‫د افغانستان اسالمی جمهوریت‬

‫د لـــــــوړوزده کــــــړو وزارت‬

‫ننګـــــــرهـــــــار پوهنـــــــتون‬
‫د وترنری علـــــــومـو پوهنځی‬

‫د ننګرهار مرکزی مسلخ په ذبح شوي غواګانو کی د پتالوجیکی حالتونو او لیژنونو‬

‫څیړنه‬

‫پوهنیار نجیب هللا فیضی‬ ‫څیړونکی‪:‬‬

‫الرښود استاد‪ :‬پوهاند احمد فرید دانش‬

‫‪۱۳۹۴‬ل ل‬ ‫کال‪:‬‬
 ‫د افغانستان اسالمی جمهوریت‬
‫د لـــــــوړوزده کــــــړو وزارت‬
‫ننګـــــــرهـــــــار پوهنـــــــتون‬
‫د وترنری علـــــــومـو پوهنځی‬

‫د ننګرهار مرکزی مسلخ په ذبح شوي غواګانو کی د پتالوجیکی حالتونو او لیژنونو‬

‫څیړنه‬

‫پوهنمل نجیب هللا فیضی‬ ‫څیړونکی‪:‬‬

‫الرښود استاد‪ :‬پوهاند احمد فرید دانش‬

‫‪۱۳۹۲‬ل ل‬ ‫کال‪:‬‬
 ‫منن لیک‬
‫د هرڅه نه مخکی د خپل پروردګار هللا(ج) شکرونه ادا کوم چی ماته د دی موضوع د موادو راټولولواو‬
‫ترتیبولو توان او توفیق راکړ‪ .‬په دوهم قدم کی د خپل رهنما استاد پوهاند احمد فرید دانش څخه د زړه له‬
‫کومی مننه کوم چی ماته یی په مختلفو وختونو کی د موضوع دسالمی لیکنی لپاره الزمی رهنمایی او‬
‫مشوری راکړي دي ‪ .‬همدارنګه د وترنری علومو پوهنځی دټولو استادانو څخه باالخصوص هغه استادان‬
‫چی ماسره د موضوع په لیکنه او ترتیبولو کی مرسته کړي ډیره زیاته مننه کوم‪.‬‬
‫همدارنګه د ننګرهار د کرنی ریاست او د وترنری آمریت نه مننه کوم چی ماته یی په مرکزي مسلخ کی‬
‫زمینه برابره کړه ترڅو موضوع پوری مربوطه مواد را جمع کړم‪.‬‬
‫د ننګرهار په مرکزي مسلخ کی مسئول ډاکتر څخه د زړه له کومی مننه کوم چی ماسره یی په مسلخ کی‬
‫ډیره زیاته مرسته کړی‪ ،‬همدارنګه د مسلخ ټول پرسونل څخه مننه کوم چی په ډیر اخالص او مینی یی‬
‫ماسره همکارکړی دی‪.‬‬
‫په هر صورت باید ووایم چی د وترنری علومو پوهنځی د ټول پرسونل څخه ممنون یم چی هر وخت یی‬
‫ماسره همکاري کړی او ماته یی د موضوع په لیکنه کی حوصله او جرات رابخښلی‪.‬‬
‫په اخره کی دا خبره جوته کړم چی کیدای شی دا لیکنه د موضوع ټولو برخو ته ځواب ورکونکی نه وي‬
‫خو بیا هم د خپل الرښود استاد په مرسته او تشویق د دی جوګه شوم چی راکړل شوی موضوع په مکمل‬
‫ډول سره ترتیب او تحلیل کړم او خپله لیکنه د وترنری علومو پوهنځی او ټولنی ته د استفادی لپاره وړاندی‬
‫کړم خدای دی وکړي چی د دوی د استفادی وړ وګړځي‪.‬‬

