Digitized by Google

R. P. ALOYSII
NOVARINI
REGVLARIS
CLERICI
AGN V S *

EVCHARISTICVS.

Digitized by Google
 1

NO
VERO
CLERICI REGV LARIS,
ELECTA
N
SACRA,
BVS I <U 1

QVA' EX LATINO, GR/ECO, ET HEBRAICO

fonte qua ex Hebratorum , Gentiliumque ritibus nonnulla diui-
•,

narum Litterarum loca aut nouo explicatu donantur,

aut noua luce veftiuntur ;
fubquc-

AGNO EVCHARISTICO
Jta de MgufliflimofDeoquc ipfo diuite EvcharistI/* facramento , eiue infitiatione, excel-

lentia, laudibus, dehcqs, fuauitate,myflerijs,figuni, ritibus, ahi/que rebus, qua ipfim aut tangunt,
aut Jj>e flant , fitiate dijferitur ,utob argumenti coharcntiam aliqua de SaCIKDOTVM
dignitate , noti/que s aliqua de Sacrificiis, Timplis, Altambvs.C^w
prophana, ex noflra fchold mutuata publica notitia, 'Vtilitati publica exponantur.

HIS INSERTA VA RI i£ FORMf EVCHARISTICiE,

er multis othis sortibus id nos traclmiffr . & rri mcifz.

L V G T> V N I,

Sumptibus LAVRENTII DVRAND.

£M. 75 C. XXX VI /.
Digitized by Googl
I

IESV CHRISTO
SVB EVCHARISTIiE
VELAMINE LATENTI.
E iterum Tibi, Amor, fifto fifto Sc ea, qux a me ni-
; ;

mirum a Te difco quod in Te prxftcm. Non vna Te

ratione nobis exhibes, exhibes tua ; parum erat Tibi
fub tuae gratix dono Te tuis donare, humana quoque
vefte indutus ad homines venifti , Sc quod amorem
,

valde excitat, pro hominibus. Denique cum hinc cftes

Te hxc in homines propenfio non
abiturus , abire a
potuit non potuit amor quin huc Te illa, huc Te ifte duxit vt Te fub
, ; ,

Euchariftix velamine abfeonderes sicque ciTes cum tuis etiam cum a

,

tuis abefles nec contentus fub amoris ferculo tuorum pe&us femel fub-
;

ire, fubis fxpe. Quidni a Te didicerim, qui tam frequens nos adis , non

femel Te adire ? Didici, poftquam dicatas Tibi meorum operum primi-

tias , poli variorum laborum libas nomini tuo di£tas,me nunc iterum

Tibi fifto. Volumen, quod de Euchariftix facramento euchariftici Sacra-

menti cultus , affe&ufque a nobis cxculpfit, offero Tibi , Amor, amoris
vi , Sc arte fub Euchariftia latenti. Operis vilitas ab hoc obfequio adeo
&
me non abduxit auocauit , vt huc adduxerit potius , huc aduocaucrit.
Humilitati tux fuero obfequutus, qui tam vili feriptione vilitatem illam
fuero fequutus,qux in cucharifticis veftibus, vtita dicam, tam fplendide
lucet. Me lftx veftes, qux maieftatem tuam operiunt, ad Te vrgent eo •,

quippe hxc velamina diuina tua virtute paupertatis deuencrunt , vt ire

vlterius nequeanr,alia quxlibet indumenta, licet vilia, &
paupertate fum-
ma infignita , fubftantia tamen non deftituuntur , qua deftituta funt illa,
qux Tu Magne circunfcrs in hoc Sacramento. Sed fatis diuites pauper-
rimx veftes funt Te diuites funt qui omnium diuitiarum fons es;
,
quia ,

fatis ornata funt veftimenta qux omni alio ornatu vidua Te Deo exor-
,

nantur. Nec eft exiguitas quoque magna

paupertas hic tantum diues ,

cft , Sc magni a Maximo fit. In hoc Sacramento fub quacumque parua

magnus es, vt fis infinitus. Hxc cogitatio
quantitate dclitefcis, qui adeo
ita mentem meam corripuit vt me hxc cogitantem ad Te rapuerit, me-
,

que vilem ac verius nihil cum operis mei vilitate mihi pari ad Te non
, ,

Nouartm Agnui Eucbanfi. a 3

foliim
foliim duxerit, fed etiam traxerit. Munus iftuc hoc promptius Tibi, Ma-
gne,offero, quo vilius, quo exilius eft, quo vilior, quo exilior fum. Offe-
rentis vilitas ,
6C rei qua: offertur , apte Tibi refpondebit , vt fub paupere
ditiffimx Euchariftix velamine delitefcis.Ponent omnia vilitatem fuam,
fi tuis manibus imponantur. Vix alibi paupertas triumphat illuftrius,
quam in hoc Sacramento, hic illa folium fuum locat, hic diuitiasfuas
hoc plenius effert, quo maior, Sc, vt ita loquar pauperior eft. Paruitas,
,

quae alibi negligitur hic admirationem vertit in ftuporem maximique

, ,

fit ciim eft maxima. Omnia ifta me prouocant

,
&c vilia ac parua offe-
, ,

rentem efferunt, tanquam argumento paria futura, & tibi Deo meo grata,
qua: Tibi exhibeo. Excipe igitur hunc laborem Amor, non nudum, fed ,

vt Te harum paginarum inuolucris continet, Te fpe&at, Te fub euchari-

ftico velamine pofitum exponit. Lates hic , Amor fed Te latentem non ,

latet , quo nofter hic labor fpc&arit quid opus iftuc a nobis excuderit,
,

qua mente illud verfaucrim, mea: fcilicet fidei tcftandx, alienx nutrien-
dae huius facramcnri cultui augendo, abolendis omnibus erroribus, qui
,

contra illius veritatem, torpori omni excutiendo, excitando in omnibus

amori. Munus, Amor,accipe, fed munus hoc munere dona, vt hos, aliof-
que fru&us hoc volumen & in me poflit parturire Sc in omnibus, vt illi ,

amori vnufquifque rcfpondeat , quem in auguftiflimo Euchariftix fa-

cramento , in quo Te tuis non offendis , oftendifti ; eo maiores nos tuus
Amor efficiat, quo minori Te in hoc Sacramento tegmine tegit. Sifto in
hoc voto dicatiflimus Tibi feruus

zALOTSIVS KpVARINVS
Clericus Regularis.

Digitized by Google
 ,

JLL VSTRISSIMO RE VE REND /SS , 1 MO

VER.ONENSIVM EPISCOPO
MARCO IVSTINIANO.
Oc quoque mortuis meis laboribus , Magne Trsful , de-
beo ,
quod eorum ope pojl conte flatam cotlo mentem ft-
crum , etiam homines m terris agentes tn terris agens re-
uereri poffum poffum colere , (d ad v tuent es , vtdurofque
,

eorum nomina tranfimttcrc , quibus obftridus vixerim,

dum vixi quorum virtutem , pietatemque /ufpexertm,
,

quorum beneficia fen(erim,fenjermt illi, cum quibus dego.

Sine igitur , me d libro meo accipere , quod mihi i!le exhibet , me libro exhi- &
bere , quod ille tecte a me requirit. Patere m hunc, quem recenfiu , cenfitm Te
pr.topue vocari qui es pracipuus , nomenque tuum in obfequq , cultus , (d
,

graditudmis fignum libro prafigi , quod antea nuda memoria afipxum memo-
ria circumferebat. Magna debent Ttbt omnes Veroncnfes ; omnia paucis clau-
dam, pietatis , prudentis, integritatis
,
fipientu, vigilantia , munificentia nor-
mam gf exemplar debent Tibi , qui fub Te funt ; hac omnia in Te Jitmma , Tu
,

fummus in his omnibus. Rem ardius coercebo , vt latius porrigam , vt ma- &
iora dicam , dicam pauciora. Te debemvs Tibi. ‘Plura me adijcere

td rei magnitudo inhibet , & verecundia tua

,
qua quo m Te maior , eo agriiss
fert efferri, qua m Te magna. Hac nos cum alqs deuinciunt Tibi , deumaunt
^ in alijs. Communibus bific vinculis (d peculiaria accedunt qua nos li-
,

gant. Singularis tuus m nos domumque nofIram (d vmuerfum Ordinem ad-

,

jectus ,fingularis ille amant is ,fouentifque voluntatis propenfio gi qua illum,

qua istam fequuntur beneficia qua non numero quia numerum vincunt , nec
, ,

firtdim perftringo , ne aliquid ex tllis deteram , ahqutd fupprimam ab illis,

tam alte in omnium noflrum memoria funt fcripta , vt nulla vnquam obli-
nio ea deleturafit , nec vlhts ingratitudinis ventus d noflris mentibus exfufla-
turus. Interirn volumen iftuc non tamgratitudmis pignus fit
,
quam tcfti-
momum exerte ,
palamque f icentium , tua in nos merita effe maiora , quam
vt illis aliqua ex parte reSpondere pofitmus. Liber i fle , qui de Euihartfhd
agit
,
qua bonam gratiam jonat , vel nudo titulo nes ad gratiarum actio-
nem exfhrnulabtt , quod vt prxflemus plenius tn ipja tpfeus Agni Eucha-
nfltci oblatione , Deumjolhciri precabimur , vt parem tuis votis det effectum,

Juppares Tibi fubiedos T t bi reddat ;

vita faheet innocentia , & fanditate,
a 4 expri

Digilized. by Google
exprimantque omnes moribus quod tuis moribus efl impreffum denique vt
, ;

animo illi tuo , tuoque vultui femper placidis fimilem temporum ,fimilem re-
rum factem ille donet , qui donisfuos cumulat qui ftis donat
,
fi. Huc fud ,

omnium mente in totius Orbis notitiam ire volebat

Illuftriffimx, Reueren diflimx Dominationis Tux

feruus addiftiffimus

eALOTSlVS TfOVAKlNVS
Clericus Regularis.

LECTORI
 -

LECTORI MEO.
N publicum rurfus prodeo ,
commodo publico liraturus;
nefeit nofter calamus feriari quia in alieno profectu pro-
,

curando ferias agere noftra mens ignorat, cuius conatus ex-

adeo non coercent , non incidunt , vt ani-
antlari labores
Agnum Eucharifticum nunc exhi-
ment , vt producant.
beo ; hoc
deuotionis ipfius mei , fanftitatis animam,
eft ,

dulcedinis verx verum fontem , diuini amoris delicias, &,

vt omnia claudam, omnis boni fummum, atque compen-
dium , Deiimque ipfum fub paupere tegmine non pauperem. Hxc dixi , cum
Agnum Eucharifticum dixi, circa quod noftrum hoc opus vertitur, ac verfatur.
Vix volumen illud excudi , quod virgineas laudes tangit , cum fcnfi me illa-
rum laudum tangendarum dcfuicrio tangi , quarum diuitem fegetem ille exhi-
bebar, qui fub Euchariftico velamine fe fuis in fummi amoris lignum exhibet.
Vix vmbrx Virginex vltimam manum impofueram , cum auris mihi veluti per-
ucllcrctur, vt ad Eucharifticas quoque delicias irem. Fors etiam ipfa Dei Mater
hanc mihi mentem inierit, & me vr(it,quxolim dcpafchalis agni apparatu tam
fuit fb!licita,vt fuerit, qui putauit,cam fuiflc.qux Apoftolos exftimulauit, vt
quxrcrenc: Vbt t/u paremus tibi comedere Taftha? Huc flectebat Marcus Vigerius,
cuius hxc funt verba Sollicitet igitur hac iufltjftma Mater de le e alis acni ap-
: CU;.
PARATV FORTE DisciFVIOs COMMONviT, interrogare , ubi eiut Filius ed
P-"-
torumque Magi fler tft Dominia libentius Vafcha perageret. Ad Eucharifticum Agnum,
qui pafchalem fequebatur, animum Virgo intendebat, quodque tunc fcmcl in
Apoftolos prxftitit , prxftat nunc in omnes ; frequenter ad Eucharifticam nos
menfam Maria eo ardentius excitat , quo maiori diuinxglotix augenda:, noftra:
que falutis quxrendx , ac ftabiliendx tenetur dcfidcrio. Non igitur mirum,
fi fle noftra mens , quam fcquutus eft calamus , cui calamus eft obfequutus,
poft laudatam Virginem ad omni laude maius Euchariftix facramcncum vocari
Ce fenfit.
Arripui argumentum, ad quod rapiebar de Euchariftico Agno egi.vr vides ar- ; ;

gumento quiarcfponderc non potui , folus ille id pofiec , qui fub Euchariftia latet,
refpondi voluntati, qux hoc volebat, rcfpondi adfectui , qui huc ferebatur, fle me
ferebat. In hoc folum argumento rcfpondi , quod vilia dedi , & vilibus & panno-
fis veftibus illum veftiui
,
qui in Euchariftico facramento adeo viles veftcs cir-
cunfert, vt vix poffet viliores. Ipfum Dei Verbum vilibus pannis inuoluit Maria,
vilibus fpeciebus Gratia ,
quidni & vilibus verbis idem Verbum veftiat tracta-
tor vilis, & pauperibus vcftimentis inducum pauperibus verborum tegumentis
iterum veftiat, ve omnibus exponat ? Animum efferunt, qux offert Guarricus ;
eius
hxc funt verba : Sicut Mater Maria quibufdam a s svms-ntis fannorvm in-

notuit infantem fic Mater Gratia Dispensatoriis speciebvs rerum ciuf

dem fieri corpora nobib obtegit 'veritatem , fft ego fratres cum iteritatem ,
qua Chrifhu eft,

uerba
 ,

•verbis meis enuntio, quid aliud, quam Chriflum PANNis satis viUBVS inuoluol
Beatus tamen cui nec m parmis Olis Cliriflus efl •vilior, Jicut nec merces pretiofie prudenti 'vi-
lefiunt propter veteres ,
quibus amiciuntur, Jacculos.Vilitas omnis omnem vilitatem po-
nit, cuius gremio lefus imponitur ,
qui lefum fpedat, Iefum fapit , fert lefum, aut
in Iefum fertur. Ab hoc igitur capite argumenti maieftas
,
qua: feripturum .1

feriptione deterrere poterat, deterritum recreauit, & ad feribendum animum de-

dit, quia dedit fc.

Sed fors plura ,

quam obtulerimus, Ledor a nobis voluilTet. Potuilfcm offerre
plura i
adhuc plura offerenda fupereffent ; exhauriri nul-
fcd poft plura exhibita,
lius diligentia tam diues argumentum poteft
; aditum dicendis aperiunt qux di-
,

cuntur, non obftruunt. Multa etiam dedimus fi fpedentur non qua: dari poterant,
fcd qui ab aliis de hoc argumento data ; in cuius traditione pri illius maieftate,
diuitiifque, pauci non folurn laborauerunt,fed & pauca exhibuerunt pauci-.vt etiam
ab hoc capite nobis ignofeendum fit, fi multorum auxilio deifituti multa non de-
derimus; vt omittam edenda quoque volumina non fcmel nos monuiffe, vt ma-
num ab opere, quod pri manibus habebamus, amouercmus vt in Euchariftico ci- :

bo non molem fpedas, qui adeo exigua, fed cum, qui fub ea latet, ita nec volumen
iftuc ex magnitudine metire , fed ex bono exhibentis animo qui magnus effe po-
,

tuit, etiam fi magna non exhibuerit.

Et vero vt vbique Ecclcfiaftici eruditionis opes augere ftuduimus , fadum ta-
men a nobis hoc pricipue in hoc volumine , in quo multos Ecclefii ritus circa Ia-
eram Euchariftiam fetuari fuperiori, aut etiam noftro mofolitos in omnium no-
titiam omnium oculis expofuimus ; hinc natum, vt varias Eucharifticarum hoftia-
rum formas vndique ex pricipuis Chriftiani orbis partibus conquifitas , & ad nos
tranfmiffas,dodo Lcdori paginis exaratas reprifentari curaucrimus. Ad hanc
curam, laborcmquc fubeundum plura me cxftimularunt ; hic pricipue, altum in
hac priteritorum feculorum filentium , quod in multarum rerum ignoratione
nos detinet, qui priteritis feculis in vfu apud Chriftianos fuiffc non eft dubium;
quis enim audor quinam inhoftiisolim fculperentur, qui hoftii ipfi confice-
,

rentur, id noftram notitiam tranfmifir? Ne igitur hac eadem node laborarent qui
vere eadem querimonii voce percellerent, vifum nobis hic op-
p aft nos fututi ,

portunum , varias vatiorum ritus circa hoftiarum formas figurafquc ad pofteros ,

delegare. Priterea & prifcnribus erit confultum, paucis enim, autnullis notum,
Scobferuatum fuit, diucrforum locorum in hac re diferimen, vt non dubitem,
quin pleraque cuilibet noua fint futura , qui hic a nobis exhibebuntur. Anni an-
nis additi gratiam , pondufquc labori adiicicnt qui nunc fors alicui leuior, nec
,

adeo commendabilis cenfcbitur. Obfcruationcs hafce cogitaueram notis, moni-

tifquc luculentius illuftrarc, fed editionis cutfus, qui impediri non potuit, hoc im-
iediuir, aliorumque laborum editio, qui nos vrget, & quam nos vrgemus, ab hoc
fabore nos auocauit.
Ea, qui de Eucharifticis formis , Euchariftiique facramento, ciufque ritibus
dedimus , aditum aliis multis aperient , ad qui ire dodus Ledor poterit neque ;

enim alienis tantum laboribus ali debemus alios quoque alere periti dodique ,

Ledoriscft ; nemo contentus inuentis fit, etiam ipfc quirat, quibus alij fruan-
Lit.i. tur ; gallinarum exemplo id probabat Clemens Alexandrinus : 1Aiunt inquit,
flrm. gallinas carnem habere fuauijfimam, quando eis non copiofi appofito nutrimento, (y ea pe-
dibus }odientes cum labore alimentum colligunt s vt plerumque audores in librorum
editione ledoribus melius confulant , fi non adeo copiose omnia ingerant ; fcd
fodiendi , inucnicndiquc anfitm illis multarum rerum fuppreflionc "relinquant.
Ego

Digitized by Google
Ego vbique reliqui, vt multum tibi, Le&or, profuerim quia non multis. Deni-
,

que ficuci Deo gratum efl vt ait fanftus Gregorius Nazianzenus quod njinbuj
,
,
Ordt. in
Undem
reffondet fic gratum quoque hominibus cfTc debet quod feribentis viribus eft
; , fietfil.

par. Ne plura ne maiora a me exigas , quam ferre potuerim ne me maiorem me

, ,

lacies , dum me maiora me efficere contendis , prxfertim in tam fublimi , magno-

que argumento, in quo magnum quoque eft etiam non magna przftitiflc conatus
;

hic laudem fuam meretur , vel re deftitutus.

OPERIS

Digitized by Google
 ,

OPERIS APPROBATIO.
Os qui nos hic fubfignauimus,iuffu admodum Rcuerendi Patris
D.Stephani Mcdiccs,Congrcgationis noftrae Pratpofiti Genera-
hunc librum, cui titulus, Sacrorum Eidiorum 'Tomus ternus a
lis,

R.T.'D. Aloysio Novarino elaboratum, luftrauimus, expendi-

mus, nihilque in illo a fide alienum, nihil a probis moribus dilTonum rc-
perimus, cum omnia ad fidem nutriendam morefquc informandos col-
lineent. Dignum itaque cenfemus, vtinfigni eruditione liber infignis,
& caiteris qui prodierunt non infcrior,in omnium profe£tum,ac guitum

excudatur. Datum Vcnetiis n.Kal. Aprilis i6jj.

Ego D. Hieronymvs Tazzinvs Clericus Regularis.

Ego D. Benedictvs Bozomvs Clericus Regularis.

FACVLTAS R.P.D.TRjEPOS ITJ GENERALIS

Congregat tonis Clericorum Regularium.

Ornus tertius Sacrorum Elc&orum a R.P.D. Aloysio Novarino

compofitus, 8C iuxta prsefixam fidem PP. quibus id commifimus,
approbatus , vt typis mandetur (quo ad nos fpeftat ) facultatem conce-
dimus in quorum fidem pratfentes litteras manu propria fignauimus,8£
:

folito figillo noftro firmauimus. Dat.Romx die 9. Aprilis i6jj.

D.Stephanvs Medices Prspofitus generalis.

D. Bernardvs Castagninvs Secretarius.

APPROBAT IONES.
Os infra fignati Doftores Alma: facultatis Parifienfis, fidem faci-
gjjjgg mus ad
amuflim examinaffe Agnum Euchariflicum , Reuerendt &
celebris P. Aloysii Novarini Clerici Regularis in quibus non nili

fufficientem fide &c laude dignam dodrinam vidimus in quorum te- ,

ftimonium fubfignauimus. Lugduni dic trigefima Augufti anno Do-

mini 163 6 .
Fr.S tephanvs Molin, Carmeli ta.
Fr. Bernardinvs Molliasson, Ord. Minor.

Digitized by Google
 a4 1

atris

en.
lusi

INDEX
nJi .

i rr.

coj-

Itum
CAPITVM, ET EXCVRSVVM
in hoc Volumine contentorum.
Uni.
Cap. utm Rv d k. carnis cfus cur ludaris in- 1 0. ChriBi pafio non cogitanda dumtaxat , fei
hibitus. pag ; imitanda. {j>
i. Crudas carnes comedere in idolorum cul- Agni fanguis quo demsrum pofes adjfergra-
1 1.
,

tu confueuifTe Gentiles probatur, Si alla- di , nos ad lingua cujlodiam in eucharifticn

tus fenfus ftabilicur ; aliique crudorum menfa vocat. ft
fcrculorumefuritus afferuntur. y Cap.i j. Dc agno, agni apparatu, efuque non-
Quadam de agni maftationc paratura, cfu - nulla alia efferuntur. fj

IS 9HL _ Z 14. De agnis , ouibufque nonnulla alia chartis

4. Pleraque elui communirer inepta comedi conilgnantur. yy
ab aliquibus iolita. 9 i y. In agni efu azymi panis vfus. y£
J. Decarne,carnisabftincotia,cfuque. t ExcvasTi t Pura vita azyma cum euchnrijtici
.

!N 0 *. De agni a (Titione, & apparatu , ac pleraque ‘t"' S7

alia de agnis, ouib&fquc. 1 1 ) . Inanis gloria tumor ab cuchariflica menfa eli-
IIS.
Excvrs. iEuchariRicus Agnus amerit igne u(f
.
- minetur. f8
ce- tui nobis exhibetur. tS Cap. i 6 . Dc fermentato pane aliqua obferuan -
,8C , Amoris igne ardeat qui ajfum igne agnum ad
,
tur. £9
euchnnUicnm menfam comedit. 1 9 ExcvRS.14. Ad eucharificum conuiuium acce-
J . Ajft agni carnes tmniam volup tatam fituitas dens azyma non habeat pecularis vita ve-
,

ficcant. a j fiigium nullum referens. 1

4, In agni efu Sf ititas fanfti ignis necejfarius. ry. Peccati occafio fugienda ad aeram Etscha- f
hi riftiam acceffurc 64
f . Ia agni efu nemo lupus e undat, non euadat leo-, 1 5. Superbia limer ab euchariftica menfa txulet.
agnus fu, aut agnus fiat. aS
. Rcuerentia erga EuchariSUam commendatur. Cap. 17.De panequidam ritus Hcbraorum.<7
19 18. De panibus facicrum , fcu propofitionis
^
7. Crudarum carnium efus inhibitus , nes a ira- quadam fotu digna communi notitias
torum moribus auocat , ad vitam refla ra- exponuntur. <8
tioni refpondentem vocat. jr 1 9. Dc pane quadam alia in lucem eruta. 70
Cap. 7. Agnus fine macula, quis dicatur. ; 1 x o. De pane quadam cx antiquor u monumen-
b
8, Agni actas, 8i fexus. it tisdigna oblcruationc deprompta. 71
i 9 Cur decima menfis dic parari agnus debe- x i. Panis dc tritico, &
alia de pane lubuciun-

i
ret,quattadccima immolandus. \7 21
Exctr.s.8 £lfod de prensatura agni praparatie -
. ai. pane pleraque alia communi notitia;
De
ne dicitur ai facra Uucharijlin cultum fic-
, exponuntur. 76
flitur. io i) Dc pane, qui olim a populo Sacerdoti ofte -
—
.

Cap. i o. Dc hzdo, qui aeni defeflu immolaba- rcbatur/aliaque de panibus aliis- 77 -

tur. 40 X4. Panes rurfus exhibentur. 79

1 1. Immolationis tempus, tempus cfus expen- Excvas. 17. Probi quidem panes, qui pietatem nu-
ditur. 4) trium, cr fouent. 8a
1 1 . Cur agni fanguine poftes domus cfTent ad- Cap.i y. Cur apii carnes cum lactucis aggre -
fpergendi. ay ftibus comederentur. 8a
F.XCvas. 9. Agni pafionem cogitet ,
qui agni car- Excvrs. 18. Euchariflici Agni efum mertifeatie-
nibsuvefcittsr. "47 nu amaritudo comitetur. 84
Nouarini Agnus Eucharift. | 19 Eui .

)gk
 1

Index Capitum, Sc Excurfuum.

1 9. Dulcis omnis amaritudo fit cuchariftici signi ExcvKS.34. Fraternum amor euchari[i icam exor -
efu- 8f net menfam. ij~y
Cap. 1 6. Cur aqua coilus «di agnus non pof- 3 y. DJfirdt.i r/x*,odia ab eucharijlici Agni men -
y

fct. 8* fa exulent .
i ^ 7
ExcvRS.2,0. Terrenarum de Iit /arum aqua ab en- 3
6. <%ui eucharijlici Agni carnibus vefeitur , be-
chariftici Agni efu exulent. 88 n/pcentix memor jit ^pauperibus (uc curras.
Cap. 17. Quid in agno comederetur , quid re- ul
linqueretur intaftum. • 90 3 7. Ciratmcijis , & purgatis Afnus euchari (luui
Excvrs.i 1 . Deum iudicem cogitet, qui eucharifti - exhibetur. 140
ci Agnijnenja ajsidet. 9 Cap. 3 9-Pc Pafchatis cultu quoad Hcbreos.i4 1
Cap. 2.8. Agnum manducaturi cur renes prae- h.xcvR.38 Virginis nexus, Agni euchariflici.lqZ &
cingere iubcrentur. 94 CAP.40. Super ollas carniu ledere quid tic. 14;
Excvrs. 11. Euchari(licum Agnum comedent es, 4 *• Aliis faerx Scriptura: locis lux immilla. 144"

renes accinftos habeant cajiitatii cultu. 9 y 4*. l )c ollis quxdam adnotantur. ia(1
23. Eucharistici Agni carnibus qui 'vefeitur, 43. Comiiualia quxdam verba explicantur.148
prompte Deo pareat. 97 44. (..'oena pura qua: diceretur, qui mcnfa pura.
£a?.x 9. Cur calceos agnum manducaturi in- \A1
t
duere iubcantur. 99 4f. De mcnfx bcncdiflionc prifei quidam ri -

Excvrs. 14. Santtorum Patrum' exemplum imi - C “S. ito

tentur , qui eucharifticam menfam fi equen- 46. Dc mcnfa facra. iyt.
tant. L21 47. Olera xgrotancium cibus. 1 33
1 y. Agni comedentium habitui , dtuina benefici a 48. Dc mcnlis, &: menTarum apparatu aliqua
ferio cogitanda docet Deo gratias agen-
, & offeruntur. 134
das. i_°J 49. Dc ferculis qugmenfls inferebantur non -
Cap-3 o. De calceis quxdam antiquae eruditio- nulla: oblcruationes. 1 y y
nis rudera. 10 6 50. Dc cibis , ferculifqucalia obreruatione di -
31. De calceis alia: obferuationes ,
ritus alij. gna hifce chartis condonantur. 137
107 ExcvRS.3 9. Vtilia quadam fercula. 1 y8
31. Cur baculus in agni efu gcftaretur. 1 09 40. Labaris, & cibicoh.trentia. 1 39
Excvrs. i 6. Fidei baculus in cuchariftici Agni 4 r Laudis fames cr aliena fama
.
,
deuoratio. 1 60
efu neceffartus. 1 1 CJAP.y 1 Dc Euchariftix nominibus.
. 161
27. Spei virga in cuchariftici Agni efu necejja - yt . Vita de facra Euchariflia. 1 62

na. * «5 Excvrs.41 Anima vita Euchariflia faeramen’-

18. Agnus euchariftictis comedentium frumen - tum eft, 164.
tum , &fortitudo. •
'i 4 3 Malis Euchariflia non vita, fed mors efi.
. 1 66

19. Crucis baculus cum Agno eucharift ico qui co- 44. Euchariflia cordis magnes. 1(7
CAP.n-*/. yz. Euchariflia fidei munus, verita -
Cap. 3 3. Dc baculis Sc virgis quxdam commu- tis Sacramentum cum fide vt cohxrear.
,

ni notitix exponuntur. "7 vt veritati nitatur. 169

3 4. Cum fcftinacionc agnus comedendus : erat. Regnum de facra Euchariflia Rex ,
iit, qui
u& , Euchariftix
cucharitlicis epulis fruitur

3 y.
Stantes an agnum manducarent ,
& cur, nexus, &s coronx. 172
11Q 34. Cur in Euchariftix facramento Chriftus
36.Tran(itus illuftratur, cuius in agni efu men- lateat. 17;
y y. Sacra Euchariflia vt olim cuftodirctur. 174
Excvrs. 3 0. Fc (linat io in agni efu torporem exett- 56. Prifei quidam ritus dc vcftibus,quas ad fa-
tiendum docet tnque Dei objequio moras
, 1 eram Euchariftiam accedentes indue -
omnes , dr cuneationes amoliendas. »*4 bant. 176
X 1 Tran fitus ad meliora,
.
&
perfccliora in eucha- 57. Communicaturi manus abluebant. 177
rifttca menfa probatur. 116 y8. Euchariftix abftinentia prxmifTa. 179
xi.Ineuchar/ftici A?ni efu a veteri ad notiam 59. Euchariflia cum
cantu diftributa. 180
vitam tranfeundum nobis eft. 117 60. Angeli circa facram Euchariftiam excu-
x 3 . Ad bellum tamquam milites parati fint ,
qui bantes. 182
Euchariftiam fumunt. 119 Excvrs-4 y. Euchariflia Damones arcet. 184
CAP.37. Expenduntur illa verba, In cun&is CAr.6 1 Dc ofculo fancto,quod in cuchariftici
.

Diis ifigypti faciam iudicia , cum Agni Agni efu in vfu apud fideles prifei gei
cuchanllici efu vitiorum idola non co- fuit. i8y
hxrcnt. * H 61. Nonnulla alia de ofculis obferuata. 84
1

58. Aduena,& mercenarius cur ab efu agni 6 3. Varij ritus circa faerx Euchariflia: cultum
arcerentur.
•ii efumque litteris contignantur. 1 88

6 4. Alij
 1
81

Index Capitum, & Excurfuum.

s
£4 . Alij ritus circa (aeram Euchariftiam , eiuf- 88 Nonnulla verba explicanttfr ad facriflcium
.

}. quc cultum. 190 pertinentia. ibid.

7 6 y. Quaedam obfcruationcs dc Euchariftix di- 89. De Miflx lacrificio quasdam obfcruatio-

r- ftributionc, cultu, receptione. 191 nes.

1
1- ExCvRS.46. Medie* virtute proditus Agnus eu- 90. Miflaiudicij quasnam efle c, 5c qualis ,alia
ch ariflictu. 19? dc Miflis aliis. 1 y f

‘M 47- SI* 1 Chrijli fanguixem bibit , paratus Jit 9 1. Mifladcus apparatus quis ? dc vcflibus,qui-
»0
ejfundere Juttm . 1 94 bus (aera hunt. iy6
41 4 9.J2»ad*mde Eucharifli* excellentia ,
vtiii- 91 Sacris veftibus lacrx hiltorix ,
. K pleraque
tate er apparatu. 196 alia intexta. T ijY
[i
49. Labor Enchanflsapramittendus. 197 93. Dc flabellis mufeis abigendis in Miflx fa-
Ii
jo. Pluraque alia de jaera Euchariflia , eitifque crfficio. 1 y9
J4
fuauitate offeruntur. 199 94. Natalis calicis quis dies panis , dies fecre-
i
1 6
J r. Juliam falttbrts euchartjlici [anguina fons cr torum dc anniucrfario cuchariftici con-
tS
animis irrtgandis quin dr illuStrandis op -
,
uiUij dic. z6o
ra.

9 y . Dc calicibus prifci quidam ritus. 161

yt. //» purgatrices flammas quibus anima
,
tor- 96 Dc facris calicibus nonnulla aliaadnotan-
quentur, virtutem fluam porrigit eucharifli - cur. tb 4
to
rw fanguis. tor 97. Dc faerls facrorum calicum patenis. 166
Cap. 66. Quidam ritus poft Euchariflia: fum- yS.Quxdamdc lacrihciis Gentilium vifti-
II
ptionem feruari foliti. 10 $ mis. 167
«7. De cucharifticis fpccicbus aliqua notatio- 99. Euchariflici facrificij excellenda prx Iu-
nc digna. 104 dxorum lacrihciis. 169
68. Panes qui Euchariflia: conficiendx adhi- 100. Quis duplex Sacerdotum honor. 170
If bebantur, ve pararentur. loy Excvrs. y 4. Sacerdotis dignitas, dignitatibus om->
69. Quxdam obferuationes circa formarum nibusfuperiorydr magis honoranda. ,
171
17 formationem, & apparatum. 107 y y. Sacerdotes vt honorandi. 273
r* 70. Nomen Iclu in cucharifti«is formis varii y 6.
Honor malis quoque Sacerdotibus bene ex hi-
exprcllum. 110 betur. »7f
71. Crux in maioribus formis varie imprefla, y7» Sacerdotis anilitas Sacerdotem venerabilem
f
varii in minoribus. 1 1 *
faciat. 278
it 7t. Stellas in bo iliis impreflx impreflus ,
Sol, y8. Caji itas , & puritas honorem Sacerdotibus
imprefla Lurta. 11 conciliet 279
< 7 j. Angeli in cucharifticis formis fculpi fo- f 9. Sacerdotis dotfrina , & [cientia honorem Sa-
liti. 2 1 cerdoti pariat. 2.8 r

<7 74. Paffionis Chrifli inftrumcnta in eucharifli- 6 0. Sacerdos ab rerum terrenarum amore alienus
1“ cis formis efFormata. 11 honorabilem fe pr abeat. 283
t.
7 y. Verba quasdam hofliis ,
eucharifticifque Cap.ioi. Dc Hebrarorum Sacerdotibus non-
9 formis imprimi folita. 114 nulla hifce chartis contignantur. 2S y
ni 76. Uc garticulis quardam obleruationcs. 2 3 0 io£. Nonnulla alia dc Sacerdotibus Hcbraso-
X 77. Beatiflimx Virginis effigies in cucharifticis rura. 2S6
't formis& particulis. 15 j 1 03 . Dc fummo Sacerdote quardaro notatione
LIS 78. Tritici renes qua: dicantur ,
alia dc tritico dignaex Hcbrxorum monumentis dc-
n chartis contignantur. aj f prompta chartis illinuntur. aiTS
'4 7 9- Frumentum dc horreo, area,de frugibus in 104. Quxdam dc Sacerdotibus Ciendi ium.
a*
arcam conuehendis. t j 8

•« So. Uc vinea , & vino liucluriitix dicatis. iof. De Sacerdotibus aliqua rcccniitu digna
i
l 59 cxnoftris. 190
8 r . Dc vincis quxdam obferuationes. 1 40 Excvrs.6 i .Sacerdotis nota ac characleres. 192
z
81. Vineas opponere quid in facris,dc vincis. Cap. 106. Dc veftibus quibus vei Hebrarorum
9
0
vinearum fru&u, nonnulla: obfcruatio- Sacerdotes folebant, aliquot obferua-
nes, nonnulla: dc vindemia. 1 41 dones. 293
i-
8j. De vino aliqua in omnium notitiam hic 107. Dominicum quid dc Templis ; Chriftia-
exponuntur. 144 norum quidam ritus. . 294
4
04. Ltc viuo alia in lucem proteruntur. 2 4& 108. Nidus dc templo , ccmpliquc altaribus.
£1
8y. De poculis aliqua notantur. T^S
ExcvRs.y 3. Sacri calicis vinum mentes vera la- 109. Emundatio de templo» emundationis &s
I titia inebriat, vero gaudio. 150 Templi cohaerentia. 297
Cap 86. Honor quid, quid honcftarc. 1 j i 110. De Saicrdocum legis noux vellibus &
87. Honor de Euchariflia: (aeramento. t 52. indumentis. 298
S
Nouarini Agnus Eucharifl. c 1 iii. Sa
Jj •
 4 8 a
\

Index Capitum, &: Excurfuum.

1 1 1. Sacrificamus olim dicerentur, de Sacer- & hamus vt ad vitam animam capiat ,
, ad
dotibus nonnulla adiiciuntur. 199 vitam trahat.
?
_ 111. Nonnulla de iis miniftris litteris conti- 8 r Eucharifica nubes. quam nobis flataris.
.
3 y 3
gnata, qui Sacerdoti deferuiunt. 300 Zi. rlujqaa/n melica Euchartfia dulcedo ,
\ \ \
1 1
3 . De templis quidam Gentilium ritus. 3 o 1 83. Euchartfiicum manna qui colligi ,
qui cdide-
1 14. De Templo Hcbrxorum ritus quida. 303
iiy.Dc Tempio ludxorum alix obteruatio - 84 Euchar ificum Jaeramentum caelefle femen
.

nes fere ex Hcbrxorum tnonu mentis quod anima hamo commijfum bona mu!:
promptx. ,304 producit ,
n 6. Alia nonnulla de ludxorum templo lo - Cap. i i 9. nl. no. Cur fub adeo exigua quan-
citquc templo copulatis. 307 titarc Chriftus totus deliccfcar.
361
117. De Alearibus aliqua obteruatione digna EXCVRS.83. F.uchariftearum {petieram exigui-
offeruntur. 307 tat, quid tacite
docear , tacite inclamet 364
118. Quxdam obferuationes circa facram Eu - 8 6. Euchartf ia panis defdcrtj magni dcfdcrij ,

. charifliam. {09 finu excipienda. a

3 7
ExcvRS.6i.EHchariJJi* obedientia cibus, obedietf- 87- JQljt Eucharijtiam accipit , proficere in melius
tia ftcra communioni promittenda. 310 debet, in caelum, in calefit a ferri. 369
6 3. Eucharifia diuini amoris folium. 3 3 1 88. Gratifimum Euchartfia pietatis, ftnO itatis
6 4. Euchartfia lmt dii facrificium,Deo Inu dis ve- exhalat odorem. \ 370
fligal foluat , aut eucharifica mcnfa Parti- 89. Sacra Euchartfia cur memoriale dicatur, cur
cepsefl. 3»f memoria. 375
6 Eucharifica Ut it i* panis, vinum Utilia. 3
1 90. Firmamentum de Eucharifia, deperditas vi-
66. Fera lux, verus anima Sol cuchari ficus cilus . res refiaurat hoc Sacramentum nonas , &
3 *o addit.
’

37 j
67. Eucharifia in Ecclefa paradifo lignum vita. 9 1. Carnalium parentum obUuifcatur qui eucha -
-
3 * 3 rificam carnem edit , cr confanguine orum,
.
68. Ecclefa augufifima Eucharifia.Iris 3 1 y " qut Chrifi Janguinem bibit, quin etiam fui.
69. Sanctitas, <y nobilitas nuptiarum qua in Eu - , 17* •

~ charifja jaeramento inter Deum , & Eccle -

91. Varia cr promifeua de facrd Eucharifia hic
m
fam, ani A[quefideles celebrantur. 3 16 ligantur, & ligata offeruntur. 3 78
•.70. Eucharistia pauperum cibus cur dicta\ fapit 93 Euchartflia diuini amoris vexillum militia -
.
,

hic cibus illit qui terrenorum obliti in cie- que Chrtftana.

, 380
lefia feruntur. 318 94 Eucharifia gladius ,
quam nobis falu taris.
. 71 . Eucharittici panis excellentia, dulcedo, virtus. 381
3i_2 9 y . Impenetrabile animarum fcutum F.ucharifia,
^
71. Eucharifia nimie. , noxiaque libertatis fra- aureufque clypeus corona quoque vice fun-
,

num. 333 gens. 383

7 3 Eucharifia er montis nexus.
.
3 fy 96. Eucharifia exercitum copiofum refert ,
quo
74. Felix nauigatio Eucharifia ope\ alidque no- hofles f
omnes emamus illufr/fque vifloru
,

tatu digna de enchyti(It copone. 337 corona donemur. 384

7f. AditerJis frangi non debet qui euchariflicis 97. Anima,(jr cordis triclinium, eucharifica men -
epulis pafcitur, & tribulationum ,
q~ into- favt parandum. 3
86T
rtarum hiemes ferre , qui euchanftcunt tri- 98. Eucharifia Ecclefa murus , arx, turris . 389
ticum excipit. 339 99. Quanta dignitas homini collata euchar t(lici
76. Eucharifica vefiis anima nuditati operien- ‘ panis exhibitione. 391
da :
34 * 100 .Agni euchar ifici nexus crucis pafionis , &
77. Eucharifia calorum regnum, ea lumque di EIa. Chri/fi vulnerum cohar entia cum Eucha -
,

'
3 f rifia communione. 393
78 .Vt omnia mifericordia opera in chrifum ex'er- Cap, it i, Lipfana quxdam dc facra Euchari -
ceat, qui chrtflum fub Eucharifia latentem ft**- 397
cordis fui fi,m excipit. 348 itt.Dc came nonnulla animaduerfionc di -
79, Eucharifi a Ecclefa anima , er illorum , qui gn a offeruntur» 403
digne illam excipiunt. 3 yo 1*3. Quaedam de agno litteris confignantqr,
80. Eucharifia amantis Chrifi retcjaqueufque» &: opus obfignatur. 40 y

INDEX

Dior Google
 1 1

INDEX CAPITVM
OMISSIS EXCVRSIBVS.
CAM.SagRvDi» carnis efus cur Iu dais in - 19. Cur calceos agnum manducaturi induere
hibicus. ptfTl jubeantur. ;
~
99
i. Crudas carnes comedere in idolorum cul - 30. De calceis qugdam antiqua; eruditionis
tu confucuiffe Gentiles probatur, & alli- rudera.
tus fenfus ftabilicur ; aliiquc crudorum 3 i De calceis alia; obferuationes, ritus alij. 07 1

ferculorum efuricus afferuntur. y 3 1. Cur baculus in agni efu geftarccur. 109

j. Quxdam de agni ma&atione paratura, cfu- 3 3. De baculis & virgis quadam communi no-
Z exponuntur.
titiae 117
4, Pleraque cfui communiter inepta comedi 3 4.
Cum fcftmatiouc agnus comedendus erat,
ab aliquibus lolita. 9 118

y. De carae, carnis abftincntia,cfuque. n 3 y.

Stantes an agnum manducarent, & cur . o»

6 . De agni affationc, & apparatu, ac pleraque 36 Tranfieus illuftratur, cuius ip agni efu
. men-
de agnis, ouibufquc.
alia 14 tio fit. 1 x 1

7. Agnus fine macula, quis dicatur. 3 $ 37. Expenduntur verba, In cun&is Diis
illa

%. Agni ztas, Se fexus, 3 y ifcgypti faciam iud»cia,cum Agnieucha-

9. Cur decima menfis agnus debe -
dic parari riftici efu vitiorum idola non cohaerent.

rct,quactadccima immolandus. 37 Lii

10. De hxdo,qui agni defc&u immolabatur. 40 38. Aducna, mercenarius cur ab efu agni
1 1. Immolationis tempus, tempus efus expen- arcerentur. 1 3 3
ditur. 4\ 39. De Pafchatis cultu quoad Hebraeos. 1 4
11. Cur agni
(anguine poftes domus edent ad - 40. Super ollas carnium federe quid iit. 143
~~4~y
fpergendi. 41. A liis facra: Scripturx locis luximmifla- 144
13. De agno, agni apparatu , efuque nonnulla 41. De ollis quaedam adnotantur. 146
alia efferuntur. y j 43. Conuiualiaquardam verba cxplicantur.148
1 4. De agnis , ouibufque nonnulla alia chartis 44. Ccena pura quz diceretur, quar incnfa pura.
contignantur. y y 1 49
1 y. In agni cfa azymi panis vfus. y£ 4y. De mcnfz bencdi&ione jprifei quidam ri-
x
1 6. De fermentato pane aliqua obferuantur.60 tus. lyo
17. De pane quidam ritus Hebraeorum. <7 46. De menfa facra. 1 yi

18. De panibus facicrum fcu propofitionis, 47. Celera aegrotantium cibus. 1

53
quaedam fcitu digna communi notitiae 48. De menfis, menfarum apparatu aliqua
exponuntur. 68 offeruntur. 1
34
1 9 De pane quaedam alia in lucem eruta. 70 49. De ferculis quz menfis inferebantur non-
ao. De pane quzdam ex antiquorum monu- fiullx obferuationes. 1 y y
mentis digua obferuatione deprompta. yo. De cibis , fcrculifquc alia obferuatione di -
7* gna hifcc chartis conlignantur. >57
% 1 Panis de tritico
.
, & alia de pane fubiiciun- y 1. De Euchariftia: nominibus. l6l
21 ei. Vica de facra Euchariftia. I 6l
11. De pane pleraque alia communi notitias yj .ii/. yt. Euchariftia fidei munus, veritatis Sa-
exponuntur. 76 cramentura. cum ride ve cohxrcat. ve ve-
a 3. De pane, quiolim a populo Sacerdoti offe - rirati nitatur. 169
rebatur, .iliaqug de panibus aliis. 77 Regnum de facra Euchariftia, Rex Iit, qui
14. Panes rutfus exhibentur. 79 cucharifticis epulis fruitur ,
Euchariftix
a y. Cur agni carnes cum laducis aggreftibus nexus. &: coronae. L7A
comederemu r . Si y4. Cur in Euchariftix facramento Chriftus
16. Cur aqua coftus edi agnus non poffet. 86 laccae. '75
2.7. Quid m agno comederetur, quid relinque- y y. Sacra Euchariftia vt olim cuftodirctur. 174
retur incaflum. 90 y& quidam ritus de vcftibus, quas ad fa-
Prifei
18, Agnum manducaturi cur renes pricingcre eram Euchariftiam accedentes induc-
juberentur; 94 banc. 176
Noutrinf Agntu Euebarifl. « i J7 - Com
 71
41

Index Capitum.
j 7.
Communicaruri manus abluebant. 177 bus facra fiunt. 136
58. Euchariftix abft mentia prxnutia. 179 91, Sacris veftibus faerx hiftorix , Si pleraque
39. Euchanftia cum cantu diftributa. 180 alia intexta. ifg
60. Angeli circa Iaeram Euchariftiam excu- 93 Pe flabellis mufeis abigendis in Mitix fa -
bantes. i8t crificio. tyg
<l.Dc ofculo fan&o ,
quod in cuchariftici 94. Natalis calicis quis ; dies panis , dies fecre-
Agni cfuin vfu apud fideles prilci xui torum de anniucrfario cuchanftici con-
fuit. 183 uiuijdic. 1 (j o
61. Nonnulla alia de ofculisobfcruara. 186 93. De calicibus prifei quidam ritus.
6 3. Varij ritus circa faerx Euchariftix cultum 96 De facris calicibus nonnulla aliaadnotan .
efumque litteris contignantur. 88 1 cur. Z64
64. Alij ritus circa facram Euchariftiam, citif- 97. De facris (acrorum calicum patenis. 16 6
que cultum. 190 98. Quxdam de facnficiis Gentilium victi -
6 3. Quxdam obferuationes de Euchariftix di- mis. 167
ftributione , cultu.rcccptione. 1 9 99. Euchariftici facrificij excellentia prx Iu-
66. Quidam ritus poft Euchariftix fumptio- dxorum facriticiis. 1 69
nem feruari foliti. z 0 3
«oo. Quis duplex Sacerdotum honor. 170
67. Dccucliarifticis fpccicbus aliqua notatio - 10 1 . De Hcbrxorum Sacerdotibus nonnulla
ne digna. 104 hifcc chartis contignantur.
183
6%. Panes qui Euchariftix conhciendx adhi- lot. Nonnulla alia de Sacerdotibus Hebrxo-
bebantur, vt pararentur. 103 cum,
<9. Quxdam obferuationes circa formarum 103. De fummoSaccrdorc quxdam notatione
formationem , Se apparatum. to digna ex Hcbrxorum monumentis de -
70. Nomen Icfu in eucharifticis formis varifc prompta chartis illinuntur. 188
expreflum. z \o 104. Quxdam de Sacerdotibus Gcntiliu. 18^»
7». Crux in maioribus formis varie imprefla, 10 3. De Sacerdotibus aliqua rcceniitu digna
varie in minoribus. z 1 j cxnoltris. 190'
7t.Stellx in hoftiis iropreflx ,
impreflus Sol, lotf. De veftibus quibus vti Hcbrxorum Sa-
impreffa Luna. 1 ziy cerdotes folebant , aliquot obferuatio-
73. Angeli in eucharifticis formis fculpi fo - nes * Z9{
litL x? 8 107. Dominicum quid de Templis»
Chriftia-
74. Paffionis Chnfti inftrumcnta in cucharifti- norum quidam ritus. 194
cis formis efFormata. 11 108. Nidus de templo, templique altaribus.
73. Verba quxdam hoftiis , eucharifticifquc E2*
formis imprimi folica. 114 109. Emundatio de templo emundationis Si
j

7 6. De particulis quxdam obferuationes. z 3 o Templi cohxrcntia, 1 97

77. Beariffimx Virginis effigies m eucharifticis 110. De Sacerdotum legis noux veftibus Se
formis Si particulis. 133 indumentis. Z98
78. Tritici renes qux dicantur, alia de tritico 1 ( 1. Sacrifica qux olim dicerentur, de Sacer-
chartis contignantur. 1 fy '
dotibus nonnulla adiiciuntur. Z 99
79. Frumentum de horreo, arca, de frugibus in iiz. Nonnulla de iis miniftris litteris conti-
aream conuehcndis. .138 gnara, qui Sacerdoti deferuiunt. 300
80. De vinea, Si vino Euchariftix dicatis. 139 1 1 3 De templis quidam Gentilium ritus. 3 o t
8 De vineis quxdam obferuationes. 140 1 14. De Templo Hcbrxorum ritus quida
r. 303
8 z. V ineas opponere quid in facris , de vincis, i 13. De Templo ludxorum alix obferuario-
vinearum fru&u , nonnullx obfcruacio - nes fere ex Hcbrxorum monumentis
nes,nonnullx de vindemia. Z4Z promptx. j 304
83. De vino aliqua in omnium notitiam hic 11 6. Alia nonnulla de ludxorum templo lo-
exponuntur. 144 cifquc templo copulatis. 303
8 4. De vino aha in lucem proferantur. 1 6 117. De Altaribus aliqua obferuatione digna
83. De poculis aliqua notantur. 148 offeruntur. 307
86. Honorquid, quid honcftarc. x 3 1 1 18. Quxdam obferuationes circa facram Eu -
87. Honor de Euchariftix facramento. 131 chanftiam. 309
88. Nonnulla verba explicantur ad facriticium 1 1
9. a/, izo. Cur fub adeo exigua quantitate
pertinentia- ibid. Chriftus totus delitefcar. 361
89. De Miflx facrificio quxdam obferuatio - it i.Lipfanaquxdamdcfacra Euchariftia.397
nes. tf4 izt.Dc carne nonnulla animaduertione di-
90. Mitia iudicijquxnam ctict,&: qualis ,alia gna offeruntur. 403
de Miffis aliis. 2. 3 3 1 13. Quxdam de agno litteris confignancur,
9 1 . Mitoticus apparatus quis ? de veftibus, qui- Se opus obfignatur. 40 3 .

INDEX
 811 1

INDEX EXCVRSVVM
omiisa Capitum recenlione.
Excvrs. i. Vehari fiscus Agnus amoris
*£ne affatus nobis exhibe -
^>1^^ ferio cogitanda docet , & Dea gratias agen -

tur. pag. 6 1 das. 10»

t. Amoris igne arde at qui afjum igne agnum ad
,
x6. Fidei baculus in eucharifiici Agni efu nece fa -

euchariflicam menfam comedit. 9 1 rius. 1 1

3. carnes omnium voluptatum pituitas 17. Spei virga in eucharifiici Agni efis neceffa •
fic eant. 13 ria.
_Lil
4. /« agni efu SpiritusJanfli ignis neceffarius.i y 18 . Agnus eucharifiictts comedentium frumen -
y . Inagni efu nemo lupus euadat, non euadat leo\ tum, & fortitudo. ”S
agnus fit, aut agnus fiat. 1 19. Crucis baculus cum Agno eucharifiico qui co -
6. Reuer entia erga Eucharistiam comendatur. 1 9 Il6
7. Crudarum carnium efui inhibitus , nos a bru • 3
0 Fefiinatio in agni efu torporem excutiendum
.

torum monbus auocat ad vitam refla ra~ , docet inque Dei obfequio moras omne:
,

tieni refiondentem vocat. 3 cantiat tones amoliendas. _LL4

8. Quod de pr amatur a agni prap aratione dici- 3 1. Tranfitus ad meliora, &
perfetfiora in eucha-
tur,adfacra Eucharifiia cultum fiettitur. 3 9 menfa probatur.
riftica I

9. Agni pafiionem cogitet 4«* agni carnibus vefi

,
31. In eucharifiici Agni efu a veteri ad nouam
citur. 47 vitam tranfeundum nobis efi. '17
10. Chrifii pafiic non cogitanda dumtaxat ,fed 3 3.
Ad bellum tamquam milites parati fint > q ,f*
imitanda. fo Fuchanfiiam fumant. 119
Agni fanguis quo domorum pofies adffergen -
1 1. ,
34. Fraternus amor euchariflicam exornet men -
di , nos ad lingua cuftodiam in euchanfiica fam. iii
menfa vocat. f 1 3 j. Difiidia,rixa,odia ab eucharifiici Agni men- j

1* Pura vita azyma cum eucharifiici Agni efu.

. fa exulent. ' ?7
17 3 6.
Qui eucharifiici Aoni carnibus vefeitur ,ie-
1 3 . Inanis gloria tumor ab euchariftica menfa eli • mficcntia memor fit pauperibus fuc currat.
,

minetur. 5 8 138
1 4. Ad eucharifiicum conuiuium accedens azyma 3 7. Circumctfis , & purgatis Agnus eucharifiicus
non habeat ,facularis vita vefiigium nui- exhibetur. 140
lum re ferens 6l 3 8 Virginis nexus , & Agni eucharifiici. Ml
i y. Peccati occafio fugienda ad faeram Eucha- 3 9. Vtilia quadam fercula. t j8
rifliam acccffuro. 64 40. Laboris, & cibt coharentia.
'[9
16. Superbia tumor ab eacbarifiicamenfa exulet. 4 1 Laudis fames ,
.
&
aliena fama deuoratio. 160
«f 42. Anima vita Eucharifiia faeramen tum efi.
17. Probi quidem panes, qui pietatem nutriunt ,{fr Ai
fouent. 80 43 Malis Eucharifiia non vita,fcd mors efi. 1 66
.

18. Euchari fisci Agni efum mortificationis ama- 44 Eucharifiia cordu magnes. ,6y
ritu io comitetur. 84 41- Eucharifiia Damones arcet. I84
I 9. Dulcis omnii amaritudo fit eucharifiici Agni 46. Medie a virtute pruditas Agnus eucb uri(li-
'f*- •
Jjf ciis.
^9 ? ^

10. Terrenarum de lit tarum aqua ab eucharifiici 47.Qui Chrifii fanguinem bibit f aratus fit ,

Agni efu exulent. 88 effundere fuum. 1 74

1 1. 'Deum judicem cogitet qui eucharifiici Agni

,
48 Quadam de Eucharifiia excellentis vtili-
.
,

menfa afiidct. 91 tate cr apparatu. I

of'
7
ii Eucharifi uum Aenum
. comedentes , renes ag - 49 Labor Encharifiiapramittendus. ufque
a nilos habeant c.xfiitatis cultu. 9y j o. Pluraque alia de jdera Eucharifiia
1 5 . Eucharifiici A "ni carnibus qui vefeitur, fiMitM' offeruntur. ^.inu fomf-
prompte Deo pareat. 97 J .. fMr« 'uch.nftlfr ,p- .
1 4. Santfornm Patrum exemplum imitentur , qm antmts irrigandis
200
euchariflicam me»far» fi cquentant. 10 portunus.
fi. In
 8 . '

Index Excurfuum.
jt. M purgatrices /animas fcfktbus animi tor- .78. Vt
8
omnia mifericor dia opera in Chri/um exer-
quentur, virtutem fuam porrigit euchanjli- chri/umJub Eucharijfa latentem
ce at, qut
cui [anguis. tot cordu fisi fi»u exctpit. 348
5). Sacri calicis vinum mentes vera latitia ine- 79. Euchari/ia Ecclefia anima , (jr illorum
,
qui
briat vero gaudfo. i y
o digne t/lam excipiunt. 3 3 o
J4- Sacerdotii dignitas ,
dignitatibus omnibus fu- 80. Euchart/ta amant ts Chrifii retejaqueufque,
ferior , (jr magis honoranda. 172 &
hamus, vt ad vitam animam captat ad ,

5 y. Sacerdotes vt honorandi. 173 vitam trahat. 332

y 6 Honor malit quoque Sacerdotibus bene exhi-
. 1 . Euchari/ica nubes, quam nobis falutares. 333
betur. 17 y 82 . rlufquam mellea Euchari/ia dulcedo 3 y y

57. Sacerdotis fanttitas Sacerdotem venerabilem 8 3 . EuchariHicum manna qui colligi qui edi de- ,

faciat. 178 beat. 338

j8. Ca/it as , & puritas honorem Sacerdotibus 84 Euchari/icum /aeramentum coele/e femen,
.

conciliet. 179 quod anima hamo commtjfttm bona multa

59. Sacerdotis dottrina , (jr /cientia honorem Sa- producit. 360
cerdoti pariat. 18 1 8 y. Euchari/icarum [pecierum exiguitas, quid ta-
6 o. Sacerdos ab rerum terrenarum amore alienus cite doceat, tacite inclamet. 364
honorabilem fe prabeat. 283 %6. Euchart/ta panis defitderif , magni deftderij
6 1 . Sacerdotis nota ac charafteres. 192 /nu excipienda. 3 <7

6 2. Euchariflia obedientta cibus, obedicntia /aera 87. Qui Euchart/iam accipit ,pro/ccrt in melius
communioni pramittenda. 3 1 o debet, tn caelum , in cetle/ta ferri. 369
6 3. Eachan/ia diurni amoris folium. 3 1 3
88. Cratifimum Euchartjlia pietatis, fiinftitatis
<4. Euchartjlia laudis facri/cium,Deo laudis ve- exhalat odorem. 3 70
ttigal /oluat qui euchari/ica men/s parti- 8 9. Sacra Euchari/ia cur memoriale dicatur, cur
,

ccpsejl. 3 ‘ T memoria. 373

6 y. Euchari/ica latitia panis, vinum latitia. 3 1 90. Firmamentum de Euchari/ia, deperditas vi-
66 Vera lux, verus anima Sol eucbarificus cibus
. , res re/aurat hoc Sacramentum (jr nouas ,

320 addidit. 373

6 7. Euchartjlia in Eccle/ta par adifo lignum vita. 9 Carnalium parentum obliuifcatur qui eucha-
1.

JM rt/icam carnem edit , (jr confangutneorum,

6 8 Ecclefia Iris augufii/ima Euchariftia.
.
3 2 y qui chrt/i fanguinem bibit, qutn et tam fui.
<9. San fi itas, (jr nobilitas nuptiarum qua in Eu- , 37 *
chari/ta /aeramento inter Deum , (jr Eccle- 92. Varia (jr promifeua de facrd Euchari/ia hic
/tam , anima [que fideles celebrantur. 32 6 ligantur , (jr ligata offeruntur. 378
70. Euchariflia pauperum cibus cur dt£la\ fiapit 93 . Euchari/ia diuini amoris vexillum miht ia- ,

hic-cibus illis qui terrenorum obliti io cae-

,
que Chr/tana. 380
lefli a feruntur. 328 94. Euchartjlia gladius ,
quam nobis falutaris
f

7 1 . Euchatillifipanis excellentia, dulcedo, virtus. 38 *

33 ° 9 y Impenetrabile animarum fcutum Euchari/ia,
.

yi. Euchari/ia nimia noxiaque , libertatis fra- aureufque clypeuj , corona quoque vice fun-
num. 333 gens. 383
73 . Euchari/ia (jr montis nexus. 333 96. Euchari/ia exercitum copiofum refert , quo
74. felix nauigatio Euchartjlia ope alidque no- ; ho/es omnes /ernamus , tUu/rifque viftoria
tatu digna de cuchari/ico pane. 3 3 7 corona donemur. 384
7 y Aducrfs frangi non debet qui eucharijlicis 97. Anima, (jr cordis triclinium,euchari/icamen-
epulis paficitur , (jr tribulationum , & iniu- fa vt parandum. 3 86
riarum hiemes ferre , qui cuchari/tcum ex- 9 8 Euchari/ia Ecclefia murus, arx, turris.
.
389
cipit. 339 99. Quanta dignitas homini collatu cuchari/tci
76. Eucharijlica ve/is anima nuditati operien- panis exhibitione. 391
da. 342 100 Agni euchari/tci nexus
, crucis paftonis , &
77. Euchartjlia caelorum regnum, cathimquc di fia. Chrifii vulnerum coharentia cum Eucha-
,

J 4f ri/ia communione. 393

PRISCI
 y
11 31

PRISCI RITVS,
QVORVM IN HOC VOLVMINE
MENTIO FIT.
Troduftus numerus efi marginalis.

Ritui qui ad AblVTIONEM. In agni immolatione quifqne Sacerdotis officio fun-

gebatur. 1 9

1
v«. fuorum difcipulorum pedes ablue- Circa agni immolationem, efumque aliquorum fuper-
rit Chriftus. jSi ditio. iS
1 Dc linteo quo Chridus difcipulorum Agni ztas myderio non carebat. y/
pedes lauit res lingularis. 807 Carnes agni non circumcifo exhibens ipfc cum edente
» Pod pedum ablutionem poculum cx- verberabatur. '
4J 1

* hibitum,& ofculum. j8
Agnus cur mafculus effet. 99
Dc ouium ablutione prifcus ritus. 40 Pelui aurea , argenteaque pro ma&antium qualitate
Apqd Romanos plerique pod fuiguios miflus manus agni fanguis excipiebatur cx aliquorum mente. 17
abluebant. 580 Domus podes in quibus non homines, fed farnum, aut
In Quadragcfima infantium capita circa finem Qua- alia agni fanguine non adfpcrgcbantur. 1 16
dragefimx cum abluerent &
vngerent. ibid. An extra Aigyptutn renes in agni efu accingeretur. 1 96
Hcclcllam ingrcffiiri os abluebant. J79 Ouium numerus cuique dchgnatus quem excedere
InQuadragciima pedes libi inuicem lauanc. j8 r
apud aliquos non licebat.
Qui ccrnanti Regi Perfarum mi ni lirabant loti erant, & Quando flagellis puniretur oflium agni fradlor. 184
pulchris vedibus induebantur. Ritus qui in agno etiam in hxdo tcruabaiuur. > 19
J74
Cur ieiunantibus facies abluenda. j 80
Hxdus, &: agnus ad vefpcrom immolabantur. 1 a 1

Facies, & manus abluebant olim antequam calceos in- Agni ollacoteruntur qui diuinam Scripcuram ad fuutn
duerent. fenfum detorquent. 184
34
Pod meridiem Agnus pafchalis occidebatur. 1 6

Ritui circa Agnos, oues , & alia Vitra mediam no&em agnus comedi non poterar. 11
Culpis ferrea xncaquc adhibenda in agni ailatione non
animalia,
erat. 3
6
Afperfio cx agni fanguine olim in modum crucis fa- Templa quoque ceciderunt. 4*4
cla. 1 io 1 In agni clu azymi panis vfus ob celeritatem. 161
Poff forrinum edere cx agno pafcbali ei non licebar, Qui congregantur non omnes debent effis infirmi, nec
qui antea ex eo comedirtct. 1 j 8 omnes fenes dcbilefque. ao
Crux in adfpcrfione , qux agni fanguine fiebat , vt for- Hac fanguinis adfpcrfione domus Hebraeorum ab
mata. 161 ‘
vEgypt iorum domibus didinguebantur. 1 18

Agni pifchalis fanguis vim a Chridi fanguine mutua- • Non (olum inaqua agnum coquere Hcbrxis non lice-
bar. 11 jt bar, fed nec in aliis liquoribus. 37
T ubx vfus dum agnus tna&arerur. 391 Solo fornacis igniti calore agnum affare non licebat. 36
.

Sratirt pod natiuitatem in dEgypcum fc contulit Chri- Pafchalis Agnus in loco tantum manationis occide-
ftus, Crucis, &agni immolati myderio illo vocatur. batur. 6 J

55 Ouibns fideles comparati, quia nihil in illis fuo com-

,
Agnus in cmcls forma affabatur.
^ 19 pendio carere debet. 4 f

Oues alicubi non tondcbantur,fed vellebantur. 40 Ex crudaagni carne comedere Hcbrxis inhibitum > li-

Ex agno qoifque comedebat fahem ea magnitudine, cet oliuz magnitudinem non excederer. 1

qu* oliux grano refponderet. io /Egyptij agni balatu torquebantur- * ica

Ex agni carnibus nimis allatis, & coelis comedere non Maculx damnarx nonqux in vellere, fed quz in cor-
probabant Iudari. jj pore agni. 90
Agnus,vcl hxdus immolabatur, non vterqucfimul. 113 Tiarx figura in agni capite. 4 1

In podium capitibus fanguis politus. 1

17 Qua lege hxdos tenere apud aliquos liceret. 1 10
Igne grauidis vafis agnum admouerc vt affaretur non Pauperes in hxdo faciebam, qux diuic.cs in agno. 119
fatiscr.it. 36 Apud Athetjtenfcs curagnum comedere inhibitum. 161
In ouibns & capris ij gratiores ,qui vnius coloris , mi- Ab agni carnibus aliqui abdinebam. J}
nus cari, qui vari). ibid. Agnus anniculo minor ma&ari apud Athenienfes non
Fabius cur ouicuia di&us. 1 60 poterar.
Renes accingerent in agni cfu. 19 Agni carnes in partes haud Occabantur , dum affandx
Nihil non in agno comedebatur. 1 8 effeti r. *kiJ.

De agni pellibus alio non afpottandis aliquorum lex. Cur luna plena agnus ederetur. 1 * 3 <>

160 Qui agni fanguine liniendi domus nodrx podes. ibid.

An ex agni ncruis, & cartilaginibus comedere liceret Ocrcx itinerariz in efu agni adhibitx. ibid.

Hcbrxis. 19 Bellaria fccundxque menfx ab ea mcnfa exolabanr.

Digitized by Google
 8
911

Prifci Ritus.
in qua agnus comedebatur. 1 13 t P 3 quid agni poli naxiuitatem cur veftiii.
,
5 9
Loci fores in quo animalia excoriabuntur patere cui- Agnus annum excedere non debebat. 9f
que debent. «214 Apud l lebnos in^uibufdam figillis hadi nomen fcul-
Agni caufa Solis deliquium accidiffccur didum. lou pifolitum. uti
Quo modo de ritu agnus manaretur. 16 Cufpis lignea qui agno altando optaretur.
37
Hic rirus in agni apparatu an fcquuturis annis feruare- Dc agni venditione peculiaris ritus. 160
tur. *
icj Patet Filium non circumcidens , aut feruum, cx agno
Agni reliquia cur igne comburenda:. IJ7 edere non poterat. '
4jt
Agnus de iuflo. 99 In agni madatione fi qnis fermentatum panem habete
Agni carnes cur aqua coda edi non por-eranr. 29 deprehendatur, flagellabatur. 1 So
Congregatio ex feruis pueris fccminifquc componi
,
,
Inouc omnia vtilia. *
• 40
non poterat. 20 Commutatio conuiuarun) effici non poterat nili agnus
In agni efu ab vno ad alium hominum conuentuin tran- adhuc viuerct. 443
non licebar.
iire 158 Lex de non occidendis hxdis. 1 10

Ex agno vfquead fatictate comedi probam Ilebrxi. 20 Agni intellina vt affarentur. 181
Agni efus quam vtilis ludiis fuerit. 134 In node agnus edebatur, non ante. t u
Hyffupi falciculus tribus faltetn ramufculis conflabar.
161 Ritui qui WBaCVLO ?.
Dum agnus tiudarctur,Leuitx cerrum Pfalmum cane-
banr. /91 Baculus vna manu geftabatur* 347
Duorum ones dentium a Gentilibus in facrificium of- Baculorum vfus iumentis ad iter vrgendis , & lcuando
ferebantur. 40 itineris labore. ibid.
Ante Solis occafum immolari agnus debebat. ) z t Baculi ad arcendos canes. ibid.
Chrifli pietas agni aetate fignificata. 96 Argentei baculi vfus in Vniuerfitate Patauina. 373
Ouium ladc Aigyptij haud vcfcebantur. 13 A11 hyperbolice accipienda qui dc baculorum geflat o- i

In agnorum emptione quorundam lex. 160 nc dicuntur. 346

An ritus in aqua non coquendi agni carnes in poflcrio- Romuli baculum tanquam rem facram Romani ab ho-
rafitdeuolutus. 271 minum conradu,qui & confpcdu eximebant. 374
Ouibus cur Romanus populus comparatur. 1 3 Vc baculus in Vrbegcftari polfct flatam crafliticm ex-
Cautio ne duo agni limul affarentur quin nec agnus cedere non potcrar. ibid.
cum Indo. 37 Extra yEgyptum ex Hebrxorum fententia nec baculos
Vacci, & taurorum efus rarus in Aigypto. /07 geflabant, ncc renes accingebant. z )6

Agni concrematio ad mores deditur. 38 Baculum in agni efu gcftarc iubemur , ne in Dei cultu
Oleo agnus pafchalis a Sacerdotibus vndus. 4 claudicemus, 1233
Pellis qoi agno detraheretur. 1

Macula in agno ad vitium,defcdumquc referenda po- Ritui qui ad arma, B elivm (y pugnam.
tius» quam ad colorem. 90
In agni nudatione Armcnorumfupetftitto. 6 1 Scuta coronx vice adhibita. 1 171
Haedi , agmque ladentis pelles extendere alicubi li- Regis infignia curin gladij capulo. 1 167
cebat. 97 Igniti clypei quinam dicerentur. 1 1 70
Cur decima die agnus parari inbcatur. 101 Ex auro clypci formati. ibid.
Vituli ad aras hominu humeris deferri non poterant. 91 In fcutis Gentilium Dfj. 2272
Agni tenelli efus Athenis cur interdidus. 40 Igneab hofle vibratos fcutis extiuguebanc olim. ibid.
Ab afiiagni carnibus cur Hebrxi inPafchate nunc ab- Qui fcutum amififfet Sacris interdic non poterat.ibid.
(lineanr. 4 fS Scuta latentia quznam dicerentur. ibid.
Oues facrificiis deflinatx. 40 Quando fcura profpcritatis indicia, quando irx. ibid.
Cufpis ,qui in agni affatione adhibebatur feri ex ma- Scutum facrum quodnam effer. ibid.
lo granato fumi folebar. 38 Tubarum vfus in pugna,& in epulis. 1173
Hac prima tantum vice polles adfpcrfi (anguine. 1 27 Frumentum ob vidloriam militibus datum. 1
1 77
Etiam hzdus anni vnius clfc debebat. 97 Hoflcs vt frumento aliqui abegerint, ibid.
Ncruos & cartilagines agni non comcdiffc ludios qui- Militibus vexilla donabantur. m6 i
nain docuerint. 284 Dei nomen in vexillis. « ibid.
Genibus agni pa(citur»qui infirmis fe demittit. x8i
Canendi modus in agni madatione. 591 Ritui qui ad B E N E DI CTI 0 N E M.
Adi pergi trino,oleoquc poterat agnus, non aqua. 37
Ouis intonfa non occidebatur , nec antequam pepe- Beatica benedidio quznam effer. 493
riffer. 40 Fradionis, & benedidionis nexus. 103
Qui ad vicini domum efus caufa fe contulerant, ab An- Vitam contrahendi caufa benedidionis 'omiflio ex He-
gelo cur non percudi, cum earum domus fanguine brxorum mence. 490
haud effent adfpctfx. 116
Quo ordine aureis,argcnteifqacvafis agni fangois ex- Ritui qui ad CALCEAMENTA.
ciperetur, & an diuitum,& pauperum rdtio habita.17
Agni caro quando edi non pqtcrar. 41 Calceamentorum (Implicitas Chrifli exemplo probata.
An polles prius, quam fuperliminarc, fanguine adfper- 142
gcfcnrur. 117 Clericis calceamenta fxcularia deferre inhibitum. 331
Egeni ad agni cfum accerfendi. 1 j 8 Damnati Monachi qui in calceis laxitudinctn vita-
In agni cfu hymnus magnus a ludaris cantabatur. 590 bant. 341
Semicrudas agni carnes edens verberabatur, non qui Per odauas terram nudo pede contingere non lice-
crudas. 41 bar. 344
In agni Pafchalis facrificio mu fica inflrumcnta adhi- Calceamentis altioribus vtebantur , vt proceriores vi-
bita. .
derentur. 336
Subere

Digitized by Google
 t11 4
2
111

Prifci Ritus.
Subere in eaiceis olim fcrmiiur vtcbantiur fi parua , fi Olera & legumina dono fibi mittere confuerant. 499
grandiores,capur in humeros demittebant. 340 In conuiuiis ptxclara maiorum gcfta canere Gotho-
Albis calceamentis olim vtcbamuc &: mulieres , & rum mos. 391
viri. 33S Impleta balfamo fpotigia menfa abfterfa. 389
Poft morte mulieres nigris viebantur calceolis, j 39
viri A carne cur populus abftinucrit Iuftiniani xuo. 3
Puellarum calceamenta in acumen delinebant. 3^0 Vacuam abfentis cathedram menfa apponere quando
Quarundant Virginum vfus in calceis, in ledis. 3 j7 Hebrxi folcanr. 302
Aliqui olim mortificationis caufa calceos libi non de- Accipi, & accipere verba conuiualia. 481
trahebant. 33 Monialibus nonnullis fcmcl tantum in die carnes ede-
Barbarorum calcei in acumen delinebant. 340 re licebat, neque ex carne plura fercula alicui appo-
Di (calceati menfa olim occumbebant. 3ia nebantur. 32
Calcei mulierum Venetarum incredibilis magnitudi- Formula mcnfx boncdicendx apud Hebrxos tempore
nis. 339 Pafchatis. 489
Calceamenta noua quando fratribus exhiberentur Aigrotis cruda apponuntur edulia apud Iaponcs. o 1

apud Floriacenfes. 337 V uarum exuuia cibum aliquando przbuifie. 23

Cur in agni efu calceamenta habere iuberenrur. 3 14 Nomades, & Hunni fcmicrudas carnes comedebant. 1 o
Lutum ^ calceis auferte iubcatur intraturi Synago- Sal pro obfonio apud noftros. 487
gam. 343 Ad idololatrix dccclUtionem inhibitx crudx carnes. 6
Ex calcei alutaluto confpureata vtile moniture. 343 Micis cur Chananxa contenta, non Magdalena. 237
Sine calceis incedere magnoru aliquot viroru mos. 3 3 3 Circulo conclufi quidam cibum capiunt. 1214
Laxa Monachorum calceamenta. * 340 Sine face poft conuiuia fc domum recipiebant. 1213
Calcei olim baptizatis dabantur. 3 38 In epulis tantum ,
qux in Dei memoriam tubis clange-
Laccdxmonum pueri fine calceis incedebant. 33 j batur apud Hebrxos. >173
Nudis pedibus non effe cclcbrandura vndedudum. 317 Magiftratus dicebatur qui ea infpiccrct, qux
Calcei a luxu alieni. 337 fiebant inconuiuiis. 1034
Calcei Sycionij quales. 343 Pocula olim coronata. > 7 <» >

Quo calceorum gcncrc vfi Hebrxi dum agni carnes Nummum placentx immifeere Kalcndis Ianuariis ali-
ederent. 313 quorum mos. S* *
Quorumnam caligx aureis , aut argenteis clauis or- Aliqui temperantix affcduicodis ferculis perpctuA
narentur. 334 abftinebant, crudis tantam vefcebantur. 1

Flammtnicx calcei ex pelle animilis fponce demortui Libatio etiam in fine menfx. 497
fieri non poterant. 336 Laducx efus per fomnium morbos pertendere crede-
"
Superflua calceorum longitudo ad luxum. 343 batur,
Detradis calceis obuiam hxrcticis itum aliquando* Cccna pura qux fine cruentis dapibus. 483
fidelibus. 344 Laducx integrx menfis apponebantur.vt fotdidum cf-
Calceum fibidetradum in aliquem proiicerc fignum fetapponere dimidiatas. a6o
fidei non violandz. 34« Prxguftatos cibos amanti offerre amoris fignum eft.47
Peculiares Imperatoris calcei. 336 Menfa argentea quot vaforum generibus referta. 9 66
Calcei protoncftarij quales. jbid. Fagi cortex in Sacris. tf
Vngucntoab aliquibus pedes vndi antequam calceos Apium ad cernam Pafchatis Iudxi adhibent. 433
induerent. 334 Carnem elixam in vfu olim non fuiiTc aliquorum ccn-
Si narum calcei quales,quibus ornamentis infigniti.3 3 $ fio. 3*
Aliquorum fuperftitio cum calceos induerent , aut Quid prxftare debeat, qui obliuione correptus bene-
exuerent. ibid. didionem non perfecit apud Hebrxos. 490
Cccna pura apud antiquos. 483
Ritm ad C O NVI VI A rem cibariam, Incendia inter epulas effufafubter menfam aqua Gen-
tiles abominabantur. 46
Laduca mortuorum cibus. 260 Quando cum feruis domini vefccrcntur. 72
In conuluiis Dei laudes reccnfendx. • 489 Ter in hebdomada carnes mane comedebant. 32
Eunuchus cur laduca dicebatur. 16 Ad Principis, & magni viri menfam adroiffi nafei fc

A laduca vt cernam Romani inchoarent. a 61 putabant 6c dicebant. 804

Arborum radices aliquorum cibus. 24 Sacerdotis puer crudas carnes ab offerentibus aufere-
In animalium nudatione cur menfis marmoreis vte- batur gula obfcqucretur. 8
rentur. 9 66 Crudarum carnium efus plerifque in vfu. 9
Locuftis olim aliquot vefcebantur. 2 3 Efus carnium crudarum Hebrxis inhibitus , nc gen-
Truncos comedebant aliqui. 28 tium ritus imitarentur. 84
Plerique olim mane tantum carnibus vefcebantur. 3 2 In efu carnis habira in edentibus ratio xratis. 98
In conuiuio iuftonim nemo fandorum viretum bene- Sinx mappis menfas non infternunt. 301
dicere calicem audeat prxter Dauid , Hebrxoruin Hercules menfa, tutela. 494
didum. 489 Virgines a conuiuio abdicatx. 31
Torta azyma parata,
& peculiari formula diftribura.163 Scmicrudx carnes in vfu. 84
Quinquies in anno Imperator cum officialibus fu is ci- Mentarum pedes in animalium fpeciem formati. 30
•ura fumebat. 30 6 Ouum , &. laducas apponunt menfa in duobus diebus
Fronde$,arbonimque cacumina cfui accommodata. 28 Pafchatis. 4S 6
venderemur.
Bouis carnes cur carius 1 Laduca Venerem extinguere putabatur. 161
3
Coria a fcutis detrada cibum prxbuiffe aliquando. 30 A menfa afcctx arcebamur, donec odia pofuifTenr. 444
Olera amici ab amicis poftulabanr. 499 Cibos auro confpergere aliquorum mos. 3
Radicum efu paupertatis tolerantia fuadetur, 2 9 Semina qux terrz mandantur, cur in cibum non fumc-
Poft vidoriam conuiuium infticutum, quod fi primum rent qui Deorum matrem colebant. 303
tenue, aliud exhibebatur ditius. Chariftia , conuiuium , quo difeordix inter
cognatos
312
Crudis leguminibus viditabant aliqui. 1 orta tollebamur. 75
Laducx

Digilized by Google
 5
11 . o31
7

Priici Ritus.
La&urz donum Romanis datum. .
Placenta in vrbis effigiem formata. » 37

Carnes ad folcm alTabant. 1

4 Crudz camis efus iure & Deo inhibitus. 1 v

Menfa maculis adfperfa quanti fafta. J° 1 Pod diiuuium carnium cfum Deus homini coneeffir,ve
A papyri cfu ffigyptij nominati. 11 ab idololatria eos auocarct- 34
Signo» um factorum intuitus fobrictatis fpiritum in-
Vermibus aliqui vefcebantur. a 1

halabat. 49f Liberorum etar menfz accumbete. 3 1

Quis au&or egenz plebi frumentum men-

fuerit vt Germanorum erat ctudis carnibus vefei. 1 o

di uumdidribucrctur. 7*8 Conuiuium in nouilunio parati 1 diuitibus folitum.104

Conuiuij dux, &rcGor, S 6° Vilior conuiuij apparatus acquirendi tegni impedi-

Hymnus pod eoenam canebatur. 49 * mentum. 508

Rex conuiuij quis diceretur. S 6° LaUucz media mulieres non comedebant. 16
Quant* virtutis fit cibi.fic potus bencdi&io. 49 J Sin* carnes pifeibus permifeent. 33
4 88 Tritici pale* in cibum adhibit*. 22
Centefimx cccnz qu* diceremur.
Oratio prxmittenda vt prxgudatio. 49* Menfz ferculorum copia in modum cadclli furgunt

Splendidus cccna: apparatus. 4^8 apud Sinas. 5 07

Papyrum olim comedebant. 21 Lac 6c carnes eodem tempore eodem foro coquere ne-
fas Hcbrzi putant.
Ouum pro carnibus vitabant aCgyptij Sacerdotes. } i
33

Ccrna caniftr is inferri folita. 1*4 Carnes & pifces fimul in mclam datuerceis n5 licet. 3 4
In menfa Diis libabant. 49^ Tribulus in cibum excipi alibi folitus. 22
Vari* menfz adhibir*. 111 Menfa cum aris facrata. 494
Regis ed conuiuium diues exhibere. Jo8 Clerici olim 1 carnis efu nimis religiose abdinebant. 3

Menfz magnitudo,& ornatus apud Sinas. joz Cantus in menfis adhibitus. 3 86

Arborum cortices maudunt qui in fupcificie littera: Menfzapud laponiosvariaru rctu figuris infignia. 503
fidunt.
24 Przgudatos cibos amanti offerre amoris fignum cd. 47
,

Preces ante cibum,& cibofumpto fundebat Edcm.491 Fucatis cathedris conuiuz vtuntur. 503
Plures in menfa nodi pretium augebant. 5 01 Carnem inco&am nominare Flamini Diali vetitum. 14
Qui menfa accumbit Deum laudet. 489 Gratias Deo afturi cultrum i menfa auferunt, aut ope-
Hebraeorum cautio in conuiuiis. * 8x riunt. 491
Qua poena puniretur afccta qui i menfa fine caufa Pharifzus ob dudia litterarum It carnibus abdinrns.3 3

obedet. S°i Liem anodris przcipitur. 491

Cibi in menfa bcnedi£U ratio habenda. 491 Plures gallinz in menfa non inferebamur. 306
Men Campanum propofitionis quim lata. z 09 Cibo auro confpet fi. ibid,

Arborum foliis aliqui vinitabant. *8 Salinumquid,&eius vfus. 494

Prxgudacor quis. 49* Locudis aliquos vefiri folitos. 3 1
^
Crudz carnis cfus etiam alibi prohibitus Hcbrzis. 6 Olera in fafcicalis corda. 497
Pondus ciborum ad luxum. J06 Superditiofa carnis comedio apud Hebre os, 3 3

A ntc focos antiqui comedebant. 465 Difcumbcntium ordo. 461

Cur poddiluuium carnis cius admilTus. J14
Ventres appellati qui carnes comedebant. $ 1 Ritta circa C R v c e M.
Menfa in fublimc cuchcbatur , vt cius vifu populus re-
crearetur. 1,1 Crux in pane imprefla. 630
Cacnem crudam edere cur Flamini Diali olim nefas. 1 j Labarum cum Cruce vt cohaereat. 1138
Mundus vimcnfatn refetat ferculis onudam. /04 Crucis vexillum vi&oriofiflimum cur diftum. 1159
Ferculorum ordo inuetlus aliquando. 5°7 Crucis vexillum ab Angelis efferetur in Chridi ad-
uentu. 160
In tncula vitreum vas cinere repletu, quis habebat. 3 1 a

Etiam parandi difficultas cibis pretium faciebat. 507 Vide Ritus, qui a dEuchiriflUm,
Sublatis in ccclum manibus ante conuiuium Deum
precabantur. 49 1 Ritta qui ad D los,^ Deorum cultum.
1

Faciem in coelum erigebant orationem ante cibum fu-

furi. 49* Hodiz auratz i Gentilibus oblatz. 833
Crudum polypum vorauit Diogenes. 1 Sinz vini pateram vt Deo libent. 497
Arborum radicibus fumi vt conluleretur. 29 Etiam Gentiles Deos fuosinuocabant ante cibum.492
Execrandus Manichzoru mos iu cibis bcncdiccdis.49 2 In phiala Deorum nomen. 809
Sal pro obfonio, Etiam quz fojfis numinibus facrificabantur perferda
Liquefa&x margaritx in cibum. at erant, 91
Speratorum rifui excitando mandebant olim coria. 30 Quis Deum in omni tempore benedicar. 49 J
Hylfopum pro codimento adiicere dclicatoru erat. 488 Deorum fimulachrain menfis. 4 94
Signo dato ad cceium inferendam minidri vocaban- In diis dEgypti qui iudicia Deus fecerit. 4 Z4
tur. 484 |n idolorum celebritatibus ctudarum carnium efus in
Olla Daidyloriim in cibum adhibita. 2 vfu. **
Menfa Imperatoris qualis. J03 Deorum fimulachris facrz fiebant menfz. 494
lunipcri radices in cibum. 29 Aquam a phiala fundentes Diis libabant Aigyptij. 497
Cautio ludzorum in emendis carnibus tempore Pa- Ioui pidori aracurpofita. ai
fchatis. 457 Vide Ritus,quiad S>ner<iotet,6c SacrificU.

Carnes albas videre optimum putabant. 3 3

Sedendi vfus in menfa prior, quam accumbendi. 3 1 j Ritta qui ad E vch AR isti A M.
Coria, & pelles in cibum parata. 30
Dctraftis corticibus arbuda lambebant. 28 Ab Angelis deferipti ,
qui facram Eucharidiam acci-
Olera infirmorum cibus, 498 piunt. 397
Solis vi pifces allati. 14 Cor de Eucharidia, 331
Torta azyma in pattes diuifa,& qouiuis didributa. 1231 Iu didributione Euchatidiz gemina pyxis adhibenda,
vna

Digitized by Google
 / 1 11

Prifci Ritus.
vna qua vitis Chrifti corpus offertur , altera qux Cautum olim ne confecrationis vetba vulgo tcuela-
foeminis. 6jo rentur. 619
Alacres, & Ixti communicantes ambiunt, Se cuftodiunc Confcflionis,& Euchariftix (aeramenta vt infirmis in-
Angeli. f9<S tunda. 611
In communione fuus cuique locus a(lignatus,aliu$ Sa- Memoria Candicatis Euchariftix rirulus. /a8
cerdoti, alius Clero, alius populo. 618 Angelorum frequentia circa Euchariftiam. 598
Videndos fc pleruque Angeli ad altare exhibuerur. 94 j
Angeli in minoribus hoftiis parriculifquc varie cx-
Dominicalc cxcipiendx Euchariftix mulieres defere- prefti. 699
bant. Cif Campanulx vfus in clcuatione Euchariftix. 61
Carmina qux Jam canebantur, dum populo Euchari- Tempore faerx communionis , quxnam verba cane-
ftiadiftribuerctur. /S8 rentur. /87
Formula in diftribucionc Euchariftix ex verbis Centu- Euchariffia prius viris, qua mulieribus diftribucnda.6 50
rionis. 6j 1 Ptdcliuin Ixtitia in Euchariftix adfpcdu. 619
Safpectis de crimine vt fc purgarent dabatur Eueha- Extremx vndionis facramemum ante Euchariftiam
rillia. 61 4 exhibitum. 61 8
Hoftia qux in viaticum exhibebatur cur (anguine tin- Angeli adfunc cum (aera Euchariffia diftribuitur. 594
&a porrigeretur. 618 Mundis & puris manibus tradari fuum corpus Chri-
Candela , qux in hac re adhibetur qualis fle quantx
,
ftus cupit. /79
magnitudinis. 17S Arnen in theatro acclamare olim Rcligiofum ob Eu-
Manus clcuata eu Euchariffia populo oftcnderctur.619 chariftiam ore exceptam. 1/0
Tintinnabulum adhibitum in Dominici corporis de- Quxdam verba efferebant cum cuchatifticus
panis pu-
latione etiam intra templi ambitum. 6/ 1 blici efferebatur. 587
Euchariffia fac ramentum vnitatis,vinculum pacis, ho- Carus in Euchariftix diftributione etia noftroxuo./S8
noris delectatio di&a. 519 Formula in diftributionc Euchariftix ex verbis Cen-
Mulieres nuda uianu contingere Chtiffi corpus non turionis. 6jt
poterant. 6x6 I e s v s nomen Angelorum Se aliorum Sandorum ima-

In diftributione Euchariftix gemina pyxis adhibenda, ginibus formatum.

vna qua viris Chrifti corpus offertur, altera qua fcc- Paruulos ad communicandum nonarum vcftium appa-
tninis. 6jo ratu exornabant. 978
Sandorum reliqnixcum folemnis Dominici corporis Manibus in crucis formam Euchariftiam excipiebant
proceflio fit non deferendx. 6$ 1 fideles. /78
In Euchariftix anniucrfatio olim non ieiunis licebat Euchariftici (acrificij , fle facramenti dignitatem cur
Euchariftiam accedere. 58} verbis non exprefterit Chriftus. 8<(»
Operto capite ad Euchariftiam accedendum mulieri- Expanfis manuum velis.aut diffundis digitis, manibuf-
bus erar. (60 que Chrifti corpnsa fidelibus non excipiebatur. /77
Deuotionis caufa aliqui tabernaculi labia adprimc- Cot pus Domini fub crucis titulo polirum. J7 *
bant. 610 Quanti euchariftica mcnfa fienda , qux maculas au-
Ad (aeram menfam accedens mentem abluat. 579 fert. 50
Manu finiftra dextera fidvcda facratn Euchariftiam ex- Chriftus cruci affixus varie in cucharifticis formis
cipiebant viti non diffundis digitis. 616 fculptus.
Precibus , & hymnis mentis humus paranda vt cucha- Cur in confecrata mcnfaEuchariftix facramemum mi-
l ifticum femen excipiat. /S7 nime confedum. 4/9
Cruci fcpulciuo Chriftus adhrrcns in cucharifticis v s Chriftus in formis.
I e s 6$S
formis. Adeuntes canaculum calceos deponebant, nec in ter-
Clauffs oculis ante Euchariftiam procidere aliquorum ram fpuebant. / S*
mos. 617 Singulare lingularis abftinentix exemplum ante Eu-
Ieiunis cur Dei Ecclefia Euchariftiam diftribuat,quam chariftiam. /81
non ieiunis Chriftus exhibuit. 584 munus fandum.
Euchariffia fi6
Aliquorum mos poft facratn communionem lac Se , Corpus Domini fub crucis titulo locari prxeipiebatur.
mei k Diacono accipere. 671 J7*
Notati, qui manibus ablutis ad facram Euchariftiam Anniucrfarius facramenti huius dies. /$4
accedentes fordida confcicntia circumferebant. 578 Angeli calicibus tanquam effluentem a Chrifto fan-
Angeli circa menfam accubantes viff. 59 guinem recipientes. 698
In virtutibus adolcfcat Euchariftix dulcedine frues. 9S Euchariffia in lucem proieda diuinitus fplcndct. 11/
Poft facratn communionem aut aquam bibebant, aut Euchariffia cordi admota vifcera penctrauit. 616
dcglutiebant paftillum. 671 Angelorum concentus communionis tempore. /87
Baptizari olim facta Euchariffia accepta coronabantur. Damnatus vfus Euchariftiam excipiendi vafculis au-
S
6 reis, fle argenteis. /78
\
Amoris facra cantica in Euchariffia canenda etiam Coronx circa facram menfam. /6
cum fptritualttet cantum excipitur. 589 Iu columba aurea Euchariffia feruabarur. )($
Chrifti corpus palla inuolutum ad coliutn appenfum Columba candida in cuiufdam os Euchariftiam infe-
aliquando deferebatur. 617 rens. /7*
Sacramentum pietatis euchariftienm facramemum./ 19 Columba qux altari imminebat ler diuinitus mota / 7°
Euchariffia vt fcnicturapud Mofeouitas infirmis. 619 Dominica faturitas Euchariffia. / a8
Aliqui futnpta Euchariffia per diem iutegiutn in ter- Euchariftix vmbra, fle figura Chriftum in AEgyptum
ram non fpuant. 67 / inuirauir. 96
Saerx mcnfx terga vertere aliquibus religio. Sx Euchariftienm manus offerentis manum vt abftinen-
Agnus nomini Ii s vs fubiedus cucharifticis formis. <?S>8 tiam prx fetu Ierint. /8/
Salutis holocauftum vocata Euchariffia. ja7 Accepto Chrifti corpore aliqui ad balneos ibant, quod
Pfahni in cuchariftico facrificio ad vittutem nos in- inhibitum. 67/
iungunr. /89 Manus illuftres.qua hoc fiicramcncu contrcdahn 614
Noutrini jignm Encbarijl. i Publice

Djgitiied by-Ge
 17 11a
5
31
3 1

Prifci Ritus.
Publice pecnitcntes ab Euchariftia per prxctmem abi- Angeli fub crucifixi alis.
697
re itiiii. i i 8 Angeli calicibus tanquam effluentem Chrifto fangut-
Euchariftix (aeramentum vita vocabatur apud Afri- nem excipientes.* 698
canos. ))0 Mundities lingularis in hoftiariam paratura.
679
Quanto amore in Euchariftia Chrirtus feratur. 96 Decem Angeli in aliquibus hoftiis vt locati. 698
Manibus in crucis formam Chnfti corpus excipiebant Angeli in minoribus hoftiis, particulifquc cxprcffi.699
viri. 626 Holtix vt parandx. 68^
Dominici corporis adfpcdu,vt quxda recrearetur. 612 In hoftiis annus expreflus, quo ferreum inftrumemum
In Eucharifticis formis fpicx aliquando fculptx. quo conficiuntur, confcdum eft. ibid.
Mospnanu excipiendi corporis Dominici vnde ortum Tres fimul hoftias ex ferreo inftrumcnto prodire, ibid.
habuerit. 613 Sepulchrum in eucharifticis formis. 685
Dies Dominica cur dies panis diceretur. Sof Lilia, rofx & flores varjj in eucharifticis formis, ibid.
Crudas carnes cuchaiiftici Agni comedit qui carnali- Vafa quibus formx confecrandx feruantur, qualia effe
ter hoc ray fterium intclligit. 39 debeant. 686
Sindum Domini de Euchariftia. $ 27 Minores hoftie in peculiaribus vafculis cuftoaicd^.ibid.
Cautio in frumento colligendo , & ferendo, quod ho- I s s v nomen in formis contrade formatum.
687
rtiis conficiendis deferuire debebat. 679 1 e s v nomen Angelorum, Sc aliorum Sandorum
ima-
1 1 s v s Chriftus in formis. 688 ginibus formarum. ibid.
Agnus nomini 1 £ s v fubiedus. ibid. Iesvs abfque vllacontradionc in hoftiis fculptus.ibid.
Domus fub nomine I e s v. ibid. Mos fandus didus Sio ob Euchariftia hic inftituta.1047
Nomen Itsv in minoribus hoftiis varie exprcflum^Sp Feria quinta Hebdomadx fandx indulgdix diesdida.
Stellas cum euchariftico pane councdunt Grxci. 69 806
Stelix variis modis vario nunicro in formis cucharifti- Turri olim recondita facra Euchariftia. j6S
cis locatx. ibid. In dic quo inftituta Euchariftia , indulgcntix fores
Sol 8c Luna in eucharifticis formis. 694 aperex. 804
Stelix in particulis, Cc minoribus hoftiis imprellx. 695 Lancea in quibufiiam hoftiis. 702
Regnum coelorum cur didum cft Euchariftix (aera- Loris manibus ad facram Euchariftiam accedebant fi-
mentum. 1071 deles. 578
Littcrx in hoftiis fculpi folitxgulx hebetudinem ex- Natalis calicis dies cccnx Dominicx dicebatur. 803
cludendam docent. 1 a1 Flagella in hoftiis imprefTa. 702
Coliiba fuper calice in altari euchariftico exprefla. J 1 Euchariftix natalis hic dies didus. 806
Duo calices varie exprclTi in tabernaculi facie. ibid. Sola Euchariftia memoria cuiufdam membra adure-
Agnum fub cruce olim locabant. 1101 bantur. 990
Nodu ad infirmos Euchariftia non cft deferenda nifi Sola Euchariftia memoria cuiufdam membra adure-
ingente ncccflitate. 101 bantur. 990
Mei vino mixtum in dic cccnx exhiberi ab aliquibus Anniuerfarium cccnx Dominicx diem vocabant. 806
. folitum. 1096 Duo claui in nonnullis hoftiis. 701
Sanduarium dida Enchariftia. 1 1 1 Decem Angeli in aliquibus hoftiis vt locati. 698
Singulare Regis exemplum in vino, tritico ad Eu- Lancea & fcala in eucharifticis formis. 702
charifliani colligendi. 1114 Angeli fub crucifixi alis in eucharifticis formis. 697
In arce Sion inftttuta Euchariftia quia fidelium arx Domus fub nomine I e s v in formis eucharifticis. 6S8
futura. 11 87 Dies cccnx dies fccrctorum. 805
Firmamentum cur de Euchariftia. 1 1 46 Sol & Luna in eucharifticis formis.
Farinam hoftix conficienda: populus aliquando oflfe- Iciunio munito cali aperimur du artat facro Alrari.j 85
rcbar. 68 Apoftolici fymboli recitatio faerx communioni prx-
Quanta purirate,& nitore hoftix parandx. ibid. mifla. jj2
Pialmi cantabantur dum hoftix coquerentur. 679 Tubcrnaculu in quo locada Euchariftia vt ornandu.; 68
Formx eucharifticx a Sacerdotibus fieri iullx. 680 Agnus in minoribus hoftiis.
Hoftiafu confedio etia puris virginibus iniunda. ibid. Res varix cxpreftx in minoribus hoftiis. 7 6
Panem Sc vinum populus offerebar, Sc viri prius quam Quid calix, quid patena fignificet. S16
mulieres. ibid. Innocentes iciuni, quando reliquias Tumerent. 583
Memoria dc Euchariftix facramento. 1 140 Euchariftia facramentum facramen torum. jiC
Hoftias contracturus abluere manus iubetur. 682 Crux cruci fuperpofita in eucharifticis formis.
Panis qui conlccratur in denarij formam , licet aliter Vinum nouu Dominici fanguinispoculii curdidu.734
olim fierent. 68 Euchariftia facramentum charitatis dida. 5 27
Defidcrium dida facra Euchariftia. 11x3 Sepulchrum in eucharifticis formis. 6Sj
Panis defidcrabihs dictus cucharilticus. 1 1
25 Panis fandificatus Euchariftia dicebatur. 526
Impanatorcs circa Euchariftiam quinam didi. 10 j j Cur Angelorum panis facra Euchariftia dicatur. /97
Coronx vi ad facram mcnfarr» penderent. 1 1 6 Laudis facrificium de Euchariftia. j 27
Milites Euchariftia muniti vt vidores fierent. ibid. ln cuchatiftica menfa fpiritualis mclodia loco bal-
Euchariftiam nauigantes fecum deferebam. 1031 fami. . 589
Nuda crux fine Chriito crucifixo in eucharifticis for- Euchariftia veritatis facramentum. 557
mis fculpta. 69 o Manu excipi olim folita facra Euchariftia. 577
Crux cruci fuperpofita. ibid. Euchariftia fidei munus. jjz
Chriftns cruci aftixus varie in eucharifticis formis Turris nobis Euchariftia.
cft 5 68
fculptus. ibid. Quidam cos,quicomunicarc volctes introducebat. 614
Morciaimago in ima crucis parte. 691 Quam ardu ieiunium faerx comunioni prqmiHum.y 82
In minoribuslioftiis varie crux infculpta. ibid. Diuinum pabulum Euchariftia. 528
Cruci fcpulchro Chriftus adhxrcns. ibid. In eburnea pyxide olim facramentum aflcruabatur.^x
In aere diuinitus cruces formant hoftix. 692 Sandum amdnomafticc Euchariftia. 528
Angeli in hoftiarum ambitu varie expteifi. 696 Mortuis Euchariftiam tradi inhibitum. 629
Hymni

Digitized by Google
 4
7 7
9
13y
1 1

Prifci Ritus.
Hymni canebantur dum populus faerara Euchariftiam In facris calicibus epigrammata fculpta. St \

Tumerer. y 88 Calicum patenx gemmis exornata. 8x4

Bonum abfolutc de Euchariftia. X 18 Calices, & ampull? a Carolo Imperatore cur oblat;. 8 o 1

Oftcnforium qui parari debeat. 568

Ritus qui ad Ieivnivm. Dc calicum gemmis. 810
Calix in farcophago fandi Vdalrici repertus quam fa-

Naufeanci ftomacho azyma ne comedatur, ieiunium iutaris. 817

aliquando prxmitii iubetur. 1 6y Saluatoris vultus in patena. Sxy
In vigilia PaTchatis cur primogeniti apud Iudxos ic- Argentea Conftantini patena. 816
iunenr. 4J7 Res mira dc agro circa calicem vifo. 8 y 1

In vigifia PaTchatis ieiunium Tolui non poterat ante Lapidibus pretiofis ornari calices. 8 19
nodis initium. 4) 7 Paratura miffatica. 79
Tepore Quadragcfim^ liquore ex pomis elicicbam.y) y Argcnru Ecdefiis exhibitu vt calices conficerentur. 8x1
Vide Ritus, qui ad F.utb*rifli*m. Calix in remedium aduersus partus difficultatem. 8 1

Calices ex onychino formati. S 1

Rituj qui ad Missam,^ Mijfe Solius calicis adfpcdu quxdam recreata. S 6

Aqua feruens facris calicibus quando infufa. 735
apparatum.
Carmina in calice facro. 8 r

Elcemofynas petere Miflarum tempore pauperibus in- Calicum anfx. 819

hibitum. 786 Colx quxnam edent. 8x1
Ad Midas quz noue celebrantur , qui long£ aberant Patenx ablutio. 8xy
non poterant. 787
Ordo Midaru cdebrandaiu apud nonnullos in vfu.789 Ritus qui tfi/OllASjCf aliti 'Vafi.
Miflade Angelis feria fecunda celebratur. 790
Quxnam noua Mida exulare debeant.
.i 784 Vafa carnibus coquendis diffinda ab iis,quibus lac im-
Calceamenta exuunt Sacerdotes in populi benedi- mittitur, qui ab Hebrxis dtftinguantur. 34
dionc. 898 Res mira dc argenteo vafe , quod fuerat ex meretricis
Tota Chrifti vita folcmnis quzdara MifTa. 786 fitula confcdum. 818
Milia benedictiones ,& Euangelia diuerfis codicibus Vafa quibus vcebatur in menfa fandus Auguftinus qua-
continebantur. ibid. lia edent. 303
Calicis nomen Dominiez paflionis memoriam vt in- Ollz vcftigium in cinere non ede relinquendum quid
gereret. 809 innuat. 47f
Prclby teri prxdicabant mulieribus vt facra linteamina OHar.& lebetes in prxmium exhibitx. 474
pararent. 6 51 Olla fine igne vi Solis feruens in AEgypto. 14
Labor in corporalibus conficiendus laudatur. 611 Ollxnon lufpciukbantur. 474
Mida iudicij quxnam, & qualis. 788 Vala fanguine excipiendo labris carebant. 1

In Midlirum primitiis pompa declinanda. 78} Vaiaxnea in facrincio adhibita. 818

Midi celebratio cur eis qui perfede non conualue- Vafcula rebus qux offerebantur recipiendis cum fuis
rant negata. 789 inferiptionibus, & pittaciis. 968
Gemma cxlitus in calicem dclapfa. 810 Oilx bullientis certamen, &
vidoria. 47y
Calix ad defundi vmbilicum. 8zz Ollx vfus in pauperibus farax cofcdis fubleuandis.477
Calices , &
alia facra vafa ab Epifcopis in obfcqui) Olla in tedis ad noduas abigendas. 473
lignum fummo Pontifici oblata. 81 Voluptuari),& libidinis mdncipiafuper ollas fcilct. 478
Nouam Midam prxeonari quid fit. 784 Ouum in vafc carni deputato haud coquunt Hebrxi. 3 3
Angelicum facrificium Mida cur dida. Olla fine igne Solis calore ebulliens. 47X
Cautio olira in Oratociis priuatis MiiTas celcbrldi. 784 Ollarum figuli promethei didi. ibid.
Vitrex patenxante Sacerdotes a miniftris delatx. 816 Antiquus mos circa ollam. 477
Pium indi tutum in Mida aliquid offerendi. 78 6 Ollx in caput parafitifradx. 473
Patena per circuitum gemmis redimita. 8 14 In arx dedicatione ollx vfus. ibid.
De calice cryftallino confrado reditum res mira. S1 3 Pueri in ollis expoflri. ibid.
Midale i viris pcrfcdx ztatis confcribebatur. 894 Ollas olim apponebant. 463
Infigite miraculum dc vitreo calice, in quo Mida cele- Ollx auritx. 47X
brata. 8 1

Vitrei' calices olim ih factis adhibiti. ibid. Rituj qui ad O S C V L A.

Caucum ne patena ad ofculum populi offerretur. 8 16
Tabernaculi claues a quo cudodicndx. 57» Aliter Prefbyteri , aliter Subdiaeoni in facra commu-
Fidulis Chrifti fanguis hauriebatur. 811 nione Epifcopum ofculabamur. 6 08
Imaginatus calix quifnam diceretur. 8 1 a In Euchariftixmemoriam , & rcuerenciam fc ofcula-
Patena cum thure panis fuperpofita. 11o banrur. 606
Cruces in angulis purificatoriorum. 1

793 Auribus pueros tenentes cos ofculaturi quid ted£

,
Calix ,
quo vius in eucharidica ccena Chriftus ,
gran- fignificarcm. 614
diufculus cx aliquorum fententia fuit. 711 Damnatum in Clericis capita matronaru ofculari. 6 1

Prefbytcri prxdicabant mulieribus vt facra linteamina Veritum ne morrni ofculis exciperentur. ibid.
pararent. 6ja Apud Grxcos defundi corpori ofcula ab amicis Sc no-
Chrifti vulcus in medio patenx. 8ry tis cur admota. 613
Calix gemmis exornatus. 819 Ofculum orationis (fgnaculum. 6iy
Calicum pidhirx. 809 Smifter Regum pes ^ reis abfolutis ofculo exccptus.613
Arma deponi iufla ab his qui ad Millam ibant. 784 Locum, in quo mezuzah ofculantur Hebrxi. 1 3
Calicibus fux olira fpecialefque ampullx aflignaban- Iciunantes ofculum fubtrahebanr. 61y
*
tur. . 814 Os alterius quali valuas ,
per quas Chriftus ingreflus,
Patenx anguli. 8i$ ofculo rcucrcbantur. 607
Nouarini jigntu Eucharijl. I i Martyrum

Digitized by Google
 4
1
e
6
2
5 9
71,
) 1

Prifci Ritus.
Martyrum catenas mulieres ofculabantur. 61 Panes ex dxmonibus impie oblati.
firaila
21
Ofculum Iaeram communionem comitabatur. 6cf Peculiari nomine panem viri nominabant n infanti-
Imperato: is coufmguinei pedibus ofcula figebant, ip' bus fe demitterent. z .
v

iliorum faciem ofculabatur. <11 Panes in lapides verfi. 241

Orc claufo , fic modefliam claudente ofculum fan&i m Canirtrum hngulis oppofitum. 2J4
figebatur. £09 Noctu panem vendere alicubi inhibitum. 224
Ofculum pacis aulicis negabatur. 6 j 1
Panes Trinitatis abfeonditi. 226
Ex peregrinatione redeuntes ofculo excipiebant ur. 6 o 1 Cinis pani admixtus. xxo
Humero quoque ofculum admotum. 6 1 Repertus panis comburitur aut in flumen deiicitur. 1 80
Ofculorum certamen pueris vfitatum. 6 1 Melior panis in Quadragcfima apponi iubebatur me-
,

Tanquam templi vertibula os communicantes ofcula- lius vinum. x .,

bantur. 608 Panis ex luco. xx ^
Ofculum templi vertibulis figi folirum. 6cS Peculiares quorundam leges in frumenu venditione.
Abfolutis precibus fe fideles ofculabantur. 6 1 7X8
Pueros ofculantes eorum aures apprehendebant. 61 Panes cerei quinam dicerentur. 122
Virginum ofcula petebant nobiles matrona. 6 j 1
Panis efus poft ablactationem quid doceat. 1 4
Medici aegrotos cur ofculatentur. 61 Panis pro defundtis olim pauperibift erogabarui . 222
In ofculo pacis fe fideles ofculabantur. 607 Panes calido cincrc prius coquebantur quam fumi cf-
Caput ofculabantur. 61 f fem reperti. xxo
Obuiantiunr pedibus in honorem ofculajfigenda. 611 Panes olim libi miflitabant vnanimitati , & chomati
fignificandx. 2 1 j
Kittu 3 qui ad Panem, & parui materiam. Panis nomine caro fignificatur. 2 j4
licthlchem.qux domus panis dicitur, cur Chriflus ele-
Panis qui ad iurtam menfuram repertus non ellct , in gerit, vt in ea nafcerctur.
24 j
carccrc detentis dirtribuebatur. ic jp Nudum panis numen magnum aliquid fignificat.
Mola terendo tritico azymis delimatum vt renouare- 240
tur. 16) Frangere panem pauperi cur iubeamur. ibid.
Verborum formula adhiberi folita in hordeacei panis Panis vendendus non iurti pondetis pauperibus in pla-
vfu. 227 tea dirtribui alicubi folitus. 242
Panes magni in Herculis templo quando appofiti. 224 Panis triticeus maxime hominem confortat. 241
Panis confpe&us optimum rei cuiufque aggredienda: Panis coquendi lex. 241
incitamentum. 204 Bini panes coquebantur, formaque aurea adhibeban-
Panis venditor quas leges feruarc i u beatur. azj tur. 20S
Quo tundam ritus circa venales panes. 147 A calidi panis efu ex lege Monialcs quxdam abftine-
Dies Dominica, dies panis. 148 bant. 121
A pane quinam abrtinuerinr. 21f Panis fragmenta cur in menfa relinquant Hebrxi , non
Manus, & cultros paneabilergi lege inhibitum. 12; panem integrum. 490
Idem panis Duci, & militibus. 24; Mulierum opus panem coquere. 11
^
Mulieres proucfta^xtatis ad pane clificieiidu elecla.24 j- Panis ex cereuifix fxcibus confectus. bid.
Fames malum panem filigincum reddit. 24 y Formula, qua panem Hebrxi benedicunt. 202
Epifcopi, qui panibus prarfunt. 244 Primitiarum panis vt paretur. 204
x
In tabula arnea Sc panis modus,& percipientis nomen Dies panis dies lucis quis. 8oj
'
incidebatur. 146 Piftores quo tempore fuerint ftomz. 211
Latronum panes in lapides mutati. 247 Panes aurei conuiuis appofiti. axj
Panes in hartilia verfi. " 24 6 Panes in caniftris pofiti manducaturis apponcbatur.xij
Panes ob iram negati. 244 A panis efu quis abrtinuerit. xxi
itgyptij Sacerdotes cur a pane abftinerenr. 244 Crux panibus imprefla. 248
Panis venditor quxnam debeat obferuare apud Muti- Eo dic, quo tritum frumentum
panis azymus non con-
nenfes. 22) apud Hebrxos.
ficitur 16)
Sacci in quibus farina conficiendis azymis coniicieba- Numerus panum duodecim menfibus, vt refpondercc.
tur difeindi abluiquc non poterant. 164 212
Panis in lapides diuinitus conuerfi. 246 Panes vt in rncnfa locarentur. 209
Paniscrucem referens. 248 A cartris panis vt exularcr. 2)2
Pane fanguis colligebatur. „ , ibid. Panis fine fermento conficiendi peculiaris in dEgypro
Militi qui tetga hoftibusvertiflet pro tritico hordeum ratio. 16)
dabatur. 72) Panes conuiux ante conuiuium donati. 229
Piftrinar/j vt rtateram deferre fecum debebant. 722 Pirtrinarius a tabernis cxclufus. 760
Puluis in frumentum verfus. 716 Eorum nomina in zre incila quoad publicam frumenti
Frumentum ex fepulchri puluerc. 72) perceptionem admittebantur. 719
Horreum frumenti flamma correptura orantis preces a a£gyptij panis auidiOlmi. 2ij
flammx vi vt exemerint. 729 Pani venali venditoris nomen imprclfiim. a1
Res mira de frumento benedictione munito. 726 Ab Apoftolis in menfa Chrirto locus allignatus, vt pa-
Res Angularis de vno frumenti grano diuinitus mul- nis appolitus etiam portquatn in coelum ierat. 21
tiplicato. 727 Cor panis frangatur pafchalis , quum agni pafchalis
Ex puro tritico panem conficere ex’regulx prxfcripto olla nec vete in Cruce fra&a non fint. 28 j
monialibus quibufdam non licebar. 728 Panes propofitionis quadrata erant forma. 208
Aegyptiorum Sacerdotes panem rard manducabant Panis & falis nexus. 48 6
quodgtauarer rtomachum. ioj6 Ex pane vt fanguis effluxerit. 240
Panis fragmenta qux fuperfucrunt ex diuinitus multi- Rcliquix feptem panum , quibus multitudinem Chri-
plicatis panibus Chrifti munificentiam vt orten- ftns pluerat vt olim conferuat*. 217
danc. 256 Frumenti mcufura apud Athcnicuicc. 72
Quam

Digilized by Google
 4
8j
113
1 84
2
5

Prifci Ritus.
Quam diligens hxc panis fermentati inueftigatio. 1 79 Panis nomine triticum fignificatum, ait
Panis fandki Ioannis quis. xif Pane quidam capti. 2 3 2
Cur panis aliquid in terram decuti anxie patiantur Pani fal fere adfpcrgcbatur. 486
fideles. 619
Pannum album panibus fubiici panis venditores te- Ritw qui ad Pascha.
nemur.
Formula qua panis benedicebatur. 239 Sabbatum magnum cur didum illud.quod Pafcha an-
Crucis fignum panibus imprimi folitum. 230 tecedit. 4J 6
Canonicorum panis quifnam diceretur. 13 Pafcha pro pafchali vidima. 1 $
Madido pane linita facies. azS A ca na Domini vfquc ad Pafcha per forum,& plateam
Tubae figno dato panis fermentatus cremabatur. 1 79 deambulare Iudxis interdidum. 4;
Hebraeorum formula in fermentati panis inquiiuionc Profchura quid. *4J
adhibita. 178 Azymorum numerus & nomen in Pafchate. 4 S*
Infignis viduz hofpitalitas in Eliam pane petctcm.i 55 De ritibus Pafcha triginta dies ante rradare iubentur
Panes propofitionis cur facicrum dicerentur. 106 Iudzi. 4 SS
Vmbracicus panis foculi felicitas. 216 Pafchalis folemnitas fpiritualis vindemia cur dicere-
Panis benedidio rite non fit,nifi panem benedicens ex tur. uj|
pane comedar. 10 Ritui qui ad POCVIA.
Mulieres proue&x xtatis ad panem conficiendum clc-
&x. MJ Amicitia: pocula quae. 7<*7
In fermentati panis inquifitionc filenrium vt feruent Cornibus ad potum vrebantur. 7^<>
Hebraei. 1 78 Pocula in hofpiciis adhibita. S 1

Tempus huius inquifitionis. ibid. In poculis Apoftolorum imagines. 809

In foraminibus vc infpicianr. ibid. Epicuri imago in poculis. 8 o 1

Farina candida in arboris ventre. Afirologicum poculum quale effet. 81

J 1

Iftc panis qui eleuaretur, &

cur. 219 Ex aureo poculo bibere amoris fignum. 49
Panis hordaceus apud j£gyptios. 2 6 Purpureo colore poculum cur adhibitum. 765
Regium panem habere in poteftate quantis periculis Pocula olim in manus haud dabamur. 76 j
obnoxium. 221 Pincerna poculu deferens Imperatore comitabatur.764
M rcefij panes quinam eflenr. 217 Cornea pocula in vfu. 7&6
Azymi panis comedendi ritus. 16 Cornu poculi genus. ibid.
Panis fragmenta vr colligerentur. 23 1 In fcyphis crux aliquando imprefla. 7
Triticum, quo azymus panis conficiendus b pluuia exi- Pocula in conuiuio prius minora, poftea maiora appo-
mitur. nebamur. 7 67
Horum panum magnitudo. ao8 Cothon poculum Laconicum. « 7^8
itqualcs inter fe cur cflent ifti panes. 2 10 Ex aureo poculo bibere amotis fignum. 49
Piitorcur in vincula conic&us. 230 Poculum Regi przbcre maxime dignitatis. 764
Panem attre&ans crucc frontem munit Mofcouirarum Boum cornibus vtebantur loco poculorum. 767
Princeps. 229
Singularis quidam panis in £gypro. 11 y RitUj qui ad SACERDOTES ,^ 1

Panis cofccradus extra facriftiS cum cjru fcrcbatur.y 90 Sacrificia.

