ًٜ ،‬غي ٳڈ ٯـٽ ډبڍ كڅڍ آځ ٯلاك ٿي ٷيلڃـ‪ ،‬پڊڂ تل څ څًي‪ ٢‬تل ٿي ُچؿ ؿك ٿغچ‪ٛ‬ڈ ډب اكت‪٬‬ب‪ ١‬پټڈ كا‬
‫‪ً 10‬بڃتي ٿتل ؿك ڃ‪٠‬ل ٿي ٷيلتـ‪..‬‬
‫‪ .2‬ثلاڍ ثلډپ مؿځ يٴڄچاؽتي ‪٘٫‬ب‪ ،‬ٿي تچاځ ثب ت‪٨‬ييل ُيت ؿك پټٴبځ‪ ،‬ت‪٨‬ييل ً‪ٜ‬ظ ثچرچؿ آڅكؿ‪.‬‬
‫‪ .3‬اٷل اكت‪٬‬ب‪ ١‬پټڈ ډب ٳپ ثبُـ‪ ،‬ت‪٤‬ـاؿ پټڈ ډب ٿڄبًت اًت ٳڈ ‪٫‬لؿ اڃتؾبة ُچؿ‪.‬‬
‫‪ .4‬ډل ٯـك ً‪ٜ‬ظ پټڈ ډب څ ًي‪ ٢‬تل ثبُـ‪ ،‬ام ڃ‪٠‬ل ‪٣‬بثل ٿتڄبًت تل ثچؿڇ څ يٲ عبٻت اًتلاعت څ آكاٿَ ثـڅځ‬
‫ؽٌتٸي پـيـ ٿي آڅكؿ‪.‬‬
‫ډڀبځ ‪ٛ‬چكڍ ٳڈ ؿك ثبال فٳل ُـ‪ ،‬پټڈ ٿي تچاڃـ څًيټڈ تنئيڄي ثبُـ څ ؿك عزپ ‪٘٫‬ب ت‪٨‬ييلاتي ايزبؿ ڃڀبيـ‪.‬‬
‫ٿخالً اٷل ٷيبډبڃي كا ؿك ثبالڍ پټڈ ٯلاك ؿډڄـ‪ ،‬ؿك ڃ‪٠‬ل ثيڄڄـڇ اؽتال‪ًٜ ٩‬ظ‪ ،‬تِـيـ ُـڇ ثڈ ڃ‪٠‬ل ٿي كًـ‪ .‬ؿك‬
‫عبٻي ٳڈ ٷيبډبځ ؿك پبڍ پټڈ ٯلاك ٷل‪٫‬تڈ ثبُڄـ‪ً ،‬جت ٳبډَ اؽتال‪ًٜ ٩‬ظ ام ڃ‪٠‬ل ثيڄڄـڇ ؽچاډـ ُـ‪.‬‬

‫تٔچيل ًڀت كاًت‪ -‬پټڈ ثب تلٳيت ٿٔبٻظ ٿت‪٬‬بڅت څ ٿتڀبين‬

‫تٔچيل ًڀت صپ ‪ -‬ٿٌيل ‪٣‬جچك څ ٷقك ثب ٳي‪٬‬يبت رقاة ثب‪٫‬ت ٿٔبٻظ‬

‫‪75‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫حصارّا ٍ فضاي اعزاف درختاى‬ ‫‪‬‬


‫ُجٴڈڍ ؿكؽتي ثلاڍ پيچًتٸي ؿك ًڄٶ‪٫‬لٍ ثڈٳبك ثلؿڇٿيُچؿ‪٣ .‬الڅڇ ثلآځ‪ً ،‬جت ٿيُچؿ ډچا ثڈ آڃڊب‬
‫ثلًـ څ كيِڈډب آًيت ڃجيڄـ ‪ .‬ايڂ ُجٴڈډب‪ ،‬ډڀضڄيڂ ‪٫‬لًبيَ ڃبُي ام آة ً‪ٜ‬غي كا ام ثيڂ ٿيثلڃـ‪.‬‬
‫ثب آځٳڈ ٿچاؿ اڅٻيڈ ام ٿٴبڃي ثڈٿٴبځ ؿيٸل ت‪٬‬بڅت ٿيٳڄڄـ‪ ،‬اڃـامڇڍ اثتـايي ُجٴڈڍ ؿكؽتي څ ُٴٺ آځ‪ ،‬ام‬
‫آځ رڊت ٳڈ پيچًتٸي ًڄٶ‪٫‬لٍ څ اٻٸچڍ آځ ؿك يٲ ٿٴبځ ؽبّ ع‪ُ ٞ٬‬چؿ‪ ،‬ام يٲ اٻٸچڍ ‪ٛ‬لط پيلڅڍ‬
‫ٿيٳڄڄـ‪.‬‬
‫ثب تچرڈ ثڈايڂٳڈ يٲ ؿكؽت كُـ ٿيٳڄـ‪ ،‬ٿٰب‪ ٢ٛ‬ؿاؽټي ُجٴڈ ثبيـ ٯبثٺ علٳت ثبُڄـ يب ام اثتـا ثڈاڃـامڇڍ‬
‫ٳب‪٫‬ي ربؿاك څ ثنكٵ ًبؽتڈُـڇثبُڄـ‪ .‬ؿكؽتبڃي كا ٳڈ ؿك پبكٳيڄٶډب څ ٿغٺډبڍ ؿيٸل ‪٣‬جچك څ ٿلڅك څًبيٺ‬
‫ڃٰټيڈ ٯلاكؿاكڃـ‪ ،‬ٿيتچاځ ثب يٲ عبُيڈڍ آرلڍ ع‪٬‬ب‪ٟ‬ت ٳلؿ‪ٛ .‬لاعي ٿغي‪ ٚ‬ا‪ٛ‬لا‪ ٩‬ؿكؽتبځ كا ٿيتچاځ‬
‫ؽٔچٓبً ؿك پيبؿڇكڅډب ثڈُٴټي اڃزبٽؿاؿ ٳڈ ‪٣‬الڅڇ ثل ٿغب‪٠٫‬ت ام ؿكؽت‪٘٫ ،‬بيي ډپ ثلاڍ ڃٌِتڂ ‪٣‬بثليڂ‬
‫‪٫‬لاډپ ُچؿ‪.‬‬
‫ٿٌبعت ٿغي‪ ٚ‬ا‪ٛ‬لا‪ ٩‬ؿكؽتبځ ثبيـ عـاٯٺ يٲ ٿتلٿلث‪ ٢‬ثبُـ تب ډچاڍ ٳب‪٫‬ي ثڈؽبٱ ثلًـ‪ .‬اٻجتڈ ايڂ‬
‫ٿٌبعت ثڈاڃـامڇڍ ؿكؽت څ كيِڈڍ آځ ډپ ثٌتٸي ؿاكؿ‪.‬‬
‫ٳبكثلؿ ُجٴڈډبڍ ؿكؽتي كا ٿيتچاځ ام رڄي ٿبؿڇڍ ثڈٳبكك‪٫‬تڈ ؿك آڃڊب‪ ،‬ؿكيب‪٫‬ت‪ .‬اٻجتڈ ؿك اڃتؾبة ٿبؿڇڍ‬
‫اڅٻيڈ‪ ،‬ٿ‪٤‬ڀبكڍ ثچٿي يب ٿجټڀبځ تبكيؾي ؽيبثبڃي ٳڈ ام ٯـيپ ثڈرب ٿبڃـڇ ڃين ڃَٰ ثڈًنايي ؿاكؿ‪.‬‬
‫‪ -‬صـځ‪ :‬صـځ ثبيـ ام ؿكرڈڍ ؽيټي ًؾت څ ‪٧‬يلٯبثٺ ُٴٌتڈُـځ ثبُـ‪ .‬ايڂ ٿبؿڇڍ ٿلًچٽ‪،‬‬
‫ٿٰبڅٽ ثچؿڇ څ ٿيتچاځ آځ كا ؿك ٿـٹډبڍ ٿؾتټ‪ُ ٪‬ٴٺؿاؿ‪ .‬ايڂ ٿبؿڇ تٰليجبً ثب تڀبٿي ٿغي‪ٚ‬ډب‬
‫ًبمٷبك اًت څ ثڈڅيوڇ ؿك ٿغي‪ٚ‬ډبڍ تبكيؾي ٿچكؿ اًت‪٬‬بؿڇ ٯلاكٿيٷيلؿ‪.‬‬
‫‪ -‬ثتڂ‪ :‬ثڈڅًيټڈڍ ثتڂ‪ ،‬تڄڊب ٿيتچاځ اٻٸچډبيي كا ٳڈ ام پيضيـٷي ميبؿڍ ثلؽچكؿاك ڃيٌتڄـ‪ً ،‬بؽت‪.‬‬
‫اٿب ام ايڂ ٿبؿڇ ثلاڍ ايزبؿ ډڀبډڄٸي ثب ًڄٶ‪٫‬لٍ ا‪ٛ‬لا‪ ٩‬څ ع‪ ٞ٬‬پيچًتٸي اًت‪٬‬بؿڇ ٿيُچؿ‪.‬‬
‫ؿك اڃتڊب ڃين يٲ پچَُ ٓب‪ ٩‬يب ًچكاػًچكاػ ثبيـ كڅڍ ثتڂ ٳِيـڇ ُچؿ‪ .‬ؿك ايڂ عبٻت څرچؿ‬
‫تچكڍډبڍ تٰچيتٳڄڄـڇ المٽ اًت‪.‬‬
‫‪ -‬څاعـډبڍ ٿزناڍ ًڄٶ‪٫‬لٍ‪ً :‬ڄٶډبڍ كڅؿؽبڃڈاڍ‪ ،‬آرل يب ثټچٱډبڍ ثتڄي كا ٿيتچاځ‬
‫ثڈڅًيټڈڍ ثٌتډبڍ ُڄي‪ ،‬كڅڍ اليڈڍ مثلڍ ام ُڂ ٯلاكؿاؿ‪٫ .‬بيـڇڍ ايڂ ٳبك ايڂ اًت ٳڈ‬
‫ډڀلاڇ ثب كُـ ؿكؽت ٿيتچاځ ٯ‪٤ٜ‬بت ًڄٶ‪٫‬لٍ كا ڃين ربثڈرب ٳلؿ‪ .‬اٿب ڃٰ‪ٜ‬ڈڍ ٗ‪ ٪٤‬آځ ؿك‬
‫ايڂ اًت ٳڈ ايڂ ٯ‪٤ٜ‬بت ٿتغلٱ څ ‪٧‬يلحبثت ت‪٤‬بؿٹ ڃـاكڃـ څ ؽبٓيت ڃ‪٬‬چفپقيلڍ اڅٻيڈڍ ُڂ‪،‬‬
‫ثڈ‪٣‬ټت رڀ‪ُ٢‬ـځ مثبٻڈڍ كڅڍ آځ‪ ،‬ام ثيڂ ك‪٫‬تڈ څ كڅڍ آځ كا ‪٣‬ټ‪٪‬ډبڍ ډلم څ ؽنڇ ٿيپچُبڃڄـ‪.‬‬
‫اٷل ؿك ٿٴبڃي ڃيبم ثڈپبيڈ يب ٿڊبك ثلاڍ اًتچاك ڃٸڈؿاُتڂ ؿكؽت ثبُـ‪ُ ،‬جٴڈ ثبيـ ‪ٛ‬چكڍ ًبؽتڈ ُچؿ ٳڈ‬
‫صڄيڂ ڃيبمڍ كا پبًؼٷچ ثبُـ‪ .‬ثلاڍ ايڂ ٳبك ٿڀٴڂاًت ُجٴڈډب كا ؿك ٯبةډبڍ ٿغب‪٠٫‬ي ‪ٛ‬لاعيٳڄڄـ ٳڈ ثتچاځ‬
‫ؿكؽت كا ثب ٿڊبك ًيڀي ثڈآځ ٿغٴپ ٳلؿ‪.‬‬

‫‪76‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫تٔچيل ڃڀچڃڈ ډبڍ پچَُ ا‪ٛ‬لا‪ ٩‬ؿكؽت‬

‫ًيونت ٍ صٌذلي‬ ‫‪‬‬


‫ڃِيڀڂٷبڇډب ٿ‪٤‬ڀچالً ثل پبيڈڍ اًت‪٬‬بؿڇڍ ‪ٛ‬چالڃي يب ٳچتبڇ ام آځډب‪ ،‬اڃتؾبة ٿيُچڃـ‪ .‬ڃيڀٴتډبيي ٳڈ ثلاڍ‬
‫اًت‪٬‬بؿڇڍ ‪ٛ‬چالڃي ًبؽتڈ ٿيُچڃـ‪ ،‬ام اٿٴبڃبت څ كاعتي ثيِتلڍ ٿبڃڄـ ؿًتڈ څ تٴيڈٷبڇ‪ ،‬ثلؽچكؿاكڃـ‪ .‬ٿخٺ‬
‫ڃيڀٴت پبكٱډب څ ت‪٬‬لدٷبڇډب‪ .‬ڃيڀٴتډبيي ٳڈ رڊت اًت‪٬‬بؿڇڍ ٳچتبڇ ثڈٳبك ٷل‪٫‬تڈ ٿيُچڃـ‪ً ،‬بؿڇتل ډٌتڄـ‬
‫ٿخٺ ڃيڀٴتډبيي ٳڈ ؿك ٳڄبك ؿيچاك څ پچَُډبڍ ٷيبډي ٯلاك ؿاكڃـ يب ٓڄـٻيډبڍ ثټڄـ ايٌتٸبڇ اتچثچى‪.‬‬
‫ڃيڀٴتډب څ ٓڄـٻيډب كا ثڈ كڅٍډبڍ ٿؾتټ‪ ٪‬ٿيتچاځ ؿك يٲ ٿٴبځ ٯلاكؿاؿ ٳڈ صڄـ ٿچكؿ ؿك ميل فٳل‬
‫ٿيُچؿ‪.‬‬
‫ډڀٸلا‪ ،‬ثلاڍ آٿ‪٬‬ي تبتلډبٳڄ‪٬‬لاڃيډب‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫څاٷلا‪ ،‬ثلاڍ ايزبؿ عليپ ُؾٔي څٿِبډـڇ ٿڄب‪ٟ‬ل‬ ‫‪-‬‬
‫ٯلاكٷل‪٫‬تڂ ؿك ٿلٳن ‪٤٫‬بٻيت‪ ،‬ؿك ت‪٬‬لدٷبڇډب څ اٿبٳڂ ت‪٬‬ليغي‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ثڈٓچكت اڃ‪٬‬لاؿڍ څ ٿزنا‪ ،‬رڊت ايٌتٸبڇډبڍ اتچثچى څ ٳب‪٫‬ڈډب‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪ -‬ثڈٓچكت ٯ‪٤ٜ‬ڈٯ‪٤ٜ‬ڈ څ څاعـډبڍ ٳچصٲ ٳڈ ٿيتچاڃڄـ ُٴٺ ٿڄغڄي ثڈؽچؿ ثٸيلڃـ څ ثلاڍ‬
‫صلؽيـځ ؿڅك ؿكؽتډب څ ٿيبځ آڃڊب ٿڄبًت ډٌتڄـ‪.‬‬
‫‪ -‬ثڈٓچكتي ٳڈ ؿك ٿيبځ پچَُ ٷيبډي ٯلاكٷل‪٫‬تڈ څ ‪٘٫‬بڍ ؽچثي كا ثلاڍ ايزبؿ يٲ ٿغي‪ ٚ‬ؿڃذ‬
‫ٿڊيب ٿيٳڄڄـ‪.‬‬
‫ډلرب ٳڈ ٿڀٴڂ ثبُـ‪ ،‬ثبيـ ام ٓڄـٻيډب څ ڃيڀٴتډب ؿك ٿٰبثٺ ‪٣‬ڄبٓل ‪ٛ‬جي‪٤‬ي ٿخٺ ثبؿ‪ ،‬ٿغب‪٠٫‬ت ٳلؿ‪.‬‬
‫ؽٔچٓبً ؿك ٿچاكؿڍ ٳڈ ٓڄـٻيډب حبثت ڃيٌتڄـ څ ثب يٲ ثبؿ ام رب ثټڄـ ُـڇ څ ٿغي‪ ٚ‬كا ثڈډپ ٿيكينڃـ‪.‬‬
‫‪٣‬بٿټڊبيي ٳڈ ؿك ډڄٸبٽ ‪ٛ‬لاعي ڃِيڀڂٷبڇډب‪ ،‬ثبيـ ٿـّڃ‪٠‬ل ٯلاكثٸيلڃـ‪٣ ،‬جبكتڄـ ام‪:‬‬
‫‪ -‬كاعتي‪.‬‬
‫‪ -‬حجبت‪.‬‬

‫‪77‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫‪ -‬ٯبثټيت رقة علاكت‪.‬‬


‫‪ -‬ډنيڄڈڍ ٳپ ؿك ت‪٤‬ڀيل څ ڃٸڊـاكڍ‪.‬‬
‫‪ -‬اًتغٴبٽ ؿك ثلاثل تؾليت ‪٣‬ڀـڍ‪.‬‬
‫ث‪٘٤‬ي ام ٿچاؿ ډٌتڄـ ٳڈ اڃٌبځ ڃٌِتڂ ثل كڅڍ آڃڊب كا ثل ٿچاكؿ ؿيٸل تلريظ ٿيؿډـ‪ .‬صچة يب اٻچاك يٲ‬
‫ٿبؿڇڍ ٷلٽ اًت‪ .‬ؿكعبٻيٳڈ ‪٫‬ټن څ ًڄٶ‪ ،‬ثب آځٳڈ ٳبكثلؿڍتل څ كاعتتل ډٌتڄـ‪ ،‬اٿب ً‪ٜ‬چط ًلؿڍ ثلاڍ‬
‫ڃٌِتڂ ؿاكڃـ‪.‬‬
‫صچة ډپ ثلاڍ ‪٘٫‬بډبڍ تبكيؾي څ ډپ ثلاڍ ‪٘٫‬بډبڍ اٿلڅمڍ‪ ،‬ٿبؿڇڍ ٿڄبًجي ثڈڃ‪٠‬ل ٿيكًـ‪ .‬صچة كا‬
‫ٿيتچاځ ثڈكاعتي ثب ٷيبډبځ څ يب ٿبًڈ پچُبڃـ څ عتي ٿيتچاځ آځ كا ثڈٓچكت تلاُڈ ؿكآڅكؿ‪ .‬صچةډبڍ ًؾت‪،‬‬
‫ؿك ‪٣‬ڀٺ‪ ،‬ٿٰبڅٽتل څ ثبؿڅاٽتل ډٌتڄـ اٿب ثبيـ ثب ؿٯت څ ام يٲ ٿڄج‪ ٢‬ٯبثٺ اعيب‪ ،‬اڃتؾبة ُچڃـ‪.‬‬
‫څكٯڈډبڍ ٿِجٲ ‪٫‬ټنڍ‪ ،‬ٯ‪٤ٜ‬بت ًيڀي يب ٓ‪٬‬غبت ‪٫‬ټنڍ‪ ،‬ام ٿچاؿ ًؾت ډٌتڄـ ٳڈ ثلاڍ ڃچاعي ُڊلڍ‬
‫ثٌيبك ٳبكثلؿ ؿاكڃـ‪.‬‬
‫‪٫‬ټنات ٯبٻتكينڍ ُـڇ‪ ،‬ام ايڂ ڃ‪٠‬ل ٳڈ ٯبثټيت ُٴٺٷيلڍ ؽچثي ؿاكڃـ‪ ،‬ام ثٰيڈڍ ٿچاؿ ٿڄبًتتلڃـ اٿب ام‬
‫آځډب ؽيټي ٳپ ؿك ٓڄ‪٤‬ت ٓڄـٻيًبمڍ اًت‪٬‬بؿڇ ٿيُچؿ‪ .‬پبيڈډبڍ ڃيڀٴتډب ٿيتچاڃـ ام ‪٫‬ټنات ٻچٻڈاڍ‪ ،‬صـځ يب‬
‫آٻچٿيڄيچٽ‪ ،‬ثتڂ‪ً ،‬ڄٶ يب صچة‪ً ،‬بؽتڈُچؿ‪.‬‬

‫تلٳيت ڃيڀٴت څ ٿغب‪٠٫‬ت ام‬


‫ڃڀچڃڈ تلٳيت ڃيڀٴت څ ٿغب‪ ٞ٫‬ؿڅك‬
‫ؿكؽت‬
‫ؿكؽت‬

‫‪78‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ڃڀچڃڈ ډبيي ام ڃيڀٴت‬

‫ڃڀچڃڈ ڃيڀٴتڊب‬

‫ٿچاؿ اكماځتل‪ ،‬اكرظ ډٌتڄـ‪ .‬ډل ‪٫‬ټنڍ ثبيـ ؿك ٿٰبثٺ ؽچكؿٷي ثڈ كڅٍ ٓغيظ‪ ،‬ٿغب‪٠٫‬ت ُچؿ‪٫ .‬ټنات كا‬
‫ٿيتچاځ ثب پچَُډبڍ ًؾت‪ ،‬ٿخٺ اليڈٷقاكڍ پچؿكڍ‪ ،‬ٳڈ ثڈكڅٍ اٻٴتلڅاًتبتيٴي اڃزبٽ ٿيُچؿ‪ ،‬پچُبڃـ‪ .‬ام‬
‫اًتيٺ ٗـمڃٶ څ آٻچٿيڄيچٽ ثب ٳي‪٬‬يت ٗـمڃٶ‪ ،‬ثلاڍ ٿڄب‪ٛ‬ٮ ُلري څ ًبعټي‪ ،‬يب ډلرب ٳڈ اًت‪٬‬بؿڇڍ ‪٫‬لاڅاځ‬

‫‪79‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ٿچرت ؽچكؿٷي ً‪ٜ‬ظ ؽبكري ‪٫‬ټن ُچؿ‪ ،‬ٿيتچاځ اًت‪٬‬بؿڇٳلؿ‪ .‬ام ڃيڀٴتډبڍ صچثي ڃين ٿيثبيٌت ؿك ٿٰبثٺ‬
‫پچًيـٷي ٿغب‪٠٫‬ت ٳلؿ‪ .‬ثڈ‪ٛ‬چك ٳټي ٿچاؿڍ ٳڈ تغت ًلٿب څ ٷلٿبڍ ُـيـ څ يب ك‪ٛ‬چثت څ ؽِٴي‪ ،‬ؽلاة‬
‫ڃڀيُچڃـ‪ ،‬ٿڄبًتتل ام ثٰيڈ ډٌتڄـ‪.‬‬
‫ڃيڀٴتډبيي ٳڈ ؿك ٿڄب‪ٰٛ‬ي ډٌتڄـ ٳڈ اٿٴبځ تؾليت ‪٣‬ڀـڍ څرچؿ ؿاكؿ‪ ،‬ثبيـ ثب پيش ثڈ مٿيڂ ٿغٴپ ُچڃـ‬
‫څ يب پبيڈډبڍ آڃڊب ؿك مٿيڂ حبثت ُچؿ‪.‬‬
‫اڃـامڇڍ ڃيڀٴتډب څ ٓڄـٻيډب ٿڀٴڂ اًت ثٌيبك ٿتڄچ‪ ١‬څ ٿت‪٨‬ييل ثبُـ اٿب آچٹ اڅٻيڈڍ ًبؽت آڃڊب‪ ،‬ثٌيبك‬
‫ٳپ ت‪٬‬بڅت ٿيٳڄـ څ تٰليجبً يٴٌبځ اًت‪ .‬ا‪ٛ‬ال‪٣‬بت اڃٌبڃي كا عتڀبً ؿك ډڄٸبٽ ‪ٛ‬لاعي‪ ،‬ثبيـ ؿكڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬ت‪.‬‬
‫ثڈ‪٣‬ڄچاځ ٿخبٹ‪ ،‬ٿيتچاځ ام يٲ ؿيچاك‪ ،‬صڄبڃضڈ تب اكت‪٬‬ب‪ ١‬ؽبٓي ًبؽتڈ ُچؿ څ ٯلڃين پيچًتڈڍ كاعتي ؿاُتڈ ثبُـ‪،‬‬
‫ثڈ‪٣‬ڄچاځ يٲ ڃِيڀڂٷبڇ‪ ،‬اًت‪٬‬بؿڇٳلؿ‪.‬‬
‫اث‪٤‬بؿ اًتبڃـاكؿڍ ٳڈ ثلاڍ يٲ اڃٌبځ ٿ‪٤‬ڀچٻي ٿتچً‪ ٚ‬څرچؿؿاكؿ‪:‬‬
‫‪ -‬اكت‪٬‬ب‪ٓ ١‬ڄـٻي‪ :‬ثلاڍ ٿلؿاځ څ مڃبځ‪ 440 ،‬ٿيټيڀتل‪.‬‬
‫‪٣ -‬ڀٮ ٓڄـٻي‪ :‬ثلاڍ ٿلؿاځ‪ 480 ،‬ٿيټيڀتل څ ثلاڍ مڃبځ‪ 420 ،‬ٿيټيڀتل‪.‬‬
‫‪ -‬اكت‪٬‬ب‪ ١‬ٿتچً‪ ٚ‬تٴيڈٷبڇ‪ 720 :‬ٿيټيڀتل‪ .‬اٻجتڈ ثلاڍ ٓڄـٻيډبيي ٳڈ اكت‪٬‬ب‪ ١‬ميبؿڍ ؿاكڃـ‪– 650 ،‬‬
‫‪ 600‬ٿيټيڀتل ٿت‪٨‬يل اًت‪.‬‬
‫‪٣ -‬لٕ ٓڄـٻي‪ :‬ثلاڍ ٿلؿاځ‪ 370 ،‬ٿيټيڀتل څ ثلاڍ مڃبځ‪ 400 ،‬ٿيټيڀتل‪.‬‬
‫ثلاڍ كاعتي ثيِتل‪ ،‬يٲ ٓڄـٻي ٳچتبڇتل څ ‪٣‬ڀيٮتل ثب اكت‪٬‬ب‪٣‬ي ؿك عـڅؿ ‪ 395 – 430‬ٿيټيڀتل څ ‪٣‬ڀٰي ؿك‬
‫عـڅؿ ‪ 490 – 635‬ٿيټيڀتل‪ ،‬ٿڄبًتتل اًت‪ .‬ډڀضڄيڂ ډلصڈ ٓڄـٻي ثڊتل ‪ٛ‬لاعيُـڇ ثبُـ‪ ،‬كاعتتل ڃين ډٌت‬
‫ؽٔچٓبً اٷل تٴيڈٷبڇ څ ٳ‪٬‬ي آځ ثب ماڅيڈڍ ٿڄبًجي ٯلاكٷل‪٫‬تڈ ثبُـ‪.‬‬
‫ؿك ‪ٛ‬لاعي ٓڄـٻي څ ڃيڀٴت‪ ،‬ڃٴبت ‪ٟ‬لي‪ ٪‬ميبؿڍ څرچؿ ؿاكؿ‪ .‬ٿخالً ٿيبځ ا‪٫‬لاؿ ‪٧‬ليجڈ څ ڃبآُڄب‪ ،‬ٿٰـاكڍ‬
‫‪٘٫‬بڍ ؽبٻي المٽ اًت‪ .‬كڅڍ يٲ ڃيڀٴت ‪ 1/8‬ٿتلڍ ثڈ‪٣‬ڄچاځ ٿخبٹ‪ ،‬ثڈڃـكت ات‪٬‬ب٭ ٿيا‪٫‬تـ ٳڈ ثيَ ام ؿڅ ڃ‪٬‬ل‬
‫ثِيڄڄـ‪ .‬ؿكعبٻيٳڈ ثب تچرڈ ثڈا‪ٛ‬ال‪٣‬بت ‪٫‬ينيچٻچهڍ اڃٌبڃي‪ ،‬صڊبك ڃ‪٬‬ل ٿيتچاڃڄـ ثل كڅڍ آځ ثڄِيڄڄـ‬
‫‪ٛ‬چٹ ٿ‪٤‬ڀچٹ ڃيڀٴتډب ‪٣‬جبكتاًت ام ‪ 1/2 :‬ٿتل‪ 1/8 ،‬ٿتل څ ‪ 2/4‬ٿتل‪ .‬اٷل ڃيڀٴت ثڈاڃـامڇاڍ ‪ٛ‬چيٺ ثبُـ‬
‫ٳڈ ثتچاځ ثل كڅڍ آځ ؽچاثيـ‪ ،‬ا‪٫‬لاؿ څٻٸلؿ څ ثيؽبڃڀبځ ام آځ اًت‪٬‬بؿڇ ؽچاډڄـٳلؿ‪ .‬ثلاڍ رټچٷيلڍ ام ايڂ ٳبك‬
‫ٿيتچاځ ؿك ‪٫‬چآٺ ؽبٓي كڅڍ ڃيڀٴت ؿًتڈ ٳبك ٷقاُت‪.‬‬
‫ؿك ٿڄب‪ٛ‬ٮ ٿٌ‪ٜ‬ظ‪ ،‬ڃيڀٴتډب كا ثڈ ًڄٶ‪٫‬لٍ پيش ٿيٳڄڄـ‪ .‬ؿك ٿڄب‪ٛ‬ٮ ُيتؿاك‪ ،‬ثلاڍ رټچٷيلڍ ام‬
‫ثڈډپؽچكؿځ ت‪٤‬بؿٹ څ ٓب‪ ٩‬ايٌتبؿځ ٓڄـٻي‪ ،‬آڃڊب كا ؿك مٿيڂ حبثت ٿيٳڄڄـ‪ .‬تڀبٿي ڃٰب‪ ٙ‬حبثتُـڇ ثبيـ پچُيـڇ‬
‫ثبُڄـ‪.‬‬