‫څیړونکی‬

‫پوهنیار نجیب هللا فیضی‬ ‫جدي‪۱۳۹۴/‬‬

 ‫‪Introduction‬‬
‫دا چی زمونږ ګران هیواد افغانستان یو زراعتی هیواد دی او زیاتره خلک یی په کرنه او مالداری بوخت‬
‫دي او خپل ورځنی اړتیاوی د کرنی او مالداری څخه پوره کوي‪ ،‬د څولسیزو را په دی خوا په افغانستان‬
‫کی مالداری زیاته متاثره شوی او د ننی تکنالوژی سره د نه تماس او لری والی او همدارنګه د خپلو‬
‫موجوده امکاناتو څخه د نه استفادی له وجی نه شي کولی چی د خپلو عایداتي منابعو څخه پوره او صحیح‬
‫ګټه واخلي او د خپل هیواد اقتصاد پری پیاوړی کړي‪ .‬ښکاره خبره ده چی دهیوا د والو داړتیاو پوره کول‬
‫اوتر څنګ یی دحیوانی محصوالتو د کچی لوړول ‪ ،‬اوخلکو ته صحي او د لوړ کیفیت لرونکي حیواني‬
‫غذایی موادو (غوښه‪ ،‬شیدی‪ ،‬مستی‪ ،‬پنیر او نور) برا برول دوترنرۍ مسلک د مهمو اهدافو څخه شمیرل‬
‫کیږی‪ ،‬نو د دغو اهدافو په نظر کی نیولو سره ما هم د د ننګرهار مرکزی مسلخ په ذبح شوي غواګانو‬
‫ټول هغه پتالوژیکي‬ ‫کی د پتالوجیکی حالتونواو لیژنونو څیړنی تر عنوان الندی انتخاب کړ تر څو‬
‫تغیرات چی د ذبح شوی غواګانو په جسد او داخلی غړو کی موجودی وی او زمونږهیواد والو ته صحی‬
‫او اقتصادي زیانونه واردوي واضح او تحلیل‪ ،‬او د دغو واقعاتو د مخنیوی الری چاری روښانه کړم ترڅو‬
‫زمونږ ګران هیوادوال له دغو صحی او اقتصادی زیانونو څخه بچ شی‪.‬‬
‫مسلخ (‪ )Slaughter house‬هغه ځای دی نه داچی یواځی حیوانات په کی ذبح کیږی او خلکوته حیواني‬
‫محصول (غوښه) وړاندی کوي بلکه د اقتصاد او صحت عامی له نظره هم د اهمیت وړ دی دا ځکه چی‬
‫مسلخ د حیواني نا روغیو د موندنی یو ښه ځای هم دی‪ .‬همدا رنګه مسلخونه او د هغوی مقررات د حیوانی‬
‫تولیداتو د کنترول یو کلیدی نقطه هم شمیرل کیږی‪ .‬د مسلخ کتنه او د هغه څخه معلومات اخستنه کولی شي‬
‫چی د مختلفو حیواني ناروغیو په تشخیص او پیژندنه کی مرسته او همکاري وکړي(‪.)Raji et al., 2010‬‬
‫د(‪)Maxwell, 2005; Ahmedullah et al., 2007; Mellau et al., 2010; Alawa et al., 2011‬‬
‫څیړنو له مخی د ذبح شوی غواګانو په جسد کی زیاتره هغه پتالوژیکی موندنوته فوکس شوی کوم چی په‬
‫غواګانو کی د انفکشني ناروغیو سره ارتباط لري‪ .‬د نړی په مختلفو هیوادونو کی په غواګانو کی د‬
‫پتالوژیکی حالتونو او همدارنګه د غیر نارمل مکروسکوپیک او میکروسکوپیک افتونو د موندنی او‬
‫مشاهداتو لپاره په اکثره مسلخونو کی سروی ګانی ترسره شوي دي( ;‪El-Dakhly et al., 2007‬‬
‫‪.)Mwabonimana, 2008; Belkhiri et al., 2009; Raji et al., 2010; Alawa et al., 2011‬‬
‫د حاللی نه مخکی او وروسته(‪ )Pre and post slaughter examination‬د معایناتو او مشاهداتو ثبتول‬
‫دا مرسته کوی تر څو د فارم حیوانات او نورو حیواناتو د ناروغیو د تداوی او مخنیوی په برخه کی ډیر‬
‫موثر تمام شي(‪.)Ogunrinde, 1980; Anita, 1982, Raji et al., 2010‬‬
‫څرنګه چی د غه څیړنه د ننګرهار په مرکزي مسلخ کی ترسره شوی ده نو الزم بولم چی یو څه معلومات‬
‫د ذکر شوی مسلخ په اړه وړاندی کړم‪.‬‬
‫د ننګرهار مرکزي مسلخ چی د جالل اباد ښار په دوهمه ناحیه کی قرار لری‪ ،‬په ‪ ۱۳۸۷‬کال کی د‬
‫(‪ )USAID‬په مالی جوړ شوی‪ .‬نوموړي مسلخ ته د جالل اباد ښار د مختلفو برخو څخه قصابان او‬
‫قراردادیان خپل حیوانات د ذبح کولو لپاره راوړی‪ .‬په ذکر شوي مسلخ کی په اوسط ډول سره په ورځ کی‬
‫‪ ۲۵-۳۵‬راسه غوایان او میښی‪ ۱۵-۶ ،‬راسه پسونه او ‪ ۱۸ -۸‬راسه پوری وزی ذبحه او محصوالت یی‬
‫د جالل اباد ښاریانو ته وړاندی کیږي‪.‬‬
‫دا چی تراوسه پوری په نوموړی مسلخ کی داسی یوه څیړنه نه وه تر سره شوی چی په ذبح شوي غواګانو‬
‫کی پتالوجیکی حالتونو او لیژنونو مطالعه کړي نو ما هم وغوښته چی پدی برخه کی څیړنه ترسره او خپل‬
‫ګران هیوادوالو ته یی وړاندی کړم‪.‬‬
‫دی څیړنی سوال یا فرضیه(‪ )Hypotheses‬دا دی چی ویل کیږی د ننګرهار په مرکزی مسلخ کی د‬
‫ذبح شوی حیواناتو غوښه او اورګانونه بی لدی چی د هغوی پتالوژیکی حالتونه او صحی تاوانونه په نظر‬
‫کی ونیول شی بازار ته د خرڅالو لپاره وړاندی کیږی‪ .‬نو دغه څیړنه د دی لپاره ترسره کیږی چی ایا دا‬
‫خبره واقعیت لری که نه؟ ایا پتالوژیکی افات او لیژنونه په ذکر شوی ذبح شوی حیواناتو کی ترسترګو‬
‫کیږي؟‬
‫د دی څیړنی هدف دا دی چی د ننګرهار مرکزی مسلخ په ذبح شوی غواګانو کی د پتالوژیکی حالتونو او‬
‫لیژنونو مشاهده او مطالعه ترسره شی‪ ،‬د نوموړی پتالوژیکی حالتونود واقعاتو معلومول او ټولنی ته د‬
‫غیرصحی حیوانی محصوالتو د عرضه کولو مخنیوی تر سره شي‪.‬‬
 ‫مواد او کړنالره(‪) Materials and Methods‬‬