Ante panem in menfa benedictum aliud comedere He-
brxis inhibetur. 102 Oculorum ratio habita in iis, qui diuinis minifteriis
Inter panis bcncdidionem,& panis efum dc aliis rebus erant adjiciendi. 893
colloqui ludiis inhibitam. 203 PcrftridiSacerdotesqui res facrificio inferuientesnon
In placentulis pro figno afinus. 237 parant. 9»i
Frumentum pacis merces didum. 718 Sacerdotis benedictionem excipiens aliam orationem
Panis ex herbis confcdus. 220 fundere non debet. 898
Apud Sinas \ conuiuialibus cernis panis exulat. 233 Sacerdos vel cafu hominem occidens clcuare manus
Panis cum fale adfpcrgarur. 202 non poteit, populum benedicturus. ibid.
Panis confectio Sc vrns cum dc vna domo ad aliam Cur maculofas vidimas Deus ablcgaucrit i facrifi-
rranfeundum die Sabbati Hebrris cft. 203 ciis. 9*
Panis fragmento ccclum emere poflumus. 129 Sacerdorum manus ablutz ante benedidionem. 8 97
Aqua azymis conficiendis vr pararetur. 64 1 Qui manu finiitra pro dextra vtebatur a Sacerdotio
Feminarum rirus dum panem conficiunt apud Hc- excludebatur. 894
brxos. 10/ Etiam ex Icui caufa facrificia inftaurata apud Roma-
Panis facierum ex qua farina conficeretur. 208 nos. 819
Panis benedictio malcdi&ione plena. 239 Sacerdos cicarrice aliqua notatus ,
populo benedictio-
Hordeacei panis vfus ad veritatem extorquendam. 227 nem impertire non poterat. 894
Apud aliquos panes non integri, fed fradti appone- A Sacerdotibus fabbara tubis indicebamur. 898
bantur. 2IJ Mos hoftiarum infpiciendarum cos arguit, qui non rc-
Panes a populis offerri olim (ollci. 2 38 Clas de Deo opiniones animo circumferunt. 91
Inuitatoad menfam panis benedidio fere committi- Iniuftus i facris rcicdus. 9f0
tur. 204 Tempus hoftiz cxdendx quodnam. ao
Panem nominare aliquando inhibitum. 2 3 2 Sacerdos integer corpore efle debebat Romanorum
Juxta templum hi panes conficiebantur. 208 mos. 93
Linteaminanitida panem conficientes adhibere Jube- Scortatores k facris expulfi apud prophanos. 838
bantur. 2 1 In capite quis dcfeCtus a Sacerdotio excluderer. 894
Panum fragmenta in margaritas diuinitus verfa. 23 Stantes populum benedicunt Sacerdotes apud He-
Panis micatus quis. 220 brzos. $97
Panes in caniftro. 2 Pcr(tri£ti,qui impure pura facramcnta tradant. 8 1
1

Nouarini /Igrnts Eu<h*r:ft. i j Caro

Digitized by Google
 41 111

Prifci Ritus.
Caro qux in facrificiis offerebatur , a putore im- Aureas vertes ,fed lineas induebar fummus Sacerdos
munis. 33 Sandta San&orum ingrerturus. 9x0
Summus Sacerdos San&a Sanftorum ingrediens C(^r Diuino cultui mancipati a terrenorum cura (e exi-
Pontificales vertes non induerat. 9*0 mant. 94S
Collo nimis longo, aut nimis breui eligi in Sacerdo- Quinquaginta macularum genera qux a Sacerdotibus,
tem non poterat. 891 & a victimis abefle debebant. 89«
Cur pignora a Sacerdotibus non auferrent. 964 Artificium opus cur facrificaturi Pontifices prohibue-
In Sacrificiis aliqui obferuabant ve vi&ima videretur runt. 830
annuere. 829 Presbyteri coram Epifeopo in Africam non concio-
Sacerdotum dexteritas in fuis miniltcriis. 899 nabantur,hic mos a quo ablarus. 91
Diaconi olim honorabiliores Romx habebamur, quam Cur circa tot facrificia Deus Iudxos occupancnt. 734
alibi. 945 Sacerdotis dextera quantum exaltata. 9 1

Diaconatus ordine infigniendus quinque vicibus ve- In vertibus, quibus Hebrxorum Sacerdotes vtebantur,
teris Tertamenti libros , & quatuor Noui prius per- quxnam obferuarentur. 918
currebat. ibid. Sacerdotum velles in adlignato cubiculo cuflodicban-
Columba facrificanti Sacerdoti adfuit. 570 tur. 919
Exiles , cxiguafquc hortias Diis offerendas quis ita- In Sacris, qux exhiberi non poteram firau]ahantur.Si7
tucrir. $30 Summi Sacerdotis matres cur munera homicidis mif-
Sacerdotis manus tranflucemes ob continentiam & fitarent. 904
abrtinentiam. 87 6 Res mira de metallis, qux cuanucrunt ob occifos Sa-
QuT impuro Sacerdoti Dxroon alliftar, dum facris vc- cerdotes. 857
rtibus fe induit. 793 Sacerdotes fine maculis erant. 93
Cafulx inter diuina myftcria mutata. 791 Dentium dcfc&us Sacerdotio ineptos reddebat. 894
Vertis fummi Sacerdotis in turri fortiifima cufto- Victimarum cornua deaurata. 85
dita. 920 Calix falurarium qui (nam ertet. 810
Per Diacones fideles in carcere pofiti vifitabantur.944 Qux prxftare iubcatur Sacerdos benedictionem popu-
Diaconi fandiorum Patrum homilias populo recita- lo impertiens. 897
bant, cum presbyteri infirmitate impediti condona- Mei cur a factificiis exularer. 1094
ri non poffent. 945 Cumvidtima vera deftitucrentur , farinaceam fidtam
Senioribus vela clcuarc Subdiaconorum erae , & Dia- adhibebant. 8x7
conorum. 944 Vcrtcs.quibus facra ficbanr,pauperibus diftributa. 791
Maculis, &
nxuis carere vi&imx debebant. 90 Sacerdos, cui os putebat, in os aliquod odoriferum im-
Hoftia laudis quxnam diceretur. 995 mittere tenebatur. 894
Sacerdotes forte eligebamur quis cuique muneri dc- Ad fum Angeli Sacerdoti facrificium perficienti. 393
rtinarcrur. 900 Sacerdos , cui lucernarum cura demandata, quid prx-
Farinam & frumentum cur Iouis Sacerdoti tangere
, flarer. 899
non liceret. 1 Sacerdotes obuiam ire Prxtidibus vrbem adeuntibus
Ex membranis & pauonum pennis lute flabella con- non poterant. 941
ferta. 8co Sacerdotalibus vertibus indutus nullum alloqui debet.
Magno lumine cuiufdam anima fplcndcre vifa,qu6d 936
Altari magno affeclu deferuiret. 1*3 Quibus diebus facrificiorum rcliquix infantibus ex-
Sacerdoti vt facra obiret, qux prxftanda. 909 hiberentur, 349
Virgx nuccx cur Sacerdotium comparatum. 900 Superciliorum ratio habita in clcAionc Sacerdotis. 894
Clericus cum illo non comedebat qui cum Iudxis Fetius alicuius fan&i dies Mi fla illius dicebatur. 790
comedifler. 948 Res mira de cafulaB. Fulgentij. 79»
Vacca rufi coloris ma&anda. 89 Sacris, &facrificiis in panam interdicere Gentilium

Ordines fufecpturi iurate iubebantur fe dignos eflc.947 quoque mos. 828

Coloris habita ratio in viftimx pilis. 89 Tempora a Sacerdotibus fupputari folita apud Argi-
T auri auratis cornibus adornari. S3 uos. 939
Diaconi erat codicem renere , quem Prxful erat expla- Sacerdotalem rtolam attingere non licebar. 93 j
naturus. 94/ Sacerdotum in Dei obfequio firmitas vnde collcda.89^
Clericis imerdidhim forum criminale frcquentare.946 Altas in vi&imis religiose obferuata. 831
Sacerdorcs quando populo (luderent vt clceinofynas Stolis tintinnabula addita. 793
erogarent. 9 o 1 Indi vi&imas cur non iugulenr. pr
/Egyptij Sacerdotes pixter Deorum obfequium,5c cul- In plateis refidere Clericis prohibitum. 94 6
tum nullum aliud orticium obire potfcrant. 909 Flabella in Mi lix facrificio ad mulcas abigendas olim
Abobfcccnis fpe&aculis auocati Gentilium Sacerdo- adhibita. 8co
tes. 907 Sacr ificx munus quodnam eflet. 939
Sacerdotum manus infirmi capiti impofita infirmo fa- Brachx faccrdotales qui eflent formatx. 9 »9
lutaris. 910 Quales eligerentur Sacerdotes futuri falforum Numi-
Sacerdotes j£gyptiornm cepam cur auerfarentur. 908 num. 906
A amoaebantur Sacerdotes. ibid.
fpctlacdlis.a tabernis Summus Sacerdos & fu a peccata confitebatur, & fux
Bouc ex argilla confe&o quis facrificauerir. 828 familix & totius populi. 903
Qua lege admitterentur Sacerdotes ad facra certami- Cingulum fummi Sacerdotis. ibid.
na. 908 A cadaueris adfpc&u Sacerdotes arcebantur. 907
De lumborum pcxcin&ionc aliquorum Sacerdotum Sacerdotibus hirtrionum, &
aurigarum amicitia inter-
fuperftitio. 910 dicebatur. 908
Subdiaconus cur in Mi ita faciem ad Orientem verte- Eo die , quo fammo Sacerdoti licebat ingredi Sanda
rcc. 94; San£torum,femcl tantum id prxrtarc poterat. 90
Res mirade vino quod a Miffx facrificio adhibetur. Algyptij Sacerdotes a mundanis negotiis quam alieni.
7i4 906
Ab

Digitized by Google
 211 8
»

Prifci Ritus.
Ab eo fpectando , in quo vlrimum rei fupplicium fub- Altaria apud nonnullos in diePatafceues vino,& aqua
cunr,Ecclcfiaftici viri auocati. 907 benedicta abluebamur. 972
San&a San&orum exiens fummus Sacerdos in Uetitix Volucres vt a templo abigerentur, nc nidum fu per

lignum fcftiuura conuiuium pararet ,& cur. 901 tedti templum rtrucrcnr. 91
Cur quatuor vicibus San&a Sandorum fummus Sa- Cantores vt fe audientium afpcdhii in Ecclefiis olim
cerdos ingrederetur. 901 obiiccrent. j 91
Numerus fummorum Sacerdotum. 90L Ritus in iis ,qui ter in anno ad templum fe confere-
Summi Sacerdotis chara&ercs,& notor. 9°4 bant. 969
Sacerdotum ardor in vi&imis madtandis. 900 Vibium Prxfidcs vrbes adeuntes qua Deorum templa
quinam cllcnr.
Sacerdotales libri 94° ingrederentur. 932
Lunulx lideraquecafulis intexta. 79 1 Templi curtos Michacl. 926
Que caucre fummus Sacerdos iubcrctur> qux prx- Templum cum alx nomine circumfcriptum. 929
ftare. 9°/ Templum fecundo erectum in quo a priori differrer. 9; 5
Latitudo illius aurex laminx. 90} Diruto vno Iudxorutn templo innumera nobiliora
Hebrxorum Sacerdotes cur morbis obnoxij. 896 Chrirtus vt erexerit. 961
Ioui bos cornibus auro decoratis oblatus. 832 Per gradum ad templa Deorum afecndebant antiqui,
Sumptus in Deorum facrificiis. 829 fed ad templum Conii dcfcendcbanr. 93 2
Res mira dc Sacerdotis digitis. 91 Quis primus templum fidei, & pacis pofucrit. 93 1
Auris intus didu&a,aut arida effenon debebar. 892 In ccmplo fpuere olim non licebat , qux nunc liceat in
In templo feruire non poterat cuius oculi afliduc la- Synagogis. 9 61
chrymarcntur. 89} Hebrxorum cautio de cxnaculo,e quo templum afpici
Qui aures exiguas habebat,excludcbatura Sacerdotio. poterat. 9 60
892 Apollolorum ,& Martyrum limina fideles ofculaban-
Ob palpebrx vitium a Sacerdotio repellebantur, ibid. tur. 9*J
VtMpcris Diis libarent» vt inferis. 829 Domus de templo. 9/4
Hoftiarum vitia aliqui confidcrabam. 91 Templum virx domus. 9/9
Boues auratis cornibus oblati. 8j 1 Marix in templum ingrclfus a Grxcis quo dic cultus.
De Pontificis Vicario. 900 96j
Pecunia emptus Pontificatus. 902 Qua ad templum elTet pergendum. 96 o
Flabella innuebant Diaconum referre Seraphim. Soo Tota nodte templum i Sacerdotibus, & Lcuitispcr vi-
Fronti vt adprimerecur aurea lamina. 903 ces curtodiri (blitum. 9/7
&
Corpus fuum vngere rebus aromaticis bonum odo- Ad templi fores cur tortores conftiruti. 92/
rem illi affricare quando Sacerdos reneretur. 89 j Beneficia quibus in Dei templis a Deo donamur, quim
Sacerdotes infute Calccucij habitu folo vt docerent multa, quam magna. 9 »7
exteros, & erudirent. 88 5 No&u ad Sandkorum bafilicas preces fufurri aliquan-
Res lingularis dc faccrdotali verte. 791 do rtabanc fideles. 91/
Quam nitida, & prcciofa qux facrificio Domini defer- In Ecclclia Orientali frrminx quadragefimo i partu
uiunt. 7 94 die infantes in templum deferebant. 96 3
Sacrificia fubdu&is frudVibus fa&a. S 28 Iuxta templum illi qui pignora exigebant ab iis exige-
Ab hortiis pili,& fer» tollebamur. Sjo bant, qui templo aliquid debebant. 964
In vnum Deum referre omnia Sacerdos debet. 904 Cubiculum rebus medicinalibus conferuandis iuxta
Sacerdotes in Ecclc/iis fepelire & nocx iullitix viros templum. 96 8
licebat,ci}m aliis id negaretur. 912 In peculiari cubiculo iuxta templum vinum, dleum, &
In Deorum cultu culra parlimonia. 8 $0 farina feruabantur. 966
Lamina fummi Sacetdotis vfquc ad fupetcilia pertin- In fpiriruali officina no olla perficienda,fcd anima. 474
gebat. 903 In die Dominicx ccrnx altaria templi , parieccs, & pa-
Pontificis xdicula in templo. 902 uimenta abluta. 807
Vlcerofa vittima maxime repudiata. '
9 Foramina in inferiori altaris parte cui rei deferuirene
Damnatus mos in Mi (Tx facnficio mulfum adhibendi. apud Gentiles. 974
71 / Mira res de templi reftaurarione Hebrxis conceffa .969
Gutta fanguinis in patena. ji8 Vitium pampinis omatx bafilicx. 92 3
A ludis Parochi auocati. 907 Ignis fuper altare tanquam canis cubabat. 97 3
Eius domus tantum Icrofolymx. 902 Qui verrenda templa, qui exornanda. 924
Sacerdotum cultus. 940 Altare menfa olim dicebatur. 970
amoucndx. 9 13
Vites, hederxque a templi parietibus
Ritui qui ad T E M P L A , (r eAltaria. Res Cingularis de altari animato. 97 *
De ludiorum templis aliquot obferuationes. 933
Qua templi parte Lcuitx templum cuflodircnt , qua Iuxta templum habitare meretricibus prohibitum. 916
Sacerdotes. <>5 8 Portes Ecclefix Imperatores ofculamur. 923
In templo ambulare , ridere , fpuere piaculum apud Altarium tabulx aliquando etiam cx puro auro. 970
Abaffinos. 962 Argenteis altarium , & ararum tabulis aurum obduce-
Ad templum afcendenrcs ludxi fecum tibiam Sc alia batur. 97 1
inrtrumenta mulica deferebant. 59 A fieri templi parietibus lapidum acerui amoucdi. 93 3
Solemnitas cur templum diceretur. 9(9 Templi cultus. 9 l<»
In templo Abyflini non fedent. 9jz Arma ponebant templum ingreffuri. 95
Arbores , & arbufta a templi parietibus amoucri iulfa. Nudis pedibus quinam templa adeant. ibid.

911 Schcdulx , & pitracia ad templi valuas affigi non de-

Templum adeuntes xs pulfabaiu,qi:bd ante fores pen- bent. 9 34
^
debat. 917 Templorum numerus, qux Conibntinopoli. 916
Templi dcrtru3ioncm quinam prxccrtcrint. $>fj Templorum lapides ad priuatasxdcs transferre inhi-
Nec vas in templum inferre licebat. 960 bitum etiam Gentilibus. 949
I 4 Lumina

Digitized by Google
 4
1
t
111 81

Prifci Ritus.
Lnminaria , Sc bucceflx ad bafilicas delata a populo. Inuitatusad nuptiasveftimema munda emebat fi dcftl*
66 j tueretur. 376
Cui ex lapidibus impolitis altare ftrui iuftum a Deo Martini effigies,& S.Agathx in facris veli ibus. 799
fit. 971 Cultis & mundis vcftibus ad Euchariiliara accede-
In templi folum (puere alioqui defugiebant. 8z bant. 374
Excubiar in monte, in quo templum erat. 967 Candida: eorum velles, qui fine dcfedu idonei Dei ob-
Diademata, & arma ad templi fores depolita. 9)) fequio reperiebaniur. 9 1

In altarium eredione vt idololatria: Deus occurrerit. Hebrxi facras velles quando coadi funt comburere,

97* & cur. 91

Quanta puritate & vitx fandirate adiri templa de- Nigras velles induebat a diuino minillerio ob defe-
beant. 93 dumexclufus. 918
Domum fandum Hebrxi templum vocant. 93 7 Spiritus fandi aducnrus in vcftibus cxpreflus. 797
Templorum liminibus ofcula affigebant Gentiles. 911 Quxdam vetba velli inferta. ibid.
Aliqui in templo nec fpuebant ob reuerentiam. 93 Sigilli vfus in factarum vcftiuni cuflodia. 936
Mufca in locis haud vifebatur, in quibus animalia ma- Velles fuas alteri exhibere amoris lingulatis indicium,
dabantur. 96 Chrifti in nos amor hinc colligitur. 44
Vnicuiquc altari confecrato Angelus afliflic tanquam Excubiarum velles quando comburerentur. 96 7
cuftos. 974 Qux facris vcftibus praeerat cafticatem feruate iulla.
Folium lauri ore tenere poft templi egreflum fuper- 793
ftitiofi erat. 93° Antiquus mos munito con-
facras veftcs in loco fera
De inccnfi odore quia templo foras prodibat He- dendi. 936
brzorum traditio. 9*»* Virginum hiftoria in velle. 798
Salomonis templum fuperare quinam in alterius tem- Vcftimcnta purpurea Clericis inhibita. 947
pli eredione ft uducrinr. 96 Sacras velles contingere olim cuiuis non licebat. 933
In templis qux verba inferibantur a T urcis. 93 1 Vellis Cluilium in ccclo regnantem prxfcrcns. 7 96
Locus virorum , & mulierum in templo i ille pn illo Piftrinariis fine pallio ad commune palatium ire inhi-
fandior habebatur. 96 4 bitum. 711
In templo nullam mulierem abortum fcciflc tradunt Animalia quoque in facris vcftibus, leones, aquil*. 799
Hebrxi. 9i & Miraculum panum diuinitus multiplicatorum in velle
In templis adytorum cancelli a foeminis vndi , ficut Sc rcprxfcntatum. 798
Martyrum thecz. 9 l4 Vcftis hiftoriam bearx Cxcilix referens. ibid.
Templi praefedi quot Sc quodnam eorum munus. 969
, Chrifti baptifmus in veftc rcprxfcntatus. 796
Qualia eflent ligna, qux in altari comburebantur. 973 Aquilarum hiftoria in vcftibus. 799
Domus altarium templi circumfcriptio. 939 Beati Petri hiftoria, Marix allumptio in vcftibus. 7 96
Terrena in templo non rradanda. 930 In vcftibus facris Domini natiuitas intexta. ibid.
Trifagium in orario inferiptum. 944 Ad opera exeuntes vcftes deponebant quibus pran-
&
Templum coelum terrenum, firmamentum alterum. dentes vrcbantur. 373
96J Cingula apud plerolquc dignitatum infignia. 198
Nulli in roto templi atrio fecjerc licebat prxterquam Chriftus &
hitlorix Euangelica: in vcftibus texeban-
Regi. 96 * tur. 1064
Arma in Deorum templa inferenda minime efle. 93 ObEuchariflix figuram Iudxorum vcftimcnta in de-
Templum domus clcdionis. 93 ferto non fum attrita. 1068
Perftiri qui nitidis , & emaculatis vcftibus ad templa
ibant atiimx puritate negleda. 374 Rittu de V I NE I s ,
de V i N o.
Arx pro templo. 9iz
Dominicum de Domini templo. ibid. Quam diu canes vindemix caufa vinculis coerceren-
Templi feneftrz qiulcs. 93 6 tur. 749
De alwri holocaullorum Hebraeorum 933traditio. Carnis,& vini abftinentia puniti qui i Rege vocati ire
Lapides templi frangere Hebraeis non licebat, 936 contemnebant. 311
Templi claues a Sacerdote quo ritu cuftodircntur. 963 Quam xgr£ quis tulerit impurum cx vini patera bi-
Sutores in peculiari cubiculo morabantur. 967 bere. 764
Templorum aditum venditabant Gentiles. 93 Lxtantes didi qui ex vino vinea recens plantatx &
Templis pro curia aliquando vtebantur Gentiles. 949 vindemiat! bibebant. 773
Emundatio templum cur didum. 931 Scucriani cur a vino abftinerenr. 734
Templi circuitus ob reuerentiam. 963 Hetbata vinea quznam dicerentur. 731
Lapidata templa in ludus fignum. 9 49 Sinarum pocula quam parum vini canerent. 767
Domus defiderij templum dicebatur. 934 Non ligneis, fed terreis vafis vinum feruabatur in ter-
Sanduarij nomen de templo. 939 ra Ifracl. 732
Sudes, &
retia fuper templi tedum. 934 Cautio de vua non deferenda in Vrbem. 74S
Tibicines cur i templis exclufi. 930 Lex de vuis non exportandis a vindemiatoribus. 747
Alterius vincam ingretH ftatim a vindemia non lice-

1litta qui ad V E S T E S. bat. 74 j

Dc lignis vinearum non adfportandis aliquorum lex.
Imago Dominicxpaflionis vcftibus. 1070 74 °
Diucrfo triclinio togati, ac fagati recipiebantur, joz Vinea grandinata qu* diceretur. 739
E vetuftatc obfita vcftimcnta & maculis fordidata, Vinum cx pomis exprimere folebant. 733
lychni materia fiebant. 919 Vites cum radicibus vendere iudicum iniulfii alicubi
Plumis, & cingulis vti fponfis licitum. 298 non licebar. 739
Velles cx corticibus. zf De vitium furculis alid non deferendis aliquorum
Hi Horia paflionis in velle intexta. 797 mos. 740
Fcculiares in conuiuio vcftcsadhibitx. 373 Lex dc alienis vitibus non extirpandis. 741
Vinea

Digitized by Google
 1
1 1 911
31

Prifci Ritus.
Vinea alearis facrificio deftinata. 73 5 Fruges in duitatum fundamentum. 330
Ex vini vafis aliquod vini delibatum in vigilia naulis Locum virorum imprudenter adiens» cum alioquin
Domini. 754 non poffet qui puniretur. 964
Vnguenca vulneribus fanandis ex vineis. 741 Sacci imponi nudo iumemorum dorfo non poterant.
Monftrain vini calice. 756 164
Peculiaris ordo in vindemia feruari folitus. 7 5° Congregatio quot hominum numero conflaret. 10
Aliena; vinex vuarum cempore non inuadendx. 741 T urris argentea in baptirteriis. 3 68
A vinearum plantatione anno biftexio abftinebant iu- Canirtra nobilitatis quxnam dicerentur. 114
perftitiofi. 741 In renum dolore crudi leporis renes adhibiti. 1 o

Vinex nimis luxuriantes combuftx. 747 GraraDeo obfequia,qux hofptribus conferuntur. 382
Antea vitis fiiper templi portam. ibid. Sandorum reliquix cum folemnis Dominia corporis
Canes vindemix tempore ligari foliti. 74 9 procertio fit, non deferenda. 63
Nodu vinum in taberna vendere alicubi illicitum. Iunipcr radix auaritiam cur notet.
i 2

71 * In diebus Iunx ratio habita. 104

Res mira de eo, qui alienam vineam inuaferat. 746 In nafo quis defedus nouftus. 893
Nodu poft tertium campanx fonum vinum vendi pro- Gladiatores hordearij. 2 6
hibitum. 758 Profcuta quid. 143
Vuam premere fine licentia apud aliquos non licebat. Locurtarum forma, & apparatus. a3

74* Quis in labiis obferuatus defedus. 893

Certa nodis hora i tabernis bibendi vinicaufa aliqui Plcrxque ianux mezuzah. fine 131
auocant. 739 De oleribus Hcbrxorum prouerbium 499
Vinum quando Iudxi benedicant. 203 Cornua Baccho tributa. 766
Calices abluere tabernarius lege debebar. 76 1 Dona in natali Principum » & vrbium militibus tri-
Ritus quidam a quibufdam feruati in vini venditionq, buta. 418
7/7 • Rofa filent j fymbolum. ^
i 131
Lex de vuanotfimporrandain vrbem. 749 Athanafij fymbolum memori* committere jubeban-
Probrum olim ftrminis fi meribulx dicerentur. 73 3 tur. 911
Vua barbam emittens. 7J o Apud nonnullos vendendx carnes aqua adfpergi non
Vinacia a porticu amoueri iufla. 760 poteram. 173
Vinum equulei loco ad extorquendam veritatem ad- Olim cora hebdomada fanda k feruilibu* operibus ab-
hibitum. 731 ftinebant. 61
Bibendi ritus in primis diebus Pafchatis apud Iudxos. S tatua malum, & crucem ferens . z 1

436 Pofies deaurati. 1 3

Canes k vineis lege arcebantur. 749 Vitulus coronatus. 833

Vinum colorari (olebat. 734 Columbx aurex » & argentex in baptifteriorum apici-
Lex quorondam de vino aqua mixto. 761 bus. 369
Forma vafis quo vinum vendebatur. 760 De fuffraeiis defundorum quorumdam lex. 667
Peculiares vinex altari adfignatx. 733 Annulus ferreus quando adhibitus. 374
Sacra lipfana vino abluta. 733 Nafi macula qux. 894
Res tnirade vino diuinitus audo. 731 Turrim ob greges olim xdificabant. 1 1
89'
Vitis auro cxlata. 742 Turris Dauidcur dida Ierufalem. ibid.
Alio ituris vini ,
&aqux (lata quantitas deferenda de- Turres condendis frugibus in vineis. 1
1 90
cernitur. 761 Terrea turri farina fubicda non nemo fibi fuos hoftes
fubiccir. - 1191
Rutu qui ad Varia. In vino fila pofita &
fcala fabricata. 1191
Mei Kalcndis Ianuariis boni ominis caufa dabatur.icp3
Amafiorum nomina in parietibus , in arboribus,in fo- Mei tritico mixtum vt columbas ad reditum allice-
liis feripra. 988 rent. 1097
Apud Romanos portes hoftium fpoliis ornati. 1 30 Manna cur panis coeli dida. 1071
Formula in mezuzah impofitionc vfurpari folita. 1 3 Manna cur panis Angelorum. ibid.
Apud Hebrxos vituli cornua auro obduda. 833 Reges, &
Principes in diuinis litteris coeli didi. 1073
Flabella dono mitti folita. 801 Vcntofa Draconum pallia quxnam dicantur. 1 1 60

Quxdam verba ianux portibus inferunt Hebrxi. 1 3 Fidelium pietas in puiuere factorum el edorum colli-
antiquorum luxus.
litfiabellis 801 genda. 1 i 1

Pauperes in defundorum commemorationem conuo- Scintill* ex aliquorum corpore prodeuntes. 101

cabantur. 447 Flamen Dialis carnem tangere non poterat, nec nomi-
Sandimoniales occinentes obuiam ibant (acris Prx- nare, nec capram. 1 a 1

fulibus cum vrbem introirent. 940 Mertem colligentes Solis xrtu aliqui interempti. 1x14
In arboribus amorem fuum feribebant amantes, &: ama- Res mira de (pica fanguine adfperfa. ibid.
torum nomina. 988 Carnes inflare inhibitum. 1113
Eulogia qux dicerentur. a38 Lanius futurus aliqua iuramento fe prxftaturum fir-
Prxfcdi iulTii portx aperiebantur , & tibicines eius li- mare tenebatur. J214
centis tubis clangebant. 963 Tempus vendendis carnibus aflignatum. ibid.

INDEX

Digitized by Google
 j , . 9
4
1
-,
1

INDEX LOCORVM
SACRA SCRIPTVRA,
QV^£ HOC AGNI IN EVCHARISTICI
Volumine explicantur, &: illuftrantur. »

Qua hoc 'fignum * efferunt , 'v.irijs •verfionibus efferuntur.

VETVS TESTAMENTVM,
Dixitque alter ad proximumfuum. 106*.
Ex libro Genefis. 1 1
. 3 .

1 1 . 1 . Egredere de terra tua.cr de cognatione tua.

Cap. i.v.t
.
5|5 j
Erra autem erat inanis, dr va- &
de domo patris tui, dic. 98 5
cua. n.35*. 14 18. Mclchijedech Rex Salem ,
proferens pa-
Dei ferebatur fuper aquar, 3 y y *.
Spiritui nem, dr vinum 436
i 1 Auefque multipliceturfuper terra. 6 5 4. 6 3 y
. 1 1 . Da mihi animas cetera tolle tibi.
, 1019
16. Faciamus hominem ad imaginem drfimi- , 17. 5. Nec vltrd vocabis nomen tuum Abram, fed
litudinem noslram. 11 96 appellaberts Abraham. 45
2. 7. Infpirauit in faciem eius ff>iraculum vita, tu 18.1. Apparuerunt ei tres viri,flant es prope eum.
9. Lignum ctia vita in medio Paradifijignum- 466*.
que fc i entia boni mali. 655.1098 , & Ponamque buccel-
4,y. Requiefcitc fiib arbore.
10. Fluuius egrediebatur de loco voluptatis. 1016 lam panis, dr confortate cor veflrum. 1
19. Formatis igitur , Dominus Deus de humo 19.14. Dominus pluet fuper Sodomam , dr Comor
cunilis animantibus , &c. adduxit ea ad rham fulphur, dr ignem. 2 94
Adam,vt videret quid vocaret ea. 5o
11. 5. Expcttate hic ,drc. Poflquam adoraueri-
io. Ada vero non inueniebatur adiutor fmilis mus reuertemur ad vos.
, 1 7

fibi. 1 1
9 5 24.3 o. Venit ad virum ,
qui flabat iuxta Came-
14. Relinquet homo patrem fuum dr matrem , los. 469*.
dr adhxrebit vxori fua^&c. 1015.1014 3 3 'Et appofltus efl in confpeclu eius panis :
qui
3 .
3 . De fruilu vero ligni quod efl in Paradifo, ,
ait : Non comedam, & c. 204
pracepit nobis Deus ne comederemus , dr 27. 1 . Senuit Ijaac,dr caligauerut oculi eius.y 37*
ne tangeremus illud. 13.191*. 27. Ecce edor filq mei fleat odor agri pleni cui ,

1 9. In fudore vultus tui vefceris pane. 6 y 1 *. benedixit Dominus. 1

3 y 1

10. Eua : eo quod mater ejfet cunilarum viuen- 3 7. Frumento,dr vino flabiliui eum. 549
tium. 531 3 8. 17. In ipsa effufione infantium vnus protultt
2 1 . Fecit quoque Dominus Deus Ada , dr vxori manum. in qua obfletrix,drc. 1
4
eius tunicas pe Hicc as, cr induit eos. 151068 3 9. 8 .Ecce Dominus meus omnibus mihi traditu
,

14. E i ec si que Adam dr collocauit ante Para-

,
ignorat quid habeat in domo fud.Quo-
difum voluptatis Cherubtm,&c. 1018 modo ergo pojfum hoc malum facere dr ,

4. 7. Nonne fi bene egeris recipies ? 783 peccare in Deum meum ? 1

04 y
9. Vbi efl Abel frater tuus 1 188 43.33. Sederunt coram eo. 313
1 o. Vox fanguinis fratris tui clamat ad me de 44. 1 o. Quare reddidiftis malum pro bono? 8 1

terra. 77 46. 3 4 . Quia deteflantur tAEgjpty omnes paflores

6 1 . 1 . Tolles igitur tecum ex omnibus efeit
,
qua ouium. 1 y
mA ndi pojfunt. 1083 47. 13./» toto orbe panis deerat. 118*.
8 1 0.1
. 1 . eAidificauit autem Noe Altare Domino: 1 y. Venit cunila iAZgyptus ad Iofeph , dicens:
dr tollens de cunilis pecoribus , dr volucri- Da nobis panes : quare morimur , dre . 228
bus mundis obtulit holocaufla fuper alta-
, 49. 8,11 .luda y te laudabunt fratres tui:manus tua
re. Odoratufque efl Dominus odorem fua- in ceruicibus inimicorum tuorum.Lauabit
ui tatis. 1138 in vino flolam fuam,&c. 166.999 10 67 .

9.3. Omne quod mouetur dr viuit , erit vobis in 10. Affer, pinguis panis eius ,&prabebit deli-
cibum. 656 cias Regibus. 44 y. y 6 1
1 1 . Bibenfque vinum inebriatus efl , dr nuda- yo. 3 . Fleuitque eum tsf-gyptus feptuaginta die-
tus in tabernaculo fuo. 668
7 5 1 *. 7 y t bus.
Ex

Digitized by Google
 . 9 . 9
19 4- 1

Index locorum S.Scriptura.

Ex libro Exodi.
dam viam. per diem in columna nubis, cr

per nollem tn columna ignis. 193.1089

io, i y. Hoflias quoque & holocausta dabis nobis,
16.3. Vtinam mortui effiemus fer manum Domini
qux offeramus Domino Deo nojlro. 781*.
in terra ,sfgypti, quandofedebamus fuper
It. t Menjis tfie, vobis principium menfium 804
.
ollas carnium , (ir comedebamus panem in
3 Diurna die menjis huius
. vnufquifque ,
faturitate. 461.463*.
agnum per familias. 108
4. Ecce ego pluam vobis panem de ccelo. 4x8
4. Sin autem minor efi numerus vt fuffcere
6. ,
8. Dabit Dominus vobis v effere carnes edere y
pofiit ad vefcendum agnum ,crc. 44 y
j. Erit autem agnus abfque macula. 89. 90*.
&
mane panes in faturi tat e. 4 1

1 3 . Mane quoque ros tacuit per circuitum ca-

vfque ad 9 y
Jlrorum. 4}6
Majcultos, anniculus, an. y . vfque ad 00 1
4. Cumque operuijfct fuperfaciem terra, appa-
luxta quem ritum tolletis & hxdum. 1 1
1

ruit mfolitudine minutum,dre. 4 x6 . 64

Et feruabitis eumvfque ad quartddecimam
19.10. Dixitque Moyfcs ad eos : Nullus relinquat
diem menjis. 1 o 1 .vfquc ad 106-418
ex eo in mane, flui non audierunt eum ,
Immolabit que eum vniuerja multitudofilio *
fed dimiferunt quidam ex eis vfque nta -
rum ifraet ad vefferam. 1 1
7. Et fument defanguine cius ac ponent fuper ntydre, 45 * -98 4
,

16 Sex diebus colligite : in die autem feptimo

.

vtrumque po8em,drc. 116. 118.1x9. 130.

Sabbatum efi Domini ,drc. 6y1
131. 140.147.16 1
1 7. 9. Elige viros : (J egreffm
pugna contra Ama-
8 Et edent carnes nofle
. illa ajfas igni. 1 9. y 1-
Icc. 4*9
y3.6t.1tt. 113.134
1 1 . Cumque leuaret Moyfcs manus vincebat
,
Et azymos panes cum laflucis agrefi ibus. 117.
Ifrael. 110 y
i^*.i6t.i6y.i6$.\yo.x^6*.vfy/ adi6 y
18.13. Populum y qui afitflebat Moyfi. 469
9. 2^5» comedetis ex eo crudum quid , nec co-
19.11. Cauete , ne afeendatis in montem , neque
llum aqua. ^.vfquead 9.1 i.u.i}
tangatisfin es illius. 191
Sed ajfum tantum igni. 1 4. 1 9.3 6 3 8. j 9.68.
13 Siue . iumentum fuerit ,non tanget. 79
69.84. vfque ad 89.1 y 3.1 y6.i y 7. 171.
vfque ad 180
10.14. Altare de terra facietis mihi , & offeretis

fuper eo holocaufia. 9yz

Caput cum pedibus eius , & inteflinis vora-
In omni loco , in quo memoria fuerit nominis
bitis, 18 i*.i8 3.187
mei, veniam ad te,dr benedica tibi. i*i 4 o
10. Si quid refiduum fuerit y igne comburetis.
1 y 1 1 ,1
. 3 . Perrexit vt confuter et Dominum. Jgui
iy7.iyS
rejfondens , ait : Dux gentesfiunt in vtero
11. Renes vefiros accingetis. 193. vfque ad
tttoy cr duo populi cx ventre tuo,drc. 8 8 1
301.3 oy*.
i y. 30. Et ponesfuper menfiam paves propofitionis
Calceamenta habebitis in pedibus. 3 1 z.vfi
in conjpclfu meo femper. 106. 107. 108.
que ad 3 1 9
109. vfque ad 113
Tenentes baculos in manibus. 3 46. vfque ad
19. 6. Vos eritis mihi in regnum facerdotale dr ,

3 fi.j«o.'ji;8 .vfyucad 373.377

gensfanlla. 877*.
Comedetis festinanter. 378.37 9. 380. 398.
3 1 . Panes quoque, quifiunt in canislro, in velli -
vfque ad 403
bulo tabernaculi tefiimontj comedent. 114
Efi enim Phafe (id e
fi , tranfitus Domini.)
31.7. Vade,defccnde : peccauit populus tuus, quem
l%y. vfque ad 393
eduxifit de terra lAgyptt. 839
11 .Tranfibo nolle illa per terram t/Egypti.
1 o. Arripienfquc vituli!, quem feccratycombuj
388.414
Et in cunilis Dtjs tAEgypti facid iudi c ia 414 .
fit,& contriuit vfque adpuluercm,drc. 91 1

1 y. Septem diebus azyma comedetis ,in die pri-

mo non erit fermentum, &c. 190.194193
Ex libro Leuitici.

17. Et obfernabit is azyma : in eadem enim ipsa 1. I. Anima cum obtulerit oblationem facrifieij
die educam exercitum ve(lrum,&c. 4x0 Domino,fimtla erit eius oblatio. .
1 1 y t
38. Vulgus promificuum innumerabile afeendit 1 1. Nec quidquam fermenti > ac mellis adolcbi-
cum eis.oucSyCr armenta, drc. 1
1 3 4 tur in facrificio Domino. 1 o 94
43. Aduena,dr mercenarius no edet ex eo. 41 7. 8. Sacerdos, qui offert holocaufii vi Piimam, ha-
46. Nec os illius confringetis. 183 184 bebit pellem eius. 873
48. Si quis autem circumcifus non fuerit y non 8. 7. Vefiiuit Pontificem fubucula linea, accingens
vefcctur ex eo. 1 48 cum baltheo d“ induens eum
,
tunica hya-

1 3 7. 2{on apparebit apud te aliquid fermenta- cinthi. 88 *.

. y
tum. 1
9 3 *. 3
1. Coquite carnes ante fores tabernaculi , dr
1 3 . Primogenitam afini mutabis oue. 16 t ibi comedite eos. * oj 4
1 9 Tulit quoque Moyfcs offa Iofeph fecum.
. 668 'y ).Dc ofiio quoque tabernaculi non exibitis
1 1 Dominus autc prxocdcbat cos ad ostenden- feptem diebus vfque ad dtem,c?c. 896
*y*

‘Digitized by Google
 , . 1 1 - - 1 .

Index locorum S.Scripturs.

i y. i y. Faciet vnum pro peccato cr alterum i» Ex
,
libro ludicum.
bolocau(lum.
78 3 7. 13,14. Vidi fomnum c£~ videbatur mihi qua (i
,
1 7. 1 1 . Vedi illum vobis vt fuper altare meo ex
,
Jtibcineritius panis ex hordeo volui ,(j c.
pictis pro animabus vefiris. 670 non ejl hoc illud nift gladius Gedeouis.i 1 6 4
19.9,10. Colliget vir mundus cintres vacca: cum-
que lati er it qui vacca pcrtauerat cineres ,
Ex libro Ruth.
6.
veftimenta fua, & corpus, &c. 4j4 1 . 14 Intinge buccellam
.
tuam in nceto. 1141
io. 7. Santhficamir.i , & ejlote fanfti , quia ego
Ex libro
fum Dominus Deas vefier 884 r. Regum.
I. J . Erant nutem ili duo filij Dell, Opimi, (fi rhi-
Ex libro Numerorum. nees, Sacerd otes Domini. 8 $y
17. /rictem vero immolabit. 781*. i y -Et famelici fit urat i funt. 416
1 o. 9. 5/ exieritis ad bellum de terra vcfird , (fic. 14. Sic faciebant vmuerfo ifraili venientium
clangetis vlutantibus tubis. 1 tn Silo. 8y6
17 j
J I. y. 7» mentem nobis veniunt cucumeres, & pe- 1 y. Antequam adderent adipem ^veniebat puer
pones, porrique cr cepe, cr allia. 479 Sacerdotis dicebat immolati: Da nubi
17. 1 4. Non pojjlum Jolusfujhnere omnem hunc po- carne vt coqua Sacerdothno enim accipta
pulum, quia granis eft mihi. 1103 a te carnem eoclamfed crudam. 8 *. 8 f y
Ventus autem egredieris d Domino arreptas extrahebant homines a acrificto Do-
3 1. J 7*
f
trans mare coturnices detulit. 1
mini. 8S
8 y
1 5. 1 8. Curn comederitis de panibus regionis illius, 8.13. Filiat quoque veflras faciet frbi vnguenta-
fepar abitis primitias Domino de cibis ve- rias,& focarias panificas. 11 1 &
firis. ioj*. 9* * 3 • ipj* benedicit hojh.t. 10 3 *.
8. Sequenti die regreffus init en it germina(fe 16. y. Sanctificamini , cr venite mecum vt immo-
virgam Aaron in domo Leni: turgen- & lem. 870
tibus gemmis eruperant fiores,crc. 86 y 18. 5,4. Inierunt autem Dattid.Cr Ion at hasfraedut:
19. z. Adducant ad te vaccam rufam a tat is in- diligebat enim eum quafi animam fuam.
tegra, 89*90*. Na expoliau it ft Ionathas tunica,C'c. 44
2. 1
.
y. Anima nofira iam naufeat fuper cibo ifo 13.1. Ecce rhtlifihijm oppugnant Cei lum , & di-
leuifiimo. 6y . iic 3 ripiunt areas. *
731 *.
a 1 .1 8 . Aperuit que Dominus os afna.dr locuta ejl.
Ex libro r. Regum.
864
2 4- Siliam pulchra tabernacula tua,Iacoh,&
6. 6. Extendit Oz a manum ad arcam Dei, te- &
tentoria tua, ifrael ? vt valles numero [a,
nuit eam. $ 3 ,

vt horti iuxta jhtuios irrigui. 468*.

1
3• 1 5• Edium ejl , (jrc vt tonderentur oues Abfa-
lon in Baalhajor.
4i
Ex libro Dcurcronomij. 13.8 .Ipfeefi quafi tenerrimus ligni vermiculus
1 l
7i
8. 3. Affixit te penuria, C~ dedit cibum an a Iioi
10. 9 . Non habuit Lcui partem, neque pojfefioncm Ex libro 5 Regum.
cum fratribus Juis,&c. 17-11. Diuit Dominus Deus tuus qui* sim halas
887 ,

io. 1. /ippropmquaute autem iam pralio fabit ,

fanem ,nifi quantum fugilltu cufere po-
Sacerdos ante aciem, <frc. teJI farin t in hydrii
941 , (fic. 571
31.14 .Et hircos
18. cum medulla tritici . 1 6
l^. Mihi primum fac de ipfa farina fibeineri-
eium panem paruulum , cr afjcr ad me:
33.7. Manus cius pugnabit pro eo , & adnitor il-

lius contra adtierfarios eius erit. tibi autem, (fifilio tuofac, es pofica. t *.
3 66 JJ
18. £uid mihi, (fi tibi vir Dei ? tngrtffus a ad
Ex libro Iofuc. me.crc. “
454
3 . 6. Et ait ad Sacerdotes : Tollite arcam fuderis, 19. 6. Rejpexit , & ecce ad caput futim fnbciueri
cius panis. 199. 1143
Cr prae e dite populum. 8 f1
j).Et cum pofucrint vefigia pedum Sacerdo- 7 Surge , (f comede : grandis enim
.
tibi refiat

tes ,
qui portant arcam Domini Dei vni V ‘*\ Jf
y
uerfa terra in aquis Iordanis, &c. 8. Comedit, (? bibit, (f amlnlauit in fortitudi-
8 yi
4. 1 . Flige duode cim viros ,frngulos per frnguiis ne cibi illius. 171. 199.3 * 0.411
tribus ; & praeipe eis,&c. 8 y 3
Ex libro 4. Regum.
y. 11. Defecit que manna pofquam comederunt 1 9 Obfccro vtfiat in mc duplex friritus tuus. 841,
• •

de frugibus terra. 1 8 8 1 3 £/ leuauit palitum F.ltx, &c.

.
43.307
8. 3 i. Altare vero de lapidibus impolitis, quosfer- 4 - 1 9 . Si occurrerit tibi homo,non falutes eum. 40
rum non tetigit. 973 40. Mors in olla, vir Dei. 476. j 09
1. Fixerunt in Silo tabernaculum teUimonij,
4 1. Vir autem quidam venit deferens viro Dei
&
fuit cis terra fubietta. 1 o
y 3 viginti panes hordeaceos. 2 6
1

io.

Digitized by Google
 ? 7 1 7 64

Index locorum S.Scriptur^.

Quam cum attu- Impinguafli in oleo caput meum. 6o 4
ao. 7. /ifftrlemxjfiam ficorum.
Et calix meus inebrians quam prae larus ejl.
lijfcnt,&c. 46 *

34.173. 187*433.768 8 16.1 f 30

Ex libro i. Efdrae. 1 4.1 o. Cuflodi animam meam,dr erue me. 1081
18. 1. Afferte Dominofilios arietum. Afferte Do-
in palatio
4.14 Nos autem memores falis, quod
comedimus. 4*7 mino gloriam^ dr honorem. 77 3
19. 3. Confitemini memoria Janlhtatis eius. 518
Ex libro 1. Efdrac. 3 o. 9. Statuifli
in loco flacicfo pedes meos. 6o

Quoniam apud te efl fons vita. 1001

n °ftros '& vineas, dr Aornos nofiras ap- 3 3.10 .
T 3 ’ •
^S rcs Domine, ante te omne defidenu meum.U 1
ponamus , &
accipiamus frument u/n in 3 7. 1 o.
Et immifit in os meum canticum nonum %
fame. 744 745 *- - 3 9. 4.
carmen Deo noflro. 4 5 1

Ex libro Iob. 41.1. Quemadmodum defiderat ccruus ad fontes

j. 7. Homo nafeitur ad laborem , & au is ad vo- aquarum, drc. 40 1
latum. , 6 j4 3. Sonus epulantis. 4 ^ *- *

6. 6. A ut poterit comedi infulfum quod non ejl 10. Apud me oratio Deo vita mea. ioj8
,

tuu. 470*
f Jale conditum. 486*. 44. 4.4.Accingere gladio tuo fuper femur
13.14. Curfaciem tuam abfeondis , & arbitraris 14. In fimbrijs aureis circuwamttta varietati-
me inimicum tuum 43 bus. 46
Nunquam in eodemflatu permanet. terra mens
1 4. 1. 407 47. 3. Fundatur exaltatione vnitterfia
10.14. Panis eius vertetur in fel afptdssm. 1 3 3 Sion, latera Aquilonis, &C. 350
1 5. Diuitias, quas deuorauit, euomet. 118 6 49. 1 4 Immola Deo facrificium laudis. 781
11.13. Er st que omnipotens contra hotfes tuos , & 13 Sacrificium laudis honorificauit me. 327.
.

argentum coaceruabitur tibi. 844*. 78 1. 992 993 *-

-

3 o. 4. Radix iuniperorum erat cibus eorum. 1 4. 37. 1 o. Priufquam intcUigcrct flina veSira rham-
18.19*. num. 4 6 **
7. Reges in folio collocat in perpetuum. Moab olla flei mea. 1228
3 tf
. 3 tf t 39.10 .

39.11. Numquid credes illi quod femetem reddat ,

tf 3. 1 3 ,
1
4. Reddam tibi vota mea qua ,
difiinxe-

tibi,dr aream tuam congreget. j 0.7 3 1*. runt labia mea. * 00®
2.7,18 ,r 9 Numquid adpraceptum tuum eleua-
. <»7.1 3. Niue dealbabuntur in Selmon.1046.lo47*
bitur Aquila, drc. In petris manet dr in , 17. Mons coagulatus , mons psnguis : vt quid
praruptisfilicibus commoratur, &c. Inde fu (f> icam ini motes coagulatos? 1049.1030
contemplamur efiam, drc. 464 70. 8. Repleatur os meum laude. 997
71. 6. Et erit firmamentum in terra. 114 6 *.
Ex libro Pfalmorum.
73.4 .In medio folemnitatis tua. 9 3 9
Ps AL.I.V. 3. Et erit tanquam lignum, quod planta- 8 . Quiefcerc faciamus omnes dies feflos Dei
tum eflfecus dccurftts aquarum. 468 a terra. 959 **
1. tf. Ego autem conflitutus fum Rex ab eo fuper 1 1 Operatus es falutem in medio terra. 1143
17. .

montem fandum eius. 1 047. 1048 76.11. Et dixi : Nunc e<epi. 408
4 8 - A frutftt frumenti , vini , & olei fui multi- 77. 1 Et deduxit eos in nube diei , dr tot A nolle
plicati funt. 1014.1 17 3 in illuminatione ignis. 1 o93
3.13. Domine vt fcuto bona voluntatis tua coro-
, 10. Nunquid c'r panem poterit dare? 134
na/ i nos. 1171 1 4. Pluit illis manna ad manducandum. 194.

1 8. 3 . Inomncm terram exiuit fontis eorum. 176 1071*

6. Et ipfe tanquam fponfus procedens de tha- 1 3. Panem Angelorum mandncautt homo. 9. 1

lamo fuo. 1013 4 ti*. 397 148*- - 1

1 1 . Dulciora fuper mei, dr fanum . 1094 3 o.

Adhuc efca eorum erant in ore ipforum, &
19. tf. Innomine Dei noflri magnifi'cabimur.116 1*. ira Dei afendit fuper eos. 6 3.480
xi. 6. In te flerauerunt, dr non funt confufi. 360 80. 4. Buccinate in Neomenia tuba, in infigni die
1 Sicutaqua effufusfum. 664 folemnitatis velir a. 327
x 6. Pota mea reddam in confpcftu timentium 1 1 . Dilata os tuum, cr implebo illud. 78
*"*”• 1114 17. Et de petra meile faturauit eos. 28 tf
Edent pauperes,(jr faturabuntur. 9.100. Cor meum dr caro mea exuitatterunt tn
\
3 8 3, j . ,

431.1018. 1019.1031 Deum viuum. 1017

21. J. Dominus regit me. 74*. 41 5* 1073*. 4 Etenim p affer inuenit fibi
domum, & turtur
i. Super aquam refeci 'tonis cducauit me 46 8 *. . nidum fibi , vbi ponat pullos fuos. 918.
4. Virga tuus,dr baculus tuus : ipfa me confla- 919*. 1017
ta funt. 34.144.3 69 $4. 19. Veruntamen prope timentes eum falutare
J. Parafli in confleftu meo menfam. 34. 74. ipfius , vt inhabitet gloria in terra nofira.
170.3*9.411.118 1
77 *
Nouarini Agnus Eucharift. o' «c
83.

Digitized by Google
 x1
1 1 686
-

Index locorum S Scriptura?.

83. 4. Lxtifica animam /erui tui , quoniam ad te, te faciem tuam. 643*.
Domine animam meam lenam. 713*. ,
x. Statue cultrum in gutture tuo. 1 1 6*. 173.
88.19. JUuonid Domini efi ajfumptio nofira. 1169* x90.409.41 3

4 j Defiruxifii eum ab emundatione.

.
93 51. xi. Stragulatam vefiem fecit fibt.
44
94. 2. . Prxoccupemus facie eius in confcf/one.y 8 * 1

96.1 1. Lux orta ejl iusto , (jr retiis corde Ut it ia. Ex libro Ecclefiallcs.
1011*. 1. 1 3. £uis ita deuorabit? 183
98.3. Dominus in Sion magnus, cr exeelfus fuper 7. 7. Sicut finitus (pinaru ardentium fub otia. 47
omnes populos. 977 . 1 1 2. 9.7. Comede in Ut itia panem tuum cr bibe cum ,

99. 3. Laudate nomen eius quoniam Jitauis efi gaudio vinum tuum.
, 1
77
Dominii*. 999
ioi. 3. Oblitus fum comedere panem meum. 140 1
Ex Canticis Canticorum,
103. 11. Super ea volucres ceels habitabunt. 468*. 1. I. Ofculetur me ofculo ori* fui. 6 6*. 6 17.6 1 1

1 3 . Vinum Utijicet cor hominis. 76 9 Melior a funt vbera tua vino. 98.30 x
109. 3. Te cum principium in die virtutis tux in 3.Trahe me : pofi te curremus in odorem vn-
jj> tendoribus Santforum,crc. 1113 guentorum tuorum. 1
5
1 1

4. Tu es Sacerdos in sternum fecundum ordi- 6 Indtcamihi vbi pafcas , vbi cubcs in meri-
.

nem Melchifedech. 1019 die.

3 1 3
110. 4. Memoriam fecit mirabilia /Ww. 1141.1143 1 1 . Eafctculus myrrhx di Iccius meus mihi. 6 1

4, 3 AlifericorStCr miferater
. Dominus: efcam Inter vbera mea commorabitur. 1 1 1

dedit timentibus /e. 448.631*. 13. Botrus cypri dilectus

meus mthi in vinei*
II 3. 13 . Calicem falutxris accipiam, dr nomen Do- Engaddi. 1 j 6

mini inuocabo. 489.644 8 10.977 x 3 . Sicut malus inter lignaJyluarum,crc. 1133

.

17. Ttbi facrificabo hoftiam laudis. 993 Sub vrnbra illius , quem dcfideraucram ffe-
J17 .
1 9 Aperite mihi portas institi*.
.
934 di,&c. 178. 3 34.3 36.43 3.1 1x6
118.73. Manus tux fecerunt me, & flafmauerunt 4. Introduxit me Rex in cellam vinariam or- ,

me. i *94 dinati it in me charitatem. 438.1161*.

1:4. Et in verbum tuum fuperj}>eraui 361.363 3. Fulcite me /iortbus flipate me malis* quia
113. 3 . Forte vinos deglutiffent nos. 8 amore langueo. 56
117. 1. Labores manuum tuarum quia manduca- 1 3 . Capite noli* vulpes paruulas qux demoliun-
,

bis : beatus cs,cr bene tibi erit. 310 tur vineas. 1 1

3
3. Ttljtui ficut nouellt oliuarum.y 3. 1 88.4 10 3 *• Sl“ xfiui illum, &
non inucni. j.3
1x8. |. Supra dorfum meurn fabri cauerunt pecca- 4 Tenui eum , nec dimittam. 37
tores. 146*. 7. En lectulum Salomonis fexaginta fortes am-
134. 3 . quoniam fuaue. 9 97
Vfallite nomini eius, biunt. ijj
1 36 1 Super flumina Babylonii , illic fedtmus , cr
. .
8 . Omnes tenentes gladios. 1 1
6 3. 1 1 6 6
/lenimus. 466*. 1 1 . Egredimini , cr videte filix Sion Regem Sa-
138.1 1 .Quia tenebra no obfcurabuntur a te.^yo*. lomonem in diademate,crc. 10x3.1 016
147. 3, 4. Quoniam confert auit feras portarum 4 3 . Sicutfragmen mali puniet , ita genx tux. 1 43
1 1

tuarum : benedixit fl/qs tuis in te. fr/ut 4. Sicut turri* Dsustd collum tuum, qux xdifi ca-
pofuit fines tuos pacem, (j-c. 43 3.999 ta efi cum propugnaculis : mille clypci pen-
17. Mittit cry Halium Juam ficui buccellas. 1 31 dent ex ea. 1 1
8 9 *. 1
1 9 1

9. Valnerafii cor meum foror mea (}onJd , vul-

Ex libro Prouerbiorurn.
,

meum tn vno oculorum tuo-

nerafii cor
Cap.S.v.3 i. Delicia me.ee/fe cu filijs hominum. 46 rum, vno crine colli tui.
<jr in 1147
9,1,1 .Sapientia adificauitfibt domum, excidit co- 1 r . Mel.tr lacJub lingua tua.cr odor vefiimen-
lumna feptem. Mtfcuit vinum, propo - & torum tuorumficut odor thuris. 41 3. 1 1 36
fuit men/am fuam. 1 8 4. 3 63 1 x. Hortus conclufus foror mea fronfa , hortus
,

3. Mifit ancillis fu,ts , vt vocarent ad arcem , conclufus.fons fignatus. 110.304

cr ad mania duitatis. 41 o. 1 1 87 3. 1. Mcfrui myrrham mea cum aromatibus meis:
3. Venite, comedite panem meum. 3 comedi fanum cum meile meo , bibi vinum
IX. 17 .2{on inucniet fraudulentus lucrum. 43 1 *. cum latie meo. 164*,
14. 1 .Extrema gandtf lucius occupat. 479 Comedite amici,cr bibite. 43.349.43 8. 1 1x9
3
13. ly.tJMcliuseft vocari ad olera cum charitate ,
6. Pejfulum hoflij mei aperui dilcilo meo. 1 1 x 1
quam ad vitulum [aginat ii cum odio. 300 6. 1 o. Defcendi in hortum nucum, vt viderem po-
x o. 'b.Rcx, qui [edit in folio tudicty, difiipat omne ma c anu allium. 869
malum intuitu fuo. 987 7. 1
. fr/uam pulchri funt grcjfus tui in calceamen-
x 1 .
1
4. Munus ab[conditum extinguit iras. 669 tis, filia Principis f 1 xx8

x 3 . I . Quando federis vt comedas cum Principe

, ,
Venter tuus ficut acernus tritici, vallatus li

diligenter attende qux appofita funt an- tijs.

j

- 9. Guttur

Digitized by Google
 3 . . 44
1- 1 1

Index locorum S.Scripturse.

9. Guttur tuum ficut vinum optimum , dignum 40. 1. Sufcepit de manu Domini duplicia. 841*.
dilecto meo ad potandum. 101 *. 1 84.*
8. 9. Si muries efi , adtficemus fuper eum propu- 3
o. Deficient pueri. 48 * 1

gnacula argentea 1188*. 3 1

.
JVut erant in Domino , mutabunt fortitu-
1 3 . Qua habitas in hortis 1 6 dinem, affument pennasficut aquila, cur-
rant, drnon laborabunt, ambulabunt, dr
. Ex libro Sapientiae. non deficient. 361.481*.
3, 7. Lajfati fumus in via iniquitatis , dr perdi- 49. 6. Eccein manibus meis defcripfi te. 988
tionis , dr ambu/auimus vias difficiles» y
o. o. Speret in nomine Domini , dr innitatur fu-
1

viam autem Domini ignorauimtu. 1 1

per Deum fuum. 3
60*.
6. 16. Multitudo fapientium fanitas efi orbis ter- y 1. 1 1 . J\fundamini, qui fertis
c vafa Domini. 94
rarum. 3 1 y 3 . 4. Vere languores nollros ipfe tulit. 1 4 y

18 14. In velle
• enim poderis, quam habebat , totus y y. 1. Audite audientes me dr comedite bonum.
,

erat orbis terrarum. 867 yi8

58.1. ffuafi tuba exalta vocem tuam. 133
Ex libro Ecclefiaftici.
7. Frange efurienti panem tuum. 1 40
1 T . 1 Quafi afacte colubri fuge peccata.
. 1 9 61.7. Pro confufione vellrd duplici , & rubore,
i 4. 7. Et thronus meus in columna nubis. 3 63
laudabunt partem fuam. 841
43.14 Medicina omnium in feilinatione nebula. 63 3 . f
Et afferfus efi anguis eorum. 41 3 *.
6 39
49. i,t..AI em oria Iofia in compofitionem odoris fa-
Ex Ieremia.
tia opus pigmentarij. In omni ore quafi I. 1 1 • Virgam vigilantem ego video. 376
mei indulcabitur. 1140 1 3 . OHam fuccenfam ego video. 1118
II. 19. Mittamus lignum in panem eius. 1 48
Ex Ifaia Propheta. 11.13. Seminauerunt triticum , dr ffinas mifue-
I. 19. Si audieritis me, bona terra comedetis. 981 runt. 1 109
1 9. Confundentur enim ab idolis quibsss facri- 1 7. 1 8 Duplici contritione contere
. eos. 841
,
ficauerunt. 780*. y 1. 7. Calix aureus Babylon in manu Domini in-
3.14. Vos enim depalti eItis vineam. 739*. ebrians omnem terram. 813
j. 1 7. Et pafcentur agni iuxta ordine fuum. 99*; 1 3 Qua habitasfuper aquas multas ,
locuples
. t

6. 1. Seraphim flabantfuper illud fex ala vni, inthefauris. 468

,

&
fex ala alteri. 470*.
Ex libro Threnorum.
Duabus velabant faciem eius , duabus &
velabant pedes eius. 43 4. 13 . Propter peccata Prophetarum eius, dr ini-
j . Santtus , Sanftus , S ancius , Dominus Deus quitates Sacerdotum eius ,
qui effude-
exercituum. runt in medio eius fanguinem
1174 i
ufi orum.
C,y.Et in manus eius calculus, quem forcipe tu- 860
de ditari. Et tetigit os meum.
lerat 8o 1 6. Facies Domini diuifit eos non addet vt re-
,

8 Ec ce ego mitte me.

. , x98 ficiat eos : facies Sacerdotum non eru-
I I . 6. Habitabit lupus cum agno. 78 buerunt,nequefenum miferti funt. 861
7. Vitulus, dr vrfus pafcenturfimul. 87
1
3* 3
• mandaut fantfificatis meis , dr vccaui Ex Ezcchiele.
fortes meos in ira med. 8 8 *. 8. Et manus hominis fub pennis eorum. 79*«
y
1 1. y. Tone mcnfam,contcmplare in ffeculajomc 1.9. Scripta erant in eo lamentationes dr car- ,

dentes.dr bibentes : furgit e Principes, ar- men, dr va. 3 y

c

ripite clypeum. 9.1. Vir quoque vnus in medio eorum vellit us

339
13.10. Non efi cingulum vitra tibi. 3 oy* erat lineis , dr atramentarium fcriptoris
14.1
38.1. Cum regnauerit Dominus exercituum in
'

ad renes eius:dr ingrefiifunt.dr fiet erunt

monte Sion, & in Ierufatem.dr in cofpetfu iuxta altare oreum. 4y j 3 4 \

fenum fuorum fuerit glorifica tus. 778*. 31.13. Iumenta eius qua erant fuper aquas plu-
,

18.18 .Pants autem comminuetur. 118*. rimas. 8 *.

46
19 6. Flamma ignit
33*. deuorantis.
3 o.ro. £7 dedit vobis Dominus panem artium.
Ex Daniclc.
130*131*. 3 .
47. Effundebatur flamma fuper fornacem cubi-
1 y. Cum ceciderint turres. 1 90*. 1 tis quadraginta rumem. 47
31.10 .Beati, qui feminatis fuper omnes aquas. 3. 18. Diuifum regnum tuum , dr datum efi
efi
468* Medis, dr Perfis. 403
33.4. Deus ipfe veniet , dr faluabit vos. 1130 9. 17. Erit in templo abominatio defolationis.
Conuertit Ezechias faciem fuam ad parie- 919*.
tem. i o. 3 . Panem defidcrabilcm non comedi, 1113
Nouirini Agnus Eucharift. 01 Ex

Digitized by Google
 i . ? . 483

Index locorum S.Scripturse.

Ex Ofea.
9.
3. I. Et ipfi reficiunt ad Veos alienos , dr dili-
NOVVM TESTA MENTVM.
1

gunt vinaria vuarum 13*. Ex Matthaeo.

7. 14. Super triticum , dr vinum ruminabant. Cap.i . T tu Bethlehem terra Iudx, nequa-
*4f*-7 l 9 v.6. S^es: quam minima es tn principibus
1 . Area, & torcular non pafcet eos 732 *. luda ex te enim exiet Dux.
, 1 »

14. 8. Viuent tritico, dr germinabunt quafi vinea.

9 Et eccefella,
. quam viderant in, Oriente an-
173 *.jl66-3 6 3 .4 1 1^.453.1060 tecedebat eos. 405
Ex Ioele. y Ex tsi gjpto vocaui filium meum. 888
3 . 4. Efca auteps eius erat locufia , & mei fil-
i
.
7. Ficum meam decorticauit , &c. albi facti ueflre. 2
funt rami eius. 27 5.14. Vade prius reconciliari fratri tuo , dr tunc
l. 13. Ecce ego mittam vobis frumentum ,dr vi- vemens (feres munus tuum. 4 1 y
num, dr oleum , dr replebimini eis. 70 6. 9. Pater nofl er, qui es in cadis. 47 6
3 x. Sol conuertetur in tenebras , dr lumen in il,ii Panem nofrum Juperfubfantialem da
fangutnem. 1 oy nobis hodie. Et dimitte nobis debita nofra.

3. 1 7. Et fetetis quia ego Dominus Deus vefer, 3 09. 332.98 3

habitans in Sion mente fantfo meo:dr erit 1 7, 1 8 . Tu aut em, cum ieiunas ,vnge caput tuum,
Jerufalem fantta , dr alieni non tranfi- & faciem tuam laua : ne videaris homi-
bitnt per eam amplius. 1 o
yo
• nibus ieiunans. y 8o

3 o. Si autemfenum agri, quod hodie ef,cr cras

Ex Amos. in clibanum mittitur, fc vefit,dre. 363

3 3 • ^parite primum regnum Dei. y y9

8. y. Et aperiemus frumentum. 73 o*.
Conuertam fefiuitatesvefras in luriam, dr
7. 1 4. Jgudm angufa porta, dr arcta via ef qua
10. ,

omnia cantica veffra in piant um. 1 57*.

ducit ad vitam. 60
8. 4. Vade, ostende te Sacerdoti.
8y8
1 1. Mittam famem in terram : non famem pa-
Domine non fum dignus , vt intres fub fe-
8.
nis , nequefitim aqux. 738
lium meum. 442.63 1
Ex Michea. 10. Filius autem hominis non habet vbi caput
reclinet. 1
97
'4. y. Nos autem ambulabimus in nomine Dei no • 9. 10. Accefrit retro , dr tetigit fmbriam vefi-
fri in a ternum. 361*. mentieius. 1034
8 Et tu turris gregis
. 1190*. .
22 .Et falua falla ef mulier ex illa hora. 6 37.
6 .6. Jguid dignum offeram Domino ? nunquid of- 638
feram ei holocaufornata 781*. I o. 1 4 Et quicunque non receperit vos , neque au-

Ex Nahum.
dierit fermones ve ros, drc. 191 f
ly .Tolerabilius erit terra Sodomorum in die
2.3. Clypeus fortium eius ignitus. 1 70*. iudicij,qudm illi duitati. ibid.
1

2 3 . Cum autem perfequentur vos in duitate

Ex Zacharia. ifd fugite in aliam , drc. 3 64.6 y 3
42. £>uicunqtte potum dederit vni ex minimis
9. 11 .In fanguine tefomenti tui emififi vinElos
ifis calicem aqua frigida. 43
tuos de lacu. 66 9
1 1 .2 yEt tu Caphamaum nunquid vfque , in cae-
1 1 . Hodie quoque annuntians duplicia reddam
lum exaltaberis. 397**
841
tibi.

enim bonum eius , dr quid pulchrum

29. Difcite d me ,
quia mitis fum , & humilis
1 7. JQuid corde. 160
eius niffrumentum eletlorum, cr vinum
,
1 2 1 Abijt lefus per fata. 1 46
germinans virgines 313.413*71.7
36. Omne verbum ot tofum
,
quod locuti fuerint

Ex Malachia. homines, drc. 290

1 4. 1
9. Cum iufiffet turbam difeumberefuper fae-
2.7. Labia Sacerdotis cufodient frient iam, dr num. 26 y
legem requirent ex ore eius , quia Angelus 1 y .2 7. Nam dr catelli edunt de micis. 1 3 6

Domini exercituum efi.% 881 3 y

Pracepit turba vt difeumberent fuper ter-
,

ram. 4yo
Ex libro i. Machabxorum. 2 o. 8. Incipiens d nouifimis. 1 1 2 9. 1 2 1

I. 4 1 Sanclif catio eius defolata effleat folitudo,

. 21.3 3
.Homo erat paterfami It as, qui piantau it vi-
dies feflt eius conuerfiJunt in larium, fab- neam, drc. 119»
bata eius in opprobrium , honores eius in 22.11 .Intrauit autem Rex vt videret difernn-
nihilum. 77 5 bentes. 133
Et

Digitized by Google
 . . . ?

Index locorum S.Scriptura.

Et vidit ibi hominem non vestitam veste 3 9.
Et egrejfus ibat fecundum confuetudinem
nuptiali. y 44-J7J in montem Oliuarurn. 39 6
z4.jy.CwM» viderit u abominationem defolationis, 41 .Et ipfe auulftts efl ab eis quantum talius
qtt* di Ita efl a Damcle Propheta, flante efl lapidis 1014
m locofanllo. 929*. 48. Iuda.ofculo Filium hominis tradis
06 3 1

z 8 .Vbicunquefuerit corpus , illic congregabun- 23 .41. Domine, memento met , cum veneris in Re-
tur & aquila. 1 38*18 y. 36 1.4 1 y
gnum tuum. 1 8 6

3 o.Tunc
parebit ftgnutn Filij hominis. 1 zo
z y 4 3 Hofies eram,dr no n collegijlis me.
.
649
y
Ex Ioanne.
x6. i 8 .Ite in duitatem ad quendam. 983 z. 1 . T^uptia facta fiunt in Cana Galilea, dr erat
I. x6. Benedixit, ac fregit. zy4 Mater tefu ibi. 46
xq. Non bibam amodo de hoc genimine vitis 3 . Et deficiente vino, dicit Alat er lefu ad eum:
vfque in diem illum, drc. 4 1 6 .7 3 4 Vtnum non habent. 1
89

3 o .Et hymno
ditio exierit in mote Oliucti.4) t 8. Haurite nuc,dr ferte Architricimo.6 6.x66
jo. Amice, ad quid veniflt. 1
y o 11 .Hoc fecit initium fignorum Iejus tn Cana
y8.£/ ingrejfus intro fedebat cum minijlris,vt Galilea. 6 yo
videretfinem. 139 4 6. Sedebatfiefupra fontem.
. 468*.
Z7. y 1 mota efl,petrafciffa fiunt, dr mo-
,y z .Terra y. 1 3 ,14. Is autem, qui fanus fuerat effeftas, nefie-
numenta apertafiunt. 1 1z y bat quis effiet , drc. Pofiea conuenit eum
z 8 z Et ecce t er ramotus altus
. .
f efl magnus, z 8 8 lefus in Trmplo. 930
6. 9. Efi puer vnus hic ,
qui habet quinque panes
Ex Marco. hordaceos. z 1 6
z 7. Operamini non cibum, qui peritfed qui per-
I.
3 y. Et diluculo valde egrejfus furgens ab ijt in
defertum locum.
manet in vitam aternam. 418
1
77 Panis enim Dei efi, qui de ccelo defcen^it,dr
8. 1 y Videte ,
.
& cauete d fermento Pharifiaorum, ^ 33.
dat vitam mundo 1039
& fermento Herodis. i8z. 1
83
.

Ego fum panis vita , qui venit ad me non

I 1 yCcepit eijccrc vendentes , dr ementes dr ,
3 y.

menfias numulariorum fiubuertit. z

efuriet, dr qui credit in me ,'non fitiet
43
1 4. 18 .Arnen dico vobis, quia vnus ex vobis tradet
vnquam. 10^.1037
y 1 . Ego fum panis viuus qui de ceelo defeendi.
me. 11 y6 ,

zyz
Ex Luca. ad inuicem.
y 3 Litigabant ergo ludat
.
43 9
I . z 9. Turbata efi in fiermone eius. 288 34. Nifi manducaueritis carnem Filij hominis ,
3 y. Virtus Altifiimi obumbrabit tibi. 3 34 dr biberitis eiusfanguinem,non habebitis
46. Magnificat anima mea Dominii. 996.997 vitam in vobis. 41 1 y3 1 .

y 3 Efurientes manducat meam carnem , dr bibit

. impleuit bonis. 1 1
07
j. 3 7. Nemo mittit vinum nouum in vires vete- meum fanguinem.inme manet, drc. 1 080
res. 414 61. Durus efl hiefermo. 69.976
7.38. Stans retro fecus pedes eius lachrymis capit 63. J/ ergo videritis Filium hominis afeenden-
rigare pedes eius. 3 12 tcm,vbi erat pri us. 1
07 y
i o. 4. Neminem per viam falutaueritis. 402 * 69. Verba vita aterna habes. 976
I I 3 . Panem nostrum quotidianum da nobis ho- 1 1. 3 y .Et lachrymatus efl lefus. 43
die. 647.1063 1 3 . 1 . Ante diem fefium Pafcha ciens lefus, quia f
1 z .3 y .Sint lumbi veflri pracincli. 402 venit hora eius , vt tranfeat ex hoc mun-
1 4.1 1 .Exi cito in plateas , dr vtcos duitatis , dr do ad Patrem. 389.390.39z.10y8
pauperes, dr debiles, dr cecos,drc 193 Cum dilexiffet fuos qui erant in mundo, in
,

1 y.z o. Accurrens ceciditfuper collum eitu,dr ofcu- finem dilexit eos. 42.46
latusefleum. 430 4. Et citm accepiffet linteu,pracinxit fe. 10 y 3
1 9. 8. Ecce dimidium bonorum meorum. Domine, y . Coepit lauare pedes difcipulorum. 804.808
do pauperibus. 449 18. Jgui manducat mecum panem, leuabit con-
zz. 10. Ecce introeuntibus vobis in duitatem ,
oc- tra me calcaneum faum. 441
curret vobis homo amphoram aqua por- 1 3 . Erat ergo recumbens vnus ex dtfcipulis
tans : fequimini eum. 16 8 eius infinu lefu,quem diligebat lefus. 367
iy .Defiderio defideraui hoc Pafcha manducare 17. Et pofl bucceSa, introiuit in eum fatanas.%7
vobifcum antequam patiar. 649.1016 3 4. Mandatum
nouum do vobis. 989
1124.111 y 1 7. 1 1 .Et iam non fum in mundo. 434
1 8. Non bibam de generatione vitis , donec Re- 1 9. 34.C0M / inno exiuit fanguis , dr aqua. 373.
gnum Dei veniat. 1072 1061
J l. Ecce Satanas expcclauit vos , vt cribraret z o. 1 1 .Maria autem flabat ad monumentum foris
ficut triticum. 7 l 4*. plorans. 180
6 .3
iz .Et

Digitized by Google
 1 & 41
1, . 31-

Index locorum S.Scriptura.

it .Et vidit duos Angelos in albis, fedent es. 8 Ex cpiftola ad Galatas.
1 7. Noli me tangere. 8o
• l 7- J&iicunque a Chrifio baptizat i efi is Chri-
17. Mitte manum tuam in latus meum. ibid. 3 ,

fium indu tjlis. 1063

Ex Adtibus Apoftolortim. 3. 9. Modicum fermentum totam majfiam cor-
rumpit. x 1
6. 3 . Conjiderate ergo, fratres , vi resex vobis boni
teftimonij fieptem, plenos Spiritu fan&o,dr
Ex epiftola ad Ephcfios.
fapientid,d?c. 72, 17.
4 x6. Sol non occidat fiuper iracundiam vefiram.
Ex cpiftola ad Romanos. 476
8. 3 3. guis nos fep arabit a cbaritate Chrito?tri- 19,3 o. Omnis fiermo malus ex ore vefiro non
bulatio ? an anguliia ? an fames ? an per - procedat ,fed fi quis bonus ad adificatio-
ficcutio? 6 z. nemfidei, vt det gratiam audientibus. F.t
37. Sed in his omnibusfiuperamus propter eum, nolite contriflare Spiritum fandum. 1 80
qui diiexit nos. 1178*. 3. Vt exhiberet ipfie fibi gloriofiam Ecclrfiam,
I o. 1 y .£udm ficetofifunt pedes euangelizantium non habentem maculam jsut rugam. 69 1

pacem, euangelizantium bona. 1106.1107 6. 16. In omnibus fument es ficatum fidei, in quo
11.13. Minitterium meum honorificabo. 173 pofiitis omnia tela nequifiimi ignea cx-

33.O altitudo dtuitiarum fapi entia , dr fiden- tinguere. 1171

tia Dei: quam incomprchenfibilia fiunt iu- 1 7. Et galeam fialutis affatui te , dr gladium
dicia eius,dr inueftigabiles via eius! 8 47 J}iritus{quod efi verbum Det.) 1 164
Ii. 1. Obfiecro vos , vt exhibeatis corpora ve lira
hcfiiamviucntem. 877 Ex epiftola ad Philippenfcs.
1j . I malum non operatur. 44
o .Dileftio proximi
1. 8. Eaflusobediens vfque ad mortem mortem ,
i q.Scd induimini Dominum Iefium Chrifittm.
autem crucis. 3 08
lc 66
14.17 Non efi Regnum Dei efica, potus, fed iu- & Ex epiftola i. ad Timotheum.
fiitia , pax. & 1
074
3. 6. bidua qua in de lit ijs efi ,v tuens mortua efi.
1 Bonum efi non manducare carnem , dr non
1 .

bibere vtnum }
drc. 73
17. JVui bene prafunt Presbyteri, duplici honore
Ex epiftola i ad Corinthios. digni habeantur. 839
Sic nos exifiimet homo vt
4. I . , minifiros Chrifii,
Ex epiftola ad Titum.
&
dtjpenfatores myfienorum Dei. 9 1
6.13. Ejca ventri , (jr vevtcr eficu : Deus autem 1.3. Non multo vino feruientes. 736
hunc, has defttuet. & 1041.1041
Ex epiftola ad Hebraeos.
I o. 1 6. Fanis, quem frangimus, nonne participatio

corporis Domini efi'? 183 4. 16. Adeamus ergo cum fiducia ad throni gratia:
Z 1.1 1 .Alius quidem efiurit , alius autem ebrius efi. vt mifiericordia confiequamur,dr gratiam
1114 inueniamus in auxilio opportuno. 1113
14. Hoc facite in meam commemorationem. 1 o.x o.Initiauit nobis viam nouam , dr viuentem

4J7 447-7 8 * per velamen, id efi, carnem fisam. 41

i 3 . Hic calix nouum t efiamentum efi in meo 1 i-z. I .Et de lacob, mori ens, fingulosfiliorum Iofepb
fanguine. 1030 benedixit , & adorauit faftigium virga
1 6. Quotiefcunque manducabitis panem hunc eius. 376
(jr calicem bibetis , mortem Domini an-

nuntiabitis. 4 o 1
Ex epiftola Iacobi.
17. Resuerit torpor is, /'anguinis Domini 87 1.17. Omne datum optimum ,dr omne denum per
1 8 Probet autem fie ipfium homo fic de pane
deficendens a Patre
.
fettum defurfium efi ,

Hio edat,dr de calice bibat. 1 06 1 6 .

1 3
luminum. 193
1 1.17 .Vos eUis corpus Chrilli,dr membra de mem-
bro. neo Ex epiftola i. Petri.
1 3.44 Seminatur corpus animale Jurget corpus
fiirttale.
,

»‘49
4. i . Chrifio igitur in carne pajfie , & vos eadem
cogitatione armamini. 1 44*.
Ex epiftola i. ad Corinthios.
Ex libro Apocalypfis.
1.16. quidem odor mortis in mortem : alqs
Alijs
autem odor vita in vitam. 344 1 7. Vincenti dabo edere de ligno vita, quod efi in
1 3 . 1. Salutat e inuuem in oficulo fianclo. 6 o j vfi- . Paradtfio Dei mei. 1017
que ad 6 j 1 1 7. Vincenti dabo manna abficonditum. 361
INDEX

Digitized by Google
 , 13 , , 61
9
3

INDEX
Quarundam vocum Hebraicarum , & Chaldai-
carum, qusein hoc Agni Evcharistici
volumine explicantur, &: expenduntur.
N 3

3> 3K a bib, fpica fpicx nexus, defiderij. 3 81

; & 7133 chabod, gloria, honor. 77 S
*
7 DN achtl, comcdcrc ad ignem quoque trans- ; 3 TIP n
4 i 3 cote orcu ,
prohibens coruum j
quid
fertur. y olim effer. 9 t8
NO ’pOS quid cflfcr. a y {33 apud Hebraeos quid. 3 9

3 4

1TV 3 beth domus, de templo etiam dicitur. 9 yaj,

, D*V 3 R onh lehcm sbirim panis fortium j
cur
n
,

N>C 3 ’3 domus altarium, pro templo, ibid. itadi&us. 411

iyn*wn n
’3 domus defiderij noftri ; templi
0
paraphrafis apud Hebraeos. ibid.
rrwian n’3 domus clcfiionis templi circum- 0 4 vtlC quinam dicerentur.
’
484
feriptio. ibid. rmis mezuzah, quid apud Hebrxos. 13
ttnpcn n’3 domus ftnQa, pro templo. 9y6 DHV12 quid fignificct. 1 5

a 3

*TMg*dol t magnum , cur Sabbatum Pafchatis N3 n» quid fignificct. y .56 11

ita dictum Hebraeis. 4s6

ni3 »Az.acb, de fortitudine, ac potentia. 41
Hi gbedi, hcedus,cur in figillis hoc nomen, ito
P
pi goren are* etiam ad fruges fignificandas
, ,

transfertur. 7j 1. 56 75 4jp ngheghel, vitulus j hoc nomen vbi fculpc-

n retur apud Hcbraros. 1 10

4p nghal, fu per, Sc iuxta. 466.468.S6 46
pn haijn , vinum numerus quem hoc nomen
;
rwp nghtffkh operari, 56 facrificarc. 781
.
parturit, quod monitu parturiat. 7JI.&7J 6
fl

33 ftg , frxni, 56 cibi nexus. 1040

t-ncbur , mafculus , olim cur in figillis fcul-
peretur. ito 1
731 z,ocher t de memoria, 56 odore. 1140
mn pafcerc, fociari, menfx 56 amicitix nexus.
n 75
V
S*hn cha/il quid, deque cius vfu. 1 y 4

70 n cbamad , concupifcerc , 5e adamare ad fa- ; nnarc» quxnam vafa dicerentur. 968

cnficia cur hoc verbum transferatur. 780 NrVil texere. 1064
nn*i> f.it.ih, conuiuij nexus, 56 vcftis. ibid.
U)

tptfl therefh , pra:da ad cibum cur hoc

i nomen n
transferatur. 6yt rmn thodah confdfiojdc Euchariftia aliquan-
do dicirur. 781
P12 cn themimah quid-
T
. 89
nVr iclaUh, dc mxftitia ,56 lamentatione. 7 j 1 D’2n de perfecto, 56 abfoluto. 90

INDEX-

Digitized by Google
 1 1

INDEX
Quarundam Grxcarum vocum, quarum vis, &:
proprietas in hoc Agni Evcharistici
volumine aut tangitur,aut explicatur.
A A

fyQ* quid, a terrenis mentem auocct,qui Deo

Afiixpytct tiy/iXixA cur MiflTa diceretur. 59 6
88 f
confecratus. O
tov fine vitio. 89
OUiiffnt Magiftrarus,quod infpiccrct qux in
Api* quxnam animalia dicerentur. 9 ,

conuiuiis fierent. 1054

A dpduAfift Magiftratus quidam dicebatur ab
infpicicndo. ibid.
Afixro* prandij nomen vnde fumptum. 4 10
n
E
i\a.-7ru&<ptty>i cur di&i itgyptij. 1

particula fiper fignificat, & iuxt*. 46 9 ,

prxguftarc. 49z
T\£$ydjsiit quis diceretur. ibid.
H ng^rx5^nTio^«/, agglutinor, ad Euchariftiam hu-
ius verbi vis tranfiara. 102.4
Dux, & re&or conuiuij. o

lifupt cur vitis dicatur. 74* 2

2t«f* quxnam finr. *5
T
Buri* curtet®* hoftia laudis.quxnam cfict. 99 y
T»tf , quam vim habear. 4;o
K
n
quxnam animalia vocarentur. 9 1 £2eft>{ quid. j8 6

R.P. ALO Y

Digifeed by Coogle
 1 ,:

R. P. ALOYS 1

NOVA RINI
VERONENSIS,
Clerici Regularis Theatini,

SACRORVM ELECTORVM
LIBER. 0_y l N T V S,

tv IVS TITVLVS,
AGNVS EV CH ARISTI CVS.
Lochs explicandus , 8C illuftrandus.
Exodi XII.

I x T Dominia ad Moyfen,(fi Atiran tn Terra sSgypti : Men-

I

fis iSfe, vobis principium menfium ; primus erit in menfibus an-

ni. Loquimini ad evniucrfum catum filiorum lfrael , dicite

ea : Decima die menfis huiui tollat vnufqnifque agnum per fa-

milias, & domos fiuas. Sin autem minor cft numerus , vt fiuffi-
cere pojfit ad vefcendum agnum ,ajfumet vicinum fuum qui ,

iundus eft domui fua,iuxta numerum animarum, qua [afficere

pojfuntad efum agni. Erit autem agnus abfque macula, mafiu-
lus .anniculus, iuxta quemritum
tolletis (fi haedum. Et [eruabitu eum vfque ad quartam

decimam diem menfis huius : immolabitque eum vniuerfa multitudo filiorum lfrael ad
veif eram s ir fument de fanguine eius , ac ponent fuper nstrumque fodem , & in fu-
perliminaribus domorum, in quibus comedent illum. Et edent carnes nolle illa ajjas igni

(fi a-gymos panes cum laducis agredilus. Non COMEDETIS EX EO CRV-

DVM Q_V1D, NEC COCTVM AQVA, SED TANTVM ASSVM IGNI!
caput cum pedibus eius , &• intedims 'vorabitis . Nec remanebit quidquam ex eo vfque
mane. Si quid refiduum fuerit, igne comburetis.Sic autem comede tu illum Renes rveflros :

accinget is, (fi calceamenta habebitis in pedibus, tenentes baculos in manibus, tr comedetis

efi enim Phafe ( id efl ,tranfitus Domini ) Et tranfibo per Terram Algypti
fcSUnanter :
node Hla,percuttamque omne primogenitum in Terra Aegypt i ab homine vfque ad pecus
‘
(fi in eundis dijs Aegypti faciam indicia , ego Dominus. Erit autem [anguis vobis in

fignnm in adibus , in quibus eritis : &

-videbo fanguinem , (fi tranfibo vos : nec erit in

vobis plaga differdens quando percujfero Terram Aegypti.

,

Nouarini Agnus Eucharill. * A P R i£ F A

Digitized by Google
 Liber V. Sacrorum Eleflorum,

P R £FAT I O.
Libri nomen , atque delineatio.

Virginea vmbra ad Eucharifticum folem noftrx mentis oculus,

V nofter fc calamus conucrtic , a
Virgine ad Firginis myfertum imus,
hoc enim titulo auguftifliraa Euchariftia donata non fcmel cft opus ;

operofura aggredior , in quo fublimitas ita cum fuauitate certat ,

vt
huic ferendx impar fit cuiuflibct mentis finus , illi efferendx cuiuf-
que vires inidonex: nimium leues Iudxi quibus lemfiimus vifus ,

raannx cibus; nos ab hac Icuitatccd longius abfumus,quo propius

ad Eucharifticas accedimus quarum manna figura fuit grauis ifte cibus oitini
dclitias , ;

tra&atori, nedum inerudito, &: impericix morbo laboranti» nos tamen grauitas ifta adeo
non preflit , nec auocarec , nec deterreret , argumenti huius maicftas nos
vc a feriptione
ad Te rapuit, illi eflemus , ideo ad illam manum porreximus , fcd porrexi-
nec quia pares
mus manum, vt minus impares, minus indigni redderemur, rati feriptionis noftrx ratem
felicem curfurn habituram, fi panem fuum de longe portaret felicius,quam illa. qua: apud
Salomonem fa&a cft vclut nauis inftitoris de longfc portans panem fuum.
De Euchariftixfacramento ago diues argumentum , quod rerum arcanarum copia,
i

cuiuflibct calamum delaflat, & fua dignitate omne humanx mentis acumen fuperat,
excedit nos Agnum pro duce fequimur, cumque pafchalemi& ea,quxdc Agno
i

pafchali Moyfcscx Dei mente narrat, nos ita illuftramus,& expendimus, vt omnia fere
ad Euchanfliam, epius ille figura fuit, traducamus , atque adeo vt nomen cum re cohx-
rcrct.liber hoc titulo cft infignitus,^»*; Euchurificus ita dc Agno agimus, vt a pafchali ;

ad Eucharifticum pergamus, ab Euchanftico ad pafchalcm.

Ifs prxctpufc verbis
,
qux dc agno dicuntur, lucem fuam immittimus, quxque obfcu-
riora vifa funt , &
difficilioris explicatus i inter qux duriora, magis exea vifa funt ple- &
rilque lfta , Kon comedetis ex eo crudum quid qux idcirco ab hiftorico fcnfu aliqui auoca-
;

runt, quod an fieri debeat, & poflit, facis luculenter iu voluminis limine explicamus.
fxcuflis hifce verbis, ad alios Agni pafchalis ritus illuftrandos tranfitum facimus , ic
pleraque, vt folemnis nofter mos cft, ex prophana eruditione huc conuehimus, in facra-
rum litterarum obfequium , &
fcruicutcm ncc religio nobis cft , cum res id aut exigit,
;

aut fert externos Gentilium ritus Sacris infcrere,& multa gentilitatem fuam fapientia
hic in periri Ic&ons notitiam, guftum iroplantarc, cuius erit aliquem pietatis fuccum,
&
ex omnibus qux offeruntur elicere.
Qux de Agno pafchali a Moyfc dicuntur, fandorum Patrum, & proborum Au&orum
auxilio ad Eucharifticum flebimus , inque Eucharifticis deliciis noftra mens , nofter ca-
lamus fxpc, diuquc moratur eoque leporem vocamus , quo vocamur.
;

Ab agno abeuntes dc Euchariftia vniucrfim agimus , dc illius fcilicet nominibus *

dignitacc,*u)ru, fuauitate, rcucrcntia, iifque ritibus, qui olim feruabanturtum pararetur,
cum cuftodiretur,cum diftribucrctur,cum exciperetur, cum adoraretur i verd ita vbi-

que anciquos ritus interferimus, vt veilia monita paffim exhibeamus nouis moribus in- ,

duendis , pietatique fouendx qua ferri vnumquemque par cft in auguftiflimum hoc
,

Sacramentum. *
.

Res quoque qux Euchariftix facramcnto materia funt tra&ationi noftrx materiam
, ,

exhibuerunt, atque ade6 dc tritico agimus, vt ad Eutharifticas formas veniamus, dc qui-

bus aliqua a nobis obferuantur,qux ncc ingrara Ic&ori erunt, nec inutiliaivinex, vinum-
que ab hifce paginis exularc non potuerunt & quia tum illx tum iftuc Euchariftix fa-
; ,

mulantur vtrifque nofter quoque calamus obfequium prxbuit.

>

Poft hxc ad facrificia ita pergimus, vt ad Eqcharifticum camus hicque dc Mifla,mif- ;

fatico apparatu veftibus, vafis, qux in hoc facrificio adhibentur pleraque exhibemus,
, ,

faerxque eruditionis fupelle&ilcm, quantum nobis licuit, augere ftuduiroos; dc calici-

bus, dc patenis ex antiquorum monumentis aliqua eruimus , digna qux ad noftrorum
quoque notitiam peruenirem, licet id ftriaim ,
breuiterque agatur , ne prxftitutos limi-
tes excederemus.
A facrificiis ad Sacerdotes ipforum facrificiorum miniftros tranfitum facimus, deque
Sacerdotum dignitate, notis, ac chara&cnbus ea hifce chartis implantamus , qux vtili-
ter in ipforum Sacerdotum, aliorumquc mentibus hinc fine vlla ia&ura cuulfa , implan-
tarcncur.
Templa

Digitized by Google
 U , .

Agnus Eucharifticus. 3
Templa quoque &I altaria nos ad fc vocarunt ,
vt integrum nobis minimi fuerit , illa
Sacerdotum tra&atio hoc non tulit; itaque ex
prxtcrirc, prxtcrirc ifta ; facrificiorum ,
Hebraeorum, Gentilium, & noftrorum promptuariis, aliqua de templis, altaribus liba- &
uimus , qux pio le&ori proficua fint, & grata perito ; redeo tandem ad Euchariftiam de ,

qua quzdam promifeue offero, vt in cius argumenti fuauitate definiam , librumque ob-
fignem, quo initium libro dedi, &: per quod in libro ipfo ferti femper excurri.
Denique ita praefixum Exodi locum fua luce vcftiuirous , vt aliis quoque facraruin
litterarum locis lux a nobis pafiiro immifla fit prxeer Eucharifticas epulas , alias; &
etiam exhibuimus, quae comedentibus cfTent falutares , pararent mentem Eucharifti- &
cis deliciis excipiendis qux fercula hoc erunt gratiora , quo Eucharifticx mcnfx vici-
;

niora, qux fuauitatem affricare vel amariffimis folec.

Librum tibi meum, mi meam vides, vides quo fpeda-
Lector, dclincaui,mcnrcm hic
rim tuum
; eft quicquid hic in rem tuam repereris alte menti inferibere , auideque il- ,

lud hic aut edere, aut bibere, quo nutriri innocentia poflit, pofiit pictas fi quid duruui, ;

fi quid crudum occurrat, quod ferre ingenij tui,vt ita loquar,ftomachus non queat cha- ;

r itatis igne, qux peccata omnia concoquit, coquatur; crudum aliquid abeo cxcidific,

qui de crudis carnibus agit , non eft aded mirum , vt durum ledorcro inuenire audor
debeat, afpcrumque.
Claudo illis Franconis Abbatis verbis,qui de Euchariftico pane feripturus hxc habet: Fune tom.

Ad panem vervm, qui de cglo defcendtt, tranfeamus, tpfum toto cordis affcflu obfccran-
DE SE scribenti molita. benignitate adejfe dignetur ,vt ipfo tnffirantcfe digna,
tes.vt

& legentibusferibam proficu*',\ciux\i fcriptio,& cxfucca crit,fi feriptori manum is non por-
quo feribitur. Immitte huic menti te ipfum , Amor, immitte aliquid amoris tui,
rigat, de
puritatistux , tux fapientix , Candicatis tux , ve tam eximio argumento aliqua ex parte
rcfpondcam, dum iltud verfo ; non fit felicior pagina, qux eoe delicias exhibet, quam fit
audoris mens, a qua prodire illud velim, quod bic impianto.

CAPVT P R I M y M.
Crudx carnis efus cur Iudxis inhibitus. •

In crudx carnis inhibitione hifloricum fen- abit fandus Cyrillus Alexandrinus lib. 17. de
fumplertque reffuerunt. fandis fefliuiraribus, vt patet ex eius verbis, qux
fubiicio Prohibet lex , inquit, ne crudum edant, aut
Fluida , &
terram fapiens interpretatio in
:

elixum aqua quamuu, etiamjiid minime dixiffit lex

,
Dei verbis haud adhibenda. nemofit , opinor , qui cruda carne vefieuur. Ergo figu-
Crudx carnis efus durus aliquibus. ra te indicat Chrifli inyflertum , neque resciendum cjfe

CO quid fit olcaftri retetla verfio

; , reie&us propter mendaciorum magnitudinem , neque aqua di-
explicatus. luendum, ac dijfoluendum, nam fgrtgy Gentilium Poe-

Crudx carnis comefiio Hebrais inhibita. ta , atque firiptorej , & quod ad firinonis attinet vim,
fapiemes , cum Deorum fuorttm orgia , atque myfleri a
Hiftoricus m produlHs verbis fenfus reci-
defiribunt, impudentifime memiuntur,& quqfi crudas,
piendus.
Cr refluendas mentibus hominum fabulas , multam &
Crudx carnis efus etiam alibi prohibitus aqua in fi continentes apponunt. Hucufque Sandus
Hebrais. hic. Beda in cap. 1 i .Exod. Non comedetis ex eo cru- E.BcJa

Ad idololatria decertationem inhibita cru- dum quid ; ab altufic inteUigitur , quod crudum edunt ,
qui Chrifhtut tantum inteliigunt camaliter.
da carnes.
Per agni carnes dodrinam eius alij inteliigunt, Fluida
Ihiufia Abulcnfis cenfura in Lyranum. m
t*r™
qux nec cruda traiici in mentis flonucluim deber,
Dominica cani excludendum quicquid cum adhibfda opportuna, & apra interpretatio fit,
ea tqfapie. necaquacoqui,intcrprecauonc,frilicct, terram fa- haud *dbi-
•Ctudum deviuo. picnte.deorlumqucflucnte.ltaS.Gaudcm.trad.a. btnd*.
Sacerdotis puer crudas carnes ab offerenti- in Exodum, in hxc v?rba Has immaculati Agni cor- S.Gaudrnt.
:

bus auferebat , vt gula obfequeretur.

crvda sine
nes, id eft,doBrina eius vifierajuque
iNTERPRE tat Ioni fumi oportet jteqtu coBa in
VRa hxc crudx carnis in- aqua, id efi, eorum difierrionedifioluta, atque decoBa,qui
4 -
hibitio plerifque vifa , adeo velut aqua deerfiern fluuntjrihiifupernumfimiemetfid
Jn eruit t tr-
vthiftoricuin fenfum in ver- affata, inquit, ignijdefi, Spiritu diuino filidata, atque
uis mhibhi*•
bis , quae prxfiximus , defu- teffa ;
ignis enim fitrfum verfum tendit. Vneie dicebat
ne hifierieum
gerim ad myfticum un- Deminue ludetis : Vos de inferioribus efhs , ego de fis-
finfumpltri- ,

que rtlput- quam ad litteralem deflexe- pemis fum. Myfticc hx alixque interpretat iones a
runt fandis Patribus cxcogitatx minimi repudiandx
rint ; cur enim carnem cru-
S. CytilL
dam comedere ludaris pro- fune ; hac tamen lege, ne hiftoricus fenfus ab hifce
Alet.
hibeatur, cum vfu res interdida fit, nec prxccpt# verbis exulcr,quem, vt deinceps videbimus, non
indigere videatur ? Aperti in hanc fententiam ferunt tantum produda verba, fcd requirunt.
Nouunni A^mu Eucharifi. A x Durior

Digitized by Google
 u, -

4 Liber V. Sacrorum Ele£lorum,

Cm/t raerii Durior & gloffx vifus fcnfus , qui crudarum rens videtur omnem difficultatis nebulam pro-
dutUS
•fit* carnium efum nude reipicir» vt proinde hiflorico pullarc.
aiiyuihu.
explicatu icicclo ad myfticum declinant dum , Et in primis infoiens non ed crudarum car- Cruda ramis
Glolf.
Ipfa verba hiflorU historicvm s e n-
e Hl
ait : nium efum in facris litteris inhiberi ; huc enim, f
' tU>
svm excludunt numquid in o/figjpto confneuerunt
;
ni fallor , rcfpiciunt illa verba , qua: habentur
j/ XL
comedere agnum c rudum, vt lex dicat : on comedet N i
cap. p. Gcn. v. 4. excepto , quod carnem cum/anguine Ccii.y.4.
tx eo crudum quid? non comedetie , id ed , carnes cruentas , & minime
Hieronymus Olcader alioquin eritditiffimus , co&as. accinit dothis interpres Ydella , qui cum YflclU.
S-
hj quid fit\ au&or , cum crudam hanc carnem non pollet in- aliorum fenfum cxpofucrir,addit fuumrJEjjo tamen,
OUmUti rt. f genij fui calore excoquere notionem aliam Hc- , inquit, imeBigo carnes cr v entas, minime coftar, &
B* Vtrfia. rt- braro nomini fubmifit in Hcbrxo cd
i*Bm txfli-
; 3 quz N cum igitur vniucrsc crudarum carnium efus lu-

tOlUS.
vox crudum fignificat , ac fimicrudum , ipfc vertit» daris interdicatur, non cd mirum, fi hoc idem pe-
fradum , vel dijfedum ; vel quafi nunc ; hzc eius
, culiariter fiat , cum de agni comedione fermo ed,
verba : Didio, m, fignificat quafi, aut, nunc ; nun- & adeo vt a veritate abeant , qui hidoricum in cita-
quam in Scriptura inuenitur fignficare crudum ,
niji tis verbis fenium non agnofeunt.
hic ideo femper mihi Juflxda fuit hac fignificat io ;
; & Vix hzc chartis illeueram , cum Lyrano idem Ai iJ UU-
puto radicem cim nominis ejfe, naut, quod efifrangere, quod nobis placuidcreperii hic enim
Audior in
Cmem m
zel dijficare , vt fit hic finfist : Non comedens ex eo idololatria* detedationem ludiis crudx carnis L
n .

fralium , vel dijfedum i ita vt nolit infruSla di ai di ad efum prohibitum ccnfct. hzc cius verba in camn.
fiiifle

coquendum eum in aqud ,fed integrum ajjdri , fir come- cap. ii. Exodi, Non comedetts ex eo crudum quid, hoc I.yr-n.
di : alioquin iam nouerant ludai non effe comedendam od detestationem idololatria pracipiebatur, aliqui enim
carnem crudam. Sic ille j quem nollem tam facile immolata idolis taliter coda comedebant .V c-
idololatra

a Vulgati lc&ionc abire. Aduerfantur Oleadro rc,& ad hidoricum fenfum maxime oppominc.
omnes fere Interpretes reddentes c* Hcbrxo,
* Non immunis a ccnfura Lyranus fuit acriter 7* :

LXX. dum ; & inter alios LXX. Cerre in Diclionario in eum inuchitur Abulcnfis , ciufque fententiam inimn» ahm-
Ditt. Sjrro-
CKiU.
Syro Chaldaico harc lego idem quod non tam expungit , quim vt fabulofam , com- ,enfi tr»fum &
nyo C*53 crudum quod parum ajfatum efi. mentitiam , qux Rabbinorum figmentis innica-
R.Abuhim. R. Abraham in libro DmilTl cap.tfj. ait tur, irridet. Hzc
contra cum inter alia habet
tJ<3 dici de ea carne, quz igni admota cd, & inci- qtizd. 1 1. in cap. x. Exodi, rccenfita prius Lyrani
1

pit aflari.ncquc conuenicns cd ab homine come- expolitione; Ego autem cum aliqualiter inuefligaue-
di. idem fere habet R.Mofes. Non erat igitur, cur rim libros antiquorum, praeipue de ritibus Gentilium,
Olcader a Vulgati le&ionc recederet , nouam de tale quid inueniffe non recolo. Habuit hoc Nicolaus a
fuo fubiitiens, quae neque firma, neque ad rem. quihufdam Hevrats , harum rerum penitus inexpertis.
Crudi carnis Altj mitius Vulgati ledionem admittentes cru- Hzc Abulenfis. Mitius in tantum Au&orcm age-
ttmtfh» Hr-
dam carnem inhibitam cenfent , non quia cruda* ret, nec tam feucrc carperet quod ille pofuit;
brau imJji bi- ,

ti.
carnis cius eflec in vfu , fed vt rudibus ludiis & non omnia videmus omnes , ncc ipfc Abulenfis;
tamquam pueris lingula etiam vulgaria , & nulli quod enim ille non vidir, viderunt ali). Nodruin
ignorata exponeret , Hc paflim obuia monitio prx- hiccd tum nodrorum , tum externorum rudera
feriberet. Huc plcrique recentiorcs refpiciunt; verfare, vt firmemus crudx carnis, aut fcmicrudz
Abulcnf. & vocari huc etiam poted Abulcnfis , cuius hzc efum in vfu olira fuillc ; fic enim & ab omni ccn-
funt verba qu.rd.it.in cap.n. Exodi. Non come- furSLyranum vindicabimus ,&nodram fenten-
det u de eo crudum quid : quia cibus crvovs indi- riam firme dabiliemus,& ita ficr, vt prifeorum ri-
geti ibilis efi ab igneo calore ftomac hi , indiget enim ma- tuum cognitione, qui in tenebris latebant ami- ,

iore calore ,/cilicet calore puri elementi

, fiilicet ignis quz eruditionis fiipcllcdilis augeatur ; fcd hxc
& talis nomfiin fiomacho ,
quia non conuenit milra in fequens caput commodius rciicientur. Inierim A nemini i
complexioni , excederet enim valde harmoniam
,
qua difeamus i Dominica cocna excludendum quic- ea-r.a txtlm
diudumyuir.
requiritur in animali. Nec dicit hoc, quafi ipfi Hebrai quidearo fapit, quid humanus fcnfus adducit,
9" '"i eortfia-
aliquid crudum de carnibus vorare vellent ; fid loqui- nihil fluidum , nihil deorfum vergens admitta- /"•
tur exfupn abundantia , volens omnia explicare , tam tur, in calcdia rapiatur mens, in perennatura;
rffi error quam ea verba funt fan&i Cypriani de cana Domini: S.Cyprian.
illa, de quibu* pcjfet de quibus non ,
,

poffet ejfe error. Hucufquc Abulenfis , indicans Inter Dctninha caena cci.uiuas animalis hemo non ad-
numquam in vfu fuide crudas carnes comedere,& mittitur quhquid caro, G“ /anguis didat, ah hoc artu
;

ab hoc omnes gentes abhorruiflcjquod an verum exi Iwlitur : nihilfitpit , nihil prodrfi , quicquid huma-
fit,ex his qitar deinceps dicemus, apparebit. ni finfus molitur fubtilitac.
6 . Calamos conrradi&ionis veneno illitos nul- Porro antequam definiam obferuo crudi no- 8. ,

tfifhrinu im lus armo, in nullius fententian^ facilis ariero, mine , vktum aliquando fignificari ; hinc illud 1. Crudum Jt
freduHu ver- prxfcrrim cuni meliorum Autlorum calculo ful- R cg. x . 1 j . Non enim accipiam d te carnem codam, viue.
Hi fenfuirt-
citur ; fed veritatis amore hic mihi licere id quod fcd crudam ; in fonte ,fed viuam. Non defunr , f*
tifiendui.
de horum verborum (enfu , & explicatu femro, Dauidem huc vocant, dum Pfal.u;.v.;ait,F«rrr Pfal.115.3.
libere , ex erteque proferre. Ego litterx hrreo, viuos deglutiffent nos \ vt per metaphoram ad car-
hidcricum fenfum non folum in his verbis nes crudas, integrafque rcfpiciat.
agnofeo, fcd etim probo. Puto igitur crudr car- Sacerdotis puer ab offerentibus carnes non SarrrJeiis
nis efum ludaris inhibitum , quia apud antiquos quidem co&as, fcd crudas poflulabat,fic enim ha- f urr
f
Gentiles infoiens non erat ,vt crudas carnes com- Kes 1 .Rcg.x. 1 f Antequam adderent adipem , venio-
.
J~
ederent , przfertim in Deorum fuorum fedis ,ac bat puer Sacerdotis tfr dicebat immolanti : Da mihi w
,
perthM,
celebritatibus; nam,vt Gentilium fuperditionem carnem, vt coquam Sacerdoti , non enim accipiam d te /*/* tbfequo-
aboleret Deus , prarccpitvt Iudxi in.cfu agni a carnem codam ,fed crudam, quo ifta crudarum car- r,,ur-

crudx.aut femicrudz carnis comcdioncabftine- i.Rrg.a.11.

nium poflulatio fpectabar ? numquid vt a labore,
rent , ne Gentilibus edent fimiies , qui in orgiis & impenfis offerentes liberaret ? minime , alii

fuis carnibus crudis, fcu femicrudis vefecbantur. ^nier,a!io Sacerdos refpiciebat ; crudas carnes vo-
Hic fcnfus tanquam facilis , lirtcrxquc cohx- lebat , vt luxui liberius pollet deferuire , Sc variis
modis
 - -,

Agnus Eucharifticm $
modis carnes condire , 6c parare ; quod fieri non bardorum cap.y.in hac verbarWwV loco Scritobim,
tam facile poterat fi codae carnes tuiilcnr. Hoc
, (fic enim gens ilU nominatur , ) vicini funt ,
qui etiam
vidit & Abulenfis hic quzft. 8 dum ait: C a r- . afiatu tempore niuibut non carent, nec aliis, vtpote fena
KES CRVDAS* puero polhtlatat i
qtda volebat ipfi ratione non dispares , quam crvois agrejiium
iU.u multipliciter apparare , vc multiplici carnium animantium carni 8 vs i efiuntttr,it quorum etiam
apparatu gulx, palatoque tum fuo, tum Sacerdo- hirtis peUibmfibi indumenta captant. Sic iUe ; non
tum obfequecctur ; fed iam ad illud probandum ergo omnino infolens cruda carnis efus; licet fe-
manum admoneamus » a cuius probatione Tensus ritatem quandam prafeferat.
illius firmitas dcpender.quem prxmifimus. Crudis vefei carnibus aliorum quoque mosex-
citit,deAbaffinis ita feribit Amonius,apiidNicoI. NicCod- -
God.lib. i .c. 1 1 . Cim ex carnibus quot tAthiopes ijfi
C A P V T II. CRVDAS KDERE confuenmt , vermes ipfi in alno gi-
gnautw alij tamen putant pigmentario quodam
;

Crudas carnes comedere in idolo- pulucre rubri coloris carnes adlpcrfas , vt cruda
rum cultu confueuiffc Gentiles appareant, licet cruda non fim.
Vere comedit ^€gyptius ille , de quo
probatur , & allatus fenfus ftabili- Suet. in Nerone, dum ait :
ita feribit
Creditur etiam Polyphago Suer.

tur j aliique de crudorum ferculo- cuidam tA-gypt ij genens crvoam carhim,^

quicquid daretur mandere ajfueto , concupijft tduos ho-
rum efu ritus afferuntur. mines Liniandos,,ah fumendofqut obiicere.
Famem homines huc adegiffe, vt pecudum ca-
Crudarum carnium efmpUrifquc in vfi.
dauera manducarent v eluti crudas carnes, quin &
tAZgroth cruda apponuntur edulia apud gramina camporum, firmat loannes Gerbrandus, i oai>.G<ikr.
lapones. nobilis hiftoricus.licet fere ignotus , fic enim ille
Germanorum erat crudis carnibus vefei. feribit lib.i7.ChroaBeIg.c.i i. Anno Domini jifi.

Tipmades &
Hunni fcmicrudas carnes
,
Cometes apparuit ,mortifera pefiis inhorruit, & valida
fames unabat, vt pleriqtte pauperes cadauera pecudum
comedebant.
/scuti carnes CRVDAS comcdermt,& gram
In renum dolore crudi leporis renes adhibiti.
na pratorum ficuti boues incoli a comederent.
Aliqui temperantia affetlu a codis ferculis In Scotia deferiprione hac lego .Carnem supsa in i O.
petyctuo abjlincbant , crudis tantum ve omajum/mt cafipecoris pelle infufa coquunt, in venatio-
feebantur. nibus inierim /anguine exprtjfo crvoa vcfiuntur.de,

Crudum polypum vorauit Diogenes.
Crudis leguminibus viHitabant aliqui.
Crudae carnis efu» turea Deo inhibitus.
In idolorum celebritatibus
nium efus in vfi.
potu additur, Pro potueftius comitem elixarum.
Etiam illi crudis animalium carnibus vefceban-
tur;i pane , vinoque abftinebant » quorum in fuo
Itinerario meminir Beniamin in hac \tibz\Fade- R.Beniwr.in.
crudarum car- ra habent cumCopher ait horech , ventorum cultoribus
populis,qui in jolitudinibus vitam degunt. Hi neque pa-

Ex cruda agni carne comedere Hebrais inhi- nem edunt , neque vinum bibunt fed crvdi $ anima-
lium tam immundorum , quam mundorum carnibus ve-
bitum , licet olma magnitudinem non ex-
fiunt ur, iifdcmque vel recentibus <S“ adhuc /anguine Vt-
cederet.
uo palpitantibus , vel etiam aridioribus , z-erism incoQis,
Ex agni carnibus nimis affaris , & coftis
rapta etiam membra ex animantibus viuentibus
comedere non probabant ludat. deueranr.
Carne cruda cur Flamini Dtalt olim nefas. kaponesagrotis cruda apponunt, cum nos con- Mgrerit eru-
Peccati occa fio vitanda. tz\ optime coda apponamusjrem his verbis refert •fftntmr
Io.Pet.MaOb.ii.nift.Indiarum.poft medium:/» mfmd
Farinam,^ frumentum cur louis Sacerdoti
curasionibus, nos dulcia, dr bene co&a,UUfalfa,& acria
tangere non liceret.
Carnem in codam nominAre, Flamini Diali
& cruda agrotii apponunt ;addic,lW/ pullos, CT altilia,

illi pifces^ttque conchylia.

vetitum. Apud Tartaros frequens cft,vt came cruda ve-
Carnes ad folem affabant. fcanrur,folent dum equitant carnem fub fella lo-
oRa fine igne vi Solis feruens in %/Egypto. care, qua vbi incaluerit, edunt.

Solis vi pijces ajfatt.

Germanos crudas carnes edere refert Ccclius Germanorum
Rhodiginuslib.i8.antiq.led.cap.20. Intantd,\n- erat crudi*
Dcirco ;ib hiftorico fenfn in quit , feritate , quod prae ipue mirum eft , ejfi boffi- tamAtu ve-
citatis Mofis verbis Interpretes dif- tibm benignos , nec non fupplkibm paratos. C. A R N t- f”-

ceflere, quia putarunt nunquam in B v s vefeiferit crudts. Deorum loco eos modo habuiffe, “
vfu fu i fi c crudarum carnium efum; quos cernerent a quibufjue beneficia Jent irent , fidem,

_ &
Abulenfis fibi prorfus nouum Vklcanum/ukam.Hxc Carlius.
Nomades, & Hunnos femicrudas carnes com- uomAn
«fle fatetur. Gentiles Deorum fuontm fcfta cruda- , dr
rum carnium comcftionc celebralle» adeA vt tam edere folitos, idem Audor affirmat lib.a8. cap.i. Hunni ptm-
******
acriter in Lynnura fieuieritid affirmant e,vttum- Nomades , ac infolens Hunnorum feritas nec femicru -
-"#
que nobis ex antiquorum monumentis proban- das aSpmiata carnei eft. Huc fpedat & illud fandi ca1ini
dum eft , vt fenfus ille ,
quem fuperius attulimus, Hieronymi lib. >. aduersus Iouinianum , cap. 6. suicr.
firmius ftabiliarur. Nomades &
Trogdita,
, Scita , &
Humorum noua &
Cruisru (tr- Et vniuerse plerafquc gentes crudas,aut femi- feritat fbmcmsUs vefcuntur cantibus. Ammianus Ammisi».
ucum efus crudas carnes comedere folitas, non crt qnod vo- Marcellinus eiufdem moris meminit, dum dc
fUrifqut i*
cetur in dubium , cum id nobilium Audorum af- nonnullis populis ait Vt simicrvda :

vfu.
fertto prorfus cuincat. De Scrirobinis hoc aperti emufuis pecoris came vefcantur. Hcdor Boetius Hcdt.Boa.
VwLVValfc. afferit Paulus VValfrcdus lib. > . de gcftis Longo- in Scotia. 'Carnium illic rarus vfu* , nifi quas
Nmarini Agnm Eucharifi. A } m

ized by Google
 , & D .

6 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

ex prtdd accepifjem , edfque femlcrudas defumebstnt , apud antiquos in vfu fiiirte ciudis carnibus vefei
fucci it * optimi plurimum inefji afferentes. in luoruni Deorum fertis, quid impedit, cur dica-
7 * rtnum ds- Leporis renes crudos renum dolore laborantes mus Deum in impij huius ritus dctcfiationcin
Uf crudi /c
n6 fine aliqua lupcrftitione olim antiquos com- JHcbrxis iniunxilic, nc in agni clu carnes crudas
furis rtntt
adhibiti.
edifie , confiat ex Plinio lib. i$. cap.ij. vbi ait: comederent /przlcrcim cum friamus, pleraque
Piia. In renum dolore leporis SINIS CKVDOS dtuo- Deum ludxis prxccpilfc Gentilium ritibus con-
rari iubent^mt certe collos jtoju dente contingamur. traria , vt cos prorlus aboleret l Mihi cctic cohx-
£x nofiris plerofquc fcimuscb abllmcntix , ac reus ille fenfus videtur, qui lurtoricus crt,ncc my-
11 .
temperantiz atfedu addudos , vt crudis tantum Aerium tantum fpedat ; fiuc dicamus , ita Deiuu
jtlifui trm-
fsramiaafr- vclccrentur ; talis Theon Monachus,qui,vt tefia- prxccpillc in idololacrix decertationem , fiuc vt
Bu k tsBit tur Marulus, ignis operi nunquam in cibis paran- illarum Gentium feritatem damnaret , qux cru-
furculis ftr- dis vfus fuit. & Palladius de Ammonio ita feri- dis , aut fcmicrudis carnibus vefccbantur dum- ,

fciuo akflmt-
bit in hiftoria Laufiaca cap. ia. Eius menfatalis modo conrtct ad myrticum tantum lenium hxc
ba*t, trusis
mortem , quod crvdii
tantum v*- fuit.vt a sHutntHtc vpjut ad verba non erte rtedenda , exclufo penitus hifio-
firksntur. f 'dicet vefceretur ;
nihil enim unquam edebat quod
,
rico, quod multorum cenfio fuit. Non debuit
PiiUd. igni fuifjet admotum, preter panem ; fed hi, aliique a igitur Abulenfis Lyrani fementiam tam facile ex-
carnibus, opinor >abrtinebanc. plodere , rihn conrtct non ludxorum figmentis
Crudum fu* Crudum polypum contedirte Diogenem,rcfert inniti, (cd bonorum A udorum tertimomo prx- ;
lypmm varO-
inhxc verba Plutarchus orat, priori de cfu car- cipue cimi ipfcmct Abulenfis multis inlocisob-
uu Ditftitii.
Fluutck
nium , in hxc vetba. Sullinuit vorare Diogenes ferucc ad abolendos idololatra tum impuros , im-

CKVDVU polypum, vt ad concoquendum ignis fub- piofquc ritus, complura Hcbrxis prxcepu exhi-
jtdium fummoueret. Circumfiflentibus Sacerdotibus, bita a Deo fuilfe.
magna corona populi cum inieciffet capiti podium , ad- Et quidem Lcgirtatorcm in prxfixis verbis ve-
*b
monens ori comem : fofira causa,inquit fli/irsturni me rum carnium crudarum efum vere vecaui(le,euin- E* crssdd
objeie , & periculo oppono. cit 8c illa eorundem Hcbnroram lex , qui qui ex *i»iear»t
Crudis Ugu- Crudis leguminibus qui viditarint multi fue- agni cruda carne non amplius , quam oliuxma- H»-
minikut vi- re , inter alios fandus Gregorius Papa , in cuius gnitudo ert,comedirter , verberari olim videbatur
ititabunt uls-
adis hxc leguuturapud Surium i.Mariij,C k v- 1 audor libro D’Tiain cap. 6 j. itaferibit:
qui.
S.Grcgor,
d 1 s leguminibus paftebatur ;
cum , fcilicct , cuiuf- Si quispiam ex agni cruda came , vel in aqua colla tssdisscm u«
da monaftcrij penetralia, vt Deo vacarer, (ubiirtet. comederet non amplius , quam oliua ej}, verberibus fub- •^ecdecct.
R,A ^ talunu
Crudi camis Ex his igitur ,
qux ex variis Audoribus rcccn- tacet , d flagellatur
' \
confiat igitur hifioricum fen-
tfus ture i fui mus, apparet, crudis ferculis vefei apud plcrof- fum recipiendum, ncc ad m) ilicum tantum in his
Dra inhibi-
que fuillc in vfu , qux apud nos coda folem ad- verbis confugientium cfle.
tus.
hiberi , &
fignate crudarum carnium cluni non lubetur agnus igni admoucci, atque a(Tari;quid Exajssitar-
adeo infolentem fuillc , vr liiftoricus in allatis finimis torreretur ? potert cx co comedi, per n*us siimi, &
Molis verbis fenfus repudiari penitus debear; po- talem efum prxeepeum impleri, fed hoc non pro-
tuit igitur Deus crudx carnis clum ludaris prohi- bant Hcbrxi,iubcmquccaucndum,ne agni carnes nnpiciatiu
bere, nc illarum Gcnrium feritatem xmularen- nimis exficcenrur; idem R.Abraham in tssdsi.
fic refert
L
rur , quibus id in vfu ; adeo vt hirtoricus verbo- eodem libro T133n C Wcap. 6f fere in hunc R Abiahim.
> ,

rum fenfus recipi opportune poflit ; quod etiam fenfum ; Si quu ni mu affare t agnumfo verberibus li-
maxime verum eft , li crudum pio femicrudo acci- ber efi ,& potefi illita efu ab obligatione liberari,fed
piamus ; nam vox tO na qux in fonte habetur, hoc fieri non decet.
etiam /emicrudum lignificat , vt notauic R.Dauid, Decaniis crudx cfu ea huc conueximus, qux Camcmtm-
aliique Hcbrxx iingux periti, 3c fcmicrudis car- latis rei illultrandx ertent , fenfuique firmando, damcurFU-
nibus vefei plerifque nationibus fuit familiare. quem produximus. Non erit alienum, fi aliqua * D '- Ii
Sed preffius tradanda res cfl ; in decertatio- hic de crudis carnibus vnitierse adiiciam. Apud
m
12..
nem idulolatrix inccrdidum ludzis crudx car- Romanos Flamini Di tli non folum edere, led ncc
nis vfum , fuperius diximus; hoc vt probemus, attingere carnem crudam licebat, fors vt abrtine-
probandum prius ert apud Gentiles in vfu fuillc, retabefuqui abrtinebat a contadu. Plutarchus Plutatch
vr in Deorum fertis , orgiifquc crudis carnibus de hoc Sacerdote ita quxrir lib.quxft.centur.Ro-
vefcerentur , hoc enim tamquam fabulofum rc- man. Quare eft huic Sacerdoti carnem crv-
iicit fuperius citatus Abulenfis, Sc idcirco expun- d a m attingere vetitum 1 Dutt inhibitionis attin-
, dum fubdir. forum mos peruttufltu a
git etiam fenfum, qui huic artemoni innititur git caufas
tamquam bafi. Audores in rei probationem da- crudorum poflu reuocat ? rln eadem de cauta , qua fa-

bo, quibus fubfignarec Abulenfis fi viuerct, cal- & rinam auerftntMr , etiam comem ; veaue e(ion eft ani-
culum nortrx fcntcncix lubens adi iceret. mal, neque falium tam pulmentum. Q«od non lice-

Iu idtltrum
Gentiles in Sacris fuis , ac idolorum celebri- bat comedere, nolebant nec attingi, vt tranfgrcf-
ctUlrrit altius tatibus carnes crudas lolitos comedere aperte , fionis occafio vitaretur.Fors illuc etiam nouit ptetaii atess-
crudarum tertatur Clemens Alexandrinus > refmifliraum prima, fed infelix mater Eua,qux Dei prxee- fi» vitanda.
carnium tfus omnis antiquitatis promptuarium , qui orat, ad- prum rcpetens,quo cis inhibuerat ne dc ligno vi-
in vfis.
hort.ad Gentes, port initium, hxc habet iDionyfium tx edcrentfiic inquit, Gcn. 3 Proiepit nol>u Dcusfie Ccnef.j.
.
Clcm-Alez.
Altnolem orgtfs Bacchi cetd rant crvcarvm c A R- comederemus, & ne tongeremus
hoc port remum illud,

Nivm tfu /aeram agentes infatuata , cr cafarum car- cxpiicitc Deus non dixerat fed ita Dei vetba in- ,

nium peragunt diuifunem, poterat rem proferre terpretata mulier eft, ac fi confequens elfct , vt de
Clcmcmcin Alexandrinum fecutus
m.inifcftius 1 vitx ligno comederent, fi frudum attingerem, 14 .
Etff.Crfu. crtEnfcbius Cxfaricnfislib.i. de pcxparat.rap.f. adeo vitanda lapsus occafio eft. Farinam .

