1

ÇEKME DENEYİ İLE İLGİLİ ÖRNEK PROBLEMLER

FORMÜLLER

A0 ..l0 lf l0
Af . lS = A0 . l0 ise; A0 % Uzamamüh =
lf l0

F F.l f lf
ise %Uzamager = ln
Af A0 .l0 l0

A0
%Uzamager = ln
Af

A0 Af
% Kesit Alan Daralması =
A0

BİRİMLER
1 kgf = 9,81 N
1 N = 0,101936 kgf = 105 Dyn
1 MPa = 145 Psi = 1N/mm2
1 Psi = 0,006893 MPa(N/mm2)
1 Psi = 6895 N/m2 (Paskal)
1 Ksi = 6,893 MPa
1 lbf = 4,448 N = 0,4563 kgf
1 MPa = 9,81 kgf/ mm2 = 0,0981 kgf/cm2
 2

ÇEKME DENEYİ İLE İLGİLİ ÖRNEK PROBLEMLER

1-) 135 MPa akma ve 270 MPa çekme dayanımına sahip 2,5 mm çapındaki bakır tel çubuğa
800 N kuvvet uygulanmıştır. Buna göre;
a) Telin plastik olarak deforme olup olmayacağını,
b) Telin boyun verip vermeyeceğini belirleyiniz ?
F 800
a) 163.057MPa
A0 2.52
4
* 163.057 MPa>135 MPa olduğundan tel plastik olarak deforme olur.

2-) 310 MPa akma ve 430 MPa çekme dayanımına sahip 2,5 mm kalınlığında ve 50 mm
genişliğindeki nikelin plastik deformasyon olmaksızın dayanabileceği maksimum kuvveti
hesaplayınız ?

F F
310 F 38750N 38.75kN
A0 50.25

* 38.75 kN’dan daha fazla bir yük uygulanması nikelin plastik deformasyonuna neden olur.

3-) 8,75 mm çapındaki bir titanyum alaşımı çubuğa 23 kN’luk bir kuvvet uygulanarak 150
mm’lik boydan 150,5 mm boya gerdirilecektir. Alaşımın elastikiyet modülünü(Є)
hesaplayınız ?
F 23000
A 8.752
4

lf l0 150.5 150
e 3.333 10 3
l0 150

382.685
E 114817.15MPa 114.817GPa
3.333 10 3
 3

4-) Nikelin elastikiyet modülü 209 GPa’dır. 12,5 mm X 7,5 mm boyutlarında ve orijinal
uzunluğu 900 mm olan nikel çubuğa 6,82 kN’luk bir kuvvet uygulandığında plastik
deforme olmaksızın çubuğun boyu ne kadar olur ?

6820
72.7466
E 209000 12.5 7.5 209000 0.000348069

lf l0 lf 900
e 0.00034807 lf 900.31326mm
l0 900

5-) Akma dayanımı 170 MPa ve çekme dayanımı 270 MPa olan 25 mm çapındaki bir
alüminyum çubuk plastik olarak deforme edilmek isteniyor. Maksimum 150 kN’luk bir
kuvvet uygulayabilen bir dövme makinası kullanılarak bu deformasyon başarılabilir mi ?

F F
Akm a 170MPa 170 F 83.406kN
A0 252
4
*150kN>83.406kN olmasından dolayı dövme makinasının kapasitesi yeterlidir.

6-) Bir iniş dişlisi bir uçağın 200.000 Kg ağırlığının üçte birine dayanabilmek zorundadır.
Emniyetli olması için iniş dişlisinin maksimum yüklemenin iki katına dayanabilmesi
isteniyor. İniş dişlisinin ısıl işlem görmüş akma dayanımı 860 MPa ve çekme dayanımı
900 MPa olan bir çelikten yapılırsa iniş dişlisinin minimum kesit alanı ne kadar
olmalıdır?