‫د کار ساحه او وخت‬

‫دغه څیړنه د ننګرهاروالیت په مرکزی مسلخ کی د شپږو میاشتو په م موده چه په هره اونی کی دوه‬
‫ورځی د مسلخ څخه لیدنه کیده‪ ،‬ترسره شوی ده‪ .‬ذکر شوی مسلخ د ننګرهار والیت مرکز‪ ،‬د جالل اباد‬
‫ښار په دوهمه ناحیه کی قرار لري‪ .‬په نوموړی مسلخ کی هره ورځ په اوسط ډول‪ ۷۰-۵۰‬څاروي ذبح‬
‫کیده چی د هغو له جملی څخه په اوسط ډول ‪ ۳۵ - ۲۵‬راسه پوری غواګانی شامل وو کوم چی د جالل‬
‫اباد ښار د شاوخوا سیمو څخه د ذبح کولو لپاره مسلخ ته راوستل کیدل‪.‬‬
‫مواد او وسایل‬
‫هغه مواد او وسایل چی د څیړنی په وخت کی تری استفاده شوي په الندی ډول دي‪:‬‬
‫‪ -‬ډیجیتل کمره‬
‫‪ -‬انتی سیپتیک مواد( ‪ ۷۰٪‬الکهول)‬
‫‪ -‬فورمالین(‪)۱۰٪‬‬
‫‪ -‬دستکشی‪ ،‬ماسک او چپن‬
‫‪ -‬قیچي‪ ،‬پنس‪ ،‬سرنج او سکالپل‬
‫‪ -‬پالستیکي مرتبانونه‬
‫‪ -‬د الس منځیلو صابون‬
‫همدارنګه په دغه څیړنه کی د وترنری علومو پوهنځی د پتالوژی او پرازیتولوژی البراتوارونه‪ ،‬د‬
‫وترنری علومو پوهنځی کتابخانه‪ ،‬د ننګرهار پوهنتون عمومي کتابخانه او د انټرنټ څخه هم استفاده شوی‬
‫ده‪.‬‬
‫د څیړنی جمیعت‬
‫په دغه څیړنه کی یواځی غواګانی شاملی وی کوم چی د ننګرهار په مرکزی مسلخ کی ذبح کیده‪ .‬په‬
‫عمومی ډول سره د شپږو میاشتو په موده کی په تصادفی ډول ‪ ۲۴۰‬غواګانی مطالعه شوی چی ذکر شوی‬
‫غواګانی د حاللی څخه مخکی او د حاللی نه وروسته په منظم ډول سره معاینه کیدل‪.‬‬

‫د حاللی نه مخکی معاینه‬

‫هره غوا به د حاللی نه مخکی په مکمل ډول سره معاینه کیده‪ ،‬چی په دی کی د حیوان د بدن حالت‪ ،‬بڼه‪،‬‬
‫او د مخاطی غشاګانو رنګ په نظر کی نیول کیده تر څو د ناروغی په تشخیص کی مرسته وکړي‪ .‬بیا به د‬
‫همدغه ذبح شوی حیوان جسد او داخلی اعضاوی د حاللی نه وروسته معاینه اوثبت کیده‪.‬‬

‫د حاللی نه وروسته معاینه‬

‫د حاللی نه وروسته په عمومی ډول سره به د هر ذبح شوي حیوان جسد‪ ،‬سږی‪ ،‬زړه‪ ،‬ځیګر‪ ،‬توری‪،‬‬
‫پښتورګی‪ ،‬معده‪ ،‬کولمی او نور داخلی غړی لمس او مشاهده کیده ترڅو پتالوژیکی افات او لیژنونه په کی‬
‫تشخیص شي‪ .‬پتالوژیکی تغیرات لیژنونه مشاهده او ثبت کیده‪ .‬د ځینی اورګانونو څخه چی لیژن پکی‬
‫موجودی وی نمونه به تری اخستل کیده او په هغه بوتل کی چی ‪ ٪۱۰‬فورمالین پکی موجود وو ساتل کیده‬
‫او د وترنری علومو پوهنځی د پتالوژی البراتوار ته انتقال کیده‪.‬‬

‫نتیجه(‪)Result‬‬

‫دغه څیړنه چی د ننګرهار مرکزی مسلخ کی د شپږو میاشتو په موده کی ترسره شوی ‪ ۲۴۰‬راسه‬
‫غواګانی په تصادفی ډول سره د حاللی نه مخکی او وروسته معاینه شوی چی د معاینه شوی حیواناتو‬
‫تعداد‪ ،‬د بدن حالت‪ ،‬غړی او موندل شوی پتالوژیکی تغیرات په(لمړی جدول) کی ښودل شوی‪.‬‬
‫لمړی جدول‪ :‬د معاینه شوی حیواناتو د بدن حالت‪ ،‬پتالوژیکی تغیر‪ ،‬غړی او ناروغی ښودل شوی‪.‬‬