Quid dicam, inquit, de Dioayfio, quem Aitnoltm Qu 6d in poltcrioribus verbis dc farina ait Plu- frunmntum
C race , id eft Latine , totum furentem , appellant , cui tardius , indicat Flamini Diali farinam stringere eur hmf s* m
Baccha orgia celebrant CRVDAS carnes come-
; & vetitum Fuillc. quod explicatius affirmat hoc eo-
dentes fos.ro furare initiantur
,
Euan , t.uara, ccncla- deni libro.addcns & caufam in hxc verba. Quare
maniei. 1 JudUquc Eufcbius. Cum igitur confice Sacerdoti Ituu quem Flaminem Dialem nuncupant, riumckn
,
farinam.
 . c *

Agnus Eucharifticus.
farinam , vel fermentum nefds fuit attingere / sin ali- E.vagno qutfque comedebat faltem ed ma-
mentum efi farina entheatum & crvuvm (Neque gnitudine, qua oliua grano reponderet.
enitetquod fuit , manet triticum : neque quod debet fe-
ri ,faUa efi ponte. lix c Plutarchus. Nec tangere
Ex agno vjque ad farictatcm comedi preiant
cantum carnem crudam ei vetitum erat , fcd et- Hebrat.
iam nominare. Agellius lib. io. cap. ij. dc Fla-
mine Diali loquens ait Capram carnem :n- , C i
Eagniefu, quia hic fumus, Sc agni IJ.
cocta m, O" ederam t dr fabam ruque tangere\Diali paratura , aliqua fubftcicnda lunt, Abaguiear-

Cjmem
mos efi , neque nominare. qux & antiquam eruditionem fa- *****
in.
Aliqui aflas carnes in Sacris adhibebam , fcd piant, & vtilium monitorum fabri *b f,*"*b**>-

nlrt Fui^tni
a ^* s at* » non a ^ ignem ; idem Plutarchus cx fuhftcrnanrur. In ptimis obfer-
DmJ 'i vetui, hoc indicat in quxft. centur. Grxc. in hxc verba: agni carnibus aliquas Gentes abltinuif-
A.Celi. Cur in Tuefiaophorijt Eretria mulieres non ad ignem, fe;indicat hoc di ferti (Iimus Philo in legatione ad pbilo.
fid ad solem carnem assent. Aliquis Caium.apud quem hxc leguntur CurabfUnetua :

dicerer huc refpexifle Legiflatorcm cum dixit in porcina ? cumque refpondifjemus ejfe mares alibi alios,
citaro Exodi loco ,ajfat igni, quali diceret ,non file; & aduerfdrifi itidem Vt nobie interdiilum vfim rtu.ro
fcd dc hoc nihil certi Aatuere aufim fubiignaritn , quarundam ;
alitu vero quidam fubiedjjit : multet ne
Cornei ad ft-
4 **
libentius aliorum conicdturx. Certe apud i€gy- AGNINA QVIDEM VESCI vbitjUe p. trahit:,
prios ac c ° Pcruc^ ac
* » vl *pf,us calore oli* (uie addens ille : Pelle, inquit, infantiis efi enim hu •
m.igts
riauxch
ignis adminiculo feruerent, ebullirent , sicque & irridebamur ipfianxif. Sic ille. ludxorum legati lic
&
legumina olera coquerentur jquod refert Scue- refpondentcs dc his ,quiabftinercnt abelu agni,
oUa fine rus Dial. i.cap.7./^i>inquit,(/?</ifrr in *s£gypto)vidi AEgyptios fuggillarunt. Huc etiam (pc&ac illud,
ipne vi S«!u ollam qum
oleribusfine igneferuere ; tama v r s Solis quod cap. 46. Gcn. feriptum legitur : Deteflantur ce«.4*.
ftruim in
JESIfeo.
efi,vt qtubuJUbet coQVi
S etiam ad gallorum pul- %/Egjptq omnes pallores ouium non comedebant ;

Seucrus. menta /afficiat. Sic ille. Agyptij ouium carnes ncc licebat oues in ALg y- ,

Seht vi fi Apud quofdam, pifces Solis calore altabantur, pto immolare, quia fcilicet hxc animalia tam-
/<*< quod refert S. Hicron. lib. i. contra louinianum. quam facrofandta ab Aigyptiis haberentur. The-
S.Hicruu.
lc hthy ophigi, inq ui ,ges erat in littore morus rubri, fu- banos agnis tempcrallc , ncc apud cofdcm oues
pra petra Solis calor? feruentet affimt pifics,& hoc immolari foliras, tradit Herodotus in Euterpe. Hcrodot.
filo alimento vittitanr, a quo & nomen fortiti funt. Addo jf.gypcios non foltim ab ouium cami- Ouium Ude
bus abftinuiHc,!ed etiam ab ouium ludie, quod in-
"
dicat S-Hicronymus lib. a. aduersus louinianum, s.Hicroo.
CAPVT III. dum ait Coge lAF.gyptinm vt ouium Litte vefiatur-,
: ,

ac (i diceret non poteris.

Quidam dc agni ma&atione , para-
,

Hebrxis alius omnino mos, alia mens. Lege in Pafeha fr»

tura cluquc. Pafchate ex agno edere iubebantur , vt ob id Pa- f^fbalivt-

,
firhadc pafchali Agno eorum ritu dicatur, hinc Hcbr'
yih agni carnibus aliqut abfitnebant.
i illud illorum npsn nirwS l-tw» nisi Pr*

O ilium la dic %s£gyptq haud vefiebant ur. ceptmn affirmat tuum efi matt are ,& occidere pafcha',
ideft pafchalcm victimam decimo quarto dic
Pafcha pro pafchali vitttmi. , , ,

mcnlis Nifam.
Pafihalis Agnus in loco tantum manationis
Dc Agno pafchali cenfent Hebraei non licuifle 1 6 .
occidebatur eum occidere , 6c maftare , nifi n3H33 in loco
Pafebm/i,
Pofi meridiem Agnus pafchalis occidebatur. manationis t3’umpn TWO fient alia fanda cor- Agnas mLto
fi/uo modo, er ritu agnus maciaretur. nificia , ita enim loquitur R. Abraham cap. 6 f .
*««/«» »*•

In agni manatione Armcnorum fuperftitio. dc hac re agens ; quod intelligitur dc ritu, quem Aontuii tt-

obfcruabanc poftquam Templum xdificatum

Pelui aurea .argenrcaquc pro mati antium ^
fuerat.
qualitate agni fanguts excipiebatur ex
Agnus pafchalis quartadecima die menfis Ni- moriiit
aliquorum mente. fam mactatur , fed non nifi poli meridiem id fic At mtl t*
J%uo ordine aureis argentetfque vafis agni ri ab Hebrxis folebat fi ante occideretur , ine-
Janguis exciperetur CT an diuitum (jr ; ,
ptus erat i fic idem R. Abraham in trophxo for- R.Al*akam.
pauperum ratio habita. tium cap.fiy . dum 2\V.Non occiditur Agnus pafcha-
lit ttifi pofi meridiem , quod fi ante occidatur ineptus
Vafafanguine excipiendo labris carebant.
,

facrificio efi.
Pellis qui agno detraheretur.
Agnus pafchalis hoc modo ma&abarur, vt re- £** moio &
Circa agni immolationem efumque aliquo- , fert audior libri OH13JH D*W cap.65 Vnus Sa - r,,u 'T**- .

rum fuperflitio. cerdos mollabat , alius fknguinan excipiebat ,& fido

Agnus in crucis formam affabatur. polubrum efferebat , & ille altj , & fic deinceps , vt

An ex agni ncruis , & cartilaginibus come- multi in hoc pracefte operam fieam locarent , vfijue-
quo Janguis peruenim ad Sacerdotem , qui altari pro-
dere liceret Hebrais.
ximus erat j qui fanguinem totum verfakat in locum ad
In agni immolatione quifque Sacerdotis of- id dettinatum , & recipiens polubrumplenum J, anguine,
ficio fungebatur. aliud exhibebat vacuum.
Tempus hofiia cadenda quo'dnam. magna fiipcr-
In agni maclatione^c facrificio “fi”
1 m *~
Congregatio quot homini numero conflaret. Atmenos laborare, tcftantnr hxc verba,
ftitione

congregantur non omnes debent qux eorum erroribus affere fandius

libro de frrfin!».
*frui ejfe in-
Nicen. Agnvm magno DominUo purificant ,& S. Nicea.
firmiter omnes (enes, dcbilefque.
Congregatio ex feruis
limina inungunt , & eius offa comburentes ,
[eruant
,
pueris , focinunfquc cineres cum [anguine infignum expiationis, & velum
componi non poterat. ante altare fiatmnt , & tiatinnabnU ipft & altari.

A 4 appendunt.
 , , -

8 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

apptnduat ,
quin etiam pro mortuu ouium , & boum raciter IntcUsgit
,
quod Paflha noflruui immolatus efl
facrifcia Peragant , nec dtfunilum aliter firuan- ChriflutyCr vult epulari non infermento ceteri ,fed in
dum exiflimant , nifi tertys , & nonu & quadragtfi-
, SK.)muflnceritatis,& veritatis.
'
tnu eius diebus eiufmodi facrificia per aR a fuerint, an - Oeagni paratura habeo aliquid,quoJ non ade&
t equam autem buiufmodi facrificia , fld
peragantur tritum, & obuium , quin pofltt dodlo le&uri fine * *
.

benedicentes , dant beflt/s in nutrimentum , crfitper ea- faflidio offerri. Obfcruo in ctucis formam afla-
erxtVflrt^M
rum etiam capita dicunt quafdam orationes , & eae rifolitum agnum, adeo vt duo paxilli adbiberen- affaiamr.
maEljnt. redeo adHebrzos. tur , vnus redhis ab imo vfquc ad caput , alter SJuftio.

17 « Agnum circa domus oftium ma&arum ,eiuf- tranfuerfus per occiput ; haud dubie* vt Chriftum
Telui amrtj, que ianguinem pelui aurei» argenteave 1 diuiti- crucifigendum fignificaretur. Difcoidcx Beato
argtaredjue bus exceptum, aliqui putant apud Adrianum Ho- luflino Martyre qui in eo fermone quem cum
, ,

fr§ m*j 4 n- in Eucharifticis , vbi ait ;

Quidam ffiecu- Triphonc ludzo habuit hunc Exodi memo- ,
tiurn quali-
Untur ita hiftoriam contigifft. Agnicvlvm ma- rans locum , ita feribit :
Quod jdgnus pafchali*

euii ^rxcifii'
Rabant circa introitum , &
oftium domus, C~ tunc ex- affari iubetur , crucifigendum Chriftum figuificabar,
tx ali- dpitbom fxnguincm illitu pelui , aut phiala,
katitr quidem & Jiquidem AGNVS IN CRVCIS FORMAM
fmtrB metue. AR6IMTE
A,Vfl OEAVRAT
AJfuidiuites erant, expanflu affabatur ; alter enim reffus paxillus ab
Adr.Hoft. 4/ a li0 yupiam vafi. imo vfque ad caput traijciebatur alter z ero tranf-
y \

gut etiint Aurea , &

argentea polubra excipiendo agni tttrfus per occiput , cui armi agni alligabantur. Sit
fanguini etiam Hcbrxorum auftores celUntur,ita ille. Difcere ab hoc ritu etiam debemus in Eu-
a/mi fanguis tam *nvt hoc pauperum , diuitumque diferimen chariftici agni cfu crucem oculis cordis fpe-
extiferetut. minime hic agnofcant.cum Sacerdotes vario litu» dUndara cfle, Chriftique pallioncm animo vol-
& *» diui • Ac ordine locati illum his vafis pro omnibus exci- uendam ; Abraham ita ad Angelos , quos rece-
tnm.ty-pau-
Audor libri OHlUin
^ perent
* us ^
;

iiiperius i nobis mentio fafta, ita

cap.6j.cu-
feribit:
pit hofpites
te
, loquutus his verbis cft Requiefli
fub arbore , pondmque buccellam panis ,& confor-
:

R. Abraham. Socerdotet flabant per lineas ordinat i,& tate cor veflrum Gen. 1 8. verf. 4. Id nobis didlum Cea. 1
in earum manibus polubra argentea , & polubra aurea ,
pue cimis,! ub arbore erneis requiefeamus , Eucha-
& illi qui argentea habebant, vnam formabam lineam riftiz panem comcfluri.
illi qui aurea aliam
, nec
inter fe mflebantur ob ma- Prxcipitur ludzis de agni carnibus comedere, Am ** */*•
iorem pulchritudinem ; qua: li vera , non. verum edent , inquit , comet nolle illa quxri poteft , an *”*?/
1

illud quod fupra retulimus , diuites aureis va- ex carnibus tantum comedcrent.an cuam ex ner-
fis vfos ,
humiliorcfque argenteis»
pauperes , uis , Sc. cartilaginibus. Hebrzorum aliqui putant, litrrn Ho-
cuin hxc Sacerdotum , templi vafa fucrinr,& & non licuiflc cis comedere neruos , & cartilagines broit.

promifeue diuitum, Ac pauperibus vfibus adiice- agni. Abulcnli hoc non placet j id enim Deus
rentur dicamus pro temporum ,& locorum
: nifi aperte vetuil 1 et,licut Sc vetuit frangere olla agni;
varietate alium atque alium in hac re morem nomine igitur carnium intelligi poccfl omne id,
fuille lemarum. quod in agno comedi poteft ;kd de hoc alio, Ac
Ynfa fmn/ui- Vafa, quibus Agni pafchalis fanguis excipieba- luo loco vberius.
ne extifitnno tur, labiis, orifquc carere debebant, nc fcilicer illis Quz Iudzi feruare folcrcnt in celebrando pa- /* ogni «*•
Ubrit ton-
quidpisim fanguinis adhzreret. ita refert idem temporibus «videamus. meiMimt
fchali feflo pofteridribns
'
Au&or OHiajn cap.6j. in hxc fere verba. Philo in vit 3 Molis hxc habet Eius menfis die • :

Polubra orat , &

labia non habebant,ne fanguis ijs ad- quartadecima celebratur migrationis publica feftiui-
hareret , & congelafieret. tas , quam Chaldacii Paflha nominant quo tempo- , Philo.
Poftquam Agnus pafchalis mafbtus 1 Sacer- re non , vt alias plebei homines viftimas adducunt
,

^ orc ^ ,erat ,n domo madtorionis,vnufquifqueei maRandas a Sacerdotibus ,fid iubente lege

std altare
TtBit oni
Ogn! detm- pellem detrahebat, in quem finem cUui ferrei pa- TOTA GENS SACRIFICAT , dum pro fe quifque ma-
A~4t*m. rati erant
i Ac
quia hi claui ob confluentem mul- Rat hoftiam fuis manibus , tunc vniuerfb populo ce-
titudinem non fatis erant , aderant baculi niti- & lebrante letas epulas , quiftjue fi gerit pro Sacerdo-
di,quos fuper humeros alterius ponebant,Ac illis te. Sic ille; ex quibus habes, vidtimas ex mo-
appendebant agnos excoriandos,sicque vnufquif- re a plcbcis hominibus addudlas ad altare , vr
que pellem fuo detrahebat, ita refert Audior fu- a Sacerdotibus immolarentur ; in Pafchz au-
periis aduocatus,cap. 65. tem celebritate vnumquemque Sacerdotis offi-

Cirta a/ni Circa agni immolationem, aliqua olim fuper- cio fundhira.
immeUtUnt, ftirio etiam nonnullorum fidelium mentem inua- Ab hora nona vfque ad vndecimam hofli.r cz-
o/umfue a/i- Pafchi
ferat, vt agni carnes fub altari, vel iuxta in dcbanturA' per lingulas hoflias contubernia fie- _ ,

I"'** 1”/*- poncrent,de ipsifque in Pafchx feflo ante omnes bant , quz non pauciores homines, quam decem CmsUu4u

VVaJf.Scrab. a ^os cibos comederent meminit huius moris
Walfridus Strabo de rebus Ecclefi.ifticis, cap. 8.
Ac penitus rei itficndum docet. Ac cxfibilandum;
Quqrundam, inquit ,flmp\icium error de ludaicarum
Juperflitionum fiminario nat ut,& ad noftravfqua tem-
; continerent. Collegi bzc ex Iofepho dc bello Iu- quidnam.
1 daico, lib. 7 . cap. 1 1. vbi hxc habet in hanc rem:
Cum dies feftus odeffet , qui Paflha vocatur, quando a C
nona hora quidem , vfque ad vndecimam hoflias ce-
dunt per flngulat hoflias vero contubernia non fau- fiant,
,

pora, quedam vetuflatu extendent vefligiajam ex ma- ciorum , quam decem fiunt filum enim epulari non ,

gna parte /aptent umjhtdio campreffsu efi.Etficubi ad- licet , multi etiam vicini consternunt ; Ac vniuersc
huc pemiciofum huius peflit germen reuireflere fuerit apud Hebrzos congregatio non minori numero
comprobatum, mucrone ij iritali radicitus efi amputan- conflat.
dum illum dico errorem ,
quo quidam agni carnes Monent Hebrzi , ne ij qui ad agni efum ad-
in Paflha iuxta,velfub altari eos ponentes , benedittio- mittuntur, infirmi omnes valetudine fint, non
ne propria conflcrabant , & in ipsa Refltrrenior.it Me omnes fenettute affc&i , Ac qui in lu&u debiles, ixfinui, moo
ante ceteras ctnporalet cibet de ipflt carnibus percipie- quia fic multum ex agni carnibus relinqueretur, omntt fnn,
bam. cuius benediftionit feriet adhuc dmultts Isabe- recenfitiqnippcparum comedere folcntjita re- Milifqut.
tur. Quod quam fit fuperuacuum , & a Sacramenti* fert ex Hebrzis Au&ot libri
R“ Abiah<B»*
Chrifliana perfeilienu abhorrensfactle percipit qui 1*• cap. 6;.
Congre

;oog!e
 a . , -
.

Agnus Eucharifticus. 9
Cotlgrfgailo Congregatio eorum, qtri ad agni cfum admit- Coria d fcutis detraila cibum prabuijfe ali-
tx ftrui»,fue-
tebamur, cx feminis pueris , feruifquc componi
, quando.
rit , fimmif-
qut can.feni non debebat , quia hi ea prudentia , & grauitate
«
Idem.
fottrat. non pollent , qux iii hac rc ncccflaria cft neque ,
SpeJiat orum
coria.
rifui excitando mandebant olim

ea modeftii,qux adhibenda cft ita idem A udor

eodem capite , ait enim Non fit congregatio 1 oe-
:

Ex
quipjut com-
cJtbat falttm
ei magnitu-
agno

dine, quo oti-

m grano rt-
M1NARVM, rVIRORVM, ET i ERVO II V M,
nec inter eos lenia,
De agni carnibus
<jr ludicra committamur.
edere quifquc tenebatur
tem ea magnitudine , qux grano oliux refpondc-
ret, sicque tot homines ad agni cfum admitte-
bantur vt carnes faltem ea magnitudine cui-
,

que diftribui pollent , ita refert idem A udor eo-

(al-

S
communi, ac
Rv da rvm
ducit , vt alia
promptuariis referamus ab aliquibus
ad efum adhibita , quar pafiim

Obferuo cxftitilTe , qui iis vermibus vcfceren-

rur,qui lignis innafeuntur ,
efui
trito vfui inepta exiftimantur.
carnium vfus huc nos
quoque cx

&
antiquitatis

&

lignorum carie aliym vrjto-

II.

Vormilmt

Ipmhret. dem loco. nutriuntur, ita teftatur fandus Hieronymus lib.z.

idem. S.Hicivn.
Probant Hebrari ex agni carnibus vfque ad la- aduersus Ioainianum,cap.6.in bxc verba In Pon- :

E* MgB« vf
qut ad fa' ie- tietatem comedi ; fic habet idem udor cap. 6/. A to <r Phrygia VERMES albos, obefos
,
qui &
rat em es medi dum ait : P receptum optimum efi edere ex agni pafiha- nigello capite funt, & nafiuntur in lignorum carie pro ,
pedant He- lu carnibus vfque ad satietatem. Hxc feth magnis reditibus paterfamilias exigit & quo modo ,
beti.
Idcoi.
ex Hebraeorum promptuariis defumpta funt,quo- apud nos attagen, & fiuedulamullus &farsu in de
, ,

rum vt aliqua populi huius fupcrftitiofos mores licijt computantur , ita apud illos ^vKo^ltyft comedijfe,
redoleam, alia tamen vtiliraiem aliquam poflimr luxuria efi.
parturire , fi ad verum agmim traducantur ,
quod Ofla dadylorum nudefada in cibum ftiilfe Offis Ja/tylf
pallim a nobis deinceps fiet. aliquando adhibita , liquet ex eo , quod Audor ruti, lautum
vitx fandi Theodori Canobi archa: de illo feri- mShilu».
Ada.
pfit, A
limentum,\wc\\\\i, erat ftutlus palma, aut pauca
C A P V T IV. fiiiqua , aut legumen aliquod aqua madefal/um , aut
etiam qua ex agreflibsu herbss erant efiultnta ;
quid fi
Pleraque cfui communiter inepta horum quoque qua di8a funt , erat penuria propter
comedi ab aliquibus folita. fummarn filitudinu inopiam ,ossa dactylo-
r v M made falia erant illi lautum , (blendidum nu- &
Vc rm i b u s aliqui vefccbnntur. trimentum propter neufftatem , & famis fiitum fb-
Ofl*a daftylorum in cibum adhibita. latium.
Margaritas liquefadas aceto plcrique forbuc- Litjutfa&s
Liquefaft margaricx in cibum margam a im
rc forbuit Caligula, de quo ita Suetonius Com-
;
:

Papyrum olim comedebant.

m
tibum.
nouum balnearum vfum , portrntijf rrus genera Sucion.
nttss

^4 pupyri efu jfcgypcij nwm&<pay>t dicti. ciborum , atque coenarum , vt taltdu , frigidi/que vn-
Tomentum aliqui manducare coacti. guentis lauaretur, prttiofiffimas margaritas
cibum adhibita.
Tritici palea: in aceto l i qv E f a cTA s firberet conuiuis ex
Tribulus in cibum excipi altbi folitus. auro panes , & obfinia apponeret , aut frugi hominem
tffe oportere dUlitans , aut Cafarem.
Tuarum cxuuia cibum ait quando prabuijfe.
Apud antiquos etiam papyrum comedi foli- 11 .
Locuftis olim aliqui vefccbar.tur. tunt qui veterum rudera vcrlaucrit , non repu-
, Pafyru ( .rm
Locuftarum forma, apparatus. & gnabir. De papyro loquens Plinius ait Mandunt : ttmrSrbaut.
Arborum radices aliquorum cibus. quoque crvdvm, decoRumque s V c c v m tantum Plinio?.

deuor, trites. Hinc uum>fUayei ab efu papyri di-

A fafjri
Arborum cornces mandunt, qui in fuperficie eisss
x-nt i i •
f"
cebantur ifigyptij , ira habet Scholiaftcs ./Efchyli mon.plcoyt
littera fifunt.
dum ait : Papyro tAigypttj vefiunt ur. Sia,.
Rodunt cortices qui facularibut litteris ad-
,
Et aliqui illa veiba interpretantur qua: habet Schol .f.fch.
dicti nimis funt. Vopifcus de V\vcno:F.xereuumfi alere pejfe papy- Vopifc.

Velles ex corticibus. ro,^ glutino , quod licet de i ft arum rerum pretio

Fagi cortex in Sacris. acceperint plcrique , alij tamen de ipfo papyro,
In rerum cortice veritatis indagatori mini- glurinoque interpretantur.

me fijlendum. Non defuere , qui fame tentati , & tomentum TommtS ali-
manducare tenrarint ; hinc illud Suetonij in Ti- qui n.anJu-
Amouendi a nucc corticis fimilitudine labor berio Drufo adeo alimenta fubduRa , vt tomentum e
:
tatt 11 ait i.
Sucton.
commendatur. culcita ren tauerit mandere.
Iadantiam fugiendam corticis metaphora Apud Liuoncs tritici paleis vulgus magni cx Triti.’
i
fulto
parte cum farina filiginis mixtis, vtiturj ita refert ia nium ad-
probatur.
bibit..
Alexander Guagninus in Liuonix deferiptione.
Vetratlis corticibus arbufia lambebant. \ Alex.Guagn.
Tribulum in cibum alicubi exceptum , tradit Tribulus in
Truncos comedebant aliqui.
Plinius lib.zi.cap.l6. Tribulus nonnifi in paluflri- cibvm txripi
Frondes, arborumque cacumina efui accom- but nafiitur: dira res alibi iuxta Nilum , (V Strymo- alibi folitus.
modata. nem amnes excipitur in cibis, inclinatus in va- Pliniai.
Arborum foliis aliqui vi Ititabant. dum : folio ad effigiem vlmi, pediculo longo.
Iunipcri radices in cibum. Vuarum cxuuia aliquibus cibum exhibuifte te-
ftatur Suidas vcrboaW^MjhisvcrbisiE xvvns Vuarum exu-
Arborum radicibus fami vt confuleretur.
vua, olearum pro cbfiniovtebamtur. Hinc & illud stio cibi ali-
&
Radicum efu paupertatis tolerantia fua- quando frA-
apud Athcnxum lib.p. Conci/a minutim olera vul-
detur.
filia, aut vinacea. Scltol. vip?*** vuarum
prelo W.
Suid
Juniperi radix auaritiam eur notet. exprejfarum reliquias ,
ac retrimenta j quibus jllu- Achcn.
Coria, & pelles in cibum parata. ftrareea verba poftumus ,
qux habet Oleas 3. « Oie 3.1.

lized by Google
 j , -

io Liber V. Sacrorum Eledorum,

Jpfi refficiuntad Deos alienos , diligunt vinaria & efu ful>dubitarcvidctur,dum ait: In Hebrao proprie
vuarum ; lic enim vulgatus Interpres vertit; quam eft,dt virgulto atut, arbore,velfuper, aut iuxta arbo-

verfionem repudiare ali) non debebant , Sc illius rem, id eft , colligebant fntiu/modi herbas iuxta arbufta ;

loco aliam fubftituere, quod fecic Lyranus,Vata- at interpres voluit etiamftgniftcare aliud 1 ibi gt usu bar-
Lyraa.
Yatabl. blus, Pagninus, Sc qui cenfent ita hxc verba
alij
,
barorum, &fylueftrium hominum
nempe cortices arbo- ,

Pagiiio.
vertenda: & diligunt anopbora , fiue lagenas ; vo- rum quamquam inter corticis vfus numqteam cibatus
,

lunt eorum ebrietatem notari, ex qua libidines» meminit Plinius lib. 1 6.C.9. Hucufque Pineda. Ve-
exteraque vitia nafcuntur ; nos fcquimur Vul- rum nihil refert id Plinium non dixifte, non om-

gati verfionem, quae fuftineri optime poteft; per nia fciuit Plinius , nec omnia quod fcire potuit,
vinaciam autem Idola Propheta intclligit , quod voluit monumentis coniignare. Vulgati ledio

inania fint , & inutilia ; nihil boni fucci exhibere aliunde firmanda eft. Arborum cortices lego; Sc
fuis cultoribus polline. corticibus aliquos adefum vfos,licct a Plinio non
Ltcmflii fllm Locuftas in cibum paratas adeh infolens, inu- habeamus ,ab aliis probx notx Audoribus habe-
Altini veftt- Ittatiimque aliquibus cft vifum , vt quod de Ioan- mus;Suidas verbo ifejriinviv, ita feribit : Ar b o- Suid.
bantur.
neBaptifta feriemur Matth.}. illius elcam locu- rvm cortices detractas comede-
Mitth.j.
ftas fuifle non de inferri genere accipiant, fcd per rv n t. Egcfippus quoque de excidio lerofolymi-
locuftas, herbas imclligam; quod tamen probari tano loquens lib.y.c. 1 8. farnis magnitudinem, qua
minime debet , cum locuftx apud Orientales vi- Iudxi in magno illo Vrbis excidio aftlidabancuf,
lillimusquidem cibus exftiterit , fcd exftircrit delcribcns , ait eo aliquos denenifte , vt arborum
tamen; quod probant hxc fandi Hieronymi ver- cortices emungerent, ac fucci li quid ineflet,elicc-

ba lib.x.aduersiis louinianum : Orientales, & Libya rent;hxc Egenppi funt vcsbx.Plerique et istm benefi- E-efipp.
populos, quia per defert um , & calitUm Eremi vafti- cium putantes mori, egrediebantur vrbem,vt herbas vel-
t.itcm locuflarum nubes reperiantur , locvsiis lerent , vel radices depaficrentur , aut CORTICES
VESCI MORIS EST ,hoc verum ejfe loannes quoque ARBORVM DETRAHERES 7,fi quid in hij V i-

Baptifla probat. Addit , Cum pelle Phryge tn,& Ponti- ad cibifolaminafubminiftraret ,quos inuenientes
riditas

cum vt locuffam comedat, nefas putabit quod ergo & ;

Romani necabant, qux verba quxuram lucem lobi
alibi cfuineptum putatur , Sc a menfis rciicitur, verbis, qux produximus, immittant n pert illime ,

recipitur alibi, in vfuque eius efus cft. Animalia apparet, vt videantur ai*r de quibufdam barbaris
autem locuftas fuilfc, quibus loannes vcfccbatur, lobi xuo viuentibus lunc dida de Iudxis ipfis ,

tradit & Rabanus Maurus lib.i. in Matth. cap.j. prxdida,& velut quadam figura fignificata. Quid?
vbi explicat Se. huius inferti magnitudinem , mo- quod de Indis loquens Cxlius Rhodiginus, non Cxl.Rhod.
dui^quc quo in cibum parabatur, quidque per minus cos incoda ferarum carne vefei refert,
mcl filucftrc, cuius mentio apud eundem Euan- quam ciufdcm arboris cortice , fic enim ille feri-
gcl illam fit,intclligatur;hxc Ilius verba loco pro- i A i iuenta svc-
bit lib.i8.cap.} i.lcd.antiq.
TetaUaram cludo : Necfilendum cft , ejuod in ditiis Arcui
fi
Gal- cerebat arboris cortex, qua illarum
fcrm*,ty *p- lia’ um E ptfi opi ,
qui de locis putriss plurima narrauit , gentium vocabulo Tala nuncupatur : in cteius faftigio
f aratur
Rabaous.
r rperimus minimum genvs lOCVSTARVM prodeunt velut cucurbitula agreftes , cuiufmodi in pal-
fuifte in deferto Index, quo paftus eft loannes Baptifta , mis conuifuntur, necnonferarum incoria caro ; vt pro-
dr vfque hodie ibi apparere , qua corpuftulis in medum inde Vulgati ledio optime his, qux attulimus, il-
digiti mansu exilibus O" breuibus in' herbts facile ca- luftrctur.
piuntur , coriaque in oleo pauperem prrixnt villum-, Plerique funi quod dolendum qui extra fa- jS’let£ tor-
, ,

ftmiliter narrat idem vir in eodem deftrto arbores ejje mis ncccflitarem corticibus vefcuntur hi fcili- turi man-
,
dant
habentes folia lata & rotunda larici coloris , & melliti cct, qui nudxlittcr.T Hehrxorum more luerem, ,
qui in
fuftrfitjp lit
faporis qua nat ut afragilia manibus confricantur CT
, , lolaque verborum fupeificie in facri Scriptura trrx fiithm,
eduntur, (jr hoc ejje quod met flueftre in Euangelio palcuntur bcncad produda lobi verba Glolla:
; Gioir.

Galcoui. dirieur.Tb.tizm Galenus in Hippocratis aphorifmos Arborvm cortices mandunt , qui infuris
commenta. axtlJat locuftas inter cibos, qua? tar- voluminibus Jolam littera fuperfiaem venerantur; mc-
Theophyl. diffime alunt. Theophyladus in epill. refert eas dullx imus latentis dulcedine dcftituti.
inter rufticorum lautitias. Falluntur igitur , qui Cortices mandunt, qui diuinarum Scriptura-
apud Matthxum fuilfc plantarum iitfi- rum fuauitatecontcmpta , fcculaiiura litterarum Radunt icrti-
fserot , id eftjfummitates, aut herbas putant. Athe- vilitatiadhxrtnt ; fandus Pafchafius Radbertus tts, qui [a tu-
tar, ytu litte-
nxus quoque lib. i . de Apicio ait : Locv st i f in prologo libri y in Matth. Siliquas porcorum fe-
ra Addidi n i.
vescebatvr magno cmpr/j.Pollem rei forman- culae tum litterarum adhuc pueri , vel cortices
mii funt.
dx Audoresaliosaduocare,fed hi inftituto noftro n o d v s t. Corticibus vefcuntur, qui fandorum S.Pafchaf.
fatis erunt, vt omne dubitationis nubilum pro- Patrum fapidiftimis fefculisrepudiatis, propha-
pulfctur
;
pergo ad alia: a locuftis ad cortices co. na- extcrnxcruditioni,qux corticem refert. Iam-
Apud lob leguntur hxc verba cap.30. 4. Et bum, Sc premunt. Audiri hic debet Petrus Abbas Petr-Cdlcof.
J-
4 -

Arborum ra- manducabam herbae, &

arborum cortices, tfr radix iu- Ccllenfis lib.7. epift. 19. ait enim : Curiofitas , an
die n aliqua- niperorum erat cibus eorum vidu Genrium, Gen- ; a ftudq aff; duitas te zrgent , viliftimi hominis herbas CT
rum tibm. tium mores coniice,fcnticofos mores fcmicoftis, cortices i w s i p 1 do s mendicar s,cum
iob jo,4.
filucftrifque cibus comitabatur quod de corti- ;
fedeas ad tnenfas diuitis sfuguflini ,
benigni Grrgori)
cum efu habet Iob durius aliquibus vifum , quam peatniofi Hieronymi gloriofi Ambrofi
,
, Beda
omnium
vt illud adiniferint , atque aded varias nobis le- monetarum nummuli , profundiJjlmi tamquam Maris
diones obftrufcrunt , a Vulgati vcrlione diftitas, magni Hilari], /ustuijjimi eloqui Origenis, aliorum )
&
& diferepantes, vt videre cft apud Pagninum,Va- innumerabilium quorum nec micas Jub mensa dignus
,

tablum,& alios ; at Vulgatus conftantcr legit cor- fumeo Uigcrel

tices , Sc huius vnius audoritas exteris omnibus Sed prxter efum , alium corticum vfum apud Vetiti tX tot-

prxponderar.Ab omni igitur nota hxc ledio vin- antiquos video, veftes aliqui ex corticibus confi - liribut.
Seneca.
dicanda, ah omnis dubitationis nubilo fubduccn- ciebant , quibus induebantur. Seneca epift. 90.
da , vt mirer id non fccifte accuratum lobi inter- Frigus intolerabile eft corpori nudo quid ergo ? mem-
;

pretem, Sc tradarorem Pincdam, qux de corticis quidnon pelles ferarum,& aliorum animalium afrigoro
fuis

by Google
 ,
• . . -

Agnus Eucharinicus. n
finis abundeque defendere queunt ? non cortici- fatla arrogantium humanis oculis oHenfit , vnde place-
B v 5 arborvm pleraque gentes tegunt corporat re appetunt , indefucantur. Mens itaque , qua per ia -
Clem.AIex. Clemens Alexandrinus Stromat .ty^llobij neque vr- tlantiam proditur, decorticata rctle
fi tu
bes habitant , nec domos habent , arborum autem 1 N- vocatur, quia & candida eft per hoc quod cernitur , &
Nicet.Cbon. dvvntvr corticibvs. Nicctas Choniat. fucari proxima per hoc qued tegmine ccrticis nudatur:
lib.in Andronico :Arborvm cortici-
1 . intus ergo fiunt /a menda qua agimus , fi ab at erro ar-

bvs pvdenda velabant» aut e viminibus bitro vicem recipere noSlri operis expellamus ; hinc eft
Alexand.ab contextis pileolis capita tegebant. Alex ab Alex, lib.j. enim, quod per Euangelium feritas dicit Nefiat fini-
:

Alex.
cap. 1 8. Meffageu ex arvorum corticibus amiti in- m fira tua , quid faciat dextera tua. Hucu fqu c fandus
texebant. Quid > quod tunicas pelliceas , quibus Gregorius j fed nos ad efum redeamus.
primos parentes in mundi primordio vcftiuic Detradis corticibus aliquando fuccum ab ar- 18.
Deus , arborum corticibus
affirmant aliqui ex boribus elicere famelaboranrcr conabamur; vi- Dmatiss
Theodorei, Theodorctus Heraclea: Epifco-
fuiffc? ita ailcrit deturliuc fpedarc S. Ambrofius lib. j. epift. 3 1. en/nili t «r.
h,ft* Umbf-
pns,& Gennadius Conftantinopoliranus; lcd hot his aybW.Propterca detrallts,it aiunt,
v xibtsfla exuta
btet
valde durum eft, Sc admodum alienum a pellicea- corticibvs fuero mi/erabili deficientium ora
& Ah.bu f.
Tagi cortex rum tunicarum qualitatc.Fagi corticem in Sacris lambebant. Propterea ckacniam frugemglande mutan-
i» Sutrii.
Flia.
adhibitum reperimus. Plinius lib. 16. cap 9. Nec- tes rurfus in pecudum paflw, & ad tnftlieis villus ali-

non in quoditm Sacrorum fagi coRTtxrJ?. fu-

vfit menta reuocati concujfa quercufamem in fluis mife-
,

nes ex nucis cortice conferas lego ; hinc in Di- ram filabantur. Plinius truncos cibum aliquibus IVmru itt*-
dionario Syro-Chald. ’pflN eji funis , qui fit NO prxbuiflc ailcrit lib.i. cap.10. quin lapides , ac edehjsut & mli-

de c o r t 1 c e funis ; fed quia hic fumus, aliquem terram Terram edi/Ji ys tabificum efl,nififpius man- ?*'•
:
Hin.
monitorum fuccum ab hifcc corticibus
vtiliitin dant deucran 4 autem , Cr lapides truncos quidem gra-
;

exprimamus. fimo in cibatu habent.

ti

1 6. In rorum veritate indaganda inexftimo rerum Frondes , arborumque cacumina ad cibatum FrbJft. arte-
t linque fu-
In rerum en- cortice minime fiftendum,intcmx dulcedinis me- adhibita obferuo melioribus fctculis d eft i rutis.
cumu.it tfui
tia vtrttMtii dulla quxrenda eft prrfcrtim in diuiuoram de-
;
Seneca lib. 3. de ira, cap. 10. Suft inebant famem pri-
mJugoitn otCvtnn.ed*-
cretorum fecretis expendendis ; feite fandus G:e- motenerrima frondivm, et cacvmina
minime fiflt- ta.

dum. gorius lib.i j.moral. cap. 10. vbi malos quofdam, arborvm, quicquid necejjitas cibum fecerat & ; Seneca.

S. Gregor. &
temerarios diurnorum iudiciorum iuJices ita epift. 100. Tunc te admirabor , fi non contempferu
premit Nef iunt occulta iudicia fhbtiliter querere et iam firdidunt panem tibi perfuafins herbas vbi
:fi
: , ,

atque id quod rton ititeUigunt ,

humiliter perfrutari, necejfeeft, non pecori tantum ,fid homini nafii :fifi.it-
quia eos fipe 'a fieretis inuefiigationibsss iudiciorum rit cacumina arborum explementum ejfi ventris , in
Dei ipfa ftientix fta elatio deqcit , dum extollit ; obffa- quem fic pretiofa congerimus , tanquam recepta fir-
culum namque veritatis eft tumor mentis , quia dum in nantem.
fiat, obnubilat. Qui etfi quando fiientiam videntur adi- Ex arborum foliis plerofquc viditafle , ne fa- jhfctum f»
hjt VI-
pifii , quafi de quodam rerum cortice, CT non dt me perirent,tcftatur Petrus Blcfcnfis epift.69. Pe-
ffiU h
jtti

M.
fccreta dulcedinis medulla pafiuntur,micantibufijue in- telini,\n<\uit,a Poenis obfijft parentes, cr liberos ob ino-
Fcn.Bfcf.
tantummodo attingunt, fed interni
geniis /ape exteriora piam eiecerunt , ipfi autem folijs arborum vitam tra-
gnflum faports ignoram , videlicet foris acuti ,fed intres hentes obfidionem vndecim menfibtu cemtempferum
caci funt. Cafres quoque ipfa arborum folia comedunt, vt
Ameuendi k Amari corticis funiiitudine , qui a nuce , Sc refert Godignus in vita Gonzali Siluerij lib. 1. Nic Cod.
nuet tertteil
amygdalis amonerur , vt interioris frudus fuaui- cap. 10. apud Athcnxum lib. 4. L a v r folia Atheu. i

fimilttuJin»
Imber com-
tate pafcamur, dura afpcra ferenda eft, vt tan- & pro bellariis apud veteres habita,fic docet Callias fiue
,

me oda/ur. dem fapidiflimos glorix frudus deguftcmus , do- Diocles in Cyclopibus

;
fed a foliis , cacuminibus &
S.Hicron. cebat fandus Hieronymus lib.t. in Hier. cap. t. ad arborum radicem calamum demitto.
Quomodo, inquit , nux ,fiue amygdalus amarifimum lobi locum quo ad corticum efum hucufque rg.
habet corticem , tefid durifiimd cingitur , vt fu a luce donauimus; illuftranda illa vciba, qux & luBifrn FM—
detratlis aufterioribus , duris, /rutius dulci mus re-
jf & ftatim fubdic , & radix iuniperorum rjbcibsss eorum-, Mitti in ri-

perimur :fic omnis correptio , laber continentia ama- & huius quoque cibi infolentia plerofquc tprfir, vt tum.
lob 50.4.
ra quidem videatur ad prafins ,fid frutlus parit dul- mollire hanclcdioncm tentauerint Symmachu^ ;
Syn.n .u h.
cijfimot. legit , Radix frumentorum agreflium ; fandus Augu- S.Augtilt.

17. Arbor ficcarur, & perit, fi cortice, quo illa cin- ftinusradix herbarum. Piucda poft multa qux
,
,
PiuciM.
Indentium gitur , donudetur ; docet hxc res iadantiam in inhorum verborum explicatum adduxerat , tan-
fugiendi ter- bonis operibus fugiendam , nec oftentanda, qux dem hxc habet ergo vt ad radices iuniperorum re-:

ritis metu-
agimus , fed quantum nobis licet ab hominum deamus , retle hoc loco ditium eft , iuniperorum , fid
fhorm pate-
tur.
oculfs humilitatis tegmine fubducenda elegan- 5
quod iliiat radices efui apta aliquandofuerint, apud pro-
S.Gregor. ter de hac re philolophatur fandus Gregorius batum aliquem autlorem non video, forte in Arabia
loci, l • lib. 8. moral. cap. 30. cdillerens illa loclis verba hunc vfian habuerunt. XX. in communi acceperunt, L
cap. 1 . Decorticauit ficum meam , albifatlifunt rqmt Podices lignorum manducabant propter magnam fa-
eius ; ait quippe, Ficum Deigens ifla decorticat, quia mem. Hxc ille. Sed cum hic neccffitatcm habea-
f dubiam mentem in fauoris appetitum rapiens ,
quo mus, non tam res expedenda ex folito more, quam
hanc ad oflentationem pertrahit , tegmen ei humilitatis ex infolita egcftatc rerumque penuria, qui- , &
tollit , edmque nudam expoliat quia quoufque' in hortis
,
dem eo fame aliquos adados,vc arborum, her- Arttrusn tM-
fisis abfonditur quafi proprtj tegminis cortice vefli- barumque radicibus vefei cogerentur , non eft Jicdm fami
,
vt a pjuUtt-
tur cum vero menthoc quod egerit , videri ab alijs
; , dubium. Eo anno quo hac prodebamus inquit Sa- ’, ,

concupifiit , quafi expoliata fictu eum , qui fe texerat, bellius lib. o. cap.7. in nonnullis Flaminia regionis,
1
SabdL
corticem amisit: vbi apte /ubdirisr , albi Piceni agri locis , tanta reifrumentaria taris as incidit,
falli funt rami eius ,
quia oHenfit humanis oculis eius in magno Italia motu , Vt agrefie & inops vulgus vlti-
opera candefiunt , de fatur itate nomen fsmitur ,
cista mum remedium inuenerit in Anio R*v M R ADI*
retia atlio diuuigatur ; fed quoniam fubdntlo cortice C 1 B v s , & herbis arefatlis, tusisque, & in panss (pc-
rami fici huius arefiunt filerter intuendum efi, quia ciemfnbatlis. Nicctas Choniaicslib.r.in Emamiclc NtvCt.Cboa.
,

Comncno:

zed by Google
 - . , ,

ii Liber V. Sacrorum Electorum,

ComncnO : CUn exercitum i« muli it erumnii , dr culum. Tu autem cum hacfiuntfias risUnt,& admirant
periculis ver/ari viderer, quippefame vrgente, vt non- & aliorum malis traducens commune probrum , C~ de-
nulli cibit inufitM/s merentur, omnes vero RADlCi- decus notura. Alia multa adduci huc pollent, qu*
Senet a. b v s , & palmarum comte elixis. Seneca lib. 4. de clui communiter inidonca, comedebamur , led
Iri cap.io. Poflquam radices quoque, & herbt adducto inftituto noftro latis erunt , erunt & do-
defecerunt ,appar/si:que inops etiam animalium fo lit udo, dii ledkoris guftui i nos ad alia vocamur , ad alia
Spatii anus. decimum quemque finiti. Spartianus in Scucro: pergimus.
Capit h)t mali prope tempore ( quod in iUts regionibus
melius ptrhjtmem bella tradantur) quam iierba-
RVM radicibvs militet viuerent , atque inde C A P V T V.
morbos acritudinefque contraherent quare cum obfi-
:

ftentibut Parthis , fluente quoque per infuetudinem cibi DccarnCjCarnis abftincntia, cfuque.
alub militum , longius ire non pojjit, tamen perfluit & ,

oppidum cepit, & Regemfugauit,acplurimos interemit, Bouis carnes cur curtus -venderentur.
<jr Parthicum nomen meruit. y^4 carne cur populus abflinuent lufiiniani

Ratietsm efss Ad paupertatis tolerantiam hoc exemplo noS

auo.
f+»>,rt*tU inhortatur Seneca epi d^Perpeflifunt exercitus in-
Clerici olim a carnis cfu nimis religiose ab-
to!'rd;i m fun-
oDiam omnium rerum,vixerunt herba rv m r a-
detur.
ScucCJ.
DIc1o vsv &
diclu fcedam tulerunt famem. Hac Jlt nebant.

omnia paffifunt pro regno t quo magts mireris ) alieno ; Ouum pro carnibus vitabant oALgyptij Sa-
•Libi rabit aiiquu ferre paupertatem vt animum furori- cerdotes.
btu liberet ? Per hsrc igitur lobi verbis lucem ali-
Carnem elixam in vfuolim non fuiffe ali-
quam polium us immitterc,& dc verarum radicum
quorum cenfio.
vero cfu hunc locum accipere.
liniferi rm- Ventres appellat i, qui carnes comedebant.
Vtilceft quod cx iuniperorum foliis, radicibuf-
dix *«« -ind
que exfcuhm Gloil.i.hiec lobi verba explicans, Sc Tlcrique olim mane tantum carnibus vefce-
tue
GlolT. ad mores Hedlcns»ait enim Juniperi pro foliis quafi : bantur.
jpinai habent. Spina vero efi omne peccatum quid dstm , Ter in hebdomada carnes mane comedebant.
trahit ad deleti at tonem , quafipungendo lacerat men-
Monialibus nonnullis femel tantum in die
tem. Per radicem irco ivniperi assa-
carnes edere licebat, neque ex carne plura
ntia defignatur, qsu radix efi omnium malorum , quafi
jpinarum fubucnit Inter linearis:/? adix iuniperorum, feriula alicui apponebantur.
quia assantia latet in corde , fed punit Iones peccatorum Sina: carnes pifeibus permifeent.
omnium potenter produtit in opere. Sed pergO,flc alia Carnes albas in optimum putabant.
affero ,
qujr alioquin efu inepta , comedebamur Phartfaus ob fi udi a litterarum a carnibus
tamen.
abjhncns
Coria cibum aliquando prarbuifle obferuarum
Caro qux infacrificijs offerebatur i putore
C*TtA,fr pel- eft. Inrcrcmpto i Pernis commeatu
nobis ,
quem ,

les in cibum Romani mi ferant , ad tantam omnium rerum pe- immunis.

fnr»m. nuriam ventum eft, vt lorafic pelles (curis detra- Ouu m in vafe carni deputato haud coquunt
ttas aqua emollitas mandere conati funt nec mu- :
Hebrxi.
ribus inccrim aliifqueobfcarnis cibis abftinue-
,
La c,dr carnes eodem tempore, eodem foro co-
rint.Satis conftat , CCC. argenteis murem vnum
quere nefas Hebrat putant.
memorabili euentu vxniille rumis, emptoremque
c 4 alimonii feruarura , eo qui vendiderat exrin- Supcsfittiofa carnis comefi 10 apudHebraos.
Sabcl.
Pcct.aicC
dlo; quod refert Sabellicus lib.j. Enncad. f 1. Pe- Carnes & pifccsfirnul m mensa fiatuere eis

ctus quoque Rlcfculisepil\. 6 *j. Ipji autem coriis non licet.

MADEFACTIS , &
igne fucatu vitam tra-
V afa carnibus coquendis dtfiinila ab sjs, qui-
hentes.
bus lac immittitur, qui ab Hebrais dtfitn-
Coti» nfcutn Coriis , peUibufque fcuta contcdla indicant
detende e ibi verba, qux cx Sabellico recenfuimus indicant guantur.
; Sc
prebmffe nlf
illa, quae habet Iofcphus debello Iudaico lib.7. Pofi diluuium carnium efum Deus homini
qannde.
lofeph. cap. 7. vbi coria a fcutis dctradla cibum fame la- concefiit,vt ab idololatnd eos auocarct.
borantibus neccflitacrm obtuli Lc refert in hax: Verborum veritate vt caro ale, mens refirin- f
verba : Denique nec cingulis , nec calteamenttt ablli- genda.
coria qv e scvtis detracta
nuert ;
Caro Chrifti mundi decus (jr ornatus , fine
MANDEBANT. etiam fani veteris latera-jgjfw/i
,

men/ a vicius habebamur : cusus nonnulli exiguum pon- Md terra incompofita.

S caeca. dus quattuor Atticu venundabant. Seneca. Coriis
igne molliris fami confitlrum, tradit lib. 4. dc iri ^RvDaC, aut femicrudx carnis efus,
cap.ao Sufli nebant famem coria igne mellita, tfrquic- dc quo in fuperioribus fatis luculcn-

cibum feceras
eptid necefu as Js* ter egimus , feret nos aliqua vniuersc
comcftione,
Spt&*tseu ri Illi quoque
,
qui fpcdUcula fpe&atorum rifui (XarJjfc/t dc carne , carmfquc aut
fui txciimnde excitando exhibebant, inter alia calceorum man- ir abftincntia in lc&oris guftum ,
vriliratem &
rrundtbnut
debant coria. Sandtus Chryfoftomus hom.i in 1 . c implantare quod hoc capite prarftabimus,
elim eerin. ,

1 . ad Corinth. rem his verbis narrat , atque

epift. in primis de carnibus hoc obferuarum ledlori
S.Chryfoft.
etiam damnat : Ali) mandentes coria rriqo carnes bouis, qui Herculi immolabatur,
:
Bessis rames
C alcfor v m detritorum : ahj autem acutos clauos in rius vendi folitas, idque ob religionemjindicat
caput trai i cientes :alq MU em in aquisgelu concretis nutlo
'
c B.-U « Tirhuur. innnir.

Ventre immorantes : altj autem his acerbiora , & abfar- immoUio Herculi carnes carivs vendiban-
diora fusimentes , vt vobis improbum exhibeant fj>eUa- t v r IMUI indt illtr rejimhuir.
Olim

Digitized by Google
 . -•
- , , - , . «

Agnus Euchariiticus.
A tatnt cur Olimlultiniam acuo populus quarta Februarij toris tempora rudes eram in Italia ritut , & mores , au-

pipulus abfti- rem

a carnibus abltincre capit, caufam habet & rum , & argentum rarum , vel nullum erat in verftius.
nurnt Ittfli-
Draconus in cius vita Anno* inquit , Impexi/ lu- :
Parcus quoque erat villus , plebeip bimines ter 1 n
«mm tue, senenti , vini, C/ SEPTIMANA CARN1BVS RECENTIBVS
inopia
Drac. flinsoni decimonono filia efl f)

olei, ac pluuia magna , &fa£ha tft terrametus magnus VESCEBANTV njunc prandcbiint olera colla cum
Conflaritinopoli CT eutrjio diei fandi Pafiha ; O" cas- carnibus : canam autem ducebant ipfis carnibus frigidis

pit vulgus al flincrc A CARN1BV3 Ptenfc Fe- refiruatis .

In carnis cfu hanc regulam rraditam moniali- Monla 'ibat
bruario die quarto.
[tmtl tantum
Clerici ilim Plerique in Clericorum cenfu adferipti carnium bus lego, vt non nili femcl in die carnes comede-
indit ia".n
rent, hac infuper coercione , vt cidctp per toni ex
a tArnu efu cfum olim ditfugicbant.vt nec olera comederent, edere heekaf,
nimii religio eamc plena fercula non pararentur ; lic enim lcri-
qu.e cum carnibus coda, quod quia fupcrllitio- ,
ne jut tuear-
Abaclardus cpill.8. Ipfkm carhivm
<i ablhnebdt.
/"-
nem quandam lapiebant , coercet Concilium bit Petrus
e nt a alitui
M volumus , vt non amplius quam
Coac.Aquif Aquifgrancnfc cap. 6 j idquccx antiquiore Con- .
I s v ita temperari
affrnrlarur.
cilio Ancyrano in hic verba : Hi, qui in clero funt semel in DIE svmant, w diuerfa inde
l'cct.AbA«l.

Prefbyteri , d? Diaconi , & A caivnibvs ab- fercula eidem perfora parentur \ nec feorfum aliqua fu-

stinent, placuit eas quidem contingere , & it a,

fi peraddantur pulmenta ,nec vllatemts ei vefit liceat plufi

valuerint continere. Quodfi in tantum eat abominantur, quam ter in hebdomada .prima videlicet ferid, tertia

vt nec olera qua cum eis coquuntur, exifliment com- quinta ferid , (quantacunque etiam fefliuitates intercur-
,

edenda incitam non confintitntet regula , ab ordine rant.) Quo namque folemnitas maior ejt, ma oris absis-
, t.

cejfoe debebunt. tunt ia de notione ejl celebranda.

»•'
OuB fre car- Plerofque a lade , & otiis tanqitam a carnibus Sini ita carnes apparant, vt (Inc vllo diferimi-
.

nibu i vita-
abftinuiile obreruacum nobis ell. Certe Aigypti nc pifeibus pennifccant. Nicolaus Trigautius de Sint tarnes
bant JEgjptq fijtibu, fer-
Sacerdotes horum vlum libi interdicebant, quod expcdit.Chrift.apud Sinas lib.i .cap.7. ita feribit:
Sattrdeiti mifttne.
altenun carnes liquidas elTc dicerent , alterum Nec pifies ,vt nos a carnibvs fiparant ,fid Nic.Cod.
fanguinem colore mutato } id quod ex Chircmo- fine difirimine permifient.

Hier. «e refert fandus Hieronymus lib.i. aduersus Io- De carnibus albis ait Aftrampfychus.yfi&bfc/* Carnes alas
5.
in tftnrum
dtre carnes , valde commodum
uinianum c.q. in hic verba: Quid loquar de volati- efi.
putabant.
libus, tum ouum quoque pro carnibus vitauerint, lac? & Phariiii a carnis cfu perpetuo abftinebant, lit- Alium.
quorum alterum carnei liquidas alterumfanguinem effe terarum (ludio addidi i dc Alter ait Ccniamin in Pharifatit tk
dicebant colore tnutatolSic ille,dc illis loquens. fuo itintSdxiOjiAfJer Pharifius,qui feparatus ab oculis /India litte-
Carnem eli- Carnem elixam olim invfu non fuillc tradit mundi mBu,diuque libris incumbit, ieistnam, c ar-* rarum i rar-
nibut abPi-
&
xam in vfn n i v m efit perpetuo oblidunt
Saruius in lib. i .yEncid.dura ait Heroicit tempori- : nent.
elimni fuijft
but carne non vefiebantur elixa ; fed Plato lib. t . d« Carnem, qu* offerebatur in lacri ficiis in Salo- R.Reniamin.
aUqn.ru ctn-
Rcpubl. prius notauerar his verbis : Nofli Home- monis templo, a putore immunem fuiffe referunt C«n qua iit
fi$.
Sera. rum inipjo exercitu ad Heroum conuiuia non p ifies ad- Hebriijfic inPiric-Auoth cap.y. Hebni notant jatrijitqs ef-
batur i
Nato.
ducere quaniuis effent Graci in ipfb maris Heleffonti
,
hifce verbis Putorem nunquam emifit
: fim- caro fer,
putere immu-
littore, neque elixas carni: sjed ajfas tantum exhi- fia , qui Icilicer in iatrihciis offerebatur. nis.

bere ,qua quidem mllitibsts paratu effera facillima. Et Ouutn in vafc carni deputato haud coquunt Hcbr.
Hebriizoua comedentes ea prius in patinam con- Ouutn in va-
Atheo. Aihen.lib.i.Gymnofoph. In lanam, inqui t,affam
fe tarni de; U-
tantum carnem adbibebant.nam, vt inquit An; iphar.es, tufa, vt effluant curant , vel vt cx vna cella in al-
tmtt h*ud f<>-
Homerus immolans boues.nec iufcula teram decidanr hoc pado confpeduri, ne aliqua
;
quiit Hibtai,
Parat, neque elixat carnes ^ut cerebrum. fuiguinis gutta in cis fortalTe hireat.hac quoque
Sed inteilina, vcturefque affat , adeo prifit moris te» de causa oua elixa lemper in acumine aperiunt,
nax fuit. HtCC ille. quod in illo plerumque venula fanguinem reprx-
Eubulus Comicus apud eundem Athenaeum pau- Icntans inueniatur.
F-ubuI.
lo pdlt } fic in eandem fententiam loquitur. Lac,& carnem vno,codemque tempore in vno Lat , fy tor-
nes eedem
carnes assabant illi tantummodo. foco regione refpondcntes coquere nefas
libi e
tempere, ted(
Etenim nullum ELtx assi f.v ipfis refert H ebrii dicunt j quin nec menfi litnul ea impo- fece tequtti

Quin necfiortum in caflris vllum fuit. nunt , fcd aliquo inter ea interiedo tempore Sc nefas Hibrat ;

Sic ille de Homero. pro carnibus mappam menfi inflemunt fingula- putant.
In Rhodo infula, vt inquit Ailianus lib. », de rem pro cafeo , & lade limilitcr alteram ?cor- Hcbr.
;
Sufeti! it itf»
frnhei apfel- varia hi Horia ,
Qui pifiet edunt q quafi
,
ingenui, & fum. qui carnem edet , vel ius de carne fumet , is tamis teme-
Ia l.jui ear- liberales commendantur ;
quibus viro magis arridet per horam integram de cafeo, vel alio , quod de fh» apud Mi*
e «medi
nes
carnis Esvs ,agreUes,zr ventres appellarentur j
lade paratum , edere licite non potcll qui rdli- briii. ;
bant.
dc carnis coquis ita idem Audor feribit eodem gioliorcs funt,per horas fex ab hifce vetitis ablli-*
itiUD.
lib. cap. 14, Lacedamone coqvos effe non licebat nent ; fi quis poli fumptas carnes taindiu expeda-
alios, quam carnis dumtaxat. rc non potell, is dentes <1 carnibus accurariflime
fleri put elirtp Multorum olim fuit carnes femcl rantiim in purgat, os cluit, Sc frullo panis liceo gullum car-
mane tantum die comedere, idque nunc;in cana ab illis abfti- nis cxficcando auferre conatur.
t -irrubui Ve
frbantur,
nerc.id quod ex Auicenna his verbis notabat Cae- Carnes ,& pifccs limul in mensi (latuere cif« H-
Ccsl.Khod. lius Rhodiginuslib.18. lcd. antiq. cap.i. Scribit dem nefas clt , nefas limul coquere , limul edere*, trfm es , (j»

pritno canonis Auicenna, filitos antiquorum non paucos fcribunrque id facientes leprofbs fieri } mantis
n incipiatur*
mane tantum c a R N b v s vefei ac cana modo pa-
1
,
item , Sc ora abluunt inter efum carnium, pif- re eis
nen h- &
nem adhibuife. Tanquam illud Hieronymi comproba- ciumj vel pomum aliquod, fiultumquc panis com-
rent fcrrCcmedant carnes, 1

inquit, 'qua carni fer edunc antequipoll carniii cfum pifccsattingant.

Vala 1 Iconi pro lade lignis tribus inligniunr, Va earr.ibnt
fa
uiunt quarum ferutsr de [fumat in coitum.
ceqptndu dt-
Ter in htbJt- Ter olim in hebdomada recentibus carnibus lignea tribus notent fcilTuris , cauentqucnc vala
Jiinffa ab sps,
triada cornei
tnanb t eme de-
plebei) homines vcfccbantur , vt incanam frigi- inter fc milceantur, &
ea qui carnibus continen- qAbui lac ,m-

Iasii.
das re fcruarei u. Anonymus quidam Chronolo- dis delHnata lirtt, adhibeantur ad ladicinia , & mittitur, qui &
ak Htlrad
Anouym. gu •*,& ineditus , dc temporibus Fedcrici fecundi conucrfo , alioquin edere eis non liceret id, quod
liitmi udi ur.
Imperatoris loqucn*,ita feribit Per huius Impera- : in eis codum.
Nouasini Agnus Emharifi. £ Ante
 , , *
-,

14 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

P»fl JihtuiO Ante diluuium carnibus vcfci homini non li- P3 quid, Agni pofl natiuitatem curveft iti.
cebat ; licuit poft diluuium ;
quod inter alia fa- In outbus,cr capris tq gratiores,^/ vnitrs edo
Vru* htmini
tauttffir , vt
dum , vt animalium cfu ab animalium adoratio- ris, minus cari, qui vari}.
ah idtUUtriA ne, Sc cultu homo nc fci licet tam-
auerccrctur j

tfl JMKiartt. quam numina coleret , quorum carnem in fto- &e ornum ablutione pnfcus ritus.
Thcodoict. machum traiicicbant ; huc fpedat Theodoretus Ouis intonfa , nem occidebatur, nec antequam
qiixft.f.in Gcncfim Prmident,in<^sit,Deui homi-
: peperiffet.
nes in extremam tumentiam lapfis ha omnia anima- ,
.

Oues alicubi non tondebantur fed velle-

,
lia pro Dtjs habituros , pertttifit illorum tsvM,Jf bantur.
impietatem iiiam cohiberet. Summa enim ejl iujania
Oues facrificiis dejlinata.
adorare,quod comeditur.
Carnium fimilitudine , qux fale condiuntur, Duorum oues dentium d Gentilibus in facri
«•
Vr, horum vi- animum verborum veritate cohiberi, nc nimia li- ficium offerebantur.
ri' At e,vt (Ate centia in nocitura fluat , docet Sy nelius in lib. dc Agni tenelli efus Athenis cur interdifius.
fa'.!,mt,n rt- Regno , in harc verba : Carnes quidem acru , atque
In oue omnia vtilj^.
fln rtnda. adfiriflior vis ftlu dijjluere non potitur. Adolef entis
$/iicfiui. Quibus fideles comparati ,
quia nihil in illis
vero Regis animus quocumque impettuferet pre pot effa-
tis licentia prcgrejfurns , verborum veritate cohibetur.
fuo compendio carere debet.
Definiam, &: Chrifti carne caput obfignabo. Outs Chrittus , quia nihil tn i!lo quod i» no- %
iftuc ,

Car* CS.n Ili Caro Chrifti mundi decus, &: ornamentum cft; flram vti/italem non cedat.
rnk/iJi det m, incompta , & incompofita terra audire meretur, In fpiritualinm ouium c ura tonforemfe mi-
pr truam* Chrifti corpore vidua liccc aiioquin perfeda ab
Jint UtA rtrrm
,
nime Praful prabeat fed cuflodem.
omni pane iit in mundi primordia ait Mofes:
;
Agni caro quando edi non poterat.
Ccn.t.
Terra autem erat inanis , C vacua i feu , vt habent
Oleo agnus pafchalis d Sacerdotibus vn-
LXX. LXX. cr incompofita. cur ita ; An quia
tnuifibilt *

nondum carne Chi illi diues erat, nondum eam ttus.

fui przfcntii Chriftus bcaucr.it , compferat, & Tiar x figura in agni capite.
nondum Gabriel aduencrat ; Huc fpedauit fan- Semicrudas agni carnes edens verberabatur
S.Aug. dus Auguftinus ferm. i
m* dtf tempore , dum ait: non qui crudas.
Terra CT incompofita quia carnem

«
inuifibiUs , ,

MOMINIS ASSVMERE DISPONEBAT, Ssaiu agnus iubebatur , fic c nim JO.

incompofita dicebatnr.cornpofita nec dum erat ,
quia nec habet lex': No» comedetis ex eo cru-
dum Gabritlis Archangeli annuti t iatiope compofna, dum quid, nec colium aqua fcd affum ,

nec dumafjunfptione Domini ,

vifibilie faQa\ anima: tantum igni ; dc hac aifatione pia:*
quoque noftr.r terra iuuilibilis , incompofiriqtie ccr ea,
que alibi diximus, aliqua
pron>
eflet, ii euchariftica carne defti rueretur ;
decorem hic iubiiciam ex Hcbra orum monumentis
ptarter
& pulchritudinem acquirit hac carne diraca , at- pta:iimulqt’e alia de agni apparatu, csiiquc
que nutrita. Sed ad agnum, i quo tanti iper dif*. ca,quar fupcriiis exhibuitnus^rxhil' ebimus.
tantum **
ceilimus , redeamus. Si quis agni carnes aflarct adhibito
calore , vt fit in furno , iuxta l.gis ritum comedi 'ff
num g
4 4l9
cx agno non poterat , c&m vere igne non ut arta- nm
C A P V T VI. tus,ncc igni admotus fic Audor. O^TO)!!
j
Htbt.
cao. 6 s. wsn Sd ns qui iwin ns gpn
Dc agni afiacior>e,& apparatu, ac ple- m vw irnm
wn f *
raque alia de agnis, oujbufquc.
m »irr o»Snj Hy inbm.
UW. id cft, fi foCum,i libanumque calidum reddidijjft,
ignemque omnem amouiffet,& appendifjct in to,agnum-
Solo fornacis igniti calore agnum affare non que affafftipttfat ejl ex illo comedere,quiafic non efl igne
luebat. ajftu. Qjfodin frulla fecaffet,& fuper prunas pefiuffet,
\gx\cgrauidis vafis agnum admouere vt af- , tunc vere erat igne afftu.

Ita altandus erat agnus, vt non liceret cum

igne tgr, grmuidk
feretur ,non fatis erat.
Cufpts ferrea ,anedque adhibendam agni grauidis vafis admotis artare ; ignis purus adhi-
benduscrat; fic refertur in DH133H *JflTW c.6j.
affatioue non erat.
poterat tamen aliquod ferreum , a:rcuinquc in- MtU frat. f
Cautio ne duo agni fimul affarentur, quin nec ftrunientum adhit^eri , fi
foramina habuillet per Ikbi. ,

agnus cum hado. qua: ignis alfarc agni carnem portet , vt cllet cu-
Cufii lignea qui agno affando aptaretur. ticula ; fic enim habetur in citato loco : pS
Non fotum inaqua agnum coquere Hvbrais nsststtr rvono ’Sd in p» ,l
i3 ko <y nersn ns
non licebat fed nec in alijs liquoribus. n’n os . iris 131 nt ««•» »ts
vby rbii£ mNH id hd spmhoc cft,
Adjjergi vino oleoquc poterat agnus non
, ,
non alfctur agnus pafchalis fupra vafa bpidea, aut
aqua fupra vafa mctallica;quia lex ait, artum igne, non
Culpis , qua in agni affatione adhibebatur 9 alium alia ratione. Attamen fi vas foraminofum
fere ex malo granato fumi foUbat. cllcr, ita vt ignis per illa foramina rranhrct » in &
Agni concrematio ad mores flettttur. agnum dominaretur^lTari poteft.

Agnus ira aflkndus apud Hebnros vt veru, fer- CutpU ferrta

Crudum cor quodnam fit quodnatn aqua ,

rea,incaque cufpis non adhiberetur, fed lignum fffff *ff

elixum.
tantum fic refert A udor que fupra produximus,
;
Crudas carnes cuchariflici agni comedit,
cap.6f.nrw rono tv nswQ
aut carnaliter hoc myferium inteUigit. ICl’30 nSw
DII iHd nSWH. hoc cft ; Non Hcbr.
Agnus noflerin veru Crucis affatus. poteft agnus affari cuspide feneo , antique,
quia

Digitized by GoogI
 -, -, -

Agnus Eucharifticus. iS
quixcusfis accenditur, & ignefiit,& carnes vrit, cr affat noxio quodam feruote ebulliente. Cor eiixvm
eju.ts tangit ; adeo vt cocus agnus non cllcc igne aqua efl inquit idem Audior eodem loco qued^
,
,

allatus. aqua fenum concupifenti* mundati* interitu ab omni

Y7- In agni aflacionc caucbant ludxi ne duo fimul pietatis amore deli tuit. ,
Cauti» »« artarentur, quin nec agnus cum hxdo vitanda; con- Crudas agni carnes comedit ,
qui euchariftici 39'
Jh* agni ji- vt ludiorum (frudae ear
fufionis causa ; fic auctor iam aduocacus eodem Sacramenti myftcrium catnalitcr ,
mut (faretur,
libro cap. 6g >AQ2*TnK3 D*nD3 »3» pSl* pK quidam intellexere , intelligunc ; Icite fandus G.tu
quin n » »£ntu ‘
1
tum ha i». *33 VtSS 33 npnn. hoccil, Non affimur duo agni dentius trati.r in Exodum , fflged, inquit , generati- e mfiilt ijui
Hcbr. fimul/te mifieantur, ettatnfl vnus agnus effit, alter h*dus. ter expofuimus edenda de carne agni ffecialiier in degu- h»c
Cmifu lignea Culpis lignea per os agni qui allari debebat flandis ifdnn tnyflertjs Domini t * pafenis , vt neque my Unium m-
qua agne af-
JatU» afta/e-
traulib.it , &
vfquc ad pofteriores partes pettinge- crvdam carnem, CTudumque fanguinem , fle ut
tur. bar,sicque in fornacem ponebatur , interiora vero ludatis eff putet , & rdfntas , dicens : Quomodo potefi
Hcbr. extra i pium allabantur Icpararim auctor idem eo- ;
iiledare carnem fuam manducare?
dem libto cap.tJj. reni his verbis refert. pSljf t5P3 Dc agno allato aliter philofophatur Arnoldus Agtmt mtfho
vqvi inopj rv3 iy va pno wmn : im« dc 7.verbis Domini in Cruce, in liare verba : xlffat:u •» *•*» e,"~.
n4im nircS wxm iijnn ymS inhini yuS* eft signus noster in veru crucis, fubter incenfis toinaemo-
c;n' tiVi n nsin nana -ryo >jji pina rum ditionibus , nihil crudum , oc carnale in eo iam
mi Svi'3 i'b: nro lainj. hoc cit : »j*w, fapimui , nihil elixum , aut molle ; ita illa boni oao-
fd
iile (fi dicet agnus) affatur i Transfigatur per os vfique ris affatio in patibuli flamma induruit , ita fUdata efl

adxltima » partes corporis iaspide i igne a , cr fnsflendit vt nihil in eo vitra fieperft vel pa(Jibile , vel mortale.
illum in for nae an , vt ignis fitbtusfit , <j- eius genua , ac Sic ille ; fumus , aliqua vniucrse de
fed quia hic
interiora appendit itt
fornace extra agnum , quia hoc mo- agnis ,ouibufque implantcmus , non prorlus indi-
do non affarentur fed lixarentur. gna,qux in dodi ledoris notitiam veniant.
,
Nmi folum in Non fotum in aqua pitra coquere agnum r ili- Agnos llatim poft natiuitatem vlquc ad oda-
a.jua agri
toquert He-
ccbat Hebraris , fcd in aliis liquoribus: fic refer- uam diem aliquo tegmine opertos plerumque cu-
bear* na» li-
tur eodem cap. 65. addunt tamen illis adfpcrgi rtodiebant Hebrxi, ne lana inficeretur ; certe apud
cebat, fr.l net polle; quin oleo quoque , Si vino, aliifque cx fru- Kabbinos reperio p3 operimentum huiuimodi jsj f»hh
in alqt lijue-
ribui.
ctibus liquoribus cxprcllis ; hoc quippe continent vocari quod notauit etiam Pagninas ,
;
cx Atuc, */»»/•# »*- &
h.tc verba in producto loco. iSlM *p 3J3N1 VlSjt & R. Salomone idem quoque diVcitur , in Hcbrsro-
Hcbr.
AUiptrf/
no eitofue
er». rwp
icw
1S2;
|”3
lnitw is inSs yj insi
mi» yroS ime has a”n
iW iSjsi
ist rum monumentis h*c lego Die,quo nafhur agnus, R^[ om
& d matre cum lambente mundatur faciunt pastores
:

: ,

fttatat agnati,
nan agna.
misi: n-n ic yin mrfl ’ci D’pwo isra tegumentum , &
operiunt eum vndique inuolucrts,vt cius
niTa 'ci D’ptuc3 inx -liton HataS hSsw lanafit mundior. Vides ftatiin ab ortu opertos agnos
qua- hunc fere lenium reddunt ; Si agnum affaffet fuiileddquc a palloribus.
Gr poilea elixaffet ,aut elixajfct , £T pofha affaffet , aut In ouibirs , caprlfque ij fere gratiores palloribus /« tuibui fr ,

in vafi ttgatr.e area affaffet , & cotnediffet , deliquit , & eram, qui vnius coloris erant ; minus chari, qui va- e*trn qgra-
contra letem fecit ; licet vero vngere illum , CT vino , aut rij. .Sandus Cyrillus Alexandrinus lib. y. Glaphy-
clcoadjpergere , ali ifque liquor thus , excepi a aqua. Fas rorum inGcnefim , illuc hilcc verbis fignificauic.
quoque eji carnem offam Japeribus intingere. Ex his Semperfere in cuium,£r caprarum gregibus, qu* VMVS qui vari/.
porri colligitur , in igne ita artandum agnum , vt colori fiunt ,
pafloribus gratiora fiunt ; V A R 1 A S.Cyt, Alex.

non licuerit vafc eum irco , terr coque clixarc; autem ,CT xiacvlosa fecundum lotum obtinent ,
diicimus prarterca ita aquam ab agno eliminatam, neque eodem cum aliis in pretio funt. Lana enim in iit
vc nec illis fas fuerit , dum artaretur , aquiadfpcr- non vniformis ,fid variegata nonnihil ,
efl diucrfiu &
gere,ficut aliis liquoribus licebat. color , ac vcluti confufa. Accipit itaque Chriihts a mun-
?*. Lignea cufpidc transfigebatur agnus, qui allari do non qu* omnino in eo funt pretiofk,CT ab heminibusf-
Cllifii
iuagai
,
qua
effa-
debebat , excludebatur Ferrum, & ars ; veri & lefta ,fidpotius inferiora , minoreque in pretio apud eos

tione aJIrite-
maxime lignum illud probabatur, quod ex malo habemur. %
ha t ut, fere r« granato fumptum erat , quia nempe alia ligna De ouium ablutione harc ex Antiquis litteris 4°»
maf*ge*aat» aliquem humorem emitrum,non ita vcrA iituc; con lignata Macrobius lib. j . cap. j . Cautior j>, tnium
reperio.
fumi ftlebar.
sicquc aptius putabat ur,quia longe fic ab clixatione iure Pontificio vt quoniam oues duabus e.v c aufis ititari ablmtun* fti»
,
Hcbr.
aberant ; eodem libro hxc his verbis cautio recita* filent : aut vt cureturfiabiesyuet vt purgetur Ltna.feflit
tur, cap. 6j. P333 1TI p23 Ytf httl 313» diebus purganda latugratia oues lanari non liceat : liceat
rnw») V0»0 ns pnv S» >u. id dt Cuspidem ;
autem , fi curatione fiabies abluendafit. Colum, lib. r.
ligneam ex malo ptotico eligebant , vt eum (agnum ) affle- cap. ia. Pontifices vetant lanarum causa lavari
rent ,jte fisam bumiditaton , sieque quodammodo clixa- oves , nifipropter rnedicinarn.V i rgi i iu s quod liceat
retur. feriis fiumjnc abluere gregem ,
prxeepit, & idcir-
Agni
ettfio
tancrt-
aJ mo-
1 lanc agni allationcm expendit , & ad mores co adiecir,
tes fi.Hnur.
fledit Petrus Abbas Ccllenfis lib. f, cpilt.11. in harc FLotio merfitre fitlubri.

Fci.Cdi. verba : Certe tota nolle debet cremari caro Otiis olim intonfa,auc antequam pepcrillct haud Ouh intenfa

agni, quia toto mortalitatis tempore , accenfa calda- occidebatur ; fic refert Athenxus lib. 9. Legeprifid nen "ndeba-
ria confientia .facies Saltsatorts dcjtdcranda,& z ndu de- fitneitum fuiffl infingulii CRtciBVi.M proli con
fder orum fortiter bullientibut,ne in die ludie qfcmicobla
i fultretur. Androiion ait , ne ouis aut intonfa , aut priufi
offeratur percoquenda.
,
Habete zafula munda : iuxtd quam peperiffet .occideretur, A 1 hcn.
namque £- in ocults prateffluit aqua. Oues alicubi non tondebantur, fed vellebantur;
Crudum rar Quod dc agno di&um , non comedetis ex eo cru hinc illud Plinij lib.7.hill. natur. cap.4S. Oues non
tp.CJnam dum , ad cor fledht Beatus Albertus Magnus
fi’, quid vbique tondemur ;
durat quibufilam in locis tondtn- ^ 4 w«r.
quiJnA a, uti
trad. 1. dc factam. Euchar. dift. 1. cap. 4. ait enim. di mos. Plttu

B.Abb.Mig.
Crudum cor eff , quod nulla dec obiione pietatis , & cha- Oues adeb facrificiis dcllinatx , vt ab oblatione fattiff-

ranfmnt.it um j mente , qui f

*J deflnm-
ritatis ab humore concupif entia efb t nomen fint fortitx cx fandi Ifidori
ficuci vero in aqua coqui agnus non debeat, pati lib. 1 i.orig.Cap.l.ita (cribit dc oue:Ovls molle pecus
Hifp.
ratione nec cot mundana; concupifccntiar aqui lanie, corpore inerme , animo placidum , ap oblatione di-
Nouarini signat Lucharijl. ti i clnm,
 : . . -

i6 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

Uum , e» quod apud veteres in initis non tauri ,fid enes tabat ; eum vero , qui crudam penitus carnem
1) utrum ruet injactificio m otiarentur. Ex tjt quaflLvn bidentes vo- cdilfet, a verberatione eximebatur , licet alioquin
r^n*
* G' n MW ’ eo < uo^ inter otio dentes duos nitiores vocjtnt
] :
quot peccaret. Diu nos agnus detinuit , agnique afla-

^rifcimmtf-
1
mux,nK Gentiles in fterijutum offerebant, tio; ad eucharifticum Agnum cui harc prarftruxi-
ftrtkuur Athenicnfiu lcgiflatorcs agni tenelli,
.
annicu- & mus , accedendum nobis eft , vt non notitia: ran-
li"» ttnrUi lo minoris cfum interdixerunt, nam quo tenerior, riimcibum prxbcamus , fed & pietati j cala-
t[m Athenis co difficilior concodhi eft Simeon
cut" interJi-
Scthi , Quanto j mum igitur ad «hologicos excurfus tic&o , & ca-
itptioragnw fuerit jantodifficiliia cius caro concoquitur, put obfigno.
Sim.Scth. & humidior quanto autem maior, tanto melius con-
eji
;

-
jn sue smnia
coquitur, & minus

Ouis vtilitatem
bumida. eji

fritus quidam I occa ica effere-

EXCVKSyS 1.
vttlta.
bat,& explicabat
Eucharifticus Agnus amoris igne affa-
'
Seu carofiu coriumfat tu,f.mttt, alea,chorda,
Lana ve, laeve deeji, omnia proflat ov 1 s.
tus nobis exhibetur.
Noucrinc fc ouibus pariari fideles , vt nihil in illis

non fit.
iic.quod vtile Bettd nofter non amorem tantum habet ,fed
'
Hinc ouibus fideles comparantur, quia nihil in amor eji.
Ous
cl ^ debet
ut fUelet
quod compendio aliquo carear.
.jijjj
,
Agnus eucharijhcus nen igne affatus tantum ,
c,tc Sime°n de Caffia lib.
nib^ln^Tau $ cap.44. in Euangcl. 1 1 .
fed totus ignis.
/as ismfendto O V I S TOTA IN V T L I S S S T , Vt HC VH I

earrrr iteret, qui aquam in exterioribus aut interioribusJit, quin pojfit

Dei amor in Euch/triSlia /aeramento vt
Sim. de Cafl". ^ bonum, & ad pulchrum & aptum , vfism auferri. Nec eluceat.
etiam fleretu eius ab vtilitat* , & vju medicina Vei munificentia , & charicax in EuchariHia
vacat. apparatu.
Ouis Chrijlrti,
Nihil in oue , nihil in agno eft , quod vtile non Cbrtfli in nos amor, fanguinem fuum dum no-
q>ua mitti tn
fitidc alicui vfui deferuiens ; vt iurc agno Chriftus
slls , .fucJ ia bis exhtbet.
mitram vti- fit comparatus , quia totus ipfe , & quicquid in co
Magni amoris magnum pignus enchariHicus
, in noftram vtilitatem cedit i bene Mocrbecius
litatem nsm eft
cibus.
Cedat. tit.«j.§. 5 . Chriflus dicitur ACNVS, quia quicquid in
Moctb. Christus mundi cibus, cr ami&ns.
agno eji, totum bonum eji , £r vjiti humano ccrmnodnm-,
Jit quicquidjitte quacumque in Chrislo fuerant , totum in Induimur chriUo,chrtflum edimus.
noilrum bonum cefscrt. Vcftcs fuas alteri exhibere ameris fittgula-
I» jfiritualiit Oues
cnftodicnd* fune, non tonfio
fpirirales
Ossium tura ris indicium , Chrijh in nos amer hinc col-
illarum cantum fpcdlanda ; magnum imminet ci
tsnfsrem fg ligitur
minini) Pre - periculum , qui oues tondere quxrir-, nihil am-
fui prakeat, plius curat. Abfalon dum oues tondet , fratrem
Mijericordia vifccra in euchariflica mensa.
fed eufltJem. interimit , i.Rcg.i $.verf.i j. quod ad cos torquet In Eucharifiia faciem fuam Chrtjlus abjccn-
Pccr.Blcf.
Petrus Blefenfis , qui in animarum curi lucris in- d/t in amoris fignum.
hiant temporalibus, hxc cius verba cpift.io. Ovis In hoc Sacramento quo ma"U Chrifii prafen-
tua eji , cj in periculum tuum ipfitu cujrodiam fufee-
tia contrahitur cb magis eius chancacis
jnjli.vide ne alios imiteris,qui lac, & lanam queount in termini porriguntur.
,

cuibsn,non falMem.Periiulofum efl tibi ji in t enforis ojji-

cium eomtertas minijlerium pajlorale. Tendet Abfafon Quodjub euchartjiico Agno ttofiro feciori Chri
oites fuas , &
fratrem fmm interjicit :fic animam pro- Jlus inferatur ,quantt amoris fignum fit.
ximi fui P calat su mortijuat , dum eo enormiter delin- Inexplicabtlis charicatis fuit Sacramenti hu-
quente aut tacet aut diijimuiit aut confentit vt inde
, , , ius injhtutio.
emolumentum temporale percipiat. Verus paftor non
Det boniras prap arans Eucharifiiam ex-
eft,quiin ouibus nihil aliud fpcftare vidctur,quim
lucra.
penditur.
Agni euro Apud Hebrxos fi cum agni carnibus aliud car- Ob amorem ,quo in nos Deus ardet , nojlras de-
quauds edi
nis genus menis inferretur alia caro edi non po- , litius fuas putat.
tstn fsterot.
terat ,nifi ante mediam no&em , ob periculum ne Incendia inter epulas effusa fubter menfam
R.Mofet. agni caro ederetur ; id habet R. Mofes Aigyprius aqua Gentiles abominabantur.
rra&.de agno pafchali^ercffe.ro.
Oles agniti Amoris ignit i» eueharifhca mensa.
Hoc quoque cx Hebraeorum monumentis ob-
pafehaiit 4 Veri amantis totam amoris vimfub vita finem
Snctrdetiou* feruarum nobis eft , Sacerdotes agnum pafchalem

'Vnttue. ex oleo vngere confueuifle >

quod illis a populo offendere.
R.Mofes. offerebatur moris huius meminit R. Mofes dEgy-
; Id vt Chriftus perfecerit omnium pcrfetfif-
ptius traift.de agno pafchali^crccA.8.
Tiars figura
ftme.
imagni capi-
Agnum editum legimus, qui tiara: figuram in Aliqui fieruos fuos comederunt , chriflus fe
te. capite pra* ferebar, rem his verbis Plurarchus nar-
Plut. rat in vira Alexandri. Cicm ouis agnum edijfet i
fuis feruis comedendum exhibet.
, q^y
Pr.rguftatos cibos amanti offerre ameris
FlGVRAM , ET COLOREM TIARit IN
CAPITE PRAEFEREBAT, auerfatw eji porten- fignum efl.

tum , atque expiatus per Babylonicos ,

quos de more tra- Se totum amor in amoris fignum guflandum
Ss* fanicru- hebat fecum ad talia.
dat agni car-
fuis porrigit.
Circa agni efum hoc quoque refert R. Mofes
*>rt edebat Chriflus carnalium affefiuum humores igne
A-gyptius traft. de agno pafchali , eum qui agni
'verberabatur,
fna charitatis in nobis decoquit.
jrcus qui sm- carnes femicrudas comediffet : trigintauoucm
uin» trudas. i<ftibus verberatum quia nimirum legem , qux Amoris diuini igne affatus agnus a terrenis
,
R.Mofu. id inhibebat, violaucrati nara vox frO hoc no- nos auocat,in cteleflia fert
Ja

Ditjitized by Google
 , .

Agnus Eucharifticus. 17
Io terras Deus venit ,
vt amorem noUrttm nern, corpus integrum ? Verius qufs inferar;
Eccc quomodo amat nos Dei filius, qui tama
ersgcret,cr purgaret.
exhibet.
Ex aureo poculo bibere amoris fignum.
Magnum amoris pignus fuit, lingularis ami- Magni *rre. &
VcnlrttU, qui ex eucharijlico calice bibentes, citia- teftmionium, cum Elias in ca Ium afceudtns rii magnum
in chrtffum malis moribus arietant. pallium iuum Elila-o reliquit , quod auro , gem- f tenui, «tho.
Araanri hic cibus fapit,vt plus manducet .qui inifquc pn ferebat
maiorem nobis hxredua j at
A.Kcg.a.
plus amat. tem coelum ad Patris thronum
reliquit Chciftus in
alcen urus ,.dum non melotem nobis diunlii , ac
I

Dms
H'n nmprem
4«-
ntiter
C Rudam agnum
erat ,
pafchalem comedere nefas
igne parari debebar, igncailari ; allatio
ifta , i de ;gms inter alia hoc mnuebae > quanto
pallium, led lancliflimuni corpus liiuiit.qnod
tegumentum 3c ni cibum. Sidenda hu lunt
cllet,

fandi loannis Chryloftomi \ erba qi-’i hotv. 2. ad ,

A. in

S.Chtyf.

tfthm uabar. amore exilhurcc Agnus ille , qui in cuchariftico populum Antiochenum ita nos blifiro pixfcrt , &
fid mmar efi. conuiuio, cuius primum illud figura erat , nobis illius felicitati noiiram prxponit. Tamquam t> axi-
exhibetur, allatus igne nofter Agnus cft , quia ro- mam hereditatem Elifaus melotemfufi e} it : etmttn vere
S.Bcrn. tus ignis.quia totus amor.^«n/ Dem , inquit lari- magnafuit harcJitat omni auro pratofior. Auu qi, od
dius Bernardus opufc.dc clurit. cap.7. nec alium de tufium illum beatum putatu ,
C^ttllet/s qitifcuc ejjivt
boc habet, efi vnde amat,& inde vehementius , quia ille quid igiturfi z obis demtnfirauero quid aliu i quod
ipfi ; ,

NON AMOREM TAM HABET,QVAM HOC maius omnes fiunt m.fierqs imbuti recepinuut
illo multo

ipse EST;vt abhaccaufa Chrifti corpus ignis Elias nempe mt letem dififpulo reliquit, filius autem ho-
dicipoflir, ignis Chrifii l inguis in Eucharillii fa- minis afiendens ,
fuamqu* fci-
nolis carnem dimifit ; Cbriflus trm-
Agnus eu- craincnco.Accinir fandus Ephrarm>tancum in nos licct&vcfiis loco elfet , & cibi , nec vnum dum- f
fi"* <j>

* baridi em nf diuiux numificcnrix beneficium >tamqitemiraui mmi3ut

raxat hominem tegeret , fcd mundum vniuerfum, r

’t" */«<“! Dei dignationem admiratis, Sccxpcnd- ns com.j. atque nutriret ; vt iure Antipater Boftrorum fcpi-
nuriivt , fied
tttUi igr.il. lcrm.de non ferutanda natura Dei Abrahan1 Pa- ;
fcopus dixerit orat, de loannc Baptifta Benedillus :
Antip.
S.Ephiscm. trLirchaeaeUnibiU Angelss terrenos cibos appofiut , ilii- frubias, qui fuit mundi cibus,& amillus ; amicius, quo
que eoi comederunt. Ingens Jane miraculum efi , cernere nuftra nuditas operiretur , cibus, quo imbecillitas
carnium cibet manducantes
fpiritut incorporeos in terra noilra fouerctur.
Sed hoc pr ofella omnem excedit admirationem , omnem E cocio hic vellis defeendit , 8c hic cibus: 44 -

mentem, omnemque firmonem quod nebis fecit vntgcni-

,
vtrumque nobis in euchariftico conuiuio exhi- Induimur
tns filius Chrifhu S.tluater nosler. Ignem quippe , dr buit Chriftus quod Rabet etiam fandus Bcrnar- Chrifl ,CW-
;
fluoi tJimui.
Jpiritum manducandum, atque bibendum prsSlitit nebu dus apud Tilmannum in Allegoriis , dum ait ; Hoc
carne vcllitm, errpui videlicet , ac fanguinew ; parti fn efi corpus meum : datum optimum , & donum ptrfeOutn,

erat allatum igne noftrum Agnum ede , nili cllec defendens a Patre luminum. Cbriflus datus efi nobis ad
ic ignis. induendum , ad edendum, & offerendum.fient indumen-
2)#»‘ mmar in £tvere quis digne explicer duritatem , quia tumfieut alimentum, fiem pretium. Oliin fuas alicui
XuehArinim velut igne comburebatur Dei filius dum fc fuis iu velles cxhibcrc,amoris lingularis lignum habeba- VeRufuae al-
fac ran.it e vt hac mensi in cibum dedit, fore citm diiexiffet fuos, tur, hinc Inierunt autem DauidCr Iona- Irrimh-irrO
• lutant.
infinem dilexit w.lurc inclamat Gerardus Zutplu- th.u ftrdw: riiliocb.it enim eutu quali animant fuam- nam
Ioan.rj.T. •
7 l* tn I»<i>ei 5\
. . .

Ccrjrdus 0 inaudita largitas,

nicnfis lib.de reformat. cap. 17 .
; ,
expoliam: fi lonathas tunica, qua erat indutus , fcr dedit
,

chrtfii in «es
Zuiph, 6 CHARITAS JVPERf HltNS, qki fi ipfntn eam DauiJ amoris comcllacioncni. Maior erga an *r
\ in hint
dedit quid poterat negare ? quid potuit vitra jace- nos Chrifti amor , ac maius amoris Anaioris indi*
re t-deditregnum fuum , dedit fi ipfiem. Quis , in- ciuin nobis non nudas exhibuit velles , fed fuum ,-Rc S lS - 5 '

quam , diuinx chariraris terminos purrexif- coipus, cainemquc fuam.R.ichaidus a fando Lau-
let ? Porrexit ille, qui amoris rerminos nullos rentio lib. 1. de laudibus Virginis , referens illa
nouit ; amoris magnitudo cx doni exhibitione verba Salomonis Prou. ; 2^. Stragulatam vefiem Proo.ji.
1 .

pendatur i iure cuidam Euchariftia amoris lolium fecit fibi , addit , hac aull orit at continetur fub littera Md»*
dida. ,
AIem, qua intepretatur{vifiera,) quod per hoc maxime
Vt fuorum charitatem ,ac liberaliratem Chri- rmfierkordU vifitra nobis offendit, fcd hoc congruen-
4V ftus commendarer etiam in frigidi aqua- porre- tius aficrcrur de purpurea dominici fanguinis
ZW munifi. ,

tfrin,(*r cbm- dionc laudanit t

&
qnicunque fiotum dederit , vni ex vcftc , quam nobis in Euclmitliz facramcnto •

rinu in Em- minimis ifits calicem aqua frigida tantum in nemine Chriftus exhibet hoc nobis ipfius agni efus fua-
, ;
thmrilUm
*f~ difiipuli , non perdet merettdem fuam ; Marrh. 1 o. 42. det ; nam, vt multorum fententia fert , etiam agni
paratu.
Itanc calix aqux frigidi indigenti exhibitus tanti vilcera , & interanea comedebantur vt vifcerum
Matth. 10. ;

amoris indicium cite poteft.cui cadefte prxmium comcftione colligeremus in euchariftico Sacra-
promittatur ?lueft,& ita ille affirmat ,qui daturas mento diuinx mifericotdii vifccra delirefeere.
cft mcrccdem ; quam magni ergo amoris fignum Huc vocari poteft, quod habet Petrus Abbas Cei- Ellfirieordio

ciit non aquae frigidi calicem , fcd calicem exhi- lenfis ib.de panibus, cap.2.
I Hacmenfa plenavifieri-
bere?explicct qui poteftriwcrim audiendus de bac bm mifiricords *
; hic qirippe fc totum Deus exhibet,
collatione S Bcrnardus ferm.p.in Pfalm.Qui habi- qui mifcricordii fons eft. Pcu.Cdl.
tat : Non efi hic calix aqua frigida,fid calix inebrians i Cum videret Iob Deum faciem fuam abfeon-
quampraclarusfx maximo amotis fonte harc fangui- derc>coniicicliat fe a Deo tanquam inimicum
45 -

tu Eurhnri-
nis prppinatio manat. haberi; hipe illi illius voces cap. i;, verf. 14.
fi,&
ClftlU in mt Fudic Clu illas ad Latari
nmer fimguh mas,air enim loannes cap.i
monumentum lachry- Cur faciem tuam abfiondu , arbitaru me inimicum fuam chrl-&
1 .& Ucnma-us efi Iefur, tuum * Secus hic omnino arguendum :abfcondit
»• cx paucis lachrymis , amoris magni pvram adftan- in hoc Sacramento faciem fuam Chriftus , vt
'•/.
exhibet.
loaao.u. tes collegerunt, inferunt quippe : Ecce quomodo amicum fe praeberer, nofquc velut amicos in ami- 1^
amabat eum qubd fi fcmel Uchrymas fudilfc tanti
;
citii fignum fuo (anguine fariarer; hirte inuicatio
amoris indicium fuir ,qux magnitudo eius in nos. illa in amoris Cantico ,cap.j. 1. Con.ed-te amici, Caot j.i,
amoris deducenda efl dum non lacrymas effun-
, & bibite amicum fe amicis prodit, dum faciem in
-,

dit, led totum fanguinem exhibet , totam car- hoc Sacramento Chriftus occulrat.amoretn fmnn Ua g,
Nouarini Agnus Emharifi, B } retegit
 , . -

Liber V. Sacrorum Ele&orum,

retegit , dum tegit facro velamine carnem vnde ; ius enim figuram conuiuium illud exhibuit,)
Se Ilaias referens Dei faciem tedam, velatos pe- Deus oftendit. *
!

dcs.aitid Seraphim minifterio faduin, cap.6.cur Quid ? bonitatis fuit Gehennam paraifc , ve Dt! btnitao
frifaras Est-
alijAngeli id non prxftant , cur ex fuprcino or- eam caucremus ait quippe fandus Chryfofto- i
thariRii tx-
dine Seraphim velandx faciei eliguntur ? quia muj hom.jo. ad populum Itaque bonus efi Domi-* :
ptfi/itur.
Seraphim amoris plenitudinem fignificant , vbi mu , ideo Gehennam praparauir ;
quam ittftius S.ChijC
autem Deus obucl.iri fe,ac tegi finit , id aliunde bonus dicatur , quam illuftrius amorem fuum
elTc non poruir.quani ab immcnfo,quo nos com- commendat, dum nobis paradifum parauir, Se in-
plcdicur , amore. tcrim paradifi pignus, eucharifticum epulum.
In hte Sacra- Ob atnsrtm
Porro quo contractior fub quauis particuli, Ab ingenti, quo in nos amore Deus ardee na- ,
mento , que ;«• in nts
naci‘ Cbnfli
quin Se fub quouis fragmento Chrifti prsfcntu cum filiis homi-
fcitur vt delicias fuas dicat elfc Dtttt ardtt
preftittia to-
cft , Se latius in hoc Sacramento eius amor , eius num Proucrb.8. hzc quippe illius verba Delicia
, ; mflras deli-
rtabitur , e* bonitas patet. Sandus Bernardus volens ex In- meaefieatm filtjs hominum. Deliciis Deus fruitur, tius fuas pu-
magii tat.
eius carnatione Dei in nos bonitatem colligere, italo- quia fuas delicias fruendas rol^s exhibet , ob di-
PlOU.I.
ebaritatis
quirur ferro, t. de Epipli. Quanto minorum fi ledionis atfcdum quo deliciis fuis nos Deus
,
termini ferti*
funtur,
fecit in humanitate, tanto maiorum fi exhibuit in beat , beat fe : noftras nimirum delicias fuas Deus
S.Scinaid. bonitate. Igitur fi bonitatis , Se amoris magnitudo putat , in nobis delicias habet , citm nos in illo
B.Laur.Iuft.
ex humanitatis poruitate defumenda di, cum in delicias habemus. Przclare Beatus Laurentius
hoc Euchariftix facramcnro aded fc Chriftus Iuftinianus ferm. de Euchariftii : Exhibuit fi', ki-
coercuerit , ve fub quouis hoflix fragmento con- quit , Vt tue fit peregrinationis comes ,
ignorantia tua
tineatur , quis non videat optime ex hoc diuinx lux , infirmitatis tua remedium. Tecunt habitet , de te
innos charitatis,ac amoris magnitudinem col- latetur, fias tetutn D E L 1 C 1 1 s perfluatur ; qumutd-
ligi? vt hic quoque confimiii ratione arguere modum trt fapientia v olumine tcilatur , dicens : & de-
poOlmus , quanto minorem fe fecit in hoc Sacra- licia mea ejfi cum filqt hominum. Non epsidem, inquir,
mrnro , ranto maiorem fe exhibuit in charitate, vt fuas k filqs hominum captet delicias , fcd
vt cum filtrt
in boni rate. hominum communicet proprias. Nequaquam impru-
Quod fibi
Cum quondam vellet Deus oftendete fuam denter arbitrandum quod Detu z llatn ab Angeli/,
efi
rucbariflico
Agne nefit*
erga Abraham benignitatem , Se amorem , in bc- fiu hominibus Utitia percipiat caufam ,
quum eofdem
pelieri Chri- ncuolemix figmun nomen eius maius reddidit; Jpiritualibm , C 7 aternis faciat exuberare delictjs. Ipfi
fiusinferaiur, vt qui ante Abram dicebatur ,
poftea vocaretur etenim fibi ipfi gaudiurn efi ,
beati t udo perennis ,fim-
quiri ameris Abraham enim habes Gen. 17.5. Nec vitra
,fic pitema , effentiaUfqua deliria.
reritm ob pracipuum,
l
fanum (it. vocabitur nomen tuum Abram, fid appellaberis Abra- quem ad homines gerit, dileflionis affitlum idis imper-
,
Ccd.i7 .J.
ham fcd quid magnum fuit litteram vnicam ad-
;
tiendo proprras ,
eorum fuas afieueratiejje delicuu.q\iod
dere cius nomini ?Se prxfcrtim h,nain fola hxc maxime verum in Euchariftix fafcramento.
Tncf/ia intef
adieda eft, vr patet Se nomine Hebraico, que Olim hxc apud antiquos vigebat fupcrfticio, epulas effufa
littera nec littera cenfctur , fcd afpiratio , vt de vt inter epulas incendia adeo abominaremur, fubttr mlfam
nihilo, & inutili re, Se homine dicatur ; hxc ta- vt fi vel nude nominaremur,fubtcr menfam aquas aqua Gentiles
men Abram accipit eximij muneris loco, cur ita? effunderem.Pii nius huius ritus mentionem facit, MBtminaban-
tmr..
An quia munus qoodlibet licet exiguum magni- lib.i S.cap.x.dum ait Incendia inter epulas nominata :
Hin.
facicndum eft dummodo a Dei manibus exci-
, effifss fisbter menfim aquu abominamur ; euchirifiica

piatur ?nullum tam paruum beneficium eft, quod menfa adei incendia nominari non prohibet,
cum a munifica Dei manu fit, plurimi faciendum Vt in ea maxime diuini amoris ignis cluccat;
non fit , nec h , fpernenda cft , fi Deus offerar. Amor fiquidem ignis , ideo amare , ardtre efi f ait &
jlmerii ignis
in euehari-
Sed aliud quidpiam myftcrium hic latet
,
quod Caffiodorus de amicitia; hic igitur ignis in hac ftita menfa.
plurcs ex Rabbinis obferuarunt , fcilicct magnum mensaflammas fuas ciaculatur ,vt iure Euange-
fuifle hoc donum , cum Deus litteram H fum- liftaloanncs cap. i j. hxc ccenx przmifcrit ; Citm Ioan. 1 )

pferit ex ineffabili fuo nomine mn’ iehouah, dilexiffet fitos , qui erant in mundo , in finem dilexit eos.
Veri anumtis
eo Abrx nomini inferuetit quod etiam alij no- .Morti proximus totam amoris fui vim Chriftus
> teram ameris
tauerunr. exercuit nam hoc amantis eft proprium hinc vim fub vita
i ;

Hoc po fi to , arguere ira poflumus,fi nudam Pfalm.44. Infimbrias aurei* ; cur aurez fimbriz,non finem tfien-

folius nominis litteram nomini inferere , tam auratz tantum , prxfcrtim ctkm antea dixiller , in iere.
Pfalm.44.
lingularis amoris , ac
beneuolentiz indicium in veFfitu deaurato I aurum amoris hicroglyphicum
Deo cxtitir.quam maius erit, fe ipfum homi- eft, fimbriapoftrema veftis pars poftrcmam vit*
num vifccribus inferere quod in Euchariftiz fa- ,
partem notat ; aurez ergo fimbrix , quia in fine
cramcnto fit. vita tota amoris perfellio quatitur ait fandus Pa- S-Pafch.

\C Inftirutionem huius Sacramenti fignificauit, fchafius in hunc Pfalmum ; hoc przftitit omnium Id
ftns perfeteri*
vt Chrl

Inexplicabilis ve fandfs Patribus, &

Interpretibus placuit,tranf- perfediffime Chriftus ; tunc
przcipue amoris lui emnium per-
enaritatit
mutatio illa aquae in vinum , qux ad nuptiale flammas euomuit , cum vicinus mortui fuit, fsdtjfime.
fu: Satrami-
ti buius
contutuum Ioan.i. fada eft fcd pendendus locus ; ficut Se moritura candela. Se ideo didum,»w finem
infli-
n-tle. cft in quo iftuc miraculum Icfus fecit, fecit
, fitos dilexijfe.
Iuaa.i. quippe in Cana Galilxx * nec nuda nomine my- Aliquos reperimus , qui feruos fuos comedere 47 -

-Aliqui firuts
ftcriisin nos amore zelotypia teneretur. Se ob id ftuductunr. Tertulliani hxc funt verba, lib. de
fuet eomede -
eucharifticum conuiuium inftituerit hoc ad : pallio , cap.j .Vedius Pollio fimos muranti inuadendor
runtiChriJhse
Incarnationem retulit Richardus a fando Lau- ebieilabat ,nouafiilicet fanitia delettato , terrena l esi ia
fe fuit ferais
BicK. iS. rentio lib. Nupti* folia funt in
i.cap.f.dum ait : exedent ula,dr exunguis excornis ; de pifcibtu placuit fctnrdendtue»

Laur. Cana Calilxa , (j- erat mater Jefit ibi : Cana zelo- , feras cogere, vt que fiatim coquendis, vt in vifieribut ea- exhibet.

typi* , Gatilta tranfinierat io ,in Cana ergo Galitat, rum aliquid de fimorumfitorum corporibus & ipfign- TcteulL

iri efi ,
in quafi IMMODERATA charitate nonum acerbitatis. Se fzuitici genusramoris
fiaret,
jecit natur* v9 diu inarn tranfinigrare ad hutaa- fummi/uinmx charicatis fuit, quod omnium Do-
tsam ; fcd nos ad charicatem illam referre pof- minus ie in feruorum vifccra conderet a fi.ru is
,

funms,quam in Euchariftiz inftitutiene ,{ hu- nsaii^ucatus;quod in cuchatiftitaro»u 4 pnftar.

Inter
 n
- , , , , & •

'

./
Agnus Eucharifticus. 19
Pragulfatts Inter amantes amoris hoc indicium cft,prx- potejl , fid in tuguriolo quodam manebat amanifiimo.
cthi 4 m4iwi
tfftrrt mme-
gnftacos cibos amico offerre. Dauid de Augufti Sed & cuflodes nolle eadem non pofiterar, nihilfiifps-
lib.de 7. proccffibus religioli , cap. 16. Sextum cans mali ; tarnfdmqueexdem ,quam Flambcrtus Petflrith
tufit*» tft.
Dau^j. timoris indicium munujluU er dulcet litter* urtuuorq: in Regem meditatus fuerat , perfecit, quod nar- ex outhvi-
dill.tmints , & morfelliab ore dilelli rupti , & qualibet rat idem Audor cap.io.nollcm huc aliquem a fui
tilrntci iu
Jliee caIuI

tilia ana dilelhu contrelhuir , vel quibus vfitt ejt, impietate adigi,vr cuchariftici Agni fanguinedo-
y ChtifiU mit!a
ejus quafi pro reliqnqt (f pro 7ncmoriali
venerantur , natus,in tantum amatorem praux vir* adibus fx- mtrthtt Arii-
confernantKr y& pro incertato comimti amoris. Exulare. uiar , in cumque arietet qui canti amoris tantum tAnt.
,
S.Hier. hoc volebat i puro amore fandus Hieronymus, pignus exhibuir.
Amanti Iit
cuius haec fune verbi : Crebr i tmmu/cuU , &fitfiio- Amanti fapitjhic cibus, vt alteri non fapiat;
eibu- fnpti
las,& praguUatos cibor,& did et , finanes & & quin non videtur comedere, qui non amat, vtplu r»4B-
amoris litterasfitrtlhu amor non habet ; in eucharifti- plus amans plus comedat. Huc flexit fandus An- iurtt . tjnt
cis epulislocum hxc verba non habent fcipfum , felmus trad. dc (aeramento Altaris Hunc cibum pitu Amat. :

2 fc ipfo przguftatum fe nobis torum Chriftus plus manducat

,
qui amplius amat, addit & plus
i
S.AolctiU,

exhibet lumini verique amoris hoc argumen-

j , qui plus & plus manducat
strn.tndo rurfius
, , & plus ,

tum eft,vt verus ille fucrit,qui dixit, simor amanti & plus amat. Altum igne agnum non comedit rite
jit cibus,
fi comedit , fi gifiat, &
gallandum fi amanti, qui amoris igne non corripitur fcd hoc fequenti i

amataque anima offert in vebememijjimi amoris non excurfu luculentius probandum cft , vt amare
filum indicium fid exercitium. Deum amet ,
qui hancmenfam amat & amoris ,

48. Amoris igne ardebat Chriftus , fc nobis in ci- flammis vratur , qui amorem fuum flammas cuo-
Chrijhu car- bum offerens, vt iurc agnus, qui illius figura fuir» mcncem , comedit.
molium afi non nili igne affatus edi porter. Ignem charitatis
iluO humttes
igne fnx ci/A-
ritttu in no-
nobis quoque Chriftus admoue.it , vt in nobis
carnalium afteduum humorem decoquat , & cx-
nxcvKsvs 11.
tu ntct/juir. ficcctjquod fuit etiam Franconis Abbatis votum,
Amoris igne ardeae, qui aflurnigne
Franco Abb. tom. 4. de gratii Dei iu loquentis ; Nihil debet
Cbrijliano corde praterChrifium dulcefi ere, qui vt affe- agnum ad cucharifticatu
Ihu animarum nojbrarum fiapore diuina fiiauitatis con- menfam comedir.
diat, noxios carnalium affiEluim humores igne cha-
ritatis fita ipfi decoquat.
Amori i diul- Curru igneo raptus in caelum Elias fuit ter- , ii
Deui homo factus eji , vt ametur ab ho-
ni ignt njf*. ra a terrenis abiundus : nos quoque cuchariftici
,
mine.
f«M AgHMS i
terrenii
Agni perceptio, igniuquc amoris vis itacorripiar, Statim ac Deus hominem condidit ad fui
, ,
nti
nutent i
vt in diledum immigremus , mundo rebufque ,
amorem illum prouocauit.
,

mundanis moriamur,non immoriamur. Libet hic

tuleltin fert.
A more corripi debet ,etschariIlico pane re-
Anpnym. exclamare cum pio illo Audore Anonymo» cuius
creatus.
inedita opera ad manus noftras pcrucncre de ;

prxparat. Miff. Dominico die, ita amorem luam Tamquam oues igne charitatis affata nos Deo
alloquitur Quomodo tu in curru igneo, Eliam ad
:
efferamus.
meliorem vitam tranjhtliflijta huisu Sacramenti per- Ajfit tgne agni carnes ,nos amoie inflammato!
ceptione ahfbrbeat me, quojo r G n i t a , d* meUljlua
cfle debere clamant.
vis AMORIS T v 1 qui ttntndo me totam faciat
mori , d phantafmatibus ,
,

creaturarum imagini- & Amorem fuum notlro iungi chriftus cupit in

Eucharistia ficramento.
bus denudari, d priuato amore liberumfieri ,& in te ra-
pi,in te abfirberi, tecitmque vmtm perpetuo fieri. A mor in gratia lege triumphat.
In terentSparfus in creaturas nofter amor erat» haerebat Amoris pede ad Agni euchariHict menfam
Dem venit terrx,terren'ifque,adco vt putrcfccret i quid fecit accedendum.
vr nmtei n».
Deus > in terras venit, hominem induit , vt amo-
firnm erige- Vifcera charitatis huc afferenda.
ret,& furgn- rem noftriun erigerer, 5e purgaretjid quod
egregii
Sdx quid ; Agnus comedendus , vt ignis
ref. his verbis notabat fandus Anfelmus trad. de fa-
S. Anfelm. cramcnto Altaris ,cap.8. Ideo , inquit, defienderat /«i**
ad nos v t AMOR.FM nofirum in terrenis differ - Sola Euchariftia memoria pia mens adu-
fium , & putrefallam beneficia pietatis exhibendo , in fi ritur.
colligeret ,& in nouitatem vita reformaret & abfha- ,
Anima ad hunc ignem inexplicabilibus de /i*
£h*m ,& emendatum d face earum rerum qua cum ,
ctjs fluitur.
ipfo pariter amari non pojfunt , ficum furfium leuaret\
Cibos auro conflergere aliquorum mos.
quod prxeipue prxftitit fux carnis in cucharifti-
ca mensa exhibitione. In euchariflicis epulis qui fandius id flat.
Poculo aure» Flambertum donauit Berenga- *>ua nobis accidunt , charitatis calcaria ftd
49 -

Ix aureo fe- rius Rex , inque amoris fignum obtulit ei bibere , amoris nos curfuin vrgent ,fld omnium
tu te biSrrt quod continebat iuflir, qui tamen bcncficij oblitus maxime Euchariflia.
rnmork fignm,
moliri Regis mortem ccepit rem his verbis nar- :

Luitp. In Eucharifliafacr amento Deus abfcondirur*

rat Luitprandus lib.i.hHloriarum, cap.19. His ex-
pletis aureum non parui ponderis poculum Rex ei porre- vt ardentius quaratur.
xit , atque fithi unxit : Amoris fitlutlfcpte mea causa, Quanto defiderio excipi Agnus euchariflicui
quod continetur bibito : quod continet habete. Vere au- debeat.
tem, &
ab fqut ambiguitate pofl potum intrtiuit in illum DtleZlt defiderio languet flonfa. Det pura-
fiat anas. Reneficij quippe prafintit , proterit i imme- & radrfus fit, c alum fliritale duntChrijh cor-
mor, infimnem illam in Regii necem populos infiigando
pus excipit.
pertulit nollem. Rex autem nolle ilii , quemadmodum
Diuini amoris ignit in fuperna nos eleuat
& filum erat Juxta Etdefiunt non in dom:,qnx defendi Eurus
.

. ^ 4
 , •- , ' , -

20 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

Purus fit amor,c£* ab omni ajfeftn alienas. quo cor meum habet tam nobile cilum , quod circa ali-
quid quod efi in toto mundo Quomodo,obficro,
J^ua vere fionjum amae ,Jolius amati defide
afficiatur.

pofi tam nobilijfimnm cilum , fitjficient i

n, ,:m ,fnauif-
rio tenetur, omnia impedimenta fuperat.
fi
fimum cr meum circa vana,
dulcifiimum potefi cor
o facuh amor inter fe minime co-
Dei , turpia , & immunda etfi fimper non poffit
dele ftari ;

harent. • ipfumfacrament aiitec. [umere. Saltem cor tritum tpfhn

\ amoris iugum.
Sttaue fpiritualiter non definat ruminare ; in veritate mirum ,

ChrtHus amoris iol ,

amoris radios in fuos & plufptam mirum videtur quomodo ,
1 dJ.core, &
NIMIO AMORIS FERVOR i , cor non defuit
JP*rgit. in Ijoc cibo.
durafuperat Vei amor.
Orr.nta T*
In euchariftico Agno fummam nobis oflendic 5
Suaue,& falubre anima vnguentum amor. rhuritarem, amorem fummum hoc , tft , fuum , Sc
Tlyuar* tuet
igne tkotita -
Veri amoris charafter. libiparem a doni magnitudine metienda amoris tn mjfaii net
:

Amoris diuinijuauitas cr dulcedo. , magnitudo ell,amorcm oilendit; fcd Sc fuo vcluri Det effera- ,

iurc requirit amat dum fc nobis in cibum exhi- tum.

A mor virtutum fal. ;

bcr, fcd amari quxrit dum ercipitur igne charita-

Oui Veum amae, nihil timet , ve! inter feras ;

tis allatus Chnftus eft tanqu-m agnus; nos quo-

jecurus degit. que tamquam oues hoc eodem amoris igne aflari
Dura quaque grani a amant lemafiant.& debemus amoris vidimx futuri , quod vniucrsc
,

S.Augtlft,
Omnia facilia amori. monuit lan&us Augullinus ferm. ijo. dc tempore,
Grauta omnia amanei lenia funt. in harc verba Primum quidem zelut oues pafcue. Do-
:

mini in ara cordis igne charitatis affati

Omnium creaturarum amor Deo offeratur. , nofinetipfbs
effieamut hofiiam viuentem ,fdn£Jam , Deo placentem-,
Mor amorem pofeit» 8c chatitas duritatem;
r>#Mj
50.
hemo
tfl ,
Vt
A
ille fecit
amat nos Deus, Icti & amari vult ; hominem
vt amaretur ab homine quin tk
,
homo i
iiaamori amore iclpondcamus , amoris igne cum
agno tombufti , ac vcluti cum allatis carnibus
allini.

an-etur mi factus ipfe cft, vt ad fui amorem vehementius ho- Et quidem a Ifas igne agni carnes Id tede fua - Affi i/*e
h'mine.
minem vrgeret : lubet hic exclamare cum Pio derc non ambigo; quod vi funi eft etiam fando apii earatt
Idiota. ueumere tn-
Idiota cap-9.de diuino amore : O tnifericordiofifjime Cyrillo Alexandrino Glaphyrorum in Exodum
fl*u.mates 4.
Domine Dfu ebriae, caufk diligendi tc tu ipfe es te lib.i. Porro , inquit,/»^/ eoi edere carnes agni uffas , eo Jeirrre cla-

diligendi medo* , efi fine

modo, quia infinite bon tufis, quod oponet eos effe inflammatos si* i r i t v, mant.
Cj omnimodus nofier diligendi finit tu
diligendus efi qui volunt ad communionem Chrifii accedere ; ideo & S.Cyr.Alez.

fitpr.i omnem medum CT ideo nihil te ittfiius , nihilque Paulus alibi tepor aliquem
itsbet eos ffiritu fes‘ucre,\t

frnfiucfius diligi potrfi: infinitum namque

Domine lefit corripiat ab hac mensa»ab liifce epulis cxulaie tor-
nobis,quia por omnis omni-no dcbet,& tepor.
Chrifie , vere amantium amor, meritus efi de
nebis immeritis temetipfutn dediJh.Tu ti confit efficiens, Amorem fuum hic Deus prodit , ira tamen vt Amert fuuwt
nolite imngi
C finalis AMORIS , & DILICTIOK I S ,
Vt amorem noftrum fuo ungi , & fuum noftro
cupiat i
Chriilus ne-
accafionem habeat glorificandi nos ,
quia tu occafionem Chi ifti carni noftrx mifcctur,
copulari, vt caro fit in Eucba-
das ,
tu afficliovem creas ,
tu dtfidcriscm confutuas, i u lic&amor amori. Huc voco fandi Auguftini ver- tilha fatra-

imo fatlus es homo ,vt te ame- ba^qtii Lb.dc catechizandis rudibus, ita loquitur:
tnimfecifii hovsi:;em ,

mus ;
hominem videtur exuidc ,
qui cum non Ama amorem ILLIVS, qui amore tui defien- S.Aug.

atnnr,aquo fidus cll, Sc qui hominis causifadus dit in fidfiantiam panis , &
ibi amorem fuum amori

homo cft. tuo copulauit , humiliando fe ,fitb limando te , coniun-

Stat i*t me hominem Deus condidit ad
Sratim ac primum , gendo lumen fiu oternitatis limo tua mortalitatis.
Deus httni-
amorem eum allicere ac vrgcrclluduir ; huc
fui ,
Et vbi cxcrai fc amor , vbi virc‘. fuas iadet , fi
J
1-
t lt: ttn
1 ll.Jit,
enim fpcdaitir dum nomina eundis animantibus
,
non excrat , fi non iadet in hoc amoris myftcrio, Amer in pa-
ad ;iii j marf trtA-
vbi diledionis fu* delicias , diuitiafquc Deus tio
(egi
»4**1 frouo- imponi voluit ab Adamo Gen.x.ijj* Formatis cun- fhat.
ia»it. ilis animantibus adduxit ea ad Adom , vt videret , quid oftcndit?Obfcruar Beatus Laurentius Iuftinianus
B Liur.luft.
Cciu.i> vocaret ea non caiu hoc fadum , fcd diuino con- fcrm.de Eucnariftia ,in lege vereri defidcrari , qui
;

iilio.vt fcilicet ex eundorum animantium

notitia, amoreAVccIluerit fide excclluit Abraham , llnac
:

homo fc ipfum , fuamque perfedionem intelligc- obedicnria , patientia Iacob , lofeph caftimonia;
rct , inque Conditoris fui amorem hac
cogitatio- amore nullus , licet omnes amarent ; cur ita ? an
ne raperetur. Prxclarc Beatus Alcuimis in Cene- Quia Legi grati* id feruabatur , qu* Euchariftia:
B, A Icamus.
iim inteirog.y f .Cur voluit Deus,vt horno cunblts
ani- /aeramento gaudet , quod in vmbra nuda habebar
mant ibis nomina imponeret ? Rcifiondeo, vt homo intel Synagoga? Amoris hoc rempus cll , Sc omnium
quanto melior effiet cunilis animantibus, corda ccclcfhbus arderc flanunis debeat, dum cu-
ligeret
fi ipfum
ex rationis difiretione, eo magis & Conditorem charifticis deliciis fruuntur.

swm diligeret, quo fe meliorem alijt iuuenti- Amoris pede ad conuiuium accedendum, Amteii pedo illuc

btu inteHigeret ; & non vehementius fc ad amorem Sc amoris vifccra exerenda amoris cibum epula- ad Agsti eu

vrgeri homo fincc , cum fui

amoris causa videat turo , primum ab Vgonis Carcnfis calamo cll, qui tbarijlici tnd-
fam attedtn-
Deum hominem fadum, videt Deum fadum lui in illud Prouerbiorum 9. Venite, comedite panem
dum.
cibum iurc , amore correptus inclamabat pius
? ,
mesim,dL\t\Venite pede, amoris, comedite dente
Vgo Cir.
Amore eerri- ille Audov, licet Anonymus, & ineditus,
medir.de fidei panem meum in fiieramento Altarii ; nulli pes I 'tjltra tha-
dignas 10: fuperbi* veniat, veniat amoris, veniat humilitatis. ritatit kmt
fi d*U-t tH~ pr.rp.irat .Mi Ili ,feria i.O admiranda Chrifii
afferenda.
mira mentis iubilatia.Desis meuSyfponfisS meus , a M O A
f> aritliee
fa- Secundum a fandi l ulberti calamo cll , qui cpill.i.
ne reertmtHu S.fuib.
C E-
Anooym. m f v s faSliis efi cibus metu. Sanflorum pramium, inquit, farcte palau.m fidei,dilata fasues fi ei v 1 5

gaudium Angelorum Dei patris f erbsnn efi nutrimen-

,
r RA CHARITATIS fume parum
extende , &
tum meum lux. mundi ,fil cceli , fapientia Dei efi re- vita interioris hominis alimentum, non arte pifior. a fer-
,

feltio animi meit Proles virginea , redemptio hunuoia, mentatum ,fid incarnata Deitatis vitale pulmentum.
iteiique gloria focfa
efi cibatio
mea. Qjud vitra affccloi Non fapit , nec nutrit corporeus cibus fi calor
qtisd vitra nie potefi allicere f olfit d Domine , vt ex vifccra dcftiiuai , Hontachnm dckrat 3 idem hic
 s - .

