Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • Le Goff - Ortaçağ Batı Uygarlığı

    Uploaded by

    Eren Koc
    18 views218 pages

    Original Title

    Le Goff- Ortaçağ Batı Uygarlığı

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Available Formats

    PDF or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    18 views218 pages

    Le Goff - Ortaçağ Batı Uygarlığı

    Uploaded by

    Eren Koc

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    of 218
    TURKCE BASKIYA ONSOZ Buiyiik Arthaud Koleksiyonu’nun degisik uygarliklara ayirdigi dizinin iigiincit kitabt olarak ilk kez 1964 yilinda yayrmlanan ve bugiin Tiirk okurlarina sunulan Jacques Le Goff’un Ortagag Baty Uygarhg: kitab: biiyiik ilgi uyandiracaktr. Kimi kez bili- mun ve bilimsel uygulamalardaki ilerlemenin denetlenememesi nedeniyle hedeflerini sinirlamakta zorlanan, 6nii agik bir gele- cegin hazirlayicisi ve 6nciisii olarak giintimiiz Avrupasi, etkisi altinda kaldig: giincel ve kisa vadeli goriislerden ivedilikle s1y- tilarak gelecegini kurmak durumundadsr. Ustalarina ve énciillerine géndermeler yaparak, onlara olan Saygisin ifade eden Jacques Le Goff, genclde siyasal, askeri ve diplomatik bir sistem icinde sikigmis olan gecmis zamanin dar Sergevelerini karmaktadir; bu sistemi bilmek, uluslari baska tir dliinmelere hazirlamak ve buna gore ayirmak demektir. On Planda yer alan kral ve sévalye, piskopos ve rahip gibi énemli silerin gerisinde, bir toplumun, daha dogrusu sézciigiin tam anlamiyla bir uygarhgin, yani sayisiz insanin, 6zellikle kirsal ke- Sim insaninin ortak gergckligi gz dniine serilmektedir. Cogu kez ezilen, kimi zaman da canindan bezdirilen ve diinyanin her 1 5 2 Ortarag Ban Uygarty ifr Yerinde ky Bie fs 11-13, rege sakini ile benzerlik gosteren bu ins $98 Batisrng a arasinda en giizel yillarins yagayan TU ode ine veren Anristiyanhk diinyasinin go _ Vliven vere - tdiirmektedirler. ssi bir kony as ”, goniilleri fetheden ama ayn amanda ha Ww litenin " a? olan Kilisenin varligi temel olgudur- ee . Sea sonra, bu pargalanmansn yon ie astyla is en diizenlenmesiyle dogan oto” ir lizerinds Otorite krallara geger- Mane and” pleri of © ntifuzunu artiran ve siirekli bit” 77.44? filering ve muir belirledigi Bizans péliiciileri™» | sok w Histiya 7 ssindeki putperestleri Incil’in your ya! akc. stitmayt hedefleyen Kilisenin clin “yak™ 0. le ee Avrupaida, sonra Akdeni# et ju" ug Smanh bag st ae genisletirken, Bizans ri ot? raklar ¢ "ya indir tinda gerilemeye baglar. 145 ais cof 1 erin Bcnmis Avrupa ile eski Dogu Ro of Ge ae ku : dake ee Délisiinn on ren Imparatorlugu ras die am, anit. Bu yeni Avrupa kendi P 5 A Jacques “nn biiyiik zoiltltecla agacakt pe Je gel off'un géz dniine serdigi Avrupe is oe . Clering indi poe ya da calkanularina ne de ke "0 i C tt gi igine te Sonradan Fernand Brau@® ig i isisleyen kahplarin iginde sikigip kalar ale uA oe madd} oa parlak kimi renklerini yititit we we mint ‘sam ve zihniyet diizeyinde yen! ae of ? ektise 1 © tnmal — dile 8etirdiginden cok daha ee diy : 78 kad tg Sivri tonozdan ticari senetle” LON ge leyiciiyr anjo tee teknik alanda ilerlemen bey att end esi tsaayab ae aghk NS can f Sag a gt kan el *aNclar ye Ahi emia saplayan bie aaa fav det aa kaygilant siirmekte, seyt4” " S€ssizc, Sizce yas Za RP Tiirkge Baskiya Onsézx 13 Gatigmaktadir. Kurtlar, silahl ceteler korku salmaktadir. Bu- nunla birlikte giizelligin anlam1 ortaya gikar; sarayht aska, belirli bir litks zevki, bilgilenme istegi Gncelikle ilk italyan Rénesan- s’nda yayilmaya baslar, daha sonra aslinda karanhik bir cag de- il, Roma Imparatorlugu’nun kalintilar: tizerinde yeni bir uy- garlgin dogmasi icin bir olgunlagsma zamani olarak niteleyebi- lecegimiz Ortacag’in son yiizyilinda biiytik bagari kazamir. Bu olgunlasma siirecinde yiizyillar boyu Antikgag mirasini koru- yup gelistiren Arap uygarliginin katkisi ve Once Hach Seferle- ti zamaninda olugan kara ve deniz agryla geligen iliskiler, daha sonra Bizans’in Tiirklerin biiyiik baskisi karsisinda gerilemesi Ve ortadan kalkmas1 sonucu Avrupa’nin bu zengin mirasa yeni- den kavugmasi goz ardi edilmemelidir. Yeni bir anlayisla yazilmis bu tarihte Tiirk okuru igin tek ilgi odagi bu iliski olamaz, Ortacag Avrupas: ve daha sonra Mo- dern Cag Avrupasi’nda biiytik mekanlann her birinin kendine Szgii kiiltiirel ritmi olsa da isleyis aynidir. Avrupa drnegi baska yerler icin de gecerlidir. Her ulus yakin ge¢migsinin bir aninda On tacagi ile Szdeslesir. Katedraller ve Saint-Louis Fransa- srnin karsisinda Fatih Sultan Mehmet’e kadar olan Osmanh Padisahlar: yer alir, Ve aslinda bir yanda daha cok zenginlik ve parlaklik, Ste yanda daha yoksulluk ve sertlikle teknik dii- Zey, toplumsal drgiitlenme ilkeleri, politik yetki hiyerarsisi, her sey, hatta tacirlerin kozmopolit yollarinin yonlendirdigi topra- 8a bagh bir toplumun cesitlilik ve hareketlilik yetenegi ve gene bunea duyulmamis korku arasinda 6liim korkusunun 6nem- Siz yeri bile benzerlik gosterir. Uluslar arasinda gézle goriintir belirgin farkhhidarin ortaya gikmasi ve giiniimiiz teknolojik €Vriminin bunlan gidermesi icin hem Avrupada hem de Os- manh Imparatorlugunda 19. ve 20. yiizytldaki siyasal ve teknik devrimler ile hizh niifus artig: gibi 6nemli kardmalar bekle- ihe meg! Tiim uygarhklarda duraklamalar, gerilimler, he er vardir. Ama tiimii de aynt agilim ve gelisim giictine iptir. Bu da énce maddi diinyaya, giincel seyler diinyasina, 14 Ortacag Bats Uygarhigs sonra da manevi diinyaya yani bilgi ve biling diinyasina ae olmakla miimkiindiir, Kuskusuz Osmanl: diinyast 10. ve a yizyil atilimini ve 18. yuzyil Aydinlanmasini Bati diinyasind® ss Sonra yasamus ve kendi ic degisimlerini gerceklestirdikten ae ra bugiinkii cagdas Tir iye’ye déniismiistiir. Ve gene kuskusu? gergeveleri oldukea eski bir maddi diinyada cagdasliga ulag- mis olan bu iilke, kendi gecmisinden pek farkli olmayar A Tupa’nin gecmisini tipki kendi gecmisi gibi dgrenmek, te ve ona sahip gikmak zorundadir. Tiirkiye Avrupa’nin yaninc” Avrupa ile birlikte yer almay1 saglayacak tim zihinsel giice 5” hiptir. S Prof. Dr. Jean-Pierre oo Nantes Universitesi Ogretim Uy 7 Atlantik Diinyast Tarihi Aragtirma Merkezi (CRHMA) Madu CEVIRMENLERIN ONSOZUt Jacques Le Goff un Ortacag Bats Uygarhgt adiyla Tirkceye ge- Virdigimiz bu kitap ilk kez Arthaud Yayinlar’ndan 1964 yilin- da La Civilisation de ’Occident médiéval adiyla cakts, Olduk- 54 zengin gérsel malzeme (fotograf, kroki vb.) ve bir sdzliikee ‘seen kitap o tarihten bugiine pek gok tarih calismasina, hatta ansiklopediye kaynakhk etmistir. Ceviride 1982 Flammarion askisi esas alinmakla birlikte, 6zellikle kimi kisaltma ve ek- Siltmelerde gozlemlenen kopukluklar igin ilk basktya da basvu- Tulmugtur, Alanin zenginligi ve cok boyutlulugu nedeniyle neredeyse her sdzcliii yizyillarin birikimini yansitan kitabn bu zenginli- Sini daraltmamak kaygisi ile 6zgiin metne, yazarin iislubuna elden geldigince sadik kalinmis, dipnot ya da agiklama yolu- 12 gidilmemis, yazarin yarattifi gizemi kesfetmek ya da ilging buldugu ayrintilart arastirmak zevki okura birakilmistir, Kita- 10 ilk baskisindaki gorsel malzeme ve sézliikeenin bu baskiya alinmamas olmasi bu tavirda belirleyici olmustur. Ozgiin met nin sonunda verilmis olan kiigiik ara baghikdar, ilgili boliimlere Yerlestirilerek okura kendi okuma énceliklerini belirleme ko 16 Ortasag Bats Uygarhgs layhga saglanmuistir. Metinde italik yazilip, Fransizca me mus Latince sézciik, deyim vb. aynen korunmustur. clei okuru icin anlam sorunu yaratmadigindan agiklanmamis & kimi Latince sézciike ve deyimlerin anlami ise metin iginde a kullanildigs yerde Parantez icinde verilmis, kisi ve yer adlarin ise genel olarak 6zgiin yazim yeglenmistir. iiven - U. Give? H. Given - U. izmir, 1999 Giris sete ini “Biivii Bu Yapitin zamandizinsel cercevesini ve béliimlerini an Yeatliklar” dizisi tasarisi belirledi ve ben de “7 Dela. kabul ettim. Raymond Bloch, Sylvain Contou ve opinlastir- Meau ile anlasarak kitabi 10-13. yiizyillar Oe ay ites dim —Ortagag in bu orta dénemi, daha genis | i geen a ka baktgimizda, Batr'nin gelisiminde belirleyici o dh elds bit Pah bir diinyaya karsi disa agik bir donyanin ie canal, ata- dénemdir— 13, yiizyil Hiristiyanlik danyast ai n yana, giinti- Sinda tereddiit etmis olsa da, bu tercih gelisme eny : oes, miiz diinyasinda bile temel saytlan en a = la