‫ناروغی‬ ‫غړی‬ ‫د حاللی نه وروسته‬ ‫د حاللی نه مخکی د حیوان د بدن‬ ‫شماره‬

‫موندل شوی‬ ‫حالت‬
‫پتالوژیکی تغیر‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۳‬‬
‫د ځیګر او پښتورګو‬ ‫ځیګر‪ ،‬پښتورګی‬ ‫ابسه(‪)Abscess‬‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۴‬‬
‫مزمن التهاب‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۵‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۶‬‬
‫فاسیولیازیس‬ ‫ځیګر‬ ‫فاسیوال‬ ‫متوسط‬ ‫‪۷‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۸‬‬
‫پنومونیا‬ ‫سږی‬ ‫د سږو التهاب‪.‬‬ ‫متوسط‬ ‫‪۹‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۰‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۱‬‬
‫‪Fatty liver‬‬ ‫ځیګر‬ ‫د ځیګر ژیړوالی‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۲‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۳‬‬
‫د معدی او کولمو‬ ‫معده او کولمی‬ ‫د پرازیتونو‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۱۴‬‬
‫چنجیان‪.‬‬ ‫موجودیت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۵‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۶‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۷‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۸‬‬
‫د پوټکی خارجی‬ ‫پوټکی‬ ‫د پرازیتونو موجودیت‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۱۹‬‬
‫پرازیتونه‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲۰‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲۱‬‬
‫فاسیولیازیس‬ ‫ځیګر‬ ‫په ځیګر کی د فاسیوال‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲۲‬‬
‫موجودیت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۲۳‬‬
‫‪.-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲۴‬‬
‫پنومونیا‬ ‫سږی‬ ‫د سږو التهاب‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۲۵‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲۶‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۲۷‬‬
‫فاسیولیازیس‬ ‫ځیګر‬ ‫په ځیګر کی د فاسیوال‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲۸‬‬
‫الرواوو موجودیت‬
‫‪Abscesses‬‬ ‫ځیګر اوسږی‬ ‫د ابسو موجودیت‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲۹‬‬
‫د معدی چنجیان‬ ‫معده‬ ‫د پرازیتونو موجودیت‬ ‫ښه‬ ‫‪۳۰‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۳۱‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۳۲‬‬
‫فاسیولیازیس‬ ‫ځیګر‬ ‫په ځیګر کی د فاسیوال‬ ‫متوسط‬ ‫‪۳۳‬‬
‫موجودیت‬
‫د معدی چنجیان‬ ‫معده‬ ‫پرازیت‬ ‫متوسط‬ ‫‪۳۴‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۳۵‬‬
‫‪Abscesses‬‬ ‫ځیګر‬ ‫د ابسی موجودیت‬ ‫ښه‬ ‫‪۳۶‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۳۷‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۳۸‬‬
‫‪.-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۳۹‬‬
‫فاسیولیازیس‬ ‫معده او کولمی‬ ‫د فاسیوال موجودیت‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۴۰‬‬
‫د معدی او کولمو‬ ‫ځیګر‬ ‫د چنجیانو موجودیت‬
‫چنجیان‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۴۱‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۴۲‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۴۳‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۴۴‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۴۵‬‬
‫د معدی چنجیان‬ ‫معده‬ ‫د پرازیتونو موجودیت‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۴۶‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۴۷‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۴۸‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۴۹‬‬
‫‪Passive‬‬ ‫‪lung‬‬ ‫‪congestion‬‬ ‫متوسط‬ ‫‪۵۰‬‬
‫‪hyperemia‬‬
 ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۵۱‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۵۲‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۵۳‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۵۴‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۵۵‬‬
‫فاسیولیازیس‬ ‫ځیګر‬ ‫په ځیګر کی د فاسیوال‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۵۶‬‬
‫موجودیت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۵۷‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۵۸‬‬
‫د پوټکی خارجی‬ ‫پوټکی‬ ‫د خارجی پرازیتونو‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۵۹‬‬
‫پرازیتونه‬ ‫موجودیت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۶۰‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۶۱‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۶۲‬‬
‫د معدی چنجیان‬ ‫معده‬ ‫په معده کی د چنجیانو‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۶۳‬‬
‫موجودیت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۶۴‬‬
‫‪Traumatic‬‬ ‫قلب‬ ‫په قلب کی د خارجی‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۶۵‬‬
‫‪pericarditis‬‬ ‫جسم له امله د لیژن‬
‫موجودیت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۶۶‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۶۷‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۶۸‬‬
‫‪Fatty liver‬‬ ‫ځیګر‬ ‫د ځیګر غټوالی او‬ ‫ښه‬ ‫‪۶۹‬‬
‫ژیړوالی‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۷۰‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۷۱‬‬
‫‪Abscesses‬‬ ‫ځیګر او سږی‬ ‫د ابسو موجودیت‬ ‫متوسط‬ ‫‪۷۲‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۷۳‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۷۴‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۷۵‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۷۶‬‬
‫فاسیولیازیس‬ ‫ځیګر‬ ‫د فاسیوال موجودیت‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۷۷‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۷۸‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۷۹‬‬
‫د معدی چنجیان او‬ ‫معده او پوټکی‬ ‫د خارجی او داخلی‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۸۰‬‬
‫خارجی پرازیتونه‬ ‫پرازیتونو موجودیت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۸۱‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۸۲‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۸۳‬‬
‫فاسیولیازیس‬ ‫ځیګر‬ ‫د فاسیوال موجودیت‬ ‫متوسط‬ ‫‪۸۴‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۸۵‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۸۶‬‬
‫فاسیولیازیس‬ ‫ځیګر‬ ‫د فاسیوال موجودیت‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۸۷‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۸۸‬‬
‫د معدی چنجیان‬ ‫معده‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۸۹‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫د پرازیت موجودیت‬ ‫متوسط‬ ‫‪۹۰‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۹۱‬‬
‫‪Hydatid cyst‬‬ ‫ځیګر او سږی‬ ‫په ځیګر او سږی کی‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۹۲‬‬
‫د سیسټ موجودیت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۹۳‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۹۴‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۹۵‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۹۶‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۹۷‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۹۸‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۹۹‬‬
‫فاسیولیازیس‬ ‫ځیګر‬ ‫په ځیګر کی د فاسیوال‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۱۰۰‬‬
‫موجودیت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۰۱‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۰۲‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۰۳‬‬
‫‪Liver abscess‬‬ ‫ځیګر‬ ‫ابسه(‪)Abscess‬‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۰۴‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۰۵‬‬
‫د معدی چنجیان‬ ‫معده‬ ‫په معده کی د چنجیانو‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۱۰۶‬‬
‫موجودیت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۰۷‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۰۸‬‬
‫‪.-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۰۹‬‬
‫‪.‬پنومونیا‬ ‫سږی‬ ‫د سږو التهاب‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۱۰‬‬
‫د پوټکی خارجی‬ ‫پوټکی‬ ‫پرازیتونه‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۱۱۱‬‬
‫پرازیتونه‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۱۲‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۱۳‬‬
‫‪Fatty liver.‬‬ ‫ځیګر‬ ‫د ځیګر غټوالی‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۱۴‬‬
‫اوژیړ رنګ موجودیت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۱۵‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۱۶‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۱۷‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۱۸‬‬
‫د پوټکی خارجی‬ ‫پوټکی‬ ‫پرازیتونه‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۱۱۹‬‬
‫پرازیتونه‪.‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۲۰‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۲۱‬‬
‫فاسیولیازیس‬ ‫ځیګر‬ ‫په ځیګر کی د فاسیوال‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۲۲‬‬
‫موجودیت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۱۲۳‬‬
‫‪.-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۲۴‬‬
‫پنومونیا‬ ‫سږی‬ ‫د سږو التهاب‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۲۵‬‬