‫‪80‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫گلجاي‬ ‫‪‬‬
‫ؿك اٿبٳڄي ٳڈ ڃڀيتچاځ ؿكؽتډب يب ٷٺډب كا ٿٌتٰيڀبً ؿك مٿيڂ ٳبُت‪ ،‬ام ٷٺربڍ يب ‪٫‬الڅك ثبٳي اًت‪٬‬بؿڇ‬
‫ٿيُچؿ‪ .‬ثب اًت‪٬‬بؿڇ ام ٷٺربڍ ډب ٿيتچاځ ډلرب ٳڈ المٽ ثبُـ‪ ،‬ٿبڃ‪ ٢‬ايزبؿ ٳلؿ څ يب ٿڄ‪٠‬لڇاڍ ؽبّ تچٻيـ ڃڀچؿ څ‬
‫عتي ؿيچاكډبڍ ثټڄـ كا ثب آځ تنييڂ ٳلؿ‪.‬‬
‫اًت‪٬‬بؿڇ ام ٷٺربيڊبيي ٳڈ ثب ٿڄ‪٠‬لڇڍ ؽيبثبځ ٿچكؿ ڃ‪٠‬ل ٿڄب‪٫‬بت ؿاكڃـ څ ٿ‪ٜ‬بثٰت ڃڀيٳڄڄـ‪ٓ ،‬غيظ‬
‫ڃيٌت‪ٗ.‬ڀڂ ك‪٣‬بيت ام تلٳيت ٿٴبځ ٿچكؿ ڃ‪٠‬ل ٿيتچاځ آڃڊب كا ثڈ ٓچكت ٿزنا ثڈ ُٴټي ‪ٛ‬لاعي ڃڀچؿ ٳڈ ٿغټي‬
‫ثلاڍ ڃٌِتڂ ايزبؿ ٳڄڄـ‪.‬‬
‫ٷٺربيڊب ثؾَ ٿڊڀي ام ٿڄ‪٠‬لڇڍ ؽيبثبځ ډٌتڄـ ٳڈ ٿيتچاځ آڃڊب كا ډڀلاڇ ثب ً‪ٜ‬ٺډبڍ مثبٻڈ‪ٓ ،‬ڄـٻيډب‪،‬‬
‫پټٴبځ څ ؿيچاكډبڍ ٳچتبڇ ‪ٛ‬لاعي ڃڀچؿ ‪.‬‬
‫ٷٺربيڊب ڍ ثنكٵ ام ٻغب‪ ٝ‬ٿچ‪ٰ٫‬يت ؿك ٳبُت ‪ .‬ايڂ ٷټـاځډب ډڀضڄيڂ ثڈ‪٣‬ټت ثنكٷي‪ ،‬ٯبثټيت ٳِت اڃچا‪١‬‬
‫ٿؾتټ‪٬‬ي ام ٷيبډبځ كا ؿك ؽچؿ ؿاكا ډٌتڄـ‪.‬‬
‫پچَُ ٷيبډي كا رڊت ايزبؿ ثب‪٫‬تډبڍ ٷيبډي ٿت٘بؿ څ اُٴبٹ يب كڃٶډبڍ ٯچڍ تزٌڀي‪ ،‬ثب ؿٯت ‪٫‬لاڅاځ‬
‫ثبيـ اڃتؾبةٳلؿ‪ .‬اًت‪٬‬بؿڇ ام پچَُډبڍ ‪٣‬ڀچؿڍ يب ٷلڅډي ٷيبډي‪ ،‬ثٌيبك ٿڄبًتاًت‪ .‬اٷل يٲ ٷٺ ربڍ ثبيـ‬
‫ثلاڍ ؿڅكڇڍ مٿبڃي ثټڄـڍ‪ ،‬ڃيبم ثڈت‪٤‬ڀيل څ ربيٸنيڄي ڃـاُتڈ ثبُڄـ‪ .‬آڃڊب ثبيـ ؿك ثلاثل ربثڈربيي تچً‪ ٚ‬ٿبُيڂ څ‬
‫ٗلثڈ ثٌيبك ٿٰبڅٽ ثبُڄـ‪ًٜ .‬ظ ؽبكري ثبيـ ؿك ثلاثل آٻچؿٷيډبڍ رچڍ ٿٰبڅٽ ثبُـ څ ثب رنييبت ٿ‪٤‬ڀبكڍ‬
‫ا‪ٛ‬لا‪ ،٩‬ثڈڅيوڇ ڃچاعي ع‪٬‬ب‪ٟ‬تُـڇ‪ ،‬ت‪ٜ‬بثٮ ؿاُتڈثبُـ‪.‬‬

‫ڃڀچڃڈ اڍ ام ٷټزبيڊبڍ حبةت‬

‫‪81‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫‪ ‬عغل ستالِ‬
‫ً‪ٜ‬ٺډبڍ مثبٻڈ ثبيـ ؿك ربيي ٯلاك ثٸيلڃـ ٳڈ ٯبثٺ كؤيت څ ؿك ؿًتلى ثبُڄـ څ ام ‪ٛ‬ل‪٫‬ي ايزبؿ ٿناعڀت‬
‫ڃٴڄڄـ‪ .‬ؿك ً‪ٜ‬ٺډبڍ مثبٻڈ اٻناٿبً ثڈ تيلٱډبڍ رـا ڃيبمڍ ڃيٌت ثټٴڈ ٿيتچاځ آڃڊب كا ثڈصلا‪٥‬ډبڍ ؽيبثبڃي‪،‬‬
‫ايٌتٸبڇډبڍ اتچثچى‪ ،‬تبثټچډبڍ تلا‪٫‬يٴي څ يب عتي ثڈؿيچاكډب څٓٺ ٳلؿ‪ .‬ؿك ٿچاكؿڍ ٳڈ ٿخالً ؿك يٲ ؽيبثبځ‬
‫آټي ڃيبم ثبُـ تب ً‪ٜ‬ٺډبڍ مثبٻڈ پِت ًل ډپ ثڈٓچكت ؽ‪ٜ‬ي كؿي‪ُ ٪‬چڃـ‪٫ ،‬بٓټڈڍ آڃڊب ثبيـ ‪ 30‬ٿتل ثبُـ‪.‬‬
‫اٿب ايڂ ‪٫‬بٓټڈ ؿك ٿٰبثٺ اٿبٳڄي ٿخٺ كًتچك اځډب‪ً ،‬يڄڀبډب څ ُيليڄي‪٫‬لڅُيډب ٳبډَ يب‪٫‬تڈ څ ؿك ٿٰبثٺ اٿبٳڄي‬
‫ٿخٺ ًبمٽاځډب ڍ ؿڅٻتي‪ ،‬رڊت ٿٌبيٺ اٿڄيتي‪ ،‬ا‪٫‬نايَ ٿييبثـ‪.‬‬
‫عـاٯٺ عزپ ٿچكؿ ڃيبم ثلاڍ يٲ ً‪ٜ‬ٺ مثبٻڈ ؿك ٿلٳن ُڊل‪ 50 ،‬ٻيتل اًت‪ .‬ؿك اٿبٳڂ ثنكٵ څ يب ؿك ‪ٛ‬چٹ‬
‫پيبؿڇكڅډبڍ ُټچ‪ًٜ ،٥‬ٺډبڍ مثبٻڈڍ ثټڄـ ثب عزپ ثيڂ ‪ 50‬تب ‪ 100‬ٻيتل ٿڄبًت اًت‪.‬‬
‫عزپ ً‪ٜ‬ٺ مثبٻڈ څ ڃٸڊـاكڍ ام آځ‪ ،‬ؿڅ ‪٣‬ڄٔل ٿلتج‪ ٚ‬ډٌتڄـ‪ .‬تب مٿبڃي ٳڈ ً‪ٜ‬ٺډب ٿلتجبً تڀين څ تؾټيڈ‬
‫ڃِچڃـ‪ ،‬ٳبكآكايي ؽچؿ كا ام ؿًت ٿيؿډڄـ‪ .‬ٿچٯ‪٤‬يت ً‪ٜ‬ٺ مثبٻڈ څ مٿبځ تؾټيڈڍ آځ‪ ،‬عزپ ً‪ٜ‬ٺ كا ٿِؾْ‬
‫ٿيٳڄـ‪.‬‬
‫ٿبؿڇڍ تِٴيٺؿډڄـڇ څ كڃٶ ً‪ٜ‬ٺ مثبٻڈ‪ ،‬ثب ؿيٸل ‪٣‬ڄبٓل ؽيبثبڃي ثبيـ ډڀبډڄٸي ؿاُتڈثبُـ‪ .‬ٿ‪٤‬ڀچالً اُٴبٹ‬
‫ًبؿڇڍ ٿٌت‪ٜ‬يټي يب ٿـڅك ٿڄبًتتل ډٌتڄـ‪.‬‬
‫‪٣ -‬بٿٺډبيي ٳڈ ؿك ‪ٛ‬لاعي يٲ ً‪ٜ‬ٺ مثبٻڈ ثبيـ ؿك ڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬تڈ ُچڃـ‪٣ ،‬جبكتڄـ ام‪:‬‬
‫‪ -‬ٿٰبڅٿت ؿك ثلاثل ؽلاثي څ ‪٫‬لًچؿٷي‬
‫‪٣ -‬ـٽ ڃيبم ثڈكًيـٷي څ ڃٸڊـاكڍ ‪٫‬لاڅاځ‬
‫‪ -‬تؾټيڈ ڃڀچؿځ څ تڀينٳلؿځ آًبځ‬
‫‪٧ -‬يلٯبثٺ ًلٯت ثچؿځ‬
‫‪ٗ -‬ـآتَ ثچؿځ‬
‫‪ -‬پڄڊبځ ثچؿځ ٿغتچيبت آځ‬
‫‪ً -‬چاكٳلؿځ څ حبثت ٳلؿځ ارناڍ آځ‬
‫‪ -‬ٿچاؿ اڅٻيڈڍ ًبؽت ً‪ٜ‬ٺډبڍ مثبٻڈ ثبيـ ام ٿٰبڅٿت څ ؿڅاٽ ميبؿڍ ثلؽچكؿاك ثبُڄـ‬
‫‪ :‬ٳڈ ام‬ ‫ام ٿچاؿ ٿؾتټ‪٬‬ي ٿي تچاځ ً‪ٜ‬ٺ مثبٻڈ كا ًبؽت ٳڈ ‪٣‬جبكتڄـ ام ‪ :‬پټياًتل ٿٰبڅٽُـڇ ثب ُيِڈ‬
‫كميڂډبڍ ٗـآتَ ًبؽتڈُـڇ څ ً‪ٜ‬ظ آځ ثب پچٻيَ مؿځ پبٱ ُـڇ څ ؿك ث‪٘٤‬ي ڃچاعي ٳڄتلٹُـڇ ٿچكؿ‬
‫اًت‪٬‬بؿڇ ٯلاك ٿيٷيلؿ‪.‬‬

‫‪82‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫‪٫ -‬ټنات كيؾتڈٷلڍ ‪ :‬ثب ايڂ ‪٫‬ټنات ٿيتچاځ ؿك ً‪ٜ‬ظ ثباليي ام ‪ٟ‬لا‪٫‬ت څ ؿٯت ٳبك ٳلؿ څ ڃَآڃڊب څ‬
‫‪ٛ‬لطډبڍ ٷلا‪٫‬يٴي كا ثل كڅڍ آڃڊب ارلا ٳلؿ‪ .‬ايڂ ‪٫‬ټنات ٯچڍ ثچؿڇ څ ٿيتچاځ آڃڊب كا ثـڅځ آځٳڈ‬
‫ٿٰبڅٿت ؽچؿ كا ام ؿًت ثـډڄـ‪ ،‬ثڈاُٴبٹ ثٌيبك ميجب څ ؿٻؾچاڇ ‪ٛ‬لاعي ٳلؿ‪.‬‬
‫‪ -‬ثتڂ‪ :‬ايڂ ٿبؿڇ ثڈكًيـٷي څ ڃٸڊـاكڍ ٳڀي ڃيبم ؿاكؿ ‪ .‬اٿب ٗؾبٿت آځ ثب‪٣‬ج ُـڇ تب ‪ٛ‬لطډبڍ‬
‫ٿغـڅؿڍ كا ثتچاځ كڅڍ آځ ارلا ٳلؿ ‪ .‬ثب اًت‪٬‬بؿڇ ام ُيچڇڍ ٯبٻتثڄـڍ ڃڀبيبځ ‪$‬اٳٌپچم ‪ ،#‬يٲ‬
‫ثب‪٫‬ت ٿٰلڅځ ثڈٓل‪٫‬ڈ څ ثب ؿڅاٽ ثل كڅڍ آځ ايزبؿ ٿيُچڃـ‪.‬‬
‫پچًيـٷي څ‬ ‫‪ -‬صچة‪ :‬ام ايڂ ٿبؿڇ ثڊتل اًت ثب آًتل يب اڃـڅؿ ٳلؿځ ثب يٲ ٿبؿڇ ٿٰبڅٽ ؿك ثلاثل‬
‫ك‪ٛ‬چثت اًت‪٬‬بؿڇ ٳلؿ‪ .‬صچة ٿبؿڇاڍ ٿڄبًت ثلاڍ اٿبٳڂ كًڀي څ ‪٧‬يلكًڀي اًت‪.‬‬
‫ؿك ډل رب ٳڈ اٿٴبځ ؿاُتڈ ثبُـ‪ ،‬رڊت ام ثيڂ ثلؿځ ‪٣‬بٿٺ رقة عِلات څ ډڀضڄيڂ پؾَُـځ مثبٻڈډب‬
‫تچً‪ ٚ‬ثبؿ‪ ،‬ثبيـ ام ؿكپچٍ اًت‪٬‬بؿڇ ٳلؿ‪ .‬ؿكپچٍډب ٿڀٴڂ اًت ‪ٛ‬چكڍ ‪ٛ‬لاعي ُـڇ ثبُڄـ ٳڈ ثتچاځ آڃڊب كا‬
‫ثلؿاُت‪ ،‬ٿخٺ ؿكپچٍډبيي ٳڈ ثب مڃزيل ٿتٔٺ ُـڇاڃـ يب ؿكپچٍډبيي ٳڈ كڅڍ ٻچال ثڄب ُـڇاڃـ‪ .‬ثبيـ تچرڈ‬
‫ؿاُت ٳڈ ډڀڈ ڃچ‪ ١‬ؿكپچٍ ثبيـ ًلي‪ ٢‬څ آًبځ ربثڈرب ُچڃـ‪ .‬ؿك ة ً‪ٜ‬ٺ مثبٻڈ ًچكاػډبيي ثبيـ ت‪٤‬جيڈ ُچؿ تب‬
‫آة ثبكاځ ام آڃڊب ؽبكد ُچؿ څ ؿك ً‪ٜ‬ٺ اڃجبُتڈ ڃِچؿ‪ .‬ؿك اٿبٳڄي ٳڈ اٿڄيت يٲ ‪٣‬بٿٺ ٿڊپ څ اًبًي اًت‪،‬‬
‫ً‪ٜ‬ٺډبڍ مثبٻڈ ثبيـ ‪ٛ‬چكڍ ‪ٛ‬لاعي ُچؿ ٳڈ ؿاؽٺ آڃڊب ٯبثٺ ٿِبډـڇ ثبُـ‪ .‬ثڈ‪٣‬ڄچاځ ٿخبٹ‪ًٜ ،‬ٺډبيي ثب‬
‫ؿيچاكڇڍ ٿيټڈاڍ څ ًلثبم ٿڄبًت ډٌتڄـ‪ .‬اٻجتڈ ٿڀٴڂ اًت ؿك ايڂ اٿبٳڂ آالً ډيشٷچڃڈ ً‪ٜ‬ٺ مثبٻڈاڍ ت‪٤‬جيڈ‬
‫ڃِچؿ‪ .‬كڅٍډبڍ ٿؾتټ‪٬‬ي ثلاڍ ٳبډَ ثڀتٷقاكڍ ؿك ً‪ٜ‬ٺډبڍ مثبٻڈ څرچؿ ؿاكؿ‪.‬‬

‫ڃڀچڃڈ ډبيي ام ً‪ٜ‬ټڊبڍ مثبٻڈ‬

‫‪83‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ػٌاصز عايِ عاس ‪ ،‬دارتغت ّا يا پزگَال‪ ،‬آالچيقْا‬ ‫‪‬‬


‫ثڈ ‪ٛ‬چك ٳټي ايڂ ًبيڈ ثبځ ډب ثڈ ٿڄ‪٠‬چك ايزبؿ ميجبيي څ ‪٘٫‬بيي ڃيپ ًبيڈ‪ ،‬ؿك كڅڍ ٯٌڀتي ام تلاى ډب‪،‬‬
‫ٳڄبك ؿيچاك‪ ،‬ثل كڅڍ كاډلڅډبڍ ثبكيٲ ٳڈ يٲ ‪ٛ‬ل‪ ٩‬آځ ؿيچاك ٿي ثبُـ‪ ،‬اعـاث ٿي ٷلؿؿ‪.‬‬
‫ٳبكثلؿ ٿٔبٻظ ًبؽتڀبڃي ؿك ُٴٺ څ ميجبيي اڅٻيڈ ؿاكثٌت ثٌيبك ٿإحل اًت‪ .‬ډپ صڄيڂ ؿك اڃتؾبة ٷيبډبځ‬
‫ثڈ ‪٣‬ڄچاځ پچَُ ثبيٌتي ؿٯت ُچؿ څ ٿڄبًت اًت ثيِتل ام ٷيبډبځ كڅڃـڇ ٿبڃڄـ كم كڅڃـڇ‪ ،‬ٳټڀبتيي‪ ،‬ٷټٌيڂ څ‬
‫‪ ...‬اًت‪٬‬بؿڇ ٳلؿ‪.‬‬
‫ُبيـ ؿاكثٌت ډب كا ثتچاځ ؿك اُٴبٹ څ ٷچڃڈ ډبڍ ؿيٸلڍ ثڈ ‪٣‬ڄچاځ آكٱ‪ ،‬ثب ‪٫‬چآټي ؿك ؽيبثبځ ډبڍ‬
‫ثبكيٲ‪ ،‬ثب ٿٔبٻظ ٿؾتټ‪ ٪‬ايزبؿ ڃڀچؿ‪ .‬آكٱ ثيِتل ؿك پبكٱ ډب يب ٿڄنٻي ٳڈ ‪٫‬بٓټڈ ؿكة څكڅؿڍ څ ًبؽتڀبځ ميبؿ‬
‫اًت يب ؿكة څكڅؿڍ تچً‪ ٚ‬ؽيبثبځ ‪ٛ‬چيټي ثب ًبؽتڀبځ ميبؿ اًت يب ؿكة څكڅؿڍ تچً‪ ٚ‬ؽيبثبځ ‪ٛ‬چيټي ثب‬
‫ًبؽتڀبځ اكتجب‪ ٙ‬پيـا ٿي ٳڄـ‪ ،‬ٳبكثلؿ ؿاكؿ‪.‬‬
‫آالصيٮ ډب ‪٣‬الڅڇ ثل ًل پڄبڇ څ ًبيڈ اڃـام ثبيٌتي ثڈ ڃغچڍ ڃَٰ پڄبډٸبڇ كا ڃين ؿاُتڈ ثبُڄـ‪ .‬ثڄبثلايڂ پي‬
‫يب پبيڈ ډبڍ آالصيٮ كا تب اكت‪٬‬ب‪ ١‬ڃيپ ٿتل ثب ًڄٶ‪ ،‬آرل يب ثتچځ ثبال آڅكؿڇ څ ؿك كڅڍ آڃڊب ثڈ اڃچا‪ ١‬څ اُٴبٹ‬
‫ٿؾتټ‪ ،٪‬ؿيچاكڇ څ ‪ٛ‬ب٭ كا ثب ٿٔبٻغي ام ٯجيٺ آډڂ ٷلؿ يب تٌڀڈ اڍ‪ ،‬ڃجِي څ صچة ؽلا‪ٛ‬ي ُـڇ يب ‪ٛ‬جي‪٤‬ي ثڈ‬
‫اكت‪٬‬ب‪ ١‬عـاٳخل ‪ 2/5‬ٿتل ثڄب ٿي ٳڄڄـ‪ .‬ڃِٰڈ ًبؽتڀبڃي آالصيٮ كا ثٔچكت صڄـ ٗټ‪٤‬ي ٿڄ‪٠‬پ‪ ،‬ٿلث‪ ،٢‬ؿايلڇ يب‬
‫ٿٌت‪ٜ‬يٺ څ ‪ ...‬ثب ‪ٛ‬ب٭ ٷڄجـڍ يب ًبؿڇ تليڂ آځ ثڈ ‪ٛ‬چك ٿٌ‪ٜ‬ظ ‪ٛ‬لاعي ٳلؿڇ څ ٿي ًبمڃـ‪.‬‬
‫ډبڍ‬ ‫ٿ‪٤‬ڀچالً ٳ‪ ٪‬آالصيٮ كا ام آرل‪ً ،‬لاٿيٲ‪ ،‬ثتچځ‪ُ ،‬ڂ ډبڍ كڃٸي يب ًبؿڇ څ ‪ ...‬ډڀبڃڄـ اڃچا‪ ١‬ؿاٹ‬
‫ؽيبثبځډب‪ ،‬ٿ‪٬‬لڅٍ ٿي ڃڀبيڄـ‪.‬‬
‫ُبيـ ؿاكثٌت ډب كا ثتچاځ ؿك اُٴبٹ څ ٷچڃڈ ډبڍ ؿيٸلڍ ثڈ ‪٣‬ڄچاځ آكٱ ‪ ،‬ثب ‪٫‬چآټي ؿك ؽيبثبځ ډبڍ‬
‫ثبكيٲ ‪ ،‬ثب ٿٔبٻظ ٿؾتټ‪ ٪‬ايزبؿ ڃڀچؿ‪ .‬آكٱ ثيِتل ؿك پبكٱ ډب يب ٿڄنٻي ٳڈ ‪٫‬بٓټڈ ؿكة څكڅؿڍ څ ًبؽتڀبځ‬
‫ميبؿ اًت يب ؿكة څكڅؿڍ تچً‪ ٚ‬ؽيبثبځ ‪ٛ‬چيټي ثب ًبؽتڀبځ اكتجب‪ ٙ‬پيـا ٿي ٳڄـ‪ ،‬ٳبكثلؿ ؿاكؿ‪.‬‬
‫آچال ؿك ؽيبثبځ ډبڍ ‪ٛ‬چيٺ ‪ ،‬ٳبكثلؿ ت‪٤‬ـاؿڍ ام آكٱ ډب ‪ٛ $‬ب٭ ڃڀبډبڍ صچثي يب ‪٫‬ټنڍ ‪ #‬ثب ‪٣‬لٕ ډبڍ‬
‫ٿؾتټ‪ ٪‬ؿك ‪٫‬چآٺ ٿت‪٬‬بڅت ثلاڍ ٷچيبيي ٿٌيل ثٌيبك ٿ‪٬‬يـ ٿي ثبُـ‪ .‬ؿك ٳڄبك څ ا‪ٛ‬لا‪ ٩‬پبيڈ آكٱ ‪ ،‬ٷيبډبځ كڅڃـڇ‬
‫څ پيضڄـڇ اڍ ٳڈ ؿاكاڍ ٷٺ ډبڍ ميجب ٿي ثبُـ‪ ،‬ٳبُتڈ ٿي ُچڃـ څ ‪ٛ‬ب٭ ڃٔلت ډبيي ډڀبڃڄـ تچڃٺ ام ٷٺ څ‬
‫ٷيبڇ پـيـ ٿي آڅكڃـ‪.‬‬

‫آالچيق ّا‬
‫ؿك پبكٳڊبڍ ‪٣‬ڀچٿي ‪٘٫ ،‬بډبڍ ثنكٵ څ … اتبٯٴڊبيي ٳڈ ٳبٿال ثب ٿٔبٻظ ًبؽتڀبڃي ثڄبڍ ٿڄبمٹ ٿت‪٬‬بڅت‬
‫ٿي ثبُـ ‪ً ،‬بؽتڈ ٿي ُچؿ ٳڈ ڃَٰ آڃڊب ڃچ‪٣‬ي ًبيڈ ثبځ څ يب اًتلاعت ٷبډي ٿچٯتي ثلاڍ ‪٣‬بثليڂ اًت‪.‬‬
‫ٿ‪٤‬ڀچال ؿك ًبؽتڀبځ ايڂ ٷچڃڈ ا تبٯٲ ډب ‪$‬آالصيٮ‪ ، #‬ڃٴبتي كا ٳڈ ام ڃ‪٠‬ل صِپ اڃـام څ ثلؽچكؿاكڍ ام ميجبيي‬
‫ٿڄ‪ٰٜ‬ڈ ٗلڅكڍ ٿي ثبُـ ‪ ،‬ٿچكؿ تچرڈ ٯلاك ٿي ؿډڄـ‪.‬ٷبډي ؿك ٿيبځ يب ٳڄبك ايڂ ٷچڃڈ آالصيٮ ډب ‪ ،‬عچٗضڈ‬