kav- Sindan yana, heniiz tam bilingli olmayan abt : Buz nan di- tulma anlayrsiyla dizginlenmis olan bir terci = uw Z le. limi, kentlerin (Ortagag kenti Eskicag ea d es anayi Devrimi kenti de farkl: olacaktir) ve koylerin ot i na,’ para ekonomisinin gergek anlainda hese ime bélgeleri fethetmeye yarayacak teknolojik buluslarin yapilma _ 18 Ortacag Ban Oygariig, sina, sanay} Oncesi e] Sanatlarina, ketine (tekerlelej ve kulakl, sime aletler, hey Yoniiyle kullanilan su li Sistemi, Orgii tezpahi, kaldirm, SUM sistem} are~ genis caph bir iagat trik olmayan am dis- degir meni, yel deg vodern” ko~ a-cekme Aletleri, “mor ‘arid g +++) tanik Olmustur, Yalniz elence ve soe all e degil Yagami da kolaylasturicy aletlerin ortaya sikmas emi tut ¢ bodoslama 1! diimeninin yapim1, pusulanin, Tate esinde~ Crinin by} ‘Mast ile denizlere; Olciilerin kesinlestiri oi uyurae ii imi 'vrami ve bunlari dlgtip ollart ve zamana egemen eee a nsel denetimi clinde tuta nakse- de okuma yazma tTanabilenlet Cokumus-cabil, Latinceyi kullana Meolojik ye zihi rir, Ama gene literati lan isenin denetiminden cana © mesleklerinin geligmesini jderek, enselligine karsin insanlar, Bete yada Prenslikler kurarak laik bir yo elirlet ulus ye devletley biciminde bir araya g' anlat, ve diisiinsel Yapilar, ticli ~dua edenler, saya dod olugan— Hint. vrupa semasi ya da daba orta- Vvraminin benimsenmesiyle biiyiikler, rslar > kligtilde, yada ziimreler, erdemler ve ht 'P bilgi erinin vy lastirar, Fitistiyantigin evr Fogulcu ( isir: “Folklo~ i bir yer Verir, Zihniyetler degisir: rine VC slince aracihigiyla Yayginlagan kéylii gelenelde ayia Arap etkising karsin, ; Batu ilk gorgii kurallars ele Senilerin olusmasiyla giiclenen aristokratik mm karst iclii ditenciyle birlikte zamana, Paraya, ise, aileye ngesi oF Belisir. Kilise bu yeni toplum igin, Tanrt 2 n bi arsisinda Eyip’in ki Silanmis insani yiicelte isiliginde asa, hamlesi Tiristiyan himanizmasy Selistiriy, Meryem’e tapi cas De Giris 19 degistirir, te di ik kavramini ‘slime is irilmesi ile dindarl béylece 6liim ve Mesib’in Semen Araf’t dhhediinee cografya- mati wa pustules tanyarak dbiir ' ve Bireysel ya imilerinin iddia ettig: sini altiist eder. gin bu gelism ernie Kies unsurudur. iiick cnet “dezildi. Aghk hala "deere tees gibi, her Sey pom ed i. Bagiml ziimre ve ve diizenli direnis a ne gibi daha banigt ve diy stiregendir, tie or -cepluasl savasimlar e konusunda endi- bigimleri ae 3 ergek bir Yenilegtieme ee tarikatlari gibi Reform adins oh Kise ~Sistersiyen ve diizenledigi Konsille- selive Yetersiz0 ok tlarina ve Papalygin mekte ve izleyen dé- yeni manastir tarika e cagrisint = ea hota izerine ee pene gokeiyi fie Ancak surast agiker ie , Fae hoe mame olusturmaktadir af’1 nitelemek icin, kurulu Huistiyan ea n sonra, artik one artnllarcaten a an ia dek séylendigi ies, Musevi-Hi- 16, yizyildan sca hea toplumunu Tele ceal maifaslarm to cailimez. Roma, “Barbar”, g de, giiniimiiz Ba- "stiyan, Eski Yanan cagimuz bu ean Orta- Onemi ne ae ae orn etek bie zulitarya- sag gersek baslang ek cok alaninda, g masindan giderek Sagida giinliik spr p ve vahsi ile kellik gata neredeyse Sansa da, Ortagag’in g Kktayiz. [kell sru olurdu. Te~ daha cok pres es n demek daha dogeu Piviledigine oe adsinamaz arn indan kara veba- mel olan, ee , “1n kalbi hep oe fine denk disse de, Benim igin, i illik zaman di m. Kars 19. yizzyilin Ye einen sé Bago is ei yiizyildan, asabt Cold ‘ait evre- bugiin bu lasa Ortagaz’ a kez birbirlerine fine vetléstinme Ortasina dek are uzun bir maki Ortacagim, lere ayrilan 1 yuk u ime hiz1 yiiksel a yer alir ki, SBilimindeyim, anit déneminin ortasinda yer iki duraklama ya da g > ¢ onu er tarihci gibi, tari urdurmanin elbe: hei g3 tt: bu iki dénem, h bi hi durd 20 Ortacag Bary Oygaregr yadsimak durie’nin G La Le Roy anlamina 8elecegini bilen Emmanuel neden o} 5 atmasiné Neredeyse) duragan bir tarih fiktini oe Eskigag diye Ustur. Zaten bana 86re, ne bugiin Gee & ne de “mo- é “ oe dom kiirktin zaferi ve diga dogru § Bs Oldurulan tiiyi imi 5 nc} er yun devrimi. 4, toplum cake 1 ihniyetlere 8elince, tarihcilerin eskiden ne sokma Bin de heniiz socuklugunu yasayan pilimle 7 Sizin, aihinaet et a izlenimeilige ya da dznellige kagont verilmis becerikg; Plain esnekligini ve bulanikliZint koruyt j bask bir yere, get Yam olacak belli. Zihniyetler tari hin kasirlistirmmate Yeni olgucu ya da sézde Marksist er cidir, “rnin disinda kalan bir geye kapi agma Ozdeksel Ve oi ac hini inceleyen Fr mBesel kavsakta beden, Ortaca kiilttir eT ler ye Sileciligin, ie ayricalikh bir gozlem evidir. Dinsel je - tisim ve Biderek qa! 8iig ve bedensel goriiniisiin, soa sé Snemli oldugy bu . 228Nan calisma kavraminin 00 on “S on Verilmelidy, Yazinin 6tesinde size ve jest zellikl . Ortagay’in rope isleyigin, her ne kadar suuf kavf#™ nae abplarma uymasa da, temel olarak top Giris 23 lumsal Geliskilerle, sinif savasimlaniyla aydinlandigint diisiinii- yorum. Ancak bu kaliplar da zihinsel tasarlama ve simgelestir- telerle doludur. O halde, toplumsal “gergekler”in irdelenmesi, toplumsal diisgiiciintin irdelenmesiyle tamamlanmalidir ki, bu diisgiiciiniin Ortacagdaki en dzgiin tiretimlerinden biri tig ig- levi Hint-Avrupa semasina basvurmasidir. Georges Dumézil bu semanin énemini ortaya koymus, Georges Duby Les Trois Ordres ou] ‘imaginaire du feodalisme (Ug Ziimre ya da Feodaliz- min Diisgticii) adh biiyiik bir kitabint bu konuya ay:rmigtir. Son olarak, Ortagag uygarligini betimlemeye ve agiklamaya sahisirken iki temel gercekligin unutulmamasi gerektigini dii- suntiyorum. Birincisi, bu dénemin kendi dogas: ile ilgilidir. Kilise bu dénemde temel, merkezi bir rol oynar. Ama Hiristiyanligin iki diizeyi oldugunu géz ard: etmemelidir: hem dnemli bir diin- yevi giice dayali egemen ideoloji, hem de sézciigiin tam anla- muyla din. Bu rollerin birini ya da digerini géz ardi etmek an- lasmazhga ya da yanlishiga siiriikleyebilir. Zaten Ortagag 1n son *vresinde, bana pire Kara Vebaldan sonra baslayan donemde, Kilise, ideolojik roliine karg. duyulan tepkilerin az cok bilinci- ne vararak, cadi avi ve korku tizerine kurulu bir Hiristiyanhigin Yayginlasmasiyla kendini gésteren o sert fieimin takinir. Ama Latistiyan dini hicbir zaman kurulu diizenin bir ideologu ya da bir jandarmas: roliine indirgenmedi. Hele Ortacagida bu hig olamaz, ciinkii Ortacag banga, aydinhZa, efsanevi bir ylikselige °8ru yaptigi atilimlan, Tann’nin imgesi olarak yaratilmsg in- sanin, bir gezgin olarak sonsuzlugu arkasinda degil niinde aradigs bir hiimanizmay: Hiristiyanhga borgludur. Tkinci gercek bilimsel ve diisiinseldir. Fransa’da geleneksel Universite egitiminin bu denli parcalara ayidig bagka bir ta- tihsel kesit daha muhtemelen yoktur, bu genelde Fransa digin- ‘a da gecerlidir. Genel tarih ya da kisaca sanat tarihinden ve arkeolojiden (biiyiik atilim kaydetmistir), edebiyat tarihinden (ruhbantarin Latincesinin yaninda iletisim dillerinin gelisip 24 Ortagag Bats Oygarlgs . tari yayildiga bu iki dillitik diinyasinda belki de gaan demek daha dogry olur), hukuk tarihinden (gene susan yeniden canlanan Roma bukukunun yaninda ee demeliyi®) baslayan Kilise hukuku nedeniyle hukuklar tarihi ok ii koparilmistir, Oysa belki de higbir toplum, hi¢bir ye 3 en iy? resellik tutkusuna by denli giichit kapilmamustir. Ortagab ve en kéti, yoniiyle 8 ere biitiinseldir, Onun birligini kabul Oncelikle biitiinselligini yerine oturtmaktur. Jacques Le Got Antik Diinyadan Ortagag Hiristiyanhk Dinyasina I. Béliim BARBARLARIN YERLESMESI (5.