‫د پوهنې وزارت‬

‫پښتـو‬
‫دريم ټولګی‬

‫پښتو ‪ -‬دريم ټولگی‬

‫کال‪ 1398 :‬هـ ‪ .‬ش‬

 ‫ملي سرود‬
‫دا عـزت د هـــر افـغـان دى‬
‫هر بچی يې قهرمـــــان دى‬
‫د بـــــلـوڅــــــو د ازبـکـــــــو‬
‫د تـــرکـمنــــــو د تـــاجـکـــــو‬
‫پــاميــــريان‪ ،‬نـورستانيــــــان‬
‫هـــم ايمـــاق‪ ،‬هم پشـه يان‬
‫لـکـــه لـمــر پـــر شنـه آسمـان‬
‫لـکـــه زړه وي جـــاويـــــدان‬
‫وايو اهلل اکبر وايو اهلل اکبر‬
‫دا وطن افغانستـــــان دى‬
‫کور د سولې کور د تورې‬
‫دا وطن د ټولو کـــور دى‬
‫د پښتــــون او هــــزاره وو‬
‫ورسره عرب‪ ،‬گوجــر دي‬
‫براهوي دي‪ ،‬قزلباش دي‬
‫دا هېـــــواد به تل ځليږي‬
‫پــه سينــــه کې د آسيـــــا به‬
‫نوم د حق مو دى رهبـــــر‬
 ‫د پوهنې وزارت‬

‫پښـتو‬
‫دريم ټولگی‬

‫کال‪ 139۸ :‬ه‪.‬ش‪.‬‬

‫أ‬
 ‫د کتاب ځانګړتیاوې‬
‫‪-----------------------------------------------------‬‬
‫مضمون‪ :‬پښتو‬
‫مؤلفین‪ :‬د تعلیمي نصاب د پښتو ژبې او ادبياتو څانګې د دريس کتابونو مؤلفني‬
‫اېډېټ کوونکي‪ :‬د پښتو ژبې او ادبیاتو د اېډېټ څانګې غړي‬
‫ټولګی‪ :‬دريم‬
‫د منت ژبه‪ :‬پښتو‬
‫انکشاف ورکوونکی‪ :‬د تعلیمي نصاب د پراختیا او دريس کتابونو د تألیف لوی ریاست‬
‫خپروونکی‪ :‬د پوهنې وزارت د اړیکو او عامه پوهاوي ریاست‬
‫د چاپ کال‪ 1398 :‬هجري شميس‬
‫د چاپ ځای‪ :‬کابل‬
‫چاپ‌خونه‪:‬‬
‫برېښنالیک پته‪curriculum@moe.gov.af :‬‬
‫‪-----------------------------------------------------‬‬
‫د چاپ او خپرونې حق له پوهنې وزارت رسه خوندي دی‪.‬‬

‫دا کتاب د "افغان ماشومان يې لويل" پروژې په‬

‫تخنیکي مرسته تألیف شوی دی‪.‬‬

‫ب‬
 ‫د پوهنې د وزير پيغام‬

‫اقرأ باسم ربک‬

‫د لوی او بښونکي خدایﷻ شکر په ځای کوو چې موږ ته يې ژوند رابښلی او د لوست او ليک له نعمت‬
‫څخه يې برخمن کړي يو‪ ،‬او د اللّٰه تعالی پر وروستي پیغمرب محمد مصطفی‪ ‬چې الهي لومړنی پیغام‬
‫ورته (لوستل) و‪ ،‬درود وايو‪.‬‬
‫څرنگه چې ټولو ته ښکاره ده ‪ ۱۳۹۷‬هجري ملريز کال د پوهنې د کال په نامه ونومول شو‪ ،‬له دې امله به‬
‫د گران هېواد ښوونيز نظام‪ ،‬د ژورو بدلونونو شاهد وي‪ .‬ښوونکی‪ ،‬زده‌کوونکی‪ ،‬کتاب‪ ،‬ښوونځی‪ ،‬اداره او‬
‫د والدينو شوراگانې د هېواد د پوهنيز نظام شپږگوين بنسټيز عنارص بلل کيږي‪ ،‬چې د هېواد د ښوونې‬
‫او روزنې په پراختيا او پرمختيا کې مهم رول لري‪ .‬په داسې مهم وخت کې د افغانستان د پوهنې وزارت‬
‫د مرشتابه مقام‪ ،‬د هېواد په ښوونيز نظام کې د ودې او پراختیا په لور بنسټيزو بدلونونو ته ژمن دی‪.‬‬
‫له همدې امله د ښوونيز نصاب اصالح او پراختيا‪ ،‬د پوهنې وزارت له مهمو لومړيتوبونو څخه دي‪ .‬همدارنګه‬
‫په ښوونځيو‪ ،‬مدرسو او ټولو دولتي او خصويص ښوونيزو تأسيساتو کې‪ ،‬د دريس کتابونو محتوا‪ ،‬کيفيت او‬
‫توزېع ته پاملرنه د پوهنې وزارت د چارو په رس کې ځای لري‪ .‬موږ په دې باور يو‪ ،‬چې د باکيفيته دريس‬
‫کتابونو له شتون پرته‪ ،‬د ښوونې او روزنې اسايس اهدافو ته رسېدلی نه شو‪.‬‬
‫پورتنيو موخو ته د رسېدو او د اغېزناک ښوونيز نظام د رامنځته کولو لپاره‪ ،‬د راتلونکي نسل د روزونکو په‬
‫توگه‪ ،‬د هېواد له ټولو زړه سواندو ښوونکو‪ ،‬استادانو او مسلکي مديرانو څخه په درناوي هيله کوم‪ ،‬چې‬
‫د هېواد بچيانو ته دې د دريس کتابونو په تدريس‪ ،‬او د محتوا په لېږدولو کې‪ ،‬هيڅ ډول هڅه او هاند‬
‫ونه سپموي‪ ،‬او د يوه فعال او په ديني‪ ،‬ميل او انتقادي تفکر سمبال نسل په روزنه کې‪ ،‬زيار او کوښښ‬
‫وکړي‪ .‬هره ورځ د ژمنې په نوي کولو او د مسؤوليت په درک رسه‪ ،‬په دې نيت لوست پیل کړي‪ ،‬چې‬
‫د نن ورځې گران زده‌کوونکي به سبا د يوه پرمختليل افغانستان معامران‪ ،‬او د ټولنې متمدن او گټور‬
‫اوسېدونکي وي‪.‬‬
‫همدا راز له خوږو زده کوونکو څخه‪ ،‬چې د هېواد ارزښتناکه پانگه ده‪ ،‬غوښتنه لرم‪ ،‬څو له هر فرصت‬
‫څخه گټه پورته کړي‪ ،‬او د زده کړې په پروسه کې د ځريکو او فعالو گډونوالو په توګه‪ ،‬او ښوونکو ته په‬
‫درناوي رسه‪ ،‬له تدریس څخه ښه او اغېزناکه استفاده وکړي‪.‬‬
‫په پای کې د ښوونې او روزنې له ټولو پوهانو او د ښوونيز نصاب له مسلکي همکارانو څخه‪ ،‬چې د دې‬
‫کتاب په ليکلو او چمتو کولو کې يې نه ستړې کېدونکې هلې ځلې کړې دي‪ ،‬مننه کوم‪ ،‬او د لوی‬
‫خدایﷻ له دربار څخه دوی ته په دې سپيڅلې او انسان جوړوونکې هڅې کې بريا غواړم‪.‬‬
‫د معياري او پرمختليل ښوونيز نظام او د داسې ودان افغانستان په هیله چې وگړي ېې خپلواک‪ ،‬پوه او‬
‫سوکاله وي‪.‬‬
‫د پوهنې وزير‬
‫دکتور محمد مريويس بلخي‬

‫ج‬
 ‫لړ ليک‬

‫مخ‬ ‫اونۍ‬ ‫مخ‬ ‫اونۍ‬

‫‪90 - 85‬‬ ‫پنځلسمه اونۍ‬ ‫‪6-1‬‬ ‫لومړۍ اونۍ‬

‫‪96 - 91‬‬ ‫شپاړسمه اونۍ‬ ‫‪12 - 7‬‬ ‫دوميه اونۍ‬

‫‪102 - 97‬‬ ‫اووه لسمه اونۍ‬ ‫‪18 - 13‬‬ ‫درميه اونۍ‬

‫‪108 - 103‬‬ ‫اتلسمه اونۍ‬ ‫‪24 - 19‬‬ ‫څلورمه اونۍ‬

‫‪114 - 109‬‬ ‫نولسمه اونۍ‬ ‫‪30 - 25‬‬ ‫پنځمه اونۍ‬

‫‪120 - 115‬‬ ‫شلمه اونۍ‬ ‫‪36 - 31‬‬ ‫شپږمه اونۍ‬

‫‪126 - 121‬‬ ‫یو ویشتمه اونۍ‬ ‫‪42 - 37‬‬ ‫اوومه اونۍ‬

‫‪132 - 127‬‬ ‫دوه ویشتمه اونۍ‬ ‫‪48 - 43‬‬ ‫امته اونۍ‬

‫‪138 - 133‬‬ ‫درویشتمه اونۍ‬ ‫‪54 - 49‬‬ ‫نهمه اونۍ‬

‫‪144 - 139‬‬ ‫څلور ویشتمه اونۍ‬ ‫‪60 - 55‬‬ ‫لسمه اونۍ‬

‫‪150 - 145‬‬ ‫پنځه ویشتمه اونۍ‬ ‫‪66 - 61‬‬ ‫يوولسمه اونۍ‬

‫‪156 - 151‬‬ ‫شپږ ویشتمه اونۍ‬ ‫‪72 - 67‬‬ ‫دولسمه اونۍ‬

‫‪162 - 157‬‬ ‫اووه ویشتمه اونۍ‬ ‫‪78 - 73‬‬ ‫دیارلسمه اونۍ‬

‫‪168 - 163‬‬ ‫اته ویشتمه اونۍ‬ ‫‪84 - 79‬‬ ‫څوارلسمه اونۍ‬

‫د‬
 ‫لوست‬ ‫‪1‬‬ ‫اونۍ‬
‫‪1‬‬
‫توري او کلمې‬

‫ث‬ ‫ټ‬ ‫ت‬ ‫پ‬ ‫ب‬ ‫آ‬ ‫ا‬

‫ثواب‬ ‫ټولگی ‬ ‫حرکت ‬ ‫پښې ‬ ‫بابا ‬ ‫آلو ‬ ‫ال ّله ‬
‫ﷻ‬

‫وارث‬ ‫بوټ ‬ ‫سرتگې‬ ‫توپ‬ ‫ژبه‬ ‫آسامن‬ ‫انار ‬

‫نعمتونه‬ ‫خالق‬ ‫مخلوقات‬

‫اهللﷻ‬
‫د اهلل ﷻ شکر څنگه ادا کولی شو؟‬
‫موږ اهللﷻ پيدا کړي يو‪ .‬اهللﷻ د‬
‫ټولو مخلوقاتو خالق دی‪.‬‬
‫اهلل ﷻ موږ ته ډېر نعمتونه راکړي دي‪.‬‬
‫‪ -‬عقل يې راکړی دی چې ښه او بد‬
‫ورباندې وپېژنو‪.‬‬
‫‪ -‬ژبه يې راکړې ده چې ښې خبرې‬
‫ورباندې وکړو‪ .‬په ژبه بايد د اهللﷻ ذکر وکړو‪.‬‬
‫‪ -‬سترگې يې راکړې دي چې شيان ورباندې ووينو‪.‬‬
‫‪-‬السونه يې راکړي دي چې ښه کارونه ورباندې وکړو‪.‬‬
‫‪ -‬پښې يې راکړې دي چې ورباندې وگرځو‪ .‬نو بايد د اهللﷻ عبادت وکړو‪.‬‬
‫امر يې ومنو او د نعمتونو شکر يې ادا کړو‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫لوست‬ ‫‪2‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪1‬‬

‫انځوريزې کلمې‬

‫پښتو‬
‫دريم ټولگی‬

‫پښتو‬
‫دريم ټولگی‬

‫پښتو‬
‫دريم ټولگی‬

‫جمع‬ ‫مفرد‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫څوکۍ‬
‫اداره‬ ‫د‬
‫کتابچه‬ ‫زده کوونکي بکس‬
‫د حارضۍ‌کتاب‬ ‫پنسل پاک‬
‫ترقي تعليم‬
‫املارۍ‬
‫رنگه قلمونه‬
‫ترقي تعلیم‬
‫پنسل‬
‫مدیر‬
‫کتاب‬
‫پنسل پاک‬

‫د لومړي منت بیا لوستل‬

‫‪2‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪3‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪1‬‬

‫توري او کلمې‬

‫ځ‬ ‫څ‬ ‫خ‬ ‫ح‬ ‫چ‬ ‫ج‬

‫ځنگل‬ ‫څپلۍ ‬ ‫خوندي‬ ‫حمید ‬ ‫چمن‬ ‫جومات‬

‫ښځه‬ ‫سمڅه‬ ‫مخ ‬ ‫محمدﷺ‬ ‫وچ ‬ ‫حج ‬

‫فرض‬ ‫تعليم‬ ‫ُامتيان‬

‫حضرت ُم َح َّمدﷺ‬
‫څنگه د حضرت ُم َح َّمدﷺ ښه ُامتيان‬
‫کېدای شو؟‬
‫اهللﷻ حضـرت ُم َح َّمـدﷺ د انسـانانو د‬
‫الرښـوونې لپـاره رالېږلـی دی‪.‬‬
‫حضرت ُم َح َّمدﷺ له ماشومتوب څخه‬
‫د ښو اخالقو څښتن و‪ .‬تل به يې رښتيا‬
‫ويل‪ .‬امانت به يې خوندي ساتل‪ ،‬ځکه به ټولو امين باله‪ .‬حضرت‌‬
‫ُم َح َّمدﷺ به خلک ښو کارونو ته هڅول‪ .‬حضرت ُم َح َّمدﷺ فرمايي‪:‬‬
‫((د علم زده‌کړه پر هر نارينه او ښځينه مسلمان فرض ده‪ )).‬نو بايد‪:‬‬
‫ ‪-‬علم زده کړو‪.‬‬
‫ ‪-‬رښتيا ووايو او ښه کارونه وکړو‪.‬‬
‫ ‪-‬امانت ښه وساتو‪.‬‬
‫که د حضرت ُم َح َّمدﷺ الرښوونې عملي کړو‪ ،‬ښه ُامتيان به يې شو‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫لوست‬ ‫‪4‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪1‬‬

‫جملې‬

‫‪.‬؟‬ ‫‪ .۱‬قرآن کريم پر چا نازل شوی دی ؟‬

‫‪ .۲‬موږ اهللﷻپيدا کړي يو ‪.‬‬

‫‪ .۳‬موږ خپل ټولگی پاک ساتو___‬

‫‪ .۴‬موږ يو له بل سره مرسته کوو___‬

‫‪ .۵‬موږ د چا ُامتيان يو___‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫تخته‬
‫توپ‬
‫دلوبو ميدان‬ ‫کتاب‬ ‫ټولگی‬
‫تخته پاک‬
‫توپ‬ ‫تخته‬
‫چمن‬
‫مېزونه‬
‫لوبغاړی‬
‫جال‬
‫تباشیر‬
‫بېټ‬

‫د دويم منت بیا لوستل‬

‫‪4‬‬
‫لوست‬ ‫‪5‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪1‬‬

‫غوږ نیول او خربې کول‬

‫ذهني وده‪ :‬ښه غوږ نيول‬

‫مخامخ کېدل‬
‫چوپ پاتې کېدل‬
‫د رس په اشارې‬
‫رسه د معلوماتو‬
‫تاييدول‬
‫پوښتنې کول‬
‫د سرتګو متاس‬

‫نوښتي لیکنه‬

‫څنگه کولی شو د خلکو خربو ته ښه غوږ ونيسو؟‬

‫له چا سره چې خبرې کوو بايد ورته وگورو‪.‬‬
‫پوښتنې‬ ‫__________________________________________‬
‫کله چې څوک خبرې راته کوي‪ ،‬موږ بايد چوپ واوسو او‬
‫خبرې يې په غور سره واورو‪.‬‬
‫نوبت‬ ‫__________________________________________‬

‫غوږ‬ ‫__________________________________________‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫‪5‬‬
‫لوست‬ ‫‪6‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪1‬‬

‫کلمې او جملې‬
‫‪.‬؟‬ ‫ب‬
‫‪ .۱‬ډېوه ښوونځي ته ځي ‪.‬‬ ‫الف‬
‫‪ .۲‬ستاسو ښوونکی څه نومېږي ؟‬
‫‪ .۳‬زه له ښوونځي رسه مينه لرم‬
‫‪ .۴‬ستاسو ښوونځی چېرته دی‬
‫‪ .۵‬هيله زما ټولگيواله ده‬
‫ج‬
‫گالن‪ ،‬کتابونه‪ ،‬ونې‪ ،‬اوبه‪ ،‬مېزونه‪،‬‬
‫شني‪ ،‬څوکۍ‪ ،‬املارۍ‪ ،‬مجله‪ ،‬بوټي‬ ‫جمع‬ ‫مفرد‬

‫چمن‬ ‫کتابتون‬
‫گالن‬ ‫مجله‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫اِمال‬

‫‪6‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪1‬‬ ‫اونۍ‬
‫‪2‬‬
‫توري او کلمې‬

‫ذ‬ ‫ډ‬ ‫د‬

‫ذره بين‬ ‫ ‬
‫ډنډ‬ ‫دنده ‌ ‬ ‫ ‬
‫کاغذ‬ ‫ ‬
‫پنډ‬ ‫ ‬
‫ژوند‬ ‫ ‬

‫اسانتياوې‬ ‫خدمت‬ ‫پوهه‬

‫پوهه‬
‫پوهه څنگه حاصلولی شو؟‬
‫ښوونځی د زده کړې ځای دی‪ .‬په‬
‫ښوونځي کې د نجونو او هلکانو پوهه‬
‫زياتېږي‪ .‬پوهه د دې لپاره زياتوو چې‬
‫ژوند مو ښه شي‪ .‬په پوهه ځان‪ ،‬کورنۍ‬
‫او هېواد ته خدمت کولی شو‪ .‬د دې لپاره چې پوهه مو ډېره شي‪ ،‬بايد‪:‬‬
‫‪ -‬د ښوونکو خبرو ته غوږ ونيسو‪.‬‬
‫‪ -‬خپل درسونه ولولو او په معنا يې ځان پوه کړو‪.‬‬
‫‪ -‬کورنۍ دنده ترسره کړو‪.‬‬
‫‪ -‬د ښوونځي د درسونو ترڅنگ نوره مطالعه هم وکړو‪.‬‬
‫‪ -‬گرانو زده کوونکو! که پورتنيو الرښوونو ته پام وکړو پوهه به مو‬
‫ډېره شي‪.‬‬

‫‪7‬‬
‫لوست‬ ‫‪2‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪2‬‬

‫کلمې‬

‫توپ‬ ‫هلکان‬ ‫کتابونه‬ ‫مېز‬ ‫‪۱‬‬

‫قلمونه‬ ‫نجونې‬ ‫هېواد‬ ‫زده‌کوونکي‬ ‫‪۲‬‬
‫کمپيوټرونه‬ ‫ځان‬ ‫بکسونه‬ ‫کتابچې‬ ‫‪۳‬‬
‫تخته‬ ‫ټولگی‬ ‫انځورونه‬ ‫ښوونکي‬ ‫‪۴‬‬
‫کاغذونه‬ ‫تباشير‬ ‫پنسل پاکونه‬ ‫ښوونځی‬ ‫‪۵‬‬
‫څوکۍ‬ ‫ونې‬ ‫سرښوونکی‬ ‫گالن‬ ‫‪۶‬‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫ب‬ ‫الف‬
‫تخته‬ ‫رنگه قلمونه‬
‫مدير‬ ‫پنسل‬
‫درس ورکول‬ ‫تخته پاک‬
‫رسمول‬ ‫اداره‬
‫پنسل تراش‬ ‫ښوونکی‬

‫د لومړي منت بیا لوستل‬

‫‪8‬‬
‫لوست‬ ‫‪3‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪2‬‬

‫توري او کلمې‬

‫ږ‬ ‫ژ‬ ‫ز‬ ‫ړ‬ ‫ر‬

‫ږمنځ‬ ‫ژرنده ‬ ‫زمرد ‬
‫ُ‬ ‫ ‬
‫ړنگ‬ ‫رڼا ‬
‫کېږدۍ‬ ‫روژه ‬ ‫پياز ‬ ‫ربړ ‬ ‫‌‬ ‫کور‬

‫مطالعه‬ ‫مناسب‬ ‫کتابتون‬

‫مطالعه‬
‫مطالعه څنگه وکړو؟‬
‫د کتاب او نورو ليکنو لوستلو ته مطالعه‬
‫وايي‪.‬کور‪ ،‬ښوونځی او کتابتون د مطالعې‬
‫لپاره مناسب ځايونه دي‪ .‬په پارکونواو‬
‫باغونو کې هم مطالعه کوالی شو‪ .‬د مطالعې‬
‫پر وخت ناسم کېناستل او نامناسبه رڼا‬
‫تاوان لري‪ ،‬نو بايد‪:‬‬
‫ ‪ -‬په لږه رڼا کې مطالعه ونه کړو‪.‬‬
‫ ‪ -‬رڼا دې د شا يا څنگ له خوا پر کتاب ولگېږي‪.‬‬
‫ ‪ -‬موږ بايدپه کړوپه مال مطالعه ونه کړو‪.‬‬
‫ ‪ -‬کتاب له سترگو څخه دېرش سانتي متره لرې ونيسو‪.‬‬
‫ ‪ -‬په ځير سره مطالعه وکړو‪.‬‬
‫ ‪ -‬د مطالعې په وخت کې ټول پام کتاب ته واړوو‪.‬‬

‫‪9‬‬
‫لوست‬ ‫‪4‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪2‬‬

‫جملې‬

‫‪.‬؟‬ ‫‪.‬‬ ‫‪ .1‬بايد په لږه رڼا کې مطالعه ونه کړو‬

‫‪ .2‬د مطالعې لپاره کوم ځايونه مناسب دي ؟‬

‫‪ .3‬موږ ښوونځي ته د زده کړې لپاره ځو‬

‫‪ .4‬تاسو څو کتابونه لرئ‬

‫‪ .5‬زه له ښوونځي سره مينه لرم‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫ب‬ ‫الف‬
‫کتابچه‬ ‫ښوونځی‬
‫نی‬ ‫زنگ‬
‫ښوونکی‬ ‫قلم‬
‫ساعت‬ ‫مشواڼۍ‬
‫د لوبو ميدان‬ ‫توپ‬

‫د دويم منت بیا لوستل‬

‫‪10‬‬
‫لوست‬ ‫‪5‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪2‬‬

‫غوږ نیول او خربې کول‬

‫ذهني وده‪ :‬پام ساتل‬

‫نوښتي لیکنه‬

‫تاسو څنګه خپلو ورځنيو کارونو ته پام ساتئ؟‬

‫زه د درس لوستلو پر مهال شورماشور آراموم‪.‬‬

‫ژوره ساه‬ ‫__________________________________________‬

‫پام‬ ‫__________________________________________‬
‫زه د لوستلو پر مهال د خط الندې خپله گوته تېروم‪.‬‬

‫مناسب ځای‬ ‫__________________________________________‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫‪11‬‬
‫لوست‬ ‫‪6‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪2‬‬

‫کلمې او جملې‬
‫‪.‬؟‬ ‫ب‬

‫‪ .1‬بايد په ځير سره مطالعه وکړو ‪.‬‬

‫الف‬
‫‪ .2‬کتابونه څنگه وساتو ؟‬ ‫بکسونه‬ ‫‪ .۱‬کاغذ قلم‬
‫‪ .3‬موږ ښوونځي ته ځو‬ ‫هلکان‬ ‫کتاب‬ ‫‪ .۲‬خط‬
‫‪ .4‬تاسې څو کتابونه لرئ‬ ‫ښوونکی‬ ‫‪ .۳‬پاڼې مېز‬
‫‪ .5‬زه له ښوونځي سره مينه لرم‬ ‫ساعتونه گېالس‬ ‫‪ .۴‬گل‬

‫ب‬ ‫الف‬
‫ج‬
‫اوبه‬ ‫گالن‬
‫کتابچه‬ ‫گېالس‬
‫پاڼې‬ ‫قلم‬
‫کتابونه‬ ‫بکسونه‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫امال‬

‫‪12‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪1‬‬ ‫اونۍ‬
‫‪3‬‬
‫توري او کلمې‬

‫ښ‬ ‫ش‬ ‫س‬

‫ښار‬ ‫شفتالو ‬ ‫ ‬
‫سالم‬
‫خوښ‬ ‫ ‬ ‫داش ‬ ‫ ‬
‫مرسته‬

‫پاملرنه‬ ‫مرسته‬ ‫مزاحمت‬

‫ښه ټولگيوال‬
‫څنگه ښه ټولگيوال کېدالی شو؟‬
‫ښه ټولگيوال يو بل ته سالم کوي‪ .‬په‬
‫درسونو کې له يو بل سره مرسته کوي‪ .‬د‬
‫مطالعې پر وخت ټولگيوالو ته مزاحمت‬
‫نه کوي‪ .‬له نورو ټولگيوالو سره مرسته‬
‫کوي‪ .‬پر يو بل مهربانه وي‪ .‬يوځای لوبې‬
‫کوي‪ .‬همدارنگه د دې لپاره چې ښه‬
‫ټولگيوال واوسو‪ ،‬بايد‪:‬‬
‫ ‪ -‬د ټولگيوالو خبرو ته غوږ ونيسو‪.‬‬
‫ ‪ -‬څه چې ځان ته خوښوو‪ ،‬نورو ته يې هم خوښ کړو‪.‬‬
‫ ‪ -‬له ټولگيوالو سره په درسونو کې مرسته وکړو‪.‬‬
‫ ‪ -‬که پورتنيو ټکو ته پاملرنه وکړو‪ ،‬ښه ټولگيوال کېدالی شو‪.‬‬

‫‪13‬‬
‫لوست‬ ‫‪2‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪3‬‬

‫کلمې‬

‫ب‬ ‫الف‬
‫قلمونه‬ ‫مېز‬
‫کتابچې‬ ‫قلم‬
‫مڼې‬ ‫توپ‬
‫توپونه‬ ‫مڼه‬
‫مېزونه‬ ‫کتابچه‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫بزگر‬ ‫باباغر‬ ‫تورغر‬ ‫‪ .۱‬سپين غر‬

‫قلم‬ ‫خط کشونه‬ ‫گل‬ ‫‪ .۲‬کتاب‬
‫بېټ‬ ‫تيږه‬ ‫لوبه‬ ‫‪ .۳‬لوبغاړي‬
‫ونه‬ ‫کتابونه‬ ‫کاغذ‬ ‫‪ .۴‬المارۍ‬
‫کمپيوټرونه‬ ‫ښه‬ ‫ښکلی‬ ‫‪ .۵‬ښايسته‬
‫ماشوم‬ ‫زنگ‬ ‫هلکان‬ ‫‪ .۶‬نجونې‬

‫د لومړي منت بیا لوستل‬

‫‪14‬‬
‫لوست‬ ‫‪3‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪3‬‬

‫توري او کلمې‬

‫غ‬ ‫ع‬ ‫ظ‬ ‫ط‬ ‫ض‬ ‫ص‬

‫غوږ‬ ‫علم‬ ‫ظاهر ‬ ‫طاووس‬ ‫ضرب ‬ ‫صابون‬

‫بيرغ‬ ‫نعناع‬ ‫لحاظ‬ ‫احتياط‬ ‫حوض‬ ‫اخالص‬

‫حوصله‬ ‫دوست‬ ‫غوسه‬

‫کتاب‬ ‫ ‬

‫ښه دوست او ملگری دی‬ ‫نه درته غوسه کوي‬

‫ډېـره حوصــله کوي‪.‬‬ ‫نه در نه گيله کوي‬

‫ي‬
‫نـه در نـه گـيلـه کـــو ‬ ‫ ‬
‫نه درتـــــــه غوســــه کــوي‬ ‫ ‬

‫ډېـــــره حــــــوصله کــــــوي‬ ‫ ‬

‫ښه دوست او ملگری دی‬ ‫ ‬

‫ډېر څـــــه بـــه در وښيــــي‬ ‫ ‬

‫ته کــــــه يې ملگــــری شې‬ ‫ ‬

‫ښـــــه ښـــــه به در وښيـــي‬ ‫ ‬

‫بدو تــه دې نــــه پــــرېږدي‬ ‫ ‬

‫ښه ملگـری خوند کــــوي‬ ‫ ‬

‫نـــوم يې دی کتاب کتاب‬ ‫ ‬

‫څوک په مينه ژوند کوي‬ ‫ ‬

‫ښه دی چـــــــې کتاب سره‬ ‫ ‬

‫‪15‬‬
‫لوست‬ ‫‪4‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪3‬‬

‫جملې‬

‫‪.‬؟‬ ‫‪ .1‬اکرام زما ښه ټولگيوال دی ‪.‬‬

‫‪ .2‬ډېوه ولې ښوونځي ته نه ده راغلې ؟‬

‫‪ .3‬موږ ټول کورنۍ دنده ليکو‬

‫‪ .4‬ستاسو ښوونځی د لوبو ميدان لري‬

‫‪ .5‬موږ په ښوونځي کې ترانې لولو‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫آسمان‬ ‫کوټه‬ ‫کور‬ ‫دېوال‬ ‫‪.۱‬‬

‫رنگې‬ ‫کتابچه‬ ‫انگور‬ ‫رسم‬ ‫‪.۲‬‬
‫رنگ‬ ‫کاغذ‬ ‫باغ‬ ‫قلم‬ ‫‪.۳‬‬
‫کتابتون‬ ‫غر‬ ‫مجله‬ ‫کتاب‬ ‫‪.۴‬‬
‫خط کش‬ ‫مڼه‬ ‫مېوه‬ ‫انار‬ ‫‪.۵‬‬
‫ساعت‬ ‫ثانيه‬ ‫موټر‬ ‫دقيقه‬ ‫‪.۶‬‬

‫د دويم منت بیا لوستل‬

‫‪16‬‬
‫لوست‬ ‫‪5‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪3‬‬

‫غوږ نیول او خربې کول‬

‫ذهني وده‪ :‬خپلو کړو وړو ته پام کول‬

‫نوښتي لیکنه‬

‫ولې موږ بايد خپلو کړو وړو ته پام وکړو؟‬

‫موږ خپلو کړو وړو ته ځکه پام کوو چې نور راسره په‬
‫تکليف نه شي‪.‬‬

‫لوبې‬ ‫__________________________________________‬
‫پام‬ ‫__________________________________________‬
‫خوندي‬ ‫__________________________________________‬
‫بريالي‬ ‫__________________________________________‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫‪17‬‬
‫لوست‬ ‫‪6‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪3‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫‪.‬؟‬ ‫ب‬ ‫الف‬

‫‪ .1‬د خپلو ټولگيوالو درناوی کوو ‪.‬‬ ‫جمع‬ ‫مفرد‬

‫‪ .2‬د څو ټولگيوالو نومونه پېژنئ ؟‬ ‫کتابونه‬ ‫کتابچه‬

‫‪ .3‬ولې د ټولگيوالو درناوی کوو‬ ‫هلکان‬ ‫کتاب‬
‫‪ .4‬د ټولگيوالو د حال احوال پوښتنه کوو‬ ‫کتابچې‬ ‫هلک‬
‫‪ .5‬پرون ولې ټولگي ته نه وې راغلی‬
‫ج‬
‫آسمان‬ ‫کوټه‬ ‫کور‬ ‫دېوال‬ ‫‪.۱‬‬
‫رنگې‬ ‫کتابچه‬ ‫انگور‬ ‫رسم‬ ‫‪.۲‬‬
‫رنگ‬ ‫کاغذ‬ ‫باغ‬ ‫قلم‬ ‫‪.۳‬‬
‫کتابتون‬ ‫غر‬ ‫مجله‬ ‫کتاب‬ ‫‪.۴‬‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫ښه دوست او ملگری دی‬ ‫نه درته غوسه کوي‬

‫ډېـره حوصــله کوي‪.‬‬ ‫نه درنه گيله کوي‬

‫امال‬

‫‪18‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪1‬‬ ‫اونۍ‬
‫‪4‬‬
‫توري او کلمې‬

