l

Republic of the Philippines

Department of Education
Region V
SCHOOLS DIVISION OF MASBATE PROVINCE
LAGTA NATIONAL HIGH SCHOOL
Lagta, Baleno, Masbate

FILIPINO 10
Learning Activity Sheet
Kwarter 3
Week 1

Pangalan : ____________________________________________________
Seksiyon : ___________________________________________________
Petsa : _____________________________________________________
Guro sa Filipino : AISA M. DELLOSA

0
 I. Panimulang Konsepto:
Naiiba ang mitolohiya ng Aprika at Persya sa iba’t ibang bagay. May pinakamayamang
kuwento ng mito. Ang kanilang pinaniniwalaang karakter ay ang mga Orishas na bagama’t hindi
tulad ng mito ay nakatira rin ito sa lupa at walang kapangyarihan. Ang kanilang kapangyarihan
ay mula kay Orunmila natanggap lamang bilang isang diyos
Ang mitolohiya ng Persya (Iran) puno ng mga nakakatakot na halimaw tulad ng
Hadhayosh. Ang mitolohiya ng Aprika ay may mga karakter na gumagawa ng kabutihan para sa
komunidad, gaya ng mga tao sa mga liblib ng lalawigan. May kanya-kanyang silbi upang
makatulong sa tao.

Ang mitolohiya ng Persya ay nakabase naman sa parusa at digmaan. Tulad ng iba pang
uri ng mitolohiya, ang mito ng mga taga-Aprika at mga taga-Persya ay binubuo ng iba’t ibang
karakter na mala-Diyos at sumasalamin sa iba’t ibang kultura at paniniwala na nabuo sa mga
bayan na ito.
Ang mitolohiya sa kontinente ng Aprika ay malaki ang koneksiyon sa kulturang
Mediterano, Arabo, Islam, at Kristiyano. Lumago ang mitolohiya ng Aprika sa pamamagitan ng
malakihang migrasyon ng mga tao mula sa iba’t ibang dako ng kontinente. Ilan sa mga kilalang
karakter ng Aprikano ay mga diyos na sumasalamin sa iba’t ibang bagay at panahon tulad ni
Amma, Mulanges at Oloren. Maliban sa mga diyos na ito puno ng mahihiwagang karakter tulad
ng mga espiritung nananahan sa bundok, puno at bato, at iba pa ang mitong Aprikano.

Ang ETIMOLOHIYA ay ang pag-aaral ng kasaysayan ng mga salita at kung paano nag-
iiba ang kanilang anyo sa paglipas ng panahon. Para sa mga wika na may napakahabang
nakasulat na kasaysayan, ang mga etimolohiya ay gumagamit ng mga wastong teksto tungkol sa
wikang ito. Para makakuha ng kaalaman kung paano nagagamit ang mga salita noong sinauna, at
kung kalian ang mga salita ay naging bahagi ng isang wika.
Halimbawa:
Mito – mula sa salitang latin na “Mythos” na ang kahulugan ay kuwento.

II. Kasanayang Pampagkatuto:

 Naipaliliwanag ang pagkakaiba at pagkakatulad ng mitolohiya ng Africa at Persia.

F10PN-IIIa-76
 Nasusuri ang mga kaisipang nakapaloob sa mitolohiya batay sa:
-suliranin ng akda
-kilos at gawi ng tauhan
-desisyon ng tauhan
F10PB-IIIa-80
III. Mga Gawaing Pampagkatuto:
Basahin ang mitolohiya mula sa Africa. Suriin ito bilang pagpapahalaga at sagutin
ang kasunod na mga tanong sa inyong sagutang papel.

Mashya at Mashyana: Mito ng Paglikha

1
 Mula saprimebal na hayop na Gayomart na hingi lalaki at babae. Nagmula
ang ikaanim na paglikha ni Ahura Ohrmuzd. Sa kabilang banda, si Ahriman
Mainyu na sinasabing espiritu ng masama at naninirahan sa kadiliman ay
naghangad na was akin ang lahat ng nilikha ni Ahura Ohrmuzd.
Iniisip naman ni Aura Ohrmuzd na patayin si Gayomard kaya nagpadala
siya ng demonesa sa katauhan ni Jeh.
Nagtagumpay ang demonesa, subalikt nabihag siya ng buwan na si Mah.
Mula sa binhi ni Gayomard bago siya namatay ay lumago at mula sa kaniyang
bangkay ay may tumubong isang puno na pinagmulan ng lahat ng may buhay
na halaman. At dito nanggaling sina Mashya at Mashyana.
Tumulong si Mashya at Mashyana sa pakikipaglaban kay Ahriman Mainyu.
Nagkaroon ng mga anak sina Mashya at Mashyana na tig-15 kambal na
kumalat sa buong daigdig at maging mga lahi ng sangkatauhan.