‫‪84‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ډبڍ ٳچصٴي اعـاث يب ؿك څً‪ ٚ‬آځ ام ؿكؽتبځ پب ثټڄـٳڈ ثتچاځ ؿك ثبالڍ آځ صتلڍ ثڈ ٿڄ‪٠‬چك ايزبؿ ًبيڈ څ‬
‫تڄچ‪ ١‬ؿك يٴڄچاؽتي ايزبؿ ڃڀبيـ ‪٧ ،‬لى ٿي ٳڄڄـ‪.‬ٿ‪٤‬ڀچال ٿغٺ ڃٔت يب ثلپب ؿاُتڂ آالصيٮ ډب يٲ ‪٫‬لٿچٹ‬
‫ٿِؾْ څ ٳبٿال تخجيت ُـڇ اڍ ڃـاكؿ‪.‬ٷبډي آالصيٮ ډب كا ٳڄبك اًتؾلډبڍ ثنكٵ ‪ ،‬آة ڃڀبډب يب ثل ‪٫‬لام ثټڄـڍ‬
‫ؿك ثب‪ ، ٥‬ؿك ٿيبځ تچؿڇ اڍ ام ؿكؽتبځ ٳڈ عبٻت رڄٸټي ؿاكڃـ ‪ ،‬ثڄب ٿي ٳڄڄـ‪.‬ثڈ ‪ٛ‬چك ٳټي تبكيؾضڈ اعـاث آالصيٮ‬
‫ثڈ ‪ٛ‬چك ٿٌتڄـ ؿك آحبك ثبٯي ٿبڃـڇ ‪ ،‬صڄـاځ ٿِؾْ ڃيٌت‪ .‬څٻي ام اڅائٺ ٯلځ ډ‪٬‬ـډپ ‪ ،‬ٳپ څ ثيَ ؿك ثلؽي ام‬
‫ثب‪٧‬بت څ ٯٔل ډب ‪ ،‬ا‪ٛ‬بٯٴي كا ؿڅك ام ٿغٺ ًبؽتڀبځ ثڈ ‪٣‬ڄچاځ ڃِتڄٸبڇ ٿيبځ كڅم څ يب ؽټچت ٷبڇ ٿي ًبؽتڈ اڃـ‬
‫څ ثلاڍ تنئيڂ ؿاؽټي يب ؽبكري آځ ام ٷټـاځ ډبڍ ٷٺ اًت‪٬‬بؿڇ ٿي ُـڇ اًت‪.‬‬
‫ؿك ُڀبٹ ايلاځ آالصيٮ ډب ثيِتل ؿك ثب‪٧‬بت صبڍ څ ٿيچڇ ‪ ،‬ثڈ اُٴبٹ ٿؾتټ‪ ٪‬ثب ٿٔبٻظ ًبؽتڀبڃي ٿتڄچ‪ ١‬ام‬
‫ٯجيٺ ‪ :‬صچة ‪ ،‬ثٰبيبڍ ًبٯڈ ډبڍ ثلڃذ څ ٷڄـٽ ‪ ،‬ډڄچم ډپ ٿلًچٽ اًت ‪ .‬ؿك ثلؽي ؿيٸل ام ڃٰب‪ ٙ‬ايلاځ ايڂ ٷچڃڈ‬
‫آالصيٮ ډب ‪٣‬الڅڇ ثل څيوٷي ؽبّ ؽچؿ ‪ ،‬ثڈ ‪٣‬ڄچاځ اڃجبك ډبڍ ٿچٯت يب اًتلاعت ٷبڇ ڃيپ كڅم ‪ ،‬ٿچكؿ اًت‪٬‬بؿڇ‬
‫ٯلاك ٿي ٷيلڃـ‪ .‬ٿٔبٻظ ًبؽتڀبڃي ٳڈ ؿك آالصيٮ ډبڍ كڅًتبيي ايلاځ ثٴبك ٿي كڅؿ ‪ ،‬ثٌيبك اثتـائي څ ام ٿٔبٻظ‬
‫اكماځ ٯيڀت ٿي ثبُـ‪.‬‬
‫چگًَگي عزاحي يل آالچيق‬
‫ثلاڍ اعـاث ؿاكثٌت ‪ ،‬آالصيٮ څ ؿيٸل ‪٫‬لٽ ډبيي ٳڈ ثتچاڃـ ؿك ڃَٰ ًبيڈ اڃـام كا ؿاُتڈ ثبُڄـ ‪ ،‬ام اڃچا‪١‬‬
‫ٿٔبٻظ ًبؽتڀبڃي اًت‪٬‬بؿڇ ٿي ُچؿ‪ .‬څٻي ډڀبځ ٷچڃڈ ٳڈ ٯجال تچٗيظ ؿاؿڇ ُـ ‪ ،‬آالصيٮ ډب ‪٣‬الڅڇ ثل ًلپڄبڇ څ‬
‫ًبيڈ اڃـام ثبيٌتي ثڈ ڃغچڍ ڃَٰ پڄبډٸبڇ كا ڃين ؿاُتڈ ثبُـ‪.‬ثڄبثلايڂ پي يب پبيڈ ډبڍ آالصيٮ كا تب اكت‪٬‬ب‪ ١‬ڃيپ‬
‫ٿتل ثب ًڄٶ ‪ ،‬آرل يب ثتچځ ثبال آڅكؿڇ څ ؿك كڅڍ آڃڊب ثڈ آڃچا‪ ١‬څ اُٴبٹ ٿؾتټ‪ ، ٪‬ؿيچاكڇ څ ‪ٛ‬ب٭ كا ثب ٿٔبٻغي ام‬
‫ٯجيٺ آډڂ ٷلؿ يب تٌڀڈ اڍ ‪ ،‬ڃجِي څ صچة ؽلا‪ٛ‬ي ُـڇ يب ‪ٛ‬جي‪٤‬ي ثڈ اكت‪٬‬ب‪ ١‬عـاٳخل ؿڅ څ ڃيپ ٿتل ثڄب ٿي ٳڄڄـ‪.‬‬
‫ڃِٰڈ ًبؽتڀبڃي آالصيٮ كا ثٔچكت صڄـ ٗټ‪٤‬ي ٿڄ‪٠‬پ ‪ ،‬ٿلث‪ ، ٢‬ؿايلڇ يب ٿٌت‪ٜ‬يٺ څ … ثب تا٭ ٷڄجـڍ يب ًبؿڇ‬
‫تليڂ آځ ثڈ ‪ٛ‬چك ٿٌ‪ٜ‬ظ ‪ٛ‬لاعي ٳلؿڇ څ ٿي ًبمڃـ‪ .‬ؿيچاكڇ ډبڍ آالصيٮ تچً‪ ٚ‬ٷيبډبڃي ‪ $‬كڅڃـڇ يب پيضڄـڇ ‪ #‬ثڈ‬
‫ٿڄ‪٠‬چك ايزبؿ ًبيڈ ‪ ،‬ٿغٔچك ٿي ُچڃـ‪.‬ٻقا ؿك ‪٫‬چآٺ ٿ‪٤‬يڄي ام ًتچځ ډب يب پبيڈ ډبڍ آالصيٮ ‪ ،‬ٷيبډبڃي ًلي‪٢‬‬
‫اٻلُـ ٳبُتڈ ٿي ُچؿ‪ .‬ٷبډي ثڈ ربڍ ٷيبډبځ ميڄتي ام ثلؽي ؿك ؽتبځ ٿيچڇ ٿبڃڄـڇ ٿچ څ يب ؿكؽتبڃي ٳڈ ثتچاځ ثڈ‬
‫آڃڊب ‪٫‬لٽ ؿاؿ ‪ ،‬ٳبُتڈ ٿي ُچڃـ‪ .‬ؿك ؿاؽٺ آالصيٮ ‪ ،‬ٿي تچاځ ام ٿين څ ٓڄـٻي ډبڍ صچثي ‪ $‬ٳڈ اٿٴبځ ؿاكؿ ايڂ‬
‫صچة ډب ثڈ اُٴبٹ ‪ٛ‬جي‪٤‬ي تنئيڂ ُچؿ‪ً ، #‬ڄٸي يب ًٴچثڄـڍ ‪$‬صچثي ‪ ،‬ثتچڃي ‪ ،‬آرلڍ ‪ً ،‬ڄٸي ‪ #‬اًت‪٬‬بؿڇ ٳلؿ‪.‬‬
‫ٿ‪٤‬ڀچال ٳ‪ ٪‬آالصيٮ كا ام آرل ‪ً ،‬لاٿيٲ ‪ ،‬ثتچځ ‪ُ ،‬ڂ ډبڍ كڃٸي يب ًبؿڇ څ … ډڀبڃڄـ اڃچا‪ ١‬ؿاٹ ډبڍ ؽيبثبځ‬
‫ډب ‪ ،‬ٿ‪٬‬لڅٍ ٿي ڃڀبيڄـ ‪ .‬ؿڅك تب ؿڅك آالصيٮ كا ثب ‪٣‬لٕ عـڅؿ يٲ ٿتل ‪ ،‬ثب اڃچا‪ ١‬ٿٔبٻظ ًبؽتڀبڃي څ تنئيڄبتي‬
‫ٳڈ ډڀبډڄٶ ثب ‪ٛ‬لط ‪٣‬ڀچٿي ثب‪ ٥‬يب پبكٱ ٿي ثبُـ ‪ ،‬ٿ‪٬‬لڅٍ ٿي ٳڄڄـ‪.‬‬

‫‪85‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ڃڀچڃڈ اڍ ام يٲ آالصيٮ‬

‫يٲ آالصيٮ ُجڈ كڅًتبيي‬

‫‪86‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫اًَاع ًزدُ ّا در فضاي عثش‬


‫ٳبكثلؿ ڃلؿڇ ؿك آ‪٧‬بم ‪ ،‬ثڈ ٿڄ‪٠‬چك څًيټڈ ع‪٬‬ب‪ٟ‬ت ًبؽتڀبځ ‪ ،‬ثب‪ ٥‬څ پبكٱ څ ‪ ...‬ثچؿڇ‪ ،‬څٻي اٿلڅمڇ ‪٣‬الڅڇ ثل‬
‫ڃَٰ ع‪٬‬ب‪ٟ‬تي رڄجڈ تنئيڄي ڃين ؿاكؿ‪ٛ .‬جي‪٤‬ي اًت ثل عٌت ڃچ‪ ١‬رڄي څ ٳبكثلؿ آځ ‪ ،‬ٿتؾٔٔيڂ ‪ٛ‬لاعي‪ ،‬اڃچا‪١‬‬
‫څ اُٴبٹ ٿتڄچ‪٣‬ي كا ؿك ايڂ مٿيڄڈ اكائڈ څ تچٓيڈ ٳلؿڇ اڃـ ٳڈ ثل عٌت ٳبكثلؿ ثڈ صڄـ ؿًتڈ ‪ٛ‬جٰڈ ثڄـڍ‬
‫ٿيُچڃـ‪:‬‬
‫‪ً-‬زدُ ّاي آٌّي ٍ تَري‬
‫ڃلؿڇ ډبڍ آډڄي ‪ ،‬ثلعٌت فڅ٭ څ ًټيٰڈ ًبمڃـٷبځ ثڈ اُٴبٹ ٿؾتټ‪ ٪‬څ ‪ٛ‬لعڊبڍ ٿتڄچ‪ ، ١‬ثلاڍ ‪٣‬الٯڈ‬
‫ٿڄـاځ تڊيڈ څ اكائڈ ُـڇ اًت ‪ .‬ايڂ ٷچڃڈ ڃلؿڇ ډب ٿڀٴڂ اًت ثڈ ‪ٛ‬چك ٿٌتٰٺ ثب ً‪ٜ‬ظ مٿيڂ ؿك اكتجب‪ ٙ‬ثچؿڇ ‪،‬‬
‫‪ٛ‬چٹ څ اكت‪٬‬ب‪ ١‬آڃڊب ٿت‪٨‬ييل ٿي ثبُـ‪ .‬ډڀضڄيڂ ثل عٌت ًټيٰڈ ډبڍ ؽبّ ‪٫‬لؿڍ ‪ ،‬ڃلؿڇ ډبڍ آډڄي ثل كڅڍ‬
‫ؿيچاكڇ ډبڍ ٳچتبڇ‪ ،‬تچً‪ً ٚ‬تچځ ډبيي ثڈ يٴـيٸل ٿتٔٺ ٿي ٷلؿڃـ څ ؿيچاكڇ ع‪٬‬ب‪ٟ‬تي كا پـيـ ٿي آڅكڃـ‪ .‬ؿك ٳڄبك‬
‫ايڂ ٷچڃڈ ڃلؿڇ ډب ‪ ،‬ٿي تچاځ ام ثلؽي ٷيبډبځ كڅڃـڇ يب ٷيبډبځ ٿلثچ‪ ٙ‬ثڈ پلصيڂ ‪ ،‬رڊت تنئيڂ اًت‪٬‬بؿڇ ڃڀچؿ‪.‬‬

‫تلٳيت ڃلؿڇ آډڄي ثب ٷيبڇ كڅڃـڇ‬

‫‪87‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫‪ً -‬زدُ ّاي چَتي‬


‫اًت‪٬‬بؿڇ ام ايڂ ٷچڃڈ ؿيچاكڇ ډب ؿك ثيلڅځ ًبؽتڀبځ ثڈ ٿڄ‪٠‬چك ؿيچاكڇ ع‪٬‬ب‪ٟ‬تي ډڀلاڇ ثب پچَُ ٷيبډي رڊت‬
‫ميجبيي ٿلًچٽ اًت څ ثڈ اُٴبٹ ٿؾتټ‪ ٪‬څ ٿتڄچ‪ً ١‬بؽتڈ ٿي ُچڃـ‪ .‬ؿيچاكڇ ډبڍ ٿنثچك ‪ ،‬ٷبډي ام ُبؽڈ ډبڍ‬
‫ؿكؽتبځ ثڈ ٓچكت ‪ٛ‬جي‪٤‬ي يب ٳبٿال ؽلا‪ٛ‬ي ُـڇ ‪ ،‬ٿچكؿ اًت‪٬‬بؿڇ ٯلاك ٿي ٷيلڃـ ‪ .‬ؿيچاكڇ ډبڍ صچثي ‪٣‬الڅڇ ثل‬
‫ڃَٰ ع‪٬‬ب‪ٟ‬تي ‪ ،‬ؿك ؿاؽٺ ثب‪ ٥‬څ پبكٱ ثڈ ٓچكت پبكاڅاځ يب ؿيچاكڇ ډبڍ ٿڄٰ‪ ٢ٜ‬ثلاڍ ٷيبډبځ كڅڃـڇ ؿك ڃنؿيٲ‬
‫ؿيچاك ًبؽتڀبځ يب ؿك څً‪ ٚ‬صڀڂ ثٴبك ٿي كڅؿ‪.‬‬

‫تلٳيت ڃلؿڇ صچثي ثب ؿكؽتضڈ ثـا‪٥‬‬

‫‪ً -‬زدُ ّاي تشئيٌي فايثز گالط‬


‫اٿلڅمڇ ثب پيِل‪٫‬ت ٓڄ‪٤‬ت پتلڅُيڀي ‪ ،‬ثلؽي ام ٿتؾٔٔيڂ ثب كڃٶ ډب څ ٓچك ٿؾتټ‪ ، ٪‬ڃلؿڇ ډبيي ثب ‪ٛ‬چٹ‬
‫څ ‪٣‬لٕ ٿڄبًت ؿك ٳبكؽبڃزبت تڊيڈ څ ؿك ؿًتلى ‪٣‬الٯڈ ٿڄـاځ ٯلاك ٿي ؿډڄـ‪.‬‬
‫‪ ‬اًَاع ديَارُ ّاي هَرد اعتفادُ در فضاي عثش‬
‫ؿك يٲ ثب‪ ، ٥‬ثلاڍ ايزبؿ تڄچ‪ ١‬ثيِتل ؿك صِپ اڃـام ‪ ،‬ٿؾٔچٓب ؿك مٿيڂ ډبڍ ڃبډڀچاك څ ُيت ؿاك ‪ ،‬ام يٲ‬
‫ًټٌټڈ ٳبكډبڍ ًبؽتڀبڃي اًت‪٬‬بؿڇ ٿي ُچؿ‪ .‬ٿبڃڄـ ‪ :‬ؿيچاك ڇ ډبڍ ٳچتبڇ ‪ ،‬ؿيچاكڇ ډبڍ ثټڄـ څ ًټٌټڈ اڍ‪.‬‬
‫اعـاث ايڄٸچڃڈ ؿيچاكڇ ډب ‪٣‬الڅڇ ثل ميجبيي ‪ ،‬ام ‪٫‬لًبيَ ؽبٱ ٿؾٔچٓب ؿك ُيت ډبڍ تڄـ ‪ ،‬رټچٷيلڍ‬
‫ٳلؿڇ څ يب ثڈ ٿڄ‪٠‬چك ثبؿٷيل اًت‪٬‬بؿڇ ٿي ُچڃـ‪ .‬ؿيچاكڇ ډب ٿڀٴڂ اًت ٿتـاڅٽ يب ٿڄٰ‪ ٢ٜ‬څ ؿك ً‪ٜ‬ظ آڃڊب ٿي تچاځ‬
‫ٷټٴبكڍ ڃڀچؿ‪.‬‬

‫‪88‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫اًَاع ديَارُ ّا‬


‫‪ -‬اعـاث ؿيچاكڇ ثب ًڄٶ ثـڅځ ٿالت ‪ً $‬ڄٶ اليڈ اڍ ‪ #‬يب ثب ٿالت‬
‫ايڄٸچڃڈ ؿيچاكڇ ډب ام كڅڍ ډپ صيـځ تؾتڈ ًڄٶ ډبڍ ٿت‪٤‬ـؿ ؿك يٲ ثليـٷي پـيـ ٿي آيـ ‪ .‬ٿ‪٤‬ڀچال ايڂ‬
‫تيپ ؿيچاكڇ ډب اثتـائي تليڂ ‪٫‬لٽ ًبؽتڀبڃي اًت ٳڈ رنء ًبؽتڀبځ ډبڍ اڅٻيڈ ‪ ،‬اڃٌبځ ٿي ُڄبًـ‪.‬‬
‫‪ -‬ؿيچاكڇ ًبؽتڈ ُـڇ ثب ٿٔبٻظ ًبؽتڀبڃي‬
‫ايڂ ڃچ‪ٛ ١‬لط ثٌيبك ‪٫‬لاڅاځ اًت څ ؿك ثيڂ ًڄٶ ډب څ آرلډب ام پچَُ اتٔبٻي ‪$‬ٿالت‪ #‬اًت‪٬‬بؿڇ ٿي ٳڄڄـ‪.‬‬
‫‪ -‬اعـاث ؿيچاكڇ ډبڍ ًبؽتڀبڃي ثب پچُِي ام ٷٺ‬
‫ؿك عٰيٰت ايڄٸچڃڈ ؿيچاكڇ ډب ٿي تچاڃڄـ يٴي ام ؿڅ ‪٫‬لٽ فٳل ٍؿڇ ؿك ثبال ثبُڄـ‪ .‬ث‪ٜ‬چكڍ ٳڈ ٷټٴبكڍ يب‬
‫ٳبُت ٷيبډبځ كڅڃـڇ ثب ا‪٫‬نايَ ؽبٱ څ ٳچؿ ؿك ‪٫‬چآٺ څ الثڈ الڍ ًڄٶ ډب ٿيٌل ٷلؿؿ‪ .‬اٿلڅمڇ ثلاڍ ايزبؿ‬
‫ُٴٺ ‪ٛ‬جي‪٤‬ي يب څعِي ؿك ثب‪ ٥‬يب ثڈ ‪٣‬جبكت ؿيٸل اڃتٰبٹ ‪ٛ‬لط ډبڍ ‪ٛ‬جي‪٤‬ي ثب ٿٰيبى ٳچصٲ تل ‪ ،‬ام ايڂ ٷچڃڈ‬
‫ؿيچاكڇ ډبڍ ًڄٸي ثـڅځ ٿالت ډڀلاڇ ثب ٷيبډبځ ٳبُتڈ ُـڇ اًت‪٬‬بؿڇ ٿي ُچؿ‪.‬‬
‫‪ -‬ؿيچاكڇ ډبڍ صچثي‬
‫ؿك ثلؽي ام ُيت ډب ثب ثٴبك ثلؿځ ٯ‪٤ٜ‬بت صچثي يب ثبٿجچ ‪$‬ام تڄڈ څ ُبؽڈ ډبڍ ‪ٛ‬جي‪٤‬ي ؿكؽتبځ څ ڃي ‪ #‬ٳڈ‬
‫ٯٌڀتي ام آځ كا ؿك ؽبٱ ‪٫‬لڅ ٿي ثلڃـ ‪$‬ٯ‪ٜ‬ل آڃڊب ڃين تٰليجب ثبكيٲ ٿي ثبُـ ‪ ، #‬ٿي تچاځ ثڈ مٿيڂ ُٴٺ ؿاؿ څ‬
‫اڃچا‪ ١‬ؿيچاكڇ ډب څ يب تلاى ثڄـڍ ډب كا پـيـ آڅكؿ‪ .‬اكت‪٬‬ب‪ ١‬ايڂ ٷچڃڈ ؿيچاكڇ ډب ثل عٌت ُيت مٿيڂ يب ڃچ‪ ١‬ٷيبڇ‬
‫ٿچكؿ ڃ‪٠‬ل ‪ ،‬ٿت‪٨‬ييل ٿي ثبُـ‪.‬‬

‫يٲ ؿيچاكڇ صچثي‬

‫‪89‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫اًَاع ديَارُ ّا تز حغة هصالح عاختواًي‬


‫‪ -‬ؿيچاكڇ ډبڍ ًڄٸي‬
‫ثلاڍ اعـاث ايڄٸچڃڈ ؿيچاكڇ ډب ‪ ،‬المٽ اًت اثتـا ام ٯ‪٤ٜ‬بت ثنكٵ ًڄٶ څ ثڈ تـكيذ ٳڈ اكت‪٬‬ب‪ ١‬ؿيچاكڇ ثبال‬
‫ٿي آيـ ‪ ،‬ام ٯ‪ٜ‬ڊ‪ً ٢‬ڄٶ ډبڍ ٳچصٲ تل اًت‪٬‬بؿڇ ٳڄيپ ‪ .‬ٷبډي ؿيچاكڇ ډب ؿاكاڍ ُيت ثٌيبك ٿاليڀي اًت ٳڈ‬
‫ٿي تچاڃـ ثل عٌت ُيت مٿيڂ ت‪٤‬ـاؿ آڃڊب ٿت‪٬‬بڅت څ ٿت‪٨‬ييل ثبُـ‪.‬ثلاڍ اعـاث ؿيچاكڇ ډبڍ ُيت ؿاك ‪ ،‬ٷبډي‬
‫تڄچ‪ ١‬ډڀبڃڄـ پټڈ ؿك ‪٫‬لٽ ؿيچاكڇ ايزبؿ ٿي ٳڄڄـ‪ً .‬ڄٸڊبيي ٳڈ ثڈ ٿڄ‪٠‬چك اعـاث ؿيچاكڇ ډب ثٴبك ٿي كڅڃـ ‪ ،‬ٿڀٴڂ‬
‫اًت ٳبٿال ‪٫‬لٽ ؿاؿڇ ُـڇ يب ثڈ ُٴٺ ‪ٛ‬جي‪٤‬ي ثبُـ‪ .‬ثل عٌت ٿچٯ‪٤‬يت مٿيڂ ‪ ،‬ٿي تچاځ ؿيچاكڇ ډب كا ثب‬
‫اكت‪٬‬ب‪١‬ډبڍ ٿؾتټ‪ٓ ، ٪‬ب‪ ٩‬څ ٿڄ‪ٜ‬جٮ اعـاث ڃڀچؿ‪.‬‬

‫ڃڀچڃڈ اڍ ام يٲ ؿيچاك ًڄٸي‬

‫‪ -‬ؿيچاكڇ ډبڍ ثتچڃي‬


‫ًبؽتڂ ؿيچاكڇ ډبڍ ثتچڃي ربٻت ڃڀي ثبُـ‪ .‬څٻي ٿي تچاځ ثب ثٴبك ثلؿځ ًڄٶ ‪$‬ؿك ؿاؽٺ آڃڊب ثڈ ٿڄ‪٠‬چك‬
‫تچٻيـ ثلرٌتٸي ‪#‬يب ع‪٬‬لڇ ډبيي ؿك آځ ايزبؿ ڃڀچؿ ٳڈ ؿك ؿاؽٺ آڃڊب ؽبٱ ثب‪٧‬جبڃي كيؾتڈ څ ثب ٳبُت اڃچا‪١‬‬
‫ٷيبډبڃي ٳڈ ؿك اليڈ ډبڍ تؾتڈ ًڄٶ ډب كُـ ٿي ٳڄڄـ تنئيڂ ٳلؿ‪.‬‬

‫‪90‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫‪ -‬ؿيچاكڇ ډبڍ ً‪٬‬بٻي‬


‫ؿك ايڂ ٿچكؿ ام ٯ‪٤ٜ‬بت ً‪٬‬ټي ٿٌ‪ٜ‬ظ ثلاڍ ًبؽتڂ ؿيچاكڇ ډبڍ تنئيڄي ثڈ اڃـامڇ ډبڍ ٳچصٲ اًت‪٬‬بؿڇ ٿي‬
‫ُچؿ ٳڈ ثٌيبك ربٻت تچرڈ ثچؿڇ څ ثيڂ ٯ‪٤ٜ‬بت ډل ٯِل ً‪٬‬بٹ ‪ ،‬يٲ ٿالت ٗؾيپ ٷقاُتڈ ٿي ُچؿ‪.‬‬
‫‪ -‬ؿيچاكڇ ډبڍ آرلڍ څ ٿچمائيٴي‬
‫ٿٔبٻظ ًبؽتڀبڃي ؿك ايڄٸچڃڈ ؿيچاكڇ ډب ‪ُ ،‬بٿٺ اڃچا‪ ١‬آرلډب ثڈ اُٴبٹ ٿؾتټ‪ ٪‬څ اث‪٤‬بؿ ٿت‪٨‬ييل ٿي ثبُـ ‪.‬‬
‫ٷبډي ؿك الثالڍ ايڂ ٷچڃڈ ؿيچاكڇ ډب ٷيبډبځ كڅڃـڇ يب ٷيبډبځ صٌجڄـڇ ٳبُتڈ ٿي ُچؿ‪.‬‬
‫‪ -‬ؿيچاكڇ ډبڍ ًجن يب پلصيڂ‬
‫ؿيچاكڇ ډبيي ٳڈ ام ٷيبډبځ ډڀيِڈ ًجن ايزبؿ ٿي ُچڃـ ‪ ،‬پلصيڂ ڃبٿيـڇ څ ثل عٌت ڃچ‪ ١‬ٷيبڇ څ ٿڄ‪٠‬چك‬
‫ؽبّ ‪ ،‬ؿاكاڍ اكت‪٬‬ب‪ ١‬ٿؾتټ‪ ٪‬ٿي ثبُڄـ‪ .‬پلصيڂ ثيِتل ؿك ا‪ٛ‬لا‪ ٩‬ٿڄبمٹ ييالٯي يب پبكٱ ډب څيب ‪ ...‬ثڈ ‪٣‬ڄچاځ‬
‫ؿيچاكڇ ډڀيِڈ ًجن ٳبكثلؿ ؿاكؿ‪.‬ؿك پبكڇ اڍ ٿچاكؿ ‪ ،‬پلصيڂ ثڈ ‪ٛ‬چك ٿڄٰ‪ ٢ٜ‬يب ًلتبًلڍ ؿك ٳڄبك ڃلؿڇ ډب ثڈ ‪٣‬ڄچاځ‬
‫ؿيچاكڇ ډڀيِڈ ًجن ع‪٬‬ب‪ٟ‬تي ثڈ ٳبك ٿي كڅؿ‪.‬‬
‫ت‪٤‬ـاؿڍ ام ٷيبډبڃي ٳڈ ثڈ ‪٣‬ڄچاځ پلصيڂ يب ؿيچاكڇ ًجن ٳبكثلؿ ؿاكڃـ ‪٣‬جبك تڄـ اك‪:‬‬
‫اًپيلڇ ً‪٬‬يـ يب ٷٺ ‪٣‬لڅى ‪ ،‬اًپيلڇ پُلپل ‪ ،‬اًپيلڇ ًلػ ‪ ،‬اًپيلڇ ك‪٣‬ڄب ‪ ،‬اًپيلڇ ًلػ اثټٮ ‪ ،‬ثلٵ ڃچ‬
‫ثلٵ ؿكُت ‪ ،‬ثلٵ ڃچ ٿ‪٤‬ڀچٻي ‪ ،‬ثلٵ ڃچ اثټٮ ‪ٛ‬اليي ‪ُ ،‬ڀِبؿ كًڀي ‪ُ ،‬ڀِبؿ اثټٮ ً‪٬‬يـ ‪ُ ،‬ڀِبؿ اثټٮ‬
‫مكؿ ‪ُ ،‬ڀِبؿ ڃ‪٤‬ڄبيي ‪ ،‬ثلٵ ڃچ ؿكؽِبځ ‪ً ،‬لڅ تجلڍ ‪$‬ڃچٍ‪ً ، #‬لڅ ؽڀلڇ اڍ ‪ ،‬مكُٲ ثلٵ ٯلٿن ‪ ،‬ؿڅتنيب‬

‫‪91‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫آب در عزاحي پارك ٍ تاغْاي ايزاًي‬ ‫‪‬‬