‫م‬ ‫ل‬ ‫گ‬ ‫ک‬ ‫ق‬ ‫ف‬

‫مرغه‬ ‫لمن ‬ ‫گل‬ ‫کوتره ‬ ‫قلم ‬ ‫فيل مرغه‬

‫سالم‬ ‫فيل‬ ‫چرگ‬ ‫موږک‬ ‫برق‬ ‫معارف‬

‫وژغوره‬ ‫بيړه‬ ‫اغزن بوټي‬

‫ښه ملگري‬
‫په ځنگله کې فيل مرغه‪ ،‬کوتره او موږک ملگري وو‪ .‬يوه ورځ د فيل‬
‫مرغې بچی په اغزن بوټي کې بند شو‪.‬‬
‫کوتره په بيړه موږک ته ورغله‪ .‬ورته‬
‫ويې ويل‪ :‬د فيل مرغې بچی په اغزن‬
‫بوټي کې نښتی دی‪ .‬چرگې راته‬
‫ويلي وو‪« :‬موږک په غاښونو بوټي‬
‫پرې کوالی شي‪ ».‬مرسته ورسره‬
‫وکړه‪ .‬موږک وويل‪ :‬ما هغه ځای ته‬
‫يوسه‪ .‬کوترې موږک پر شا کېناوه او‬
‫والوته‪ .‬موږک اغزن بوټی په غاښونو پرې کړ‪ .‬د فيل مرغې بچی يې‬
‫وژغوره‪ .‬فيل مرغه چې خبره شوه‪ ،‬ويې ويل‪ :‬ډېره مننه‪ .‬تاسې زما ښه‬
‫ملگري يئ‪.‬‬

‫‪19‬‬
‫لوست‬ ‫‪2‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪4‬‬

‫کلمې‬

‫ډگر _‬
‫_____‬ ‫هوايي‬ ‫مېنه _‬
‫_____‬ ‫خوشحال‬
‫مېنه‬ ‫______‬ ‫‪. 4‬‬ ‫بوټي‬ ‫______‬ ‫‪. 1‬‬
‫______ ‬ ‫______ ‬
‫ډنډ‬
‫جوار _‬
‫_____‬ ‫توره‬ ‫______ ‬ ‫شين‬
‫تخته‬ ‫______‬ ‫‪. 5‬‬ ‫ورځ‬ ‫______‬ ‫‪. 2‬‬
‫_____ _‬ ‫______ ‬
‫چرگ‬ ‫کار‬
‫______ ‬
‫______ ‬ ‫فيل‬ ‫جالل‬
‫مرغه‬ ‫______‬ ‫‪. 6‬‬ ‫آباد‬
‫______‬ ‫‪. 3‬‬
‫______ ‬ ‫______ ‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫پنډ کتاب‬ ‫اوږد خط کش‬ ‫جګ هلک‬ ‫غټ انار‬ ‫غټ خټکی‬

‫کوچنی انار‬ ‫نری کتاب‬ ‫لنډ خط کش‬ ‫کوچنی خټکی‬ ‫ټيت هلک‬

‫د لومړي منت بیا لوستل‬

‫‪20‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪3‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪4‬‬

‫توري او کلمې‬

‫ن‬ ‫سالون‬ ‫لمونځ‬ ‫لمن‬ ‫گاونډيان‬ ‫ نارنج ‬

‫ڼ‬ ‫بڼ‬ ‫بڼکه‬ ‫مڼه‬ ‫ژوبڼ‬ ‫شکوڼ‬

‫گاونډيان‬ ‫ستومانه‬ ‫کاغۍ‬

‫ښه گاونډی‬
‫په يوه ځنگله کې يوه کوتره او يوه مرغۍ‬
‫اوسېدلې‪ .‬يوې کاغۍ د دوی کورونو‬
‫ته نژدې کور جوړاوه‪ .‬هغه ستړې او‬
‫ستومانه وه‪ .‬د کوترې او مرغۍ ورپام‬
‫شو‪ .‬هغوی د مرستې لپاره ورغلې‪.‬‬
‫کوترې ورته وويل‪:‬‬
‫کاغۍ خورې! مور به مې ويل‪:‬‬
‫«له گاونډيانو سره مرسته ثواب لري‪ ».‬موږ ستا مرستې ته راغلې يو‪.‬‬
‫کوترې ورته خاشې او خلي راوړل او مرغۍ ورسره ځاله جوړوله‪ .‬د دوی‬
‫په مرسته ځاله ژر جوړه شوه‪ .‬کاغۍ له کوترې او مرغۍ څخه مننه وکړه‪.‬‬
‫هغې وويل‪ :‬شکر خدايه چې ښې گاونډيانې لرم‪.‬‬

‫‪21‬‬
‫لوست‬ ‫‪4‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪4‬‬

‫جملې‬

‫‪:‬‬ ‫‪ .۱‬کوترې کاغۍ ته وويل‪ :‬موږ در سره مرسته کوو‪.‬‬

‫‪ .۲‬اتل سباوون ته وويل سبا لوبې کوو‪.‬‬
‫‪ .۳‬اوربل زرلښتې ته وويل راځه چې درس ووايو‪.‬‬
‫‪ .۴‬د ډېوې دغه مېوې خوښې دي مڼې او انگور‪.‬‬
‫‪ .۵‬زبير وويل السالم عليکم و رحمت اهلل و برکاته! درنو مشرانو‪.‬‬
‫‪ .۶‬سپوږمۍ گاللۍ ته وويل راځه چې ښوونځي ته والړې شو‪.‬‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫ب‬ ‫الف‬
‫شپه‬ ‫تور‬
‫ناروغ‬ ‫ژړا‬
‫خوشحاله‬ ‫خپه‬
‫خندا‬ ‫روغ‬
‫سپين‬ ‫ورځ‬

‫د دويم منت بیا لوستل‬

‫‪22‬‬
‫لوست‬ ‫‪5‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪4‬‬

‫غوږ نیول او خربې کول‬

‫ذهني وده‪ :‬د خپلې حافظې کارول‬

‫ا ب ت ‪...‬‬ ‫‪۱۰۱‬‬
‫‪،۱۰‬‬
‫‪۰،۹‬‬
‫‪۹‬‬

‫د ټولگي مقررات‬

‫نوښتي لیکنه‬

‫جميلې او احمد غوښتل چې د الفبې د تورو‬

‫غږونه تکرار کړي‪.‬‬

‫پيل‬ ‫__________________________________________‬
‫د جميلې د ټولو تورو غږونه په ياد وو‪ ،‬خو احمد‬
‫د ځينو تورو غږونه هېر کړي وو‪.‬‬

‫کوښښ‬ ‫__________________________________________‬
‫احمد د الفبې د تورو غږونه زده کړل‪.‬‬
‫خوشحاله‬ ‫__________________________________________‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫‪23‬‬
‫لوست‬ ‫‪6‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪4‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫‪:‬‬ ‫ب‬ ‫الف‬

‫‪ .۱‬زده کوونکو وويل‪ :‬موږ سره‬ ‫غر‬
‫______ ‬ ‫مزار‬
‫______‬ ‫‪. 1‬‬
‫ملگري يو‪.‬‬
‫شريف_ ‬
‫_____‬
‫‪.۲‬کوتره موږک ته ورغله ورته‬
‫يې وويل‬ ‫غر‬
‫______ ‬ ‫سپين‬
‫‪ .۳‬حميد خوشحال ته وويل سبا‬
‫مالټه‬
‫______‬ ‫‪. 2‬‬
‫مېلې ته ځو‪.‬‬ ‫______ ‬
‫اوبه‬
‫‪ .۴‬احمد ما ته وويل کور ته والړ شه‪.‬‬ ‫______ ‬ ‫سور‬
‫لنډی‬ ‫______‬ ‫‪. 3‬‬
‫ج‬ ‫______ ‬
‫ب‬ ‫الف‬
‫آباد‬
‫______ ‬ ‫جالل‬
‫شتمن‬ ‫غټ‬ ‫______‬ ‫‪. ۴‬‬
‫خوشحاله‬ ‫رڼا‬ ‫______ ‬
‫سيند‬

‫تياره‬ ‫بې وزله‬

‫وړوکی‬ ‫خپه‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫امال‬

‫‪24‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪1‬‬ ‫اونۍ‬
‫‪5‬‬
‫توري او کلمې‬

‫ي‬ ‫هـ‬ ‫ه‬ ‫و‬

‫ملگري‬ ‫هېواد‬ ‫روغه ‬ ‫ ‬

‫ورځ‬

‫کينه‬ ‫تهمينه ‬ ‫ ‬
‫زړه‬ ‫ناروغۍ ‬

‫موسکا‬ ‫کينه‬ ‫نسخه‬

‫يو بل منل‬
‫کاغۍ ناروغه وه‪ .‬فيل مرغ ته ورغله‪ .‬ورته ويې ويل‪:‬‬
‫همېشه مې زړه خپه وي‪ .‬گاونډۍ بلبله مې بده اېسي چې ويې‬
‫وينم‪ ،‬زړه مې خپه شي‪ .‬نسخه راکړه چې په درملتون کې درمل‬
‫واخلم‪ .‬گوندې روغه شم‪ .‬فيل مرغ ورته وويل‪:‬‬
‫«ستا د ناروغۍ درمل له ما سره دي‪ .‬کينه ساتل د ناروغۍ سبب‬
‫کېږي‪ .‬له زړه څخه دې د بلبلې کينه وباسه!»‬
‫بله ورځ کاغۍ بلبلې ته په موسکا‬
‫سالم وکړ‪ .‬بلبلې يې سالم واخيست‬
‫او خوږې نغمې يې ورته وغږولې‪.‬‬
‫د کاغۍ زړه باغ باغ شو‪ .‬هغه‬

‫خوشحاله او رکه روغه شوه‪.‬‬

‫‪25‬‬
‫لوست‬ ‫‪2‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪5‬‬

‫کلمې‬

‫مرغ‬ ‫ ‬
‫باغ‬ ‫ ‬
‫فيل‬ ‫ ‬
‫فيل مرغ‬ ‫‪ .1‬‬

‫ستوری ‬ ‫ ‬
‫پېکۍ‬ ‫ ‬
‫تور‬ ‫‪ . 2‬‬

‫بخت‬ ‫خوښ ‬ ‫ ‬
‫نېک‬ ‫‪ .3‬‬

‫ټولگی ‬ ‫ ‬
‫دنده‬ ‫ ‬
‫کورنۍ‬ ‫‪ . 4‬‬

‫عمل‬ ‫ ‬
‫غر‬ ‫ ‬
‫نېک‬ ‫‪ . 5‬‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫ب‬ ‫الف‬
‫دوا‬ ‫همېشه‬

‫ښايسته‬ ‫درمل‬

‫همسايه‬ ‫ښکلی‬
‫تل‬ ‫گاونډی‬

‫د لومړي منت بیا لوستل‬

‫‪26‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪3‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪5‬‬

‫توري او کلمې‬

‫ئ‬ ‫ۍ‬ ‫ی‬ ‫ې‬

‫وليکئ‬ ‫سپوږمۍ ‬ ‫ښکلی ‬ ‫کوترې ‬

‫ولولئ‬ ‫ ‬ ‫هيلۍ ‬ ‫بچی ‬ ‫ ‬
‫پښې‬

‫مننه‬ ‫ډوبېږي‬ ‫هيلۍ‬

‫نېکي‬
‫مازديگر باران شوی و‪ .‬کوتره د ډنډ پر‬
‫غاړه والړه وه‪ .‬د موږک بچی راغی چې‬
‫اوبه وڅښي‪ .‬پښې يې وښوېدې او اوبو‬
‫ته ولوېد‪ .‬کوترې چې وليد‪ ،‬ژر والوته‪.‬‬
‫هيلۍ ته يې ځان ورساوه‪ .‬ورته ويې‬
‫ويل‪ :‬هله چې د موږک بچی په اوبو کې‬
‫ډوبېږي‪.‬‬
‫هيلۍ په منډه راغله‪ .‬د موږک بچی يې راوايست‪ .‬بيا يېموږک ته‬
‫کيسه وکړه چې کوترې راته وويل‪« :‬هله چې د موږک بچی په اوبو کې‬
‫ډوبېږي‪ ».‬زه ورسره الړم او ستا بچی مې له اوبو څخه راوايست‪ .‬موږک‬
‫له هيلۍ او کوترې څخه مننه وکړه‪.‬‬

‫‪27‬‬
‫لوست‬ ‫‪4‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪5‬‬

‫جملې‬

‫‪:‬‬ ‫‪ .۱‬کاغۍ فيل مرغ ته وويل‪ :‬همېشه مې زړه خپه وي‪.‬‬

‫‪ .۲‬کوترې هيلۍ ته وويل د موږک بچی ډوبېږي‪.‬‬

‫‪ .۳‬سپوږمۍ مريم ته وويل د بڼ گالن مه شکوه‪.‬‬

‫برکاته‪.‬‬
‫ُ‬ ‫‪ .۴‬ابراهيم ادريس ته وويل السالم عليکم و رحمة اهلل و‬

‫‪ .۵‬ښوونکي وويل د مور او پالر درناوی کوئ‪.‬‬

‫‪ .۶‬د زلمي د قلمونو رنگونه دا دي تور‪ ،‬شين او سور‪.‬‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫ب‬ ‫الف‬
‫ِگلم‬ ‫باران‬
‫قوي‬ ‫سپېڅلی‬
‫دوبی‬ ‫اوړی‬
‫پاک‬ ‫پياوړی‬
‫اورښت‬ ‫ټغر‬

‫د دويم منت بیا لوستل‬

‫‪28‬‬
‫لوست‬ ‫‪5‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪5‬‬

‫غوږ نیول او خربې کول‬

‫ذهني وده‪ :‬په يوه وخت کې د څو کارونو تررسه کول‬

‫نوښتي لیکنه‬

‫جميله او احمد متن لولي او هغه کلمې چې د (و) او‬

‫(هـ) توري لري په نښه کوي‪.‬‬
‫کوښښ‬ ‫__________________________________________‬
‫کلمې‬ ‫__________________________________________‬
‫__________________________________________‬
‫خوشحاله‬
‫د درس په پای کې به دوی د متن ټولې هغه کلمې چې‬

‫د (و) او (هـ) توري لري‪ ،‬په نښه کړي‪.‬‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫‪29‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪6‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪5‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫‪:‬‬ ‫ب‬
‫الف‬
‫‪ .۱‬ويې ويل‪ :‬ډېره مننه تا او‬
‫غر ‬ ‫بام‬ ‫سپين‬ ‫ ‬
‫‪.1‬‬
‫هيلۍ زما بچی وژغوره‪.‬‬
‫هوايي ‪ .۲‬کوترې هيلۍ ته وويل هله‬ ‫توشک ډگر ‬ ‫ ‬
‫‪.2‬‬
‫چې د موږک بچی ډوبېږي‪.‬‬
‫آباد‬ ‫سيند‬ ‫جالل‬ ‫ ‬
‫‪.۳‬‬

‫ب‬ ‫الف‬
‫ج‬
‫ناپاک‬ ‫سمسور‬
‫رواج‬ ‫دود‬
‫شين‬ ‫ناولی‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫امال‬

‫‪30‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪1‬‬ ‫اونۍ‬
‫‪6‬‬
‫توري او کلمې‬

‫ز‬ ‫ص‬ ‫س‬ ‫ث‬ ‫ط‬ ‫ټ‬ ‫ت‬

‫زرک‬ ‫صابر‬ ‫سويه‬ ‫ثواب‬ ‫طاهر‬ ‫ټال‬ ‫ترافيک‬

‫تېز‬ ‫ناصر‬ ‫رسېدل‬ ‫وارث‬ ‫وطن‬ ‫موټر‬ ‫وخت‬

‫اوسپنې‬ ‫ترافيکي نښې‬ ‫مېله‬

‫بې احتياطي‬
‫په ځنگله کې حيواناتو مېله جوړه کړې‬
‫وه‪ .‬پيشو په ځان جوړولو ډېر وخت تېر‬
‫کړ‪ .‬سويې پيشو ته وويل‪:‬‬
‫پيشو! ملگري وايي چې ژرکوه‪ ،‬ناوخته‬
‫شو‪ .‬پيشو ځواب ورکړ‪ :‬غم مه کوه! اوس‬
‫به مو د سترگو په رپ کې ورسوم‪.‬‬
‫پيشو موټر چاالن کړ‪ ،‬خو ډېر تېز يې چالوه‪.‬‬
‫سويې په وارخطايۍ ورته وويل‪ :‬پيشو! ترافيکي نښو ته پام کوه‪.‬‬
‫بايد موټر ورو وچلوې‪.‬‬
‫پيشو موټر نور هم تېز کړ‪ .‬موټر ناڅاپه له اوسپنې څخه جوړې شوې‬
‫لوحې سره وجنگېده‪ .‬پر لوحه ليکل شوي وو‪:‬‬

‫«له نه رسېدو څخه‪ ،‬وروسته رسېدل ښه دي‪».‬‬

‫‪31‬‬
‫لوست‬ ‫‪2‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪6‬‬

‫کلمې‬

‫ _______‬ ‫_______‬ ‫_______ ‬ ‫سپين غر ‬

‫_______‬ ‫_______‬ ‫______ _ ‬ ‫_______ ‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫ژمی‬ ‫‪ .۶‬اوړی ‬ ‫ ‬ ‫ ‬
‫سپين‬ ‫‪ .1‬تور‬
‫ ‬

‫ــــــــــــــــ‬ ‫ ‬
‫‪ .۷‬چاغ‬ ‫ ‬
‫ــــــــــــــــ‬ ‫ ‬
‫‪ .۲‬خپه‬

‫ــــــــــــــــ‬ ‫ ‬
‫‪ .۸‬تود‬ ‫ ‬
‫ــــــــــــــــ‬ ‫ ‬
‫‪ .۳‬نېکي‬

‫ــــــــــــــــ‬ ‫ ‬
‫‪ .۹‬خوږ‬ ‫ ‬
‫ــــــــــــــــ‬ ‫ ‬
‫‪ .۴‬وچ‬

‫ــــــــــــــــ‬ ‫‪ .۱۰‬دوستي ‬ ‫ ‬
‫ــــــــــــــــ‬ ‫ ‬
‫‪ .۵‬ژړا‬

‫د لومړي منت بیا لوستل‬

‫‪32‬‬
‫لوست‬ ‫‪3‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪6‬‬

‫توري او کلمې‬

‫هـ‬ ‫ح‬ ‫ف‬ ‫پ‬ ‫ض‬ ‫ظ‬ ‫ذ‬

‫پوهه‬ ‫حج ‬ ‫فريده‬ ‫پخال‬ ‫ضابط‬ ‫ظريف ‬ ‫ذاکر‬

‫هندواڼه‬ ‫صالح‬ ‫لطيف‬ ‫توپ‬ ‫فرض‬ ‫حافظ ‬ ‫کاغذ ‬

‫مروره‬ ‫ودان‬ ‫ډېوه‬

‫سوله‬

‫زړونـه بـه مـــــو ښــه وي‬ ‫جنگ جــــگړه چې نه وي‬

‫ســـولــــــه بـــــه اوبـه وي‬
‫ورکـــــــه بـه تيـــــاره وي‬
‫کــلي به مــــــو شنـــه وي‬
‫ټــول ســره خــــــواږه وي‬
‫کټ کټ پــــــه خندا شه‬
‫مـــــوږ ســـره پخـــال شــه‬
‫ژونـــد بـــه لکــه گــــل وي‬
‫پـــوهـــــــه بــــــه ډېوه وي‬
‫ښــار‪ ،‬ښـار بـــه ودان وي‬
‫خـــلـک د وطــــــــن بـــــــه‬
‫سولـــې سولـــې راشـــــــه‬
‫مــــــــــه شې مـــــــــــــروره‬

‫‪33‬‬
‫لوست‬ ‫‪4‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪6‬‬

‫جملې‬

‫‪:‬‬ ‫‪.۱‬سويې په وارخطايۍ پيشو ته وويل‪ :‬ترافيکي نښو ته پام کوه‪.‬‬

‫‪ .۲‬مريم زرلښتې ته وويل سپينه کوتره د سولې نښه ده‪.‬‬

‫‪ .۳‬په دې کتاب کې د دې مرغانو انځورونه دي لکه کوتره او طوطي‪.‬‬

‫‪ .۴‬دا کسان د ډېر درناوي وړ دي لکه مور‪ ،‬پالر او نور مشران‪.‬‬

‫‪ .۵‬اسماعيل ابراهيم ته وويل راځه چې له پالر سره مرسته وکړو‪.‬‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫وران‬ ‫‪ .۶‬ودان ‬ ‫ ‬
‫ناپوهي‬ ‫‪ .1‬پوهه‬
‫ ‬

‫ــــــــــــــــ‬ ‫‪ .۷‬ورک ‬ ‫ــــــــــــــــ ‬ ‫‪ . 2‬تکړه‬

‫ ‬

‫ــــــــــــــــ‬ ‫‪ .۸‬دوست ‬ ‫ــــــــــــــــ ‬ ‫‪ . 3‬خواږه ‬

‫ــــــــــــــــ‬ ‫‪ .۹‬شتمن ‬ ‫ــــــــــــــــ ‬ ‫‪ . 4‬سوله ‬

‫ــــــــــــــــ‬ ‫‪ .۱۰‬لوړ ‬ ‫ ‬
‫ــــــــــــــــ‬ ‫‪ . 5‬مروره ‬

‫د دويم منت بیا لوستل‬

‫‪34‬‬
‫لوست‬ ‫‪5‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪6‬‬

‫غوږ نیول او خربې کول‬

‫ذهنې وده‪ :‬د معلوماتو سم تنظيمول‬

‫نوښتي لیکنه‬

‫جميلې او شکيال غوښتل چې د اختر لپاره چمتووالی ونيسي‪.‬‬

‫هغوی د يو بل په مرسته لومړی د اړتيا وړ شيانو لېست جوړ کړ‪.‬‬

‫مېوه‬ ‫__________________________________________‬

‫دوکان‬ ‫__________________________________________‬

‫پيسې‬ ‫__________________________________________‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫‪35‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪6‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪6‬‬

‫کلمې او جملې‬
‫‪:‬‬ ‫ب‬
‫‪ .1‬ښوونکي وويل‪ :‬تل د مرشانو درناوی کوئ‪.‬‬ ‫الف‬
‫‪ .2‬زرغونې وويل تاسې ښه زده‌کوونکي ياست‪.‬‬
‫چې په ټولگي کې يو له بل رسه مرسته کوئ‪.‬‬
‫‪ .3‬مور مې راته وويل خپل درسونه ووایه‪.‬‬
‫______ ‬ ‫زردآلو‬
‫______‬
‫ج‬
‫ب‬ ‫الف‬

‫لوند‬ ‫خوږ‬
‫کرکه‬ ‫پخال‬
‫_____ _‬ ‫______‬
‫تريخ‬ ‫مينه‬
‫مرور‬ ‫وچ‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫امال‬

‫‪36‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪1‬‬ ‫اونۍ‬
‫‪7‬‬
‫توري‬

‫چ ‬ ‫ج‬ ‫ث ‬ ‫ټ‬ ‫ت‬ ‫پ‬ ‫ب‬ ‫آ‬ ‫ا‬

‫گ‬ ‫ک‬ ‫ق ‬ ‫ف‬ ‫ر‬ ‫ځ‬ ‫څ‬ ‫خ‬ ‫ح‬

‫ذ‬ ‫ډ ‬ ‫د‬ ‫ڼ‬ ‫ن‬ ‫م‬ ‫ل‬

‫امانت‬ ‫احتياط‬ ‫نوبت‬

‫کتابتون‬
‫څنگه د کتابتون ادبونه وپېژنو؟‬
‫څوک چې غواړي معلومات يې زيات شي‪ ،‬کتابتون ته ځي‪ .‬له‬
‫کتابتون څخه هر څوک گټه اخيستالی شي‪ .‬کتابتون ځينې ادبونه‬
‫هم لري‪ .‬کله چې کتابتون ته ځو‪ ،‬بايد‪:‬‬
‫‪ -‬نوبت مراعات کړو‪،‬‬
‫‪ -‬که خبرې کوو‪ ،‬په ټيټ غږ يې وکړو‪،‬‬
‫‪ -‬د کتاب پاڼې په احتياط واړوو‪،‬‬
‫‪ -‬په کتاب کې خط ونه کړو‪،‬‬
‫‪ -‬د کتاب مهم ټکي په کتابچه کې وليکو‪،‬‬
‫‪ -‬امانت اخيستل شوی کتاب بېرته‬
‫وسپارو‪،‬‬
‫‪ -‬کتاب بېرته په خپل ځای کې کېږدو‪.‬‬
‫گرانو زده کوونکو! همدا د کتابتون ادبونه دي‪.‬‬

‫‪37‬‬
‫لوست‬ ‫‪2‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪7‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫قلمونه‬ ‫کتابچې ‬ ‫يخچال ‬ ‫کتابونه ‬

‫ټولگيوال‬ ‫ونه ‬ ‫ښوونکي‬ ‫زده کوونکي‬
‫انگور‬ ‫دېوالونه‬ ‫کوټې ‬ ‫کورونه ‬

‫‪ .۱‬ډېوه کور ته والړه ‪.‬‬

‫‪.‬؟‬ ‫‪ .۲‬چېرته ځې ؟‬
‫‪ .۳‬زه زده کړه کوم‬
‫‪ .۴‬له پالر سره مرسته کوم‬
‫‪ .۵‬نوم دې څه شی دی‬
‫‪ .۶‬کور مو چېرته دی‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫ب‬ ‫الف‬
‫کتابتون‬ ‫تخته‬
‫زده کوونکی‬ ‫توپ‬
‫د لوبو ميدان‬ ‫اذان‬
‫جومات‬ ‫کتاب‬
‫تباشير‬ ‫ښوونکی‬

‫د لومړي منت بیا لوستل‬

‫‪38‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪3‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪7‬‬

‫توري‬

‫هـ‬ ‫و ‬ ‫ږ ‬ ‫ ژ ‬ ‫ز‬ ‫ړ‬ ‫ر‬ ‫ذ‬

‫ش‬ ‫ئ س ‬ ‫ۍ ‬ ‫ ‬ ‫ی‬ ‫ې‬ ‫ي‬ ‫ه‬
‫ع غ ‬ ‫ط ظ ‬ ‫ض‬ ‫ص‬ ‫ښ‬

‫ميدان‬ ‫غوره‬ ‫احساس‬

‫د رسۍ کشول‬
‫په لوبه کې د گډون پر وخت څه‬
‫احساس کوئ؟‬
‫په ځنگله کې حيوانات راټول شوي‬
‫وو‪ .‬دوی د رسۍ کشولو لوبه‬
‫پيلوله‪ .‬دوی نه پوهېدل چې کوم‬
‫حيوان په کومه ډله کې ونيسي‪.‬‬
‫سويې غږ وکړ‪« :‬غرنۍ وزه او سور‬
‫لنډی دې يوه خوا شي‪ .‬لېوه او‬
‫گېدړه دې بله خوا شي‪ ».‬غوره شوي حيوانات ميدان ته راووتل‪ :‬شور‬
‫او هيجان پيل شو‪ .‬پړانگ وويل‪« :‬آفرين وزې‪ ،‬شاباس سور لنډيه!»‬
‫زمري وويل‪« :‬آفرين لېوه‪،‬آفرين گيدړې!»‬
‫له ډېرې هڅې وروسته‪ ،‬لوبه غرنۍ وزې او سور لنډي وگټله‪.‬‬
‫بايلونکې ډلې دوی ته مبارکي ورکړه‪.‬‬

‫‪39‬‬
‫لوست‬ ‫‪4‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪7‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫ب‬ ‫الف‬

‫ښار‬ ‫خوشحال‬
‫تون‬ ‫روغ‬
‫لښته‬ ‫هوايي‬
‫ډگر‬ ‫ميدان‬
‫مېنه‬ ‫زر‬

‫‪:‬‬ ‫‪ .۱‬احمد وويل‪ :‬زه راځم‪.‬‬

‫‪ .۲‬زما دا درې رنگونه خوښېږي شين‪ ،‬نارنجي او سور‪.‬‬
‫‪ .۳‬محمود وويل زه درس لولم‪.‬‬
‫‪ .۴‬ځينې ترافيکي نښې دا دي سور څراغ‪ ،‬شين څراغ او ژېړ څراغ‪.‬‬
‫‪ .۵‬ښوونکي زده کوونکو ته وويل کتابونو ته وگورئ‪.‬‬
‫‪ .۶‬حضرت محمدﷺ فرمايي د علم زده کړه پر نر او ښځې فرض ده‪.‬‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫ب‬ ‫الف‬
‫تريخ‬ ‫تور‬
‫ورځ‬ ‫خام‬
‫رڼا‬ ‫خوږ‬
‫سپين‬ ‫شپه‬
‫پوخ‬ ‫تياره‬

‫د دويم منت بیا لوستل‬

‫‪40‬‬
‫لوست‬ ‫‪5‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪7‬‬

‫غوږ نیول او خربې کول‬

‫ذهنې وده‪ :‬د حافظې کارول او په يوه وخت کې د څو کارونو تر رسه کول‬

‫‪۱۰۱‬‬
‫‪،۱۰‬‬
‫ا ب ت ‪...‬‬ ‫‪۰،۹‬‬
‫‪۹‬‬

‫نوښتي لیکنه‬

‫احمد د هغو مېوو نومونه چې د دوی په کلي‬

‫کې شته په شعر کې ويل‪.‬‬

‫جميلې غوښتل له هغه سره همدا لوبه ترسره کړي‪.‬‬

‫تمرين‬ ‫__________________________________________‬
‫__________________________________________‬
‫ناک‬
‫انار‬ ‫__________________________________________‬

‫مڼه‬ ‫__________________________________________‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫‪41‬‬
‫لوست‬ ‫‪6‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪7‬‬

‫کلمې او جملې‬
‫‪:‬‬ ‫ب‬
‫‪ .۱‬مور وويل‪ :‬مشرانو ته‬
‫الف‬
‫درناوی کوه‪.‬‬ ‫قلمونه‬ ‫باغ ‬ ‫گلونه ‬ ‫کتابونه‬
‫‪ .۲‬احمد نارې کړې دلته راشه!‬ ‫گل‬ ‫ونې‬ ‫زمريان‬ ‫کورونه‬
‫ډاکټر داسې الرښوونه وکړه‬
‫هېواد دوکانونه پنسلونه ساعتونه‬
‫ناپاک خواړه مه خورئ!‬
‫گروپ‬ ‫مېزونه ‬ ‫چرگان ماهيان ‬
‫‪ .۴‬پالر زوی ته داسې نصيحت‬
‫وکړ زويه د مشرانو خبره منه‪.‬‬
‫ب‬ ‫الف‬
‫ج‬
‫ژړا‬ ‫لوی‬

‫ورځ‬ ‫کم‬

‫کوچنی‬ ‫خندا‬
‫زيات‬ ‫شپه‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫امال‬

‫‪42‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪1‬‬ ‫اونۍ‬
‫‪8‬‬
‫توری او کلمې‬

‫تورپېکۍ ‬ ‫ ‬
‫تبر‬ ‫تميم ‬
‫ت‬ ‫لوستونه‬ ‫ ‬
‫ناست‬ ‫ ‬‫ستړی‬
‫ساعت‬ ‫مرسته ‬ ‫ ‬
‫مکتب‬

‫درناوی‬ ‫پخلنځی‬ ‫تريو‬

‫درناوی‬
‫تميم کور ته راغی‪ .‬بکسه يې د کوټې په‬
‫منځ کې واچوله‪ .‬اوږد وغځېد‪ .‬تمنا وويل‪:‬‬
‫ولې دې بکسه په خپل ځای نه ږدې؟‬
‫تميم په تريو تندي وويل‪ :‬په تا يې څه‪.‬‬
‫مور يې چې د دوی خبرې واورېدې‪ ،‬راغله‪.‬‬
‫ويې ويل‪ :‬تميمه زويه! ولې په غوسه يې؟‬
‫تميم وويل‪ :‬زه وږی او ستړی له ښوونځي‬
‫څخه راغلم‪ .‬تمنا وايي چې ولې دې بکسه بې‌ځايه اچولې ده؟‬
‫مور يې وويل‪ :‬زويه! چې وږی يې‪ ،‬ډوډۍ به درته راوړم‪ .‬تمنا ښه‬
‫درته وايي‪ .‬هغه دې خور ده‪ .‬خبره يې بايد ومنې او درناوی يې‬
‫وکړې‪.‬‬
‫تميم له تمنا څخه بخښنه وغوښته‪.‬‬