Mga Gabay na tanong:

Sagutin ang mga sumusunod na tanong. Isulat iyong sagot sa patlang na
inilaan.
1. Tungkol saan ang mitolohiya?
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
2. Ilarawan ang ginawa ni Ahriman Mainyu at ang ginawa ni Ahura
Ohrmuzd?
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
3. Ang pagpatay ba ni Ahura Ohrmuzd kay gayomard ang pinagmulan ng suliranin
ng kwento? Patunayan.
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
4. Bakit tumulong sina Mashya at Mashyana sa pakikipaglaban kay Ahriman
Mainyu?
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________

2
 ____________________________________________________________
____________________________________________________________

Para maunawaan ang pagkakatulad at pagkakaiba ng mitolohiya ng Aprika at

Persya ay basahin ang mitolohiya na mula sa Persya.

Basahin at unawain ninyo ang isang mito sa Aprika na may pamagat na

“Liongo”, ito ay isinalin sa Filipino ni Roderick P. Urgelles. Pagkatapos,
sagutin ang mga tanong. Isulat ang inyong sagot sa sagutang papel.

Liongo
Isinilang si Liongo sa isa sa pitong baying nasa baybaying-dagat ng
Kenya. Siya ang nagmamay-ari ng karangalan bilang pinakamahusay na
makata sa kanilang lugar. Malakas at mataas din siya tulad ng isang higante,
na hindi nasususgatan ng ano mang mga armas. Ngunit kung siya’y tatamaan
ng karayom sa kanyang pusod ay mamamatay siya. Tanging si Liongo at ang
kaniyang inang si Mbwasho ang nakaaalam nito. Hari siya ng Ozi at Ungwana
sa Tana Delta, at Shangha sa Faza o isla ng Pate.
Nagtagumpay siya sa pananakop ng trono ng Pate na unang napunta sa
kanyang pinsang si Haring Ahmad (Hemedi) na kinilalang kauna-unahang
namuno sa Islam. Ang pagbabago ay naging mabilis mula sa Matrilinear na
pamamahala ng mga kababaihan tungo sa Patrilinear na pamamahala ng mga
kababaihan sa pagsasalin ng trono. Nais ni Haring Ahmad na mawala si
Liongo kaya ikinadena at ikinulong siya nito. Nakaisip si Liongo ng isang
pagpupuri. Habang ang parirala nito ay inawit ng mga nasal abas ng
bilangguan, bigla siyang nakahulagpos sa tanikala na hindi nakikita ng bantay.
Nang Makita ito ng mga tao, tumugil sila sap ag awit. Tumakas siya at
nanirahan sa watwa kasama ang mga taong naninirahan sa kagubatan.
Nagsanay siyang mabuti sa paghawak ng busog at palaso na kinalaunan ay
nanalo siya sa paligsahan ng pagpana. Ito pala’y pakana ng hari upang siya ay
madakip at muli na naman siyang nakatakas. Kakaunti lang ang nakaalam
tungkol sa matagumpay na pagwawagi ni Liongo sa digmaan laban sa mga
Gala (Wagala). Kaya naibigay ng hari ang kaniyang anak na dalaga upang ang
bayaning si Liongo ay mapabilang sa kaniyang pamilya. Nang lumaon si
Liongo ay nagkaanak ng isang lalaki na nagtraydor at pumatay sa kaniya.

Mga gabay na tanong:

Sagutan ang mga sumusunod na tanong. Isulat ang sagot sa patlang na inilaan. Isang
puntos bawat sagot.
1. Ano ang suliranin ng tauhan? Ilarawan ang mga tauhan?
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
2. Makatuwiran ba ang kaniyang naging desisyon?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
3
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
3. Sumasang-ayon ka ba sa naging desisyon ni Liongo?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
4. Ano ang napapaloob sa Mito ng Aprika?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________

Gawain 1. Ulap ng Pagkakaiba

Sa tulong ng mga ulap, tukuyin ang pagkakaiba at pagkakatulad ng mitolohiya ng
Africa at Persia. Isulat sa loob ng mga ulap ang iyong sagot. Sampung puntos.

