Professional Documents
Culture Documents
ر ر& و
روآ 1ا
0د
م .
][B
إن K9آ Aأ
'7ا A 2A1ع آ' Bإذا آن :
A
≤ 10 −4
B
ــ درا? "ل "' ار
ر
" W" )2%T9ار
ر ). ،آ Vا' . CA = 10-2 mol.l-1و7
AKس pHهJا ال
pH =2
H9
* )د ا9Zاع ا ا%ا
ة =' ال .
ـ اHت ) HCl ، H2O :ا[%ل و د ت @ ( L%.
ـ ا9Zت Cl- , H3O+ , OH- :
* [ب ).اآ ا9Zاع ا ا%ا
ة =' ال .
ـ ][ H3O+
'AT [ H3O ] = 10-pHأن [ H3O ] = 10 mol /l
+ -2 +
ـ ][ OH-
+ - -14
AK [ H3O ] . [ OH ] = Ke= 10در [)ارة 25°C [( ا
Hاء ا '9Zء
−
OH 10 −12 ke
+
= −2
و<= '%1ن = 10 −10 〈〈10 −4 أي أن = OH − = 10-12 mol/l
H3O 10 H3O +
O%A%9أن ا9Zت OH-أ
7ا 9^ 2A1ت '= H3O+ال ا' ار
ر .
ـ ][ Cl-
www.lycee-maroc.ma
: "
لK8
'ا"د ا
M1ت اG"O د ا4 '
ن، ( ت#
: ) آM
* ت#
ت ( وأ#
) أMJ ت#
أ34 آ) *"
ل "@
ي
. M
ت اG"O د ا4 وي1 وا * ا"
ل8@ ا
دة
: % ا7`T1 ' ل1)! اد اK )2T9و
[ H3O+] = [ OH-] + [ Cl-]
[ Cl-] = [ H3O+] - [ OH-] SA"و
+ - + -
H3O ت9)آ أ. أ"مOH )آ. ! إهلH3O 2A1
ا7 أOH ت9Z أن ا1و
[ Cl-] = [ H3O+]
[ Cl-] = 10-2mol/l
[ HCl] ـ
: % ا7`T1 SAK )2T9 KL%`ل اQ ض ادةLb9ا
[ HCl] =0 [ HCl]reste + [ HCl] réagit
pH =- log [H3O+]
pH =- log C A
: أنC1 CA )آ. ذاتLLb ا2A2= ل "
ودH" '= 7`T اVJ هeE%.
10-6mol/l ≤ CA<10-1mol/l
pH =- log C A 7`T`[ اR
A2)ات اh$%! إهل اW S9Z 7`T اVJ هeE%.W (CA ≥10-1mol/l ) ا)آة2A1 "أ
. ن آرور ا
رو ! ن آ1 ذوKL. ن$1 2E9 A9) أ+ . ت9Z! ا1 Aا)?آ
ت9ن "
ر أZ ، 7 D إDهA%. 7 DK i= pH ( LLb"
" ) CA<10-6mol/l =' [ أن
' أوآAh ن1 ذوH%9 `7 c[ اVJ هDE2. ! . ' ء9.)و2 ا%م أ?? ا9ا
رو
. ن ا د =' ااء1)ا
, ض ا$ ا5 ــI
#)T. ــ
+
! آ$%. d[ ، اءj" م% اKL. `لQH3O ت9ء أ0K: 17 ي ه آ "دة آEا ا
. '=' ال ا
+ -
AH + H2O H3O + A
ي7 [ pH ــ
pH =- log C A
يE)آ ا' ل ا ا% اCA
Eــ أ"> ^[ض ا
. E[د اZ[ض اZ*ا
www.lycee-maroc.ma
. "! "ل وا[
"! ا7`09 =' اء اH3O+ ت9Z وا[
ا "! اW" [ضZ اVJ)ر ه.