‫ؿك ثب‪٥‬ډبڍ ايلاڃي‪ ،‬ثلاڍ ايزبؿ ٿغي‪ٜ‬ي آكاٽ‪ ،‬ؽڄٲ څ پلًبيڈ‪ ،‬صبكڇاڍ رن اعـاث رچڍډبڍ آة ؿك ‪ٛ‬چٹ‬
‫تڀبٽ ثب‪ ٥‬ڃجچؿڇ اًت څ ٿ‪٤‬ڀچال ايڂ رچڍډب ؿك تٰب‪٢ٛ‬ډب ثڈ عچٗضڈ تجـيٺ ٿيُـڃـ‪ .‬آة ام رچڍډب ٳڈ ا‪٧‬ټت ام‬
‫عچٗؾبڃڈ ‪٣‬ڀبكت ثب‪ ٥‬آ‪٧‬بم څ ؿك ‪٫‬بٓټڈډبڍ ٿڄ‪٠‬پ ثب اًت‪٬‬بؿڇ ام ُيت ‪ٛ‬جي‪٤‬ي مٿيڂ ثب تٴلاك آثِبكډب ثڈ ؿاؽٺ‬
‫عچٗضڈډب كڅاځ ٿيُـ‪ .‬آةڃڀب ٳڈ ام ٗلڅكڍتليڂ ‪٣‬ڄبٓل ايزبؿ ثب‪ ٥‬ٿغٌچة ٿيُـ‪ ،‬ثيِتل ؿك ٿٰبثٺ ‪٣‬ڀبكت‬
‫ثب‪ ٥‬اعـاث ٿيُـ څ ث‪٤‬ـ آټي آځ ؿك رڊت ‪ٛ‬چٹ ًبؽتڀبځ څ ثڈ ُٴٺډبڍ ٿٌت‪ٜ‬يٺ‪ ،‬ٿلث‪ ،٢‬صڄـ ٗټ‪٤‬ي څ ؿايلڇ‬
‫ثچؿ‪ .‬ٷبډي ؿك ؿاؽٺ ‪٣‬ڀبكتډبڍ ثب‪٥‬ډبڍ ٯـيڀي ڃين آةڃڀب ًبؽتڈ ٿيُـ ٳڈ ؿك آ‪ٜ‬الط ثڈ آځ ٿغٺ‪،‬‬
‫عچٗؾبڃڈ ٿيٷ‪٬‬تڄـ‪ً .‬بٳڄبځ ثب‪ ٥‬ؿك كڅمډبڍ ٷلٽ تبثٌتبځ‪ ،‬ثڈ څيوڇ ډڄٸبٽ ڃيڀلڅم‪ ،‬ؿك ٳڄبك آةڃڀب ثڈ آًبيَ‬
‫ٿيپلؿاؽتڄـ‪.‬‬

‫آب ٍ رٍاًؾٌاعي‬
‫اڃٌبځ ٿزڀچ‪٣‬ڈاڍ اًت پيضيـڇ ام كڅط څ فډڂ څ رٌپ ‪.‬ډڀبځٷچڃڈ ٳڈ رٌپ آؿٿي ثڈ ‪٧‬قا ڃيبمٿڄـ اًت‪،‬‬
‫فډڂ څ كڅط اڅ ڃين ‪ٛ‬بٻت ‪٣‬ڄبٓلڍ اًت ٳڈ ثڈ اڅ آكاٿَ ثجؾِـ‪ .‬ؿك ربٿ‪٤‬ڈ ُڊلڍ ٳڈ ًبؽتڀبځډبڍ ثټڄـ څ‬
‫ؽيبثبځډب څ مڃـٷي ٿبُيڄي ډڀڈ رب كا اعب‪ٛ‬ڈ ٳلؿڇ اًت‪ ،‬رټچڇډبڍ ميجبيي څ ډڄل‪ ،‬ثڊتليڂ پڄبڇ ثلاڍ كڅط ؽٌتڈ‬
‫څ آكاٿَ‪ٛ‬ټت آؿٿي اًت‪ .‬اٿلڅمڇ ؿك ُڊلډب ُبډـ ‪٣‬ڄبٓلڍ ثب ثب‪٫‬ت ًؾت ٿخٺ ثتڂ څ ‪ ...‬ثڈ ربڍ ‪٣‬ڄبٓل‬
‫‪ٛ‬جي‪٤‬ي ‪$‬پچَُ ٷيبډي‪ #‬ډٌتيپ‪ .‬ٻقا ثبيـ ثب ثڈٳبكٷيلڍ ‪٣‬ڄبٓلڍ ٳڈ ثب‪٫‬ت ڃلٽ ؿاكڃـ‪ ،‬ٷچُڈ ‪٣‬نٻت څ ميجبيي‬
‫‪٫‬لاډپ ٳلؿ تب ثڈ كڅاځ اڃٌبځ آكاٿَ ثؾِيـ‪ .‬ايڂ ٿٴبځډب ٿيتچاڃڄـ پبكٱډب څ ثب‪٥‬ډبڍ ُڊلڍ ثبُڄـ‪ .‬آة يٴي‬
‫ام ايڂ ‪٣‬ڄبٓل ثڈ ُڀبك ٿيكڅؿ څ صڈ ؿك عبٻت ًٴچځ څ صڈ ؿك عبٻت علٳت ڃچامٍؿډڄـڇ كڅط اڃٌبځ اًت‪.‬‬
‫علٳت څ ٿچًيٰي آة‪ ،‬ؿك رټچڇٷلڍ ثيِتل ‪٘٫‬بڍ ًجن ڃِٰي ؿك ؽچك تچرڈ ؿاكؿ‪ .‬ٿيتچاځ آة كا ثڈ ٓچكت‬
‫رچيجبك څ صِڀڈ ثلاڍ ڃٰب‪ ٙ‬آكاٽ څ ثي ًل څ ٓـا څ ثڈ ٓچكت آثِبك څ ‪٫‬چاكڇډبڍ ثنكٵ ثلاڍ ڃٰب‪ ٙ‬پلامؿعبٽ څ‬
‫ُټچ‪ٛ ٥‬لاعي ٳلؿ‪.‬‬

‫آب ٍ اًؼناط‬
‫ً‪ٜ‬ظ آة ًبٳڂ‪ ،‬ثب اڃ‪٤‬ٴبى ڃچك ٿبڃڄـ آيڄڈ ‪٣‬ڀٺ ٿيٳڄـ څ پـيـڇ ډبڍ ا‪ٛ‬لا‪ ٩‬ؽچؿ كا ثب صلؽَ ‪ 180‬ؿكرڈ‬
‫ڃڀبيَ ٿيؿډـ‪ ،‬ډپصڄيڂ اڃ‪٤‬ٴبى پچَُ ٷيبډي ؿك آة څ تبثَ ڃچك ؽچكُيـ كڅڍ ٷيبډبځ آثنڍ ٿچرچؿ كڅڍ‬
‫آة‪ ،‬تٔچيل ميجبيي ثلاڍ ثيڄڄـڇ ثڈ څرچؿ ٿيآڅكؿ‪ .‬آة ؿك عبٹ علٳت ڃين ٿڄ‪٤‬ٴيٳڄڄـڇ اٿچاد ڃچك ؿك ‪٘٫‬بًت؛‬
‫ٿبڃڄـ ڃچكڍ ٳڈ ام يٲ رچيجبك كڅاځ كڅڍ ثلٵ ؿكؽتبځ ٿڄ‪٤‬ٴي ٿيُچؿ‪.‬‬

‫‪92‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫آب ٍ تاثيز آى در ماّؼ درجِ حزارت ٍ افشايؼ رعَتت‪:‬‬


‫آة ؿك پبكٱډب څ ثب‪٥‬ډب ثڈ ډل يٲ ام ٓچك ٿؾتټ‪ ،٪‬ؽچؿ ثڈ ڃغچڍ ؿك ٿت‪٤‬بؿٹ ٳلؿځ ؿكرڈ علاكت ډچا‪،‬‬
‫تبٿيڂ ك‪ٛ‬چثت ڃٌجي ثلاڍ ٷيبډبځ څ ايزبؿ ‪ٛ‬لاڅت‪ ،‬ٿچحل اًت‪ .‬ٿزڀچ‪٣‬ڈ ايڂ ‪٣‬چاٿٺ ام يٴڄچاؽتي څ ؽِٴي‬
‫ٿغي‪ ٚ‬ٿيٳبډـ‪.‬‬

‫عزاحي آب در عثلّاي هختلف‬


‫رقاثيت آة ام ؿيٸل ‪٣‬ڄبٓل ٿچرچؿ ؿك پبكٱ ثيِتل اًت‪ .‬آةڃڀب ‪٣‬ڄٔلڍ اًت ٳڈ اٷل ؿك پبكٱډب ؽچة څ‬
‫ٳبٿٺ ‪ٛ‬لاعي ُچؿ‪ .‬تلٳيت ٿڄبًجي ايزبؿ ٿيڃڀبيـ څ اٷل ثڈ ‪ٛ‬چك ٓغيظ ٿچكؿ اًت‪٬‬بؿڇ ٯلاك ڃٸيلؿ‪ .‬ثب‪٣‬ج ٗبي‪٢‬‬
‫ُـځ ُيچڇ ‪ٛ‬لاعي ؽچاډـ ُـ‪ .‬ثلاڍ اعتلام ام ثلڅم صڄيڂ ٿِٴالتي ثبيـ ثب اعتيب‪٣ ٙ‬ڀٺ ٳلؿ‪.‬‬
‫آةڃڀبډب كا ٿيتچاځ ثڈ ؿڅ ٓچكت ٿڄ‪٠‬پ يب ‪٧‬يلٿڄ‪٠‬پ ‪ٛ‬لاعي ٳلؿ‪.‬‬
‫‪ -‬ٿڄ‪ٞ‬ٽ‬
‫ٽڃ‪٠‬چك ام ‪ٛ‬لاعي ٿڄ‪٠‬پ‪ ،‬ؿاؿځ ُٴٺ ٳبٿال ډڄـًي ثڈ آةڃڀبډب څ آثلاډڈډبًت‪ .‬ايڂ ڃچ‪ ١‬آةڃڀبډب څٯتي ؿك‬
‫يٲ صِپاڃـام ٳڈ ثڈ ُيچڇ ٿڄ‪٠‬پ ‪ٛ‬لاعي ُـڇ اًت‪ ،‬ٯلاك ٷيلڃـ‪ ،‬ثڊتليڂ ڃڀبڍ ؽچؿ كا ڃِبځ ٿيؿډڄـ‪ .‬اُٴبٹ‬
‫ثڈ عبٻت ٯليڄڈ څ ٳالًيٲ ثڈ ٳبك ٿيكڅڃـ‪ .‬صِڀڈډب څ ٿزٌڀڈډب ُٴٺ ٿِؾٔي ؿاكڃـ څ ٿچاؿ ثڈ ٳبك ك‪٫‬تڈ‪،‬‬
‫ًڄٶ څ ثتڂډبڍ ٓب‪ ٩‬څ ٿڄ‪٠‬پ اًت‪ .‬اٻجتڈ ام ‪٫‬بيجلٷالى ډپ ؿك اڃـامڇډبڍ ؿٻؾچاڇ څ ثڈ ‪٫‬لٽ ٿڄ‪٠‬پ ٿيتچاځ‬
‫اًت‪٬‬بؿڇ ٳلؿ‪ .‬آةڃڀبډبڍ ٿڄ‪٠‬پ څٯتي ٳڈ ؿاكاڍ ٻجڈ ثلرٌتڈ ثبُڄـ‪ ،‬رقاثيت ثيِتلڍ ؿاكڃـ‪ .‬صلا ٳڈ ڃٌِتڂ كڅڍ‬
‫ٻجڈ ثلرٌتڈ اًتؾل ربٻت اًت څ ام ‪ٛ‬ل‪٫‬ي ثلاڍ ٳچؿٳبځ اٿڄيت ؿاكؿ‪ .‬ؿك ثب‪٥‬ډب څ پبكٱډبڍ ٳچصٲ ُڊلڍ‪،‬‬
‫ثڊتل اًت ٳڈ آةڃڀب ثڈ ُيچڇ ٿڄ‪٠‬پ ‪ٛ‬لاعي ُچؿ‪.‬‬
‫‪٧ -‬يلٿڄ‪٠‬پ‬
‫آةڃڀبډبڍ ‪٧‬يلٿڄ‪٠‬پ ٿيتچاڃـ ام ارٌبٽ ٯبٻتكينڍ ُـڇ څ ‪ٟ‬لڅ‪ ٩‬ثب اُٴبٹ ‪٧‬يلډڄـًي څ ؽيبٻي څ يب ًڄتي‬
‫ًبؽتڈ يب ثڈ ‪٫‬لٽ آماؿ ثب پيلڅڍ ام آثٸيلډبڍ ‪ٛ‬جي‪٤‬ي ‪ٛ‬لاعي ُچؿ‪ .‬ؿك ايڂ ٓچكت آةڃڀبډب ؿاكاڍ ٷچُڈډبڍ‬
‫كاًت څ ؿيچاكډبڍ ‪٣‬ڀچؿڍ څ عبُيڈډبڍ ٿڄ‪٠‬پ څ ؿًتًبم ڃيٌتڄـ‪ .‬يب ؿًت ٳپ ؿك ‪ٟ‬بډل ايڂ ‪ٛ‬چك ثڈ ڃ‪٠‬ل‬
‫ٿيآيڄـ‪ .‬ثلاڍ ًبؽت آڃڊب‪ ،‬ثيِتل ام ًڄٶ څ ؽبٱ څ ٷيبډبځ ثچٿي اًت‪٬‬بؿڇ ٿيُچؿ ‪.‬ثلاڍ ايزبؿ آةڃڀبډبڍ‬
‫‪ٛ‬جي‪٤‬ي ثبيـ ‪٘٫‬بڍ ٳب‪٫‬ي څرچؿ ؿاُتڈ ثبُـ‪ .‬پي ام ٿِؾْ ُـځ ًجٲ ‪ٛ‬لاعي پبكٱ‪ ،‬ٿٌبعت څ ‪٫‬لٽ اًت‪٬‬بؿڇ‬
‫ام آة ‪$‬ربكڍ ‪ً -‬بٳڂ‪ #‬ت‪٤‬ييڂ ٿيُچؿ‪ .‬څً‪٤‬ت ٳٺ آة ثٌتٸي ثڈ ٿٌبعت پبكٱ څ ُلاي‪ ٚ‬اٯټيڀي ٿڄ‪ٰٜ‬ڈ ؿاكؿ ‪.‬‬
‫ؿك ٿڄب‪ٰٛ‬ي ٳڈ آة څ ډچاڍ ؽِٲ ؿاكڃـ‪ ،‬ثبيـ پلٍ آة ‪٫$‬چاكڇ‪ ،‬آثِبك‪ #‬ثيِتل ثبُـ‪ .‬ؿك ٓچكتي ٳڈ ثلاڍ آة څ‬
‫ډچاڍ ٿل‪ٛ‬چة‪ ،‬كينٍ څ پلٍ آة عتياالٿٴبځ ثبيـ ٳڀتل ُچؿ‪.‬‬
‫ثلعٌت ُلاي‪ ،ٚ‬تچپچٷلا‪٫‬ي مٿيڂ څ ډـ‪٩‬ډبيي ٳڈ ام ايزبؿ آةڃڀب څرچؿ ؿاكؿ‪ ،‬اُٴبٹ ٿؾتټ‪٬‬ي ام آځ ًبؽتڈ‬
‫ٿيُچؿ‪ُ .‬ٴٺ څ ت‪٤‬ييڂ ٿغٺ آةڃڀب ؽچؿ ثٌتٸي ثڈ ٿچٯ‪٤‬يت مٿيڂ څ ډڀبډڄٸي ثب ؿيٸل ‪٣‬چاٿٺ ثب‪ ،٥‬ډپصڄيڂ‬
‫ًټيٰڈ څ اثتٴبك ‪ٛ‬لاط ؿاكؿ‪.‬‬

‫‪93‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫اعتخز‬
‫اًتؾل ُڄب ؿك ثب‪٥‬ډبڍ ؽٔچٓي اعـاث ٿيُچؿ څ ؿك پبكٱډبڍ ‪٣‬ڀچٿي‪ ،‬اًتؾلډب ڃَٰ آةڃڀب كا ؿاكڃـ څ‬
‫ؿك ث‪٘٤‬ي ٿچاكؿ‪ ،‬ثلاڍ ثبمڍ ام آڃڊب اًت‪٬‬بؿڇ ٿيُچؿ‪ .‬ٿبڃڄـ اًت‪٬‬بؿڇ ام ٯبيٮډبڍ ٿچتچكڍ څ پبيي‪ .‬ايڂٷچڃڈ‬
‫اًتؾلډب ؿك اڅايٺ ٯلځ ثيٌتپ ثڈ ُٴٺ ٿٌت‪ٜ‬يٺ‪ ،‬ثي٘ي يب ثڈ اُٴبٹ ډڄـًي ٿڄ‪٠‬پ ًبؽتڈ ٿيُـڃـ ‪.‬‬
‫ؿك ٯلځ عبٗل‪ ،‬ؿك ‪ٛ‬لط ايڂٷچڃڈ اًتؾلډب تزـيـڃ‪٠‬لډبيي ُـڇ څ اُٴبٹ ډڄـًي ڃبٿڄ‪٠‬پ ثب ؽٔچٓيبت‬
‫ثڈؿ اُتي ثيِتل‪ ،‬تنييڄبت ڃچكڍ څ تچٻيـ اٿچاد ؿك آة‪ ،‬ت‪٬‬ڄڂ ؽبٓي كا ثڈ ډڀلاڇ آڅكؿڇ اًت‪ .‬ثڈ ‪ٛ‬چكٳټي ‪٣‬ڀٮ‬
‫اًتؾلډب ثلعٌت ٿچاكؿ اًت‪٬‬بؿڇ څ ًڂ اًت‪٬‬بؿڇٳڄڄـٷبځ‪ ،‬ٿت‪٨‬يل اًت‪ .‬ثلاڍ اعـاث اًتؾل اثتـا ٿٴبځ ٿڄبًجي ؿك‬
‫ڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬تڈ ٿيُچؿ‪ .‬ايڂ ٿٴبځ ثبيـ ام ډل ڃ‪٠‬ل ثلاڍ ثبمؿيـٳڄڄـٷبځ ربفثڈ ؿاُتڈ ثبُـ‪٣ .‬الڅڇ ثل آځ كڅثبم څ‬
‫آ‪٫‬تبثٸيل څ عتياٻڀٰـڅك ٳپُيت ثبُـ‪.‬‬
‫چؾوِ‬
‫ثب اًت‪٬‬بؿڇ ام ؽٔچٓيبت ‪ٛ‬جي‪٤‬ي‪ ،‬صِڀڈډبيي كا ؿك پبكٱډب څ ثب‪٥‬ډبيي ٳڈ ثڈ ُيچڇ ‪ٛ‬جي‪٤‬ي څ ٳالًيٲ‬
‫اعـاث ُـڇاڃـ‪ٛ ،‬لاعي ٿيٳڄڄـ‪ .‬ايزبؿ صِڀڈډبڍ ٳچصٲ ثڈ ‪ٛ‬چك ٿٔڄچ‪٣‬ي ثڈ ڃغچڍ ثڈ ٻ‪ٜ‬ب‪٫‬ت څ ميجبيي‬
‫‪٘٫‬بڍ پبكٱ ٿيا‪٫‬نايـ ‪.‬‬
‫ؿك ٓچكت اٿٴبځ ٿٌيل څ علٳت آة كا ثڈ ٓچكت ٳبڃبٹډبڍ ميلمٿيڄي ؿكٿيآڅكڃـ تب ام يٲ ڃٰ‪ٜ‬ڈ ثڈ‬
‫ٓچكت ٿ‪٠‬ڊل ‪ٟ‬بډل ُچؿ‪ .‬عچٗضڈ ٳچصٴي ڃين ؿك ٳڄبك ٿ‪٠‬ڊل ايزبؿ ٿيٳڄڄـ تب عبٻت ‪ٛ‬جي‪٤‬ي ثڈ صِڀڈ ثـډڄـ‪.‬‬
‫صِڀڈډب كا ثبيـ ثب تچرڈ ثڈ اڃچا‪ٛ ١‬جي‪٤‬ي آځ‪ ،‬ثب رليبځ تڄـ يب ٿاليپ‪ ،‬ثب ؿك ڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬تڂ څٗ‪ ٢‬تچپچٷلا‪٫‬ي مٿيڂ ثب‬
‫ًل‪٣‬ت ٳپ يب ميبؿ آة ‪ٛ‬لاعي ٳلؿ‪.‬‬

‫تزمِّا يا تاغچِّاي آتي‬


‫اعـاث ثلٳڈ ثل تټ‪ٜ‬ي‪ ٪‬ډچاڍ پبكٱ څ ميجبيي آځ ثٌيبك ٿچحل اًت‪ .‬ثلٳڈ ثڈ اُٴبٹ ٿڄ‪٠‬پ څ ‪٧‬يلٿڄ‪٠‬پ ثب‬
‫ا‪٣‬ڀب٭ ٿؾتټ‪ ٪‬ؿك ڃنؿيٴي ٿڄ‪ٰٜ‬ڈ رڄٸٺٳبكڍ‪ ،‬ؿك څً‪ ٚ‬پبكٱ يب ؿك ٳڄبك ً‪ٜ‬چط ٷٺٳبكڍ څًي‪ً ٢‬بؽتڈ‬
‫ٿيُچؿ‪ .‬ثلاڍ ايڂ ٿڄ‪٠‬چك ؿك ٯ‪٤ٜ‬ڈ ٿچكؿڃ‪٠‬ل ؽبٱثلؿاكڍډبيي ثب ا‪٣‬ڀب٭ ٿؾتټ‪ ٪‬څ اُٴبٹ ڃنؿيٲ ثڈ عبٻت‬
‫‪ٛ‬جي‪٤‬ي اڃزبٽ ٿيؿډڄـ‪ .‬ثلاڍ تبٿيڂ آة ثلٳڈ ام ٳبڃبٹډبيي آة كا ثڈ آځ څاكؿ ٿيٳڄڄـ ٳڈ ايڂ ٳبڃبٹډب ٿيتچاڃڄـ‬
‫رڄجڈ تنييڄي ؿاُتڈ ثبُڄـ څ ثڈ ٓچكت آثِبك څ رچيجبك ‪ٛ‬لاعي ُچڃـ‪ .‬ؿك ثلٳڈډب ٗڀڂ ايڄٴڈ آة كاٳـ اًت‬
‫ٿتغلٱ ډپ ډٌت تب ٷيبډبځ ام ٿچډجت ‪ٛ‬جي‪٤‬ي ًبؽتڈ ُـڇ ثڈ ؿًت ثِل ثلؽچكؿاك ُچڃـ‪ .‬ٷيبډبڃي ٳڈ ؿك ؿاؽٺ‬
‫‪.‬‬ ‫يب ڃنؿيٲ ثلٳڈ ٳبُتڈ ٿيُچڃـ ثبيـ ثب ؽ‪ٜ‬چ‪ ٙ‬څ ٷٺډبڍ تنييڄي ٿڄ‪ٰٜ‬ڈ ډڀبډڄٸي ؿاُتڈ ثبُڄـ‬
‫ٷيبډبځ آثنڍ‪ ،‬ثب اُٴبٹ ٿتڄچ‪ ١‬څ كڃٶ ًجن ثلٵډبڍ ؽچؿ‪ ،‬ٿڄب‪ٟ‬ل مڃـڇاڍ ثڈ ثب‪٧‬ضڈډبڍ آثي ؿاؿڇ څ ثڈ آځ عبٻت‬
‫‪ٛ‬جي‪٤‬ي ٿيؿډڄـ‪ .‬ٿڊپتليڂ ؽبٓيتي ٳڈ ٷيبډبځ آثنڍ ؿك ثب‪٧‬ضڈډبڍ آثي ؿاكڃـ‪ ،‬تچٻيـ اٳٌيوځ څ ا‪٫‬نايَ‬
‫ك‪ٛ‬چثت ډچاًت ٳڈ ؿك ؽڄٲ ٳلؿځ ډچاڍ ٿڄ‪ٰٜ‬ڈ ڃَٰ ٿڊڀي ؿاكؿ‪ .‬ٷيبډبڃي ڃ‪٠‬يل آالٻڈ آثي څ ڃيټچ‪٫‬ل آثي ثب‬
‫ثلٵډبڍ ؽچؿ ً‪ٜ‬ظ آة كا ٿيپچُبڃڄـ څ ايزبؿ ًبيڈ ٿيٳڄڄـ ٳڈ ثڈ ؽچؿڍ ؽچؿ ثب‪٣‬ج ٿيُچؿ آة ؿك ‪ٔ٫‬ٺ‬
‫تبثٌتبځ مڅؿ ٷلٽ ڃِچؿ‪.‬‬

‫‪94‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫آتؾار ٍ جَيثار‬
‫آثِبكډب څ رچيجبكډبڍ ‪ٛ‬جي‪٤‬ي ډڀيِڈ ثلاڍ ٿلؿٽ رقاثيت ؽبٓي ؿاُتڈاڃـ‪ .‬اٿلڅم ‪ٛ‬لاعبځ تچاڃٌتڈاڃـ ثب‬
‫اٻڊبٽ ام ميجبييډبڍ ‪ٛ‬جي‪٤‬ي څ ام رڀټڈ آثِبكډب څ رچيجبكډب‪ ،‬ؿك پبكٱډب څ ثب‪٥‬ډب ٷچُڈډبيي ام ‪ٛ‬جي‪٤‬ت كا تب عـ‬
‫اٿٴبځ ثيب‪٫‬ليڄڄـ‪ .‬اكمٍ څرچؿڍ آڃڊب ثڈ رڄجڈډبڍ ميجبييُڄبًي آڃڊب ٿغـڅؿ ڃڀيُچؿ‪ ،‬ثټٴڈ ؿك تټ‪ٜ‬ي‪ ٪‬ډچا څ‬
‫ٿ‪ٜ‬جچ‪ً ١‬بؽتڂ ‪٘٫‬ب ٿچحلڃـ‪ .‬رچيجبك كا ٿيتچاځ ‪ٛ‬چكڍ ‪ٛ‬لاعي ٳلؿ ٳڈ ؿڅ ‪٣‬ڀٺ آثيبكڍ څ علٳت آة ډپمٿبځ‬
‫اڃزبٽ ُچؿ‪.‬‬

‫فَارُّا‬
‫‪٫‬چاكڇ تڄڊب ڃڀبيِي ام ميجبيي آة ڃيٌت‪ ،‬ثټٴڈ ؿك كڅمډبڍ ؽِٲ څ ٷلٽ تبثٌتبځ‪ ،‬ك‪ٛ‬چثت ډچا كا ا‪٫‬نايَ‬
‫ٿيؿډـ څ ‪٘٫‬بڍ ؿٻپقيلڍ ‪٫‬لاډپ ٿيًبمؿ‪ .‬ؽال‪ ٩‬تٔچك ډڀٸبځ‪٫ ،‬چاكڇډب اٻناٿب ٿٔل‪٩‬ٳڄڄـڇ آة ڃيٌتڄـ‪.‬‬
‫ٿيتچاځ ثڈ څًيټڈ يٲ پڀپ ُڄبڅك‪ ،‬آة اًتؾل يب عچٗضڈ كا ثڈ ٷلؿٍ ؿكآڅكؿ‪٫ .‬چاكڇډب ثڈ ًڈ ٷلڅڇ آټي‬
‫تٌٰيپ ٿيُچڃـ‪:‬‬
‫‪٫ -1‬چاكڇډبڍ پلتبثي)‪(Spray‬‬
‫‪٫ -2‬چاكڇډبڍ كينُي)‪(Spill‬‬
‫‪٫ -3‬چاكڇډبڍ رڊڄـڇ‪(Splash).‬‬
‫ؿك ٿڄب‪ٰٛ‬ي ٳڈ ؿك ٿ‪٤‬لٕ څمٍ ثبؿ ٯلاك ؿاكڃـ‪ ،‬اًت‪٬‬بؿڇ ام ‪٫‬چاكڇډبڍ ٳچتبڇ څ ڃيلڅٿڄـ ٿڄبًتتل اًت‪ .‬اكت‪٬‬ب‪١‬‬
‫‪٫‬چاكڇډب ڃجبيـ ثيَ ام ‪٫‬بٓټڈ ٿڄج‪٫ ٢‬چاكڇ تب ٻجڈ اًتؾل ثبُـ‪ .‬ثل پبيڈ يٲ ٯبڃچځ تزلثي‪ ،‬ٯ‪ٜ‬ل اًتؾل يب عچٗضڈ‬
‫آة‪ ،‬ثبيـ ؿًت ٳپ ؿڅ ثلاثل اكت‪٬‬ب‪ ١‬آة ‪٫‬چاكڇ ثبُـ‪ .‬اٷل ًل ‪٫‬چاكڇډب پبييڂتل ام ً‪ٜ‬ظ آة ت‪٤‬جيڈ ُچؿ‪ ،‬ميجبيي‬
‫ثيِتلڍ ؿاكؿ‪ .‬ٿٸل ايڄٴڈ ام اُٴبٹ څ ٿزٌڀڈډبڍ ؽبٓي ثلاڍ ايزبؿ ‪٫‬چاكڇ اًت‪٬‬بؿڇ ُچؿ‪.‬‬
‫ثلاڍ ڃڀبيَ ‪٫‬چاكڇډب ؿك ُت ام صلا‪٥‬ډبيي ؿك ميل ٿغٺ كينٍ آة اًت‪٬‬بؿڇ ٿيٳڄڄـ ٳڈ ثبيٌتي ثب آچٹ‬
‫ڃچكپلؿامڍ ؿك آة ٿ‪ٜ‬بثٰت ؿاُتڈ ثبُـ‪ .‬تبثَ ڃچك ام پبييڂ ثڈ ثبال څ تڄ‪٠‬يپ ٿيناځ آځ‪ ،‬ثب‪٣‬ج اڃ‪٤‬ٴبى علٳبت آة‬
‫ؿك ٿغچ‪ٛ‬ڈ ا‪ٛ‬لا‪ ٩‬څ كڅڍ ُبػ څ ثلٵ ٷيبډبځ ٿيُچؿ څ ميجبيي ؽبٓي ثڈ ٿغي‪ ٚ‬ٿيثؾِـ‪ .‬ؿك ٓچكت څرچؿ‬
‫ٷيبډبځ آثنڍ يب ٿبډي ؿك اًتؾل‪ ،‬ثبيـ ؿك ڃٔت ‪٫‬چاكڇډب ؿٯت ُچؿ‪ .‬ثلاڍ ڃيټچ‪٫‬لډبڍ آثي تال‪ٛ‬پ ًڄٸيڂ آة‬
‫ٿ٘ل ؽچاډـ ثچؿ‪ .‬اٿب اٳٌيوځ ‪٫‬لاڅاځ عبٓٺ ام آة ‪٫‬چاكڇډبڍ ثټڄـ ثلاڍ ٿبډيډب ٿ‪٬‬يـ څ ٿ‪ٜ‬ټچة اًت‪.‬‬