Agnus Eucharifticus. 21
hoc cibo , nifi amoris calor adfit , ad
St in fpiricali Apud plerafquc gentes in vfu erat vt auro para- Cibet aure

vitam > ad vires cxdpi Chrifti ianguis , ac corpus tos cibos adfpergerent ,vt pretiofiores eflent. De
non poteft. Sinis populis loquens loann. Petrus Maffeus infui
Ardeae velut ignis , qui euchariftici Agni carni- hiftoria lib. 11. poft medium ita feribit : Cibi con
J
'nan fmiJi
kus vefeitur. Expendenda hoc loco cit Hebraici fefti , in pyramidati extruuntur , auro confpnfi cupreffi-
Agnu* c»mt- verbi vis dum de efu agni fit ferino Exod.i i.vcrf.7. ms ramulis ad gratiam prominentibus t
, no /nunquam
vt ignit Et edent carnei notte iUk ajfiu igni, in fonte eft pro etiam roRro ,pedibisfque naurasts astes integra nobilib/u
edent, lbji* achelU , i verbo T 3 S quod przfcferc patinis inferuntur, quo hominum
quo abiit luxus ? I» tuthninb
4 '7
'
ingentem ardorem , deliderium , cupiditatem , ex vanitas procellit idem (an-
? Icd line luxus noti 'f* lm f**
**
quo fit, ve de ignis voracitate dicatur ifa. 19.6. ditis prxftari in euchariftici mensi poteft , quod
flamma ignu deuorantts.Hcbt. nSjlH igni* come- fiet, n charitatis & amoris auro epulx
, quz infe- ,

dentis. Deut. 4. verf. 14. Dem noller ignis confument runcur , adfpergantur , fi chariutu vifceiibus
eji , in fonte nSDi*. Ezech. i 8. veri. 18. ipfi ignit excipiantur.
confistnpfit re , Hebr. qnSDK. idem verbum habetur Cun&a fine profpcra illa fint , fiue aduerfa , ad J 5*
cum de manna eft fermo Exod. »6. verf. j y. & filq charitatem nos vrgent , ad amoris curium
nos g>N«Jt?to«r-
Ifiacl lSiDS. Docemur itaque
man comederunt, Hebr. cxcitanc , vt charitatis calcaria ellc videamur ; fe- «idmu thari»
vt cum
ardore accedamus ad facram hanc men- ftiuc ,dc vere Richardus Vidorinus trad.de gradi-
fam , igniti , &
fpiritaiis dcuocionis calore pleni, bus charitatis, cap. j. Sed nunc ,
quejo , mi Setterine,
tur rum Vr .
& quomodo ignis obiedta deuorat cum vehementi reduc oculos ad bai inferiora, cr vide qua videntes ple- gmt .fcdrm-
impetu , vique ; (ic nos carnem hanc facram toto rique non vident , &
aduerteji non cunila qua vel nobis *>a*mi
mentis aife&u ingenti charitatis vapore comcda- in prosperis feruiunt , vel contra nes fauiunt in aduerjis
S.ChryC mus. Accommodata funt ad hanc verbi vim fan- quadam uon fint charitatis calcaria
di Chryfoftomi verba, hom. 83. in Matth. quz vrgent ia quodammodo ad curfiem amoris. Cur non ve-
huiufmodi funt : Accedat nemo cum natifia , nemo hementius nos ad amorem vrgeat Amor ipfc , quj
rcHoiui ut, omnes acccnji ,
omnes feruentes, & excitati. Et fub euchariftico tegmine latet Verus ille Inter :

Ecut agnum comedere igniti feruentes debe- & catera Dei beneficia nullum efi , quod adeo hominis men-
mus ; lic maiori etiam incendio ardere debemus, tem ad amorem prouocet , ei* vrgeat , quam tante
tali cibo refedi.Vide fi non huc rcfpiciat idem fan- amore exhibitus ruebaris! ictu cibus ,
pane /itU ine-
dus Pater hom. 61. ad Populum , Tamquam leones, ritio apparato , Eliam Angelus ad ejv.ni extitauit, j.Rcg.rj.tf,
inquit , ignem jpirantesab illa mensa recedamus, falli deinde ad iter perficiendum inhortatus eji ;
hic melior
Diabolo terribiles , & caput noslrum mente rettolnen- panis apponitur , cr perfeilionis via
,
quin & amoris
tes, cr charitatem ,
quam erga nos oRendit j hxc fan- ineunda Intius menjit conuiuis efi.
dus hic. Latet hic amor , hic abfcondirur Deus , fors Iu Eutbuti-
SelA Eneha- Vere fola Euchariftiz memoria beata Ida Lofla- etiam ob hanccaufam.vt quzratui ardentius. San- fli*
riftU mtmc- menfis amoris igne xftuabac videns quippe puel- dus Gregorius lib. y moral. cap.4* ad illud fponfz
; . .

'tAlatitur**
^ am *
*l
u * corporalia plicabat , quorum vfus in la- in amoris Cantico cap.j. Qusfiui illum , Cr non in - 4 rdilib,
,
r'
eris myfteriis necclfarius tanto calore corripicba-
,
tteni , hzc habet : Abfiondit fi jponfiu cum quat itur, raiur.

tur,vt eius membra adurerentur, vt in eius vita le- vt non instent ut ardentius queratur , (£• differtur quarent Cant. j
S '^ ;c£'
gitur, cap.19. jjumfarte inueniat , vt tarditate fita capacior reddita,
Vbj amore liquefeat anima nifi ad hanc ipirira- multiplicius quandoque inueniat ,
quod querebat. Rem
Anima ad leni menfam, in qua cccleftis dulcedinis rore per- fledo ad cucharifticas delicias , latet in illis Chri-
iar ignem cipitur,& fzpe etiam fupra votum fe feni it ad ftus , abfeondit fc vcluti quodam tegraincjvult ni-
intxflifHli. fuperiora rapi
, vt hos cccleftis
dapis fapores cx- mirum ardentius quxri,dum abiconditur.
kus dtiuift
p crj r j p 0t us poflit quam explicare ? IndifcufTura
i
,
Excipi fingulari delidcrio Euchariftiz faera- £u**to Jfi-
rfalm.ii y.
non P raerc i°° adhancrcmDanidjslocuniPfal.il. memum dcbcr;Chrifti Incarnatio antequam ellet, ** >?*

verf. y vbi ait Virga tua , & baculus tuus , ipfs me

. : diu defiderata eft; Venit quippe , defiderattu cunRis
conflata funt. id eft , verbera , ac flagella confola- gentibus j non ira Chriftus in Euchariftil , cum hoc
tioni mihi fuerunt , non dolori, ftatim fubdit: myftcrium non ita innotuerit , vt nimirum dcfide- Euf lib. ).
‘Jtxrafli in consfeliu truo menfam , aduersus omnes , qui tempus referuarentur , cum fumendus cap.u.
ria in illud
tribulant me. ImpinguaRi in oleo caput meum , calix & a nobis in hoc Sacramento Chriftus cflct-Scitc ille:
metu inebrians quam prsciarut eji ? quz verba ad Eu- Alia beneficia jeciRi drfiderari, precipue Incarnatio- &
chariftiatn ac calicem Dominici fanguinis fere nem tuam at inflitutioncm venerandi myRerq corpo -
;

referuntur. Hic illud dignum quod quxratur,fi ris,& fanguinis tui omnino gatuitb voluit!ifieri, abfque
de virgis , flagelli fque dixit fibi grata , iucundaque fnrnptu defideriy ctmRarum gentium, fuit iRud Sacra-
fuifTc,cur hoc, imo multo magis, non dixit de mentum inopinabilis liberalit a , tnlferata cha- &
mensa > parafH in confpellu meo menfam , qua conf- hitas,w omnia deberentur , tfr referuarentur defis-
lata eji me f nempe vt cogitaremus ,quas delirias deria erga perceptionem illius ; nihilominus non ar- &
& conlolationes fenfcrir ad menfam, qui fenfie de/nus. Adeo tibi placet defiderium huius myRerij , vt
ad verbera ; fi grata flagella fuerunt quam gratio-
,
mirabiliter accurras , & acquiefcas anima te capienti.

res facrxiftiusmenfzeptilz. Dein.quiaconfola- Delidcrio fingulari fumi Chriftus debet, in lingula-

Jtioncs
,
quas experitur deuota mens in hoc fpiri- ris amoris lignum, & cellationem.
tali conuiuio tales funt , vt explicari pro digni- Diledi fui amore, ac delidcrio corripiebatur }
6 .

tate nequeant, ideo lubricet de menfx jucunditate, fponla , cum diceret ,

Fulcite me floribus ,ftipate me TftUSi Jtfl-
& potitis admiratis , ait y calix metu inebrians, & malis , quia amore langueo , Cant. 1.5. qtix verba ad tanguot
quam prsclarut eji ? Exponi non pollutu vix cogi- animam flcftir ,qux fponfi aduemum fub eucha- • D '*
,

tari fpiritaliumcharifmatum delitiz quibus im-

,
rifticopaneprxftolatur aduenttim. Anonymus , &
pletur anima ,
quz ardens Dominicz menfz affi- ineditus Audor de prxparat. MilUfer. j.fimulquc uU,JK cbi-
det. Expuc quidquid tibi ex terrenis fapit ,& ha- explicat Dei paradifum,fpiritualeccrlumanimam fiietrpu», t *-

rum deliciarum dulcedinem plenius fenties. Amore fieri , dum Chrifti

corpus finu fuo excipit;d.ibo
fui
condiatur amori* epulum ,& inexplicabilem ju- hic cius verba.O quantus amor , quam ignita defideria , 7

cunditatem menti aftkbit. qualis loquutio quam pudicus amplexus exhibetur cum ,
,
 t , , - ,i

22 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

pq fimus UftU , atque dulciffirnus Aiurit filius in nos Chrifle ,fil vnde fluunt radi] amoris ,
quanta infama
defendere dignatur. 7 une quippe templum Dei efflatur plenus efi ille, qui Jblummodofe ipfum amatIO nos
anima , lapientia fidet , prudentia habet oculum : anu huius Solis radi) feriant , vt amori refpondeamus
fader/t ,
tabernacuumfanllitatu j(ponfi thalamus : fli- amore: ferreus, & lapideus cll ,qui hifcc radiis non
rituale cithtm ,
beneditlionu ager , mytleriorum domui: liqucicit.

floufa cbsnffimajPMemu honus^iuptiarumilociu, atque Omniavincit impedimenta verus amor , vrge- Omni* Jnr*
unitarum virtutum confit tu paradifiu. In quo videlicet amans , cum impeditur j Abrahain lene- J*f**"*
tur duris
defi indit Domirau Angelorum , Cf Rex gloria , non vt dutcconfcduin , itineris incommoda ab itinere mmer‘
*
ambula ad auram pofi meridiem , qutrat que prxuarila- non auocant viar (latim fc dedir , vrgebat cum
}

tores latitantes inter icndenfa lignorum , nuditatem pro- amor ; quod prxclarc verfac fandus Chryloftomus s .ChijC
priam eruhefientes fid copulet fibi charifiimam Jponfiim
: hom.j in (ienefim , dum air Tidislt quomodo nec
1 . :

amore languentem difideriorum floribus fultam , atque stas ei fuit obilaiulo , neque aliud quidquam potuit eum
tualorum unitorum virtutibus fiipatam : prafloLtntem delinere , vt domi refideret fid vicit omnia itjius in
j ,
diltiium fium , atque elegant ifjim /ponfi obferuant an l)rvM amor. Anima enim vigilans , & fobria
adueutum. Sed quia hic fumus , aliqua vniucrsc dc euntia difficat impedime 1:1 a , teiaque fit eius , quod
amore dicamus vt ad Amoris fui amorem lcdo- ,
amat ; C' a nullo , quod in medio apparet difficile , remo-
rem poneremus i feritque ad charitatis & amotis rarifi patitur, fid omnia proterit, necfiibfis iit prinf uam
meniam, duritatem >& amotemjqui vbique neccf- re defidei ara potiatur.

larius * qux vbique requiritur. Scite de amore Dei Trirhen1iusepift.7f.lib. 1. 59 *

Diuini *m«- Agnus allatus igne amoris incendium poftular» Tngueutum fiaue , &
optimum efi amor dei, quo Sum ut, frfa-
ri> ignit in charitatis ignem requirit «quo ad fuperua comc- anima pefles cito fanamur omnes. Hcnricus IV. Ro- lmbrt * n r>* ‘

fy,*. ...
dei „ is ma„
cnchatur > nihil terrenum lapiar : dc manorum fandum Othonem
Imperator epift. ad
S.Aug. amoris igne ita philolophatur fandus Augullrnus fiambergenicni Epilcopum perfedum amorem Tmh. ,

in Pfalm. . i .Sicut arnor immundus inflammat

i ita dcfcribir : Perfidus amor
asm vtique domesii- Vsr* omirii
animum , & ad terrena coneupifienda & periturafi- ,
cus cordisfit, non ad cculutn i.mfkm v.det, non ad aub<m thirtfltr.

fl.it/da vorat & in ima pracipitat atque in profunda

, , fpeflat, non pendet ex tempore per quem ahJentes quanto
,
^ Cur *

demergit : ficamor fenei m ad fitpernu & ad eltu.it , longius feparantur, tanto arfiius mutua pro fifilicii udi
atern.t i.flammat & ad ea qua non trarfiunt neque
, ,
, ne couslringuntur. Idiota dc amore diuino clamoris Ament Jimi-

moriuntur, excitat animam, & de profundo inferni Ititat landi fuauiratem, dulcedinem , vtihtarcsmeliiftuis tnfuMnt*-.&
ad calum, hifce verbis explicabat. Nihil , Domine Itfu Christe,

57 . Purus amor fit,& ab omni aflfcdu immunis, fpo- jons veri amoris , amore tuo fuamus , nihil duu nes, nihil
Parui jit liat us omni alio amore. Felix illa confiicntia ( verba Vtilius , nihilqne iu eundius : amor tuus Domine non mo-
nvifr ty ub fune fandi Hieronymi cpift.S. dc virg. feruauda) leslatyfid cum exaltatione , cTgaudiofiringitur ,cr cum
be* ut hirginit.u,in cuius corde,prxter amorem Chrifii, fiem itate defideratur. Vbi tuus amor efi ,
Domine , labor
Ui rft ftpient ia, castitas, patientia , atque iuWtia ,
cs - non efi, fid fitpor fiipfi contentus efi confundit ordi-
S Hiet. *l ; ,

tereque virtutes, nudus alius vtrfatur amor, nec ad nes , dijjiMulat r jian j ignorat
1
modum , totumque quod
re ercUtionem hominis aliquando fu <jurat, nec videre de- opportunitatis ,
quod rationis ,
quod pudoris , & quod
fiderat,qucm cum viderit,nolit dimittere. conjihj indictive videtur CT redi- ,
triumphat infi ipfb ,

@m* vs,>QS- Qui vere Deum amat , Deum quxrit non fe, Sc ,
git in captiititatnn. Amor tum > Domine, libertatem do-
jum ji r.*r, multo minus fua. In exemplum luit fponla ,cutn u*t, timorem pellit , Liborem non fit ait , meritum non re-
* rn4 “
Tenui cum, nec dimittam , Canta, fponfunt
f°.
dt iJeno
neiur omnia
,
rt
diceret
“
tc,, r » nOn
;

4 *> «ponit , ,
r ;
er 1

tenet quem amabat nam l

fluit
borat
,

,
prxmiitm non requirit
msfios Ixtific at ,
,jejfvt aliehiat

efurientes reficit , 0 "

,
dtbiiis ro-
dejicient es

imftdimtne4 folms amati defiderio tenebatur. Pulchre cam lo- ineundos reddit. SandusEphrarm l arxncfi dc clu- Amtr vutu-
r
, A m o r , inquit, /dl omnium virtutum j do-
fuperat. quentem adducit fandus Bernardus ferm. 8o. in ritate *f
Q&ni.Qtyunuis defejjd, quamms Dfa, quarnuts percujfa, cens lnupulis clic exteras virtutes , nili amoris ,£c
S Bern
qxinu, pallio fpoliata, quarnuts omnia maiipajfa,tcnui charitatis falc condiantur; hinc illud Apoftoli 1. Xonj.
t
en?, i meum qusro ,fid fi-
CT non dimittam ,
quia nihil Cor.l}. Si habuero prophetiam , nouerim myfierU &
lum fponfitm tenebo. Vctc fponfum non tenet , qui omnia, C? omnem fcientiam , fi habuero
omnem Jidem, &
penturarura rerum amore tenetur facile fpon- ;
ita vt montes transferam, dniritatem autem non habuero ,

nim dimittit , qui aliud a fponfo quarti t , aliud nihil fum ; C" fi difiribuero in cibos pauperum omnes
amat. facultates meas , fi tradidero corpus C meum ,
ita vt
Dei amorem, ac f.cculi minime inter fc coharre- ardeam , charitatem autem non habuero ,
nihil mihi pro-
T>ei,£r fttuU re, eleganter manus metaphora explicat fandus defi ; non rapiunt hoc falcdcftitucx virtutes ,
quin
»mtr inter
“b*-
Auguftinus ferm. j.
f» 40. nuper editis ; hxc cius 1 & & corrumpuntur : fal amor eft
,
quo carere euclui-
verba : Non potejl amare quod sternum efi , nifi defli- menfa non debet.
riftica
60.
5 Aug terit amare quod temporale efi. Intendite
,
amoriM r
Qui Deum amat vel inter feras fecurus dc^cr,
1

hominis. Sicputate quafi manum anima , fi aliquid tenet, quin&: artus quid lxtitia Daniclcm pet fundeoat,
I
;

tenere aliud non potefi, vt .tutem poffit tenere quod da- inter leones vcfcantcm, nifi amor ? Scite fandus
tur , dimittat quod tenet. Hoc dico , videte quia aperte Chryroftomushom.if.inGcncftm Fgo autem fu- : ter fera, fi-

dico. Qui amat foculum , non AMARE Devm pra omnia virtutem iufli admiror. Dominique bonitatem «'»'
S.Chiyt.
potefi : occupatam habet manum. Dicit illi Deses , Tene (Jr ineffabilem mifiricordiam quando confidero , quo- .

quod do. non vult dimittere quod tenebat : non potefi ac- modo potuerit verfari in medio bejliarum ,
leonum dico
cipere quod ojfertur. & pardorum, & aliarum immitium /m/rKW.Paucilquc
Suau* umeri Dc ^UIU ' a n '°ris iugo ex Bemardi mente ita fen- intcricdis a Danicle , llc iubdic : Simili modo etiam
titTritheroius lib. 1 .epift.75. 0 iugumfimfli amo- egregius ille magna facilitate ferarum ferebat consuCiitm\
Tiuh. K 1 s , quam dulciter capis gloriose laqueas ,fiianiter Cr neque loti angufiia , neque temporis pradulUo , neque
,

Clrtfhssmmo- erudis.
premis , dele fiant er oneras , fortiter firingu prudenter
,
quod fic inctufus erat , aerem reffirare non p/ fit, &
morofum , & difficilem reddebant ,fid ohfielem in Deum
rMt„\ '
Amor Icfus eft , .ib amore quxrendus aroor j fol omnia ipfifacilia videbantur , & fic verfabatur ingrati
fingit. amoris cft , qui in fuos amoris fui radios fpargir. illo carcere
, ficut nos in pratis, & Lucu :pr<ueptum
idiota. Scite Idiota, ic diuino amorc,cap.3 1 & Dcmine /efit enim Domini difficilia facilia fibi vidtri faciebat.
Concludit
 . , *-

Agnus Eucharifticus. 23
Concludir tandem r
: f tdifli que medo amor in te amate : doleo tot animas fiponfiu tusu perfidei arrhae,
Devm grauitarem molcflsamm imminuit ,
neque tot Aia hominum corda i-ionea ad dsligtndumtcar-
Jentirifinit citi» nes i/ruafirit. dentijjime qui Reges mundi coebique fi btimiores pofi
,

l)ur* qut- Dura quxque & grauia lcuia amori funt.aman- fient ejfi,iacere infitno fio, cr perire is: fi dUUgtndo
fi gy
1»*> &*r»- ti cft labor»amara quxque reddit amor
labor non hac caduca , CT horribilia bona ren a , &
non te , 6 o/ii-
mi* amanti
Uti4 f.UKI.
dulcia.arauc ffiauia ; voluit lioc Dauidcrun dixit; ebritudo rerum , & amor vniutrfi. Non aliter fcnciat
StafHifh in loro fias io/o pedes meos, Pfalm. o.qui in i qui Deum amat , non aliter loquatur, nec minus
PfaJoi.je.
loco jpatiofo ? cum feriptum iit , anguftam , & Antori offerat, qui canto in nos atnore «ft^ardet,
ardham die viam , qux ducit ad vitam , idque ex ardebie xternum.
jp/ius Ventatis mente ; ait quippe Cniiftus
Matth. 7.14. Manli.?. 14. Quam angkfl* pon* , cr arti* vi* , qua
ducit ad vitam , cr paucifiunt, qui inueniunt eam ; vi-
nxcvRsvs iu .

dentur hxc inter fc non cohxrere ; fcd ii labo- Aflie agni carnes omnium volupta-
rantis amorem , aut amoris carendam confidere-
mus, optime hxc duo inter fe aptabantur amanti ;
tum pituitas (iccant.

angulla via lata fit, non amanti lata angufla fit:

S.Aug. huc vocari poteft quod haber fandus Auguftinus
^gme*nKtignenJf/i voluptatum pituita)

in Pfalm. jo.concionc JStamifH in loco fiatiofio pe-

•
/iccant.
laboranti
des meos. Certe anguli* via efi: an- Bonorum operum a (Tatio f
carnalium enfumi
CVSTA EST, AMANTI LATA *ST; M- cruditates excoquat.
dem qua angufla efi, lata fisjn fiat iofi, dic it fofiift i pe-
des meos, ne angufliati pedes mei irent in fc ,& incur-
Tiexus Euchanftiar, & paflionis a vo/upta «

tum far ce abi ungendam conuiuantis men-

rendo in fitucerent me.
fi
6 1. facilia amori funt, omnia lcuia, omnia
Omnia tem indicat.
Omni* fici- fuauia quod opportune probat Idiota cap. j.
; id 1 Perfefia inter chrilfum , & animam vnio in
ti» unari.
Idiota.
de diuino amore, in hxc verba Omniagr^uia : , & hoc Sacramento.
difficilia virv s AMOR facit facilia , & quafi Terrenis mortuus in Chiiftum immigrare
nulla. Ideo SS. Martyres , omnia tormentorum genera
debet ,^ui Agni euchanlitci carnibus vc-
tamquam dulcia non filum patienter , fid etiam hila-
labor namque fcitur .
riter pra ardenti amore fiuflinthant :

non fatigat amorem tormentum amorem non fitptrar t Torus fpiricualis huius menfia conuiua.
,

amor quiete fit inquietior. Quitfi it affUtiio ,

quiefiit Terrena coelcftibus non praferat ,qttt eucha-
ternario ,fied diutio quiefitre ntfilt ;
requies enim efi riUtca menfa adfidet.
essu inquietudo. Gfiti huius amoruguftu inebriatus fue- Hac oblatione in cocio conferibimur in
,

rit , ad omne opus bonum bilarefi.it , dolet & non fintit.

Chrtffi vifceribus cenfemur.
laborat df non lafiatur, deridetur,nec adseert it Triche-
Bcflialcs fenfus exuat huius menfa con-
Triib, mius ad hanc mentem hom. 1 > . Amo» dei
uiua.
dura lenigat, & olfit a, quoniam vbi Chrifim in veri-
tate diligitur, tribulationes ,& qualibet aduerfiapro de- Tcrrcuar dclitiz ad infaniam amatores fuoJ
lituscomputantur deliciatur amans dum pro
j trahunt.
amante durum aliquod patitur. Elixas agni carnes comedit, qui corpore»
Gramia em-
Amanti difficilia quxque facilia funt , Jk gra- voluptatibus capitur,
ni.* a*n\rui
uia quxque videntur lcuia. Amabat fponfa , qux
Uni* fune.
dicebat: Fafiicuhu myrrha dileflm mem mihi, C&nx.l, Affa agni carnes obfccrnas voluptates re*
Caot.i.i». •

Fafciculus fponfx fponfus erat , non fafeis , lene pudiant.

onus , iugtimque fuaue ,
erat quia amore plena. Quhmgrauiter puniendi,^*/ pofi eucharifi-
Scite fandius Bcrnardus ferm. 4 l in Canr. Non *
cas delinas terrenas qttaruot.
S.Betn.
fafiem , inquit , fid fafiiculum dileflum dicit , quod £>uam feuere puniendi, qui Hebraorum more
lf.ve PR.r \\ioKt ipfiue ducat quidquid laboris im-
aEgyptias dchtias quarit ccelefltbue ne -
mineat, & dolor is. An non fafiiculm, cuiiu 'sagum fuaue
efi , & orssu Uuejson quia Uste in fi (nec enim leuot pafi gletfis.

fioms affiritas , mortis amaritudo , ) fid leuts tamen Repudiato corpore* voluptatis poculo, cee

amanti. Et ideo non ait tantum, fafciculus myrrha di- leJies deliti a degallanda.
iefhis meus ; (Idjnibi, inquit, qua diligo , fafciculus efi. Debttus cuique honor tribuendus.
Vnde & diltllum nominat , monfirans diietlionv
A terrenis illecebris & delit ijsfibriusft
vim otnnitm amaritudinum fuperare molefiiam , & ,

qui Euchurifiia dulcedine frui debet.

quia}ortu efi vt mors dilellio.
Oerniit trt*-
Finio hic , & crcacurarmn omnium amorem Qcelejle manna manducaturus d terrenis de-
turu-u umor
lirft-jfrra-Nr.
Amori ita offcro,vc offerri quoque ab aliis velim: liriis abeat.
S.f.tif.lib.4. formulam illam vfurpo,qux a pij Auctoris finu J^ui de facri calicis vino bibit voluptati!
«3 P fluxit ‘.Accipe Domine pro pane mta vilem s t 1-
1* acetum repudiet.
T e At amoris»/» votu: amorem creaturarum om-
Terrena: voluptates igni at emi fomenta.
nium etiam poffibiliutn coHelium tibi o 0 ro : ego ipfi
Diuinis.dr fpiritualibus deliciis defitutus ad
filus vniuerjarum amorem quem eunda per at emita-
,

tem habitura erant ;

vellem habere , in fitngulis inflanti- carnales currit.
bus, & adhuc verecundari,& erubeficert deberem, Pa*ce,
parce, humiUme precor,.magne
tas hac mea vota &
pnfflla
coram te infirmitas mea,&
,
Domine ne iniuria ver-
fid ea excufet
defideria
magnitudo tua. Accipe hoc
;

; N
vt in
On ab hefferni Hippocratis fchola
aphorifma eft affandas igni .igni carnes, fitp'
:

omnium voluptatum in nobis pituitas ffc-

r ” rt
hoc
f
defiderium meum , quod digne nequit dici amor te di- cent : a Chriffi fchola funt , fandorumque Pa- r#rU t*ht.
gnul , accipe & cruciatum meum ,
quo doleo , non omnia trum#qui in illa fupera dodlrina imbuti funt.Prx- s.HUc.
ci«i.c

Digitized by Google
 - , -.
•

24 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

clare fandus Hieronymus in cap. 7. Ifirix : Nos, voluptates fignificat , bona tcmporalia.dextera &
inquit, elixas acni carnes nen ccmedi- arrerna bona,& ,
qux tempori non
Ipiritualia
mm,verum affu , vt que in nobis poffint omnium volu- fubiaccnt nemo
ergo hanc Dei menfa: iniuriam
;

9'ittmm epi- ptatum ficove pituitas. Afl* tionem iftam non mi- inferar , fi quod dextrum
eft , fmiftrum putemus;
rum aJfstil nus eleg n cr commend criam alius fpiritualis &finiftris vcluti dexteris quis abutatur. Feftiuc
tomaluB feu-
fttum rm.ii -
medicus is eft (ancius Cv primus in Cerni Do-
, hoc offert fimdus Auguftinus in Pfalm. 1 j 6. vbi S*A«g.
tam outo- mini du :i ai: Pura* finctrdfque mentes fontium
, : ,
per dexteram intclligit vitam xiernam per fini-
,
qoot. qaerit unuiuium , in veru Crucii boni operis assa- ftram temporalem ; fic enim ait Dextera t/oilra, :

S.Cypc. T O omnem excoquat carnalium fenfuum cruditatem,

i rfi vitaatema,fimllra nolit a efl vita nmporalii } quic-

& induret ,fblidetqtie omnes mentis affilhst. Proba quid facit, propter vitam at emeem dextera operatur.fi
altario illa, & in agni cfu m xime necefla ia hac i
cencupifi. it u vitam sternam, omnis illa terrena fe licitae
alfationcqui dclli tuitur ,aflis agni carnibus vefei fini lira vobis fit,illafit dextera.quam fimper habebitis ,
non metetur. & fi habueritis finillram , nolite de finiflro prefirmere:
Herus Eu- Non credo , caftt accidi ile , qu^d cuchariftici nonne corripis eutn,qui definillra voluerit manducare f
thjnfUa cr Sacramenti infritutionem , in vit* fux finem fi nunfa tua iniuriam putas fieri manducante conuiua de
/#
-
f
Chriftum reiecerit , & pafiioni fui illam prxmi- finillra , quomodo non fit i ni uri a menfa Dei , fi quod
dextrum eft fini i l rum feceris, Cr quodfiniUrum tfl dex-
tf^marr/M ^rit t qui» 8c nexuerit , vt alio nexus ifte fpeda-
eonuiuantit uer c > vt alibi dico, hoc quoque d unat , eucha-
‘ trum feteris f fi te rena codefribus amepofueris,
irtnrtm ia- rifticis epulis fi-uituro , repudiandas voluptates & peritura xternis. Proh hominum fatuitatem*
duat. alias non ferat Chrifti pallio huic menfx
ciim qui ima hxc , & parum duratura xternis non
,

adnexa, quempiam voluptatum blanditiis obrui, tantum pariant , fcd etiam prxferunt , non &
quin nec tangi , aut tanquam fecibus infici; nam, ferenda ftupiditate , eoe cftia bona terrenis poft-
tc r pi. vt ait fandus Cyprianus de paffionc Chrifti, ponunt.
Chriffi pa; lienes
,
qua vix celeratos animosa volupta- Quas nos dementia corripit , vt ciim in hac «4.
tum face aneiiunt auellcre eorum omnium men- ;
mensa veras , fpirirualcique dclirias , ac volupta- Hmt si Isti fi-
tes ab his fecibus debent , qui Agni cuchariftici tes habeamus quxramus falfas qux nudum vo- ni in rmi» rf*
,,
firikimmr, iit
carnibus vcfcuntur. luptatum nomen habent, nihil pueterea: Angelo-
Chrifti vifrr-
A. horreat omnes dclitias , voluptates
4
rates omnes
c rum hxc menfa cft , & Angelis pares conuiuas rtkta itnft-
Canium, & fpernat , ,
& oblatas rciiciat qui aliis a*ri carni poioic & nos brutis fimiles, corporis boua ie da- r*ur.
;
uatmo‘ir vmo bus
vefeitur , vt totus fiat fpiritualis , carnem am- bimur, corporis voluptates Obfciuo, quod :
in hf Sotra-

pient».
plius non fapiat quin nec carneus vidcatur.Non
;
h^c oblatio infacris liturgiis rationabilis vocatur,
carcr,opinor, myfterio, quod in hoc Saciamento vt (latim beftialem fcnlum , brutalrfmque exue-
aqua vino admiiceatur \ cur id fit An vt indillo- ? remus. In Canone Milia- hxc habes Hanc oblatio* :

bilis inter nos, &: Chriftum fignificetur vnio, nevi benedici am , adfiriptam ,
raram , rationabilem,
adeo vt ita intime illi adhxreainus , vt nulla quz omnia expendit fandus Pafi.haiius lib.de S.Pifchaf.
nos tribulatio, r.nguftia nulla ab eofcparare queat, corpore, & (anguine Domini, cap.12. vbi hxc
t.Cxf. vt dicebat Apoi.olus.Scitc fandus Carfarius Arc- habet : Rogamus hanc oblationem benediflam
,
per BiftioUs stf-
la.cnfis hom.f Dum . , inquit , in Sacramentis vino quam adfiriptam , per quam nes om- fui txuot hu-
nos benedicamur ,

mi tntnfsi 9-
aqua tmflttur, Chriflo fidelis populus incorporatur , & nes in calo cenfiribamur ratam per quam in vifie- ; , MIUM.
tangitur quadam ei copula perfefie choritatis vni- ribttt Cbrilli cenfiamur \ rationabilem, ter ldciu.
tstr ; Vt pojjis dicere cum poliolo Quis nos [parabit A :
QVAM A BESTIA Ll SENSV EXVAMVR,
k char itate Chrifli ? Tribulatio , an anguilla, an fa- acceptabi Lemque facere dignetur, quatenus cr n»s per
mes, an perfruitio ? Separati aqua a vino vix po- Isoc quia in nobis di/flicuimm , aiceptabiles cum eius
,

tcft , aut ne vix quidem , cui mixta cft ; nec nos vnico Filio fimus Terrenx voluptates adeo ratio-
vlla tribulatio , aut aduerlitas a Chrifto abiun- nabiles non funt , vt contra rationem arietent, Terrens deli-
infaniantque qui illis delinirc fc patiuntur: hinc tis sd
in fa-
get , cui arde nos ccrlefte conuiuium iungit,
ni sm smst ii-
«Sc vnit. illud fandi Auguftini in Pfalm. 39. Quia eum ei/
res fuoi ira-

6).
Sed illud hic adieccrim , quod aqua ira vino non infinimus , &
amififfe nos putant magnas ,& va- l.ttr.t.

mifcctur vt perfedo Sacramento amplius aqua rias voluptates ,

itt quibus ipfi infiutiunt ,
nec vident S.Aug.
T-rrtnil m „ ,

tum in chri- non fit i fcd in Chrifti corpus , fanguinemque quia mendaces funt.
fliimmir*. conuerritur ;quz res tacite clamat, nos in hoc Veras voluptates qui amat , non veras repu- Elixas agni
conuiuio i» Chrifto iungi vt in illum penitus ,
diet , rdiciarque. Latent
verx in cuchaiiftica tomes teme-
Aene me ha4
<u '»ch dit.qui itrffi-
immigremus, nobis amplius non vitiamus , viua- mensi. Falfie igitur ab huius rr.cnfx conuiua ab- ren vtluftm
nftiri rami
hmi vefeitur. mm
Chrifto. Caro, &: (anguis Chrifti remanent, legentur ; alioquin non afias , ied elixas , contra litui tofitur
e(Tc definit aqua, vt colligeremus hominem ira legis prxeeptum , agni carnes comedcmusjvoluit
immigrare in Chriftum , vt totus fpiritualis fiat; Jftuc&Nioetas in orat.4*< fandi GrcgorijNa- Niccta».
animalis terrenufquc amplius non fit.Hxc eadem zianzcni , dum ait : iBe facrofanllam efiam elixam

S.Pafchjf. fuit fandi Pafch.ifij mens , qui lib.de corpore , dt edit

,
qui voluptatibus [eruit, nam quaelixantur va- ,

Tome
mmmm . r (anguine Chrifti,cap. 1. ita feribit : Hac de causa 1
rietatem, & condimenta defiderant ,
vtollcmqste vitam,

t n Aii buim in hoc Sacramento forfitan aqua admittitur , vt tria ac luxu difflsuntem indicant ,
atque alimentum diutur-
menfa tenui- tribus ifhs facrentur m) Ilice rebus. Conilat igitur, num in ficmachum moram trahent. Pergit , & de aflis Ajfo ojirS
quia itfi tria prius ponuntur ,
non nifi caro , /anguis & carnibus ad hanc mentem philofophatur:^f zero tornes ebfeas -

affam hanc accipit , qui animi alacritate , C~ pt obirate

nat vehet to-
polleo relfe creditur ;
dans indicium quod animalis
tes repudiant
homo totus debeat tranftrt in fpiritum , & fbiritualu excellit , nec obfieena voluptatis condimenta viriati
Nicet.
fieri aut vt terrenis voluptatibus ampliiis non admifiet. nam quod igne torretur , pure , ac frugaliter
$

- inhiet , temporalia non quierat , cceleftibus apparatur. 65.

Teretia eoe paftt’5. .
Nemo adeb dcfipiat,vt poft eucharifticas dcli- Quam gr ovi-
Ua^.us fer funien-t,
nr o
Olim iniuriam irenfie f-adam putabant fi tfas,terrenas quxrac inhier perituris ;mc:ea:ur
, ,
qui ffijl M»
nianu comutn comederet; & ira comedere veniam aliquam , qui ante Sacramenti huius f.ia-
iurilntiut’ chorifietos
r>* njd aJJi-
prxfumentem corripiebant, quod opportuna: ad uxtatem dcguftarani mundanarum voluptatum delino1 terre-
du. Iaeram menGtm txausferri poteft:finiitia terrenas amore tenetur ; uon metetur , qui iam degufwuit nat quorune.
 } , , , -

Agnus Eucharifticus: 2$
in hac Cicci mensa, qullm fuauis, & dulcis Domi- Ium officium eft,vt debito ordine,& apparatu omnia di-
nus fit. Bis Hcbrxi carnes cupiere , femel cum fpenfentur ; idcirco fibrium virum in miraculi teflttno-
exierunt cx Aigypto, femel poft acceptum manna; nium adduxit : non enim dixit Chriftus ,
Vt recumben-
prima vicc licet contra Deum, 6c contra Moyfetn tibus fierent fid ferrem Architriclino. Totum hoc
m
mummrauerint non cos ramen Deus puniuit vt
, , trisferread euchariftici calicis guftum polfumus.
S.Cyr.Alcx. notauit etiam fandus Cyrillus lib. j. in Ioan. nam huius myftcrij miraculum illud figura exftf 1

cap.j4.led eis Hberaliter dcdit>quod poftuiabant; tit ;

ici unus a terrenarum voluptatum ferculis , i
at ver6poftquam manna exhibuit, cum illud nau- corporearum delitiarum vino fobrius effedcbtft,
feantes, carnes poftularcnt,dcdu eis carnes.lcd, vt qui euchariftici Sacramenti dclitias,fuauitatcfque
Fiala1.77.jo.
refert Propheta regius , Adhuc efia torum erant in plene deguftare vult , alioquin aliis voluptatibus
ore ipfirum,tfr ira Dei afiendit fuper eos, percufsique madidus, nec ferre dc hifcc fpiritalibus iudicium
funt plaga magni nimis ; magis hoc quippe Deo poterit, nec illis frui.
difplicuit ,eo quod habebant , cuius dulcedine Hebrari quoque co folo tempore manna come- 67.
quotidie fruebamur, vt ait aduocacus S. Cyrillus; derunt ,
quo omnibus delitiis carentes in deferto CatUUt man-
ad hunc modum,qui Euehariftix dulcedinem non dcgebant;vbi in terram promilTionis ingreffi lunt, na mauJidta-
nunna amplius non cecidit, vt notabar Abulcnfis ni* b
tu>u. una-
deguftauerunt , non adeo delinquunt, mitiufque
dtlilift
punientur , cum terrenas appetunt ; qui verb non quaft.f y.in cap.i.loCiic,q\ih fcilicctaliis frudibus, altat.
femel eucharifticx menfie delitias deguftaue- &:cfus in cerri promilTionis recreabantur, quibus AbuL
runc , & iterum carnis voluptatibus inhiant^hi vc in 'deferto carebant , vt ab cuchariftico manni
grauiflimc peccant , fic grauiffimas poenas luent; beandi , nutriendi difccrenc terrenis terrenarum
nec merentur , vt illis ille ignefeat ,
qui fe ipfiun voluptatum illecebris non capi.
Qui da (aeri
tanto amore exhibuit in cfc.tm,& in potum. Igitur qui dc hoc facro calice bibit, fellea pec-
tattti* vina
$*Mm ftutr Noxius iEgypciarum deliciarum appetitus He- catorum pocula rciiciat ; carnalcfque voluptates Ubit valm- ,

pnniendi, qui
H rorat’ u ma- panem fu* & qui carnes quidem, defiderauit, vt acetum rcfpuac , qui hoc vino firiin fuam ex- pianiateium
brxis fuic , in deferto
plebis amifit & ait Saluianus ; plet , vt tamen ficiat. Audiendus hic fandus Cy- tipudui.
re. Mgyptias
delitUU fu*
Iib.6. dc Gubcrn.Dci JnterdiUum necdum fueras ne : prianus dc Cerni Domini Qui defacro calice bibit, S.Cjft.
:

ruat, eettfli- defideraret. Quo facilius cunei tufiilicet populus agno- amplius fitit,& ad Deum viteum erigens defiderium,ita
f'ceret, quantum euisare deberet, qua Dem jcriptis cacle- fingulari fame vno illo appetitu tenetur , vt deinceps f'l-
jiluiu.
JHbm interdiceret
,
quando etiam illa eum, admijfa, U- lea peccatorum horreat pocula , & omnis fapor delet la-
derent,qm necdum lege vetui f quod maxime Chri- mentorum carnalium /fit ei tjuafi rancidum , radtnfijut
fi ,

ftianos tangir,quos purior vita decct, 5c a terrenis palatum au fu mordacitatis acetum.

Terrena va-
deliciis alienior; carleftem, quem dcguftemus,ha- Non diu hic durant voluptates terrenx ac tem- hftntu ignit
beinus. cibum , omni manni fuauiorem fapidio- iorales , caraftrophen fuam etiam hic habent , vc ut 'ni ftmtn-
rdmque nemo adeo infaniar,vr Hcbrxorum more foquitut fandus Balilius epift. 8 ; .addit efle xter- 1

diuino cibo negledo , carnalibus , 8c periculis ni ignis veluti fomenta : Eft tjni , (vt ait) illius vita S.B*GI.
epulis inhiet. vanitatem deteflatus, &
cognito , quod illius voluptates
66 . VL i terrenx voluptatis pocula defecerint, tunc et tamnum hic cataflrophen fuam habeant fomenta qua-
Refmdiate ccelcftia exhibebantur. In nupriis Canx Galilxx dam , tfrjbues sterno illi igni congerentes, quam celerri-
carpar** 'V*/l>-
prius paratum vinum abfumpeum legi rus.deinde me autem curfit prat eruefla , me accefftt , cum propofito
ftatu patula,
tatUiln deli-
iuum Chriftum prxbuiffejioan. 2, Terrenus, inquit deferendi vitam hanc arurnnofkm , (fr mullis fitfflrqj
ti* dtgusUn- Sedulius lib. 5. cap. 1 . Pafcholts operis , alfi efferat refert ijfimam.
Dtuinis fr
dt. potm , fiilicet , -vt ctrlefhs intraret ;
tunc rite menfx Super* , diuin.rque deliri* , ac voluptates cui ,

fjisnrt atibui
loan.a.
eucharifticx fidelis adlidet , cum repudium terre- non lapiunt, ftatim ad terrenas euolat , dc peritu- deUtifi dafli-
Sedulius.
nis delitiis dederir. ras ; etiam
Adamus vbi ciedus c paradilo , vxori eu ut» aJ i ar-
Deiitue tui- Et veri Euehariftix dulcedo guftari non po- fux adhxfit : hoc cede quod innuimus innuens; ma it i currU.
1"' Unar iri. Vgo Car.
tcft,nifia corporeis deliriis abftineamus; hinc fic Vgo Carenlis in cap. 4. Genef. Inparadifi con
bmnam.
non cafu fadum , vc vinum quod ex diuinitaris tinueranr ; egreffi ftatim ad carnales delitias tranfie-
fux potentia Chriftus cxprellcrat , Architriclino runt\ deficient e enim fpirituali /blatio , curritur ad tem-
i-RegiS.
guftandum offerri voluerit , Haurite nunc inquit, porale, vnde Reg. if. dum diceret Samaei Sauli:
r .

& ferte Architriclino Ioann.z. Cur Architriclino Abiecit te Dominus ; ftatim Saul dixit : Honora me
offertur vinum , cum difeumbentibus , cum dif- coram populo. quaft diceret, ex quo amififilat tum Dorui-
1

cumbemium causi hoc miraculum i Chrifto ni^u rramadfiUtiummundi.Dc\m 3iS,in Euchariftii

prxftitum fuerit ? non vna vnius rei ratio adduci dclitefccntcs, fi amaremus , non facile ab illarum
B Dion, Car*
thtiL
poteft. Beatus Dionyfius Carthufianus hic rem voluptatum illecebris deciptremur, quas mundus
egregie expendit , expeditque. Architrklinut in- filis ledatoribus offert.
quit , nominatur principalis inter eonninas, vel diffen-
fa:or,& ordinator conuiuij, voluit Cbriffus, vt ei primi
vinum iilud proberetur guftandum ; primo , quiavnuf-
EXCVKSVS IV.
qutfipte honorandus eft fecundum exigentiam gradus, In agni cfu Spiritus fandti ignis
Cr offio/ fiu : fecundo , ejula Architriclini indicio magis
ncccfTarius.
credebatur ab omnibus ;
tertio, quia fortaffe Architricli-
nus propter curam fisam in diffofitionc comtius; parum
comedit, ac bibit s l c QV e PROPTER SOBR'E-
Agni carnes minime aqua coquenda .Chriftu
,

Tatem svam aptiorfuit alijsad indicandum de p a Ilum cttnclu videntibusJigntficabant.

A terrenti il-
valore vini ; congruit cum hifee poftremis verbi* Ajfatio agni bene Chrifti paffionem reddere
lecebra . cr id quod anrea dixerat fandus Chryfoftomus of/endit
di/ityi fe- hom. 1 .in Ioannem,vbi ait i Non comsiuas de mira- Chrtfli paflio non fer api entiam mundi fer -
brit* fit tjtei
1

culo tuliffe fententiamfid Architriclinum ,

ejula (ebrius
f
Enetearifia cipitur,fed fer Spiritum fanftum.
dulcedine nihil adhucgufl onerat. Etenim nemo ignorat huuifmodi
frui debet. in comtiuiis munera maxime sobriis, F T tem* Agnum crudum Iudxus comedit Gentiles ,

S-Chryf. PERANTIBV* DEMANDARI, qUOfUM fi aqua Catholicus affatum igne.

Notutrini Agtttts Ettcharift. C
 , - , , - -

26 Liber V, Sacrorum E ledorum,

ffuod in Agni tuchantttct thyfierio fit, totum manducantium corda calefaciat: Iudxus
quit,ftc $c

tribuendum Spiritui fando. crudum comedit. Gentiles Philofophi aqua co-

Spiritus fandi operatio in hoc Sacramento
dum, Catholicus igne a(Tatum;De carnibus namque
agni , ait Petrus Cellcnfis lib. dc panibus , cap. t). Fctr.CcU.
neccjfaria.
nec crudum quid,vt ludat, nec colium aqua, vt Philofb-
Summa Spiritus fandi fiapientia , dr peritia pbiifid vt veri Catholici faciunt ,assvm tan-
in EuchartHta facr amento vt eluceat. t v m igni, edere licitum efi ; vr non carnalitec
Sine Spiritus fandi gratia ad eucharifiicam iudicetur, neque carni quis le hic crcdat,fcd Spiri-

menfam nemo accedat. tuifando. Scite Rupcrtus lib. 1 . in Exodum,c.io. in agni

Igne fandi Spiritus renouatus , eucharifiica
menfx accedat.
Plenuf fit Spiritus fandi qui ad eucharifii-
cam menfam agnum admtntfirat.
In Sacerdotum manibus vt in Virginis vtero
Coitum aqttd comedere efi, quomodo fit, velle cwnaliter t»th»riRiri
dijudicare. Sed comedetis, inquit , tantum affum igni , id
efi ,totum attribuetis operationi Spiritus fanlii . Sic ille.
spiritui
, Huius Spiritus ignem in hocmyfterio neceflk- f* n rt«.
rium innuit etiam Chriftus ; nam cum loannis 6. B Rup.
de lui corporis Sacramento fermonem inft tui flet, sp*ntAif*»M i

Dei filius incarnatur. dixifsetque inter alia Ego furn panu viuut , qui de :
jCTslTr#»*-
calo deflendi fi quti manducauerit ex hoc pane ,viuet ,, usetffaris*.
Virtus fandi Spiritus/» eucharifiico Sacra- :

in aremum : dr panis quem ego dabo , car o mea efi pro loin.6.
,
mento adefi , obumbrans , vt in Incarna- mundi vita his auditis litigabant inter fi Judai ad
; ,

... tione. inuicem , dicentes Quomodo potefi hic nobis carnem

:

Spiritus fandi virtus , qua in virgineo partu fisam dare ad mandsu aridum r ubiccit Chri ftus.Car# 1

eluxit, elucet in eucharifiico myfler io. &

mea vere efi cibus, fanguu meus vere efi pottu. Tunc
multi audientes exdifeipulis , dixerunt Durus efi
filpam grane , in Agni eucharifitci efu fan-
:

hic firmo dr quis pol efi eum audire f adhuc terre-

dum Spiritum contrifiare. num
,

fapiebant difcipuli non igne affatum , fed ;

crudum accipiebant agnum;quid igitur Chriftus?

JtfM
6 s.
r*mes
minimi *ju»
tf .jurn it
N
ex eo
O11 in aqua coqui,fed igne affari agni carnes
debebant : iic enim lex iubet , 'on comedetis
crudum quid, nec colium aqua , (id tsffitm tantum
A
Ignem Spiritus fandi ncceflarium clfe indicat,
dum fubdit
quicquam.
: Spiritus
quorum verborum cum fupetioribus
efi, qui viuificAt,caro non prodefi

igni, Exod. 1 x. cur non in aqua i An quia non oc- nexum ad noftram mentem expendit fandus Gau- S.Gaud.
Ch'i/16 p» r
furn murtu culte , fcd palam palliis efl Chriftus ? carnes qiue demius trad. x. in Exodum , inquiens Neque :

viJtnribut coquuntur in 'aqua in aqua latent , qua; affantur,

, CRVDAM carnfm, CRVDVM Q^y E SAN-
fix-ificnhnt. apparent; idem hic faduin. Patiens videri Chri- C v N e M fitut ludam , effi putes , & respuas , di-
1
,
IxoJ.it.
ftus voluit, vt paflionis ciusmemoria non facile cens: Quomodo potefi ifle dare carnem fisam manducaret
S.Euchcr.
obliteraretur. Scite fandus Eucherius nam illius , Neque in olla cordis carnei , humoribus per naturam
funr lermoncs,qu;rlub nomine Eulcbi) EmiiTcni firnper obnoxii, ipfkm decoquas S.icr.tmenrum , commu-
circumferuntur , vt alij notaucrc;hic igitur fc m» ne illud , ac terrenum tffe exiflimans ; fid vt per ignem
in feria x.poft Pafcha,ita philofophatur. Non junt diuini Spiritus id tfiellum ,
quod anmmciaturn efi, cre-
enim ha carnes crudo, quia paffus efi Chrifhs» : neque in das ;
quia quod aci ipt * corpus rfi illius panis t adefi is ,
aquacoSa,quia non occvite,sid palam, & (anguis efi itiiu* facra vitis. Nam cum panem confi
ET CVNCT1S VIDENT1IVS EST CRVC1- craium,dr v istum difiipuhs fins porrigeret ,fic ait:
F. i x v s. latent enim carnes ,
quo in aqua coquuntur, Hoc efi corpus meum , hic efifanguu me tu. Credamus ,
apparem autem qua affantur. Talis igitur fuit paffio quefi,cui credidimus. Nefiit mendacium veritas. Ideo
Chrifli, quia cunilis videntibus efi crucifixus. tum de corforc fiio m.vuhuando,dr (anguine fiio bibendo
Non audiri tantum voluit paflionem fuam, vo- turbis loqueretur fistperttibiu, ac muffitamibus : Durus

luit videri, vt altius menti infigcrctur;nam efi hicfirmo , C7* quis potefi eum audire i vt abflergeret
Segnius irritant animos demijfa per am es, per ignem coele flem eas cogitationes ,
quas vitandas effi

Qjiaw quo fiunt oculis fubiccla fidelibus. prodixi fle adiecit : Spiritus efl, qui vinificat, nam caro
otfisti» agni A datio efficit vt carnis odor latius porrigatur; nihil prodefi. Verba qux ego loquta us fum vobis, (j. iritus ,
brni Chrifli
m
debuit ergo &: agnus aflari,vtvcl ita colligeremus & vita fient.
°*
f-afilent
liolere eflin-
re
quam bene Chrifli redoleat paflio. Ab eodem ca- Apparet in hocmyfterio Spiritus fandi peritia, 7
dh. lamo hoc idem cft Redolet care , c'umaffatur,redolet
: qui tanta fub tantilli panis fpecic difponercno- Sum» Spiri
tbi fonrti fa-
S.Eucher. Chrifli odoremque fuum per omnem
tfr paffio uit;multa opera fuere , qux fui exiguitate nomen
pitnii» dr Pe-
tnundi partem Ipargir.Chrifti bonus odor Paulus fecerunt fuis artificibus, adeo vr latius audor no- riti» in Eu-
erat,cur non cflet Chriftus ipfe? men fuum porrexerit, qub operis fui limires ma- chsrirtu /*-
Chnlti pnfiie Prarrcrea aqua coquendis agni carnibus mini- gis coercuit fcd nullus Spiritui fando in hac rc amtn 10 ve
;
uetper f.tpif. e'uctat.
me adhibetur , fcd affandis ignis ; v,r tacite mone- par. Bene fandus Thomas opufc.j8.cap.Tj.7Td?-
S.Thom.
ti-im mundi
percipitur, fed
remur', non per mundi lapiendam , fed per Spiri- mus,quod artifices quanto fiunt in arte fculpendi peritio-
tus fandi gratiam ad paflionem Chrifti& intclli- res, tanto fiuipunt imagines fubtiliores ; vnde fi artifici-
f'r 1f tritum
f-i i lnnt. gcndam,& meditandam aditum patere; quod op- bus eflenditur gemmo , vel metalli materia valde par-
B.Bcda. portune r.otauitB.Bcda in Exod. cap.i 1. Nonco- ua, rogetur in ea imago fierifitbtilifftma , minus fitb-
(fi

quuntu r, i n qu t rfgni carnes aqua, fed tantum igni, quia

i tilss artifex re ff audebit ,
quod eam facere nonpoffit ;
non PER SAPIENTIAM HVIVS MVNDIfff- quod maxime fubtilis in arte facile facit fle •, ad dt-
rel/igirur paffio Chrifli, fidpergratiam Spiritui fanlii. morjlrandam fapientiam Spiritut (anili , fitb mini-

69. Adeo inepta mundi lapientia cft, Chridi paflioni ma (pecte Sacramenti facile effi facit tetum corpus
intclligendar , vt ftultum ducat Ch: Ilum padum
i Chrifli ; non potcrat non cb hoc artifice tantum
dim tu. i em efle,f‘tultitiamquc vocer, Chii ftym cruci .ifnxum. opus prodire. Sino Sfiririi
remedit:(!,»- fanfti grati»
Sed quod dc paffione Chrifi diximus,hoc idem i Maxime fid uraris eucharifticus Agnus fir,n«i vi-
tiln * ju* te- ad mrkzti.
rtum . rntho-
dc facra Euchariftia atterendum cft; hic quippe tam,ad ialurem panis fit;& calix non falurem hau- fti.Am
{itui Jjfutum omnis humana lapientia rciicienda eft,& Spiritus rit, fcd indicium fibi fumit , qui fine Spiritiis fwww
fandi ignis adhibendus, qui, & vt agnum conco- fandi gratia accedere audet. Expendenda hic
luo:

Digitized by Google
 f : ,- ,

Agnus Eucharifticus. 27
funt Domini verba , qux habet per Prophetam virtus, quas Virginem obumbrauir , Luc. 1. idem
Iohcl.x. Iohelem cap. 1 Ecce rgo.inq ait, mitf .
vobis frumen- fere accidit in cuchariftica mensa n.im in hoc ;

tum,vin,-m,tjr oleum, replebimini in eo. Dixiilec in eis quoque Sacerdotum manus virginis ventre pa-
Vt verborum feries exigere videbatur , cur in eo? riantur, vt ait fandus Auguftinus ; lic enim ille S.Aug.

. an quia de oleo tantum hoc intclligi volebat? inclamat : O veneranda Sacerdotum dignitas , in quo-

Sed aliquis reponat etiarh frumenti vini co- ,

rum manibus Dei filius velut in vtero Eirginu n- 1

piam quibus replet poterat promittit i cur igi- i

c a r n a t v R;hic igitur Spiritus fandus obum-
, ,

tur his prxtermilfis de oleo tantum mentionem brans adeft. Scite fandus Petrus Dainianus cpill. Virtus fi,
ntU

facit ? Oleum Spiritus findi gratiam fignat , fru- 3 1 . Plane ficut concipienti Deifica Vhgini non virile Spiritiu 1 n
euihanfKto
mentum & vinum fandiflimum Euchariftix fa- fimen infinxit, /id vihtvs sancti Spiri-
, $Aer*rn*nto
cramcntum; vt igitur indicaret (aeram Euchari- tv s obutnbrauitfita nunc in Altaripe/itum Sacramen- * 4ijt , ekuru-
ftiam nihil nobis profuturam line Spiritus fandi tum EADEM SANCTI SPIRITVS VIKTVJ brmni , vt ia
oleo , quin obfuturam, in oleo tantum dixit nos est, qua viuificat ; & necejje eft , vt hoc pudica ma- ineam .none.
S.Pafch. replendos etlc. Acumen illuc eft fandi Pafchafij, nus, & impolluta contingat.
S.fcu. Dani.

qui lib. de corpore, Sc (anguine Domini , cap. 11. Obumbrauit Spiritus Virginem , vt Deus in ei 71 -

hxc habet Caro, autfanguu sine oleo S p i- homo fieret obumbrat & manus
, Sacerdotis , vt Sfirilii fitn3l

RITVS SANCTI NON PRODEST nobu, panis in Chrifti coipus mutetur. Praeclare B.Alb. VntUl.qH* II»

virginei f ne-
imo magis officit , ideo quifquu refte vult communicare , Mag. trad. de Mifsa , cap.j. Spiritus fandus fi/per-
thuutAa* tu
fc vi uat necejfe eft vt templum Spiritus fandifimptr ueniens,iam im rerum, in quo noder panis a muliere fa- tet
, in mchj-

tffe queat. Propterea tj" Iohel cum veniam

pernitentibus pientia aterna perfidi* eft quam etiam in Sacramen- rilhto m.jlte-
,

promit teret, rcsfendit , Dornimu inquit, & dixit populo tum, in quo Jubitantia panis in ipfb tranf id artiatur,
B.Aib. Mjg.
fuo : Ecc* ego mitto vobts frument um,vinum,& oleum, virtute operatione
, gr fttd diuina perficit omnia. Hoc
replebimini in eo. In eo vtique replebimini ,
licet tria idem habet his verbis fandus Thomas opufe. 5S. S.l homa».
promiferit ;
quia caro , Cr fanguu per eundem jpiritum cap. 1 Quomodo fiet hoc ait Urgo , quoniam virum ,

confecratur ;
alioquin mihi nec caro eft , nec fanguu eft,
non cognofio ? Rcfpcndit : Spiritus fandus fitpcruenieX
/id indicium , quod percipio ,
quia fine donante /piritu, in te,cr virtus Altijfmi obumbrabit tibi ; tu qnaris , &
nullum male prafumentibtu donum ex Deo pratiatur. quomodo panis fiat corpus Ckridil ego tibi S P I- &
Sic ille. ritvs sanctvs svper veniet , &
7 •
Nullus fine ifto igne acccdut; in extremis dic- ip/i faciet ha:, qua fuper naturam funt , & fuper intt Ili-

k° s m
*g n * s <> nia comburet , &r fiet nouus mundus genriam.Si quis igitur quierat, quomodo iftud fiat,

uatuiotuba- omni
vctuftate deleri , fiet quippe terra noua , & vt panis in Chrifti corpus conucrratur ? refpon-
rittua menf* ctrlum nouum poft vniuerfalem illam vniuerfi de- debitur illi : Spiritus fandus fiiperuenit,& virtus
aeeedat. fi.igrationem. Etiam ad facram rnenfam acceden- Alti (limi obumbrat, vt de Sacramenti ve; itat*
tes Spiritus fandi igne ita exardefeax, vt renouati non debeat ambigere , nifi qui Spiritus fandi vir-
pronus videantur ; noc in pofterorum exemplum tutem diuinam , infinitimque efle impius ne-
prxftiterunt Apoftoli qui tunc fanguinem exorfi ,
garet.
funt in Ecclcha confecrare , cum Spiritus fandi A (piritu igitur, qui amotis fons , amoris fa- Quam gresu
in Agni tu-
igne combufti omnem vctuftatcm exuerunt,nouac cramentura prodit ; lcd vz illi , qui Agni eu
S.Pafch. ebar, tini rfu
vita redituri. Aduocanda hic fimt fandi Pafcha- chariftici ciu Spiritum fmdum conniftat,
fwAum Sfi-
fijverba, qui lib.de corp. (anguine Domini» & indigne ad illam rnenfam accedens. Pauli ver- ntum contri-
cap. ii. ita in rem noftram feribit E x q^f o re- : ba funt Si efca fiandalizat fratrem meum , non
:
1
»-*•
novati SVNT fandi Apofloli PER AD- manducabo panem in aternum , ne fratrem rneumfan- t Cor.8.

Rora, 14 XI.
VENTVM SANCTI SPIRITVS DE COE- daiijem, i.Corinrh. 8. i$. adRoman. 14. n. &
LIS» EX EO SANE CREDIMVS HV N C Bonum eft non manducare carnem , non bibere vi- &
calicem in Ecclesia consicra- num , neque in quo frater tuus offenditur , aut fcan-
TVm; quoniam Spiritus veritatis in quo renouatiille , dalifitur, quam ab hac mente abeunt ,qui cum
funt ex vetustate , induxerat eos in omnem veritatem, fim indigni mensa cuchariftica non abftinent,
& confirmauerat in plenitudinem dodrina.Profedo vbi Spiritumque fandum indigna fumptionc conni- S.Bifdiui.
iamficuri a Chrifto, ita /ane ab ets deinceps in nouitate ftant. Rem fic vrgebat fandus Bafilius lib. de 1 .

Totus ergo hoc igne ar-

Spiritui fandi confecratur. Baptifmo in calce Si qui frati em per cibum contri-
:

deat qui ad hxc myderia accedit » omnem vetu-

,
fiat , a cbaritate excidit ,fine qua magna quoque cha-
ftatem exuat ; quod Apoftoli exemplo docuerunt, rifmata,& ludificationes quoque operantia nihil pro -
dum prius aufi non funt facra hxc myfteria per- funt. Quid de eo dicendum qui otiose & inutiliter
eft , ,

agere , nifi poftquum Spiritus (andi igne combu- edere audet corput , & bibere fanguinem Domini noftri
fti , ita vetuftatem exuerunt , vt noux vicx genus lefu Chrifti, & hac ratione plus aliquando contrifiat, &
inftituercnr. infeftat Spiritum fandum , dumfine cbaritate Vcfiitur,
Eleduri Apoftoli viros ,
qui viduarum menfis qua vrget,vt afiimet fi fibi ipft non viuere fidei qui pro
Timui fit Spi- miniftrarcnt ftuduerunt vt viri eligerentur , in
, nobis mortuus efi,& re/arrexit, Chrifti lefu Domino no-
ritu
q u ibus fpirimsclletjtum Ad. 6 . v.j. (criptam eft: ftro edere, ac bibere t Ardeat igitur charit&re qui ad ,

ergo fratres viros ex vobis boni tedimonif

eam m r* Confidtrate char'itatis (aeramentum accedit fpicini fcrucar,
’
;

agnum nimi - fi, ,emphnos Spiritu fando, fdpientia , quos condi & qui cibo illo vefei debet, quem Spiritus (and: i
niflrar. ttt.vmu fuper Isoc opus-, fic clcdus eft Stephaniis virtus fecit , ac parauit. Torpor a nobis cxuler,
Atttf.j. omnibus virtutibus , Spiritus findi donis ex- & exulet deiidia;ardcmes , minimeque reroiflos hoc
ornatus. Pende hic milii , fi cantus ornatus virtu- conuiuium quxrit. O felix
,
qui fpii itu plenus
tum ad communes illas viduarum menfas require- hilcc ferculis impletur.
Tn SaterJ- tS
katur,quam potiori iure adeucharifticam men-
manibui vt fam neceflarius eft ? licet & facra; etiam menfie
in virgini* inferuicrint hi (eptem Diaconi occalionc non (a-
Dn era cledi. C 1 EXCVR.
rur
' Vt Dei Verbum in Virginis venrre humans
carnis velamine tegeretur, aduenk Spititus (andi
Neuarini Agnus Euc barift.
 , . , -- -
, •

28 Liber V. Sacrorum Eledorum,

excvrsvs v. Sane hoc filum competenter gerunt
agnos pafftm quoji lvpi rapaces occidant.
innocentes ,
qt.od

qui
In agni cfu nemo lupus euadat non Eucharifticum Agnum qui in vifccratraiicir, eemtdit
,
lupinam exuere feritatem debet , agni innocentia ni maligni—
euadat leo agnus j
(it , aut veitiri ; fcit& fandus Chryfoftomus hom. 4. dc tytte (artat.

agnus fiat. Pafcha A c n v m comeshtans a o n innocentiam S.Cbiyl.

: i

perferat , nec immaculate ovis membra ivNNA

Oucs fimm,igne charitatis affati. m dignitate transfundat in vifiera.
Ouis quifque fit in Altarii mensa, Olim Euchar iit ia intra columbam auream fer- fatis mjflt-
rmm Lutha-
uari folitam legimus, quod alibiaddudis Audo- rijha immi-
gut agnum ^//.lupus effe non debet, ,

rum teftimoniis confirmabo. Prxtcr alia , indicat tti tat ni fert.

ludat tamquam lupi agnos occidebant.
hxc res, columba: mititatem , ac manfuctudinem
Agnuqui comedit, lupini malignitate care at. prx oculis habendam communicaturo, fic om-
Pacis myllerium EucharsHia,\nim\c\u^s non nem vltionis memoriam abolendam ; nam pacis
fert. myftcrium eft, vt rede fcripferit fandus Chryfo- S.ChtyC
Hin ^«/W;cibi,^amiciciXffrx7*f. ftomus hom. 60. ad populum Hoc mytterium non :

Ch*t\d\z,conuiuium,quo difeordix inter co-

a rapina tantum , verum ab omni,vel tenvi ini- c
micitia purum effe penitus iubet ; eft enim panis
gnatos orta tollebantur. wyflmVim.Alioquin non columbam quis imitabi-
E es ad Euchariftiam transfertur. tur,fcd coruum,accipirrctr.quc.
Nihil immite, nihil crudele ineuchariHici Ec vt ab Hebraico fonte aliquid mutuemus; S- 7
mensa. nin &pafiere (igniheat , etiam amicum fe fa- rtpT f *id\
& tibi, q- ami-
Premuntur, qui alios mordentes ad euchari
cere, & foci arijquia menfa amicitix & pacis ori- ,
ti/ n ntxms,
go,& caula eft a quo Grxci non abeunt, nam te- Piut.
cam menfam accedunt. Ttatur Plucarchus 4.fympo( .cap.
;

Sympoftum ol>le
1.
Eucharisltcum calicemficcans pacifica emit- tlaticnemcjfe in vino, que definit in gratiam, amicit idm-
tat verba, mitti, dr manfuetu*fit. que.hoc vt verum de communi mensa fit,maximc
Ventes ad mordendum non acuat, qui Domi- verum cft,de euchariftica.in qua qui pafcitur,cum
nica caena fruitur Deo , cum hominibus amicitiam init ; difeordias Charij1i*,t$-

hxc menfa tollit , tollit diflidia. Cui Euchariltia niuiam ,

qu*
Pacata mente dr ira polita ad Altare acce- Jijtndia in-
,
non prxftet , quod chariftia apud Romanos , in
dendum. trr cjnatOS
qua qucrclx omncs,fi qux otex inrcr cognaco^jA: trl 4 tilUbaa-
Mitis , dr elemens fit eucharifiica menfa amnes , tollebamur ; ita enim referr Valerius Ma- tt*r.

particeps. ximus lib. i. cap. Cernualium etiam filemne maiores

1 . Val. Mas.

f
Chnfti anguis dum a nobti digne bibitur , in instituerunt , iclqtce Charistia appellaununt ,

nobis verba pacifica clamat.

cui prxrer cognatos , & affines nemo interponi batur , zr
o> ta apud
In Chrifiianifmo agnus non debet difeere mo- fi qua inttr necejftriai perfinai querela effit
facra menfa. &
inter hilaritatem animorum, fautoribus
res lup ifed lupus mores agni imitari. concordia adbibitis folleretur. Sic ill$ quod de Cha- Rti ad Em-
;

Euchari(licis ferculis fruens omnes thariHiam

diligat, riftia a Gentilibus didum,& creditum, de Euclu-
tr an fertur.
etiam illos qut ludam referunt. riftia iuftinsjvcriufque dicendum , & credendum;
vere hxc conferendis difeordiis animilque con-
74
Quei fimus,
»/•>' eharito-
-

A Gnum qui comedir, agnus euadat, micis fiat,

non lupus, non
ouis manfuctudinem prxfcrat
crudelis,
,
&
immifericors;
qui agni carnibus
ciliandis nata,&: inftiruta eft.

gius,
Hinc intelligamus,quidfibi velit Propheta Re-
cum aftantcs huic menfx olex comparauit ,
Nihil immi-
te , nihil tru-
th 4fati . de,'r rn(ha
vefeitur. A probo calamo hoc monitum eft. San- Pfalm. 17. Filo
1 tui ficui nouelU oliuafurn in circuitu
rith A mfiii.
S.AugutL ctus Auguftinus ferm. 1 jo.de temporc,ea, quae dc menfa tust rede tanquam noucllx oliuarurn ; vt
; Pfalm 117.
agno parando dicuntur , ita ad nomines ftedit: nihil hic citet immite, nihil afperum,nihil crude-
Primum quidem vrlut oues pafcut Domini in ara cordis le quod obfcruauir etiam fandus Chryfoftomus SChryf.
;

igne charitatis affati nofmetipfbi offeramsu hofliam hom.6 .ad populum,dum aitficut noueila cliuarum
1

vinent em ftnclam , "Deo placentem d“ azymis conti-

.
;
nihil vetvs, immite, nihil rrwdf/e.Abc.mt,qiii
0«m quifyut nentia mortificataiam habentes membra nostra. Indi- in alios fxuiunt , linguam alieno (anguine&
fit in Altar it
gnus agni mensa eft , qui ouis, agmifque non fit. crucu tantjom nes mordentes , atque laniantes ; in
menti.
Etiam Dauid antequam dicerer Parafti in conifi , quod vitium iurcidcm fandus Pater ini ehitur
PCiIb.ii, 8 u meo menfam , Pfalm. 11. Altaris menfam addic ferm. dc ne ierutemur pauperes curiose , fic enim
Pi emuntur,
hic Euthyinius
,
prxmifcrat , tamquam ouis eflee; moidaccs, &
crudeles premit Tu vero nemine im- :

qui aiiri mer-

Dominus regit me feu , vt ex Grxco legit Euthy- pellente fratrem & mordicus lanias , ttfi nulis< dentibus,
drrtn ad eU-
mius ypafcit me, &
nihil mihi deerit, in loco pafcue. ibi difhs tamen lauiatV qucuti,& tmrfu infrflio- thanfiir.m
me coltot assit, paratur hxc menfa iis, qui agni man- ribus de itor m Quo igitur pallo fieram illam oblationem tnet.f.itn ac-
fuctudincm.ac mititatem referunt. fumpturus es, qui Unguam Immano fiwguinc eruent aste- tedunt.
S Chtyf.
4;»«« Dignus hac mensa non eft , qui agnum come- ris ? quomodo C pacis opulum deferes ore hoc tuo con-
»•4»/

*//• ««»
, Infui
densjupum , & Iconem moribus refert ; luftc in- toh iofi ,
dr hoilili ? Sic illc;qtix a noftris cxulai ent,

SChryf. clamat fandus Chryfoftomus hom. Cc. ad popu- vt paria non committerem, imo grauiora. &
lum Quinam igitur nobis erit txcufatio cum
: , talibut Zeno,vt refert Arhcnxus lib.i.Gymnofoph.In 76;
pasli ,
talia peccemus cum lvpi Fjamvs, ;
familiares durus ,& jucundus mulco vini hanftu f-nihariitifi

a g n v m comedentes , clm tamquam oues placidus,& lenis fiebat, & qui prius leo, vino ma- c,. ii rm fte-
ea-ii fatifira
palV,mort lepnum diripiamur, Sic ille.qux v tinam in didus agnus cuadcbat, interrogatus dc causa: ivn
emittat

?*'quM
noftrum xtiuin torqueri non pollent. riderefibi resfindit , quod &
lupinis priufijuem suade-
~ ba >
miris, df
lu
Agnos Iudxi occidebant, comedebant agnos, fi.tnt aqua amarifimis , poUeaquam macerMi funt , tn.irfneeui fit.
i tynm tc-
<i i. bjt.f'
vt vel iic proderetur lupos cos efle cflc rapaces;
, oppeti , dtld,fimis , GT mitsffimis, fcftiua , appo- & Acheo.
S.Zcuo. fic eos vellicat fandus Zeno ferm. 1 j. dc Exodo: flta icfpoijlio; idem feruent, qui non teircmun
vinum

zed by Google
 -, t '

Agnus Eucharifticus. 29
vinum ebibunt , fcd ccelcftc quod pacem atque pus , agnus initicate fieri debet cum agno habi-
,

concordiam, nutrit.qui mititarcm,ac manfuctudi- tans,im6 Agnum comedens.

nem iis affricat , a quibus bibitum pacificum fit, Eucharifticis ferculis qui fruitur,amore omnes Emhstinirh
quicquid ab eorum ore exit, qui Dominicum cor- amplcdatui ;nullum odio profcquatur.pfal.8c.il. ftuuh>fr*fi.
pus manducarunt , Dominicum calicem ficarunt; Dilata, inquit Deus,e/ tuumjfr implebo illud dilata- lm
"f! ;

S.Cypt. tales erant ij ,dc quibus loquitur fandus Cypria- tio illa oris dilatandam charitatem indicat , ciun

nus de Cana Domini : Cum fiuurati fuerim , vide cucharifticum cibum fumus manducaturi ob id
; nMt .

quid ug.tnt ,
intcllige qua loquantur, quam fiintti odoris voluit Chriftus & ludam addic , ciim S aeramen- Pfalm. laii.
jit , quicqui l illa erullat plenitudo , verbum, mores com - nun illuc mftituit.Apoftolifque diftribuit.vt hoc Audt Mait - *

pofitos, affcCl us pudicos,fcnfiu pacificos, illa interiorfime

exemplo nos doceamur ,& inimicos ipfos aman-
ritxs vbique diffindit. Vellem harc eadem in omni- dos ellc,dum ad hanc menfam acccdimus;pi.khrc
bus videre, qui hanc menfam frequentant. ille ad produda verba , Dilata os tuum , cr implebo
illud, ampliata latitudine charitatts
Cuidam filiolo lVpccnn.il cum dentes excidif- i , zt non siptfloltf
fent , ali) eorum loco nati funt inter alios vnus ,
tantum vndecim,id tfi.amhos,fid & ludam capiat, id
inimicos. Itaque cor nollrstm recordatione Q^v
molaris aureus in infima maxilla eadem formi efl , x
quaalij; id contigiileanno 1 y^j.Hoririusdilpu- RVMCVNQVE INIVRlARVM ANGVSTIARI M i-

Dan.7.r.7. tatione de hac re. In D.inicle cap.V.verf.y. dentes Mime DEBtx , fed dilatatis charitatts brachps omne
Dtntrs ferreos habebat bcftiailla ab illo vifa. Ferreos funt ample liendi omnes diligendi funt, etiam illi,
;
•

mtrdtodum qui ludam referunt ; fiuiant in nos homines, nos

habent , non aureos , qui verba ctfundunt ferrea,
v*minUMta~ chalybeaque, qui maledictis omnes profeindunr,
perfcquanrur , amore odio rcfpondendum cft , &
nullis parcum. Aurei ob charitatem habendi mititate fa-uitiei agnos referamus comcticmcs
n* [tuitur. ; ,

Client ; caucat qui Chrifti corpus edit , ne dentes Agnum , lupinamque feritatem exuamus Agni
S.Cypr. admordendum acuat ; Htc, inquit fandius Cy- carnibus dum vefeimur.
prianus de Carna ini, quotiens agimus, non den-Dom
tesad mordentium acuimus, fcdfide finctrd panem fon- EXCVKSVS VI.
tium frangimus, & partimur. Rcucrcntia erga Euchariftiam com-
Parata mfu. Pacat a mente , Se ira pofita accedendum ad Al-
ti- ira ftfua tarc ; (cite monebat, & colligebat fandus Bernar- mcndacur.
ai Alton at- dus de prarccpto, & difpenf.u.in ha*c verba Nun- :
ttdenium,
quam mihi contingat turbatum ad pacis accederefiuri- Sine rcuercntil Agni carnes non funt fume.i*.
S.Bcia.
fitium,cum ira , &
difieptatione contingere Sacramen-
Rcucrcntia Seraphim erga aeram menfam
titm,in quo Deus indubitanter efi, mundum reconcilians f
Certe munus quodeunque meum quod-
m>*t recipitur
reuerentiam nobis ingerit.
ff i.

Brucalcs moro* referens, ad Eucbarijliam ne

Aefe
(fero ad Altare , nifi ante placato fratre , quem me
forte lafi/Je meminero , quanto minusfi me ipfium non accedat.
pacauero prius. Manum hic fubtrahit Seraphim.
77- Mitis fit,& manfuctus facrar huius mcnlx con- Honorem Altari exhibens Seraphim ad pa-
laitti, & tle- uiua iram deponat, concordiam amet ; Talis men-
:

rta nos vocat.

mrm fu tu- fa , inquit (ancius Chryfoftomus hom.17. in epift.
Sacra myflerta.quantd rcucrcntia venerada
thariihctmt- a(j Cor. fui ili particeps cum omnibus deberes , & ejfe
.

mitlor & dementior &J>ar Angelis fusili omnium

» , ,
fifuantd puritate, &
rcucrcntia Chr jius con-
crudelifimus. Guilauiili fanguinem Dominicum £r ne trectandus.
S.Chiy f. ,

fic quidem fiat rem agnofi u ;quin verbis dilanias, ca- PerfriCti qui cum tumultu ad cucharifticam
nino feris dente, feris ferreo.
menfam accedunt.
cbrifli [an- Eftufus Abelis fanguis vindidam clamaucrat
* Gcn.4. 10. at Chrifti fanguis pacem Rcucrcntia erga Cbrifii corpus Virginis ex-
clamat , & empto dtfeimus.
Tiluurjn”»^ P ac ‘ hca etiam in corporibus noftris. Pulchre
bis verba fa- wn&us Cyntianus Chrifti fanguinem fuiguini lUuflre exemplum reuerentia erga
faeram
tifita clamat. Abelis prarferens , ait : Chrifli fanguis de cruce cla- Eucharifiam.
S-Cypr. nans pacem loquitur , reconciliationem quin idem & ; Sacra menfa terga vertere aliquibus religio.
fanguts , quoniam d nobis bibitur, modo digne bibitur
fi In Templt fotum fpuere aliqui defugiebant.
clamat in corporibus noflris verba pacifica quibus
diuinus Parer ad mifcricordiam fledatur* verba
;
Adeuntes ccenaculum calceo* deponebant ,

pacifica etiam formare debet, qui audiat, qui no* nec in terram fpuebant.
audit,vt nihil ferreum excar, nihil crudele, ac fe- Premuntur, qui rifu , & noxiisfermonibitsfe
rinum; (i immitia, &
bellum quxrentia verba i in templo inquinant.
nobis effluant prodimus hoc figno indigne nos
,
ad cucharifticam menfam acccfllllc,nec rite Agni
Chr ifi i frumentum omnia fubiugat, & hono-
rem maximum Chriflo pant.
(anguine potatos.
Chriftiani hic nota, hic charadcr eft,vt lupus Jguo humilior fub euchariflico velamine
7 8.
Ia cMltia- agni mores difcat,non agnus lupi. De Chrifti Chriflus eo fublimius intus ef
, plus a , &
nifmo agnus aducnni loquens Ifaias.hic inter alia, futura prx- nobis debet honorari.
vt
^P US cum ag no habitaret ^ic enim feribie Cautum ab Angelis ne incauti pafiorum f-t-
l>lo Ilcta ca p- 1 .verf.d. Habitabit lupus asm agno-,
lupifiJlu/us
1
P I
bulum,in quo erat chriflusjcdirent.
trunt aj-. verborum ordinem pulchre obferuabat Oleaftcr
Res ad Euchariftiam feClitur.
imir.fi. h»c , dum ait Aduerte , quod non dicitur , habitabit
:

Ifa-i t.f. agnus cum lupo, fici lupus cum agno , Vt di as in Chri-
7 9*
Oleaft.
fiianifino agnum non
fi

cornu»fi ritaut inter Chrif/ianos nuILfit inimkiliajiuBa

difiordia.fidfumma concordia, etiam inter eot,quifunt
natura difeordes. fit
A ouarini Agnsu E.ukarifi.
'
debere mores hfpi difiere
,fide C Rudarum carnium inhibitio nos ted£ ad ic-
ucrenriam vocat,auocat ab inconfidcraro, nturem-
irrcuercti Agni cfu;huc aduocarc poftumus Veiba "* '***” ar
~
&
r
fandi Gregori|, qui hom.i sEuang.de agni para-
aliquis fxuicid Sc feritate lu-
, - uira agens iu lcvibic :Qui crud- nr ;; i umes nifi s cur.
C ituoitfidc
)

iized by Google
 , , -- ,

30 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

inconfideratam , ac fine rf.verentia cogit atio nime altcrercm , nifi prariuiflci fandus Cyrillus T 1*
nisrelidam illini humanitatemfignificant jcruths agni Alexandrinus lib. 1 l.in Ioannem, cap. 58. in h*c
carnes edit, qui quid accipiat, non cogitat, atque vcrba://tt,{fcilicet Magdalcm)N ondvm gra-
ade6 ea reucrentid non accedit , qua par cilct. tia SPIRITVS SANCTIFICATE TAN-
Porr6 quia magni harc momenti res , vrgemus GERE non licebat; nam antequam Domi-
illam prelfius, vt ab irrcuercnri euchariftici man- nus in caelum afiendiffet ,dtfctnfus Spiritus in omnes non
ducatione omnes aucrtamus. fuit.Thoma autem hoc licebat , quia vnd cum alus Spiri-
RrutmiiA Reucrentur hanc menfam Angeli , reuerentur tum fuit confecutus,ad vniuerfim namque difiipulorum
Seraphim er-
q*facr4 r>i-
Cherubim,ac Seraphim , & vilis homo non reue- confinium vox illo tranfiuit : Accipite Spiritum fiat-
fam rtutren-
reatur,& temere, & incogitant er accedet -A udien- dum Hucufquc fandus Cyrillus,& putamus per-
$i»m netu dus fandus Chryfoftomus hom.de facri,& diuihi nas minime lui turum , qui impura tangit manu
i ngrrit. mensa : O miraculum inquir , menfa tam magnifice Chrifti corpus,impuro excipit corde ? Luet, luer,
S.Chiyf. insh-uday in qua Agnus Dei pre te madatur , ad quam cum qui Agnum mititate refert , Ico firuitia fiet.

aff:fiunt Cberubim , defiendunt Seraphim qui fitnie
proditi alit wltvm
Seraphim indignos fe fentiunt, qui ad eucharifti-
cam hanc menlam accedant , Sc Chrifti corpus
adminiftrcnt , vt non fine myftcrio fit quod apud
Ioanncs ille Pricurfor vel in matris vtcro Tandi-
,
demittvnt, Quin & ficatus,purabat fc tamen indignum qui corrigiam
calceamentorum Chrifti folucrer,&: nos line vllo
timore, ac rcuerentii facris myftcriis adftainus,
Chrifti coipus fumimus? •

Ezcchiclem ecrleftes fpiritus vili fiint Domino Oblcruo qutSd ad fepulchrum,vbi Chrifti cor* g
miniftrare , fed fine manibus ; nam manus fub quo
Bmtafn me- pus fuerat, Angeli aftabant, qui a mulieribus vili,
ret refer fi ad
alis habebant. Et manus heminis inquit Propheta, Joan, 10. cur itafadum?An vt hinc collideremus,
Euthsriftia fitb pennis eorum , cap. Theod. manus fub alis erant 1 . quodpoftquam in cordis noftri linum le Domi- emmmmfim
ne at t edat. xbfiondito ac -, fi manum retrahcrcnt,fe putantes in- nus recipit, tanquam Angelis pares, cum Angelis aettd-»t.
Ezcch.t.
dignos ;
quod expendit Petrus Abbas Ccllenlis confueiudincm habere debemus ? An vtdilccre-
lib.de* panibus , cap. 1 . his verbis : Procul akfislat mus quo honore, qui reuerentia ad eucharifticam
creatura omnis ab hac adminisfratione, quia befiia,qua menlam accedendum nobis fic : Pulchtc fandus S.Cbryfoft.
tetigeritmontem , lapidabitur. Alludit ad locum Chryfoftomus hom.in Parafccucin,cos repit hen-
Exod.19.vbi pricipitur.ne bcftia montem tange- dens , qui irreuerenter ad hanc menlam accedunt,
ret,! n quo Moles cum Deo loquebatur non : & Annefcitis inquit ,
quomodo Angeli afiiterint fipul-
beftiam refert ,& canem, qui impudenter accedit? chro corporis experti,fipulchro vacuo f attamen cum fi -
S.Athan,
vt dixerit fandus Athananus orat, in Parufccucm, mei totum corpus 'Domini rccepijfet, multum honoris
Occifit eji bestia propter te , & tu de feris illam , ipfam etiam ipfi loco exhibent Angeli : Nes non adfipuli hrttm
immol.uam afficiens ; vt canes accedimus , tanta nofira m*ni,fid ad ipfiitn menfam ; in qua Agnus pofitus .-fi,
Manam hic
fui trahit Se- eft impudeutU. Pergit Abbas Cellenfis,Seraphino- adituri cum tumultu accedimus. Qui verba maximi
raphim, tum reucrcntiam explicans Manum fubnalsat Se- : noftri iui fideles premunt , qui adeb irreuerenter
Fch.Cc 1 I. raphim , quia mat is huiufmedi manum alium non ad- ad Iaeram hanc menfam fe conferunt.
mittit
,
quam filius dextera Dei,nempe Patris. Quis hic Beata Virgo Dei mater , chm Filium peperiflet Rtutmtitom
non horrcat,& expaucfcat ? quis ad Iaera myftcria in prxfcpio , cum in fafto iacentcm adorauit , *n* cbrif/s &
acce- e,fi m v,ri ,
~
impudens accedet c audeat , omni timore viduus, fuismanibus contrcdarc adeo timuit, vt
*
&
omni reuerentia. derc vereretur ; quin non extendit ipla manus, vt
80. .
Reueremix
fpirirum erga lacrum Altare inha- fuo exciperet finu , fcd Angeli id pnftitenint;
Jtenerf Al-
poccftid,quod Seraphim prxfticiltc
lare nobis quod notabat Geometra in Catena Grarca in Lu- Gcomrt.
tari exbiboni
Seraphim, ai
legimus apud I fiiam cap. 6 . cum Propnctx labia eam , vt alibi obferuabam ; quanto iuftius eadem
paria net VO- purgaturus , forcipe carbonem de Altari acccpir, mente nobis eundem Dominum fub euchariftici
eat.
*
ac fi tangere manuprx reuerentia non auderet; vcftc latentem, accedendum cflet.
Ifj.if.

tioeop.
id
verbis
quod expendebat Procopius
t Propheta purgationi fiubftndt ratus de Sera-
in cap.6.lfiui, his Quanta efle
Euchariftia tradanda
debeat reuerentia in fandiftimd
,
qui cautio dum tangitur,
;
^
„”„'£‘
rr

1
*'.

phim , qui carbone de Altati forcipe occepto ,hono- oftendit exemplo fuo Hcrmannus, in cuius lau- rifium.
MM , qy t M ALTARI EX H t B B T , APERTE dem hieferikit audor apud Surium 7.Aprilis:£4 Sux.
5 1 C N 1 F 1 c AT ,
cum manu tangere non audet. RFVtRENTlA, quam fummam adhibuit Sacra-
Saera myfls- Ex Regis veneratione, cultu colligit elegan- & putnit,in causa fuit,xt omnia tradim perageret, Corpus
ria quanti ter fandus Chryfoftomus, quanta reuerentia Ia- Dominicum,perinde acfi pati adhuc poffit, & eieuaret ,
remrrfi.i v/-
nrr.nda.
era harc niyftcria venerari oporteat, aitque morem & deponeret , cr omnes corporis gejlus admodum rcue-
fuifte, vt confpedo tantum Regis lolio, licet ad- trnter componeret. Fngues digitorum , quibus fikcra ho-
S.Chryf. ,
huc Rex non aducniflcc , alTurgereadftantes con- fiia contredatur , & fuperioris pilos ori proximos,
labi)

fucuilTe ; fic igicur illa monet noni.;6. in epift.t. forficefilebat procidere & ob Sacramenti reuerentiam
,

ad Cor. 5i qutt filum viderit Regis filium,animo ajfur confintare apudfi, indignum cenftnt illa pedibus concul -
git expeQaus Regis exitum. Et tu ergo etiam ante illud cari , qua ex frequenti Dominici corporis consola no-
tempus fiupendum venerare , obfiupefie , & & stffitrgt, bilitata eflint.Nec tamen hoc fcribimtu,vt trahi debeat
antequam videas expanfiu veftes,firagulat , & tapetes, in exemplum , quod tota Ecclefia non obfiruMur,fed t e
6 procedentem chorum Angelorum in ipfitm coelum beati viri erga Sacramenta eximiam renerent tam de-
afiende. At hac ignorat, qui myfieries non efi initiatus. claremus.
81.
£rr**t 4 »«. Proh quim pura.quim fanda debet illa manus Sacri menfii veneratione, & reucrcntiam erga Sdtrd mrn.
rrralr Q- rt . e(Tc, qui Chrifti carnem contredatura eft Io. 10. ? illam exemplo infigni commcndauit mater Beati lrrgm vettert
1 ‘ffiia Ciri'.
ait Chriftus Magdalenx , Noli me tangere. Sed cur Gregorij Nazianzeni, cuius hic mos vt nunquam aliquibus re-
fim tenire.
fi "idui. inhibui: ? 8c non allicit Thomam vt tangat cius menfic terga verteret ; fic ille Icribit orat, dc fun. /f/"*

10.10.17,17,
latus » Mitte inquit , manum tuam in latus meum, eo- frar.Ftneranda menfx nunquam terga t n tis j addit & 5
dem capite. Vndc orta mulieris rcpulfa diftipuli , abftinuifle a fputo dum in Templo cilct ,Nec diui-
'

multatio An quia Magdalena nondum Spicietis

) nutnfilum conffutando inquinauit. aliqui dtfu-
g r«ii.l vifibili miuione fandificatact.it, qua Sed &ab Chriftiam religionis hoftibus h inc flbone.
dilcipulus 7 homas Fuerat fim&ificaius Hoc
mi- ;< reucrcntiam erga factam Euchaxiftiam difccrc ^ cn v.

p ofrn
us 4
 , - -

Agnus Eucharifticus. 31
MfSeti at-
•Atuium fAl-
poftumuS jTurcx (aerum Ccenaculum adeuntes
ca i ceos deponunt, nec in terram dcfpmmt quod ,
EXCWRSUS Vll.
f*ccrc &
illi tenentur,qut cos comitantur-, id olim
Crudarum carnium efus inhibitus,
terram fatu* fatuitatum apparet cx epift. quam OlikaDux
hant. (criplic circa annum i j 8 $. In ingre/fitdnxpb tfiatim nos a brutorum moribus auocac,
OJtka.
caheos abqcereaatlifumus ,qua etiam ceremonia Tur- ad vitam redz rationi rcfponden-
ee mofiheas ingredientes , vti confiteuerum. Admoniti
quoque fuimus, ne in terram deffueremtu ;
nam Turea tem vocat.
locum hunc in maxima habent veneratione , afferentes
Cbriffum in hoc coenaculo magnam quandam cum Apo- Hiftoricum fenfum in cruAtrum carnium
ceremoniam peregi'ffe, quipofleaJingnlari quodam
Jiolif inhibitione aliqui rejpannt.
miraculo Unguat igneas fitper capita accenfu porta Efus carnium crudarum Hcbrau inhibitae, nt
banttcredutttque ibidem fanilum Spiritum in difiipulos gentium ritus imitarentur.
WrnnMiurqui **iffi*”*A t Adorum i. O
h.t*c illorum metibus has
Semicruda: carnes ito vfu.
pif*,frnex 9 i rerent qui in Dei Templis , in quibus ipfe Chri-
ftrmenibm fi
,
Cura crudis carnibus Hebrai auocati.
ft us fub Euchariftix fiicramcnco larct , adc6 non
w» ttmfrlc i n. »
ca ccos exuunt, vt tifu,verbis noxiis » effufiore r i- Aluci cruditantes qui.
fumant.
^ ^ liberiore vifu animam fuam confpurccnt , lo-
Crudum eucharifiicum Agnum comedit, qui
cum (aerum timeant , ncc tantum in terram de- ad eum minime fe dijfonit.
(puuntjcd etiam ridicula verba cuomunr>& Oscu- J2*i domus paranda excipienda Euchariftix.
lum fuum fapientia , quibus illorum mens , firpi
& audientium.
A brutorum moribus abjit,qui euchartUica.
8 ,. 1 lumilitcr ob id Chriftus ador 5 dus,quod fefub
menfa particeps Jit.
Ckntu fm- panis fpecic nobis exhibuit. Etiam Iofcphj fratres Bruralcs mores non habetfaerx menfx con-
mrn, tm '
l°l c pl‘ um frumenti causa adoraucrunt;priiisqui- uista.
“y
^
maximum
tonorem'
Erumenci manipulum altius confurgen-
c* ciri

tcm
fratrem infaniunt, Gen. j». deinde verd
1,1
JOui beftiam vitA refert , ab eucharistici
menfa refellitur.
Cbrifl» fa- frumenti causfi fratrem adorant ,& venerantur,
Gcn.47. Idem &
Chrifto accidit qui ab vniucr-
*- A brutali appetitu abeat , eucharistiatm
fis ob frumentum adoratur.
,
Accedenda huc funt menfam qui frequentat.
S-Aug. fandi Auguftini verba , qui lib.11.cap.18. contra Bcftiales motus hic comprimi debent.
Fauftum,huc rcfpicicns,ait : Ipfimihi (Chriftus,) Feris agnum abifeit qui ferinis mortbus ad
in lofeph innuitur , qui perfiquentibui , & vendentibus facram menfam accedit.
fratribus in iAigypto pofi labores honoratur. Didicimut
Deicida ejl.qus indigne Euchariftiam ac-
enim labores Chrifliin orbe gentium , quem fignificabat
cipit.
xAgyptus , per vaidas paffonet Martyrum ; Cr nunc
videmus honorem Christi in eodem orbe Maxime eos poflidet fatanxs qui impuri fu-
terrarum , erogatione frumenti fui fibi omnia fitbiu- rifimx afident menfx.
gantu. Iudx par ,
qui corpus Domini impurus ac-
f^ohuuuUtr Humilitatem , & vilitatem extrtnchoc Sacra- cipit.

ftieowiami
mcmum prxfcfcrt»panis,& vini velamine teduin; Nequior indignus Chriffi corpus de-
fit qui
„ t cbriiiut. intus hoc ipfo fublii.iis eft, A: maiori veneratione
rb [ub.imimi dignius. Accinit Audor ille, aiens j
Proprium efi
mtui f;1 , cr
fidei hoc Sacramentum magnificare quantum potefi,quia Minus quam homo fit ,
qui ab cucharisiuu
4 nebit
flui
ma*»„itMl{inis eiiti non eft Jfinit , &
m a i v % est epulis fe fubducit.
ailiet untra-
OMNI REVERENTIA y
/ laude
, 1
;
&
nam quanto
Lcd.P.
cih.
tib. j. exterius apparet viliusitanto intus efifublimitu,
profundius pro nobis fi Chriilm voluit humiliare
eo amplius debet a nobis magnifieri ; vt cum eius hu-
& quo
H iftoricum fenfum plerofque in
refpuiftc, quibus diuina lex praecipit non clle
crudas agni carnes comedendas , lupcrius dixi ,
illis verbis
Hiitirieum
ftmi :m trw-
&
84.

darS rarr.it
militate reuerentia nosha certet. Se in Euchari- addudis Audorum verbis firmaui;hac mente, inhibitum
ftii maxime Chriftus demiite hinc
: fadum eft ( quod mireris
) etiam fandus Gregorius aliqui re-
fecit
vtlmaiori cultu, & reuerentia hic k Chriftianis hom.11. in Euangelia ; fic enim ille feribit : Sub- jppiinr.
S.Gteg.
colatur. ditur : Non comedetis ex eo crudum quid , nec cobium
3U ‘ M
f Cum iaccret in ftabuio Iefus vix narus, adfuere aqua. Ecce iam nos ipfd verba hiltorix ab intrUeflu hi
^
iaeiltioafto-
^ c ®lo Angeli ingenti luce perfufi ,qui pallores /lorico repellunt J^unquidfratres cariffi mi, J/radit ii u*

rtt ft ebulum, a£l prxlepe pueri, qui in illo erat celebratione, di- ille populus in tAlgypto conffitutus comedere agnum
fj> fue nat rexerunt \ cur iftuc ah Angelis fadum ? nc pafto- crudum confiseuerat ,vt ei lex dicat : Non comedetis ex
CbnHuiMi- res parum rcucrcntcr ad prxfcpc fc conferrent, eo crudum quid.

s^Eoch
Hlud ingrederentur , vi pro more folebant. Huc E conucrfo Abulcnfis , qui ade^ in Lyranum* B/iu ramiti
rrxdaiS Ht-
Kn ad ut flexit fandus Eucheriushom.de natiu. dum ait: ficu i erat quod cx Hebrxorum me nre putaret re-
, brtu inldi-
ibarilUmfie- Ea caufit ejje videtur , vt prius p.isloribm hac verba (pici ad idololairam morem, palinodiam canens, iuj re g,
nt it
Siiur. Angelus nuntiaret,ne onafi incavti /lobulum in- Lyranlqueccnfioni (ubfignans;ac fi non recoleret, ritui imiio-
trarent, & in prafipe adire tent arent, & in quo puerpo- qu* contra illum dixerat priiis»hxc habet in c.iC. rrntur,
Abul.
fitiu erat. Eadem & potior ratio in cuchariAici Matth.qurft.i S.quzrcns cur agni carnes alTircii-
mensi currir;ncmo hicaucus huc accedere debet, tur igne , Secundo ne e/fet Induti occafio imitandi ra •
nemo reuerentia viduus, ac timore. rios ritus Gentilium,erant enimquidam Gentiles, qui in

cultu Deorum fuorum cibot aliquos crudos comedebant ,

Cr ab hoc valde (olebat Deus auertere ludaos ne cvrtuer-
terenturad Idola, Deut. 1 1. AdciNprocliuc cft quem-
piam in oblcuris rebus di indicandis, vt idem fibi

ipfi contradicere noti fcmel cogatur.

C 4 Scuii

Digitized by Google
 i , , A

Ii Liber V. Sacrorum Ele£torum;

Semirrudt
Semicrudas carnes in vfu aliquibus fui(Ic,prx- ftiam potius prxfert quam hominem. Grauitcr
euntes ia ,
ter ea, qux fupcrius dedimus, probatur his fau&i rem vrget fandus Chryfoftomus hom. j. in epift. S.Chryfoft.
Hieronymi \ cibis
,
quiin vita Maiciii dc Malcho ad Ephef. Vfqtte adeo , inquit, lenfintur indigni mon- gw/ h, fiians
loquens ait : Cibus ȣmicavda carnes, vnii Tffirt,ab
tts iiiists afienfu, id
eft,fiura communione , vt lapidibus omtbariftHsi
&lac lamiorum potuier.it.
obruamur. Iftuc idem indigitat Audor Anony- msma repslis- &
C«' <4 erudi Hiftoricum fcniuin illi quoque recipiunt qui
fArmruj }[(.
, &
mus , ineditus dc prxp. Milf. fer. j vbi rem his tue. .

putant Htbrais inhibicum crudarum carnium

it*. verbis expendit : Porro
fi a Domino
impoatum efi Aaonytn.
efum, aut ien lier udarum , ne fci licet commendari
Mo)fi,vt t es i ia, qua tntmton tangeret, obrueretur lapi-
fibifeUiiutionem audientes ,quin ob imminens dibus diurnum valebit enitare indicium quiiunauc
;
periculum ncceflariam clfc puuntes, non linerent bcslialitcrviuens ,
ad Dei motitem minime
(picitalem
piobi- carnes coqui fugxque arripiendx causi
, formidabit accedere ? Efi plane Cbrlflu* mens exceifiu,
c.irucs non adurent , led incodas adhuc traiicc- & verus coagulatsu, & pinguis, in quo Dio optime in-
Guill. rent > it.t Guillelmus Popilius in cap. 11. Exod. habitare complacuit
, cui millia millium Angelorum
As» conte, {et:t inquit , exeo antium ii ice1/emico - astare, clr decies centena
fi millia tnittifirare perbi-
Ilum ex nimia feflinatiene-, placuit feftinatio Deo,
betur,. Efi etiam - litare fuper quodfacrofitnUum Chri-
quun in cfu agni pnrccpif , fcd nimiam noluit, Jli corpus myflice immolatur , motu Jfiritalss fublimis t
qua , Jcilicet ea , qux in agni apparatu ncccllaria atque prxciputu.in quo Patriarchx Abrahx fiiium futim
erant, negligi opus erat.
offirri iubetur.
85. Alneos humana carne refedos , vt hoc quo- Ad Eucharirtiar porro facramentum confi- A brutali ap-
Alnei cntli- que ledori obiic:am , cruditantes cppcllauit Ter- ciendum ea allumtimiLr , qux hominis propria petitu abeat
r.tn -ei jui.
tullianus in Apolog. cap. 9. Ipfirusn vrfimtn funi , brutis minime conutni.inr,pn»is fcilicct, Sc tuehoripieam
Tcriull.
alnri appetuntur citvoiTANTfcS adhuc de vi- vinum , qux rationali naiurxindbum exhiben-
1 neniam qui
fieribu t humanis.
Sed ad agnum. Probaui hiftori- fit puniat.
tur,& in potum ; vt hoc ipfo Euchariftix conuiua
ctim lenium, &
mecum meus lc&or comprobauit moneatur , ab omni brutali appeticu alienum efie
illonim audoritati innixus, quorum verba pro- debere, qui ad hafcc epulas ic confert. Cabafilain C-bj/il*.
dtuijhiAoricum lenfum dedi, myfticuin;moralera Li turg. cap. j.
numeratis cautium diuctCuum ali-
adeh non rciicio.vt amplcctar,& llluftrcm. mentis, ita concludit: r
ihil illorum efi pt opric nutri-
Crudum eu Crudum
fi/jriil ItlO
eucharifticum Agnum in ventre tra- mentum humanum. commune efi tttitn Aior.ttnar.ima-
iicit,qui fc minime difponir;Abulcnfis in cap.16.
A V'U tume lium,hxc quidem volucrum,& torutu^uahctba zefiutt-
di r, fit uJ eil Marth.y.iS .ita rem veriat. Dicitur quod non fuma- tur,Ula vero fer,erum,qux carnem deutuant. Ilmuittian
luilimi ft tur agnus c K v u v s crudum enim cibum manducar,
; enim illud dicimus quod ad filum Ijctnintt» pertinet ;
4hb«<t. qui nullam circa ilium dispofitipnem, aut prap arationem
,

confetlionis autem p,tne opus habere , vt comedatur , <3*

Almi.
promittit. vitium conficere ,z/t bibat , efi solivs humi-
Qui paranda mentis domus, cum Chrifti cor-
jjwi J>mus
exeific.le eu. pus excipiendum cft, docuit ChriftusJSeatam vir-
n 1 5 proprium , & hxc quidem efi fortna donorum
oblationis.
th initia f* gine Mechtildem iniliweny.Cnmvti communit. ire,
ran t.i.
Comprimi beftiales mortis in eucha.iftica 87.
diligenter anima tux domum perifacias,
fiparietes eius mensa debent, vt fpiritui caio fe:> i.u non in BeWaUs mo-
«Jtog. ,
aut Lfifunt aut infidi. In Orientali p.i, te confidera , eetn-
,
ipiricum arierct.Sandus T hornas opule. >o.c..p.< 5. rui hir
quam jhutiofit , zel quam neglsgeus in omnibus quo ad ad hanc mentem fledit
primt dtltUf.
, quod ait li. ias cap.y. vi-
,
Dotu Inum pertinent fiieris fislicet ia laude Dti, cir gra- tulum',
Ila 9 -

vrsumque limul cibum clfe unr.pturos; S.TU»m-

tiarum actione , in oratione , in cbfiruatione eius man- Vitultss,cjr vrfus pafientkrfimuiyhuluffigript at cor-
dat orum. In parte Australi perpende quantum deuora pus, quod in (acrifii io Deo nu liandum ; vrfus fin itum,
,

fueris nux A/atri, cr omnibus Sanths, quantum profe- qui fient vrfus bcfhjsfic terribi/ss effi debet bestia-
ceris eorum exemplis, & doSbrina. In Occidentali parte UBVS MOTinvs,d" moribus Hic pafientur
intuere diligenter, quantum profeceris ,fiue defeceris in
fimul, fi licet vero cibo ,
id efi, carae Chrilli , Vt prefit
virtutibus ; quam obediens,£~ humilis, quam patiens ad anima, cd" corpori.
Murias , fi regulam tuam
,fifututa tua bene tenueris, Feris agnum obiicir,qui eucharifticum epulum Teris aguur»
fi vitia in te exterminaueri/ , cr deuiceris. In parte mente fumit vitiorum immanitate referta rem di/ei' qui ft~ ;

Slquilonari attende quam fidelis toti fueris Ecclefix , ttnu ri-nbtu

grauitcr Icito exemplo premebat fandus Chry-
qualiter erga proximum egeris ipfium intima charitat e ad fatrou*
fi ioftomus hom. .in cap. .cpifl.ad Ephcfios, dunt mtofim atu-
; 1

diuxeris
, fi
omnia aduerfa eius tua feceris pro pecca-
fi ait : Si quis pedet Regis canibus olnjciat , & in compe- dit.
tor:ba*,c animabtufidelium, c7 omnibus indigentibus S.Cbryf.
des inifciat, an non erit obnoxius extremofitpp licio I fu
deuote orauerii. Si quam macuLan,aut Lfionem in ens- totum corpsu ebtjcis ft ki $ lUMANiIvs ,
nibut bis intteneris,per humilem poenis entiam,cr fatis- non horres f
factionem (lude m reparare. Sxuiant in homines indignus huius mcnfx Dei eida '1. ;
A brufemm Inhibitas crudas carnes in efu notant , vt i alij particeps in Deum fxuit,yr Detcida appellari nol- qui iuOp*
meritus abfit, f barijli»m
brutorum moribus in Dei obfequiu abiremus, Reus erit corporis, /anguinis Dominij Bn
qui turbari- fit, .Cor. 1 1
1 .
arripit.
&
Jhrt menft q orum cft crudis carnibus vcici ; nimium ratio- glolla apud Ioan.Viralem,«r /7 Devm occide-
Glolf.
parlieept fit. nale obloquium clfe par cft eorum qui ratione r t punietur ; vere fera pellima deuorat , non Ia-
1
,
prxditi fiint. Adcft ad hanc mentem firmandam cobi filium Iofcph,fcd Dei Patris filium.
AbaL A bulen (is, qui in cap. 16. Marthxi quxft. 8.aii: ,
1
Explicari vix poccft,quam giandc piaculum lir, Maximi eu
Q [da efi quadam beflialitas comedere carnes crudas ; purum Chrifti corpus impurx confciencix com- peffdstfkm-
»0« efi c /ii;n humanum Deus autem vult opera noflrj qui tm-
. mittere criminis reum funditatis Audorcm r.a, ,

ejfe rationabilia, &

humana, &
maxime in operibus deglurire : multa fccLra ludas commi ferar , vt ob
puri punjjimt
.fitJmt msa-
qttx irca eum gerimus, ad Rom. 1 cap. Ratienafile fit
.
. . illa iam diabolus fi:hierit;& tamen ri nc
iiiiuscor
/-•
obfeq-i.:ni z efbum ; ideo non debibat comedi aliquid ^antuiu eius coi fubiilTc dicitur , cum bucceliam
8 6. crudum. .

fumpfit. Ioan. 4. Pefi buccellam introistit ineunt fata- loan )•

Knira/rt me
Bc£ti.i,qux montem retigiflet,m quo Moli
trs nati i> i- na: ac ; ii non prius introiuidet , cum vere per
Deus loquebatur , lapidibus obi ui iubetur ,Dcur.
Itera alia^rimina , in qt x laplus erat , fatamc ad ludx
mtuja itsut- 29. Er non magu lapidibus impetendus
, qui ad cor aditus patue.it i Icd tanti cft impuris viiccri-
ua. ucram EaeJuriftiam ferinis accedit moribus,
be- bus Chrifti corpus committete , vt tamquam ex-
teris
 . - , ,

Agnus Eucharifticus.’
3?
teris /celeribushoc grauius fatarum aduocare fo- Maculis, & na- uis arere viffimt Melam. ,

lutn videatur, &facanx mancipium ctichariftici Macula in »gno *d vitium dtfcclumquc re- ,
B.Dionyf. corporis reum reddar. Pulchre B.Diony iius Car-
ferenda pottuf,qnam ad calorem.
thulianus ferrn. Quomodo (aeramentum Alraris
0’cn qn,d.
fit fufeipiendum ait enim, de indigne accipienti-;

bus loquens Tales Jkm socii 1 v d a prodi-

:
Macula damnata, nen qut in vellere,fed qua
toru , de quo in Inanae legitur : Pofi buccellam intro - in corpore agni.
itiit in eum fatanxs ; &
nam ante in eum intrauit , fed Cur maculofas vi&imas Deus ablegauerit
tjsuA carptu Chrifli indigne accepit , magis poffedit eum a facrifcijs.
Diabolus
Etiam qua fallis numinibus facrifcabanturt
oo. Eos, qui Chrifti corpus indigne fiununr , lud*
hUt fnr qui pariatB.Abb.de Euch.dilt.j. trad.i.cap.6. Sicut, perfecta erane.
*orftu Demi- inquit ludat tradidit eum membris Diaboli , ita ifle Vlccrofa vi&ima maxime repudiata.
m quantum in ipfb
,

e(f,» t rauidit CORfVS Do* Vituli ad aras hominum humeris

.

aeeiftr. 7 H J deferri
B. A bb. M i N i c v M tn vas diaboli, quod ejt corpus /itum, non poterant.
Ntqmtr fit, Sceleratior euadic, qui indigne dignum Chrifti Indi v Utimas cur non iugulcnt.
qm indigenti corpus concredat , impurus accipit ,& dcglutit;
Ho sttarum vitia aliqui confidcrabdnt.
hoc ludar exemplo fic probar Beatus Laurentius
f'' Sequifque t unquam hoftiam diltgenter in -
11 1
m fufh
luftinianus fenn. de corpore Chrifti : Indicium,
Jnquit,//f»>«/ Domino manducat iniquus <+r matus, ,
fficiat.
dum ex iniurid ,/eu mentis casitate a coieris cibis non Mos hofliarum inficiendarum eos arguit
difiemit corpus Christi ; dum prafentem Domini ma- qui non reflas de Deo opiniones animo cir-
ic flatem in Sacramento hoc minime veneratur ; dum in -
cumferunt.
credulus , & pollutu proponit contingerefimEla
s , atque
Sacerdotes yfce maculis erant.
immaculata myfteria. ludam imitatur huiupuodi , qui
percepta panis ,peleratior a cius d S ac erdos n teger i corpore ejfe d ebebat Roma-
int iniii buccella
f ,
.

conJfetlu veri luminis fi abJentando , fugit ad tenebras, norum mos.

quatenus conceptum perageret facinus. Hinc efi quod Sacerdotum mens vitiis minime fcateat.
,

fument et indigne , pra ceteris delicia gramora comit

Corpus Deo ma&andum d vitiorum macu-
tunt, & pertinaciores in malo , atque ad emendationem
lis purum.
vita tardiores fitnt. Quonam modo in fieleribus non ex-
cediim alsos, dum Regem gloria, at que vniuerforum Con- Munda mente chriltus excipiendus.
ditorem contemnunt, & irreuerenter trattam f Nempe Mundi fint,qui portant Chrillum.
qui tales fitnt
, fi
Sacramenta coelestia , Chrifli corpus
verum, eiujqtte fiangttimmeffe non dubitant ,
qua teme- A scii a lis
agnus fine maculd
ritate ,
quat e impudentia tremendam in fi nequaquam debebar iic enim loquitur Ctltris h*bi-
cftc ;

veremurpercipere maieflatem Ifictius hocgrande eft,dr apud Molem Deus ,erit agnus abfime tantis in vi-
nefas pejjimtm. nacHld&xoA. i i.vcrf.j .Nollem hic
Mimn qumm Adcb a brutalibus moi ibus abclle debet, qui eu- . aliquos maculam ad colorem rc-
.

’
menfam , vt in Deum migrare
c b ir ift' c^ frequerat ferrcjfao in vidimis coloris habitam quandoque
¥
tt'
ab iMiltarifit
rationem. Plutarchus de Iride,ait , Jf gyptios bo-
tu tpu!u fe
dcbeat;nam cuchariftica* meniz qui adfidct,Deus p| utl
ptbJueit. quodammodo fic; ficur homo, aut etiam minus, uem rufum facrare folitos ,adeo vt fi vel vnum
qtrim homo euadic , qui ab hifce epulis fe lub- nigrum pilum habuillct, vel album, eo litare nefas
duci fe finit, &
finit auocarijhuc fledi poteft putabant , tanquam hoftia minimc^Diis grata clTet
i.Rag.i. illud quod habetur i.Reg.t. 17. Quia retrahebant futura. Aliquibus , qux aurem nigram habebat,
homines a fiscrificio Domni, lignate homines dixit : ni apra vidima non habebatur , nec leda , vt innuit
vt diuinum quidpiam fapit ad facrificia diuina Scruius , dum ait Ne habeant caudam aculeatum ,
:

duci,fic homines lunr,qui ab hominibus a facrifi- ne linguam fijfam , ne aurem nigram , ha lefla

ciis abducu tur. Opportune rem vcrfatS.Greg.lib. hoftia.

S.Greg. l.expolic.in lib.Rcg.c 2 Et notandum, inquit, quia . Hcbrxi quoque vaccam rufam, qu«e madari Vottarufite-

qui detrahuntur a fdcrificio ,honines oicvn* Deo debuerat, ita perfede rufam cllc ex lege ccn- l n
Tvr quia nimirum , fi infidei noflra vera confefftone fent , vt nullus alterius coloris pilus in ea appa-
f4 '

perfiflerent ,
hos diuinus firmo FILIO rv M Dei rerct ; exponunt illud Num. 9. ver f. 2. slddu- N' U m. i«i,
fic 1

eant ad
appellatione fignaret ad Euchariftiam rem fledo; ; fi vaccam rufam at at is integra, in Hcbraro Hebr.
ab Altari qui facild auocatur , homo cft , homi- & cft vox nQ Cn themimah, id cft ,ptrfella , integra
!

nibus quoque fit nequior, brucis fit par, cum
filius Dei, & Deus
Deo per hanc diuinatn menfam hxrens. Voluc in
plcrofque oculos , vix homines cos dic, fi mores
Chaldaeus integram tantum habet , LXX. chald.
quodammodo heri potuifler, fine vitio ; Vulgatus addidit voculam illam suatis, LXX.
vt exponeret ad quod integritas, Sc perfedio cllct
referenda qui fenfus omnium optimus & tuti£
; ,

eorum fpedas, deprehendas quia nimirum facile fimus cft ; Hcbrxi tamen integre rufam intelii-
;

fe finunt ab Altari atiocari , aut impure exci- gunt,vt nullus in ca pilus alterius coloris appare-
piunt quod puritatis ipfiut finu excipiendum ret, hunc fcnfiim non rciicit Olcafter , licet alius, Oleaft.
,

clicc. qui artarem rcfpicit, fit cohxrcntior. Dicitur, in-

quit , in textu quod vt integra, inttUige quantum ad

CAPVT VII.
at at an , aut , vt Htbrai dicunt , integre , & perftlle
rufam , in qua nullus fit ptlus cuiufiumque alterius
*
coloris.
Agnus Hnc macula quis dicatur. Ht vero in vidimis cautum efle , ne non foluna Maeutts , &
mutilx, fed etiam vt nxuis maculifque carerent:
Coloris habita ratio in 'victimapilis. **'
indicat etiam Philo lib.de vidimis ,additquc ab
Vacca rufi coloris mactanda. extremis pedibus exorfos infpiccrc vidimx cor-
pus.

Digitized by Google
 , , , -, . I

34 Liber V. Sacrorum Elegorum,

pus, id que fadum non vidi marum causa , feti of- vel fiiperabstntUns effer, neque debebat effe debile, aut in-
fei entium , vt a perfc&ionc , & integritate victi- fimum , denique cui nihil deefiet dt his qux pe> linebant ,

marum difccrent omni vicio caret e , omni culpa; Sic ille. Vbi vides maculam
oil eius integritatem.

fcd prarllat i pium audire. Requiruntur , inquit» non ad colorem cllc refer endam,fcd ad integrita-
integra hac omnia, illafaque partibus omnibsu,& maen- tem pcrfcdioncirquc , vt fine macula is dicatur,
is* etiam, nanifi/tte carentia, tanta enim cautela vtuntur qui fine aliquo vitio , fiuc aliqua murilationc
Nurn.i*.
in hoc negotio cr qui efferunt viflima:, & ip/t Jacrifu. i, erat ; fic accipiendus ell etiam ille locus Num.ip.
Vt prolatiffttai Sacerdotum , peritifrnique ab extremis verf. x. Prsuipe filqs Ijiai , vt adducam ad te vaccam
pedibm exorti per totum co< pus inquirant qua funt
,
rufam at at is integra , in qua nulla fit macula , id eft,
y
conSficua , ne ventre
,
feminibufque celetur vel minima (interprete Ly rauo, ) defcPlm membrorum^quia talia
labictila. Adhibetur autem hac cura non propter villi - •
defeiUofa non erat immolat it ia. Olcaftcr idem nota-
m.u,fid ztfine omni culpa fint , qui eat mali arulas offi- uit , Per fine macula, inquit, inteligendum puto,zt in
Maenia in rMf/.Hucu/que Philo. Pucauit tamen, c6m agnum ea nullusfit defcPlm luiufiumque res , videlicet mem-
* inc macu^ futurum efle praecipitur , vici) po- brorumyiutfundatis.
V- l
q“e refttenu
t' us » c uan ' coloris rationem habitam , vt integer,
l.
Cur vcr6aninoaliamacol.ua ab fuis facrificiis 9 *

ftthss
etUtem.
jud »4 ac perfc&us c(let,non mutilus, non vitiatus; in
primis hoc voluerunt L X X. qui tranllulcrunt.
& Deus ablegauerit , has reddit rationes Abulcnfis T rr
eodem loco. Confis autem quare Desis volebat imma- p t0JS Meja-
^
Pecusperfelium , mafiulum erit vobis ; fandus Augu- culato effe omnia animalia , qua offsebantur ei ,trat uttil } rstri -
ftinus,qui agnus perfeclu* habet , nec Hebrxa vox honorficus, quia fit(rificia,qhx Dto offnbantur, non cras
O0 n P***'
’
D’On , qu* hic habetur , alio vocari poteft ; ligni- ad fitpplendam aliquam indigentiam Dei , quia Deus Abul..

ficat enim integrum, perfelium , abfidusum, cui nihil carnibus non vifiinir.drfi vefierentr/ion peteret facri-
defit; hinc illud Num.6. verf. «4.
agnum anniculum fic ii, quia ipfi habet carnes plurimas,?fidm.aO Non 'n

immaculatum, cum in fonte fit 0 ’CH .vertit Mari- fiscrifictjs tuisarguam te . fi ilice t et ia//fi illa non effe-
nus , agnus integer vt non ad colorem rcfpici.it ur, ras Ijotocauih uutem tua t n confpePlu meo fiunt fintper.
:

ici ad corporis viria. Non a- cipiam dt domo ena vitulos , neque de gregibus
Calculum fuum adiicir Abulcnfis qui in c. 16. tuis hirtos ; quoniam mea funt omnes fera fluorum, iu-
AtocnUJam ,

nata m >n Matth. qmcit. 6. agens dc agni maculis , qua? ab-

1 tnerta in montibus &
boues cognoui. omnia t elatiha
m v.iit.t, fid cllc ab agno debebant ita feribit : Pacantur rna- ,
ea-li , & pali hrltudo agni metutu eft. Si efurino ,r.on
*** ,n
cula, non quidem in vellere ,fed in corpore nam dicam titi : meus enim orbis terra, CT plenitudo eius.
; etiatnfi eft

Ablf^' haberet veliu varium, & maculofiim, non effer ineptum Nunquid mandmabo carnes taurorum aut fangui nem ,

adfacrificium. Pergit & explicat quam tm fuerint ,

hircorum potabo ? non ergo vult is ia Deus , aliquam
iftar macula*, quibus agnus, & vniuersc animal in- propter necefjitatern fcd propter honorem , fu ut dicitur
,

ptum reddebatur ad lacrificium. Sed qua funt ifia ibi : Immola Deo facrifit ium laudis ; dr poiiea elicit:

macula ? dicendum quodfuni deformitatet pofita Leuit. Sacrificium lautiis iomrijicalit me \fid .Dem induat
Homo (fumi e offirensytut vota fluens, tam de animalia mandata ergo non
x x,cap.f. fi contemniJs offerantur ei ;

bobus, quam de ossibus immaculatum offeret , vt fit aece - fient offienJa quia non honorat urficyita patet AIalae h.
piabile : omnis manda non erit ineo ; fi cocum fueris, i . cap. f . aid vos , o Sa< trdon s ,
qui de/pieitis nome a
equo dt Speximus nomen tum/tl offer-
fi facium,fi cicatricem habens,fi papulat , aut fiabiem, meurn,Cr dixislisjn
vel impetiginem, non offretis ea Domino , neque adole- tis fisper Ali are meum panem pollutum & di ilii In , ,

bitis ex eis firter ditare Domini Etiam animalia ca- quo pollttimut quod dicitis , AI enfit Demini
te ? in eo ,

ftrata , vel habentia lafionem aliquam in tefliculis erant drfptclaei ,fi off.atis < acum ad immolandi. *> , non ne
ma.uUia.eod.cap, t . Omne animal, quod vel contritis , malum eftt& (i efferatis elaudum,# languidum, non ne
vel tonfit , abi. vi que tefliculis efi, non offeretis Domino , nudum eji ? Ofir illud du< i tuo fi placuerit ei , aut , &
& in terra veflra hic omnino non facietis, etiam am- fifiififperit, faciem tuam.
Quoji dii at tum Duces , qui
putatio cuiufijue membri erat macuLtydato quod animal homines funt nen fi.fi ipiant talia , neque egofufi ipsam.
,

poffet viatre.Sed membra minime neceffaria,fitr.t cauda, Secundo < onuenit hoc ex parte Chrifii qui eft Agnus ,

& extremitates aurium, &fi itla amputarentur,redde ififyVt ditium eft , quia ipfifuit immaculatus , non e ni m ,

bant animal immaculatum rciftUu cuiufiunquefacrifi- debuit habere aliquam matulam , cum maculas nefit at
cy ncctjfarsj ,fid poterat offerri fpontanee. eod. cap j. abSletgere verterit. x.Petr.i. qui peccatum non fecit,
boucm, 5“ ouem aure , aut cauda amputatis voluntarii neque inuentsu efi dolis* in lingua eius.
«•*
auferri potefi: votum autem filus non pote
fi quia ,
Etiam apud Gentiles hic tr.os feruabarur vt Etiam , ,

agnus denerejjitate immolabatur, non poterat immolari animalia eligerent ,qu* falfis numinibus immola-
fi
haberet aurem, vel caudam amputatam Si autem ani-
mal effet morbidum^aut languens etiamfi nudam prodi -
rcnt.Hinc Pollux
victimas fanas,
lib. « .cap. i .