HCl , HBr , HI , HNO3
. E اA>[ض اZ* ا
+
. "! "ل وا[
"! ا7`09 =' اء اH3O ت9)ر "! "! أ. '%ه' ا
H2SO4 %)2[ ا
.
د
م0 ا1
روآK ــ ا"
ل اII
.
د
م0 ا1 *"
ل ه روآ34
ل0" ا1 ــII
' "ل ه
روآ
ادم أو "ل0T =' اء1 وبJ '9ــ ه
روآ
ادم @ أ
. ر ا)ارةl%91 1" ن1وJا اJادا ون ه
*ء ن1وJ اKL% د اTا
NaOH → Na + aq + OH − aq -
د
م0 ا1 ا' "
ل ه روآ#
$ اة أ2 ــII
-2
درAK pH=12
H9 ، CB=10 mol/l ' اV)آ. "ل "'
روآ
ادمpH س7
AK
. 25°C ا)ارة
. ا
ة =' ال%اع ا ا9Z* )د ا
H2O , Na+ , OH- , H3O+ , NaOH
. 2اع ا9Z اVJ)اآ ه. * [ب
H3O+ ت9)آ أ. ـ
+ -12
[H3O ] =10 mol/l أنDK "
لpH =12
' ء9Z
اء اHو[( ا
Ke =[OH-]. [H3O+] = 10-14
ke 10 −14
+
= −12
= 10 −2 mol / l = OH −
H3O 10
OH ت9^ 2A1
ا7 أH3O+ ت9Z أن اJ آi[`9
-
www.lycee-maroc.ma
)" 2A1آة e20. !W CB≥10-1mol/l ،ا 7`Tإ2)E. L1 W
eE%.W CB < 10-6mol/l LLb"
2A1ا C1 7`Tن pHال
7 !" ()7
IIــ 4ا
,ا 4ا
,
* 789:
-
ا
KEة ا ، Eآ "دة آ 0K: 17ء أ9ت `Q OHل KL.ا%م " jاء !$%. C[ ،آ ='
ال ا' .
أ"> Eا
Kأ[د :ه' ا). '%ر "ل وا[
"! أ9Zت OH-ا !" 7`09ذو1ن "ل وا[
"! اJاب .
KOHه
روآ
ا?.2م أو ا.2س
أ"> Eا . Ah
Kه' ا). '%ر "! "! OH-ا !" 7`09ذو1ن "ل وا[
"! اJاب .
Ca(OH)2ه
روآ
ام
"ل ه
روآ
ادم
ـ ).آ "ل [ ار
ر Ca=10-2mol/l :و pH=2
ـ ).آ "ل ه
روآ
ادم Cb=10-2mol/l
ـ
T1إ" =qل ادا أ pH p2Rا rbوي 2.5
و
T1 i[`9اٌ =qادا أن هAك ارL.ع در [)ارة ا !2 " rbأن هJا ا) )B9 KL%ارة .
ــ ا9د ا'
"* )4Q@ Kل ا'
ر ر& و*"
ل ا
0دا
" ه' ا9Zاع ا ا دة =' ال 27و
T1ا KL%؟
27ا: KL%
- +
"ل [ ار
ر H3O :و Clو ت اء H2O
1أن <= pH=2ن [H3O+] = 10-2mol/l
+ +
'ATأن آ ا
ة 9Zت ا
رو9م ه' n( H3O )= [H3O ] .Va
n( H3O+ )= 10-2.20.10-3mol
n( H3O+) =2.10-4mol
"ل ادا Na+ :و OH-و ت اء .