‫‪43‬‬
‫لوست‬ ‫‪2‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪8‬‬

‫کلمې‬

‫کوچنۍ‬ ‫کوچنی‬ ‫خوږه‬ ‫خوږ ‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬
‫کوچنی‬ ‫ ‬
‫کوچنۍ‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫اليقه‬ ‫ ‬

‫اليق‬
‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫وراره‬ ‫ورېره ‬
‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬
‫کشره‬ ‫ ‬
‫کشر‬
‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬
‫هوښيار‬ ‫ ‬
‫هوښياره‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫کلمې‬ ‫ ‬
‫‪ .۱‬زه درس وايم‪.‬‬
‫اوسپنه‬ ‫کتاب ‬
‫ ‬
‫‪ .۲‬اتل اوبه څښي‪.‬‬
‫گېالس‬ ‫ ‬ ‫تيږه ‬
‫ ‬
‫‪ .۳‬حامد بازار ته ځي‪.‬‬
‫موټر‬ ‫ونه ‬
‫‪ .۴‬سمون کورنۍ دنده ليکي‪ .‬‬
‫ بوټ‬ ‫قلم ‬
‫‪ .۵‬هغه سودا راوړي‪ .‬‬
‫لرگی‬ ‫ ‬
‫پيسې‬

‫د لومړي منت بیا لوستل‬

‫‪44‬‬
‫لوست‬ ‫‪3‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪8‬‬

‫کلمې‬

‫برياليتوب‬ ‫بريالی‪ +‬توب‬ ‫بريالی‬

‫هلکتوب‬ ‫هلک‪ +‬توب‬ ‫هلک‬
‫کوچنيتوب‬ ‫کوچنی‪ +‬توب‬ ‫کوچنی‬
‫زلميتوب‬ ‫زلمی‪+‬توب‬ ‫زلمی‬

‫دنده‬ ‫مرسته‬ ‫ښوونځی‬

‫له کورنۍ سره مرسته‬

‫طيب په دريم او طوبا په دويم ټولگي‬
‫کې ده‪ .‬يوه ورځ دوی له ښوونځي‬
‫څخه کور ته راغلل‪.‬‬
‫طيب طوبا ته وويل‪ :‬پالر مې په‬
‫باغچه کې کار کوي‪ .‬زه به له پالر‬
‫سره مرسته وکړم‪.‬‬
‫طوبا وويل‪ :‬ښه ده‪ .‬زه به هم له مور سره مرسته وکړم‪.‬‬
‫طيب له پالر سره د باغچې کار خالص کړ‪ .‬بيا دواړه کور ته راغلل‪.‬‬
‫گوري چې طوبا او مور هم د کور کارونه سر ته رسولي دي‪.‬‬
‫پالر يې وويل‪ :‬آفرين بچيانو! دا دی کارونه مو وختي خالص کړل‪.‬‬
‫اوس به ډوډۍ وخورو‪ .‬بيا به زه په درسونو کې درسره مرسته وکړم‪.‬‬

‫‪45‬‬
‫لوست‬ ‫‪4‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪8‬‬

‫جملې‬

‫تېرمهال‬ ‫اوس مهال‬

‫هغه ښوونکی و‪.‬‬ ‫ ‬

‫‪ .۱‬هغه ښوونکی دی‪.‬‬

‫ما ورزش وکړ‪.‬‬ ‫‪ .۲‬زه ورزش کوم‪ .‬‬

‫ز بير مور ته سالم واچاوه‪.‬‬ ‫ ‬

‫‪ .۳‬زبير مور ته سالم اچوي‪.‬‬

‫هغه ډوډۍ وخوړه‪.‬‬ ‫ ‬

‫‪ .۴‬هغه ډوډۍ خوري‪.‬‬

‫زما شين قلم خوښېده‪.‬‬ ‫ ‬

‫‪ .۵‬زما شين قلم خوښېږي‪.‬‬

‫ده کتاب ولوست‪.‬‬ ‫ ‬

‫‪ .۶‬دی کتاب لولي‪.‬‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫کلمې‬ ‫ ‬
‫‪ .۱‬اتل چای څښي‪.‬‬
‫پياله‬ ‫بوټ ‬
‫‪ .۲‬څانگه کورنۍ دنده ليکي‪ .‬‬
‫تبر‬ ‫قلم ‬
‫ ‬
‫‪ .۳‬زه بازار ته ځم‪.‬‬
‫موټر‬ ‫ونه ‬
‫ ‬
‫‪ .۴‬حامد مېوه خوري‪.‬‬
‫غر‬ ‫ ‬ ‫انار ‬
‫سړک‬ ‫سيند ‬ ‫‪ .۵‬سباوون المبو وهي‪ .‬‬

‫د دويم منت بیا لوستل‬

‫‪46‬‬
‫لوست‬ ‫‪5‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪8‬‬

‫غوږ نیول او خربې کول‬

‫د احساساتو اداره کول‪ :‬د احساساتو پېژندل‬

‫نوښتي لیکنه‬

‫جميله پرون ډېره خوشحاله وه‪.‬‬

‫هغې له خپلې ملگرې شکيال سره لوبې کولې‪.‬‬

‫وياړ‬ ‫__________________________________________‬
‫شکيال خپه وه‪ ،‬ځکه چې په کورنۍ دنده نه پوهېده‪.‬‬

‫ستونزې‬ ‫__________________________________________‬
‫وارخطا‬ ‫__________________________________________‬
‫مرسته‬
‫__________________________________________‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫‪47‬‬
‫لوست‬ ‫‪6‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪8‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫ب‬
‫کلمې‬ ‫ ‬ ‫‪ .۱‬زه اوبه څښم‪ .‬‬
‫الف‬
‫پياله‬ ‫بام ‬ ‫کشره‬ ‫کشر‬ ‫کشره‬ ‫کشر ‬
‫‪ .۲‬زبير ونې ته خېژي‪.‬‬ ‫مدير‬ ‫مديره ‬
‫زينه‬ ‫مېوه‬ ‫زړه‬ ‫زوړ ‬
‫‪.۳‬هوسۍفيرنيخوري‪ .‬‬ ‫ځوان‬ ‫ځوانه ‬
‫درس‬ ‫کاشوغه‬ ‫ی خورځه‬‫خوري ‬
‫هوښيار هوښياره‬
‫‪.۴‬سپوږمۍمخمينځي‪ .‬‬
‫اوبه‬ ‫کاغذ‬

‫ج‬
‫زمری ښوونځي ته والړ‪.‬‬ ‫ ‬
‫‪ .۱‬زمری ښوونځي ته ځي‪.‬‬
‫زما شين قلم خوښېده‪.‬‬ ‫ ‬
‫‪ .۲‬زما شين قلم خوښېږي‪.‬‬
‫ز بير مور ته سالم واچاوه‪.‬‬ ‫ ‬
‫‪.۳‬زبير مور ته سالم اچوي‪.‬‬
‫ماللۍ مور ته درناوی وکړ‪.‬‬ ‫‪ .۴‬ماللۍ مور ته درناوی کوي‪ .‬‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫امال‬

‫‪48‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪1‬‬ ‫اونۍ‬
‫‪9‬‬
‫توری او کلمې‬

‫طاهر ‬ ‫ ‬
‫طاهره‬ ‫ ‬
‫طالب‬
‫ط‬ ‫لطيف‬ ‫مطلب ‬ ‫ ‬
‫سطل‬
‫وطن‬ ‫ضابط ‬ ‫ ‬
‫خياط‬

‫شتمنه‬ ‫خوندوره‬ ‫اسوېلی‬

‫کورنی اقتصاد‬
‫طالع گل په خولو لوند کوټې ته‬
‫راغی‪ .‬سوړ اسوېلی يې وايست‪.‬‬
‫طيبې ورته وويل‪ :‬سړيه! ولې خپه‬
‫يې؟ طالع گل وويل‪ :‬نوم مې طالع‬
‫گل دی‪ ،‬خو طالع نه لرم‪ .‬ډېر کار‬
‫کوم‪ ،‬خو ژوند مو ښه نه شو‪ .‬طيبې‬
‫وويل‪ :‬له يوه السه ټک نه خېژي‪ .‬پس له دې به زه هم درسره مرسته‬
‫کوم‪ .‬زه به خوندوره حلوا پخوم‪ .‬ته يې په بازار کې خرڅوه‪ .‬غږ به‬
‫داسې کوې‪ :‬واخلئ! واخلئ! خوندوره حلوا واخلئ! وروسته له دې به‬
‫طيبې خوږه حلوا پخوله‪ .‬طالع گل به سهار وختي بازار ته وړله‪ .‬همدا‬
‫وو چې د طيبې له برکته غريبه کورنۍ شتمنه شوه‪.‬‬

‫‪49‬‬
‫لوست‬ ‫‪2‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪9‬‬

‫کلمې‬

‫خوشحاله‬

‫غوسه‬ ‫ ‬
‫ستومانه‬ ‫ ‬
‫خپه‬ ‫ ‬
‫خوشحاله‬

‫خندا‬ ‫ ‬
‫ژړا‬ ‫ ‬
‫روانه‬ ‫ ‬
‫والړ‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫کلمې‬
‫ډبره‬ ‫تخته ‬
‫‪ .۱‬دا تيږه توره ده‪ .‬‬

‫منډه‬ ‫ ‬ ‫زيار ‬ ‫‪ .۲‬هوسۍ په درس کې کوښښ کوي‪ .‬‬

‫قوي‬ ‫زوړ ‬ ‫ ‬
‫‪ .۳‬زمری غښتلی ماشوم دی‪.‬‬

‫اوبه‬ ‫خونه ‬ ‫ ‬
‫‪ .۴‬سپوږمۍ په کوټه کې لمونځ کوي‪.‬‬

‫بدرنگه‬ ‫ښکلی‬ ‫ ‬
‫‪ .۵‬زما ټولگی ښايسته دی‪.‬‬

‫د لومړي منت بیا لوستل‬

‫‪50‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪3‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪9‬‬

‫کلمې‬

‫مشرتوب‬ ‫مشر‪+‬توب‬ ‫مشر‬

‫ساده توب‬ ‫ساده‪+‬توب‬ ‫ساده‬
‫ماشومتوب‬ ‫ماشوم‪+‬توب‬ ‫ماشوم‬
‫مېړنتوب‬ ‫مېړن‪+‬توب‬ ‫مېړنی‬

‫مشوره‬ ‫اندېښنه‬ ‫باغچه‬

‫مور‬
‫د پسرلي ښکلی موسم و‪.‬‬
‫يوه ورځ طاهر او طاهره په خپله شنه‬
‫باغچه کې ناست وو‪.‬‬
‫مور يې له طاهرې سره سبق وايه‪.‬‬
‫طاهر کتابچه او قلم په الس‪ ،‬خپه ناست‬
‫و‪.‬‬
‫مور يې ورته وويل‪ :‬زوی جانه! ولې داسې خپه ښکارې؟‬
‫طاهر سر وخوځاوه او ويې ويل‪:‬‬
‫مورې! پرون موږ ته ښوونکي وويل‪« :‬تاسې د مور په هکله يو څه‬
‫وليکئ‪».‬‬
‫مور يې په خندا وويل‪ :‬زويه! اندېښنه مه کوه‪ .‬زه او خور به دې درسره‬
‫مرسته وکړو‪.‬‬
‫په دې خبرې سره د طاهر تندی وغوړېد او خوشحاله شو‪ .‬بيا يې د‬
‫مور او خور په مشوره خوږه ترانه وليکله‪.‬‬

‫‪51‬‬
‫لوست‬ ‫‪4‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪9‬‬

‫جملې‬

‫تېرمهال‬
‫الف‪ .‬ما ډوډۍ وخوړله‪.‬‬
‫ب‪ .‬هغه خوښ و‪.‬‬
‫ج‪ .‬ما درس ولوست‪.‬‬
‫د‪ .‬زه کورته والړم‪.‬‬
‫ح‪ .‬ما د مور او پالر درناوی وکړ‪.‬‬
‫و‪ .‬زه تږی وم‪.‬‬
‫ز‪ .‬سمسور له ما سره مرسته وکړه‪.‬‬
‫اوس‬
‫‪ .۱‬زه کور ته ځم‪.‬‬
‫‪ .۲‬زه ډوډۍ خورم‪.‬‬
‫‪ .۳‬سمسور له ما سره مرسته کوي‪.‬‬
‫‪ .۴‬هغه خوښ دی‪.‬‬
‫‪ .۵‬زه د مور او پالر درناوی کوم‪.‬‬
‫‪ .۶‬زه تږی يم‪.‬‬
‫‪ .۷‬زه درس لولم‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫کلمې‬
‫لرگی‬ ‫زده کړې ‬ ‫‪ .۱‬زده کوونکي ښوونځي ته ځي ‪.‬‬

‫انگور‬ ‫ ‬
‫تيږه‬ ‫ ‬
‫‪ .۲‬زه مېوه خورم‪.‬‬

‫خاوره‬ ‫ ‬
‫گالن‬ ‫‪ .۳‬عطر ور څخه جوړېږي‪ .‬‬

‫سيند‬ ‫سړک‬ ‫ ‬
‫‪ .۴‬زه المبو وهم‪.‬‬

‫بوټي‬ ‫شيشه‬ ‫‪ .۵‬درمل ورڅخه جوړېږي‪ .‬‬

‫د دويم منت بیا لوستل‬

‫‪52‬‬
‫لوست‬ ‫‪5‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪9‬‬

‫غوږ نیول او خربې کول‬

‫د خپلو احساساتو اداره کول‪ :‬تاسو څه احساس کوئ؟‬

‫نوښتي لیکنه‬

‫احمد وارخطا و‪ .‬په هغه ناوخته شوې وه‪.‬‬

‫بايسکل‬ ‫__________________________________________‬

‫احتياط‬ ‫__________________________________________‬

‫د ښوونځي زنگ‬ ‫__________________________________________‬

‫تصميم‬ ‫__________________________________________‬
‫احمد په وخت ښوونځي ته راورسېد‪.‬‬

‫هغه خوشحاله و‪.‬‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫‪53‬‬
‫لوست‬ ‫‪6‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪9‬‬

‫کلمې او جملې‬
‫ب‬
‫کلمې‬ ‫الف‬
‫ځمکه‬ ‫ ډوډۍ‬ ‫‪.۱‬زه وږی يم‪.‬‬

‫آسامن‬ ‫‪ .۲‬رڼا ملونځ کوي‪ .‬کور‬

‫خپه هلک‬
‫موټر‬ ‫‪ .۳‬مريويس بازار ته ځي‪ .‬منگی‬
‫چای‬ ‫کتاب‬ ‫‪ .۴‬زرلښته درس لويل‪.‬‬

‫حيرانه‬ ‫ستومانه‬ ‫خپه‬ ‫خوشحاله‬

‫وېرېدلې‬ ‫غوسه‬ ‫والړ‬ ‫خندانه ‬

‫ج‬
‫الف‪ .‬ما ډوډۍ وخوړله‪.‬‬ ‫‪ .۱‬زه کورته ځم‪.‬‬

‫ب‪ .‬زه کورته والړم‪.‬‬ ‫‪ .۲‬زه ډوډۍ خورم‪.‬‬

‫ج‪ .‬احمد تږی و‪.‬‬ ‫‪ .۳‬زه درس لولم‪.‬‬

‫د‪ .‬ما درس ولوست‪.‬‬ ‫‪ .۴‬احمد تږی دی‪.‬‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫امال‬

‫‪54‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪1‬‬ ‫اونۍ‬
‫‪10‬‬
‫توري او کلمې‬

‫ت‬ ‫مياشت ‬ ‫ ‬‫لوستل‬ ‫تميم ‬

‫سطل‬ ‫ ‬
‫طاووس‬ ‫توت ‬
‫ط‬ ‫وطن‬ ‫ ‬
‫طاهر‬ ‫ ‬
‫خياط‬

‫خوندي‬ ‫غوسه‬ ‫کرښې‬

‫زغم‬
‫کوټې ته ورننوتم‪ .‬گورم چې وړه‬
‫خور مې‪ ،‬طاهره زما پر کتابچه‬
‫کرښې باسي‪ .‬په غوسه شوم‪.‬‬
‫غاښونه مې وچيچل‪ .‬نژدې وو‬
‫چې طاهره ووهم‪ ،‬خو مور مې‬
‫راغله‪ .‬راته ويې ويل‪ :‬څه خبره ده‬
‫چې غوسه يې؟‬
‫مور ته مې وويل‪ :‬مورې! طاهرې مې کتابچه خط خط کړې ده‪ .‬مور‬
‫مې يو گېالس اوبه راکړې‪ ،‬ويې ويل‪ :‬اوبه وڅښه‪ ،‬غوسه به دې سړه‬
‫شي‪ .‬اوبه مې وڅښلې‪ ،‬فکر مې آرام شو‪ .‬مور مې وويل‪ :‬گرانه زويه!‬
‫طاهره خو وړه نجلۍ ده‪ ،‬نه پوهېږي‪ .‬بيا به داسې نه کوي‪ ،‬خو ته دې‬
‫هم خپل کتابونه او کتابچې په خوندي ځای کې ږده‪.‬‬

‫‪55‬‬
‫لوست‬ ‫‪2‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪10‬‬

‫کلمې‬

‫خوشحاله‬

‫چاغ‬ ‫ ‬
‫خپه‬ ‫ ‬ ‫ستړی‬ ‫ ‬
‫خوشحاله‬

‫َزړه‬ ‫ ‬
‫جگه‬ ‫ ‬
‫ټيټ‬ ‫ ‬
‫ډنگره‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫کلمې‬
‫ ‬ ‫‪ .۱‬زرمينه اليقه نجلۍ ده‪.‬‬
‫تکړه‬ ‫ ‬
‫گاللۍ‬
‫ ‬‫‪ .۲‬فهيم ځيرک هلک دی‪.‬‬
‫ښکلی‬ ‫ ‬
‫هوښيار‬
‫ ‬‫‪ .۳‬زه له مور سره مرسته کوم‪.‬‬
‫مينه‬ ‫ ‬
‫کومک‬
‫ ‬
‫‪ .۴‬زه د امال مشق کوم‪.‬‬
‫تمرين‬ ‫ ‬
‫لوستل‬
‫ ‬
‫‪ .۵‬زموږ کور ښکلی دی‪.‬‬
‫لوی‬ ‫ښايسته ‬

‫د لومړي منت بیا لوستل‬

‫‪56‬‬
‫لوست‬ ‫‪3‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪10‬‬

‫کلمې‬

‫توروالی‬ ‫تور‪+‬والی‬ ‫تور‬

‫سپينوالی‬ ‫سپين‪+‬والی‬ ‫سپين‬
‫ښه والی‬ ‫ښه‪+‬والی‬ ‫ښه‬
‫زوړوالی‬ ‫زوړ‪+‬والی‬ ‫زوړ‬

‫ملتيا‬ ‫رښتيا‬ ‫مينه‬

‫پالر‬

‫ راتـــــه موســـکــا کوي‬

‫ ‬
‫پــر ســر مو الس تېـروي‬
‫پـــالر په رښــتيــا کوي‬ ‫مــوږ ســـره ميـــنه ‬
‫ميــنه‬
‫قـلـــــــــم‪ ،‬قلــــــم راوړي‬ ‫ ‬
‫راتـــه کتـــاب کتابچـــــې ‬
‫رقــــــــم رقـــــــــم راوړي‬ ‫ ‬
‫ ‬
‫نور ډېر شيــــان ورســـــره‬
‫صفـــــا صفــــــا کــــــوي‬ ‫ ‬
‫ ‬
‫د کـــــــار خبــــــــرې راتـــــه‬ ‫ ‬
‫چـــې په کـــې ولــوبېږو‬ ‫ ‬
‫ ‬
‫باغ ته مـــو هــــــم بيايـــــي‬ ‫ ‬
‫چـې کټ کټ وخنـدېږو‬ ‫ ‬
‫ ‬
‫چې خــوشحالـــۍ وکــــړو‬ ‫ ‬
‫زمـــــوږ مـلـتــيــا کـــوي‬ ‫ ‬
‫ ‬
‫پالر وي راگــډ پــه لوبــو‬ ‫ ‬

‫‪57‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪4‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪10‬‬

‫جملې‬

‫تېرمهال‬ ‫اوس‬

‫الف‪ .‬خيبر پرون ښوونځي ته الړ‪.‬‬ ‫‪ .۱‬زه ليک ليکم‪.‬‬

‫ب‪ .‬ځالند کورنۍ دنده تر سره کړه‪.‬‬
‫ج‪ .‬محمد خپل کتابونه ښه ساتل‪.‬‬
‫د‪ .‬ما له خپلې خور سره مرسته وکړه‪.‬‬
‫هـ‪ .‬ما ليک و ليکه‪.‬‬
‫و‪ .‬ما کتاب ولوست‪.‬‬
‫ز‪ .‬ما ډوډۍ وخوړله‪.‬‬
‫ک‪ .‬پلوشې درس ولوست‪.‬‬
‫‪ .۲‬زه ډوډۍ خورم‪.‬‬
‫‪ .۳‬خيبر نن ښوونځي ته ځي‪.‬‬
‫‪ ۴‬پلوشه درس لولي‪.‬‬
‫‪ .۵‬ځالند کورنۍ دنده تر سره کوي‪.‬‬
‫‪ .۶‬محمد خپل کتابونه ښه ساتي‪.‬‬
‫‪ .۷‬زه له خپلې خور سره مرسته کوم‪.‬‬
‫‪ .۸‬زه کتاب لولم‪.‬‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬

‫کلمې‬
‫ت‬

‫مصرف‬ ‫ کار ‬
‫‪ .۱‬زه بې ځايه لگښت نه کوم‪.‬‬

‫خولۍ‬ ‫ ټيکری‬
‫ ‬ ‫‪ .۲‬زه شين پړونی لرم‪.‬‬

‫دهقان‬ ‫ خټگر‬
‫ ‬ ‫‪ .۳‬زما پالر بزگر دی‪.‬‬

‫ډاکټر‬ ‫ معلم‬
‫ ‬ ‫‪ .۴‬ميرويس ښوونکی دی‪.‬‬

‫خوښ‬ ‫ خپه‬
‫ ‬ ‫‪ .۵‬زه خوشحاله يم‪.‬‬

‫د منت بیا لوستل‬

‫‪58‬‬
‫لوست‬ ‫‪5‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪10‬‬

‫غوږ نیول او خربې کول‬

‫د خپلو احساساتو اداره کول‪ :‬د بدو احساساتو اداره کول‬

‫له ملگروسره‬ ‫ستل‬

‫ه اي‬
‫خبرې کول‬ ‫ه سا‬
‫ژور‬

‫د ځای بدلول‬
‫له يو څخه تر لسو‬
‫د عددونو شمېرل‬

‫نوښتي لیکنه‬

‫جميله ډېره په غوسه ده‪.‬‬

‫ژوره ساه‬ ‫_________________________________________‬

‫ځای‬ ‫_________________________________________‬

‫مور‬ ‫_________________________________________‬

‫کورنۍ‬ ‫_________________________________________‬

‫آرامه‬ ‫_________________________________________‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫‪59‬‬
‫لوست‬ ‫‪6‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪10‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫ب‬ ‫الف‬
‫کلمې‬
‫‪ .۱‬زرمينه اليقه نجلۍده‪ .‬‬
‫تکړه‬ ‫گاللۍ‬
‫‪ .۲‬فهيم ځريک هلک دی ‪ .‬هوښیار ښکلی‬
‫‪ .۳‬زه له مور رسه مرسته کوم‪ .‬کومک مينه‬
‫لوستل مترین‬ ‫‪ .۴‬زه د امال مشق کوم‪.‬‬
‫ښايسته لوی‬ ‫‪ .۵‬زموږ کور ښکلی دی‪ .‬‬
‫چاغ‬ ‫خپه‬ ‫ستړی‬ ‫خوشحاله‬

‫ج‬ ‫زړه‬ ‫جگه‬ ‫ټيټ‬ ‫ډنگره‬

‫الف‪ .‬ما ډوډۍ وخوړله‪.‬‬ ‫‪ .۱‬زه ليک ليکم‪.‬‬

‫ب‪ .‬ما ليک وليکه‪.‬‬ ‫‪ .۲‬زه ډوډۍ خورم‪.‬‬

‫ج‪ .‬پلوشې درس ولوست‪.‬‬ ‫‪ .۳‬خيبر ښوونځي ته ځي‪.‬‬

‫د‪ .‬خيبر ښوونځي ته والړ‪.‬‬ ‫‪ .۴‬پلوشه درس لولي‪.‬‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫امال‬

‫‪60‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪1‬‬ ‫اونۍ‬
‫‪11‬‬
‫توری او کلمې‬

‫َکلثوم ‬ ‫ُث َريا‬

‫ ‬ ‫ ‬ ‫ثواب ‬
‫ث‬ ‫کوثر‬ ‫ُعثمان ‬ ‫کثافات ‬
‫وارث‬ ‫ ‬
‫حديثه‬ ‫ ‬
‫غياث‬

‫ورزش‬ ‫سمسوره‬ ‫سيمه‬

‫سمسورتيا‬
‫څنگه کوالی شو خپله سيمه سمسوره‬
‫کړو؟ گرانو زده کوونکو! چېرته چې‬
‫ونې او بوټي ډېر وي‪ ،‬سيمه ښکلې‬
‫ښکاري‪ .‬هوا يې تازه وي‪ .‬بارانونه په‬
‫کې ډېر او دوړې په کې کمې وي‪ .‬خلک‬
‫ډېر نه ناروغه کېږي‪ .‬سمسور ځايونه د‬
‫مطالعې‪ ،‬ورزش او تفرېح لپاره ښه وي‪.‬‬
‫نو بايد‪:‬‬
‫‪ -‬ونې او گالن وکرو‪،‬‬
‫‪ -‬د وچو ونو پر ځای‪ ،‬نوي نيالگي کېنوو‪،‬‬
‫‪ -‬ونو او گالنو ته په وخت اوبه ورکړو‪،‬‬
‫‪ -‬د ونو او گالنو له ماتولو څخه ډډه وکړو‪،‬‬
‫‪ -‬په سمسورو ځايونو کې کثافات وانه چوو‪ .‬گورئ زده کوونکو! که‬
‫پورتني ټکي په پام کې ونيسو‪ ،‬سيمه به مو سمسوره شي‪.‬‬

‫‪61‬‬
‫لوست‬ ‫‪2‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪11‬‬

‫کلمې‬

‫ښې نجونې‬ ‫ښه هلکان‬ ‫هوښيارې نجونې‬ ‫هوښيار هلکان ‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫روانې نجونې‬ ‫ ‬

‫روان هلکان‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫مهربانې ميندې‬ ‫مهربانه پلرونه ‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫اليقې نجونې ‬ ‫ ‬

‫اليق هلکان‬
‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ښې نجونې‬ ‫ ‬
‫ښه هلکان‬
‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫تکړه نجونې‬ ‫ ‬
‫تکړه هلکان‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫روميان‬ ‫ ‬
‫پياز‬ ‫ ‬
‫وزه‬ ‫ ‬
‫انار‬

‫چرگه‬ ‫ ‬
‫ناک‬ ‫بېنډۍ ‬ ‫ ‬
‫غوا‬

‫مڼه‬ ‫ ‬
‫پسه‬ ‫انگور ‬ ‫ ‬
‫کدو‬

‫مېوې‬ ‫سابه‬ ‫څاروي‬

‫انار‬ ‫کدو‬ ‫غوا‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬

‫د لومړي منت بیا لوستل‬

‫‪62‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪3‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪11‬‬

‫کلمې‬

‫ستره‬ ‫ستر ‪ +‬ه‬ ‫ستر‬

‫لوړه‬ ‫لوړ‪+‬ه‬ ‫لوړ‬
‫جگه‬ ‫جگ‪+‬ه‬ ‫جگ‬
‫ځيرکه‬ ‫ځيرک‪+‬ه‬ ‫ځيرک‬

‫کثافات‬ ‫زېرمې‬ ‫نعمت‬

‫د څښلو پاکې اوبه‬

‫گرانو زده کوونکو! اوبه د اهللﷻ لوی نعمت دی‪ .‬له اوبو پرته ژوند نه‬
‫کېږي‪ .‬د څښلو پاکې اوبه په څاگانو‪،‬‬
‫کارېزونو‪ ،‬چينو او نلونو کې وي‪.‬‬
‫ناپاکې اوبه انسان ناروغه کوي‪ ،‬نو‬
‫بايد‪:‬‬
‫‪ -‬د اوبو د زېرمو شاوخوا پاکه وساتو‪،‬‬
‫‪ -‬د اوبو نل خالص پرې نه ږدو‪،‬‬
‫‪ -‬د اوبو د زېرمو په شاوخوا کې کثافات وانه چوو‪،‬‬
‫‪ -‬د اوبو له څاه او نل سره نژدې حيوانات پرې نه ږدو‪،‬‬
‫‪ -‬کناراب بايد د اوبو له څاه څخه لرې جوړ شي‪،‬‬
‫‪ -‬د اوبو زېرمې بايد پاکې وساتو‪ .‬د اوبو د لوښو سرونه پټ وساتو‪.‬‬
‫دې سره به د ناروغيو مخه ونيول شي‪.‬‬

‫‪63‬‬
‫لوست‬ ‫‪4‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪11‬‬

‫کلمې‬

‫منفي امريه‬ ‫مثبت امريه‬ ‫کلمه‬

‫مه ځه!‬ ‫ځه!‬ ‫تلل‬
‫وخوره!‬ ‫خوړل‬
‫مه خانده!‬ ‫خندل‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫تخته‬ ‫ ‬
‫مور‬ ‫ ‬
‫پاکه هوا‬ ‫ ‬
‫پالر‬

‫دښتې‬ ‫غرونه ‬ ‫ ‬
‫خور‬ ‫شنه ځايونه ‬

‫تباشير‬ ‫ ‬
‫معلم‬ ‫ ‬
‫زده کوونکی‬ ‫ ‬
‫ورور‬

‫چاپېريال‬ ‫ښوونځی‬ ‫کورنۍ‬

‫شنه ځايونه‬ ‫معلم‬ ‫پالر‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬

‫د دويم منت بیا لوستل‬

‫‪64‬‬
‫لوست‬ ‫‪5‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪11‬‬

‫غوږ نیول او خربې کول‬

‫ټولنيز مثبت مهارتونه‪ :‬د خلکو د احساساتو پېژندل‬

‫زه څه مرسته‬
‫درسره کولی‬ ‫ولې خپه يې؟‬
‫شم؟‬

‫نوښتي لیکنه‬

‫د نورو خلکو پر احساساتو پوهېدل څه ارزښت لري؟‬

‫موږ بايد د خلکو پر احساساتو ځانونه پوه کړو ‪.‬‬
‫پام کول‬ ‫__________________________________________‬
‫کله چې تاسو د خپل ملگري احساساتو ته پام‬
‫نه کوئ‪ ،‬هغه څه احساس کوي؟‬
‫خپه‬ ‫__________________________________________‬
‫کله چې څوک ستاسو احساساتو ته پام نه کوي‪،‬‬
‫نو څه احساس کوئ؟‬
‫ناراحت‬ ‫__________________________________________‬
‫دا ښه ده چې د نورو احساسات بايد وپېژنو‪ .‬دا کار له موږ سره مرسته کوي‬
‫چې ښه ملگري ولرو‪.‬‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫‪65‬‬
‫لوست‬ ‫‪6‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪11‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫الف‬
‫زړورې نجونې‬ ‫زړور هلکان‬ ‫وړې نجونې‬ ‫ ‬
‫واړه هلکان‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫جگې نجونې‬ ‫جگ هلکان ‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫خوشحاله هلکان خوشحالې نجونې‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫زړورې نجونې‬ ‫ ‬

‫زړور هلکان‬

‫ج‬ ‫ب‬
‫کارغه ‬ ‫ناک‬ ‫کميس‬ ‫منفي امريه‬ ‫مثبت امريه‬ ‫کلمه‬
‫پتلون ‬ ‫مرغۍ ‬ ‫کوتره ‬ ‫مه ليکه!‬ ‫وليکه!‬ ‫ليکل‬
‫څادر ‬ ‫ډوډۍ ‬ ‫ُخرما ‬ ‫راوړه!‬ ‫راوړل‬

‫خواړه‬ ‫کايل‬ ‫الوتونکی‬ ‫مه څښه!‬ ‫څښل‬

‫ناک‬ ‫کميس‬ ‫کوتره‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫امال‬

‫‪66‬‬
‫لوست‬ ‫‪1‬‬ ‫اونۍ‬
‫‪12‬‬
‫توری او کلمې‬

‫پوستکی ‬ ‫ ‬
‫سودا‬ ‫سېالبونه ‬
‫س‬ ‫احساس‬ ‫ ‬
‫پالستيک‬ ‫ ‬
‫اوسپنه‬

‫نس‬ ‫ ‬
‫انسان‬ ‫ ‬
‫سيمه‬

‫سره‬ ‫ميکروب‬ ‫خوندي‬

‫کثافات‬
‫کثافات څنگه خوندي کړو؟‬
‫پوهېږوچې په کثافاتو کې ميکروبونه‬
‫پيدا کېږي او انسان ناروغه کوي‪.‬‬
‫ناروغ انسان کمزوری او خپه وي‪ .‬که‬
‫کثافات د چا د کور خوا ته واچوئ‪،‬‬
‫غوسه به شي‪ ،‬نو گورئ!‬
‫‪ -‬کثافات په ټاکلي ځای کې واچوئ‪.‬‬
‫‪ -‬د مېوو پوستکي او د ترکاريو پاتې شوني حيواناتو ته ورکولی‬
‫شو‪ .‬که يې ښخ کړو سره ورڅخه جوړېږي‪.‬‬
‫‪ -‬کاغذونه‪ ،‬ښيښې‪ ،‬اوسپنه او پالستيکي شيان له کثافاتو بېل‬
‫کړئ‪ .‬دا شيان خرڅېږي‪.‬‬
‫‪ -‬کاغذونه ژمي ته وساتئ او په بخارۍ کې يې وسوځوئ‪.‬‬
‫‪ -‬سودا په ټوکرينو کڅوړو کې راوړئ‪.‬‬
‫که همداسې وکړو‪ ،‬کثافات به کم او خوندي شي‪.‬‬

‫‪67‬‬
‫لوست‬ ‫‪2‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪12‬‬

‫کلمې‬

‫لوی هلکان‬

‫ژېړ خټکی‬ ‫برگې چرگې ‬ ‫غټ غوايان ‬ ‫لوی هلکان ‬

‫غټې‌غواگانې‬ ‫وړې نجونې ‬ ‫برگ چرگان ‬ ‫ ‬
‫سرې مڼې‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫کاهو‬ ‫پالک ‬ ‫ ‬
‫گلپي‬ ‫ ‬
‫پالر‬

‫کوټه‬ ‫ ‬
‫مور‬ ‫دېوال ‬ ‫ ‬
‫توشکې‬

‫خور‬ ‫بېنډۍ ‬ ‫ ‬
‫ورور‬ ‫ ‬
‫المارۍ‬

‫کور‬ ‫سابه‬ ‫د کورنۍ غړي‬

‫المارۍ‬ ‫گلپي‬ ‫پالر‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫\ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫د لومړي منت بیا لوستل‬

‫‪68‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪3‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪12‬‬

‫کلمې‬

‫ناروغي‬ ‫ناروغ ‪ +‬ي‬ ‫ناروغ‬

‫هوښياري‬ ‫هوښيار ‪ +‬ي‬ ‫هوښيار‬
‫ځيرکي‬ ‫ځيرک ‪ +‬ي‬ ‫ځيرک‬
‫گالبي‬ ‫گالب ‪ +‬ي‬ ‫گالب‬

‫تندر‬ ‫برېښنا‬ ‫تالنده‬

‫باران‬
‫په باران کې څنگه ځان خوندي کړو؟‬
‫په باران کې مو کالي لندېږي او کېدای شي‬
‫ناروغه شو‪ .‬په تېز باران کې سېالب راوځي‪.‬‬
‫کله کله له باران سره تالنده برېښنا هم وي‪.‬‬
‫تندر يا برېښنا پر ونو‪ ،‬ستنو‪ ،‬آنتنونو او‬
‫لوړو ځايونو لوېږي‪ .‬تندر د مرگ ژوبلې سبب‬
‫گرځي‪.‬‬
‫نو گورئ! په باران کې چترۍ پر سر ونيسئ‪ .‬که چترۍ نه وه‪ ،‬په خوندي‬
‫ځای کې ودرېږئ‪.‬‬
‫په خوړونو او ژورو ځايونو کې مه گرځئ‪.‬‬
‫پام کوئ! که تالنده برېښنا وي‪ ،‬تر ونو الندې مه درېږئ‪.‬‬
‫د برق له ستنو او آنتنونو څخه لرې شئ‪.‬‬
‫دا ټکي مو د باران او برېښنا له خطر څخه ساتي‪.‬‬

‫‪69‬‬
‫لوست‬ ‫‪4‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪12‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫منفي امريه‬ ‫مثبت امريه‬ ‫کلمه‬

‫مه راوړئ!‬ ‫راوړئ!‬ ‫راوړل‬
‫مه څښئ!‬ ‫څښل‬
‫وخورئ!‬ ‫خوړل‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫وېکټې‬ ‫ ‬
‫مېږه‬ ‫پنسل ‬ ‫ ‬
‫توپ‬

‫گډ‬ ‫ ‬ ‫جال ‬ ‫مارکر ‬ ‫ ‬

‫قلم‬

‫تباشير‬ ‫ ‬
‫بېټ‬ ‫ ‬
‫اوښ‬ ‫ ‬
‫وزه‬

‫د ليکلو څيزونه‬ ‫څاروي‬ ‫دلوبو وسايل‬

‫قلم‬ ‫وزه‬ ‫توپ‬

‫\ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫\ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫\ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ‬

‫د دويم منت بیا لوستل‬

‫‪70‬‬
‫لوست‬ ‫‪5‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪12‬‬

‫غوږ نیول او خربې کول‬

‫ټولنیز مثبت مهارتونه‪ :‬د خلکو د احساساتو په اړه وړاندوينه‬

‫نوښتي لیکنه‬

‫د خلکو د احساساتو په اړه وړاندوينه ولې مهمه ده؟‬

‫د دې لپاره چې له خلکو سره ښې اړيکې ټينگې کړو‪.‬‬
‫څنگه کولی شئ د خلکو پر احساساتو ځانونه پوه کړئ؟‬
‫خبرې‬ ‫__________________________________________‬
‫پوهېدل‬ ‫__________________________________________‬
‫ټولگيوال‬ ‫__________________________________________‬
‫ځواب‬ ‫__________________________________________‬
‫کله چې موږ د خلکو پر احساساتو پوه شو‪ ،‬نو له هغوی سره‬
‫ښې اړيکې ټينگولی شو‪.‬‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫‪71‬‬
‫لوست‬ ‫‪6‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪12‬‬

‫کلمې‬

‫ب‬
‫الف‬
‫منفي امريه‬ ‫مثبت امريه‬ ‫کلمه‬

‫مه راوړئ!‬ ‫راوړئ!‬ ‫راوړل‬

‫وڅښئ!‬ ‫څښل‬

‫مه خورئ!‬ ‫!‬ ‫خوړل‬

‫ج‬
‫رسۍ کشول‬ ‫مېږه ‬ ‫پنسل‬ ‫کرېکټ‬
‫ژېړ خټکی‬ ‫چاغ هلکان غټ غوايان برگې چرگې‬
‫زمری‬ ‫توپ ‬ ‫مارکر ‬ ‫قلم ‬

‫تباشير‬ ‫واليبال‬ ‫لېوه‬ ‫فيل ‬ ‫وړې نجونې غټې‌غواگانې‬ ‫سرې مڼې برگ چرگان‬

‫د ليکلو څېزونه‬ ‫ژوبڼ‬ ‫لوبې‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫امال‬

‫‪72‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪1‬‬ ‫اونۍ‬
‫‪13‬‬
‫توري او کلمې‬

‫ث‬ ‫کثافات ‬ ‫ ‬
‫وارث‬ ‫ ‬
‫ثواب‬
‫س‬ ‫الس‬ ‫ ‬‫پسرلی‬ ‫ ‬
‫سيند‬
‫ص‬ ‫اخالص‬ ‫ ‬
‫نصير‬ ‫ ‬ ‫ ‬
‫صفا‬

‫اشر‬ ‫پام‬ ‫صفايي‬

‫د ښار پاکوالی‬
‫څنگه کوالی شو‪ ،‬ښار پاک وساتو؟‬
‫ښار زموږ گډ کور دی‪ .‬که د ښار‬
‫صفايي ته پام ونه شي‪ ،‬په ناروغيو‬
‫به اخته شو‪ .‬د دې لپاره چې ښار صفا‬
‫او ښکلی وساتو‪ ،‬بايد‪:‬‬
‫‪ -‬په خپلو کورونو او شاوخوا کې‬
‫ښايسته نيالگي کېنوو‪،‬‬
‫‪ -‬کثافات په ټاکلي ځای يا کثافت دانۍ کې واچوو‪،‬‬
‫‪ -‬د والړو اوبو ډنډونه له منځه يوسو‪ .‬په لښتيو‪ ،‬ويالو او سيندونو‬
‫کې کثافات ونه غورځوو‪،‬‬
‫‪ -‬د پاکوالي په اشر کې برخه واخلو‪ .‬د خپلې سيمې صفا ساتل ثواب‬
‫لري‪ .‬گرانو زده کوونکو! ښار زموږ گډ کور دی‪ .‬بايد پاک يې وساتو‪.‬‬

‫‪73‬‬
‫لوست‬ ‫‪2‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪13‬‬

‫کلمې‬

‫غټ هلکان‬

‫خوشحالې نجونې‬ ‫ناستې نجونې ‬ ‫واړه هلکان‬ ‫غټ هلکان ‬

‫غټې نجونې‬ ‫وړې نجونې خوشحال هلکان ‬ ‫ناست هلکان ‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫انگور‬ ‫آسونه ‬ ‫ ‬
‫بوټي‬ ‫ ‬
‫هندواڼه‬

‫اوښان‬ ‫ ‬
‫نيالگي‬ ‫الوچې ‬ ‫پسونه ‬
‫گالن‬ ‫ ‬
‫شفتالو‬ ‫ ‬
‫غواگانې‬ ‫چمنونه ‬

‫سمسورتيا‬ ‫حيوانات‬ ‫مېوې‬

‫گالن‬ ‫پسونه‬ ‫شفتالو‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬

‫د لومړي منت بیا لوستل‬

‫‪74‬‬
‫لوست‬ ‫‪3‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪13‬‬

‫کلمې‬

‫کلمه‬ ‫کلمه ‪ +‬وال‬ ‫کلمه‬

‫نړيوال‬ ‫نړۍ ‪+‬وال‬ ‫نړۍ‬
‫ليکوال‬ ‫ليک‪+‬وال‬ ‫ليک‬
‫هېوادوال‬ ‫هېواد‪+‬وال‬ ‫هېواد‬
‫کليوال‬ ‫کلي‪+‬وال‬ ‫کلي‬

‫زرغونه‬ ‫تلوسه‬ ‫بڼ‬

‫د پسرلي ترانه‬

‫ژمـــی تېـــر شـــو‪ ،‬هـــوا ښـــه شـــوه‬

‫پســـرلي وږمـــه خـــوره شـــوه‬
‫بلبـــل بيـــا ســـندرې وايـــي‬
‫بـــڼ‪ ،‬بېديـــا نغمـــه نغمـــه شـــوه‬
‫نارنـــج گل شـــو‪ ،‬انـــار گل شـــو‬
‫غـــر او ســـمه رنگينـــه شـــوه‬
‫شـــاگردان مکتـــب تـــه درومـــي‬
‫د لي ــک لوس ــت ي ــې تلوس ــه ش ــوه‬
‫د بزگـــر لـــه کار او زيـــاره‬
‫وچـــه ځمکـــه زرغونـــه شـــوه‪.‬‬

‫‪75‬‬
‫لوست‬ ‫‪4‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪13‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫منفی امريه‬ ‫مثبت امريه‬ ‫کلمه‬

‫مه خاندئ!‬ ‫وخاندئ!‬ ‫خندل‬

‫مه ژاړئ!‬ ‫ژړل‬

‫ويې لټوئ!‬ ‫لټول‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫سپين‬ ‫ ‬
‫زرکه‬ ‫واسکټ ‬ ‫ ‬
‫سور‬

‫مرغۍ‬ ‫کميس ‬ ‫شين ‬ ‫لونگۍ ‬

‫څادر‬ ‫ ‬
‫تور‬ ‫طوطي ‬ ‫کوتره ‬

‫جامې‬ ‫الوتونکي‬ ‫رنگونه‬

‫کميس‬ ‫طوطي‬ ‫سور‬
‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬

‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬ ‫ـــــــــــــــــــــــــــ‬

‫د دويم منت بیا لوستل‬

‫‪76‬‬
‫لوست‬ ‫‪5‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪13‬‬

‫غوږ نیول او خربې کول‬

‫ټولنیز مثبت مهارتونه‪ :‬د خلکو احساساتو ته ځواب ويل‬

‫ماشومان څه ډول احساس لري او مور يې څه احساس کوي؟‬

‫نوښتي لیکنه‬

‫موږ بايد د خلکو پر احساساتو ځانونه پوه کړو‪.‬‬

‫تېره ورځ چې زه ناوخته کور ته ورسېدم‪،‬‬
‫مور مې ډېره وارخطا وه‪.‬‬
‫مينه‬ ‫__________________________________________‬

‫فکر‬ ‫__________________________________________‬

‫ستونزې‬ ‫__________________________________________‬

‫لوبې‬ ‫__________________________________________‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫‪77‬‬
‫لوست‬ ‫‪6‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪13‬‬

‫کلمې‬
‫ب‬
‫کلمه‬ ‫کلمه‪+‬وال‬ ‫کلمه‬ ‫الف‬
‫بڼوال‬ ‫بڼ‪ +‬وال‬ ‫بڼ‬

‫نړيوال‬ ‫نړي‪+‬وال‬ ‫نړۍ‬

‫گډونوال‬ ‫گډون‪+‬وال‬ ‫گډون‬

‫غټ هلکان‬

‫ج‬
‫اره‬ ‫رنده ‬ ‫قلم تراش ‬ ‫ش‬
‫خط ک ‬

‫چکش‬ ‫روميان ‬ ‫ ‬
‫پياز‬ ‫قلم ‬

‫گندنه‬ ‫پنسل پاک‬ ‫کتابچه‬ ‫بانجان ‬

‫سابه‬ ‫ترکاڼ‬ ‫قرطاسيه‬

‫خپه هلکان همزولي هلکان‬ ‫غټ هلکان‬
‫قلم تراش‬ ‫همزولې نجونې وړې نجونې خوشحال هلکان‬
‫گندنه‬ ‫اره‬
‫ــــــــــ‬ ‫خوشحاله نجونې خپه نجونې‬
‫ــــــــــ‬ ‫ــــــــــ‬
‫ـــــــــ‬ ‫ـــــــــ‬ ‫ـــــــــ‬
‫ـــــــــ‬ ‫ـــــــــ‬ ‫ـــــــــ‬
‫ـــــــــ‬ ‫ـــــــــ‬ ‫ـــــــــ‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫امال‬

‫‪78‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪1‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪14‬‬
‫توري او کلمې‬

‫ت‬ ‫ساتنه ‬ ‫تالوت‬ ‫ ‬

‫توريالی‬
‫طالب‬ ‫ ‬
‫ترانه‬ ‫ ‬
‫ساعت‬
‫ط‬ ‫خياط‬ ‫ضابط ‬ ‫ ‬
‫مطالعه‬

‫اندېښنه‬ ‫خپه‬ ‫باور‬

‫په خپل ځان باور‬

‫جاوېد نوی په لومړي ټولگي کې‬
‫شامل شو‪ .‬د دوی د کور او ښوونځي‬
‫تر منځ الره کږه وږه وه‪.‬‬
‫هغه خپه و چې ښوونځي ته به څنگه‬
‫ځي‪ .‬د جاوېد پالر صابر هغه په غېږ‬
‫کې ونيوه‪.‬‬
‫ورته يې وويل‪ :‬زويه! اندېښنه مه کوه‪ .‬ورور به دې ښوونځي ته‬
‫بيايي‪ .‬جاوېد د پالر په خبره خوشحاله شو‪.‬‬
‫صابر خپل مشر زوی ته وويل‪ :‬جاوېد ښوونځي ته بيايه او راوله يې‪.‬‬
‫څو ورځې تېرې شوې‪ .‬جاوېد پر الره بلد شو او پر ځان يې باور‬
‫پيدا شو‪ .‬هغه خپل مشر ورور ته وويل‪ :‬مننه وروره! زه نور په‬
‫خپله ښوونځي ته تالی شم‪.‬‬

‫‪79‬‬
‫لوست‬ ‫‪2‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪14‬‬

‫کلمې‬

‫خپه‬ ‫والړ ‬
‫____‬ ‫____‬ ‫‪ .1‬واړه‬
‫____‬
‫غټه‬ ‫واړه ‬

‫غټ‬ ‫خوشحاله‬
‫____‬ ‫____‬ ‫‪____ .2‬‬
‫روان‬ ‫والړې ‬

‫وړې‬
‫____‬ ‫____‬
‫روان‬ ‫‪____ .3‬‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫کلمې‬
‫‪ .۱‬زه کوټې ته ځم‪.‬‬
‫آسمان‬ ‫خونې ‬

‫الر‬ ‫کومک ‬ ‫‪ .۲‬زه له خپلې خور سره مرسته کوم‪.‬‬

‫تيږې‬ ‫غر ‬ ‫‪ .۳‬امين له الرې څخه ډبرې لرې کوي‪.‬‬

‫لمر‬ ‫سبق ‬ ‫‪ .۴‬پلوشه درس لولي‪.‬‬

‫مېز‬ ‫ښکلی ‬ ‫‪ .۵‬اتل ښايسته ماشوم دی‪.‬‬

‫ستوري‬ ‫خونه ‬ ‫‪ .۶‬څانگه کور پاک ساتي ‪.‬‬

‫د لومړي منت بیا لوستل‬

‫‪80‬‬
‫لوست‬ ‫‪3‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪14‬‬

‫توري او کلمې‬

‫ث‬ ‫وارث ‬ ‫ ‬
‫کثافات‬ ‫ ‬ ‫ ‬
‫ ثور‬
‫س‬ ‫درس‬ ‫ ‬ ‫ ‬
‫سهار‬ ‫انسان ‬

‫ص‬ ‫خالص‬ ‫ ‬
‫بصيره‬ ‫ صابر ‬

‫ټاکلي‬ ‫غوڅ‬ ‫ککړتيا‬

‫پاکه هوا‬
‫څنگه د هوا د ککړتيا مخه نيوالی شو؟‬
‫هر څوک پاکې هوا ته اړتيا لري‪.‬‬
‫ککړه هوا انسان ناروغه کوي‪.‬‬
‫زموږ په هېواد کې ډېرو کسانو‬
‫ښکلي ځنگلونه غوڅ کړل‪ .‬د هوا‬
‫صفايۍ ته يې زيان ورساوه‪.‬‬
‫گرانو زده کوونکو! د دې لپاره چې‬
‫په پاکه هوا کې ژوند وکړو‪ ،‬نو بايد‪:‬‬
‫‪ -‬گالن او بوټي وکرو‪.‬‬
‫‪ -‬ونې کېنوو او ښکلي باغونه جوړ کړو‪ .‬د ونو او گالنو ښه ساتنه‬
‫وکړو‪ .‬پالستيکي او ربړي شيان ونه سوځوو‪.‬‬
‫‪ -‬کثافات په ټاکلي ځای کې واچوو‪.‬‬
‫‪ -‬شنې ونې‪ ،‬ځنگلونه او بوټي پرې نه کړو‪ .‬نو راځئ! پورتنيو الرښوونو‬
‫ته پام وکړو‪ .‬د خپلې روغتيا لپاره د هوا دککړتيا مخه ونيسو‪.‬‬

‫‪81‬‬
‫لوست‬ ‫‪4‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪14‬‬

‫کلمې‬

‫برگې‬ ‫ناستې ‬
‫____‬ ‫____‬ ‫‪ .1‬برگ‬
‫____‬
‫والړ‬ ‫برگ ‬

‫روان‬ ‫ناسته ‬ ‫ ‬
‫والړې‬ ‫ ‬
‫سور‬ ‫ ‬ ‫____‬ ‫____‬ ‫‪____ .2‬‬
‫روانې‬

‫____‬ ‫____‬ ‫‪____ .3‬‬

‫کشاميل پرسلی مرسل‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬

‫گالب اوړی‬ ‫شنبه‬

‫ل‬
‫ت‬

‫پنجشنبه رامبېل‬ ‫ژمی‬

‫جمعه منی‬ ‫دوشنبه‬
‫!‬ ‫‪ .۱‬ژر کور ته الړ شه!‬
‫گالن‬
‫‪ .۲‬ډېرې خبرې مه کوه‬
‫کشاميل‬
‫‪ .۳‬رښتيا ووايه‬

‫د اونۍ ورځې‬ ‫‪ .۴‬دروغ مه وايه‬

‫دوشنبه‬ ‫‪ .۵‬د مشرانو درناوی وکړه‬

‫د کال فصلونه‬

‫پرسلی‬
‫د دويم منت بیا لوستل‬

‫‪82‬‬
‫لوست‬ ‫‪5‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪14‬‬

‫غوږ نیول او خربې کول‬

‫د احساساتو اداره کول او ټولنیز مثبت مهارتونه‪ :‬د يوه کار يا‬
‫حالت په اړه د خلکو ډول ډول احساسات‬

‫نوښتي لیکنه‬

‫څنگه کولی شئ د خپل ملگري پر احساساتو ځانونه پوه کړئ؟‬

‫موږ بايد د خلکو احساسات وپېژنو او مناسب چلند ورسره وکړو‪.‬‬
‫ ‬ ‫موږ بايد له خپلو ملگرو سره خبرې وکړو‪.‬‬
‫__________________________________________‬
‫خوشحاله‬ ‫__________________________________________‬
‫خپه‬ ‫__________________________________________‬
‫پوهېدل‬ ‫__________________________________________‬
‫کوښښ‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫‪83‬‬
‫لوست‬ ‫‪6‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪14‬‬

‫کلمې او جملې‬
‫!‬ ‫ب‬
‫‪ .1‬دلته راشه!‬
‫الف‬
‫‪ .2‬شور مه کوه!‬
‫‪ .۳‬رښتيا ووايه‬ ‫____‬ ‫____‬ ‫____‬
‫وړې‬

‫‪ .۴‬دروغ مه وايه‬
‫‪ .۵‬د مشرانو درناوی وکړه ‬ ‫____‬ ‫____‬ ‫____‬

‫والړ‪ ،‬خپه‪ ،‬واړه‪ ،‬غټه‪ ،‬خوشحاله‪،‬‬

‫غټ‪ ،‬والړې‪ ،‬روان‪ ،‬وړې‬

‫د بدن غړي‬ ‫وچې مېوې‬ ‫گالن‬

‫ج‬
‫سرتگې‬ ‫بادام‬ ‫کشاميل‬
‫کشاميل‪ ،‬مميز‪ ،‬پښې ‪ ،‬السونه ‪،‬‬
‫چارمغز‪ ،‬رامبېل‪ ،‬رس‪ ،‬گالب‪ِ ،‬پسته‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫امال‬

‫‪84‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪1‬‬ ‫اونۍ‬
‫‪15‬‬
‫توري او کلمې‬

‫باز ‬ ‫ ‬
‫وزه‬ ‫ ‬
‫زمری‬
‫ز‬ ‫زرکه‬ ‫ ‬
‫زړه‬ ‫ ‬
‫گازره‬

‫بزگر‬ ‫ ‬
‫پياز‬ ‫ ‬
‫ترموز‬

‫مناسب‬ ‫ِ‬
‫صحي‬ ‫کمزوری‬

‫ِصحي خواړه‬
‫يوه ورځ زرمينې خپل زوی کلينيک ته‬
‫وړی و‪.‬‬
‫د هغې زوی ډېر کمزوری او ډنگر و‪.‬‬
‫زرمينې ډاکټرې ته وويل‪ :‬ډاکټرې‬
‫صاحبې! دا زوی مې ډېر کمزوری دی‬
‫او تل ژاړي‪ .‬ډاکټرې زرمينې ته وويل‪:‬‬
‫خورې! دې ماشوم ته دې ِصحي او مناسب خواړه نه دي ورکړي‪.‬‬
‫زرمينې پوښتنه وکړه‪ِ :‬صحي او مناسب خواړه کوم دي؟‬
‫ډاکټرې وويل‪ :‬خورې! ښه پوښتنه دې وکړه‪.‬‬
‫ِصحي خواړه هغه دي چې پاک وي‪ .‬بدن مو قوي کړي‪ .‬له ناروغيو‬
‫مو وساتي‪ .‬ډاکټرې زياته کړه‪ :‬موږ بايد ډول ډول خواړه وخورو‪ ،‬لکه‪:‬‬
‫شيدې‪ ،‬هگۍ‪ ،‬مېوې‪ ،‬سابه‪ ،‬لوبيا‪ ،‬نخود‪ ،‬غوښه او داسې نور‪.‬‬
‫زرمينې وويل‪ :‬خير يوسې! اوس پوه شوم‪.‬‬

‫‪85‬‬
‫لوست‬ ‫‪2‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪15‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫کلمې‬ ‫‪ .۱‬ايمل پاک خواړه خوري‪.‬‬

‫(هغه) پاک خواړه خوري‪.‬‬
‫هغه‬
‫‪ .۲‬زه‪ ،‬ځال او خيبر پاک خواړه خورو‪.‬‬
‫هغې‬
‫) پاک خواړه خورو‪.‬‬ ‫( ‬
‫‪ .۳‬سپوږمۍ او څانگه روغتون ته والړې‪.‬‬
‫موږ‬
‫) روغتون ته والړې‪.‬‬ ‫( ‬
‫‪ .۴‬ښکال ته يې درمل راوړل‪.‬‬
‫هغوی‬
‫) ته يې درمل راوړل‪.‬‬ ‫( ‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫ب‬ ‫الف‬

‫شفاخانه‬ ‫تيږه‬
‫شين‬ ‫پړی‬
‫روغ‬ ‫جوړ‬
‫رسۍ‬ ‫ښکلی‬
‫ډبره‬ ‫سمسور‬
‫ښايسته‬ ‫روغتون‬

‫د لومړي منت بیا لوستل‬

‫‪86‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪3‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪15‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫زه ځم‬ ‫زه ‪ +‬ځم‬ ‫ځم‬

‫موږ ځو‬ ‫موږ ‪ +‬ځو‬ ‫ځو‬
‫موږ خاندو‬ ‫موږ ‪ +‬خاندو‬ ‫خاندو‬
‫هغوی ليکي‬ ‫هغوی ‪ +‬ليکي‬ ‫ليکي‬

‫دوړې‬ ‫مطالعه‬ ‫لوبه‬

‫د سترگو ساتنه‬
‫زلمي زمرک ته وويل‪ :‬راځه چې په‬
‫کمپيوټر کې لوبه وکړو‪.‬‬
‫هغوی يو ساعت لوبه وکړه‪ .‬د دواړو‬
‫سترگې سرې اوښتې وې‪ .‬د زلمي مور‬
‫وويل‪ :‬گرانو! لوبه بس کړئ‪ .‬سترگې‬
‫مو خرابوي‪ .‬زمرک وويل‪ :‬ترورې! ته‬
‫رښتيا وايې‪ .‬زما سترگې سوی کوي‪.‬‬
‫د زلمي مور يو کتاب ورکړ‪ .‬ويې ويل‪ :‬واخلئ! د کتاب دا ځای ولولئ‪.‬‬
‫وروسته زلمي د کتاب هماغه برخه په لوړ غږ ولوستله‪ :‬که ټلويزيون‪،‬‬
‫کمپيوټر يا موبايل ته ډېر وخت وگورئ‪ ،‬سترگې مو خرابېږي‪ .‬په لږه‬
‫رڼا کې مطالعه مه کوئ‪ .‬لمـر ته مخامخ مه گورئ‪ .‬سترگې مو له دوړو‬
‫وساتئ‪ .‬که شيان ښه نه وينئ‪ ،‬د سترگو ډاکټر ته ورشئ‪.‬‬
‫‪87‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪4‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪15‬‬

‫جملې‬

‫‪، :‬‬
‫‪ .۱‬د پستې ځنگلونه په دې واليتونو کې دي‪ :‬بدخشان‪ ،‬تخار‪،‬‬
‫بغالن او سمنگان‪.‬‬
‫‪ .۲‬زما د وروڼو نومونه دا دي اتل خيبر شمشاد او حميد‪.‬‬
‫‪ .۳‬زموږ دا مېوې خوښېږي لکه انار مڼې انگور او خټکي‪.‬‬
‫‪ .۴‬موږ بايد ډول ډول خواړه وخورو لکه شيدې هگۍ مېوې او لوبيا‪.‬‬
‫‪ .۵‬د کاميابۍ الرې دا دي هڅه کوښښ تعليم او مطالعه‪.‬‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫ب‬ ‫الف‬

‫تياره‬ ‫روغ‬
‫پاک‬ ‫لوړ‬
‫تور‬ ‫تود‬
‫ټيټ‬ ‫سپين‬
‫رنځور‬ ‫ناولی‬
‫سوړ‬ ‫رڼا‬

‫د دويم منت بیا لوستل‬

‫‪88‬‬
‫لوست‬ ‫‪5‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪15‬‬

‫غوږ نیول او خربې کول‬

‫مثبت ټولنیز مهارتونه او د شخړو حلول‪ :‬ښه ملگري‬

‫نوښتي لیکنه‬

‫احمد او راشد ښه ملگري دي‪.‬‬

‫دوی هره ورځ يو ځای لوبې کوي‪.‬‬

‫ناروغ‬ ‫____________________________________________‬

‫ښوونځي‬ ‫____________________________________________‬
‫يوه ورځ راشد ناروغ و‪.‬‬

‫مرسته‬ ‫____________________________________________‬
‫احمد وارخطا و چې راشد به له درسونو وروسته پاتې شي‪.‬‬

‫درس‬ ‫____________________________________________‬
‫راشد احمد ته وويل‪ :‬ته مې ډېر ښه ملگری يې‪.‬‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫‪89‬‬
‫لوست‬ ‫‪6‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪15‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫ب‬ ‫الف‬
‫کلمې‬ ‫‪ .۱‬احمد پاک خواړه خوري‪.‬‬
‫شفاخانه‬ ‫جوړ‬
‫هغه‬ ‫( هغه ) پاک خواړه خوري‬
‫شين‬ ‫ښکلی‬
‫‪ .۲‬زه‪ ،‬ځال او حامد پاک خواړه خورو‪.‬‬
‫هغوی‬
‫روغ‬ ‫سمسور‬ ‫) پاک خواړه خورو‪.‬‬ ‫( ‬
‫‪ .۳‬زهره او زرڅانگه روغتون ته والړې‬
‫ښايسته‬ ‫تيږه‬ ‫موږ‬
‫) روغتون ته والړې‪.‬‬ ‫( ‬
‫ډبره‬ ‫روغتون‬
‫هغې‬ ‫‪ .۴‬رڼا ته درمل راوړي‪.‬‬
‫) ته درمل راوړي‪.‬‬ ‫( ‬

‫ج‬
‫‪ .۱‬موږ درې وروڼه يو‪ :‬اتل‪ ،‬خيبر او شمشاد‪.‬‬
‫‪،‬‬ ‫‪:‬‬
‫‪ .۲‬زموږ دا مېوې خوښېږي لکه انار مڼې او انگور‪.‬‬

‫‪ .۳‬زما دا سابه ډېر خوښ دي لکه بېڼدۍ پالک تور بانجان او کدو‪.‬‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫امال‬

‫‪90‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪1‬‬ ‫اونۍ‬
‫‪16‬‬
‫توری او کلمې‬

‫ذاکر ‬ ‫ ‬
‫ذبيح‬ ‫ ‬
‫ذره بين‬
‫ذ‬ ‫آذان‬ ‫تذ ِکره‬
‫ ‬ ‫ ‬
‫نذير‬
‫محاذ‬ ‫ ‬
‫ذکيه‬ ‫ ‬
‫کاغذ‬