-7. Yiizyillar) Roma imparatorlugu’nda Bunalim Ortacag, Bati diinyast Roma Imperatorlugu’nun yikintilan “zerinde kurulmustur, Roma onu hem desteklemis, hem en- gellemis, hem beslemis hem de felg etmistir. Dis diinyaya kapal: bir anlayisla Romulus tarafindan ku- rulan Roma’nin tarihi, bagartlarinda bile gorkemli bir kapali- hgin tarihidir, Kent’in etrafinda 1. yiizyilda, fetihlerle en uy- 8un savunma hatt: olugana dek genisleyen ve Bat diinyasinin 8ergek Cin seddi sayilabilecek “/imes” denen duvarla gevrili bir wan yer alir. Kent bu duvarin iginde tiretmeden s6miiriir. He- lenistik cagdan itibaren hicbir teknik yenilik goriilmez, ekono- misi, zaferle sonuglanan savaslarda elde edilen kéle iggiicii ve Dogu’nun biriktirdigi hazinelerden ele gecirilen yagmalanmis degerli metallerle beslenir. Geleneksel islerde cok basarilidir: fetih goriintimii altinda hep savunma amacli savas, gecmis 6r- neklerin stirdiirtilmesi ve yeniliklerden sakinma anlayisi iize- rine kurulu hukuk, kurumlarin istikrarini saglayan devlet, ba tinak sanati anlamina gelen mimarlik. Boyle bir siireklilik ye 28 Ortarag Bar Oygarhgs a a Sons basyapitt olan Roma uygarhga 2. yizyilin Me " Si 4 yikict ve yenilikei giiglerin saldirisina maruz oa sinin beeen biiyiik bunalim yapryi Gékertir. Roma ie besleyeme, ae Yipranan yurek Roma ve Italya, org a Slitdiirme ide Relince, onlar da kendilerince bir wo a iis ae ee Eyaletler bagimsiziiklarina kavusut oO ele Becirir; im rar, Spanyollar, Galyalilar, Dogulular Sen 2 Parator Traja, R ispanya kéke i, Antonius’, Janus ve Hadrianus Ispany: . Ii &inda imparat, ae Galyahdir, Severus’larin sale ar 0 ikaly 3 4 tale calla ntlagmasy, 2a »Imparatoriccler Suriyelidir. ‘it de, impa ‘luk iginde otura™ ara vata > Paratorluk sinurlar: igin ‘astirma mak hak tanir. Eyaletlerin bu yiikselisi Rom “ tinliik kaza: a Basan gibi, merkez disindaki giiglerin " ‘Unyasing am ‘in 80stermektedir Bu savagim Ortagag a” Mr uluslare bok <2RU isl mi gest heap Hoesti¥® ‘uslara béltinme mi> eg ? Eni Ro : : 0) ‘arafindan a ea stantinopolis’in Constantinus 24-3 Sini St Roma diinyasinin Dogy" a dogru yore” Yecektis Det Bu béliinme de Ontaoay dermten etic” byte farkly vs arasinda birlik kurma gabalari bu a ecltie. Baling 4. MEK: geligim Karsisinda direnemey"” rnin ies: er Sercekdikleri arasinda yer alir. Bisa”? Sa¥ginlike Bivtimisg ee ve Romznin can gekigmesi refa iat i ‘nda, duvarlarin Gerisinde 1453’ kat® SUtecektir. Yo} ‘ asm en ‘ Ritisecel, a Patbatlagms Batu agama asama Y¢ rtacas’ ine ti i ee “TIN acacakty, S84 Sonunda, kend ' gh i bile key: sat Mek iizere tiimenlerin yola ike bityi savay rat Ye kusa bir Stite sonra diiger. Zafer 7 altiny Romy’ ans 7amanindadir ve 107'den son oo i oo tefahiny saglayan Son biiyiikk besi® a ‘ @ j Ynaklarin kesilmesine, ig durgunluk i ig u bunalim kéle iggiiciinn” "2. yitzyilda Marcus Aurelit® Barbarlarin Yerlesmesi 29 ‘Tuna tizerinde barbar akinint durdurur ve orada 180'de el mun yititir, 3. yiizyil “limes” boylarinda genel bir saldinya fan olur, bu saldirt yizyilin sonunda Illirya imparator! - - 7 tun ardillarinin asker? bagarisindan cok, Barbarlarin fe Srasyo n dyesi, miittefik vb. sifatlarla orduya alnmast ve da et abeains lugun eyaletlerine yerlestirilmesinin getirdigi ins ecules yatisir, Ortagag’a Gzelligini veren kaynasmanin ilk dene: ridir bunlar. 5 6 Imparatorlar Huistiyanlarin yeni Tanrisi a ee diigmiis koruyucu Tanrilarint birakarak kadere si fnties Tint sanurlar, Constantinus’un yenilikleri tim uae ari ae 1 = kan gibidir: isa’nin koruyuculugunda huzur ve ne a Vices 8elmistir. Oysa sadece kisa bir ara —_ ee Rona iki yank Roma’nin sahte bir miittefigidir. eile I kendi- hplar igine girilecek bir cergeve, dayanilacd bi din ol ‘ k Hh- Sini kanitlayacak bir aragur ancak. Evrensel bir va ‘a any Tistiyanhigan herhangi bir uygarhgan sinurlan * heilitiinn On almasi siicttir. Kuskusuz Huristiyanlik Roma kur. Ancak bu ‘acaé Bau diinyasina tagiyan baslica ah olaca ne An whe disa kapah din karsisinda, Ortagag Batu oe oki & los din de bulacak ve Mhristiyanligin bu a arasin ee “ Becis déneminde belirleyici olaca a ike Ortacag Bats diinyas kapali ekonomi ile a aed sal yasam ile kentsel yasam, bir kale duivatt ie a BY “rasinda secimini yapmak icin on yiizytl gecirecektir, Romahilar ve Barbarlar Roma Imparatorlugurnda yasanan 3. ylizyildaki anall ‘a den Ortacag Batt diinyasinin dogacagi bir karmasanin aglan- 811 olarak kabul edersek, yikim ve bozgunla gelen 5, yieyildaki barbar istilasim da déniisiimleri hizlandiran, onlara bir felaket nitelisi katarak gériintimiini derinden degistiren bir olgu ola- tak kabul etmemiz dogaldir. 30 Ortagag Bat Oygarhgr a — 5. yizyil Roma dinyas1 icin yeni degildir. berleri ve Toto oe baginda Marius'un yendigi eat dénetinder feta kenara burakirsak, Marcus ane men tehdidi sij ‘di 80) itibaren, imparatorluk iizerinde ‘a yildaki bunal, *e'di kendini hissettirir, Barbar istilalart 3- a nunda, Cet a temel etmenlerinden biridir. Ayn yazyil 5 , lastirmy lar i Uliryal imparatorlar tehlikeyi bir siire 024 ‘i baktiéany ae. Ancak —Imparatorlugun yalniz bat: yakasu™ ae oe y1, Ispanya’y1, Kuzey Ltalya’y: yakup ne yak istilanin habe “Ber Germen topluluklan 5. yiizysldakk ma rak, kentler " ercisidit, Bu istila -karsal bélgeleri yakip yO" mik evrimj ~tarh Sontereke= iyilesmesi zor yaralar agar; ekono” - eae SOktisii, kentlerin gerilemesi-, niifus a2 : zamanda asker bina nares hizlandirir: K6yliiler, aye iplerinin kent, iklerin de yoneticisi olan biiyiik toprak s - "Masi altina girer, sémiitgecinin durumu Kole enh Pry kez koyltilerin sefaleti isyana dont” ya k6ylilletinin a “Afrika tarim iscilerinin, Galya ve Ispan 01 bigirnl eXlanmalan siiregenlesir, ; i bir roy oynayacal i A ilerleyen ve Batt tizerinde belirley"” 269'a Nig © Tima at baska Barbarlar, Gotlar ortaya ck ” Dagya’y, isgal eden TL. Cladius tarafindan durdurulurlas anug gn Sehsetle anlanie Pek cok “Roma hayrans” tarihgi ing ikleri partake Ap PetSt08 378Ue imparator Grati 1 Parlak Adranopotis (Edirne) Zaferi’nin, be 4s Roma Imparatorlugu’nu etkileye" K Suriiltiisés olmadigs séyleneme” almamig en Samirim, ciinkti Romadet ar, edebiyat, a n¢lar, kurumlar, asiretler, aske! nedenler} icin, : Yok olmus” diye yazar. ss melen bir jg TULA da zen nes Onemi degil. Jordanes in iklim degisilaig be ilkelerin gekiciligi muhte Ol oynan uk dalgasinin tetiklemesit- Pamistir, bunlar Sibirya’dan iskandi- Barbarlarin Yerlesmesi 31 navya’ya Barbar topluluklarinin tarim ve hayvaneilik yaptiklan arazilerin kiiciilmesine neden olmus ve onlarin birbirlerini ite- tek Giiney’e ve Batr’ya dogru, Bati Finistére’e kadar ilerleme- lerini saglamis olabilir: Britanya Ingiltere’ye déniisecek, Galya tansa adint alacak, Ispanya’nin yalnuz giineyi Vandallarin adi- m1 (Endiiliis) alacak ve Italya, sadece Kuzey'de, Lombardiya'da Becikmis iggalcilerinin adim koruyacaktir. Bu istilalarin bazt yanlar1 daha 6nemlidir. Oncelikle, istilalar hemen hemen her zaman bir ileriye dog- Tu kacistir, Isgalciler kendilerinden daha giiclii ve daha zalimler tarafindan kovalanan kagaklardir. Zalimlikleri, genelde timit- Sizlige kapilmalarindan kaynaklamr, 6zellikle Romalilardan bariseul yollarla istedikleri siginma reddedildiginde. Kuskusuz Barbarlant kétileyen metinlerin yazarlar: Eski unan-Roma kiiltiiriiniin mirasgilart olarak, bu uygarligi iger- den ye disardan yukarak ya da bozarak ortadan kaldiran Bar- barlardan nefret eden putperestlerdir. Ama Roma Imparator- hugwnu Amristiyanhgin ilahi besigi kabul eden pek cok Hnris- tyan da istilacilar icin ayn nefreti duyar. Aziz Ambrosius Barbarlart insanliktan yoksun diigmanlar olarak Soriir ve Huristiyanlant “barbar istilasina karsi vatani” silahlarla savunmaya ¢agirir. Kyrenaikah piskopos Synesius tim istilacdar: barbarligin simgesi Iskitler olarak nitelendirir ve Homeros’un Ityada'daki dizesinde dedigii gibi “kaderin ge- Uirdigi bu lanetlenmis képekleri kovmay1” 6nerir. Ysa baska metinler fark: bir ses getirirler. Aziz Augusti- nus bir yandan Romalilarin acilarina liziillirken, dte yandan ©ma'nin 410'da Alaric tarafindan alinmasin, Roma tarihin- © cok kargilastigs iiziicii kiiciik bir olay olarak gériir sadece ve iKlart kenti yagmalamalar ve halki kilictan gecirmeleriy- © taninan pel sok Romali generalin aksine, Alaric’in Hiris- tiyan kiliselerini siginak olarak kabul ettigini ve onlara saygy bosterdiging belirtir, “Cok kasa bir siire Snce Roma’nin yaga- chgt bu felakette gériilen yikma, éldiirme, yaSmalama, yakma 32 Ortacag Batt Uygarhig ak Ci ve kotii davranislar savas gelencklerinin bir sonucudur. yt yeni olan sey, bu barbar vahsetinin, olaganiisté bir isin gos" deBistirerek, en genis bazilikalar1 halkin girmesi igin aes ki, terecek kadar yumusak bir yiizle karsimiza giants a gt” orada hi¢ kimseye dokunulmayacak, oradan hig kimse nlar to karilmayacakt, pek cok insan oraya merhametli diigma m diis- rafindan kurtulmalan: igin gotiiriilmiisti, hig kimse got manlar tarafindan bile oradan alinip kéle olmak ae riilmeyecekti: iste bu Isa adina yapilmistir, bunu Haris gagina atfetmek gerckir...” = anini ae Ama en olaBaniisti metin, Roma toplumsal divveninay® etmeye ¢alisan soylu piskoposlarin pre a iye ad- siradan bir kesise aittir. 