آ "دة أ9ت OH-ا% '%ي Kا @Hاcف " !" 10mlل ادا ه' :
n(OH-) = 10-2.10.10-3mol
n(OH-) =10-4mol
T1اKL%
PHا rbه 2.5أي أن [H3O+] = 10-2.5mol/l
= 3.2 10-3mol/l
أي أن آ "دة '= H3O+اn( H3O+ )=3.2 10-3 . 30.10-3mol rb
=9.6.10-5mol
أي ان ).آ '= OH-ا rbه [OH-] = 10-14/10-2.5 :
= 10-11.5mol/l = 3.10-12mol/l
آ "دة أ9ت OH-ا دة =' اrb
n(OH-) = 3.10-12 .30.10-3 mol
= 9.10-14mol
www.lycee-maroc.ma
"! `Qل [ب آ "دة ا`KL%ت و"Eر j" %9آ "دة اAا !2% O.أن ا9ت ا
روآ
dKL.
7
" jآ " jأ9ت ا
رو9م .أ" أ9ت Na+و '= Cl-أ9ت . 0l9 )+
Jا =Tد ا [ !1 KL%ار
ر و"ل ادا ه' آ: '%
H 3O + + O H − → 2 H 2 O
! @T.ه VJا`KL% 2A1 H%Aت 7 [ !1ي و
K7ة 7
ــ ST : R`Qل
D )4Q:ي و 4Dة )4Q@: ،
Dأ
#ت ا
روآ 4, 1ة ا R*
,أ
#ت
ا
رو
#م " ا
,ي @ I9اء .
2ــ ا@'?
-
ـ DK 9 : #)T.ا x=%ا 'cـ ا
KEي ،إذا آ d9آ "دة أ9ت '= OHال ادا
اcف .وي آ "دة أ9ت H3O+ا دة =' ال [ ار
ر .
)n(H3O+) = n(OH-
"ل "' ار
ر ).آ Ca Vو[ C1 n(H3O+) )). S9"<1 Va SHأن
n(H3O+) = CaVa
آ 2A1 Jل ادا ).آ Cb Vو[ C1 n(OH-) )). S9"<1 Vb SHأن
n(OH-) = CbVb
CbVb= CaVa إذن
أ ــ ا
را? ا2)H%
ــ {) EاT
www.lycee-maroc.ma
@H[ DK ي% س$ =' آCb=10-2mol/l V)آ. " داW" ?[ "
ر0?ا1 H
ر. (9
=q
آ إAK rb اpH 7 zE9 وCa=10-2mol/l V)آ. "! "ل [ ار
رVa=20ml
. 9H%" STH). j"
: '% ه' آK @ اEا
18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 Vb(cm3)
pH =f(Vb) DAAب ــ ا
www.lycee-maroc.ma
:
ةKE ل اOH- ت9 ا وأH3O+ ت9! أ1 م% اKL%)ة ه' اTد اT"
H 3 O + + OH − → 2 H 2 O
'س ه$ ا دة =' اH3O+ ت9 آ "دة أ، )ةT
ا ا1 27
n(H3O+)0 = Ca.Va
: ' هH3O+ ت9 آ "دة أp2. "! "ل اداVb=12ml @H[ =q
إAK
n'(H3O+)reste= n(H3O+)0- n(OH-)ajoutés
n'(H3O+)reste = CaVa-CbVb
CaVa-CbVb
[H3O+] =
Va+Vb
= 2.5.10-3mol/l
[OH-] = 10-14/[H3O+]
=4.10-12mol/l
pH = - log [H3O+] = 2.6 اVJ ال =' هpH و"! ا! [ب
www.lycee-maroc.ma
ا
2
ا
ي و
ة
1
-2 -3
' Va=10mlل ا 67 Uآ 10 mol/l 45 10 mol/lآرور ا
رو
1l
1ـ أآ "د ا ا Yا Uوا)
ة . اء .
2ـ
,د )( ا . Z0وا PJEا6آ
) Cb 5ة . 1ــ أآ ا"د ا آرور ا
رو
3ـ أ +,آ رات ادا اا 500ml واء .
اء ا NIل ' ل ادا 67آ Cb 45 2ــ أ(' & س pHا ل ا) 3
4ـ أ67 +,اآ \
5ا2اع ا / 0ا
دة أ ـ ه ا2اع ا / 0اا
ة ا ل ؟ وا+,
ا:0س
Jأ 10ml JAل ادا إ' ا ل 67اآ 5ه 4ا2اع .
