DOK.

NO :
BAKIM-ONARIM İŞLERİNDE YAY. TAR:
İŞ GÜVENLİĞİ TALİMATI SAYFA : 1/2
REV. NO/TAR :

1.AMAÇ
Bu talimatın amacı, şantiyede yapılacak yüksekte yapılacak çalışmalar hakkında bilgi vermek ve şirket
kurallarımızı iletmektir.

2. KAPSAM
Şantiyede yüksekte yapılan işlerde çalışma yetkisi olan personel ve çalışanları kapsar

3. SORUMLULUK
Bu talimatın uygulanmasından yüklenici firma ve işveren sorumludur.

4. UYGULAMA
4.1. ZİNCİR SAPANLAR
a. Zincir sapanları parçalı-ekli kullanmayın. 60°’yi aşan kaldırma açısı ile yük kaldırmayın.
b. Kaldırma kapasitesini KESİNLİKLE geçmeyin.
c. Kaldırma ve bağlama zincirlerini, kullanılmadıkları zaman, uygun kancalara asın ve bunların
paslanmasını önleyin, ezilmelere ve korozif maddelerin etkilerine karşı koruyun.
d. Koruyucu malzeme olmadan zincir sapanları köşelerde kullanmayın.
e. Zincir sapanla kaldırılan yükün altında ASLA durmayın.
f. Aşınmış, eğilmiş, paslanmış, uzamış veya herhangi bir şekilde hasarlı olan zincirli sapanları ASLA
kullanmayın.
g. Zincire KESİNLİKLE düğüm atmayın, kaynak yapmayın.
h. Vinç kancasının, ana bağlantı halkası içerisinde rahat hareket edip etmediğini kontrol edin.
i. Her zaman hareketli yükleri kaldırmaktan kaçının.
j. Zincirleri düğümleyerek değil kısaltma kancası ile kısaltın ve kullanın.
k. Yükün ağırlık merkezinin KESİNLİKLE sapanın tam ortasında olmasına dikkat edin.
l. Birden çok kollu zincir kullanıldığında, tüm kolların aynı eğimli açıya sahip olmasını sağlayın.
m. Burulmuş zincirle yük kaldırmayın.
n. Keskin kenarlı yükleri kaldırırken, zincirleri uygun tamponlarla koruyun.
o. Yükü, kancanın uç kısmına değil tam yatağına yerleştirin.
p. Ana halkanın, takılı olduğu vinç kancasında serbestçe hareket ettiğinden emin olun.
q. Zarar görmüş parçalar tespit ettiğinizde zinciri kullanmayın yenisiyle değiştirin.
r. Zincir sapanı aşırı yüklemeyin, kaldırma açısına riayet edin ve eğer emin değilseniz bir üst zincir çapını
tercih edin.
s. Bozulma ve çatlak oluşabilecek durumlarda zincirli sapanları KESİNLİKLE kontrol edin.
t. Zincir et kalınlığının azalması, anma çapının %10’unu geçmesi halinde değiştirin.
u. Eğrilmiş veya bükülmüş zincir olduğunda yenisiyle komple değiştirin.
v. Meyilleşmiş baklalı, çatlak veya çentikli zincir tespit ettiğinizde değiştirin.
w. Zincirlerin boyları %5’den fazla uzadıklarında KESİNLİKLE kullanmayın.
x. Yüklerin kaldırılmasında kullanılan zincirlerde, düğüm ve büküm olmamalı. Sert ve kesici köşeli yükler
kaldırılırken, köşelerle zincirler arasını, uygun yastıklarla besleyin. Kırılan bir kaldırma veya bağlama
zincirini ASLA telle bağlamayın veya civatalarla tutturmayın.
y. Tamburlara sarılan veya kasnaklar üzerinden geçen zincirleri ayda bir yağlayın.
z. Birden fazla kollu sapanlar kullanıldığında, sapan kollarının başlarını, aynı halkaya bağlayın ve sapan
kollarının uygun açıklıkta olmasına dikkat edin.
aa. Her kontrol noktasındaki uzama %5’i geçtiğinde sapanı değiştirin.
 DOK. NO :
BAKIM-ONARIM İŞLERİNDE YAY. TAR:
İŞ GÜVENLİĞİ TALİMATI SAYFA : 1/2
REV. NO/TAR :