& redis membris. Stiidas,Onjn/»o,

ait ,
deligi oportere
^
, 9m trmnt
Piarum macularum haberet , dicebatur immaculatum, ineqxsitjtifi perfeflum effet, & fimum, Dtfj nonfacrifica- 1'ollux.

& offerri , vel immolari poterat. Cssufit aurem huius rei batur Catius Rhodiginus huius ritus meminit Cai.Rhod*
erat quantum ad Iudaos , quia agna* Pafi holis erat fa- lib.l r cap. t. dum ait Animalia farris non imots- :

crificium. Num. 9. cap j. Si quis autem mundus efi, Cr

i grua vocant Graci af7i*,& £tou*, id efi, integra, n-
in itinere nonfuit, & tamen nonfecerit phafi , extermi- firtaque. item , id eft ,
non decurtata immu- ,

nabitur anima de populis fisis quia facrificium non

obtulit
illa

Domino tempore fiso. Sic etiam vocatur vifll-

,
tilata.

Addit vlcerofam vi&imam maxime repudia- vleorofi m

&
m* » hostia Exod. 1 1 .& z^. r tp, cr tamen infiurs- tam , fient &
vlcerofi augures reicdi : Vlccrofiu
fu tqs fenabatur , quod non offerretur animal mscu - vili imas Sacris non adbibebant -,nam nec de calo fers: a-
C(c|j ag>
latum ; ergo neque agnus Pafihalis poterat effe macu- bant vlcerofi augures, quodfit vicus diminuito corporis
latu*. quapiam, atque pollutio.
Quid quod hunc locum Exodi quem excuti-
?
,
Vituli, qui ad aras humeris hominum defer-
Otaft.' mus, ad hanc mentem vertit OlcalTe ex Hebraeo; renmr, inepti lacrificio .cenlebantur , fieiu nec
Pecu* perfePtum erit ; addit deinde ad explicatum, claudicante noftii litabatur, quod refert Pimi"s ^
id efi , cui nihil defit ad integritatem neque prohibeban- ; lib. 8. cap. «f. Veram fc veri numinis vidimim rlul,
tur * fiscrifictft Ttiaiulr.fi t e Heris fed debebat effe inte ; probauit & idoneam fenex ille, qui vehi , au: de-
gerMejl , cui nudum membrum deejfet ac diminutum ferri ad martyrium noluit,ire voluit.
,

Apud

gitized by Google
 - . , ,, 0 ,,

Agnus Eucharifticus. 35
Indi vlSimas Apud Indos in vfu eft,ne iugulenr v illimas, fed ta pollere fanitate par cft veri numinis veros Sa-
eur ntn im-
prardufu fpiritu necent, ne qyid mancum > fed in* ccrdoLes ?
gulnt.
tcgrum offcracur Deo,quod tradit Strabo. Quarris vidimam , quam Deo mades ? tecmn
Suabo. 94.
Porri aliqui decernebantur, qui hoc infpicicn- habes corpus tuum, tantum vitiorum maculis ca- Ctrfui Dia
91.. darurn holliarum munus obirent , id quod tangit reat. Praeclare dc hac re diilerit fandus Chryloh moHonditir >)
Htfhmru vi-
Clemens Alexandrinus 4.$rcomatum : Erunt in- ferm.108. cuius verba nefas duxi hic fupprinierc, vii iai uni ma-
tia aliqui ei- Iu purum.
fidtrabant. quit,»» ftaifkiorum oblationibus penes legem , qui ho- & funt i fla : Offer corpus tuum , non filum matta ni S.Pd. QlylJ-
&
Clcm.Alcx. fiiartsm vitia confiderabant fed etiam fica per omnia virtutum membra. glpio toties fel.

Se qui que
Hoc munus infpicicndi , in fe quilibet vtiliter tibi vitiorum artes moriuntur , quoties a te Deo vi fi ora
tanquam ho- exercere poteft ; vt fe ipfum tanquam holliam fuerint immolata virtutum. Offerfulem , vt petfidiafit
ftiam diligen- Deo offerens, diligenter videat nura aliquo nora- pumta : immola ieiunium , vt voracitas ceffet furifica :
ter mjpic.at. tus vitio iit num in Dei prxeeptis claudicet jit
, caflitatem , vt moriatur libido : impone pietatem , vt
probo calamo hoc monitum eft hoc opinor, fibi ; deponatur impietas : inulta mifericordiam , vt avaritia
voluit, &
ad infpicicndi ritum fpedauit fandus deleatur, dr vt confumatur fiultitia,fimper /anilitatem
S.Cyr.Alcx. Cyrillus Alexandrinus in cap. i. Malachix , dum conutnit immolare : fic fiet corpus tuum tua I cilia
4 it:
£hWfi (juu fime ipfum
t Deo heiliam facrauerit,
fi nudo peccati iaculo fueris /lusciosa. Tiuit corpus
beati Pauli meminerit hunc in modum firibentu: Exhi- ttsfsm , homo Deo virtutum vi-
visat quoties a te
,
bete corpora vtiIra bofiiam viucnicw,fiwELim,Deo pla- ta vitiorum mortibus immolatur. Proba hxc vidi -
centem ,
rationabile obfiquium vellrum inquirat
: dili- ma , & ea ,
qux animalibus brutis fiebat , Deo
genter in res /itas , & velut fidulus vitiorum anima fita gratior.
insfieElorfiat : videat ne forte cacwfit ,perfefta verita- Mundus fit, qui ad munditiae Audorcm accedit; A tu 'da tr.hs

tis lumen in procordqs non h.tbens : ne pede claudicet ad rem comparatione vrget fandus Anallafius
fcita
Chrijlui tusi-
pitnJui.
omne bonum reEia ingredi haud pofiit. Synaita orat, de facra Synaxi , dum ait : 'Dic age fi
S.Analt. Sya.
Mei beltiati Ex more victimarum infpicicndarum , ne ali- canum manibus gei laret puderes ne velles regias ait tn-
injpie i ida mm quo vitio laborarent , premit eos Philo , qui ab
•OS ar/uu.qui
gerefquid dico neque tuas velles tangere inquinatis ma-
nem reUm de opinionibus de Deo maculofis mentem non exi- ;
nibus. Cur igitur eum quem vilibus veilhnentu habet,
,

Dee efinienti mebant,hxceius verba, lib.de Agricultura; Wfyjir- honorem non itidem impendis Deoi
•'iimo certi- dum efi de Sacerdotibus quidem fiOiciturn tffc , vt inte- Munditiem afferendam , maculas a facra roenfii Alaudi funt,
ferunt. psriant
gra fim corpore , itt'mque de viElimis , vt nulla prorfiss, ablegandas colligebat Blefenfis ex illis verbis qui
FhiJo. C hriflur>i.\
ne minima quidem contafla fint labecula , adbibitu euangelici Propheter cap. 5 1. Mundam ini qui fertis I’cu.BJc£
etiam ad hanc curam aruipiiibus ,ficut a quibu/dam Domini ; fic enim ille feribit epift. 1 1 Verbum
vafia ;

appellantur , vtfine vitio noxdque ad aram admo- Propheta efi: Mundamini , qui fertis vafa Demini
neantur immolanda pecudes .opiniones autem de Deocon- quanto mundiores ejfe oportet , qui in manibus, cr in cor-
fufiu ejfe infingu torum ammts,ntc illa rationu difiemi pore portant Chrillum i Abclfc ab cuchariffica men-
regula. Sic ille. mente maculx non
sa ille debet ; & cuius abfur.r,
9b Vides ex his verbis maxime cautum cfTe, ne Sa- non abfunt fordes.
SmcerJttei
fi- cerdotes mutili edent , aut aliquo vitio notati,
ne mmcmlm
eoa at.
quod ex Egefippo obferuat etiam Cadius lib. i x.
cap. i .in hxc verba : Dignum fcitu , quod adrtotatum
Igcfip.
Egefippo efi, Iudaorum excidq primo Antigonum fatlo C A P V T V 1 1 1.

H) nanum impetu, aures illi tnordiem proficui/fi ne

in
quando commutatu rebus , reditus ad Ja-.ram pateret
,
A Omi artas & fexus. ,
'

perfunilionem yfitmmum quippe Sacerdotem haud ejfe

parte vlU diminutum , ccnucr.it , net omnino per legem Agnus annum excedere non debebat.
vt mtuiLtto corpore fi.mmo quisJiam admonea-
licet , ,
Agni xcas myflcrio non carebat.
tur Jacerdotio. Sic illede hac rc fuiius agam cura ; Chrifii pietas agni atat efignificata.
dc Sacerdotibus (crmo incidet. Statim fojl natiuitatem in oA-gyptumfe con*
Smterdei
teger
in-
terfere
Sed &
Romanis in vfu idemex Seneca his ver-
tulit chrtjlus Crucis , agni immolati &
ejfe dciieemt.
bis refert eodem loco:/d ipfum veteribus cautum & myjlerio iHo vocat/os.
ttomanorum monet declamationum quarto Seneca , vbi de Metello
mei. inquit , Sacerdos integer fit. Metellus Pontifex quam Eucbarijlia vmbra , <fr figura Cbrijhsm in
Cocliui. arderet Telia Templum , dum rapit Palladium , oculos *s£gyf>tum inuitauit.
perdidit , facerdotium illi negatur. Et mox contra figant amore in Eucharijlid chrijhts fe -
Metellum Sacerdos non integri corporis ,qkafi mali
ratur.
Isomims res vocanda efi. Hoc in viEthnt s notatur, quanto
magis in Sacerdotibus? Hactenus Calius.
Etiam hzdus anni vnius ejfe debebat.

Smcerdetnm Ex co , qubd Sacerdotes vlcerc correpti aufpi- Agni, agnique lallent is pelles extendere.
mri vi:yi mi in edentibus ratio
ciis operam dare prohibebantur, rede cos moneri In cfu carnis habita
n "he au mt.
ft

Plutarchus ne aliquo vitio , aut crimine la-

Flur.
ait , xtatis.
borarent , qui operam rebus diuinis dant ; iic ille In virtutibus adolefcat Eucharijlia dulcedi .•

feribit in quxft. ccnrur. Roman. Cur imerdiclum ne fruens.

fuit Sacerdotibus, qui vicere laborabat, aufficio operam
debere pungi , ne-
Agnus cur mafculus effet.
dare. Ttrisrn hac quoque nota efi, non

que proprium vicus, vel vitii habere in animo illos, qui Agnus dc iufto.
rebus diuinis vacant : verum expertes effe ogritudinis Cur agn u s chrifiifigura.
/anos non , interpellatos. Male officio fuo rcfpotider Agnus Chriftum reprafentabat.
Sacerdos, qui virtutum exemplar aliis futurus, vi-
Chriflus cur exprimeretur agno.
madet & aliorum medicus conftitutus fcatct
tiis ,

vbique vlccribus , quod fi Gentiles in Sacerdoti-

Chrifii m an fu crudo fub agnifigurd.
Agnus immortalitatis vcftc nos denandes ta-
bus qui falfis operabamur numinibus , tamam
,

perfectionem & (ancti catcm requirebant, quan-

,
cite clamat.
Nqk
 : 1, , , , -*

36 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

On promifcu^ agnus quilibet im- matum. Non fuflinuit tardius illo ire, perrexit fta-
molati poterat ; non defedus tan- tim.agni immolati memoria inuitatus. *

tum ratio habebatur, habebatur & Amauit Aigyptum Dominus , & ftarim ad eam Euchariftia
;taris,vt Iciliccc annum non excede- perrexit * fola quadam Euchariftix vmbrj , vtnvra CT
&
Ckri
hac enim de causa anniculus di-
ret j
figuri inuitacus.Prxclarc pius ille Audior; Nefi.it figura
fiuminJftr
citur Exod. 1 , non quM annum integrum habe-
1 quo amore tenetur Deus tAgyptiorum quia apud illos
, ptum tau it a-
ret , fed qubd anni limites non tranlirct. noratiit in agno occifo tanquam in typo vidit Chrislum in F.u- mit.
,

hoc Lyranus hic hifcc verbis ; Anniculus , id eft, , cuius my fleris ,

chat tilia Sacramenti Deus intimo gu ito amero
Ljtan.
infra annum primum-, abellana enim die natiuitatu amore tenetur ; ergo quamuis aAgyptiorum regio mult is in Euthari-
fiitm Ciri
CT non ante , vfqtu ad completionem anni , & nonpnft, fieleribu i fi at eat , & idolorum tuitus fit dedita , nihilo-
fias foratur.
poterat immolari. Luculentius hoc explicat Abu- minus eius amore Deusflagrat quia in
,
illa fui corporis ,
lenfts in cap. »6. Matth. quxft. i j. in hic verba: fanguimfqut Sacramenta piimum vidit tanquam in
Secunda ceremonia erat , quod effit annicula* voca- , & figura ? quanto ergo amore profiquetur eos , apud quot
tur anniculae ab anno , non quod annum haberet , fed non tantum typum , &
figuram ,fed etiam viderit Sa-
quod annum non excederet ; nam animal , quod infra cramenta.
annum ejl, anniculum vocamusffupra annum autem non if.tas tenera qux in agno requirebatur , & in
erat ofjxrendtu vel immolandae agnus ifle : nam tunc hxdo id
,

quod notabat etiam Abuleniis loco pro-

97 -

, ;
Etiam hsdus
non vocaretur anniculae , neque etiam agnae, fed arter, duClo. Sic dthado inteKigendum eft cism accipiebatur anui -uniat ,

CT tamen non erat neceffe^juod effit tanta, aut tanta at a- hadiss loco agni , quod deberet effe anniculus , patet efiedrMaS. &
tit citra annum, quia in animalibue erat illa lex quan- quia dst it ur Exodi n.cap. Juxta quem ritum tolletis Abol.
tum ad facrifkia , quod ante otio diet non immolaretur Cf* hadum , id eft eundem ritum feruitbitis in agno , &•
,

animal,ptft otio autem dies poffet quandocumque immo -

hsulo. Sed ritus agni erat quod effet anniculus, ergo
, &
ini , & etiam in otlauo , fed non ante illum. Lenit. 1 . hxdus effit anniiulusl
cap. j .bos,
ouis, & capra cumgenitafuetit ,fiptcm die- Apud nonnullos, vt hoc quoque hic inferam, Ht4i, *gni-
bus erat fub zbere metris fiu die auttm ofleuo & , , animalium pelles in viis publicis extendere non qur UBatuit
pilltt rxpou-
deinceps offerri poterunt Domino. C~ ita erat de agno licet > nili cllent hxdi agnive ladlantis. Statuta ,
4ert alieni i
pafchali,quia non requiritur, quod haberet annum com- Martinenghi lib.j.cap.$. ita loquuntur -.Statuerunt Ut fiat .

pletum , qui tunc non vocaretur agnus fid citra annam, , quod in aliqua pane nec fi<per aliqua via communis Stat.
CT tunc cstiuftunque suatis effet /ton differebat. proditii burgi non pojjit extendi ,
nec poni aliqua pe His
Hoc vero agni tempus myfteriq non caruilTc nift hstdi,vel agni lati antis, fub poena fil. duorum impe-
mytima n n certum ;
plures huius ritus rationes affert idem
eft ria!.pro quolibet,
& qualibet vice.
98.
emetat. Abuleniis eodem loco ; Confit , inquit , huius cere- Apud aliquos cx antiquis in efu carnis xratis
Abui * tnonia erat. Primo exparte populi , cui mandstbatur habita ratio non animalium , fed comedentium, In efu taruil
kabum ia
ipfit paruit as animalis:nam Deu» volebat quod effet ani- vr maiores natu carnes non peterent, iurc vteren- nleniitut ra-
mal pansum CT tamenfi animal effet magnum , rara rur , quas iunioribus permittebant. Plutarchusin tio asotis .
domus fisffcerent ad illud comedentium, ideo magnum Lycurgo ita feriptum reliquit : Inter pulmenta pri- Plue.

non debuit effit animal. Si autem effit stries integer,effet ma laus erat iuri nigro ;
quare carnes non petebant ma-
magnum animat , ideo fmt cenuenicns , quod effit agnus iores natu, quas iunioribus permittebam :
ipfi Decuriali
anniculus, id efl, circa annum, vt p artute effet eadem , & iure veflebantur. Fama eft quendam Regem Ponti huius
ratione debebat effe hadsst anniculus
,
quia fi excederet iuris gratia coquum Laconicum comparaffe , mox gustu
annum, effit magnum animal , ob hoc ( vt di Ilum eft offinfo fitbiecifje coquum Hoc ius parandum rex eft ijs,
.

praced. quaff. ) non efferebatur bos,vt effit phafe.quia ani- qui in Eurota lauerurit.
mal magnum erat , CT nulla domus fuffc eret regulariter Secus res fc habet in euchariftici Agni efu ; iu- In virtuti-
bus oJrlefeat
ad iilttns comedendum. Secundo, quia Deus nolebat gra- niores proucdliorilque xtatis omnes petere eas Eucharifita
ssare populum fumptibus ,quia ifla ceremonia imponeba- debet, quin plures annos numerantes fxpiiis ad dulttJiM
tur omnibus de populo ; &fi effet aries integer atat e, hanc mcnfain debent accedere ; qui morti vici- fi USSU.
vt triennis ,vel quadriennis maiorumfumptuum effet.
, niores , ad virx Audorcm frequentius pergant;
cum veto agnus anni cultu erat pansarum expenfai.im, qudd h fenedus inepta huic menix inepta illa, ,

ideo effe debebat agnus anniculus ,

vel bstdsts anniculus. qux morum non qux xtatis , vitiorum fenedus
,

Tertio quia videbatur ,

quod non cotnminueretur os ali- aeponeda cftjvix dixerat in amoris Cantico fpon-
quod Intius animalis , Exod. iz. & in panso Animali, fa.Meliora fitnt vbera tuo vino, Cant. i . ad l adeam
ttiatnfi offa non confringantstr , nihil de cibo videtur effe Euchariftix dulcedinem , vt plcrique voluerunt,
qnibufdam perdita ,fi offa,
non comminuantur. Quarto, relpicicns , cum ilaiim addic: Adoleflemula dilexe-
quia animalia placebant Deo nouella in facrifictjs Juxta te ex fcilicet animx , qux fpiritu rcnouatx
runt
illud Pfitlm. 68.& placebit Deo vitulum no- fisper fenedam vitiorum depofuerunt landus Ambro- ;

vellum cornua producentem & vngulasfdeo & in im- , fius lib. i . de Sacramentis cap.i. Qua fient inquit,
molatione phafi animal noueUum placebat & erat , ita islaadoleficTituU, nifi anima fingulorum ,
qua depofiie-
anniculum. runt iflius corporis , atque adeo veteris hominis, vitio-

9«- Tenera agni xtas pietatis in Chriflo tencr(tu- rumque,finel lutem, renovau per Spiritum fon-

Chritli fittsu di nem lignificabat , lic enim habet Lyranus in tium ? in virtutibus adolefccrc debet,qui euchari-
agni orato Cap.t i .E\od. Anniculus, id ejfvnius atmi\& fi( patet, fticas delirias dcguftare meretur. Ab xute ad fe-
Jifmfumta.
4 11,
q Uod erM adhuc tenellus , & per hoc fignificatur in Chri- xum agni tranfeamus.
j” . _ fio pietatis teneritudo. Malculusex legis prxfcriptoagnuscrat immo- 99 *

nmtfuirJtem Rcfponderc figurx voluit Chriftus,dum adhuc landus;apertc hoc diuina Scriptura reftaiur.Exod. jlgnui cur
in /Eriotum infans deferri in j€gvptum voluit ;vt ibi tener 1 1 .quia nimirum hic fexus perfedior crat;& tacite
maftulos

fi
ecmsslit cl1cr,vbi mortis,crucis,& Sacramenti euchariftici hoc monebantur Hcbrxi, 8c nos cum illis, vt
ritu
C Lyurn.
herium in agno p: xhguratum fuerat in Aigy- ; qua* perfediora Deo litemus. Lyranus huc He-
,
m'*ni
in,ms!*timy P tu,n natos fc confert , inquit fandus Leo debat hic A tofinius, quia fcemtlU immolari non po-
:

ftrr, t itu vt . ferm. t.in Epiph. A*r fine illa regione portareturfingu- terat in Iroc facrifirio fid requirebat sp ad hoc fi.vut
,

l*s uothe Sacramentum in qua primum quia ea qua funt perfeti a,

, occifione agni mafulinut, qui eft perfrtlus ,
to ’ falutifen cruessfigHum,& pafiha Dominifuti it prsfor- Deo debent immolari, a quo emanat opmh humana
perfctlio ,

Digitized by Google
 & , , t

Agnus Eucharifticus. 37
ptrfeflio , tamen in aliquibus hoflqs pacificis , & pro agnus coram tondente fi obmutefiet , non aperiet ot &
peccato bene immolabanturfarne !U. Huc flecti etiam fisum, propter igitur iftam taciturnitatem , que agno in

poccft quod habet Origcncs hom.i. in Lcuit. dc pajfionibus competit, Chriflus vocatus eft agnus nam ftc
Orig. ,

viculo mafculo : Mafculitntm inquit ,fit munus fapede eo pronuntiatum fuerat, quod taceret cum iniu-
tuumfirminam nefit at, concupificemiam refpuat , fragi- riam pateretur, fic dixit Matth.fupra 1 1 .cap. allegant
litatem refugiat ,
nihil diflblmum requirat , aut molle. diflum I/aiafiilicet, Ecce puer meus, quemelegi , dile-
Prxtcrca agno illo Chriftus fignificabatur , vt aie fhn meus, in quo beneplacuit mihi , non centender, non
fandius Grcgorius Nazianzenus orat. 41. Nihil clamabit, neque audietur vox eius in plateis.

omnino muliebre, nihil meile, at que effeminatum.
Agnus dc iufto dicirur;hinc illud ifaix 5. v.17.
Ag nm <U iu-
A & pafientur agni iuxta ordinem tuum, Chaldxus ver-
Ifj.f .r. 17. tit & pafientur iufli ficut diflum de cui ergo
, eft eis
Sub agno immolari in figura Chriftus vo!uir,vt Clmfli mon-
Sc ab hoc capirc cius maufuctudinem colligcre- futfudt lui
mus,ira Guillelm.Pcp. incap.n. Exod. Res immo- •t»i
landa eft agnus, in quo notatur Chrifti MANSVF.TVDO.
figuii.
Pcpin.
;

agni nomen magis cohxrct,quam Chrifto,qui iu- Nos cum agnum audimus ,immo|rul itatis , Agnut im- &
fticix omnis audior eft ? incorruprionis velle per eius efurn donandos cllc mottaUtoti*
vefittitt ds-
IOO. Certe inter alias caufas, quod agnus potius im- fciamus. S.Gregori) Nazianzeni hxc funt verba
nnntlts tociii
Cur agnut molari iuilus eft ab Hebrxis egrelluris ab j€gy- orat.i.in Pafch. §fuocirca acnvs qsudem accipitur tlnmat.
Chriih fig»- pto , hxc fuit prxcipua,vt Chriftus lignaretur; propter innocentiam veteri/que nuditatis indumentum: S.Gicg. N»i.
quod obferuabat etiam Abulenlis in cap. 16. talis eft enim viflima pro nobis cefa. qua incorruptioris

Matth.quxft. 1 4.vbi dc hac rc dillcrcns,ait Caufa : indumentum, vt re vera eft, appellatur ; ergo vt incor-
huius caremonia , quod tffet agnus , erat duplex. Prima ruptionis, immortalitatifquc vcftc induamur, ad
ex parte temporis HUusffiilicet quia Deus voluit , quod eucliarifticam menfam Agni veri carnibus fruitu-
Ifiaelita immolarem aliquod animat , cuius j,anguine ri puridnnocentcfquc accedamus.
rubricarem pofletyocJuperliminaria portarum cur- ; &
itet eius prode fient ad efiam, &
tome non fuit adboc cotte- C A P V T IX.
nies aliquod animal ficta agnus jdeo ditium de agno.
efi
Cur decima menfis dic parari agnus
Agnut Cirri- Addic (tatim dc Chrifti figura , Secundo , pra- &
Jlum ngra- cipue propter rerum futurarum /ignifiat ionern. nam, vt deberet ,
quartadccima
fiataist.
Jacm.
dicitur ad Hebr.\ o.cap. vAram futurarum rerum lex V immolandus.
habet , 1 .Corinth. 1 oxapMcitur, hae omnia in figura
contingebant iliis, & extendebatur illa fignificatio ad Cur decima die agnut parari iubeatur.
Chriflum , quem Dem ,
per iHat ceremam as voluit de-
*c£gypty agni balatu torquebantur.
fignari,vt toSigitur Joan. 1 9. vbi allegauit id, quod dici-
Hic rittu in agui apparatu an fequuturis a»'
tur Exod. 1 i. f. Ot non comminuetis ex eo ; dicitur & nis feruaretur.
de afrto pafihali , ad probandum quod cum Chriflm
occifiu e/finon habuerunt aliqua offa eius confringi ,id eft,
In diebus Iunx ratio habita.
non crura , ficut frafla funt crura latronum ; & tamen Terrenorum defe&us in EuchaftHia.
non valeret probatio ie an. nifi in finfit litterali ifla di- Cominium in nouilunio farart adiuitihm
ceremur de Chriflo,id efi, quod Deus dicent ifia, inten- folitum.
deret etiam illud per hanc litteram defignare. Ideo figni-
Luna vt in fanguinem verfa IttdstuJit .
ad Chriflum pertinent,defignificato prin-
ficati it ea, e/tu

cipali, &
tunc diflum efi,qubd efiet agnus, quia hoc ma- E r aliquot dies antequam agnus 101.
gis Chrifio competit qui eft agnus , id efi , immeem : nam immolaretur » parandus crar, deni-
striet , &
taurus ad aliamfignific asionem pertinent , & que feruandus,dccimi die fcligcn-
ob hoc tota Scriptura freuta efi ifivm modum exponendi, dus erat , quarta decimi vero ma-
quia ficut hic ifiud animal pertinebat ad pbafi Hebram- ctandus ; fic enim habes Exod. 1 2.
rum, ita Chriftus fuit phafe nofirum. t. Corimh.f . cap. Decima die menfis huius tollat vnufipsifque agnum. Sc
Pafiha nofirum immolatus eft Chriftus, itaque epulemur paulo p6ft : Et fimabitis eum vfque ad quartam deci-
in azymu finceritatis, &
veritatis , id eft, apud ludaos mam diem menfis. Porrb cur comparandus antea Cur dt cirri
agnus immolatus erat pbafi , vel Pafiha : apud noi au- eflet,ac parandus quam offerretur , vocari in du- dis ognm pa-
,
agnut aliquis materialis,fid Chriftut, rari lulmtmr.
tem Pafiha no eft bium ab auiftoribus foletjdup licem huius rei cau*
lixod.it.
qui eft agnusfir ita etiam vocauit illum lo.Sapt.Ioan.i. fam affert Lyran.hifcc \cibW.Vnaefr,quiafihj Ifrarl
Lyian.
cap.Ecce ^gnus Dei,ecce qui tollit peccata mundi.
fi ad recefiian de isEgypto
erant occupati in praparando
Cbrittut
txpnmsrUMr
(HT Pergit, & adhuc rem explicatius explanans , ait cum omnibus, qua habebant, in qud praparatione require-
agn*.
congruum maxime fui fle Chriflum agno illo batur magna fiUicitudo, &
difiinflio^ideo ne ex hoc da-
tigni cari «agnum dici Conuenit autem magis
fi : vo- rent obliuioni accipere agnum, vel hadum in die immola -
cari Chriflum agnum.qttam artet em, vel taurum in pra- tionis,praceptum fuit tunc quod acciperent per quot tuo r
finti,propter duo,& hoc quantum ad aclum redemptio- dies ant e. Vzci\c erae i populo illo circa res,opcfque
nis. Primo, quia oportebat, quod Chriftus, qui nos a pec- fuas afportandas occupato, negligi agni apparatu;
ca is mftrit redimeret jefiit omnino impollutus , incon- & addit aliam caufam : Secunda erat,vt in illis quattuor
taminatus , & tamen ad fignandum iftam contamina- diebus viderent per experietiam
, fi
in iUo agno, vel hado
tiottcm,0 innocentiam magis conuenit agnus, quam ali- accepto efiet aliqua inacuit, id efiftefeflus, propter quod
quid aliud. Et ideo hamus tkrn de redemptione locutus non deberet hrtmoltri,&fic de alio prousderent. Eodem
tfl,eam vooiuit agnum, dicens: Ecct agnus Dei. Secundo fere fpedlabat &
Oleafter hic,vDi aivVoluit Domi Olt-Ji.
propter manfurtudinem,quia in paftione fuit manfitetus nus eos de viflima ante frftum diem prouidere fibi ne in
nulli refiftensfid omnia fuftinent, 1 Petr. 1 . Chriftut pafi- die fefio caufierentur,fe non potuiffie imun'sre,& vt explo-
fut eft pro nobis , vobis relinquens exemplum , vt fiqua- raretur an in eo effiet aliqua macula ; non Guil-aliter Guill.Pep.
rnini veftigia eius, qui peccatum non fecit , neque inucn- lelm.Pep.in c. 1 i. Exod. clauf. 1 . dub.9. Quure, in-
tus eft dolus in ore eius^jui cum malediceretur , non ma- quit, proripiebaturfili/s Ifiael,vt decima die mefit tolle-
ledicebat , cism pateretur , non comminabatur. Ideo agmt rem agnu^euthadu intra domus fiuas,& ibi flaret vfque
vocari debuit exmodopafiionit. Sicenimtbtauit Ifatos ad diem quarta decimam?Quid enim opus erat.vt ta cito
f cap.fiilicet ficut outs adoccifionem ducetur ,& quoji ibi recludereturjfr ibi habitaret /patio quattuor dierum
fJouariiu Agnus Eucharift, D dicendum
 : , , --
-

38 Liber V. Sacrorum E le&orum,

dicendum quod boc fiebat propter duo. Primo quidem bat& Guillelmus Pepinus clauful. i.in cap. 11. Pe P .

quod fiitj Ifrael erant occupati in praparandofi ad re- Exod. dub. 9. dum ait Talis preparatio per quatuor :

cejfum de t/£gypto cum omnibus , qua habebant ,in qua non obligabat in futurum nec fuit fieruata in annis
dies ,

prsp aratione requirebatur magna fiUicitudo, diflrd- & fiquentibus , vt dicunt Hebrai ,
quia caufa ceffauerunt ,
Flio er ideo tte ex hoc darem oblinient accipere agnum, & fignanter illa que tangit filliatudinem populi per
vel luium in die immolationis , praceptum fuit illis , exitum de terra t/Egjpti. De alia auttm , qua tan-
quod ipfitm acciperent per quattuor dies prius. Secundo git reuiftt asionem beftix immolanda ,
dicendum quod
boc fiebas, vi iku quattuor diebus viderent per experien- talis reuifitatio poteft in modiciffimo temporeJieri.
tium fi in agno,vel hado accepto effit aliqua macula. vel Hanc agni parandi celeritatem non fuifie ne-
defedus,propter quem non deberet immolari. Quod(ific> ccllariam , cum populus ab Aegypto abiillct , He-
tunc de alia prouiderent fibi. brxi quoque cenfcnr,quia nimirum & exitus fol-
, & macularum cognofcendarum
101 . Qubd ante quattuor dies parari agnus deberet, licicudo aderat
etiam v£gyptiorum causa fa&um ex aliquorum imperitia non adeo laborabant , vt in prima illa
baUim ter- memcefl,vt fcilicet eo tempore agni balatum au- vice ; fuccinic Lyranus in cap. 1 1. Exod. Dicunt Lyras.
queVAtltUr.
dientes , torquerentur : huius fententix eft idem Hebrai , quod talit praacceptio per quatuor dies non ob-
Idem.
Guillelmus Pcpinus in cap.u.Exod.clauf.i.dub.H. ligabat in futurum ,
nec fuit obfieruata in annis fiquen-
Forte ex hac causa ipfi Dominus pracepit ludas vt tibus ,
quia caufa ceffauerant , vt patet de fiUiciiudiste
decima die luna offerrent ad domus fuas agnum , quem exitus : JimUiter etiam de cognitione macUla ,
quia per
oblaturi erant Domino decima quarta die : vtfic duran- ajfuefallionem iugitfacrificq , quo quotidie immolabatur
tibus illis quattuor diebus internudus intertm t/£g"ipttj vnus agnusfine macula mane , & alius vefpere fiatim ,
audirent eum balantem,& per confiquens magu,ac ma- de facili poterant cognofierefi in animali accepto effit
gis torquerentur in cordibus fisu ,
videntes Hebraos te- macula , vel impedimentum pradsEla immolationis.
nero huiufmodi agnum , quafi incar ceratum ad occiden- idem allerunt recentiorcs quoque ludxi, quos de
dum in proximo,quem ipfipro Deo colebant. hac re confului.
Prxtcrca tot diebus ante parandus agnus erat, In diebus autem menfis computandis Iunx ra- I04.
nequis immemor cller,aut impararusjvtque agnus tionem habebant ludxi. Gloila intcrlincaris ad ImJirhu, Iu-
nx r*ti» bx-
domi inclufus fuo balatu ad profectionem excita- illud Exod.
1. Vfque ad quartam decimam diem
1
bir*.
ret, promptiorefque eos reddercu Pulchre Ruper- menfis Quartam decimam lunam , quia ludxi fe- Lxod.it.
ait :

tuslib. 1. in Exod. cap. 3. expendens hxc verba, cundum curfism luna computant dies & menfis ; nimi- 01 v«r. ,

Et firuabitis eum z/que ad quartam decimam diem
menfis huif*s-,frr quid, induit, tam diu ante tolletis tanto
tempore finiatur i f videlicet vt dum ille pretio eft, caufa
quoque ei tu corda veftrafillicitet , nefitts
vel imparati,quia tranfiundstm eftftum ille tot ante die-
bus de profecitone parotida Zsos admonet. Quoties enim
rum cum hxc luna plena ita eller, vt inciperer mi- Ternoctum
litftBu- in
nui, tunc agnus comedebatur , qua re tc<fte mone-
Emhxrifti*
remur , in euchariftica mensa ad rerum tempora- ccgiixn*m.
immemores lium dcfcchim Acciendam mentem, adeo vt nihil
eorum, qux tempore deficiunt, diligamus, ciun to-
ti ferri in illius amorem debeamus, quem fub Eu-

ille balatum emittit , toties quafi tuba finitus exituras chariftix velamine fumimus.
caihorum acies excitet. Excitet memoriam futuri Aliter apud prophanos fiebat olivn ; ctrnam Cenuiu Ut in
conuiuij,vt quifque ad Agni cfum paratus iir. quippe diuites innouilunio vefpere in triuiis po- ncuilunit p*-
105. r*ri * diutii-
Dc agni apparatu quxftio ellc poteft , an annis nere confucrant, ac facrificium offerebant Hecatae;
lui fchtum.
Hir ritui In
Agni MptATA-
domi agnum habere
fcquuturis decima die menfis aduenientes aurem pauperes comedebant , Hc- &
tu ah fe-juu- quifque teneretur decima quarta menfis dic im- catcm comcdilTc dictitabam. Meminit huius mo-
Schol. Arifl.
turii Atinii molandum nam lacra Scriptura indefinite loqui-
•,
ris Scholiaftcs Ariftophanisin Pluto his verbis:/*
/truirttur. tur, nec confiat an extra A: gyptuin hic idem ritus N O V 1 L V N I o diuites canam vefpere velut Jacrifi
AbuJ.
agni parandi fcruatus fuerit ab Ifraclitis ; cenfeo dum Hecata offerentes in rriuus ponebant. Pauperes
extra ifigyptum id minime fuillc neccfiarium.nam autem veniebant , &
comedebam , dicebant que ipfam
cura,& folicitudo cos ab agni
exiruri,ne difccfsus Hecatem comediffe.
apparatu auocaret, prxeipienda matura agni prx- Idem aliter Mos erat,vt diuites Hecata panes
: , &
enim racilc inuadere eos huius ali* apponerent pstupcres vero ea caperent, nam ex Sa-
i tunc
parario erat ;

reiobliuio poterat , quod non erat neceflc alio cris mendici viuunt.
tempore , cum ab folienudinc futuri efienc imtnu- In agni immolatione Iunx rationem habebanr toj.
ncsifubltgnat Abulenfis in cap. 16.Matth.quxft.1r. Hebrxi , led iam fol conuerfus eft in tenebras , Sc
Iunx vt in
in hxc verba Quia nunquam fecerant Ifiaelita hanc
:
luna in fanguinem > cxci quippe falli ludxi funr, fxnimntm
VCrpA lH.hu
ceremoniam, &
poterat ejfe quod aliqui prafiiicitudine .falli funi homicidx,quin&Dcicidx , eo tem-
recefisus ,
de quo erat ets pronuntiatum , non recordaren- pore quo folebant agnum offerre , auferre Chri-
tur factre ceremoniam agni tempore debito , iujjit Deus, ftum cogitaucrc. ludxis aptat B. Rupertus illud B.Rupm.
quod ex die decima menfis teneret quilibet agnum in Ioelis : Sol conuertetur in tenebras , & luna in fan-
domo fiud,Exod. 1 i.cap fiiluet decima die menfis huius guinem, cap. 2. verf. 51. fic enim ille rem verfat Ioel.i.ji,

tollat vnufquifque agnum per slomos , cr familias fuas. lib.4.de operibus Spirit. fanH. cap.S. Qifidfignifi-
&
dr fiquitur: firuabitis eum vfque ad decimam quar- cabat obtenebrati Solis prodigium , nifi illam ,
qua tunc
tam diem menfis huius , immo labiti/que eum vmuerfa faFla efiftfr ex tunc permanet cacitatem ludaorum?
multitudo filiorum Ifrael ad vesperum. & ita
falium Nam quia filem iufiitia fibimet extinguebant , reftein
eft illa vice. Et ficut tuncfadum eft, ita in poflerum vo- obtenebratione Solis huius prodigium fita excitatis affi-
luit Dem obfiruari,fiilicet ,quod die decima quarta me- ciebant. Porro Luna globus in illa obtenebratione quo ,

fit, ficut prima vice fadum fuerat quia tuncfieri debuit

,
modocunque fi habuerit Luna illis in fanguinem verpa
,

fic, ne ludaspra fiiicitudine turbati non fstcerent in tem- eft. Faciebam enim Pafiha fecundum luna cwrfitm de-
pore debito ; pofiea vero non erat eadem caufa : ideofatis cimo quarto elie ad ve/ferum , quando luna plenijjima

erat ,
quod adducerem agnum quatfdocumque vellent: eft ; comedebant agnum ficunditm legis mandatum .

dum tamen die decimo quarto immolaretur fic dicitur

;
Jdcino per Lunam re(l'e inteUigimus Pafiha Iudxo
Eeuitici 1 5 .cap.Ht fiat ferta Demini quas obfiruare rum Conflat autem quia quando Pafiha illud celebra
, ,

debetis temporibus fuis,men primo, decima quarta agnum comederant , eadem Do-
bantyCjUn vdfperafinem
fi die
menfis ad vesperum phafies Donum tfi, Idcmfencic- minum noft rum verum Dei Agnum comprehenderunt,
&

ioogle
 , ,

Agnus Eucharifticus. 39
& tota notie dcrifum,nutne tradiderunt Pilato multum ,
ad Altaria, vel nuncupaturi z eta,vel reddituri n v l-
in/iilentes vtfitffrenderetur in ligno, Crucifige, crucifige ITM VlTIVM , NVLIVM Q^V E MOK1VM
clamant et , /anguis eius fitper nos, &/aper filios nostros.
"
afferant in anima,fid canentur omnino mtidamjjr
Jgitttr quia fisum Pafiha ,fi*um plenilunium , /anguine irnm.uulxs.trn, (fi in conffrelbt Deiproducere , ne vifitm
Chrifli infelices homicida eruent atterunt, reti e dicamus, Ex nofiris Tertullianus hanc rem vrget, Vronrdi* po-
auerfitur.
quia Luna eorum in fitngsunem ver/a efi. Ex tunc enim acriter cos pungit
,
qui vidimas explorabant , fui n»t fatnfitJt-
Pafiha i llorum,/obbata, & neomenias eorum, & omnes cura negleda. In Apologet, cap. jo. ita loqu
beih*’itn J[i-
fefliuitates illorum, odiuit anima Dei ,
dicens : Mansu Miror , cum hoiiia probantur penes zos a vitiofifftmit
enim vefha plena /anguinefiunt. Nctno ludxis fit Sacerdotibus , curprocor(Ha potius villimarum ,
qstam Tcrtull.
par, mundas manus habeat, non malis operibus ipfirum facrificantium examinantur ? Magis Deo dif- Probare ft dt-
cruentatas. plicent vitiorum maculx in offerentibus quam bet,fedifiuto^
,
corporis defedus in vidimis ciim ergo audimus
EXCVRSVS Vlll domi per plurcs dies fer ui
diligenter, commoddquc infpiccrent, moneri
;

dum agnum) vt maculas

nos
» t**die.

Quod de pnrmatura agni prxpara- putemus ante facra Synaxim maximo Audio men-
cione dicicur, ad faerx Euclian- tis nollrx maculas & excuciedas, 8c auferendas,vt
puro agno pura mente hxreamus;hinc illud Apo-
ftix cultum fle&icur. ftoli i.Cor.it.18. Probet autem fi ipfum bcmo,cf fiede a.Cor xi.
pane illo edat, & de calice bibat ;
fignate ait, proba id ,

Sine macula ftnt qui Deo htant. eft, diligenti examine confcientiam itum quifque
Prxcordia potius fncrificnntium , quam ho - pcrfcrutctur,acutc perfpiciat,num maculatam cir-
cumferat mentem, vt cas cluat,& mundus ad mun-
ft tarum ffettanda.
Probare fe debet, fe dtfcutete, qui ad Eucha-
ditiei Audorcm pergar.
Pendo obiter voculam illam homo , qux hic *?omo
rt/ltam accedit. i it,
idem fignificat,ac quilibet ,z-nufijuifijue,c[v\x notio in lt" P
^ ^

Homo quidfignificct. iacris litteris infolens minime cil. Gen. 1.$. Di- <; cn lt 1

Prxparatio ad/aeram Synaxim exigui t em-
poris j/atto non claudenda.
Per totam Yitam domus Chrijh paranda.
Decima dic tollendus agnus jefie
uantiam commendabat.
Mannx,^* legis nexus.
Quinque fqnfuu cuji odia
Senfuum curiofitas in euchariftica
damnanda.
conuiuis
Vitia quinque fenfuum crucifigenda.
Senfuum cufiodta ad cordis munditiam ne-
ceffaria.
Eucharifiia dulcedine/ruiturus* hortus con-
xttqtte alter ad proximum/Znrw,Pagninu S,G" dixerunt I' jgo.
fingulusad proximumfitum, Chald. Et dixerunt znufi cMd,
qui/que ad proximumfiuum\ LXX.£f dixit homo pro- L X X.
ximofuo\ id eft, vnufquifquc. Qtuun igitur Paulus
legit obfer -
fxpe L X X. phrafim fequatur , idem prxfticit in
produdo loco i vnde & fandus Chryfoftomus
Pauli locum afferens, hom.i8. in epiil.i. ad Cor.
ante Euchari/lia. ita extulit: Propterea dicit
,
probet autem fi ipfum
menfa vnssfipti/que ; vt tremo, &. vmtfquifque , hic in idem re-
cidant. redeo ad mentis prxparationcm.
Ex temporis diuturnitate , quo fabricata a Noc I07.
fuitarca,colligit Thcnus a Kempls lib.4. de imir. Pnparash ad
Chrifti,cap.i.quam fit difficile animam prxpararc, Sjn*-
vt rir£ Deufti tuum lufcipiat in Euchaxillix fa-
cratnenro hxc cius verba Ecce Noe vir iufhu in wCww#/*!
; :

clufus fit externorumfenfuum cuftodtd. a)\x fabrica centum annes laboratit, vt cum paucisfal- t hoin. i

Virgo fenfuum fcncftris rationem adhibeat , undetur, & ego quomodo me potero vna hora praparare, Kcmpis.
vt mundi Fabricatorem cum renerent ia /urnam ? Redc
tanquam cufiodem.
proinde fentiebat fandus Philippus Nerius non
Scnfus noftros vt fortiores reddiderit fum- rite ad cucharifticum facrificium prxpararc Cc
mus opifex. Sacerdotem, qui per horx dimidium tantum huic
Quinque Chrifii plagx quinque fenfuum prxparationi vacat,cum integrum vitx totius (pa-
medicina. ti um in hac re fit infumendum,vt vira ipf a aflidua

quzdam praeparatio

io6.
V T agnus immolandus Chriftum fub
riftia latentem fignificat>fic
dicuntur, quo agnus comparandus erat, deque co,
& ea, qux dc dic
Eticha- Non illa tantum dic,qua Chriftus fumittir, pa- Per teum vt-
randa pedoris habitatio Chriflo cfl , fed per plu- tAW* dinut
res dics:quin per totum vitx curfutn , ade6 vt vita
quo immolandus , ad Euchariftix cultum , & di- ipfa perpetuus fit apparatusiciun mentis domo ex-
gnum apparatum rcfpicir,vtnon lit alienum, nec cipiendus Chriftus fit , non faris eft hanc domum *

extortum , fi ea, qux fuperiori capito diximus, ad vno die, vel per vnius horx dimidium , quod fere
1
mores', qui ad facram communionem afferendi fit , adornare ; compondrdb perohmes dies per ,

fum , Acciamus. omnes vitx adus eft aux eautioa Beati Chry-
;
S.Chryf.

Sim moruli Et in primis , quod adc£> prxmaturc agnus pa- follomi calamo eft , qui hom. dc militft Chriftia-
fc*t, aui Dre randus erat , vt diligenter confpicerct num aliqua na,ita feribit :
Quis audet in firdidd , & incukd demo
* UtMI.
in eo macula refideret, taciti inclamat , quid prX- regium aduentumfifiiperelNec fartefub znd die dctnns
Aandum illis fit,qui eucharifticx mcnfx adlidcnt; adornetur Chriflo,fidper totam vita ncftra atat em ater -
per plurcs die« antequam ad menfam illam acce- no Principi in refirandd humani pelleris aula cempona-
damus, difcutcrc nos,& no lira debemus, ne macu- «r.Quttd fi vnius diei fpatio mentis domum ador-
lisinfcdi,reddamur tanto munere indigni, in vi» nare nctno poreft, minus poterit horx dimidio. p
*-
dimis non erat fiftcndum,cinn vidi marum macu- Sed alia quoque myftcria , alia monita tede ,. lpo. .

lx erant infpiciendx a vidimis ad vidimas offe-

, claudit prxmaturus ille agni apparatus. Dsrtm* s4»>
Philo. rentium eundum erat.Scite Philolib.de vidima- Decima die menfis tollendus agnus erat per "8** 4u
rum generibus. sldJsibftur hac cura non propter viQi- domos , Sc familias ; fic enim fe lex Ivibct Exod. JF**'
matfed vt fisse omsti culpafint , qui eas mat fandas offe- ll. Decima die menfis huius tollat vmtfipsififue

rwufitbmonentur enim his fymbolis,vt qtsoties accedunt agnum per familias , & domus fisas non caret; hk dabat.
filou.tr ini slgntu Eucharifi. D x dictum

^oogle
 £ . ,•

40 Liber V. Sacrorum Eledorum,

dierum numerus myAerio ; tcdc,vtalij eriam no- temfibi interdum animam fisdlibsts agitent , & adfisa
taucrc, innuebant, poA decem prxeeptorum ,&c vitia pertrahant.
diuinx legis oblcruationcm ad cuchariAici agni Scnfus externos cuAodicndos docuit in homir- III.
loxn.RuAr. carnes deguftandas eundum olle. Scite loanncs nispl.ifmatione Deus, cum fcilicct,in faciem eius itnfut ntftrei

Rufbrochius de tabernaculo faderis , cap. 1 1 1 fpirauit fpiraculum vitx , Gen.x. v.7. PtxAat luc vt ftrtierft
ttdJidtrit iB~
Xwm decem habeas dies oportet antequam agnum hunc Beati Ambrofij verba fiAerc qui lib. 6. epiA. 41. ,mut sptftx.
noSirts in tdibtu habeamus. Porro cum decem serva- rem ita verfat : Hinc intelligo qua causa Dominus Gen.x.
mvs pRjCCepta Dei, agnum intra ades no- Deus infitfi]anit infaciem hominis. Ibi enim fienfiu om-
Tepin. habemus .eriam Guillelmus Pcpinus in cap. 12. illecebra deleRationis jn oculis, assri-
firat n is t ibi fidei, at que
Al.tnr.t i /».
fis nexui.
Exodi huc fpcclabatdub.i.moral. Notandum, in- bu*,naribm^uqHe in ort, vt finfist noftros adsterssu de-
quit, quod decem dies defignant objeruantiam DECEM legationem fortiores faceret.
p rt a. c tPT orvm Decalogi. Manna quo- Denique quinque plagx,qux in corpore Chri- Quioqu*

que in arca erat cum tabulis legis, vt a nexu diice- Ai fadx fuere , & feruari etiam poA tefurredio-
Ckntli f*ga
quiHjuf It»—
remus non abiungendam ab cuchariAici furoptio- nem voluit, ad quinque fcnfuum cuAodiam nos fsm trusutna.
nc diuinx obferuantiam. legis alliciunt , dicens has quinque plagas illis plagis
Qmieque f*n-
Senfuum cuAodiatn cx agni apparatu colli- mederi , qux quinque fcnfuum curioficarc in
futt-n tufltdio
mire Euthm-
gere eriam portum us , ficur agnus antequam & mente fium.Rcligiocllct hic defiderari fandi Pe-
rin.ua. cdcrcrur.quinque diebus arteruabatur, decimi die tri Damiani verba opufc.yo.cap.z. Foramina petra
S.Girg. Na*. computata.Pulchrc fandus Grcgorius Nazianzen. v v L N e R a fient Redemptoris qua profefto non cafit ,

orat. 4 x. vbi de agno loqucns,ait : A (feritaturporre Qv i N C^v e funt, lanceafiilicet , & danorum,fi d quia
in qmruitm diem ,fortaffi quia ztfiima mea id habet vt nos fueramus q^v 1 n Q^v e sinsvvm wln*«
sensvs exPvrcet, rf quibus peccatum ori- r j b v s fauciati
,
per has quinque plagas falutifumus
tur , & circa quot bellum committitur , vtpote peccati perpetua rum prxfens in ChriAi vul-
reslistfti,n\TV, i
arulrum admittentes. neribus vulnerum habemus remedium , qux tunc
IO9. Illi maxime fc a mensa cuchariAici fubducunt, maxime mente fpedanda , cum corpus cius in
Senfuum as- qui fcnfuum curiolltate capiuntur j hinc inter eaehariftica mensa nobis fuinendum cft.
tn'firm< m e»-
ebmrijiice mf- inuitatos ad canam magnam , Luc. 14. fuit qui
ft carminis fc cxcufauit : Juga boum emi quinque , eo probare illa
dAmnmnd*.
UtU.
non dixit pafiere , fcd probare vt curiofitas potius , C A P V T X.
notetur, quam voluptas in quinque fenfibus. San-
S.Auguft.
dus Thomas in catena ita loquitur
f
: Auguslinstt Dc hxtlo ,
qui agni defe&u im-
de verbis Domini : l t murritis autem qst 1n QJ/ e
molabatur.
s e n s vv m non delectationem, qua mul-
cet , & ingerit voluptatem ,fed cvrioSiTatem
Agnus , vel bardus immolabatur jton vterque
quandam notatam fuiffe non ait quinque iuga boum ,
^

:
emi, eo pafiere illa fid eo probare illa. Improbandus fimul.
,

hic iuga boum probandi. Hxdus qui Chrisli figura fuerit.

Viti* yuinqut
fti funm crn-
Vniucrsc quinque fcnfuum cuftodiam , & ChriUtu &C pro iuHu , d* pro peccator ibsa
mortificationem ita colligebat Guarricus Abbas
tifsrfiim. occifus.
Cuauicui. ferm. 2. in Dom. Palmarum Hic recordari potes ,
:
Agnus efi Chriflus lema peccata auferens ,
qsiia Moyfis ad placandum iram Domini crucifixit
Principes 1/rat lis arum: lo/itc autem, qui Cr Iffiu quin-
ha: d u s dum grauiora.
,

que Reges Atturrlusorum. Si enim iram Domini Peccatores hardis comparati ,

quia ambulant
quam meruimus , placare volumus , ntceffi efi vt per vias difficiles.
continentiam nos cruciemus. lefm autem nosler qui nos Hxdi figuram pratulit Chrijlm ,vt h udos in
,
in terram promiffionit introdufissrus vitia quin-
efi , agnos ctnuerteret.
que finfisum in nobts crucifiget , imo & extingner ,
Agnus iufiis efi Chriftus, peccatoribus h adsis.
fi tamen ficuttfi iuffum ypendeamm in patibulu vfijuc
ad resacrum. Pernitentibus hadus occiditur,
IIO. ha di, au i poenitentiam tneunt.
Puro corde ad ficram EuchariAiam acceden-
Srxhmm 04-
ftytumd tsr-
dum cA fenfus ergo folicirc cu Aodicndi, quia
•,
& Pcrn itent iar opera cum eucbarifiicA mensA.
4» mnuiitiM hac cu Aodia cordis munditia fuo modo dependet} Vetus homo tn hac mensa per panitentiam
n-rrtlfiri», hinc fmdus Grcgorius lib.i i.moral.cap.x. Nobis
tugulandsss.
S.Gicc- ad custodiendam cordis munditiam exteriorssm quoque
Li.bmriltid Malitiam fecum nemo ferat ad Ecclefiam,ad
finfisum difiipUna firuanda efihinc in amoris Can-
JtUtdtn*
f-Hinsrut.ttr-
tico vix didum fponfir fuerat , mei, & lacfub lingua
eucharifiicas epulas pergens.

trtt tanclnfus t^,cap.4.verf.u.qux verba ad melleas , Iadcafque La&uca* amara in agni efu ad poenitentiam
fit rrtrrntrru EuchnriAix delitias nonnulli cx noAris fl edunt, nos inhortantur.
ftrfnu/n ttt-
ciim Aatiin additur , Hortus conclufus ,fonsfignatus\ Euchariftjx,c?* paenitentix nexui.
qux ad fcnfuum cuAodiam vocari etiam pofiiinr,
Cant.4. Hadu offert ,qui offert fe ipsuper pccnitctiam.
nimiamque effufionem,qux per fcnfuum curiofi-
tatem fit & quidem prxeipue Virgini cautio iAa
,
Ad panitentiam vt nos eucharifiica menfa
nccclTaria e A qux rationem feniuum feneAris prouocet.
,

debet admoucre.ne per oAia non cu Aodira in ani- Mundo corde excipiendus cft Chriftus.
mam vitia irrumpanr.id quod monebat ctiain (an- Confc Aio Euchariftia pramittatur.
ebis Bafilius lib.de vera virginitate, poA initium.
Publtce pernitentes ab Euchariftia per pra-
Pirto rmiuB Quocirca , inquit fisnEl.t Virgo finfisum fenrffris cu-
‘n Sint rm Jtodem admonere rationem eorumqne ad exteriora pro
,
conem abire iufti.
,
t/ . m ibi- greffinn nequaquam
ese tranfitu libero pajfim permiffo Ritus, qui in agno etiam in hxdo feruabatur.
f'. tmnjuent
moderatum , quietum efficere amni Jludio curabit: Pauperes in hxdo faciebant, qux diuites in
uefciiket fi ad qua velitu , effundantur fispernat au- agno.
,

Perfcdio

ioogle
 ,/, -

Agnus Eucharifticus. 41
Perfe&ioribus maxime eucharifltca mersfa dabat Thcodorcrus quxft.14.in Exod. in hxc ver- Thtod.
ba Caterism in eo beueuolentia dhtina prodicatur, quod
:
parata.
non tantum ex ouibus ,fid etiam ex hstdis fiimcre hebet.
£u& lege hxdos tenere apud aliquos liceret. Nam nm tantum pro iuflis ,fed etiam pro pecc.uoribsts
Lex de nm occidendis badia, Chrifi tu Dominus pentdit paffiionem.Et ita nos intclli-

yjpud Hebraos in quibufdam figillis hxdi no- gere debere , spfi docuit, dtim affimilauit congregationem
menfculpi folttum. Sandorum agnis , peccatorum autem tectum hadit.
Hadum enim lex iuffit offerre pro peccato.
j.. On
agnus tantam > led hxdus & Agnus eft Chriftus leuia peccata dum expiar, Xgnui vt
v '*
tflkXS] fe immolabatur.non vtcrque,vt aliqui hxdus dum grauiora. Sanctus Pafchalius lib. de Chriftus /#*

corpore,& fanguinc Domini, cap.ii. rem itaver- USO ferrata

fed ifte illius aut defe-
ktfutimm- | putauerunc
&u>»ut loco,aut ccrrc vt pauperibus
,

Rurfus hadus fit panitenti pro nnflerio , z t male-

auftteos, ka -
cti*tm , n» afegjIfjK K fat :

dsss slumjrs-
•vttnju» fi- confulererur,nullufqueaoiminola- ,
difla facinorum (fi- peccata expiet ,ficstt (fi agmss le- uitra.
mnt '
Huc fpc- niora quaque. Igirur non a grauioribus tantum cri-
tione , paupertatis prartextu auocarctur. Idc S.Pafcb.

Abul. dabat Abuienfis in c.»*.Matth.9.i4.vbi quxrcns minibus fit immunis qui faerx menfx parti-
an agnus tantum , vel agnus fimul cum hxdo im- ceps fit, fed & quantum fieri poteft,ab exilio-
molaretur , ait : Dicendum qubdfolut agum immola- ribus , fic ab omni parte purx puritatis Audorcm
batur per fingulas domos ,
hadsu vero non immolabatur recipiamus.
'afinguhs de populo, neque 'a tota multitudine ,
neque ab Porri non ab re hardis comparantur pcccato- Prrcateres

aliquo : fid dicitur de hedo , in defeflum fcilicet ,fi qui re$,& inter alias rationes adeft illa, quia nimirum hadu ttfftfa-
•annuta ans-
effient, qui non poffient habere agnost haberent hados , (fi- canquam hxdi per afpera incedunt , per dura & ,
huUf.t viat
cum quilibet depopulo ha-
hoc propter duo. Primo , quia prxeipitia fe exponunt. Scite Origenes : Hadi di- difjii iUs,
bere velletagnum ad immolandum/orte non occurreret cuntur omnes mali , quia affiera , dura faxa male & C»ig.
ege tot agnos vt quilibet vnum agnum haberet , id efi,
,
afiendunt , &
per pracipitia eorum incedunt ; hoc i pii
qualibet eiomta , & ideo in defettum concedebatur quod de le fatentur Sap. j . verf. 7. Laffati fumus in vid Sap. 5.7,

confummarctur hadue. Secundo, quia forte effet maiori/ iniquitatis ,(fi perditionis ,
ambnlauimsu vias diffici-

pretq ibi agnus, quam hadsu,& pauperibus effit facilim les , viam autem Domini ignerattimsu. Sed rurlus ad
habere hadum, quam agnum. Sic autem Dem circa alia Chriftum.
multa prouidebat in fistrifkijs ,
fcilicet quando offerens Hxdus veri non 11 j.
fuit Chriftus , fed hxdi figu-
non poterat vnam rem offerre ,
quia offerret aliatp , vt ram prxrulit cum peccata noftra ipfe portauit, Htds figuram
Leu it. 1 i.cap. dicitur de muliere,qua purgatur pofi par- sicque vere hxdi in veros agnos vertcrcntur;ideni fr/tulit Chri-
flus.vt hados
tum.quod offerret agnum amiculum, & pulUtm columba, fandus Palchalius lib. de corpore , fanguinc inagnn f»#- &
fuse turturem. & Jequitur
quodfi non inuenerir manus
,
Domini , cap. n. ita Icribit : Non mirum fi in boc utrterrt.
eius , neque potuerit offerre , fumet duos turtures , aut myfierio Chriftus pro peccatoribus quafi hadus ssccipi- S.PaCcbaf.
duos pullos columba , & ita loco agni offerebatur vnus tur,non quia hsdus iure credatur , fed quia pro nobis
pullus columba a non potentibus aliud instenire, vel pau- figuram camis peccati affiumpfit ,(fi de peccato dutnna-
peribus. Sic inprafinti fieret dc hadofi non inueniretttr uit in came peccatum , vt qui erant hadi iufle d fini

agnus , & ideo citm fuccederet hadus loco agni , /Uberent ftru locandi ,fint oues in dextris dementi r refliruti.
fieri in eo omnes ceremonia tam immolationi/, quam ru- Tantum huic agno dcbcnr,qui'hxdus dici volui t,
bricatio ms cumJanguine , quam manducationis, (fi- hoc vt hxdi cllc dclincrent,qui luis (celeribus punien-
eft quod dicitur , iuxta quem ritum , tolUtit hadum ; & di erant,hxdiquc ab hac causi audiebant. Pergit.
id efi,fi non inueneritis agnum , accipietis hadum , &fa- Pofi lauacrum idem agnus efi iuflis , (fi- peccatori- Agnus
oft
iuflis
CfstsBus,
cietis iuxta eum totum ritumfid efi, ceremoniam , quam bus hadus ,
quatenusm per hoc (fi- ipfi iufii confli-
fercatotibsu
agnum facere debetis.
circa tuantur , nemo d came Chrifti , (j fanguine ex-
(fi h*dus.
Aut agnum foium , aut folum hxdum immola- traneus deputetur , nifi qui fe ipfum culpis exigentibus ltlcm.

Thsodor. tum fui Ile , notauit etiam Thcodorcrus quxft.14. abfiiderit.

in Exod. Mandat ilUs , inquit, vt accipiant , non Nemo excluditur ab hac men$i,fi innocens ali-
tantum ex ouibus agnos anniculos , fed etiam ex capris quis , & baptifmalcm adhuc innocentiam habet,
hados , non vt fimul vtrumque immolent ,fid vt ss , qui quam nullius Icthalis peccati macula amifit , is ad
ouem habet , agnum immolet ,
qui veri caret oue,facri- Iaeram menlam agnum comedit , dum agnum in-
fictt hadum. nocentii refert ; qui vero peccata commifit qux
,

Hadus qui Sed quxrat aliquis cum agnus Chrifti figura

, pocnircntia , lachrymifque dcleuit , hxdum is
Chrithfip** fuerit, qui fignificare Chriftum hxdus potuir,qui comedit Sc , hxdum refert ,
qui in facrificiis pro
["•rit.
peccatorem fignat ? An quia & Chriftus ex pecca- pernitentibus immolabatur. Hoc eleganter offert Ptemr/utibut
hadus crudi-
toribus nafei voluit» bonilquc agnus eft , & malis idem fandus Pater fuperius aduocatus , qui fandi
tur.
hxdus, & hos quoque luus per gratiam fuam facit; Hieronymi calculo luum lenium fumit. fic ille 5. Hier.
S.Pafcl* hoc tetigit fandus Pafchalius in lib. Matth. in i , feribit loco citato agnvm non : Si forti quis
hxc verba Vnde : &
agnus qssi praceptus efi in Pa- ,
POIVERIT PRO PAVPERTATE vita affi-
fch.i immolari, fecundum quondam interpretationem, ex qui , id efi , vitam immaculatam offerre ,fklt em hadum
ouibus, (fi ex capnt, t unquam ex issfhs, (fi- peccatoribus habeat, qui femper in fdcrificqs pro pocnitentibus maflu-
ad fi prafigurandum iuffus efi affisms. Scilicet vt paren- tur , de quo diuina legis interpres Beatus Hieronymus
tes bonos ac malos propter cenuenieniiam humanitati ait :
Quod Chriftus in domo Ecclefia dupliciter immo-
non [perneret verum etiam vt iuflss agnus, peccatoribus
, latur,
fi iufii fumus, inquit, de agni carnibus vefeimur,
hadsu fieret. Quatenus infiso corpore vtrofqste vt vnstm fipeccatores &
poenitentiam agimus , nebis hadsu occi-
fierent ,
Nullum Chri-
per gratiam fuamconficiauit. qui tanquam hxdi a fimftris ftarui
ditur, fic fiet vt

ftus rciicit neminem excludit , qui pro omni-

, deberemus , oues effedi , agni erimus locandi &
bus venit , omnes in fe transferre cupit , omnes in dextrisycccleftifquc glorix corona donandi, cu-
n4 * faluarc. ius & arrha cuchariftica mcnfa eft. Il6.
&- Hadi qui
Chriffus Agnus iuftis eft Chriftus, hxdus peccatoribus; Agni jperfediores funt hxdis , qui ptxnitentii ,

freniltnnaUO
^ quia igitur
pallas, iuie $c
& pro
agno
iuftis ,&
figtufica:ur,&:
pro peccatoribus
hxdo. Huc lpc-
eft maculas luas delent. Thcodoretus quxft. 14. in ineunt.
Exod. Et ex his , inquit , qui diuinorum myfleriorum TUsd.
bus tttifus.
Noustristi yignus Eucharifi. D 3 funt
 » ,, -*

41 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

fitnt participes , nonnulli cum agno cotnmune quippiam pio , qui mortuum Chrifti corpus nouo lcpnlchro
habent ,
qui videlicet pe» feliam virtutem obtinent : aitj condidit, ineditus , anonymiiique quidam auctor Anonym.
vero , ejui per poenitentiam peccatorum matulas delent in hunc modum explicabat, dc prxparat. ad MilE
rnagss accedunt ad nedum. Sic & Saluator nosler non Doin. dic : Lenitis dicitur : Jbbmdsuuitti ,
qui fertis
frumentaceis tantum partibus ,fid CT horae ai eu pouit vajd Domini. Sacerdotibus autem noflris dicendum eft.
eos , qui conuenrrant. Ai undamini, qui eFIis vafa Domini ; glorificat e Deum
PmnittHtU Etiaai Mofcs hircum cum tritico unxit > c.ji. i in cordibus vefiris , in vobis Jepelietur corpus glortofum
•ftr* eum Deuteron.f t hircos cum medulla tritici. Quis
' (T glorificat um quod ohm fipuitum eft exanime drfun-
,
»Uch»'ii1i.a
hircorum nexus ,& tritici? ac tedi ligni litabatur, P*m. Certe fontlus Iofiph noluit iiind fipelire nifi in
Dcut.ji. euchariilici panis dulcedine fruiturum debeic fepukhro nouo , &
inuoluit in findene munda. Va tibifi
prius hircum, fi pcccaucrit, pccniremiam referre, non pofuerit illud in fcpult bro nouo, vel JItitent inneuato,
qui pro peccatoribus immolabatur. Huc hxc ver- id ejf, corpore penitus mundo, vel a peccatis perpoeniten-
ba flexit B.Rabanus in alIcgoriis,dumait : Per hir tiam , & fatisfadionem mundato i va tibifi non innot-
cum opera ptmtentie. zt in Cantico Deuteronomq : CT uerit iiind in ftndone munda , id eft , conflenti
hircos cum medulla tritici,id cfl^pera faciet poenitentia, pura.
tjuando percipit corpus Cbrisli. Prxmittatur peccatorum confeflio , Sc ex imo Ctnftffie Em-
VMM hem •
Huc (pedauit & Salomon, dum c.t j.Proucrb. corde cmilfu pa nitentia, vt purus ille panis man- ehxrittia fro-
in hae tntma
monet: C um fideris ad menfkm potentis, Jiat ut cuitum ducetur, qui pure comedentes beat. Recolat cu- mittatur.
t*r focnmn-
tiam iuguLf-
in gutture tuo ; t inquam fc hircum putaret pro pec- chariftici cibiconuiua in Bethlehem Iudx natum
dui. cato iugulandiun. Vgo Carenfis harc Verba dc Eu- Cliriftum apud Matthxum hxc habentur cap. 2.
•,

P(OUl). chari Jtia exponens, ait : Statue cultrum panitudintf, Lt tu lietblehem terra Juda , nequaquam minima es in
Vgo Car. quo iitgulciur Vettu homo in gutture ruo , confitendo Principibus Juda, ex te enim exiet Dux. Nomina gra-
,

peccata. Felix harc iugulatio , Sc vita: vcix nuter uida myftcriis funt ; Bethlehem domum panis figni-
talis mors. fic.trc
,
quis nefeiat ) Sc luda confeffonem ? rede
Malitiam fe- Serpentis exemplo hoc idem probat fandus haicc notiones , Sc euchariilici panis cliim comi-
eum nem» ft- Epiphanius in hxc verba Quando firpens e latibulo tari confellioncin, ac pa-nitentiam debere a nexu
:
rat *4 Etele-
prendit ad aquam vt bibat , mn fecum ajfiri venenum , dilccs qui hxdus ell poenitentiam prius ineat,
Jiam aU eu- ;

tharUliij* Jid in latibulo relinquit , &fic progreffut potum aqua- vt eucharillicum Agnum comedat. Inferenda hic
epulat fergtt. rum fkmit fc nes cion ad F.cclefiam ad preces ,
j
ad & vciba fandi Bcrnardi,qui fcrm.i .in vigil.natiuir.
S-Epq-lt. myReria, (id ell,ad Iaeram Euc h ari ft i am tenerimut, / Dom.aitiio/n itus eiio,qnemodo Btihlthem luda inue-
malitiam nobifumi non feramus, Euomenda prius cft niaris,
etiam non in te Dominus fuftipi dedignentr-,
per pa nite niiam , vt fimus prudentes licui fer- Bethlehem quippe domum p.mis , Juda jbnat conjeffio-
pernes. nem. Tuesgofi quanta potes deuotiont fufiipiat panem
117. Laducx amarx,qux in agni cfu adhibebantur, ilium ,
qui de caelo defendit , & dat vitatu munda Do- ,

t * fluta ama-
ra in agni tfu
hanc quoque pernitemiam luadcbam,id quod te- minicum videlicet corpus lefu & veterem vtretn cor-
,

tigit B. Rupei tus lib. x. in Exod. cap. 1 Carnes 1 . poris tui ncua illa reforettionis caro reficiat , CT Julii
aJpoemttitii
inquit agni cum loilucis agrestibus comedimus cum
, ,
utut. Bethultemfactus es dignut plane Jitfieprione Do-
mti mhortan-
nefnetipfos pro peccatis nostris affligimus quatenus ipfa minica fi tamen tonfejfio uou defuerit .Bct h lelier. eris, 1

B.Rup. amaritudo pandentia abilergat a tuentis Jtonuuho per- quin & ipsa felicior , non cx te prodibit tanthm
uerfaljumorvm vita j vitalclque epulas ad vitam, ad Dux tuusded in tc domicilium figct,& filS ptxlcn-
falutem degultcmus. Redeo ad ha'duni. tia bcabit,ac omnibus cumulabit bonis.
EurheriUie, Cohxret iciunium cum cucharifticis deliriis, Pccnitcntiam commcndaui in co , qui ad cu- Tui Ut e pmi-
(?!'**iu entia
coltxiet pctmtemia;hinc tota Quadragefima Pa- chatifticam menfiun accefturus cft ; vt fcilicct pu- tmtn ni Em-
nixus.
fchx prxmittitLir, in lignum quod lacrx cominu- ritatem eam fecum dcferat,quam vera inuchit par- thatifiid fer
frit
nioui,qux pafchali tempore nc, prxmitccndaab- nitentia , Sc cx hxdo fiat agnus manducaturus;
ahirt iufs.
Jlincntia,& panitentiaeft ; huc Ipedabat fandus notaucrim tamen prifeo xuo a communione ex-
S.Tliom. Thomas opule. 58. cap. 1 6. in hxc verba: Statuti clufos,qui in poenitentia erane, quod dc publici
funt ante Pafi ha quadraginta diei pcenitentU,vt htt intelligo id quod przconcm inhibebantur. San-
;

perat lis in ieiunus,Sr orationibus ,& continentia, tjr bo- dus Cnryfoftomus hora.;, in cpill.ad Ephel.rcm S ChtyC
nit operibus , tunc poffmt communicare pernitent et cum his verbis , moremque indicabat Audis protonem :

altjs bonis Lhriilianis. flantem , &

dicentem Quicumque efUs in poenitentia,
:

MtJS iffert, H ardum offert

,
qui poft peccatum le Deo per abite Sed rurfus ad hxdum.
•r“ "f « !• poenitentiam madat. hinc Guillelmus Pcpinus: num idem ri-
In dubiimi vocare aliquis polTet, 119.
•ffum ptrfx- Ritui fmi
Ojf.rat hadtim Domi no, id ejlfeipfum per poenitentiam, tus feruadus clfet in hxdi immolatione, ac in agni»
nitentium. nrne.etin
Guil.Pcpin. quo maculas omnes abilergat , cluatque,purufque Communior fentcntiacft,qux affirmar,& firmant htd» /I n
ab omni parte fit. illa verba , iuxta quem ritum tollet u &hadum, qux bautmr.
Ai ptcniten- Nullus adeo durus , quem non euchariftica hac expolitione donat Abulenfis hic : Noneftfen- Abul.
nsm vt »«<
quod futnpto agno debeat fumi badus ,
menia fledat,& ad pernitendam vocet. Potcfl,po- fus,
femori,
earhxrtltiea
tnmfa freno luit vulgaris mcnfx confpe dus ad quam vir fan- , fid quodfiforte non habeatur agnus aliquo cufu,vel quia
clitatis opinione clarus adfcdcrit,& non poterit forte carior tjl,ajfumatur loco eius vnus badus,& in ijio
S.Chiyf. illa, fitb qua Chriftus delirefeit ? Sandus Chryfo- obfiruabitttr isUmmes,qui in agno obfcruaiur.
llomus fcrm.de clccmofyni , hofpitalitate , ita & Pauperes co rituhxdum immolafie,quo diuites Pauperet im
furio,
(cribiiSolent,
: &
mtnfa, in qua vir fandus aliquis ci- agnum , ft.ibir Guillelmus Pepinus in cap. 11.
he.it
hant, quo Ji-
bum (umpfirit, ffir filia, cui infiderit , CT qno decubuerit Exod.clauhila ». dub.7. Pauperes poterant facere de iiitet tu ogno.
letlulus ,
vel eo decedente fociles eos ad poenitentiam Hitoo quacumque poterant dissite t de agno , iuxta Fepin.
re.idere ,
fandum aliquem virum exceperint.
qui dtmi legis proreptum.

Sc non tortius idem cfhcict euchariftica menfa, Sed rurfus reponat hic aliquis , cur explicati
in qua ille l.uct , qui omnis landitatis au- (eruandi motes in hadi immolatione non po-
Il8.
dor cft. nuntur , lient pofiti funt ciim de agno Termo ha-
Mima» etrdt
evi-iedut rjl
Mundo corde excipiendus eft Chriftus, aut cer- betur t Solui facile hic nodus potcil;id nimirum
Ckrnlm, te per pa-ni tendam expiato quod lofephi exeuin fadum,nc omnia line aliqua necciliutc repete-
,

rentur.

Digitized by QooqIc
 : -

Agnus Eucharifiicus. 43
rentur, cum id aperte intelligerctis ex illis verbis, rrn rSy dni pnn n’iP21 paS pn \cv 1

Perftffifnliu iuxta quem ritum tollct&& hadum quod li ad my- , imxo >3D3i myo yiT3 Ncin oin3
msximi tu- ftcrium rcfpiciainus , de agni apparatu omnia cx- 1>ii rrm npno ^S?w npo n’nuj t«.-u
tktpfi,,»
plicicc narrat diuina Scriptura ,
qua: circa agnum ’«;33 h^SvjS p3iS nyu/n rrw^i
pjiS
ab immolaturis erant prxllanda in hxdo. verbo- pno«l oi®o oiinn n»S »ipi manni ^jn
rum compendio vtitur ; vt tacite innueret perfe- :o»N3 y33 onm Sy ppipa
ctioribus potius hanc inenfam pararam ,
quam la-
plis, quorum Hguta Itordus erat. Huc IpeChibat
c *
uncius Paichaiius lib.
, de corpore
(anguine & C A P V T XI.
Domini , cap.xx. in ha c verba : Aliud projetto ejl,
quod perfcflioribut mandauit, aliud vero quod lapfis, & Immolationis tempus, tempus esus
torpentibus ad indulgentiam prouidit. Idcirco de folo
expenditur.
agno quid agendum Jit aperte iniiituit , de H/tDO
VERO Q^V ASI NOLENS EDIC F. RE prefi-
quoniam aliud quod Hadut,dr Agnus ad vcfpcram 1mm0Ul.cn tur .
fius reticuit \
ejl
,
ipfi vbique vult
ptrfeUHSyoliud aut em,interdum, quod indulget. Felix il- ^Antc Solis occafum immolari agnus de-
agnum refert, agnum manducaturus , purus
le, qui bebat.
omnino ab omni grani culpi , fed Sc leues , perfe- Tempus immolationis quid nos dcoeat.
ctiorum hominum moredeuitans. Sub vefpetam immolatus agnus, chrisUm no-
12.0. Sed quia hic fumus>nonnulla alia de hxdisaffc-
tabat, fub vejferam ludxu tradendum.
£*aleft bs- ramus. Apud nonnullos hxc lex vigebat , vt nulli
*** ttn r* hxdos tenere liceret , nili hadis interiores dentes In bonis op eribus pcrfcucrantiac commen-
f***** datio.
aul exfeinderentur , aut abfccarentur. In (laturis
Statu c.Fcr. Ferrari* lib. 4.C.6;. illa fcributurjipfa dabo verba. In node agnus edebatur, non ante.
Nulli liceat tenere capras , nec haedos in aliqua Tempus esus nollras ab inutcem confcientiat
villarum dislriflus Ferraria qua non habeant demet
,
nos non videre Jtgntficat. •
inferiores extirpatot , vel fetatos : qua villa non habeat
Tunc frequentius adeucharilticam menfam
fpluam, vel nonus commune diftx villa, aut proxima, aut
accedendum sum mors ad nos accedit.
proprium tenentis. Pana cont rajae tentibus imminente

Jolidorum vigtnti orchi , M amijftonis caprarum , & & Vitra mediam nodem agnus comedi ncn
htdorum ; &
tenetur quilibet CauarsxlUmu villa de- poterat.
nuntiare ad officium damnorum datorum quojlibet capras
Templis esus nos ad vigilantiam vocat.
tenentes, qua non habeant dent es, vt fitpra, extirpatot,itl
Chrijlum manducantes illuminamur.
Jicatos.fub pano librarum duarum Aiorchi, de fiso per
Supera luce perfunditur eucharijlicx menfd
foluendt pro qtulibet vice.
Zax de nf »e- Dc hxdis non occidendis nili in laniario, cxftac conuiua.
^ XC CX * n c ‘ u * tatc F c l tr
^ > :c » cn * m habent illius Sol Eucharijlia ejl , in quem temere oculos
SutFelc^"*
Hatuca lib.l. rubr.89. Statuimus ,
quod beciharq non figentes obcxcantur.
occidant capretot alibi quam in beccharia in barmo vi- Fons luminis eucharifiicus /anguis.
ginti /olidis pro quolibet capreto & miles Potejlatu bis in Eucharifiicus fol hominum corda tanquam
die vadat ad maccUstm ad videndum Ji coria funi
quadam heliotrepia trahit.
fuper befii/s mortuu, & fi carnes funi concisua , C~ alia ;
hxc (laturi verba ,
qux ea barbarie dedi »qua abfita Eucharifiix /aeramentum inter alia ficut (bl
funr.vt ipfiflima darem. in medio planetarum.
Afud He- In rfuibufdam figillis apud Hebrxos fculprum Eucharijlia in lucem pr oie fla diuini/ut
r<w »*“- erat Say gneghel ,vitultu in aliis "D! fachar , ma-
J J/ lendet.
luhttiJami* fcn m ‘
> ,n *!*** ^ ghedi ,
hxdiu in aliis CsJlfiTl
Magno lumine cuiufdam anima Jjslendere
fimtpj Chotheh, peccator, hxc porrd offerentibus iuxtaexi-
Hcbr. gcntiam.Sc quantitatem preci) quod exhibebant, vi/a quod Altari magno ajfeflu defer-
,
,

exhibebantur ; vt feiree ille quid pro quocanqtie uiret.

munus edet offerendujres diferre narratur in TITW
0’7l33nlib. 1 .cap. i y vt nefas duxerim verba He-
. Tiam temporis ratio habeba- m.
braica, liccr plufcnla.htc dcfidcrari;(unt igitur illa» tur in agni immolatione ; fic fjtam &
ow mias rvmra t>rn rwSpn rowhn enim habetur Exod. ix. 6. Irnrns- i/miWw-
,

oixpiw ro'cn Caicum >33 1133

*33s ns eum multitudo filiorum IJrdtl
labtt (('rutnimmt-

l3niD momnn ro»S nrvn nsn ]v pbo ad vtfftram quod de hxdo inrel-
;

doosS pn nnscS n^o npihw »0 »3 Toro ligirur , & de agno fic enim exponit hxc ver-
;

Jptyo iS mw
orna p l:nr Ssx ^Sin rrn ba Abulcnlis hic : Non refertur hoc xd h*dum,fed
Abu j i
n Ini3 rrn tstim *p* nin® opDan »qd refertur ad quemlibet eorum, sive hedvs esset,
rtfoc rvrro» rvnx Si» ormn -pici onm fine acnvi; immolandus itaque erat ad vc(j>c-
momnn hy ainai isoo oSopoi Dooan Sy ram ei (cilicct diei parte , qua fol ad occahiln
,

nofon rn kw p4i .sism na 131 . . . hay vergit qux incipit poli meridiem ; fic Abulcnlis:
,

omnn Sy osi Si «tcim t®p Ntnn i3»’n Immediate po/l meridiem incipit Veifera , & tunc pcfi Arte Sitii te-

t19 »3D3S myo mw VTP3 S3JJ 3in3 n»n meridiem diei quaru decima v/qus ad occafum Solis "**
icuj pnn S1S3 nSo »3rwp u;S^ jm
’jin3 pejfum immolari islum agnum, dr afiare ;
quod firmat
13J 3iH3opinn Sy dnt pnn ’xn fD3S pn j ex vfu Iudxorum ; & fic confueuerunt facere nunc 1j cm .

Kin S*s ennn» Sn P03S niyo in3!p yrrs ludat ,

quia Ucet a^won non immolent , tamen tenentet
T0^3 SlS3 nSo D’311UJy ’H!2> OH V3D33 N131 obfiruationem azymorum, que pertinebat ad idem tem-
Sy dxi pnn tmfbtt paS p»i pnn rwSw pite , incipiebant immediate pofi meridiem quarta de-
u^3D pdsS iyo inw» yiT3 na 3in3 omnn cima diei expellere de detnihu /uls cmnetn parem fer-
fnn rmncb SiSa nSo pnuy bro nau» p mentatum,cd incipere vefi i azymit. Addit (nonnulli)
D 4 inter
 2 & - , ,

44 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

interieris.) Ideo non poteram Htbrai immolare , aut nox mortis ab hac mente abeunt qtri .Ttate
nobis ; ,
parare hadum illam poft Solis occafum poteram tamen iam cadente , inque viti exitu Auftorcm adire
,
illam comedere poft Solis debebat occasvm; conremnunt.lgitur tunc prxeipue ficquentiufquc
autem immolatio fieri paulo ante eccafutn Soiu , mn ad eucharifticam menfam accedendum eft , cum
tamen poftoccafhm. ad nos mors accedit.
Tfpai imm»~ Nec immolationis tempus vacuum myfterio Prxterca esus tempus tede vigilantiam com- 12- 3 *
Untnti quii fu j t >vcfpcram agnus immolari iubebatur ; fic
a<j mendat, neque enim alto fomno corripi poterant Temfns ni
m>t octat.
enim habes E\od.*i. veri. 6. Immolabit eum vniuerfa qui node agni carnibus vefccbantur qu6d node »« ;
x ‘£‘~

multitudo filiorum Ifrael ad veLferam ; cuius legis occifi>€gyptiorum primogeniti line , ita expendit
Guil.Pcp. triplicem cautam affert Guillelmus Pcpinus hic Beatus Rupertus lib.i. commcnt. in Gen. cap. 1 7. B jtU p.
dub. S. dum ait : Cur pracepit Dominus filus Ifrael, Poterat media die, cunths vigilantibus , nihilo-
M immolarent agnum pafihalem ad vesperam minus fieri csules primogenitorum : cur ergo potius M E-
potitu, quam ad aliam horam/ dicendum,quod D 1 A nocte dormient et placuit interfui I videli-
propter tria. Primo quidem propterfiguram veri signi cet , vt billoricum etiam exemplum dormitantibus pro-
Iefi* Chrifti , qui ad vei/eram , id eft, in vltimd at are ficeret , atque ad vigilandum cos percelleret ,/iietites,
Suh vtftsrom tnn”di immolatus efiin Cruce pro iwta.Pre/IiusThco- quia quijquts exemplo isf.gqpt iorum thifaur itabit Jibi
imtmiottU
'' Chrifti traditionem rem fledit; fic iram Dei, nihilominus exemplo eorum ur.proui/am acci-
fium Lr*b*t
enim ille feribit quxft.14. in Exod. 'Denuntiat ,vt enim tf? vnuierfaJe indicium , duris
piet vinditlam : fic
fub viffitrtm facrificent decima quarta fub vefferam ; fub hanc enim corde, atque impoenitentibus , ex improuifi fuperueniet,
Juitn tradi- vf.shram
ChriJhu Dominus tradit tu Iudais. tfi tamquam laqueus fr quafifur. Quocirca Dominus ad-
Tanti fuit a ludi Chriftum ludxis tradi » vt iftuc uentum fuum quo perdendi funt impq media nobli ,
Thcoi ,

jn bs*u •?*- immolationi aeni rcfpondeat, ac fi immolatas comparaait. Media inquit , nolle clamor falhis eft:
tibut ptrftue- cfictjdum traditus tam impiis carnificibus eft. Ecce ffionfiet venit , exite obuiam ei. Rem fledere ad
routit <om- Pergit Guillelmus Secundo vero, ad denotandum,
mutti. 1
: agnum poffumus , & ad cuchariftici epuli dc-
quod non fatis eft fe immolare Domino per bona opera litias.
Guil.Pep.
in mane iuuemutis , fecundum illud Thrtnorum
j. Et veri licet node agnus comederetur , nihil cbriflS mM-
Bonum erit viro cum pertauerit iugtan Domini ab ado- tamen hoc luci prxiudicat, qua Euchariftia, culus
dutanet </-
lefientid fua\verum etiam requiritur immolatio ille agnus erat figura , fidelium mentes perfundit;
vespertina, per ptrfeurrentiam in bono incepto comedent luce peifundaris;ab Euchariftia lux eft,
vfqne in finem Tertio hoc iuflit Dominus , vt tali tem- cxulam tcncbrx.vhi Angelicus panis editur. Prx-
pore vefpcrtino redeuntes t/Egypu de operibiss fisis , vi- s>AaS'
clare cx fandi Auguftini inenie Beatus Algctus
derent agnum immclattan quem v hoc SacvimcmbtSiceefferum ludat, vt Cbrifhtm
colebant , ipfi ; c lib. 1 .de
maxime fecundum eo qui dicunt /jubd immolabatur in crucifigerent, nos ad eum accedamus , vt corpus eius ac ,

limine domerum. Sed ab immolationis tempore ad fanguinem accipiamus, illi de crucifixo Tenebrati
tempus esus rranfcamus. funt ; nos manducando crucifixum , bibendo 1 L L v- &
1 .L. Node agnus comedebatur, non ante ;
fic enim minabimvr.
Jmn»3s agnus lex habet Exod. 11. 8. Edent carnes nolle illis, Colloquio Domini cornuta Mofis facies reddi- 12- 4 *
affas
edebatur, »»u ig„; . v bi Abulcnfis : Licet immolatio fieri debebat , tantaque vndique
ta eft luce adfperfa , vt illam Smfni [net
**'
;
ANTE Solis occasvm,^ apparatio a* ni, inuclatam & detectam intueri filij Ifracl non au- ^2”r,p!ta
,
Abul. r c 9
cius fiebat DE NOCTE ,faltem m princi-
. 1 . .
tamen erus derent nos non cum Mofc verbo, fcd fc ipfo mrr l t9 uui-
;
j
pio noths. Deus in cuchatiftica mensa pafeit, cur non yndi- M4 .

Vl*r» mel a L icet ex legis prx/cripto agnus rota node edi que fu pera lucc perfundimur , mutamur in folem?
* pollet, Iudxi tamen hunc terminum cocrcuenmr, Deberemus. B. Ida Louanicnfis communicatura
fm.edi non
ne fe prxeepri violandi periculo exponerent , at radios cx oculis emittebat , vt habet audor illius
piitrat.
q uc adeb •Hcbrxorum traditione agni carnibus kit^ cap. jj. fplcndidiores udi) cx eius mente
non vcfccbantur nifi ad mediam nodem , ncc ex- prodeunt ,
qui digne Chrifti corpus adu funiir,

tra ejus tempus porrigere licebat alicui , ita docet Iole ipfo clarius.
R.Mofci. hoc Sacramentum; s»l Furhsri-
R.lacob &: ante illum R. Moles j£gyptius
; Solem hoftia refert ,fol eft
'**
trad. quem ille de agno pafchali compofuit > pc- inquern qui figere oculos prxfum»int,obcqcantur. 'fl »

rech.8. Monuit iftuc fandus Cyprianus de Cana Domi-

Timtui eius Ab aliis res alid*flcditur ; cenfet fandus Gre- ni , hlfce verbis Terit as ab erroneis hominibus com- tbfUltnlHr .
:

utflras ab ia- gorii-s nodis tempus fignificare confcientix fe- prehendi non potuit , &
cion in (ole vellet figere ocules, s.Cypt.
t,n '
creta a notitia noftra fubduci , ab alteroquc igno- vim l v m 1 n 1 s non ferens , cacata eft , mn illu-
nenvidere' rar* »
quod in alterius confcientia latet, hxc cius minata humana prefnmptio , &
affieElui sint lippitudo

fgnifient. verba hom.E2.in Euang. rem eo fledit , vt fignifi- inhafit yvident hac Sat ramenta pauperes ffiritu.
s.Grtg. cctur nobis ad inuiccm confcientias noftras igno- fons luminis fic fol , vt etiam Chrifti /anguis, F«*t
tas cfle. hxc illius vctba Dtquo agno /abditur:
: Chrifti caro ; fandi
Chryfoftomi hec funt verba mekshfl,tus
edent carnes notie iUd affas igni. In nocte QV^ippe liorn. 61. ad populum Antiochenum. Hic eft fons
Acnvm c o"M p D I M v s , quia in Sacramento mo- veritatis radios effundens , fons lumines ; qui-
do Dominicum carpus accipimus , quando adhuc ad in- bus cultorum mens perfundicur , mulco magis &
uiccm noflras confcientias non videmus atque adeii bibentium. _
***>*
temere aliena debemus difcutcrc > ncc facile quid Sol eft eurharifticus i fle cibus ; vt non mirum
in aliena: confcientix finu lateat diiudicarc. fi panis quoque Solis circulum forma referat, nos

Tunt fro- Nodis tempus, quo agnus comedebatur, indi- hunc folem ad inftar Heliotropi) /equi debemus; \
feite ille , E V C II ARISTIA EST DIVINVS
qumtiltf «V
cab.it > tunc prxeipue , crebriufque ad cucharifti- h*-
cam mcnfain accedendum , cum mortis nox ap- $Ol ,ptr hunc mundum curfitm peragens , qHamuis tionefia & t ru-

propinquat ; huc fledebat hxc verba Guillelmus fii in nubilo, trahit adfe homines Vt tanquarn f} irittta-
Ut.
tfendmm, ti*m ,

m»n 44 nes Pcpinus in cap. 1 1. Exod. Edent carnis nocte lia quuLtw IJeliotropia poft illum ferantur cr vlicnn- ,
^
illa, affas igni. Notandum , quod pfr hoc inth ui- que eft oculos in iUum conuertant. O multa habere-
*».l ep.
murqc.tliter debeamus accedere ad /aeramentum jdlta- mus Hcliotropia , qux Solis huius curium cordis
*
r * &
'ffia»/i*/cipere ,fignamer cum appropinquat in ikxu liquerentur d multos videremus , qui!

alto
 - -

Agnus Eucharifticus. 45
alio non relpicerem > quini qud vocat illos cu- Poftes deaurati.
charifticuslol.
verbi ianut te!!thus inferHHt
tuthtrinu Adeo prarft.it «teris Euchariftia: facramcntum, J
Hebrti.
{•frumentum vt inter illa fit , veluti cor inter cetera membra,
'? n nnio quid.
M
ff . & veluti fol inter planetas;fcitc Ioannes Vitalis in
^uo Speculo morali, verbo E ucharift ia: £/7,inquic«
Formula in hac re vfurpari folita .
nedio piunt*.
urum. inter Sacramentaficut cerin medio animalium , sicvt Locum in quo mez.uz.ah ofculantur Hebr ai.
,

loan.Vit. SOL IN MEDIO PLANETARVM. Pleraque ianuarfine mezuzah.

,
Ab Euchariftia lucem prodire, qua comedcn-
Uee fnual r " im mens perfundatur, etiam illud probat, qudd [Dsperoi illius domus poftes 12. 6 *
diuinitus j}if- vila cft radios emittere in lutum proieda. DottiC- agni languine vidcbantnr , in qui- Domi, fofiti
dft. fimus Baronius tom.6. ex Sophronio de Seuerino >
bus comedendus erat agnus ; fic in »»
Sophroa. harc habet i Cion autem quadam die venijfem demum, » enim Deus loquitur Exod. m. *?""”**•{•*
non inueni vxortm meant, andiui autem, quod abtjfjet ad Sument defimgutne tuu ac ponentfu-
vicinam mulierem, Vt illi communicaret, erat autem iUa
,
mitM ^ _
per vtrumcjue poSlem C“ in Jisperliminaribni domorum, f ut », n m *d-
Catholica religionis, & fidei\cucttrrique protinus volens in quibus comedent illum 5 poftrcma verba indicant fi**g*l*M»r*
prohibere ;
profeEhu autem domum imteni illam iam eorum domorum poftes minime agni fanguine ^ x °d-* x >

communicaffe, quare indignatione concitatus, apprehendi adfpcrfas, quas homines non inhabitabant quod ;
guttur eimfeclque illam euomerefacram cor/imunicmem, notabat etiam Lyranus hic In domibus in quibus ^ aa'
: ,

Jumptdmque deinde particulam fonti am huc, illueque non habitabant homines.feta eflgrangia , vbi reponitur
mox autem vidi
satiabam, donec in lutum ceciderit
CORVSCATIONEM IN
,

EODEM LOCO
& fanum,dr fmilia &fabulum > , vbi habitabant ani-
maliajion erat fanguis ponendus, nimirum non erant
fimtlam ajjkmpfje communionem .
Quo vifo miraculo bruta parianda, homini , non erant pariandx ese*
refipuit,& meliorem mentem induit. terx res , vt confcruationis caufa poftes adfper*
Quim eximio vero lumine animas perfundat gerentur.
anima Euchariftia digne fumpta, digne explicare nullus Quxri hic ftatim poteft an cum alicuius do- vitM
fol*»- ,

sUn vija, poteft ; fanda Mecthildis Virgo vidit cuiufdam mus habitatores ad vicinum fc conferrem esus domum *At
Altati animam maximi claritate, eo qu6d fpeciali adfcdu caufa, poftes illarum domorum , qtiar habitatori- ^ ‘**p
**/*'
lrww
Altari adftaret, & Sacerdotibus Euchariftiam tra- bus vacua: remanebant , agni fanguinc adfpcrge- Augelo \ur
' *
dantibus humiliter deferuiret. rentur ; lacti textus verba videmur nodum lol-' n »n
uere dum in domorum poftibus fanguinem poni '*m earunt
fignificam,in quibus agnus comcdebarurjillx igi- domui iijni-
C A PV T XII. rur,in quibus non comedebatur, fanguinc «gnl ,J,n
adgurfK
haud muniebantur; quod fi reponas,crgo habita-
Cur agni fanguinc poftes domus tores domum iUa node redeuntes ab Angelo per-
eflfcnt adfpcrgcndi. cutiebantur, dici poteft eos non rcdiille, ne per-
;

cuteremur , fed apud eos quemlibet manfifle , in

Domus poftes,/» quibus non homines fedfa- ,
cuius domo agni carnes comederet ; huius lenten-
tia: fuit etiam Abulenfis in cap. 11. Exod. q. 10.
num aut alta
, , signi fanguinc non adfper- Abtil.
dum ait. In domo , in qua immolabantur in eadem ,
gebantur.
comedebsuur,ex hoc patet , quia multa domrn erant He-
£>ui ad vicini domum esus causa fe contule- braorum, in quibus non ponebatur fanguis ; quia ditium
rant, ab Angelo cur non pcrcufti cum , fuit, quodfi aliqua domus paucas perfinas haberet, qua
earum domus fanguinc haud ejfent ad- non /afficerem ad efitm agniy quid iungereuntr de duabus
domibus, & cornedeb ant in vna domo ibidem immo- , &
labant \& cum dicatur quod in domibus dn quibus come-
In poftium capitibus fanguis poftus.
slebatur deberet fanguis afpergi videtur quod erant
An polles prius, quam fuperliminare , fangui multa domus
, ,

in quibus non poneretur fanguis fuper

,

,
ne adfiergerentur. Vtnmque pollem & in fuperluminari. Sed dices, quo-
,

Hac prima tantum vice poftes adfjtcrfi fan- modo ergo manebant iHa domus , quia Angelus percu-
gttine. t iens, qui tranfiturus erat, percutiebat in omnibus domi-
Hac fanguinis adfperfione domus Hebrtorum bus nifi in illu,in quibus videbat fanguinemfuperpeffert

ab ts£gyptiorum domibus distingueban- & in fitperlstminaria : ergo in illis domibus percuteret^

fedfaifttm ef,quia nulbts de Hebrau mortuusfiat in hac
tur.
plaga , fecundum quod in cstterts nulla detrimenta , aut
Diuina prouidencia in hac fanguinis adjfer- Ojfcnfioncm paffl fitnt. Refrondetur, quod idi, qui erant
Jtone. ex aliqua domo pansa, in qua aon comedebatur agnus,
Iram concupifccnckmi hac ritus rAtione tiec ponebat utfanguis illa noUe fuper poftes , non reuer-

tebantur illa notie ad dormiendum in domum fisam ,fid

comprimendas docet.
dormiebam in illa domo , in qua comederant : iUa autem
Chrillt corpus & mente excipiendum , & fanguine lita erat ,
ideo non timebant Angelum per
corpore.
cufforem.
Redemptoris pallio & ore prtdicanda & ad ,
Dubium quoque cft , quo in loco poftes adipe*
^
n- 7
g
.-

^
imitationem cogitanda. gerentur fangui nt ; aliqui fecundam luam longi-
f,t^!,i,susAo
Ore corporis , & cordis ChriJli fanguis hau- tudinem fuilfc languine pcrfufas;ali in’lummitate j

riendus. tantum, fic fencit Abulenfis h?t,dum ait : Cion Jan-

guis poneretur in capitibus poftium, qua tangunt fuper*-
Prtma vitiorum appetiones tollenda.
liminare,& in ipfb fuperliminari erat tota pars fitperior An fafitt
Sanguinis chrifti intuitu mens fuperbiam 0 ftiorum domorum rubricatafanguine. fnmi, qui fu-
caneat. Quxri etum poteft » an prini portts a%rfi
Apud Romanos poftes hojlium fyolijs ornati. fanguine fuerint ,
quam adlpergererur luperlnni-
«ure;

jOOgle
 , 0
, , I

46 Liber V. Sacrorum Eledlorum,

nare ; an c conucrlo ? Hebrxi rcfpondem, cerrum dorctus quxft. m. in Exod. ita loquitur : lu/firat

in hac re ordinem minime feruacum , &c variari accepto hyfjbpi ftfiiiulo fanguine maiiata outs titillo
pio libiro , abique vilo legis prxiudicio pomi (Te, pofies , V limen vngere : vt qui inflabat ad perdenda
nihil referre an prius poltes adfpcrgercntur lan- primogenita tAbgypt iorum , aspello /anguine prateriret
guine,quatn fupcrliminare, vel (upcrliminare domos Hebraorum. Non quod incorporea natura huiuf-
prius, quam polles. 1nodi /ignis egeret ,fid quia conueniebat , vt per findo-
H ac t'i*M Quaerat hic aliquis , an prima hac vicc tantum lum intelligerent ilii prouidentiarn diurnam : & nos,
tam iift VlVl
alpcrli (anguine domorum polles fuerint an ,
cum agnum immaculatum fiurifleamus , cognofi eremus
ftliei adfptrfi
id eciani extra dEgypnini feruatum ab Hebrxis ante defiriptum fuijje typum.
/m/ww.
fuerit ? communior lcnlio cft prima tantum vice Polles agni (anguine vngendas ad iram,& con- irom.fr ttn-
id ludium, quod ex facrz Scripturat verbis ita col- cupiicenriam transfert fanctus Gicgorius Nylle- sufiptuttano
t,,M> tm
ligitAbulcnlis in cap.x6.Matth.qux(l. i-j.Confide- nus , per fupcrliminare vero rationem intelligit, ?
randum,in quit, quod tila ceremonia non fuit obfiruata quz illas continere debet ;
adnumerabo hic eius ^^/2 'dserr.
ttifi/ernei in prima vice in ^ABgypto
,
patie a vero cum verba lib. dc vita Molis, rem in hunc modum cx- $.Gicg
ludii obferuabant ceremonias phufi in terrn fisa , »0» plicat. Cautio autem, &
cufiodia tuta eft,trp agni fan -
ftru.ibotur hoc , ideo no» tingebantur pollet domor um, guinefupcrliminarefimul,C pofies perungamus : ita per
& Juperiiminari.t, Et putet primo, qui* illa rubricotio anigmat* nos ea lex infiruit ficuli quoque dodrina phi-
fttitfVt Angelus percutient tron/ient per ty£gyptum, lo/bphatur ; n.nn animam irrationale, concupifiibile , ac
& vident Quguinem, non
j Inderet in domibus iUts,& to- irafiibilt Philofiphi partiuntur :
quorum duo pofirema
nttn polle a nunquam tronfit urus erat Angelus percu- irafitbile dice,& concupifiibile fubejje aiunt, ac vtrum-
tient per domos Hebrnorum ; ergo non erui opus poni que rationale fujlinere, rationale vero vtrijque imtifitm
/Ungui nem. Secundatui* ponebatur fivtguu ad dlHin- vtraque continere, &
ab Vtrifque fnftintri,vt ad foriiter
guttulam domos , quia mixta erant dcm.u Ifradit. irum quidem agendum per iram excitetur , roboretur , ad &
& tsEgypt iorum ; fid quando pefleafiruabant fhafi in boni autem finitionem toncupifientia efferatur. Quofejue
, erant domus fua foU , non permixta domibus anima hoc ordine fi ipfarn tueatur
terra /ita igitur , redis cogita-
tsEgypt iorum , neque aliquorum Gentilium. Ideo non tionibus
qita/i quibufdam tlauis hunc ifiorum trium or-
,

erat conuenient poni fanguinem. Tertio , quia non pote- dinem confiruans , alterum ab altero quo ad virtutes
rat.nam /anguis ponebatur in portis illarum demorum, calcrum coadiuuatur. ratio enim irafitndi , cupiendi &
in quibus comedebatur agnus , Exod. 1 1. cap. & tamen vim ad bonum dirigit, & ab illis,vt diximus,corrobora-
in Terra Camtam non comedebant phafi Ifraelit* in tur. Si vero is ordo conutrfas fuerit , dr quodfupra effi
domibus /uis, neque vrbibus , fid infila duitate quam
,
debet,fitbtjciatur, & cupiendi,& irafiendi vis rationem
elegeratDomimu,O" in qua erat /anlluarium.Deut. 1 6, de loco fito deitlhtm conculcet , tunc percu/Jbr ingredi-
cap. j. non poteris immolare pbafi in qualibet vrbium tur , tunc nulit [anguinis vis iffi refiftit : nihil enim
tuarum quam Dominus Deus tuus daturus eft tibi, fid
,
fidet in Chrijhtm is prodefi,qui peruerfione huius ordinis
in loco quem elegerit Dominus Deus tuus , vt habitet corrumpuntur.
nomen eius, ibi immolabis phafi vei/eri. Ergo non pote- Quod agni (anguis in vtroque polle pofirus c(l, 1

rant porta rubdeari. Quarto ,

quia /anguis agni fundi tc&c fcilicet , Chrilli coipus mente, &
cor- ChuBitorfm &
iujfm ffi in limine , & de illo af/ergi pedes domus porc fumendum,qui venit vt corpus, animamque & mc*** **7
Exod. 1 x xap Immolate phafi fafiiculumque hyfipi tin- ialuarct , huc nos vocat B. Algerus lib. 1 .de Sacra-
gite i» /anguine ,
qui ejl in limine , & de illo af/trgite mento , fub finem , dum ait ; Scimdum autem , non b.A gaus.
fupe> liminare &
tamen non fundebatur/anguu agni
,
tantum (piritualiter ,fid Cr corporaliter /umendum efft
Juper lirnina pot tarum , quia hoc erat immolari in cilio corpusDemini , quia & agni [anguis qui a vaflante ,

tuiu/libet domus, nunc vero omnes agni immolabatur in Angelo protexit /n vtroque pofle repertus efi i vt verum
Sa. Unario , quia erant facrifidum quoddam , Num.y. Agnum non minui ore corporis , quam ore cordisfumi
cap. ergo non rubricabantur porta aliqua ,fid filum in debere fignificaret-, quia vtrumque corpus fiilicet,dr ani-
prima vice hoc faUum efi, ex caufit fupra pofira. Idem mam , verrit redimere , vtrique fi voluit in Sacramento
Jubet deni audor in cap. 1 2. Exod. Sciendum autem,
i communicare :vt dum anima excederet, quod corpus gu-
qf.-od ifta cartmonia de tingendis poli ibus /anguine , tfr fiauerit , vtrique vna jfes fidatis aqualiter in Chrijl

fupt rliminari non fuit data tanquaniconfiruandain om- proueniret.

ne generationes ,fid filum fuit data pro tunc. Et hoc
t
In vtroque pofte agnus ponitur , nam Redem- Btdetnftork
0
, led & ad
patet infra Nutn.y. cap. qaia dem ibi iterum de immo-
latione , dr modo edendi agnum pafihaltm trallauiffct,
ptoris pallio non ore tantum fumitur*
%ju m
imitationem ferio cogitaturjhuc nos vocat fandius Vrfwinfi/wf
£
nihil dixit de litura fanguiuisfid filum de altjt caremo- Gregorius hom. ji. in Euangelia , dum ait Quid togitaud*. :

nut edendi. Item patet hoc clarius,quia ifla t indura J.an- namquefit/anguis agni , non iam audiendo ,fid bibendo S.Cieg.
guinis in vtroque pofle , C" fisperliminari fiebat ad hoc, didiciflis. Qui fimguit fitpn vtrumque pofi em ponitur,

quod Angelus percutient tsEgyptiot, videns fanguinem quando nonfilum ore corporis,fid etiam ore cordis hau-
tranfiret illas domos non percutient,fid in futuru gene- ritur. Jn vtroque etenim pofle /anguis agni efi pofitus,
rationibus non manebat illa caufit /Ulice t de Angelo quando Sacramentum paffonit illisu, cum ore ad redem-
,

per cuti enti, ergo nec manere debebat hac ceremonia. ptionemfumitur , ad imitationem quoque intenta mente
11.8. Ad t pergebantur polles , vt Hcbrzorum domus cogitatur. Nam quific Redemptoris fisifanguinem acci-
H-tc sX[uinit a domibus Aigyptiorum dillingucrentur, illi/que pit, vt imitari paffionem illius nec dum velit Jn vno pofie
adjftrf.en* parceret percudens Angelus illis non parciturus; fanguinem pofitit. Alioquin.vt idem Audior ibidem
dtnmt Ht-
b urum ab
Lyranus nic ita rem explicat : Ponent de fanguine habet Quid prodeft corpus ,
:
fanguinem illius ore 0rt &
Jt-ypHerum
vtrumque poflcrn , per hoc enim dsftinguebantur
fiiper percipere,& ei peruerfu moribus contraire? Beatus R u- ^rini"*^n-
/«tfiw di- domus Hebraearum a domibus tAgyptiorum , quia pertus comment. in Exod. cap.9. non ali«S
lib. x. kauiitm-
fiing.iilgtur. fit ut i erant diftintli interius perfidem veram ab t/£gy- lpcdtauir, dum infit Quidnamfit /anguis agni , non d»-.
:

L*iao. pttjt, ita volebat Dominus , quod affrt fio /anguinis effit iam audio fid bibendo didicimus. Qui/anguis fupra BRop CIt *
,
Dir»m 4 fnmi-
d.miiam dat
tjuafi fignum difiinguent exterius , <y protefiasio fulti vt rumque poftem ponitur, quando non filum ore corporis J
j
O.
interioris.
faaruiaia *4- fid etians ore cordis hauri: ur. ,
pn „ t vt!o-
In (anguinis huius adfperfione , & diuina pro- Primum vitiorum aditum rciicicndum per ve- T »m afftri-
TheoJ. mdcaiu,qua fuos tuetur,confideranda cd ; Theo- ruro Agnum >doccbar ritus ille, quo agni fanguine tdirda-

domus
 a & . . *-
-,

Agnus Eucharifticus. 47
domus portes liniebantur; Exod.i 2. quod in hunc Chrifius ipfe agnum pafic halem intuens fuam
S.Creg.NyiT ,
modum vrget fandhis Grcgorius Nyllcnus lib.de partionem intuebatur.
vita Molis Primogenitorum, Lnquit,Wfr > cJ' poslium
:
In eueharifiicd mensa Chrifii vulnera lam-
fer fisnguinem cuflodia di/cimus & , illic primas
vitio •

benda.
rum appetitiones tollendas , & bine primum vitiorum
aduerfum nos aditum per verum signum repellendum Tempus quo infiitutum Eucharifiix /aera-
,

: non enim ingrejjum percufforem eijcere

effe intelligimtu ,
mentum ad partionis meditationem nos
fed ne omnino fiubingrediatur canere lex ittbet. vrget.
Sanguinis Qui poftx fuperliminarc vtiliter tingatur fan- Agrefies latlucx partionis amaritudinem re-
Cbritti intui- guinc , icite explicat fandius Laurentius IurtinJa-
tu mtm prxfentant.
fu- nus cap. 4. de ndc , rem flcdlcns ad fidem in huhc
ftrbiam r«-
modum : Fidet eft etiam pofla fignata ficp erlimi nare
Panis , cr vini Jpecies partionem Chrifii vt
,
UtAt.
cuius dicitur tinfhtm ejfe /anguine Cbrifh' , vt intuitu reprafentent,
S.Laur.Iuil.
fisnguinu eius mens fitperbixm caneat \[ cd quia hic fu- fanisJfallio partionem fignat.
mus,alia de portibus fubiiciamus, & gentibus ob- Sacra communioni Dominicx partionis medi-
feruata,& Hebrxis. tatio prxmittenda.
Afui Rem*- Romani folebant fiios poftes ornare hortium
nes foRti bt-
Menfaiucunda Chrifii partio.
fpoliis.Liuius lib. $8. Et cat era /folia eius vobis ante
ftium fiily, currum laturus, & jixurtss in poilibus fias, Cicero in Jgui in eucharifiicA mcnfa Chrifii partio co-
CTtlMtt.
Anton./jfa tu illa in vrflibulo roflra,CT hoflium /folia gitanda.
Lia.
Cic. citm affexifli,domum tuam intrare te putasiPolybius, Chrifii partioni vtjfonfx hxrere debemus.
Polyb. In adibus confpefliffimd earum parte, ponunt /folia, in- Regiam mentem induit, qui Chnfit partionem
dicia,& teflimonia fisavirtutis-, nobile noftrx virtu-
cogitat.
tis tertimonium in fanguinc litum eft, qui mentis
portibus haeret.
Pte,non curiose Chrifii pallio /fellanda.
131. Poftes quandoque olim deaurati cernebantur. Partionis beneficium nofirx memoria hxrere
PoRti Ut tu- Sandlus Hieronymus in epift. ad Marcellam : /«- debet. *
tati. ter linguas rodentium miniflrorum pollet ingredimur Pofi cibum mortis Chrifti memoria .
S.Hier.
deauratos.
gudm vtilis meditatio Dominicx paflionis.
§>utdi vtrb Ianux portibus inferunt Hebrxi quidam ver-
ianua
bus
Htbrai.
pefii-
inferunt
ba ex facris lineris fumpta, & pergamena? charta;
rcligioliftiinc in(cripta>dc qua rc fuse icribitur in

fiy fnStf/ tradi, dc nnio fic «nim cam ap-

A Gni rirus, quos expendimus, 8c illuftramus,

uamus mente ferid cogitemus domus poftes

,
I

huc nos vocant,vt veri Agni partionem vol- tanrdo &

;
,

pellant. agni fanguinc linimus h Chrifti partio infciiba- ,

ntMo fuii. Dum mezuzah pofti imponunt > hac vtuntur cur mcmorixjCordc, oreque habeatur .Brcuitcr,fcd
Formula i» formula Hebrxi , qux in PflVsn 11 D habetur; tamen plene rem habet S. Gaudentius tradi. 6. ad S.Gaudtct.
hac re vfur-
qux exHebraico fonte in Latinum conuerfa ita Neonhy tos. inquit, habeamus in vtrifque
fari felit a.
lonanc ; Benedi Ilus eflo tu Domine Deus nofler , Rex pofi ibus ,fiilket dr in corde , &
in orefislsstxrtm o- D
mundiyqui fitnflificauit nos in praceptis fisis, pracepit & mini passionem. Sandlus quoque Auguili*
nobis vt me/u/ah firmaremus. nus,ffue alius fubeius nomine.lib.a i.quxrtionum»

Lotu in quo Loco vbi nniQ fita eft , frequenter Iudxi ma- quxft. t .Oblitis Janguine liminibus,vt figura Dominica
mtx.Ht.nb »/• nus admoucnt exeuntes , cgredienteTque , quin Sc pafiioms frontefignetur.
tulnatur Ht- aliquando illum ofculamur , vt vfus confirmat» Poftes agni fanguine adfpcrgcbanrar ; vr hinc 1’tris cMr
hraL
R.Leo.
& tradit R.Leo. colligeremus verba cx ore promenda,qux Chrifti faffitasm

Flere-jut ia-
Plerxque ianux funt,quibus non licet mezuzah partionem rcdolcrent,ordque affirmaremus, quod
nu * fine mt- ex , qux ad balneum ducant,
includcrc,intcr alias corde credimus feite A bulenfis in cap.i6.Matth. Abab
•,

vniab. aliaque loco impura ; fic in 'piy fnSw tradi, de quxft. 7. Csufit pracipua , cur pofles agni /anguino
1

hac re. rubricxrentur,

erat ex parte Chrifii , quiafigrtabat nr
quot perfisnguinem Chrifii, qui erat Agnus immacula-

EXCVRSVS IX. tus , liberaremur a morte ,

Angelus exterminator, nam perfisnguinem fisum aequi
& is Diabolo ,
qui erat veri

Agni paflionem cogitct,qui agni car- fiuir nos, A£l. xo.18. & oh boc ponebatssr fanguis in po
fitbuSydr fisperliminaribus portx , per quam efi introitus
nibus vcfcicur. in domum, vtfignificaretur os nofirum per quod tffet exi-
tus Ferbi ; nam per confeffiontm pafiioms Chrifii /alita-
In corde , ore chriHi pafiiofit. mur quia ficut fides dcfanguine Chrifii eft nectfiaria, .. .
,

V crba. Cbrifii pafiionem redoleant. ita cr confrjT;o.ad Rom . i c .cap. Corde creditur ad iufii
Chrifii amor erga nos vt colle /Ius. tiam,ore autemfit confefiio ad fitlutem
Chrtfii fanguis vt tuba vocem fisam exaltat. Olim amatores amicarum fores fpargehant chrifii an>e*

mero,vt innuit Plautus in Curcul. fcen.i .verf.89. erga nos Vt

Conuiuium infpc&ionis facraEucharifiia. toUtfhu.
Prodit verius, pleniufque amorem fuum erga nos
In hoc conniuio infpicicnda, qux pa/fus efi
Deus, dum animarum, quas amat, fores, oftiorlSm-
Chrifius. que poftes Agni fanguine illinit » partionis fu*, &
In hoc conuiui» Cingulorum adlus Deus io- effiisique pro nobis (anguinis memori* offert,

Jficit. mentes abftergit.

Infpcdlionis dies ,dies iudicij Flagellatur Chriftus, effundit ab omni corporis MJ*
parte fanguinis fontes, audis quam fortiter ad Cbrlm /*»-
signi carnes igne a/fata ad partionem nos
amorem prouocet , quim alte ad fandiitatem hic
vocant.
fanguis inclamet l Validior omni vocc eft , omni ,X altat.
jiqux (fr vini mifiio in calice vt ad
, Chrifii tuba, (i audias. Diuini verbi prxeonem inhortatur
crucem mentem nofiram fiettat. Deus, dicens apu 4 l(aiam,cap. 18. verf. 1. Qgxfi
tuba

Digitized by Google
 . , &-- . . .

48 Liber V. Sacrorum Eiedorum,

tuba exalta vocem tuam,& annuntia populo meo fcelera Exodum cap. 1 o.ita feribit : Carnes affas igni , id efi,
eorum ; hoc Prxdicatoris cft munus quid ? iftuc
;
excoclas moteflid passionis ; eodem refpexic
idem Chrifti cifuius (anguis prxftat ; Chriflifan- etiam landus Pafchafius lib. dc corpore, (an- &
S.Bcro. fftu» inquit fandus Bt-r nardus epift. 7. C^vasi guine Chrifti , cap. 11. in hxc verba : Nec crudum
t v b A exaltat vocem fuam , fi vocem tius tu non & quid ex bis , aut collum aqud,fid affas tantum igni pafi
audtt , audit eum , de cuius Luere manauit quomodo ; fionit comedamus ; qui eod. lib. cap. 11. cx co quod
namque proprium non audit qui Abel fanguinem , aqua in calice milceatur , pailionis commemora-
audiebat ?S. inguinis tubam, (anguinis vocem audi, rionem faciendam cile optime colligit, chmSc in
qux ad bellum vrget , ab otio auocat , ab vmbri cruce cx cius latere (anguis fluxerit , aqua. &
relocat. Plane , i nquit, aqua in Janguine quare mifieatur , dum j^a. vi-
c»*mi*'B
Amori amor rcfpondcat , nemo patiarur obli- in nat Ai calicis fadtsm fuijfe a Chriflo non legimus, ni milii» i»
LI/ 4 ’
n,onc fcpelire,quse palliis pro nobis cft Dei Filius, illa permaxima quia de latere Cbriffi vbi
caufit efi ,
tr* Eatlin- ,
‘“ff" ^,
ftim. tuneque maxime paflto Chrifti cogitanda , cura passio completur, (anguis pariter ,cr aqua manauit,
aumfJr no
Chriltum fub Eucnariftix velamine larencem fii- quod rrflc myflerium Apoftoli plene intelligentes
, p rMtn fLBat.
miinus. Obferuo Iaeram H uchari (1 \sxn,Inffedionu faciendum in calice cenfuerunt , vt nihil dee[fet nobis in Idem.
Cominium , olim didam , hoc eam nomine donac hoc Sacr,tmento ad commemorationem pafftonis ,
quod
S.Dionyf. (andus Dionyfius Areopagita de ccrlcfti Hicrarch. tunc exiffit in cruce ad confummationtm no fi r a redem-
cap. 8 . Audite conuiuium tnifedionis , quod nutrit , & ptionis Hadcnus ille.
In hot rtnmi- deificat, cuc inffedionis ? An quia mentis oculis in eo Chriftus ipfc agnum pafchalcm intuens,paflio- Ckrifius ipfo
uio infritiiU infpici debet, & cogitari, quanta pro nobis palfus nem fuam in illo meditaoatur,quod admodum pie */*"•" M-
't Dei filius ! Iis ccnfuil etiam dodillimus Turria- tic ille pius Audor explicabat : fidebat Cbrifius

Toct.
'
OUS , dum ait Conuiuium dicitur in quo myflica men
: foris in mensa agnum veterem mortuum , excoriatum, itauoboeut.
fit apponitur ; Inffedionie vero conuiuium vocakit, (traffum igni , intus vero meditabatur fi mox flagella-
quod in hoc conuiuio myflica ea infpii iamtss contem- tione excoriandum , igni TORMENTO RV M P AS-
platione mentu , ad quorum memoriam fit ,finst dixit SI O N 1 S A S s A N D v M , CT in cruce moriturum-,
Domimu : hoc facite in meam continemurat 'tonem. comedebat cumfstis ftfiinanter, fid nouerat etiam quam
Illis infpcdionis conuiuium haifd cft, qui in illo fcflinanter mox irruerent inimici ad ipfism capUndson^
non inlpiciunt ,quid pro omnibus pallus fit Dei in &
azymi t panibus, laflucis agr efi ibus, atque amaris ,
filius fui (anguinis fuiu,fux vita:. Potcft etiam' agmficbal myrrham ,stcfil acetumque Cr alias amari-
,

Inffrflionv dici, quia diligentillirne hic inipicere tudines, quas paulo pofitfiut pajjionis tempore erat gufla-
qui (que debet fiios mores num vel minutiflimas turus ;
videbar renet manducantium agnum Ifona ali-
defc&uum paleas habeat ,
qux auferendae ;
Inffe qua, velfunefisccinElos,fid intus contemplabatur funet,
ilioms dicitur quia vt vbique noftra videt Deus,
,
& vincula eorum qui mittendi erant imminente no fle
,

hic tamen acutiifimc infpicic qualis quilquc ad ,

ad comprehendendum lefirm ,
in bactslo quem manu te-

hanc menfam accedat. Hinc Rex ille in Euange- nebat contemplabatur Crucem ,
cui clanis erat affigen-
lio , qui in filij fui nuptiis conuiuium paraucrat, dus Noftrum cft noftri ducis vcftigia fequi ,
quod
& conuiuas inuicaucrat & bonos, & malos, cum fecit Chriftus , &
nos quoque faciamus , Icfu
lo tot tenui- accuberent intrauit vc iingulos inlpiccret. Intraxit paffionem mente voluamus , dum lefum acci-
hm (iiigulerB
M :cm Rex vt videret difiumbentes Matth. 11. cur pimus.
infbirit
intrat vt videat ,
qui vbique cft , omnia videt? & Gentiles canibus illis pares , qui Lazari vlccra
Micth.ii. An quia vbi de ccelefti conuiuio agitur tunc ira ;
lingebant ;
dum fcilicct in Euchariftia ira fan- In nthorifii-
diligenter hngulorum confcicntias explorat, guinem Chrifti lambunt vt pailionis cius vul- ,
momA
inlpicit, vt inffedionu dies fir,& inffeilionis lic neta dcuotillimc lingunr. Sandi Auguftini lib.i.
S.Pjfch. illud conuiuium ? Siftcnda hic fandi Pafchafi) fuperEuang.quxft. jS.hxc funt verba , hxc mens;
Vlcera pajjiones funt Domini ex infirmitate carnis, quam s.Aug.
^
verba lib. 10. in Matth.cum , vbi explicans hxc
verba, air: Mira ,<jr ineffabilis ratio, vt dicatur intrare pro nobis fitfiipere dignat tss efi. Canes ergo qui ea linge-
Regem, qui vbique efi, & nufquam , nec vnquam abefi, bant gemes funt, quot homines peccatores, immundos &
nec efi qui omnia complet ,fid eius intrare
vbi non fit ,
dicebant Iudai,& tamen paffiones Domini in Sacramen-
efi mentesfingulorum difiutere,ac respicere, ad quot ne- tis corporis, & fanguinis eius per totum iam orbem fut-
moalter potefi intrare vel refluere vnde cttm dies
, ;
uit at ( lambunt deuetijfimd.
INSPECTIONIS ,fiu indic j udae nerit, tunc infft- i Etiam ipfo Sacramenti inftitutionis tempore Tempus ,qu»
Rttrus omnium confcicntias intrabit. Vides quam docere nos Chriftus voluit , quanto defiderio tc-
acute omnia infpiciar, vbi vel nuda cuchariftici neretur , vt pailionis cius memoria in nobis vige-
contiiuij apparet figura? rcc, nam paiiioni proximus, &
cito moriturus illud pif„K, s **«-
inftituit , vt temporis nexus proderet , non efle Arationem
'
**"
diiif. fin iudicif Iudicij dies infpcdionis dicitur, quia Chrifti corpus fumendum in (acri communione,
licet femper , &
vbiaue (ineula Deus infpiciar, nilietiam eius paflio verfetur ,adc6 vt non abiun-
tunc prxmio.vcl fupplicio afficienda maxime Dei ganrur ca myftcria, qux tanta temporis vicinitate
obtutui obferuabuntur Euchariftia quoque in- :
perfeda funt , vt vnius finis alterius cxftireiit
fpedionis conuiuium dicitur, vt iudicij dies in eo co- principium. Accinit huic menti B. Algerus lib. i . B.Algcnu.
gitetur , cum Deus ita cuiufquc habitum , mores, dc Sacramento,cap.n.in hxc verba Necame,nec :

adionefquc infpiciat,vt iudicij munus cxerccrc poftfid ipsa passionis,^* tranfitusfui hora
videatur.Vnde& Paulus monet, ne quis indignus Sacramentum corporis fui dedit , fanguinis , vnde &
accedat^ilioquin Chrifti carnem comedere exifti- dabat exemplum , daret etiam rrnftertj exordium , qua-
mans,eiufque languinembibere,iudicium mandu- tenus memoria noflre artlius pajjionis fisa charallerem

cabit^ bibet, non diiudicans corpus Domini,non imprimeret

iH- infpiciens conuiuij fanditatem. Sed ad pailionis Ille cum laducis sgrcftibus , (cu cum amarim- JgroBtt U-
A>n* tornos Incmoriam redeamus. dinibus , agni carnes comedit, qui Chrifti paflio-
**
^*J*^*^
>s *j.
Et vt ab agni ritibus , de quibus agimus , non nem ,tom)cnta,ludibr iaque (crio vcrfat,& cogitat; r,p, tffM taaf.
mt Carnes agni comedebantur cum laducis agre-
abeamus, agni carnes igne allatx paflionismeino- fic ille .•
Lud. Pon.