ا Mا2و . ب ـ 50cm3 9:ا ل ا . ;+ه <=,اء
5ـ "ض U,ا0ر
ر U Vا V6Jوذ]J V اا
إ @Aل ' ل ذي pH=4؟
ا =< و] ا6آ 5 2
.ه 6 Sا 'J Jا ;+؟
ا. V 1ـ ' 6ل
S1روآ
+ادم 67 ،آ 45
"( M(O) =16g/mol ,M(H) =1g/mol ، C1=5.10-3mol/lو ل
S2روآ
+ا E7Fم
. ,M(Na)=23g/mol 67آ . C2=10.-3mol/l 45
أ pH +,آ ا
2ـ 5ج 10cm3ا ل S1و V2= 50cm
3
5
Tا 'J Jأ pH 6 S7 @Eل U,ا0ر
رV
<=, Lل ه
روآ
+
ادم اMف
7ر= .ي ا:0س
Jا(Xق
ا=6
www.lycee-maroc.ma
ر
اء
ا ي وة
1
ــ ا
د ا ل آرور ارو وا
ء1
HCl + H 2 O → H 3 O + + Cl −
اع ا"
! ا
دة ا
ل$% ــ أ ا2
− − +
Cl , OH H 3 O H 2 O
!
"اع ا$%ب )(اآ' ا+,
H 3O + 'ب )(آ+,
H 3O + = 10 − pH pH=3
H 3O + = 10 −3 mol / l
ء$-%اء ا. ا/ 012$ OH − 'ب )(آ+,
10 −14
H 3O + . OH − = 10 −14 ⇔ OH − =
H 3O +
OH − = 10 −11 mol / l
ل1+3 !(" اد ا012$ Cl − 'ب )(آ+,
6 7$ H3O+ ت$-% 1+3 ا/ أOH- و
أنCl − + OH − = H 3 O +
Cl − = H 3O +
=10-3 mol / l
: pH=4 6 ل50ml6 إ9:;= ا
ء اا< إ., ــ ب2
!3< )(آ' ا
ل ا+$
+ − pH
C ' A = H 3O = 10
=10-4 mol / l
9:;= ا
ء اا< إ., Ve VA + Ve = V أن3- ?@آ
ABC: ا/ 012$و
CA
C AVA = CV ⇔ V = VA
C
V = 500ml
Ve = V − VA
Ve = 450ml
2
ا7 آpH ب+, ــ1
م- اد+ل هروآ
pH 1 = 14 + log C 1
= 11,7
مF)1 ا+ل هروآ
pH 2 = 14 + log C 2
pH 2 = 11
www.lycee-maroc.ma
V2=50ml وV1=10ml ــ أ2
: ا
هGC اpH
GC )(آ'ه اH:3:+$ وGC ا" ا
دة اOH- ت$-%< )(آ' ا+$
− n1 (OH − ) + n2 (OH − )
OH =
V1 + V2
ت أن2
< ا+, 3@
− −5
n1 (OH ) = C 1V1 ⇒ n1 = 5.10 mol
n2 (OH − ) = C 2V2 ⇒ n2 = 5.10 −5 mol
10 −4
OH − = = 0 , 17.10 −2 mol / l
6.10 −2
H3O+ ت$- )(آ' أH:3:+$
10 −14
H 3O + = = 5 , 88.10 −12 mol / l
0 , 17.10 −2
pH = − log(5 , 88.10 −12 ) = 11, 23
1 -(
: ا2 الJ+ ا0-(2 اIB$ ــ ب2
4
: ري.: ــ )(آ' ا
ل ا1
م- اد+ هروآ35g ) ا
ل100g أي35% ب3$
1, 38 g
ρ=d=
. ا:" ه آ@? اd L"وا
ml
V =. أي اml ا
ل100g M"- =آ
1, 38 1
= ⇔ V = 72, 50ml
100 V
: إذن )(آ' ا
ل ه
n( NaOH ) m ( NaOH )
Cb = ⇔ Cb =
V M .V
C b = 12mol / l
P+ ا- ر: ا1: اP-(2 اIB$ ــ3 ــ و2
5
-P ة اPي واP اQ
ا7R ا7 B: !