4.2. BEZ SAPANLAR

(POLYAMİD HALATLAR –PA, POLYESTER HALATLAR-PES; POLYPROPYLEN HALATLAR
PP; POLYETİLEN HALATLAR-PE)
a. Sapanları tam genişlikleriyle yük taşıyacak şekilde tespit edin.
b. Yükün kaldırılmasında bir sapan yerine birden fazla sapan kullanılacaksa ham maddelerinin aynı
olmasına dikkat edin. Farklı özelliklere sahip sapanlarla ASLA yük kaldırmayın.
c. Kaldırma esnasında sapanın yatay ile yaptığı açıya dikkat edin. Açı ne kadar büyük olursa sapan kaldırma
kapasitesinin o kadar azalacağını ASLA unutmayın.
d. İki sapanlı kaldırmada eşit olmayan açılar varsa o yükü, bir sapan ile kaldırılacakmış gibi düşünerek
kaldırın.
e. Bez sapanları, asitlerin veya bunların buharlarının yahut yıpratıcı diğer kimyasal maddelerin bulunduğu
yerlerde kullanmayın ve saklamayın.
f. Bez sapanları, ıslak olduklarında kurutun, kirli olduklarında yıkayın ve kuru olarak saklayın.
g. Kaldırılacak yükün ağırlığını ve ağırlık merkezini tespit edin.
h. Sapanın, yükün ağırlığına uygun kaldırma kapasitesine sahip olmasına dikkat edin.
i. Vinç kancasının ağırlık merkezine dik olmasına KESİNLİKLE dikkat edin.
j. Yükü, sapan ile kaldırırken çevresindeki alanda hiç kimsenin bulunmasına izin vermeyin.
k. Sapanların uzun süreli ve güvenli kullanımını olumsuz etkileyen hatalar ve hasarlar; yüzeyde aşınma,
boylamasına ve çapraz kesikler, aşınma yerleri, örgü kaçıkları veya düğümler olduğunda sapanları
KESİNLİKLE kullanmayın.
l. Kaldırma esnasında birden fazla sapan kullanıldığında, sapanların eşit bir biçimde yük kaldırıp
kaldırmadığını kontrol edin.
m. Ani salınım ve silkme hareketlerinden KESİNLİKLE kaçının.
n. Yük kaldırılırken ve indirilirken altında ASLA durmayın.
o. Yükü, ASLA kaldırma yapacağınız sapan üzerinde kaydırmayın.
p. Yükü, ASLA kaldırma yapacağınız sapan ile uzun süre bekletmeyin.
q. Sapanları, kullanımı bittikten sonra temiz su ile kimyasal katkılar olmadan temizleyin.
r. Islak sapanları bir yere asarak hava etkisiyle kurutun.
s. Hasara uğramış sapanları depolamayın. Kullanılacak sapanları ise temiz, kuru, iyi havalandırılmış
yerlerde depolayın.
t. Sapanlarınızı asarak saklayın. Sapanlarınızı nemsiz kuru ortamda bulundurun.
u. Havalanmasına olanak sağlayın. Güneş ışığına(ultraviyole ışınlara) maruz bırakmayın.
v. Sapanların yüksek sıcaklık olan alanlara uzak olmasını sağlayın.
w. Sıkışma veya ezilme risklerinin olmadığı alanlarda saklayın.
x. Atmosferik veya sıvı kimyasallar ile temas etmesini engelleyin.
y. Kullanılmamış sapanları paketi ile saklayın, sertifikasını çıkarmayın.
z. Su ile ıslanmış halatları kurutucuda kurutmayın. Doğal ortamda kurutun.
aa. Tutuşma riski nedeni ile alevden uzak tutun.
bb. Sapanların; kesilmiş, yıpranmış veya yaralanmış olup olmadığını kontrol edin.
cc. Yanık, kimyasala temas etmiş kısımlarının olmadığına emin olun.
dd. Kalınlığını kontrol edin. Dokuma içine nüfuz etmiş kum vb. maddelerin bölgesel kalınlık oluşturduğunu
ve kullanım esnasında sürtünme ile zımpara etkisi oluşacağını ve liflenme veya liflerin kopmasına neden
olacağını ASLA unutmayın.
ee. Renk değişimi olmadığından emin olun. Güneş ışığı, yüksek sıcaklığa veya kimyasala maruz kalmış
sapanın, renk değişimine uğrayabileceğini unutmayın.
ff. Etiketin okunaklı olduğundan emin olun.
gg. Dokumasında veya dikişlerinde hasar olmadığından emin olun.
hh. Düğüm atılmış, kıvrılmış veya tamir görmüş sapan ASLA kullanmayın.
ii. Çalışma ortamı kontrolünü yapın ve eğer asidik ortamlarda kullanılacaksa sapan seçimini buna göre
yapın.
 DOK. NO :
BAKIM-ONARIM İŞLERİNDE YAY. TAR:
İŞ GÜVENLİĞİ TALİMATI SAYFA : 1/2
REV. NO/TAR :