‫‪95‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫رٍؽٌايي ٍ ًَرپزداسي‬ ‫‪‬‬


‫ًيٌتپ كڅُڄبيي ٿيثبيٌت ام ڃ‪٠‬ل ميجبيي ثب ٿغي‪ ٚ‬څ ڃچ‪٘٫ ١‬بڍ ًجن پيِڄڊبؿڍ ډڀبډڄٶ ثچؿڇ تب ثتچاڃـ‬
‫ڃيبمډبڍ اًت‪٬‬بؿڇٳڄڄـٷبځ كا ثلآڅكؿڇ ڃڀبيـ‪٣ ،‬چاٿٺ ‪ٛ‬لاعي ًيٌتپ كڅُڄبيي تچٻيـ ڃچك ؿك ‪٘٫‬ب‪ ،‬صلا‪٥‬ډب ‪$‬پبيڈ‬
‫ٳچتبڇ څ ثټڄـ‪ ،‬پلهٳتچكډبڍ ثب تبثَ ام پبييڂ څ ثبال‪ ،#‬ڃغچڇ ٯلاك ٷل‪٫‬تڂ آڃڊب څ ًبيل ارنا ‪٫‬ينيٴي ًيٌتپ‬
‫ڃچكپلؿامڍ ډٌتڄـ ٳڈ ام ‪٣‬چاٿٺ ٿچحلڍ ؿك تلٳيت ثٔلڍ ‪٘٫‬ب ٿيثبُڄـ‪ ،‬ؿك ‪ٛ‬لاعي كڅُڄبيي ‪٘٫‬بڍ ًجن ؿڅ‬
‫رڄجڈ ‪ٛ‬لاعي ٿڄ‪٠‬ل څ ‪٣‬ڀټٴلؿڍ ٿڊڄـًي‪ ،‬ٿچكؿ تزنيڈ څ تغټيٺ ٯلاك ٿيٷيلؿ‪.‬‬
‫ٿچاكؿ ميل ؿك ًيٌتپ كڅُڄبيي ‪٘٫‬بڍ ًجن ث‪ٜ‬چك ٳټي ‪٣‬ڀـتبً ٿيثبيٌت ٿچكؿ ثلكًي ٯلاك ٷيلؿ‪.‬‬
‫ؿك يٲ تٌٰيپثڄـڍ اڅٻيڈ ٿيتچاځ ثڈ ؿڅ كڅٍ ‪٘٫‬بڍ ًجن كا ڃچكپلؿامڍ ڃڀچؿ‪.‬‬
‫‪ -1‬كڅُڄبيي ٿٌتٰيپ‬
‫ًيٌتپ ثب ؿيـ ڃڀبيبځ ٳڈ ‪٣‬ڀـتبً ثٔچكت صلا‪٥‬ډبڍ پبكٳي ثڈ اكت‪٬‬ب‪ ١‬څ اث‪٤‬بؿ ٿؾتټ‪ ٪‬ؿك ً‪ٜ‬چط ‪٘٫‬بڍ ًجن‬
‫ٯبثٺ كڅيت ٿيثبُـ‪.‬‬
‫‪ -2‬كڅُڄبيي ‪٧‬يلٿٌتٰيپ‬
‫ًيٌتپ ثب ؿيـ عبُيڈاڍ ثڈ تلتيجي ٳڈ ڃچك ثڈ ‪ٛ‬ل‪ًٜ ٩‬ظ ٿ‪٤‬يڄي ډڀضچځ ٿزڀچ‪٣‬ڈ ؿكؽتبځ څ يب ٷيبډبځ‬
‫پچُِي تبثيـڇ ُچؿ‪ ،‬ثـيڂ تلتيت ڃچك ثڈ ‪ٛ‬ل‪ًٜ ٩‬ظ ٿ‪٤‬يڄي ډـايت ُـڇ څ ‪٘٫‬ب ثٔچكت تلٳيجي ام ڃچكډبڍ‬
‫ٿڄ‪٤‬ٴي ُـڇ ؿيـڇ ٿيُچؿ‪.‬‬
‫‪ -3‬ڃچكپلؿامڍ‬
‫ؿك ‪٘٫‬بډبڍ ًجن ثب ؿڅ ‪٣‬ڀټٴلؿ ٿت‪٬‬بڅت ايزبؿ ٿڄ‪٠‬ل ُت ؿك ٿغـڅؿڇ ‪ٛ‬لاعي څ ڃيبمډبڍ اًت‪٬‬بؿڇٳڄڄـٷبځ‬
‫‪٘٫‬بڍ ًجن اڃزبٽ ٿيپقيلؿ څ ثب تچرڈ ثڈ ايڂ ڃٴتڈ ثؾِي ام ڃچكپلؿامڍ څ ًيٌتپ كڅُڄبيي ٿيثبيٌت ؿك‬
‫ؿكيب‪٫‬تډب څ ك‪٫‬تبك اًت‪٬‬بؿڇٳڄڄـٷبځ ام ‪٘٫‬بڍ ًجن ٿچحل ثبُـ‪ ،‬ٻقا اٻٸچڍ ؽبٓي ام ڃچك څ ًبيڈ ثلاڍ تٰچيت‬
‫ا‪ٛ‬ال‪٣‬بت ثلٷنيـڇ‪ ،‬تبٳيـ ثل ڃٰب‪ ٙ‬ؽبّ څ ايزبؿ اٻٸچڍ ك‪٫‬تبكڍ اًت‪٬‬بؿڇ ٳڄڄـڇ ‪٘٫‬بڍ ًجن ثب تچرڈ ثڈ تبحيل ڃچك‬
‫ؿك تچرڈ ٷنيڄَ ُـڇ ا‪٫‬لاؿ ثڈ ‪٘٫‬بڍ ًجن څت‪٨‬ييل ٿغتچاڍ ؿيـ ؿك ُت‪.‬‬
‫ؿك ايڂ ڃچ‪ٛ ١‬لاعي ثبيـ ام ڃ‪٠‬ل ڃِٰي ٳڈ ايزبؿ ‪٣‬اليپ ٿچحل ؿك ؿكٱ اًت‪٬‬بؿڇ ام ٿغي‪ ٚ‬څ ‪٤٫‬بٻيتډبڍ ا‪ٛ‬لا‪٩‬‬
‫ٿچاكؿ ثڈ ؿٯت اكميبثي ُچؿ‪ً .‬ڈ ٿت‪٨‬يلڍ ٳڈ ؿك ثلؿاُتډبڍ ‪٫‬چكڍ ثيڄڄـڇ احل ٿيٷقاكؿ ثڈ ُلط فيٺ ٿيثبُـ‪.‬‬
‫‪ -‬يٴڄچاؽتي‬
‫ڃچك ؿك ‪٘٫‬بڍ ًجن ٿيتچاڃـ يٴڄچاؽت څ يب ‪٧‬يليٴڄچاؽت ثبُـ ثب تچرڈ ثڈ ‪٣‬ڀټٴلؿ ‪٘٫‬بڍ ًجن ايڂ پبكاٿتل كا‬
‫اڃتؾبة ڃڀچؿ‪.‬‬
‫‪ -‬ٿغٺ كڅُڄبيي‬
‫ؿك ؿاؽٺ څ يب ا‪ٛ‬لا‪٘٫ ٩‬بډبڍ ًجن څ ؿك ا‪ٛ‬لا‪ ٩‬ٷقكډبڍ پيبؿڇ‪ ،‬ٿغٺ څ اكت‪٬‬ب‪ ١‬ڃچك ثب اًت‪٬‬بؿڇ ام ڃچ‪ ،١‬اكت‪٬‬ب‪١‬‬
‫پبيڈ صلا‪ ،٥‬اًت‪٬‬بؿڇ ام پلڅهٳتچك‪ ،‬پبيڈ صلا‪ ٥‬ٳچتبڇ څ يب صڀڄي ٿِؾْ ٿيُچؿ ٳڈ تڀبٿبً ؿك ايزبؿ ٿڄ‪٠‬ل ٿچحل‬
‫ٿيثبُـ‪.‬‬

‫‪96‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫‪ُ -‬ـت كڅُڄبيي‬


‫ايزبؿ ‪٘٫‬بډبڍ تبكيٲ څ كڅُڂ ؿك ايزبؿ ٿڄ‪٠‬ل ُت تبحيل ميبؿڍ ؿاكؿ‪.‬‬
‫‪ٛ‬لاعي كڅُڄبيي ؿك ‪٘٫‬بډبڍ ًجن ثلاًبى ايڂ ًڈ پبكاٿتل اڃزبٽ ٿيپقيلؿ‪ .‬اٻٸچڍ كڅُڄبيي ثب اًت‪٬‬بؿڇ ام‬
‫ٿچاكؿ ‪٫‬چ٭ ثلاڍ ًبؿڇ ٳلؿځ رڊتيبثي څ ت‪٤‬ييڂ ڃچ‪٘٫ ١‬ب ٿيثبيٌت ثڈ كڅُي ‪ٛ‬لاعي ٷلؿؿ ٳڈ ٳي‪٬‬يت ًڈ‬
‫ث‪٤‬ـڍ ‪٘٫‬ب كا ثٔچكت ؿٻؾچاڇ ثڈ ڃڀبيَ ٷقاكؿ‪ .‬ث‪ٜ‬چك ٿخبٹ كڅُڂ ٳلؿځ ُـيـ ثؾِي ام ‪٘٫‬ب ثڀڄ‪٠‬چك رټت‬
‫تچرڈ ثيڄڄـڇ څ ايزبؿ آٷبډي ام څرچؿ ‪٘٫‬بيي ؽبّ ٿٌئټڈاڍ اًت ٳڈ ثبيـ تچً‪٘٫ ٚ‬بڍ ًجن ٿِؾْ ٷلؿؿ‪.‬‬
‫ؽيلٷي‪ ،‬ٯـكت ڃب‪ٟ‬ل كا ثلاڍ ٿِبډـڇ ٿچٗچ‪ ١‬ډڀضچځ ٳي‪٬‬يت يٲ ‪٘٫‬ب كا ثڈ ‪ٛ‬چك ٿچٯت ٿؾتٺ ٿيٳڄـ‪ .‬ؿك‬
‫‪ٛ‬لاعي ‪٘٫‬بڍ ًجن ٿ‪٤‬بثل‪ ،‬ڃچك ؽچؿكڅډبڍ ٿٰبثٺ ؿيـ كاڃڄـڇ كا ٿؾتٺ ٿيٳڄـ‪ ،‬ثب ايزبؿ ‪٘٫‬بڍ ًجن ٿڄبًت څ‬
‫ٳبډَ كڅُڄبيي ٿڄج‪ ٢‬ٿيتچاځ تبحيل ٿڄ‪٬‬ي ؽيلٷي كا ٳبډَ ؿاؿ‪.‬‬

‫ؿك ‪ٛ‬لاعي ڃچكپلؿامڍ ‪٘٫‬بڍ ًجن ‪٧‬بٻجب" ام ‪ 6‬كڅٍ ڃچكپلؿامڍ ثڈ ُلط فيٺ اًت‪٬‬بؿڇ ٿيٷلؿؿ ‪:‬‬
‫‪- 1‬ڃچكپلؿامڍ كڅ ثڈ ثبال‬
‫‪ -1-1‬ڃچكپلؿامڍ ؽ‪ٜ‬ي ثڈ ٿڄ‪٠‬چك ايزبؿ ؿيـ ؽ‪ٜ‬ي‬
‫ثڈ ٿڄ‪٠‬چك ايزبؿ ؿيـ ام يٲ رڊت ٿِؾْ ثڈ اُيبء ٿيتچاځ ٿڄج‪ ٢‬ڃچك كا ثڈ څًيټڈ ارناڍ ٿجټڀبځ ٿڄ‪٠‬ل‬
‫ډڀضچځ پبيڈ صلا‪ ، ٥‬كڅڍ ً‪ٜ‬ظ مٿيڂ حبثت ڃڀچؿ‪ .‬ثلاڍ ٿڀبڃ‪٤‬ت ام ؿكؽِڄـٷي ميبؿ ٿڄج‪ ٢‬ڃچك‪ ،‬ٿجټڀبځ ثڈ ٳبك‬
‫ك‪٫‬تڈ ثبيـ ؿك ‪٫‬بٓټڈاڍ ؿڅك ام ڃب‪ٟ‬ل ٯلاك ثٸيلؿ‪ .‬ډڀضڄيڂ المٽ اًت ايڂ ٿڄج‪ ٢‬ثڈ ٿڄ‪٠‬چك رټچٷيلڍ ام ايزبؿ‬
‫ثيڃ‪٠‬ڀي څ آُ‪٬‬تٸي ؿك ٿڄ‪٠‬ل ‪ٛ‬لاعي ُـڇ‪ ،‬ؽبكد ام ؿيـ ٿٌتٰيپ ڃب‪ٟ‬ليڂ ثبُـ‪.‬‬
‫‪ -2-1‬ڃچكپلؿامڍ كڅ ثڈ ثبال ثڈ ٿڄ‪٠‬چك ايزبؿ ؿيـ ثڈ تڀبٿي رڊبت ُئ تچً‪ ٚ‬ڃچك ‪$‬ؿيـ ٷٌتلؿڇ ‪#‬‬
‫ؿك ايڂ كڅٍ ٿڄج‪ ٢‬ڃچك ډڀلاڇ ثب ٻچڅك ‪ ،‬ډپ تلام ثب ً‪ٜ‬ظ مٿيڂ ٯلاك ؿاؿڇ ٿيُچؿ‪ .‬ٿڊڀتليڂ ڃٴتڈاڍ ٳڈ ؿك‬
‫ايڂ ڃچ‪ ١‬ڃچكپلؿامڍ ثبيـ ٿچكؿ تچرڈ ٯلاك ؿاؿ ‪ ،‬ارتڄبة ام ت‪٤‬جيڈ ٿڄج‪ ٢‬ڃچك ؿك عـ ‪٫‬بٓٺ ثيڂ ؿكؽتبځ ٿيثبُـ‪.‬‬
‫صلاٳڈ ؿك ايڂ ٓچكت تڄڈ ؿكؽتبځ څ ثلٵډبڍ آځډب ڃڀيتچاڃڄـ ثڈ ‪ٛ‬لم ٓغيغي ڃچكپلؿامڍ ُچڃـ څ ام ٿيناځ‬
‫پبًؾٸچيي كڅٍ ٿقٳچك ؿك ٿچكؿ ؿكؽتبځ ؽناځ ٳڄڄـڇ ؿك مٿٌتبځ ؽچاډـ ٳبًت ‪.‬‬

‫ڃچكپلؿامڍ كڅثڈ ثبال‬

‫‪97‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫‪ -2‬ڃچكپلؿامڍ ٿڊتبثي ‪#Moonlighting$‬‬


‫ډـ‪ ٩‬ام ايڂ ڃچ‪ ١‬ڃچكپلؿامڍ‪ ،‬ايزبؿ رټچڇ ڃچك ٿڊتبة ؿك ٿيبځ ؿكؽتبځ اًت‪.‬‬
‫ثلاڍ ؽټٮ ايڂ رټچڇ‪ ،‬ڃچكپلؿامڍ ؿك ؿڅ رڊت ثبال څ پبييڂ اڃزبٽ ٿيُچؿ څ المٿڈ آځ ٯلاكٷيلڍ ؿٯيٮ ٿڄج‪٢‬‬
‫ڃچك ؿاؽٺ ؿكؽتبځ ٿيثبُـ‪ .‬ثبيـ تچرڈ ؿاُت ٳڈ ؿك عبٻت اًت‪٬‬بؿڇ ام ايڂ ڃچ‪ ١‬ڃچكپلؿامڍ ‪ُ ،‬بػ څ ثلٵ ؿكؽتبځ‬
‫څ ًبيڈ عبٓٺ ام آځډب ٿبڃ‪ ٢‬ام كًيـځ ڃچك ثڈ مٿيڂ ٿيٷلؿؿ‪ .‬ؿك ڃتيزڈ ڃيبم ثڈ ڃچكپلؿامڍ ؿك ً‪ٜ‬ظ مٿيڂ‬
‫ا‪٫‬نايَ ٿييبثـ‪.‬‬

‫ڃچكپلؿامڍ ٿڊتبثي‬

‫‪ - 3‬ڃچكپلؿامڍ ربڃجي ‪# Silhouette Lighting$‬‬


‫ؿكؽتبځ څ ؿكؽتضڈډبيي ٳڈ ًبؽتبك څ ُٴٺ ُبؽڈډبڍ آځډب څيوڇ اًت‪ ،‬ٿيتچاڃڄـ ثب ڃچكپلؿامڍ ربڃجي ام‬
‫ٳڄبكڇ ؿيچاكډب څ ڃڀبڍ ثڄب ثڈ ٓچكت ډڄلٿڄـاڃڈاڍ ڃڀبيبځ ُچڃـ څ ثڈ ٿڄ‪٠‬ل رټچڇاڍ ؽبّ ثجؾِڄـ‪ .‬ايڂ ٷچڃڈ‬
‫ڃچكپلؿامڍ ايڀڄي ٿ٘ب‪٬٣‬ي كا ثڈ څاً‪ٜ‬ڈ كڅُڂ ڃڀچؿځ ا‪ٛ‬لا‪ً ٩‬بؽتڀبځ ايزبؿ ٿيڃڀبيـ‪.‬‬

‫ڃچكپلؿامڍ ربڃجي‬

‫‪98‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫‪ -4‬ڃچكپلؿامڍ ڃٰ‪ٜ‬ڈاڍ ‪#Spotlighting$‬‬


‫ؿك ايڂ كڅٍ ‪ ،‬ٿڄج‪ ٢‬ڃچك ڃٰ‪ٜ‬ڈاڍ ؿكڅځ ٿجټڀبځ ٿڄ‪٠‬ل ٯلاك ؿاؿڇ ٿيُچڃـ تب اُيبئي ډڀضچځ پيٴلڇډب‪،‬‬
‫ٿزٌڀڈډب څ ؿكؽتضڈډب كا كڅُڂ ٳڄڄـ‪ .‬رڊت ام ثيڂ ثلؿځ ؿكؽِڄـٷي عبٓٺ ام ڃٰ‪ٜ‬ڈاڍ ثچؿځ ڃچك څ آُ‪٬‬تٸي‬
‫ؿك ٿڄ‪٠‬ل ‪ٛ‬لاعي ُـڇ‪ ،‬ٿڄج‪ ٢‬ڃچك ثبيـ ؿك ٯٌڀتډبڍ ثباليي ؿكؽتبځ څ ؿك ثيڂ ُبػ څ ثلٵ آځډب ٯلاك ؿاؿڇ ُچؿ‪.‬‬
‫اٿب اٷل ٿڄج‪ ٢‬ڃچك ثڈ څاً‪ٜ‬ڈ ڃچ‪ ١‬ٿجټڀبځ اڃتؾبة ُـڇ ؿك اكت‪٬‬ب‪ ١‬ٳڀي ام ً‪ٜ‬ظ مٿيڂ ٯلاك ٷيلؿ‪ ،‬پڄڊبځ ڃڀچؿځ‬
‫آځډب ؿك پچَُډبڍ ٷيبډي ډڀضچځ ثچتڈډب څ ؿكؽتضڈډب ٗلڅكت ٿييبثـ‪.‬‬

‫ڃچكپلؿامڍ ڃٰ‪ٜ‬ڈ اڍ‬

‫‪ -5‬ڃچكپلؿامڍ پلاٳڄـڇ ‪#Spread Lighting $‬‬


‫ؿك ايڂ ڃچ‪ ١‬ڃچكپلؿامڍ‪ ،‬اٻٸچڍ ڃچكپلؿامڍ ؿايلڇاڍ‪ ،‬ثڈ ٿڄ‪٠‬چك كڅُڄبيي ٳٺ ٿغـڅؿڇ ٿچكؿ ڃ‪٠‬ل ثڈ ٳبك‬
‫ٷل‪٫‬تڈ ٿيُچؿ‪ .‬ايڂ كڅٍ ثلاڍ ڃچكپلؿامڍ پچَُډبڍ ٳ‪ ،٪‬ثچتڈډبڍ ٳچتبڇ‪ ،‬ٿٌيلډبڍ پيبؿڇ څ پټڈډب ٿڄبًت‬
‫ډٌتڄـ‪ .‬ثڄبثلايڂ ثلاڍ اًت‪٬‬بؿڇ ثڊيڄڈ ام ايڂ ڃچ‪ ١‬ڃچكپلؿامڍ‪ ،‬ٿيتچاځ ام ‪٣‬ڄبٓلڍ ڃ‪٠‬يل ثچتڈډب رڊت ٿڀبڃ‪٤‬ت ام‬
‫اڃتِبك ڃچك ثڊلڇ رٌت‪.‬‬
‫ډڄٸبٿي ٳڈ ايڂ ڃچ‪ ١‬ڃچكپلؿامڍ ؿك ‪٘٫‬بډبڍ ‪٧‬قاؽچكڍ څ ت‪٬‬ليغي ثڈ ٳبك ٷل‪٫‬تڈ ٿيُچؿ‪ ،‬ثبيـ تڀڊيـاتي‬
‫‪٫‬لاډپ ٳلؿ تب ‪٣‬الڅڇ ثل ايزبؿ ًبيڈ ٿاليپ ‪ ،‬رټچڇډبڍ ڃچكپلؿامڍ يٴڄچاؽتي ؿك ٿزڀچ‪٣‬ڈ ايزبؿ ُچؿ‪.‬‬

‫ڃچكپلؿامڍ پلاٳڄـڇ‬

‫‪99‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫‪ -6‬ڃچكپلؿامڍ ٿٌيل ‪#Path lighting$‬‬


‫رڊت كڅُڂ ٳلؿځ ٿٌيل ‪٣‬جچكڍ عتڀب " ثبيـ ام ٿڄبث‪ ٢‬ڃچكڍ ٳپ اكت‪٬‬ب‪ ١‬اًت‪٬‬بؿڇ ُچؿ‪ .‬اٷل ؿك ربيي ‪٣‬الڅڇ‬
‫ثلايڂ كڅٍ ام ًبيل كڅٍډبڍ ڃچكپلؿامڍ ٿڄ‪٠‬ل اًت‪٬‬بؿڇ ُچؿ‪ ،‬ٿيناځ پچَُ څ ع‪٬‬ب‪ ٝ‬ٿڄج‪ ٢‬ڃچكپلؿامڍ ٿٌيل‬
‫ٗلڅكتب" ا‪٫‬نايَ ٿييبثـ تب ٿبڃ‪ ٢‬ام ؿكؽِڄـٷي ڃچك ُـڇ څ ؿك ڃتيزڈ ؿيـ ثڈ ٿزڀچ‪٣‬ڈ ؿصبك اُٴبٹ ڃِچؿ‪.‬ؿك‬
‫ٓچكتيٳڈ ؿك ٿڄ‪٠‬ل څ ٿغچ‪ٛ‬ڈ ٿچكؿ ڃ‪٠‬ل كڅٍډبڍ ڃچكپلؿامڍ ؿيٸلڍ ثڈ ٳبك ٷل‪٫‬تڈ ڃِـڇ ثبُڄـ‪ ،‬ٿيثبيٌت‬
‫ٿيناځ پچَُ څ ع‪٬‬ب‪ ٝ‬ؿكڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬تڈ ُـڇ ٿڄبث‪ ٢‬ڃچكپلؿامڍ كا ٳبډَ ؿاؿ‪ .‬ثب څرچؿ ايڂٳڈ ايڂڃچ‪ ١‬ڃچكپلؿامڍ‬
‫ثب‪٣‬ج كڅُڄبيي ٿٌيل ٿچكؿ ڃ‪٠‬ل څ ٿڄ‪٠‬ل پيلاٿچځ ٿيُچؿ‪ ،‬اٿب ثڈ څاً‪ٜ‬ڈ ؿكؽِڄـٷي عبٓٺ ام آځ‪ ،‬اٿٴبځ‬
‫آُ‪٬‬تٸي څ ثيڃ‪٠‬ڀي ٿڄ‪٠‬ل څرچؿ ؿاكؿ‪.‬‬

‫ڃچكپلؿامڍ ٿٌيل‬

‫‪100‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫پزعؾْا‬ ‫‪‬‬
‫‪ .1‬ام صڈ ٿچاؿڍ ٿي تچاځ ثڈ ‪٣‬ڄچاځ ًڄٸ‪٬‬لٍ ؿك ‪٘٫‬بڍ ًجن اًت‪٬‬بؿڇ ٳلؿ؟‬
‫‪ .2‬صٸچڃڈ ٿي تچاځ ثب ًڄٸ‪٬‬لٍ يٲ ٿڄ‪٠‬لڇ ؽيبثبڃي كا ډڀبډڄٶ ڃِبځ ؿاؿ؟‬
‫‪ .3‬اًت‪٬‬بؿڇ ام كڃٸڊبڍ تيلڇ ؿك ًڄٸ‪٬‬لٍ ٿڀٴڂ اًت صڈ احلات ٿڄ‪٬‬ي ؿاُتڈ ثبُتـ؟‬
‫‪ .4‬كاث‪ٜ‬ڈ اكت‪٬‬ب‪ ١‬څ ‪٣‬لٕ پټڈ صيٌت؟‬
‫‪ .5‬ثلاڍ ٿغب‪٠٫‬ت ام ‪٘٫‬بڍ كيِڈ ؿكيٲ ٿغي‪ُ ٚ‬ټچ‪ ٥‬څ پل تلؿؿ صڈ كاډٴبكڍ كا پيِڄڊبؿ ٿي ٳڄيـ؟‬
‫‪ .6‬ؿك ‪ٛ‬لاعي ڃيڀٴت صڈ ‪٣‬چاٿټي ثبيـ ؿك ڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬تڈ ُـ؟ آيب ٿي تچاڃيـ ٿچاكؿڍ كا ڃين ؽچؿتبځ پيِڄڊبؿ‬
‫ٳڄيـ؟‬
‫‪ .7‬اكت‪٬‬ب‪ٓ ١‬ڄـٻي ثلاڍ ٿلؿاځ څ مڃبځ صٰـك ثبيـ ثبُـ؟‬
‫‪ .8‬ثلاڍ ٿالع‪٠‬بت اٿڄيتي ً‪ٜ‬ټڊبڍ مثبٻڈ صٸچڃڈ ثبيـ ثبُڄـ؟‬
‫‪ .9‬صڈ ‪٣‬ڄبٓلڍ ؿك ‪٘٫‬بڍ ًجن ثڈ ‪٣‬ڄچاځ ‪٣‬ڄبٓل ًبيڈ ًبم ٿي تچاڃڄـ ثبُڄـ؟‬
‫‪ .10‬صڄـ ڃچ‪ ١‬ؿيچاك ٿچكؿ اًت‪٬‬بؿڇ ؿك ‪٘٫‬بڍ ًجن كا ڃبٽ ثجليـ؟‬
‫‪ .11‬صڄـ ڃچ‪ ١‬ٷيبڇ ڃبٽ ثجليـ ٳڈ ثڈ ‪٣‬ڄچاځ پلصيڂ ‪$‬ؿيچاكڇ‪ #‬اًت‪٬‬بؿڇ ٿي ُچؿ؟‬
‫‪ .12‬آثڄڀبڍ ٿڄ‪٠‬پ صٸچڃڈ ثبيـ ثبُـ؟‬
‫‪ .13‬څً‪٤‬ت آثڄڀبډب ثڈ صڈ ‪٣‬چاٿټي ثٌتٸي ؿاكؿ؟‬
‫‪ٛ .14‬لاعي ٳبُت ثلٳڈ كا تِليظ ٳڄيـ؟‬
‫‪ .15‬ؿك ‪ٛ‬لاعي ‪٫‬چاكڇ ډب صڈ ٿچاكؿڍ كا ثبيـ ؿك ڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬ت؟‬
‫‪ .16‬صڈ ٿت‪٨‬يلډبيي ؿك ثلؿاُت ‪٫‬چكڍ ثيڄڄـڇ تبحيل ؿاكؿ؟‬
‫‪ .17‬ڃچكپلؿامڍ ٿڊتبثي كا تِليظ ٳڄيـ‪.‬‬
‫‪ .18‬ؿك ڃچكپلؿامڍ ٿٌيل ‪٘٫‬بڍ ًجن ٿڄج‪ ٢‬ڃچكڍ صڈ ؽٔچٓيتي ثبيـ ؿاُتڈ ثبُـ؟‬