‫آبسه‬ ‫سږی‬ ‫د سږو التهاب‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۲۶‬‬
 ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۲۷‬‬
‫فاسیولیازیس‬ ‫ځیګر‬ ‫په ځیګر کی د فاسیوال‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۲۸‬‬
‫الرواوو موجودیت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۲۹‬‬
‫د معدی چنجیان‬ ‫معده‬ ‫د پارازیتونو‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۱۳۰‬‬
‫موجودیت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۳۱‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۳۲‬‬
‫فاسیولیازیس‬ ‫ځیګر‬ ‫په ځیګر کی د فاسیوال‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۱۳۳‬‬
‫موجودیت‬
‫‪.-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۳۴‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۳۵‬‬
‫‪Liver Abscesses‬‬ ‫ځیګر‬ ‫د ابسی موجودیت‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۳۶‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۳۷‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۳۸‬‬
‫‪.-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۳۹‬‬
‫پریکاردیتس‬ ‫زړه‬ ‫د پریکاردیوم التهاب‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۱۴۰‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۴۱‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۴۲‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۴۳‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۴۴‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۴۵‬‬
‫فاسیولیازیس‬ ‫ځیګر‬ ‫د فاسیوال د الرواو‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۱۴۶‬‬
‫موجودیت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نامل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۴۷‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۴۸‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۴۹‬‬
‫‪Passive‬‬ ‫‪lung‬‬ ‫‪congestion‬‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۵۰‬‬
‫‪hyperemia‬‬
‫‪Hydatid cyst‬‬ ‫ځیګر او سږی‬ ‫د سیست موجودیت‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۱۵۱‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۵۲‬‬
‫‪Fatty liver‬‬ ‫ځیګر‬ ‫د ځیګر غټوالی او‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۵۳‬‬
‫ژیړ والی‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۵۴‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۵۵‬‬
‫فاسیولیازیس‬ ‫ځیګر‬ ‫په ځیګر کی د فاسیوال‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۵۶‬‬
‫موجودیت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۵۷‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۵۸‬‬
‫‪Emaciation.‬‬ ‫‪Body‬‬ ‫ډنګروالی‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۱۵۹‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۶۰‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۶۱‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۶۲‬‬
‫‪Hydatid cyst‬‬ ‫سږی او ځیګر‬ ‫په سږو او ځیګر کی د‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۱۶۳‬‬
‫سیسیتونو موجودیت‬
 ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۶۴‬‬
‫‪Traumatic‬‬ ‫قلب‬ ‫په قلب کی د خارجی‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۱۶۵‬‬
‫‪pericarditiis‬‬ ‫جسم له امله د لیژن‬
‫موجودیت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۶۶‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۶۷‬‬
‫فاسیولیازیس‬ ‫ځیګر‬ ‫د فاسیوال د الرواو‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۶۸‬‬
‫موجودیت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۶۹‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۷۰‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۷۱‬‬
‫‪Abscesses‬‬ ‫ځیګر او سږی‬ ‫د ابسو موجودیت‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۷۲‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۱۷۳‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۷۴‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۷۵‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۷۶‬‬
‫فاسیولیازیس‬ ‫ځیګر‬ ‫د فاسیوال موجودیت‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۷۷‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۷۸‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۷۹‬‬
‫د معدی چنجیان او د‬ ‫معده او پوټکی‬ ‫د خارجی او داخلی‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۱۸۰‬‬
‫پوټکی پرازیتونه‬ ‫پرازیتونو موجودیت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۸۱‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۸۲‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۸۳‬‬
‫فاسیولیازیس‬ ‫ځیګر‬ ‫د فاسیوال موجودیت‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۱۸۴‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۸۵‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۸۶‬‬
‫فاسیولیازیس‬ ‫ځیګر‬ ‫د فاسیوال موجودیت‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۱۸۷‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۸۸‬‬
‫د معدی چنجیان‬ ‫معده‬ ‫د پرازیت موجودیت‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۸۹‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۹۰‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۹۱‬‬
‫‪Hydatid cyst‬‬ ‫ځیګر او سږی‬ ‫په ځیګر او سږی کی‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۱۹۲‬‬
‫د سیسټ موجودیت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۹۳‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۹۴‬‬
‫فاسیولیازیس‬ ‫ځیګر‬ ‫په ځیګر کی د فاسیوال‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۹۵‬‬
‫موجودیت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۹۶‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۱۹۷‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۱۹۸‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۱۹۹‬‬
‫فاسیولیازیس‬ ‫ځیګر‬ ‫په ځیګر کی د فاسیوال‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۲۰۰‬‬
‫موجودیت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲۰۱‬‬
 ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۲۰۲‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۲۰۳‬‬
‫په ځیګر او پښتورګو‬ ‫ځیګر‪ ،‬پښتورګی‬ ‫دابسو موجودیت‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۲۰۴‬‬
‫کی مزمن التهاب‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲۰۵‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۲۰۶‬‬
‫فاسیوالزیس‬ ‫ځیګر‬ ‫فاسیوال‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲۰۷‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۲۰۸‬‬
‫‪Hydatid cyst‬‬ ‫سږی‬ ‫د سیست موجودیت‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲۰۹‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲۱۰‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۲۱۱‬‬
‫‪Fatty liver‬‬ ‫ځیګر‬ ‫د ځیګر ژیړوالی‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲۱۲‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲۱۳‬‬
‫د پوټکی خارجی‬ ‫پوټکی‬ ‫د خارجی پرازیتونو‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۲۱۴‬‬
‫پرازیتونه‬ ‫موجودیت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۲۱۵‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲۱۶‬‬
‫فاسیولیازیس‬ ‫ځیګر‬ ‫په ځیګر کی د فاسیوال‬ ‫ښه‬ ‫‪۲۱۷‬‬
‫موجودیت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۲۱۸‬‬
‫‪.-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲۱۹‬‬
‫فاسیولیازیس‬ ‫ځیګر‬ ‫په ځیګر کی دفاسیوال‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲۲۰‬‬
‫موجودیت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲۲۱‬‬
‫تومور‬ ‫سږی‬ ‫په سږو کی تومور‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲۲‬‬
‫موجودیت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۲۲۳‬‬
‫‪.-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲۲۴‬‬
‫پنومونیا‬ ‫سږی‬ ‫د سږو التهاب‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۲۲۵‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲۲۶‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۲۲۷‬‬
‫فاسیولیازیس‬ ‫ځیګر‬ ‫په ځیګر کی د فاسیوال‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲۲۸‬‬
‫الرواوو موجودیت‬
‫‪Abscesses‬‬ ‫ځیګر‬ ‫د ابسو موجودیت‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲۲۹‬‬
‫د معدی چنجیان‬ ‫معده‬ ‫د پارازیتونو‬ ‫کمزوری‬ ‫‪۲۳۰‬‬
‫موجودیت‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۲۳۱‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲۳۲‬‬
‫پریکاردیتس‬ ‫زړه‬ ‫د پریکاردیم التهاب‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲۳۳‬‬
‫د معدی چنجیان‪.‬‬ ‫معده‬ ‫پرازیت‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲۳۴‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۲۳۵‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۲۳۶‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲۳۷‬‬
‫فاسیولیازیس‬ ‫ځیګر‬ ‫په ځیګر کی د فاسیوال‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲۳۸‬‬
‫موجودیت‬
 ‫‪.-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫ښه‬ ‫‪۲۳۹‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫نارمل‬ ‫متوسط‬ ‫‪۲۴۰‬‬