B.Rupcrc. riam poterant excitare. Hinc B-Rupcrtus lib. 1. in fiibtssfeu,vt verturtt L XX. cum amarulentis , &fub- lib. * .cih f.

acerbis
 , , -. , ,.,

Agnus Euchariflicus. 49
acerbis herbii,fbtcum amari* udinibsu, quia curo Chrifli Domine lefu , hanc volo , hanc mihi in vxorem tribue
manducanda erat tum memoria amaritudinum , dr non peto pulchritudinem cali , fid
ignominiam tui,
ACERBISSIMO KVM D O L O RV M ,
quot pafftU non mundi delitias ,fid tui anguftias ; citi mihi , Do-
ejl pro peccatu noflrif. mine , tribue eam, nolo enim fetum fponfidia fatere,
1 )6. Panis adhibetur in hoc Sacramento , vinum & fed matrimonium con/umm.tre ; confintiat in me beni-
fj$nii,arvini etiam , vt ftatim pallionis Chrifti memoria in no- gniJJime lefu, quia confeutio in ea, eft matrimo- &
fireies t njfij- bis rcuiuilcat , dum animo voluimus , qui panis nium ratum meum in vulnera tua & ipfk
,
intret cor ,

ntm Chrifli
fiat
,
qui vinum exprimatur. Fulcit hanc memem intrent in animam meam , erit matrimonium confum-
vt nprafim-
trmi.
Franco Abb.tom.ic.de gratia Dci.dum siv.Pulchre matum. O eandem mentem cius quifque pollet vc-
Fuaco. in bis memoria Dominica passionis peragitur, ftire Sandiores eucharift icx menlx conuiux fie-
!

quorum vtrumque quodammodo patitur, teritur, premi- rent, cuadcrcnt puriores.

mtn-
tur ;
quiafit ut grana teruntur , vt panufiat ,fic& vita Regiam mentem indui ,
qui Chrifti paflioncm itm
calcantur, vt vinum fluat. cogitant , indicant illa Chrifti verba , Matth. 14. qui Chrifli
PSMU frtHu Ipla etiam panis fractio paflioncm Chrifti teCtb 28. rbicunque fuerit coipus , illuc congregabuntur & faftmm es-

fejftomm p- innuebar. Rem his verbis explicat Franco Abb.vbi aquila plcriquc non corpus habent , lcd cadautr, gttat.
;
/w. Mauh. 14.
lupra : Frangit panem tanquom potejlatem habens po- vt mortui Chrifti ,memoria refricaretur ;
fcd cur
idem. 1».
nenfii animam fuatn iterumfumendi eam , licet enim circa illud aquilx efle dicuntur , non comi non ,

perficutor comprehendat, liget, cadat,irrideat, cenffuat, alix volucres ? A11 quia Regis infigne aquila cft,

crucifig.tt ,ipfe ejl,qui pattem frangit , ipfi qui myfterium & regix mentis eft ad Dominicam paflioncm ad-
Orig.
PASSIONIS peragit uolare? Scite Origenes trad. jo. in Matth. Vide,
Sstr* tomu- Prxmitrcnda faerx communioni Dominicae inquit , quia non dixit , vbicunqtie fuerit cadauer
nitnt Domi- pallionis cogitatio eft;hinc in amoris Cantico c.i illic cengregtbuntur volucres asu corui fed volens
, ;
nii* pnjfttnii
illa verba , Botrus Cypri diltblm meus mihi in vineis oftendere magnificos,ac regales ejje omnes,qui in Domini
meditatio fr*»
mitteaJ*. Engadda v. 1 j . qux ad cucharifticum calicem ab pajfione credunt proprie dixit, ubicunque fuerit cadauer,
Cinr I. aliquibus fle&untur,prxmittuntur ifta : Fafiicultu ikic congregabuntur & aquila. '
* Poo. myrrhadilellm mests mihi , inter vbera mea commora- 59 -
Cogitanda Chriftf pallio , mentis oculis fpc-
lil\
4 -Cih. B. 1 i.quar pallionis amaritiem fonant,& me-
Pii.nl tufieii
bitur. v. danda illius tormenta , ita tamen vt|curiolitate
< h'iih ftjjie
ditationem Chrifti cruciatuum, vt vel ordine do- aliqui adi id non prxftemus ; fors & Petrus ideo fi-nda.
fi,
ceremur hanc illi prxmitundam , &; per pallionis cecidit, quia atrium principis Sacerdotis ingref
Matth. cC.
memoriam ad cucharifticum fanguinem eundum; fus eft, vt videret finem, Matth. 16. f8. ingredi
JS.
quod nobilis pius Auctor notabat in hxc verba: debebat , vc ftrenue depugnaret , non vt curio-
Prius dileftus dicitur fafciculus myrrba , pofiea & fuspugnx finem in fpiccrct. Opportune rem pre-
Botrus Cypri , vt intetiigat meditationem pajjionis, mit B. Laurentius Iuftinnus dc triumphali Chrifti B. Laur. Iuft.

Cr amaritudinem Chrifti praparaticn.m ef]e ad digne Agone, cap.8. Non enim humiliter , neque ccnffantcr
recipiendum hoc Sacramentum , guftandam citu dul- & ingreffm eft , dr flortajfe ideo corruit , quoniam non vt
cedinem. pugnaret ,fedvt finem videret aceeffir non bene paf-
In cuchariftica mensi ex pallionis Chrifti men- fionem Chrifti videt , qui videt tantum , non
>) * 7
Memf* mc un- sa edere dulces epulas pollumus ; menia iucunda imitatur.
da Cbrilii Chrifti pallio cft , vitale conuiuium Ecclclix fuo Par igitur eft,vt ferio, fcduloque cogitemus Pajfinii ht-
corpore, fuo languine Chriftus exhibuir.Vcrc f;in- quanta pro nobis palliis Dei filius Iit. Hebrxi vt
S.Aug. jitA memoria
ftus Auguftinus fcrm.9.&40.noiiis. Afen/a ineun- immolationis ifaac recordaremur in dic clango- iitrere Utlet.
ditam passio ejl
, Christi
qui fi pro nobit ris, atque tubarum , de quo agitur Num.
1*1. v. Num. a 9. 1

in mensa crucis obtulit facrificmrn Deo Patri , donans cornu arietis vcebamur , quia aries tunc oblatus
Ecclefta fua Catholica vitale conuiuium, corporefuo nof cum Ifaac Abraham vellet offerre, ita obferuant
videlicet ftttians , & inebrians/anguine. Sapiunt ha Rabini. Et cx illis Ifidorus Clarias ad illa verba: Hid.CIar,

epulx fano palato , lapiunt ab omnis vitij ama- 2Vus clangoris eft, dr tubarum memoriam oblationit
ritudine iumumes. O frequentius huic menlx Ifaac quid nobis non prxftandum,vt pafilo-
;

accumberemus , ad hoc conuiuium promptius nis Chrifti memoria fctnper in nobis viuifeat,
curreremus! vt nunquam grande beneficium obliuioni tra-
£ui,n eu ( b*- Qui in euchariftici mensi Agni noftri pallio datur?
riflii* meni4 eihrm.
cogitanda Iit, eleganter explicat Franco Abbas, Noluit obliuione fepelire Deus aim in eius Pefi
Chrifli psjjio irortii Chrifli
tom. 1 o.dc gratia Dei, dum ait Memoret prius con- : memoriam diuinillimum Euchariftix facramen-
eogitauda. tT.ttmtia.

iunco. uiua Chrifti , qui ad mcnfinn illam magnam confidit, tum infticuic , vt ftatim pallionis eius , & morris
quomodo fitpplicqs noftris innocensfit additi tu , quantis recordaremur ; hinc Dauid Pfalm.i 1 . v.17. Edent rfalm.&f»
opprobrus , quantis inittrqs , quantis fit punit ajfliflut. pane ; quid
pauperes, dr faturabimtur, ccelcfti fciliccr
Altmoret faciem idam , in quam defiderant Angeli inde ? Reminifcentur ; quid reminifeemur paliiim
pro fficere ,
/putis illitam ,
alapis cafatn ;
crucis ignomi- pro ipfis , mortuumque Dei filium. Pulchre no-
A B ell.
niam tfellis amaritudinem , & mortem felit amario- fter Agellius hic : Apte autem poft illum cibum, qui
rem. Recolat etiam pio compafiionis affctlu acerrimam corda viuificat , ditium eft ,
Reminifcentur , ciem illam
membrorum omnium innocentis Agni in patibulo di efiam , vt in fha mortis commemorationem fumatur.
ftinllionem , atque amarijpmam illam donorum confi- Dominus inftiruerit.
xionem. Ad hac amnia , dr fttper htc omnia miretur Quis digne explicet , quam vtilis nobis , atque Qutim vtili*
rned-tutio Do"
fontaneam paffionem , dr immutabilem patientis lalutaris pallionis Chrifti memoria fit ? Bene Da-
minie*
manfuetudirtetn. Nec praterea vulnus illud Jalubcrri- nianus in fpcculo Monachorum ‘.Opportunum ren
nis.
mum , ex quo vulnerum noftrorum profluit medica- ta: tonum refugium , fuaut anguj} iorum refiigrrium, in- t*ami20.
mentum. defiient diuini amoris incendium,omnium aduerfitatr.n
158. Hxrebat illius menti Chrifti pallio , qui cam condimentum , eam vocat ; grauia omnia hac conii-
Chrifli paflio- tanquam fponfam ducere in coniugium cupiebat; deratione redduntur leuia , afpera omnia lenia,
fli Vf fion/A his verbis affedhim fuum promebat Anonym.au- amara dulcia fiunt.
htrtrt dele-
ftor, fcd tamen , vt apparet, pius, in traft. Mss. dc
tnm.
Anonyro. prxparat. adMillam Paffionem inquit , tuam volo
: . E XXCVR
Nouarini Agnut Eucharift.

ized by Google
 t ,

56 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

EXCVRSVS X. Quem, \n<\wit,fuauis guflns vini hnitu
furam torcularie non Ideo & aqua mfient
recufit.
demulcet, pnf-

Chrifti paflio non cogitanda dumta- noflri vino mifcetur, & fic facrificium acceptabile Deo
offertur tunc gratam Deo passionis
,
quia
xat,fcd imitanda. immolamus , quando dr ipfipafllonibus
Chrifii hofiiarn
eiusfimul patiendo communicamus. Cum enim Dominus
Imitanda Chritti pafiio ,
non cogit And,* dum - ttofier corpus ftum , & ftnguinem in myfleriopanis & ,

tmxAt. vini furnendum difcipulss traderet ,

mandatum dedit ,
Vini , & aqua mixtio nos ad Dominica: paf* vt hoc frequentius in fui commemorationem agerent.
fionis imitationem vocat. Tunc enim digne offerimus , tunc digne fuminms , cum
Pafiionis myfterium celebrans fit etiam
multitudinem , &magnitudinem charitsuif citu in

imitator.
,
offerendo, & fumendo recolimus, similia pro et &
ipfi largiente pati nequaquam fubterfugimtts.
Qtfim gratum Deo facrificium fe pro pecca- y Quj hoiliam offert, hollia fiat,sdquc ipfum Deo UT.
toribus Deo offerre. mactet , qui in facto Altari Deo immolari Chri- PaJJi.xu my-
Chrittut nobis in partione praambulus. ftumvider; hinc illud B. Algeri lib. 1. de Sacra- fierium erit—
brar.i .fittsil
Otiofum fere reddit partionis myfterium,^## mentOjCnp.u. Neceffeefi,vt cum agimus , nofmetipfis imitat
ct,

non imitatur.
in cordis contritione maciemus ; qui pajfionis Domi- B.Alg. &
nica myfleria celebramus , debemus imitari, quod
Quam falubrit cogitatio pafiionu Domi-
agimus tunc ergo vere pro nobis Deo hofiia erit , cum
;

nica. nos ipfis Deo hofiiarn fecerimus. Huc facit & illud S-Cicg.
Voluptatum radices pafiionis meditatio ex- fandi Gregorij lib.4. Dial. cap. 54. Neceffe efi , vt
tirpat. cum hac agimus Deo in cordis contritione
, nofmetipfis

Quantifit meriti meditatio pafiionid Chrifii. m*llcnuts,quia qui paffioais Dominica myfleria celcbra-
musydebtmus imitari quod agimus.
Quam tutum tinftam Chrifiifanguine viam
Sanda Lutgardis virgo vidit Iefum fc Patri rrattj
/'?*' offerentem pro peccatoribus , &
dixit ci : Ita ego L'(* jacttfl-
Patienti chrifio compati, & dolenti condolere volo vt tu quoque te mihi offeras pro illis.fccit,& tiutfi fe f rm
fert at rtf
,

gratum Deo facrificium. fudendi languinis defideria correpta rupta vena,

Dta *Jfine.
i

Attente Chrifii pafiio cogitanda. qui extcinfccus cordi oppofita,vt veftes fanguinc Atta.
Cogitatio Dominica pafiionis in conuerfatio - maderem , apparuit tunc illi Chriftus , ait : Pio &
ftruentiflinto martyrtj defiierio , quod in fmguinis hssiut
nem migret.
effiifionc habuifli y idetn cum virgine signa e in catis pra-
Chrifii pafiio motibus exprimenda. mitem confqneris.
Vcrh pertulit , qua pro nobis efi paffus Chri- In partione praambulus nofter Chrirtus cft ; vt Chrifltr nebis
in
fius figment a ,affit Iliones nofira fiunt. eius exemplo vcftigia eius premamus. Feftiuc Pe-
yraAwiutut.
Crauia quaque lcuia fiunt Chrifii pafiionem,
trus Blelenrts ferm.4 1 . in Synodo : Vides Deum , dr
petiK-cL
hominem coram te in cruce pendentem , plagis luridum ,
ferio cogitanti.
in cruce eleuatum , proprio finguine cruentatum , in-
Parua fiunt qua nos patimur tormentorum
,
clinato capite mortuum , in de.xtero latere lanceatum
Chrifii comparatione. tum dum vixit pro crucifixoribus orantem. Et tu ,filt\

Chrifii pafitone floremus vt lilium. crucem portes fiquent praamivivm tvvm

In hortis effe carpit Ecclefia,pofiquamin hor- in compaflonibns proximi.

to captus efi Chrifius. Otiofum nonis reddimus partionis Sacramcn* 141.

cum, dum Chrirtum non imitamur ; quod mone- Ot iefum /iii
Mo. N vtroque pofte agni fanguis ponebatur , non bat etiam fandus Gicgorius lib. 1 j.motal. cap. 8. TtdJtt t'*f}-»-
nit myfierium
Imitandi I in vno dumtaxat ; vt rede moneremur, non ore vbi hic habet Vt ago in nobis facramentum Domi-
:
qui tuo imi-
Chrifii faflix, dumtaxat Chrifti paflionem verfandam , fcd & nica pafiionis non fit otiefumjlcbemus imitari quod tatur CLri-
ntn t«gitar.Ja imitatione exprimendam ; huc nos ducunt B.Ru- fumimus,& pradicare caceris quod veneramur.
dumtaxat,
ierti verba, qui lib.i.comvncnt.in Exod.cap.p.ita Vtilis cogitatio Dominici pafiionis cftjB.Laur. S Cg.
B.Rupcrt.
fer ibit In vtroque polle fanguis agni pofittu , quando Iurtin. in prologo dc triumphali Chrifii ?gonc,
Quim filu-
:
tru t-iitaiis
Sacramentum pafionu illitu ore ad redemptionem fu-
mitur , ad IMI TAT IONEM quoque intenta mente
ita rem expendit Nulla falubrior ad mentis con-
:

fisucndutn habitaculum cogitatio reperirur,qudm paflso-

««» H
cogitatur. Nam qui fic Redemptor* fui ftnguinem ac- nis Chrifii, lapidis duriflimi. Per ipfdm quippe humana B.Laar. Iuil.

cipit ,m imitari paflionem eius necdum velit ,filo in vno fidsstis reflauratio,dr ineffabilis Dei ad homines agnofii-
S.Grfgor. pofle fmguintm pofuit. Eodem fpedabat fandus turfumma dilctiio.

Gregorius in lib, i.Regtun lib. 1. dum xivfument de Altas inhominum cordibus radices volupta- Voluptatum
fangu ne eUu , & ponent fuper vtrumque poflem.ftnguis tes habent, qui vulnerum Chrifii memoria paf-
,
raJiees palpo-
ni* tr.editMto
ponitur fuper vtrumque pofiem, quando nonfilum ore fionifquc recordatione extirpati poliunt j findi
extirfat.
corporis, fcd etiam ore cordis hauritur, dr ad imita- Petri Damiani hic funt verba ferm. j<>. Nihil S.Pct.DAiu.
tionem intenta mente cogitatur ;
nam qui fic Re- fic\ valet ad extispandas voluptatum radices,
demptoris ftnguinem accipit, vt imitari paflionem illius quam recordatio vulnerum Demini mei , quiffetit ante
necdum vno pofle ftnguinem pofuit. Idem ha-
velit,in indicem
,
qui alapas accepit ,
qui flagellatu t efi , con-
Petr.Bicf. futui
bet Petrus R\c£cn(\s cpih.xi Jnvtroquc poficfingui* ,
qui coronatus J'pinis , qui colaphis cafss ,
qui
agni ponebatur , vt Sacerdos Sacramentum Dominica futfenfns in ligno, qui mortuus in cruce ,
qui lancea
pajflonu nou flitm ere ad Redemptionem ,fed corde ad percuffus.
Ybii.fr aqu*
mixti* nos ad imitationem fufiipiat. Beatus Albertus Magnus trad. de Mifsd paf-
,
14?-
Drwtnit* Qui cuchaiiftici agni carnibus vefcirurmafllo- fionis Dominici meditationem , eiuique fru- Quanti fit
meriti medi-
p.ijftfttu imi nem Chrifii ita cogitet, vt etiam imitetur hoc vt ;
dum ita efferebat, vt diceret : Simplex recordatio, tatio
tatitmm Vt- pag]rr.it
%», innuatur, vino calicis aqua admifcctur ; huc enim vel meditatio pafiionis Chrifti plus val-it, quam ii Chrifii.

luaco. fpedabat Franco Abb. toin. 10. dc gratia Dei, quis per annum ieiuturei inpane,&: aqri auahbct B.Alb.Msgn,
fexca

ized b) aogle
 •- , . , , & , , , , - ,

Agnus Eucharifticus. 51
fcxra fcrii, vel difciplinaret fc qualibet hebdoma- vere pertulit ; qua autem tu propter eum figmenta fint.
,

da per annum vfquc ad clfulioncm animi, vel quo- /p/i languores tuos tulit , non phatita/licc , aut ficle,
tidie legeret vnum plaltcrium. fed vere , tu vero fitpius fingit te orare , C<“ non or.u
£*<*» tutum Petrus Abbas Ccllenlis lib.7.cpiG. rem eandem ieiunare , & non ieiunai ,
peccata dimittere , neque
undam Chri itacommendabat Nihil ad caelum euntibus na iut,
:
dimittis.
/anguina
fit
quam/equi firasam /anguine ChrifU tinchvn «piam
, ,
Quod fi vere aliqua patiamur , Icuia omnia Grauia qui-
viam [equi.
Pccr. Abb. vtfligia donorum impreffit prof/icere , & ante oculat fiunt, & fere nulla fi Chriili paflionem Ipedlemus. que lema ;:ut
Chriili
fuos Chrifhtm fimptr perfi riptum , proferiptum in- & Audiendus hic fandius Laurentius lufiinianus de fafm
ficaem feni
/pteere. Redijftrnum hac iter ad tribunal gratia, via hac caGo connubio cap. 6 . vbi ait : yljfiidiones nefira tagitanti.
latronibui vacua. prope nihilfiunt comparatione poenarum eius propterea, B. Laur, luft.
:

fatifti Chri- Non omnes pro ChriGo fanguinem effundere qui lentantur ,
qui aliquo dolore cruciantur proponant
,

fie ctmfatijy poGunt, poliunt effufuin a Chrillocogitare ; quod Jibi exemplum fiunfi , & in fipeculo paffionis eius quanta
dolanti conde- iar martyrio eft; Angelus loannx a Cruce dixi fle indigne ab indignis dignatus e/l pati , confiderare non
Iero gratam Eadem fere mente Richardus Vidlor.in Parua funt,
fegimus , Deum adeo amare lachrymas pro eius defitnant.
Dto fatrtfi
ttum. pailionc fufas,vc grati facrjficij loco illuc haberet, Camic.cap. 10. Quia tamgrauittr,& tam mulriplici- qua nespari-
rr.ur temito-
Acta. non fecus ac li fanguis pro eo cffunderctur,ingcn- ter p a S s v s est Chrifius ideo omnis electorum :
rum t hnfli
tcffque tribulationes pro eo fu (linerentur, vt ha- ajfhdio quam pro Chriflo , vel Chrifii exemplo pertule remfaraiiena.
betur in Beata: huius vita cap. \ 1
runt , fiagmini tantum pote/1 comparari , qua ref/rfht Kah.ViQ.
cornm,qu* pertulit ille, parua erunt, qua pati potuerunt,
144. Cogitari paffionein luam ChriGus voluit , ciun
Attiti Chri- in Cruce pendens, horarum trium ecliplim heri & tantum modica pars eorum.
fit pajf» rogi- iuffit.».tcncbri(que omnia obfideri ; IJmo homines, Denique vt definiam,candidis florere moribus 146.
lamia.
inquit Simon de Calliik lib. 4. in Euangel. cap. 4. debet , qui ChriGi pallionem ob oculos hatfet; Chrifu
faf-
Sim. de CalT.
in illa tenebris nulla mentis cuagatione in tanti mytlerq Matth.i z.hxc leguntur, Abqt lefiu per fata it per fiena fiorrmut \

cottfiderasionem ingrederentur, menteque intus collc- fara ChriGus , fecum difcipulos fuos ducens , vt vt litium,
Macth.it.
dli,paticnti ChriGo compaterentur, cui rei dcnfz it legetibusdilccrcnc frudlihcare
; Moyfies
per defirr-
illa: tenebrx opportuna:. tum, horridaque loca inquit fandius Ambrofius lib.
S. Arobr.
Ccgi/atieDt. .
Salubris pamonis medicatio eG>& Chrillo gra- de ifaac cap .6 Auxit populum Iudaorum ; Chrifius per
minito pafiia-
ta , fed falubrior erit nobis , & gratior ChriGo , ii fit minata duxit ;
quia per passionem eius fieret

/'otiorum n cogirario in mores vertatur , vt imitemur quod vt lilium; nam &c ChriGi corpus in pailionc, veluc

grtt. cogitamus:hinc illud i.Vtt.q.Chrifloincame pajfo, aratro Icilium cG : fiuper dorfium inquit Pfalm.i 18.
I.Petr.4. & vos eadem cogitatione armamini Hierony- v. i- meum fabricanerunt peccatores. Pagninus , Ara-
S.H.CC. mus Eadem comter- nerunt arantes
lib. 1 .contra Iouini anum.lcgit. , vt diuinx bonitatis copiofa inde
fetiont armamini vt cogitatio in conuerlarionem nobis feges nalccretur , vbcrequc beneficiorum
migret , non in nuda meditatione fillamus palfus prouentu gauderemus, bonorumque operum fru-
;

enim cG pro nobis ChriGus , vt nos pro illo & dhim producere ab hoc exemplo difccremus.
Walfir. pateremur ; VValfridus Abbas ita canebat carm. Sponlx quoque didhun fcimus Qua habitat in In hurtit
; rjfi
Cane. 8. Coepit
hortis, inquit idem fandius Pater rorfit Eule/i»
de Palf.
feiiquam in
/ile crucempUgot atlapas fiutayOi/era pa/fut , odlon.a 1. in Pfalm. 1 1 8. in calce , in hortis e/fi Ec-
hirto raptus
Offendit tibi qua te tolerare decet . clefia pofiquam in hortis captus e/l Chrijfus vt afi ('hriftni.

ChrilU patfit
Baculus quoque quem agni conuiux geGarc florere veris vifnitibus fideles debeant, quo pro- Cant.l.
m eribus ex- debebant ,paflioncm , cruccmquc ChriGi lignifi'** dant in hoc horto fc milillc radices. S.Aubc.
primenda , fr cabatjhuc voco illud Vgonis C arculis in Pfalm.17.
vitA.
Vgo Car.
BochIh* e/i memoria pajj.onu. Pfitlm. 21. firgatua,
& baculm tuus me confilata funt ; iure autem
, ipfia
nxcvRsvs xi,
baculus gcGandus manibus erat , vt operibus Agni fanguis
,
quo domorum poftes
ChriGi pallio rcprxfentarcctir ; Zarx quoque
adfpcrgcndi , nos ad Iingui cufto-
manui coccinum alligatum cG Gen.j8. 17. quod
padionem ChriGi fignificabat , quz moribus ex- diamin cucharifhca mensa vocac.
primenda.
Coccinum ChriGi padionem ligni ficabat, quod Lingua , & labra in enchnrijlic* menj* fan- ,

redlc alligatur Zarar, qui oriens interpretatur, nam fltficand*.

ChriGi palEo, &
fanguis effufus lumine ChriGia- Ab effufiore fermonc ieiuutt eutharijltcx
nos perfundere debebat://»/* manus , inquit fandius
S.Pafchif.
mcnfa connisi n.
Pafchafius lib. t in Matth./?np»/» vtero coccum re-
.

traxit, indicia videlicet ChrifU passionis, cuius A lingua Chrifii fanguitit pnrputnt* [curri-
effu/to /anguinus ollum illufirauit Chrifiianum. Hinc lia verba ab[nt,(jr inutilia.
etiam idem Zara nomen accepit. Zara quippe oriens Noxia, fuperflua verba vt genti /i fatu pra-
, qui coccinum intus in
dicitur , illuGratur ille putium circumcidenda.
mentis vterum trahit , Sc effufum ChriGi fan- Lingua,?»* agni [anguine rubet,otio[tfermo -
guinem mente verfat , & fecum ferio cogitat,
nii facti tu haud inquinetur.
quid pro illo palfus Dei filius, pleniore luce & A lafciuis canticis Eu ch ari Hia fumptio nos
perfunditur , qui in Deo imitatur , quod videt
... cumpcrulilTe. auocat.
' '*
. Vere pro nobis palfus eG ChriGus verelangm- : Ab omni verborum impuritate fit pura- lin-
^
q*t pro nebit
m &
H0fi r0i *pfe tM » fic enim loquitur euangelicus gua menfa, eucharisticis epulu dtues.
Propheta cap. t }, v.4. fignate addidit vere vt no-
»fi poffiu
Amenin theatro acclamare o/im Rcligiofum
Cbriflmi Grain hypocrifim traduccrct,& damnaret;qui Ixpd
figmita,*fjh- ob Eucharifliam ore exceptam .
bona opera prxilarc videmur , ncc *prxGamus;
etienei neiird i- j > - _ n . ,
Ora facrificata ob Eucharifliam.
aliud vere agimus, ac extra apparc.u.FeGiuc Olca-
/um
Ila \ 1.4.
Hcr ad produda verba in cap. f ?. Ifaix Atiume : Mellea habere verba debet ,
qui Euchari
inquit quod quicquid pro
fitam accipit.
OlcaA. ,
te pajfut e/l Chrifius

. Nouarini Agnus Eucharill. E x Qui

jy Google
 . , ,

52 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

gui munia facra obeunt ore nocitura non culmi Agni , imo funtmi Verbi rubet fanguint , de-

eu ornant. dsgnetur OIlOli SERMONIS fifc ficibus in-

quinare.
Rofa filent tj fymbolum.
Memoria illius conta&us , quo os nodrum 149.
In tellii rofa affixa ob filentium.
Dominici corporis ingreifu nobilitatur, a luxurio- A tofinis
Silentium amet rofam Dominici ,
fAnguinis (is canticis nos auocac Tantius Augudinus Term. CAlltKU EU-
excipiens. a y.dc tempore, ait enim Videte,fratres chariffmi , tboritttA iii-
1 :

ftto uuo-
Singulare de hac re exemplum. fi influin eft , vt t x O R t Chriflianorttm , vbi cor eat.
pus Chrifii ingreditur , luxuriofitm canticum , quafi ii.Aug.
Ignea fint verba, 9*4 loquimur.
venenum Diaboli proferatur t Si alte hoc Chrillia-
Verba ex corde vt fcintilU prodire debent.
norum mentibus hxrcrct , rarius ad audientium
Ta eft agni (anguis quo domorum poftes , &: aures ca pcrucnircnt qux a Chridiana puritate
147. ;
, ,

&•{**<& l+ I fuperliminare adfpergebatur

nos rede ad oris, ,
aliena funt.

brs in tueh.t linguxquc cuftodiam vocat , qux tunc maxime
rinuA tu.-n J ncccllaria , cum eucharillicam menfiim /requen-
[tniiijuMU*. tainusjlinguam , & labra purget
Agni carnibus ve(ci debet clamat illuc (anguis
ThcoJ. ille. Scite Theodorctus quxrt.14. in Exod. qui ad
Eucharidiatn verba hxc, hunc ritum dedens, ait:
Huc autem zmiuerfa myfteriorum nostrorum funt mi-
gmata. Nam &
nos ungimus agni noilri /anguine non
tantum limen ,fed vtrumejue postem , purgantes ,&
fanflifuantet exterius
Olim menfar Tpongia,vt alibi obferuaui, abder- Ab emni ver-
gcbantur , in cucharidicis epulis os , Sc lingua berum irufle-
ris At t Jit furo
,
qui euchariilici mcnlx obeunt munus , cur igitur ab omni ver- tlD-UA uunfo,
;
borum impuritate non iit immunis : quid vetbis tUCUAtttllCH
oneretur hxc mcnfa vcluti valis Tectorem ab om- rfuiu diues.
ni parte inhalantibus / quid Termonibus fordidis,
& impuris mcnfa hxc facris, purifquc ferculis ad-
ditu confpuVcetur i Rem opponune vrget (ancius
Chrylodomus hom.6.inepid.x. adCorinth.dum S.Chijfoft.
lingvau, it labra, ait : Si aliquit vas impurum .uxiperet , atque in mensa

interitis autem fecundum intellectum ,

pro limine, ra- tua collocaret ,fuflibus quoque csfum illum erigeres : tu
tionalempartem , & pro vtroquepofle ,
facultatem ira - vero Deum cum , in ipftm mensa ( tnenfa enim ipfius
fiendi,cr conrupifrendi. Os NOSTRVM EST, cum gratiarum aflione ple-
Ab ejfuforo leiunus cllc debet , qui ad /aerum accedit Alta- tium cjtj quouis impuro vafe fcetidiora , er execrabiliord

ferrmnr i- iit- re , facrificium Deo oblaturus ; debet etiam edu- verba prvfers , quafi te , non eum ad iracundiam abs tc
net tuck ut-
liore(temone iciunare. Praeclare lanci us Petrus prouocari putati
Jliea menfo
ttniuu*. Damianus opufc./6.cap.t. Admonendifusu, inquit, Nefas olim putabant ab eo ore, a quo amen, IJO.
qui facris Altaribus miniftrare diffonunt , vt non modo cum Eucharistia porrigeretur , exierat , acclama- Anti
cor ab acuant ium pafftonurn igne culiodiant , fidet tam tiones, plausuique m theatro prodire ; huc fpetla tUatre ueela-
ruart elnrt
linguam , qua interDeum , nos quodammodo media - & bat Tertullianus dc lpeetaculis cap.rf. Ex ore, quo Ut h/is lum ob
trix efi , a jvpervacvi sermonis li- omen in fontium protulerit gladiatori t ej} intoniam red- huii.Hiijtiam
vit a t e campefcant. Petrus enim , qui ream fisam, dere j multo minus licebit nobis, liugua vr gladio tti rxirftorn.

lin*uam fiiliiet , deliquiffe cogneuit , eisu inter

fi , & vti,alibique ferire. TckuII.
Dana unquam t medias rii. lt habere patrocinium rtcu- Ora,quibus fandi (lima Eucharidia excipieba-
Qta furi fl :fi-
faait : fid dum amare fleuit , reconciliat ionis j7uc fpem tur , fanttifc.ua dicebantur. Suntlus Cyprianus Juuto cb hje-
in lacryrnarumimerttentione conflit uU\ Qr oculis quibus' (crm.$.dc laphs S a n c t i e c at a ora calijlibus ehuriittam.
: i
,

non peccaturas , veniam impetrattir Sit ergo vfque ad
Allifarum peragenda m i Fleria faliua lingua noflra vir-
go vel cafta : vt vel fi fids virginali taciturnitatis cen-
furd coerceat, vel fub pudica quodammodo locutionis mo-
. cibis,pojt corput, &
fdnguinem Domini profana conta- i.Cjji.
gia,^ idolorum reliquias n tfuerunt. non ergo inani-
bus, noxiis Termonibus profana reddenda, qux Ia-
era, & fanda Chrith corpora fiunt.

deramine fohria verba depromat. Mellea habere verba debet, dulcia,fuauia,& ab MtUru habere
148. Houorauir Chriftus linguam, dum fuo tetigit omni duritie, & amaritudine aliena,qui cucharidi- verbo licbtt,
qui Umel/Art-
IntguA corporc,faofanguinepurpurauit|; cur ad /currilia. ci edulij c/ulinguam facrauit j Chridus ipfcanrc
i o v ‘ jitAin AiiiftC.
Coritti (an- Sc inutilia qius transferat , cur impuris c Ter- t
Eucharilliam dura in ludam verba protulit : Va,
fitiu- farpu monibus polluat ? Pemuiofum eft, inquit /ancius inquit Ioan. 1 4. homini illi,per qttemfilius homini t tra- Ioan. 1 4.
rato fiurrllia
Veros obji.it,
Chryfoftomus hom. tx. ad populum Antioche- detur j fcd vbi & Eucharidiam indituir , & fc
num , tam tremendis miniflrantem m.flerut lin- ipfum in Eucharidia fumpfit , occinens traditori,
U inutilia
S.Clujrf. c va M , &
fanguine tali purpuratam folium au- & ,
ai c: Amii e ,td quid veniflilK latt h. » 6 .Nil bladius au Matih.tf.
reum gLedium ad conu: tia , & contumelias & , fcurrili- nimiru docere cxcploliio
diri poterat, nil fuauius,

tates transferre. Reuerere eam honore quo Dominus ,

volute dulccs,& mites Termones effundendos pod
ipftm Ijonorauit , nec ad peccati vfum ipfam deducas. eucharidicas epulas inpedus per lingua traiedas.

S ‘X-io,fr fu.
Sic ille. Cudodicnda omnibus lingiu eft , omnibus m-
Agni pa/chalis carnes tantum circumci/is exhi- cocrccnda,ncin noxia erumpat, cuomat nocitura, £»i munia
> * n 4 ult H cus Exod.
bebamur » & I*** 1 ver f. 48. 1 . hoc tamen prxeipue pra-dandum iis,qui facra ob- fuero (biunt
vt^eutfhath ere necttura
non vefietur ex eo. Nobis qui eunt, inferuiunt (acris, Dcofacrificia offerunr, di-
frlfunu eir- circumcifus non fuerit ,
,
nen fumont.
tumcidtuda. a carnali qircumcilione liberi fumus , fpi ritualis uinain altari verba emittunt hoc volebat (andus :

circumci(io an dicitur, maxime labiorum , vt & Gregorius Nazianzcnus fcrm.de filcntio,dumnir: S.Gicg. Naz.
/currilia verba , Sc inania , & gentilitatem quan- Lincva qv i o e m pa rva efi, at viribus
dam olentia , velut gentilitatis prxputium ab- omnia vincit.

fc indamus ac labiis circuracili Agni cuchariftici

,
O v tinam i IU malis protinus occideret !
S.Pct Dam. epulas comedamus huc dedo illud findi Petri ;
Porto cumjhdtis fraudem ftrrat omnikus iXa
Damiani epi/l. 4 .Scurrilia quaque, vrbanitates ,fa-1 • Efi mage facrijicis exitiofd tamen.
laufna qui les , facetias leporefque verborum a labijs rues tm-
,
Sum l) ra fuprenu Regit, modulifque penoris.
*l'“ anfmias quamgentilitatis quoddam preputium circumcide-, c[woA Hunc cano qui tremulo euntia pattorr quatit.
m t otirfi max ul p f, crx incnfv conuiux ncceflarium. quod
-
,
Non Troiam cane,nec celerem, quidam teiut Argcrt,
Jer.u UOfitt - .
j
r T . .

bnt b**J <«-

,
tdera (antius Parer opule. 49 - cap. 10. his vernis
.

Non caput aprinum, aut Amphitroniadtn.

qn netur. confirmat Facsffat igitur ab ore militis Chrifli om-
: Nonettam squoreis te itus apttttir vt vnelit.
,

idem. nis vani rumoris ineptia ,& L 1 N c vA ,

qua irruna- Ntnfuperavt curram, non lapidum radios.
Non

Google
 . , ,, , : h

Agnus Euchariftictis. 53
Non cano vtfanot ignes, iuttettumque decerem, linguam ab inutilibus, fle deorfum fluentibus Ter-
Pnijoto,vt quidam ,n$o /fit er ante lyra. monibus auocarc,ignc aftatas carnes comedens
Sed mihi fitprtmm Dominus cantatur ,in vntttft ignea verba effundere. De fando Andrea loquct-a Verba ex rer^
Quaque -.o:t numen ter veneranda Tria*. fandus B er nardus ferm.i.in cius dic fefto ait £x :
v/fiiiuU.

Augtlmque chori, quifiat prope carmina lata abundantia cordis os loquutum efi , & charis as, qua jc r -
Hyntnique alterna, qua canit iHa,vice. nebat in corde quafi fcintilUt quafdam ardentijjin.as ",
s ^e 0>
fiarmonia, & mundi prafens me , liorque futura emittebat in voce. Igniti fle noftri termones fint,runc
Quam (pero iunget cum vltima euntia dies. maxime, cum ad facram Euchariftiam accefluri
Atque Crucie Chrilli decus admirabile, qua me fumus, aut ab ipsa difcedimus , igne grauida verba
Carne Deum iust&a cum deitate facit. fint , nihil fluidum , nihil aqueum in verbis appa-
Ac mea praserea canitur mihi miflio. namque reat , non natet homo fermoncs,fed flammas euo-
Adire opere humanus iungor Olympicolu . mac dum loquitur. ,
•

Denique diuinae leget cano,fatlaque mundi,

.
Quaque piot maneant pramia quaque malot. q
Virtuti vt fi udeas,atque omnia crimina vitet , CAP VT XIII.
Ac tua iudicij conterat offa timor.
Hac mea lingua canit, vos, o facra turba> c aucte. Dc agno, agni apparata, cfuque non-
Ne male concinnum det lyra veilra fanum. nulla alia efferuntur. N

Ora ego feruakc puris non fordi da fiterit,

Queit noflrumfupero cum patre iungo genus.
/Igni efui quam veilis Indaii fuerit.
Non aliena etenim lingua /ion mente prophana
Vinificum puro Ubia obito facrum.
In agni pafchalU faertfeio mullea injlrumen*

IJ1. Silentij amicus efle debet , qui eucharifticse ta ndbilsit n.

R dfm filmtij menfx particeps eft.Vcrcrcs ad finem conuiuij fub 4 ’Hn quid, de que eius vfu.
fjmboUm. rosa tranfada efle omnia ante digrcfliim contefta- Cbrijlus in EuchariJliA fub agni fgvr4
bantur. Probant hanc rem vcrfus,qui reperiuntur
•vifus.
in marmore:
Agni affati o ob celeritatem.
Efi rofa fioj Venerit,cuiti/queferta laterent
Harpocrati msttris dona dicauit amor.
Caro agni alid delata edi non poterat.
Inde rosam mentis boffet fuipendit amicit Chrijli charitas fub carnibus affatis.
Conuiua,vt fub ea ditia tacenda fciant. Euchartjlia Spiritus fandi opus.
J» ttlHt rsfo Inde non male qui! piam vutur rosa pro filcn- Agni reliquia: cur igne comburenda.
offixo eh filg. tijhieroglyphico. cx hac re crediderim adoleuifle
tium Combuflio ad offa tantum minimi coer-
morem,vt in tedi coenaculorum confpiciatur ple-
cenda.
rumque affixa rofa in ipfis lacu nari bus,vcl laqueus
quifpiam indar rofx. Quem morem adhuc Ger- Egeni ad agni efum aceerfendi-
mani retinent , ac fere omnes Septentrionales in In agni efu ab vno ad alium hominum con -
SiUntitt otnri publicis hofpitiis. Teutonica fubfcriprionc expli- uentum tranfire non licebat.
rtfsm Demi- cante fententiam carnium, qua: prxmifla,quod no- Pojl fomnum edere ex agnopafchali ei no»
micifongutnu
tabat etiam Scuckius in lib. de conuiuiis nos pro
txiipuns.
;
licebat, qui antea- ex eo comedifffet.
tosa fanguinem Chrifti habemus , qui filentium
conuiuij deber indicere, linguxquc cuftodiainjro-
Dei mandata foflicite difeuttenda opera- , &
S.Ambr. fam Chrifti fanguinem appellauit etiam fandus tione penetranda.
Ambrofius ferm.4. in Pfalm. 8. Carpis nfdmjwc 1 1 Sacrarum rerum negle&us quam noxius .
Singm/ore de efi , corporis fanguinem. Beata: Gcrtrudx moni-
hoe txtm-
flum.
rt
tum iftuc fuit exhibitum >vr poft communionem R .€ t e rea, qux fuperius dc hoc Ijsf»
Acta.
linguam ab inanibus , noxiifque cuftodirct, alio- eodem argumento dcditnus,obler-
quin qui nimio verborum fufu ad facram Synaxim uata mihi funt alia, qux hic in le-
lc parat, id cft, procreat, ac fi amicum ad menfara doris fle profedum,fleguftumim-
inttitatum oftium domus ingreflimim collectis Ia- plantabojflc funt illa.

pidibus ex alta deicdis obrueret , fi c habetur in eius Agnum in Aigypco comedentes Iudxi vbi ab Agni tfus quA
vita, lib. i.cap.18.Digna res, qui illorum menti- itgyptodifceflcrunt,didudum illis mare fuit, per Vti 'it Ut, id .

bus infldeat , qui effuliorc fermone mentem fuam quod ficco veftigio ambularent ; ab agni cfu hoc fsurit.
maculant. beneficium fuit.vt beneficium beneficiu parturic- S.Ambrof,
Aliud txtm- Silentij cuflosqui cucharifticam rofam car-
fit, ritjS.Ambr. hxc funt verba in Pfal. 1 18. Ille AGuvi
flnm. pit, iuit in exemplum Beata Beatrix de Nazareth, patrum populum Uberattit , ille agnus vocastit ad liber-
Aflj. qux accepto Sacramento ita fcnfuum exteriorum tatcmdUe agnus maris profunda folidauit,vt %Aigyptum
officio deftituebatur , vt nec pedibus incedere, nec tranfire poffemut quid non Ipcrandum ab Agno
;

per totum diem , vix vnum vetitum proferre poterat vt euchariftico eft ? rantiun in hguri latens potuit,
habetur vitae illius cap. • 8. quid non prxftabit exhibitus in veritate?
'53 Quod fi loquentium ignea verba fint , amori f- Dum agni pafchalis facrificium fieret quodam ,
7» agni pa*

lf*‘A verba que flammam, qua: intus latear, prodam in aflatis : inftruir.emi mufici genere vtebamur, quo duode- fthssiis fmtri-
fitio mtifir 4
fin: <f*a
. I$. igne agni carnibus ignea , fle pura verba fi quis, cies tantum per annum vti poterant j fic habet
intlTumtnt»
efuimur.
accipiar non aberrabit prxiuit (anctus Cyrillus
, :
R.Mofeh in libro prxeeprorum affirmatiuoiumj Adhibito.
S.Cjri.Alc*.
Alexandrinus lib. 1. Glaphyrorum in Exodum. 'vocant hoc inftrumentum V4n chalil quod ali- U”3’hn quid*
N on itaque edetit cotium aqua ,fed igni affum quia
,
qui Hcbrxorum dicunt perfimile fuille tibix; di.ttt iios
eloquia Domini igne examinata ; omnes enim de 'tpfius vnde dc tibiam interpretes vertunt. Sic igitur feri- Vfu.
R.Mof.
deitate sfrmones funt feruidipteque habent quic- bit R Mofeh Didicimus in libro
. 1JJngbarachin,
quam aqueum,autfrigidum ;'
iuxta i Ilum qui dicit in libxo duodecim diebus anni 4’4n fonax ante Altare,
Pfalmorum : Ignitum eloquium tuum valde , /erutu & cum tnattabatur agnus pafihaUs , in primo die Pa-
tutu dilexit /MDcbtt igitur faerx menfx conuiua fihatis t dr primo die Peratccflet, & in diebus ollo tuber-
Nenarini Agnm Euchatifi, E 5 tutulorum-,
 . o -,
, , -

Liber V. Sacrorum Ele&orum,

***2«*m;cum cantu cucharidicum Agnum didri- Si quid refidsatm fuerit igne comburetis-,eur autem id
,

butum , infri luculenter antiquorum aurorum fieret, fuse explicat Abulenfis in hunc locum, rcii- Abnl.
verbis addudis.euincam. ciens illoru opinionem,quiad agni olta h*c verba
Chridum fub agni liguri in eucharidici Sacra- cocrcentjfcd audiendus hic hic nudor ed ; Si quid
* menti fpecicbus viium legimus. San&us Petrus refsdstum fuerit , igne comburetis. Id efi ,fi in nolle illa
* Damianus ib.6.cpi (t. m rem ira verfat Abbas ille,
1 : quartidecimi diei ,
coniuntla perferte tot
,
quot ad efum
poHquam a depofiti regiminis adminiilrationt cejfauit agnifuffcerent , non comederent totas agni carnes eum
quotidie Miffas gemitu celebrabat offici cui Puter imeflinis ; in ipsa nolle immediate pofi canam combu-
„ ,

me ut iam veterantes, quem ille dudum Monachumfece- rere debebant, ne maneret in alteram diem-, quare autem
ras,in diuini cultus offulae miniflrabas obfequus. Qua- hocfiebat satio efi : nam, vt fupra dilhtm efi, iflud erat
dam itaque die, perleUo Euangelio,calefles ille viUimas vnum de facrificiu , & ficut in alijs facrificijs nihil
immolaturat Pater nutu agmen iuxta Altare vi-
ejfet : debet ex comefhs comibus remanere, fid igne confiam,
det afiftere
,
quem dem volseiffet repente corripere , tre- ita in hoc. Antecedens patet, Leuit.i. cap. vbi dicitur:
mefollus expauit , manumque in eum extendere non Tam de z illima ,qu* eueniebat Sacerdotibus , quam
prafumpftt. Cumque ad id peruentum effit vt corpus ,
de illa
,
qua pertinebat ad populares ,
quod deberet igne
Dominicum frangeretur , profatum agnum fuper men- confiant , fi quid vitra tempus flatutum maneret ; cum
ftm Altaris vidit , quem dum fixit obtutibus de nuo mi- dicitur de hoflid Sacerdotsan , cuius carnes eadem die
raretur, repente di/paruit. Quod dum venerabilis Abbat comedentur, nec remanebit ex es< quicquam vfque mane:
ex relatione idius/pd hoc viderat, agnouiffet , occuli an fi voto , vel fponte quifarsam obtulerit hofliam , eadem
dum effe pracepit .-atque, ne cui diceretur, donec quidem fimiliter comederetur die, fid fi quid in craftinum re- &
Abbat adstiueret , omnino prohibuit. manferit ,
quicquid
vtfii licitum efi : autem tertius dies

Altari iuflx fum agni carnc$,etiam ob cclerira- iruttnerit , ignts abfumet. Aliqui elicurtt
,
quod offa agni Combollio ad
;# rem ; Abulenfis in cap. 16. Matth. quxft. 18. rem immolati qua non comedebamur ,
quia non fiangeban- *jf*
,
*"* Mmv“
P. his verbis explicat :
Quia maioris mora efi apparat ut tur, comburi debebant,fid fal/um^ptia in littera ponitur
toquendi cibos,quam affandi : Deus autem volebat, quod condit ionalit er, cr fub dubio,cum dicitur :fi quid refidui
cito facerent quia omnes ceremonia huiut agni os lende - fuerit , igne comburetis j fi tamen voluiffit de offbui in-
,

bant quondam feflinationem ; dem

dicatur Exod. i j, ttlligi , non ptfuiffet fub dubitationem , quia cerrum efi
cap (fr comedetis fe/Unanter. ideo potitu debuit affari, offa fispermanere , cum fi
angi , aut comedi non pojfinr.
quam coqui. Quinto propter tarditatem in comedendo. Ratio autem quare nihil de aliquo facrificio remanere
& ifl um adhuc efi veriftmilitu. nam poterat cito coqui debebat
,
quia confutueretur comedendo , aut combure-
adhibita diligentia ,fed non cito comeditur , quia qui retur igne, erat ,
quia carnes faerificiorum fanQx erant,
collam rem manducat fiss at epulat habet ,fiilicet carnes vt patet Leuit. 6. cap, ideo non debebant uegligi ficut
& brodia cartlium & ideo tardius explentur epula
; illa, carnes alia communes : fi autem non mandaremur omnes
quam cum carnes affata comeduntur ;
quia vnus tantum comedi , aliqua de eis darentur canibus , fiunt interdum
cibus efi. Ideo non debuit agnsu coqui , maxime, quiafi confueuerum dari de aliis carnibus, etiam aliqua earum
collum comederent htdai agnum,pattperes eorum imple- negligenter conferuata permitterentur putrefieri : hoc
remur brodijs , &
grau aretur flcmachm eorum , non & autem erat dedecus Dei , ciim ifla facrificia fibi omfe-
offent apti ad cito Itinerandstm , tamen media & crata effent ;
debebat ergo comedi totstliter , ita quod
mile fkrrexit P harae jy *Acgjptq,& cogebant Ifraeli- nihil de eis daretur alicui animali , cum non deberent
tas fugere, Exod. i.cap. ideo oportebat eoi effe aptos ad
i dari homini non circumcifb. Si tamen aliquid comedi
itinerandum, vt non haberent fiomachum grauatumshoc non poffit, igne vrtndum erat : hoc, quia etiam in hoc &
au: emfieret potius comedendo agnum affatum , quam co- Deus laudaretur, dr honoraretur , quia ibi holocast llnm

Humjdto debuit agnus affari. fiebat de iUis carnibus, ficut de aliis animalibus ,
qua in
* Agni carnes allabantur, quia hic parandi camos holocaufium totaliter incendebantur.
expeditior modus erar,& facilior, eritque oppor- Non ed tamquam alienum repudiandum,quod j
f S.
tunior myderio , fignificabatur quippe Chrifti ab alus aflentar^d fcilicet fadum , vt cogerentur EfnusJmpu
chnricas,qui ille in cruce tanquam igne altatus ed. egenos aduocare ad agni efum , fedlque celebra- •f"m «“«r-
Guillclmus Pepinus in cap. i z. Exod. clauf. i. ita tionem. Thcodorctus quzd. Z 4 in Exodum huc .

rem verfat : Edent comes nolle iUd offas igni ; fic fpedans, ait : Et propter id admonet , vt reliquia cor-
autem Dominus iujftt eas debere parari , tum propter nium comburantur , nec firuentur in pofterum diem
figuram Chrifli,qui fuit assatvs in cruce igne do- hoc pallo compellens idos acctrfire egenos ad feflstm
loris, & eharit atis\ tum quia talis modus parandi carnes communiter celebrandum.
efi facilior,& expeditior. Qui in aliquorum confoYtio agnum comedif- / agui efm
Agni pafchalls caro qux ex iis defumpra qui
,
fct,non poterat ad alios fc conferre, & cum illis
* l,Hm
»d
quoque agni carnibus vefei , ira docet R. Mofes btmt‘
dmul manducaturi conuencranr , alio defercba-
’
tur , edi rit£ non poterat , quod refert R. Mofes i€gyptius traft.de agno pafchali pcrcch 9 .
Algyptius perech de agno pafchali , quem
9. Qui agni pafchalis carnes ediflet fomno corre- liett.

tamquam dudorem , Dodorcmquc fcquuntur ptus,non poterat ex eodem agno rurfus comedere; A-Mofc*.
Hebrxi. itaR . Mofes A-gyptius de agno pafchali pcrech 8 fimnum .

Igne aflarur agnus , vt Eucharidiam Spiritus &ali, poft illum.

\/,V.VZ‘.
fandi opus efle difeeremus. B. Rupcrti hxc funt Quod in lequentem diem carnes feruand* non fetttot- <f*i
' verba fib. 1. in Exod.cap. 1 o. Igne a s s a t v r in edent , ita fuo more ad mores transfert fandus * ntf» etme-
Alt ars, operatione namque Spiritus fanlli panis, corpus, Gregorius hom. z z. in Euang. Non remanebit ex eo
vinum, fit /anguis Ckri/H quod fuperius etiam ob-
-, quicquam vfque mane, quia eius dilla magna funtfolii.
fcruauimus. eodem fpedabar etiam fandus Tho- citudine difeutienia quatenus prius
,
quam dies refur- .
mas opule. j8. cap. 16. Quod comederunt agnum relUenis appareat in hac prxfintis vita noflra,om- tifd *pt-
~
tantum ajfitm igni ,fignificat , quod corporis Chriffi nia illius mandata intedigendo , properando penerren - f ,n€
ctsnficratio credenda efi celebrari per potentiam Spiritus tur Plene Dei mandata non pencu? tur,qui re non
* fanlli. operatur, quod mente inielligit.
Saetamm re
Carnium agni reliqui* igne erant comburcn- Sacrarum rerum negledus quanta inuehat ma- »*« >.nUa*t
dxExod. 1 z. Uc enim lex prxeipie Exod. iz. 10. la,lu4xorura cxcmplq coodat ; qilfr, vt habetur V im
Matth.

ized b'
 . , -, -

Agnus Eucharifticus. 55
M*tth.i 6 .CoT\(\\[\.\n\ ineum,quomodo Iefum do- fildorum quinque fmper.pro quolibet , & qualibet l ice,

io tenerent, &
occidcrent;nimirum cum deberent & quolibet animali de pradiflia , faluo quod qut» pofft

vi&imas prxpararc, exornare Templi parietes, tenere vnam capram ad plus quam teneret in ditia,
fl-
mundare vafa > & ea , qux ad
verrere pauimenta , uitate, cum altjt capris congregare infirmi ,/itb paria

Dei cultum , agmque efum pertinebant ex legis , prodi fla pro quolibet contrafademe ; & nullus forenfis

rxfcripto pararedc perdendo Chrifto cogitant;

, perfe , vel per alium peffit tenere aliquas oues m flui-
uc lapfi, quia qux Dei funt neglexerunt. Iure hic tat e, nec burgis vitra tres dies. Et faluo quod die mercati

S.Hiou eos premit fan&us Hieronymus in cap.i6.Matth. quilibet pojjit ducere beflias prodiflas causa vendendi
Qui debuerant Pafchate vicino prxparare vi£li- &
ad duitatem Cremona , fi non vendiderit ea die , vel
mas, leuigarc Templi parietes, pauimenta verrere, fiquenti , teneatur eas ducere extra difla confinia. Et
vafa mundare, &
fecundum ritum legis purificari, faluo quod quilibet becbarius publicus pofft tenere be-
vt efii agni digni fierent congregantur ineuntes
: ftiasad occidendum pro becbarqs ,& carnibus faciendis,
confilium quomodo occidant Dominum quanta quas teneant ad pafculandum (sue facere teneri debeant
,
:

mala timeret nobis debent , fi Sacra contemna- in Moxia, &

non alibi fana (*r batmo cuilibet tontra-
mus , fi cuchariftici Agni elui nos minimi &
fademi, vt fupra diflum efi, non inteJligantur bellia
paremus? pro becbarijs, & carnibusfadendu, de quitu* redpiatur
lana, Uc, cafem & quod diflo;
diflorum beiha- bejlio

riorum non pojfnt exire duitatem Cremono nec redire

capVt XIV. nec intrare, nifiper portam Moxia & oiiterinuentos ,
,

pofft quilibet auferre impune & eas confignare infra ,

Dc agnis , ouibufquc nonnulla alia fecundum diem officiali prodi flo. Soluo quod quolibet
chartis coiufignantur. perfono de menfibus Ncutmbrts , Decembris ,
Ianuarq,
Februati), & de menfe Marti j vfque ad modicum ditH
Ouibus cur Romanus populus comparatus. menfis pofft tenere beflias a lafle infra difla duo mil-
liaria quotquot voluerit pro hiuemando. Et quod nullae
Ouium numerus cuique defignatus, quem ex-
cedere apud aliquos non licebat.
fub pand prodifla teneat siiflas oues , beflias in dui- &
tate in Jlyotis publicis quando venerint de pafcuisftd eat
De igni pellibus alio non abortandis aliquo- teneant de nofle , &
de die in domibus fisos , curita &
rum lex. cuiuflibet eorum , & non faciant ,
nec teneant fabulum,
Inagnorum emptione quorundam lex. nec banebum in firatis publicis ;
quod militet , fi» &
De agni venditione peculiaris ritus collaterales domini Patefiatis inquirant facientes contra
.

, & eos puniant

prodifla prout fupra. Hucufquc fta-
Fabius cur ouicula tutius.
tuta quorum verba ipfiflima , licet fui barbarie
Ouis Chriflus ob humilitatem. ,
qudd alibi etiam
, hic cenfui admonenda ,
oblita
Apud Athenienfes cur agnum comedere in- prxlbbo , veritati magis littcrx , quam ferraonis
hibitum. puritati.

nfbZctvn cwrouis. Dc agni pellibus alib non adfportandis exfht 160.

Labor no 3er ad profetium tendat ad per-
hxc lex apud Fcltrienfcs,vt Feltrix ftatuta habenc Ds agni fsl-
,
lib. 2 . rubr. 87. Statuimu/, quod nullus poffit portare litui ehi usu
fetium. adversandis
velles agnillinas cum Utera , vel fine, ne-
ahqueri Ita.
Crux in adJJ>erftone qua agni[anguinefiebat
, que corio bouino , vaccina , nec caprina extra diftriflum
Sui.
vt formata. Febri, nifi tffint laborato in vamimento ; vel mfi aliter
Hyfopi fafeiculus tribus [altem ramufiulit promfismfuerit per dominum Peteflote,& per Confilium
confiabat Febri, & quicontrafecerit omittar &corio, &
t pelles, li

teras decem pansorum,

& plus od voluntatem Patefiatis,

On potui omnia ,qux de ouibus, vel Vtcarq quilibet pofft accufare & babeot medie- ,
» 59 -
agnifque ex variis coaceruaueram tatem banni & quod Patefias
, facramento quolibet fiso
vno loco,vno capite coercere , iftuc tempore inquirere teneatur.
quoque hoc argumento ne hic fup- Apud Brixianos extat hxc lex,vt carnes publici ia agnerum
prcfla omnino depereant. vendentibus non liceat agnos emere intra fpa- tmftiens que-
rendum lea,
Ouibui cur Ouibus populum Romanum comparabat Ca- rium , quod duo milliaria non excedat ; in eorum Sut.
Rfmmxut fa- fingulxnon parirent, vniuerf* ftarutis hxc habentur : De cetero aliquis bechariu*
to, quod ficut illx
ftslm (CmfU-
gregatim ducis iufla exequerentur, ita 5c populus. non debeat per fi, vel interpofnam perfbnam extra flui -
ratUS.
Plui. Plutarchus in Catone Maiore rem his verbis re- taxem Brixia, nec prope duitatem , ad duo milliaria

fert : Similem effe , ait , populum Romanum ouibm. emere aliquos agnos , vel capretot,pcend, & bonno cui-
Vt enim ilU feorfum finguia non parem ,fid vmuerfa libet eontrafacienti quadraginta fildorum , quoties con-
gratiam fiquuntur dufloresfta vos quoque (inquilino- trafecerit , & quilibet da prasliflis fit accufittor , & ha-
rum confio nemo veflrum viatur prtuatim , ab bis in beat medietatem banni, & condemnationis & credatur ,

catum coafli ducimini.

faeramento eius.

0 uti nums- Quot quifque oues , capras , hircos tenere in De agni venditione peculiaris quxdam lex apud Dt apti t m*
rUi cuique ds-vrbepoltec,& quot non poilec,apud Cremoncnfcs quofdiexfbt;{latitta ciuitatis Feltrix lib.r.rub.8 j, dinre ftem
fignutus qut liaru ritus.
, fic illorum flatura decernebant rubr. 517. Statu- ita decernunt :
Quoniam euenit ,
quod quamplm es
excedere apud Sui.
aliqiui
tum efi,quod nullus audeat , vel profumat tenere, vel te-
ntn
homines fisos agnos etiam parttiffimos imetfiflttnt,
lifbmt. nerifacere aliquos captas jncc hircos,nec oues, nec vaccas dr per hoc adueniente camis priuio inopia carnium ha-
Stat. a lafle viera duos
, nec aliquam
porcam a Ro 7io in dui- betur, idcirco falubri fututo fleturum efiAr reformatum,
tate Cremona In burgis vero,& difhiflu infra duo mil- quodbtcharij , vel aliquis alius cuiufiunque conditionis
itaria quilibet habens terras ,feu pojfeffumes infra difla exiflatjton audeat, vel profumat modo aliquo, vel inge-
duo milliaria proprias , vel conduflas a iugeribus oflo nio vendere ad mace Ilum aliquem agnum ante carnis
terrafupra, pofft tenere, & teneri facere de diflis beflqs, priuium , nifiper vnum menfem ante , hoc fub poena, &
vfque ad numerum decem befliarum , de quolibet genere aut bamo fildorum X
L. pansorum pro quoque agno
btfliarum pradiflarum, & non vitra ,
poena , & bansto mortuo. & dominus agni teneatur pio familiafud ,fiue

£ pro
4
 , . , ,

56 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

pro quoque de familia fuit qui interfecerit aliquem
, Aqua azymii conficiendi* vt pararetur.
Agnum $ er quilibet poffit accufan , credatur cumfa- & Triticum ,quo azymus panis conficiendus d
cramento, &
vno tefle fide digno, (fi habeat medietatem
pluma eximitur.
(0 ndemnat ionu , & teneatur in eredem id.
Tabiut fur Fabius Maximus, aum puer dlet>a morum man- Torta azyma parata,dr peculiari formulk
euicula di-
fuerudinc ouicuLt dictus clt. Plutarchus in eius vi- diBribu ta.
fh*l.
ta OuicuLt puer et tamnum ditius efi ex manfmetis, (fi
: Azymi panis comedendi ritus-
Nue.
grauio ut moribus.
Naufeantt Jlomacho azyma ne comedatur, ic-
Ouis Clrriflui Iuftiits hunc titulum fortirur Idus qui ile fe
ch (jumi.it*-
,
iunium aliquando pramitti iubetur.
ipfo ait : Difeitedme,quia mitu fhm,& humilu corde,
ttm.
Marth.r1.va9. dc illo ita fcribit fandus Ambro-
Totam vitam in puritate traducendam, azy-
Mitth.li.tj.
S.Ambroi'. fius in Pfalm. 4). Bontu Domintu ntflerjefiu Chri- mus panis per feptem dies comededus docet •

fitu ,
qui fatim efi ouis epulationis nofhre ; vl ouem Corona ex pane azymo.
edentes, fiamus oucs,morclque illius exprimamus, Azyma: fc cularis frient i a pariata.
quem edimus.
*
161. Philochorus , vt hoc quoque adiiciam , legem 2 v m v s panis cum agno comeden-
Afui Athe- apud Athcnienfcs fanckam dicit , nequis agnum dus cratjiic enim lex iubetExod.n. I" MiMI *f*
uUnfn tur comederet , quia animalis huius fpecics apud Et edent carnes noBe illa offas igni , (fi
a-numrtimt- eos pene defecerat
, vt refert Athcnzus lib. 1. azymos panes nimirum ob celerita-. ntMftWK
\

dtrc inhibitu.
cap.4. tcm,qux necellaria profeduris erat;
At lictu
n flCgrtr Ouis Grzcc vftC*nr dicitur a profedu,vt cum «denus enim panes azymi parantur , quam fef-
cur CHU.
fideles audiunt l c ouibus comparari, ad profc&um mentati. Lyranus hic ait panem azymum adhibi- Lyram
vocari fefciam.Scitc de hoc nomine philofopha- tuin ,
quia fiotitn potefi fieri ex commixtione aqua &
tur Philo lib.de facrificiis Abcl , expendens illud, farina ; quod explicatius habet Abulcnfis expli- Abul.
quod lex d iui na przcepit primogenitum a/ini ouflr. cans illud , (fi azymos panes, id efi inquit , panes fine
madandum,Exod.t j. j Dicit deinceps , primogeni-
1 . fermento, funt enim isii panes valde nociui fiomacho 9
L.tbor nuter tum afini permutabis oue,ac fi dicat , omnem laborem (fi grane s fermentum namque ex fud acutie fubtiliat
:
«i prafiftum permstabis
profeflu ; ( laborem ) enim afmmfignificat, efi digerit ponderofitaton , (fi humiditatem commixta
trn (at ftrfe-
iiu-n.
animal patient , (profeflum) vero ouis ,ficut vox Graea farina cum aqua : cum autem non commifittur fermen-
Philo. sC*7»r indicat .Submonento- autem hts,ne fignet fimus tum , valde pondero /iu panis efi, (fi male digestibilis.
iet fiudtjs artium , caterorumque , qua meditatione difa- Ideo vocatur panis affliRionit Deut.xG.cap. Hoc autem
tuos,
fid accurarijftmefraparatd mentefidtfiflamses for- fiebat ad denotandam cflEMTATEm ,
qua in
titer adnersiu omnem laffitudinem, eUmufijue operam ne exitu de vdEgypto effe debebat ;
nam panes azymi im-
labor coniunllus fit cum negligeiuid ,& vt vfque profi- mediate, vt farina ccmtnifcetur, aqua fiunt , (fi fine altk
ciendo adgloriofum finem perueniamus expellat ione coqui pofptnt ,
qyod non fit in panibus ftf-
Crux in • !- Er vt in agno definiam, qui huc nos duxit* ob- men otis quia illi poliquatnfafti fient,aliquo (patio fatis
,

J
fer/ime ijh* feruo obferuarum ab aliis ita cius fanguitie pcftcs, magno tenentur, vt fermentutndigerat ,& fubtiliet mate-
**xt fun-uine
vt for-
firh-it
& fupcrliminaria adi per Ia , vt crux cfformaicrur. riam panis. Ideo Abraham quando voluit muitare An-
,

Adrianus Hofftadius in Eucharifticis , ita feribit: gelos in fpecie virorum, vt cito pararetur cibus, manda-
mata.
Adrij Hofit. Contemplantur nonnulli adfforfionem illam foetam in uit Sarra quod commifieret cit b triafivajd efi ,acciperet
modum Crucis ; nam fitpeme injuperliminari ponebant cito tres menfurat farina , (fi commifieret aqua , atque
fanguinem ,
qui inde defluent in terra , faciebat velut faceret inde jfubiineritios panes-, vt patet Gen.i&.c. Item
longitudinem ereftam trabem crucis , deinde ponebatur Loth inu itans eofile Angelos dicitur, quod coxit azyma,
fuper vtrstmque poilemfnon in longitudine, fed in lati- id efi, quod coxit panes idos,qui cito parari poterant jjuia

tudine ; (fific exponebam brachia crucis lignum tranfi- ia nox erat,quando Angelos illosfitfiepit in domo,& non

uerfitm. poterat occupari circa decoflionem panum fermenratt-

r
**r *fi fnfci. Denique notant Hebrzi ,cum hyfopi fafciculo 7umt cwn requireret magnam moram, vt patet Gen.jg.c. .
tulu adfpcrgcndi polles c(Tent,ad fafciculum tres hyfo-
tribus Panis fine fermento conficiendi in Iudza,& Io}.
fs!umnmnf pi ramufculos fatis fuilfc, tot fere adhibitos, in & iEgypco alia ctia caufa peculiaris vniucrsc fuppe- T*”"
K ml * etnfla- quo numero Trinitas, quam Hebrzi nolunt agno-
w. tebar quod fere his verbis fignificabat Abcnezra
fnmtuttten-
,

Hcbf. Icere, veneranda cft. Exod.i 5. In ludad , tA-gypto, Arabia,ne aflutthmo

indurefeerent nimium panes ,folebam quotidie re- p n rAt io.
centes conficere cxmque ad remfimperfarina maffitm K.Alcaczxa.
C A P y T XV. habebant paratam ,
qua (fi ipfa calore nimio/te corrum-
peretur,fermento carebat.
In agni cfu azymi panis vfus. Hebrzi vbique rcligiofi, & fuperftirionis vitio
laborantcs.maximc cranr,cum de confidendis pa-
In agni rfu azymi panis vfus ob ctUrimum. nibus azymis ageretur ; euincunt ea , quz hic ex
Panis fine fermento conficiendi peculiari* in eorum promptuariis deprompta fubiiciam.
Cauent Hebrzi , ne eodem dic , quo tritum in die yuo
v&gypto ratio. ,

mola frumentum eft, ex ea farini panem azymum tn,um

Eo die, quo tritum frumentum panis azymus
conficiat, quia- fcilicet tunc nonnihil caloris ha-
non conficitur apud Hebraos- bet, periculumque cllet,ne adieda aqua fennema- tifiiiiuropud
Mola terendo tritico azymis destinatum , itt rctur , ideo vno fiiltem , aut duobus diebus teri
frumentum debet,quam panis azymus conficiatur; Hcbr.
renouaretur.
Sacci in quibus farina conficiendi* azymis hzc lex his verbis, quz in qnjj jnSlP continen-
tur trad.de Pafchatc.
conijciebatur difeindi , ablutque non po- .

Mane quoque diligentiam Hebrzi adhibebant, Mela tmndi

terant. tririeo mtj-
vt mola, qua tcrendu frumemu azymis defiinatur,
Udem facci imponi nudo iumentorum dorfo rcnouctur,& fcalpcllo extim* eius partes aufer-
non poterant. 1 r* n* mr*~
remur;lupc illud in fU? {H ?^ trad.de pafchate. ?Mr ,

Sacci,
 . ,

Agnus Eucharifticus. 57
Sacci in quibus farina illa conficienda, cx qua Panes azymi puram intentionem figni-
i (j 4-
confici panes azymi debuit diicindi , , ablui, rch- ficant.
Sarti In y*i-
lt*i farinae»- cique rurfus debent , fic enim dilerte traditur in
Vita puritas euchariUica menfa promit-
fititaUa ax.y jnu jnW uad.de Paichacc.
mu tenda.
C9nif(it~ Sacci in quibus farina illa polita erat
,
qua
IktMf I iifcim-
confici panes azymi debent, imponi nudo iutnen- Tiullus in hac ccena fit fermentarius , purus
dt , ai/ lui. • ut

ntn fatuam.t. torum dorfo Iudxoruni religione. non debent, fcd omnis ft.
Hcbr. aliquid interponendum cft, ne Icilicct animantis Mali tix fermentum reijciend um.
/i»«m f*c<i fudore farina humedetur, &: fermemi aliquid la-
imftni nuda
Dcfxcatus animus ad Euchurifiiam defe-
fic eodem libro,trud.codciu.
piat ;
iumenitrum rendus.
dvrf» ntn fo-
Aqua , qux panibus azymis conficiendis adhi-
Munditia in ettcharificA mens A.
Uram. ultem per nodem interquicfccre,
bcrurjfinitur
Hcbr. vt fi quid impuritatis in iliis fit , fubfidac eodem ;
Baptifmalis puritas in EucharifiiA.
jiyum Aiymu ad Eucharifiam
libro.trad.de Sabbato;vbi additur dic, non nodu St sitim ac quis baptizatus ,
tenfu tidu vt
furuntur.
hauriendam c fuis fontibus cllc , & quidem ordinatur.
a nimio calore , nimioque frigore pro locorum va-
Hcbr. Sandus fit, ad Eucharifiam acceffurus.
eam eximunt.
rietate
Angclicipradjius puritate fit , qui cuchari -
Porto & in triticum, quo azyma conficiant, fu-
165.
pcrllitiofiiTimi Iudxi funt caueutquc vt illud i ,
fica menfafit particeps.
TrUuum,</no
MLjmut /anu pluuia & aqua cuiuicunquc madore eximant in
,
-
,
Sme vagi, fine macula, vt Ecclefia fit ,
qui
tsnfUitndu* it libro quem produximus trad.de Paichaxe. Dominicumfanguinem bibit , Dominicam
fluuid eximi- Cxxcrum per pofteriora tempora in palchali
tur.
edit carnem.
conuiuio fiic ritus apud Hebrscos feruabatur , vc
Torta azyma
f*rM*,fr tortam azymam parareiu.qux lingulis conuiuis in Anis azymus in agni efu adhibendus ad puri- 167;
tuhari farmtt-
U defini ut*
ft-
fecunda mensa apatrefamilias dillribucbacurthxc
dicens, vt exft.it antiquo Hcbrxorum rituali ISlt :
P
dus Pauhnus
ratem nos vocat,morumque finccritatera.San-
cpilt. y. ad Seuerum , azymi panis
Sin* natata

ejl pams xrumnt,qutni comederunt patres ncftri in terra firoilitudinem ica verfat , amicum commendans: lt
j
xsEgypti ,
quifinis tfurit accedat , & peragat Pqfiba. Te vero vifld lege membrorum , & exteriore corrupto s.yaulimu.
hxc ibi ,<S: alia plura. puram coniperjionem parare , & finefermento a z y-
Azymi panis
Hodie in Palchate ex azymo pane, quem pecu- MVU Cbri/H confici , eloquia itu tam facunda ,
quam
tomtdtndi r#- forma conficiunt peculiari nomine donant,
liari , cafia tefiantur ;
eodem fere fenfu eadem cpillola,
tue. peculiari ritu Hebrxi feruant poft camam finguLi , Qua, inquir^>.tf/d , & virtute cum plenus fit ,
bonam
edunt agni pafchalis loco ,
poft comam autem Deo frugem molis ,
ttque ipfum in azymis Jinceri-
comedunt , vt feruire myfterio videantur, non ne- tatis , dr veritatis epulandum Deo exhibes , atiue e/ia
ceflicati,& indigrnrix.ficut & olim agnus pafcha- tfi , quifiuis voluntates eitu efficiens , in corporis ipfiut
lis poft exteros cibos comedebatur : ita in fnhtt* membra , consiertitur.
:pTJ} trad.de Pafchate. Totus ille azymus eft,qui fummS puritate nitet; Tuas uzy-
,0'"‘
NnuftSti fio- Vt panis azymus in Pafchare aridius comeda- £mdus Petrus Damianus opufc. 3 .de pci fedionc 1

mncht azyma tur ^nonem fuis Hcbrari.vt qui ftoimcho nauleati Monachorum cap. x}. ait : Crucifixus igitur huic
jf/ff
ne tcmtJniur, funt , in vigilia iciuncnr ; hoc fibi volunt verba, mundo iam petie qux Junt humana non Jemit , fed t o- j
itinnium ali-
quando prn-
qux in eodem libro trad. de Palchate haben- tvs azymvs, totufiue finccrtu ,vt itafatear, An-
muti inbetur. tur , qux videri a hsdore poliunt ; nobis fatis fic geIu* viuit. Puram conlcientiam, conucrfationem- panti atytni
Hcbr. rem indicauiiTe. que panes azymi fignificam ex mente quo land» furam imm-
166. Quod panis azymus feptem dierum fpatio ede- Cytiui Alexandrini lib. Glaphyr. in Exod. I11
retur , myfterio non cft viduum; nani tede res panibus azymis puram intentionem , in bonis
Totam vitam
in fumate haec monebat omnem vitam in puritatc,& fimpli- operibus ali) agnoucrunt inter alios B. Albcr- B.Alb.Msgni ;

traducet! iam citate traducendam. Nicctas ad orat. 41. fandi tus ferm. 16.de Eucharift. Panes inquit, a z v m 1

arymu1 panis Gregori) Nazianzeni , Qupdjcptem inquit , diebm ,

/ignific ant intentionem puram in operibus bonis. /o
fer fipti diti
tomidtndu*
panem fermentiexpertem edere lex iubet , id noku docu- Iure igitur agnum manducaturi comedere &
futuat
dent. mentum efi,vt omni vita uoflra tempore ,in simpli- •zvmos pones iubemur , vt tede nos moneremur, ,
tuckanittca
Nicct.
Corona ex fa-
c 1 tat
Coronam
£ , & puritate viuamus.
azymo fadam cuidam Regi
cx pane
4 ..

vitx puritatem , ac linccntatcm inorum aa cucna-

rifticam menfiun dcfcrcndain;opportune rem ver-
mi4n A
mirteada.
r
^
rte azymo.
inaugurando apparet cx Marino lib. 10. rerum fatAbulcnfisincap.x6.Matth.q.j7‘ Ccfruenit, in- Abul.
Maun.
Hifpan.vbiair. Petrum Aragonum Regem fepti- quit, hoc ad Chrifium , quia qui manducant corpus Do-
mtim Innocentius tertius Pontifex Rume corona mini debent , cvm azymis svmeke; nam
panis azymi inauguratur. azymum fine fermento dicitur-, fermentum autem con-

Azyme fetu-
Azymae feientiam fccularem pariat fmdusBer- uertit , & alterat maffam ; fi
diu relinquatur , conuerttt

i.tru Itioni la
mrdus , fic ille Icribit in lenrentiis. Cibi Ifratl tret tam ad corruptionem ;
ita dicitur i . Corinth. j . cap.
fari et a. ZYMiC feientu/ocularis in exitu de z/Egypto.
funt. A. Modicum fermentum totam maffaut corrumpit ; azy-
S4le ra. AIanu* inrelligentU in deferto. Palma vitleria triu/n- mum ergo efi incorruptum , &
figr.at puritatem vit*i
phalu in promiffionu regno. Igitur vt falutaris fcien- tales autem tffe debent ^qui Chrifium furnunt ; fiilicet in
tia fecularis fit,fermcnto carcat, aliena a quocun- vita purd,& imtnacuUtdfic dicit Apofiolus i . Corinth.
que tumore fit. y . cat>. Paflha toflrum immolatus efi Chrifius
>
, it acue

EXCVRSVS Xll
epulemur non in fermento veteris moliti* ,& nequitia,
jed in azymis fimeritatis , veritatis , &
ita puritat &
vit * efi azymum , cum quo Chrifium manducare debe-
Para: vita: azyma cum cuchariftici
mus, vt digne manducemus hoc maximum efi , quod
; &
Agni efu. ad corpus Domini requiritur , fiilicet vt cttm viltepsi -
.
»tMt fitmMHT.
' ituum m hac
Sine malicix fermento azymus quifquefit _ . ^ r-
.
Nemo ad hanc menfam fermentum afferar. mfrariui./ia
Titus azymus ,totus lincciu s quis dicatur. nullus fermenurius fic,purani,mundiniquc men • rm omni, /in
tein
 , ,,- , -

58 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

S.Cypfc tcm hic menfa requirit. Scite fandus Cyprianus mrum operum diuitia. Nolo vos tantum, inquit , a catta
dc Catcni Domini : Finem legalibus caremonqs im- effe liberat os, verum & candidos , ac [ficu di dos.
pofiturm , parari fibi voluit Pafiha , er tx confuetudine Denique fi fieri pollet angelica prxdiri puri- Angthed pra-
,

legu ea queri , qua foltmmtas exigebat , agnum affum deberemus ad cucliarifticam menfam ditu- ^urirata
tate effe
PANES AZYMOS , & laducat agrestes non Pfalm.77. ait Propheta Regius , Panem
accuftiiri.
oportet ejfe fermentarios noui Testamenti Mini- Angelorum manducatur horno per panem, manna in- pj,,, ctps.
per Angelos Chrifiiani , per
;

hominem
^
Jbos , puras ,fincerdfque mentes fandualiter quarit con- tclligitur ; pfclm.77-
ttiuium. ludat, qui in figura comederunt quod nos re ipsa.
lis lilia ftr- Panes azymi cum agno comedendi , omne Sandus Augullinus lib.qq. ex veteri Teftamento s.Aug.
malirix fermentum rciiciendum a noftrarum quift. 1 » . Dixit Apoftolus inter catera , Petra autem
mentium domibus , tede innuit i fcite Eligius, erat Chriftus : vt quia Chrifti virtute aqua fluxit de
Elig.
Edenda carnes ifla c V M azymis panibvs petra , Petra appe fatusfit Chriftusfmili modo, & quia
Cr taflucu agrefiibm.Az.yma dicimus abfque fermento manna manna,td eft, Chri-
poteftate eius venit de calo :

fermentum vero malitiam defsgnat , dolum. Abfque
fermento igitur agnum comedimus ,fi fteram Euchari-
ftiam fine malit id, dolo, CTftmulatione infinceritate bona
vita percipimus ; non alib /pedabar fandus Cyril-
S.Cyx.Alex.
lus Alexandrinus lib. 11. de fandis fcftiu i rati-
& ftus,parus dicitur, vt quod tunc fattum eft eius rei , qua
nunc in Ecclefia offertur , figura fuiffi exiftimetur , vt
Chrifiiani populi, quos in Angelis (ignificauit Scriptura,
panem manducarent homines, id eft, Iudai. Et quia maior
gratiaeft nunc, quam in Prophetis , (fr libertat data per

bus , Quod , inquit , cum azymis comeditur, id vero Chriftum ;

quia vbi Spiritus Domini ,ibi(fr libertas:
per anigtna defignare nos ipfos quibus ad partuipandson ad comparationem temporum , &gratiarum Chrifiiani
Chrifh u proponitur a ffnritualifermento jd efi, a mali - Angeli didi funt quorum pane,qui Chriftus eft, fatiati
:

tid,& dolo alienos efjc debere. furtt Judat, quos homines dixit.
168. Sincerus , defxcatufquc animus ad cucharifti- Vr fummam Ecclefix puritatem, mumiitiamque Sint rugAftn»

Defstatm cam menfam afferendus eft. Sandus Cyprianus fignificarer Apoftofiis , qua Chriftus ornauic Ec- "^uM vt
unimus ad trad.de Cerni Domini, ita fentit:D efacatis clcfiam,air eam fincmacula,& rugi redditam cius
huehanfltam ^NiMis carnis efus edulium non efi horrori ,fed loquitur Paulus Ephef.j. if
/anguinis fufu ; ita fanruinomH- .
dsfertndus.
S.C,pr.
honori , potuque fanlli , &
JanElificantis fanguinis jpi Sicut Chriftut dilexit Iu defiam , fi ipfitm tradidit bit, Dtminiti&
ritus deleElatur. pro ta , vt iiitm fanllifu aret , mundans lauacro aqua in edit camera,
Munditia in Ex vaforum , qui ad facram menfam adhiben- verbo vita , vt
exhiberet ipfifibi glonofam Ecclefiam ,
tmebaripuA tur, nitore ac munditie nos ad puritatem ira vrge- non habentem maculam,aut ragam,aut aliquid huiufmo-
menid. bat fandus Chryfoftomus hom. 3. in epift. ad do,fid vt fit fanda,dr immaculata, etiam ille, qui cu-
S.Cbryf.
Ephef. An non vides vafa abluta, adeo nitida,CT fplen- charifticx menfi particeps fh,finc macula cfle de-
dida ? Hii longe mundiores nobis oportet effe animas,his bet, fine rugi , infigni morum puritate ; vitique
fandiores, & jpUndidiores. Quare ? quoniam i da propter innocentia ab omni fermento nequitix immunis.
nos fiunt talia. Bene fandus Pafchafius lib. dc corp.& (anguine S.Pafch. 3
Baptifmalit Adeo purus eucharifticx menfx conuiua cfle Domini cap. y.Tali1 , inquit , efid , & potu refedi ,

puritas in deberet, vi baprifmali innoccntiaprxditus clfc vi- SINE M A c v l A ET RVCA inucniamur c\\\ 3 \n
, }

Eucharistia. deretur. Locum clcdurus Dominus in quo facra -vtilis quam fuauis nobis ifte panis elfct ifte po-
,
,

myftcria peragerer .corporis fui
ftuuerct , ait Luc.z 1. 10. Ecce introeuntibus vobis in
duitatem occurret vobis homo ampisorarn aqua portans,
jequimini eum , cui rei hic aqui amphora defer-
uiebat ? quid aqui ad hoc Sacramentum ? Parant
Pafiha ait Bcda apud fandum Thomam hic , vbi
Sacramentum in- tus, (1 ab omni macula immunes viti panem ede-
remus,vitx ficcaremus poculum!Tuum,Amor,cft,
eam puritatem nobis exhibere , quam a nobis re-
quirisjimpura ea puritas cft,qux propter re ita eft^
vt non fit fine Te. Qujn vere tui causi effe non
poteft,nifi tu illius cau/a fis.

aqua infertur amphora , quia tempus adefi , quo vera

Pafiha cultoribus typicus de limine auferatur eruor
& ad tollenda crimina vivifici fontis EXCVRSyS XIII .

Baptisma conficratur , cohirer aqui amphora

Inanis gloriar tumor ab euchariftica
cum Euchariftix i nftitutionc , quia bapti finalem,
fi fieri pofTet , deferre fandi ratem deberet ,
qui mensa eliminetur.
facn Euchariftix futurus particeps eft. Pendo il-
lud, de limine auferatur cruor,rcCpiciz ad fanguinem, Bona opera ftne corruptione inanis glorix
quo fupcrliminaria iubebantur adfpcrgijcuius ma- exercenda.
culas aufert aqua.qui exhibetur.
In Eucharistia velatus Deus nojlranobit ve-
_ Certe ftatim ac quis baptizatus , ordinatur fta-
landa docet.
qui* koptit*- tim ad Euchariftiam , vt baptifmalis innocentia
ad hoc Sacramentum dum refertur deferatur; fan-
Hemo fui ftt prxeo.
'V
ehariffii
di Thomx in 3. part. quift. 73.art.i. in cap. hxc Cautius obtegenda qua pretiofora.
S.Thora. Per Baptismvm ordinatvr
fune verba : Humanam laudem nemo captet ad euchari
HOMO AD Evc ARISTIAM, & ideo tX ii
filicum Altare accedens.
hoc ipfo quod pueri baptizantur , ordinantur per Eccle-
Magna prajlaturi ab hominum fie confpc&u
fiam ad Eucharidiam , &
fic ficut ex fide Ecclefia cre-
exemerunt.
dunt,fic ex intentione Ecclefia defiderant Euchariftiam ,

&per conftquens recipiunt rem ipfius. Euchariftica menfa cum ia&antia non co-
Maximam puritatem , ac fanditatem ad facram haret.
169. menfam deferendam,! ta colligebat fandus Chry- Gloriofi hominis victima vt mutila res-
f°ft 0tm|S hom.rtr. ad popuhun Antiochenum:
ZiiliMn citur.
suffjfurus. Citat dixerit, Stnfla Sanllorum , hoc dicit : Si quis non
Re flefia florum obliuifci in euchariftica men-
b.Chiyloft. fandiu, non accedat: non /impliciter dicit jt peccatis pu-
rus,fid s A n c T v s. Non peccatorum tantum libera- sa debemus.
tio , verum Q" fpiritus prxfintia fandum facit , bo- & Bonorum l\\zi&\di\is t bonorum obliuio eft.
Tribulus

Digi
 * . , - -

Agnus Eucharifticus. 59
Tribulus inanis g/oru. d terra , reliflis etiam duobus famulis ,ne fe coram tefti-

Inanis glori* mancipia fu* pungit. bus ostentare videretur. Quid tantum faci»
nus , tamque Deo gratum humana' laudis nffcdtu
Gehenna: mater inanis glori* dici*.
polliceret , & inficeret imitetur qui non Iijac
Damoni inanis gloria comparata. immolaturus ipfum , qui ad (actum
eft , fed fc
; ,

Arancx comparati ,
qui labores fuos inani Altare fe confert, vbi Chriftus Dei Filius vt vidi-
gloria litant. ma immolatur Parri , ab omni inanis gloria: amo-
Inanis gloria cupidus '\vc\\>\i&icx mulieri com- re liber fit , &
immunis , ne tanto faciificio indi-
gnus afiiftat.
pofitus.
Qui apud Deum magni fuerunt, magna T*rarfta> 171.'
Minifierium Dei ferttus honorare debet,
turi ab hominum fcc61pcduaufcrcbant;fic Elias, Magna f rt
non fe. fic fic Ioannes , alitque. quod oppottunc
Elifxus,
flaturi ab L»-
tninum f* tS-
Glori fuperior efl qui gloriam non fequitur. expendit landus Ambrofius lib.de Elia, A: iciunio tcfu exeme- ff
Ventus vrens humana gloria. cap. 1 1 .his verbis : Elias in deferto erat, ne quis e v M runt.

Tanquam venenum fugiendam inanem glo- 1E1VNANTEM VIDERET, niji fili torui ,
qui S. Ambr.

riam docuit Chrijlus.

eum pafierent ;
E liftats in deferto erat, ibi non inuevire-
Racemi terram tangentisfmtlitudine inanis
tur efca , nifi amara j
Ioannes in deferto erat , erat &
ChriShu.fi ilicei ne viderentur humatu laudi fua facra
gloria damna explicata .
reftnminum vitabant confuetudinem.
Signate in deferto erat Elias cum pauit cum Euthatifitr»
i
7 °-
cfrta
fine tomtftio-
nt manu glo-
A Zymus panis in

doceremur in operibus bonis inanem gloriam no-

pafchalis agni cfu
mendatur tantum , fcd prxeipitur; vt tede
non com- Angelus, qui dilit ei : Surge ,
V.6. fubditur
fubcineritius panis,
comede ; .Rcg.19.
ft.it i

vas aqux\ comedit ,

m
&
menfa tum
entia nen

bibit ,
: relfexit
&
, dr ecce ad caput fiam
& &
Ud
sebaret.
j.Reg.iy.4.
bis caucndain cHc ; id quod tetigit gloila hic qua; ambulant r in fortitudine cibi illius quadraginta diebtu,
ri* exercfda. ,

Cloff. illud defumpiit ex fando Gregorio , qui hom. xx. CT quadraginta noflibus vfque ad montem Dei Horeb.
S.Gtcg. in Euangelia ;
Partes , inquit , finefermento comedit, Euchariftici panis figura ifte exftitit
,
quem in de-
qui refla opera ,
fine corrvptione vana ferto comedit, iadancix, & inanis gloria: fugitans
gloria exercet, quam fatuus , qui inanis glo- Elias, vt nos exemplo fuo ad paria vocaret i quod
ria: amore captus inficit labores fuos, qui vni Deo fiet fi vel in copiosa multitudine ita noftra in
lacri efic debebant! Dcun^folum dirigamus, vt loli efic videamur.
In T.uchxri- Vbique virifl iftuc damnari debet, vbique rciici, Rciicicbac ab Altari fuo Deus vidimam,.qux 17?-
fii» V*UtM4 fcd maxime cum ad facrarn Eucliariftiam accedi- mutila cfict,&: membro aliquo careret,quin agnus Qhrtofi hrrrt-
Detu ttodra mus ; hic quippe velatus Deus docet nos , vt nos, ipfc pafclulis qui mactabatur, inrcgcr ,ac perfe- ttn viHin.*
,
vt mutila r«-
nebit
docet.
volanda
& noftrl velemus , vt inani gloriar nullus litet, dusefic debebat, & fine vlla defedus macula, ytitur.
nullus aura: potwlari, hiunanxque laudi opera fua vt fupracxplicauimus. Puras accipiet ojpcra , qux
commirtat,ac (acrer,ne pereant. Tegere noftra de- mutila inanis glorix amor facit ? Huiuimodi apta
bemus, dum fe panis, & vini fpecie vcluti quodam minime ftint,quxdiuinis Altaribus fiftantur;qucd
Krrtu fui velamine Chriftus tegit. Praconemfiti efje , at que ad fcftiue monuit fandas Nilus orat.7. de inani glo- S. Nilus.
fit
feti 9.
oftentat tonent, cr pompam omniafacere,non tft/apientix, ria : yirtm hominis gloriofi eft VICTIMA M v T I-
Syuef. fed fiphiilica verfutia , ait Syncfius ferm. ad Pce- t A ,
qua ad alitare Dei non admittitnr.Sic ille.
niumjquod maxime locum habet in hocmyftcrio, Non igitur oftentanda, fic hominum oculis ex- Ktfle faUera
vbi Chriftus occultus ad operum noftroruiu occul- ponenda funt , qux rede geruntur , fed tbiiuijti in
i nobis
tationem nos vocat. occultanda omnino quantum licet , quin a no-
tuflariflitd
metati debe-
&
171 . Noftra omnia quo nobiliora funt , maiori & bis ipfis per obliuionem fubducenda.Calix Chri-
rr.m.
C aut itu obte- glorii referta, co cautius obtegenda funt. Prxce- fti inebrians dicitur ; hinc illud , Et calix mens in-

genda , qua pit Dominus Moli vt Altare aureum pararet , 8c ebrians quam praclarsu eft i Pialm. 11. v. J. quin iSc
rfalm.it.].
aliud non aureum ,
quod hoiocaufti dicebatur frumento cuchariftico hxc eadem vis incile vide-
Ezod-49. Ex0d.4c.Sed notandum,quod ante auteum velum turjhinc illud Ofc.x a. Pluent tritico, quod fandus Ofe.14.t

ponebatur , non ante Altare hoiocaufti cur ita? ;

Hicronymus,iuxta L X X. vertit ,ftumento inebria-
S.Cyf.Alex, Rcfpondct S. Cyrillus Alexandrinus lib. 4. in bantur, icd quid, inquies, fanda hxc ebrietas docet?
loannem cap.xS. Celabatur primum, quia occvi- Ebrietas obliuionis eft mater qui igitur cuchari- Stnerim rla- ;
faurUi
tata , atque recondita efl gloria Chrifli 5
al- fticum calicem liceat , & frumcmo inebriatur, , litto-
(
rum obiture
terum vero vulgo patebat, quia mors eiut omnibus patet: obliuioni ea omnia tradat , qux digna laude funii eft.
vt fcilicet ab Altari difeeremus , qux maxime ad vt nullius memor fic, non focus ac fi minime prx-
gloriam noftram fpedant caut£ obtegere ; quod ftitillcc ;
Satus certus refle faflorum eft thcfiursu ipfa
S.Chryf.
licetvbique Deus doceat , docet tamen pr.ccipuc refle faflorum oB 1 1 v I o , ait fandus |Chr)'fofto-
in Templo, & in Altari , in quo eucharifticus (er- mus hom.;. in Matthxum , & hom. ;8. ad popu-
uatur cinus. Abit qui bona, qua: agit, facile prodit, lum ; Meritorum,myutt, oblivisci necejfarium
& rctegiti& \ velatis , tedSfquc myftcriis fua prx- eftquod maxime verum , cum Chrifti fanguincin
;

pollcre rcuclarcdifdt. bibimus,carncm edimus.

Humanet lau- Satis eft fi Dominus videat ; bene erit fi bona Placct,quia luc fumus , in inanis glorix virium
174 .

; etiam Abraham in mon-

dor» nemo ca- noftra homines lateant calamum acucrcjnon erit inanis labor ifte, fi iftuc
Ttilu tt- ina-
ptet ad eucha-
tem iturus vt filium immolarcr/cruis dixit vt ex- confequatur, vt minus placeat , qux co nocentior nit gloria.
riftieH Alt 4 -
reaoctder.t.
pedatene donec reuerteretur. Exptflau , inquit, elt,quu magis placet. Sandtus Nilus orat, de ipsa, 5. Nilus*

Gca.U.]. btc\poftcjuam adorduerimsu rtuertemur ad vos, Gcn.x 1 ira fentit:7>i£Wi// vere eft inanis gloria-, tum in quam
v. y. non humanam laudem venabatur Abraham, cunque tandem partem reciderit , rtflum/emptr ftimu- Inanit gloria
mancipia jua
hominum confortium fugiens filium immolatu- lumftatuit. Multis fpinis refertam eam vidit fan-
Philo. fungit.
rus ; id quod tetigit etiam Philo lib.de Abraham, dus Chryfoftoruus hom. 19. in loannem quin fic ; S.Chiyfoft.
dum ait : Sit laudis apud valgus paranda cupidine ad multorum capitum feram dixit ; hxc illius verba:
hoc facinus concitatus eft f at qua laus captabatur m Grauc quidem eft glorix amorgrane, inquam, multa- &
foliiudine,vbi nemo aut appLtufurni \ data opera tonge rum ipfa /pinarum plena gloria , qux difticiie tcSi &
 - : -

bo Liber V. Sacrorum Ele&orum,

t•tttft\fcra,& multorum cupitum beflU, & in eos a epti- fluenta deficcat ;hanc qui qu®rit,ilU non pa-
bm fouetur,& fu/cipitur, amara. tiatur fe capi. Veius Petrus Blcfcnlis : Humana Pctr. Blcf.
Matrem gehenna: inanem gloriam vocauit idem gloria eft vi ntv s v a. t n s > caleflis gratia fluen-
vuigh- fandus Pater h0m.t7.in cpift.ad Roman.vt a filio ta deficcans.
“ A
rim <iid».
IdciU.
‘

difeas qualis mater fit. jWawr, inquit,o ehinna Fugienda inanis gloria eft non fecus ac vene- - 177
EST INANIS GLORIA, ignemque illum vclse- num ; docuit iftuc exemplo fuo Chriftus , cimi Taoquam vo-
menier accendit, vermemque pestiferum confoutt. multis cdiris miraculis, dc quibus agit S. Marcus nenu /«- m
lumdam sna-
in*- Darmoni comparatam inanem hanc gloriam c.i. ftatim in defertum locum fe contulit Diluculo
ntm gloria**
:

ni* jieri» d- obfcruo,& dxmonem didam. Sandus Nilus orat, valde furgetu , egreffus abut in defertum locum , ait eltimic Chr *-
dc inani gloria Grauss cj} inanis gloria
f.irtum.
Idem.
: Euangclifta ;
quod fecit &: vt ardentiori defiderio ftU4.
Damon ;
nam quod facis , vt eum cuertas , hoc ipfi quzrcrerur,& vt doceret nos inanis glori* fugam; Mare. I.
Vift.Ao*.
rurfus inanu gloria principium aduersum te facit, ita Vidor Antiochenus hic Secedit Chriftus pu- :

quocirca danda eft opera , vt ccntranjs artibus eum fillum in defertum locum , qno abfens eorum defiderium
eludamus. acuat
,
qui eumfiqutbantur ,/itdque nos exemplo admo-
S.Chryfoft. Darmonem horrendum eam vocat etiam lan- neat,vt pofl mirandum patratum , aut opus aliquod illu-
dus Chryfoftomus hom. in epift. 1. ad Co- Jlre perfidum, aliquo fiorfum fecedamtts, N l Q^v o D
rimh.orbifquc totius pcftcm, ac viperam venena- INANIS GLORliC VENENVM IN ANI-
tam ; pii il ima ipiius verba huc atterenda Non
i : MAS NOSTRAS IRREPAT.
affit iebat ad gloriam fastam belluam horren- Similitudine i racemis fumpt^ , qui fi terram
dum demanem, pe flem orbis terra, venenatam viperam. contingant, computi elcunc , nos ab inani glorii lUudine^ina-
Qttomo.io enim illa beflia vnguibus vterum matri* auocibat fandus Nilus orat.! 7 . R a c e m v s , in- gloria
difierpit , ita etiam hoc vitium parentet dilacerat quit , humi iacens facili putrefit , virtsss inani damna exfli- &
& placete poteft ,
qua adeo in eos fiuit ,
qtiibus gloria inhxrens corrumpitur. Inanis gloria /ludio- eata.
'^ u,
placet ? fu* ,eft operarius fine mersede , laborem fidit , & merce - ^ ‘

175 - Qui inani gloria: labores fuos litant , aranc* in demnon Qui cucharifticum bibit vinum,
accipit.
hunc modum comparabat Petrus Blcfcnfis epift. racemum cogitet , a quo cxpicllum vinum eft,
pa ai! jui Ia- 14. Perdita vita hominetfe laboribus torquent , cruciant & in racemo, qui terram tangens, facile puere-
t.-rtifun ina- curis, expenfts euifeerant : nonnefiguram araneagerunt, fcir,bonorum opcrum,virru:riquc corruptionem,
m gtoeu li- j~ HU eribus telam texit , vt capiat mu- fi inani hxrcant glori® , human* laudis amore

Pctr.BUC m vilifftmam i Quid efi inanis GLORIA

fi* tangatur, qui bona operatur , fcd non bene , atque
quam venantur , nifi mufia vilijjima , mttrmurofk , for adeo non bona , quia ncc bene.
dida ,pungitiua?
in *nii gloria Inanis glori® cupidum, impudicx , ab omni &
cuudut tm-
pudore alienx mulieri fic comparabat fimdus C A P V T XVI.
wttinpfiiMs.
Chryfoftomus hom. 17. in epift. ad Romanos:
S.Chryf. Quemadmodum prophana mulier in proflibulo conji-
De fermentato pane aliqua ob-
jlcns, qttibijiut ad qualium fui copiam facit ; fic, & qsd
vana gloria dediti funt. irnmo turpius etiam, leruancur.
quam ifliufmodi mulieret : illa fiquidem quofLim
amatore t fuos continere fspenumero filem ; tu vero te Hebdorum formula in fermentati fanis in-
ipfitm qnibufisu &fugitiuts , latronibus , furibus & & quifitione adhibita.
exponis.
Ahainnium
Silentium in hae inquifitione 'tniunttum.
Ab inani gloria nos auocabat,in illis verbis
Dri feruus
Apoftolus ,
Aliniflerium meum honorificabo j ad Tempus huius inqutfitionis.
l.nncrar*
trt,nenfi.
dt-
Rom. 1 1 $ Signati,
. mimileriuM, nonfi ipfitm a. ve-
1
-,
Candela, qua in hac re adhibetur ,
quatis &
Rom- 1 1.13. ro honore alienus eft , qui in munere , quod exer- quanta magnitudinis.
cet , honorem fuum quxrii , non potius muneris, Quam diligeus hac panis fermentati inuc-
S.Bcco. non Dei. Audiendus hic Ianthis Hcrnardus, epift. ftigacio.
4!. qui huc rcfpiciens , air : In omnibus, exemplo
jdpoiloli, honorificabitis miniflerium vtflrum. Mini- Tuba: ftgno dato panis fermentatus cre-

Jlcriutn, inquam, non dominium !pfum itaque honorifica- mabatur.

Nam qv q^va. r t qva- sva
bitis, non vos. i 1 In murium foraminibus infpicere folent.
SVNT SE CVPIT HONORARI, NON
j Repertus panis comburitur, aut in flumen
ministerivm. Digna verba qu® illorum deijcitur.
mentibus i n/ideam,qui fuper alios funt.
Jn agni ma&ationc fl quis fermentatum pa-
176. Dc Apoftolis didum a Propheta Regio In om- :

nem terram exiuit fomes eorum , Pfalm. 8 in verbo 1 .

nem habere deprehendatur,flagellabatur.
exiuit inanis glori® fugam acute notabat Vgo Ca- Boni operis reditudo intentione praud haud
rentis hic,dum dixit : Per hoc quod dicit ^exiuit,nota- inficienda.
tur, quod id quod loquuntur exterius, intus non manet per Malorum con fortium quam noxium fit.
inanem gloriam ; gloriam nullam meretur , qui ina-
Malorum multitudo quam noxia paucis bo-
nem venatur ,duin laborat.
C lotis nis aut vno.
f»fe- Maior glot ii ipsa eft, qui non fcquitur gloriam, ,

ri<'r eft qui

inglorius xrernum erit, qui human® ic glori® Malorum confortium defugiat qui euthari-
glvriim rn/f-
yHirur.
mancipium glori® aifedu reddit; gloriam omnem flteo pane pafei debet.
meretur, qui amorem fpernit;& fuper gloriam Hcbrxoramc autio in conuiui/s.
emine: , qui inanis glori® inani amore non tene- Malorum confuctudo vitanda in euchari-
tur ; fandi Ambrofij 1. oftie, cap. 1 h*c eft mens, .

flicd mensa.
h®c funt verba : minus fe quit ur gloriam , eo ma-
ViJttm mens Herodis fermentum quid vtque ab illo ca-
humatio glo- gis fiiper
eam eminet. ,

Ventus inanis gloria eft, qu® fuper® grati* ucndum,& d fermento Phanfaorum.
In

Digitized by Google
 . -
»

Agnus Eucharifticus.
Herodi Panis fcrmentaais qui quartadecimi dic men-
In enchnrijlicn menfi nemo fit j
fis Nilan in Hebrxorum domibus repertus fuerit,
R rtHt
*

fimihs. jubetur comburi , aut certe in fluuium proi icere,

Peccati fermentum amentis domo rescien- vtHebrxorum pleriqtie notau£rc,«fxquc Hcbrxo- tur . ,„ t in

dum oh euchanfitcum conuiuium. rum nonnullis nos accepimus. fluuium Arq-

Si quis agnum pafchalcm madans , domi vel .

178. Gni carnes comedentes cauerc minimum quid fermenti habere deprehenfus
iulfu debebant, ne fermentatura
Dei cUctjflagcllabatur triginta noucm vicibus, fic ha- quis frrm*n-

panem eo tempore ederent, quin berurinOHUn mfw cap.6y.in hicvcrbaiiV^VM tarum panem

nec domi afleruarcnt;Exod. 2. No- 1 madans agnum pafichaUm habere rrperi.itur fiet men- ***"» d,f 7~
ZfFifl&Ws bis de agni cfu agentibus integrum tum quantum oliua magnitudo ejl HpiS verberatur.
non fuit hanc fermenti inhibitione prztcrire; igi- Sed iam vtiliora quxdam depromamus. Hcfcr.

tur ex Hebiaroru monumentis pleraque prompta Fermentum habet qui boni operis reditudi- »perit

cdmuni notitia hic exponi, qux non adeo obuia. nem intentione praua inficit. B. Dionyfius Car- stUuudo m-
TTtlriarX ftr- Antequam Hebrxi quartadecimi dic meniis thufianus ferm. Quomodo facramencum Altaris fiV
nutu •* fi*; Nifan panem fermentatum per domus angulos fufcipicndum fit : Praua intentio vocatur fermentum
1
^ um * nc adhibito inueftigant,nanc benedidionem corrumpens rellitudinem adtonis, quia intentio imponit B.Dion.Cair,
Tmprifiiunu
odbiliu. pronuntiant , qux in eorum Rituali habetur , his Jfiecicm operationi.
'Hcbr. verbis conceptam : Beneditttu eilo tu Domine Deus Malum , noxiumque fermentum , Sc mali fub 18 f.
jRex mundi, qui fisnSlificastitnos infisis procepus, nobifi quorum confortio i) corrumpuntur , cum quibus [ent „ {g _

que iniunxit vt fermentatum panem auferremus. confuctudincm habet ; dc hoc fermento ita mo- fi, num quA
donent autem ne quifpiam quidpiam loqua- nebat Apoitolus ad Gal.y .v. Modicum fermentum noxiumfit.
corrumpit. hoc eft, vtait hic Lyranus, 9*
i(i- 1

timt iniJn- lur» ^ um benedidio ht , fiuc dum panis fer- totam mafam
J Lytan.
r
Bum. mentarus quxriturjvt diligentius id prxftcnr, Jn congregatione fidelium vntu peruerftu in pae cor-
nec verborum fufu , alio mens vocetur, fic in rumpit «i/e/jhanc fimilitudinem explicatius tradit
^np in^iu; trad.de Pafchate. fandus Hicronymus.aliafquc etiam addit, vt mo- S.Hier.
Temfuthuiut Nodu ad cerei accenfi lumen fermentatum neat malorum confortium rcpudiandum,fic enim
ille feribit lib. }. in epift. ad Galar. Nolite putare
P atiem per domos inucftigarc iubentur Hebrxi
in h*e^aJ- antc <pwn»n decimam diem menfis Nilan,in quo paucorum hominum , qui de Iudad venientes aliud do-
hAnur fu*- Pafeha accidit , quod fi cafu id omiferint, mane cent , infidi at contemnendas. Scintilla res partta ejl, cr
lit.fr tju*nu iplius dici quarrxdecimx quaerere debent, ita ta- pene dum cernit ur/ion videtur ; fedfifortu t em compte-
mCn Vl ^ ucc non contenti , fed candelx benderit,& nutrimenta fui, quamuis parvus ignis irrue
H‘ebt****" lumen adhibeant. Sic prxeipitur in fnp jn4tt) ntrit ,mcmia, vrbes,latifjimos /altus, regionefiue cenfu-
trad.de Pafchate. Addunt candelam , qux adhi- mit fermentum quoque, cuius ad aliam partem in Euan*
betur, ex cera confici deberc,non ex febo, aliaque gelio parabola temperata ejl , res modica videtur , (jr
(

materia, quin Sc cerea exigux magnitudinis clle r.ihitijed cum farina conffterfum , totam maffam fio vi-

debet, vt ingredi quafque rimas poilir. gore corruperit , in iUitts vim tranfit omne, quod mirum
*79- t
Religioiillimc porrb Hebrxi cauent , ne in Pa- ejhita &
dotbina peruerfa ab vno incipiens , vix duos ,
§L"*m Jitifti fchacc fefto in eorum domibus panis fermentatus aut tres primum in exordio reperit auditores,fed paula-
hitpmui, (it. reperiatur^tdeo vt quartadecimi die mcnfis.quem tim vt cancerfirpit in corpore , & iuxta vulgare pro
ipii vocant fD’3 nifan , adhibita cerei candela dili- tserlnum , vnim pecudis fi abies totum commaculat gre-
genter inuehigenr num in aliqua domus parte re- &
gem. Igitur fiimilla fiatim vt apparuerit extinguen-
periatur,hinc illud in ITVK0 trad.de Pafeha- da e//,c fermentum a-maffa vicinia fimouendum ,fi -
tc : Vellere quartidecimi diei Nifan , in notiis exordio canda putrida comet , &
fiabiofitm animal d cauli
panis fermentatu* exquiritur ad candela lumen in fo- ossium repellendum, ne tota domus maffa , corpus, pe- &
raminibus,
& fiiffurit in omnibus illis locis, ad quafilet cora,ardeat, corrumpatur, putrefiat, intereat. Arius in
panis df/rrrijaddunt hanc inueftigationem exteris Alexandrid vnafiintiUa fuit , fed quia non fiatim op-
Operibus prima illa nodeanteuertendam. prejfa efi,totum orbem eius flamma populata ejl.

Taba figno Porro quam folliciti , ac ex eorum more reli- Porrb fi modicum fermentum totam comim- Atolertt ml-
d*t» partii
gi 0 fi e (fe nr> ne quid fermentati panis rclinquere- pit mafiam , fi vnius malitia multos inficit , quid t,nt‘1
e
1 uJm
tur »quem dies ille agni parandi reperirer, colligi- erit fi fermentum multum fit, &maila fit modica
ertumaltuur H*'* i

Suid. tur c * co quiNd tubi lignum dabant ,

quid pa- vt fi
nis fuperellct cremaretur. Refert id Suidas verbo
%v/s* his verbis : Ferunt a fixta hora decimaquarta
diei menfis figno tuba dato omnem panem fermentatum,
plurcs mali finr.quid paucos, aut ctiatn vnum bo- vko.
num ambiant. Rem fcite vrget Gillcbertus Abbas GiT.cb.Abh.
ferm. u. in Cant.ad produda Apoftoli verba rc-
ipiciens & ad noftram mentem modicum fer-
, ,

fi quis HebroisJuperejfet , cremari fi iitum. mentum totam mallam corrumpit quid ergo in- ; ,

h murium Sed illud maioris diligcmix,addo & religionis quit,yEft, vbi multum tflfermentum, maffa modica ? &
firaminibtu indicium, vel in murium foraminibus infpcxiUe, vnus bonus multis malis commifeecur.
ifrr* fi-
nc qyjj fcnTlcnc i j n i| s htercr, quod vt fcrupulose Panis fubcineritius, qui exhibitus ElixabAn- IoL.
Jӣ
i Iudxis pvxftitum , ita fandius i nobis refumi gelo fuit , Euchari fiix figura exfiitit > vt plurcs ex Molonem cf-

poteft ,fi hac eadem diligendi ab anima: noftrx r" uTn

finu,& immundas cogitationes, & omnis malirix
frumentum amoueamus quod eleganter premit
;
S.ChtyC /andus Chryfoftomus in epift.i.ad Cor.hom.i f
noftris norauare:obferiundum autem clt,hocpa- f''
ne refertum Prophetam', cum Iezabel , cui infen- f
fus erat, dcfjgerctinimirum quis mulierum fami- re fsfii dt-
liaritatcm fugit , noxium confortium vitat cum k*t. ,

Hebraici huiusritus mentionem faciens.lic enitji foemincis blanditiis non fleditur,ncc terretur ni»
Nt rtsnm (,
ille feribir:S/ domosfic expurgant d fermento,® vel de mis.rum eucharillico paftc pafei poteft. eamtis m t»n-
murium foraminibus funtfiUiciti, multo magis nos ani- Cautio lixc prudenrioribus viris olim erat nj„q t s
.

mam oportet perfirtttari , vt omnem immundam etfiat apud Hcbrxos , nc cuiquam conuiuio inuitari ac- MoUmm ct-
cognitionem. Sed hoc quidem olirn apud eos fiebat : nunc cederent,nifi prius fcirer,quis apud illos elfct fef
autem non amplius. Vbique enim ejl fermontum vl/i imperitum quem-
, furus ;
quia dedecus homini aoflo tfi
thatin
-

^
r
fiunt Iudai. Hadcnusille. piam,& idiotam iuxta iUam fidere j fic enim habetur miUl A.
Nouariui Agnus Eucharift, F in '
*

3y Google
 - . , ,- , -

62 Liber V. Sacrorum Eledorum,

in rUTHP* quod iure potiori in eucharifticx tant, (fui eucharijlica menfa accumbunt.
menfx frequentatione prxftandum nobis eft ne ,
In corde nihil veteris conuerfationis debet
fcilicct , mali confuetudine fua malitiam luam
nobis affricem.
refidere , dum eucharijlica menfa delitift

HertJit fit- Vt a Phar ifx orum, Herodi fque fermento ca- fruimur.
****** •ntiJ,
neremus , monuit Chriftus Mare. S. dc quo fer-

a frrmtnte
/•bahfurttm,
^ mcnto iw dillcrit Rabanus
ht Aiareo ita /criptam eji :
Pharifxorum ,& hrmento Herodis. Fer-
in Matrh.lib.j.cap.16.
Videte , canete a fermento A B agni conuiuio fermentatus
bat, azymus dumtaxat adhiberi poterat
cur ille reicdhts?an,ne y£gyptiacx vitx veftigium
panis cxula-
\ fcd
4*
Af*i *entstm»

Mirc.S. mentum Pharifaorum decreta legit diurna traditionibus vllum adclIcc:OpportuneThcodorcrusquxft.i4. ba-
B. Rab.
hominum poflponere , vel certe legem verbis prxdicart , inExod. Per azymat»,in(\im,indk*t jun tanttim di- brat.
fallis impugnare. Fermentum eorum ejf Dominum len- ligent iam proficifiendi , £r cibi promptitudinem ,fid TUcod.

tare , nec dtllrinx eius , aut operibut credere ,fid infid- etiam quod nullum ^CYPTlACit viTit VI-
t arido alia, quibus credere debeant, petere. Fermentum ST 1 C 1 v M inferre conueniebat \fic enim Dominus in-
Herodis eft adulterium, homicidium, temeritas iurandi, terpretatus efi : Canete, inquit, a fermento Scribarum,
Jimulatio religionis. Cr Phanpurum. Rite ritum iftrnn non lcruat qui ,

l8 Tunc veri maxime ab Herodis fermeuto ca- eucharifticx mcnfx , in qui verus agnus apponi
jntmtharifii- ucndum.cum ad cncharifticam menfam acccdcn- tur,aflidcns, rerum terrenarum curis premitur ; &£
ta metudju- dum eft nemo hic Herodi Ite Imulis
; , vt adoratio- mundanis deliriis inhians, /Egyptiacam vitam im-
/t Herodi n j s prxccxru Dominici Unguinis , & corporis liat pioboruin morum tenebris referr.
reus ’ opportune adcll fandus Chryfoftomus, Terrena omnia mente deferat lacrx huius men- Al amota
s Chi,y-f
qui id monet hom. 7. in Matth. his verbis': Sed txconuiua, in calum animo cuolct,tcrrinccle- 0
«. / r suti difututis
caue,ne Herodi efficiam fimilu G* dictu Vt : & :
.
j
dta lapientia dura mcnlam parat , domum extru-
p r 4 juuons 9 L

ego veniens adorem eum , cumque veneris ,

interimere jit ptius.quam luper fcptetn columnas poluit, lic d,fundi tta-
t Huius etenim fimilesfimt , qui indigne abu-
oneris. «n i m habet Salomon Prou. 9. Sapientia adificauit ebatiliUa
tuntur communione myflerq. Reus efi etiam, inquit, ifle fibi domum , excidit columnas fiptem , mifiuit vinum, ""*(* rom$i~
corporis, &
/anguinis Domini. propofiiit menfam. cur domum fuper columnas
Tee eat i fer Denique qui vetus malitix fermentum expur- ftruxit?Sandhis Grcgorius lib.fj-n10ral.cap.t5.de s.Gice!
euchariftici agni el 11 lit, docet Anony- Ecclclii, eiufque prxdicatoribus hxc accipiens
"u Jaute T" S Anv^ n,n n *

'Ztn ium 'X mus audbor,& ineditus de Milii lacrificio trad.z. ait :
Qua (Ecclefia) fiptemfibi columnas excidit, quia
esicbarijUeum Proba te ipfum , inquit, vide fi in te fit aliquod pecca- AB AMORE PR/f SENTIS SyCCVLl DI 5 IVN-
rrnmuium. tum , wl aliud impedimentum , c£" antequam accedas c T A S ad portandam eiufdem Ecclefia fabricam, men-
A .jnyrn.
vt /i% nox* conffierfio ,letchrymis , & fetibus expurga tes p radicantium erexit. Sed hoc ad eucharifticx
vetus fermentum. Nollem nos in fermenti huius mcnfx paraturam flc&ere polfumus , nam hunc
inueftigatione , & abolitione ludxorum fuperfti- locum plcriquc fandorum Petrum dc Altaris epu-
riosa diligentia vinci ; peccari , malitixque fer- lis explicarunt. Igitur hic quoque mentis domus

mentum a mentis noftrx domo amoueamus , vt a ita ftiucnda eft,vt nihil terrenum lapiat, in fubli-
corporca,atquc terrcna,corporcumque terrenum- inc rerum cccleftium confideratione feratur.
que amoucre terrena fapientes Iudxi ftudent. Quod lignificant illa Chrifti verba Matth. 14. 1 o J.
Vbi fuerit corpus, illic congregabuntur aquila ; qux Euthariflie* &
EXCVRSVS XIV. dc Chrifti corpore,quod in Euchariftia latet, cx- mtnJ*
poni poteft , adeb vt aquilas
* ‘ *
n
referam qui
rt .
J
accur- Afci
vtaqmi-
Is tn talum
. .
rant ,& terrenis negledis in cceleftia cuolentj
, , ,

tuoUr« **-
Ad cucharifticum conuiuium acce- quod innuit fandus Ambrofius lib.i.Sacramento- btnt.
dens azyma non habeat, farcularis rum cap. 1. Vbi corpsts^bi aquile fegiJl i in Euangelio ; Matth <4.
Vbi carpsts Chrifli , ibi CT aquila volare confiieuerunt , S.Atnbiui.
vitx veftigium nullum r eferens. «I TERRENA FVGIANT, cctUflia petant. Lu-
culcntius idem habet fandus Chryfoftomus
Agni conti tua nudum mundana: vitx vefli- hom. 14. in Corinth. Ad hoc inquit, nos
epift. 1 .ad
gium habeat. inducit fiicrificmm illud formidandum , admirabile, &
Ab amore pretfentis Jaculi dtfiuntii prtdi quod iubet nobis , vt aquila in hac vitdfalla ad ipfum ,

calum e nolemus , vel potius fispra caelum. fTi enim

catores , difiuntft euchariflica mcnfr con-
cadauer , inquit , illic aquila ; aquilas autem appellar,
' uiuet fint
vt offendat , ad alta eum oportere contendere qui ad ,
Euchariftic* menfa participes vt aquilx in hoc corpus accedit , & nihil cum terra debere ei effit

caelum euolare debent. commune , neque ad inferiora trahi,

In fublime cuchatur,^#/ eucharistica manna /id ad fhperiora fimper volare , tfr in filem iufiitia
intueri.
particeps fit.
Zodiaci duodecimfgna ad menfam.
Manna naufeabat IudaicuS populus, poftulahar
carnes, carum memor, quas in iEgypto comede- ,Htba,iaits
In euchariHicd mensd Christi regnum.
rar ;
quid hic Deus demifit fuper cos coturnices, m*nns fini-
Rerum temporalium amor tn nobts decrefce- vi habetur cap. 1 i.Num.vcrf.5 1. Quirri hic ftatim trf> fi'-

re debet ,
dum eucharijlica menfa afii- poteft cum
volatilia animalia exhibuerit , non
,

demtss. terreftria an vt animalium genere eorum animas

;

Terrenorum obliuio in Euchariftid. cuelieict in fublime , auocarer a terra ? ita cft , &
fuccinir Rabanus lib.a. in Niun. cap. 8. dum ait: B.Raban.
Obliuio conuerfationis prijlina in Eucha-
Non certe frrxrum , non quadrupedum , nec terre-
riftia.
firium animalium eis efism tribuit , fid volucrttm,
Chrtfium vt Cain Abelem fcpclir,^«/ eofum- quatenus ex ipsa perceptione alimenti difierent fitpema
pto redit ad feculi vanitates. magis defidrrare , quam terrena , fpiritualia potius,
Nudius rei infra Deum inlnioncm admit- quam corporalia : auium ergo natura ex aquis primum
proctjfit.