‫‪101‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫فصل پٌجن‬

‫ضَاتظ ٍ اعتاًذاردّاي عزاحي فضاي عثش‬

‫‪102‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫فصل پٌجن ‪ -‬ضَاتظ ٍ اعتاًذاردّاي عزاحي فضاي عثش‬


‫تـڅيڂ ٗچاث‪٫ ،ٚ‬لآيڄـڍ څٯت ٷيل ٿي ثبُـ ٳڈ تـڅيڂ آځ ام ‪ٛ‬ليٮ اًت‪٬‬بؿڇ ام تزلثيبت ًبيل ٿڄب‪ٛ‬ٮ‬
‫رڊبځ‪ ،‬ثلكًي څ ڃتيزڈ ٷيلڍ ام ‪ٛ‬لعڊبڍ آمٿبيِي څ ڃڀچڃڈ ‪ ،‬ٿغبًجڈ ٿٌتٰيپ ‪ $‬ٿخال " ام ٻغب‪ ٝ‬آًبيَ‬
‫‪٫‬ينيٴي اڃٌبځ څ ؽٔچٓيبت ثيچٻچهيٴي ٷيبڇ څ‪ٓ# ...‬چكت ٿي ٷيلؿ‪.‬ٻقا ث‪٘٤‬ي ام ثڄـډبڍ ٗچاث‪ ٚ‬ٿچكؿ ڃ‪٠‬ل‬
‫ثبتچرڈ ثب ؿًتيبثي ثڈ ڃتبيذ رـيـ ٿي تچاڃـ ت‪٨‬ييل ٳڄـ‪.‬ډڀبڃ‪ٜ‬چكيٴڈ ؿك ؿًتچك اٻ‪٤‬ڀټڊبڍ ٗچاث‪ً ٚ‬بمٿبځ ٿـيليت‬
‫څ ثلڃبٿڈ كينڍ ٳِچك آٿـڇ اًت ؿًتچك اٻ‪٤‬ڀټڊب ثڈ ًڈ ٷلڅڇ تٌٰيپ ٿيِچؿ‪ -1 :‬ؿًتچك اٻ‪٤‬ڀټڊبيي ٳڈ ك‪٣‬بيت ٿ‪٬‬بؿ‬
‫ٳبٿٺ اځ ام ‪ٛ‬ل‪ ٩‬ؿًتٸبډڊبڍ ارلايي المٽ اًت‪ -2.‬ؿًتچكاٻ‪٤‬ڀټڊبيي ٳڈ عٌت ٿچكؿ ؿك ؿاٿڄڈ ت‪٤‬لي‪ُ ٪‬ـڇ‬
‫ٯبثٺ ت‪٨‬ييل ٿي ثبُـ ‪ -3‬ؿًتچكاٻ‪٤‬ڀټڊبيي ٳڈ رڄجڈ كاډڄڀبيي څ اكُبؿ ؿاكڃـ‪ .‬ثب ايڂ ت‪٬‬بٓيٺ تـڅيڂ ٗچاث‪ ٚ‬څ‬
‫ؿًتچك اٻ‪٤‬ڀټڊبڍ ارلايي ؽٔچٓب" ؿك ايڂ كًتڈ ٳڈ ام ٻغب‪ ٝ‬تـڅيڂ ثٌيبك رچاځ ٿي ثبُـ ‪.‬ٿي تچاڃـ ؿك ‪٣‬لٓڈ‬
‫ډبڍ ٿؾتټ‪ ٪‬تچً‪٤‬ڈ ‪٣‬ڀلاڃي ٿخڀل حڀل ٯلاك ٷل‪٫‬تڈ څ ام اُتجبډبت اعتڀبٻي رټچٷيلڍ ڃڀبيـ‪ٗ.‬ڀڄب "‪٘٫‬بڍ ًجن‬
‫اعـاث ُـڇ عـاٳخل ٳبكثلڍ كا ام ڃ‪٠‬ل ميجبيي ُڄبًي‪،‬اٳچٻچهڍ څ ‪ ...‬ؿاُتڈ ثبُـ‪.‬‬

‫‪ ‬مليات‬
‫ًقؾْاي هختلف گياُ در عزاحي‬
‫ڃِٰڊبڍ ٿؾتټ‪٬‬ي ثلاڍ ٷيبډبځ ؿك ‪ٛ‬لاعي ٯبثٺ فٳل اًت ٳڈ ‪٣‬جبكتڄـ ام‪ :‬ميجبيي ُڄبؽتي ‪ ،‬ت‪٤‬ـيٺ ُلاي‪ٚ‬‬
‫ميٌت ٿغي‪ٜ‬ي‪ ،‬ٿؾ‪٬‬ي ٳلؿځ څ پچُبڃـځ ٿڄب‪ٟ‬ل ڃبٿڄبًت‪،‬ٳڀٲ ثڈ ٳڄتلٹ څ تٰچيت ًيٌتڀڊبڍ ٷلؿُي ‪$‬پيبؿڇ‬
‫څ ًچاكڇ‪ ،#‬تچٻيـ ‪٧‬قاڅ ميٌت ٿڊڄـًي‬

‫هالحظات ايوٌي‬
‫يٴي ام ٿچاكؿ ٿڊپ ؿك ك‪٣‬بيت ايڀڄي ؿك ‪ٛ‬لاعي اًت‪٬‬بؿڇ ام ٷيبډبځ ٿڄبًت ؿك ربيٸبډڊب څ ٿٴبڃڊبيي اًت‬
‫ٳڈ ثڈ ‪٣‬بثل ‪ً،‬چاكڇ څ تزڊينات څ ًبمڇ ډبڍ ٿزبڅك آًيت ڃلًبڃـ‪.‬ؿك ثڄـ ډبڍ ميل ثڈ ٓچكت ؽالٓڈ تچٗيظ‬
‫ؿاؿڇ ُـڇ اًت‪.‬‬

‫گياّاى عوي‬
‫ؿك ‪ٛ‬لاعي اًت‪٬‬بؿڇ ام ٷيبډبځ ًڀي ؽٔچٓب " ٷيبډبڃي ٳڈ ا‪٘٣‬بڍ ًڀي آڃڊب ام ٻغب‪ ٝ‬ثٔلڍ ٯبثٺ تچرڈ څ‬
‫رقاة ډٌتڄـ ثبيـ ارتڄبة ڃڀچؿ‪ .‬ؿك ٓچكت ڃبصبك ثچؿځ ثڈ اًت‪٬‬بؿڇ‪ ،‬ؿك ٿٴبڃڊبيي ثبيـ ٓچكت ٷيلؿ ٳڈ ام‬
‫ؿًتلى ‪٣‬بثلاځ څ ٳچؿٳبځ ثـڅك اًت څ ثب تبثټچډبڍ ډِـاك ؿډڄـڇ ٿِؾْ ُچڃـ‪.‬‬

‫‪103‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫گياّاى ستالِ عاس‬


‫ٿڄ‪٠‬چك ٷيبډبڃي اًت ٳڈ ٿيچڇ يب يٴي ام اڃـاٿڊبڍ آځ ؿك ‪ٔ٫‬ٺ ٿِؾٔي ثڈ ً‪ٜ‬ظ مٿيڂ ٿي كينؿ څ ًجت‬
‫اؽالٹ ؿك ڃ‪٠‬ب‪٫‬ت ٿغي‪ ٚ‬څ ك‪٫‬ت څآٿـ ‪٣‬بثليڂ اُٴبٹ ايزبؿ ٿي ٳڄـ‪ .‬اًت‪٬‬بؿڇ ام صڄيڂ ٷيبډبڃي تچٓيڈ ڃڀي ُچؿ‪.‬‬

‫گياّاى تا اًذام هغالِ عاس‬


‫اًت‪٬‬بؿڇ ام ٷيبډبڃي ٳڈ ؿاكاڍ ُبؽڈ ډبڍ ُٴڄڄـڇ ٿؾٔچٓب " ؿك ثلاثل ثبؿ ډٌتڄـ ثچيوڇ ؿك ٿزبڅكت‬
‫ًبؽتڀبڃڊب څ ٿٴبڃڊبيي ٳڈ اعتڀبٹ تچٯ‪ ٪‬ؽچؿكڅډب ٿي كڅؿ ثبيـ ؽچؿؿاكڍ ڃڀچؿ‪ .‬اًت‪٬‬بؿڇ ام ٷيبډبڃي ٳڈ‬
‫كيِڈډبڍ ً‪ٜ‬غي ؿاكڃـ ؿك ٳڄبك پيبؿڇ كڅ ډب اٳيـا" ارتڄبة ڃڀچؿ‪.‬‬

‫آعايؼ فيشيني‬
‫ٳڄبك ٿٌيلډبڍ پيبؿڇ څ ؽيبثبڃڊب څ ًبؽتڀبڃڊب آًبيَ ‪٫‬ينيٴي ام ڃ‪٠‬ل ‪٣‬ـٽ تـاؽٺ ُبػ څ ثلٵ ٷيبډبځ ثب‬
‫‪٣‬بثل ‪ً،‬بؽتڀبځ څ ؽچؿكڅ اډڀيت ‪٫‬نايڄـڇ اڍ ؿاكؿ‪ .‬ٷلصڈ اث‪٤‬بؿ ايڂ آًبيَ ‪٫‬ينيٴي ام ٻغب‪ ٝ‬ٿغٺ څ ٿچٯ‪٤‬يت څ‬
‫فائٰڈ كڅعي ا‪٫‬لاؿ ٿت‪٬‬بڅت اًت څٻي امٻغب‪٣ ٝ‬ڀچٿي اث‪٤‬بؿ ؿكد ُـڇ ؿكتٔبڅيل ميل ٯبثٺ اًتڄبؿ ٿي ثبُـ‪.‬‬

‫اث‪٤‬بؿآًبيَ ‪٫‬ينيٴي ‪٣‬بثل ؿك ٳڄبك ٷيبڇ‬

‫‪104‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫‪٫‬چآٺ تٰليجي ؿكؽت ام ًبؽتڀبځ‬


‫تٌَع سيغتي‬
‫تلٳيت تٲ ٳبُت ؿك ‪٘٫‬بڍ ًجن ثٌيبك آًيت پقيل ٿي ثبُـ‪.‬تزلثڈ ثيڀبكڍ ٿلٵ ڃبكڅځ ډټڄـڍ ؿك رڊبځ‬
‫ڃِبځ ؿاؿڇ اًت ٳڈ ثب اًت‪٬‬بؿڇ ام تلٳيت تٲ ٳبُت څ تڄچ‪ ١‬ٷچڃڈ اڍ پبييڂ ؽ‪ٜ‬لات ‪٫‬لاڅاڃي ؽٔچٓب " اعتڀبٹ‬
‫اڃڊـاٽ ٳبٿٺ تلٳيت ٳبُت كا ثلاحل يٲ ثيڀبكڍ ثڊڀلاڇ ؿاكؿ‪.‬تڄچ‪ ١‬ٷچڃڈ اڍ اكتٰبڍ ٿغي‪ٜ‬نيٌت څ پبيـاكڍ‬
‫تلٳيت ٳبُت كا ثڊڀلاڇ ؿاكؿ‪.‬ډيش ٷچڃڈ اڍ ؿك ‪ٛ‬لاعي ‪٘٫‬بڍ ًجن ڃجبيـ ثيَ ام ‪ 50‬ؿكٓـ تڄچ‪ ١‬ٷچڃڈ اڍ كا ؿك‬
‫ثلٷيلؿ‪.‬‬
‫هقاٍهت در تزاتز تيواريْا‬
‫ډڀبڃ‪ٜ‬چك ٳڈ ؿك ثبال ٷ‪٬‬تڈ ُـ ٿ‪ٜ‬بٻ‪٤‬ڈ څ ت‪٤‬ييڂ ٿٰبڅٿت ٷيبډبځ ؿك ثلاثل ثيڀبكيڊب څ تڄِڊبڍ ٿغي‪ٜ‬ي ؿك‬
‫ت‪٤‬ييڂ ٷچڃڈ ډب ثٌيبك ٿڊپ ٿيجبُـ‪.‬‬

‫‪105‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ّوجَاري گياّاى‬
‫ٷيبډبځ ڃيبم ډب څ ؽٔچٓيتڊبڍ ٿت‪٬‬بڅتي ؿاكڃـ‪.‬ٷبډي ؽٔچٓيبت ٿت‪٬‬بڅت ٷيبډبځ ًجت ٿي ُچؿ ٳڈ ڃچ‪٣‬ي‬
‫كٯبثت ثيڂ آڃڊب پـيـ آيـ‪.‬ثڈ ‪٣‬ڄچاځ ٿخبٹ ٳبُت ؿك ؽتبځ ؿك ‪٘٫‬بډبڍ صڀڄٴبكڍ ٿي تچاڃـ ًجت ٷٌتلٍ كيِڈ‬
‫ډبڍ ً‪ٜ‬غي څ ٗ‪ ٪٤‬كيِڈ ډبڍ تغتبڃي تل ُـڇ څ ام ‪ٛ‬ل‪٫‬ي آثيبكڍ ٿـاڅٽ صڀڂ ًجت اعتڀبٹ ثلڅمثيڀبكيڊبيي‬
‫ڃ‪٠‬يل ثيڀبكڍ ٯبكصي ُچؿ‪ .‬ث‪٘٤‬ي امٷيبډبځ ٿي تچاڃڄـ ٿينثبځ ‪٣‬چاٿٺ ثيڀبكينا ثلاڍ ًبيل ٷيبډبځ ثبُڄـ‪.‬‬
‫هالحظات حفاظت گياّاى هَجَد‬ ‫‪‬‬
‫ٷيبډبځ اكمُڀڄـ ٿچرچؿ ؿك ًبيت ؿك عيڂ ًبؽت څًبم څ تچً‪٤‬ڈ ًبيت ٿڀٴڂ اًت ؿصبك آًيجڊبيي ٿبڃڄـ‬
‫‪ِ٫‬لؿٷي ؽبٱ ا‪ٛ‬لا‪ ٩‬تڄڈ څ ٳڀجچؿ آة څ ډچا ثڈ كيِڈ ٷلؿڃـ‪.‬يب ايڄٴڈ ثـٻيٺ ؿ‪٫‬ڂ ُـځ ‪ٛ‬چٯڈ ؿك ؽبٱ ثڈ رڊت‬
‫ؽبٳلينڍ ؿصبك پچًيـٷي كيِڈ ُچڃـ‪.‬ؽبٳجلؿاكڍ ٿي تچاڃـ ٿچرت ٻؾتي كيِڈ ‪،‬ډچا ؿيـٷي څ ؽِٲ ُـځ آځ‬
‫ُچؿ‪.‬ٿٌڀچٿيت ڃبُي امٿٔبٻظ ًبؽتڀبڃي څ ٿچاؿ ٿٔڄچ‪٣‬ي ثٴبك ك‪٫‬تڈ ؿك تچً‪٤‬ڈ ڃين ام ٿچاكؿ ؿيٸل اًت‪.‬پي ام‬
‫ٷنيڄَ ٷچڃڈ ډبڍ ثب اكمٍ څ ت‪٤‬ييڂ عچمڇ ع‪٬‬ب‪ٟ‬تي ‪٣،‬ڀټيبت ًبؽت څ ًبم څ تچً‪٤‬ڈ ثبيـ ام آڃزب ؿڅك ٷلؿؿ يب‬
‫احلات آځ ثب تڀڊيـات ع‪٬‬ب‪ٟ‬تي تؾ‪٬‬ي‪ ٪‬ٷلؿؿ‪.‬‬

‫ع‪٬‬ب‪ٟ‬ت ٷيبڇ ؿك ثلاثل ؽبٳجلؿاكڍ څ ؽبٳلينڍ‬

‫‪106‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫هالحظات عزاحي‬ ‫‪‬‬


‫هحاعثِ ارتفاع درخت‬
‫يٴي ؿيٸل ام ٿچاكؿ ٿڊپ ؿك ‪ٛ‬لاعي ‪٘٫‬بڍ ًجن ٿغبًجڈ اكت‪٬‬ب‪ ١‬څ ثلكًي ٳي‪٬‬يت ًبيڈ ؿكؽت ٳبُتڈ ُـڇ‬
‫ٿچكؿ ڃ‪٠‬ل ٿي ثبُـ‪ٛ .‬چٹ ًبيڈ ؿكؽت ام تٌٰيپ ‪ٛ‬چٹ ؿكؽت ثڈ تبڃواڃت ماڅيڈ ؽچكُيـڍ ؿك تبكيؼ ٿ‪٤‬ټچٽ ثـًت‬
‫ٿي آيـ المٽ اًت ثب اًت‪٬‬بؿڇ ام ؿيبٷلاٿڊبڍ ٿلثچ‪ٛ‬ڈ ثڈ ماڅيڈ ؽچكُيـڍ ًبيڈ ؿك ؽت ؿك ‪ٔ٫‬چٹ څ مٿبڃڊبڍ‬
‫ٿؾتټ‪ ٪‬ٿغبًجڈ ُـڇ څ ڃِٰڈ اڍ تلًيپ ٷلؿؿ ٳڈ رڊت څ ‪ٛ‬چٹ ڃٌجي ًبيڈ كا ڃِبځ ؿډـ ٳڈ ثٌيبك ؿك اؿاٿڈ‬
‫‪ٛ‬لاعي ٿ‪٬‬يـ ٿي ثبُـ‪.‬‬

‫ٿغبًجڈ ‪ٛ‬چٹ ًبيڈ ؿكؽت‬

‫هالحظات اجزا‬ ‫‪‬‬


‫يٴي ام ٿچاكؿ عٌبى څت‪٤‬ييڂ ٳڄڄـڇ ؿك ‪٘٫‬بڍ ًجنٳبُت څ ثبم ٳبُت ٷيبڇ ؽٔچٓب" ؿكؽت ٿي ثبُـ‪٧.‬يل‬
‫ام صبٻڈ ٳبُت ‪،‬ؿكيپ اليڂ‪،‬عـ ثغلاڃي كيِڈ څ عـڃڊبيي تچً‪٤‬ڈ كيِڈ ٿڊپ ٿي ثبُـ‪.‬صبٻڈ ٳبُت ثڊتل اًت‬
‫‪٣‬ليٖ څ ً‪ٜ‬غي ثبُـ تبايڄٴڈ تڄٶ څ ٷچؿ ع‪٬‬ل ٷلؿؿ‪ .‬تغٰيٰبت ڃِبځ ؿاؿڇ اًت ؿك اٳخل ؿكؽتبځ ‪،‬ٯٌڀت‬
‫ا‪٠٣‬پ كيِڈ ؿك ‪ً 45‬بڃتي ٿتلڍ اثتـاڍ ‪٣‬ڀٮ ؽبٱ ٿي ثبُـ ‪ .‬ثڊتل اًت اڃـامڇ ٷچؿاٹ عـاٳخل ؿڅ ثلاثل اڃـامڇ‬
‫تچؿڇ كيِڈ ثبُـ‪.‬ؿكيپ اليڂ ‪ #Drip line$‬يب تٔچيل تبد ؿكؽت ثلكڅڍ ً‪ٜ‬ظ مٿيڂ‪ ،‬ڃبعيڈ اڍ اًت ٳڈ ٳڈ‬
‫كيِڈ ڃجبيـ ثڊيش څرڈ تغت تڄَ ‪ِ٫‬لؿٷي څ يب ؿكثلؽچكؿ ثب ٿچاؿڅ ٿچاڃ‪٤‬ي ٯلاك ٷيلؿ ٳڈ رليبځ آة څ ډچا ثڈ كا‬
‫ؽټٺ ًبمؿ‪.‬اٿب ڃبعيڈ ثغلاڃي كيِڈ ٳڈ ثب ‪٫‬لٿچٻڊبيي ٯبثٺ اڃـامڇ ٷيلڍ تٰليجي اًت‪ 1/5 $‬ثلاثل ؿكيپ اليڂ يب ؿك‬
‫‪٫‬بٓټڈ يٲ ٿتل څ ًي ًبڃتي ٿتلڍ ٯ‪ٜ‬ل تڄڈ كا ثڈ ايڄش اڃـامڇ ٷيلڍ ٿي ڃڀبيڄـ څ ثلاڍ ډل ايڄش يٲ تب ‪1/5‬‬
‫‪٫‬چت عـ ثغلاڃي ؿك ڃ‪٠‬ل ٿي ٷيليپ ‪ #‬ؿك ڃٸڊـاكڍ ٷيبڇ ؿك ‪ٛ‬چالڃي ٿـت تبحيل ؿاكؿ‪ُ .‬بيـ ثڊتل اًت ثٸچييپ ؿك‬

‫‪107‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ٷيبډبځ ثب اكمٍ څ ع‪٬‬ب‪ٟ‬ت ُـڇ ‪٧‬يل ام ؿكيپ اليڂ ‪ ،‬عـ ثغلاڃي كيِڈ امٻغب‪ ٝ‬كًيـځ اة څ ډچا څًبيل ٿچاؿ‬
‫‪٧‬قايي اډڀيت ٿيبثـ‪ .‬عـ ڃڊبيي تچً‪٤‬ڈ كيِڈ ٳڈ ؿڅ تبپڄذ ثلاثل اكت‪٬‬ب‪ ١‬ؿكؽت اًت ثبيـ عـاٯٺ ‪ً 15‬بڃتي ٿتل‬
‫ُؾپ مؿڇ ُچؿ‪.‬‬

‫اث‪٤‬بؿ صبٻڈ ٳبُت څ ‪٣‬ڀٮ آٿبؿڇ ًبكڍ‬


‫عـ ڃڊبيي‬

‫‪108‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫تَعؼِ ريؾِ‬
‫ؿك ٿڄب‪ٛ‬ٮ ُڊلڍ ُبيـ ڃتچاځ ث‪ٜ‬چك اُٴبك امعچمڇ ډبڍ ثبال ثڈ ٳي‪٬‬يتي ٳڈ ٷ‪٬‬تڈ ُـڅ ٿبڃڄـ ٷيبډبځ ٳبُتڈ‬
‫ُـڇ ؿك ثب‪ ٥‬څ پبكٱ ع‪٬‬ب‪ٟ‬ت ڃڀچؿثب اًت‪٬‬بؿڇ ام عب‪٠٫‬ڊبڍ صـڃي‪ ،‬الًتيٴي ثب تغڀٺ ثبك ثبال څ ٳ‪٬‬پچُڊبڍ ٿڄ‪٬‬ق‬
‫ؿاك څ ًيٌتڀڊبڍ ٳڀٴي ٳڈ ڃڀچڃڈ اڍ امآځ ؿك ُٴٺ ميل ڃِبځ ؿاؿڇ ٿي ُچؿ ثبيـ ثڊجڈ ثٰبڍ ؿكؽت ٳڀٲ ٳلؿ‬

‫ًيٌتڀڊبڍ ٳڀٲ ؿډڄـڇ ثڈ ثٰبڍ كيِڈ ؿكؽت‬


‫ؿك ٿغي‪ٜ‬ڊبڍ پلتلؿؿ‬

‫ؿك ٿچكؿ ‪٫‬چآٺ ٳبُت ‪ ،‬ٯيپ ‪،‬ؽبٱ ٷچؿاٹ څ ډلى ثڈ ڃِليڈ ُڀبكڇ ‪ً 203‬بمٿبځ ٿـيليت څ ثلڃبٿڈ كينڍ‬
‫ٳِچك ٿلار‪٤‬ڈ ُچؿ‬
‫پالًْاي ماؽت‬
‫ؿك ٿچكؿ پالڃڊبڍ ٳبُت فٳل ڃبٽ ‪٣‬ټڀي څٿتـاڅٹ ٷيبډبځ‪٫ ،‬چآٺ ٳبُت ‪ ،‬اڃـامڇ ٷيبډبځ ٗلڅكڍ ٿي‬
‫ثبُـ‪.‬‬
‫هالحظات راّثزدّاي تخصصي‬ ‫‪‬‬
‫ؿك ٿچكؿ كاډجلؿډبڍ تؾٔٔي ٳبډَ ًل‪٣‬ت ثبؿ‪ $‬ثبُٴڂ‪ ،#‬ٳبډَ ٓـا ‪ ،‬ٿالع‪٠‬الت ميٌت‬
‫ٿڊڄـًي‪$‬تٔ‪٬‬يڈ آاليڄـڇ ډب څ اًت‪٬‬بؿڇ ام آچٹ ؽِٲ ٿڄ‪٠‬لڍ څ تلٿيپ ؽبٳڊبڍ آٻچؿڇ څ آًيت ؿيـڇ ؿك اډپ‬
‫‪٤٫‬بٻيتڊب ٯلاك ؿاكؿ‪.‬‬

‫‪109‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ٳبډَ آٻچؿٷي تچً‪ ٚ‬ٷيبڇ‬

‫ثڊتليڂ ثبؿُٴڂ تلاٳپ ‪ 60-50‬ؿكٓـ څ تلٳيجي امډڀيِڈ ًجنډب څ ؽناڃـاكډب اًت‪ 6 .‬تب ‪ 25‬ثلاثل اكت‪٬‬ب‪١‬‬
‫ثبؿُٴڂ ‪٫‬بٓټڈ اڍ اًت ٳڈ ثب ؿُٴڂ ٿ‪٤‬ڀچال " ثڊتليڂ تبحيل كا ؿاكؿ‪٤٫.‬بٻيتڊبيي ٳڈ ڃيبمثڈ تڊچيڈ څ ؽڄٴي ؿاكؿ‬
‫ڃجبيـ ؽيټي ڃنؿيٲ ًڀت ثبؿٷيل ثڄب‪،‬ٷلڅڇ ؿكؽتبځ څ ‪٣‬ڄبٓل تچپچٷلا‪٫‬يٲ ٯلاك ٷيلڃـ‪ .‬ميلا څمُڊبڍ ٿ‪ٜ‬جچ‪ ١‬ؿك‬
‫ثلاثل ايڂ ٿچاڃ‪ ٢‬ثڈ ًڀت ثبال ٿي كڅڃـ څ يٲ ثٌتڈ كاٳـ كا ٿي ًبمڃـ‪.‬‬
‫‪٤٫‬بٻيتڊبيي ٳڈ ڃيبمٿڄـ ع‪٬‬ب‪ٟ‬ت ؿك ثلاثل ثبؿ ډٌتڄـ ثبيـ ؿك مڅځ ‪ 6H-4H‬ثبؿ پڄبڇ ٯلاك ٷيلڃـ‪H $‬اكت‪٬‬ب‪١‬‬
‫ثبؿُٴڂ اًت‪ #‬اٻجتڈ ڃجبيـ ٿبڃ‪ ٢‬ڃٌيڀڊبڍ ؽڄٲ ٳڄڄـڇ ُچڃـ‪ .‬ربؿڇ ډب څ پبك ٳيڄٸڊب ؿك مڅځ ‪12H-10H‬اٻي‬
‫ثؾب‪ٛ‬ل ايڄٴڈ‪ 15H‬ثـٻيٺ احل تال‪ٛ‬پ ثبؿ ٳچالٱ ؿك كڅمډبڍ ثل‪٫‬ي ٓچكت ٷيلؿ‪.‬‬