‫ناولي‬ ‫کانگې‬ ‫نس ناستی‬

‫نس ناستی‬
‫نذير چې کور ته راغی‪ ،‬ويې ويل‪:‬‬
‫مورې! زموږ ښوونځي ته ډاکټران‬
‫راغلي وو‪ .‬د نس ناستي په باره کې‬
‫يې خبرې وکړې‪ .‬مور يې په خوشحالۍ‬
‫ترې وپوښتل‪ :‬ښه زويه! ډاکټرانو څه‬
‫ويل؟ نذير وويل‪ :‬ډاکټرانو ويل چې د‬
‫نس ناستي ناروغان ژر ژر تشناب ته‬
‫ځي‪ .‬کېدای شي کانگې وکړي او نس يې وخوږېږي‪ .‬که ډېر وخت‬
‫دوام وکړي‪ ،‬د بدن اوبه يې کمېږي‪ .‬موږ ته ډاکټرانو دا هم وويل‪:‬‬
‫« ناولي خواړه او هغه څه بايد ونه خورو چې مچان ورباندې گرځي‪.‬‬
‫ناپاکې اوبه هم بايد ونه څښو‪ .‬د ډوډۍ له خوړلو مخکې بايد‬
‫السونه پاک ومينځو‪ .‬د حاجت له رفع کولو وروسته هم بايد السونه‬
‫ومينځو‪ .‬السونه بايد په صابون او پاکو اوبو ومينځل شي‪».‬‬

‫‪91‬‬
‫لوست‬ ‫‪2‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪16‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫کلمې‬ ‫‪ .۱‬زلمی درملتون ته والړ‪.‬‬

‫(هغه) درملتون ته والړ‪.‬‬
‫هغه‬ ‫‪ .۲‬تلوسې له خپلو ملگرو سره ښه چلند کاوه‪.‬‬
‫) له خپلو ملگرو سره ښه چلند کاوه‪.‬‬ ‫( ‬
‫هغې‬
‫‪ .۳‬زه او وږمه روغتون ته ځو‪.‬‬
‫موږ‬
‫) روغتون ته ځو‪.‬‬ ‫( ‬
‫هغوی‬ ‫‪ .۴‬ننگيالي او ښکال درمل واخيستل‪.‬‬
‫) درمل واخيستل‪.‬‬ ‫( ‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫ځنگل‬ ‫تورتم‬ ‫رڼا‬ ‫تياره‬ ‫‪.۱‬‬

‫وړوکی‬ ‫لوی‬ ‫ډاکټر‬ ‫کوچنی‬ ‫‪.۲‬‬

‫قلم‬ ‫دښمن‬ ‫انډيوال‬ ‫ملگری‬ ‫‪.۳‬‬

‫علم‬ ‫ناپوهي‬ ‫ماشومان‬ ‫پوهه‬ ‫‪.۴‬‬

‫گرم‬ ‫سابه‬ ‫يخ‬ ‫ساړه‬ ‫‪.۵‬‬

‫زړورتيا‬ ‫بې زړه‬ ‫زده کړه‬ ‫مېړانه‬ ‫‪.۶‬‬

‫د لومړي منت بیا لوستل‬

‫‪92‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪3‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪16‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫وخوره!‬ ‫و‪+‬خوره‬ ‫خوره‬

‫وڅښه!‬ ‫و‪+‬څښه‬ ‫څښه‬
‫وليکه!‬ ‫و‪+‬ليکه‬ ‫ليکه‬
‫وخانده!‬ ‫و‪+‬خانده‬ ‫خانده‬

‫ناروغي‬ ‫خوړ‬ ‫واکسين‬

‫واکسين‬
‫ذاکر ذکيې ته وويل‪ :‬خورې!‬
‫ذبيح اهلل کاکا نه پرېږدي چې لمسيان يې‬
‫واکسين کړم‪ .‬وايي چې زما لمسيان‪ ،‬خو‬
‫روغ دي‪ ،‬واکسين ورته نه کوم‪ .‬ذکيې‬
‫وويل‪ :‬راځه چې په گډه يې پوه کړو‪.‬‬
‫دوی ذبيح اهلل کاکا ته ورغلل‪ .‬ذکيې‬
‫ورته وويل‪ :‬گوره کاکا! تا کور په لوړ ځای کې جوړ کړی دی‪ .‬ولې‬
‫دې په خوړ کې نه جوړاوه؟ ذبيح اهلل کاکا وويل‪ :‬په خوړ کې‪ ،‬خو کله‬
‫کله سېل راځي‪ .‬ذکيې وويل‪ :‬ناروغۍ هم که نن نشته‪ ،‬سبا به پيدا‬
‫شي‪ .‬که ماشومان واکسين نه شي‪ ،‬کېدای شي په ناروغيو اخته شي‪.‬‬
‫واکسين د ځينو ناروغيو مخه نيسي‪ .‬ذبيح اهلل کاکا غږ وکړ‪ :‬هلئ!‬
‫ماشومان راولئ چې واکسين يې کړي‪.‬‬

‫‪93‬‬
‫لوست‬ ‫‪4‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪16‬‬

‫جملې‬

‫‪، :‬‬
‫‪.۱‬زما د خويندو نومونه دا دي‪ :‬تلوسه‪ ،‬ښکال‪ ،‬ځال او مينه‪.‬‬

‫‪ .۲‬زموږ هېواد ډول ډول مېوې لري لکه ناک زردآلو شفتالو او مڼې‪.‬‬

‫‪ .۳‬روغتيا ته دغه سابه گټور دي لکه پالک گلپي او شلغم‪.‬‬

‫‪ .۴‬يو کال څلور فصلونه لري پسرلی دوبی منی او ژمی‪.‬‬

‫‪ .۵‬ز موږ بيرغ درې رنگه لري تور سور او زرغون‪.‬‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫ځوان‬ ‫روغتيا‬ ‫سپين ږيری‬ ‫زوړ‬ ‫‪.۱‬‬

‫جگړه‬ ‫روغه‬ ‫درمل‬ ‫سوله‬ ‫‪.۲‬‬

‫آباد‬ ‫باران‬ ‫ويجاړ‬ ‫ودان‬ ‫‪.۳‬‬

‫کمزوری‬ ‫پياوړی‬ ‫واکسين‬ ‫غښتلی‬ ‫‪.۴‬‬

‫ناروغ‬ ‫هېواد‬ ‫جوړ‬ ‫روغ‬ ‫‪.۵‬‬

‫ماشومتوب‬ ‫ځواني‬ ‫مېوه‬ ‫وړکتوب‬ ‫‪.۶‬‬

‫د دويم منت بیا لوستل‬

‫‪94‬‬
‫لوست‬ ‫‪5‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪16‬‬

‫غوږ نیول او خربې کول‬

‫ټولنیز مثبت مهارتونه‪ :‬په گډه کار کول‬

‫نوښتي لیکنه‬

‫شکيال غواړي د باغچې گالن اوبه کړي‪.‬‬

‫د دوی باغچه ډېر گالن لري‪.‬‬
‫کار‬ ‫__________________________________________‬
‫مرسته‬ ‫__________________________________________‬
‫احمد‬ ‫_________________________________________‬

‫شکيال له خپل ورور څخه مننه وکړه‪.‬‬

‫هغه وويل‪ :‬موږ بايد له يو بل سره مرسته وکړو‪.‬‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫‪95‬‬
‫لوست‬ ‫‪6‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪16‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫ب‬ ‫الف‬
‫تورتم ځنگل‬ ‫ښکال‬ ‫تياره‬ ‫کلمې‬ ‫‪ .۱‬زلمی درملتون ته والړ‪.‬‬
‫هغه‬ ‫(هغه) درملتون ته والړ‪.‬‬
‫وړوکی‬ ‫لوی‬ ‫کوچنی ډاکټر‬
‫‪ .۲‬تلوسې يوه ښايسته کتابچه واخيسته‪.‬‬
‫هغې‬
‫کلی‬ ‫هېواد‬ ‫جوړ‬ ‫روغ‬ ‫) يوه ښايسته کتابچه واخيسته‪.‬‬ ‫( ‬
‫زه‬ ‫‪ .۳‬زه او وږمه روغتون ته ځو‪.‬‬
‫قلم‬ ‫انډيوال ملگری دښمن‬
‫موږ‬
‫) روغتون ته ځو‪.‬‬ ‫( ‬
‫علم‬ ‫پوهه ماشومان تيږه‬
‫‪ .۴‬ننگيالي او ښکال درمل واخيستل‪.‬‬
‫هغوی‬
‫) درمل واخيستل‪.‬‬ ‫( ‬

‫ج‬

‫‪، :‬‬ ‫‪ .۱‬زما د خويندو نومونه دا دي تلوسه ښکال او ځال‪.‬‬

‫‪ .۲‬زموږ هېواد ډول ډول مېوې لري لکه ناک زردآلو او شفتالو‪.‬‬

‫‪ .۳‬زموږ بيرغ درې رنگه لري تور سور او زرغون‪.‬‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫امال‬

‫‪96‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪1‬‬ ‫اونۍ‬
‫‪17‬‬
‫توري او کلمې‬

‫پياز ‬ ‫ورزش ‬ ‫ ‬
‫زکريا‬
‫ز‬
‫ذره بين‬ ‫زرمينه ‬ ‫ ‬‫کارېز‬
‫ذ‬ ‫تذکره‬ ‫ ‬
‫کاغذ‬ ‫ ‬
‫عذاب‬

‫ژمنه‬ ‫ذهن‬ ‫واليبال‬

‫ورزش‬
‫زکريا هره ورځ له ملگرو سره په کوڅه کې‬
‫واليبال کاوه‪ .‬يوه ورځ د دوی توپ د زرمينې‬
‫ترور په کور کې ولوېد‪.‬‬
‫زرمينه ترور له کوره راووته او زکريا ته يې‬
‫وويل‪ :‬زويه! ولې مو په دې توپ هسې ځان‬
‫له کاره ايستلی دی؟‬
‫زکريا ورته وويل‪ :‬ترورې! ځان له کاره نه‬
‫باسو‪ ،‬ورزش کوو‪ .‬زرمينې ترور وويل‪ :‬زويه! ورزش څه گټې لري؟‬
‫هغه ځواب ورکړ‪ :‬ترورې! څوک چې ورزش کوي‪ ،‬بدن يې ښه وده‬
‫کوي‪ .‬ذهن يې ښه وي‪ .‬ژر نه ناروغه کېږي‪.‬‬
‫زرمينې ترور وويل‪ :‬زويه! چې دومره گټې لري‪ ،‬بيا په مناسب ځای‬
‫کې ورزش کوئ‪ .‬خو په داسې ځای کې نه چې څوک په عذاب شي‪.‬‬
‫هغوی ژمنه وکړه چې نور به په سم ځای کې لوبې کوي‪.‬‬

‫‪97‬‬
‫لوست‬ ‫‪2‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪17‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫‪ .۱‬خوشحال هره ورځ ورزش کوي‪.‬‬

‫کلمې‬
‫(هغه) هره ورځ ورزش کوي‪.‬‬ ‫ ‬

‫هغه‬ ‫‪ .۲‬زرغونې پرون يو ښکلی قلم واخيست‪.‬‬

‫) پرون يو ښکلی قلم واخيست‪.‬‬ ‫( ‬ ‫ ‬
‫هغې‬
‫‪ .۳‬زه او څانگه خپل غاښونه پاک ساتو‪.‬‬
‫موږ‬
‫) خپل غاښونه پاک ساتو‪.‬‬ ‫( ‬ ‫ ‬
‫هغوی‬ ‫‪ .۴‬زلمی او توريالی درس لولي‪.‬‬

‫) درس لولي‪.‬‬ ‫( ‬ ‫ ‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫پوخ‬ ‫واليبال‬ ‫اومه‬ ‫خام‬ ‫‪.۱‬‬

‫ورزش‬ ‫جگ‬ ‫ټيټ‬ ‫لوړ‬ ‫‪.۲‬‬

‫بيدار‬ ‫ويده‬ ‫ورځ‬ ‫ويښ‬ ‫‪.۳‬‬

‫توپ‬ ‫فايده‬ ‫زيان‬ ‫گټه‬ ‫‪.۴‬‬

‫زغم‬ ‫بې صبري‬ ‫ميدان‬ ‫صبر‬ ‫‪.۵‬‬

‫جاهل‬ ‫پوه‬ ‫چمن‬ ‫عالم‬ ‫‪.۶‬‬

‫د لومړي منت بیا لوستل‬

‫‪98‬‬
‫لوست‬ ‫‪3‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪17‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫زه ځم‬ ‫زه ‪ +‬ځم‬ ‫ځم‬

‫موږ گورو‬ ‫موږ ‪ +‬گورو‬ ‫گورو‬
‫هغوی راځي‬ ‫هغوی ‪ +‬راځي‬ ‫راځي‬
‫هغه ځي‬ ‫هغه ‪ +‬ځي‬ ‫ځي‬

‫ملتيا‬ ‫غذا‬ ‫سالمتيا‬

‫د روغتيا ترانه‬

‫ســـــــالمتــــــــيا ساتمـــــه‬ ‫ ‬
‫خپله روغتـــــــــيا ساتمـــــــه‬ ‫ ‬
‫جامــــــې صـــــــفا ساتمــه‬ ‫ ‬
‫مـخ او الســـــونه مينځـــــــــم‬ ‫ ‬
‫د ځــان ښــــکـال ساتمـــــه‬ ‫ ‬
‫پاک مـې غاښــــونه ساتــــــم‬ ‫ ‬
‫پاکـــــــه غـــــــذا ساتمـــــه‬ ‫نه خورم ناپاکــــــې مېــــــوې ‬ ‫ ‬
‫دغــــــه ملتـــــيا ساتمــــــه‬ ‫ ‬
‫ورزش مې کار دی هر وخت‬ ‫ ‬
‫ځان لــه بــــــال ساتمـــــــــه‬ ‫ ‬
‫گرد او غبــــــار دی مــــــرض‬ ‫ ‬
‫پاک شاوخــوا ساتمــــــــه‬ ‫ ‬
‫لـــــه نــاپــــاکـيـو څـــخــــه‬ ‫ ‬
‫په بيـــا او بيا ساتمــــــــــه‬ ‫ ‬
‫خيال د خپل کـــور د پاکــۍ‬ ‫ ‬

‫‪99‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪4‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪17‬‬

‫جملې‬

‫‪، :‬‬
‫‪ .۱‬ورزشي لوبې دا دي‪ :‬فوټبال‪ ،‬کرېکټ‪ ،‬منډې وهل او واليبال‪.‬‬
‫‪ .۲‬د اونۍ ورځې دا دي شنبه يکشنبه دوشنبه سه شنبه چهارشنبه پنجشنبه او جمعه‪.‬‬
‫‪ .۳‬زما دا رنگونه خوښېږي شين سور ژېړ سپين او تور‪.‬‬
‫‪ .۴‬دا خواړه زموږ روغتيا ته گټه رسوي لکه غوښه لوبيا نخود او سابه‪.‬‬
‫‪ .۵‬زموږ هېواد ډول ډول وچې مېوې لري لکه بادام پسته جلغوزي او‬
‫غوزان‪.‬‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫بڼ‬ ‫کرکه‬ ‫محبت‬ ‫مينه‬ ‫‪.۱‬‬

‫لويان‬ ‫جامې‬ ‫ماشومان‬ ‫کوچنيان‬ ‫‪.۲‬‬

‫ستومانه‬ ‫هوسا‬ ‫ښکلی‬ ‫ستړی‬ ‫‪.۳‬‬

‫ناتوان‬ ‫طاقت‬ ‫روغتيا‬ ‫توان‬ ‫‪.۴‬‬

‫غذا‬ ‫ماښام‬ ‫گهيځ‬ ‫سهار‬ ‫‪.۵‬‬

‫بدرنگ‬ ‫ښايسته‬ ‫غاښونه‬ ‫ښکلی‬ ‫‪.۶‬‬

‫د دويم منت بیا لوستل‬

‫‪100‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪5‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪17‬‬

‫غوږ نیول او خربې کول‬

‫ټولنیز مثبت مهارتونه او د شخړو حلول‪ :‬مثبت چلند او د ځورولو‬

‫مخنيوی‬

‫نوښتي لیکنه‬

‫احمد او راشد ښه ملگري دي‪ .‬دوی تل يوځای‬

‫لوبې کوي‪ ،‬خو زلمی راشد ځوروي‪.‬‬
‫زلمی تل راشد وهي او کتابونه يې ترې اخلي‪.‬‬
‫خپه‬ ‫__________________________________________‬
‫ژړل‬ ‫__________________________________________‬
‫مخنيوی‬ ‫__________________________________________‬
‫ملگری‬ ‫__________________________________________‬
‫ښه‬ ‫__________________________________________‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫‪101‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪6‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪17‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫ب‬ ‫کلمې‬ ‫الف‬

‫ملر‬ ‫پوخ‬ ‫اومه‬ ‫خام‬ ‫هغه‬ ‫‪ .۱‬خوشحال ورزش کوي‪.‬‬
‫(هغه) ورزش کوي‪.‬‬
‫هغې‬
‫ټيټ‬ ‫جگ‬ ‫بريغ‬ ‫لوړ‬ ‫‪ .۲‬زرغونې قلم واخيست‪.‬‬
‫موږ‬ ‫) قلم واخيست‪.‬‬ ‫( ‬
‫فایده‬ ‫توپ‬ ‫تاوان‬ ‫گټه‬
‫هغوی‬
‫محبت‬ ‫جفا‬ ‫قلم‬ ‫مينه‬ ‫‪ .۳‬زه او څانگه خپل غاښونه پاک ساتو‪.‬‬
‫) خپل غاښونه پاک ساتو‪.‬‬ ‫( ‬
‫هوسا ستومانه‬ ‫ښکال‬ ‫ستړی‬ ‫‪ .۴‬زلمی او توريالی درس لولي‪.‬‬
‫) درس لولي‪.‬‬ ‫( ‬ ‫ ‬

‫ج‬

‫‪، :‬‬ ‫‪ .۱‬ورزشي لوبې دا دي‪ :‬فوټبال‪ ،‬کرېکټ‪ ،‬منډې وهل‬

‫او واليبال‪.‬‬
‫‪ .۲‬د اونۍ ورځې دا دي شنبه يکشنبه دوشنبه سه شنبه چهارشنبه‬
‫پنجشنبه او جمعه‪ .‬‬
‫‪ .۳‬زما دا رنگونه خوښېږي شين سور ژېړ سپين او تور‪.‬‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫امال‬

‫‪102‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪1‬‬ ‫اونۍ‬
‫‪18‬‬
‫توری او کلمې‬

‫ظرفونه ‬ ‫ ‬
‫ظاهره‬ ‫ ‬ ‫ظريف ‬

‫ظ‬ ‫نظر‬ ‫ ‬
‫مظلوم‬ ‫نظيفه ‬
‫لحاظ‬ ‫لفظ ‬ ‫ ‬
‫محفوظ‬

‫مرکز‬ ‫منارونه‬ ‫لرغونی‬

‫د غزني لرغونی ښار‬

‫غزني د افغانستان يو پخوانی او لرغونی‬
‫ښار دی‪ .‬يو وخت په دې ښار کې مشهور‬
‫عالمان او پوهان اوسېدل‪.‬‬
‫اوس ډېر خلک غواړي چې دا ښار وگوري‪.‬‬
‫ظريف تېره اونۍ غزني ته تللی و‪ .‬هغه وويل‪:‬‬
‫موږ ښوونکي د لرغونو آثارو ليدلو ته‬
‫بوتلو‪.‬‬
‫ظاهرې وپوښتل‪ :‬وروره! هلته مو څه وليدل؟‬
‫ظريف ورته وويل‪ :‬موږ د غزني دنگ او ښکلي منارونه وليدل‪ .‬دا‬
‫منارونه ډېر پخوا جوړ شوي دي‪.‬‬
‫ظاهرې وويل‪ :‬ښه! نور مو کوم ځايونه وليدل؟‬
‫هغه ځواب ورکړ‪ :‬بيا د سلطان محمود پاچا باغ او قبر ته والړو‪.‬‬
‫موږ ته ښوونکي وويل‪« :‬دا ښار پخوا د غزنوي پاچاهانو مرکز و‪».‬‬

‫‪103‬‬
‫لوست‬ ‫‪2‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪18‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫کلمې‬ ‫‪ .۱‬هوسۍ د مشرانو درناوی کوي‪.‬‬

‫(هغه) درناوی کوي‪.‬‬
‫موږ‬ ‫‪ .۲‬وحيده او سارا د مشرانو خبرو ته غوږ نيسي‪.‬‬
‫) د مشرانو خبرو ته غوږ نيسي‪.‬‬ ‫(‬
‫دوی‬
‫‪ .۳‬نجيب او عزيز جومات ته ځي‪.‬‬
‫هغه‬ ‫) جومات ته ځي‪.‬‬ ‫( ‬
‫هغوی‬ ‫‪ .۴‬زه او مور مې کلي ته تللي وو‪.‬‬
‫) کلي ته تللي وو‪.‬‬ ‫( ‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫کلمې‬
‫حامد خپل ځان ( پاک) ساتي‪.‬‬ ‫‪.۱‬‬
‫دريم‬ ‫پاک‬
‫) ته راغله‪.‬‬ ‫سپوږمۍ (‬ ‫‪.۲‬‬
‫کور‬ ‫لمر‬
‫) ته والړ‪.‬‬ ‫توريالی (‬ ‫‪.۳‬‬
‫غزني‬ ‫کاغذ‬

‫قرآن شريف‬ ‫کتابچه‬ ‫) تالوت کوي‪.‬‬ ‫خالد د (‬ ‫‪.۴‬‬

‫بدن‬ ‫افغانستان‬ ‫) يې ښه وده کوي‪.‬‬ ‫(‬ ‫‪.۵‬‬

‫افغانان‬ ‫خويندې‬ ‫) يو‪.‬‬ ‫موږ ټول (‬ ‫‪.۶‬‬

‫د لومړي منت بیا لوستل‬

‫‪104‬‬
‫لوست‬ ‫‪3‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪18‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫زه ځم‪.‬‬ ‫زه ‪ +‬ځم‬ ‫ځم‬

‫موږ الړو‪.‬‬ ‫موږ ‪ +‬الړو‬ ‫الړو‬
‫موږ خبرې کوو‪.‬‬ ‫موږ ‪ +‬خبرې کوو‬ ‫کوو‬
‫هغوی ځي‪.‬‬ ‫هغوی ‪ +‬ځي‬ ‫ځي‬

‫ژمنه‬ ‫پښېمانه‬ ‫سراج العمارت‬

‫ونو ته پام‬
‫خيبر او سهراب په ننگرهار کې د سراج‬
‫العمارت په باغ کې گرځېدل‪.‬‬
‫سهراب د يوې ونې نري ښاخ ته السونه‬
‫ورواچول‪ .‬هغه يو دوه ځله په کې وزنگېده‪.‬‬
‫ښاخ رامات شو‪ .‬خيبر وويل‪ :‬سهرابه! څومره‬
‫ښايسته ښاخ و‪ ،‬ولې دې مات کړ؟‬
‫سهراب ځواب ورکړ‪ :‬څه يې کوې‪ .‬مات دې‬
‫وي‪ .‬په يوه ښاخ به څه وشي‪ .‬په دې وخت کې محمد گل ښوونکی‬
‫راغی‪ .‬ورته ويې ويل‪ :‬نه زويه! که هر څوک يو يو ښاخ مات کړي‪،‬‬
‫يوه ونه به هم پاتې نه شي‪ .‬په ونو او گالنو زموږ هېواد ښکلی دی‪.‬‬
‫سهراب په خپل کار پښېمانه شو‪ .‬هغه ژمنه وکړه چې بيا به د ونو‬
‫ښاخونه نه ماتوي‪.‬‬

‫‪105‬‬
‫لوست‬ ‫‪4‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪18‬‬

‫جملې‬

‫راتلونکی‬ ‫اوس‬
‫زرغونه به ډوډۍ وخوري‪.‬‬ ‫‪ .۱‬زرغونه ډوډۍ خوري‪.‬‬

‫احمد به ورزش وکړي‪.‬‬ ‫‪ .۲‬احمد ورزش کوي‪.‬‬

‫هغوی به خپل درسونه ووايي‪.‬‬ ‫‪ .۳‬هغوی خپل درسونه وايي‪.‬‬

‫زه به نيالگيو ته اوبه ورکړم‪.‬‬ ‫‪ .۴‬زه نيالگيو ته اوبه ورکوم‪.‬‬

‫هغوی به خپله سيمه سمسوره کړي‪.‬‬ ‫‪ .۵‬هغوی خپله سيمه سمسوروي‪.‬‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫کلمې‬
‫فريد (هوښيار) هلک دی‪.‬‬ ‫‪.۱‬‬
‫هوښيار‬ ‫آسمان‬
‫) کېنوي‪.‬‬ ‫ځال او ښکال (‬ ‫‪.۲‬‬
‫اوبه‬ ‫نيالگي‬
‫) لري‪.‬‬ ‫غزنی ښايسته (‬ ‫‪.۳‬‬
‫نارنج‬ ‫منارونه‬

‫اوبه‬ ‫) ساتو‪ .‬پاک‬ ‫موږ خپل ټولگی (‬ ‫‪.۴‬‬

‫افغانستان‬ ‫کونړ‬ ‫) دی‪.‬‬ ‫ز موږ د هېواد نوم (‬ ‫‪.۵‬‬

‫ننگرهار‬ ‫کابل‬ ‫) ده‪.‬‬ ‫د افغانستان پالزمېنه (‬ ‫‪.۶‬‬

‫د دويم منت بیا لوستل‬

‫‪106‬‬
‫لوست‬ ‫‪5‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪18‬‬

‫غوږ نیول او خربې کول‬

‫د شخړو حلول‪ :‬د ځورولو پېژندل او په گوته کول‬

‫نوښتي لیکنه‬

‫ظريف د څلورم ټولگي زده کوونکی و‪ .‬ده به هره ورځ ظاهر ځوراوه‪.‬‬
‫ظريف به ظاهر په بد نوم ياداوه‪.‬‬

‫خپه‬ ‫_________________________________________‬
‫محفوظ له خپل کشر ورور ظاهر څخه پوښتنه وکړه‬
‫چې ولې خپه يې؟ ظاهرخپل ورور ته کيسه وکړه‪.‬‬
‫ځورول‬ ‫_________________________________________‬
‫محفوظ وويل‪ :‬زه به له ظريف سره په دې اړه خبرې وکړم‪.‬‬
‫هغه به په دې پوه کړم چې ځورول ښه کار نه دی‪.‬‬
‫مننه‬ ‫_________________________________________‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫‪107‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪6‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪18‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫کلمې‬
‫ب‬ ‫الف‬
‫‪ .۱‬ښه زده کــوونکـي د مشرانو ــــــــــــــــ‬ ‫‪ .۱‬هوسۍ درس لولي‪( .‬هغه) درس لولي‪.‬‬
‫کتاب خبرو‬
‫ته غوږ نيسي‪.‬‬
‫‪ .۲‬ډېوه او سپوږمۍ ښوونځي ته ځي‪.‬‬
‫لمر خوشحاله‬ ‫‪ .۲‬زما ټولگيوال ــــــــــــــــ دي‪.‬‬ ‫کلمې‬ ‫) ښوونځي ته ځي‪.‬‬ ‫(‬
‫هغه‬ ‫‪ .۳‬خيبر او اتل غزني ته ځي‪.‬‬
‫ځمکې ننگرهار‬ ‫‪ .۳‬ښوونکی ــــــــــــــــ ته والړ‪.‬‬
‫موږ‬ ‫) غزني ته ځي‪.‬‬ ‫(‬
‫النجه‬ ‫کتابچه‬ ‫‪ .۴‬خالد له ملگرو سره ــــــــــــــــ نه کوي‪.‬‬ ‫هغوی‬ ‫‪ .۴‬زه او ځال کلي ته تللي وو‪.‬‬
‫کابل‬ ‫کتابونه‬ ‫‪ .۵‬زه ډېر ــــــــــــــــ لرم‪.‬‬ ‫دوی‬ ‫) کلي ته تللي وو‪.‬‬ ‫(‬

‫ج‬
‫را تلونکی‬ ‫اوس‬
‫ ‬‫ ‬
‫پروېز به له خپلو گاونډيانو سره مرسته وکړي‪.‬‬ ‫‪.۱‬پروېز خپلو گاونډيانو سره مرسته کوي‪.‬‬

‫زه به نيالگيو ته اوبه ورکړم‪.‬‬ ‫ ‬

‫‪ .۲‬زه نيالگيو ته اوبه ورکوم‪.‬‬

‫هغوی به خپل ښار پاک وساتي‪.‬‬ ‫ ‬

‫‪ .۳‬هغوی خپل ښار پاک ساتي‪.‬‬

‫زه به ښوونځي ته الړ شم‪.‬‬ ‫ ‬

‫‪ .۴‬زه ښوونځي ته ځم‪.‬‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫امال‬

‫‪108‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪1‬‬ ‫اونۍ‬
‫‪19‬‬
‫توری او کلمې‬

‫ضرورت ‬ ‫ضابط ‬ ‫ ‬‫ضيا‬

‫ض‬ ‫حضرت‬ ‫عريضه ‬ ‫ ‬

‫مرضيه‬
‫عارض‬ ‫مريض ‬ ‫ ‬
‫حوض‬

‫ارزښت‬ ‫ناچله‬ ‫نوټونه‬

‫افغانۍ‬
‫د ضيا کوچنۍ لور‪ ،‬مرضيې وويل‪:‬‬
‫پالره! پيسې راکړه چې د رسم کتابچه‬
‫واخلم‪ .‬پالر يې پنځوس افغانۍ‬
‫ورکړې‪ .‬هغه نژدې دوکان ته ورغله‪.‬‬
‫دوکاندار يوه کتابچه او څلور زاړه‬
‫لسگون نوټونه ورکړل‪ .‬مرضيې وويل‪:‬‬
‫ما ته نوي نوټونه راکړه‪ .‬دوکاندار ځواب ورکړ‪ :‬څه ناچله خو نه دي‪.‬‬
‫مرضيه خپه شوه‪ .‬دوکاندار وويل‪ :‬مه خپه کېږه‪ .‬زه به نوي نوټونه‬
‫درکړم‪ ،‬خو خلک پيسې ښې نه ساتي‪.‬‬
‫مرضيه چې کور ته راغله‪ ،‬پالر ته يې کيسه وکړه‪.‬‬
‫پالر يې وويل‪ :‬دوکاندار ښه وايي‪ .‬نوټونه بايد ښه وساتل شي‪ .‬افغانۍ‬
‫زموږ د هېواد پيسې دي‪ .‬د افغانيو په چاپولو ډېرې پيسې لگېږي‪.‬‬
‫هر څوک بايد پيسې ښه وساتي‪.‬‬

‫‪109‬‬
‫لوست‬ ‫‪2‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪19‬‬

‫کلمې او جملې‬
‫کلمې‬
‫‪ .۱‬زه او هوسۍ له خپلو پيسو سره مينه لرو‪.‬‬
‫موږ‬ ‫(موږ) له خپلو پيسو سره مينه لرو ‪ .‬‬
‫‪ .۲‬خالد پنځوس افغانۍ راکړې‪.‬‬
‫دوی‬
‫) پنځوس افغانۍ راکړې‪.‬‬ ‫( ‬
‫هغه‬ ‫‪ .۳‬ابراهيم او يوسف په پيسو قلمونه اخلي‪.‬‬
‫) په پيسو قلمونه اخلي‪.‬‬ ‫( ‬
‫هغوی‬
‫‪ .۴‬هيله او مرضيه له يو بل سره مرسته کوي‪.‬‬
‫) له يو بل سره مرسته کوي‪.‬‬ ‫( ‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫کلمې‬
‫‪ .۱‬زه (هرات) ته ځم‪.‬‬
‫هرات‬ ‫آسمان‬
‫) دی‪.‬‬ ‫‪ .۲‬افغانستان زموږ (‬
‫کلی‬ ‫هېواد‬
‫) دي‪.‬‬ ‫‪ .۳‬زموږ پيسې (‬
‫افغانۍ‬ ‫کتابچې‬
‫کتاب‬ ‫ښوونکې‬ ‫) ده‪.‬‬ ‫‪ .۴‬زما مور (‬
‫دېوال‬ ‫کابل‬ ‫) کې دی‪.‬‬ ‫‪ .۵‬د احمد کور په (‬
‫دريم‬ ‫کور‬ ‫) ټولگي زده کوونکې ده‪.‬‬ ‫‪ .۶‬هوسۍ د (‬