‫کی دری قسمه غواګانی حاللیږی(ښه‪ ،‬منځنی او‬ ‫څیړنه راښیی چی د ننګرهار په مرکزی مسلخ‬
‫کمزوری)‪ ،‬چی پدوی کی لوړه فیصدی د منځنی حالت درلودونکی غواګانی دی چی فیصدی یی ‪٪۵۲.۰۸‬‬
‫ته رسیږی‪ .‬د دی ډول غواګانو د بدن حالت په منځنی ډول ښه‪ ،‬د مخاطی غشاګانو رنګ یی نارمل صحی‬
‫حالت یی ښه او د پوټکی ځال پکی موجوده وه‪.‬‬
‫هغه غواګانی چی د هغ و د بدن حالت ښه وه په دوهمه درجه کی راځی چی د هغوی فیصدی ‪ ٪۳۰.۸۴‬ته‬
‫رسیږی‪ .‬د دی غواګانو د بدن حالت ډیر ښه‪ ،‬هډوکی یی په غوښه باندی پټه وه‪ ،‬مخاطی غشاګانی یی بالکل‬
‫نارمل صحی وضیعت یی نارمل او د پوټکی ځال یی هم ډیر ښه وه‪.‬‬
‫دریمه درجه هغه غواګانی دی چی د بدن حالت یی خراب او ډیر کمزوری وه د پوټکی حالت یی ځیږه‪،‬‬
‫صحی حالت یی غیر نارمل او هډوکی یی ښکاره کیده‪ .‬د دی غواګانو فیصدی ‪ ٪۱۷.۰۸‬ښودل شوی‪.‬‬
‫لیکن په دی غواګانو کی داسی هم موجود وه چی د حاللی نه وروسته کوم پتالوژیکی لیژن پکی و نه‬
‫موندل شو(دویم جدول)‪.‬‬

‫دویم جدول‪ :‬په الندی جدول کی د حاللی نه مخکی د غواګانو د بدن حالت او د هغوی فیصدی ښودل شوی‪.‬‬

‫فیصدی‬ ‫د حاللی نه مخکی د معاینه شوی غواګانو تعداد‬ ‫د حیوان د بدن حالت‬
‫‪۳۰.۸۴‬‬ ‫‪۷۴‬‬ ‫ښه‬
‫‪۵۲.۰۸‬‬ ‫‪۱۲۵‬‬ ‫متوسط‬
‫‪۱۷.۰۸‬‬ ‫‪۴۱‬‬ ‫کمزوری‬
‫‪۱۰۰‬‬ ‫‪۲۴۰‬‬ ‫مجموعه‬