Digitized by Google
 - u »

Agnus Eucharifticus. 63
procejft , fed in aera h-tbitationem fibi acquifinit: mus , quod fiilicet calix Dominicus fic bibentes in-
•unde CT qui voluerunt efitm percipiunt > ab imis ad ebriet , vt fibrios faciat , vt mentem ad (firitalem fa-
fitperna cor cleuarcadmonemur vt licet in terrenti , pientiam redigat , vt d fitpore iflo ficulari ad iutellf-
corporibm degant, tamen animo ad coeleflia appetant , flum Dei vnufquifque refipifiat \ & quemadmodum
fecundum illud Apostoli quod dicit , In came autem , vino iflo communi mens foluitur , & anima laxatur,
ambulantes ,
non ficundurn carnem militantet. ATo- & triflitia omnis exponitur ; ita /ponte /anguine Do-
fira autem conuerfiuio in calis efi. ludius id requira- mini ac poculo falatari exponatur memoria veteris ho-
,

mus in eo, qui Euchariftix, cuius imnnafigura,& minis , (jr fiat obliuio conuerfiuionis priflina ficulam.

vmbra erat.particcps fit;»* fublimia , in perenna- Ita landus Cvrillus.

qui ad cucharidicas delicias pergit, Non fumpto Cliri- 188.
, qui ftatim
tura fcracur ,
obliuilcitur
terrx non hxreat,non cerrenis. di corpore ad mundanas delitias redit , ad Chrillum Vt
Cain Abiitm
i86. Apud prophanos mcnfatn habes , in qui epulx mundanas vanitates , quas reliquidc videbatur,
frfelit, qui f
ZtJiaci duo- fuper Zodiaci ligna imponebantur. Petronius dum accederet ; hic non tam conuiua , quam fu/nfre irJit
decim fan» Arbiter in Satyrico rem ita refen Rcpofitorium : Chridi proditor audire debet , vt ab eo quxri aiftwli V 4 -
md menfmtn,
rotundum duodecim habebat figna in orbem diffofita-, poflie , quod quxfitum fuit a Cain qui fratrem nu, tn.
Petron. ,

Juperque proprium , conuenientcmque materia finitior Abcl occiderat i Vbi efi Jlbcl frattr tum ? Vbi eft
impofherat cibum ; fitperque arietem cicer arietiuur/r, Chridus , quem cordis Imti exceptum peccato-
fuper taurum bubula fruflum fuper geminos testicu- ;
rum fordibus obrui di terrenarum , & amore vel-
cancrum coronam fuper leonem Steph.Caot.
los ac renes \ fuper ; uti aggredi terra fepelidi ; ture Stephanus Can-
ficum sJfitcarum. tuarienfis lib. Allegoriarum fuper Genelim apud
In nieharifli- Nos lan&ius hoc prxdabimus , li ccclum, Tilmannum : Vbi efi slbel frater tum? Hoc ei non
ca mmfa
atque caclcdia cucharifticx menfx allidentes incongrue dicitur , qui fumpto Chrifii corpore , redit
Chrifii Rt
cogitemus , terrenorum- memoria prorfus abo- continuo ad fordei priflina* ,& Sjtcvti vani-
fnum.
lita lic enim liet , vt ad Paradifi delitias poft
; tates. Vtinaro nullus Cain reperirerur , qui
cucharidicas migremus ; alioquin timere exi- ita in Chriftum vt in Abclcn fxuircr , led mul-
tium debet, qui conuiuio allidens ccclum non tos.proh nefas ! reperire cft , qui exceptum Chri-
cogirac , Paradifum meiite non rcuoluit , quod ftum terrenarum rerum curis , deliturum &
accidit Iudx , cuius excitas huc cualit , vt in amore vcluri ingeftes terrx glebis obruunt,
mensa corium animo non viderit , quod vidit & fepeliunc , ipli inferno, nili rdipuerinc 3 fepe-
bonus latro dum eflee in cruce , dum ait Me- : liendi.
mento mei Domine dum veneris in regnum tuum,
, Meminerint le licut oliuarum nouellas men- Na Hi * rrt

Luc.tt. Luc. 11 . Iudx limilcs iuftc perdringit fandus fx faerx accumbere , atque ade6 ih nulli alte infra Drnn
i.Ambr. Ambrofius in Pfalrn. jj.dum ait: Lasro in eruet rius rei Inlitionem admittendam non cite.
i-,
flimi mif-
minant qui
Jita regnum Domini mente conffiexit , quod in conuiuio Plalm. 1 xy. v. j. ita feripeum cft , fient nouelU oli- «uiharitli a
Chrifii ludas videre non potuit. Accumbens ctrlcfli uarum in circuitu rntnfx tua ; cur oliux filij com- fomfaatiam-
parati , qui menfx accumbunt ? Rabbi Kimfi; iunt.
conuiuio coelum non cogitabar quin terrenis ,
rUim. 117 .)
inhiabat lucris , vt non mirum li in malorum ex- quia olea non patitur vilius altc.ius arboris in-
trema miferc venerit. ntioncin, ideo notat certos, 8c minime fufpe-

187 . Et vt ab agni paratura non abeamus , cum iu- (ftosde adulterino femine liberos, quod ad Ia-

Rrri lempo- bccur agnus quartadcciina dic mcnlis parari, eram menfam , &
fpirituales filios transfert qui
,

rnliu amor in nortncicdc fignificatur rerum mundanarum affe- menfx accumbunt. Oleam referant in corde,
nebit itertfte- dum
encharidici Agni cfu femper dccrclccre nullius infra Deum rei inlitionem admittant,
rt debet, dum debere ? Ciim lunaris circulus haberet plenitudi- terrena omnia excludam jChrifti vifceribus in-
ouchariilica
mtnfa acca-
nem, & iam inciperet dccrcfccrc, tunc agni mcnfa lerantur , &
Chriftus folus in ‘eorum cordibus
demur. iaranda erat , vt obfcruauit etiam landus Cyril- pullulet. Iofuc f. Dcfecitque manna poftquam com- Iof.f.

S.Cyr.AIcx. fus Alexandrinus lib. 1 . Glaphyrorum in Exo- ederunt de frugibus terra quo fignificabatur Eu-
;

dum alibi datus ;

quia fcilice? rerum tempora- chariftiam , cuius manna figura exftirit , alia-
lium amor, qui luna folent fignificari .immi- rum rerum inlitionem in corde non admitte-
, cum eucharifticas epulas degu-
nui tunc debex re, & terrenis voluptatibus addidhnn idoneum
damus. huius menfx conuiuam minime cllc ciim oleam
Terrenarum Porro aded rerrena negligere debemus , vt non referat.
obitui? in £u- eorum penitus obliuifcamur foler liceat us vini Chriftus ex aqua vitium produ&nrus Ioan. z>
189.
j
ebariilt».
In carJtt.ii.il
calix libibentem inebriet , obliuioncm inducere. voluit prius ludxorum vihum abfutni.ne aqua
verem tiurr-
Vitanda ebrietas , vitanda obliuio in exteris cum illorum vino mifcereuu , quod cafu facium fa'io>iu Jtlet
mcnlis cft ; in hac ccrlcfti , & fpiriruali dclidc- ede non eft exiftimandum; an noluit in fantfo r-filer* Jum
randa , &: quxrcnda. Certe eam admirabatur conuiuio vilitatis Iudaicx aliquid relidere Pul- ? tn rbaridi ta
Pfalm.it. D.viid Plalm. u, cum diceret Et calix meus , chre fan&us Ambrofius in cap. 1 ifaix , Non vi .
n.rnUt delit »i

inebrians quam prsclarus efi ? quod ita legit , ex- & nummifeuit , fed aquam mutasti t in vinum ne quid ;
fntirnur.
Ioan. t.
S.Au e. plicat landus Augudinus luc .& poculum tuum in fdero conuiuio v 1 1 1 TAT i s IvuAic.t refi-
; S.Auib:»
inebrians quam praelorum efi ; fed eodem Icnfu, deret , maluit naturam vertere , quam adulterare
mf ut quia calicem bibo tuum , quia tu exhibes , tu
, fijrflantiam. /Egrc quoque feret in corde aliquid
porrigis, pergit , poculum tuum OBLIVIONEM
& veteris conucrlationis relidere ; omni igitur
pr/.flans , priorum vanarum deleFtationum , quam vcruftate exuti accedamus ad Chriftum , vt frui
praelorum efi ! Felix ebrietas ifta, digna, qux & cius dulcedine poflimus. Tn amor da conuiuis
omni lobrlcrati prxferatur , dum obliuioncm tuis quod a conuiuis exigis , per tc conlequa-
,

pridinx conuerfuionis parit. Plenius ,& aper- mur.quod propter tc quxi imus,& amamus.i cor-
S.C T pi. tius rem habet fandus Cyprianus epift. 6*. cuius de tu cordis amoue quictpuid in corde tibi dif-
,
Oblinit /ia-
uerfaeitnit
verba hic.deliderari minime debeut Ebrietas : plicet. vtinam nihil aliud in nobis Amor re-
O
pristina in Dominici calicis , & /anguinis non efi talis , malit pcrirct,niii quod Amorin nobis amat!
tmharilha. ebrietas vini pecularis j
cum diceret Spiritus diuinus
in Pfitleno , calix tuus inebrians ,
addit quam peropti- F x EXCVR
Nouarini Agnus Eucharid.

3y Google
 , - ' ,

64 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

EXCVRSVS XV. vitulum, quem feceram, combufit,
puluertm,qnem fparfit in aquam
tfr conticuit vfique
po fica A aro nem re-
ad

Peccati occafio fugienda ad facrarn prehendit^ populum ; rectus ordo, peccati prius

Euchariftiara accefliiro.
occafionem auferre ,
quam peccatores reprehen-
dere i Aduerte prudentiam. Mofis, inquit hic Olea- Olcaft.
fler prius in peccatum qu.im in peccatores fimiyt , vt
Purifiimis concupifccnriis anima in eucha-
, ,

peccati radicem prius extirparet ; & fan- 5 Air.br.

.

rijlica mensa pafcenda. £his Ambrofius in Exodum ad Romulum:*W*)/?/

Lapsus occafio tollenda. comminuit vituli caput , atque in pulueretn redegit vt ,

Impietatis radix euellenda. omnia impietatis aboleret vefligia . Sic ille.

Sapiens iftuc idcin voluit cum MV.Quafi a facie
Kemo peccandi periculo fe exponat. 1
^ 1»«
Prjtnaricandi occafio ablata ablatione fer-
colubri fuge peccata.Lccle.il .x.i , c^v.x verba ficcx- kemopeatii*
pendit Gualfridus in Allegoriis fiipcr Eccldiafti- foruulofotu-
menti.
cum Acfidicat:Non fis contentus , non incurrt mor-
A lapsus vicinitatefuos Deus auoc.it.
:

^1 ^
fum,fuge etiam tattum. Jmo etiam non fufeiat ta- CwlVid.
J*ui ad eucharijlicam menfam fe conferunt, ctvm euaderefed etiam & accessvm. Potum
a lapsus occafionc abeant. efifirpentes non fintire contagium, periculofim cft , vel
babere vicinum. Vt igitur omnis peccati occafio
Nec videndum, quod Deo dijplicet.
auferatur , non a moilu dnmraxat colubri fugien-
T^Ennentati panis efum inhibuit Deus in agni dum praecipit, fcd a contaflu, imo & a confpc&u.
TQO
JL celebritate folius azymi vfum permifit'; Se-
,
Nolens Deus populum in montis cacumen * lapsAsvi-
^ fi
ttJipnuut p#fw >inquit, diebus azyma comedettsjn die primo non afcendere.vbi cum Moyfc loquuturus crar,prohi- Hrurato fisu
*oim* in tu - erit fermentum in domibus vcfhts,quicti tique comederit buit ne ad montis radices accederent, montem-
ebsrithc* fermentatum ,
peribit anima Hia de Ifirdtl Exod. 1 2. que contingerent, ficcnimhabes Exod. 9. v. 12. Exodrj.i». 1

m«ma faftt- V- , ^ a j purilfiniam, omnilque doli expertem vi- Confiitues terminos populo per circuitum, dices ad cos: &
ram his ' Cibis etfs teckc inhortatur. Panibus infer- Canet e, ne afccndatis in. montem, nec tangatis fines illius
tioJ ii ;

S.Cyr Alex, mentam , inquit fan&us Cytillus Alexandrinus

& non latis erat dicere, nc afccjideient >hoc enim
lib. i.Glaphy rorum, in Exodum, tot vtfii iubet, qui efi quod praecipue volebat Deus, cur arcet a con-
fiacrum Agnum manducant , quo,vt mihi videtur, per- ta&a,& a vicinitate, terminos conditui iubtns,
fitadtt fenilificans in Christo , vt fitam ipforum ani quos non rranfgrcdcretur ? A prxeepti tranfgrcf-
ttuttn pafiam, concupi/centr-s purifimis , maximeque ab fione eos auocat , & a lapsus proximirate ; dum
omni pr.iuit.ue feiunihs. Sic ille. enim a montis contadlu arcentur, fatis cautum
Lenii tere- Sed hic quarftio animum pungit cur a do- , & erar.nc montem afcenderct;ficm primis paren- &
fijteUeada. mibus ipfis fermentatus panis abelfcdcbeat > latis tibus, & ligni cfus intcrdi^usj&contadusjvt in-
efic videbatur fi ab cius efu,vt myfterio deferui- nuit Eua dum ait, Gtn. $. v.j. Defruttu vero ligni, Ctn J ?•

rcnt,abrtinereiu ; cur igitur adjicitur , in die primo quod tft in medio Varadifi-f recepit nobis Dem ne com-
r.on erit fermentatum in domibus veflris ? An vt prae- ederemus, & ne tangeremus
illud. Quod dixit fami-

B.Rupcrt. uiricationis occafio tolleretur? Subfignat R Ru- lia , prxeeprum exaggeraret , vel quia vere
vel vt
pertus lib. i. in Exod.c.iy. /n die, inquit,primo non id prxeepit Deus, licet feriptum non fit, nec con-
erit fermentatum in domibus vcflru ne , dum prafins
-, tingeret cos edere quod non contingerent, sieque

cfl , facilius quis pofit in l» r a va n i c at i o- peccati occafio prxcluderctur. Chald. 11011 torna- CUld-
n f m lari, nimirum tollenda lapsus occafio 61 u tanrilm inhibitum du indicat.fed&acccfium,

vt (emper quidem, fcd praecipue cum iturus quis dum vcrtit:A «* comedetis ad eum , neque accedetis ad
r

ad Euchariftlcam menfam j Ntmo diu tutus efi

cft cum x t lapfumlcilicctanreucrtjrer,& ab omni dif-
y

TERicvio p r o x i m v s , ait fan£his Cypria- crimint? quantum in ipfo erat eximerer eandem
;

nus epift. 6 1. Indigni hac mensa funt,qui inter obeaufam & populum inhibitum montis coma-
lapsus occafioncs viuunt, nec lapfuros fe putant; dus , ne fi temere accederent paulatim exuto ti-
,
falluntur: hoc ipfum magnus error, magna pr®- more , etiam ad montis cacumen contra Dei pi*-
fumprio, inter pericula tantum fuis viribus tribue- ccptum perucnircnt. Siftcnda hic Olcaftri verba, Oleafi.

re, vt a lapfu fc immunes futuros credant. qui hunc Exodi locum expendens , ait Cauetene :

IQ I. Dum agnus edtrerur ab lfraclitarmn domibus, afeendatis, neque tangatis ^etiam hic pulchram habet ad -
frsuAricsndi
fermentum debebat, non inhibitus tantum monitionem Pralari. u cum velint praceptafisa d findi-
MCAfilsbuto efus,& vfus cft,fcd & pr:tfencia,imu inhibita prar* tis firuari
,
prohibeant initia tranjgrefiormm. Ob hanc
alUnme fer- lentia.quia inhibitus cfus, ne fcilicet praruaiicadi confiam, forte Dominus Eua prohibuit (ea tefle) arboris
menti. relinqueretur occafio fi fermentum in domibus imerditia contaUum , ne contingeret eam venire ad
Abul
relinqueretur. Aduocanda huc frint Abulcnfis efium.Sic &
Chriflus Matth.$.& 6 peccat orum initia
.

vcrba.qui incap.i6.Matth.9.47. ita fcribir.Cau/a, tam fieuere interdicit , ne contingat in grauiora ruere.
quafc eijceretur ,
fermentum
,
trat quia Deus inferat, Quqrcdr hic Deminue jion filii prohibet montis afien-
comedi agnum cum azymis, cuitu caufa poftafuitfiprd, fium, fied contaElum. Ideo enim prohibet tangi ne con-
J,
Cr ita az-,ma conueniebant Agno,cffermentatum repu- Optimum efi fi quid pracepto prehi-
tingeret afeendere.

gnat Agno ex Dei disJ>ofitione , Cr quia maneret fer- f lesfipem, aut murum addere: quoniam ,vt apud prener-
mentatum tempore quo comedebatur Agnus ,pofiet ali- bittm efi, in arca aperta etiam iuftm peccat. Vbifimul

quis manducare Agnum cum fermento, quod erat contra difice, quam fit cauendstm, peccati terminos.
confUtutionem Dei ;vt ergo non esset A C C EDERF, SI VIS NON PECCARE.
occasio ad hoc, debebat eifei omne fermen- Si maximi ad cucharifticam comam inuiranrur,
tatum de domibtu ante immolationtm Agni, qui a lapfiis occafionc, culpxquedilcrinune funt £«* *i ea-

imputatur*. Mofcs antequam populum, qui vitulum adora- illa, in qua cum parer- 'boriaieom
libcrijindicac iftuc parabola
tiixeueStnJ*. ucr at, argueret, increparet, & ad pccnitcntiam in- familias multos ad cana inuitafict,Luc. 14. tandem
hortaretur, piius vitulum comminuit, & com- ai t :E.vi cito inplateas, & vicos duitatis,& pauperes, cr
ExoJ.ji. io. buflir.Exod.t l.v.io.fuo exemplo doces.amc om- dn iietyt acor, & claudos introduc huc admiratio hic ; okeont.
nia peccati occafioneni auferendam clk :Anipicnj aliquem corripiat , quod debiles, claudi, caciquc Luc -’*-
inuitemur.

aogle
 t ; •

Agnus Eucharifticus. 65
imriccnrur,cum arceri ab illo conuiuio debuerint,
qui folo afpedlu Ixcitiam conuiuantium inficere
videbantur , inuirac tamen illos Deus , vt (latim
Q Vbd ab hac agni pafchalis celebritate fer-
mentatus panis abefle debebat , azymus lb-
lus in vfu e(Tet,alib quoque fledli potc(l;tcdle indi-
I94.
Nuru tumi-1

du'.& flat ut
fciatnus cos inaxime idoneos, qui ad Euchariftiam care Deus voluit, amentis noltri finu (upcrbiam, ari A It are ac-

accedant , qui aducrlitate aliqua , aliqua calami- qua: vclut fermentum totam humani generis maf- cedat.

tate premuntur ; eos prarterea , quibus peccati il- lam corrumpit, ablcgandam;fcrmcmum in mentis
lecebra decll , &
occafio ,vt funt qui oculis ca- fu* domo habet , qui facile imumefeic. Prxclarc
rent diuitiis , &
corporis integritate , cum qua Philo expendens Dei legem, qua inhibuit ab omni
Philo.
argre mentis integritas cohxrct. SandtusThomas facrificio fermentum abefle debere, ait lib.de vi-

in catena ad hunc locum ita ex Beati Ambrofij dlimas offerentibus : Illud quodque legifutor iubet,
inciuc loquitur Ambrofuu. Imitat autem pauperet,
: oblationem omnemfine fermento fieri , propter r v Mi-
debile , cocos , vt oil cudatur quod nulla debilitat cor- di tat 1 M quam fermentum efficit -,aque figurato pra-
,

poris excludit a regno , ramvs qv e DELIN- cepto , ne quis elatat ad ylltare accedat tumida* fallit,

QUAT C V , I DESIT ILLECEBRA PEC- & arrogantia ,fid afficient ‘Dei magnitudinem ,fuam
CANDI. mortalitatem agntfiat , quantumun catertf fortunat ior,

WecvUtndX, Et fermento definiam ; Exod.i 3. verf.7. ita lo- & vera animatione animet elatot reprimat ,
canent
qned Deo di- quitur Deus ; Non apparebit apudfi aliquidfermen- infidiat ricem fuperbiam.
tatum , fcu , vt vertit Oleafter , non videbitur tibi Ab hoc tumore caucat,qui virtutibus eft prxdi- Tumor mmtk
Exod. 13. 7.
aliquod fermentatum ;
non fatis erat dicere , non tusjnam , vt ait fandius Grcgorius lib. 1 . moral. quam noxius.
Plca/t i.Gtcg.
comedes ? non erat; vt efurn inhiberer , a vifu cap. 1 C.Nonmmquam virtutes aliquantula elatione
eos auocat. Itaque qui ad eucharifticas delicias per- nos polluunt , & tanto deielliores apud Deum faciunt ,
git, ab omni lapfus occafionc fc furripiat , quo & quanto apud nofmetipfit tvmidiores reddunt,
Chrifto vicinior fit , eb longius ab co abcat,quod mentis autem tumor ad linguam accedit, nam nifi
dilplicct Clu ilio. cor imumefieret , lingua minime fuperbiret ; ait idem
fimdtus Parer hoin.9. in Ezcch. Qui euchariftica;
EXCVRSVS XVI. menfa: futurus
vcrba.ncc corde fuperbus tumeat.
eft particeps ,
nec luperba cuomac

Superbia: tumor ab euchariftica Hoc igitur fiipcrbix fermentum non habeat, 19 f-

qui cuchariftici agni futurus conuiua eft. Scite Superbit fir-
mensa exulet. ment ut» ntn
B.Rupcrtus lib. 1 .in Exod. cap. 15. expendens il-
\
htbeattucha-
"Remo tumidus & elatus ad Altare ac- lu dfiptem diebtu azyma comedetis ; Exod. E.fic au-
tem ille feribit Nunquid de fermento panum cura
:
1
nflitt
fartiotpt.
menfa
cedat.
fit Deo ? A» propter peccatumfiicir,
diabolica fuperbia, B.RufCit.
Tumor ntentit quam noxius. quo fermentatum efi genus humanum a primi parentia
Superbia: fermentum non habeat eucharisti- prauaricatione ? fiptem ergo diebsu , id efi , tota vitd

ca menft particeps. notha ab hoc fermento caneamus-, nihil minus hanc

Humilitas Chrisli fuperbia nosira medi- menfamdecec , quain fupcrbia:quippd hic tantam
cina. humilitatem Deus oftendac.
Humiliauit fc Deus , dum fadlus eft homo , vt Humilitat
Chrilli humilitas in Euchariflid.
noftram fuperbiam fanaret, humilitatis nobis (pi- Chrilli fmftr
In Eucharistia vt fe Chrijlus exinani- Ut noilrt
ritum inhalaret; lam tandem, inquit (ancius Au-
medicina.
ucrit. gtlftinus in Plalm. 1 8. erubefeat homo effi S.Aug.
svpu-
Se qutfque demittat accepto eucharijlico B vs ,
propter quod faclus efihumilu Dem ,humilis
grano. faclus eft, dum homo fadlus eft. & lib. de agone
Chriftiano cap.i fuperbia,\r\<\nn,fanari tetefi,
Chrtjit humilitas in fuperba menfa non re- 1

fi Immilitatefiltj Dei
non fanatur ? licet vero voiqtic
qutefeit.
humilitatis exempla dederit magifter humilis, id
Superbia fulmen ab euchariftica menfa tamc pneipue prxftitit in fandliflimo Eucharifti*
abfit. facramento. Poterat Dei filius maius humilitatis
Humilis ab humilibus manducari Chrijlus fpccimcn exhibere, quam huc vcnire,vt manduca-
retur ,Sc biberetur Scire idc fandius Pater in Pfal. Chriffi humi,
vult .
?

Chrifti humilitas in euchariftica menfa ex- 3 3 . Vnde coirimendauit ctrpsu , & fiuigsuntm /irum ? de litar in
ciarifha.
Eu -

hv militate sva; nifi enim effit InoniIit , nec

ldcin.
penditur.
manducaretur yiec biberetur. Quid ergo fuperbus ac-
Abicdlionis noftra memoriam ad Euchari- cedat, & in Dei humilitate tumidus appa-
tantA
ftiam nobifeum deferamus. reat} quid (urges ; quid inflaris? quid fermen-
Cinerum adjpeclu in facrificijs , humilitatis tum fuperbix in mentis finu contines , intu- &
jpiritum faertfcantibus inhalare Dominus mefcisA’ corrumperis?
Hic exinaniuit fc Dei Filius, vt pollet ab homi- 19^,
volebat.
ne manducari , quod in hunc modum explicat In Euchtri-
Humilitas illius chara fler qui euchariftica ftim vt fi
,
aduocatus fandius Pater ferm. 1. in Plalm. 33.
adfidet menfa. Cbnllw rJci-
Verbum illud , quo pafiuntur Angeli fimpitetnum,
naniutrit.
Tumore careat , humilitate fit plenus ,
qui quod efi aquale Patri , manducanit homo ,
quia citm ir.
Idem.
Euchariftica particeps fit. forma Dei effit , non rapinam arbitratus rfi effi fi aqua-
Humilitatis commendatio. lem Deo ; faginant ur ergo illo Angeli fid fimctipfion ,

Ex nihilo creatio eft ,ex humilitatis nihilo EXINANIVIT, vt manducaret panem Angelorum
homo quAm inepte homo fuperbiam fuam obtru-
;
recreatio.
dat, vbi fcDci filius exinaniuit.
Summa, dr compendium Dominica doUrina Non videtur cuchari (licum panem mandu- Se qmifqut di-
mittar a/ te.
humilitas. caflc ,
quipoft fuinptioncm adhuc fuperbix li- fto tuebat*-
Vroprium Dei donum humilitas. tat ,& in pedore eucharifticum triticum habens ji

Nouariai Agnus Lucharill. F j in

Digitized by oogle
 • ?
- - '

66 Liber V. Sacrorum E ledorum,

in fuperbiatn erigitur ; fpica qux tririco grauida Humilitate munire fe debet , ornare fc humili- AlltSitnk
* e{lr* mtm9 '
cll caput deiicit, & inclinat in quoddam humilita- tate ,
qui ad cucharifticum fe epulum parat ; fub-
tis lienum ; erigit fc quar vacua,& iiunis;hinc ve- cinericius panis, qui Elia: ab Angelo exhibitus
tus illud dictum, > 3 . 19. 4. cuchariftici figura,& vmbraqux-
Rcg. ntbifemm Je-
A r 1 S T A inanis re fla, cuma eft plenior. d.tin fuit ; fcd cur fubcineritius fuit ? Sccphanus fi>*•»**>.
Igirur & qui cuchariftico tritico refertus eft,capur Anglicus apud Tilman, Hic eft ponis fubcineritius, *
** *
4
“j
deponat, humilitat em, non fuperbiam crigat.1 noftra fcilicet abjectionis memoria. Proh
1 97 ' Reclinare in eius mente caput non poteft Chri- quam fapidus ifte cibus eft inter hos cineres,quam
Cfiti fit humi- ftus, qux fc non inclinat, qux humilis non eft; vtilis comedentibus, quam falutaris?
li! «> ia fuftr*
hinc illae illius voces Matth. &. Filius hominis non Humilitaris fpirirum inhalare holocauftis , Sc Cinerum ai-
ta mtnta mlt
requit fit,
habet vbi caput fotum reclinet , id eft, expoli tore fan- offerentibus volebat Chriftus, cum vi-
lacrificiis

8. ato Gregorio lib.19.moral.cap. i.Hvmilitas elimas hoftiafquc igne comburi >rcdigique incine-
^natu*ftimt
S.Grcg. mea requiem in fisperbd mente vtflrd non inuenit-, rem iul7ir;cineris adfpcdu affricare lacrificiis hu- furipe usibus
quod maxime verum, quando humilis Chriftus milicatcin volebar. Scite S.Thomas opufc^S.c.j. inhalare Do-
in landifllmo Euchariftix iacranacnco pedtora Cstm cornuta animalia in Itolocausium id eft , ferar- ,

noftra fubkurus eft. darem ignis in cinerem redigendi ojfcrebantur , poterant

SttTtrbit fttl- Iniaufti prodigij lignum habitum, Sc imminens difcere,zt coi dii , & corporis hvmUitatem
mea ab eu- tium periculorum indicium eft > quod fulmen in conferuarent cur non iuftiusa Cbrtfto fub Eucha-
;
cbtwiflita
Neronis menfam ceciderit , quod narrat Tacitus ilix facramcmo ranra,& tain ineffabili humilitate
vunsa abjit.
lib. 4. Verius,
1 &
certius periculorum, quin & mor- latente , humilitas difeatur.
tis imminentis indicium fi in euchariftica mensi , Illiusqui euchariftici conuiuij particeps eft
10 *
,
fuperbix fulmen alicuius culpa appareat , Vasta, UuntlaMtl-
futurus verba nota , vera conlign.it io inter, alias
,

U.Albctt, Magnus fcrm.in Dom.y.Aduen-

vt ait B.Albertus virtures humilitas eft ; Dauidis verba fum Plalm.
tus , A eft tjuaft quoddam FVLMEN.
SV 1> E R B I 1 1 .v. 17. Edent pauperes, &
fiuur. ibuntur ; itanc pau-» jUt* aJfit
Proh quam ominofum li vfquc ad lacras epulas
, , peres tantum t Quia non comedent eum fpiritualiter, mnf*.
huius fulminis vis pertingar. inquit hic Vgo Carcnlis,n^' hvmues, qui pau- Pldi^ii.i;.
at *
198. Humilitatem docuit, humilitarem exercuit Dei perum nomine lignificantur.
Humilis ab Filius, dum manducari cius corpus a nobis voluit, Humilitatis amator lit, qui ad eucharifticam fe
J*?
huminilibus ciufquc fanguirtema nobis hauriri, quod fic ex- menfam couferr,fuperhiam reiiciar ;
granum fiu-
mamtueari plicat fandus Auguftinus enarrat, in Pfalin. 33. menti inter extera minus ventofum eifc traditur, nU i,qui £«-
ChrifUu
•vult.
Notu* eft Dominus nofler leftu Chrifhu , in corpore, alia magis inflant , vt in oleribus apparet legu- ehmttiapar^ &
S.Aug. & /anguine fuo voluit ejfe falutem no Urant. Vnde autem minibus quidni igitur huius Sacramenti materia tuefifit.
;

comme ndauerit corpus , C,~ fanguir.em fuutn ? De H v- frumentum fir,vt vel hoc rciiciendum faftuin,
CIt*
Miu tat E fuo, Nift enim ejfet humilis , nec nuxn- hnmordmque tacite doceamur -Scite 'B. A Ibcrtus ®
ducaretur, nec biberetur. Reffict altitudinem ipftus \
In Magnus trad. 1 .de Euchar.dift. 3 . cap. . 'udum in 1 N
principio erat Verbum apud Deum,
, & Verbum erae genere granorum inueniri potefi adeo nobile ,& adeo
CT Deus erat Verbum. Ecce cibusfempitermu ; ftd m,m- dulce , Cr minus ventofum ,
quod hv militate.vl
ducant Angeli, manducant fitpema virtutis, manducant fignatficut granum frumenti.
cctlefles §>iritm,& manducant, /aginantur, CT inte- & Sed quia hic fumus , humi- Humilitatu aliqua vniuersc in
grum manet, quod eosfiniat, latificat. Quis aut horna & 'e litatiscommendationem adiiciamus , vt ametur tanmeniaitt-
pofftt ad illum cibum ? V
nde cor tam idoneum illi cibo humilitas , &
humilitatis amore fuperbia detu-
oportebat ergo ve rnenfa illa laflefieret , ad pauculos & mefear. Humilitatem ita commendabat fandus s.Aug.
pernemur. Vade autemfit cibus lac i Vnde cibus in lac Auguftinus epiU. 56. Iam nobis de aliquo bono fallo
comurtitur ni/i per carnem trajeiatur i Nam mater
•, gaudent ibus, totum extorquet de manu svPERBi.f;
hoc facit quod manducat mater , hoc manducat infans. vitia quippe cattrx in peccatis ,/uptrbia vero etiatn in
,

Sed quia minus idoneus eft infans , qui pane vefia- reflefafhs timenda ejl ;
ne illa qua laudabiliter f.f!a
tur,i fum panem mattr inc.tr nat ,
p per humilitatem & fhntjpfius laudis cupiditate amittatur. Itaqueficut Rhe-
manu ila &
lailis fisccum de ipfopant pafiit infantem. tor iUe nobilijfimm cttm interrogat its effit , quid ei pri-
Quomodo ergo de ipfo pane pauit nos fapientia Deif rntrn videretur in eloquentia praceptis obfiruari oporte-
Quia Verbum caro faflum eft , dr habitauit in nobis. re ? pronnntiationem,dicitur,resf>ondijpr, cum quateretur
Videre ergo humilitatem , quia panem Angelorum man- quia fecundo,eandem promwtiationem.quid tertio, nihil
ducum t homo : id eft. Verbum illud quo pafiuntur Ast aliud
,
quam proment iat Ionem dixiffe ; fi interrogares,
fempitemum , quod eft aquale Patri , rnanducauit
geli (jr quoties interrogares de praceptis Cbrifiiana Religio
homo quia cum informa Dei ejfet , non rapinam arbi-
;
ms , nihil me aliud refponderc nifi humilitatem liberet ,
tratus tfteffefe aqualem Deo. faginatttur ergo illo An- etfiforte alia dicere nccejfitas cogeret.

geli ; fid fcmetipfum exinaniuit vt manducaret panem Ex omnia creantur, ex humilitatis quali
nihilo 2.0 D
Angelorum homo formam [erui accipiens infimilitudi- nihilo omnia recreantur. Audiendus hic Vmocr- nihilo

itern hominum fafhss , habitu innent us vt homo, & tus lib.4.de erud.Relig.parr.i.c.4. Hvmiutas
humiliauit fafhss obediens vfque ad mortem , mortem
fi
ad nihilum peccatorem adducit vtfi nihil ;
reputet , & rtert*-
autem crucis : vt iam de cruce commendaretur nebis in valore e* in virtute ; ex hoc nihilo fit recreatio : th.
,

(aro , (jr /anguis Domini : nonum facriftcium , qui.l ficut ex tiihilo /impliciter fufla eft creatio. IJoc non Vrab.
mutauit vultum fisum coram Abimelech : id eft , co- ignorabat Dauid qui dicebat : Cor contritum , d" hu-
,

ram regno Patris. Regnum enim Patris , regnum er.it miliatum Deus non diffides. Qui etiam ait : Cor mith-
ludiorum. dum crea in me Deus. Creatio mundi cordis,fatta eft ex
199. Tanta in Euchariftix facramenro Chrifti elu- nihilo humilitat is.
Cbrifii humi cet humilitas , &
paupertas vt maior efle nequeat; Dominice dodrinx fitmma humilitas eft, de Summa , 0* &
litat in tu- quis vnquam tam pauperem veftcm induit, vt non hac prxeipue Chriftus gloriatur; quod in hunc camptnJiusn
tharifiiti
pauperior (it illa , quam Chriftus induit , vt vilis modum colligebat fandus Bcrnardus epift. 41.
menta tx* tn .
ditat. ac pannola vellis noftra lit , fubftantia tamen,
accidcmibufqueconftar, Chrifti vcftisfolis acci-
Quid
quo omnes
deinde Auflor , VT dator virtutum Conflui
thefiutri fupientia fitnt abfi onditi ? nonne
, m ^
s.Bcm.
dentibus conilae. tamen et ipse i>e hv militat
e tan-
QVAEC,
 . m ,

Agnus Eucharifticus. 67
QVA M SVXfMA SVA DOCTRINA, j VA- nempe cum in facrificiis adhiberi fal folcrct,
HVMQVE V1RTVTVM CioRIATVS ESTi tncnfam fucrificj quoddam genus ccnlent ; in
Difcite (ait) kme ;
non eptod /obri , aut cafhts , aut !piy JTlhttJ tract. de ablution. manus hxc ha-
findens , aut aliquid huiujmodi tfid quia mitis fumt bentur.
CT humilis corde. Nullus frangere panem deber quin benedicar; lOJ.
Dei
Trcfritttn Plura i munifica Chrifti manu dona finr , pro- hinc illud 1 . Rcg. y. 1 j. £i ipfi benedicet hoflia-f m Frattunif, (X
denam humi- prium illius donum humiliatis eft. Ioanncs Caf- Targurn vertit , frangit cibum ; vt frangere cibum, benedici. cuti
lltOK
loap.CJE
fianus collat. i $ cap.7. Humilita* eft omnium magi- & benedicere in idem recidant , quia non frange- nixus.
I.Rrg, IJ.
flra virtutum , ipfa eft cale ilis adfictfftrmiffmum fun- batur , nifi benediceretur.
damentum ipfa efi donum proprium , atque magnifi- Inter panis benedictionem, & ipfius panis cfum iKltt / ar.it
,

cum Saluatorii Da nobis hoc donum , doni huius

. non licet dc rebus aliis miiccrc termonem apud benriiiihthf,

amator. Da amanti Amor , quod amas in amato» Hebrxos, nifi fermo ille circa cibuin verfetur fic ;
tjrfar 11 efum
dr a jri retat
donum tuum humilitas eft , tuum 'fit tuis dona- in jny \rhw traCt. dc ablue, maniis Inter bene :
flUojtti Jh-
re ,
quod donatum tuos maiori nexu tuos reddit. dictionem , C7* efum nihil loqui debet ,
quodfi loquatur , deu inhibi-
Nos dita humilitate , vt fapidior nobis cuchari- benedici iemrn iterure debent , nifi verba ad cibum tum.
Aicus fic cibus , & fulubrioi. ipfum pertineant mc fi fal decfTct , & faleni pofcerct,
ac fimilia.
Panis benedidio apud Hebrxos non valet, fi Fanii bmeJt-
C A P V T XVII. is qui eam perfecit , comcflurus non efi
,
fic in ; (lie rite r.o fit

•|VTJ) JfTOP legitur rratt. dc hac rc. Qui non com- nifi faal be-
De pane quidam ritus Hcbrarorum, edit , non potejl fitper panem benedictionem emit-
fane
}.ti(itens tU
t.mt-
tere , vt alios a benedictionis debito eximat , nifi
dat.
\^Antepanem in mensi benedtftum aliud qui edunt paruuli fint t vt eos ad pracepta firuanda
comedere Hebreeis inhibetur. affuefeat.

Formula, qua panem Hebrai benedicunt. Iudxi in aliis, qu^m in folemnibus conufaiis Vinum qufiib

tantum panem benedicunt ; in illis etiam Indei latu di-

Panis cum falc adjpcrgatur. tant.
Vinum.
Fra&ionis,^* benedictionis nexus. Vt liceat Hebraeis in diuerfis domibus habi- Fanii rinfe-
Inter panis bcncdi&ioncm , cepinis cfum tantibus cx vna domo tranfire ad aliam, & aliquid ci 't- , & vfiu
de alijs rebus colloqui ludat s inhibitum. etiam ipfo die Sabbati deferre , hunc ritum fer- tum de v ha
dtnead alit
Panis bcncdi&io rite nonfit, nifi panem bene- uant ; porrigit vnaqu$quc familia pauxillum fa-
tranfiundum
rinx,& cx omnibus panis integer formatur.qucm die Sai l ati
dicens ex pane comedat.
peculiari bcncdidtiunc donant ,& in alicuius do- llelrdu tft.
Vinum quando ludat benedicant. mo (eruatur , & in hunc modum rerum commu-
Panis confe&io c£* vftu cum de vna domo nicatio fit hic panis vocatur ab Hcbrteis 3YVP
;

ad aliam tranfeundum die Sabbati He- commixtio. Meminit huius rei R. Mofcs yEgvptius R.Mofe*.
brais tradt.de hac e aliquando aliquid pecunia- tingnlt
1
;
efi.
oderunt , qui falci na huic pani conficicndx
Xitus ilte fouenda paci vt deferuiret.
coematur formula benedidtionis hxc eft Lau- :
Inuitato ad menfam panis bcncdi&io feri ;

datus fis tu Domine Deus nofler , Rex mundi qui fkn- ,

committitur. filificauit nos in fitis praceptis>& fubiecit nobis pracepto

Primitiarum panis vt paretur. mixtionis , cr communicationis ; his didtis , pane
Panis confpe&us optimum rei cuiufque ag- manu tenentes dicunt : Per hoc liceat nobis ingredi
gredienda incitamentum. & egredi e domo igt aream , ex area in domum , (T
ex vna area in altam ; Q? celfiori domus loco in celiam
Teminarttm ricus dum panem conficiunt apud
Hebrxos.
vinariam , &
ex vna cella vinaria ad aliam >& cX
vno cubiculo in alitui nobis , omni Ifraeli , qui habi- &
Amae Dem vt ab , eiusfrouidentia fempet tant in hac vrbe.
pendeamus. R. Iofuc filius Leui ait hunc ritum feruari , vt Fitut ilte /0-
pacifice vitiant , & nutriatur pax OlStt* *3TP1 uenda fati ve

»
defit unet.
102,. E pane etiam Hcbrxorum pentlex pacis gratia ;{addirque duas mulieres
,
qux inter fe
R.lui.
aliqua promenda func,qux do&i diffidebant , huius panis conficiendi occafione in
lectoris famem aut auferant.aut mi- gratiam rediifle, odiis pofitis,&: iurgiis.
nuanr , licet fors irritatura potius Apud Hebrxos , qui alios in domum fuain ad 104.
fint,quia pauca, quim ablatura ; led tnenlam inuitat ,
panis benedictionem perficit, Inuitato ad
quia alibi plura dc Hebraicis ritibus dedimus, quem ipfi vocant bircbaik anui^ihi mtnfotH fanit
ferri poterit poft plura fercula, & aliquid panis in fine vero mcnfx benedictionem, & gratias agere brnediflio fe-
ri urrnotri-
exhiberi ;
fedad rem. folct, qui inuitatus eft:hanc autem benedidtienem
tur.
Jnte fanem Apud Hebrxos nihil in mensa licet comedere ipfi vocant PiCH H313 birchath ama^on.
in mtnfa be- amc panem cui benedictionem impertierint, quem Panis primitiarum ita parabatur , vt farlnx flos Primitiarum
uediRu aliud
in tot partes fccaut , quot funt illi > qui menfie eligeretur , vt per duodecim cribra fubccrnicula pani, vt fa-
comedere He- rarttur.
l>r*i* imbibe- adfident;illc qui benedicit , prior comedit ex illo, farina tranfirct ; fic refertur in OH 132H ithtP
tur. & aliis deinde tribuit, vt comedant, & poftea aliis cap.7^ . Ivifcc verbis, cribrantur duodecim cribris fitb-
cibis manus admouentj cauent autein vt partes cemictditi panes autem ifti quadrati erant longi-
panis penitus abfccentur , cum panem etiam eli- tudinis circiter trium palmorum ,
latitudinis duo-
gunt,qui pulchrior, mitior fir. & rum , vt ibidem habetur.

Permuta itu a
, Mcnfx initio panem benedicunt Hebrxl , hac A panis confpectu , atque prxfemia Optimum Panit terfit-
fatum Hebeti formula ,RenediPlm tu Domine Dem nofler Rex mun- aggrediendx cuiufcunque rei initium defumen-
Om of tinum
benedicunt. rei tumfrun-
di, qui 'e terrd panem educis. dum-, docuit iftuc Eliczer,qui non primo de ei ut ajpredif-
Pani eum fa* f
lr a.iiftrg*- Porro panctu benedictum non comedunt , nifi rc loqui apud Labanem venerat, cuius causl ille di it.eitami-
tur. fale adfpcrgant , aut in lalc confectus fit
;
quia aducncr at , quam appofitutR panem vidit Erappo- rum. :
 , -
,, ,

68 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

fit tu efl inconffieUk ritu ponit , qui ait ;
Non comedam
donec loquar/ermcne 1 mees,Gcn. 14.3 {.doro introdu-
C A P V T XVIII.
ctus cfHn hofpitium tacuit, tacuit dum caincli
curaremur ; ad panis prxlcntiain loquitur , tam- Dc panibus facicrum,feu propofirio-
quam hoc fuerit tempus maxime opportunum;
nis quxdam fcitu digna communi
fLRixpcrt. (cite rem expendebat U. Rupertus lib. 6. in Gcn.
cap.4 » . Opportunitatem jnquu, dicendi egregie fidli- notitix exponuntur.
nuit, d' t um gratus efiet hol/itibus ,/iluit adhuc , donec
in conffielht fito panu poneretur , & tunc domum inter Panes propofitionis cur facierum dicerentur.
maxima firdera hospitum , id efi > in prafimid pania Indigentix noftrar memor Deus efi.
appofiti jermonem ingrefliu efl u veris incipient Uu-
,
Ad gratiarum a&ionem inuttatnos Deus.
dibsu Dei. quod iuftius ad cuchariftici panis
Panis facierum ex qua farina conficeretur.
adfpc&um , ac ptarfentiam traducatur , nihil
quippe adeo arduum cllc debet , quod grandi ani- Bini hi panes coquebantur ,fornuquc aurea
mo non aggrediamur , mentem in hunc panem adhibebantur.
dirigentes. Dorum panum magnitudo.
105. Oofcruo placentam a reliqua pafta feparatam
( luxta templum hi panes conficiebantur.
Hebrtsrum templo olim a fceminis Hebraeis exhibitam, ac li
fx minatu ri Panes propofitionis quadrata erant forma.
eam Domino coulfcrarcnr , fed cum poftea fine
rui
nem
dum fa-
templo cllent , neque Sacerdotes cllcnt , quibus McnU partum propofitionis quam lata.
estsfi.
tuutt. offerretur; in clibanum, aut ignem eam conji- Panes vt in mensa locarentur,
ciunt , quod nulli liceret eam comedere; peculiari otqualcs inter fe cur effent ifti panes.
aurem verborum forma vtcbaiuur , quod obferua- Patena cum thure panis fuperpojita.
uit Oleaftcr in cap. j. Numeri, explicans illa ver- 1
Daria mcnfx adhibita. .
ba .Cum comederitis de panibus regionis i IUtu ,fipa-
:

In Dei obfequio femper aliquid adiicicndum.'

rabitis primitias Domino de cibis leslrts vertit ipfe;
cum comederitis de pane terra , eltuabitu elevationem Menfa in fublime euehebatur , vt eius vifu
Domino qux verba explicat in hunc modum Dr
; : populus recrearetur.
tiouopanein fingulu annis firmo efl. Poflet etiam efle Numerus panum duodecim menftbus , vt re -
firmo de quacunque farina in pallam redatia , quod
1

, ffonderet.
• non pofiint ex ea fibi fuere panem , neque com-
fiilicet
Panis defiderij non comedendus, fed Chrijlus
edere : nifi prius facerent placentam quam Domino
,

ojfirrent. Et adhuc hodie femina Hebraa quoties pin-

defiderandus.
Junt , huiufmodi platentim a reliqua palla feparant , Vtilis panisft Itimi dici meditatio.

& quaji Domino conflerant. Verum quia non , efl am-

plius templum , neque lanitiei Sacerdotes
,
quibus da- EiRAtcA promptuaria adiens, zo6.
batur, eam fjodie in clibanum , aut ignem conqciunt , & iliqua de pane propofitionis cx illis
comburunt ,
quod non liceat ea vefii. Cum autem eam prompfi , qux noftrorum notitix
inqeium , his verbis precantur. Benedillus fis Domine exponenda fiint , tanquaitr non ad-
Deus nofler Rex mundi quiafanUificaSU nos praceptis,
,
modum dilTita ab argumento , quod
& preuepisli nobis fiparare placentam de pa&d , ere. vcrlamusqubd fi aliquis obiiciat me plura, quam
Dicit antem textus ,
Elatabitis eleuationem Domino, ferat i niti turum de pane producere, recolat panem
quoniam munera , qua Domino offerebantur, eleuari fb quotidie in mcnlam deferre, ncc aliquem cllc,qui
lebant , vtfifiius diximus ,
prcteflaudo Deum fitrfitm fa*pius quam deberer adponi conuiuis conque-
,

efil ,nti ta efferebant. Poflet etiam tflcfinfiu : E Unabitis ratur ; ferat xquus le€lor , me multa de pane af-
elevationem , id efl , ab alia mafisa elevabitis hanc pla- ferre , cum omnia aut eruditioni nutriendae defer-
centam ; & illuc reificium qui vertunt , fiparabi- uiam,aut etiam pictatijfed ad rem.
tit fiparationem. Porro , vt hoc adiiciam , hunc Cur panes propofitionis panes 0’3Qn facierum f”*?*
fn 4 nr
'
moiein adeb religiose obferuant , vt puniendas d icerentur, lis inter au&orcs eft. Caietanus exi- rf'
n - 11 . */
. f. . I jcicrum St—
fe cenfcant , fi illum omiferint ;
quin abortus, lbmat , xta appellatos quta notati erant fac t eous ,fiu
,

& fteriliutem etiam in huius litus amiflionem ch.traFt eribus duodecimfiliorum lfiratl, ita vt iugis effiet Caict.
*
.
teiiciunr. affillentiafiliorum Ifiael coram Domino.
Am$t Dem, Vtilc illud monitum cft quod cxlculpfit Olea- Pleriquc Hcbntoram dicunt panes facierum Hcbt.
,
•vr ah nus fter cx co quod Deus iuflcrit per fingulos dies dictos quod ante Dei conlpc&um , facicmque
t ,
,

fia^sr^tou Pancm J b Hebearis collipcndatn>Exod. 1 6.vbi hxc fiftercntur ;hinc Exod. ay. jo. ait Deus ,& pones
f
ettamm. Labentur Ego pluam vobis panes de cotlo , egrediatur
: finptr menfiam panes propofitionis in conffeHu meo /ha-
1 sod 1 s. populus, & colligat, qua fufficiunt perfingulos d/V/.quod per. R.Salomon aliter explicat ; Abulenfis in c.ty. R.SaJom.
Oleaft. expendens hic Olcafter, ai t : Dignum inquifitione efl Exod. quxfi:. 18 . cius ccnfionem referens ait : / V
cur Domine non dediili eis panem ad menfim , aut quem eant ur illipanes facierum fecundum Rabbi Salomonem,
ad hebdomadam faltem fervore poffent ,fed adfingulos quia erant in forma quadrata altera parte longiori
dies. Vvlt Dominvs nos semper ad fiilicet quadrangulari ,£?• in duobus lateribus terminan-
E I V S PROVIDENTIA PENDERE, quoniam tibus latitudinem fiebat replicatio panis ad fisptricra,
nouit non nos adit vos eum , nifi indigeremus , qua in re CT illa replicatio erat quafi facies panss ; <fr quia erant y
melior efl pauperum , qu.tr» diuitutn conditio : fiunt enim duo latera , qua replicabantur , erant dua facies panis.
fitsgiilisdiebus pauperum oculi ad Deum , vt eorum Suum & ipfe explicatum adiicir Abulenfis quem ,
Abui.
miferentur , rjr neceforia (altem a i illum tribuant diem huic prxfcrt ,dum ftarim fubdit Aliter dicitur, :

vt etiam nullus tranfiat dies quo Dei circa er melius quod erant panes faciei
fi non fin quia non erant
- , ,
illi
,

tiatu beneficia. Accipere Dei beneficia non mere- illi pariesfigurat i fient panes litigares ;
nam panes vul-
tur . qui lc accepiile non cogitat , ncc gratus be- gares aliquo modo (unt in parte inferiori plani quando
,
nefactori c!l. fident in fornace , & pondus casnarum partium com-
primit , £7 facit aqualisatem i» fundo ,& hoc magis,
quia

Digitized by Google
 , , , . ,
- .

Agnus Eucharifticus. 69
quia cum i fi i panes pin/untur,fic planifiunt in fundo. fenfum , & cribabatur vndecim cribris fubcemi-
Etiam illi panes cum in fornace coeptantur in parte in - culis.

feriori pauimento clibani appropinquant , adurun- Panis duodecim facierum bini coquebantur, Bini hifuhtt
, epeet

tur-, in fieperiori autem,qu* filo calore tangitur, albiores & fonnx aurea: adhibebantur ritu , qui habetur
c , 'u ,

f' , mt tmt 4 m-
funt, CT non ita exuit i, partibus inferioribus nigredinem in D’ 13jn loSlP «,74. in lixt verbi |nix puSl rv4 adbibo»
quondam ex tubtfiione contrahentibus,panes aurem pro- rtwSuii nnx nnx
irw D>rw imx raixi luatur.
pitiationis ,fine facierum , vt dicitur in Hebreto , erant n 4nn ia owot hix cnS rn am *i» disi j

eiufdemfigura inferiut,&fuperius, quia non coqueban- wWn ia mx jw-u >w/m pxa nvh
'

tur in clibano ,ficut panes vulgares ,fid in quibufilam mann io nnix nn aioa ia nhnn wmi
ferreis ,fiue aureis vafis ad ignem , ficus hofliafiunt in HpSpnn tiSiW hoc eft , & fingilLuim
ferris ad ignem, &
quia Hia vafa in vtraque parte ean- & coquentur bini , (V bini ; & tres formas aure at habe-

dem fimi lit udi nem exprimebant panes illi tales erant ,
bant , in vnd pajla ponebatur , & in illa ad furnum
infid,fient fisprd , ac per hoc vtrobique facies habebam: ferebatur ;
in fiasndd coquebant panem , & in tot id
panes autem nofiri Jblam vnam faciem habent , fiilicet ponebant panem, cum efumo educebatur, ne rumpemur,
partem fisperiorem ; inferior autem faciei non appella- fidfiruaretur. Horum p»ni
tur. Eliam quia illi panes ficcofli non adurebantur Quanrx magnirudinis cflec quilibet panis fa-
magis ex xrta parte quam ex aiid , ideo eundem colo-
,
cierum , habetur in hxc verba in OnVUil
rem vtrobique exprimebant , ideo facies duas habe- cap.74. Longitudo harum placentarum quinque palmo-
bant : panes autem nofiri non habent eundem colorem rum , Luit udo duorum palmorum cum dimidio , &
fisprd , & infra. anguli fiptem digitorum.
turtm ftmflt
In Dei confpcifhi panes locari iabcnnir a Deo, Iuxta templum porrh cubiculum peculiare erat
107 , hi funn ni%-
IndigttU iw- nimirum vt hoc argumento nobis oflenderct , fc panibus propofilionis, feu facicrum conficiendis; ieliAt.tur.
f.
firA memor noftra* indigentis memorem cilc; ex noftris
feite vt habetur eodem lib.i.cap.aj.
Ponti frrftfi-
Deutifl, Oleaflcr in cap. 1 j. Exodi : Voluit fimper coram fi Panes propofirionis quadrati erant forma , vt
ti*n it 9».••
Olcift.
Abd.
panem habere w coniinv^ nostra in- notatur in DHUjn *D*W cap. 74. in hxc verba: dmri nunt
dicentia uimor esset. Abulcnfis tirvnaqustque maffaquadrata riwr^quia Scriptura vo- [e,n.A.

Deum hoc rifu prodere voluiffc affirmat quam , ,

cat 0 33 n DnS
T panem facierum, piutes enim facies
nofirimemorat; hxc illius verba, quxft. * 5J. in refert, quia quadratus.
ZCXfi.
cap.if.Exod. Caufa autem, quare ponebantUr ifii pa- Mcnfa panum propofirionis non erat adeo la-
Mtnf* p»tM
nes , exprimitur Lenit. 14, cap. fiilicet in memoriam ta , vt erant longi ipfi panes , fed anguftior , adcA
fnptfitlouts
filiorum Ifirael , vt Deses recordaretur eorum. Erant vt extra menlara quxdam panum pars elTct ex quum luta
namque duodecim panes iuxta numerum duodecim tri- vtraque parte panes circiter quinque palmorum
,
buum, &
ponebantur intra tabernaculum coram Domi- erant , mcnfa non amplius , quam trium , siemte
no fid efi, coram Sanfla Sanflorum,vt Deus videns illos * cum longitudo panum nicnlx latitudini aptare-
fanes , recordareturfiliorum Ifi-acl, C efiifie modus hu- tur , panes extra menfam ab vtraque menfie patre
manus ; fiilicet quod fient asm quis dat alicui amico defendebant quod obfcruauit etiam audor iain
;

aliquod iocale, quodficum fimper habet per illud iocale

,
produclus cap. "?4. qui addit : in extrema menfie
facit eum fic recordari fisi : fic cum Ifidelita ponerent parte panes pofitos, fex quidem ex
vna p«utc , &
panes coram Domino, recordabatur Deus illorum. Erat lex cx aliivnumqucfuper alium pofittim , vr va-
,

etiam hsc caufa generalisficta in ceteris fiurificift , vel cuum in meofie medio effiet, hxc fere hxc* verba
, oblationibus : nam cum aliquis offert , vel fkcrificat ali- lonanr, qux hic adiicio ex produclo loco defom-
tui,ideo facrificat iIli, vel offert, quia vere putat eum effe pta. ikv r.mi nsu) "iwp piSa-n
Deumfiueverefit,fine filum videatur: cism ergo obla- nssD3 arm Sy nSnn ynx ima D*naD
tio illorum panum effit quadam oblatio fatis fecialis ’nai5 ptao D’nQD r-vw n^nn w
de re meliori , &
magis necejfaria vita humana per
, p TSttn \*ys) ?sdo sxrn ns ‘iqui
eam fatis dabaturintelligi , quod ille , ante quem pone- h» nSn n’30 pi vzatz nn nnspn
bantur ifii panes in oblationem ^fit verus Deus. Ha- TJ2 pi mVrow ymw “n>n 4n
ctenus ille. .mSn w> rrw no rycn renet vt Ut
Ai gratlAtU Aliam peculiarem huius ritus caufam ftatim Qux fi vera funt , colligi poteft ,
quam verita- tum-i Imn-
alhsntm in- additjid fcilicet fa£him,vtad gratiarum aaionem tem contineant ea, qux habet Abulcnfis quxft.iS. rtntur.
nate BIS inuirarentur, quod tama Dei prouidciuia alantur, in cap. 1 j.Exod.quxquc in iis, qux ille affert, re- Abul.
Diu*.
Abul.
& fuflcntcntur ; Caufa autem ait Abulcnfis ,jpe- cipienda, quxvcreiicienda finr. Afferam qux ille
cialis efi etiam in hac oblatione , vt difiinguitur contra affert illius verbis : Quomodo autem ponebantur ifii.
alias, quia homines recipiunt a Deo multa beneficia , & panesfitper menfam dubium efi. Quidam namque di-
inter catera quadam funt pracipua ; maximum autem cunt(vtfvprd dicebamus) quod ponerentur ifii duodecim
per quod homines confiruanturin vita , efi panis largi- panes in duobus ordinibus ,fix partes in vno ordine,
tio : nant initium vita hominis patris, & aqua, vt patet drfex panes in alio. Alij volunt , quod ifii panes pone-
E cclefi 1
51 cap. Vt ergo denturfeciales gratia Deo de
. bantur in duobus cumulit, fiilicet, qubdfix panes pone-
pane , ponebantur ifii panes
beneficio alimentationis in rentur in vno cumulo vnus fuper alium cj* alij fixitt

coram Domino. Et adhuc erat aliud in ifia oblatione ; alio , &fuper quemlibet cumulum poneretur vnum vas
namficui inter catera alimenta panis efi, qui efifiatmie, thuris lucidiffimi. Vtraque autem harum pofiiionum
&fimpcrneceffariue,rateraautem,vt
,

pifies, carnes, & fatis concordat littera Levit. 1 4 xapxitm dicitur. Acci*
fiuflus intcrpollata funt : ita in oblationibus Dei ifia pies quoque fimilam , & coques ex ed duodecim partes
erat cominua,fiilicet quod nunquam auferebantur duo- qui fitiguli habebunt duas decimas ,
quorum finos a!
decim panes de conffdhs in mensa propofitiouis , & trinfictu pones :fiue tnitnfint fex in vno ordine contra
quando tollebantur hi, ponebantur aitf, ita vt ponit nun- alios fix locatos in alio ordine , fluefix in vno cumnlt
quam deficeret demensa Dei. <£) uti
contrafix in alio.cumulo,funt fini contrafinos
108. Panis facicrum ex fci farinl conficiebatur, qux autem verius fit , atque magit tenendum ; reffondrtur,
Panis facir- per vndccitn cribra fubcernicula tranfiiffet quo-
,
quod magis erit dicendum ifiot duodecim panes fvlfft in
rum rx 5 uk
farmi confi-
rum vnuro fpiffius alrcro effiet ; meminit huius duobus cumulis ita quod fixfint in vno amnio , ftX C
teretur. motis auctor DH 13AH cap. 74. in hunc irtalio.Primiyquia ifiifanes erunt magni, fum quilibet
haberet

Google
 - , 1

70 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

hdberct duas decimas ephi ,
que fetis magna quam it m quod innuit ctiamfandus Hieronymus epift.118. s Hier,
erat panum : tot autem , & tanti panes non caperentur vbi ait:DvoDECiM panes duodecim tnen-
in tam partta mensa , fiilicet duorum cubitorum in fium fignificabant circulups. Sed vt definiam,
longitudine. Secundo ,
quia in eadem menta non filum veili aliquo monitu caput idue iam obfi-
ponebantur panes ,fid etiam, vafit libaminum , fiilicet gnemus.
phiala acetabula, cyathi, tbisrribuD : fila enim vafit & Nodrorum defideriorum centrum Chridus Pa „^
occuparent medietatem mtnfit C7 forte amplius ; vbi fit, Chridum defideremus, Chrido adhxrcamus, men temodn-
& tanti panes eo ordine comparentur vt dmfedcbn-

^^
erso tot , , non perituras delitias, non inanes
voluptates;
~
fix in vno ordine fiiccedtntes fibi effent , & fex in alio prxiuic in exemplum Danicl , qui vt plura de
r

ordine. Chiidi aduentu & vidit, & prxdixit, ita eius vota $ Hier,
2. 10 . Panes ,
qui fuper menfam ponebanrut , xqua- in Chridum collineabant , vt ob id vir defide-
Ics inter fc fuiflc obferuatum ab aliis cd;rcin riorum fit didus.Scitc fandus Augudinus ferm.6 j.
2E jxriei in-
ttrfetur rfft 2c caufam affert Abulcnfis in Matth. cap. 1 1 q. . de tcinporc ,
Daniel , inquit , ideo vir defideriorum
ifl* p.mtt. i°. £»«/4, inquit , offerebantur pro dnodecim Tri~ appellatu» cft ,
quia panem desiderii non
Abul. bubus ifiael,& fi vnus panis effit maior alio , pu- quam
comedit , quia magis Chrillum ,
epulas drfi-
taretur , quod aliqua Tribus erat apud Deum maior,
qiutm alia.
....... meditatio
...
ed, cenaque
Vtitis paris
Vtilis panis vlnmtdici vitimi a, ei
fxttnx tum Patenam auream panibus fuperpofium , ali- mortis cogiratio,qui panis femper mcnfx cd iilfc- mulo tat*.
thure p*nii
quid thuris continentem aflcrit lofcphus quod ;
rcndus;fciti Poctx hi funt verfus.
futtrptfux.
his verbis refert Abulcnfis quifl. aS.produda; Inter tot {pecus,&fercula mille ciborum, *

Abul.
De his panibus dicit lofiphsu ,
quod ponebantur in Nullus pane poteft vtilis effe magis
mensa propofitionis ,fix erant contra fix, fiilicet in Vt corpus valeat fic inter tot piafalla
duobus ordinibus ,fix in vno , & fix in reliquo , & Queis anima conflat fatua, manet quefuisse
fiiper quemlibetpanem ponebatur Vna patena aurea, Omnibus efi potior meditatio fidula mortis,
habens pugillum thuris : cum autem per dies fitbba- Praque oculis fummum femper habere diem.
tortim auferebantur panes illi , adolcb atttr iners fum
coram Domino , &
ponebantur totidem panes cum tan-
t undem incenfi ,ficut ante exili terat.- De isto tamen C A P V T XIX.
ordine panum tara fuprk diximus , quia melius alio
modo ponerentur , fiilicet quod effent fix panes in Dc pane quaedam alia in lucem
vno cumulo fitperpofiti fibi inuicem , & fix in alio
eruta.
cumulo.
Panes propofitionis, fcu facierum podeodio-
2.TF.
Vxrit meafa nem fuper menfam marmoream , fcu oriam ar-
Panes olim fibi miffirabant vnanimitati , &
charitati fgnificande.
e» inibit». genteam locabant, deinde ponebantur fuper &
Jtt Dei tbfe- aliam menfam , quar aurea erat , vt ita docerentur, Panes in caniflris pofiti mandsuaturis appo-
qui»
uUftU
/empte
ado-
femperin Dei oblequio adiiciendura , & in me- nebantur.
riendum. lius proficiendum, ita feribitur in 0*113211 ItfiSttJ Caniftrum fingulis appofitum.
niins nunSu*
w
*rv is
w
lib. 1. cap. rj.hifce verbis
Vx»
hw nnsi qo3
w-w 4w
nns mna
b)5i : 3ni
4*5 »3330 o4m
»n«H
vn
Caniftra nobilitatis
Panes in caniftro.
qunnam dicer en tur.

ins ino’333 >3fln on4 ’3ni3 vn qos ns Ccenx caniflris inferri f olita.

•43*n3 >nu> inbwn 4 im now ip natup 'Apud aliquos panes &cn integri } fed fratfi
W
jj

pbpow msi}£*3 ims rn*30 vn 4 *ji apponebantur.

ici pu> 11310 rrm
Tjj n4i otim mw A pane quinam abfinuerint.
ps 3nr 4x» tnbvrn 4po imp4ou> jvo fipiin aEgypti) panis anidiftmi.
4u> is 4® \cfov 4p m*3n4 ims *rno
Singularis quidam panis in gypto .
:<jD3 deinde ver 6 ad auream menfam , qux in
templo erat , deferebantur ; nam hanc auream Panis hordaccus apud tAEgypttos.
fuillc ccrtiflimum cft. Gladiatores herdearij.
U/mfdin fnb- Cum iret vniucrfus lfraeliricus populus ^d Statua malum, crucem ferens.
ihne eurhe
tertiplum , nec acccdcrcad menfam , fuper quam Reliquia: feptem panum quibus multitudi-
l>.%tur,vt eim ,
panes propofitionis eranr, pollet , multoque mi-
•vtfu fepttltu nem cbrtfius pauerat , vt olim confer-
rttrtxr0Mr, nus eam contingere , vt cius adfpcdu recreare-
uata.
tur , nrenfa in fublime efferebatur , vt videri ab
omnibus pollet. Meminit huius ritiis audor Marccfij panes quinam ejfent.
0*113311 Hsfolt lib. cap. 19. in hxc verba : Quid
i . Pani venali venditoris nomen impreffum.
eam ( menfam ) coram nobis , vt ea recreare-
elatabant Ioni piftori ara curpofita.
mur confilationemque reciperemus vt vniucrsc ve-
, ;
Linteamina nitida panem conficientes adhi -
rum non videatur , quod cx jioftris aflcrit fandus
bere tabebantur.
Ifidonis Pelufiota lib.i.cpift.401 .vbi innuit, ne-
fas fiiillc menfam , fuper quam panes locaban- Pannum album partibmfubtjci panis vendi-
tur aludxis, confpici ; fic enim premens, illos tores tenentur.
ait :
Qtu in lege gloriaris ,cttm legem ignores , quod
lex cruenta , ac nidorulenta facrificia in atrio ac pra- E panibus alia habeo, qux ex anti- 2.

tentis fimEhuario zelis fieri iubebat :

panes autem menfia C dodolc dori
quitatis promptuariis fanet fli
ea imus excipiebat ,
quam a veteri populo confpici ne- tamquam auido conuiux offeram,
’ elim mfia-
llt. *r l
‘
fas erat. Apud prifei xui fideles viguit hic
'

y**f'
Sam-rut fi-
» m » Jurie Numerus pinum qui ,
in propofitionis mensd mos, vt panes fibi mi (litarent, quos L
eim mtr. fi', u* locabantur , line myfterio non cfi: ; duodecim accipientes benedicebant. Sandus PauJinuscp.i. gnifennl».
vi rttfv.Urtt. anni racnfesfignificabant , quibus annis voluitur; ad Auguftinum lrxc Jubet in hanc rem P a n e m : s.rauU
VNVM,

Digitized by Googte
 - , , , -

Agnus Eucharifticus. 7 i

NVM, quem vnanimitatis indicio mifimsu, charitati rumgentis , quafi atroces beftU cantibus aluntur , p a-
tm rogamus accipiendo benedicat. Panis vnitas animo- N £ M NON COMEDVNT*
rum vnitatcm ligni ficdbat quo etiam rcfpexit ;
vEgyptij concra panis auidiflimi erant; fic refert fank
idem fandus Pater epift. ad Alipium , dum ait: Athcnxus lib.io.cx Hecatzo,liis verbis : Hecata as MUiSi/jtrm.

Panem vnv m fmditati tu* z-nitatis grati.} ts£g)plios ejfe tradit panis AVIDOS,^/ qui Atbcn,

mifimus , in quo etiam Trinitatis fliditas continetur. vefantur eylleftia , & ad potum hordeum tritum mace-
Hunc panem eulogiam effc tu facies dignatione/umendi j rent , ac eliquem ; fiebat is panis eylleftia , vt indi-
& epift. i. ad Sulpicium Seucrum ieribens, ficcum cat Phauorinus.ex olyra.de oryza.nam varia fuiile
alloquitur. Panem campamtm de cellula noilrd tibi panis genera apud A-gyptios non eft dubium ; &
pro eulogia mifimsu , tantum meritu in Domino tu it quidem panis quidam erat palloribus familiaris
fteti,vt plena ad te perferendum fuigratia crederemus: cx lotomerrz femine confeclus ,dc quo Plinius
tu licet vberioribsss micis a Domitii menta iam fatu- lib. ii. cap.i 1 . Eft & lotometra ,
qu* Jit ex loto feta, ShruUfk
ram* Jis , dignare &
a peccatoribus acceptum in nomine ex cuius femine fimili milio fiunt panes in o/Pgspto
quidam fanst
w* J£gjfte.
Domini panem in eulogiam vertere ac ne panu fili- .- a paftoribus, maxime aqua, vel lade fitbada. Negatur Plio.
gineus tibi modum nollr* humilitatis excedere videre- quicquam illo pane falssbrim ej]e,ant letum, dum caleat.
tur , mifimsu tellcm diuitiarum nofharum femellam Ita Plinius.
S.Aug. buxeam. Huc refpexit etiam fandus Augtiftinus Apud Indos panis hordeaceus prxeipuus , ira
ii<j.
epift. }4. dc diuerfis: Pani s, inquit, qvim idem A udor lib. 1 8. cap.7. Hordeum, inquit, Indit
Panu her-
MIS 1 MVS, vberior benedidio fiet diledione acci- fittiuum , ex quo panis apudeos prteiputts. Addit vni- draeeui aftui
pient u vedra benignitatis. Fouebac hxc ros vnita- uersehordeum vfttatilTunum antiquis fuillc,ac dEgyftiu.
Plio.
tem,im6 8c augebatur. maxime apud Athcnienfes gladiatoribus , qui
Pomi io eo. Porro panes in caniftris reponebantur olim, idcirco Hordcarij vocabantur. Plinij verba hxc
c u* n & ” a a
" iTtluromi l PP° nc ^ antur manducaturis. Athc- funt : Antiquijfimum in cibis hordeumficut Atbenien-
»P?n*bdt"t* nzus M*. 1 Gymnofoph. feribit in hunc modum:
• fium ritu Menandro au flore apparet , 0T gladiatorum
Athea. apponebantur autem panes incanisbts ; quod fre- cognomine ^qui Hordearu vocabantur.
quens , ac in vfu fuifte indicat his verbis. Quotiet Panis hordeacei in lacris litteris non fcmcl& C lallat IMS
herdtartf.
ad conuidum illis temporibus cohuenirent cum caniilrit mentio Rcg.4. v.42. Vir autem quidam venit
fit,4.
panis miniflrabatur. Virgilius moris huius me- deferent viro Dei ( Elifxo) viginti panes hordeaceos y -

minit i.j€neid.dum canit, &in nouoTeftamcntoIoan.6.v.9. Quinquepanes

C ereremque canistris hordeaceos quos fcilicct turbis Chriftus diftri-
Expediunt. buic. Dc quibus hoc obiter notarim , quafdam
Homerus apud Athcnxum Appofiuerunt panem : reliquiaseorum , qux poft multiplicationem,
in canistris. Idem innuit >j.lliad. esumque fuperfuerunr Conftantinopoli ailcrua- ,

Patroclus quidem panem accipiens difiribuit in tas , fub ban fcilicct celebris illius porphy reticx
mensa, columnz, qux Roma Conftantinopolim aduecta
FVLCHRIS IN CASTRIS. in foro , quod Conflamini dicitur collocata eft. ,

114.' Athcnxus fignificat lingulis caniftrum ali- Non piget verha Nicephori Calixti hic fubiiccre,
a ppoiitum}fic ille feribit lib. 1 . Appo- prxfertim cum alia contineant qux ad iliuftran-
CoHifirS fio- ,

£ulis
oppfui, nitur siNGVLis CANISTRVM, menfit , po- dam Ecclcliallicam hiftoriam maxime condu-
Aihcn. culum. cam ; lic autem ille feribit dc Conftantino lib.7.
viris dabantur, cap.49. Inforo quod nunc quoque Conflamini dicitur. Statua na 13,
Eliam panes, qui principibus
Coniitro no- tru*m> ft-
in caniftris portabamur , qux idcirco camjlra no- Porphyreticam , C" maximam illam columnam Roma (5*
iititotis tjuo- reni.
nom dutrtn- bilitatis vocabantur. In Didionario Syro-Chal- adueilam ftaluit , in qua ftatuam fitam ex are fafhtm
tur. daico hxc lego pSo canistra ince- VW collocant t qu * dextera manu ingens aaretsm malum
,
Cluli. n v 1 tat 1 s,ftn nobilitatis , in quibus, ait Elias, por- continet , atque ipfi malo veneranda Crux affixa cum
tabantur panes Principum. .Tibi Christe Devs vr-
tali inftriptione

Pones io eo- Ex his lucem aliquam quibulHam faerx Scri- bem hanc commendo. Apparet hic Im-
ni (Iri. pturx locis immittere poftumus Exod. i<>. v. | a. peratoris pi eras , qui cruci magis ,
quam humano
£i«d. ij.ji, ad hunc ritum rcfpicitur his verbis Panes quoque, : prxlldio fidcbat.Pcrgit Niccphorus. Quatuor au- Niceph.
fi- Htliquia
qui funt in canijlro ,
in vefiibulo tabernaculi teftimonq tem folidis ,firmifque abftdis pulchre circumcirca bafi
fttm fanum,
Nam.t.jf, comedent ; & Num. 6 . v. ij. Caniftrum quoque pa- columna fustdata , fub ed ipsa bafi duodecim cophinos qui Lua multi-
Gea.40.if.
uum,Sc Gen.40.v. 6. Et tria caniftra farint haberem.
1
&ftptem ffortas , nec non reliquias feptem panum, tudini Curi
yf*w fafctkar,
Abulcniis putat hic farinam pro pane fumi, quibsu benedidione conferatis Chriftus multitudinem
vt eiim <ta-
?uod I» verum, ad hunc, quem diximus, litum rc- pauit. Probus Crucis,& panis nexus.Pergit auctor:
frruata.
erri debet. Praterea dolabram Noe, qua ille arcam certftruxit ,ma- lastu.
Cano coni- Quin & cccna* iplsc olim in caniftris inferri nibsss ipfifisis Imperator fgiSo fiso ea omnia obfignata ,
ftiis inferri
folcban t iquod ex Didymo refert Zcnobius cent. 1. repofi.it ,
qua ad noftra vfique tempora etianmum p'rbi
folets.
Zenob, Prou. $ 1 . dum ait cum ipfi canistro, vfur-
, ipfiintadus, inuiolatufique thefiusrm permanem. Huc-
patur in eos qui fimul quiduis obligarunt ; aatlor eft ufquc Niccphorus ; ex quibus apparer , qux ellet
enim Didymus , cornos caniftris inferri filitas , vt & illius Imperatoris pietas , & in res lacras afte&us,
Plato in arcanis refert , ipfi canijlro cunila rapssifti ac veneratio.
fimul. Sed antequam caput iftuc obfignem > exponam 1.17.
Xlf.
Apud Galatas panes non integri,fcd fradi men- hic ,
quid panis marceftus (u , hoc enim olim Materfi fa- j
Jtful otijMOS rti quinam
pones ne» in fis imponebantur , ira docet Philarchus apud & me quidam quxiiuit. Marceliof panes a fandto ,

OCgriy fei fro- Athcnxum lib. 4. his verbis : Philarchus libro fexto Marco didum puco,quod vnde ortum.tradit Leo- Lcvu Facb\
Rs ofpcBebnn- feribit apud Calatas affatim menfis p a n a s multos nardus Fuchiius lib. 2. Indit, medie, bis fere ver-
tur.
confractos imponi. bis : In Thuringd panu inopia innum&i mortales
Athen.
Plcriquc a panibus abhorruifte fama eft. Ala- periere ; fequuta eftpeftis ,qu* multa hominum millia
jS pono qui-
nom ollis- neorum gentem carnes comedere folitam , pane abfiumpfit. In huius rei memoriam Erftrdienfs piftottt
murine, reiccto, tradit Eufcbius lib. 6 . prxparat. Euang. fngulis annis die D. Marco fiacrd qua , inftituta j ap-
Eulicb. cap.S. A litlii hominum inquit , & maxime Alaneo- plicationes «librantur ,
panes minutos ,
quos ob id
MarctfiU
 , -, , . t

72 Liber V. Sacrorum Elegorum,

AIarcefiot vocant pinfiunt venumque proponunt,
vix exigui orbiculi
,

magnitudinem
,

referentes, C A P V T XX.
Au&or hic.
Panem venalem conficiens , nomen futim pani
Dc pane quxdam cx antiquorum
pani venati
vfditeris «<*- infculpcrc tenebatur apud aliquos. In ftatutis monumentis digna obferua-
mtn imfrtf- Mutina: lib. j. rub. f j . nare lego Quilibet panem :
tionc deprompta.
fnm. venalem bullare debeat finguUs manm CT tertias cum
Sut * panem
bullo , in quo fit fiulptum nomen facient is ipfitm
qua fuerit contrafa-
Ab Apoftolis in mensa. Chriflo locus afi-
Jitb perna fol. o. pro qualibet vice ,
Sum ,
i

applican. vt fupra. Etfomartj teneantur habere,

gnatus , &
panis appofstsss et tam pofiquam
in coelum ierat.
tr tenere caminos ad quemlibet eorum furnum, fic ordi-
nat os jjr aptos, vt ignis exiens de fumo nullum damnum Jjle panis qui eleuarctur,^* cur.
faciat , vel facere poffit fub
poena libr. quinque appii Panis ex herbis confettus.
capda vt fupra. Et Itlullres DD. Confemaxortt pof-
Panis micacus quis. .
fint caloneria facere, vt fecundum
panem facere tcncan-
Cinis pani admixtus.
turfornarq.
.
Panes calido cinere prius coquebantur, quam
tHr
turpZfi.
»
h prius expofuero cuius , cur , & qui
^ '

occafione Ioui piftori ara pofita

illuc ab argumento abit , quod tradamus ; res iic
fit ;
nam nec furni effent reperti.
Piftores quo tempore fuerint Roma.
Fraoc. fc habuit , vt Frontinus
innuit lib. j. cap. iy. Mulierum opus panem coquere.
Quo tempore Cadi Capitolium obfidebam , Ioui pi-
Regium panem habere in fotejlate quantis
jiori ara pofitafuit quod Romanos Deos in quiete mo-
,
periculis obnoxium.
nuiffet , vt ex omni frumento , quod haberent fanem fa-
Panis ex ccrcuilia: facibus confettus.
cerent & in hofhium cafha iaSarent.-edque fatlo, folusa

efi obfidio ,
deffxrantibus Gallis inopia fubigi poffe Ro- Panes quinam dicerentur.
arrei

manos. Athenicnfcs aduenus Laoedamoncs idemfedffe Panis pro dcfun&js olim pauperibus eroga-
dicuntur. batur.
tlo. Linteamina nitida gcftare iubebantur ,qui pa- A calidi panis efu ex lege Moniales quadam
linttmmina conficiebant , hac lege , vt fol i pani
nem venalem
uitilt n*m conficiendo deferuirent. In ftatutis Mutinae lib. y.
f>A
abjlinebant

r °h- 15' hzc leguntur in hanc rem : PiSores , & A panis cfu quis abflinuerit.
aJhitln^iu-
Mauntr. mulieres , qua faciunt panem venalem , debeant habere Panis ve n dicor quas leges feruare iu beatur.
Suc. Unteamina,feu mantilia nitida , qua adoperari non de- Panis vcndicor quanam debeat obferuart
beant ,nifi ad panem fiab poena fbld. io. pro qualibet apud Mutinenfcs.
vice , &
amijftonis mantilium applicanda, vt fupra.
Nodu panem vendere alicubi inhibitam.
Et nullus ,
vel nuda vendere pojfit panem in foro ,
vel
Panes magni in Herculis templo quando ap -
alibi, nifi habeat toualeam pulchram, & nitidamfubtui
panem fub poma fbld. o .pro qualibet i vicejfi-amiflionis pofiti.

t anale e ,fi inuenta fuerit non nitida. Teneantur etiam Panis ex luco.
fomarij facere de pane fecundo , vt vulgo dicitur da Panes aurei conuiuis appofiti.
maffaria,in ea quantitate, quando, prout D. Indici & & Panes ex fimila damonibus impie oblati.
vidualium videbitur, pro vfu , & indigentia duitatis ,
Panis fandi loannis quis.
& difbriSualium ,
fub poena librarum trium , appli-
Manus & cultros pane abjlergi lege inhi-
,
canda , vt fupra.
f
Qui pane* publice vendunt , pulchris panibus bitum.

fuZ} ri fauii pannum album fubiicere apud nonnullos iuben- Vmbraticus panis faculi felicitas.
wnJitorrs tt - tur. In ftacutis pinforum ciui taris Brixix ita prx- Panes Trinitatis abfeonditi.
ntttur. feribitur :Omnes pinfbres duitatis , burgorum , ac & Hordeacei panis vfus ad veritatem extor-
iut * dijl ritius Br 1X1 e, de cetero teneantur, debeant facere & quendam.
& fieri facere panem venalem de iufto,& reSo pondere
Verborum formula in hac re adhiberi fo-
fine flater a c'u data vel danda per commune Brixia*
,

vel deputatos , & bonum, & pulchrum, album & bene ,

lita.

codum poena ,& banno cuilibet contra facienti duode-

«
;

cim planetorum pro qualibet pane vfque ad numerum N i <^y o rv m rudera dum ver- «J*
decem,cr ab inde infra, C7fbldomm decem planetorum, fo , multa mihi de pane obferuata,
ab inde fupra quantacumque fit fiurnma ,feu numerus digna qua: le&ori fiftcrcntur , ne
,

patiit & in amifiione totius panis fumi

vniue furni illius notitiam fugerent , dum
,
filcnrio premerenrur pancin nir-
faSi & inuenti contra didam formam dandi carce-
, , ;
cum
ratis.Et qualibet perfina vendent panem teneatur & , fus offero ,
panem deinceps oblaturus ,

debeat habere & tenere pannum album & bene niti-

, ,
ipfutn argumcntum,quod tradamus, id ferar,fcrar
dsm ,/uper quo teneat diSum panem & fupra fiubter , & do&i ledoris fames, qux paucarum exhibitione
ipfism panem fub poena foldorum quinque plancto pro non facile fanatur ; fed operi manum admouea-
quolibet contrafadentc & qualibet vice de pradiSis
, fit mus, ne panis loco nuda verba demus.
accufittor, & habeat medietatem banni & ean- ,
Panis vt ab Apoftolis in Chrifti honorem fc- Ab
dem sationis , & credatur /aeramento, vt ei ipfif- poneretur in mensi, ci locum attiguam es , licet in
fima ftatuti darem verba , etiam barbara exhi- ccrlum abiiffet ex Graecorum Horologio colligi* #,&*>,&}*-
benda fuere. tur , omittis Grxcis verbis dabo Latina in huius B; t tpptfirm
rei notitiam. Pofl Seruatoris rnftri tremendom Re- etumpeSi^u»
fetrretlionem ,& Spiritus fimEli defietnfion, vfque ad in adi in*,
w< ’

diulfienem jlpefiolorutn pradicandt cauta , verfitban-

turfimtd omnes Apofloli ,

concordibus animis , & cum

Digitized by Google
 , a , &

Agnus Eucharifticus.
pofi orationem menfie accumberent , tcllicto vacvo ma decuffa vi classis, in quo fanis arei fertoni-
IOCO, IN EO PVLVINAR. PONEBANT, ET SVPER nantur ; ars fufum in panibus erat qui panes feru-
,
PVLVlNAR PARTEM PANIS, EX QVO COMEDE- minabautur,id eft,ftringebaniur,& indurabantur
BANT, VICE, ET loco GnR.isTi:fia»pto autem cibo in regulas arris dudilis.
fixrgentes, tfi precantes,dr grati.u agentes , accipiebant Panis olim pro defundorum futfragiis pauperi- fanis de-
fragmentum panis in partem Domini fipofitum c~ tum -, bus erogabatur , idque in die przcipuc quo eius */»*»
,
id elatarent, dicebam : Gloria tibi Deus nofler gloria corpora fopulturx dabantur.Drogo Monachus in
;

tibi, gloria Patri, & Filio, & Spirituifanllo . Et loco vitaMandx Godoleux ita lcribit : Eodtm dic eius Dioeo^*^*
tiusmagnum nome» dicebant :Chriftm rtfurrexit vfqut
ad Afienfionem. Ab Hio tempore vfurpabant illud, ma-
accelerata fipultura tfi:
& quia panis defuit
,
qui
pro falsae anima eis» erogaretur , itum efi pro emendo
gnum nomen fimcle. Trinitatis : Dotniae lefsi Chrifle, frumento , quod certe ipfi emptori lucro fuit j adeo enim
Mtptnii tju\

*U*arttur,& |
adiutta me:dr hsc quidem iflo modo peragebantur. O Sc excreuit infarinam redal/um,vt motlum,menfkrdmqne
eur. idem ficret!potcft;fi quod fadu
in noftiis'incnlis
in Chrifti obfequium ab Apoltolis»a noftvis fiat in
excederet, &
emptor miraculum admiraretur Deoque ,

gratias ageret: Laus dnquievs, tibi Deus. Pro tuo honore f

auxilium pauperu, nam (ibi fieri Cluilius reputat, larga fuit , pro viribus autem gratificari sium vixit
, ,
quod indigomibus fitjin paupere ille eget, in pau- fissduit pauperi quod quidem hoc miraculo tu diuinitua
;
pere fouetur ii pauper foueatur;fcd pergo.
HO. Pane cx herbis confedo vitam aliquos fuften-
dcinonfirafii.

fanis ex hor-
A calidis panibus quaftiam Monialesolim cx ^
taiTe lego. In lulio Calare cap. 68. harc habet in
tis ctnfaQtss.
Suet.
hanc rein Suetonius :/» Dyracbinamumtione Pom-
iege abftinuifte
,
patet cx his quz habet Petrus ‘tacnialet
AbacJardus epift.o.iVec calidis, inquit, nun- ‘quadam *b-
^
pei»* vifo genere panis ex herb ,<pto fuilenta- quam obteflentur PANiBVS ,fcd qui ad tninsu vno P' orbant,
bantw, cum ferisftbi rem efft dixit, amorique ocyutsjtec dic ante coflifuerint. Pct.AbacF.
cuiquam 0 flendi iujjit,ne patientia, pertinacia boflis
animifisorum frangerentur.
& Apanisclu per triginta integros annos abfti- A fani, ofit
'
nuit fandus Thcodofius Patriarcha,vt in cius vita f*” abfimue»
fastis tnUu- Pomi micat m
dicebatur redadus in micas,' in legitur apud Mctaphraften.
tUI jUlt, micas dcdudus.Plin.Valer.lib./.c.i j .Panemautem Mctsph.
TJis.
Qui lege panis publice vendi poffit apud Bcl-
modicum m 1 c AT v M cum ipft cerebellis accipiar, lic lunenfcsjhoc ftatuto decernunt, quod lib. ftatu- 1LJ.
.
5
enim aliqui exponunt hxc verba. toruin Bellunenfium his verbis rccenlctur Quili- Pan,i "venJi-
Cinis pani :

aJmixttts.
Cinerem pani admifccri folitum apparet etiam bet pifior, fiu puncogolus, fiue pancogolafaciens panem
ex eo quod de S.Radegundc narratur his verbis:
Acta. , ad vendendum debeat , & teneaturfacere panem bene btaiu,.
*

Diebus feflts soio r a N s aqua parcifima con- & collum qui contrafecerit, foluat qualibet vice com- Sut.Bcll»
j <fr
tenta,} eliquo pane cineribsu permixto,(j btrva>um,ai- muni denarios duodecim pro vnoquoque pane male co-
boitttnqite pafhi defeffum fetsebat coipujculum.
flo.Item quilibet pancogolutyCT pifior panem faciem ad
Tanas calido Panes prius calido cinere , teruidi terra per- & vendendum , ponat ipfiitn panem in ftorno , ita quod
oinero prhsi uftos , deinde furnos repertos, in quibus coque-
attuebantur,
rentur , teftatur his verbis Seneca epift. 90. Tunc
vnsss non tangat alium , nifi a duabus partibus , &
quam contrafacient fluat denarios duodecim pro quolibet
furni
farinam aqua fi>arfit,& afftdua trafiauone perdomuit,
•fient rtferti.
finxttque panem quem primo cinis calidu* , Cr f'eruent
pone , & qualibet vice. Item quod quilibet pifior ,fiu
Scncc. pancogclts* cum facit panem ad vendendum
, facere te-
,

texta percoxit. Deindefumi paulatim reperti , C" alia *

genera quorum feruorferuiret arbitrio.
neatur, er faciat illum de bona pensa, C~ iufid, inflo &
111 .
pondere , &
qui contra fecerit ,foldos quinque denario-
Piftorcsqtio tempore fuerint, quo non fuerint, rum fluat qualibet vice , CT pro qualibet vncia minuo
fifierrs que docet Plinius lib. iS. cap. n.vbi addit mulierum ponderis. Si autem panis fuerit de mala penfit minuo
tempore fue-
fere id opus fuiffc, cum it piftoribus non fieret. quam de vna vncia , condemnatur pro
rint Rima. quolibet pane
Pistores, inquit, Roma non fuerunt ad Perficurm duorum paruorum
Plio. infoldit ,& panis falfut auferatur
Mulieri tfus vfqtse bellum,anms ab Frbe condita fifper D.L X. XX ti, & detur pauperibus in foro , vel in platea. Et quod
panem co- Jpjt panem faciebant Quiritet , mulierumque id ops»
quere.
quilibet pifior ,fiu pancogolus teneatur diflum panem
erat fictu etiam nunc in plurimis gentium. Quibus
, faflum ad vendendum bullare cum bulla datiariorutn
poftremis verbis illuftrari pollet ille locus 1. fiub pcena duodecim denariorum pro vnoquoque pane, er
*• Rcg i.ij. Rcg.8.v. 1 j . Filias quoque vesiros faciet fibi vnguen- perdendi ipfum panem qui detur pauperibus er quid-
,
t ari as cr panificas tanquam hoc
, focarias ,

illoxuo peculiare mulieris officium.

ellet quid ditium ejt de piflore , &
panccgolo , intelligatur

feriunt pani
etiam de piflrice,(*r pancogola.
habere in po-
Ex co , quod piftorum princeps fufpcndijiuilus Qui [panem venalem conficiunt apud Muti- Pavit ve*-
te/late quan- cft i Pharaonc Gcn.40. colligit fandus Ambro- nenfes aliqua obferuarc iubebantur quar fi ncgli- ditor qutx»n
tie periculis fius quanti diicriminis fic regium panem habere
,
,
gerenr, panem amittebant,qui pauperibus, &car- *W4 ' '

obnoxium, in poreftate,regi iique epulis prxfici.ficillcfcribic

Gcn 40. ceribus addidis diftrihucbatur. Dabo hic legem
lib.de Ioicph cap.7.£r ipfi Prttpoftus erat £r Prxpo-
S.Ambr. qux in illorum ftarutis exftat lib.j.rub.jy.5r<««» Uat."""*'
fitsu epularum /legis qttx ad opus pistokvm perti- mus, quod omnes , gr finguli fornorij duitatis Mtst. Cr
,
nebant .fisblimem
fi efft credebat, quia in poteflate habe- Burgorum , quifaciunt , feu fabricant, velfieri, vel fa-
bat panem regium, ntfiiebat multos attfiaflus tjfc huius bricarifaciunt panem venalem teneantur
, debeant
^d/e«//4 .(*clicioresCbri(H Sacerdotes, qui ver6 re- sUflum pane fabricare ex bona farina non putrida-, vel
gium p.uiem habent in potcilatc,dum cucharifti-
cum conficiunt, illis non imminet periculum, nili
male olentijtec loliatd, vel vitiata, &
benediflu panem
cuflodire, & coquere,ita vtfit bene,& cumfermeto con-
impuris moribus puritatis Audorcm tradent. uenietui leuatus , Cr non chiocatus,fitb pand amiffionit
fanis ex eero-
Panem criam ex ccreuifix fxcibus confedum potus y diflribuendi per Dominum indicem vidualium
tss/iafetibus
eonf-lui.
indicant harc Petri Blefcnfis verba cx epift. 1 4.dc- fiatim inueutione fa£id,inter pauperes Chrifli,gr auxe-
Pct» Blcf. fumpta,vbi aulicorum infelicitatem recenfens,ait: ratos ; fi ilice t duas panes ex tribus , cr pro alia ttrtid
Apponitur clerico ,0111 militi curialis pastu non elabora-
111 . tis*,non fermentati» , confeci tu ex ceuevisia*
partefit ipfius D.ludicis, Kctarioru, cr Nuti/. Et te-

fanes ares
fa- neatur didi fomarif tenere in platea communis Mut.&
ci b v s panis plumbeus folia t w,cf crudus.
quinam itet -
j
locis folitisfiifjidentiam panis pro vfis ipfitts duitatis.
Panes xnci quinam dicantur , nunc exponen- adnexarum , nec vntu fi pol/it excufitte fitper alio , vel

plio. dum eft.Plinius lib.z6.cap.26.ita loquitur :dquant- quod alift diebus maiorem quantitatem panis fecerit,
Noitarim Agnus Eucharifi, G quam
 , n - ; , ,,
,,

74 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

quam oli),fub poena librarum ic.applicand pro dimidio pauperibus ejl referuanda, manus , & mundarecultellos

Camera Ducali , dr pro alio drr/tidio innem ori , ab eo CT extergere filent, & vt magis pareatu, menfesrusn pane
auferenda, quem D. Index vna ctwt Notario , vel' citu polluti t pauperie. Imo risu qui fi attendens in pauperibus
Nuntio dixerit , vel atiefl.it fuerit defecijje i n }hjji w ait: Quod vni ex mininis meis fecifiis, mihifeciftis.
cientia pani* prodidi vetudia. Et panis ipfe fit,& effe Vmbraticus panis fxculi felicitas cft.qux reflc 116.
debeat ac fabricatus iuxta , tfe fecundum calnuriutn lapienti rciicicnda'; quis tam fatuus , vtcura vm- Vulratitme
,

fmui jxeuti
inf-afiriptutn j
volumus enim ditium panem fabricari bracica fxculi felicitas fit, capafccrc metem velit,
feli citas.
debere iuxta ditium caltncriurn fub parui feldontm velit nuttirc ; Sc quando vmbraticus panis quem-
quinque pro qualibet terrid ,feu manu ditii panis , C? piam (atiauit?minus fatiare potcrit,ac replere me-
amijjionis ipfetu panis, qui di'slribuatur,vt fetpra. tem veris bonis nutriendam inanis,vmbratililque
Panem diuenderc nodtu apud nonullos nefas mundi felicitas. Opportune B. AIc.cjm 6. Nuuquid B.Alcuia.
ii4-
No itu forum efl. In (laciitis ciuitacis Brixia: hxc lex his verbis ex vmbra r anis exurietts fie faturare poterit tl^rn-
vtnJtrt ali- traditur: Aliquis pinfer de coiero vendens panem ad br, uica ejlficulifelicitas-, vera tarum modo it; futuro /fe-
cui i mbibitu. minutum in duitate , vel in burgis , non debeat vendere llatur, non ferendx igitur demetix cll.vmbracicx
Seat.
panem pofl tertium fenum compasta , qua pul'fatur de felicitatis amore veram, folidamquc amittcrc.qux

fero donec pulfeatumfuerit ad campanam diei commu-

; calo conditur,poflidcbicur in carlis. O quando/
nis qtta pulfatur de mane , nec tenere domos , vbi funt Dei ipfius exemplo quxrendus nobis panis,fub Ponti Trini-
,

furni , apertas dido tempore , poena , & banno viginti quo lateat Deus ; &: non etiam ipfa Trinitas fuos tatis atf‘ftn-
fildorum,&c. cuilibet contrafacienti, quotiens comrafe- panes habet ,fuum vinum, fua ferculaihabetqjcrfo- dit*.
cerit j &
quilibet fit accufeuor , (fr habeat medietatem nx ipfx diuinx libi inuiccm fercula exhibent, pa-
battui, & credatur eofacramento. nes offerunt. PrxcIarcPctr.Abb.Cell.lib.i.dc pa- Fet.Ccl. p
;
Ponti magni Panes magni in illo conuiuio apponebantur, nibus cap.i. A/<7l/4»7il,inquit,TRINlTATlS svos
in Herculi*
quod in templo Herculis poil triumphum fiebat. panes habet ABseoKniTos , vinum fimpcT no-
timfle ifuon-
eia 4ppofiti. Athcnxus lib.j. ita feribit: Quando Herculis in uum fercula xterna , (fe beata ;
minijlcrialem alienius

Aiiicn. templo conuiuantur Romani a triumphante ,

conuiuio creatura non admittit, neque Cherubini,neq:se Seraphim:
excepti , ipfe quoque conatu t apparatus ejl Herculesw, febi inuicetn miniftrant Pater Filio, Filius Patri, Pater,
nam potus ejl multus » cibi autesn funt panes magni, & Filius Spirituifando, Spiritusfandus Patri,(jf Fi-
& carnes finnofi elixa , nec non recens maliutarum vi- lio. Pater filio generationem , Filisu Patri natiuitatern
llimarum carnes ajfata multa. . Spiritus fandus Patri,
& flioproceffioncm. Nobis om-
Ponit tx litti, Ex Conone refert Photius in fua Bibliothcci, nia illa in vno cuchariftico diuinitus offeruntur.
Photius, ibi quofiiam populos habitationem elegiile, vbi Ovtinam dum tam eximium ferculum accipimus,
panis, &
alia clculcntoruin genera ex lutoconfe- ferculum exhibenti cfieinus,qui ita nos in fua vi-
dta oblata ipiis funt : Oraculi reffonfitm, Mudconfk- fccrattaiiceret,vt toti in illuin conucrccrcmur.to-
lentes acceperunt , vbi quis ipfes terram , (ir aquttm ci mutaremur in illum, quem recipimus. Amo te
prabiret , ibi habitarent , atque ita Bofllxorum terram Amor meu$,inque te migrare cupio, du te excipio. 117.
flotJeaceifa-
incoluerunt
; ibi
enim pueri panis , dr exterorum condi- Hordeaceo pane olim,aut caleo vfus ad verita-
nis •vfia1 *d
mentorum varia genera per ludum ,dr iocum ex luto fetu tem extorquendam , peculiaremque cxorcifmura veritate tx-
gentes petentibus ipfes ,panis loco dillribuerum luteos adhibitum, cuincunt verba,qux habet Ordo Dun- ter.juenJam.
panes cr illi impletum effe oraculum interpretati ,
;
‘
ilani in huc moduilncipit exorcifenus panis ordeacij, Oido Dunft.
fedem d Macedonum Rege poflutanies , Bos Uxorum vel cafi^td probat ior.em veri. Primitusfaciat Sacereia t
oram habitandam acceperunt. Diceres mortalium UtaniasyCr omnes qui intus sut ci eo ieiunij fintgfrfec in-
plcrofqne imitari hos populos : luteos illis panes cipit:Conferuator,& Creator humani generis,datorglo-
numdus offert, ibique calcAiuni obliti, habitare ri* Jpirit alis, largitor xterna/alutis, tu emitte ffiritu tui

cupiunt, vbi offeruntur. fuper hanc creaturam panis, vel cafici,mm tremore, & ti-
ti 5 . Eii fele luxus porrexit, vt panes aureos in ma- more magnitudinis brachtj tui,*duersi<s cum, qui cumfu-
Ponti murti gnificentiam conui&us apponere aliquos fcccrit. perbid,dr contumacia, ac z.elo iniquo venit, &
vult fub-
COHUiMU Mf Suetonius in Caligula cap. $7. iiluc indicat , dum uertere iufiitutm,& conculcare iudicium. Fac e son. Do-
ww. ait , N
epotatis feunptibsts omnibus prodigorum ingenia mine, in vifeeribus anguflari ,eiufqueguttur conclude, vt
Sua,
feiptrauit , commentus portentijftma genera ciborum, panem,vel cafeum ijlnm in tuo nomine fetndificatum de-
atque canarum , vt conuiuis l x avro panes, uerare non pofet hic qui iniufie insanit, ac negastit ilium

& obfenia apponeret , autfrugi hominem ejji oportere furtum,vel homicidium, aut adulterium,fess maleficium
diditam, aut C ifarem. quod querebatur, dr iufeuraudum , pro nihilo habuit, &
Ponti tx Ji- Panes cx limila , vuifque paflis oblatos dxmo- & nomen tuum neminauit vbi redum non erat. Te qux-
ent. 4 lentent-
nibus,cuincunt hxc Thcophyla&i verba in cap.4. fumus vt non ei permittas illud abfiondere,quia iuflus et
tu* irufi* ab-
ieti.
Olea: : Sic illi primutn quidem exiflentes adulteri, Dtmine,& redum iudicium tuum, qui cujtodss verita-
Thcopb. tanquam ad idololatriam ejfufi , offerent et damonibus tem infoculum , faciens iudicium iniuriam patient ibur,
pemmata hoc efl , panes ex simila pifios, & cujlodis pupillum, ac viduam fufcipu,& viam mali-

vnacumvttis pajfts erat autem talis Jpecies oblationis gnorum exterminabis. Ideo oftende nobis, Domine, mi
( fi-
damonibus grata , indicantibus offerentibus ,
quod ipfes ricordiam tuam, vt humiles, ac manfeteti , ac redi pro-
habeant cr frumenti , dr vini datores ) abduci i per ca- pter veritatemgaudeant,fuperbi autem & iniqui cu-
ptiuitatem. pidi contrifient ur,dr humi\ientttr,vfque dum confitean-
Ponit fenili Vngari filiqux,qux Grxcis tuftmia dicitur Ita- tur magno , &fando nomini tuo & cognofiant , exteri,
Jounnii f uit, lis Corbe, frudum fejena laros benyere id cft , fandi- , quia nomen tibi Dominus & tufilus Alyfjimus fuper
,
Cluf. Io*nnisp*nem,zpoQ\\mL,v\ refert Clufius vatiarum omnem terram tTfirtti uti in teglorientur & laudent ,

plantarum lib. «.cap.?. nomen tuum inficulafoculorum.

Manu* , q. Pane manus extergi folicas foliros cultros,in- Domine Itfu Chrifte,qui regnat in coelis, dr Utrrhrum fer-
, in terris ,
eu‘tr»tfon* mula in iiAt
mvtbwfi Ugt
dicac Petrus Abaclardus quem morem prorfus dr mirabilis es in operibus tuis , dominator dominan-
,
teadhihua.
ini. ditum, i fiicrarum mulierum conuenru his verbis exfi- tium Deus Angelorum , Deus Patriarcharum , Pro-
,

Pct.Abacl. bilat cvift.S. Illud vero non filum prohibendum fed efl phaarum, Apoflorum, Martyrum, Confeffarum, llrgi-
abhorrendum , quod in plerr fesse monafierijt agi filet tmmjdr omnium e ledorum. Profla qsufimus perfandi,
\

quod videiictt aliqua parte potus qttx fupercjl ,efe,i dr ac mirabile nomen tuum , vt qsu reus ejl huiusfurti,
, t

ed byGoogle
 & s i , , . ,

Agnus Eucharifticus. 75
vel homicidis, aut adulteri], feti malefici], de quo hicre- Amem rurfus apponam , dc pane
ti8.
jptiritHr,vei tn fallo,vel in conficientia , ad adpefirar» ei ilia afferam ,
quibus auidi Jcdoris
fanil mrrtitl
pro oilenfitne ver it at u creaturam panu fime it ficati;lel mentem reficere aliquo pado pol- tutum firnt.
cafiei , faciet eius claudatur.guttur e itu firanguletur , & lini obfcrtio panem non de pane
; /iratum.
iu nomine tuo ante illum retjciatur , antequam dettorc- dumtaxat dici, fed & de frumento;
tur. Sed & jpiri tu* Diabolicae , cui nnlla efi communio hinc quod vulgatus habet Ifaiae «8 v.18. Panis au- Cm.t8.ig,
cum tuafiuptrna veritate , in hoc negotio ad fiubuerten- tem commi nuetur, C h a 1 d xu s transferx,frument um.su- Chald.
dum indicium prosus prati igiotum fuorum molitionibus tertf trituratur ; ac li idem panis iignificct ,ac hu-
tui praualeat .Sed qui retu & confiituefi rei profata ad mcntum;& illud Gcn.47.1j. In toto enim orbe panis
hoc pabulum fiant lificati panu , vel cafiei , & prafiertim sleerat ; LX X . v ert erunt , 7"W/i/wn autem non erat omni
LXX.
per Dominici corpori* ,
ty /anguini 's communionem , terra, ta accipiendus eodem capite Mofcs v. 1 j.vbi GcD.tl.lf.
& tremendo palleat, & nutabun-
quam accepit, tremat, ha:c habet : Venit cunila tsEgyptus ad Iofepb,dhtnt:
da* in omnibtu membris appareat. Innoxius vero & , Da nobis panes, quare morimur ceram re deficiente pecu-
infiim fibrie ad fidubritatem fui cum omni facilitate nia? Noncodos panes quaerebam, fed frumentum,
hanc partem pams , vel cafiei , in nomine tuofignatam, hoc enim fatis erat ad mortem amoliendam , Sc
manducando dcglutit. Vt cognofiant omnes , quia tu e poterat libi vnufquifquc ex frumento panes con-
iullttt index ,
qui fatuos facts jperante* in te & non , efi ficere , Da nobis panes , id efi , da nobis fhvmfntvm

alitu prater te. Qui vinis , & regnas Detu per omnia ad faciendum panes , inquit hic Abulcnfis ; quod Al>uh
facula /acutorum. prius tetigerat fandus Auguftinus lib. 1 locutio-
Detu cui ut /cientiafenariam circumficriptiorsrm An- num in Genefim,vbi ait :Venetut lAZgjptij ad Iofipb
gelicis, & humanis elongat am fcnfibtu fiola interius pe- dicetes:Da nobis panes.Panes per trii \cvufigmjuat,
netrat, & exterius concludit, quem nulla carie ilium, vel locutione per id quod efficitur , id quod efficit ; fed quia
terreffrium , aut infernorum vota fallere poffiunt
,
puto hic fuinus,alia quoque dcpancvtprifcardodiina:
magis cor vnitu hominis cupabilelresfice ad preces no - mcnfiim exornemus , afferenda, & offerenda funt.
fira humilitat is quibus famulatum furi indidisti ordi - Pane madido liniri faciem olim confueuific re- Madi Jt pano
ms,& praffa non noflnt exigentibus meritufid tuori flatur Suetonius , qui dc Othone narrat , faciem linita fiaeiti.
omnium fiuffr agant ibut Sutiliorum precibtu , vt quod in quotidie pane madido linire confiuetam idque inFHtuiffi Suet. ,

hac culpa humanos latet oculos firmenum humana , & a prima lanugine, ne barbatss* vnquarn effiet. Huc fpc-
procacitatis obrrgimr defit nfionibtu , tud carlefli, &fiu- dauit & Iuuenalis dum cecinit. Iuuca,

perna. moderatione,fine vdo reneUtar obfletricomine, Et preffum in facie fligitis extenderepanem.

ficutfalsu veraces , verit at u in hocfinient iam elucidare &,
*
digneris. Quatenus innocentes,fine vlld difficultate hoc Interea fizda affielbsjridendaque multo
pabulum probationis deglutiant\aut obsrepitante mentis Pan e tvmet facies.
flatu , & totius compagine corporis vacillante , quod in Rurfus
tuo fitntlo nomine confiearatur,& benedicitur, nullatenus celiafique filigims offas.
deuorandi valetudinem percipiant ,fid coram omnibus # Accipit, & madida facies dicentur, an vlctuf
inualetudine confufi quadprafiumptione immerita fiufie- De pane lingulare cft quod de Mofcouitarum ,

perunt cnm irrifione proqciant. Per Dominum noihwn Principe legitur hic enim cum cultrum vel pa-
; , rmKrm M,„ t.
lefitm Chriflum. Alia de aliis panibus (e fe mihiof- nem aitrcdat, figno crucis frontem prius munit, Ciam nue»
ferunt jfcdca in fcqucns caput rciicio. vt in Anglorum nauigationc ad Mofcouiras refert fi**'**” mu ~
Clemens Adamus; qui hoc quoque de pane ante
conuiuium exhiberi a Principe (blito hxcadiicit
CAPVT XXI. flatim Ante prandium dum expellantur cpuLveteri ,
ai acuto
:

M
ofiouitarum Principum more ipfie Imperator Panu ttnui-
Clero. Adam.

Panis de tritico ; & alia dc pane (ingulos contuas pane prinum donat asm (sonori (iterum
*
r
L j ta
.
** * ntf ,6y, ‘
Ser u,un deaati.
.

titulo-, ac elata voce tn tunc modum. Magnus Alofio-

• I I

fubiiciuntur.
uitarum Dux,acfumrnus Ruffia Imperator{deindt quem
perfert accipientem nominat ) fi ifto pane donat.
ranis nomine criticum fignificatum.
Sub hoc affisrgunt conuiua voiuerfit , ac adorantis quo-
Madido pane linita facies. dam gcfi u corpora inclinantes refident.
Panem attr e ttans, crucc frontem munit Mo - Ciimfignificare volumus vili pretio aliquam fr*~
fcouitarum Princeps. rem ab aliquo emptam, quodam prouerbiale dici-
Panes conuiux ante conuittium donati. mus emptam ab co panis fragmento ; quod hoc n m .
_

Icalifmo fignificatur ,pervnpegejo di pane-, quid fi S.Pei.Cbiyf.

Panis fragmento catum emere poffumut.
coelum ipmm panis fragmento pauperibus per
Crucis ftgnttm panibus imprimi folitum.
eleemofynam exhibito emere nobis poffimus?
Panis Chrtjlus.qui cum labore acquiritur. quod his verbis expendebat S.Petr.Chryfol.ferm.
Piftor cur in vincula conicclus. 4 .dc iciunio,
1 &
cIccmofynarD ivi regnvm
Melior panis in Quadragclima apponi iube- SVVM FRAGMENTO PANIS VENDIT;f«l/ tXCufiare
poterit non ementem quem tanta vilitas venditionis
baturjnelius vinum. ,

actufia? Fratre fyprandium noftrumfit pauperis cotna,vt

Panis fragmenta vt colligerentur.
mcr.pt Chrifii nofirum paretur in prandium.
Panum frumenta in margaritae di ui nitus Olim ipfi quoque pani fignu crucis imprime- 2.^ 0 .
verfa. bar, quod innuit S.Greg. lib. t. Dial. c.t i.vbi ait: Cmfit
Panem nominare aliquando inhibitum. Disquadd die fratres illius panem svbcineritivm h 4.*?,
• pnmt jfhtum. .

A eaftris panis vt exularet. feciffent , tique oblttt effient eruas fignstm tmpnniere, S Ci
^
ficut in hac prouincia crudi panes ligno fignari filent
Pane quidam capti.
vt per quadrat quatuor partiti videantur, adeb vt fami Clni-
Apud Sinas a conuiuialibus canis panis
cruccm cogitarent panem comedentes. *"-
exulat. fXw T
Panis crucem referens , panis tribulatorum
Canonicorum panis qutfnam diceretur. cfl,dc quo Iftias cap.50.vao. Dabit nobis Dominas JO
Nouariui Agni)s Eucharifl. Q A panem

Digitized by GoogI
 , , , . -
,

76 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

panem arflnm ; alij
,
panem tribulatorum, An talis lani fomniferi luceo infc&i in caftra Danorum»

S.Cyr.Alcx. panis eft Cluilius rSan&us Cyri Ilus iib.j.rom. i. Norucgianorumquc mifit, qui auidc vorantes, $c
Panis igitur Curistvs es l,/id non labore, bibentes in fomnurn vcrli ac opprefli iunt a Sco-
er /Udore insunitur,qai ccclcfti hoc pane quarrit rc- tis, ait H.Henningcs in Gcneal.

non defugiat.
fici,qu.rrit recreari, labores Apud Sinas conuiuialibus tr.cnfis , cxiilare pa-
M?-’
yifltr cur in Dc pane illud adiiciam , quod egit lulius Cx- nem rellatur his verbis Nicolaus Trigaur. dc ex- Apud Sinmt i
•vincula (Cn- Tu, in vincula quippe coniici piftorcm fuum iu£. ped. Chrift. lib.’?. Cap. 7. Panis nullus in conmuales itOHimaUbn*
comis pansA
fir, alium quam libi conuiuis panem exhibentem} orilfa , quo apud Sinas 1 n
irfhst. men/ds infertur ,fed neque
SuC(. ttulat.
notauit hoc Suetonius in cius vita cap. 48. Do- panis nostri vicem fuccedit,nififorte in quibufdam
Nic.Tiig.
mesticam inquit, difiiplinant in paruit , ac maioribus epulis mimts folemnibsu fub men/dm extremam.

rcbut diligenter adeo ,fatere que rexit, vt piflorem alium Canonicorum panis quifnam eflet ,& cur ita CATunutrttfp
eptam ftbi panem contuitis fisbtjrientem compedi appellaretur, mecum difees cx his Iuonis Carno- fanu tfHtfruS
diceretur.
itu vinxerit. t en fis Epiicopi verbis cp.75.vbi ai ttCitm in quam-
luo.
Mi- Panis Quadra wefima melior parabatur apud plnribui Canonicorum Citrnotenfium defitetti/fet difei-

, melius vinum fic enim habent ve-

Metior fanis Floriaccnfcs plino regularis obfiruantia,vt de negligentibusfacerem
j
in Quadrage-
teres eorutn confuctudines. In Qpttadragcftmd libra diligentes, de fomnolmtii vigiles, de tardis affuetos , ad
fima Apponi
-jiJtiatur.
PANIS MAIOR filitO,& DELICATIORyCr freqsuntand.u horas canonicas , deliberant apud me, vt
rrulim vimO, vinum melius, quamalio tempore debet effe. sLtrrm eis dimidiam prtpofituram , vt inde fieret quo-
Vci.Conf. Sed fragmenta vt colligam, quod fieri in mensi tidianus panis, que/n acciperem afftdui, amittendi tardi:
Panis fr4- . folet dc panis fragmentis dabo hic aliqua , qui- vt ad quas eos panis interni dulcedo non mouebat , pa-
;
gmenta Vt
toUigtuntur.
bus erudiri Icitor meus poflit. Olim quorundam nis corporei referiio preuocAret
,
quamuis eorum annua
AO*. mos erat , vt (ludiose panum fragmenta colligo prabenda eis ad hocJkffcient effe deberet. Censis tamen
rentjid in vfu prarcipuc apud Monachos Clunia- tle eorum negligentqt , CrfbUiritus de futuris ,
proteritis

cenlcs;quod quia Monachus quidam neglexit, vi- procepi eis ad me mitterent duos de Clero Hio quibus ,

fu quodam territus eft res his verbis narratur in ttsijjis commifi profentes illius anni frurius , vt inde
;

vira (anili Odonis lib. 1. Frater quidam in eodem quotidianum panem prapararent, & tradito ordine cum
monaSlerio fuit valde idoneus , & omnibus carus. (j^ri Fratribus difpenfiirent.
ad mortem vfcptt perueniens rimsmflaptibsu Fratribus,
qui eius venerant orando commendare fpiritum Domino
fitbito emi/ia voce clamauit, dicens :Adiuuate me obficro C A P V T XXII.
domini propter Deum. Modo Jnqtsit , raptus fstm ad in-
dicium, ibiqtte protulit occafator humani genens Dia-
•
Dc pane pleraque alia communi
micis panis
bolus contra me, ad te[iimonium,v t. nocicix exponuntur.
SA ecVLvM plenvm, quas colligere/ecunditm
confuetudinem nolui, & de mensa ceciderunt. Atque poj} Panis nomine caro figntficat*.
pttfillum iterum terribiliter clamare ccepit dr dicere:
, •Peculiari nomine panem viri nominabant,
Eccede que vobis dixi, Diabolus adefl , deferens preds-
vt infantibusfc demitterent.
Dum /lu culum. Nam cum territi Fratres mirarentur,
adierit rurfum } illo in loco adefl. An non videtis eum?
Injignis vidua: h 0 fp C alitas in Eliam panem
i
,

Deinde iterum figno cruris totum fe munimt CT inter petentem.