‫د لومړي منت بیا لوستل‬

‫‪110‬‬
‫لوست‬ ‫‪3‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪19‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫موږ ځو‪.‬‬ ‫موږ ‪ +‬ځو‬ ‫ځو‬

‫هغوی خوري‪.‬‬ ‫هغوی ‪ +‬خوري‬ ‫خوري‬
‫هغه ځي‪.‬‬ ‫هغه ‪ +‬ځي‬ ‫ځي‬
‫دوی راځي‪.‬‬ ‫دوی ‪ +‬راځي‬ ‫راځي‬

‫ُبز کشي‬ ‫غاټول‬ ‫لرغونې‬

‫ِ‬
‫دگل ُسرخ مېله‬
‫د گلِ ُسرخ لرغونې مېله هر پسرلی په‬
‫بلخ کې جوړېږي‪ .‬سږ کال ضيا له کورنۍ‬
‫سره دې مېلې ته تللی و‪ .‬گوري چې د‬
‫شاديان دښته سرو غاټولو پوښلې ده‪.‬‬
‫دښته داسې سره وه لکه سور بخمل‪.‬‬
‫ضيا يو هلک وليد چې ښکلې جامې او‬
‫برگه چپنه يې اغوستې وه‪.‬‬
‫پر سر يې سره خولۍ وه‪ .‬دوی سره‬
‫ملگري شول‪ .‬هغه ضمير نومېده او د هغه ځای اوسېدونکی و‪ .‬لږ لرې‬
‫په لوی ميدان کې خلکو آسونه ځغلول‪ .‬ضيا وويل‪ :‬دا خلک څه کوي؟‬
‫ضمير ځواب ورکړ‪ :‬دوی ُبزکشي کوي‪ .‬راځه چې زه او ته هم لوبې‬
‫وکړو‪ .‬ضيا او ضمير لوبې وکړې او له مېلې څخه يې خوند واخيست‪.‬‬

‫‪111‬‬
‫لوست‬ ‫‪4‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪19‬‬

‫جملې‬

‫اوس‬
‫راتلونکی‬
‫موږ به له خپلو پيسو سره مينه ولرو‪.‬‬ ‫‪ .۱‬موږ له خپلو پيسو سره مينه لرو‪.‬‬

‫هوسۍ او غوټۍ به خوشحاله وي‪.‬‬ ‫‪ .۲‬هوسۍ او غوټۍ خوشحاله دي‪.‬‬

‫افغانان به له افغانستان سره مينه ولري‪.‬‬ ‫‪ .۳‬افغانان له افغانستان سره مينه لري‪.‬‬

‫زه به ډوډۍ وخورم‪.‬‬ ‫‪ .۴‬زه ډوډۍ خورم‪.‬‬

‫زه به د مور او پالر درناوی وکړم‪.‬‬ ‫‪ .۵‬زه د مور او پالر درناوی کوم‪.‬‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫کلمې‬
‫‪ .۱‬موږ يو پر بل (مهربانه) يو‪.‬‬
‫غرونه‬ ‫مهربانه‬

‫خويندې‬ ‫سړک‬ ‫) دي‪.‬‬ ‫‪ .۲‬غوټۍ او ښکال سره (‬

‫پنځه‬ ‫درې‬ ‫) رنگه لري‪.‬‬ ‫‪ .۳‬د افغانستان بيرغ (‬

‫کابل‬ ‫) دی‪ .‬کندهار‬ ‫‪ .۴‬د افغانستان پالزمېنه (‬

‫ساعت‬ ‫ښه‬ ‫) ساتي‪.‬‬ ‫‪ .۵‬احمد خپل کتابونه (‬

‫اوبه‬ ‫لمونځ‬ ‫) کوي‪.‬‬ ‫‪ .۶‬سليمان (‬

‫د دويم منت بیا لوستل‬

‫‪112‬‬
‫لوست‬ ‫‪5‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪19‬‬

‫غوږ نیول او خربې کول‬

‫د شخړو حلول‪ :‬ځورول او د زده کوونکو عکس العمل‬

‫نوښتي لیکنه‬

‫ظريف ال هم ظاهر ځوراوه‪.‬‬

‫ظاهرخپه و او نه يې غوښتل چې ښوونځي ته والړ شي‪.‬‬
‫مور او پالر‬ ‫_______ __________________________________‬

‫نصيحت‬ ‫_________________________________________‬
‫د ظاهر ټولگيوالو تصميم ونيو چې له هغه سره‬
‫مرسته وکړي‪ .‬هغوی خپل ښوونکي ته وويل چې‬
‫ظريف تل ظاهر ځوروي‪.‬‬
‫مخنيوی‬ ‫________________________________________‬

‫د ظريف ورور محفوظ او ټولگيوال خوشحاله وو‬

‫چې ظريف اوس ظاهر نه ځوروي‪.‬‬
‫ټولگی‬ ‫_________________________________________‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫‪113‬‬
‫لوست‬ ‫‪6‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪19‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫کلمې‬ ‫ب‬ ‫الف‬

‫غرونه‬ ‫مهربانه‬ ‫‪ .۱‬موږ يو پر بل (مهربانه) يو‪.‬‬ ‫کلمې‬ ‫‪ .۱‬زه او هوسۍ له خپلو پيسو سره مينه لرو‪.‬‬
‫سړک خويندې‬ ‫) دي‪.‬‬ ‫‪ .۲‬غوټۍ او ښکال سره (‬ ‫هغه‬ ‫( ) له خپلو پيسو سره مينه لرو‪ .‬‬
‫‪ .۲‬خالد پنځوس افغانۍ راکړې‪.‬‬
‫پنځه‬ ‫‪ .۳‬د افغانستان بيرغ ( ) رنگه لري‪ .‬درې‬ ‫موږ‬
‫( ) پنځوس افغانۍ راکړې‪.‬‬
‫کابل‬ ‫کندهار‬ ‫‪.۳‬ابراهيماويوسفپهپيسوقلمونهاخلي هغوی‬
‫) دی‪.‬‬ ‫‪ .۴‬د افغانستان پالزمېنه (‬
‫ساعت‬ ‫ښه‬ ‫دوی‬ ‫) په پيسو قلمونه اخلي‪.‬‬ ‫(‬
‫) ساتي‪.‬‬ ‫‪ .۵‬احمد خپل کتابونه (‬
‫‪ .۴‬هيله او اسما له يو بل سره مرسته‬
‫وبه‬ ‫لمونځ‬
‫) کوي‪.‬‬ ‫‪ .۶‬سليمان (‬ ‫) له يو بل سره مرسته کوي‪.‬‬ ‫کوي‪( .‬‬

‫راتلونکی‬ ‫اوس‬ ‫ج‬

‫موږ به له خپلو پيسو سره مينه ولرو‪.‬‬ ‫‪ .۱‬موږ له خپلو پيسو سره مينه لرو ‪.‬‬

‫هوسۍ او غوټۍ به خوشحاله وي‪.‬‬ ‫ ‬

‫‪ .۲‬هوسۍ او غوټۍ خوشحاله دي‪.‬‬

‫افغانان به له افغانستان سره مينه ولري‪.‬‬ ‫‪ .۳‬افغانان له افغانستان سره مينه لري‪ .‬‬

‫زه به کورته الړ شم‪.‬‬ ‫‪ .۴‬زه کور ته ځم‪ .‬‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫امال‬

‫‪114‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪1‬‬ ‫اونۍ‬
‫‪20‬‬
‫توري او کلمې‬

‫ظرف ‬ ‫محفوظ ‬ ‫ظفر ‬

‫ظ‬
‫ضرب‬ ‫منظرې ‬ ‫نظر ‬
‫ض‬ ‫عريضه‬ ‫ ‬
‫عارض‬ ‫ ‬‫ضيا‬

‫امن‬ ‫دښمن‬ ‫خندق‬

‫زرغونه انا‬
‫راضيې له ظريفې څخه پوښتنه وکړه‪:‬‬
‫زرغونه انا څوک وه او ولې يې انا بولو؟‬
‫ظريفې وويل‪ :‬زرغونه انا د احمدشاه‬
‫بابا مور وه‪ .‬کله چې احمدشاه بابا پاچا‬
‫شو‪ ،‬مشرانو ورته وويل‪ :‬د کندهار ښار‬
‫شاوخوا دېوالونه راتاو کړه‪ .‬خندق هم‬
‫وکينده چې له دښمن څخه په امن شو‪.‬‬
‫زرغونه انا چې خبره شوه‪ ،‬ويې ويل‪:‬‬
‫زويه! ته خو د ټول افغانستان مشر‬
‫يې‪ .‬بايد داسې پاچا واوسې چې ټول وطنوال درسره مينه وکړي‪ .‬که دا‬
‫ښار په دېوالونو ساتې‪ ،‬نو ټول وطن به څنگه وساتې؟ ته بايد د ټولو‬
‫وطنوالو د ساتنې فکر وکړې‪ .‬راضيې وويل‪ :‬پوه شوم‪ .‬انا ځکه ورته‬
‫وايو چې د ټولو وطنوالو په فکر کې وه‪.‬‬

‫‪115‬‬
‫لوست‬ ‫‪2‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪20‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫کلمې‬ ‫‪ .۱‬اجمل او ايمل له هېواد سره مينه لري‪.‬‬

‫موږ‬ ‫(هغوی) له هېواد سره مينه لري‪.‬‬
‫‪.۲‬محمود او خالد ښوونځي ته ځي‪.‬‬
‫دوی‬ ‫) ښوونځي ته ځي‪.‬‬ ‫( ‬
‫‪ .۳‬ماللۍ په دريم ټولگي کې ده‪.‬‬
‫دی‬
‫) په دريم ټولگي کې ده‪.‬‬ ‫( ‬
‫‪ .۴‬خوشحال او الهام لوبې کوي‪.‬‬
‫هغوی‬
‫) لوبې کوي‪.‬‬ ‫( ‬
‫‪ .۵‬زه او ياسين د هېواد ترانه لولو ‪.‬‬
‫هغه‬
‫) د هېواد ترانه لولو‪.‬‬ ‫( ‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬

‫کلمې‬
‫ت‬

‫آسمان‬ ‫ښار‬ ‫زه ( ښار) ته ځم‪.‬‬ ‫‪.۱‬‬

‫لوبې‬ ‫گران‬ ‫) دی‪.‬‬ ‫پر موږ خپل هېواد (‬ ‫‪.۲‬‬
‫لوستل‬ ‫ميدان‬ ‫) دی‪.‬‬ ‫دا د لوبو (‬ ‫‪.۳‬‬
‫احمدشاه بابا اوبه‬ ‫) مور وه‪.‬‬ ‫زرغونه انا د (‬ ‫‪.۴‬‬
‫کتابون‬ ‫غر‬ ‫) اخلي‪.‬‬ ‫پلوشه او سپوږمۍ په پيسو (‬ ‫‪.۵‬‬
‫بازار‬ ‫لمر‬ ‫) ته ځي‪.‬‬ ‫بالل او حارث (‬ ‫‪.6‬‬

‫د لومړي منت بیا لوستل‬

‫‪116‬‬
‫لوست‬ ‫‪3‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪20‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫هغوی وايي‪.‬‬ ‫هغوی ‪ +‬وايي‬ ‫وايي‬

‫موږ خاندو‪.‬‬ ‫موږ ‪ +‬خاندو‬ ‫خاندو‬
‫دوی ځي‪.‬‬ ‫دوی ‪ +‬ځي‬ ‫ځي‬
‫دی اوري‬ ‫دی ‪ +‬اوري‬ ‫اوري‬

‫زرغون‬ ‫جلگې‬ ‫د بوډۍ ټال‬

‫د وطن ترانه‬

‫وطن‬

‫را بانـــدې گـــران دی‬ ‫ور ســـره مينـــه لـــرو‬

‫افغـــــــــانستـــــــــــــان دی‬
‫ميـــده بـــاران ښايســـته‬
‫رنگيـــن گالن ښايســـته‬
‫ښـــکلی آسمــــــــــان دی‬
‫دښ ــتې‪ ،‬درې تک ــې ش ــنې‬
‫واه منظـــرې تکـــې شـــنې‬
‫دی‬ ‫ودان‬ ‫ودان‬
‫بيـــــــــرغ نښـــان لـــــــــرو‬
‫افغـــــــانستــــــــان لــــــــــرو‬
‫د هـــر افغـــــــــــــــان دی‬
‫ښـــکلی وطـــن زمونـــږه‬
‫د بـــوډۍ ټـــال يـــې وا وا‬
‫خـــوږې مېـــوې يـــې اهـــا‬
‫د شــپې يــې ســتورو بانــدې‬
‫غرونـــه‪ ،‬رغونـــه وا وا‬
‫جلگـــې‪ ،‬بـــــاغونه اهـــا‬
‫پـــه علـــم‪ ،‬پوهـــه بانـــدې‬
‫ت ــور‪ ،‬س ــور‪ ،‬زرغ ــون وا وا‬
‫د خـــدای احســـان دی اهـــا‬
‫د زړه دارو او درمـــان‬

‫‪117‬‬
‫لوست‬ ‫‪4‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪20‬‬

‫جملې‬

‫راتلونکی‬ ‫اوس‬
‫موږ به له مور سره مرسته وکړو‪.‬‬ ‫‪ .۱‬موږ له مور سره مرسته کوو‪.‬‬

‫زه به له خپل پالر سره درس ووايم‪.‬‬ ‫‪ .۲‬زه له خپل پالر سره درس وايم‪.‬‬

‫ښوونځی به د زده کړې ځای وي‪.‬‬ ‫‪ .۳‬ښوونځی د زده کړې ځای دی‪.‬‬

‫هوسۍ به لمونځ وکړي‪.‬‬ ‫‪ .۴‬هوسۍ لمونځ کوي‪.‬‬

‫نصير احمد به تالوت وکړي‪.‬‬ ‫‪ .۵‬نصير احمد تالوت کوي‪.‬‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫کلمې‬
‫‪ .۱‬خوشحال او الهام ( ټولگيوال) دي‪.‬‬
‫ټولگيوال‬ ‫اوبه‬
‫) ترانه لولي‪.‬‬ ‫‪ .۲‬سپوږمۍ د (‬
‫وطن‬ ‫آسمان‬
‫خبره‬ ‫درناوی‬ ‫) کوم‪.‬‬ ‫‪ .۳‬زه د مور (‬

‫ننگرهار‬ ‫افغانستان‬ ‫) دی‪.‬‬ ‫‪ .۴‬ز موږ د هېواد نوم (‬

‫اتله‬ ‫ښوونکې‬ ‫) وه‪.‬‬ ‫‪ .۵‬ماللۍ د هېواد ملي (‬

‫هېواد‬ ‫کتاب‬ ‫) وه؟‬ ‫‪ .۶‬ماللۍ د کوم (‬

‫د دويم منت بیا لوستل‬

‫‪118‬‬
‫لوست‬ ‫‪5‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪20‬‬

‫غوږ نیول او خربې کول‬

‫د شخړو حلول‪ :‬د ځورولو مخنيوی کول‬

‫نوښتي لیکنه‬

‫ذبيح د لوبو په ميدان کې زده کوونکي ځوروي‪.‬‬

‫هغه زده کوونکو ته بد نومونه اخلي او وهي يې‪.‬‬

‫ښوونکی‬ ‫_________________________________________‬

‫ټولگی‬ ‫_________________________________________‬

‫ملگري‬ ‫_________________________________________‬

‫خوشحاله‬ ‫_________________________________________‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫‪119‬‬
‫لوست‬ ‫‪6‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪20‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫کلمې‬ ‫ب‬ ‫الف‬

‫‪ .۱‬اجمل او ايمل له هېواد سره مينه لري‪.‬‬
‫ښار‬ ‫تيږه‬ ‫زه (ښار) پاک ساتم‪.‬‬
‫کلمې‬ ‫(هغوی) له هېواد سره مينه لري‪.‬‬
‫گران‬ ‫لوبې‬ ‫پر موږ خپل هېواد ــــــــــ دی‪.‬‬ ‫‪ .۲‬زه او خالد ښوونځي ته ځو‪.‬‬
‫هغوی‬
‫لوستل ميدان‬ ‫) ښوونځي ته ځو‪.‬‬ ‫(‬
‫دا د لوبو ــــــــــ دی‪.‬‬ ‫موږ‬
‫‪ .۳‬ماللۍ ملي اتله ده‪.‬‬
‫اوبه‬ ‫کور‬ ‫هغه‬
‫باغوان گالنو ته ــــــــــــ ورکوي‪.‬‬ ‫) ملي اتله ده‪.‬‬ ‫(‬
‫بکسې‬ ‫لمر‬ ‫دوی‬ ‫‪ .۴‬خوشحال او الهام لوبې کوي‪.‬‬
‫پلوشه او سپوږمۍ په پيسو ــــــــــــ اخلي‪.‬‬ ‫) لوبې کوي‪.‬‬ ‫(‬
‫دی‬
‫‪ .۵‬ياسين د هېواد ترانه لولي‬
‫) د هېواد ترانه لولي‪.‬‬ ‫(‬

‫راتلونکی‬ ‫اوس‬
‫ج‬
‫زه به ژوبڼ ته والړ شم‪.‬‬ ‫‪ .۱‬زه ژوبڼ ته ځم‪.‬‬
‫بزگر به په ځمکه کې کار وکړي‪.‬‬ ‫‪ .۲‬بزگر په ځمکه کې کار کوي‪.‬‬
‫هغوی به خپل هېواد سمسور کړي‪.‬‬ ‫‪ .۳‬هغوی خپل هېواد سمسوروي‪.‬‬
‫هوسۍ به لمونځ وکړي‪.‬‬ ‫‪ .۴‬هوسۍ لمونځ کوي‪.‬‬
‫سليم به تالوت وکړي‪.‬‬ ‫‪ .۵‬سليم تالوت کوي‪.‬‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫وطن‬

‫امال‬

‫‪120‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪1‬‬ ‫اونۍ‬
‫‪21‬‬
‫توري او کلمې‬

‫ز‬ ‫زرکه ‬ ‫ ‬
‫زبير‬ ‫ ‬‫مېز‬
‫نذير‬ ‫پياز ‬ ‫ ‬
‫بزگر‬
‫ذ‬ ‫ذاکر‬ ‫ذره بين ‬ ‫ ‬
‫کاغذ‬

‫گټې‬ ‫روغ‬ ‫موسکی‬

‫زېور اکا‬
‫‌ذاکر او ذکيه د خپل بابا ليدو ته تللي‬
‫وو‪ .‬هغه زېور اکا نومېده‪ .‬پاکې جامې يې‬
‫اغوستې وې او لونگۍ يې پر سر وه‪ .‬هغه‬
‫ښه ښکارېده‪‌‌ .‬ذاکر ورته وويل‪ :‬بابا! ته د‬
‫څو کالو يې؟‬
‫زېور اکا ورته موسکی شو‪ ،‬تک سپين‬
‫غاښونه يې ښکاره شول‪ .‬ويې ويل‪ :‬پوره‬
‫نوي کلن يم‪ .‬ذکيې پوښتنه وکړه‪ :‬نو غاښونه دې څنگه داسې روغ‬
‫پاتې دي؟ زېور اکا وويل‪ :‬بچيانو! زه هر وخت تر خوراک وروسته‬
‫غاښونه په ُبرس يا ِمسواک مينځم‪ .‬بدن مې پاک ساتم او ورزش‬
‫کوم‪ ،‬نو شکر بدن مې روغ دی‪ .‬ذاکر وويل‪ :‬ښه! زه اوس پوه شوم‬
‫چې پاکي او ورزش څومره گټې لري‪.‬‬

‫‪121‬‬
‫لوست‬ ‫‪2‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪21‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫کلمې‬ ‫(هغه) موزيم ته ځي‪.‬‬ ‫‪ .۱‬ذکيه موزيم ته ځي‪ .‬‬

‫دوی‬ ‫) خپل ځانونه پاک ساتي‪.‬‬ ‫‪ .۲‬ادريس او زکريا خپل ځانونه پاک ساتي‪ ( .‬‬

‫) د منارونو سيل کوي‪.‬‬ ‫( ‬ ‫ ‬ ‫‪ .۳‬کريم د منارونو سيل کوي‪.‬‬

‫هغوی‬
‫) داراالمان ماڼۍ ته ځي‪.‬‬ ‫‪ .۴‬زرمينه او ذاکره د داراالمان ماڼۍ ته ځي‪( .‬‬
‫هغه‬
‫) د مور او پالر خبرو ته غوږ نيسي‪.‬‬ ‫‪ .۵‬ځال د مور او پالر خبرو ته غوږ نيسي‪ ( .‬‬

‫‪، :‬‬ ‫‪ .۱‬ز موږ هېواد ډېر لرغوني ځايونه لري‪ ،‬لکه‪ :‬د هرات جامع جومات‬
‫او منارونه‪ ،‬د غزني منارونه‪ ،‬د هلمند د ُبست کال‪ ،‬د رستم تخت او داسې نور‪.‬‬
‫‪ .۲‬زموږ د هېواد پيسې دا نوټونه لري د يوې د دوو پنځو لسو شلو پنځوسو‬
‫سلو پنځه سوو او زرو افغانيو نوټونه‪.‬‬
‫‪ .۳‬ښوونکي وويل راتلونکې اونۍ کې د رسم پښتو رياضي او دينيات مضمونونو‬
‫ازموينه ده‪.‬‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫کلمې‬

‫خوښ‬ ‫ناست‬ ‫‪ .۱‬احمد خوشحاله دی‪.‬‬

‫مکتب‬ ‫علم‬ ‫‪ .۲‬زه پوهه ترالسه کوم‪.‬‬
‫درس‬ ‫زده کړه‬ ‫‪ .۳‬بالل سبق وايي‪.‬‬
‫خپه‬ ‫ستومانه‬ ‫‪ .۴‬محمود ستړی دی‪.‬‬
‫مکتب‬ ‫کور‬ ‫‪ .۵‬زه ښوونځي ته ځم‪.‬‬
‫غټ‬ ‫بډای‬
‫‪ .۶‬ظاهر شتمن دی‪.‬‬

‫د لومړي منت بیا لوستل‬

‫‪122‬‬
‫لوست‬ ‫‪3‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪21‬‬

‫توري او کلمې‬

‫لحاظ ‬ ‫ ‬‫لفظ‬ ‫ ‬
‫ظاهر‬
‫ظ‬
‫مرضيه‬ ‫ ‬
‫رياض‬ ‫ ‬
‫مظلوم‬
‫ض‬ ‫فرض‬ ‫ ‬
‫حوض‬ ‫ ‬
‫ضابط‬

‫لوښي‬ ‫مجسمه‬ ‫موزيم‬

‫موزيم‬

‫ظاهره او مرضيه په دريم ټولگي کې‬

‫زده کړې کوي‪.‬‬
‫مرضيه ناروغه وه‪ .‬هغه ورځ ښوونځي ته‬
‫نه وه تللې‪ .‬ښوونکي يې ټولگيوال موزيم‬
‫ته بېولي وو‪ .‬ظاهره هم ورسره تللې وه‪ .‬کله‬
‫چې کور ته راغله‪ ،‬مرضيې ته يې ټوله کيسه‬
‫وکړه‪ .‬ويې ويل‪ :‬ښوونکي مجسمې‪ ،‬ډبرين او خاورين لوښي راوښودل‪.‬‬
‫پر مرمرينو ډبرو ليکنې شوې وې‪ .‬د حيواناتو او الوتونکو انځورونه‬
‫مو هم وليدل‪ .‬بيا يې ډول ډول جامې راوښودې‪.‬‬
‫مرضيې وويل‪ :‬څومره ښه ځايونه مو ليدلي دي‪ .‬کاشکې زه هم درسره تللې‬
‫وای‪ .‬پالر يې مرضيې ته وويل‪ :‬لورې! کله چې جوړه شې‪ ،‬بيا به دې‬
‫زه موزيم ته بوځم‪.‬‬
‫مرضيه خوشحاله شوه چې پالر يې موزيم ته بيايي‪.‬‬

‫‪123‬‬
‫لوست‬ ‫‪4‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪21‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫کلمې‬ ‫( هغه ) قلم لري‪.‬‬ ‫ ‬

‫‪ .۱‬اتل قلم لري‪.‬‬
‫هغه‬
‫) باغ ته ځي‪.‬‬ ‫(‬ ‫ ‬
‫‪ .۲‬پلوشه او زرمينه باغ ته ځي‪.‬‬
‫هغوی‬

‫هغې‬ ‫) موزيم ته تللي وو‪.‬‬ ‫(‬ ‫‪ .۳‬احمد او محمود موزيم ته تللي وو‪ .‬‬

‫) له يو بل سره مرسته وکړه‪.‬‬ ‫‪ .۴‬ما او تلوسې له يو بل سره مرسته وکړه‪ .‬ما او (‬

‫راتلونکی‬ ‫اوس‬
‫ ‬

‫ډېوه به موزيم ته الړه شي‪.‬‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫‪ .۱‬ډېوه موزيم ته ځي‪.‬‬
‫زړگی به خپلې جامې پاکې وساتي‪.‬‬ ‫ ‬ ‫‪ .۲‬زړگی خپلې جامې پاکې ساتي‪ .‬‬
‫لېمه به خاورين لوښي جوړ کړي‪.‬‬ ‫‪ .۳‬لېمه خاورين لوښي جوړوي‪ .‬‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫مجسمې‬ ‫پخواني لوښي ‬ ‫ ‬

‫زړې وسيلې‬ ‫ ‬
‫ناروغان‬
‫درملتون‬ ‫ ‬‫کرېکټ‬ ‫ ‬
‫ډاکټر‬ ‫زاړه کتابونه ‬
‫فوټبال‬ ‫واليبال ‬ ‫ ‬
‫درمل‬ ‫ ‬
‫باسکټبال‬

‫ورزش‬ ‫موزيم‬ ‫روغتون‬

‫فوټبال‬ ‫پخواني لوښي‬ ‫ډاکټر‬

‫د دويم منت بیا لوستل‬

‫‪124‬‬
‫لوست‬ ‫‪5‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪21‬‬

‫غوږ نیول او خربې کول‬

‫د شخړو حلول‪ :‬د ځورولو مخنيوی کول‬

‫نوښتي لیکنه‬

‫مريم د دريم ټولگي زده کوونکې ده‪ .‬هغه د لوبو په ميدان کې کوچني‬
‫ماشومان ځوروي‪ .‬مريم کوچني ماشومان پورې وهي‪ ،‬جامې يې ترې‬
‫کشوي او هغوی ته بد نومونه اخلي‪ .‬ټول ماشومان له مريم څخه ډارېږي‪.‬‬
‫_________________________________________‬
‫ښوونکی‬
‫_________________________________________‬
‫ټولگي‬
‫_________________________________________‬
‫خبرې‬
‫مريم پوهه شوه چې په ځورولو سره ملگري نه شي‬
‫پيدا کولی‪ .‬مريم د ماشومانو ځورول پرېښودل‪.‬‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫‪125‬‬
‫لوست‬ ‫‪6‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪21‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫ب‬ ‫الف‬
‫کلمې‬ ‫‪ .۱‬مرضيه موزيم ته ځي‪.‬‬
‫ناست‪ ،‬خوښه‬ ‫مرضیه خوشحاله ده‪.‬‬
‫(هغه) موزيم ته ځي‪.‬‬
‫هغوی‬
‫علم‪ ،‬ښوونځي‬ ‫زه پوهه ترالسه کوم‪.‬‬ ‫‪ِ .۲‬ادريس او زبير خپل ځانونه پاک ساتي‪.‬‬

‫زده کړه‪ ،‬درس‬ ‫بالل سبق وايي‪.‬‬ ‫هغه‬ ‫) خپل ځانونه پاک ساتي‪.‬‬ ‫( ‬

‫ستومانه‪ ،‬خپه‬ ‫ظاهره ستړې ده‪.‬‬ ‫‪ .۳‬کريم او ظاهر د منارونو سيل کوي‪.‬‬
‫دوی‬
‫) د منارونو سيل کوي‪.‬‬ ‫(‬
‫کور‪ ،‬مکتب‬ ‫زه ښوونځي ته ځم‪.‬‬

‫بډای‪ ،‬غټ‬ ‫محمود شتمن دی‪.‬‬ ‫ج‬

‫راتلونکی‬ ‫اوس‬
‫ ‬
‫ځال او هوسۍ به پغمان ته والړې شي‪.‬‬ ‫ ‬
‫‪ .۱‬ځال او هوسۍ پغمان ته ځي‪.‬‬
‫لمر او روښان به کتابتون ته والړ شي‪.‬‬ ‫ ‬ ‫‪ .۲‬لمر او روښان کتابتون ته ځي‪ .‬‬
‫ډېوه به موزيم ته والړه شي‪.‬‬ ‫ ‬ ‫‪ .۳‬ډېوه موزيم ته ځي‪ .‬‬
‫‪ .۴‬شمشاد او خيبر په الوتکه کې بلخ ته ځي‪ .‬شمشاد او خيبر به په الوتکه کې بلخ ته والړ شي‪.‬‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫اِمال‬

‫‪126‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪1‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪22‬‬
‫توری او کلمې‬

‫اصالح ‬ ‫محمد ‬ ‫ ‬
‫حاجي‬

‫ح‬ ‫نصيحت‬ ‫ ‬
‫محمود‬ ‫ ‬
‫حامد‬

‫صالح‬ ‫ ‬
‫صلح‬ ‫ ‬
‫نکاح‬

‫ډاگ‬ ‫اغزن‬ ‫شنه خونه‬

‫شنه خونه‬
‫تېر کال هلته يوازې وچ اغزن ډاگ و‪.‬‬
‫د حميدې پالر حکيم خان په کې د‬
‫ترکاريو فارم جوړ کړ‪.‬‬
‫هغه سپين ږيری دی‪ ،‬خو کار کوي چې‬
‫اوالدونه يې مکتب ووايي‪ .‬د حميدې‬
‫د ترکاريو په پيسو زموږ د‬ ‫پـــالر لـــــــه بې کاره ځمکې شنه خونه‬
‫کور او مکتب ټول لگښتونه‬ ‫جوړه کړه‪ .‬دی په دې شنه خونه کې‬
‫پوره کوي‪)).‬‬ ‫بادرنگ او بانجان کري‪ .‬هغه په يوه‬
‫حميده د شنې خونې په جوړېدو‬ ‫کال کې دومره پيسې وگټلې چې ښه‬
‫خوشحاله ده‪ .‬هغه هر مازديگر‬
‫گوزاره يې وشوه‪.‬‬
‫شنې خونې ته ځي او له پالر سره‬ ‫حــــميــده وايي‪(( :‬پالر مـــــې وخت‬
‫مرسته کوي‪.‬‬ ‫بې ځايه نه تېروي‪ ،‬کار کوي‪.‬‬

‫‪127‬‬
‫لوست‬ ‫‪2‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪22‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫منفي فعل‬ ‫زه بادرنگ (نه کرم)‬ ‫‪ .۱‬زه بادرنگ کرم‪ .‬‬

‫نه کرم‬ ‫)‬ ‫زه روميان (‬ ‫‪ .۲‬زه روميان راټولوم‪ .‬‬

‫نه اوبه کوي‬
‫)‬ ‫شمشاد بانجان (‬ ‫‪ .۳‬شمشاد بانجان اوبه کوي‪.‬‬
‫نه راټولوم‬
‫)‬ ‫‪ .۴‬خيبر هر مازديگر فارم ته ځي‪ .‬خيبر هر مازديگر فارم ته (‬
‫نه خوښوي‬
‫) ‬ ‫ځال ترکاري ( ‬ ‫‪ .۵‬ځال ترکاري خوښوي‪.‬‬
‫نه ځي‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫لبنيات‬ ‫بادرنگ‬ ‫شنه خونه‬

‫کوچ‬ ‫ ‬‫مستې ‬ ‫ ‬
‫روميان‬
‫کوچ‬
‫__________‬ ‫__________‬
‫مڼې‬
‫__________‬ ‫ناک‬ ‫ ‬
‫__________‬