2 200.000
Dayanacak yük 133333.33kgf / mm2
3

Akma 860MPa 87.665Kgf / mm2

F 133333.33
Akm a 87.665 A 1520.941mm2
A A
 4

7-) Çapı 9.4 mm ve ölçü boyu 50 mm olan bir titanyum koparılmak için çekilmiştir.
Kopmadan sonraki ölçü boy 53.75 mm ve çap 8.8 mm’dir. % uzama ve kesit daralmasını
hesaplayınız ?
lf l0 53.75 50 3.75
%uzama 100 100 100 75
l0 50 50

9.4 2 8.82
A0 Af 4 4
%kesitdaralması 100 100 0.1235853 100 12.358
A0 9.4 2
4
8-) 12.5 mm çapındaki bakır nikel alaşımı standart bir çekme çubuğundan elde edilen veriler
aşağıda verilmiştir.
Yük (kN) Gerilme (MPa) Ölçü Boyu (mm) Gerinim mm/mm
0 0 0
0 40.74 50.015 0.0003
5 81.49 50.030 0.0006
10 122.23 50.045 0.0009
15 143.42 50.05 0.001
17.6 215.13 50.50 0.01
26.4 286.84 51.30 0.026
35.2 (maksimum) 394.4 57.00 0.014
48.4 (kopma) 322.69 68.70 0.374

Kopmadan sonraki ölçü boyu 67,95 mm ve çap 9,05 mm’dir. Buna göre;
a) Çekme dayanımını, b) Elastikiyet modülünü (Є), c) % uzamayı, d) % kesit alanı
daralmasını, e) Mühendislik kopma gerilmesini, f) Gerçek kopma gerilmesini
hesaplayınız ?

a) Çekme dayanımı=394.4 MPa’dır

81.49
b) E 135816.66MPa 135.816GPa
0.0006
67.95 50
c) %uzama 100 35.9
50

12.52 9.052
A0 Af 4 4
d) %kesitdaralması 100 2
100 0.47582 100 47.592
A0 12.5
4
e) Mühendislik kopma gerilmesi= 322.69 MPa
 5

F 48400
f) Gerçek kopma gerilmesi =
Af 9.052
4
σkop=752.798 MPa

9-) 6 mm çapındaki bir küresel grafitli dökme demir çubuk plastik deforme olmaksızın 29,66
mm’den 30,16 mm’ye 7,4 kN yük uygulanarak getirildiğine göre bu malzemenin
Elastikiyet modülünü(Є) hesaplayınız ?

F 7400
261.854MPa
A 62
4

lf l0 30.16 29.66
0.0168577
l0 29.66

261.854
E 15533.198MPa 15.533GPa
0.0168577

10-) 8 mm çapında bir düşük karbonlu çeliğe çekme testi yapılıyor. Başlangıç boyu 40 mm
olan çeliğin 1200 kgf’te akmaya başladığı tespit ediliyor.Çekme testi esnasında yükün
maksimum 2300 kgf’e kadar çıktığı gözleniyor. Daha sonra çelik numune 1800 kgf’te
kopuyor. Kopma sonrası çap 6,4mm ve boy 11,6 mm’ye uzadığına göre;
Not:Maksimum noktada boyun 45.65 olduğunu mm tespit ediyoruz.

a) Akma dayanımını, b) Mühendislik çekme dayanımını, c) Gerçek çekme dayanımını,

d) Mühendislik kopma dayanımını, e) Gerçek kopma dayanımını, f)Toplam mühendislik
% uzamasını, g) Toplam gerçek % uzamasını, h) % kesit alanı daralmasını hesaplayınız ?

F 1200
a) Akm a 23.885kgf / mm2
A0 82
4
Fmax 2300
b) m ühçekm e 45.780kgf / mm2
A0 82
4
 6

c)
Fmax A0 l0 Fmax l f 23000 45.65
gerçekçekm
e veA0 l0 Af lf Af gerçekçekm
e
Af l0 Ao l0 82
4
52.246kgf / mm2
Fkop 1800
d) m ühkopm a 35.828kgf / mm2
A0 82
4
Fkopm a 1800
e) gerçekkopm
a 55.981kgf / mm2
Af 642
4

lf l0 51.6 40
f) %uzamam üh 100 %29
l0 40
lf 51.6
g) %uzamager ln ln 100 25.464
l0 40

82 6.4 2
A0 Af 4 4
h) %kesitdaralması 100 100 36
A0 82
4
11-) Akma dayanımı 320 MPa, çekme dayanımı 680 MPa olan çelik halat asansör kabini
taşıyacaktır. Asansör kabini 12 kişilik olarak tasarlandığına göre, emniyetle çalışacak
halatın çapını hesaplayınız ? (Not: 1 kişi≈ 80 kgf olarak alınız. Emniyet katsayısı=2
alınız.)