‫په دغه څیړنه کی چی د حاللی نه وروسته کوم معاینات ترسره شوی په هغو کی د ذبح شوی حیوان جسد‪،‬‬
‫او داخلی اعضاوی شامل وه‪ .‬هغه غواګانی چی د هغوی جسد او داخلی اعضاوی نارمل او هیڅ کوم‬
‫پتالوژیکی افت یی نه درلود‪ ،‬د دغی څیړنی له مخی ‪ ۶۷.۹۱‬فیصدو ته رسیږی‪.‬‬

‫هغه غواګانی چ ی د حاللی نه وروسته د هغو په جسد او یا هم داخلی غړو کی پتالوژی لیژنونه موجوده وه‬
‫د هغوی تعداد ‪ ۳۲.۰۹‬ته رسیږی(دریم جدول)‪.‬‬
‫دریم جدول ‪ :‬په الندی جدول کی د حاللی نه وروسته د نارمل او هغه غواګانی چی په هغو کی پتالوژیکی‬
‫تغیرات موجود وو ښودل شوی‪.‬‬

‫فیصدی‬ ‫د حاللی نه وروسته د معاینه شوی غواګانو تعداد‬ ‫د حیوان د بدن حالت‬
‫‪۶۷.۹۱‬‬ ‫‪۱۶۳‬‬ ‫نارمل‬
‫‪۳۲.۰۹‬‬ ‫‪۷۷‬‬ ‫د پتالوژیکی تغیراتو‬
‫موجودیت‬
‫‪۱۰۰‬‬ ‫‪۲۴۰‬‬ ‫مجموعه‬

‫د (څلورم جدول ) په اساس په دغه څیړنه کی چه ‪ ۲۴۰‬غواګانی د حاللی نه مخکی او وروسته معاینه‬
‫شوی په مختلفو غړو کی مختلف پتالوژیکی لیژونونه او ناروغی موندل شوی چی په (څلورم جدول) کی‬
‫ښودل شوی‪.‬‬

‫د موندل شویو ناروغیو له جملی څخه د پوټکی خارجی پرازیتونه‪ ،٪۲،۵‬فاسیولیازیس ‪ ،٪۱۰.۸۳‬ابسی‬
‫‪ ،۳.۷۵٪‬پریکاردیتیس ‪ ،٪۱.۶۶‬پنومونیا‪ ،٪۱.۶۶‬تومور ‪ ،٪۰.۴۱‬د معدی او کولمو چنجیان ‪،٪۵.۸۳‬‬
‫شحمی ځیګر ‪ ، ٪۲.۰۸‬د ځیګر او سږو هیداتید سیست ‪ ، ٪۲.۰۸‬د سږو احتقان ‪ ٪۰.۸۲‬او ډنګروالی‬
‫‪ ۰.۴۱٪‬ښودل شوی‪.‬‬

‫په موندل شویو پتالوژیکی لیژنونو د واقعاتو لوړه فیصدی فاسیولیازیس ‪ ٪۱۰.۸۳‬ورپسی د معدی او‬
‫کولمو چنجیان ‪ ، ٪۵.۸۳‬د ځیګر‪،‬سږو او پښتورګو ابسی ‪ ،٪۳.۷۵‬شحمی ځیګر ‪ ، ٪۲.۰۸‬او هیداتید‬
‫سیست ‪ ٪۲.۰۸‬ښودل شوی‪.‬‬

‫څلورم جدول‪ :‬په جدول کی موندل شوی پتالوژیکی حالتونه ‪ ،‬غړی او د پتالوژیکی حالتونو فیصدی ښودل‬
‫شوی‪.‬‬

‫فیصدی‬ ‫تعداد‬ ‫غړی‬ ‫پتالوژیکی حالت‬

‫‪۲.۵‬‬ ‫‪۶‬‬ ‫پوټکی‬ ‫خارجی پرازیتونه‬
‫‪۰.۴۱‬‬ ‫‪۱‬‬ ‫جسد‬ ‫ډنګروالی‬
‫‪۱۰.۸۳‬‬ ‫‪۲۶‬‬ ‫ځیګر‬ ‫فاسیولیازیس‬
‫‪۳.۷۵‬‬ ‫‪۹‬‬ ‫ځیګر‪ ،‬سږی او پښتورګی‬ ‫آبسه‬
‫‪۲.۰۸‬‬ ‫‪۵‬‬ ‫ځیګر‬ ‫شحمی ځیګر‬
‫‪۲.۰۸‬‬ ‫‪۵‬‬ ‫ځیګراو سږی‬ ‫هیداتید سیست‬
‫‪۱.۶۶‬‬ ‫‪۴‬‬ ‫سږی‬ ‫پنومونیا‬
‫‪۰.۴۱‬‬ ‫‪۱‬‬ ‫سږی‬ ‫تومور‬
 ‫‪۰.۸۲‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫سږی‬ ‫احتقان‬
‫‪۱.۶۶‬‬ ‫‪۴‬‬ ‫زړه‬ ‫پریکاردیتیس‬
‫‪۵.۸۳‬‬ ‫‪۱۴‬‬ ‫معده او کولمی‬ ‫چنجیان‬
‫‪۳۲.۰۹‬‬ ‫‪۷۷‬‬ ‫مجموعه‬