‫شيدې‬

‫مېوې‬ ‫دال‬ ‫ ‬
‫حبوبات‬
‫ناک‬ ‫لوبيا‬ ‫دال‬
‫ ‬
‫نخود‬ ‫ ‬ ‫ ‬
‫__________‬ ‫__________‬
‫بېنډۍ‬ ‫ ‬
‫__________‬ ‫__________‬
‫روميان‬
‫ ‬
‫زردآل ‬
‫و‬

‫د لومړي منت بیا لوستل‬

‫‪128‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪3‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪22‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫نه څښم‪.‬‬ ‫نه ‪ +‬څښم‬ ‫څښم‬

‫نه خورم‪.‬‬ ‫نه ‪ +‬خورم‬ ‫خورم‬
‫نه کرم‪.‬‬ ‫نه ‪ +‬کرم‬ ‫کرم‬
‫نه خاندم‪.‬‬ ‫نه ‪ +‬خاندم‬ ‫خاندم‬

‫پلورل‬ ‫نړۍ‬ ‫زعفران‬

‫زعفران‬
‫په ننگرهار کې د زعفرانو د کښت په‬
‫اړه غونډه جوړه شوه‪ .‬په غونډه کې د‬
‫کرنې مسؤولينو او بزگرانو گډون کړی‬
‫و‪ .‬غونډه د قرآن کريم د څو مبارکو‬
‫چـــــې د کوکنارو پر ځای د‬ ‫آيتونو په تالوت پيل شوه‪ .‬بيا د کرنې‬
‫زعفرانو کښت پيل کړو‪ .‬موږ‬ ‫رييس د زعفرانو په ارزښت خبرې وکړې‪.‬‬
‫ته بايد د زعفرانو د کښت په‬ ‫هغه وويل‪ :‬زموږ د هېواد زعفران د نړۍ‬
‫برخه کې الرښوونې وشي‪.‬‬ ‫په بازارونو کې ښه پلورل کېږي‪ .‬زعفران‬
‫پــه پای کــــې د زغفرانـــو‬ ‫د خوړو‪ ،‬درملو‪ ،‬عطرو او رنگونو په جوړولو‬
‫د راټولولو په اړه يو فلم‬ ‫کې کارول کېږي‪.‬‬
‫وښودل شو‪.‬‬ ‫وروسته يوه بزگر وويل‪ :‬مـــــــوږ غـــــواړو‬

‫‪129‬‬
‫لوست‬ ‫‪4‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪22‬‬

‫جملې‬

‫( س )‬ ‫ ‬
‫‪ .۱‬اتل بانجان کري‪.‬‬

‫( م )‬ ‫ ‬
‫‪ .2‬حامد غنم کري او خيبر يې اوبه کوي‪.‬‬

‫) ‬ ‫( ‬ ‫ ‬
‫‪ .3‬مسلمه بادرنگ اخلي او کورته يې وړي‪.‬‬

‫) ‬ ‫( ‬ ‫‪ .4‬حميده چای څښي ‪ .‬‬

‫) ‬ ‫( ‬ ‫ ‬
‫‪ .5‬حديثه زعفران اخلي او کورته يې وړي‪.‬‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫آسمان‬ ‫رامبېل ‬ ‫څاروي‬

‫ملر‬ ‫ ‬‫لمر ‬ ‫ ‬ ‫اوښ‬
‫__________‬ ‫__________‬
‫چنار‬
‫__________‬
‫غاټول‬ ‫ ‬
‫__________‬

‫ __________‬‫ ‬‫اوښ‬ ‫__________‬

‫ ‬ ‫نښتر ‬
‫اسپه‬
‫گالن‬ ‫ونې‬
‫نرگس‬
‫سپوږمۍ‬ ‫ ‬
‫چنار‬
‫__________‬ ‫__________‬
‫نرګس‬ ‫ ‬
‫ ‬
‫__________‬
‫صبر ‬ ‫__________‬

‫ي ‬
‫__________‬ ‫ستور ‬ ‫__________‬

‫اس‬

‫د دويم منت بیا لوستل‬

‫‪130‬‬
‫لوست‬ ‫‪5‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪22‬‬

‫غوږ نیول او خربې کول‬

‫ټولنیز مثبت مهارتونه‪ :‬له خلکو رسه چلند‬

‫نوښتي لیکنه‬

‫زه له خپلو ملگرو سره د لوبو شيان شريکوم‪.‬‬

‫زما ملگري له ما سره مينه لري‪.‬‬
‫زه بايد څه وکړم چې خلک را سره مينه ولري؟‬

‫مهربان‬ ‫_________________________________________‬

‫بخښنه‬ ‫_________________________________________‬

‫مرسته‬ ‫_________________________________________‬
‫زه چې ښه کارونه کوم نو خلک را سره مينه لري‪.‬‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫‪131‬‬
‫لوست‬ ‫‪6‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪22‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫ب‬ ‫الف‬
‫منفي فعل‬
‫‪ .۱‬زه بادرنگ کرم‪.‬‬
‫(س)‬ ‫‪ .۱‬زه د زعفرانو چای څښم‪.‬‬ ‫نه کرم‬
‫زه بادرنگ نه کرم‪.‬‬
‫(م)‬ ‫‪ .۲‬اتل بانجان کري او خيبر يې اوبه کوي‪.‬‬ ‫‪ .۲‬زه روميان راټولوم‪.‬‬
‫نه راټولوم‬
‫( )‬ ‫‪ .۳‬اوربل بادرنگ خوري او کورته يې وړي‪.‬‬ ‫)‪.‬‬ ‫زه روميان (‬

‫( )‬ ‫‪ .۳‬شمشاد بانجان اوبه کوي‪.‬‬

‫‪ .۴‬حميده چای څښي او پياله مينځي‪.‬‬ ‫نه اوبه کوي‬
‫ ‬ ‫)‪ .‬‬ ‫شمشاد بانجان (‬
‫( )‬ ‫‪ .۵‬ستوری زعفران اخلي او کورته يې وړي‬
‫ج‬
‫اسامن‬ ‫رامبېل ‬ ‫څاروي‬
‫ ‬
‫سپوږمۍ‬ ‫ملر ‬ ‫ ‬
‫__________‬
‫__________‬
‫چينار‬
‫__________‬
‫غاټول‬ ‫ ‬
‫__________‬

‫__________‬ ‫نښرت‬ ‫ ‬
‫__________‬
‫ ‬ ‫پسه‬
‫ ‬ ‫گالن‬ ‫سپوږمۍ‬ ‫ونې‬
‫خر‬
‫__________‬ ‫__________‬
‫کشاميل‬ ‫ ‬
‫ ‬
‫__________‬ ‫صرب‬ ‫__________‬

‫__________ ‬
‫ ‬ ‫ستوري‬ ‫__________‬
‫وزه‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫امال‬

‫‪132‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪1‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪23‬‬
‫توري او کلمې‬

‫اره‬ ‫ ‬
‫نېټه‬ ‫ ‬
‫مڼه‬
‫ه‬
‫مهربان‬ ‫ ‬
‫جوهر‬ ‫ ‬‫شهرت‬

‫هـ‬ ‫هېواد‬ ‫ ‬
‫هيلۍ‬ ‫ ‬
‫هوا‬

‫ليمڅي‬ ‫نندارتون‬ ‫السي صنايع‬

‫السي صنايع‬
‫نن د پکتيا په مرکز کې د السي صنايعو‬
‫نندارتون پرانيستل شو‪ .‬د السي صنايعو‬
‫نندارتون د قرآن کريم د څو مبارکو آيتونو په‬
‫لري‪ .‬د پلورلو لپاره يې بايد‬ ‫تالوت پيل شو‪.‬‬
‫مناسب بازارونه پيدا شي‪.‬‬ ‫ورپسې د نندارتون مشر وويل‪ :‬زموږ السي‬
‫دولت بايد د کسبگرو ستونزې‬ ‫صنايع شړۍ‪ ،‬ليمڅي‪ ،‬غالۍ‪ ،‬ټغر‪ ،‬د مريو‬
‫واوري او حل يې کړي‪ .‬وروسته‬ ‫خولۍ او نور دي‪ .‬دا ټول نړيوال شهرت لري‪.‬‬
‫نندارچيانو د نندارتون ټول‬ ‫موږ بايد د السي صنايعو لپاره د کار مناسب‬
‫السي صنايع وليدل‪ .‬نندارتون‬ ‫ځايونه ولرو‪.‬‬
‫په دعا کولو سره پای ته‬ ‫ورپسې يوه سوداگر وويل‪ :‬زموږ السي‬
‫ورسېد‪.‬‬ ‫صنايع په بهرنيو هېوادونو کې ډېر مينه وال‬

‫‪133‬‬
‫لوست‬ ‫‪2‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪23‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫منفي فعل‬
‫زه پکتيا ته (نه ځم)‪.‬‬ ‫ ‬
‫‪ .۱‬زه پکتيا ته ځم‪.‬‬
‫نه ځم‬
‫زه السي صنايع ( )‪.‬‬ ‫‪ .۲‬زه السي صنايع پېژنم‪ .‬‬
‫نه پېژنم‬ ‫‪ .۳‬ميرويس د السي صنايعو نندارتون ته ځي‪.‬‬
‫نه دی‬ ‫)‪.‬‬ ‫ميرويس د السي صنايعو نندارتون ته ( ‬ ‫ ‬
‫نه ځي‬ ‫)‪.‬‬ ‫زرلښته ليمڅی ( ‬ ‫‪ .۴‬زرلښته ليمڅی اوبدي‪ .‬‬

‫نه اوبدي‬ ‫)‪.‬‬ ‫خالد سوداگر (‬ ‫‪ .۵‬خالد سوداگر دی‪ .‬‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫کريم‬ ‫مسواک ‬ ‫ ‬
‫پالر‬ ‫ ‬
‫غالۍ‬

‫درناوی‬ ‫ ‬
‫برس‬ ‫ ‬
‫ټغر‬ ‫ ‬
‫مرسته‬

‫شړۍ‬ ‫ ‬
‫اوالدونه‬ ‫مهرباني ‬ ‫ ‬
‫مور‬

‫د غاښونو د پاکولو‬ ‫کورنۍ‬ ‫ټولنيزې اړيکې‬ ‫السي صنايع‬

‫____‬ ‫____‬ ‫____‬ ‫____‬
‫وسايل‬

‫مسواک‬ ‫مور‬ ‫مرسته‬ ‫غالۍ‬

‫________‬ ‫________‬ ‫________‬ ‫________‬
‫_________‬ ‫_________‬ ‫_________‬ ‫_________‬
‫_________‬ ‫_________‬ ‫_________‬ ‫_________‬

‫د لومړي منت بیا لوستل‬

‫‪134‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪3‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪23‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫نه ځم‪.‬‬ ‫نه ‪ +‬ځم‬ ‫ځم‬

‫نه گرځم‪.‬‬ ‫نه ‪ +‬گرځم‬ ‫گرځم‬
‫نه کوم‪.‬‬ ‫نه ‪ +‬کوم‬ ‫کوم‬
‫نه وړم‪.‬‬ ‫نه ‪ +‬وړم‬ ‫وړم‬

‫نندارچيان‬ ‫کسبگر‬ ‫غونډه‬

‫آهنگر‬

‫د غبرگولي پر دويمه په کابل کې د‬

‫آهنگرۍ نندارتون جوړ شو‪ .‬د ملــــي‬
‫ټلويزيون خبريال وويل چې غونډه د‬
‫قرآن کريم په تالوت پيل شوه‪ .‬بيا د‬
‫د آهنگـــرۍ سامانونــــــه وکتل‪.‬‬ ‫کسبگرو مشر محمد شريف د آهنگرۍ‬
‫ځينو خلکو د خپل ضرورت وړ‬ ‫په باره کې خبرې وکړې‪ .‬هغه وويل چې‬
‫شيان ترې واخيستل‪ .‬کسبگر‬ ‫آهنگري له اوسپنې څخه د ډول ډول‬
‫ډېر خوشحاله وو‪ .‬ژمنه يې وکړه‬ ‫شيانو جوړولو ته وايي‪.‬‬
‫چې نور به هم ښه ښه شيان جوړ‬ ‫ځينې ځوانان چې بې کاره وو‪ ،‬اوس‬
‫کړي‪ .‬دغه نندارتون د نندارې‬ ‫په آهنگرۍ بوخت دي‪ .‬په نندارتون کې‬
‫لــــپاره درې ورځــــــــې پرانيستی‬ ‫بېلچې‪ ،‬کولنگ‪ ،‬تــــبر‪ ،‬تــــرښځ‪ ،‬لور‪،‬‬
‫و‪.‬‬ ‫رمبی او نور شيان وو‪ .‬ننـــــدارچــــــيانو‬

‫‪135‬‬
‫لوست‬ ‫‪4‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪23‬‬

‫جملې‬

‫مرکبې‬ ‫ساده‬
‫توريالی درس لولي‪.‬‬
‫توريالی درس لولي او بريالی ورسره‬ ‫‪1‬‬
‫مرسته کوي‪.‬‬ ‫بريالی ورسره مرسته کوي‪.‬‬

‫‪-------------------------------------------------‬‬ ‫څانگه تالوت کوي‪.‬‬

‫‪۲‬‬
‫احمد ورته غوږ نيسي‪.‬‬

‫‪-------------------------------------------------‬‬ ‫ننگيالیلهبېوزلوسرهمرستهکوي‪.‬‬
‫‪۳‬‬
‫مرسته کول ښه کار دی‪.‬‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫زده کوونکی‬ ‫ډار ‬ ‫ ‬

‫اوړی‬ ‫خوشحالي ‬

‫ژمی‬ ‫يکشنبه ‬ ‫پسرلی ‬ ‫درسي مواد ‬

‫سه شنبه‬ ‫ښوونکی ‬ ‫ ‬

‫خپگان‬ ‫ ‬
‫شنبه‬

‫د کال فصلونه‬ ‫داونۍ ورځې‬ ‫ټولگي‬ ‫احساسات‬

‫____‬ ‫____‬ ‫____‬ ‫____‬
‫ژمی‬
‫_________‬ ‫شنبه‬
‫_________‬ ‫درسي مواد‬ ‫خوشحالي‬
‫_________‬ ‫_________‬
‫_________‬ ‫_________‬ ‫_________‬ ‫_________‬
‫_________‬ ‫_________‬ ‫_________‬ ‫_________‬

‫د دويم منت بیا لوستل‬

‫‪136‬‬
‫لوست‬ ‫‪5‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪23‬‬

‫غوږ نیول او خربې کول‬

‫دشخړو حلول‪ :‬بخښنه غوښتل‬

‫نوښتي لیکنه‬

‫بخښنه غوښتل او بخښنه کول دواړه ښه کارونه دي‪.‬‬

‫غلطي‬ ‫_________________________________________‬

‫ستونزه‬ ‫_________________________________________‬

‫ملگري‬ ‫_________________________________________‬

‫اړيکې‬ ‫_________________________________________‬

‫موږ بايد له خلکو بخښنه وغواړو او نورو ته بخښنه وکړو‪.‬‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫‪137‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪6‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪23‬‬

‫کلمې او جملې‬
‫ب‬
‫سالم اکا آهنگر دی او‬ ‫سالم اکا آهنگر دی‪.‬‬ ‫منفي فعل‬ ‫الف‬
‫زوی يې مرسته ور سره کوي‪ .‬زوی يې مرسته ور سره‬ ‫‪۱‬‬ ‫نه‌پيژنم‬ ‫‪ .1‬زه خاندم‪.‬‬
‫کوي‪.‬‬ ‫زه (نه خاندم)‪ .‬‬
‫همت زرگر دی‪.‬‬
‫‪ .2‬زه اليس صنایع پېژنم‪ .‬نه خاندم‬
‫‪-------------------‬‬
‫عبداهلل زرگري زده کوي‪.‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫نه‌اخلي‬
‫)‪.‬‬ ‫زه اليس صنایع ( ‬
‫‪ .3‬وحيده جامې اخيل‪.‬‬
‫هيلۍ غالۍ اوبدي‪.‬‬ ‫نه‌جوړوي‬ ‫)‪.‬‬ ‫وحيده جامې (‬
‫‪-------------------‬‬
‫هاجره مرسته ور سره کوي‪.‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪ .4‬آهنګر ډول ډول شيان جوړوي‪.‬‬
‫)‪.‬‬ ‫آهنګر ډول ډول شيان (‬
‫ج‬
‫موټرونه‬ ‫ ‬
‫غالۍ‬ ‫ ‬
‫حمل‬ ‫بايسکلونه ‬
‫سالم‬ ‫خبره منل ‬ ‫درناوی ‬ ‫شړۍ ‬
‫ټغر‬ ‫ ‬
‫ثور‬ ‫ ‬
‫جوزا‬ ‫موټرسايکل ‬
‫د پسرلي مياشتې‬ ‫السي صنايع‬
‫مور‬ ‫سړک‬
‫____‬
‫سالم‬ ‫بايسکلونه‬ ‫شړۍ‬
‫_________‬ ‫_________‬ ‫حمل‬
‫_________‬ ‫_________‬
‫_________‬ ‫_________‬ ‫_________‬ ‫_________‬
‫_________‬ ‫_________‬ ‫_________‬ ‫_________‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫امال‬

‫‪138‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪1‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪24‬‬
‫توري او کلمې‬

‫ه‬ ‫لښته ‬ ‫گوړه ‬ ‫ ‬

‫فريده‬

‫مهال‬ ‫هگۍ ‬ ‫ ‬
‫هرات‬
‫هـ‬
‫ح‬ ‫اصالح‬ ‫محمود ‬ ‫ ‬
‫حج‬

‫ټولنه‬ ‫مبارک‬ ‫دنده‬

‫دنده اړتيا ده‬

‫پرون د دندې د اړتيا او ارزښت په باره‬

‫کې غونډه وه‪ .‬غونډه د کابل په نوي ښار‬
‫کې جوړه شوې وه‪ .‬غونډې ته گڼ شمېر‬
‫خلک راغلي وو‪ .‬په پيل کې د قرآن کريم‬
‫څو مبارک آيتونه تالوت شول‪ .‬ورپسې د‬
‫ډاکــــټر د ناروغـــــانو درملنه کوي‪.‬‬
‫کار او ټولنيزو چارو رييس وويل‪ :‬دنده‬
‫انجنير کـــــورونه او ودانــــــــۍ جوړوي‪.‬‬
‫يا وظيفه يوه ټولنيزه اړتيا ده‪ .‬بايد خپلې‬
‫بزگر په کرنه بوخت وي‪ .‬پوليس‬
‫دندې پر خپل وخت او سمې ترسره کړو‪.‬‬
‫امنيت ساتي‪ .‬که خپلې دندې په‬
‫صداقت ترسره کړو‪ ،‬ټولنه به مو هوسا‬ ‫ټولنيزې ستونزې به له دې سره کمې شي‪.‬‬

‫وي‪ .‬ژوند به مو ښه شي د هېواد په‬ ‫په يوه ټولــــــــنه کــــې بېالبېلې دندې وي‪.‬‬

‫آبادۍ کې به مو ونډه اخيستې وي‪.‬‬ ‫ښوونکی زده کوونکو ته تدريس کوي‪.‬‬

‫‪139‬‬
‫لوست‬ ‫‪2‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪24‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫منفي فعل‬
‫زه ټلويزيون نه گورم‪ .‬‬ ‫‪ . 1‬زه ټلويزيون گورم‪ .‬‬
‫نه گورم‬ ‫غونډه جوړه ______‪.‬‬ ‫‪ . 2‬غونډه جوړه شوه‪ .‬‬
‫نه ورکوي‬ ‫‪ . 3‬ستونزې په کې وې‪ .‬ستونزې په کې _____‪.‬‬
‫نه لري‬ ‫‪ . 4‬خبريال خبر ورکوي‪ .‬خبريال خبر ______‪.‬‬
‫نه شوه‬ ‫‪ . 5‬ښوونکی په اداره کې ستونزه لري‪ .‬‬
‫نه وې‬ ‫ښوونکی په اداره کې ستونزه ______‪.‬‬ ‫ ‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫سور‬ ‫زده کوونکی‬ ‫خبرونه‬ ‫ښوونکی ‬

‫ښه چلند‬ ‫ ‬
‫مرسته‬ ‫زړه خوږی ‬ ‫ ‬
‫تور‬
‫مرکه‬ ‫سرښوونکی ‬ ‫زرغون ‬ ‫ ‬
‫خبريال‬

‫نيکي‬ ‫ټلويزيون‬ ‫ملي بيرغ‬ ‫ښوونځی‬

‫____‬ ‫____‬ ‫____‬ ‫____‬
‫زړه خوږی‬ ‫خبريال‬
‫_________‬ ‫تور‬
‫_________‬ ‫سرښوونکی‬
‫_________‬ ‫_________‬
‫_________‬ ‫_________‬ ‫_________‬ ‫_________‬
‫_________‬ ‫_________‬ ‫_________‬ ‫_________‬

‫د لومړي منت بیا لوستل‬

‫‪140‬‬
‫لوست‬ ‫‪3‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪24‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫نه وينم‪.‬‬ ‫نه ‪ +‬وينم‬ ‫وينم‬

‫نه کرم‪.‬‬ ‫نه ‪ +‬کرم‬ ‫کرم‬
‫نه اورم‪.‬‬ ‫نه ‪ +‬اورم‬ ‫اورم‬
‫نه مينځم‪.‬‬ ‫نه‪ +‬مينځم‬ ‫مينځم‬

‫برکت‬ ‫حکمت‬ ‫شور‬

‫د ښوونکي ترانه‬

‫پـــر مـــخ روان دي‬ ‫هغـــوی ودان دي‬

‫چې پـــر چا گـــران دي‬
‫چې نـــه يې ځـــوږ وي‬
‫ســـبق تـــه غـــوږ وي‬
‫ښـــه شـــاگردان دي‬
‫او کـــه حکمـــت دی‬
‫پــــــــه بــــــرکــــت دی‬
‫ښوونکی‪ ،‬ښوونکې‬
‫چې نـــه يې شـــور وي‬
‫چـــې د ښـــوونکو‬
‫دا نـــو بـــې شـــکه‬
‫کـــه علـــم‪ ،‬پوهـــه‬
‫بـــس د ښـــوونکو‬

‫‪141‬‬
‫لوست‬ ‫‪4‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪24‬‬

‫جملې‬

‫مرکبې‬ ‫ساده‬

‫مشر شفقت کوي‪.‬‬

‫مشر شفقت کوي او کشر درناوی کوي‪.‬‬ ‫‪1‬‬
‫کشر درناوی کوي‪.‬‬

‫ښوونکی درس ورکوي‪.‬‬

‫‪-------------------------------------------------‬‬
‫‪2‬‬
‫زده کوونکي غوږ نيسي‪.‬‬

‫حميرا د ښوونکي ترانه لولي‪.‬‬

‫‪-------------------------------------------------‬‬
‫‪3‬‬
‫نور ټولګيوال يې اوري‪.‬‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫انځورگري‬ ‫ ‬
‫آذان‬ ‫ ‬
‫يوم‬ ‫يو گون ‬

‫کښت‬ ‫ ‬
‫لمونځ‬ ‫لسگون‬ ‫ ‬
‫رسامي‬

‫سلگون‬ ‫ ‬
‫خطاطي‬ ‫ ‬
‫پټی‬ ‫ ‬
‫محراب‬

‫بزگر‬
‫____‬ ‫هنر‬
‫____‬ ‫جومات‬
‫____‬ ‫افغانۍ‬
‫____‬
‫يوم‬ ‫رسامي‬ ‫محراب‬
‫_________‬ ‫يوگون‬
‫________‬
‫_________‬ ‫_______‬
‫_________‬ ‫_________‬ ‫_________‬ ‫_________‬
‫_________‬ ‫_________‬ ‫_________‬ ‫_________‬

‫د دويم منت بیا لوستل‬

‫‪142‬‬
‫لوست‬ ‫‪5‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪24‬‬

‫غوږ نیول او خربې کول‬

‫ټولنیز مثبت مهارتونه‪ :‬د يوې ښې ټولنې جوړول‬

‫نوښتي لیکنه‬

‫د هر چا خوښېږي چې په ټولنه کې ژوند وکړي‪.‬‬

‫زما خوښېږي چې له خپلو خلکو سره مرسته وکړم ‪.‬‬
‫يو ځای‬ ‫_________________________________________‬
‫بخښنه کول‬ ‫_________________________________________‬
‫مسووليت‬ ‫_________________________________________‬
‫جوړول‬ ‫_________________________________________‬
‫مثبت‬ ‫_________________________________________‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫‪143‬‬
‫لوست‬ ‫‪6‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪24‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫منفي فعل‬ ‫زه ټلويزيون نه گورم‪ .‬‬ ‫ ‬

‫زه ټلويزيون گورم‪.‬‬ ‫‪. 1‬‬ ‫الف‬
‫نه گورم‬ ‫اتل خبرونه ______‪.‬‬ ‫ ‬
‫اتل خبرونه وايي‪.‬‬ ‫‪. 2‬‬
‫نه ورکوي‬
‫مدينه درس ______‪.‬‬ ‫مدينه درس ورکوي‪ .‬‬ ‫‪. 3‬‬
‫نه لولي‬
‫غوټۍ کتاب ______‪.‬‬ ‫ ‬
‫غوټۍ کتاب لولي‪.‬‬ ‫‪. 4‬‬
‫نه وايي‬
‫ب‬
‫مرش شفقت کوي‪.‬‬
‫مرش شفقت او کرش يې درناوی کوي‪.‬‬
‫‪ 1‬کرش يې درناوی کوي‪.‬‬
‫‪-------------------------------------------------‬‬ ‫مور خربې کوي‪.‬‬
‫‪ 2‬ماشومان يې خربې اوري‪.‬‬
‫حمید گالن کري‪.‬‬
‫‪ 3‬خالد اوبه ورکوي‪.‬‬
‫‪-------------------------------------------------‬‬

‫يوم‬ ‫زړه خوږی‬ ‫کښت‬ ‫غږ ‬ ‫مېز ‬ ‫يو گون‬ ‫ج‬

‫تخته‬ ‫سل گون‬ ‫لسگون‬ ‫مرسته‬ ‫څوکۍ‬ ‫ښه چلند‬

‫بزگر‬ ‫نيکي‬ ‫افغانۍ‬ ‫ټولگی‬

‫_________‬
‫کښت‬ ‫_________‬
‫ښه چلند‬ ‫_________‬
‫لسگون‬ ‫مېز‬
‫_________‬
‫_________‬ ‫_________‬ ‫_________‬ ‫_________‬
‫_________‬ ‫_________‬ ‫_________‬ ‫_________‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫امال‬

‫‪144‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪1‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪25‬‬
‫توري او کلمې‬

‫دولتي ‬ ‫ټولگي ‬ ‫ ‬
‫ملي‬
‫ي‬
‫احمدزی‬ ‫يرغل‬
‫ ‬ ‫ ‬
‫شتمني‬

‫ی‬ ‫کلی‬ ‫درناوی ‬ ‫ ‬

‫سړی‬

‫درملنه‬ ‫پارکونه‬ ‫روغتون‬

‫ملي شتمني‬
‫ملي شتمني څه ته وايي؟‬
‫هغه څه چې د وطن د ټولو خلکو دي‪ ،‬ملي‬
‫شتمني بلل کېږي‪ :‬ښوونځي‪ ،‬پوهنتونونه‪،‬‬
‫روغتونونه‪ ،‬پارکونه‪ ،‬سيندونه‪ ،‬غرونه‪،‬‬
‫ځنگلونه‪ ،‬کانونه او نور ټول ملي شتمنۍ‬
‫دي‪ .‬همدارنگه سړکونه‪ ،‬پلونه‪ ،‬بندونه‪ ،‬د‬
‫برېښنا ستنې او مزي هم ملي شتمنۍ دي‪ .‬ملي يې ځکه بولي چې گټه يې ټولو‬
‫هېوادوالو ته رسېږي‪ .‬د بېلگې په توگه‪ ،‬په ښوونځي کې د هر چا بچيان سبق‬
‫وايي‪ .‬په روغتون کې د هر چا د ناروغ درملنه کېږي‪ .‬خلک بايد خپلې ملي‬
‫شتمنۍ خپل مال وگڼي او ښې يې وساتي‪ .‬ستاسو ښوونځی‪ ،‬ټولگي‪ ،‬مېزونه‪،‬‬
‫څوکۍ او کتابونه ملي شتمنۍ دي‪ .‬نن تاسې له دې شيانو گټه اخلئ‪ ،‬سبا به‬
‫نور زده کوونکي ترې گټه اخلي‪ .‬پام ورباندې وکړئ چې خراب نه شي‪.‬‬

‫‪145‬‬
‫لوست‬ ‫‪2‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪25‬‬

‫کلمې‬

‫کلمه‬ ‫بې‪ +‬کلمه‬ ‫کلمه‬ ‫کلمه‬ ‫بې ‪ +‬کلمه‬ ‫کلمه‬

‫بې واکه‬ ‫بې ‪ +‬واکه‬ ‫واک‬ ‫بې ګټې‬ ‫بې ‪ +‬ګټې‬ ‫ګټې‬

‫بې پروا‬ ‫بې ‪ +‬پروا‬ ‫پروا‬ ‫بې مزې‬ ‫بې ‪ +‬مزې‬ ‫مزه‬

‫بې کاره‬ ‫بې ‪ +‬کار‬ ‫کار‬ ‫بې زړه‬ ‫بې ‪ +‬زړه‬ ‫زړه‬

‫بې‌خولې‬ ‫بې ‪ +‬خولې‬ ‫بې وطنه خوله‬ ‫بې ‪ +‬وطنه‬ ‫وطن‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫ب‬ ‫الف‬
‫بدي‬ ‫سړه‬

‫ژړل‬ ‫لږ‬

‫سپين‬ ‫گټه‬

‫توده‬ ‫نيکي‬

‫ناپوه‬ ‫خندل‬

‫تاوان‬ ‫تور‬

‫ډېر‬ ‫پوه‬

‫د لومړي منت بیا لوستل‬

‫‪146‬‬
‫لوست‬ ‫‪3‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪25‬‬

‫کلمې‬

‫بې کاره‬ ‫بې ‪ +‬کاره‬ ‫کار‬

‫بې الرې‬ ‫بې ‪ +‬الرې‬ ‫الر‬
‫بې مينې‬ ‫بې ‪ +‬مينې‬ ‫مينه‬
‫بې کوره‬ ‫بې ‪ +‬کوره‬ ‫کور‬

‫بټۍ‬ ‫کان‬ ‫اوسپنه‬

‫د حاجيگک کان‬
‫بېل‪ ،‬څټک‪ ،‬تبر‪ ،‬کولنگ‪ ،‬موټر‬
‫او بايسيکل خو مو ليدلي دي‪.‬‬
‫څه فکر کوئ‪ ،‬دا شيان له څه شي‬
‫څخه جوړېږي؟ دا او ډېر نور شيان‬
‫له اوسپنې څخه جوړېږي‪ .‬پوهېږئ‬
‫چې اوسپنه چېرته پيدا کېږي؟‬
‫اوسپنه په کان کې وي‪ .‬د حاجيگک د اوسپنې کان د باميانو په واليت کې‬
‫دی‪ .‬دغه کان ډېره اوسپنه لري‪ .‬اوسپنه په ډبرو کې گډه وي‪ .‬انجينيران‬
‫له کان څخه د اوسپنې ډبرې راباسي‪ .‬وروسته يې په بټيو کې اچوي‪.‬‬
‫په بټيو کې ډبرې وېلي کېږي چې اوسپنه له نورو توکو بېله شي‪.‬‬
‫وروسته له اوسپنې څخه بېال بېل شيان جوړېږي‪ .‬که دولت کانونه‬
‫راوباسي‪ ،‬د وطن اقتصاد به مو پرې پياوړی شي‪.‬‬