jj. Hiçbir şekilde sapanların dikiş yerlerini, kanca bölgesine veya diğer kaldırma düzeneklerine denk
getirmeyin.
kk. Polyester sapanların taşıma kapasiteleri Avrupa normlarında belli renkler ile tespit edilmiş ve
kullanıcıların rahat ayırt edebilmesi için aşağıdaki tabloda belirtilmiştir
ll. Kullanım esnasında halatları; keskin ve pürüzlü yüzeylere sürtmeyin, yerde sürüklemeyin, halatların
üstüne basmayın ve üzerinden araç geçirmeyin.
Birden fazla kollu sapanlar kullanıldığında, sapan kollarının başlarını, aynı halkaya bağlayın ve sapan
kollarının uygun açıklıkta olmasına dikkat edin.

Buna göre EN 1492-1 normunda belirtilen ağırlık yük kodları aşağıdadır.

2 Ton = Yeşil
1 Ton = Mor 3 Ton = Sarı 4 Ton = Gri
5 Ton = Kırmızı 6 Ton = Kahverengi 8 Ton = Mavi 10 Ton ve üzeri = Turuncu

4.3. ÇELİK SAPANLAR

a. Çelik sapanda,
 Halat çapında küçülme olup olmadığını,
 İç ve dış tellerdeki aşınmaların olup olmadığını,
 Halatların adımının normal olup olmadığını,
 Tel ve demetlerde darbe izleri olup olmadığını,
 Kazıma izleri olup olmadığını,
 Korozyon olup olmadığını,
 Kırılmış tel ve bunların kırılış şekilleri gibi hata ve hasarları her kullanımdan önce kontrol edin.
b. Çelik sapanın kaldırdığı yükün sapanın taşıma kapasitesine uygunluğunu denetleyin.
c. Halatların ek yerlerinin, halkalarının, başlık ve bağlantılarının, halatların kaldıracağı en ağır yüke dayanıklı
olmasına dikkat edin.
d. Eğer kaldırılan yük, sapanın kaldırma kapasitesini aşıyorsa sapanı KESİNLİKLE kullanmayın.
e. Uzun süre kullanılmama sonucu veya saklama ve çalışma koşullarının uygun olmaması sebebiyle çelik
sapanlarda paslanma meydana geldiğinde sapanı kullanmayın.
f. Çelik sapanda düğüm ve dolaşık bölgeler, halatın yapısını bozacak tahribatlar oluşturacağından bu tür
hasara uğramış sapanları kullanmayın.
g. Çelik sapanlarda halatı döndürmeye karşı yük uygulanması veya ani yük boşalması sonucu halat
damarlarının dönerek bozulması halinde sapanı kullanmayın.
h. Çelik sapanın halat çapında, aşağıdaki değerlerin üzerinde bir incelme varsa sapanı kullanım dışı bırakın.
 Çapı 9mm ile 13mm arası olan halatlarda 0,4mm
 Çapı 14mm ile 19mm arası olan halatlarda 0,8mm
 Çapı 20mm ile 28mm arası olan halatlarda 1,25mm
 Çapı 29mm ile 38mm arası olan halatlarda 1,60mm
i. Çelik sapan üzerinde dışa doğru çıkıntı (fıtık) yapmış tel demetleri var ise sapanı kullanmayın.
j. Çelik halatın özü dışarı çıkmış ise sapanı kullanmayın.
k. Çelik halatın kordon araları açılmış ise halatı kullanmayın.
l. Çelik halat üzerinde korozyona uğramış bölgeler varsa sapanı kullanmayın.
m. Çelik halat üzerinde aşırı aşınmış bölgeler varsa halatı yenisiyle değiştirin.
n. Alev veya elektrik arkına maruz kalmış halatları kullanmayın.
o. Hasarlı olduğu tespit edilen çelik sapanları derhal kullanım dışı bırakın.
p. Çalışmalar sırasında şok yüklemelere dikkat edin. Ani yük yükleme ve boşaltma, halatta ciddi hasarlar
oluşturur.
q. Sapanların kaldırılacak malzemeye bağlantısının sağlam ve dengeli olmasına dikkat edin.
r. Kaldırılacak malzemeye gerekli bağlantılar yapıldıktan sonra yükün önce ağırlığını alın ve sonra yavaşça
kaldırın.
 DOK. NO :
BAKIM-ONARIM İŞLERİNDE YAY. TAR:
İŞ GÜVENLİĞİ TALİMATI SAYFA : 1/2
REV. NO/TAR :