‫د حاللی نه مخکی د کلینیکی معایناتو له مخی هغه غواګانی چی په فاسیولوزیس باندی اخته وو‪ ،‬مخاطي‬
‫غشاګانی یی کمرنګه‪ ،‬بدن یی کمزوری او په ځینو کی یی ‪ bottle jaw‬هم ولیدل شو‪ .‬داچی فاسیوال د‬
‫ځیګر په پارنشیما کی د وینی بهیدنی او همدارنګه په حاد فاسیولوزیس کی د بالغو چنجیانو پواسطه د وینی‬
‫خوړل د کمخونی باعث ګرځي‪ ،‬په نتیجه کی مخاطي غشاګانی کمرنګه معلومیږي‪.‬‬
‫هغه غواګانی چی په حاد فاسیولوزیس(‪ )Acute Fascioliasis‬باندی اخته وو د هغوی ځیګر په کمه‬
‫اندازی سره پړسیدلی یا غټ‪ ،‬څنډی یی مدور او رنګ یی د نارمل اندازی څخه یو څه کمرنګه وه‪ ،‬ځیګر‬
‫یی بی قاعده څنډی ‪ ،‬رنګ یی کمرنګه او د قوام له نظره یو څه کلک جوړښت درلود‪ .‬همدارنګه د ځیګر په‬
‫ښي‪ ،‬کیڼ او وروستی برخو په سطحو کی اکزودات‪ ،‬وړوکي او غټ نقطوي وینه بهیدنی هم ولیدل شو‪.‬‬
‫هغه بالغ چنجیان چی د صفراوي مجراګانو په داخل کی وجود درلود په نوموړي مجراګانو کی د اپیتل‬
‫نکروزیس او السرونو سبب ګرځیدلی وه (اول او دویم شکل)‪.‬‬
‫همدارنګه د مکروسکوپیک (‪ )Gross Pathology‬معایناتو له مخی هغه غواګانی چی په مزمن‬
‫فاسیولوزیس)‪ (Chronic Fascioliasis‬باندی اخته وه‪ ،‬د ځیګر په اندازه کی یی تغیرات ولیدل شو یعنی‬
‫د ځیګر په پارنشیما کی د التهاب او فایبروزیس له امله د ځیګر غټوالی منځ ته راغلی وه‪ ،‬عالوه له دینه په‬
‫صفراوي مجراو کی یی بالغ چنجیان هم ولیدل شو(دریم شکل)‪.‬‬
‫د څیړنی ن تایج ښیی چی د ننګرهار مرکزی مسلخ په ذبح شویو غواګانو کی د هیداتید سیست ناروغی‬
‫واقعات ‪ ٪۲.۰۸‬ته رسیږی‪ .‬نوموړی واقعات زیاتره په ځیګر او سږو کی وموندل شو‪ .‬مکروسکوپیک‬
‫معایناتوله مخی هغه پتالوژیکی تغیرات چی د هیداتید سیست له امله په ځیګر او سږو کی را منځ ته شوی‬
‫وو عبارت دی له‪ ،‬نوموړی سیست د شیدو ته ورته سپین رنګ‪ ،‬په مختلفو سایزونو سره چی ځینی یی‬
‫سطحی او ځینی نور یی د پارنشیما په داخل کی قرار درلود‪ ،‬اکثر یی د یوی واحدی سیست په شکل سره‬
‫ولیدل شو(څلورم شکل)‪.‬‬
‫همدارنګه په دی څیړنه کی په ځیګر‪ ،‬سږی او پښتورګو کی آبس هم وموندل شو چی ځینی آبسی یواځی په‬
‫یو اورګان او ځینی یی هم په یو وخت کی په مخلتفو غړو( ځیګر سږی او پښتورګو ) کی موجودی وی‪ .‬په‬
‫عمومی ډول سره د آبسو واقعات ‪ ٪۳.۷۵‬ښودل شوی‪ .‬په مکروسکوپیک ډول سره هغه آبسی چی په‬
‫ځیګر کی موجودی وی د ځیګر د کپسول الند په مختلفو اندازو او شکلونو نوډولونه چی ځینی یی سطحی‬
‫او ځینی یی عمیق او ژیړ ریګه زوه پکی موجود وو‪ ،‬ولیدل شو‪ .‬همدارنګه په ورته ډول سره نوډولونه په‬
‫سږو او پښتورګو کی هم وموندل شو(پنځم شکل)‪.‬‬
‫د څیړنی د نتیجی په اساس د ذبح شویو غواګانو په معده او کولمو کی د چنجیانو موجودیت هم تشخیص‬
‫شوی چی د فیصدی په لحاظ د فاسیوال نه وروسته په دوهمه درجه کی راځی د معدی او کولمو چنجیانو‬
‫فیصدی ‪ ٪۵.۸۳‬ته رسیږی‪ ،‬چی اکثر یی نماتودا او تریماتودا وو‪.‬‬
‫هغه غواګانی چی په شحمی ځیګر( ‪ ) fatty liver‬باندی اخته ول د ځیګر اندازه یی غټه‪ ،‬رنګه یی ژیړ‬
‫او قوام یی نرم وو(شپږم شکل)‬
‫په څیړنه وموندل شو چی ځینی حیوانات په پریکاردیتیس باندی اخته وو‪ ،‬د دی حیواناتو د بدن حالت‬
‫خراب‪ ،‬ډنګر او دغاړی او سینی په برخه کی اډیما موجود و‪ ،‬د حاللی نه وروسته د نوموړی غواګانو د‬
‫پریکاردیوم پردی ډبل والی او د مزمن التهاب مشخصاتو په درلودلو سره تشخیص شو(اوم شکل)‪.‬‬
‫همدا رنګه رنګه د پوټکی پرازیتونه‪ ،‬ډنګروالی‪ ،‬پنومونیا‪ ،‬د سږو تومور او د سږو احتقان په ډیره کمه‬
‫فیصدی سره وموندل شو(اتم شکل)‪.‬‬