‫‪147‬‬
‫لوست‬ ‫‪4‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪25‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫کلمې‬
‫چې چا ته اړ نه شو‪.‬‬ ‫‪ .۱‬موږ ملي شتمني ساتو‪ .‬‬
‫موږ ملي شتمني ساتو (ځکه) چې چا ته اړ نه شو‪.‬‬
‫ځکه‬ ‫ته نه وې‪.‬‬ ‫ ‬
‫‪ .۲‬زه راغلم‪.‬‬
‫) ته نه وې‪.‬‬ ‫ ‬
‫ زه راغلم (‬
‫خو‬
‫بريالی ښوونځي ته ځي‪.‬‬ ‫‪ .۳‬موږ کور ته ځو‪.‬‬
‫او‬ ‫) بريالی ښوونځي ته ځي‪.‬‬ ‫موږ کور ته ځو ( ‬ ‫ ‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫کلمې‬
‫‪ .1‬زه سړې اوبه څښم‪ ( .‬تودې ) ‬
‫سپين‬
‫)‬ ‫‪ .2‬موږ تور رنگ خوښوو‪( .‬‬
‫تودې‬
‫ژړا‬ ‫) ‬ ‫‪ .3‬ښوونکي په خندا راغلل‪( .‬‬

‫لږې‬ ‫) ‬ ‫هغوی گټه کوي‪( .‬‬ ‫‪ .4‬‬

‫تاوان‬
‫) ‬ ‫‪ .5‬زموږ هېواد ډېرې ملي شتمنۍ لري‪( .‬‬
‫شپې‬
‫)‬ ‫‪ .6‬موږ د ورځې کار کوو ‪( .‬‬

‫د دويم منت بیا لوستل‬

‫‪148‬‬
‫لوست‬ ‫‪5‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪25‬‬

‫غوږ نیول او خربې کول‬

‫زیار او زحمت‪ :‬په مثبته توگه د ځان پېژندل او پر ځان باور‬

‫نوښتي لیکنه‬

‫دا مهمه ده چې تاسو بايد خپلې ځانگړتياوې وپېژنئ‪.‬‬

‫ستاسو ځانگړتياوې ستاسو وړتياوې دي‪.‬‬
‫درناوی‬ ‫_________________________________________‬
‫وياړ‬ ‫_________________________________________‬
‫ځينې خلک په لوستلو کې غښتلي وي‪ .‬ځينې نور‬
‫بيا په غوږ نيولو کې تکړه او پياوړي وي‪.‬‬
‫ټولنه‬ ‫_________________________________________‬
‫که پر ځانونو باور ولرئ‪ ،‬نو کولی شئ د ژوندانه‬
‫ستونزې مو حل کړئ‪.‬‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫‪149‬‬
‫لوست‬ ‫‪6‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪25‬‬

‫کلمې‬
‫ب‬
‫الف‬
‫ب‬ ‫الف‬
‫بې کلمه‬ ‫کلمه‬
‫خوښي‬ ‫شپه‬
‫بې الرې‬ ‫الرې‬
‫جگړه‬ ‫لوړ‬
‫ترخه‬ ‫خواږه‬ ‫بې رنگه‬ ‫رنگ‬

‫ټيټ‬ ‫دروند‬ ‫بې ځايه‬ ‫ځای‬

‫ورځ‬ ‫غم‬ ‫بې خولې‬ ‫خولې‬
‫سپک‬ ‫سوله‬ ‫ج‬
‫کلمې‬ ‫‪ .۱‬زه اوبه څښم‪ .‬چې تږی يم‪.‬‬
‫ زه اوبه څښم (ځکه) چې تږی يم‪.‬‬
‫ځکه‬
‫ته هم راشه‪.‬‬ ‫ ‬
‫‪ .۲‬زه درځم‪.‬‬
‫خو‬ ‫) ته هم راشه‪.‬‬ ‫ زه درځم ( ‬
‫بريالی ښوونځي ته ځي‪.‬‬ ‫‪ .۳‬موږ کور ته ځو‪.‬‬
‫او‬
‫) بريالی ښوونځي ته ځي‪.‬‬ ‫موږ کور ته ځو (‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫امال‬

‫‪150‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪1‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪26‬‬
‫توري او کلمې‬

‫ې‬ ‫اوسپنې ‬ ‫ډبرې ‬ ‫بېل ‬

‫ئ‬ ‫پوهېږئ‬ ‫وساتئ‬ ‫گورئ ‬

‫ۍ‬ ‫هيلۍ‬ ‫ښاپېرۍ ‬ ‫ ‬ ‫گاللۍ ‬

‫خوندي‬ ‫خوندوره‬ ‫ِپسته‬

‫د ِپستې ځنگل‬
‫افغانستان د ِپستې لوی لوی ځنگلونه لري‪ .‬دغه‬
‫ځنگلونه په بدخشان‪ ،‬تخار‪ ،‬بغالن‪ ،‬سمنگان‪،‬‬
‫فارياب‪ ،‬بادغيس او هرات کې دي‪.‬‬
‫د ِپستې ونې په خپلــه هم شنې کېږي‪ .‬ډېرې اوبه‬
‫نه غواړي‪ .‬د باران په اوبو هم خړوبېږي‪ .‬دا ونې‬
‫په خاورينو غونډيو کې ښه وده کوي او اوږد‬
‫عمر لري‪.‬‬
‫د ِپستې په ځنگلونو کې ډول ډول ځناور او مرغان ژوند کوي‪ .‬شا او خوا‬
‫ورسره ښکلې او گاللۍ ښکاري‪ .‬هلته څوک مېږې او وزې نه څروي‪،‬‬
‫ځکه چې د ِپستې تنکي نيالگي خرابوي‪ .‬د ِپستې ونې خوندوره مېوه‬
‫نيسي‪ .‬د ِپستې خوړل گټه لري‪ .‬گورئ! د افغانستان ِپسته په دنيا کې ښه‬
‫نوم لري‪ .‬پسته نورو هېوادونو ته هم استول کېږي‪ .‬له دې الرې وطن ته‬
‫ډېرې پيسې راځي‪ ،‬نو راځئ چې د ِپستې خپل ځنگلونه خوندي وساتو‪.‬‬

‫‪151‬‬
‫لوست‬ ‫‪2‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪26‬‬

‫کلمې‬
‫×‬ ‫✓‬

‫×‬ ‫بې جوړه‬ ‫ ‬

‫‪ .۱‬جوړه‬
‫✓‬ ‫بې وطنه‬ ‫ ‬
‫‪ .۲‬وطن‬
‫بې ځم‬ ‫‪ .۳‬ځم ‬
‫بې خورم‬ ‫ ‬
‫‪ .۴‬خورم‬
‫بې ژبې‬ ‫ ‬‫‪ .۵‬ژبه‬
‫بې هرات‬ ‫ ‬
‫‪ .۶‬هرات‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫ب‬ ‫الف‬
‫ډبره‬ ‫يوم‬

‫ړنگوي‬ ‫څروي‬

‫بېل‬ ‫ښکاري‬

‫پيايي‬ ‫هېواد‬

‫لېږل‬ ‫خرابوي‬

‫معلومېږي‬ ‫استول‬

‫وطن‬ ‫تيږه‬

‫د لومړي منت بیا لوستل‬

‫‪152‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪3‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪26‬‬

‫کلمې‬

‫کلمه‬ ‫بې ‪ +‬کلمه‬ ‫کلمه‬

‫بې وعدې‬ ‫بې ‪ +‬وعدې‬ ‫وعده‬
‫بې کاره‬ ‫بې ‪ +‬کاره‬ ‫کار‬
‫بې وفا‬ ‫بې ‪ +‬وفا‬ ‫وفا‬

‫مسلکي‬ ‫شتمني‬ ‫خرڅالو‬

‫زمرد‬
‫ُ‬
‫زمرد يوه قېمتي او ارزښتناکه ډبره ده‪.‬‬
‫ُ‬
‫زمرد په گاڼو کې کارول کېږي‪ .‬همدارنگه‬
‫ُ‬
‫د فضايي بېړيو په جوړولو کې ورنه کار‬
‫اخېستل کېږي‪ .‬زموږ د هېواد د پنجشېر‬
‫زمردو کانونه‬
‫او بدخشان په غرونو کې د ُ‬
‫زمرد د نورو هېوادونو د ُ‬
‫زمردو‬ ‫شته‪ .‬دا ُ‬
‫زمرد چې کله له کان څخه را وايستل‬
‫په پرتله شفاف او راڼه دي‪ُ .‬‬
‫شي‪ ،‬بيا ډلبندي کېږي‪ .‬له ډلبندۍ وروسته د خرڅالو لپاره کورنيو‬
‫زمرد په نړيوالو‬
‫او بهرنيو بازارونو ته استول کېږي‪ .‬د افغانستان ُ‬
‫بازارونو کې لوړه بيه لري‪ .‬کانونه د افغانانو ملي شتمنۍ دي‪ .‬په‬
‫کار ده چې ټول کانونه په قانوني او مسلکي توگه راوايستل شي‪ .‬له‬
‫دې سره به هېواد آباد او د خلکو اقتصاد به پياوړی شي‪.‬‬

‫‪153‬‬
‫لوست‬ ‫‪4‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪26‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫کلمې‬ ‫شمشاد زمرد خرڅوي‪.‬‬ ‫‪ .۱‬خيبر ِپسته اخلي‪ .‬‬

‫خيبر ِپسته اخلي (او) شمشاد زمرد خرڅوي‪.‬‬
‫او‬
‫نسيمه رانغله‪.‬‬ ‫‪ .۲‬ډېوه راغله‪ .‬‬
‫خو‬ ‫) نسيمه رانغله‪.‬‬ ‫ډېوه راغله ( ‬ ‫ ‬

‫ځکه‬ ‫چې پالر مې راغی‪.‬‬ ‫ ‬

‫‪ .۳‬زه ځم‪.‬‬
‫) چې پالر مې راغی‪.‬‬ ‫زه ځم ( ‬ ‫ ‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫کلمې‬ ‫‪ . 1‬زه له الرې تيږې لرې کوم‪ .‬‬

‫وطن‬
‫‪ .2‬په هېواد کې ِپسته کرو‪.‬‬
‫ډبرې‬
‫‪ . 3‬د غره پر سر لمر ښکاري‪ .‬‬
‫جگ‬
‫معلومېږي‬ ‫نصير په لوړ ځای والړ دی‪.‬‬ ‫‪. 4‬‬
‫دنيا‬ ‫‪ . 5‬زمرد په لوړه بيه پلورل کېږي‪ .‬‬
‫خرڅېږي‬ ‫‪ . 6‬د افغانستان ِپسته په نړۍ کې مشهوره ده‪ .‬‬

‫د دويم منت بیا لوستل‬

‫‪154‬‬
‫لوست‬ ‫‪5‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪26‬‬

‫غوږ نیول او خربې کول‬

‫زیار او زحمت‪ :‬د موخو ټاکل‬

‫نوښتي لیکنه‬

‫د موخو ټاکل د هر چا لپاره مهم دي‪.‬‬

‫د موخو ټاکل درسره مرسته کوي چې خپلو هېلو ته ورسېږئ‪.‬‬

‫کار‬ ‫_________________________________________‬

‫پالن‬ ‫_________________________________________‬

‫ستونزې‬
‫_________________________________________‬
‫_________________________________________‬
‫حل الره‬
‫موخو ته د رسېدو لپاره تاسو بايد ټول ضروري کارونه‬
‫او پړاوونه وپېژنئ‪.‬‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫‪155‬‬
‫لوست‬ ‫‪6‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪26‬‬

‫کلمې او جملې‬
‫ب‬
‫ب‬ ‫×‬ ‫✓‬
‫الف‬
‫الف‬
‫✓‬ ‫‪-۱‬جوړې بې جوړې‬
‫هټۍ‬ ‫نجار‬
‫ترکاڼ‬ ‫پلورل‬ ‫بې ځم‬ ‫‪-۲‬ځم ‬
‫لېږل‬ ‫دوکان‬
‫بې کاره‬ ‫‪ -۳‬کار ‬
‫خرڅول‬ ‫خرابوي‬
‫وطن‬ ‫استول‬ ‫بې هرات‬ ‫‪ -۴‬هرات ‬
‫ړنگوي‬ ‫هېواد‬
‫ج‬
‫درس ويل ښه کار دی‪.‬‬ ‫‪ .۱‬زه درس وايم ‪ .‬‬
‫کلمې‬
‫ زه درس وايم (ځکه) درس ويل ښه کار دی‪.‬‬
‫ځکه‬ ‫اوبه نه وې‪.‬‬ ‫‪ .۲‬زه تږی وم‪.‬‬
‫) اوبه نه وې‪.‬‬ ‫زه تږی وم(‬ ‫ ‬
‫خو‬
‫محمد کور ته ځي‪.‬‬ ‫‪ .۳‬اتل ښوونځي ته ځي‪.‬‬
‫او‬ ‫) محمد کور ته ځي‪.‬‬ ‫اتل ښوونځي ته ځي ( ‬ ‫ ‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫امال‬

‫‪156‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪1‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪27‬‬
‫توري او کلمې‬

‫ي‬ ‫ښوونځي ‬ ‫ مزي‬ ‫برقي ‬

‫ئ‬ ‫وليکئ‬ ‫وژغورئ ‬ ‫پوهېږئ ‬

‫ۍ‬ ‫چترۍ‬ ‫سپوږمۍ ‬ ‫نړۍ ‬

‫لگښت‬ ‫وړانگې‬ ‫توربين‬

‫برېښنا‬
‫هغه ماشين چې برېښنا توليدوي‪،‬‬
‫توربين يا ډاينمو بلل کېږي‪ .‬توربين په‬
‫اوبو‪ ،‬باد‪ ،‬گاز او بخار تاوېږي‪ .‬که د‬
‫لمر وړانگې په لمريزو ښيښو پرېوځي‬
‫هم برېښنا توليدېږي‪ .‬برېښنا د مزو‬
‫په وسيله کورونو‪ ،‬ښارونو‪ ،‬فابريکو‬
‫او روغتونو ته لېږدول کېږي‪ .‬برېښنا‬
‫ماشينونه په حرکت راولي‪ .‬څراغونه روښانه کوي‪ .‬اوتو‪ ،‬بخارۍ‪،‬‬
‫يخچال او د کور نور برقي وسايل په برېښنا چلېږي‪ .‬په برقي وسايلو‬
‫کارونه آسانېږي‪ .‬د برېښنا په لگولو کې احتياط په کار دی‪ .‬که برېښنا‬
‫بې ځايه ولگوو‪ ،‬ډېر لگښت راباندې راځي‪ .‬همدارنگه بيا نورو خلکو‬
‫ته پوره برېښنا نه رسېږي‪.‬گورئ! د برېښنا لوڅو مزو ته الس ور وړل‬
‫خطر لري‪ .‬که برېښنا خرابه شي يا يې مزي پرې شي‪ ،‬برقي خبر کړئ‪.‬‬

‫‪157‬‬
‫لوست‬ ‫‪2‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪27‬‬

‫کلمې‬
‫×‬ ‫✓‬
‫بې حوصلې‬ ‫ ‬
‫‪.۱‬حوصله‬
‫✓‬
‫×‬ ‫بې وړم‬ ‫ ‬‫‪.۲‬وړم‬
‫بې خونده‬ ‫ ‬
‫‪ .۳‬خوند‬
‫بې کبره‬ ‫ ‬
‫‪ .۴‬کبر‬
‫بې خورم‬ ‫ ‬
‫‪ .۵‬خورم‬
‫بې عقل‬ ‫ ‬
‫‪ .۶‬عقل‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫مترادفې کلمې‬

‫مصرف‬ ‫لرغوني‬ ‫تياره‬ ‫ويښ‬

‫پخواني‬ ‫ښايسته‬ ‫ويده‬ ‫اتفاق‬

‫ټنډه‬ ‫لگښت‬ ‫بې اتفاقي‬ ‫خواږه‬

‫ښکلی‬ ‫تندی‬ ‫دروغ‬ ‫جگ‬

‫پام‬ ‫ذخيره‬ ‫ترخه‬ ‫رښتيا‬

‫زېرمه‬ ‫شتمني‬ ‫ټيټ‬ ‫تور‬

‫دارايي‬ ‫احتياط‬ ‫سپين‬ ‫رڼا‬

‫د لومړي منت بیا لوستل‬

‫‪158‬‬
‫لوست‬ ‫‪3‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪27‬‬

‫کلمې‬

‫بې فکره‬ ‫بې ‪ +‬فکره‬ ‫فکر‬

‫بې کاره‬ ‫بې ‪ +‬کاره‬ ‫کار‬
‫بې کوره‬ ‫بې ‪ +‬کوره‬ ‫کور‬
‫بې باکه‬ ‫بې ‪ +‬باکه‬ ‫باک‬

‫برکتي‬ ‫گاز‬ ‫معدن‬

‫ملي شتمني‬

‫ش ــريک م ــال د ټ ــول وط ــن‬ ‫غــر‪ ،‬ځنــگل دی کــه معــدن‬

‫دا د ځمکـــې النـــدې تېـــل‬ ‫دا د ځمکـــې النـــدې گاز‬
‫نــه چــې گوښــي دي يــا بېــل‬ ‫دغـــه شـــته د ټـــول ولـــس‬
‫د هېـــواد بچـــي شـــتمن‬ ‫پـــه ملـــي شـــتمنۍ ټـــول‬

‫ش ــريک م ــال د ټ ــول وط ــن‬ ‫غــر‪ ،‬ځنــگل دی کــه معــدن‬

‫کـــه دي کاڼـــي قيمتـــي‬ ‫کـــه رڼـــې رڼـــې اوبـــه‬

‫پـــرې وطـــن برکتـــي‬ ‫دا خـــوږه خـــوږه هـــوا‬

‫وي دې شـــين لکـــه چمـــن‬ ‫دا وط ــن دې وي ب ــاغ ب ــاغ‬

‫ش ــريک م ــال د ټ ــول وط ــن‬ ‫غــر‪ ،‬ځنــگل دی کــه معــدن‬

‫‪159‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪4‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪27‬‬

‫کلمې او جملې‬

‫کلمې‬ ‫‪ .۱‬زه د قيمتي ډبرو دوکان لرم‪ .‬ادريس د تېلو سوداگر دی‪.‬‬

‫او‬ ‫زه د قيمتي ډبرو دوکان لرم (او) ادريس د تېلو سوداگر دی‪.‬‬

‫نسيمه يې نه خوري‪.‬‬ ‫ ‬
‫‪ .۲‬حميده هگۍ پخوي‪.‬‬
‫خو‬
‫) نسيمه يې نه خوري‪.‬‬ ‫حميده هگۍ پخوي ( ‬ ‫ ‬
‫ځکه‬ ‫په وخت ښوونځي ته ورسېدم‪.‬‬ ‫‪ .۳‬سهار وختي پاڅېدم‪ .‬‬

‫) په وخت ښوونځي ته ورسېدم‪.‬‬ ‫سهار وختي پاڅېدم (‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫کلمې‬
‫‪ . 1‬زموږ هېواد ډېرې قيمتي ډبرې لري‪ ( .‬زياتې)‬
‫گرمه‬
‫)‬ ‫هوا ډېره سړه ده‪ (.‬‬ ‫‪. 2‬‬
‫زياتې‬
‫سپين‬ ‫)‬ ‫د زرمينې تور رنگ خوښېږي‪( .‬‬
‫ ‬ ‫‪. 3‬‬

‫کومک‬ ‫)‬ ‫ښکال له رڼا سره مرسته کوي‪( .‬‬

‫ ‬ ‫‪. 4‬‬
‫مصرف‬
‫) ‬ ‫زموږ کور ښايسته دی‪( .‬‬
‫ ‬ ‫‪. 5‬‬
‫ښکلی‪            ‬‬
‫)‬ ‫موږ د برېښنا د بې ځايه لگښت مخه نيسو‪( .‬‬
‫ ‬ ‫‪. 6‬‬

‫د دويم منت بیا لوستل‬

‫‪160‬‬
‫لوست‬ ‫‪5‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪27‬‬

‫غوږ نیول او خربې کول‬

‫زیار او زحمت‪ :‬څنګه خپلو موخو ته ورسېږو؟‬

‫نوښتي لیکنه‬

‫خپلو موخو ته د رسېدو لپاره‪ ،‬پالن جوړول ډېر مهم دي‪.‬‬

‫زما موخه دا ده چې ‪:‬‬

‫خدمت‬ ‫_________________________________________‬

‫مشوره‬ ‫_________________________________________‬

‫راتلونکې‬ ‫_________________________________________‬

‫_________________________________________ زيار او زحمت‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫‪161‬‬
‫لوست‬ ‫‪6‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪27‬‬

‫ب‬ ‫کلمې او جملې‬

‫ب‬ ‫الف‬ ‫×‬ ‫✓‬ ‫الف‬

‫مترادفې کلمې‬ ‫مترادفې کلمې‬
‫✓‬
‫‪.۱‬پيسې بې پيسو‬
‫ماشومان‬ ‫ښايسته‬
‫پخوانی‬ ‫لرغونی‬ ‫×‬ ‫بې وړم‬ ‫‪.۲‬وړم ‬
‫ښکلی‬ ‫کوچنيان‬
‫بې خونده‬ ‫‪ .۳‬خوند ‬
‫ب‬ ‫الف‬
‫بې سينده‬ ‫‪ .۴‬سيند ‬
‫دروغ‬ ‫ويښ‬
‫دښمني‬ ‫دوستي‬
‫ويده‬ ‫رښتيا‬ ‫ج‬
‫کلمې‬ ‫غوټۍ قيمتي ډبرې خوښوي‪.‬‬ ‫‪ .۱‬زه قيمتي ډبرې اخلم‪ .‬‬
‫ځکه‬ ‫زه قيمتي ډبرې اخلم (او) غوټۍ قيمتي ډبرې خوښوي‪.‬‬
‫امال هم بايد زده کړم‪.‬‬ ‫‪ .۲‬لوست مې زده دی‪ .‬‬
‫خو‬
‫) امال هم بايد زده کړم‪.‬‬ ‫لوست مې زده دی (‬
‫او‬ ‫‪ .۳‬زه بينډۍ ډېرې خورم ‪ .‬خوښېږي مې‪.‬‬
‫) خوښېږي مې‪.‬‬ ‫ ‬ ‫زه بينډۍ ډېرې خورم (‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫امال‬

‫‪162‬‬
 ‫لوست‬ ‫‪1‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪28‬‬
‫توري او کلمې‬

‫ه‬ ‫هغه ‬ ‫ميده ‬ ‫ ‬‫اوبه‬

‫هـ‬ ‫مهرباني‬ ‫خميره ‬ ‫هوا ‬

‫ي‬ ‫ملگري‬ ‫ ‬
‫جوړوي‬ ‫گاونډيان ‬

‫خوند‬ ‫ماشين‬ ‫مواد‬

‫کاغذ څنگه جوړېږي؟‬

‫پرون زده کوونکي د کاغذ جوړولو‬
‫فابريکې ته تللي وو‪.‬‬
‫د فابريکې رييس وويل‪ :‬پخوا به خلکو‬
‫پر تيږو‪ ،‬د حيواناتو پر پوستکو او نورو‬
‫شيانو ليکل کول‪ .‬وروسته بيا کاغذ جوړ شو‪.‬‬

‫جاوېد پوښتنه وکړه‪ :‬کاغذ له څه شي او کلک شي‪ .‬بيا ماشين کاغذ‬

‫هواروي او وچوي يې‪ .‬وروسته‬ ‫څخه او څنگه جوړېږي؟‬
‫هغه ځواب ورکړ‪ :‬کاغذ له ونو څخه يې بل ماشين پرې کوي‪ .‬کاغذ‬
‫جوړېږي‪ .‬د پرې کړو ونو پوستکي لرې له کارول شويو کاغذونو هم‬
‫کېږي او په ماشين ميده کېږي‪ .‬بيا اوبه جوړېږي‪.‬‬
‫ورسره گډېږي چې خميره شي‪ .‬وروسته زده کوونکو د فابريکې له کتلو‬
‫ځينې نور مواد ور اچول کېږي چې سپين خوند واخيست‪.‬‬

‫‪163‬‬
‫لوست‬ ‫‪2‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪28‬‬

‫کلمې او جملې‬
‫منفي کلمې‬

‫‪.۱‬کاغذ له ونو څخه جوړېږي‪.‬‬

‫نه اخلي‬
‫نه جوړېږي‬ ‫‪.۲‬احمد کاغذونه اخلي‪.‬‬

‫نه ميده کوي‬ ‫‪ .۳‬ماشين کاغذونه ميده کوي‪.‬‬

‫جملې‬

‫کلمې‬ ‫‪ .۱‬زه فابريکې ته ځم‪ .‬ته کور ته الړ شه‪.‬‬

‫زه فابريکې ته ځم (خو) ته کور ته الړ شه‪.‬‬
‫او‬
‫اړتيا ورته لري‪.‬‬ ‫‪ .۲‬موږ له بې وزلو سره مرسته کوو‪ .‬‬
‫خو‬ ‫)اړتيا ورته لري‪.‬‬ ‫موږ له بې وزلو سره مرسته کوو(‬ ‫ ‬
‫تاسې شربت وڅښئ‪.‬‬ ‫‪ .۳‬هغوی اوبه څښي‪ .‬‬
‫ځکه‬ ‫) تاسې شربت وڅښئ‪.‬‬ ‫ ‬
‫هغوی اوبه څښي(‬ ‫ ‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫ملی شتمنۍ‬ ‫اهنګر‬ ‫کرنه‬

‫څټک‬ ‫کښت ‬ ‫____‬ ‫____‬ ‫____‬
‫اوبه‬ ‫ځنگل ‬ ‫ځنګل‬ ‫څټک‬
‫کښت‬
‫_________‬
‫_________‬ ‫_________‬
‫معدن‬ ‫ترښځ ‬ ‫_________‬
‫_________‬ ‫_________‬
‫رنده‬ ‫ ‬
‫تخم‬
‫_________‬ ‫_________‬ ‫_________‬
‫افغانۍ ‬

‫د لومړي منت بیا لوستل‬

‫‪164‬‬
‫لوست‬ ‫‪3‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪28‬‬

‫توري او کلمې‬

‫ي‬ ‫قوي‬ ‫ ‬ ‫منگي ‬ ‫سړي ‬

‫ی‬ ‫ ملگری‬ ‫ ‬ ‫منگ ‬
‫ی‬ ‫ ‬
‫درناوی‬
‫ئ‬ ‫وڅښئ‬ ‫ ‬ ‫وخورئ ‬ ‫ ‬
‫وگورئ‬
‫ې‬ ‫ناوې‬ ‫ ‬ ‫خاورې‬ ‫شيدې ‬
‫ۍ‬ ‫افغانۍ‬ ‫ ‬ ‫نجلۍ‬ ‫ ‬ ‫نړۍ ‬

‫خړوبېږي‬ ‫کبان‬ ‫نهرونه‬

‫د اوبو بندونه‬
‫د اوبو بندونه څه گټې لري؟‬
‫چېرته چې واورې يا بارانونه ډېر ورېږي‪،‬‬
‫سيندونه يې ډېرې اوبه لري‪.‬‬
‫پر سيندونو بندونه جوړېږي‪ .‬اوبه له‬
‫بندونو څخه نهرونو او ويالو ته ځي‪.‬‬
‫بندونه ډېرې گټې لري‪ .‬بندونه د اوبو د بې ځايه تللو مخه نيسي‪ .‬له‬
‫بندونو څخه د برېښنا په توليد کې هم کار اخيستل کېږي‪ .‬چېرته‬
‫چې اوبه وي هلته مرغان هم ډېر وي‪ .‬په بندونو او ډنډونو کې کبان‬
‫روزل کېږي‪ .‬د بندونو په اوبو ډېرې کرنيزې ځمکې اوبه کېږي‪.‬‬
‫همدارنگه ونې او باغونه پرې خړوبېږي‪ .‬د بندونو په اوبو ډول ډول‬
‫ترکاري او غلې دانې کرل کېږي‪ .‬د اوبو بندونه ډېرې گټې لري‪.‬‬
‫بايد د اوبو بندونه ښه وساتو‪ .‬اوبه بايد بې ځايه ونه لگوو‪.‬‬

‫‪165‬‬
‫لوست‬ ‫‪4‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪28‬‬

‫کلمې‬

‫×‬ ‫✓‬ ‫×‬ ‫✓‬

‫بې خورم‬ ‫‪.۱‬خورم ‬ ‫×‬
‫بې کوم‬ ‫‪.۱‬کوم ‬
‫×‬
‫✓‬ ‫بې کاره‬ ‫‪ .۲‬کار ‬ ‫✓‬ ‫بې فکره‬ ‫‪ .۲‬فکر ‬
‫بې درسه‬ ‫‪.۳‬درس ‬ ‫بې گورم‬ ‫‪ .۳‬گورم ‬
‫بې ويده‬ ‫‪ .۴‬ويده ‬ ‫بې پروا‬ ‫‪ .۴‬پروا‬

‫کلمې‬ ‫ناوخته ده‪.‬‬ ‫‪ .۱‬زه ځم‪ .‬‬

‫زه ځم (ځکه) ناوخته ده‪.‬‬
‫ځکه‬
‫درس نه لولي‪.‬‬ ‫ ‬
‫‪ .۲‬اتل کتاب لري‪.‬‬
‫) درس نه لولي‪.‬‬ ‫اتل کتاب لري (‬ ‫ ‬
‫خو‬
‫پر کشرانو شفقت‪.‬‬ ‫ ‬‫‪ .۳‬د مشرانو درناوی کوو‪.‬‬
‫او‬ ‫د مشرانو درناوی کوو( ) پر کشرانو شفقت‪.‬‬ ‫ ‬

‫د لغتونو زېرمه‬
‫غ‬
‫ل‬
‫ت‬

‫کلمې‬ ‫)‬ ‫( روپۍ‬ ‫‪ .1‬زه خپلې پيسې ښې ساتم‪.‬‬

‫مکتب‬ ‫)‬ ‫‪ .2‬هلکان ښوونځي ته ځي ‪ ( .‬‬
‫روپۍ‬
‫)‬ ‫( ‬ ‫‪ . 3‬موږ رڼا خوښوو‪ .‬‬
‫تياره‬
‫)‬ ‫‪ . 4‬کاغذ سپين رنگ لري‪ ( .‬‬
‫ښايسته‬
‫تور‬ ‫)‬ ‫( ‬ ‫‪ . 5‬زموږ هېواد ښکلی دی‪ .‬‬

‫د دويم منت بیا لوستل‬

‫‪166‬‬
‫لوست‬ ‫‪5‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪28‬‬

‫غوږ نیول او خربې کول‬

‫زیار او زحمت‪ :‬د ستونزو حلول‬

‫نوښتي لیکنه‬

‫د ستونزو حلول مهم او ضروري دي‪.‬‬

‫کوښښ‬ ‫_________________________________________‬

‫زحمت‬ ‫_________________________________________‬

‫پړاوونه‬ ‫_________________________________________‬

‫مرسته‬ ‫_________________________________________‬

‫موخو ته د رسېدو لپاره بايد له ستونزو سره مقابله وکړو‪.‬‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫‪167‬‬
‫لوست‬ ‫‪6‬‬ ‫اونۍ‬ ‫‪28‬‬

‫ب‬ ‫کلمې او جملې‬

‫ب‬ ‫الف‬
‫×‬ ‫✓‬ ‫الف‬
‫مترادفې کلمې‬
‫✓‬
‫بې موخې‬ ‫‪.۱‬موخه ‬
‫انډيوال‬ ‫نيکي‬
‫دنيا‬ ‫ملگری‬ ‫بې زيانه‬ ‫‪.۲‬زيان ‬
‫ښېگڼه‬ ‫نړۍ‬
‫بې خونده‬ ‫‪ .۳‬خوند‬
‫ب‬ ‫الف‬
‫بې څښم‬ ‫‪ .۴‬څښم ‬
‫سپک‬ ‫ويښ‬
‫سپکاوی‬ ‫دروند‬
‫ويده‬ ‫درناوی‬ ‫ج‬
‫کلمې‬ ‫‪ .۱‬زه ښوونځي ته ځم‪ .‬غواړم چې ښوونکی شم‪.‬‬
‫ځکه‬ ‫زه ښوونځي ته ځم ( ځکه ) غواړم چې ښوونکی شم‪.‬‬
‫اجمل لوبې نه کوي‪.‬‬ ‫‪ .۲‬احمد لوبې کوي‪.‬‬
‫او‬ ‫احمد لوبې کوي ( ) اجمل لوبې نه کوي‪.‬‬
‫‪ .۳‬ميرويس کورنۍ دنده ليکي‪ .‬څانگه کتاب لولي‪.‬‬
‫خو‬
‫) څانگه کتاب لولي‪.‬‬ ‫‪.۴‬ميرويس کورنۍ دنده ليکي (‬

‫د لومړي او دويم منت بیا لوستل‬

‫امال‬

‫‪168‬‬