" ــ ا
د ا1
H 3O + + OH − → 2 H 2O
E (15ml , 7) 2P3 ا6 7$( ارس ( وU$ت )أF
ا7
:+$ : $1 J": ا2P$ ) ــ2
: J": ا/ 012$
V
C aVa = C bVbe ⇔ C b = C a a
Vbe
C b = 6, 7.10−3 mol / l
: Cb 6 لWC ا
ء ا500ml :< إذا.- : رات ادا ا: ــ آ3
www.lycee-maroc.ma
n( NaOH ) m ( NaOH )
Cb = =
V M .V
m ( NaOH ) = M .V .C b
m = 0,134 g
اع$% ا: !1 ل ادا
ل ا10ml ; إ3 GCاع ا"
! ا
دة ا$% ــ )(اآ' ا4
H 3O + , Na + , OH − , Cl − , H 2O : هGCا"
! ا
دة ا
H 3O + = OH − = 10−7 mol / l *
H 2O = 55, 5mol / l *
n( Na + ) n(OH − ) C bVb
Na + = = =
VT VT VT *
Na + = 0, 34.10−3 mol / l
CV
Cl − = a a = Na + = 0, 34.10−3 mol / l *
VT
=/ IB$ 6 (ا: 6P1- _, (`:- [ 633
ا7"\ ? ]ن-ر- ا"رQ
, ? ض-(:3 اQ
, 3
:F ــ إذا ا5
. J": ا2P$
6
: م- اد+ ا
"ن ل هروآGC اpH ب+, *
-
ا
دةOH ت$-< )(آ' أ+$ و2 ب$L وا
ل ا1 ول ب%('
ل ا$ : ال%&(ح ا
: : ا/ 62- وه. !3ا
ل ا
n + n2
VT=V1 +V2 أنb OH − = 1
VT
م- اد+ ل هروآ500ml ا
دةOH-ت$-ب آ
دة أ+, ــ
n(OH-)=m(NaOH)/M(NaOH)
=0.02mol .
-
pH=12 م ذي- اد+ ل هروآ1l ا
دةOH ت$-ب آ
دة أ+, ـ
[H3O+]=10-12mol/l ↔ [H3O+] =10-pH = أن$
VT = 1, 5l و آ@اكn2 = 10−2 mol
pH = − log H 3O + إذن H 3O + = 5.10−13 mol / l أي أنOH − = 0, 02mol أنH:3:+$ إذن
pH = 12, 3
. P-(2 اIB3 9, =:- $Lال اJ+ 1+3
: *+,
HBr ?-(ور1 اQ
, ل5ml و، C1=10-2mol/l f' )(آKOH )س1 ل ا20ml GC$
. 11 وي+- 9 7
اGC اpH . ( (وفi C f')(آ
. H3O+,OH-,K+,Br-ت ا
ل$-% )(اآ' اH:3:F ــ ا1
C '(آ:< ا+, ــ أ2
؟J": ا2P$ 6 7$ " 5ml ل9:;< إ.- ? ا@ي-ر1 اQ
, = ل., ــ ه3
؟7
:+
? ا-(ور1 اQ
, لpH
/ ـــ ه4
: 7( اR3
[Br-] = 7.10-3mol/l [K+] =8.10-3mol/l ، [OH-] =10-3mol/l [H3O+]=10-11mol/l
C=3.5.10-2mol/l
V=0,7ml
pH=1,64
www.lycee-maroc.ma