Africa

Persia

4
Gawain 2. Mula sa mga salita na natagpuan sa akdang “Liongo”,ibigay ang etimolohiya ng
bawat salita at gamitin ito sa sariling pangungusap.

Mga salita Etimolohiya Pangungusap

Ozi

Gala

Maetrilinear

Faza

Patrilinear

5
Upang higit na maunawaan ang katangian ng mito, basahin ang isang mitolohiya na nagmula sa
bansang Nigeria.

Buod ng Kuwentong Maaaring Lumipad ang Tao

Naisalaysay ni Virginia Hamilton
Isinalin sa Filipino ni Roderic Urgelles

Sinasabing iniingatan ng mga taong nakalilipad ang kanilang kapangyarihan kahit na

inaalis nila ang kanilang pakpak. Inililihim ng mga taong mula sa Africa ang kanilang
kapangyarihan sa lupain ng mga alipin.
Si Sarah ay isang batang babae na may batang akay-akay sa kaniyang likod habang
nagtatrabaho sa palayan. Malupit ang tagapagbantay ng lupain: nilalatigo niya habang siya’y
nakasakay sa likod ng kabayo.
Isang araw, habang naghuhukay at nag aayos ng pilapil sa palayan si Sarah ay umiyak
nang malakas ang bata dahil sa gutom. Hindi niya ito mapatigil hangga’t sa nilatigo na ng
tagapagbantay ang mag-ina.
Pagod at sugatan, lumapit kay Sarah ang isang matandang lalaki na si Toby. Sabi niya,”Sige
anak, ngayon na ang panahon,” at saka bumulong ng mga mahiwagang salita. Nagkaroon ng
pakpak at lumipad papataas kasama ang kaniyang anak.
Sa sumunod na araw ay patuloy ang pagpapalaya ni Toby sa mga alipin, at tinulungan
silang makalipad mula sa lupain. Ang kanilang pagsisiliparan sa langit ay nasaksihan ng mga
alipin at ng tagapagbantay sa ibaba bago sila naglaho.
Ang mga alipin na nasa taniman pa rin ay naghihintay ng pagkakataong sila’y makalipad
din, subalit hindi sila naturuan kaya’t nagpatuloy sila sa pagkukuwento sa kanilang mga anak
tungkol sa pangyayaring ito.

6
Gawain 3. Gamit ang sumusunod na ilustrasyon ay tatalakayin ninyo ang mga kaisipang
nakapaloob sa mitolohiyang binasa.

A. Punan ang concept web na ito ng mga suliraning lumitaw sa akdang binasa na
pinamagatang Maaring Lumipad ang Tao. Isulat ang iyong sagot sa lood ng mga bilog sa
ibaba. Maaaring dagdagan ang bilog kung kailangan. Sampung puntos.

7
 ____________________________________________________________
_________________

____________________________________________________
Suliranin ____________________________________________________

ng Akda
________ ________

_____________________________________________________
_______

B. Ano-ano ang mga gawain, kilos at asal ng sumusunod na tauhan sa akda? Isulat ang sagot
sa tabi o paligid ng bawat larawan ng tauhan. Sampung puntos.

Sarah

8
 Toby

Katiwala

C. Punan ang dayagram ayon sa akdang binasa. Sampung puntos

Tauhan Desisyon Nararapat ba o hindi? Pangatwiran

Sarah

9
 Toby

Taga-bantay

Mga alipin

Rubrik para sa Gawain 3, A-C.

Kaalaman o kaakmaan ng sagot sa paksa - 5%

Organisasyon ng ideya - 5%
Kabuoan - 10%

IV. Pagninilay
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

V. Sanggunian
Aklat sa Filipino 10

10
 Internet

DLP sa Filipino 10

VI. Susi sa Pagwawasto

Ang sagot ay ibabatay sa pamantayan na binigay ng guro.

Inihanda ni:

AISA M. DELLOSA
Guro sa Filipino

Sinuri ni:

AIZA R. ROMERO
Master Teacher I/QAT

11