‫‪ٛ‬لاعي ثبؿ ُٴڂ ٷيبډي‬

‫‪110‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫فضاي عثش هؤثز‬ ‫‪‬‬


‫‪٘٫‬بڍ ًجنڍ اًت ٳڈ ُبٿٺ ؿكؽتبځ څؿكؽتضڈ ډب ثبُـ‪ .‬يب اڃٴڈ ‪ 80‬ؿكٓـ آځ ُبٿٺ ؿكؽتبځ څ ؿكؽتضڈډب‬
‫ثبُـ‪.‬‬

‫حذاقل درصذ فضاي عثش هَثز‬


‫عـاٯٺ ؿكٓـ ‪٘٫‬بډبڍ ًجن څ ٿڄب‪ٛ‬ٮ ٳبُت ثٌتڈ ثڈ ڃچ‪٤٫ ١‬بٻيت څ اٯټيپ ٿچكؿ ڃ‪٠‬ل ت‪٬‬بڅت‬
‫ٿي يبثـ‪.‬ٷيبډبځ پچُِي‪ :‬عـاٯٺ ‪ 75‬ؿكٓـ پچَُ ٳ‪ ٪‬ام ٷيبډبځ مڃـڇ ثبُـ‪ 25 .‬ؿكٓـ ثٰيڈ ام صيپي‬
‫صچة ‪ً،‬ڄٶ څ ًبيل ٿٔبٻظ ٿِبثڈ ثبُـ‪.‬‬
‫تزبكڍ‪ :‬ؿك ًبيتڊبڍ تزبكڍ‪ 10‬ؿكٓـ ؽبٻْ ًبيت ؿًت ٳپ ثبيـ ثڈ ‪٘٫‬بڍ ًجن ٿإحل اؽتٔبّ يبثـ‪.‬‬
‫ٿٌٴچڃي‪ $‬اٯبٿتي‪ : #‬ؿًت ٳپ ‪ 20‬ؿكٓـ ؽبٻْ ًبيت ثڈ ‪٘٫‬بڍ ًجن ثبيـ اؽتٔبّ يبثـ‬
‫پِتيجبڃي‪ :‬ؿًت ٳپ ‪ 15‬ؿكٓـ ؽبٻْ ًبيت ثڈ ‪٘٫‬بډبڍ ًجن اؽتٔبّ ٿي يبثـ‪.‬‬

‫فضاي عثش درٍى ٍاحذ ّاي هغنًَي‬


‫ؿًت ٳپ ‪ 15‬ؿكٓـ ؽبٻْ ًبيت‬
‫ؿًت ٳپ يٲ ؿكؽت ثلاڍ ډل ‪ 45‬ٿتل ٿلث‪٢‬‬
‫ؿًت ٳپ ‪ 50‬ؿكٓـ ً‪ٜ‬ظ ثبيـ ؿك پچَُ ٳ‪ ٪‬ثب ٷيبډبځ مڃـڇ ثبُـ‪.‬‬
‫ٿڄ‪٠‬ل ؿكڅځ څاعـ ډبڍ ‪٧‬يل ٿٌٴچڃي‪:‬‬
‫ؿًت ٳپ ‪ 5‬ؿكٓـ ؽبٻْ ًبيت‬
‫‪ -‬ؿكؽت ثلاڍ ‪ 45‬ٿتل ٿلث‪٢‬‬

‫اتؼاد ػوَهي تافزّاي(جذامٌٌذُ ّا ٍحايلْا) عثش (جشيي اس فضاّاي عثش هَثز)‬


‫يٴي ام ٿڊڀتليڂ ڃِٰڊبڍ ‪٘٫‬بڍ ًجن ڃَٰ ثب‪٫‬لڍ يب رـاٳڄڄـڇ اڍ آځ ثبُـ‪ .‬ٿخال " ثلاڍ يٲ ٿڄ‪ٰٜ‬ڈ‬
‫ٓڄ‪٤‬تي ايزبؿ يٲ ٳڀلثڄـ ًجن ثلاڍ تټ‪ٜ‬ي‪ ٪‬ډچا څ ٳبډَ آٻچؿٷيڊب ٿخبٻي ام ڃَٰ ثب‪٫‬لڍ آځ اًت‪.‬‬
‫عـاٯٺ ‪٣‬ڀٮ ثب‪٫‬ل ‪ 4/5‬ٿتل اًت‪.‬څ يٲ ًچٽ ؿكؽتبځ ثبيـ ډڀيِڈ ًجنثبُڄـ‪.‬‬
‫عـاٯٺ ثب‪٫‬لډبڍ ٿزبم ثيڂ ٿبٻٴيتڊب ‪٣‬جبكتڄـ ام ‪:‬‬
‫‪ -‬صڄـ ؽبڃچاكڍ‪ُ ،‬ڊلٳڊب څ تٲ ‪٫‬بٿيټي ٿٌٴچڃي‪ 7/5 :‬ٿتل‬
‫‪ -‬تزبكڍ څ ٳِبڅكمڍ‪ 7/5 :‬ٿتل‬
‫‪ -‬تزبكڍ څ ٿٌٴچڃي‪ 7/5 :‬ٿتل‬

‫‪111‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫‪ٓ -‬ڄ‪٤‬تي څ ٳِبڅكمڍ‪ 15 :‬ٿتل‬


‫‪ٓ -‬ڄ‪٤‬تي څ ٿٌٴچڃي‪ 22/5 :‬ٿتل‬
‫‪ -‬تزبكڍ څ ٓڄ‪٤‬تي‪ 7/5 :‬ٿتل‬
‫عـاٯٺ ثب‪٫‬لؿك ٿزبڅك ثنكٷلاډڊب‪ 7/5 :‬ٿتل‪،‬ؿك ٿزبڅك ؽيبثبڃڊبڍ ُليبڃي ‪ 6‬ٿتلڅؿك ٿزبڅك ؽيبثبڃڊبڍ ‪٧‬يل‬
‫‪ 75‬ؿكٓـ ً‪ٜ‬ظ ٷيبڇ پچُِي‬ ‫ُليبڃي ‪ 3‬ٿتلٿي ثبُـ‪.‬ؿًت ٳپ يٲ ًچٽ ؿكؽتبځ ډڀيِڈ ًجنثبُـ څ‬
‫ثبُـ‪.‬ٷيبډبڃي ٳڈ رڊت ٳڄتلٹ ‪٫‬لًبيَ ؿك ؽبٳڊبڍ اؽتالٹ يب‪٫‬تڈ ثٴبك ثلؿڇ ٿي ُچؿپي ام عـاٳخل ؿڅ ًبٹ‬
‫ثبيـ ٳٺ ً‪ٜ‬ظ كا ثپچُبڃڄـ‪.‬‬

‫هالحظات ماؽت هياًِ ّا‬ ‫‪‬‬


‫ٿيبڃڈ ډب ‪٘٫‬بډبيي ډٌتڄـ ٳڈ ؿك څً‪ ٚ‬ٿ‪٤‬جل ‪$‬ډڀبڃ‪ٜ‬چكيٴڈ ام ڃبٿِبځ پيـاًت ثڈ رڊت ٳڄتلٹ تلا‪٫‬يٴي ؿك‬
‫څً‪ ٚ‬ٿ‪٤‬جل ايزبؿ ٿي ُچڃـ‪ .‬ؿك ٓچكت ايڄٴڈ ‪٣‬لٕ ٿڄبًت ؿاُتڈ ثبُڄـ ٿي تچاڃڄـ ٿغٺ ٳبُت ٷيبڇ ثبُڄـ ‪.‬‬
‫ٿي تچاځ ثټچاكډب څ ك‪٫‬يچهډب كا ام اڃچا‪ ١‬ٿيبڃڈ ډب عٌبة ٳلؿ‪.‬‬
‫‪ -‬ٳبُت ؿكؽت ثبيـ ؿك ٿلٳنآڃڊب ٓچكت ٷيلؿ‪.‬ٿ‪٤‬ڀچال " ٳبُت ؿكؽت ؿك ‪٫‬بٓټڈ ‪ 7/5‬تب ‪ 12‬ٿتلڍ ام ډپ‬
‫ٓچكت ٿي ٷيلؿ‪٫.‬بٓټڈ ؿكؽت ًبيڈ اڃـام څ ميڄتي ڃجبيـ ٳڀتل ام ؿڅ ٿتل ام رـڅٹ ثبُـ‪.‬‬
‫‪ -‬ڃچاعي ٳبُت ثبيـ ‪ً7‬بڃتي ٿتل ميل ٻجڈ ثبُـ‪.‬‬
‫‪ -‬ٷټٴبكڍ ثبيـ ٿغـڅؿ ثڈ ڃٰب‪ٛ‬ي ُچؿ ٳڈ رټچڇ ٿڄبًجي ؿاُتڈ ثبُڄـ‪.‬‬
‫‪ -‬ؿك ٓچكتي ٳڈ ثؾچاډيپ ؿك ؽتبځ ډڀيِڈ ًجن ثٴبكيپ ڃچاعي ٳبُت ثبيـ عـاٯٺ ‪٣‬لٗي ٿ‪٤‬بؿٹ ‪ 3/5‬ٿتل‬
‫ؿاُتڈ ثبُڄـ‪٫.‬بٓټڈ ام ٻجڈ ثلاڍ ؿكؽتبځ ؽناڃـاك ؿًت ٳپ ‪ 1‬ٿتلڅ ثلاڍ ډڀيِڈ ًجن ‪ 1/8‬ٿتل ثبُـ‬
‫‪ -‬عـاٯٺ ‪٫‬بٓټڈ ثلاڍ ؿك ؽتبځ ًبيڈ اڃـام ‪ 7/5‬ٿتل څ ثلاڍ ؿك ؽتبځ ميڄتي ‪ 6‬ٿتل‪.‬عـاٳخل ‪٫‬بٓټڈ ثلاڍ ًبيڈ‬
‫اڃـامډب ‪ 12‬ٿتل څ ثلاڍ ميڄتي ډب ‪ 9‬ٿتل اًت‪.‬‬
‫‪ -‬ٿلمڃچاعي ٳبُت ؿك ؽيبثبڃڊبڍ ُليبڃي ثبيـ ثبال ثيبيـ‪.‬‬
‫‪ -‬ؿك ربييٴڈ ‪٣‬لٕ ٳڀتل ام ؿڅ ٿتل اًت ٳٺ ٿيبڃڈ ٳ‪ٌ٬‬بمڍ ٿي ُچؿ‪ .‬ٳبُت ؿكؽت ؿك ٿيبځ ٳ‪ٌ٬‬بمڍ‬
‫ڃجبيـ ثيَ ام ‪40‬ؿكٓـ ٿيبڃڈ كا ؿك ثلٷيلؿ‪.‬‬

‫‪112‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ڃڀچڃڈ اڍ ام رنييبت ٳبُت ٿيبڃڈ ٿتڄبڅة‬

‫ڃڀچڃڈ اڍ ام رنييبت ٿيبڃڈ‬

‫‪113‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫‪ ‬فاصلِ تيي درخت ٍ تجْيشات ؽْزي‬


‫‪ 4/5‬ٿتل ثيڂ ؿكؽتبځ تنييڄي څ‬ ‫‪ 12 -‬ٿتل ‪٫‬بٓټڈ ثيڂ ؿكؽتبځ ًبيڈ اڃـام څ كڅُڄبيي ډبڍ ؽيبثبڃي څ‬
‫كڅُڄبييڊب‬
‫‪ 3 -‬ٿتل ‪٫‬بٓټڈ ثيڂ ؿكؽتبځ څ ؽ‪ٜ‬چ‪٫ ٙ‬بٗالة څ ‪ 1/5‬ٿتل ثيڂ ؿكؽت څ ٻچٻڈ آتَ ڃِبڃي‬
‫‪ 1/2 -‬ٿتل ثيڂ ؿك ؽتبځ څ ؽ‪ٜ‬چ‪ ٙ‬ٷبم‬
‫تٔچيل ميل ڃڀچڃڈ اڍ ام ك‪٣‬بيت ‪٫‬چآٺ ثيڂ ٷيبڇ څ تزڊينات ُڊلڍ كا ڃِبځ ٿيـډـ‪.‬‬

‫ارتثاط عزاحي فضاي عثش تاٍضَح تصزي ٍ فاصلِ تيٌايي‬ ‫‪‬‬


‫‪ٛ‬لاط ‪٘٫‬بڍ ًجن ٿچ‪ ٪ٟ‬اًت ثب ك‪٣‬بيت ٿخټج ؿيـاكڍ څ ‪٫‬بٓټڈ تچٯ‪ ٪‬ثيڄبيي ٷيبډبڃي كا ڃٴبكؿ ٳڈ ؿيـ كا‬
‫ٳچك ٳڄـ‪.‬‬
‫عـاٯٺ څٗچط ثٔلڍ ثلاڍ پيبؿڇ كڅ ‪ 1/2‬ٿتل ثبُـ‬
‫ؿكؽتبځ ؽناڃـاك ٿي تچاڃڄـ ثڈ ٿخټج ثيڄبيي څاكؿ ُچڃـ ثِل‪ٛ‬ي ٳڈ ٳڈ ُبػ څ ثلٵ عـاٯٺ ؿك ‪ 4‬ٿتلڍ ثبالڍ‬
‫ً‪ٜ‬ظ ٿجڄبڍ ٿٌيل ثبُڄـ‪.‬‬
‫ؿك تٰب‪٤ٛ‬ڊب څ ڃٰب‪ ٙ‬ؿًتلًي ؿك ٿيـاځ ؿيـ څ ‪٫‬بٓټڈ ؿيـ تچٯ‪ ٪‬ڃجبيـ ٷيبډي ثڈ اكت‪٬‬ب‪ ١‬ثيَ ام ‪ً 80‬بڃتي‬
‫ٿتل يب‪٫‬ت ُچؿ‪ .‬ؿك ٿچكؿ ‪٫‬بٓټڈ ؿيـ تچٯ‪ ٪‬تٰب‪ ٢ٛ‬څ ٿيـاځ ؿيـ څكڅؿ ثڈ تٰب‪ ٢ٛ‬ثڈ ڃِليڈ ُڀبكڇ ‪ً 145-2‬بمٿبځ‬
‫ٿـيليت څ ثلڃبٿڈ كينڍ ٳِچك كرچ‪ُ ١‬چؿ‪.‬‬
‫ام ٻغب‪ ٝ‬ؿيـاكڍ اكت‪٬‬ب‪ ١‬ؿيچاكڇ ډبڍ ًجن ثبيـ ٳڀتل ام ‪ً 90‬بڃتي ٿتل څ ثيِتل ام ‪ 2/5‬ٿتل ڃجبُـ‪.‬‬
‫ؿك ؽتبځ ؽناڃـاك ٿڀٴڂ اًت ؿك ٿخټج ؿيـاكڍ كؽڄڈ ٳڄڄـ‪.‬ؿك ايڂ ٓچكتي ٳڈ تچؿڇ تبد آڃڊب ا ڃجبيـ پبييڄتل ام‬
‫‪ 4‬ٿتل ثبُـ‪.‬‬

‫‪114‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫فضاي عثشپارميٌگْا‬ ‫‪‬‬


‫تچٓيڈ ٿي ُچؿ يٲ ؿكؽت امڃچ‪ ١‬ٿڄبًت ثلاڍ ډل ‪ 15‬څاعـ پبكٳيڄٶ اًت‪٬‬بؿڇ ُچؿ‪.‬‬
‫ثب‪٫‬ل ثيڂ پبكٳيڄٶ څ ؽيبثبڃڊبڍ ‪٣‬ڀچٿي ؿًت ٳپ ‪ 3‬ٿتل ثبُـ‪.‬‬
‫ؿكڅځ پبكٳيڄٸڊب رنايل ٳبُت ٿ‪٤‬ڀچال" ؿك اثتـا څ اڃتڊبڍ صڄـ څاعـ پبكٳيڄٶ ٯلاك ٿي ٷيلڃـ ٿ‪٤‬ڀچال" ‪ٛ‬جٮ‬
‫ٗچاث‪ُ ٚ‬ڊل ًبمڍ ثيڂ ت‪٤‬ـاؿ ٿِؾٔي څاعـ پبكٳيڄٶ ٯلاك ٿي ٷيلؿ ؿك پبك ٳيڄٸڊبڍ ‪20‬تب ‪ 50‬څاعـڍ عـاٳخل‬
‫ثيڂ ‪ 12‬څاعـ پبكٳيڄٶ ٯلاك ٿي ٷيلؿ‪.‬ؿك پبكٳيڄٸڊب ‪ 51‬تب ‪ 100‬څاعـڍ عـاٳخل ثيڂ ‪ 10‬څاعـ پبكٳيڄٶ ٯلاك ٿي‬
‫ٷيلؿ‪.‬ثيِتل ام ‪ 101‬څاعـڍ ثيڂ ‪ 8‬څاعـپبكٳيڄٶ ٯلاك ٿي ٷيلؿ‪.‬‬
‫ٳڀيڄڈ ‪٣‬لٕ رنايل ٳبُت ‪ 1/8‬تب ‪ 2/5‬ٿتل څ ٳڀيڄڈ ‪ٛ‬چٹ آځ ‪ٛ 4/5‬چٹ ثلاڍ يٲ كؿي‪٬‬ڈ‪ 9،‬ٿتل ثلاڍ ؿڅ‬
‫كؿي‪٬‬ڈ ثبُـ‪.‬‬
‫ؿك پبكٳيڄٸڊب ثڈ ‪٧‬يل ام پبكٳيڄٸڊبڍ ٿڄبمٹ پبكٳيڄٸڊب ثبيـ تب عـڅؿڍ اؽت‪٬‬ب ٷلؿڃـ‪.‬عـاٯٺ اكت‪٬‬ب‪ ١‬ٷيبڇ څ يب‬
‫پِتڈ ډب ثڈ ٿڄ‪٠‬ل پچُبڃـځ ايڂ ٿڄب‪ٟ‬ل ثبيـ ‪ً 90‬بڃتي ٿتل ثبُـ‪ .‬ؿًت ٳپ ؿڅ ًچٽ ثل پبكٳيڄٶ ٳڈ ٿزبڅك يٲ‬
‫ٿٴبځ ‪٣‬ڀچٿي اًت ثبيـ پچُيـڇ ُچؿ‪.‬‬
‫عـاٳخل ُيت ثلاڍ پِتڈ ډبڍ صڀڄٴبكڍ ُـڇ ‪ 3‬ثڈ ‪ 1‬څ ثلاڍ ثٌتلډبڍ ٳبُت ‪2‬ثڈ ‪1‬ٿي تچاڃـ ثبُـ‪.‬‬
‫اًت‪٬‬بؿڇ ام ؿك ؽتبځ پڊڂ ثلٵ څ ًچمڃي ثلٵ ثٌتٸي ثڈ ُـت تبثَ څ ٿٌبيٺ ؿيـاكڍ تچً‪ ٚ‬كاڃڄـٷبځ‬
‫ؿاكؿ‪.‬‬
‫تلٳيت ٷيبډبځ‬
‫‪ 20‬ؿكٓـ ؿكؽتبځ ثنكٵ څ ؿكؽتضڈ ډب ؿك تلٳيت ثب ثب ؿكؽتبځ ؽناڃـاك ثب ٯ‪ٜ‬ل ثنكٷتل ام ‪ً 7‬بڃتي ٿتل څ‬
‫ډڀيِڈ ًجنډب ثب اكت‪٬‬ب‪ ١‬ثنكٷڄل ام ‪2/50‬ٿتل‪.‬‬
‫‪ 50‬ؿكٓـ ؿكؽتبځ ٿتچً‪ ٚ‬څ ؿكؽتضڈ ډب ؿك تلٳيت ثب ؿك ؽتبځ ؽناڃـاك ثب ٯ‪ٜ‬ل ‪ 5‬تب ‪ً 7‬بڃتي ٿتل څ ډڀيِڈ‬
‫ًجن ډب ثب اكت‪٬‬ب‪ 1/5 ١‬تب ‪ 2/5‬ٿتل‬
‫‪ 30‬ؿكٓـ ؿكؽتبځ ٳچصٲ څ ثچتڈ ډب ثب تلٳيت ؿكؽتبځ ًبيڈ اڃـام ثب ٯ‪ٜ‬ل ‪ 2/5‬تب ‪ً 4‬بڃتي ٿتل څ ډڀيِڈ‬
‫ًجنډب ثب اكت‪٬‬ب‪ 1/20 ١‬ٿتل‪.‬‬

‫اٍلَيتْاي هْن در هناًياتي فضاي عثش ٍ اعتقزار تخؾْاي هختلف در آى‬ ‫‪‬‬
‫ؿك ميل‪ ،‬ٿڊڀتليڂ ‪٣‬چاٿٺ ٿٴبځ يبثي ‪ٛ‬لاعي څ ٿ‪٤‬ڀبكڍ ‪٘٫‬بڍ ًجن‪ ،‬ٳڈ ٿي تچاځ آځ كا تچٓيڈ ٳلؿ‪،‬‬
‫يبؿآڅكڍ ٿي ُچؿ‪:‬‬
‫ؽية‬
‫ؿك ُيجڊبڍ ‪ٛ‬جي‪٤‬ي ‪٬ٓ$‬ل تب ‪ 4‬ؿكٓـ‪٣ ،#‬ڀټٴلؿډبڍ ميل ٯبثٺ ارلاًت‪:‬‬
‫ايزبؿ ثب‪٧‬لاڇ‪ ،‬ٿڄ‪ٰٜ‬ڈ ثبمڍ ٳچؿٳبځ‪ ،‬تٌ‪ٜ‬يظ‪ ،‬صڀڂ ٳبكڍ‪ ،‬څ ؿكؽت ٳبكڍ‪.‬‬

‫‪115‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ؿك ُيجڊبڍ ‪ 5‬تب ‪ 25‬ؿكٓـ‪٣ ،‬ڀټٴلؿډبڍ ميل ٯبثٺ ارلاًت‪:‬‬


‫ايزبؿ ثب‪٧‬لاڇ‪ ،‬ايزبؿ كٿپ تچً‪ ٚ‬آً‪٬‬بٻت څ ؿكؽت ٳبكڍ ‪.‬‬
‫ؿك ُيجڊبڍ تڄـ ‪ 25‬تب ‪ 120‬ؿكٓـ ‪٣‬ڀټٴلؿډبڍ ميل ٯبثٺ ارلاًت‪:‬‬
‫ايزبؿ پټڈ ثلاڍ اڃتٰبٹ اكت‪٬‬ب‪ ،١‬ايزبؿ ا‪٫‬ٴڂ ‪ُ$‬يت ٿِزل ‪ #‬ؿك ‪٘٫‬بڍ ًجن‪.‬‬

‫اقلين‬
‫ؿك اٯټيپ ٷلٽ څ ؽِٲ‪ ،‬ثلاڍ ايزبؿ ًبيڈ ثيِتل‪ُ ،‬ٴٺ څ ‪٫‬لٽ تبد ؿكؽتبځ ثبيـ ٿڄ‪٠‬چك ُچؿ‪.‬‬
‫ؿك اٯټيپ ٷلٽ څ ٿل‪ٛ‬چة‪ ،‬ايزبؿ رليبځ ډچا څ ٳچكاځ ؿك ‪ٛ‬لاعي ‪٘٫‬بڍ ًجن‪ ،‬اٻناٿي اًت‪.‬‬
‫ؿك ٿڄب‪ٛ‬ٮ ٷلٽ څ ؽِٲ‪ ،‬ايزبؿ آثڄڀب ٗلڅكڍ اًت‪.‬‬

‫هٌاتغ آب‬
‫ٿڄبث‪ ٢‬آة ام ڃ‪٠‬ل ٳبكثلؿ ؿك ‪٘٫‬بڍ ًجن‪ ،‬ثڈ ؿڅ ؿًتڈ تٌٰيپ ٿي ُچڃـ‪ ،‬ٿڄبث‪ ٢‬آة آُبٿيـڃي څ ٿڄبث‪ ٢‬آة ‪٧‬يل‬
‫آُبٿيـڃي‪:‬‬
‫اٻ‪ٗ #٪‬چاث‪ ٚ‬تبٿيڂ آة آُبٿيـڃي‬
‫آة آُبٿيـڃي ٿچرچؿ ؿك اڃچا‪ ١‬آة ؽچكڍ ډب‪ ،‬ثبيـ ثل اًبى آمٿبيِڊبڍ ‪٫‬ينيٴي‪ُ-‬يڀيبيي‪ ،‬ؿك عـ اًتبڃـاكؿ‬
‫ثچؿڇ څ آٻچؿٷي ڃـاُتڈ ثبُـ‪.‬‬
‫ت‪٤‬ييڂ ٿِؾٔبت آة‪ ،‬ؿك ٿغٺ اًتٰلاك تبًيٌبت اٻناٿي اًت‪.‬‬
‫ؿك تڀبٽ ‪٘٫‬بډبڍ ًجن ُڊلڍ ثب ٿٰيبًڊبڍ ٿؾتټ‪ ٪‬تبٿيڂ آة آُبٿيـڃي اٻناٿي اًت‪.‬‬
‫ت‪٤‬ـاؿ آثؾچكڍ ډب‪ ،‬ثب تچرڈ ثڈ ُلاي‪ ٚ‬اٯټيڀي څ رڀ‪٤‬يت اًت‪٬‬بؿڇ ٳڄڄـڇ ام ‪٘٫‬بڍ ًجن تبٿيڂ ٿي ُچؿ‪.‬‬
‫آثؾچكڍ ډب‪ ،‬ثبيـ ؿك ‪ٛ‬چٹ ٿٌيل ثب‪٧‬لاڇ ډب ‪ٛ‬لاعي ٷلؿڃـ‪.‬‬
‫آثؾچكڍ ډب ام ڃ‪٠‬ل اكت‪٬‬ب‪ ،١‬ثبيـ ٯبثٺ اًت‪٬‬بؿڇ ثلاڍ ٳچؿٳبځ څ ثنكٷٌبالځ ثبُڄـ‪.‬‬
‫ك‪٣‬بيت ٿٌبيٺ ثڊـاُتي ؿك ٿچكؿ آثؾچكڍ ډب اٻناٿي اًت‪.‬‬
‫ة‪ٗ #‬چاث‪ ٚ‬تبٿيڂ آة ‪٧‬يل آُبٿيـڃي‬
‫ايڂ ڃچ‪ ١‬ٿڄبث‪ ٢‬آة‪ ،‬ؿك ‪ٛ‬لاعي ‪٘٫‬بڍ ًجن ثلاڍ تبٿيڂ آة آثيبكڍ‪ ،‬اًتؾلډب‪ ،‬ؿكيبصڈ ډب څ آة ڃڀبډب‪ ،‬ٿچكؿ‬
‫اًت‪٬‬بؿڇ ٯلاك ٿي ٷيلڃـ‪.‬‬
‫ٿٰـاك اٿالط څ ‪ ph‬اځ‪ ،‬ثبيـ ثلاڍ ٷيبډبځ ٿچكؿ ٳبُت ؿك ٿڄ‪ٰٜ‬ڈ‪ ،‬ٿڄبًت ثبُـ‪.‬‬
‫ام ڃ‪٠‬ل آٻچؿٷي‪ ،‬ٿٰـاك آاليڄـڇ ډبڍ اعتڀبٻي ٿچرچؿ ؿك اځ‪ ،‬ثبيـ ؿك عـ ٿزبم ثبُـ‪.‬‬

‫‪116‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ٿٰـاك آة ؿډي ٿڄبث‪ ٢‬آة ‪٧‬يل آُبٿيـڃي‪ ،‬ثبيـ ٿتڄبًت ثب ڃيبم آثي ٷيبډبځ څ تبًيٌبت ‪ٛ‬لاعي ُـڇ ؿك‬
‫‪٘٫‬بڍ ًجن ثبُـ‪.‬‬