440’a dogru, “Marsilya rahil th a ove landinlan ve Lérins adasinda kegis olan Salvien Tant! ¥' ¢ ler diizen ve biiyiik istilalarin gerckgelerini aguilera” fy adh Du Gouvernement de Dieu (Tanr’nin Yénetimi Uzert bir kitap yazar, _Auist- Felaketin nedenj igeridedir. Imparatorlugu yikan pursla” yanlar dahil- Romahilarin igledigi giinahlardir, one eae Imparatorlugu Barbarlara teslim etmistir. “Romalilar orlatey tine karg: dis diigmanlardan daha cok diigmanlik yapyy' olsalat Coe a ne kadar Barbarlar tarafindan parcalanms 4 Birbitlerini cok daha fazia yikiyorlard:”. a njyorlas Zaten bu Barbarlania neyine kuzmah? Din nedir pe = Bunab islemeleri bilingsizliklerinden. Ahlak anlayislat Teri fark, Farkh olan suglamak niye? . Jikta? Sakson halls zalim, Franklar kalles, Gepidler ins yoksun, Hunlar utanmazdir. Ama onlarin zaaflar1 acaba i J ‘a kadar kusurlu mudur? Hunlarin utanmaziiklart hee mi = agir midi? Franklarin kallesligi bizimki kadar agai hale Sathos bir Alaman, sarhog bir Hiristiyan kadar ket me sug fncar i * mi? Acgézlii bir Alan acgézlii bir Hiristiyan # edile oe mudir? Dalaverenin yanhis bir sey oldugunu bi emt Bere, Huniarin yada Gepidlerin dalavereleri sasu™ Barbarlarin Verlesmesi. 33 dir? Yalanin sug degil, normal bir sdylem oldugunu diisiinen bir Frankin yalan s6ylemesi olagantistii bir sey midir>” Salvien ~tartusilabilecek kisisel secimleri bir yana birakilirsa— bize 6zellikle, Barbarlarin basarili olmalarinin asil nedenleri hakkinda bilgi verir. Kuskusuz askeri bakimdan iistiindiirler, Barbar stivarilerin Ustiinliigé silahlarinin iistiinliigiinii de orta- ya koyar. Istilalarda kullanilan silah uzun, keskin ve sivri kalte- tu, Ortacag edebiyatindaki abartmalarin —koparilan migferler, ortadan ikiye ayrilan kafalar, bedenler, hata kimi kez atlar— Bercek kaynags bu énemili silahin korkutucu etkisidir, Ammi- anus Marcellinus, Romalilar tarafindan bilinmeyen bu tir bir Silahh olay tiksintiyle anlatir. Ama Roma ordularinda Barbar- lar vardi ve ilk gaskinhik gecince, asker? iistiinliik rakip tarafin- dan cabucak benimsenir, Gergek sudur, Barbarlar Roma halk kitlesinin etkin ya da Pasif bir bicimde kendileriyle igbirligi yapmasindan yararlan- mustir, Alt tabakalarin zengin ve gii¢lii bir azinhk tarafindan 8iderek daha ¢ok ezildizi Roma imparatorlugu’nun toplumsal Yapist Barbar istilalarinin basarih olmasint saglamustir. Salvien’j dinleyelim: “Yoksullarin higbir seyi yok, kocalart dlen kadinlar inliyor, yetimler Stirlinityor, sonucta iyi bir aileden gelmis ve iyi it efitim almis olanlar bile diigmanlara sigintyorlar. Devlet askisi altinda élmemek igin, Romahilarda olmas: gereken in- Sanh: Barbarlarda artyorlar, ciinkii artkk Romahlarin Barbar- lara yakasir insanlik dis: davranislarina tahammiil edemiyorlar. Sigindiklan halklardan farklilar; bu halklarin davranislarinda, “ictinde, hatta nasil sdylesem, vahsi bedenlerinin ve giysile- “inin pis kokusunda kendilerine benzeyen bir sey yok, gene de Romahlarin téresel haksrzlik ve zuliimlerine katlanmaktan- sa bu farkhhga boyun egmeyi yegliyorlar. Sonugta Gotlara ya da Bagaudes denen isyanci kéyliilere ya da her yerde egemen- kurmus olan diger Barbarlarin topraklarina gogtiyorlar ve strgiinden hicbir pigmanlik duymuyorlar, Clinki, ozgiir- tk gérintisii altinda kéle olmaktansa, kéle gériintiisii altinda 32 Ortagag Bats Uygarhg: ak . . Anct ve kétii davranislar savas geleneklerinin bir sonucudur de yu yeni olan sey, by barbar vahsetinin, olaganiistii bir bigi 6s" * 5" defistirerek, en Senis bazilikalar halkin girmesi igin sesip 8°”. terecek kad, orada hig ki LD aule ar yumusak bir yiizle karsimrza giananet oi 1 seye dokunulmayacak, oradan hi¢ Kimse lat ao lmayacaktr, pek cok insan oraya merhametli ee m dis~ rafindan kurtulmalar: igin gotiiriilmiistii, hig kimge'2! gate manlar tarafindan bile oradan alinip kéle olmak ae api lilmeyeceletj: iste bu Isa adina yapumisur, bunu Husisty’ Sagina atfetmek Serekir...” «os gdase 4 en olaganiistij metin, Roma toplumsal ne etneye calisan Soylu piskoposlarin gerekcelerine ka diye Siradan bir kesise aittir. 440’a dogru, “Marsilya rahibi’ ie ZN landinilan ye Lérins adasinda kesis olan Salvien Tanri’y4 alis#™ tizen ve biiyik istilalarin gerekcelerini agiklamaya 6°" yy, . Barak in€, oe Vouvernement de Dieu (Tanr’nin Yo6netimi Uzeri bir kitap yazar A ist Felaketin nedeni igeridedir, Imparatorlugu yikan ee aes dahil Romahlarin isledigi giinahlardir, onlarin srbitle” 7 Paratorlugu Bar arlara teslim etmistir. “Romalilar BY ard mane Als diismanlardan dahe sok dismanhik yapyOr ye omit her ne ka ar Barbarlar tarafindan parcalanmus © Ni cok daha fazla yikryorl, di” fav yorlardy”. : ii a = Barbarlann neyine kizmah? Din nedir bilmiye*. - gi ‘slemeleri bj ings zlilelerin, den. Ahlak anlaysslars, k' Sakson hy i lant Suglamak niye? ap ‘dler jnsanlktor yoksun, Hunlar aes cenklar alles, Gepidler insan! je ai azdir. Ama Onlarin zaaflari acaba DIM” ar ku surly Tin zaal a at agar midir? ae Hunlarin Vtanmazliklart ok . A POS Dir Alaman Kallesligi bizimbi kader asagit A i may’ ak @ BP Acga yn m Sthos bir Auzistiyan kadar one gos SM? Acgirti bir Alan acgézlii ti uote gibh ke Verenin ya: § bir sey oldugunu bilme po 8 Gepidlerin dalavereleri sagirtict Barbarlarin Yerlesmesi 33 dir? Yalanin sug degil, normal bir séyl lem ss enien bir Frank’in yalan séylemesi olaganistit bir sey my ta lal ies—~ Salvien—tartisilabilecek kigisel secimleri bir yana bir déiiledt bize 6zellikle, Barbarlarin basarili olmalarinin aa ae aa tee hakkanda bilgi verir. Kuskusuz asker? bakumdan nee ort, Barbar stivarilerin lstiinliigii silahlarinin ee lalig. ya koyar. istilalarda kullanilan silah uzun, anne caged ur, Ortacag edebiyatindaki abartmalarin topes ile ve atta ortadan ikiye ayrilan kafalar, bedenler, hatta “ din Amini. 8ergek kaynagi bu énemii silahin korkutucu erst bu tir bir anus Marcellinus, Romalilar tarafindan bilinmeyen | Barbar- silahh olay, tiksintiyle anlatw. Ama Rome. ont lk eakin tarafin- lar vardi ve ilk saskinlik gecince, askeri tisttinkiik rakip ta ‘an cabucak benimsenir. «fice : Gercek sudur, Barbarlar Roma hall Kidesinin sama Pasif bir bicimde kendileriyle isbirligi y far acind etealinden mustir. Alt tabakalarin zengin ve giicli bir ne . nlumsal Siderek daha cok ezildigi Roma Tmparatorlugu on aed Yaptst Barbar istilalarinin bagaril: olmasini a ai kadinlar dinleyelim: “Yoksullarin higbir seyi ema ° i - ve ty inliyor, yetimler stirliniiyor, sonucta iyi bir aile en eee eae it eitim almis olanlar bile diigmanlara sigintyor sie ine baskist altinda élmemek igin, Romalilarda er in Biter Sanh Barbarlarda ariyorlar, giinkii artik Rom: i deena, ara yakigir insanlik dist davrantslarina tahammiil e tas da. Sisindiklars halklardan farklilar; bu halklarin davranis ary 7 a, dilletinde, hatta nasil sdylesem, vahsi Becealecinie ve give 7 tinin pis kokusunda kendilerine benzeyen bir S yo: a de Romalilarin taresel hakesrzhik-ve zultimlerine katlanma vane Sa bu farklliga boyun egmeyi yegliyorlar. Sonusta eens “a Bagaudes denen isyanci kéyliilere ya da er oo i urmus olan diger Barbarlarin topraklarina gig tiyor ar te U siirgiinden hicbir pismankk duymuyorlar, Ctinkii, Szgiir- lik S6riintiisti altinda kdle olmaktansa, kéle goriintiisii altinda 34 Ontazag Bats Uygarhgs orgur yasamayi yeBliyorlar. Onceleri, yalnizca biiyiik bir sayg! uyandirmakla kalmayan, cok pahaltya satin alinan Roma yur tashgi gu niimiizde reddediliyor, ondan kaguilyor, yalniz deget~ a degil,tistelik iBreng bulunuyor... Bu nedenle, Barbarlara 5!” Sinmayanlar bile Barbar olmaya itiliyorlar, Ispanyollarin $07 eee, Galyaacin biyiikcbir balimd ve tim Roma Imps!” vn er “zerinde, Roma adaletsizliginin artuk Romali olmam4~ Gente oP herkes gibi, Simdi de eli kanli ve adaletsiz yargis” Bie adie . Soyulan, déviilen, dldiiriilen isyanci kéyliilerde? Romah nc omab olarak ézgiirliik hakdarini yitirdikten som” dan cikmy “le enurunu da yitirdiler, Ve de biz onlara Asi, yor Ba la tyoruz, oysa onlart suclu olmaya zorlayan bizleriZ- igin bathe) ar jalan kimi ileri gériislii kimseler gelec® ctorikegi'The, ae bulur: Barbar ve Romalilarm kaynasmas bizde actildge, ne 4.yiizyilin sonunda, “Su an icin, Goulart? mu girevie Jaralar heniiz taze, ama yakinda onlarin iginde”, diyerek gcleces gorse ig ve silah arkadaslarimiz olaca 11 iyims e mistuguctee te bunlay, ciinkéi uzun vadede, gergek, Tne" etraflarindald yenil R tablosuna benzediyse de, galip Barbar lar Karla Omalilara kayda deger bir farklukla b# . la 3 barlar, ne o i Imparatorlugu topraklarina yerlesen Bat~ dern gagda onlara hay Kendilerine Kars: cilanlarin ne de mo- dab = oe cae duyanlarin betimledigi, orman Y4 See imparatorlos ™S §U genc, ama vahgi halklar . nelde dinle i, isi Uzerinde sonuclanac@ ; : a pesmislerdi. Con, Olmayan S6cleri Strasinda biiyiik bir evrim erdi. Yollary i 60k girmiis, pek cok sey 6grenmis- Itiir ve uw rl Karla ilis~ ; e, : 4 yearliklarla “Ya da dolayks og ft Ve teknilelerini almiglards, Dogru~ Olarak, icfors ) islerinden pek cogu Asya kiiltiirle- Barbarlarin Yerlesmesi. 35 tinden, Acem diinyasindan ve Eski Yunan-Roma diinyasinin ‘kendisinden, 6zellikle bir yandan Bizanslasirken, 6te yandan hala en zengin ve en parlak olarak kalan dogu béliimiinden et- kilenmislerdi. Beraberlerinde, kakmacilik, kuyumculuk gibi gok ince me- tal isleme tekniklerini, dericilikk sanatin: ve stilize hayvan be- timlemeleri ile bezenmis o giizelim bozkur sanatini getiriyor- lard. Sik sik komsu imparatorluklarin ¢ekiciligine kapilmis, onlarin bilgi ve zenginliklerine, kuskusuz acemice ve yiizeysel ama saygi dolu bir hayranik duymuslardi. Baska énemli bir olay barbar istilacilarin gériislerini degis- tirmisti. Iglerinden bir béliimii putperest kalsa da, azimsanma- yacak bir béliimii Hiristiyanlig: kabul etmisti. Ama sonuglart agir olacak garip bir rastlantiyla, bu din degistiren Barbarlar ~Ostrogot, Vizigot, Burgon, Vandal ve daha sonra Lombard- lar Ariuscu olmuslardi ve Ariusculuk Iznik Konsili’nden son- ta sapkinlik olarak kabul ediliyordu. Aslinda Barbarlar 264’te Gotlar tarafindan yakalanarak hapsedilen Kapadokyalt Tiris- tyanlarin soyundan gelen “Gotlarin Havarisi” Ulfilas tarafin- dan Huristiyanlastirslmislardh. “Gotlasturilan” bu cocuk, genc- liginde Constantinopolise gonderilmis ve orada Ariusculugu enimsemisti. Dinini yaymak iizere rahip olarak Gotlarin ya- nina déntince, onlart yetistirmek tizere Incil’i Got diline cevi- terek onlari birer sapkina déniistiirdii. Boylece dinsel bir bag olmasi gereken sey, aksine, bir anlagmazlik konusu olmugs ve Tiuscu Barbarlar ile Katolik Romalilar arasinda sert savagim- ara neden olmustur. Geriye Roma uygarhginin Barbarlar tizerinde uyandirdi- 8&1 cekicilik kalyordu; Barbar yoneticiler Romalilardan yalniz kendilerine danismanlik yapmalarini istemekle kalmadh, dte yandan Roma térelerine henzer uygulamalar yapmaya, konsiil, Patrici vb. Roma unvanlarini da kullanmaya basladilar. Roma kurumlarina diigmanhk degil, hayranlik duyan bir tutum ser- Siliyorlardh. Olsa olsa zorba denilebilirdi kendilerine, En yiik 36 Ortacag Bat; Ygarhg, ake Sorevlerine ve imparatorluga kadar yavas yavas yU a jo- in, Ispanyol, Galyah, Aftikali, lt Zulu son kusagiydilar yalnizca, Dahasi, higbir Barbar hii igtit- dar kendi kendinj imparator ilan etmeye cesaret Siete Odoaker, 476 da, att Roma Imparatory Romulus ae lus’u tahttan indirdiginde, imparatorluk simgelerini Cons run tinopolis'telj Imparator Zenon'a g6ndererek, tek pa Yeterli olduguny bilditir, Bi, Barbar kral bir Imparatora, n- endi unvanlarimizdan imparatorlarin bize verdigi 4 i s is€ Vanlart seviyorus” diye yazar En Siichilerinden Theodoric i omah Flavius acini alarak im, ter et filing “kéleniz : ves~ Paratora: €80 qui sum servus bie aes © oglunuz olarak ben" diye yazar ve en YUK isteginin ke. ins “sini ay: + sot ator” . Sizinkinin aynisi, rakipsiz Impar: lugunuzan bir » vac Fe ‘bar coger ee 81” yapmak oldugunu bildirir, Bir bar! yoneticinin kendinj + teil an etmeye cesaret aie es vittag e’1 be! emek gerekecektir, oa — ids em ariscr] bit yerlesme olgusu ve saka yollu - ee Bibi “turig ik yer deBistirmeler” olarak gérmenin ge Seklerden uzak ol U belirtmek Serckir, ar, her © é een ristklik ¢agi olmustur. oe Ban bir kan ike spetindg birbitlerine karismasindan halklar bitbirters Snusudur. Yo; att boyunca, boylar . na alms ve fy aa © savasmislay, birbirlerin; egemenlikleri ae Yenilmis Qs, tine Kartsmuslards, Kimileri de Huntar gib . liabtan ae a ‘dan, Alan| ardan, Sarmatlardan geriye ke lar. Ro ibirlern Bevici komt lar kurat ind daha oa bitbirterine karst kul bnitndindee gelen” Sisi olan Vandal site Sitisir, j @rator Honorius’un a Orduy a 205 4 Eugenes, 7 Alan “saslardan olugan bi Stne ferra et igne (silat 3t Suevler They tire jg: 5 vail Endiilig me olsa, Ispanya’min giiney dar bi te Tmeye yetecektir, Daha 42gee e Ailey arbar halle olan Vandallar Kuzey An ae aletini, yani Tunus ve Dos' af Yatimadasin: yakip yik# Panya tine i iBotlar Ttalyadan aynlaco erle: ans Vuiriis, 41946 ispanya’da? Tiler, Bu sure ‘tin her birinde 2” Barbarlarin Yerlesmesi_ 39 ‘zi aulf’u ten Roma diplomasisi etkili olmustur. Vie eel fou Salya iizerine génderen imparator ci slerinden Galla Narbonne'da 1 Ocak 414’te imparatorun — sinden sonra, Placidia ile evlenir. Ataulf’un 415 te fare ca eotian ispanya’y, Vandal ve Suevlerden geri alimal 5 es: ayea icepa- Taya gonderen, sonra da Akitanya’ya gagiran gi ratordur. ae QL BELTS anik olur. 5. yiayilin ikinei yan belisleyici Rel jaces Eukooig Kuzey'de Iskandinavya Barbarlan ean diizenledikten Britanya (Biiyiik Britanya) iizerine bir dizi ilen Britanyalia. Sonra 441-443 arasinda buray1 isgal oder. Yemen Bat yerlesir. tn bir béliimii denizi gecerek, Franca Bundan bi: le, burasi Bretagne olaca ae bette, Bunuala bisiete, asil biiytik olay, émrit “1 es olay ttil’nin Hun Heapndoeipeem ker ‘ dela yiizyil sonra vet Yerinden oynatu: Attila, Sncelikle, daha énce Batya Cengiz Han'in yapacaga gibi, 434 oon 8eemis Mogol kabilelerini bir arya. Bet fs'ile latimasik ilis- arlars yenerek kendine katar, bir sure Baas cag gibi- bir yan- iler siirdiirtit, Cengiz Han'in Cin ile ye aaa yaarligiyla te- dan bir av gibi Bizans’: kollarken, dte yan ihe ve saldin giri- wa Cdets ve nihayet, 448de Balkanlar ar veris, Romali Aetius, Siminden Sonra Galya’ya saldirmaya . de, 451'de Catala- Galyaida, 6zellikle Vizigot birlikleri ae é eatoeliigu bop. Uni savas meydaninda onu durdurur. tee a ‘bbsren 9. yiizyil- Buna ugrar ye dagilan ordular, hentiz 453'te iyle, tatihte, “Tan- da adi bilinmeyen bir tarih yazarimun devin a Blin ile gel- nin Gazaby” olarak yer os Attila’nn dikleri gu’ya geri donerler. : dienes ‘adore Doge 468ide basladiklars Ispanya'nin fethini on yilda tamamlar. va cake Clovis 16 Tle bu tarihlerde ortaya ps s’nin basidir Clovis Salienlerin olusturdugu Frank ka oem ee r, bu kabile 5, yizyil boyunca, dnce Belgika'ya, sonra Galya'nin 40 Ortagaz Batt Oygarhgs sae kuzeyine srzar Frank boylarinin biyiik cogunlugunu ee de toplar, 486da Romah Syagrius’u, Soisson'da yenerek yaya “semenligi altin, isson’ i ee i Tolbiac Muharebesi’nde bir Alaman istilasint aC fo iirtiir ve nihayet 507'de Akitanya’y: Vizigotlardan alt, eo oon Vouillede yenik diiser ve dldirilii. © os mat, Franklar Provence disinda tiim Galys Mparati & acu” etenglerdt ne Sa gercekten de son olarak Ostrogotlar BUST e +e nt es ae komutasy ‘de Constant! polis’s saldirslay ets altinda 487de de ; Yon debistirerele 493" e Italya’yt fei cerca ® yerlesen Theoworic oa wl bik aa ine Gy; ‘izenler abartmadhysa Liberio, Cassi i Bi tealyg — ‘ on gibi Romah danigmanlarla yor iY yasina kaday Consta; ra Sa8 Yasatir. Sekiz, yasindan oP. olf olan Theodos; Dtinopolis sarayinda tehine olarak yas 8i cekenidi,. Tt emalilasticimis Barbarlarin en bagarths" ae Theodoric ae f og mana’: (Roma Bangi) vera *1gotlardan, dis O7'de Clovis’e miidahale eder ve” 1h Provence’ Ak » x asi © Min Akden; . tanya'ya baglamast iw . Yuzyiliy . enize acilmasindan kaygi duym@ ik R ; Anglos, ontttadan tim baglari kopmus BUY’ . Noie'va sila yay egemenligi alin if Tiky? Urgonlar, fg ’y1 ele geo! Ya Yerlesn: > Ispanya’y: ele gi et 4764 t aSindg Paylagil Wandallarve Tealya’ya hiikm? medi, Aeghih i ile trait ee jedi Teste tipligs + me n hig far! Tike, Reet tg BM Yapmay pret Hemen hig fa ys ol? "5 Rug'teg «ince, Ordusy “nonyali bir Romal ul, Teste a Yarak Ro, a flan Seriye kalan Skit, -_ * Baa DMG ebas: 2, izme kengj of) Tator Julius “tendis, olunca beet an a rar : fT +S Nepog’y » bu durumdan ya! 4e It bapks ad, talus ‘ahta “htindan indirip yerine, 475" ir Wkentce uit Ancak ertesi yil, Attila’? &r baska bir Barbar topl¥ Barbarlarin Verlesmesi 41 lugunun basina gecerek Oreste’in kargisina gikar, onu éldiire- tek geng Romulus’u tahttan indirir ve Bat: Roma Imparato- tu’nun. nisanlarint Constantinopolis’teki Imparator Zenon’ ‘a Sonderir. Bu olay, o zamanlar kimseyi pek izmiige benzemi- yor. Elli yil sonra, Bizans imparatorunun maiyetinde ¢ahsan bir Illiryah olan Kont Marcellin, tarih giinliigiine sunlart ya zar: “Got krali Qdoaker Roma’y: ele gecirdi... Roma takvimiy- le 709'da, ilk imparator Octavius Augustus'un yénetmeye bas- ladigi Bati Roma imparatorlugu, kiicitik Imparator Romulus’la Sona erdi.” . O zamana kadar Dogu Romaidaki imparatorlarin giittiikle- ti siyaset zarani en aza indirgeme siyasetiydi: Geri sekilmeleri icin biiyiik paralar vererek Barbarlarin Constantinopolis' al- Malarini onlemek, onlan imparatorlugun batt yakasina yénlen- ditmek, barbar krallarina patrici ya da konsiil gibi kimi unvan- lar vererek belli belirsiz bir baghhkla yetinmek, istilacilari Ak- denizden uzak tutmaya caligmak gibi. Mare Nostrum (Bizim Deniz) Roma Imparatorlugu’nun yalniz merkezi defil, ayni za- manda ticaret ve besin gereksinimini sagladig: en temel yoldur. ‘Theodoric, Ravenna'da éldiikten bir yil sonra, 5a7 yilinda ustinianos’un basa gecmesiyle Bizans siyaseti degisir. Impa- Tatorluk edilgen siyasetini biralup, saldiiya gecer. Justinianos, ‘oma Imparatorlugu'nun Batt yakasimin tiimiiniit degilse de, £N azindan Akdenizdeki belli bash topraklarini geri almale Is~ ter. Bunu basarmis gériiniiyor. Bizansh generaller, Afrika’da- i Vandal Kralligv’na (533-534) ve biraz daha zorlanarak, 536 ile 555 yillari arasinda, Italyadaki Got egemenligine son verir, 554de Ispanya Vizigotlarindan Baetica’y: alirlar. Dogwdan ge- lecek tehlikelere karg1, Bizans’: biraz daha zayiflatan bu gecici zaferler, 543 ytlndan sonra kara veba da acligin ve savagin ne- en oldugu felaketlere eklenince, Batryt iyice yipratir, Raven- na, Roma ve cevresi Askeri Valiligi ve yarimadanin giiney ucu disinda kalan Ttalya’nin biiyiik bir béltimt, 568-572 yillan ara Sinda, Asya'dan gelen yeni bir istiladan, Avarlar’dan kagan yeni 40 Ortagag Bats Uygarhigs kuzeyine sizar. Frank boylarinin biiyiik ogunlugunu ore de toplar, 486da Romaly Seamus Goes, yenerek ee alya’y: rgemenligi altina alir ve Soisson’u kendine bas iis yapar. Tolbiac Muharebesiinde bir Alaman istilasin: ge" tur ve nihayet 507de Akitanya’y: Vizigotlardan als, vee Keak I. Alaric Vouille’de yenik diiser ve dldiirilliir. an 51Tde Oldiigiinde, Franklar Provence diginda tiim Galy* Sahibidirler, 0 Sibel aratorluga Bercekten de son olarak Ostrogotlar od oli. erdi Theodoric’in komutas: alunda 487de Consta” the“ derles neti Sonra yén degistirerek 493'te dealye ye e ger kendi ee yerlesen ‘Theodoric otuz yllbokum 6 joo" 25 yen Sine dvgit diizenler abartmadiysa Liberio, Cass! ett ae mmachus, Boethius gibi Romah danismanlarla y' One yasina ke ioe bir altin cap yasatir. Sekiz yasindan OP * 4. va Tha Fe peantinopolis sarayinda rehine olarak ve a igi pene oe Romalilasticiimis Barbarlarin en basa" id jen kuran ‘Theos “talyada pax romnana’y: (Roma Baris!) nei igotlard, a ancak 507de Clovise miidahale eder Ve" 5. geller Fa a aldiga Provence’; Akitanya’ya baglamast™ a 2 OK kralinin Akdenize agilmasindan kaygt duym? ii Nn basinda Bat, katadan tiim baglar1 kopmus “alae Save a s@ksonla, Galya’yi egemenligi altin® Ti Vieigotlan, Afra uth2" Burgonlar, Espanyaly: ele Ber dc? orien = yerlesmis Vandallar ve Ttalya’ya hiker nda Paylasilmis gibi gériinmektedir. . edi ikea bir olay hemen hemen hig _ ola? reste, fendi : ‘tipligini Yapmis Panonyalt bir ROM", urk, UB ler to lana’ ordusundan geriye kalan Skit erin” RENAE. Oreste rail = Roma Imparatorlugu’nun ie i naral ™Parator f “ efendis} olunea, bu durumdan ya" "40 keni ofl piniitna Nepos’u tahtindan indirip yerines wt iT baska adam Ski- U tal ita gecirir, Ancak ertesi yil, Att? ul Skenlj Odoaker baska bir Barbar iy Barbarlarin Yerlesmesi 41 lugunun bagina gegerek Oreste’in kargisina cikar, onu 6ldiire- tek gene Romulus’u tahttan indirir ve Bat: Roma Imparato- tunun nisanlarint Constantinopolis’teki Imparator Zenon’a gOnderir, Bu olay, o zamanlar kimseyi pek tizmiise benzemi- yor. Elli yil sonra, Bizans imparatorunun maiyetinde caligan bir Iliryal olan Kont Marcellin, tarih giinliigiine suntan ya- zat: “Got krali Odoaker Roma’yi ele gecirdi... Roma takvimiy- le 709'da, ilk imparator Octavius Augustus’un yonetmeye bas- ladigi Batu Roma imparatorlugu, kiigitk Imparator Romulus'la Sona erdi.” O zamana kadar Dogu Romaidaki imparatorlann giittiikle- ti siyaset zarart en aza indirgeme siyasetiydi: Geri cekilmeleri icin biiyiik paralar vererek Barbarlarin Constantinopolis’i al- Malarini énlemek, onlant imparatorlugun bat: yakasina yonlen- dirmek, barbar krallarina patrici ya da konsiil gibi kimi unvan- lar vererek belli belirsiz bir bagliikla yetinmek, istilacilart Ak- deniz'den uzak tutmaya galismak gibi. Mare Nostrum (Bizim Deniz) Roma Imparatorlugu’nun yalmz merkezi degil, ayni za- manda ticaret ve besin gereksinimini sagladigi en temel yoldur. Theodoric, Ravennaida éldiikten bir yil sonra, 527 yilinda Justinianogun basa gecmesiyle Bizans siyaseti degisir. Impa- Tatorluk edilgen siyasetini birakup, saldiriya gecer. Justinianos, oma imparatorlugu’nun Bati yakasinin tiimtinii degilse de, &n azindan Akdeniz’deki belli bash topraklarini geri abseil is- fer. Bunu basarmig goriiniiyor. Bizansl: generaller, Aftikada- Ki Vandal Kralligr’na (533-534) ve biraz daha zorlenarak, 536 ile 555 yillart arasinda, italya’daki Got egemenligine son verir, 554%de Ispanya Vizigotlarindan Baetica’yi alirlar. Dogu'dan ge- lecek tehlikelere kargi, Bizans’s biraz daha zayiflatan bu gecici 2aferler, 543 yilindan sonra kara veba da acligin ve savasin ne- en oldugu felaketlere eklenince, Batt’yi iyice yipratir. Raven- ‘a, Roma ve gevresi Askeri Valiligi ve yarrmadanin giiney ucu disinda kalan Tealya’nin biiyiik bir bliin, 568-572 yillart ara- Sinda, Asya’dan gelen yeni bir istiladan, Avarlar‘dan kacan yeni ni 42 Ortagag Bats Uygarhgr age j iizyiln son istilacilar olan Lombardlarin eline gecer. 6. yiizyullt 6609" Vizigotlar Baetica’y: geri alir. Son olarak, Kuzey Afrika, Lndan itibaren Araplarin eline gecer. : 5 7. yiizyilin biytik olay: ~Batt icin bile— islam’ don Arap fetihleridir. islam diinyasinin olusmasinin a sic Uzerine etkilerini daha sonra gérecegiz. Burada yalniz yasal haritas; Uzerinde Islam’in yaptigi etkiyi inceleyelin yo” Azap fetihleri 6ncelikle Kuzey Afrika’y: Hiristiyan ristiC sindan kopanir, daha sonra 711 ile 719 yillar1 arasinda, Hy ind# Yanlarin bagimsiz olarak yasadiklart Kuzeybat: Ispanya as ie tim Ispanya'y, Vizigotlarin elinden hig zorlanmadan an tanya ve Ozellikle Provence’s bir siire egemenlikleri ale esi tar. Bu fetihler Charles Martel’in 732%de Puvatya‘da kend aklat ‘urdurana kadar ve 759'da Narbonne’un diismesiyle, Fx ‘arafindan Pirenelerin giineyine piskirtiilene dek siiret- Bar c. yezyil, sergekten de, Franklarin yiizyilidir. le ° ie clisi, birt Theodoric karsisinda olmak iizere reiovis™ apt ‘sin, Clovis'ten Sonra diizenli olarak siirer. gu 0 Bil, hallayty carl Sey diger Barbar krallar gibi Ae kozuny Le ; irlikte Katolikligi kabul etmesidir. Boy! deg le, git Hi Kann henitz pek gic olamayan PT gil olan Lepiete ean hiyerarsisinin ve en az onun kadar 1 bay larmda, 523-5; ummunun desteginden yararlanur. 6. Jory Senta da 536, yillary arasinda, Franklar Burgon Kral gu ve Clovistin aye TVeNce’ fethettilen ank lann hizy > atl arasindalki béliinmeler, rekabetler seals Mgesiy fea, “t hatta g. Yuzyilin basinda “Tembel Fra Tuhban gine Te gecen~ erovenj nin ve - venj Hanedanu Minin Cokm, frat eye b; : . iiser. Fray diane : Baty stistiyan, ‘aslamasiyla tehlikeye diiger - Mbardlay 4. uvasinin tek dindarlart degildis pe {Pa Bigs, ve ssulugu terk edip Katolikli ic daslaring aor e8OtiUs (590-604) Kegis Augt® ae Ang! Osaksonlart Ahristiyanlagtirm4 Barbarlartn Yerlesmesi 43 revini verir; 8, yiizyilin ilk yarisinda, Willibrord ve Bonifacius Sayesinde Katoliklik Frizya ve Germen iilkelerine girecektir. Ama ayn: zamanda Franklarin yiiziine sans yeniden giilii- yordu. Ruhban sinifi Bonifacius’un yénetiminde kendilerini yeniliyor, gene ve girigken Karolenj Hanedami, zay:f diismiis €rovenj Hanedanrnn yerini aliyordu. Kuskusuz Karolenj saray nazirlar: Franklardaki iktidar ger- Sekligini uzun bir stiredir ellerinde tutuyordu, ama Charles Martel’in oglu Kisa Pépin Franklarin Katolik “liderligi”ne tim anlaminy verecek ilk adimu atar, Papa ile iki taraf igin de uy- 8un bir anlasma yapar. Papa’nin Roma cevresinde Italya'nin bir kism: lizerinde diinyevi bir iktidara sahip olmasin: kabul eder. 756-760 yillars arasinda, Papahk tarafindan sozde Constanti- nus’'un Bags: denen diizmece bir belgeye dayandirilan Papalik evleti ya da Aziz Petrus’un mirasi dogar ve Ortacag Bati ta- tihi tizetinde Siyasal ve ahlksal yénden gok 6nemli bir rol oy- Nayacak olan Papaligin diinyevi iktidan kurulur. Buna karsilik, Papa da 751de Pépin’e kral unyani verir ve 754'te, yani Papa- ak Devlet?’pin ortaya ciktgs yil, krali kutsamaya gider. Yarim Ylizyilda Karolenj monargisinin, Huristiyan Baty’nin biiytik bir > oltimiinti egemenligi altina almasim ve sonra da Batt Roma ™Paratorlugu’nu kendi cikarina yeniden onarmasin: saglaya- cak temeller atilmistur. Ama Theodosius’un 6liimii (395) ile Charlemagne’in tag siymes} (800) arasinda gecen dért yiiz yillik dénemde, Batr'da yeni bir diinya dogmustu, bu diinya Barbar diinyas: ile Roma dtinyasinin yavas yavas birbirine kaynagmasinin sonucuydu. Ortagag, Baus: bicimlenmisti. Erken Ortagag'da Batu: Yeni Yapilanma Bu Ortacag: diinyasi, birbirine dogru gelisen iki diinyanin kar- silagip kaynasmasi, Roma yapulan ile Barbar yapilarinin degi- Sitken benzesmesi sonucu ortaya cikmistir, Roma diinyass, en 44 Ontacag Bats Oygarhg, u. Si azindan 3. yézyildan sonra kendi kendinden uzaklasiyord Do- yasal birlige dayah yapr durmadan parcalaniyordu. pa inde” Sudan ayiran biiyiik boliinmeye, Bati Roma’nin ken ersit ki giderek artan soyutlamalar ekleniyordu. Eyaletlet 3 aratoe ig ticaretten ibaret olan ticaret azaltyordu. Roma a ey” lugu’nun diger yerlerinde dis ticarete yonelik Akden ii ae tinyagi, Ren Bélgesi cam isleri ve Galya cémlekgiligi ei Wye tai ve zanaat triinlerinin dagitim alan daraliyor, para ; dene? ve defer diisityor, elit alanlar terk ediliyor, agri desert apd i burakilmis tarlalarin sayist artyordu. Oxtas? 5 nimi sdyle tasarlanabilir: “insansiz ° re Kap fundaliklas, ckilmemis topraklar arasinda kendi eae ie hiicreler biciminde bir Pargalanmusghik. “Biiyiik dent in? nda, sadece 8ecmis felaketlerin tanga om dla! sanlardan Olugan daginik stuplar bize bir zamanlanin Dig! t” diye yazar Orosius 5, yiizyilin basinda. uu due Pek cok tanikhigin yanusira, arkeologlarin da onayladigs a i tum cok énemij ix olguyu, barbar istilalarinin kentin ¢© jsti” ne bralandirdiginy vurgulamaletadir. Kuskusuz bu durum,* ilar P yakan, yok eden, yoksullastiran, soyutlaya%» yun on! Bat Isvicre'de, Fransa’nin Rh bichst! kazilar bunu aycuneih bir bis Barbarlarin Yorlesmesi. 45 lince, kentliler tiretim merkezlerinin yakinlarina sigunmak zo- tunda kalir, Zenginin topragin: terk etmesi, yoksulun ae malikanesine siginmast beslenme gereksinimindendir. i a da gene, Barbar istilalan. ekonomik agi bozup, ticaret » arint tkayarak insan topluluklarinin kirsallasmasini hizlani irmis, ancak yoktan ortaya ikarmamustir. . Karsallagmne chs ak bir olgudur, demografik bir a ama 6ncelikle Ortagag toplumunu bicimlendiren toplumsal bir olgudur, . leas diizeninin bozulmasi aghg artirir ve aghk da kitle- leri kursal bilgelere iterek biiyiik toprak sahiplerinin kapisinda ekmek aramaya zorlar, - fee Toplumsal bir olgu olarak karsallasma Ortagag Bat: toplu juna temel bir nitelik verecek bir evrimin en muhtesem tara- fidir sadece; bu da maddi gerceklikten cok daha uzun bir we zihniyetlere damgasim: vuracak olan mesleki ve toplumsal = Tinmedir, Geg Imparatorluk déneminde, baz1 mesleklerin rag bet gormemesi ve kursal isgiiciiniin devingenligi Roma aap ratorlarim: kimi mesleklerin babadan ogula gecmesini zoruniu kalmaya, biiyiik toprak sahiplerini de, sayilar1 gittikee on kéleletinin yerine, gocmenleri topraga baglamaya itmisti. . ‘acagida Hiristiyanhik, iginde yasadig: kogullardan oa = : yuk bir gtinah sayacaktir, Babasinin oglu deyimi Orages an diinyasina Gee Roma Imparatorlugu’ndan miras kalan bir ~ Olacaktur. Yerinde kalmak kavrami ile degismek, dzellikle de yiikselmek Satigacaktur. Kalmak, durmak anlamina nent veden tiireyen, “manants” (kéylii) toplumu ideal kabule ‘i 7 tir, Yatay olarak kapah, katmanlara ayrilmis bir cpleotiaet 7 Barbar istilacilar pek giicliikle karsilasmadan gelip f ‘ in Manlarin arasina sizivermis,ya da zor kullanarak yerlegmis : ir. Isteyerek ya da istemeden, Roma topraklarina yerlesen “il bar toplululdar esitlikei bir toplum degildi, ya da gecmiste syle Olsalar bile, artik deBildiler, Barbar, yenilene karst, somiirgeci- nin kigiklagi: Olgiistinde degerlenen, dzgiir nitelizi ile Sviin- 46 Ortacag Bats Oygarhgs meye calisabilecektir, Aslinda gergek sudur: ileri diizeyde bis toplumsal farklilasma, daha istiladan nce, istilacilar aras!™ ‘ Sruplar, hatta simflar yaratmisti, Gticliiler ve zayiflar, zen gi” ler ve yoksullar vardi ve bunlar fethettikleri topraklar iizeti?” i Kolaylikla biiytik ya da kiigiik toprak sahibi ya da isgally® bene tetiyorlards, Erken Ortagag dénemi yasalarindaki he uksal farkhlikdar, kéleleri boyunduruklar altina aldikdari ¥*" Pancilardan olusan tamamen opt Barberla ie Sagiir ve OF thea bicgiminde hiyerarsik siniflara ayrilmus aoe Toph < Stasi bir ayirm oldugu yanilsamasini vercb on yan eerste daha katidir ve her iki tarafin da Pept Yani sleeve 3 Ronn grilled ile Awami _ Boylelikle, Barbarlarin yerlesmesi kimi yorelerde bir bic casyan bir birliktelilde aiislenmis, bunu gok h if c Belisen neredeyse tiimden bir kaynagma izlemis nemi karsal isletmeleri ile ilgili verilerde 5°” mlar disinda, etnik iz aramak bogunadir. daha 3. Zs z eyici olmustur. Onemli olan ve ages ie tsallagma hareketinin ve biiytik toprak mv" nett aynt sekilde halkin tiimiinti etkiledig} cmeler yapma ve yeni yasalar cikarma gereks nimi dzellikle Barbarians. so kiimdart Rom cliaeige isin biiyitk olsa da, pek cok Barbar ht a avi Berek grmiign, Gaye: bir hukulsal dtizenleme yap 8ormiistiir, Genel Kle, 438 tarihli “Theodoxius Yasast 1 ukuksal ce itlil; . . hig: sey Sesitlilik Sanilabileceginden data diigiikedir, cin €n Snce, Barbar v. arbar yasalary bir halktan digerine pek fark- Barbarlarin Yerlesmesi 47 hhk gostermiyordu; sonra, her krallikta bir yasa digerlerini bas- tirma egilimine girmisti ve son olarak, isttinliigiinden dolay1 bastan beri oldukea biiyiik olan Roma etkisi -Vizigotlarda ol- dugu gibi- kesinlesme egilimi géstermistir. Ozellikle Ariuscu krallarin din degistirmelerinden sonra Kilisenin yaptigi etki ve 8. yiizyil sonu ile 9. yiizyil baslarinda Karolenjlerin birlestirici egilimleri, yasalarin kisiselligi ilkesinin toprak biitiinhiigii Ichi- ne gerilemesine ya da tiimiiyle ortadan kalkmasina katkida bu- lunmustur. Ormegin Vizigot krali Rekkesvinta’nin (649-672) tahta gikmastyla, ruhban sinifi bu hiikiimdart hem Vizigotla- ta, hem de Romalilara uygulanabilecek yeni bir yasa cikarmaya Zorlamistir, Bununla birlikte Erken Ortagag’in ayrilike: yasalan, tiim Ortagag boyunea, yukarida gordiigiimiiz gibi, kékleri halla, toprak isgalini ve isletmeyi, ekonomiyi pargalamaya giden bir béliinme eBilimini gitglendirmistir. Ortagag’a Szgii Kilise zih- niyeti, tagra kafasi bundan gii¢ almistir. Hatta kimi kez Erken Ortagagdaki yasalarin kisiselligi ilkesi agikca savunulmustur. Sonug: Antikeag’dan Ortagag’a: Siirekdilik mi Kopma mi? Kuskusuz Barbarlar, ileride de gorecegimiz gibi, dzellikle kiil- turel alanda ve siyasal 6rgiitlenme alaninda Roma Imparatorlu- su'nun mirasi olan iistiinliikleri ellerinden geldigince benimse- mislerdir, Ama her iki alanda da, Geg Roma imparatorlugu dénemin- de baslamis olan cdkiigii hizlandirmis, daha kétitye gotiirmiis, abar tmislardir, Duraklamay1 gerilemeye déniigtiirmiiglerdir. Uc tir barbarlig bir araya getirmislerdir: kendilerininkini, yipran- mis Roma imparato: lugu’nunkini ve tizerine ¢ckilmis Roma cilast istilalarin etkisi silinince ortaya gikan eski ilkel giiclerin- kini. Bu gerileme her seyden Gnce sayssaldir. Barbarlar insan Yasamlarin, anitlan, ekonomik donanim yikmuslardir. Niifus 48 Ortacag Bats Uygarhge azalir, sanat hazinel, Sistemleri, tarim harab olur. Siirekdi bir yrkam vardhr, giinkii Y~ tar cra cgarmts Antica yapulari tag ocagi gibi kullanilir, ay naksrzd, By cingler oradan alinir. Yaratmak, iiretmek o!@ naksizdir, Barbar unyast “yeniden kullanir”. Bu yoksullager® Sal bir felg Zayiflamus diinyada Barbarin baslattigim1 40” ole i gelip bitirir. 543°den itibaren, Dogudlan gele iltas oh talya’yi, Ispanya’y1, Galya’nin biiyiik bir palimiin® yryildan fazla bir siire kasip kavurur. Vebadan sont / Yuzyil ugurumun dibi gibidir, insanda neredey” 4 Be ” (karanhik caglar) deyimini kk 7 sallikla, Paul De ml Ue yiiz, yil sonra bile, edebi bir duyey anlatacakty- “Oo daki felaketin korkunglugunu $°Y Kentler, bir a eee dek insanlarla dolu olan malikinelo® milmiistii, Co © toplu bir kacistan sonra derin karanlga 8°” _eOen. ana babalarinin cesetlerini ortada bi” na babalar socuklarinin cesetlerini da# ., ortada birakap kaciyorlards, Kazara bit ye renee islenmesi artik ent sodyum leq ni, temel madde olarak, ahsat ortads tk nn Akdeniz’den artik ithal edi an kaybotur yada Kaln. yazyildan sonra Ren Bélgesi’nde crle yetiniir. Ysnlacinda, kuliibelerde yaptla? her pi Z 6 i tepleh ae sed wpa ablak geriler. Erken Ortagag? Phanelerin “cchennen adh ne etsren~ a i. ™en halka kapali bo“ eri yitirilir, yollar, atélycler, depolar, sulam4 Barbarlarin Yerlesmesi 49 limlerinde yer alabilir. Yalnyz kéyliilerin batil inanglarmin da- yandigi eski s6z varligi degil, tiim cinsel sapmalar gemi aziya alr, vurma ve yaralama, oburluk ve sarhosluk gibi siddet olay- lary yogunlasir. Augustin Thierry’nin belgelere tamamen sa- dik kalarak ve sadece basaril: bir edebi yorum ekleyerek, en iyi kaynaklardan, ézellikle Grégoire de Tours‘dan arastirip yazdi- &1 Recits des zemps mérovingiens (Merovenj Dénemi Anlatilar1) adh tinlii kitap yiizyildan fazla bir zamandu, yapanlarin ege- men siniftan olmasi nedeniyle gérece cezasiz kaldigi Barbar dehsetinin k6piiriip tasmas: konusunda bizi bilgilendirmistir. Bu Frank prens ve prenseslerin taskinliklan ancak hapis ve 61- ditrme ile durdurulabilmektedir. Fustel de Coulanges onlanin yonetimini tink bir deyimle “cinayetle yatisan zorbalik” olarak tanimlamustir, “O dénemde ok cinayet islendi... Herkes adaleti kendi ira- desinde goriiyordu” diye yazar Grégoire de Tours. Iskence yéntemlerindeki incelik Ortacag resimlerine esin aynagi olur. Putperest Romalilarin Hiristiyanlik ugruna se- hit olanlara yapmadiklarini Katolik Franklar kendi insanlarina yapmistir. “Genellikle eller, ayaklar ve burun deliklerinin bir- lestigi yer kesilir, gozler oyulur, yiiz kizgin demirle daglantr, el ve ayak tunaklarinin altina ucu sivri sopalar sokulur... Irin alap da yaralar kapanmaya baslayinca yeniden ayni seyler ya- Pile, iyilesen zavalliya, daha uzun siire iskence yapilabilmesi iin gerckirse doktora basvurulur.” Autun Piskoposu Aziz Lé- 8er, 677de, diismani olan Neustrie Saray Nazir Ebroin’in eline diiser. Dili kesilir, yanaklari ve dudaklart koparily, civi gibi sivri ve kesici taslarla dolu bir havuzda yaln ayak yiiriimeye zorla- fur, son olarak gézleri oyulur. Brunehaut’un 6liimii de béyledir, Ug gin iskence yapildiktan sonra azgin bir atin kuyruguna bag- lanmis ve at doludizgin boganana kadar kamoilanmuistir. Yasalarin duyarsiz dili son derece etkileyicidir. Salica y: sindan bir alinti: Birinin bir elini ya da bir ayagin, bir géziinii ve burnunu koparmak: 100 para, ama eli asilt kalirsa sadece 63 sa- 50 Ortasag Bats Oygarhger kal ma asi Para; birinin basparmagin: koparmak: 50 H hatetage yar sa sadece 30 Para; birinin isaret wanted her biri 30P parmak) kesmek: 35 para; diger permet are 50 para”. z iki parmak kesmek 35 para; iig Parmak sm alles xe Yonetimde ve hiikiimetin sayginhiBinda Bc kal ke tur. Yetkilerle donanmis olarak tahta cikan Fra arici 626 shy simgesi olarak asa ve tac yerine mizrak ese nd yaaice 4 Si uzun Saglaridir: rex crinitus (uzun sacl kral). birligi eslif} 4 bitkag kéle kékenl; Usagi, antrustions kor a bir Kral Sa a de malikaneden malikaneye gezen uzun sag: sénciile or sondur, Gee Roma Imparatorlugu déneminin ‘ar, Seyisle! 4 cigindan alinmig inanilmaz vavantarla ee “saray ae , bast, viiksek “Shur kontu”, koruma birligindeki ms an roplul } ant”, su sarhos askerler ve kaba tuhbanlardan o vetadht Ve o : arika” ya da ‘“Sistiin insanlar” olarak adlandirilm: le mice . (oPlanmadigindan, kralin mal varligi altin, boncuk, me asalarindan ibarettir, bunlar da kralt resleri, Socuklari, evlilik dist cocuklar; Paylasilan topraklar, hatta kralhik gibi. Ya Kilise> Olttalinile ett tarafindan kapisil islet ~ egiglet Neden oldugu kargasada, piskopos ve kes Ziz, Severinus ibi isle’ Ibi diizenj bozulmus bir diinyanin ee i sefleri olmuslardy, Dinsel S6revlerine, Barbarlarla ge mils lere katilara Siyasal; Yiyecek ye Sadaka dagutarak, nO ti Silcliilere kargy Zayiflary Oruyarak, toplumsal; hatta pane diizenleyerg da madd gis n bulunmadigi yerde “m vi silahlarlg” Savasim, Stirdiire k, opal olarak, in a i. iclerd 7 I tek, askert bir gorev ker bi wot ol ‘ amlariniy “Semenli3i ve kuvvetleri 181 Uizerine biti Sormiislerg;, salary Aracihgy, sap yt o efaret disiplini ve ee 4 2 (6. yiig thn 4S Yurttashk asalarinin y’ ig ba — Ve Ortodoks Kilisclerinin Snemii kararlarint a plantila— Kons; ve Si 5 i ee sim vetmeye, ahlak ley, ae ean em ‘inod|; day tallarin, Umusatmayn «. alarlar. 579¢ Suey Kralhigy nin baskentine tig is pon Sabalas | de °*°P 98 olan Aziz Martin Barbarlarin Yerlesmesi_ 51 . dylii_ gelenekleri- ‘ birinde, kéy! corum— Coe Kitaplarinin rection rusticoru a Braga yazdigi ii a bir p rogram —De corr Sain ideal ahlak ne ee ithafen meri P " Bagarlar tim Or- digerinde Kra itae honestae—belirler. ‘a ya da fe ones “ ‘Jasinc: anlayisins ermal ot “e ale; kendileri de Barbas eters ka- tacags Siete barbarhigina karst ail uygulamalarin biiyiiklerin ve . fyatin ve dit , alari- slice ileri leri maneviy: : Tanri’nin yargular bnca,kilise iler aoe zorunda eomiigekant gelis- Seat eae tapmanin beklenmedil iiclenmesi ki, bu- reg sel ve beslenmeyle ict erin ba Bir mesi, cinsel ve : #1 ile Barbar ir siiliigiin kirlettigi rada en i ri ‘igmig ya da cig, bir siiliigin Inlanda kefare ; rlu- iat” emrini verir. Imparator her seyi at” emrini Verue larini kollar, Roma in yara- A ikarlarin letlerin y: Kilise daha cok eo ctkarlanin aa sale aie. Keallae- a See ioaran artile pete an bile bags yoluyla dan, . is Neston hatta en ace uste yigar ve er ‘an, ilerj ge. # bagisikliklart turdaga ur kopardigi tepral ppeniiey ge biraz an seas tii- etsy as . a H siligin ekonomi en bik darbeyi wale * iskoposlart, kendi me ‘opm sahipleri sinifindan idle sok giigliidiir ve mii biiyii topral iselerinin suurlart ici : i kiliselerinin su alisirlar. . Kentlerinde, kendi kilise tice sahip olmaya calis: k is- ice sahip ‘hitler? kallaneaa Kralhk gapinda alert apc ee es Son ae: i hivbinerinis og a yonlendirme- ‘crlerken, ae yonetmeye, krallar sn danismanbigana, ha- ms — - slar, her alanda krallar. rttaslik yasalarina dé- ye calisur, Piskopo Konsil karaflarine Tae ‘bile: kabul ederek, kemligine yiikselip tae krallar og art k eder. ispanya‘da, nistiirmeye ——— konsillere ee Viger Kralhg Parla- Piskoposlart ace gercek ve rsitt bit yasal diizen- 7. yiizyilda, ae doniigiir, Saher ie hem de kitlelerin mento toplanti . ekonomik gil volar, seve stvevol- = ice a atin onlar da Misliimai hosnutsuz! usu. 2 52 Ortagag Bats Oygarlgs ada masa da, diismanlik gdstermeden karsilayacaklardir. Galy2® bu iki yetki ie dylesine ig ice girer ki, Frank krallarin ag ini laiklere verme konusundaki cabalarina Chat- 8enis Kilise ‘opraklarinin bir bdliimiine el koyacak olin Fran askilarina karsin, Merovenj mutlakiyeti ile whe ubban sinifinin sokiisti basa bas gider. Germen iilkesini i "stiyanlastirmaya gitmeden nce, Aziz Bonifacius Frank ar an stnufinda bir reform yapmak zorunda kalacaktr. Bu, uP rolenj Ronesansinin baslangict olacaktur. Biiyiik Gregor Papalik dénemi (590-604) bu dénemin ex gorkemlisi, ayn da bir kat - Eski bir kesis olan ve Romada bir a » yaklasan Sbiir diinyays | diinya ile baglarin koparmaktir. O, yA gal esih’e kar, Stristiniin hesabin: Soracak olan Son ee | Oe a sobanhk roliing daha iyi yerine sete ake mae Mistiyanhik diinyasin senisletmeyi ve Ang! onay! diistinmekteds ard olsun, Sniine Seleni Hiristiyanlasti” nce Snerdigi modelie anevivats Gelistirmeye yénelik yaptt! ive Vp, Yani ' St Aziz enedictus, yani manastir cilecili € Yagami site Fyoksunluk ye boyun egmektir. “Ekini a » bicmeye devam etmek niye? Het N Becirsin, ‘Miyorsa Yasamin, eni S n 11 CO i 2a 0 zaman, sahip oldugu ¢ - ve etki ofa, St? Yeterl oldug » Son dete 4 Sunu anlayacaktur.” Son Yerytiating Pp ee " SOzleri de, bu dinyays kiigiimsem” tac R Ortacag’a bir kaps aralay’ e s Le? dons mines, tt’ hatcketinie Tuhbanlar, Ant

    You might also like