12Ksi x 80=960kgf/ x 9.81=9417.6N

F 2 9417.6 D2
max 320 A 58.86mm2 D08.63mm
A A 4
 7

12-) Akma dayanımı 420 MPa, çekme dayanımı 680 MPa olan 6mm çapındaki çelik çubuk
plastik deforme olmaksızın ne kadar yük taşır ?

F F
420 F 11869.2N yükü akma olmaksızın taşır.
A 62
4

13-) 6 mm çapında ve 30 mm uzunluğunda bir küresel grafitli dökme demir çubuğa çekme
testi uygulanıyor. Maksimum yük 13,8 kN ve maksimum noktada numune boyu 34,75
mm olarak ölçülüyor. Kopma yükü ise 11,7 kN ve kopma esnasındaki numune boyu
36,85 mm olarak ölçülüyor. Kopma sonrası çap 5,7 mm olarak ölçüldüğüne göre;

a) Mühendislik çekme dayanımını, b) Gerçek çekme dayanımını, c) Mühendislik kopma

dayanımını, d) Gerçek kopma dayanımını, e) Maksimum noktadaki mühendislik %
uzamasını, f) Maksimum noktadaki gerçek % uzamasını, g) Kopma esnasındaki
mühendislik % uzamasını h) Kopma esnasındaki gerçek % uzamasını i) % kesit alanı
daralmasını hesaplayınız ?

F 13800
a) m ükçek 488.322MPa
A0 62
4
Fmax l f 13800 34.75
b) gerçekçekm
e 565.64MPa
Ao l0 62
4
Fmax 11700
c) m ühkopm a 414.012MPa
A0 62
4
Fmax 11700
d) gerçekkopm
a 458.739MPa
Af 5.7 2
4
lf l0 34.75 30
e) %uzamam ühmax 100 15.833
l0 30
 8

lf 34.75
f) %uzamagermax ln ln 100 14.698
l0 30

lf l0 36.85 30
g) %uzamam ühkop 100 22.883
l0 30
36.85
h) %uzamagerkop ln 100 20.569
30
62 5.7 2
A0 Af 4 4
i) %kesitdaralması 100 100 9.75
A0 62
4

14-) Aşağıdaki verile 12,5 mm çapındaki standart bir magnezyum çekme çubuğundan
elde edilmiştir.
Yük (kN) Gerilme (MPa) Ölçü Boyu (mm) Gerinim (mm/mm)
0 0 50 0
5 40,74 50,045 0,0009
10 81,49 50,095 0,0013
15 122,23 50,135 0,0027
20 162,97 50,175 0,0035
22 179,27 50,195 0,0039
23,9 194,75 50,350 0,007
26,4 215,13 51,250 0,025
27,2 221,65 53,250 0,065
26,4 215,13 56,375 0,1275

Kopmadan sonraki ölçü boyu 56,125 mm ve çap 11,54 mm olduğuna göre;

a) Çekme dayanımını, b) Elastikiyet modülünü (Є), c) % kesit alanı daralmasını,
d) % Uzamasını, e) % Kesit alanı daralmasını, f) Mühendislik kopma gerilmesini,
g) Gerçek kopma gerilmesini hesaplayınız ?

a) Çekme Dayanımı=221.65MPa’dır

81.49
b) E 62684.615MPa 62.684GPa
0.0013
 9

12.52 11.542
A0 Af 4 4
c) %kesitdaralması 100 2
100 14.77
A0 12.5
4
lf l0 56.375 50
d) %uzama 100 12.75
l0 50

e) mühkopma 215.13MPa' dıı .

Fmax 26400
f) gerçekkopm
a 252.535MPa
Af 11.542
4

KAYNAK

Askeland D.R., The Science and Engineering of Materials – Solution Manual, Second
Edition,