s. Kaldırma esnasında çalışma alanında bulunanları uzaklaştırın.

t. Yük yere indirilirken altına takoz koyun ve sapanların yük altında kalmasına izin vermeyin.
u. Birden fazla kollu sapanlar kullanıldığında, sapan kollarının başlarını, aynı halkaya bağlayın ve sapan
kollarının uygun açıklıkta olmasına dikkat edin.
v. Kaldırma işlemine başlamadan önce sapanların kontrolünü KESİNLİKLE yapın.
w. Halatlarda tel kopması, büküm gibi kaldırma kapasitesini düşürecek sebepler ortaya çıktığında halatı
ASLA kullanmayın.
x. Sapan gözlerindeki kurşunlarda çatlama, ezilme ve fiziki deformasyon görülmesi durumunda sapanı
kullanmayın.
y. Çelik halatın bağlantı yerinin kenarında bir veya birden fazla kopuk tel varsa sapanı kullanım dışı bırakın.
4.4. POLYESTER SAPANLAR
a. Test sertifikası olmayan Polyester sapanın İşletme Depo tarafından girişi yapılmamalıdır.
b. Polyester sapanın kaldırdığı yükün sapanın taşıma kapasitesine uygunluğu denetlenmeli, eğer kaldırılan
yük sapanın kaldırma kapasitesini (WLL) aşıyorsa sapan kullanılmamalıdır.

Şekil-1.% 100 Polyesterden imal Standart EN1492-1:2000 Çift katlı Polyesterden dokuma takviye kaldırma
gözlü sapanların Güvenli çalışma Yük Tablosu

c. Polyester kaldırma bantları ve sapanları sentetik elyaf tan mamul olup, 100 ºC dan daha sıcak yüklerde
kullanılmamalıdırlar. Sapan üzerinde yanık izleri varsa sapan kullanım dışı bırakılmalıdır.
d. Polyester tekstil ürünü yumuşak kaldırma ekipmanları sodyum hidroksit ve amonyum gibi alkali
maddelerden uzak tutulmalıdır. Alkali maddelere karşı dayanıksızdırlar eriyerek kullanılamaz hale
gelirler. Bu gibi maddelere temas etmiş sapanlar kullanım dışı bırakılmalıdır.
e. Polyester sapanlar birbirlerine düğüm atılarak birleştirilemezler. Düğümlü sapanların kullanımı
yasaktır.
f. Sapan üzerinde kesik veya sökülmüş bölge mevcut ise sapan kullanım dışı bırakılmalıdır.
g. Polyester sapanlar kullanımdan sonra veya yıkandıktan sonra nemli olarak bırakılmamalı, gölgede
kurutulmalıdır.
h. Polyester sapanlar direkt güneş ışığına maruz bırakılmamalıdır.
i. Sapanlar kullanıldıktan sonra sepet veya sapan askısına asılarak saklanmalıdırlar.
j. Kullanım süresini doldurmuş polyester sapanlar bölüm sorumlusunun onayı kesilerek imha edilmeli ve
atık bez konteynerine atılmalı.
FİRMA ADI tarafından tutanak halinde hazırlanan işyeri sahası içinde uyulacak
“ SAPAN KULLANMA TALİMATINI ” ‘nı okudum. Bir suretini aldım, diğer suretini de iş yerine
verdim. İşyerinde çalışmalarım süresince talimata ki bu hususlara uyacağımı beyan ve taahhüt işyerinde
çalışmalarım süresince ederim.

Tarih:……………………...

Tebliğ Eden: Firma Yetkilisi ve Görevi:

İmza: İmza: