The Untold Tales of Great-grandfather Marcial

Have you heard stories about the creatures known as aswang? These shape-shifting,
evil beings have always been the center of many folklores since the beginning of oral
literature in the Philippines. My family is also part of the many households that enjoy
sharing these creepy stories for entertainment; and also, as a form of warning for
unexplained experiences they had before. Speaking of experiences, I’m going to be telling
you certain strange and chilling encounters my great-grandfather Marcial had with the
aswang, and be warned for these tales may not be for the faint of heart.

During my mother’s youth, her father, Lolo Ben, would tell the family stories about
my great-grandfather Marcial, who lived in a rural area in Zamboanga City. Great-
grandfather Marcial was said to have many encounters with supernatural things and
occurrences throughout his life. These experiences would begin after meeting someone
during his childhood.

When great-grandfather was a young boy, he would walk through the cemetery on
his way home. At some point, he saw a person whose flesh was decaying. He was said to be
called Amamanit, because his skin was showing its inner layers from being too rotten- like he
was shredding skin, namamanit. The person smelled awful, and was always covered with
lagong while walking around aimlessly. Eventually, great-grandfather would see eye to eye
with the Amamanit. He did not pay heed to that encounter thinking that the person just had
a sickness. However, it was not until he heard that other witnesses also saw this person, and
say that he might have been one of the people buried in that cemetery a long time ago. My
great-grandfather since then did not take that road home anymore. And it was since this
encounter that his life would be followed with different supernatural occurrences, and one
of them was during his adolescence.

When great-grandfather Marcial had become a young a man, an engkanto fell in love
with him. He was said to be taken by that creature to an unkown land and was fed with
food. However, he declined as he witnessed that the meal consisted of living worms and
dirt. Instead, he asked the engkanto for salt. Afterwards, he woke up and found himself
sleeping under a big tree. It’s still a question up until today if that experience had indeed
been true or just a dream my great-grandfather had, but what was most important is that he
lived to tell it, because he denied the food offered by the engkanto.

The last and wildest experience my great-grandfather must have had, was said to be
when one of his children almost turned into an aswang itself. His daughter, Felaya, was fed
with a bibingka by her friend when she was a young girl. Unbeknownst to her, that friend
was wakwakon, and as such, the food she ate was cursed with a sumpa. My great-grandfather
realized this too late. Lola Felaya started to act odd one night, and as he tried to confront her,
she began to act wild. Great-grandfather then decide to send her to a quack doctor. The
medicine they gave her, made her vomit a stone. That stone was said to be a cursed object
that makes a person that consumes it into a wakwak, or more specifically, a manananggal.
 My Lola Felaya has since then been cured of her sickness, but the fear for the
supernatural still haunted the family even as years passed.
 This marks the end of my great-grandfather’s untold tales. These stories may seem too
fantastical, but in the end, a story is still a story whether it is true or not. This narrative may
not be an actual representation of the life my great-grandfather Marcial had, but at the very
least, it serves as the reflection to the beliefs they had and how they approached the mysteries
of life, in the past.
Also, you may be wondering why I called these stories the ‘untold tales.’ It is because
at some point, our family began to stop sharing such stories with us. It is only after I had a
long talk with my mother that I had even known of these events. They hid this from us for
reason we may never know. However, there is only one thing I’m sure of: this is not the end
of it. Indeed, more stories like this will come. My grandfather’s tales may fade away, but it
will never be gone. As the aswang is always amongst us, but in more ways than one.
 Ang mga Wala Maambit na Sugilanon sa Akong Lolo sa Tuhod nga si Marcial

Nakadungog ka ba ug mga istorya bahin sa mga aswang? Kini nga mga daotang
binuhatan, kanunay nga sentro sa daghang mga sugilanon gikan sa pagsugod sa oral na
literatura sa Pilipinas. Ang akong pamilya usa usab ka bahin sa daghang mga panimalay
nga nalipay sa pagpaambit sa mga makahadlok nga istorya alang sa kalingawan; ug usab,
ingon usa ka pamaagi sa pagpasidaan alang sa mga misteryososng mga kasinatian nga
naangkon nila kaniadto. Bahin sa mga kasinatian, isulti ko kanimo ang pila ka katingad-an
ug makahadlok nga mga engkwentro sa akong lolo sa tuhod na si Marcial, ug gipasidan-an
alang ko ikaw nga kini nga mga istorya kay dili angay alang sa mahuyang og kasingkasing.

Kadtong bata pa akong inahan, ang iyang amahan, si Lolo Ben, nagasulti kanila
bahin sa akong lolo sa tuhod, si Lolo Marcial. Nga nagpuyo sa usa ka bukid nga lugar sa
Zamboanga City. Si Lolo Marcial, giingon nga adunay daghang mga engkwentro sa mga
butang nga dili ingon nato sa bug-os niya nga kinabuhi. Magsugod kini nga mga kasinatian
pagkahuman niyang matagbo ang usa ka tawo sa iyang pagkabata.

Sa panahon sa pagkabata sa akong Lolo Marcial, magalakaw siya latas sa sementeryo

sa iyang pagpauli. Naa’y mga panahon nga nakita niya ang usa ka tawo kansang unod
madunot. Gitawag siya nga Amamanit, tungod kay ang iyang panit halos makit-an na ang
sulud, sama sa naggisi nga panit. Grabe ang baho, ug kanunay gitabunan sa lagong samtang
naglakaw-lakaw nga wala’y tumong. Sa usa ka higayon, magkit-anay sila sa Amamanit.
Wala niya tagda ang engkuwentro, tunog kay naghunahuna si Lolo nga adunay sakit ang
tawo. Hangtod nga nadungog niya gikan sa ubang saksi nakakita usab sa kini nga tawo, ug
giingon nga tingali siya usa sa mga tawo nga gilubong sa sementeryo kaniadtong dugay na
nga panahon. Tungod ato, wala na moagi sa kaniadto nga dalan nga pauli akong Lolo
Marcial. Ug sukad sa kini nga engkwentro, ang iyang kinabuhi gisundan sa lainlaing mga
panghitabo nga makatingalahan, ug ang usa niini mao ang sa iyang pagkabatan-on.

Sa diha nga si Lolo Marcial nahimo nga usa ka batan-on nga lalaki, usa ka diwata
ang nahigugma kaniya. Giingon nga gidala siya sa kana nga binuhat sa wala mahibal-an nga
lugar ug gipakaon. Bisan pa, ningbalibad akong Lolo samtang nasaksihan niya nga ang
pagkaon adunay mga buhi nga bulate ug hugaw. Nangayo lamang siya og asin sa diwata.
Pagkahuman, nagmata siya ug nakita niya ang iyang kaugalingon nga natulog sa ilalum sa
usa ka dako nga kahoy. Hangtod karon, wala pa mahibaw-an kung ang kana nga kasinatian
tinuod ba o usa ka damgo ra sa akong lolo sa tuhod, apan ang labing hinungdanon nga
nabuhi siya aron isulti kini, tungod kay gilimod niya ang pagkaon nga gitanyag sa diwata.

Ang katapusan ug labi ka kuyaw nga kasinatian nga naagian sa akong Lolo Marcial,
giingon nga ang usa sa iyang mga anak hapit mahimong usa ka aswang mismo. Ang iyang
anak nga babaye nga si Felaya, gipakaon og bibingka sa iyang amiga kaniadtong dalaga pa
siya. Wala niya nahibal-an, ang kana nga amiga wakwakon, ug sa ingon, ang pagkaon nga
iyang gikaon gitunglo. Ulahi na kining nahibal-an sa akong Lolo Marcial. Si Lola Felaya
nagsugod sa paglihok nga katingad-an usa ka gabii. Ug sa pagsudya sa akong kalolohan,
nagsugod siya sa paggawi. Maong gidesisyunan sa akong Lolo Marcial nga ipadala siya sa
usa ka albolaryo. Ang tambal nga ilang gihatag kaniya, nagpasuka kang Lola Felaya ug usa
ka bato. Ang kana nga bato giingon nga usa ka tinunglo nga butang nga nagahimo sa usa ka
tawo nga usa ka wakwak, o labi ka labi, usa ka manananggal. Ang akong Lola Felaya naayo
na gikan sa iyang sakit, apan ang kahadlok sa mga nahitabo nagasunod sa kanila maskin sa
mga nilabay pa nga mga tuig.

Sa ingon, niini natapos ang ang mga wala maambit na sugilanon sa akong lolo sa
tuhod nga si Marcial. Dili man kini nga mga istorya mahimo’g katingad-an kaayo, apan sa
katapusan, ang usa ka istorya usa pa gihapon ka istorya maskin kung kini tinuod man o dili.
Ang kini nga pagsaysay mahimong dili usa ka tinuud nga representasyon sa kinabuhi sa
akong kalolohan nga si Marcial, apan sa labing gamay, nagsilbi kini nga pagsalamin sa ilang
mga tinuohan ug kung giunsa nila giduol ang mga misteryo sa kinabuhi, kaniadto.

Ingon usab, tingali nahibulong ka kung ngano nga gitawag ko kini nga mga istorya
nga ‘mga wala maambit na sugilanon.’ Tungod kay sa pila ka higayon, nagsugod ang
among pamilya sa paghunong sa pagpaambit sa ingon nga mga istorya sa amon. Human ra
nako makigsulti sa akong inahan nga pagkahibalo nako sa kini nga mga panghitabo. Gitago
nila kini gikan sa amon sa hinungdan nga wala naton nahibal-an. Bisan pa, usa ra ang
butang nga nasiguro ko: dili kini ang katapusan niini. Sa tinuud, daghang mga istorya nga
ingon niini ang moabut pa. Ang mga istorya sa akong Lolo Marcial mahimo man nga
makalimtan, apan dili gyud kini mawala. Tungod kay ang mga aswang taliwala sa atoa,
apan dili lang mahibaw- an kay lain-laing ang ilang paagi og porma.