‫خاك‬
‫ؽبٱ‪ ،‬ثٌتل پلڅكٍ ٷيبڇ څ ًلًجنڍ څ ‪ٛ‬لاڅت اًت‪ .‬ثڈ ‪ٛ‬چك ٳټي‪ ،‬ؽبٳڊب ثڈ ؿڅ ؿًتڈ ًجٲ څ ًڄٸيڂ‬
‫تٌٰيپ ٿي ُچڃـ‪ .‬ؽبٱ ثٌتل ‪٘٫‬بډبڍ ًجن‪ ،‬ثبيـ ام رڄي ًجٲ‪ ،‬ثب ‪٣‬ڀٮ ٳب‪٫‬ي څ ‪ ph‬ٿڄبًت ثبُـ‪ .‬ؿك ‪٧‬يل‬
‫ايڄٔچكت‪٣ ،‬ڀټيبت آالعي‪ ،‬ٳچؿؿډي څ عتي ت‪٤‬چيٖ ؽبٱ‪ ،‬المٽ ؽچاډـ ُـ‪.‬‬
‫ثڈ ايڂ تلتيت‪ ،‬ؽبٱ يٴي ام ‪٣‬چاٿٺ ٿڊپ څ ٿچحل ؿك ٿٴبځ ُڄبًي‪ ،‬ٿٴبځ يبثي څ ؿك ڃڊبيت‪ٛ ،‬لاعي ‪٘٫‬بڍ‬
‫ًجن ثڈ ُڀبك ٿي كڅؿ‪.‬‬
‫عايز ضَاتظ ٍ دعتَرالؼولْاي عزاحي فضاي عثش‬ ‫‪‬‬
‫ضَاتظ هناى ياتي ٍ عزاحي عاختواًْا ٍ تاعيغات هَردًياس فضاّاي عثش ؽْزي‬
‫ًبؽتڀبڃڊب څ تبًيٌبت ‪٘٫‬بڍ ًجن‪٣ ،‬جبكتڄـ ام‪ :‬ٿٴبڃڊبڍ ًلپچُيـڇ‪ً ،‬لڅيٌڊبڍ ثڊـاُتي‪ ،‬ؿكيبصڈ ډب څ‬
‫اًتؾلډب‪ ،‬پبكٳيڄٶ‪ ،‬پيبؿڇ كڅډب‪ ،‬آثڄڀب‪ ،‬ٿغٺ ثبمڍ ٳچؿٳبځ‪ ،‬ٿغٺ ڃٸڊـاكڍ عيچاڃبت ؿك ‪٘٫‬بڍ ًجن څ‬
‫ًبؽتڀبڃڊبڍ اڅٯبت ‪٫‬لا‪٧‬ت ؿك ‪٘٫‬بڍ ًجن‬
‫ضَاتظ هناى ياتي ٍ عزاحي فضاّاي عزپَؽيذُ‬
‫‪ٛ‬لاعي ثبيـ ثل اًبى ًبؽتبك ‪ٛ‬جي‪٤‬ي ٿغٺ څ ؿك ڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬تڂ آچٹ ميجبيي ُڄبًي ثبُـ‪.‬‬
‫‪٘٫‬بډبڍ ًلپچُيـڇ‪ ،‬ثبيـ ؿڅك ام ٿلاٳن تزڀ‪ ٢‬پل ًل څ ٓـا څ تلا‪٫‬يٲ ثبُـ‪.‬‬

‫ضَاتظ عزاحي ٍ هناى ياتي عزٍيغْاي تْذاؽتي‬


‫ثلاڍ ت‪٤‬ييڂ ُڀبك ًلڅيٌڊبڍ ثڊـاُتي‪ ،‬المٽ اًت عـاٳخل ُڀبك ٿالٯبت ٳڄڄـٷبځ ام پبكٱ‪ ،‬ٿچكؿ تچرڈ‬
‫ٯلاك ٷيلؿ‪.‬‬
‫ثلاڍ ډل ‪ 25‬ڃ‪٬‬ل ٿالٯبت ٳڄڄـڇ‪ ،‬يٲ ؿًتٸبڇ ًلڅيي ثڊـاُتي ثبيـ ؿك ڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬ت‪.‬‬
‫پيَ ثيڄي ًلڅيٌڊبڍ ٿلؿاڃڈ‪ ،‬مڃبڃڈ څ ٿ‪٤‬ټچالځ‪ ،‬ؿك پبكٱ اٻناٿي اًت‪.‬‬
‫اًتٰلاك ًلڅيٌڊبڍ ثڊـاُتي ؿك ‪٘٫‬بڍ ًجن‪ ،‬المٽ اًت ثل اًبى څيوٷيڊبڍ ډل ٿغٺ‪ ،‬رڊت ثبؿ‪ ،‬ٯجټڈ‪،‬‬
‫ً‪ٜ‬ظ آثڊبڍ ميلمٿيڄي‪ ،‬ؿيـڅ ٿڄ‪٠‬لڇ څ ٿلاٳن تزڀ‪ ،٢‬پيَ ثيڄي څ ‪ٛ‬لاعي ُچؿ‪.‬‬
‫ؿك ڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬تڂ اًتبڃـاكؿډبڍ كًڀي څ يب ثيڂ اٻڀټټي‪ ،‬ؿك ‪ٛ‬لاعي ًلڅيٌڊبڍ ثڊـاُتي اٻناٿي اًت‪.‬‬

‫‪117‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ضَاتظ عزاحي آتٌوا در فضاي عثش‬


‫ؿك ٿلاٳن رڀ‪٤‬يت ُڊلډبيي ٳڈ ؿاكاڍ ډچاڍ آٻچؿڇ ډٌتڄـ‪ ،‬پيَ ثيڄي آثڄڀب ؿك ‪٘٫‬بڍ ًجن‪ ،‬اٻناٿي اًت‪.‬‬
‫پيَ ثيڄي ؿًتلًي ثڈ ثل٭ څ ايزبؿ پڀپ ؽبڃڈ ؿك ڃنؿيٴي آثڄڀب‪ ،‬اٻناٿي اًت‪.‬‬
‫پيَ ثيڄي آثڄڀب ؿك ‪٘٫‬بڍ ًجن ُڊلڍ ٿٰيبى ډڀٌبيٸي‪ ،‬ثڄب ثڈ ٗلڅكت ٿغټي اٻناٿي اًت‪.‬‬
‫پيَ ثيڄي آثڄڀب ؿك ‪٘٫‬بڍ ًجن ُڊلڍ ٿٰيبى ٿغټڈ‪ ،‬ڃبعيڈ څ ٿڄ‪ٰٜ‬ڈ‪ ،‬اٻناٿي اًت‪.‬‬
‫پلډين ام ايزبؿ ماڅيڈ ؿك ؿيچاكډبڍ عچٗضڈ آثڄڀب اٻناٿي اًت‪.‬‬
‫تجـيٺ ٯ‪ٜ‬لات آة ثڈ فكات اًپلڍ ٿبڃڄـ‪ ،‬ؿك آثڄڀب ډبڍ ٿلٳن ُڊلډبڍ آٻچؿڇ‪ٗ ،‬لڅكڍ اًت‪.‬‬
‫ډڀؾچاڃي ُٴٺ څ ‪٫‬لٽ آثڄڀب ثب ثب‪٫‬ت څ ‪٘٫‬بډبڍ ٿچرچؿ پيلاٿچځ اځ‪ٗ ،‬لڅكڍ اًت‪.‬‬

‫ضَاتظ عزاحي ٍ هناىياتي درياچِ ٍ اعتخز‬


‫ؿثي ٿڄج‪ ٢‬ت‪٨‬قيڈ آة ثلاڍ ؿكيبصڈ څ اًتؾل‪ ،‬ثبيـ اكميبثي ُچؿ‪.‬‬
‫ثلاڍ اڃتٰبٹ آة ثڈ اًتؾل څ ؿكيبصڈ‪ ،‬المٽ اًت ام ٳبڃبٹډبڍ كڅثبم اًت‪٬‬بؿڇ ُچؿ‪.‬‬
‫صڄبڃضڈ ام اًتؾل يب ؿكيبصڈ ثڈ ‪٣‬ڄچاځ ٿڄج‪ ٢‬فؽيلڇ آة آثيبكڍ ‪$‬ؿك ٿچاكؿ اٗ‪ٜ‬لاكڍ‪ #‬اًت‪٬‬بؿڇ ثڈ ‪٣‬ڀٺ ٿيآيـ‪،‬‬
‫ثبيـ ؿك پبييڂؿًتتليڂ ڃٰ‪ٜ‬ڈ ‪٘٫‬بڍ ًجن ‪ٛ‬لاعي ُچؿ‪.‬‬

‫ضَاتظ عزاحي پيادُرٍ (تاغزاُّا) در فضاي عثش‬


‫ٿٌبعت پيبؿڇكڅډب ؿك ‪٘٫‬بڍ ًجن‪ ،‬ثبيـ ثؾِي ام ٿزڀچ‪ًٜ ١‬چط تأًيٌبت ٿٌتٰل ؿك ډڀبځ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬
‫ثبُـ‪.‬‬
‫ً‪ٜ‬ظ ٳٺ تأًيٌبت يٲ ‪٘٫‬بڍ ًجن‪ ،‬ڃجبيـ ام ‪ًٜ "30‬ظ ٳٺ مٿيڂ پيَثيڄي ُـڇ ثلاڍ ايزبؿ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬
‫ثيِتل ثبُـ‪.‬‬
‫‪٣‬لٕ پيبؿڇكڅ‪ ،‬ثبيـ عـاٯٺ ‪ً 240‬بڃتيڀتل ثبُـ‪٣$ .‬لٕ ُبڃڈ ثڈ ُبڃڈ ‪٣ 4‬بثل ډڀلاڇ ؿك ڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬تڈ ُـڇ‬
‫اًت‪.#‬‬
‫پيَثيڄي ٗچاث‪ ٚ‬ٿلثچ‪ ٙ‬ثڈ ‪٣‬جچك ٓڄـٻي صلؽـاك ؿك پيبؿڇكڅډب‪ ،‬اٻناٿي اًت‪.‬‬
‫ډيضٸچڃڈ ارناڍ تأًيٌبتي‪ ،‬ڃجبيـ ثبالتل ام ً‪ٜ‬ظ پيبؿڇكڅډب ڃٔت ُچؿ‪.‬‬
‫پيبؿڇكڅډبيي ٳڈ ؿاكاڍ پيش څ ؽپ ډٌتڄـ‪ ،‬ثبيـ عـاٯٺ ام ‪٫‬بٓټڈ ‪ 3‬ٿتلڍ پيَ ام ت‪٨‬ييل ٿٌيل‪ ،‬رڄي ٳ‪٬‬پچٍ‬
‫كاڇ‪ ،‬ثب رڄي ٯجټي ٿت‪٬‬بڅت ثبُـ ‪$‬ډِـاكؿډڄـڇ ثلاڍ ڃبثيڄبيبځ‪.#‬‬
‫پيَثيڄي عـاٯٺ ‪ً 5‬بڃتيڀتل اكت‪٬‬ب‪ ،١‬ثيڂ پيبؿڇكڅ څ ثب‪٧‬ضڈ‪ ،‬يب رچڍ عبُيڈ‪ ،‬اٻناٿي اًت‪.‬‬
‫ؿك ٳ‪ً٪‬بمڍ پيبؿڇكڅډب‪ ،‬ثڄبثل اٯټيپ ډل ٿڄ‪ٰٜ‬ڈ‪ ،‬ڃچ‪ ١‬ٳ‪ً٪‬بمڍ اڃتؾبة ٷلؿؿ‪.‬‬

‫‪118‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫ضَاتظ عزاحي فضاّاي عثش دعتزعيْاي پيادُ رٍ‬


‫ُٴٺ آځ ڃچاكڍ اًت‪.‬‬
‫‪٣‬لٕ آځ عـاٯٺ ‪ 90‬تب ‪ً 150‬بڃتي ٿتل اًت‪.‬‬
‫‪٫‬بٓټڈ ٳبُت ڃڊبٹ ؿك اځ‪ ،‬ام ڃؾٌتيڂ ‪٣‬بٿٺ ًبؽتڀبځ ثب اعتٌبة ‪٣‬لٕ ٿغچك پيبؿڇ‪ ،‬ڃجبيـ ام ‪ 3‬تب ‪ 3/5‬ٿتل‬
‫ٳڀتل ثبُـ‪.‬‬
‫ٿ‪٤‬بثل ٿؾتْ ‪٣‬جچك پيبؿڇ‪ ،‬ثبيـ ثڈ څًيټڈ ؿكؽتضڈ ډبيي ثڈ اكت‪٬‬ب‪ ١‬عـاٳخل ‪ً 40‬بڃتي ٿتل‪ ،‬پچُيـڇ ُچؿ‪.‬‬
‫ً‪ٜ‬ظ ؽبٱ‪ ،‬تٰليجب ثبيـ ډپ ً‪ٜ‬ظ ٿ‪٤‬جل پيبؿڇ ثبُـ‪.‬‬

‫ضَاتظ عزاحي فضاّاي عثش دعتزعيْاي مٌذرٍ‬


‫ُٴٺ آځ ڃچاكڍ اًت‪.‬‬
‫‪٘٫‬بڍ ًجن‪ ،‬ثبيـ ؿك ؿڅ ‪ٛ‬ل‪ ٩‬ؿًتلًي اًتٰلاك يبثـ‪.‬‬
‫‪٣‬لٕ اځ‪ ،‬عـاٯٺ ‪ 90‬تب ‪ً 150‬بڃتي ٿتل اًت‪.‬‬
‫‪ 3‬تب ‪ 3/5‬ٿتل‬ ‫‪٫‬بٓټڈ ٳبُت ؿكؽت‪ ،‬ام ڃؾٌتيڂ ‪٣‬بٿٺ ًبؽتڀبځ ثب اعتٌبة ‪٣‬لٕ ٿغچك پيبؿڇ‪ ،‬عـاٯٺ‬
‫اًت‪.‬‬
‫ً‪ٜ‬ظ ؽبٱ‪ ،‬ثبيـ ڃٌجت ثڈ ً‪ٜ‬ظ ‪٣‬جچك څًبيٺ ڃٰټيڈ‪ ،‬پبييڂ تل ثبُـ‪.‬‬

‫ضَاتظ عزاحي فضاّاي عثش دعتزعي ّاي تٌذرٍ عايت‬


‫ُٴٺ آځ ڃچاكڍ اًت‪.‬‬
‫ثبيـ ؿك ؿڅ ‪ٛ‬ل‪ ٩‬څ ؿك ٿيبځ ؿًتلًي اًتٰلاك يبثـ‪.‬‬
‫‪٣‬لٕ آځ ؿك ډل ‪ٛ‬ل‪ ،٩‬عـاٯٺ ‪ 5/2‬ٿتل څ ؿك څً‪ 1/1 ،ٚ‬ٿتل ثبُـ‪.‬‬
‫عـاٯٺ ‪٫‬بٓټڈ ‪٣‬لٗي ڃؾٌتيڂ ؿكؽت ام ‪٣‬لٕ ؿًتلًي پيبؿڇ‪ ،‬ثبيـ ‪ 3/5‬ٿتل ثبُـ‪.‬‬
‫ً‪ٜ‬ظ ؽبٱ ؿك ڃچاكډبڍ ډل ‪ٛ‬ل‪ ،٩‬ثبيـ تٰليجب ډپ ً‪ٜ‬ظ عبُيڈ ډبڍ ‪٣‬جچك څًبيٺ ڃٰټيڈ ثبُـ‪.‬‬
‫ً‪ٜ‬ظ ؽبٱ ؿك ڃچاك ٿيبڃي‪ ،‬ثبيـ ڃٌجت ثڈ ً‪ٜ‬ظ ‪٣‬جچك څًبيٺ ڃٰټيڈ‪ ،‬ثبالتل ٯلاك ٷيلؿ‪.‬‬
‫ٗچاث‪ٛ ٚ‬لاعي ‪٘٫‬بڍ ًجن كڅ‪٫‬چهډبڍ ًبيت‬
‫ُٴٺ ڃچاكڍ ثبُـ‪.‬‬
‫‪٣‬لٕ ام ‪ً 110‬بڃتي ٿتل ٳڀتل ڃجبُـ‪.‬‬
‫اًت‪٬‬بؿڇ ام ؿكؽتبځ ًبٯڈ ثټڄـ ؿك ك‪٫‬يچه ؿًتلًي تڄـكڅ‪ ،‬اٻناٿي اًت‪.‬‬

‫‪119‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫اًت‪٬‬بؿڇ ام ؿكؽتضڈ ډب څ ثچتڈ ډبڍ ٷيبډي‪ ،‬ثب اكت‪٬‬ب‪ ١‬ٳپ ؿك ؿًتلًي ؽيټي تڄـكڅ اٻناٿي اًت‪.‬‬

‫راٌّواي ملي ايوٌي در تزاتز آتؼعَسي در فضاّاي عثش ؽْزي‬ ‫‪‬‬


‫آتًَچمڍ ؿك ‪٘٫‬بڍ ًجن ُڊلڍ‪ ،‬ؿاكاڍ څٗ‪٤‬يتډبڍ ٿؾتټ‪ ٪‬اًت‪ .‬ؿك ‪٘٫‬بډبڍ ًجن ٳچصٲ څ ؿك‬
‫‪٘٫‬بډبڍ ًجن ثب تلاٳپ پچَُ ٷيبډي ٳپ‪ ،‬آتًَچمڍ ٿچكؿڍ ثچؿڇ څ ٳڄتلٹ آځ آًبځ اًت‪ .‬ؿك ‪٘٫‬بڍ ًجن‬
‫څًي‪ ٢‬څ پلتلاٳپ‪ ،‬ثڈ څيوڇ ثبڅرچؿ ؿكؽتبځ ًچمڃي ثلٵ‪ ،‬ؽ‪ٜ‬ل آتًَچمڍ ثيِتل څ ٳڄتلٹ آځ ٿِٴٺتل اًت‪ .‬ؿك‬
‫ايڂ ؿًتچكاٻ‪٤‬ڀٺ‪ ،‬آتًَچمڍ ؿك اث‪٤‬بؿ څًي‪ ٢‬څ ؿك ‪٘٫‬بڍ ًجن څ پلتلاٳپ ٿچكؿ تچرڈ ٯلاك ٷل‪٫‬تڈ اًت‪.‬‬
‫تڊيڈ څ تـڅيڂ ٯچاڃيڂ څ ٿٰلكات ثلاڍ ك‪٣‬بيت آچٹ ايڀڄي ‪$‬ؿك ثلاثل آتَ‪ ،#‬څ ا‪٣‬ڀبٹ ٿٰلكات آځ اٻناٿي‬
‫اًت‪.‬‬
‫تلڅيذ‪ ،‬تجټي‪ ٦‬څ آٿچمُڊبڍ المٽ ؿك رڊت آٷبډي ارتڀب‪٣‬ي‪ ،‬ثلاڍ اعتلام ام اعتڀبٹ ثلڅم آتًَچمڍ‪،‬‬
‫ٗلڅكڍ اًت‪.‬‬
‫پيَثيڄي څ اعـاث كاډڊب څ ؽ‪ٜ‬چ‪ ٙ‬اكتجب‪ٛ‬ي‪ ،‬ثلاڍ ؿًتلًي ًلي‪ ٢‬څ ڃٰٺ څ اڃتٰبٹ ا‪٫‬لاؿ څ ٿچاؿ ثلاڍ ٿجبكمڇ‬
‫ثب آتَ‪ ،‬ؿك ‪ٛ‬لاعي اٻناٿي اًت‪.‬‬
‫پيَثيڄي څ تأٿيڂ څًبيٺ څ تزڊينات ا‪٬ٛ‬بڍ عليٮ څ ُيلډبڍ آة‪ ،‬ؿك ‪ٛ‬لاعي ‪٘٫‬بڍ ًجن اٻناٿي اًت‪.‬‬
‫پيَثيڄي آتَثلډب ‪$‬ڃچاكډبڍ ؽبٻي ام ٷيبڇ‪ ،#‬ؿك ‪ٛ‬لاعي ‪٘٫‬بڍ ًجن ثٌتڈ ثڈ ُلاي‪ ،ٚ‬المٽ اًت‪.‬‬
‫پيَثيڄي څًبيٺ رڀ‪٢‬آڅكڍ ًلي‪ ٢‬ٿچاؿ آتَما ام ٿغچ‪ٛ‬ڈ ‪$‬ٿبڃڄـ اڃجچڇ ثلٷڊبڍ ؽناڃي‪ُ ،‬بؽڈډبڍ ؽِٲ‪#‬‬
‫المٽ اًت‪.‬‬
‫ٿؾټچ‪ٙ‬ٳلؿځ ؿكؽتبځ ًچمڃي ثلٵ څ پڊڂ ثلٵ‪ ،‬ثٌتڈ ثڈ ُلاي‪ ٚ‬المٽ اًت‪.‬‬
‫تأٿيڂ ؿپچڍ ٿبًڈ څ ؽبٱ ثلاڍ ٿجبكمڇ ثب آتَ‪ ،‬ثٌتڈ ثڈ ُلاي‪ ٚ‬المٽ اًت‪.‬‬

‫‪120‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫پزعؾْا‬ ‫‪‬‬
‫‪ .1‬ؿك ثلؽچكؿ ثب ٷيبډبځ ًڀي ؿك ‪٘٫‬بڍ ًجن صڈ ٿچاكؿڍ كا ثبيـ ؿك ڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬ت؟‬
‫‪٫ .2‬چآٺ ؿكؽتبځ ام ًبؽتڀبڃڊب ث‪ٜ‬چك تٰليجي صٰـك ثبيـ ثبُـ؟‬
‫‪ .3‬تچٓيڈ ؿًتچكاٻ‪٤‬ڀټڊبڍ ‪٘٫‬بڍ ًجن ؿك كاًتبڍ تڄچ‪ ١‬ميٌتي صيٌت؟‬
‫‪ .4‬ٳبُت ؿكؽتبځ ؿاؽٺ صڀڄٴبكڍ صڈ تج‪٤‬بت ٿڄ‪٬‬ي ٿي تچاڃـؿاُتڈ ثبُـ؟‬
‫‪ .5‬ثلاڍ ع‪٬‬ب‪ٟ‬ت ؿكؽت ؿك ثلاثل احلات ٿ‪٬‬ي ؽبٳلينڍ څؽبٳجلؿاكڍ صڈ پيِڄڊبؿڍ ؿاكيـ؟‬
‫‪ .6‬ٯٌڀت ا‪٠٣‬پ كيِڈ ؿكؽتبځ ؿك صڈ ‪٣‬ڀٰي اًت؟‬
‫‪ .7‬ڃبعيڈ ثغلاڃي كيِڈ كا صٸچڃڈ ثـًت ٿي آڅكيـ؟‬
‫‪ .8‬ؿك ‪ٛ‬لاعي ثبؿُٴڄڊب صڈ ٿچاكؿڍ ثبيـ تچرڈ ُچؿ؟‬
‫‪ .9‬عـاٯٺ ؿكٓـ ‪٘٫‬بڍ ًجن ؿك ًبيتڊبڍ ٿٌٴچڃي څ تزبكڍ صٰـك اًت؟‬
‫‪ .10‬عـاٯٺ ‪٣‬ڀٮ ثب‪٫‬لډبڍ ًجن صٰـك ثبيـ ثبُـ څ صڈ ٿِؾٔبت ؿيٸلڍ ثبيـ ؿاُتڈ ثبُـ؟‬
‫‪ .11‬ٿالع‪٠‬بت ٳبُت ٿيبڃڈ ډب كا تِليظ ٳڄيـ؟‬
‫‪٫ .12‬چآٺ ؿكؽتبځ څ تزڊينات ُڊلڍ كا ٿچكؿ ثڈ ٿچكؿ فٳل ٳڄيـ‪.‬‬
‫‪ .13‬ؿك كاث‪ٜ‬ڈ ثب څٗچط ثٔلڍ ؿك ‪ٛ‬لاعي ‪٘٫‬بڍ ًجن صڈ ٿچاكؿڍ ثبيـ ؿك ڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬تڈ ُچؿ‪.‬‬
‫‪ً .14‬ڈ ٿچكؿ ام ؿًتچك اٻ‪٤‬ڀټڊبڍ ‪٘٫‬بڍ ًجن پبكٳيڄٶ كا فٳلٳڄيـ‪.‬‬
‫‪ .15‬ؿك ُيجڊبڍ تڄـ صڈ ‪٣‬ڀټٴلؿډبيي ام ‪٘٫‬بڍ ًجن ٯبثٺ ارلا اًت؟‬
‫‪ .16‬ؿك ‪ٛ‬لاعي څ ٿٴبڃيبثي ًلڅيٌڊبڍ ثڊـاُتي صڈ ٿچاكؿڍ ثبيـ ؿك ڃ‪٠‬ل ٷل‪٫‬تڈ ُچؿ؟‬
‫‪ٗ .17‬چاث‪٘٫ ٚ‬بڍ ًجن ؿًتلًيڊبڍ تڄـكڅ كا فٳل ث‪٬‬لٿبييـ‪.‬‬
‫‪ .18‬ؿكٿچكؿ رټچٷيلڍ ام آتَ ًچمڍ ؿك ‪٘٫‬بڍ ًجن صڈ ٿچاكؿڍ كا پيِڄڊبؿ ٿي ٳڄيـ؟‬

‫‪121‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫هٌاتغ ٍ هأخذ‬

‫‪ .1‬اعڀـڍ ‪ ،‬ٿٌ‪٤‬چؿ‪ ، 1380 .‬ثلكًي څ ٳبثلؿ آچٹ ميجبيي ُڄبًي ؿك ‪ٛ‬لاعي ٳبُت ٷيبډبځ ميڄتي ‪ ،‬ڃِليڈ‬
‫پيبٽ ًجن ًبٹ اڅٹ ُڀبكڇ ډبڍ ‪2‬څ‪3‬څ‪ ، 4‬اڃزڀڂ ٿڊڄـًيڂ ‪٘٫‬بڍ ًجن ايلاځ‬
‫‪ .2‬پيل ٿچكڇ ‪ ،‬هاځ څ ؿيٸلاځ‪$‬ٿتلرپ كٗبيي عٌيڂ څؿيٸلاځ‪٘٫ ، #‬بډبڍ ُڊلڍ ‪ٛ ،‬لاعي ‪ ،‬ارلا‪ ،‬ٿـيليت ‪،‬‬
‫اؿاكڇ ٳٺ كڅاث‪٣ ٚ‬ڀچٿي څ اٿچك ثيڂ اٻڀټٺ ُڊلؿاكڍ تڊلاځ‬
‫‪ .3‬ؿ‪٫‬تل اٿچك ‪٫‬ڄي څ تـڅيڂ ٿ‪٤‬يبكډبڍ ًبمٿبځ ٿـيليت څ ثلڃبٿڈ كينڍ ٳِچك ‪ ، 1380 ،‬ڃِليڈ ‪ٗ$ 203‬چاث‪ٚ‬‬
‫‪ٛ‬لاعي ‪٘٫‬بڍ ًجن ُڊلڍ‪ ، #‬اڃتِبكات ًبمٿبځ ٿـيليت څ ثلڃبٿڈ كينڍ ٳِچك‬
‫‪ .4‬عٴڀتي ‪ ،‬رڀِيـ‪ٛ ، 1371.‬لاعي ثب‪ ٥‬څ پبكٱ ‪ ،‬اتِبكات ‪٫‬لډڄٶ ربٿ‪٢‬‬
‫‪٤ً .5‬يـڃيب اعڀـ ‪ ، 1379 ،‬ٳڄبة ًجن ُڊلؿاكڍ ‪ ،‬رټـ ڃڊپ ‪٘٫ ،‬بڍ ًجن ُڊلڍ ‪ ،‬اتِبكات ًبمٿبځ‬
‫ُڊلؿاكيڊبڍ ٳِچك‬
‫‪ٛ .6‬بٻجي ‪ ،‬ٳٌلڍ ‪ ، 1383 ،‬ٿڄ‪٠‬ل ًبمڍ ؿك‪٘٫‬بډبڍ ثبم ُڊلڍ ٿڄب‪ٛ‬ٮ ٷلٽ څ ؽِٲ ثب تٴيڈ ثل اٻٸچډبڍ صڄـ‬
‫ربڃجڈ ‪ٛ‬لاعي ٳبُت ‪ ،‬پبيبڃڄبٿڈ ٳبكُڄبًي اكُـ ٿڊڄـًي ‪ٛ‬لاعي ٿغي‪ ٚ‬ميٌت‬
‫‪ .7‬ٿڊڄـًيڂ ٿِبڅك پبيبة ‪ٛ‬لط ‪ ، 1387 ،‬ٷناكٍ ٿلعټڈ اڅٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱ رڄٸټي ٷټجڊبك‬
‫‪ .8‬ٿڊڄـًيڂ ٿِبڅك كډِڊل ‪ٛ ، 1385 ،‬لط ربٿ‪ ٢‬پبكى رڄچثي ‪٫$‬بم‪ ، #2‬ٿ‪ٜ‬بٻ‪٤‬بت ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫‪Dines , Nicholas and others(Ed),2001, Landscape Architects Portable‬‬


‫‪Handbook , MacGraw-Hill publishing Company‬‬

‫‪122‬‬
‫آچٹ ‪ٛ‬لاعي پبكٱډب څ ‪٘٫‬بڍ ًجن‬

‫‪123‬‬

You might also like