P»*m fra- verba orationis fpiritum reddidit. Infigni miraculo fanis fragmenta qua fuperfuerunt ex diui-
probatus fuit hic idem mo»,vt fragmenta coilc- niltss multiplicatis panibus Chrijfi munifi-
margaritas
dta in margaritas finr verfa, digna res, qua: hic iub-
diuirtitos ver- centiam vt ofiendant.
(* iiciarur. In Chronico Cluniaccnfi haec leguntur
Micis cur Chanctnoa contenta , non Magda-
A<\». in vita B. Odonis. Conti/rgit quadam die,vt micas
illas, quo fupererant ante eum, non collegi/fet, r.t-
lena.
ptus dulcedine leriionit
,
qua in referiorie legebatur Lafciuix deditus quam agre fanetur .

quas excipere pro confuetudine tamen non licebat. Vnde In placcnrulis pro figno afinus.
quid aliud faceret Reatus Oddo,non inueniens miris pu- Placenta in vrbis effigiem formata.
gilium impleuit.Qui coram Abbate fe proflemens ,e.ve-
micium ‘de Oratorio Sanrius aduobtitur. Animaehtertit O n potui omnia , quae de pine fc- 134.
Abbas eum in aliquo deliquiffc ©• dubius in profintid pofucram fupcriorj capite , conclu-
omnium culpam/itam profh ato corpore confitetur , por- dere , quin nec multis capitibus
rigit manum , & negligtniio figna daturus pugillum polfem , vbcrior feges cft , quam vt
aperuit, m icas osteMsvrvs, sto pro- anguftis limitibus queat coerceri.
tvlit margaritas. guas pater Abbas ad Dabo hic igitur aliqua,qux nolui le&ori meo de-
miraculum aureo textui iujfit ajfgi , ne tante muitatit perire, daturus deinceps etiam alia, fi res id po-
memoria cafit alieno deleretur. Ihilauerit.
152.. Nominare panem «liquando inhibitum indi- In diuinis panis aliquando pro carne Panis nemine
litteris

Panem »»- cat id quod refert his ferd verbis Sabellicus lib.7. fumitur}llc accipiunt aliqui illa Dauidis verba care fignifi-
CAfA.
tniiurt oli-
quassu inii- gent
dcc. 1 Chinatiut, qui vltimum bellum Ligufticum dili-
.
&
Pfalm.77.v.ia. Nunquid panem poterit dare?qua:
l’fjlm .77 tu
ijfi me firipfit.an flor eft,diu nullum panis vfum hoc commentario illuftrat nofter Aepllius hic: AgdL
bitum.
uz qvis panem
inter Arbenfcs fuiffi,hac lege cauti/, Alijs probabilius videtur,panem hoc loco carne; da i, non
Sribcll.
nominaret ,camdt,& lari ic inia virium prabuiffe. modo ex ea generali loquendi confuetudine,qua frequen-
A taflrit fa- A caflris panem, & codtum aliquando exulatle ter infueris litteris omne cenvs cibi panis
na vt exuta probat Salluft.in lugnrth. dc Metello in harc ver- vocatvr ,fid etiam ex eo quod/feciali quodammodo
ba: Mete Usis edici prima adiumenta ignostie fttftulit,ne carnes proprie panes vocantur. Vnde adipes , C? renes,
Vjlluft.
quifquam in castris r A N E M ,aut quem alium co- O' fimilia interanea, que facrificio /alutaris imponi fan-
rium cibum venderet, ne rivo exercitufequerentnr tur, vtfinutl adolerentur panis in Scriptura diria funt.
Pane quidam ,
Dona Idus Scotorum Rex cum Bertham obli- Leuit. j . Adclebit, incili: , ea Sacerdos fieper altare in
Hcnning. dere vcUet,magnam vim panis, vini, & zythi, io- pabulum ignis, quod In l Idree eflfin panem ignis.
Panem

Digitized by Google
 &,, . - ,

Agnus Eucharifticus. 77
^,- Panem peculiari doiubanc nomine fi perfedi tempore non imminuebatso .fid quantum in vfiu natura

V* viri infantes alloquerentur / quod Oc in aliarum ajfumebatnr , tantum gratia refundebat. Vt cecidit

tnin,
rcrum appellatione fiebat ad hunc morem : p luuia Cium quempiam curabat
assolarunt Elia dena.

viri nomias- /pedabat Origenes hom. 8. in Iercmiam in hic 1 morem fibficundariam operam conferebat:
fipplicis in
tant vt in-
. verba : Confident vt veta quoque viri perfefli ad in- nunquam vt Dominus honoratus efil. Ideo nunc Domi-
fnnedut fe
Ur,nt'
fames commutemus , P AN E M PECVL 1 ARI & nus panes multiplicat prater necejjitatem in potentia

Ougs QjVoriAM NOMINE iHie exprimimus , & defenfionem, cumque omnibus cogitandum relinquit, qui
potum .Ai* dittitne. Perfcfloruin Unguam non vtentes efiam porrigit omni cami.
quam .id periillos ceat aneos adhibe mus ,fid diilio ne Panum micis contcnu Chanania erat } vt di- *"Y7 *
qtntdam puerili, & infantili, & indumentafi pueris no- xcric Mattii. 15. Nam & cateHi comedunt de micis.
f >MAn ‘*
‘* r

minem tu , noHA eu nomina imponimus ,

qua/i puerile Ita nc micis contenta qui c mensi cadunt Cha-
n ttntniM,*ia>
nomen fingentes. nama elt i at Magdalcna m conuiuio Dominum
...

ufiinit vi- Panem a vidua periit Elias his verbis ; Mihi adiens micas non polhrlat, fcd ipfius Domini pc Mauki).
dat httpna- primiem fac de ipsdfariuuldfibcineritium panem par- des amplcdirur;vndclurc in his duabus fmninis tafsiuia dr-
lisarm Elii, MH lum a r ad me tibi autem Cr filio tuo facies diucrfius; Chanania pro filia » quxadiniouio
f jfi> ; ,
l* nt,ur'
* rjfffffff
poilca\ j.Rcg.i7.ij. In his verbis Dei libcralita- vexabatur , orabat , ad hoc vel Dei mica lulficic; l'

j.Rc R .i 7 ,ij. tem , infignemque vidui hofpitalicatcm notabat Magdalcna pro il* auxilium po icebat, cuius totum
s.Chryf. fimdus Cnryfoltomus, cuius verba hic adponen- corpus lafciuii deditum erat ; accerlcndi, ex- &
da;nit enim tom.6.orat.in Pctrum,& Eliam paulo piandi lafciuii, qui aliquam, aliquem corripUc-
'aliter efferens produda verba Vade , inquit» : rit,non mici iulficiunt , ipfe (alutis fons ncccila-

&fac mihi{obtinentium panemfiorfim, & comedam •rius cil ;

igitur, Aiagdalena, inquit ille, cernens in

& posleafacies Uberis vt comedant .Quid au, E tuis lia f mensa Dominum,non quafiuit ficut Chananaa micas,fid
& primum dari vis
tUo panem petis: cur feorfnm , tibi f ipfum panem vira amplexa tft ; Chananaa enim pro
An non gratias agere viut cum vidua -deberes ,ji filift d iUmonio vexata interpellabat ,
filia micat de mensa &
comederes tu vis filus panem comedere &
i , eius filios cadentes pttqt ;
Aiagdalena vero non filiam damonio
fame necdri ? fi io, inquit E lias, quam c opiofi fit Demini vexatam habebat, fid totum corpus Ltfiiuia damoniaca
mei liberalit.u. Hac ille j vidua vero, non eius firmoues deditum , cui abllcrgendi panis viti integer ne-
obstupuit , neque tale quippiam abfirdum cogituuit ccilarius erat , tam difficile cil quampiam , qui
aut dixit. Tu et, qui famem hanc intulifli,c? ex reliquis libidinis mancipium fuerit, caftitatcm indipiici,
huius famis a me nutriri pottulas ? Non dixit: tam in cailicarc firmari.
magnam me Jn t
orbis terrarum partem pratergrejfus ad I11 placenculis , qui in iacrificiis fiebant pro
,

zenifii , vt liberos meos fame corrumperes , ipfi asetlor figno aiinutn alligatum aliquos addidille didici' ,

amis exiflens
fi ? Nihil tale dixit,fi d Ab rabam ilhon mus ex Plutarcho lib.de Itidc , & Ofiride in hic
imitata , ingrefifi efil domum , & fecit ficut 'a Propheta verba :P lacentvlas in jaci^juciis
dictum fiucrat. Quinimo licebat videre viduam illam faciunt menfi Pajni , & Ph. tophi , 'quibus pt ofigno afi-

magis quam Abrahamjio ifiital itatis amam em, ide enim num alligatum addunt.
cum effiet locuples , Angelos hoffiitio accepit :at hccpojl Fcfliuum illud cfi
,
quod de placenta iixvrbfs p/aeerta »»

fiamem mortem expcQant Propf/etam excepit. effigiem formata legitur apud Pluurchum in vrbisejfgi*1*

Effrifus in donis fuis Chriftus,vt munificcntid Apophthegmatis vbi dc Scipione loquens , hic
;
ul ’
Ta»it fira- fu» fuam dignitatem oftcndatjhinc panes multi- habet : Rotundatus Cenfir ademit iuueni equum
.
qua plicans multa fragmenta fupercllc voluit , vt fla- quod opipare oenam 1
,
quo tempore oppugnabatur Car-
juptrfutruKt
tj m cum \{0 yfi,& Elii pnferremus;ille manna a thago , FOKM ATA M AB VRBJS KFFl-
muUiliTusTi
obtinuit , fcd ad menfurarn , ille oleum; c 1 e M placentam, quam Carthaginem appel-
fonibui curi» Chrifti vero largitas menfuri terminos nefeit. labit, conuiuio appofiijfet diripiendam. Gfturrntiiau-
quod eleganter proicquitur fandus Bafilius Se-
Jli munificem- fim , cur equum fibi ademijfet iuueni I Quia Carthagl *

tism vtoiit- lcuciiEpilcopus orat, j. in hic verba: Magna nem, inquit, tne anteucrtifli diripere.
j
4
S Baiil
nt trtU 101 e H ' n< He
i l Panet fidffcfittr.tm-
* Sci
C ’
’
tam vefi fiperefifie reliquiarum copiam non difiipulis
dumtaxat miraculi recordationem ingenerabat ,fid C A P V T XXIII.
eius qui patrorat , virtutem extrahebat in lucem. Nam
Jipro modo neceffitatss dationem commentus fiuiffiet, de-
De'pane,qui olim a populo Sacerdoti
coris illius gratia adulterata effiet, nec id qui feciffit fiatis offcrcbatur,aIiaquedc panibus
euidenter Dominus agnofceretur , quippe qui necejfitari
aliis.
firusffit. Nunc autem profufior qu.im neccfifiuat poflu-
laret fiippeditatio auctoris pote Slatem teflationetnfacit.

Vtrum quod loquor , abunde clare difiamus. De calo Panes* f opulis offerri olimfoliti.
manna quondam Ifraditis dabatur % fid quia miraculi Eulogia qua dicerentur.
adminijlerfimus er.n , necejfiitati quoque donum firuie- Formula qua panis benedicebatur.
b.it
,
quodque refidsmm euanefiebat , cfi cum manus lc- Panis benedidio maledictione plena.
iHone manna nequiret expleri , deficeret que, ipfius etiam
Ex pane vt /anguis effluxerit.
doni tttcejfaria cotifiequtbatur. Et efiam librans talum
Nudum panis nomen magnum aliquid Jignfi
• ludau demittebat » & t emptu donum vincebat, ac intra
modumgrasia cohibebatur. Vt enim finem habuit per ficat.
eremum erratio ac deinde confictum natura panem
,
Frangere panem pauperi cur iubeamur.
terra oculis fubiecit , r«»f manna profufio tontracla efil, Panes in lapides verji.
& arlefile promptuarinnxfiominibitt occlufim. Transfer ranis triciccus maxime hominem con-
animans in alterum famulum prafinito mirantia pa-
fortat.
trare iu fum. Elias magnus iureinrando fikrilitaitm
illo
Panis abladadoncin quid do-
coelo induxeras, &
labris aerem vinxeras, voceque crea-
ceat.
efstt poft
turam addixerat otio : hic hospita vidua oleo perfuafiit ,
Vt fontis inflorflueret , & exigu/u farina modius cum Panis coquendi lex .

Noturi;»! Agnus Euci^uilf G $

Panis
 -, , , -

78 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

Panis vendefidus non ittfii ponderis pauperi- cap. 3 3 . j/lpud terminum Carnotenfhn verus de effra-

bus in piate k dijlribut alicubi folitus. do pane fdnguis rffhixh. Paulus Orofius lib.j.hifto-
riarum cap. 18. xiptsd Arctinos cum panes per con-
Bcthlchcm qua domus panis dicitur , car
,
uiuia fi angerentur,eruor e tncdqs panibus ,quafi c vulne-
Chriftus elegerit ,vt in ea nafceretur .
ribus corporis,fluxit.
Cor titubans chriflusnon amat. Vel nudum pams nomen jfnagnum hefeio quid KttJum funis
fignificat. Panis ,aitfan£bus Ifidorus lib.ap.cap.i.
nomeo ma-
gnum utuptid
Fpirri olim a populo panes lo!t- dicitur, quia omni cibo apponitttr,vel quod omne animal
fignijuAi.
t?8. eum
cos ,
quos ad Eccldiam in hunc appetat j sit Grace omne dicitur. Honorius S.itbiUiff.
PoHtj a /#•
finem afferebat, Eccldiafticarum re- Anguihinenfis in gemma animx lib.t. cap.99. ad
olimfeliti. rum peritis notum eft , & notatum Eucharifticum rclpicicns ,ait: Pan omne dicitur,
ab iplis •, hos panes iis Sacerdos di- ideo hic offert ur,quia omnis fidus anima, & ce rp oria iit

Aribucbat ,
qui dic Dominico dominicum panem eo percipitur.
Frangere fa-
non fumpieram,autdiebusfc*ftis;peculiari autem Frangere iubemur pauperi panem ;
Ifaix j8.
nem f.iuptri
Hincmar.
formuli ab ipfo prius bcncdiccbantur.Hincmarus Erange efurienti panem tunm ; cur potius non inte-*
tur miea-
Archicpifcopus Rhcmcnfiscapitul. cap. 7. cui hic ger exhibeaturAn fenfus cft aciam vnicum pa-
? , mur.
titulus : De pane ad eulogias benedicendo, ita fcribit: nem habeamus, non obid tamen negandam elee- lfl-f S.

yt de oblatis , qui efferuntur a populo , conficrationi & mofynam frangendum? Scite Cor-
cfle, fcd cflc
fitperfunt ,vel de panibus,quos deferuntfideles ad F.ccle iarius Arclatenlis hom.i.inQnadrag. Nondi.At,
Jiam , vel certe de fuis , Presbyter contstniemtr partes inquit, vt intecrvm daret , cism forte pauper ille'
imifas habeat in vafe nitido
, er consumenti , vt
poji alium non haberet.frange, inquit , hoc efi dicere ,
etiam
Afifftrum fdtrmla , qui communicare non fuerim pa- fi per tanta tibi paupertas efi , vt non habeas nifi vnum
Eatsgia ifMt rati ,
eulogias omni die Dominico , er in diebus fcRis panem,ex ipfo tamen ange,
fi & pauperi tribue.
141.
di ct rimar.
exinde accipiant ; & illa,v-nde eulogias Presbyter datu- Dc
panibus in lapides conuerfis dignum i'c-
Tanti in la-
rus efi , ante in hu verba btntdic.u , & fic accepturis ccnfitu cft quod narrat Grcgorius Turoncnlis dc
, pides verfi.
AiRribuat, Cr micas ne incaute defluant custodiat : Do- gloria confciH cap. » 08. his verbis Quidam pau- Gxcg.Tux. :

mine finde Parer omnipotens astrue Deus benedicere per,& fienex venit ad littus maris : accedens ad por- &
dignerishunc panem tua fanda, fpiriutali beneds - & tum petere eleemofynam a nautis capit , atque illi , qui
HionOyVt fit omnibus cum jide,& reuerentia, (jr gratia- primus carina erat, importunior adfiRebat , dicens : Da
rum ttutrum atliofte fitmetibus falsu mentis ,£r corporis y mihi aliquid. Tunc ille commotus ,ais , AbfiRc quafo,
atque contra omnes morbos,(j- vniucrfat eundorum ini- decrepite, & noli a nebis quatere quiequam : nihil enim
micorstm infidias tutantem um ; per Dominum noRrum t hic preter lapides babfmiu. At iUe ait ; fi
lapides dicis

&c, Vides cautum ne mica: incaute defluerent, ejfe qua ex tuis didiombus nassis hac continet , vertan-
& deperirem. tur in lapides Cr fi.ttim anilium nauts onus quod
,

Huius panis, huius moris meminit etiam Con- mandi potuit, infixum comurfhm efi. Ego enim ex hit
«•
39 * cilium Namncteiifc can. 9. dum ait P't de oblatio- : &dady los vidi CT elinas adifexi marmore duriores j
,
Cone. Nam*
net.
nibus,
qua efferuntur a populo , 07 conficrationi fnptr- nam cum in lapida duritiam fuijfent consterfit , nun-
fiiut , vd de panibus , quos offerunt fideles ad Ecclcfiam, quam tamen colerem, quem habuerunt , perdiderunt , nifi
vel certe de fuis , Presbyter conuenientcr partes imifas eadem forma , eadtmquc fpreies erat. Dominus autem
babe.tt in vafi nitido Mifiarnm fblemma, qui
, vtpofl nastis pcenitcqtid dudm inqufitum finem nunquam
,

communicare nonfuerunt parat i, eulogias omni die Do- potuit rtperire ; & fient ferunt, per multas duitates, de
minico , & in diebus FcRis , exinde accipiant ; & IU i tjS
,
qua in fixum muqata fuerant > ad videudnm di-
vnde eulogias Presbyter daturus efi , ante in hac verba .
rexit , vt fiilicet exemplum effet
omnibus , nefimi lia

fir-uila.ijui
benedicat. Oratio. Domine fande Pater omnipotens perpetrarent.
pinis btneii- aterne Deus, benedicere digneris hunc panem tua fami a, Panis triticeus maxime hominem confortor ,vt fanis triti

cr i arter. vt fit omnibus fatus mentit, idcirco in hoc Sacramento adhibetur; quod ttm maximi
C~ ff' iri titali benedittione , in-
Limium *Jf-
CT corporis , atque contra omnes morbos , CT vniuerfiu nuebat etiam fandius Thomas j.part.q.?*. art. j.
firtat.
inimicorum infidi as tut.tmentum. Per Dtfmintem ne- in coip. 'Trilicem panis nugis confortat hominem, S.Thoa.
firstm lefkm ChriRum filium tuum , panem vita ,
qui & ita consternendus fignificat effidum huius Sacra-
dc calo defenditt cr dat vitam , acfalutem mundo , & menti.
tecum viitit C7 regnat, SiC. Dc pane poft abladlationem comedendo ita Ponit tptu
ablocia-
TnnU tene di- Manichxi ira panem benedicebant, vt liihil philofophatur fandius ifaac Prelbyter lib. i.de fojl
tiinrm qntd
tiio nili iTulcdidla,bcncdidtio illa continerer. Sanctus contemptu mundi cap.t.£/«tf,inquir fanis pofi ab-
dtrteat.
& homo, qui vult delcdari in
^

Ihonsfltna.
CynLIus Ictofol. catcch. 6 Eos
. qui afferuntur illis, ladationem datur infanti, S.lraic.
S.Cyt.Icr.
cibos htl.tri facie percipientes t pro benedictionibus ma- elsuinis, priits
fi debet it ficulo , velsu infans ab vberibus
ItMclts infitiantur. Cum enim ignorans aliquis illis ad- matrims alienare.

feri parnm 1paululum , inquiunt , extra fubfule ,

- be- & De panibus coquendis lex exllabat apud Cre- X42,.
Deinde in manus recipientet panem(quem-
ne.'ii ,:m tibi moncofcs in illorum flaturis rub. yqi. his verbis
Tanit ctjufJi
admodnm i!li , qui ex illis pernitendam agunt , cenfefit COncc\Ka.Sratutu efi, quid piRoret,qui coquunt panem lex.
Ego te,dicit Manicham pani non feci , (y exe-
fitSt.) ,
mafftrus ,
vel majfaribus ea die , velfiquenti qua fibi Sut.
rrans preqrit in altum , & maledicit ei qui fecit illitmy dictum ,
vel requifitum ftterit , coquant eifidem , poena,
atquefic f.adum comedit. Si oderis cibos, cur hilarifacie banrso decem fidorum imp.pro quolibet, & qualibet
iiitsuris iflos afferentem ? Si danti habes gratiam ,
cur vicefi non coquunt. Et predidus piRor debeat bene
f.'Jhrc7B,& Opificem omnium blafphemas 'Et rurfns. coquere cr affafinort panem , non firingne vnum &
Ego tc y inquit , non fiminaui feminetur feminans te. ,
cum altero,poma , cr banno decem fidorum
imptr. pro
Ego te rwn mefiti falcibus, metatur metient te. Ego te quolibet , & qualibet vice , &fie pradidis , Cr quolibet

•40.
iV;e non rexi , coquatur qui coxitte. Pulchra fime gra- pradillorum quilibet pefit ejfe, & fit accufiatar er cre-

E- p+ne yj
tiarum aliti. qua iit Deum tot horrenda blaffbrmU, in datur fili verbo accufatoris.F.t quod habeat, & accipere
,
homines maledida iaciuntur, pvjftt pifloe de quolibet fextario pants qurtn coquet int,
fanguu edu- ,

xerit.
F x pane fanguinem cfFIuxilTc traditum i plc- denarios duodecim computato datio , & nihil iltra a§ri-
Gfe&Tux. rifquc. Grcgorius Turonenfislib. quilibet pifier teneatur coquere
hift. Ftanc. /. pere pofiwt,& quod
cuilibet
 u -- -

Agnus Eucharifticus. 79
cuilibet petenti ,fiub pctnk proditia , & credatur vt fit - |4 Oto panum quos collegeram,
frit , & debent coquere ad modum fixtarsj communis "
fragmenta dcpcrirc;ex his quxhuc-
‘
,
144.
Cremor, x , Q- quoddi&ut officialis viRualium teneatur ufquc produxi , fuperfunr hxc
facere rimari per duitatem Cremona quid dederit de mihi , qua: ledori meo lubens offe-
fcxtario } quibt*i credatur cumfiteramento :
&fi inttene- ro , nc fi ipfa mihi loli rcferuaucro,
rit pifiorem contrafeciffefaciat iUud quod excepit piilar me abeunte &
illa ab aliorum notitia abeant.
re]tituere’,& vitra eum condemnare ptend fupraflripti, Bene mihi res a me obieruaras feruo , fi mihi
& quod pi panem cuilibet perfina
floret poffint retinere vni non feruem , cxtcrifquc exponam > quod om-
non folnemi, donec eis folatum fuerit de eorum mercede, nium fine alicuius prxiudiciocfle poliunt jfed
CT quod p/fleret, quorumfumi, fiu quosfurnos tenent, rem pro verbis demus.
fiunt proximiores habitationibus maffariorum,cr maffa Ira peratus Imperator, ob illatam aliquam in- Panes tb irM
rutrum, teneantur ad coquendum modo,Crforma prodi juriam panes negabat hinc illud Libani) tom.a.
: nrfmti.
,
(hs,C‘ non ahj longinquo. orar. 15 . Ita prorfus a fingulis iniuria lace/fitus Imjx- Liban.
Panuvrtulf- duitate Fcltrix pani$>qui non iufli ponderis
I11 ad communionem duitatis redun-
rator , reprthenfione
Hut «#i iulti
apud venditores repentur , pauperibus diftribui dante , trd per dimidium diem excanduit atque in-
fcnJeru pau- j

f tuitu in
in platea iubetur; fic enim habent illorum flatuu ierim PANES TRADIT! NON SVNT; dein-
finiti tbRri- lib. .1 ubr. 1 09. Statuimut,quod omms homo, /me mu-
: de vt priusfuit, & acceptio & datio & cum panibut
, ,
bui «licui i
, qui , vel qua fecerit
lier panem de mala pesd , banno qui/que domum ibat , tum qui occiderant , tum qui alia
filitiu.
duorum fildorum pro vrfaquaque vncia , er ab inde adjecerant.
Stat.
infra vice qualibet puniatur , (*r miles domini Potefla- /figypti Sacerdotes repetio a pane frequenter Sa-
tu , er iuratiu teneatur totum illum panem de mal.i ctrdtsts cur 4
abftinuiftc, nc ftoimckum onerarent ; his verbis
pesa dare, er diflribuere pauperibus publice in plutea. f«nt « biii -
ex Chxrcnionc eorum abftinentiam , ac tempe-
Sed vtili aliquo monito ex pane prompto caput rantiam prodit fandus Hieronymus lib.i. aducr-
obfignemus. suslouinianum cajj.p. lAigjpti Sacerdotes ex co
145. In Bethlchem Chri flus eft narus panem vel in ,
tempore, quo caepijftnt diuino cultui defiruirc , carnibus
Bethlehi ju« ipfo nomine habes nam domu* panis Bethlchem & vino fi fimptr abflinuerint , propter tenuiratem
demtu f«n
dieitur cum
interpretatu^ quid panis ad Chriftum? an quia fimus , &
vertiginem capitis quam ex paruo cibo pa-
,

panis cor hominis confirmat , vc ait Regius Pro- tiebam str, cr maxime propter appetitus libidinis , qui
CLrifitu (le-
pheta , 6c ipfecor firmum amat, non titubans, ex his cibis , &'ex hae potione nafiutltur. Pane rari
gerit , vt in
es nafeeretur. non vacillans , non inconftans, non inflabile? vefiebantur , ne onerarent ftomachum , &
fi quando
S.Bcrn. PrxcUrc fandus Bcrnardus ferm.C.invigil.natiu. comedebam , tufitm pariter hyffopum Jumebant in
Cer titubans Dom. Bethlehem domus panis eft , vtique panis , qui cibo vt efiam grauict em illius calore deioqnerent:
,
*i:riiiui IMA
mm«r.
confirmet cor ( nam panis cor hominis confirmat.) Ibi oleum tantum in oleribus neuerant , vendi & ipfitm
S.Bera.
oritur , ibi apparet jtee omnino amat cor titubant , aut panem propter naufiam , & a{feritatem guflus le-

vacilUntfid /labile, & confirmatum fi quit mumiurat, niendam.

fi quit hifit.it ,fi quis nutat , fi quis cogitat reuolni in Epifcopum didum de co obfcruo,qui pani gfi/etpi qui .

lutum fedire ad vomitum , defert re votum mutare pro- , prxcft, Sc venalibus rebus tanquam inlpcdor. fsniim fr»-
pofitum fiam, non eft Bethlchem i Re, non domus panis, Arcadius Imperator Digeft. demuncr. & honori
Itutt.

nec in eo nafiitur ChriRus',necquiefiit. Tmtmfidmer, Si inquit , proprie dicuntur Epifiopi , qui rn a-

,

eft dum cor firmum amas , amore tuo firmare ,

cor fta- 4 v n r pani, tt? careris venalibus rebus. Noftri
bilire ;
quod in nebis requiris , nos a te quxrimus , a te Epifcopi prxlunc eucharillico pani , Dcique
expellamus. Ecclcfix.
Dcpanc ille vere cenfuic , qui i fame bonita- Mf-
tem haurire dixit , & excellentiam ; in fentcnriis Tamts mam
P«nrm
V T XXIV. Etlucopolirids hxc habentur jPamjm
xi a-
fitigi

C A P
1 v m reddit /digineum fames. Quid dc pane
mum rtiM.

eucharillico dicendum ? optimus panis eft , fen-

Panes rurfus exhibentur. ticrur eius fapor.eius dulcedo, cius vtilius, fi cum
fame accedamus.
Pants ob iram Mgati. Eundem panem Duci,& militibus communem Idtm fori*
finci-dr tnJ»
*u£$ypty Sacerdotes cura pzntabjlintrent. eflc Romani valde Plurarchus in
probabant.
litibus.

Epijctpt,qui panibusfr*/»»/. C. Maiio ita feribit : Gratijftnntm eft Romanis /fe- riut.

Fames malam panem filtgineum reddit. m

llantium, fi viUu eodem Dux^tc miles pane vefiat ur,
vel humili in toro quietem capiat , vtl ducenda fo/fk,
Idem panis Duc\,& militibus.
& vatio iaciendo vna cum militibus manum admcucat.
Profchura quid. Nos feliciores , qui non eundem, tamen cum
Mulieres prouefi* alatis ad panem confi- Duccnoftro panem comedimus , fub cuius vexil-
ciendum electa. lo mUitanuiSifed ducem habemus pro pane; Dux

Profcurnica: mulieres qua. ipfc nobis panis fit.

Mulieres apud Ruthenos pyiem ad facrifican- Profchara

In tabula xnca (jr panis mediet, & percipien- dum quem
,
Profibura vocant , conficcrc lolcnc,
quii
AJuUertt frg-
tis nomen incidebatur. fcliguniur autem ad id mulieres proucdx artaris, utda ut it
Panes in haflilia verfi. quxmcnfibus patiendis amplius non fime obno- «d ftr.rmiS-
tlO-
Panes in lapides dtuinitus conuerfi. xia: quod refert Alcxxpdcr Guegninus indeferi-
;
fiiitndk
a*.
Latronum panes in lapides mutati, ptionc Mollouix.
Atex.Gueg.
Profcurnicx mulieres erant , qux huic pani Prcfcttrnita
filuorundam ritus circa venales panes.
conficiendo prxficicbantur,explicac Sigifnuindus mu fieres qui.
P*»?faQguis colligebatur. Sjgilm.
iaCommentariis rerum Mofcauiticaaim,dum ait:
Dies Dominica dies patiis. ,
Profcurnica fient mulieres tam effieta, qua amplius ttten-
ranis cruccm referens. fes nor. patiuntur, qva panem ad fterifi. an-
&
Crux panibus imprcjfa. dum,qui profhtln dicitur, coquunt.
Q 4 Oiim
 , • e a,,

8o Liber V. Sacrorum E ledorum,

Olim aenea tabula titulufque fiebat , in quo & teneantur ipfi pifiores fi firibi facere pro pifioribus in

panis modus , &

accipientis nomen incidcoatur. CStnce/larid communitatis , &
finifilare idonee filum
Im tabulA
Anti fr p Attii
Cod.Thcodof. deannon.ciuil.6r panegradili;
l.y.
de libris centum paruorum , & aliter non poffint conjice-

ni*lui ptr hxc habentur Titttku figendus efi enem , in quem

:
re ,
nec vendere pancra p«n.z fuprafiriptd pro quaque

tipitntis no- & PANIS M O DV S , £ X PERCIPIENTIS vice

,
qua contrafrccrinr , vel vendiderint de eo ,&
men indit nomen debebit incidi. amittendi p.mem, applicaniit vt fupra. Et pofiquam
b.itur
Panes in hollilia diuinitus aliquando verfos fuerint firipti, teneantur perfiuerare in faciendo panem
Cod.Theod.
Pauci in ht~ compcrimus ;
Cuncta virgo domui Regis Rheni venalem per totum illud regimen.

JUli» Vtrfi. prxfctla , a Rege diletta , quod ferre Regis vxor Et nudus pifior, nec aliqua alia perfina pojftnt ven-
non poterat ; hinc dum acceptis panibus ad vfum dere panem confelhtm cum butyro , nunc vonuum buc-

pauperum palatium Cuncra penraniirct , vifa elt celtam,poena cuicumque tendenti librarum viginti par-

a Regcjcui Regina , Domine, inquit, mi Rex, ecce uorum pro quaque vice,gr amittendo panern,app!ic anda
Ctoura prodigiose panes di/pergir , fient oculat vtfupra. Ruz.z.olani .unemfine btstyro fiant, vendan- C
fide difiere potent. Vocatura Rcgc Cunera , qux tur ficundum prouifiones faciendas de tempore in tem-

imperterrita Deum humiliter inuocauic , vi ab pHS ab ipfis deputatis , &

non aliter pana prxdicla , &
initanticalumnia liberaretur ; ex diurni igitur amittendi bufz.oUnos,diuidrnda vtfitpra.
clementia panes verrebantur in haftilia ; ita re- Pane olim fimguincm colligebam. Tertulliani 148.
Inannes a fert Ioanncs a Lcjdc Carmclita lib. i. Chron. hxc funi verba in Apolog. cap. 8. Paterfacronetn, Pxnr finguti
Ctlkgebatmr.
LcyJc. Belg.cap.4. ait : Infans tibi nccejjarius ejt adhuc tener, qui nef ias
TcnulL.
tona in /a- Panes non fcmel in lapides verfos certum cft; mortem, qui fub cultro t no rideat , item panis, quo
fides dsuini-
fingulatc elt quod narrat Ioanncs Gertnandtis fitnguinis virulentum colligas nos in cuchariltico ;

fanguinem collectum habemus, & veneramur,

fus esnuerfi.
lib^i 7. Chron. Belgic. cap. 1 1 . accidilfe anno Do-
Iuao.Ccibt.
mini cimi peltis , atque adeo fames grajlarc-
1 3 1 <5.
rellante hoc fidc,qua: falli non poteit , non poteft
iurjhxc cius verba : In oj>ide Leydenfi r.u islis tem- fallere.
poribus tqnticr patiens fumem ;
mifirabiliter petent Olim dicS Dominica diespanit dicebatur, quia TSin Dtmi-
nira diei fu-
panem a propria forare , qua negauit fi habere pa- nempe fideles omnes eo dic ad menlam cuchari-
nis.
nem vfque ad Vtston. Reffondit alia , 0f dixit : Soror Aicam accedebant ; dilco id ex lan&o Chryfoflo- S. Cbiyf.
mea diUSHjftma fiio quod fanis fuit in domo tua at
, , mo hom.j.de Relurrcft. vbi ait Ab ipfis cjl dies, :

illa dixit, 1 laudes vifieta pieratis.Si fitnt panes in domo quam fecit Dominus, dies Dominicus, ahj d i i m i*a-
med.prto vt lapides fianr, quod ita nutu Deifacium & N i s ,ahj dicunt diem lucis ; cft dies lucis ,
quia dies
eji : quia & pe.net eius comterfi fitnt 1 N dvros panis, lucc quippe fupera perfundumur,quiccrlc-
lapides, vfque in prtfhuem diem perfiurrantes, ftem edum panem.
vnut enim illorum ostenditur hodierna die cunilis ho- Placent* in orbem formabantur ; fcd ira vt pAnis cruetws
rrfircus.
minibus in Lrydis in Ecclefid fitnSli Petri. dcculPata: elTcnt per medium incilionc quadam
Sigei». Huic alline cft , quod narrat Sigebcrtus in hac figura y£) , &
qua*quc pars quadra dicebatur
Chronicis his fere verbis : Sabiniano Pontifice quia pars quarta placem* integrat, liquidum hoc
pauper quidam , cum d nantis eleemofynam peteret nec , cx Poeta coniungcntc orbem cum quadris, led
acciperet, dicent e nauclero: Defifie eleanofvtam petere clarius idem in Moreto,
a nobis,qui nihil bic prater lapides habemus, cum fitb- format opus,pabuque finem dil.t.r. in orbem,
ieciffet paupertOmnia ergo vertantur in lapides : quic- Et notat expreffts equo di/irimine quadris.
quid mau durabile in tiaui erat 1 N lapides A noltris crucem imprdlam panibus probant Crux p Anibus
conucrfitm eji forma rerum earundem permanente. hxc Petri dc Natalibus verba lib. 7. cap. 1
1 j. vbi imprtfn.
,
Pcc. de Na-
Latronum quorundam panes in lapides con- dc fando Scucro Abbate ita Icribit : Ipfi autem
147 -

uerfos tcftatui fuperius aduocarus Gcrbrandus diebus Dominicisfingulis pojlperceptam Etuharijliam,

taiib.

Z. itranttm pa-
ni. in lapidei f in Chron. Bel. lib. 3. cap. 17. his verbis : Omnes panem vniasm /umetis ,fic hebdomada integrafine cibo
mutati. latronum panes mvtati svnt in la- alio perdurabat. Cui fanf/us panem cvm crvce
Io an G.ibr. pides disterfbs, qui hodierna dic in memoriam flen- IMPRESSA fingulis diebus Dominicis defiinabat.

ti orum Martyrum obfiruanrur. Apud Iercmiam lignum pani adnexum reperi-

Quer undam Dc venali pane ita itatuic communitas Riperiar mus , impij enim dicebant Mittamus lignum iu :

tum eirr* in Itatutis criminalibus cap. 74. Quod deputati panem eius cap. 11.19. quod de cruce aliqui Pa-
,

veri alet p«- communitatis faciant calmerittm panis venalis die tres accipiunt , cui affixa caro Chrifti velut pa-
»«.
Sut.Rip.
Mercuri] cuiufiibet &
hebdomade , pistores teneant ut nis cft.
conficere , & vendere panem de bonofrumento & bene ,

csflum , dr iufli ponderis fecundum

de tempore in tempus d deputatis praditEs

calmerium folium
,
quod inci-
EXCVKSVS XVU.
piat die lotiis pofi falium ipfiem calmerium , & per- Probi quidem panes, qui pietatem
duret per totam diem Mercuri* fiquentem. Et tenean-
tur manu tenere panem venalem fuffeienter , in partta nutriunt,& foucnt.
pro quotcumque tranjgrefftone in aliquo de proditiis li-

brarum quindecim paruorum , & amittendi panem Bonus ptnis obediencia.

diuidrndum,vt in Jiatuto de commilitone communitatis Duris fubditos exercendos panis pmilitudine
D
C~ plut arbitrio .lufdicentis insfetla qualitate tranf- explicatur.
greffionis.Et pijiorts inuenti emere, vel habere in domo
Larti eia: fanis beneficentia efl.
granatam, velfiliginern, velve^xam, velfurfuretn rc-
j utrinatum , aut fimile
gemu mali grani velfarinam ,
Panis Angelorum fermo diuinus.
dc eis aut de eis quoquo modo f.icere,aut habere panem,
, Bonus iciunij panis.
condemnetur in libris quinquaginta parswrunt pro qua-
Vtilis />/w»/jcharitas,c^ dilettio.
que vice,cfimul perdant granttm,aia panem, vel fari-
Pulcher panis fapicnria.
nam, applicanda pro dimidia communitati , pro alia & panis Dei fermo in anima vifecra traij-
dimidia accitfit ori.
fis in principio regiminis cuiufiibet D. Capitanti \ ciendus.
Panis

‘
'Oigitize
 , , ,

Agnus Eucharifticus. 8r
finii animamfatians » Deus ejl, efi anima : cum labore panis, de terra educitur , cum
multa initantia charitas pojfidetur ; panit 'muneratus
Vittificm panis Chriftus.
Optimus panis Chriftus lefus.
& ncglctlus induratur , cT refrigeratur , charitas fi ab
operatione ccffituerit ,fitccre[cerne iniquitate aut abole-
Vbi formatus,v)/ co&us itte panis. tur^tut minoratur.
J-heantd auiditacc edendus Angelicus panis. Pulcher panis lapientia eft , dc quo ita feribit Mi-
Per huius ftculi mare nauigans , panem Richardus Vidorinus inPfalm. 80. Mittit cry- Pulehorpauk
Chriftum fecum deferat. ftalium fisum fient buccellas : non Vt buccellam ,fid
buccellas , vt habeas vnde fapiiis os tuum impleas fid
Panis encharijlict luauiras excellent U.
;
,
quis efi hic pattis cryflaUiaus tam durus.,tam purus f
Cur panis Eucharijlix facramentum di-
§ Pulcher quidem ad videndum ,fid fortis ad multitan-
catur. dum. Hinc efi , quod cacleflis jfanem sapien-
tucharijlicus panis menrcm alir , & vita T jc. omnes pene concupifiunt fid pauci admodum
i ,

aternz fubfiantiam fubminiflrat. apprehendunt. Paruitli inquit, petierunt panem ,& non,

Panis fra&io iram Dcifipttam flgnificnbat.

erat qui fiangerct eis. Abi rabii is hic panis , quem &
Noxius panis craniicoria voluptas <pua in fel ,
paruuli concupifiunt , & nec magis frangere poffunt.
Sed quid mirum tamen fi parusdi concupifiunt pro-
ccnucrtitur. pulchritudinem t vel quid mirujn
pter cnfiallinam
cryftallinam
fi magni frangere nequeunt propter

149.
A
nitis
D nudani rerum notitiam hic non fpedabo;
pietatem nutriam, ac foucbo aliquibus mo-
pane dcfumptis.qui corpus nutrit.
i'
duritiem 9
Panis Dei fermo cft , qui vt bene feructur , in pjn{l &A
anima: vifecra traiicicndus cft ; panis corporalis
%^*„J*t
** ia

B*w*i fanis Bonus panis obedientia cft, omni alioprxfc- in vifcera traicdus a furibus tutus eft , ita fpi-
t rafei»Llm.
‘
&
obtdimtia. ren Jus qui ad zternitatem alit , ad caelum cos ritualis ; fcftiuc fandus Bcrnardus ferra, f.dcadu. s.Bcin.
Thom. ,

euchit , , de hoc pane ita lo-

a quibus comcdicur Sic ferua , inquit ,ft munem Dei quomodo melius fer-
quitur plu* audoi Thoinas a Kcmpis conci.
ille narc potes cibum corporis tuijtam & ille panis viutts
1 Penientibus de duitate difiipulii , cum ad mandu- eft, & cibus mensis ; p AN 1 S terrenus dum in arca eft

candum hortarentur lefum , ipse oledicntia potefid fure tolli , poteft a mure corrodi , vbi veto com-
panem, tjui animam Deo fitbieflam gratiofiffima ederis illum , quid horum timeas ? hoc modo cufiodi ver-
pafeit , ofltndit omni corporali cibo ejje proferen- bum Dei , Beati enim qui cuftodinnt illud , ergo traiy-
dum. Nullus Japidior guflatur cibus , nec pinguior ciatur in vifiera quadam anima tua , tranfiat in affe-
mcnfa amantis oculis proponitur , quam impletio man- bliones tuas ,cr in mores tuos. ,

^**
dati caldiis. Panis animam (atians Deus ipfc , hoc fi pane 5
An ‘ mt
Daris fubJi- Similitudine i pane defumpti fubdicos duris careat.fame perit. Sandus Auguitinus lib. 1 . con-
tot exercflos, reprehenfionibus exercendos ; ica quidam expli-
e „
Dc ”” alloquitur
Ita Deum
feli. cap. 1I 3. ita
>, . /
tu*™* ivr-
: Deus lumen
1
farisr.t Dius
ror. • .
fani* fimilita. cabat apud fandum loannem Climacum gradu 4. dis mei,& panis O oris
R intus anima mea, dr vir- S.Aug.
Ume exfUca-
nam ciun grauiter in qucnd.vn innocentem ellct tus maritans mentem meam.
inuedus , interrogatus cut' id fecilfet ? Haud, Viuificus panis Chriftus cft ; fandus Cyrillus
S.Io.Clim. ^
inquit, ignoro, pater, innocentem ejfe, fed quemadmo-
dum aquam non rjl ,fid delendam ,Ji ab efurient is ore
Alexandrinus explicans illa verba ifaiz 30. v.ao.
Dabit vobis Dominus panem orbium ,& aquam breuem,
^ yjfx?*'
r

infantis pane m deripias ; ita noce: fibiipfi pre- & qux L X X. vertunt : Panem tribulationis, dr aquam
ces ty ftbidlo , qui illi non fimper augenda corona,
,
angui tam ; ait ; Parus igitur & aqua viuifica Chrishu
qua/ftum quidem ilium fuslinere poffe cornofit ,fiue cum labore, drfindor e inuenitur.
efi,fid
ignomwqt 0t,,n*us
irrogandis contumelq s ,fiue afferendis ,fue Bonus panis cft lefus Chriftus dc cuius para- , f*-
<i """*
contemnendo illo fu e illudendo occafontm probet. turd, & codionc pulchre difterit fandus Petrus
3.50. Bonus lotitio panis beneficentia cft ; hoc eam Chryfologus fenn. 67. ait enim: Ego fium panis, s,p«.r.hryf.
Z. 4 titiafanis titulo donat fandus Gregorius Nyflcnus hom.io. qui de calo deftendi-,ipfi efi pams, qui fatus in Pirgine Iojh.6 .
benefit entia inCam. Panis LjEtiti^c eft beneficentia fermentatus in came , in paflione confeci us , in fornace
tfi.
conditus mede precepti ; d u 1 c i s , fapidufquc hic panis collus fipulchri,in Ecclefiis conditus ,
illatus altaribus,
S.GicgNylT.
non lolum ei , in quem , fed in co , a quo excr- caleflem cibum quotidie fidelibus fubminiflrat.
eetur. , Vbi formatus , vbi codus fit ille panis , <k vbi firmam»
Panit Anre- Panis Angelorum quifnam fit explicat findus difpenfetur adpofite explicat Petrus Bicliniis
,

g cleri ferme Gregorius Nazianzenus orat. 30. qux eft in lau- ierm. 13. in Quadrag. his verbis Panis , qui de :
tiemiiuu.
S.Grcg.Nar.
dem Bafilij : l
1
an 1 s Asgelorvm ser- calo defendit , formatur in vtero Virginis , decoflus *

mo oivinvs EST, quo aluntur ,

atque irrigan- in clibano crucss , diffenfatur per eos fiuper mtnfam
tur anima Deum efurientes , ac cibum non defluentem altaris.

& abeuntem.fid perpetuo manentem^xpetentes. Quanti auiditate edere ex hoc Angelico pane guantJ sui-
BJnms ieittnif leiunium ipfum f.ipidus panis cft , & fal utaris; debeamus eius odore capi , cius fuauitarc, innue-
'“**
?*** fandus Nilus in narxneii Bonus ieiunij eft panis, : bat Cnidus Bcrnardus cap.4f. dc paflione Doini-
SNiluj.
quandoquidem d voluptatis pane immunis exiflit. ni : Beflia quatiam, inquit , odore cofli panis ,&re- s.Bcrn.
Vtilis panit Vtilis panis charit.is,&dilcdio eftjcuius vtili- centtt ira delettatur ,
vt vbicunque illum fbtfirit,
ehariuu ,
tates ficcJiilcrit Petrus Ccllenfis lib. de panibus illum Aquatur etiam vfqtte ad interitum. Ecce,
diUdi e.
cap, 17. Nam fi initium vito humatu panis, multo ma- ipfo tefle, panis viuut ,
qui de coelo defendent decolhts
Pcf.CcJI.
gis initium , ty confiimmatio anima , panis diletlionis. duplici igni charitat is dr paffionis odorem fisum longe
Reficit panis cfurientem , y chori 01 1 perficit deficien- late que difpergit. Quis hunc non feqnatur f/equitur
tem ; PANIS CORPVS HOMINIS CON- odorem panis colli , dr cosifrmendi-,
irrationalis beflia
2-n-
FIRMAT, S F. D C tl A R I TA S COR VIVI- non Jequitur homo rationalis odorem panis bis cedi Por huius fa-
FICAT: cum pane corera vtiliter eduntur , cum cha- Angelorum.icc. tui» mrnrt »4-

ris at e omnia faluhriter fitmuntur ;

[feriatis cibus ho- Per huius fxculi mare nauigaturus lefum tan- UrgJni .fatum
CLrlftpm fi-
minum potus finguLtris virtuo animarum charitat: quam panem vehere fecuni debet, ne deficiat;
,
tt, w cU rtrta,
fine pane vilis efi menfit
,
fine (bas ilare contemptibilis fdte idem faadus Bcrnardus cap. 43 de Paflione s.9uu. .

Poni.

Digitized by Google
 . - ,

82, Liber V. Sacrorum Elegorum,

Dom. Pmertr*, inquit, non poffitmm qutdtronfituri Sed quia nos panis tradatio diu detinuit , ad Ia-'
mure panem
bis neceffarium ha coctvm ducas qjioquc accedamus , nam hoc verborum
beut.Quicuncjtse ergo fe in hac
mare magno buisu Jiatli ordo exigit, exigit pafchalisagnus,qui cumladu-
cognoueritfiftcurm vult effit, habeat hunc panem co-
ejfe cis Dei iuffu comedendus crat;idco lit
thon fortifimum lefsstn in naut crucis fua quem com-
,
taat,qsum adoret, ejuo reficiatur.

Tanh tu ha-
riflui fusmi-
Panis fub Euchariftisc facramemo Chriftus
quo comedentis mens nutrituri de huius nanis
cft,
CAPVT XXV.
tat ex tOen-
hiauitacc,dulccdincque ita Anonymus audor,fei
,

ti'a. Cur agni carnes cum laiftucis aggre-

valde- pius Tendebat, dabo ciusverba , Tuam pieta-
Anooym.
tem, amoremque fummum redolentia , de prarpa- ftibus comederentur.
9
r.it.ad Millam traci.4.1ib.incdito, quem alibi pio-

duxiinus,ita inclamattO panem d g n i s s i- i

La&ucarum nomine amurt herit tutet-
M v m , (T venerandum ; 0 panem puriffimum , &, be- ligantur.
nedicendum ; 0 panem virtuofifftmum , laudandum & 5
Herbarum amarities in mentem Hebrais re-
c pariem mundifimum, & glorificandum ; 0 panem dul- ducebat duram feruitutem.
Cvrofitm, cr faporofum ! O memoriale fitluificttm , 0 do-
In laducis i/Lgypttorum mores vt Jignifi-
num cariefle , 0 frcrificium Jingularc , 0 liberatifimum
cati.
mutius , 0 imomprehertfibsle bonum , 6 fumifimum , &
indiffclubile glutinum , 0 dilefliofum obitllum , 0 ve-
Tejlos dies in ludum Hebrais vertendos
nerabile fatramentum , 0 confilat io pauperum , 0 via amara lactucafigmficabant.
errantium , 0 lumen in tenebru Jedentium , 0 dulcifis- Lattucx amara ad peccacorum perniten-
mumfotatiumfi verifiimumgaudiumfi totum refugium,
dam nos vocant.
& omne defideriurn meum!
In la&ucis agrefiibus cordis compun&io.
Cur
M4 fanis
' Panis cucharifticus
non quia ibi
Sacramentum
vere panis fit,fed quia cx pane confi-
dicitur,
Lattuca amara amaram peccatorum re-
XaehariOia ci cur. panifquc accidentia rcmanenr;aiu etia.quia cordationem fignificant.
fatramentam
mentem reficit , vt panis corpqs i feite B. Algcrus Se caftigarc debet qut agnum cum laftucis
ditatur, ,
lib. ,dc Sacram. cap.6. Dissitu pagina corporis Do-
B*; g 1
comedit.
Euch.inflieui mini FANEM VOCAT non fubflantiiditer , fed
Lafluca amara amare cogitandam Chrijli
fanit mtarttn mfflice,& figurat e dici,vel quia ex eo coufiu itur , tiitfi-
alit , <j* vita
tjue nonnulUu retinet qualitates vel quoniam animam
pafiionem clamant.
,
attmafukfid-
, a que vita ater na
Iciunij amaritudo vt d Pharaonc libe-
tiam /ubmi- pafi.it miniflrat fisbftantiam. &
K iUrat. nonnullis interiedis i Corpsu Domini vocatur ed remur.
fmulitudine , qua fient panis materialit carnem ,fic Vtiles Chrijli Termones , quamvis amari vi-
S.Ambr.
•pfi Jpiritualh alit mentem. & cap. 12. ex mente deantur.
'Beati Ambrofij : Ifie panis vivv s ,
qui de
Libenti animo labores perferendos lactuca
calo defendit , Vll^ aterna fiubfiamiam
indicabant.
fitbminiflrat
Paais fr*3io Chriftus fregiflc in ccena panem tcflatur fan- Lattuca duram vitam fignificant.
iram Drifra- dius Mattii. cap. 16. flenedixit, i nq ui t^tefiegit; fra- Lactuca media mulieres non comedebant.
tlam fifnifi-
tokat.
gio i fla notabat Chrifti
, iram fractam. & Patris Lailuca integra’ menfis apponebantur ,vt for-
Pulchre fandus Bcrnardus apud Tilmannura:
S.Bcio. dtdum effet, apponere dimidiataf.
Fregit per gratiam , vt fiutm , Patris frangeret& LaOuca mortuorum cibus.
iratn : dixit enim Deus, vt diifierderet nos
,fi non vrti-
Lactuca Venerem extinguereputabatur.
cus elettus citu fietiffet in confractione,
vt atterteret iram eitu.V bi cceleflis confringitur ci- Eunuchus cur lactuca dicebatur. •

bus.non poteft non confringi Dei ira,qux in nos A lactuca vt ccenain Romani inchoarent.
definit dcixuirc > cum incipit in nos Dei amor per Lactuca efusper fomnium morbos pertende-
eucharifticum panem effundi.
re credebatur.
Probos,vtilefquc panes dedi qui auidc come-
•
M
5-
Ncxims fanis
,
dantur, oftendam quemdam noxium qui reiicia-
,
Lattucx donum Romanis datum.
tur.Noxius panis tranfitoria dclcdariocft,qux in Latfucarum efu amaros homines fe ejfe Iu-
traftnria v»-
luftat.qntm fel amatori luo venitur i lobi verba funt : Panis dai produnt.
ftl tenuent* eius in vtero illitu vertetur in fel aspidum. cap. 20.

I«»b to.
fandus Gregorius lib. ij. moral. cap. 6. ita hunc Actvcas agreftes cum agni
S.Gieg. locum verfat P A n i s : eisu in vtero illius venitur 1

carnibus comedendas legifiator T.anuranm

infel aifidscm i/tlrinfecut^quia satietas trans- iubec cum ait & panes az‘,mot
itoria delectationis in retribu- asm
,

laUucit agrefiibus , Exod.11.8.

;
,
" *
tionis fine ad amaritudinem vertetur. Addit , Panis ifie Hebraice cfl 0 ’ 1 V12 Sjj al mero
aliud in orefiapit , fed aliud in vtero quia tranfitoria rim , cum amaritudinibus, feu cuin amaris ,fcili-
;

dclcllat ion i3 Iat itia dulcis efi , cum hic quafi mandendo cct herbis ; complures herbas quaflibct amari fa~
agitur , fed atnartfi.it in vtero ,
quia perae) d lotit id de- poris intclligunt. Ita Lyranus, cuius hxc funt Lyrao.
lUch.via; glutitur ad pernam. Richardus Vidorinus in Can- verba : In Hebrao habetur cum arnaritudinibsis , &
ticis Cant. cap. 2 1 . eodem fpedabat, eadem verba p:r hoc inttlligumur herfia amara indiffercnter,nec plut
explicans : P A n i s, inquit, eius in vtero vertetur in fuit praceptsim de laclucii quam de alqt herbis , A bu-
,

fel aspidum irttrinfecutiqttia terrena dele- icnfisincap. 12. Exod. explicans hxc verba, ait:
ctatio in fine retributionis amara Dxmonum ptr- Dicuntur ifia lafiuca quadam herba amara adfimiliru -
fu.ifio fuifie tognofeitur , dum hanc pafii ad arenti cru- dinem laclucarum,q/ia in hortit nafistntur ,fcd minoret
tiaius oimo) iisidirtnn perducamur. Rciiciendus hic fiunt , & afptriorts , & amart j fiebat autebs hoc ad
panis; vel um ruente receprus, mente evomendus. fignandam amaritudinem , de qua ts$tc exierunt , ifie

enim

Digitized by Google
 . , . -, -

Agnus Eucharifticus. 83
enim eram fini* principalis, vt recognita oqi/crid, quam rtatim : Eorum ergo exemplo carnes agni cum lati nas
ibifkilinuerant diuina liberatione mirabili ^urge- agrejHbut comedemus cum corpus Redemptoris acci-
rent in m.tgHM laudet Dei. pientes, nofmetipfis pro peccatis noftris affligimus, qua-
Herbarum Hxc porro amarities in mentem reducebat tenus ipfa amaritudo poenitentia abftergat ament it flo-
Amani iu in Hcbrxis afflictionem Argypuac* icruitutis.vt bi- macho peruerfk humorem vita.
enenrem He-
Irait rtiutt-
duos agreftes, amarafquc comedentes, recorda- Qui nobis amaritudines comcdcndx , qux amoZ
azyma , vt a Pharaone abeamus , icite docebat *
b at duri fer- rentur eorum , qua: patii in jtgypro fuerant. Pul-
uitutem. chre Thcodorecusquxft.14. in Exodum : Cum la- Ciimacus gradu 1 4. dum ait : Noli errare, nunquam
ThcoJ. bi ucu agrtilibu* agnum manducare iujfit in memoriam a Pharaone liberaberis, neque fempitemum Pafi ha cele loaa.Clim.
durijfimx Jemitutu , & accrbijjirnx vita in t/£gypto brabit, ni
fifimper amaritudines , azyma comederis. &
tranfaUa. Amaritudines funtieiunij violentia, afflibl io ^tzyma &
In latiuei* De laducis, qux in Pafchate comedi fblcnt,ita finfus maxime inflatus.
JFgypuerum apud Hcbrfos R.Chiah philofbphaturjLACTVCA Herbarum amarities in agni efu tede innue- vtitet Chrifli
merui vi fi
•
initio dtdeu tjl ,fed definit in amaritiem ;
itaa/F.gj- bat , vtiles Chrilli Termones quamuis alioquin
gnifieoti. ,

R.Chiah. ptip fecerunt in noflros patret , dum effient in eAigypto, amariiix aliqua referti ob fui difficultatem vi- At *nt*r.
primo dixit Pb.trao lofiphofac Vt pater tuus, deamur, fahibiiter deuorandos. Sirtenda hic funt
& ffatrei
optimo terra loco habitent , & posita eos afflixit &, fandi Ambroiij verba , qui fcrm.i. ira rem expli- S.Ambr.
amaritudine eorum vitam replent t. car ,Cum Pafiha illis celebranda fiacramenta diffttneret,

M7
Tefla diu in
-
Fertos dies in ludum Hebrxis vertendos indi-
cabant amarx ilia: laducx, quas cum agno come-
ait: Manducabitis illud

Domini eft.
cum amaritudine: Pafil;a enim
Non enim [fscut illi putant) iujfit herbarum
Juflurn He- dere iubcbantur;hucnos vocat fandus Gregcrius vilium acerrimos fuccos cum ajjis agni carnibus man-
br ut verren- Thaumaturgus ferm.z.in Annudatione B.V.Ma- ducari , fid mandatorum Chrilli vtiliter amaros fer-
da/ aman !a-
rix , in hxc verba; Oportet igitur no/ hancfefliuita- mones pracepit cum ipfio Sacramento pajfionis Domini-
Sura fignifi-
tabani.
tem celebrare : quoniam gaudio , atque Ixtitia euntium ca deuorari. Non ne enim amari videntur firmonet
S. Gregor. terrarum replcuit orbem. Celebremtu igitur nes eam in Domini, cum dicit : Si vis perfeblus e(fie,relinque omnia
Thaum. pfilmu,& hymnis,ac canticis fflirituxlibus. Celebrant t tua , Cr veni feqtsere me ? cr cum ditit non habendas

Amos i. olitn dr Ifraciat in azymis , cr herbis amaris , de qui- duas tunicas, neque peram, neque calceamenta ? Amari-
bus ait Propheta : Conuertam fefliuitatem ipforum , in tudo ifla fimtonum, medicina eft animarum.
dolores, cr lullum-,& latitiam eorum in triflitiatn : no- Rem aliter verfat fandus Cyrillus Alexandri- 159.
jtrum porro lucium Dominus ncslcr , perfrutlu poeni- nus lib. 1 7.dc fandis fertiuitacibuSjdocenque nos tdbom» ani
tentia in gaudium fi conuerfiirum afflrntauir.
*
putat libenti xquoque animo labores nobis fuh- Eborei ^
Z. afluet ama»
Ex amaris hifce,qux in agni cfu edebantur, eundos, ferendas xrumnas,& calamitates, Chrifli
ra adpeccato- vtilis probis moribus nutriendis fuccus exprimi- participes dum fumus, hxc i Ilius verba :Qubdcum
rum poeniten- tur fi lalucaria ex illis monita colligantur , quod amoris herbis comeditur , id vere per migma defignat , S.Cjr.Alcx.
tiam nt* vi-
hicanobis fiet. Et in primis la&ucarum amaritu- nos ipfio s quoque quibufeumque ad partitipandu Cbijttu
tant
do peccatorum amaram recordationem fignificat, proponitur pro eius amore etrumnat
,
, Cr acerbos labores
S.Greg. qux pceniccnriz fletibus diluatur. $. Grcgorius libentijfime perpeti , illum fiquentes ,
qui pro nobis
hom.n.in Euang. ita feribit : Lalluca vero agrefies mortis iter agrcjfiutfl. Abit,qui voluptatibus inhiat,
valde amara fiunt. Carnes ergo agni cum Ut fluas a laboribus abit, quantum potcfl.Hom.i6.de fefti-
agreflibttsfunt edenda , vt cum corpus Redempto- uitatibus iifdcm verbis rem paulo ant£ vc faucrar:
ris accipimus , nos pro peccatis noth is in fletibus Proponit, inquitJn latlucit agrejlibtu vehu imaginem ,
affligamus , quatenus ipfa amaritudo poenitentia ac typum eorum , qua moleftiam animis inferunt cum
abiiergat a mentis flornacbo peruerfk humorem inquam inimici vexant , cum agitamur tentationibtu
vita. cum findor ibus , fi cafiss ferat , pro Chrtfto perfe-

In laflucil
In laducis agrertibus cordis compunctionem rendi/ , exercemur, hac enim velus amarore quo-
a/rcihbu* notatam indicat iandus Algerius lib. 1. de /aera- dam affergunt mentem , & arumnit intolerabilibus
ttrdu tm- mento Altaris cap i 1 . Lex, inquit, dedit in latlucis cruciant .
p unii io.
l * aMe *.
ctmpunfl tonem, vt nonfilum exterius ,fcd etiam inte- De laducis aerertibus ita philofonhatur Nice-
. * ratn vuom
S.AIgcr. 'r * .. .

ritu poenitentiamagamus.
1

tas adorat. 41- landi Grcgorij Nazianzem Per :

Lafluc* ama- Laducx amaritudo hoc quoque innuebat, agreftes latlucas , vita dura , & voluptatum domitrix, Nicci.
ra amaram peccatorum recordatione , atque dolore Dei mi- (-f qua finfsbus difficulter capi pojfit , nobis figni/uv -
fricanti* re- lcricordiam flectendam pacnitentix memores, tur omnis difiiplina in prafinti non vide-
quia
; :
terJatiemtm
qux vt cx culpi amara elt , ex venia eft dulcis. tur ejfiegaudij ,fid moeroris , acerba quoque incipien-
fignifieant.
S.Eligius. Eleganter Eligius: Lafluca, inquit , agreflis, valde tibus ea vita ratio eft, qua ad siiuind legis amujfitn
amara eft ,cr in vinis luxuriam reprimit :fignificat exigitur.
autem hoc , vt quando ad corpus Chrifli , qui verm Sed quia hic fumus , alia de laducis i nobis , 1 60.
agnus eftfutuendum accedimus .quamuis de redetnpoione congefla, perito ledori offeram, qux fors illi 1 aflue*
. me-
latemur , amaritudinem tamen ex recordatione peccato- non inania. Olim laducx media mulieribus dia mulieret

rum habeamus eomtdt-

, vt dulcificat ex venia , quod amareficit comedere non licebar innuit hoc Plutarchus
*
experientia Jimulque refrenata luxuria fiertutur cordis, quxft.conuiuial.lib.+.quxft. 1 J . CUIUS quxftionis
pj#(
Cr corporis munditia . titulus dumtaxat habetur , qui huiufmodi cll:
x;8. Agni afli dum ita ad morem flectit Thomas Cur lafluca media non comedam facmina Caufam ille
Latine* ama-
'i Kcmpis conc. $1. Quis eft qui agnum ajfium cum quxrir,& rem oflendir, cum illam ille non reddi-
ra, air.au te- labiae it manducat f qui Chrijhtm in truce paffium do- derit , in nudo fidimus ritu , relinquimus aliis &
rit u ndam lenter cogitat, & innocenter viuendo fi cafligat. B.Ru- diui nandam.
Chrifli fafiic-
pertus lib. 1 .commcnt.in Exodum cap. • 1. ita rem Laducx integrx menfis apponebamur , adeo, Latiuea fate*
nrm damae.
verfat : Laflucas agreftes ,
qua valde amara fiunt vtfordidus& illiberalis audiret , qui dimidiatas v* mmfit
B.Rupc:;.
fimul comederunt , quia profcflo propter illa
,
qua dice- exhibebat idem in carduis fadicatum. Indicat
;

bamur iam , in fumma triftitid erant , & per totum hoc Capitolinus in Pertinace , cuius verba fub-
triduum amaritudini pafflonis eitu J,itis molefte com- iicio : Era illiberalit, ac propefirdidtts , 1 1 dimiitia- dimidiatae.
mtmiemtrum. Ab Apoftolis rem ad nos transfert tM latlucas , & carduos in priuatd vita comitiis C^pitol.
apponeret.

jy Google
 • .

84 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

apponeret
cum
Mos ergo cr.it vt integrx apponerentur,
lordidi eflet dimidiatas dare.
EXCVRSyS XXI 11 .

T.uSir» ruor- Lactuca mortuorum cibus vot;abatur,fic eam no-

turum cibus.
minat Eubulus in Adytis ,mortuorum cibum. Mun-
Euchariftici Agni efum mortificatio-
Eab.
do, 5c fibi moriatur qui laducam cum agno come- nis amaritudo comitetur.
dit, & Agnum cucliarifticum fiimit.
%6u Putabatur laduca Venerem extinguere , ac Sine cnrnii mortificatione vera mentis fin-
i...: i—t-
LafhummVr vcluti hebetare, Atheuxus lib. x. gymnofoph. ceritsu vix Acquiritur.
nrrrm txtin- ad finem. Se ipfum affligat,^ carnem premat, qui Chri-
gUtrt fut*bg- Amphis in fitlem
Inter laiiucas ,qua pejfime pereant fi i corpus fumit.
At bea. Mortificationi* myrrha cum
nunquam fexagenaritu,
I hiifiaui' edat, vel
Eucharifti*
Confisetudinem cum famind is nunquam dulcedine.
habitu-
rus cjf. Mortificationis exemplum fingulare.
Addit de Adonide in laducis occultatum. Ante eucharifiicum manna comprimendis
Callimachus refert Venerem Adonim in Jaducis laboribus caro.
occuluilTc poetis innuentibus, qui afiidue la-
; Caro calcanda alijs, qui eucharifiicum edere
duca vefcuntur, ad Venerem elle inualidos. Eu-
bulus in Aftytis.
panem debent.

Lati ucas , vxor, mihi ne opponito Eirnum fe cogitet , eucharifiicum panem

In mensa, vel alioquinte ipfitmaccufiuo. Sic ille. manducatura/.
Eunuchus sur Ab hac causa Eunuchus di da laduca eft, quali In Eucharifiia rnensk carnales affediones
Induc* dies- eunuchos redderet cos, a quibus comederetur,
Lotur.
fabigenda.
ita refert Ibycus Pythagoricus apud eundem
Achen. Abfcindi mortificationis falce a nobis debet,
Athenarum eodem loco ; hxc eius verba Ibycus :

Pythagoricus eam lalbscam qua latis efi natura folijt,

quod in nobis luxuriat.
,

ac dicentis, tofine caula Eunuchum appellarifer ibit,

,
Sobrius, & temperans fit , cucharifiicas dc-
etr 'a mulieribus aslydida , qua ciet lotium fenerem ,
& litias gufiare qui cupit.
hebetat. Sic ille. Mundi delitius afpcrnatur, qui cucharifiicas
Laducam Veneri extinguenda: idoneam efle git at.
fi
Liuc.Lipp. firmat illud Laurenti) Lippi.
Pofi Sacramentorum communionem terrenis
Surgent em Venerem molUs lachua moratur,
Deuoret erucas,qui cupit tjje falax.
delitijs minime inhiandum.
A l» A*** vt Cura principio folcrcnt Romani laduci velci, Chrifii exemplo pofi Eucharifiiam dura qu se-
gignam Ro- vel caucrc exitum, poftea fadum eft.vt ex aditerfa que fiube unda.
mani intise*-
inde cccnam inchoarent qui mos in hodiernum
,
rene.
vfquc diem durat i cur autem id fa£tum,fe neicirc Aducx amarx,qux in agni elii adhibebantur,
Matt. fatetur Marrialis.dum canit:
Claudere, quaquondam laftucafilebat anorum ;
L tacite fignificabant
cenfio eft
, vt
, Ucram Euchariftiam fcnfuum , ac paf-
communis Audoruin
1.64.
Sine rsrmt
mtrtiftuiiKi
Dic mihi cur noflras inchoat illa depeti fionum mortificationem requirere. Amaras la- metuit poti-
vix M-
ri t as
Lofov* tfut Ladu carum cfus per fomnium vifus mor- ducasadhibct,qui fienfui, qu.e luaui.ifunt, negar,
qmritur
p„ ftmoium bnm portendere Gentilibus putabatur Aftram- corpus abftinentia coercet, quin flagellis, dura &
rtsrbtt fertf- pfychllS. eligi r,tcrrenarum voluptatum dulcedine negledl
videba-
itr*
LaBucit vefei corporis denotat morbum. azyma cum amaritudine fumicur,quia (cilicct vi-
tur.
Laducam dono datam , reperimus. Plutar- ta: linccritas,quam azyma notat fine amaritudine,
Al\t.
chus de Catone minore , in cius vit 4 hxc refert: fine abftinentia, & carnalium voluptate contem-
Pbfi , Fauorino %/£dili creato cum in coieris tnagi- ptuelle non poccft. Huc fpedauit inter alios fan- f.Gaud.
L a luium de- firatus muneribus praSlb fiat , tum ludos eius in dus Gaudentius trad.7. in Exodum in harc verba:
ne Rvnanis
tlxatro curauit , , non
deditque coronat thymelicas Quod autem dixit, af\ma cum amaritudine minducan-
do tam.
aureas [id vt thympi;s magni-
, ex oleaJlro dona loco dum,docnit neminem pojfe fine triflitid camis finceram
Plut. ,

ficarum , Gracit Betam , laducam , raphanum, vitam ducere ; A M AftITVDO videtur ieiunium,
pyra ; Romanis vini amphoram , carnem fitillam, & omnis abflinentia delitiorum carnalium -,/edPafcha
ficus j cucumtros, lignorum fafciculos \ quorum vi-
Domini non aliter celebratur. Sic ille. Haud fin-
litatem alij inuidebant , ait
y
obleBabantur , Cato- ccra , & pura eius vita eft
,
qui carnem affli-

nis austeritatem , & contraBionem videntes tranfi gere neglexerit , qui carnis non contcmpfcrit de-
ire finfim in remiffionem. Badcnus ille ; fcd laducis iirias,ac voluptates.

illis caput obfignandum , a quibus exordium Amaritudo agni quoque efum comitatur , quia Se ipfum ef-

fuinplimus. adcucharifticamcnlam line carnis mortifleationc fi‘fs*t.&

nem pntrtt,
Laqueorum Agnum cum laducis amaris , agreftibufque non eft acccdendum.Pulchrc B.Rupcrtut lib.i i.in
Cbttiu
qui
tfu amaret herbis manducant Hebrxi,vt amaros fe homines, Exod.cap.x 1 Nos, inquit, eornes agni cum laihuia tfrpttf
.

In mi nes ft efiie agreBibus comedimus cion corpus Redemptoris acci

agtsIBique fic prodantjnam alij clTe poterant.
vel ncpiuuain.,».
atii*iiciqucvci , B.Rup.
, .
1
ludsi fretuU. *
.
dum, vero Agno negledo vmbratilcm t
i
pientts,nofmetipfos pro peccatis nostris
clueant. Premit eos eleganter fandus Zeno affligimvs. Sic ille.

ferni. 1 4. dc Exodo , ait enim : Potiuntur eorum Iftuc idem Canticorum locus cuincit cap. j. Mortiptati)-
Romani regno nihil, Vt arbitror reBitit illis pro-
; , V. t . myrrham meam cum arc-jnatibus meis-, nu n-ynb*
AfeJJiti
eum Eurt-tn-
prium , nifi quod agno fitlutari n/gUBo ingrati viles ,
myri ham habes mortificationis fymbolum ; quid
fli* Julttdi-
cum amaritudine homines amari mandu- tum i Icquitur : comedi fastum imum cum mtlk mre;
agnos , ut.
cant agnum fuum cum amaritudine non man- bibivinum meum cum lacie meo\[\ub meile , fub ladc Cam.f.t-
;

ducar Chtiftianus , vt vel "fic moneatur mune- Euchariftix myftcria latent, fcd myrrha prxmicti-
ris eius elle ab omni amaritudine immunem fc tur tanquam ncccifarius talis menfie apparatus.
(cruarc. LXX. nobis magis fubfcruium , qui pro fasto LXX.
ponent
 P

Agnus Eucharifticus:
panem habent comedi panem meum cum meile meo.
: . hoc vt germinent rcfccari palmites debent mor-
Myrrha panis cfui praemiemur vt flarim difcerc- , tificationis falce?
nv.is,non prius a nobis Angelorum paiieni Tumen- Guftare huius (aeramenti fuauitatem non po- Sobrius ,

dum , quam mortificationis in nobis myrrha re- teft^qui mortificatione omnes dcli-
ab fc carnales temfuraiu Jit,
Mortificatio- pedatur. Pulchre fiindus Pafchaiius Radbcrcus tias non eliminat i defecerat in nuptiali illo con- eUfkahlhtMi
it liti a>gupa-
nis c xt mfimus lib.de corpore, Sc fangttinc Domini , cap. 10. vbi unuo , ad quas Chriflus inuitatus fuerat , vinum;
fiuguUro.
re *ui tum.
fponlx verba ira effert Vindcmiaui myrrham
hic : monet Filium Mater vinum dccflc, tandem ingens
eum vnguentis meis , manducatu panem meum cum illud miraculum a Chrillo fit , aquas in vinum
mede mto,cr bibi vinum cum Ufie meo ; addit:/W »0» vertit, quod cuchariftici (aeramenti lignum, figu-
prius panis comeditur,quam myrrha in nobis morti- rimque fuiffe,alij notauere; pendendum vero eft
ficationis purgefiatydr vvgucntum boni odoris Chriftum non conuiuis.fcd Architriclino iuflille
na ilnu reffergatur. Tunc itaque panem cum meile , vt vinum dcfcrretur,vt dc eius bonitate, ac perfe-
quod de petra, qua ChrisUu rjl,fluxit , comedimus, tunc dione ferret fenccntiam Ioan. 1. cur ita ? An quia loan.s.*

nique vinum fuanitatis cum laile bibimtu. Hucufquc difeumbentes aliud vinum biberant , alios cibos
firndus Pafchaiius. Nemo ad panem ccelellem &
emerant, falli in huius vini bonitate iudicio po-
comedendum fe conferat qui mortificationis ,
tetant;lincenor erat Architriclini fcntcnria.vtpo-
myrrham non habeat.Hoc Tertiabat illa Dei fpon- re fobrij , & iciuni
quod tetigit etiam fandus
, id
S.Clicyf.

fa B.M.irgarita Vngarica, qui dicin ante commu- Chryfoftomus hom.11.in Ioanncm:Aron ccnuhuu,
nionem panc,&: aqua contenta cranfigcbar,& t o- inquit,^ miraculo tulifje fintentiam,fid Architricli-
tanode in orationibus perii flebat, ali.rquealiique num ,
qui fobrim nil adhuc grfanerat . Etenim nemo
fimilcsabftinentix myrrham collcgcrc,antcquam ignorat huiufmodi in conuiuqs munera maxime 5 o-
' Angelico pane fariarentur. »RlIS,cr temperantibvs demandari, quo-
165 . Etiam populus Hcbnus prius in A* gypro affli- rumfilum officium eft,vt debito ordine apparatu om-
Artlr ettcha- gitur, viftu laborat, a Pharaone premitur, deinde nia diffenfintur. Idcirco fibrium vinum miraculi tefi-
rifilium ma- cadente c ccd o mana pafcicur,vtvcl hincdifccrc- manium adduxit. Illuc in euchariftica mensa acci-
na 1 imprimi
i* iahonbm mus, comprimendam prius laboribus , Sc iciuniis dit ;facramenti delitiasdulcedinem, ca-lcftdmque
iitro. carnem , quam facn mchfx accedamus , Euchari* faporem guftare non valet, terrenis repletus deli-
ftix panem fumpturi. tiis.ac voluptatum terrenarum vino madidus, fic-
Caro caltiia Fallor fi huc fledi non poteft illud ,
quod tur- cnm,& ieiunum quxrit iudiccm;fobrius, Sc ficcus
ab ift , qmi tu bas furiaturus multiplicato diuinitus pane egit clfe deber,qui eucharifticis deliciis ferre iudicium
ckmriflicum
e<irr*
Cluilius i pricepit enim vc turbi difeumberent debet, quas guftare apte, plcnCquc non poteft,aliis
panem
itbe-nt. fuper farnum, Marc.6. Sc Matth. 4. cur fuper far- delitiis deditus, imo & obrutus. '

Mactii. 14. num an vt carnis opera , carncmquc coinprime-

? Non fipiunt hi huius facramenti delirii dcli* 167 .

rent.cumoinniscaroftrnumcuangelicoProphetd Munii dtll-

tiofis, lapiunt iis,qui ieiuni funt ,
qui abftinemii
IlOd mlperr.a-
S.Aug, tcfledicatur?Aduocandus hic S. Auguft.fcrm.109. funt fcctatorcs ; igitur nemo delitiis madidus ad
de tempore, vbi ita p]\i\ofo[>\utur.Ibi/uperfienum facram hanc fe conferat mcnlatn , delitias confe- ehATtilutu
difiumbunt , hoc efi , mortiuc ata opera derur; 4Mper#r,inquit fandus Cyprianus (crm.de
carnis, qui y omnis caro fanum , ait Propheta * Cccna Domini , hoc-vn» contenti ferculo omnes S.Cjpt.

Hic fuper terram di/cumbunt, id efl,opera terra concul- MVNDI HVIVS DELITIAS alpernantur.
«lier. etiam poteft fandus Hieronymus,
cant. huc vocari Quam pripo flere poft facn mcnfx delitias ad Prfl fieramF-
terum com-
qui ad citatum locum ex Matthio hic habet la- : terrenas quis confugiat voluptates,quimque b xc
munitur ter—
bentur difiumbere fupra furnum a Chriflo turba per res noxia iit, egregie id exfculpfit fandus Chryfo- Ttr.it it Iit Ut
quingenos , aut centenos ; vt poflquom colcauerintcar- ftomusex illo Apoftoli t.Tim, f ,v. 6. Plduayqua in minimi in—
rttm fuum , & omnes flores illisu , & omnes Jaculi vo- delitqteflyviuens mortua e/?.Siftenda hic findi Patiis hinnimus.
luptates y
quoji arens fanum ftbifibiecerint ; tunc per verba ; fic ille feribit hom. 1 7. in epift. ad Cor. t Tim.j.e, 1 .

S.Cbiyl.
quinquogenarij numeri panitentiam ad perferum Si nunquam oportet deditum ejfe delitijs , Idqtte Paulus
Farnum fit co- centejimi numeri culmen ajiendant quod ad facram fignifle assit , dic es, Qua in delitijs viuir,ef mortuarmulto
;
gitet, tutha-

rifhtum
Euchariftiam fledi facile poteft. Rem eleganter magis tunc morietur. Nam fbtLniA. morsfunt
mauducatu- premit etiam fandus Euchcrius ferm. in Doin. 4. mulieri , multo magis viro ; &
fi hoc cum alio tempore
tui. Quadragefimx , dum ait Quicunque igitur et , qui :
fiatyperdity multo magis pof /aeramentorum communio-
S.£ucbci. vis faliari de panibus Chrifti ,
dijeumbe prius fuper nem. Eucharifticis delitiis non eft dignus, qui ter*
fanum , imo prim te fanum ejfe cognofie, non iam 1 v- renis delitiis inhiat,& periturus quirit perituras.
XVRIET IN T 1 VIRIDITAS CARNIS, Non cafu accidit , vt Chriftus eo tempore Eu- Chrifti exem-
Qui fuperbus cft.qui ferus ,& immitis , dignus charifttx(aeramentum infticuerit , cum maiora, plo poft Eu-
hac mensa non eft qui carnem fuam deliriis fo- acerbiornque fupplicia fuo corpore paffurus erat, rh Atilium
;
ihTM ifUt.JHO
ucc , Sc ad luxuriam nutrii , idoneus eucharillicx nimirum exemplo docere voluit , poft deguftatas jubeuuda.
menti conuiua non eft. Euchariftii delitias, non quirendas camis illece-
2.66. A*gyptij,vt referi Herodotus in Euterpe in ipfo bras, fcd Sc expedanda>& qUircnda duriora,!abo-
In lutitari- plenilunio fiias maciantes carnes conculcant pe- rofioraqueelle, quibus caro exerceatur, carnifque
fiu mf;i tar- dibus. In cuchariftici agni cfu fnam
miti ajfeftio-
in plenilu- & luxuries comprimatur, v iridicas exficcctur.Paflio-
nio olim agnus offerebatur) affediones carnales ncin,tormcnta,crucdnqueipfam cogitet, qui cu-
nti fmbigen-
ia. fubigendi,calcandx,comprimendi. agnum fuo pedoris finu excipit ,vr
chari Ili cum
jibftindi mor. Prxuidcns Ofca Propheta noftri temporis feli- fuinens fumpto fit par.
tificatscnis citatem, quo Chrifti corpore vefeimur, aiebat:^-
filee i
iebel. tjucd ia
tubi*
uetu triticoy fcilicet cuchariftico pane, fic enim in- EXCVRSVS XIX .

nebis luxu-
tclligunt probi noti interpretes , germinabunt & Dulcis omnis amaritudo fit euchati-
riat. Jicut vinea, cap. 4. quis verborum nexus qui co-
1
,
Ofc.14. hircntia ? Ita ne ex eo , quod tritico viuant ficut ftici agni efu.
vinci gcrminabunt?Quid hoc (tbi vult ? An quia
pri dulcedine lachrymas fundent, vt vinea ger- Euchnriflici funguini i buujlu fortes redde-
minans folet ? An indicatuujubd ficut vinci ad bantur Martyres.
Nouarini Agnus Eucbcrifi, H Mortifi
 , .

86 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

Mortificationis amaritudo pro fcftiuis deli- vis vt latetur Deus fuper te,affiige animam tud.Sc pati- .

ti h anima Deum amanti. cis intericdis, fubiicit, Pafcbafeft tuita* & azymoru,
panem afflifliortis habere dicitur ; nec poteft quis agere
Afflittsones non inficiunt feftiuitates fed
condiunt.
,
diem fejlum ,
ni/i ajfiiflionis panem m. induc aneri 1 , &
Pafcha cum amaritudine. Audis ergo quid ejfcnt feftiui-
Labor omnis leuis redditur eucharifiici fa- tates Dei non recipiunt dulcedinem corporalem , nihil
;

nis e/u. rtmjfum , nihil voluptuofcm , aut luxuriofum volunt ;

Euchanfiici calicis adfpe&u etiam dura fed ajflitlionem anima , & amaritudinem humilitattm-
que depofiunt.
fuautafiunt.
Quod prxfcrcim verum eft cum eucharifticus ,
Labir omnia
S>*i Chrifium edit , cruccm pro Chrifto Ituu nddttme
Agnus editur , cuius figura fuit agnus ille legalis,
Chrifii exemplo fubcat. omnis la-
tuihanflici
dulcis hic omnis amaritudo fir, fuauis
fanis eft».
bor^ leue quodlibet grauc pondus. Ex Hebraica
1 «8 .
lucharifJici
sifuinu hau-
N Vllns tam magnus labor
cibi euchariftici deliciis» nulla
amari tudo,quam fiiauem hx
,
qui

ccrlcftis
non leuis fiat
tam grandis
menlx epu-
traditione obleniat Lyranus
tcftamenti propter aureas laminas
Chcrubinos cx vtroque latere eiadhxrentcs,gra-
,
quod quamuis arca Lyun.
, Sc propter

fiu ftrtn rtd-

deUmr Mar- la: non reddant, nulla tribulatio adebgrauis,qux uiftimi ponderis cfict,Saccrdorcs tame, & Leuitx
tyrii. exigua, &
imb nulla non reddatur Angelici panis quafi onus lxuifliruum , abfque vllo grauamine
appofitione.mitisquxlibet crudelitas eft
,
qua: in illam gcftabanr;alioquir. xgre illam fuis humeris
mentem fxuir, quamdiuintis ille cibus fatiauerit. in varia deporta flent loca;hc ille refert in cap. 1 j

Martyres (pacta in tot, ramque magnis tormentis Paralip. Digna res ,

qux in pofterorum notitiam
adeo fortos,qiiin &, larti j vnde illis fortirudo deueniret. In arca manna (eruabatur, quidni graue
tanta.vt non (olum xquo animo» fed etiam hilari pondus lencvifum fit, cum folaEuchariftix cogi-
tot cruciatus fuftinerent,vt inter equuleos, caden- tatio onus quodlibet leue , ac fere nullum reddat.
tes laminas riderent ? Videbantur ad epulas duci, Se operis laborem ita diminuat vt vix fentiatur: ,

cum eundum illis ad martyrium crar. A ChriiU fcilicct labor omnis huius menfie conuiux non
(anguine hanc virtutem hauriebant , cum fcilicet labor eft nec pondus.
,

animum ad Chrifii pro fc ctfufum (angui nem de- , cum in horto (anguineum .fudorem
Chrifto 170.
derent, vt alibi obfcruo;imo non cogitabant tan- emitteret, triftis>& mccftus cflet, apparuit Angelus imhariftiei
t£un effufum , fcd &
bibebant ; nam (olebant ad confortans cum eum recreans , fed qui ? Calicis calici* aifpe-
,

martyrium ituri , ciim poffent , fe ccrlcftis Sacra- oftcnfioncivr hoc veluti fieno doceremur eucha- ffuetiM dura
menti communione munire, ac veluti quadam ar- rifticum calicem polle vel lolo vifu triftitiam om- fnauia fiunt.
S.Crpr. matura proicgerc.PrxcIarc S.Cypr.cpift.y*. Quot nem abftcrgere,in gaudium rr.ccrorcm commuta-
ext itamusyfir hortamur ad'prolium non inerrnet» & nu- re. Premitur quis aduerfitatibus , pungitur perfe-
dos relinquamu» ,/cd protectione corporv t quentium idibus ? Eucharifticam tnenfam fpe-
&/anguine Chrifii munLtrma. det, mentem ad eucharjfticum calicem fledat,&
Jilertifcalle- Quid longius abcoJamarjc laducx in agni pa* fentiet (e recreari ; chimabitquecum Propheta:
nt* awariiu- fetialis conuiuio adhibitae id, fi rede rem pendas, Virga tua,& b arulas tuiuftpfi conflatafunt ,Pfa (m.ia. Plalm.lt,'
do pro ftfnuii
dtlirijt anima
euincunc.Obferuatione dignum eft, quod cum fe* adciS aduetfa non dciicient , vc conlolentur, & re-
Deum aman- ftiuus dies ageretur in efu agni, amara* tamen la- creent, fi nimirum paret in confpcdu nbftro cu-
,

ti. ducx adhibebatur. Aliquis reponere poterat»quid chaiitlicammenfaminamillaverba, qux fubiicirz

amaritudo ad fefti diei lxtitiam:quid cum fcftiuis Parafti in conffeUu meo mcn/am,id eff, Alt aris menfa t
deliriis la&ucarum amarities? A11 hxc res indica- interpretarur Euthymiushicidulcis afflidio qux-
bat menti cccleftium rcrum amore captx omnem libet eft.mcntem virga erigit,non premit,fi eucha-

amari tiem.omnem comprimendi carnis occafio- fticammenfam nobis prxparatam cogitemus.

nem fcftiuarum delitiarum loco efle? fcilicct tunc Denique vt in laducis, qux nos huc duxerunt, Qui Clrl/Sg
mens lxcum diem feftum agit , cum concupifcen- definia,ille rite cum agno laducas edit,cui dulce, edit , tr*‘cm
frt ChriR».
tias comprimit, affedus coercet. Siftenda hic ver- ac volupe cum Chrifto crucem fubire ; ad crucem
Chrifii ixem-
rhilo.
ba Philonis, qui libro de congrcflil quxrendx eru- poft agni efum iuit Chriftus, eundum nobis
fl» fubiat.
&
ditionis gratia hxc ad noftram mentem habet: dum Chriftum edimus. Perite ille,
AniM^ FESTVM EST RERVM OPTIMARVtt Non edis Jfrat l fine amaris cavlibvs agnum .
i€ M VI AT O 1 , ET LABOR AD PERFE- Tolle tuam, Chriftum qui cupis effeffrucem.

CTIONEM properantivm. GJuamobrem Quos amat aiivmni* etenim Deus angit :at illis
praceptum eft> vt azyma edantur cum amaris loflueit Fotior exhaufto palma labore venis.
agrestibus , non vt fint vice obfonj : /id quia cohibere
concupifceniiat ne feruefeant , C" turgeant , quidam pu-
tant amarum non ,
valente 1 confactos afftflut dedifeere, C A P V T XXVI.
quod mens certaminum auida habet pro feftiuie delitijr.
Poterat illuftrius? Fallitur, qui putat Dei feruos, Cur aqua co&us edi agnus non
diuino feruitio deditos amaritudinem fentire
po/Tcc.
in rebus duris, afpcrifque ; diem feftum, diem
Ixtitix tunc vere agunt , cum carnis afflidatione
Agni carnes cur aqua cotfa edi non po-
in carnem fxuiunt , cum amara eligunt , dclitias
terant.
rcfpuunr.
1 ^9 * Panis azymus Pafchx feftiuitatem comitatur, Tormentorum vi valentior quodammodo red-
comitatur laducarum agreftium amaritudo ; ne ditus Chriftus.
> -n inficiunt qi*l* putaret afflidiones feftiuitates inficere , non An ritus in aqua non coquendi carnes , in po*
feUiuitatei. C oudiie;condiunr qux amara,inficiunt dulcia,vo-
fid condiunt. luptuofajprxclarcOrigenes fttriora tempora fit.
hom. a j. in Numeros:
r,
2'
O mira fef initat dif.$ festvs vocatvr affli-
Nihil aqueum,»/^//fluidum fides habeatx
,

CIIO sniUTvs i vide erg»fi Vit diem fefium agere fi Coquendi notio , cr vis.
 - d , -

Agnus Eucharifticus. 87
Apud nonnullos vendendx carnes a%uA ad- dens,fi firma ,ac stabili $,ex qua comedemus
quantum nobis poffibile.
Jfiergi non poterant.
Humana (apientic non fidendum. Hic aliquis iurc quxrat , an inhibitio ifta non ^
comedendi carnes agni aqu£ codas v ires fuaspor- aqud
Curiose diuina haud inueltiganda.
rexcrit etiam in illud tcmpus,quo ab jtgypto ab- qumdi carnes
Diurnis humana interpretatio non fttptrtn- erant Hcbrxi,nam tunc illa feftinationis ratio ccf- ,n f e/!,m

ducenda. fabat;diccndum tamen eft, nullibi, ouiloque tem-

Ad*eucharifiicum poculum eum fici xur- pore Hcbrxis licui fle ex agni carnibus comedere, Hcbr.
rendum. qux aquis codx ellcnt ; tcftancur id paffiin Hc-
brxorum Rabbini.
E e crudus edi agnus non poterat» Ex noftris etiam Abul.idem affirmat, aut ccttc Abuh
i.yj.
nec codus aqua , fic enim Deus innuit fc ita fentirc,dum pofl produda vcrba,ob-
Agni carnes iicicns fibi locum Deut. 6. v. 6. vbi in aliis vrbi-
prxeipit Exod. i.y.Non comedetis ex 1 1
cur equi
co8c odi nm eo crudum quid , nec cotium aqud de ;
bus coquendum agnum prxeipit , non aflandum;
ftterant. crudarum carnium inhibitione /acis Jmmolabu Pbafi vejprre ad Solis occafitm, quando egrefi-
£niu.|( luculenter fuperius egimus, hic exponendum quo- fut es de tAigjpto, cr coques, comedet in loco , quem &
que eft , cur aqua codus non ederetur ; in qua re elegerit Dominus Deus r««i,refpondet hic coqui fu-

ita hiftoricum fenfom afferemus , vt plura, quae mi pro aflari fcd huius audoris verba hic adnu-
pietati nutrienda: funtoppomina,fcnsumquc mo- mcranda:5fd contra hoc, fcilicet, quod fiiperiiis a f-
ralem illurtrcm,fubiicianJus,quo ad primum. feruerat , arguitur Deut. 1 6. dicitur de immolatione
Communis fcnrcntia eft , aqua coqui agnum Phafie, quod comedi deberet , & prius coqui fcilicet co-

non debuifle, propter fcftinationcm,qux Hebrxis ques , & comedes in loco ,

quem elegerit Dominus Deu*
runc neceflaria celerius enim parantur carnes fi tuus. Nec potefi dici quod imclligatur illud dealijs fia-
; ,
aflentur, quam fi aquis coquantur; hoc voluit Ly- crificqs, qua immolstbantur infelliuitatt pafihali ;
quia
Ljrjfl. ranus lue his \erbis:NeccotHs aqud,quia non itaex- littera dicit :nen poteris immolare Phafie in qualibet ve-
Abul>
peclatiofitjicut affando. Abu\cnlis huic rationi etiam hium narum ,fied in loco quem elegerit Dominus Deus
aliam addit, id fcilicet fadum,quia carnes aflx ma- tuus,vt habitet nomen eius, ibi immolabis Phafie veffvre
ioris funt nutrimenti , quam aqua dccodx, atque ad occafitm Solis, quando egrefficrui es de tA-gypto, &
adeo iter habentibus erant magis opportunx ; fic coques, & comedes in loco", quem elegerit Dominus Deus
ille feribit incap. 1 i.Exod. ad hxc verba Nec co- :
tuus. Reffiondetur, quod agnus ille, aut hxdus non poterat Coqui notio,
X ut ^
elum aqua, duplici, intollit, ratione primo carnes expe-;
aliquo alio modo parari,fid filum affari, vt hic dicitur: T ‘i

ditius affantur quam coquantur, omnia autem ifla qua ibi tamen ponitur,quiid deberet coqui quod provenit ex
, , ,

facicbantur , quondam vuocr tat e m exeuntium aquiuocatione littera Hebraica, cui etiam aliquo modo
de vdEgypto portendebant, vt patet ex proditiis, infid & alludit littera Liitina ; nam idem vc, bumfign.it apud

etiam dicetur. Secundo, quia carnes cotla refoluumur ex Hcbraos decoUioncmjtr a/Jdtionem,C' non poiefidislin-
humiditate,aqud ubintrame aperiente calore, nam colar gui nifi ex adimito quandofignet decotlionem , aut aff.t-
f
carnes aperit, aqua vero carnium aperturarum porofita ticnem. Ideo hic in littera nojhd , Hebrxanonfilum &
tes fubintr.tns, euntia mellificat ideo itio carnes licet fa-
.
dixit, quod nihil de agno deberet effe coShsm, fid adiun-

, debilioris tamen funt nutri-

cilius digestioni obediant x it, quod nilsil deberet effe cotium aquatquafi r.onfitfflce-
menti propter teneritudinem:ideo non ccnueniunt valde ret dicere collum filum propter sqniuoc.it iorum Ean- .

exercentibus magnos labores , & corporis motus, quales dem aquiuocat ioncrn fiequuta fuit littera nofira , exten-
funt itinerantft- Carnei autem affata induantur per ca- dens hoc verbum ad i oqui,& affari. Etfatis patet ex mo-
lorem igniu,/upetf.uoi l'tumiditates digerente, Cr carnes do loquendi communi omnium Latinorum-, quia dicimus
filidante,cu nulla humidit as aquea, mollificamfubintret: cibos coqui in flomacho , ibi tamen manifefium eft, quod
quando potius ipfi^qu* naturales erant, carni non conus - nec coquuntur ,nec affantur accipiendo proprie vt diflin -
nientes tamen corpori alimentabili,aut effluunt,aut eva- guitur coqui contra affari. Aliquando etiam ponitur co-
poratu-, licet ergo ifio carnes difficilius digerantur, tamen qui pro affari proprie ditio, vt cum dicimus, quodflanit
folidioris funt nutrimenti, laborantibus convenientes. coquitur in fstmo ,
ibi tamen non eft cociio in aqua , fid

lyi. Iftuc & in agnum ipfum quadrat; vt enim aqui affatio m igne.
Tormentorum
codx carnes di(Tbluuntur,igne coda: roborantur; Subiiciam hic aliquorum legem fuiflepofterio-
vi valentur
,
ita & Chriftus vi ipfa pafiionis , Sc tormentorum r ibustemporibus,vt carnes vendendx aqua mini- Jftut r.inuU
quodammodo valencior quodammodo redditus eft, 8c ad incor- rac adfpcrgcrentur ; ftatuca Cremonenfia ito lo-
reddit ut Citri- quuntur ruD.592. ipfiflimadabo verba , licet non
ruptionem roboratus.Pcritc ad hanc mentem fan-
dus Gregorius, qux hom.u. in Euangelia verba adeo pura , neque a barbarie immunia findentes utermt. ** :
S.Gitg.
qux prxmifimus , explicans , ita philofophatur: carnes non audeant, vel prsfitmar.t vendere aliquas car- Stat.
Qua tamen carnes igni affandofunt quia nimirum difi :
nes calidas, nec fiuptr ditiis carnibus preijcere a qv a m
Joluit ignis carnes quas aqua coxerit , quas vero ignis
,
profaciendo ditias carnes fi'rigidori-, poena, & b.tnno coft-

fine aqua excoquit r o b o r at. Carnes itaque Agni

,
rrafacitntifildorum vtginti Imper . Redeo ad agnum, .
noslri ignis excoxit:quia eum ipfa vis pafiionis illius ad & ab hiftorico fenlu ad illum abeo, qui probis nu-
refurretlioncm volemiorem reddidit ,
atque ad incor- triendis fcruit,pietatiquc foucndx famulatur.
ruptionem roborauit. Noftrum eft noftrum agnum Coqui aqui agnus non debet,qiuahumanx fa- Humatu fi-
imitari;fict,fi malorum perpeffione fortiores>du- picntixhicnonhdendum.S.Gregonushom.n.iu IfintU nm
riorcfque reddamur fimulque a tribulationibus
,
Euang. ita rem vcrlat Vbi additur. Nec cotium
: &
non dciiciamus. aqstd : fid quid aqua nifi humanamfilent tamfigni'ficati
JSibil s.nr!l. Quod de agno didum,clct;atcr ad fidem trans- Juxta hoc quod per Salomonem fisi heres iconem vote
Bivii fluidum
fiet iaioat.
fert S.Greg.NylT.qux fit, & Ilabilisefle debet, ni- dicitur : Aqua furtiva dulcioresfunt. Quid c RV
S.Gteg.Nyfc
hil aqueum habens, nihil fluens, humidumque.fic agni carnes, nifi inconfiderosam , ac fine
ille feribit dc vita Molis, agni ritus expendcns:£ar reuertntid cogitationis reliti at» illius humanita-
igne autem filum cibus propofitus efi.-quoniam fides, q/to tem fignificant ? Or/me enim quod fiublilittr cogite
per cibum illum fignificOtur , ardenti[fima effe debet, ternus ,
qu.fi.sncr.tc cospiimits. Sed agni caro ree
nihil hvmidvm, aut labi it ,ac fiuens pofft - cruda edenda eft, nec aqua cotla:quia Redemptor ttoftrr
Noyarmi Agnus Eucharift. H a rac
 -- . , ,

’
88 Liber V. Sacrorum Ele&orum;
nec pursu homo eftlmondiu nec per humanam fit-
rfl, Spiricum fandum contrtflat , qui indigni
picntism, qualiter incarnari Dem potuit, cogitandus.
•
cucharifiica rnenfa adjidet.
Cur!ui AIni- Amouenda ab agno aqua , admonendus agno
haud in -

A
tia ignis, quia curiose diujna inueftiganda non funt, Delitiis terrenis abeat qui eucharifticaa
h,-L iganda. ,
led qua: latent, Spiritui lando committenda: huc quxi ir agnus in aqui codus edi non pote- A dolitqs tar -
:

flexitfandus Grcgorius Nyflcmis dc vita Mofis»

S.Creg.NyfT. rat,vt hoc tede innueretur. Scite Guiliclmus Pe- "Aibm *b-
vbi de agni i itibus agens,ajr : Aliafic latent ,vt du-
pinus in cap. 12. Exod. Illi comedunt aenum ceUum tMf ' .%"* tu ~
quam vt vel plene inttUigere t vel reddere ra-
riora fint,
aqua,t^v 1 in DELITUS carnalibus vtuunt. TcxtgU
tionem queam.it, vtfi qui* cptareret quonamfit fitbfian- Agrmmedit,
hunc fenfum etiam Abulenfis in cap. 16. Matth. Guillcliu.
tia rei, quid ante creationemfuerit quafit nece tat eo-
, fi quxft. 18. dum ait : Ccilum ctrpus Domini fiumit, Abul.
rum, qua fiunty aliaque quampluri ma, qua curiose multi
quifismpto corpore Domini delitijs vacat, <\c\txix ter-
quarum, hac omnia Spiritui fanDo relinquemm , Q^v i
renx cum eucharifticis deliciis non cohxrenc.
DEI PROFVNDA INVESTIGAT, ^ fiit , Iurc inclamat fandus Chryfoltomus hotnil.17. S.Chryrf.
Vt Apoflolsu ait. Nam
ignem pro fpiritm capi plerum-
in cpifl.i.ad Corinth.T« pane vita accepto,facis rem
que in furis litteris, nemo ludie tpfurum nutritus nega-
mortis,# non hoirefiisfNefiis quam multa mala profi-
bit. Hoc efi etiam quod fitpientia monet fortiora te
, ; cifiantur,# sv BEANT ex delitus.
ne fi rut eris, hoc efi, verba Dei ne confringas non enim
efi tibi opus abfionditu.
, Dclicix a nobis refecandx , ficur i viic luxu- & Delitis a no-
nantes palmites amputantur ,yt vberiorem pro*- rsfiemada
174- Humanam interpretationem non efle Termoni- ducat frudum. Scite findus Ambrofius lib. 1.
DiutnU hu-
bus diuinis fupcrinducendam ex hoc ritu collige- ‘“‘nunCa
mana inter batTheodorerusquxft. 14.111 E*odum ; ait enim.
cpift. 7 . Pecidats/r, inquit, luxuries,D'r. LITI A RE- gciumbunw.
SEcENTVR.£ryS‘ quis fuit luxu ri cfit s,va le dicat fu- S. Ambi.
fntatit non Docet autem nos etiam comedere non cruda aut elixa,
, perio) ibus .Rccifis enim vinea ullum affert,femiputat a
fuperinduten. fi
fidigite affata. Neque enim litteram tantum attendi-
da. frondefiit negleUa luxuriat iftuc vt vbique prx-
Thcod.
nnu , s e D mentem jcrvtamvr: non qui- ,

ftandum fit, maxime tamen tunc opere perficien-

;

dem Vt DIVINIS 3ERMON1BVS II V M A- dum, cum ad cuchariflicam menfiun pergimus vt

NAM INTERPRETATIONEM SVPERIN- iure monuerit Salomon Prou.aj. 1. Cultrum in
;

Pron.ij
d v c a m v s nam hac de causa
} Efuias quofilam notauit, gutture flatuendum cum quis ad menfam potentis
velut permifientes aquam vino,fisi igne tantum diurno
fedet nimirum vt iuperflua ablecemus , terrena-
;
hoc efi gratia fianllifimi Spiritus vtamur.
rum deliciarum luxuriantes palmites amputemus;
Denique aliae carnes augent magis fitim, quam
/•/ ruebar! fignate autem di dum efi a Salomone ffiatuecul-
Jliemm ftntlS codx in aqua, tede ergo hic res nos monet , vt
trum ingutture tuo. ne contenti cultrum admouille,
tum (itt cur- ioft camis cfutn cum magna fiti, facrum pocti- & ftatiin cultrum amputamus ; culter ille, aiebat bo- tutl p - l'b- 4 -
rendum. fum excipiendum accurramus , (c vniucrsc vt re-
nus ille Audor , permanere debet in eodem gutture,
c* "**$•*•
rum fupernarum amore corripiamur ; huc fledi etiam pofi huius diuini fructus fianptionem , ne odea
carmina poliunt qux de Iaera Euchariftia edidit
,

Petrus Blc/cn/is in hanc formam. ,

RESVMENDA RE V E RTA R 15 , QVj* ANTEA
Pctr.Blcf.
respvisti. non elt facile redeundum ad il-
Sint defidertj pofi e as pocula magni
fi las dclitias,quas defetuimus. -
Prafirtim,qnia carnes nffus fiumpfitnm agni ;
Non fimus Hcbrxis pares, qui alliis, cxpifque, 2<7
Ajfu caro nobisfacit ora magissitibvnda, quas in y£gypio reliquerant, inhiantes manna fa- Alba cur «»-
Quum tenera carnes,quas mollis decoquit vnda.
ftidiebant. Mannx deliriis fouebantur Hcbrxi,&: f er(r

EXCVKSVS XX, tamen allia, 8c expas A*gypti dcfiderabant;cur ira?

an quia ita cos confuctudo ligauerat,vt ab ea fol- ntntn.
Terrenarum deliciarum aqua: ab cu- ucrc fc vix potient ? huc fpedabac fandus Chry- S.Chi y (.
loftomus hora. 7. in epift. ad Corinth. Iudoi cum
chariftici Agni cfu cxulcnc.
manna haberent , allium quarebant , & asm libertate

A deliciis carnalibus abeat ,

qui eucharijli- faterentur , recordabantur firmitatis, & t/Egypsmmfi-
cum Agnum edit. pentsmero expetebant propter conjvetv-
Din e m , adeo violenta res efi.
Dclitix k nobis refecandst , dum eucharijlicx Et cur terrenas dclitias eucharifticx menfx r*n JelttU
rnenfa accumbtmus. conuiux quxramus, cum in ipsa latear, quicquid n •"‘banfli- ’

Allia cur cuperent Hebrsti , manna deliti as dclitiarum cuperc mens humana poflic. nedare
contemnentes. ipfo fuauior ccclcftis hxc mcnfa fit lubet Inc ex- Anonym. :

Vcrx dclitix in euehariJlicA mens A de li- clamare cum pio illo Audorc,cuius opera inedita

teJcunt.
funt , &
vellem mccum omnes cadcra mente cum
ipfo lib.de prxparat. MilT. fer.6. hxc expromere,
Anima dclicix inexplicabiles. O comeflio delicotifiima O fuauitsu irmnenfit O efia,
! !
Deitas eucharijlici cibi
condimentum. mirabilis O d v L cedo et s v av ta s
! , i

Euchartfiici Agni dulcedo. mentis O fcradicm deletlabile O vira anime

! !

Defmat perucrsfc agere cucharijlicis delitijs mee!0 panis fitnblifiime ! O pabulumfitane ! O refellio
/1ruiturus
fitporofalO efca dele£iabilis,& ineunda ! O efficacifima
medicina ’0 hoftia vere pacificalO fitluberrima refellio!
Agni exemplo tribulatione,^ compun&io-
O cardialis difffio ',0 deletiabile cibumIO manna melli-
nc 'uramur. fluumlO neUarfisauifimum ! Confer,qsufo^ort meo tua
Amare ardere efi. fiduiarit prsfintu dulci fimum gufium. accende in me
Diuina amoris exprefio in Eucharijlia fa- charitatem tuam,extingue vitia, infunde virtutes, gra-
crament 0 qukntfingularis. tias adauge,fidut em mentis ,& corporis tribue.
Dominici corporis e m
ingentes amoris flam-
Animx fpiritualis dclitix exprimi digne ne- •
fi queunt, nequeunt cxplicari,maiores funt,quam vt Jr!i '
mas excitare debet. 11 **’
narrari pro dignitate pofliiu. In amoris cantico de
Spirftus fandi igne ardeat qui ad euchari- m'****
, Salomonis ledulo fermo clhSexaginta fortes eu ’
•
Jlicam menfam accedit. ambire deferibitur Canc.y. nihil tamen de ipfius Caoc.;.
lcduli

Digitized b) >gle
 - , ,

Agnus Eucharifticus. 89
lcduli additur apparatu , fors vt innueret anima: debemus manducare , tfi ficut illud ajfatum rfi , ita

dciitias ,qua: ccucftis fponla: lectulo fignitican- & nos T R I B V L AT IONE , & 'COMPVK*
lur, tales die , vt exprimi nullius calamo pollint; cT 1 oN E vramur ; (y fint fic contrutifixa membra
Citlcb. Icite Gillcb. Abb. lerm. 6. in Cant. Quia ejl , in- 1 noflra ei ;
nam fic ei conjipulti fumus in mortem ad ,

quit , Quod de ipfo lcduli nobis Apparatu nil dicitur, Rom j

.cap. qui Chrifli fiunt, carnemfisam crucifixerunt

quod non VEL IN MODICO

dm DEPROMAT cum concupifienttjs ,& vitijs.
D e l 1 tiA s : forte verbum hoc verbum inejfibile, Aftaturiene agnus , vt ardere amore fe prode- Amare aris-
6~ quod non licet homini loqui. Qui experitur inteQigit. ret : Amorjiquidem, vt aiebat Cafiiodorusdc air.i rteft.

Quod potuit fi riptum exprejfit ; fi de ledulo hoc citia , ideo amare ardere ejl ; & quidem maiorem C. Ilio J.
Diuina ama-
didum, deque leguli apparatu.quid dicendum de amoris ex prclTIoncm in Euchariftia- inllitutionc, ra
tXfnffio
iponfo ipfo,dum fc fubcucharifticis deliriis Ipon- quim in Redemptionis myfterio ; in hunc mo- Eutkarim
Ix offcrtjquis digne explicet illas delitias.quas in dum notabat fandus Thomas opufc.58. cap. 5. Jn flUfitramf-
Iponfi fui cfu anima fruitur,qux pura,qua: a vitiis boc exprejfio fumrna largitatis C pracipui amoris. •• quim fit
T gulxrU.
defarcata fit? Aiagnum cfl enim darefi in ficiwnperegrinatior.it, S.Tlom. &
Uritas n* Quanta fit dulcedo illa, qua anima perfundi- in firuum ntceffi tatis , maius in pretium redemptionis
ehariftiri tibi
ssaditnitum.
tur cucharifticis epulis dum pafeitur , exprimere tamen tale donum adhuc ejl in aliqua fip Oratione ab eo
nullus pro dignitate poteft ; tam excellens hoc cui datur CVM DATVR IN CIBVM, , fid
epulum eft , &
tam exquifite apparatum, vt ipfarn DATVR NON AD SEPARATIONEM
deitatem habear pro condimento; de hoccucha- A L QJ' A M S E D A D OMNIMODAM VNIO-
I ,

B. Ai b. Mago. riftico conuiuio ita loquitur B. Albertus Magnus N e m. VtiiuntHr enim in vnitate corporis cibus , &
dift. i .trad.i.cap. 1 . Magna dona Cbrilli in hoc con- Jumens loan 6 Qui manducat meam carnem in me
, . ,

uiuio,eorpiet dedit in cibum ,fitng:tinem i» petitm , ani- manet &c. Et fic apparet in tali donofiasma largitas
,

mam in pretium D e tat em in c o n d m

, i i e n- dinins. bouitatis.V&cit huc illud illitis Audoris,aicn*
tvm exhibendo, condiuntur cibi vt fine tis : Eucharistia eji terminus , & non plus vitra amo-
fapidiores ; non lapiet ifte, cuius condimentum ris Dei erga homines.

Deitas ipfa eft ? ne Chrifti corpus fors naulcabun- Nihil eft , quod adeo nos diurni amoris flam- tSo;
dus exciperes , condire illud voluit diuina fapien- mis acccndcrc debeat, quam euchariftici conuiuij Demini
tiaipsa deitate. deliria: ; Mariam Magda- ferit rfm ia-
loan. 10. 1 1 , iiiucnimus
178. Quis h*c cogitans pr.T dulcedine totus non lenam ad Magiftri fui fepulchrum ttentem. Maria, /emet amoris
luihariHiti liqucfcat,quis huius cibi cfudclitias terrenas aded ait Euangclifta ,jlobatad monumentum foris plorans ;

Ago/ du!ct- non requirat , vt & illarum obliuifcatur quin , 8c quida Marix oculis lachrymas excuticbat-amoris i oao io> *

d».
cui:Adnumeranda hic funteiufdcm Anonymi au- amor timebat quippe ne corporis eius, quem
;
Acionyta.
ctoris verba, quem fuperius aduocauimus , fic amabat , abfentia amor in cius corde tcpefccrcr,
iUc delicias luas Dominum fuum affatur , de qui Chrifti fui vifu folclwt incalcfccrc. Prxclarc
prarp. Milf. fer. 2 Te filum volo comedere , te filum
. Origcnes hom. 1 . cx variis : Metuebat ne , amor Oiig, 1

cupio maflicare , tu mihi fimper dulcefiit in corde. Si Aiagiflrifui in corporefuo refrigefieret , fi corpsis eius
filus odor tuu* deberet fitjficere toti mundo ;
quanto non inurniret,
quo vifi recalefiebat ; folius corporis
magia cibatio tua ffi in verbo , quod de ore tuo proce- adfpc&us amorem foucbat, & excitabar ; non ex-
ditor ejicimur viuimut. Quidejlte verbum aternum citaret ciufdcm corporis efus , qui in euchariftici
ore recipere , & corde dentibus nuiflicare ? Quomodo in mensa fit?
te cordis penetralia non liquefiunt ? Quomodo nonfic ,
Denique igne torretur agnus , vi Spiritfis fan- Spiritu/ fin-
cormeum delcflatur in te , vt obliuifiatur omnia prxter di igne ardeae , qui eucharifticam menfam fre- iti igne ar-
***','
te ? Si aliquid terrenum, imo aliquafimilitudo terreni, eodem quo celebrata cu-
tamen cor meum occupat aliquando, vt obliuifiatur tui,
qucntat;in
chariftici Agni mcnfa
cccnaculo,in
fuit ,& Spiritus fandus in
^
mZnfam'***
quomido tua vera prafintia non me tantum rejicit , & linguis igneis in Apoftolos fe dimifit Vt ftatim redit.
;

inebriat, vt omnis mundi obliuifiar, etiam mei? Qui & dilccrcmus , qui Chrifti domicilium eft , debere Auoa.
f»pit,non aliter fcnticc, non aliter in Deum fuum, ctTc etiam Spiritus fandi i hinc illud pij illius Au-
in Amorem fuum amore feretur. doris ; Sicut Sionis habitaculum velut in proprium ac-
D/finat Ut» Tantum vt fibi huius dulcedo fentiatur , i no- cepiili , & tibi preulara in eo myjleria operande qttafi
uersi agere,
bis iniquitas omnis cxulet , omnis impuritas; conficrafli ;
ita digneris mentem meam tempore com-
auchariiiicil
fponfx verba funt Cant. 1 . Sub vmbra illitu quem munionis tibi pretfentatam in T V V M HOSPITJVM
dtlirif/ frui- ,

turtu. diefideratteram,fidi frudus citu dulcis gutturi meo\

, (*r fufeiptre , faciendo eam orationis domum , tua illi rette-
Cuu. verborum ordo non eft myfterio viduus; prius les myfleria,& fandi Spiritus communices dona.
feder , deinde fructus dulcedinem Icntit quia Spiritus fandus hoc myftcrium obrumbat;Spi- Sfirittt fien-
,
prius a malis moribus quielcendum , vt cuchari- litus fandi gratia plenus dic debet, qui ad eucha-
a ,m
‘

Rich. 1 S.
Ilici frudus dulcedine fruamur. Scite Richurdus rifticam menfam accumbit ne indigne accipiens
Laur. digniVucTa-
ii fando Laurentio lib. 1. dc laudibus Virginis hoc Sacramentum, Dei offenfam incurrat. Paul .ad nfiht mtnfu
cap.7.produ&a facri Cantici verba expendens,ait: Ephcf 4. 19. ait Omnisfirmo malus ex ore ve tiro non
: dfider.
Jn fijjlone notatur requies , vt quiefias peruerse agere , procedat,fid fi quis bonus ad adijicationem Fidei,vt det *P»
Jjaia 1 .vt fic fintiatur d v L c E D o [rutius huius gratiam audientibus ; cr nolite contriflare Spiritum
corporis , &Janguinis eius , quo rejicimur , fuflcn- & fandum Dei ;
ac fi verba ,
qux ad fidem non sdifi-
tamur. cant. Dei fpiritum coniriftcnt;quid illi, qui indi-
Exulare igitur debent eucharift ico Agno de- gne Chrifti corpus ftununt.Chrifti fanguinembi-
t-
79 -

Agni txfplt liriorum aqua:; aqua coqui non debent agni car- Dimr , Chrifti hoftcs rem grauiter vfgec fandus ) S.Bafiliu.
tribulatione, nes ,debcnr igne torreri. N*» comedens , inquit Bafilius lib.i.dcB.iptifmoin calce : Cum Apoflelus
dr
if :nt
eompun-
vra-
Lex , ex eo crudum quid , nec cotium aqua , (id affum tradiderit nobis, quod & is qui benum vn bum prolatum
tantum igni , vt ab ipfo difeamus pro ipfo pellio- non ad adijicationem fidei difjenjat contriflet S P r-
fur. , ,

Ab»!. num , Sc tribulationum ignem aequo animo ferre. RlTVM SANCTVM , ITA DEBEMVS
Audiendus hic Abulcr.fi' «n cap. Matth. q 8. • 1 ETIAM ATTENDERE gV O D SIT V D I* I

Affatum ejl, inq iit , :gne torrus Domini quia ime

, CIVM EIVS,<^VI INDIGNI EDIT, ET
paffionis, & tribulationi* exrffum r(b , & tale illud BIBIT.
No.. 11 im Agn.s Eucharift, H } CAPYT
 - -
,

90 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

, id eft , quod nihil debebat de eo manere
rabitis quin
CAPVT XXVII. comederetur^ddk de afiacione , in alus assa-
ti o N 1 d v s
,

detrahuntur pedes rei ajjatt quia non

,

Quid in agno comederetur quid bene affantur , cum fint valde ficci , dr neruofi , ideo

relinqueretur intadtum.
,
cito comburuntur , dr non affantur.
decoUioni : inteflina etiam propter teneritudinem affari na
Conucniunt autem
^ -vt
inttfli -

*jf+-
bene non pcjjunt quia citra in eisfit humiditas magna, rrMKr-
Scripturi verba vt verfent Hcbrxi vt ex- ,
,

dr valde tenax inclufa pellibus : nam ipfa inteflina ad

plicent.
naturam pellis declinant ,
indigebant fatis magno ca-
Nihil non in agno comedebatur. lore , d igne vt excluderetur bumiditas d quia rurftu :

Agni inteflina vt ajfarcntur. ipfa inteflina mollia funi , ante comburerentur ,

quam
Genibus agni pafeitur , qui infirmis fe de- bene peraflitturam digererentur : nam immediate vt eis
fi , cum fint de
ignis apponeretur , contraherentur in
mittit.
Agni aures edit, qui diuinos fermones auide
natura pellis , d conferuando intrhtfleam humilitatem ,
ante vrerevtur fuperficietenus. Contunsum ergo magit
excipit.
ehxationi , flue dcccclioni In aquam ,
quia ibi pauli/fer
Qui res creatas Jpiritualiter intelligit, oculos per calorem aperientem, d digerentem d humilitatem
,

agni percipit. aqua ne comburantur , ionfi ruantur d melius dtffo-

,

Pedes agni comedit ,

qui chrislum imi- nuntur : masd.tuit tamen Dominus vniuerfa affari

tatur. d comedi ex taura fiupra ajfignatd, fcilicet, vtflgnare-

tur velocitas exit ut tum ergo agnus aut hedtu
Chrtfii puritas , & impeccantia nobis imi-
affari debebat.
:

Sed quia vtilitacis

ifle ,

vbique fuccum
tanda. /pellamus, &
in hiftorico lcnfu aliquid infera-
Manuum agni particeps efi, qui diuina man- mus, quod in formandis moribus proltt.
data complet. Adeo torus agnus comedendus eft , vt genua, 181.
Cur panis frangatur pafchulis , quum agni qui mifcricordix fedes funt, minime praetermit- Genitui *p>,
tantur, idque ficr,
fallitur aui
pafchalis offa nec vere in Cruce fracla fi infirmis compatiamur , com- ,

infirmi, fe 0».

non fint.
mifcrancis aftcltu, & condolcntis;fcitc Niccias in mittit.
orac.41. fanlti Gregonj Nazianzeni : Genibvs Kicot.
Agni offa conterunt qui diuinam Scripturam agni i* ascit vr, qui ad iaceutes d infirma
,
ad fttum fenfum detorquent. fide prtdiclot commifi rationis affitlu de indu/hid fi
Quando flagellis cxdcrctur ofiium agni dimittit , ac verbi ad nos deletionem tmulalur.
fraclor. Etiam agni aures comedi , traiicique debent, Jg*i aurr,
quod qui fiat, & quando , ita explicabat idem Ni-
Ncruos dr ,
cartilagines agni non comedijfe rrtne !
cctas ibidem Avues , inquit , agni ille ***. f
: ^
ludios quinam docuerint.
percipiet, qut fermones fitot diurnos fate accipit , ij cni>
Hei praecepta non conterenda. d per ea ad mortem vfjue Deo fubqcitur.
Summa aui ditate vita verba ad vitam tra- Oculi quoque agni comedendi fune, modum
iicienda. nos edocet aduocatus Nicctas in orat. 41. fancli
Vorandi verbum in verborum auditione Gregonj Nazianzeni;dum air,0 evios agni M£Kt
percipiet, qui res creatas ffiritaliter confiderat , fertifu.
vfurpatum. Mem.
atque omnes docirint finfiu, tam litterales ,
quam alie
Vorandi verbum d tqrpore nos auocat.
goricos omr.i effindiculo vacantes adfilam Delgloriam
Sanitatis fpiritualis indicium eft fummo ftu invnum colligit.
dio diuina e loquta audire. In pedum agni cfu Chrifti nobis imitatio Teltt agni

Aqua ipfa fit tenti mei videtur. commendatur nimirum cius nobis vcftigiapre-
;
• *•***

Chifiu ina-
Ad Euchariftiam res fiettitur. menda, cuius corpus fub Euchariftix velamine
ratur.
fumiinus. Brcuiccr , fed tamen plene lan&us Gre- S.C:cg.

@
V/C parces agni ederentur, fic lex gorius hom. zt. in Euangcl. Pedes, inquir,
i8i.
ScriptUrA
cdiflerit Exod.i 1. Caput cum pedi- AGNI VORARI, f/ vefligia humanitatis cius
Verba 'jt ver- biu ei iu , & inteslinis vorabitis ; ex- amando ,d imitando perquirere.
ftnr Hebrai, tremas, & medias pofuit partes, Pricipuc ver6 imitanda nobis Chrifti puriras, 18?.
•v! rxplittni.
omnes comedendas colligere-
vr &,vt ita loquar, impeccantia eft. Certe fi fieri pof Ciri (ii furi-,
Excd.
mus , adeo vt nihil relinqueretur. Hebrxi h*c fet,Chriftus Chrifti puriratc,ac (anilitate a nobis tat, d imtee-
ncBu tantia
verba non ad cfum referunt, fcd ad allationem, edet excipiendus ; imitari eam debemus , quia
in: it an ia.
quod notabat etiam Lyranus hic,dum ait : In He- iquarc non polfumus. Inferenda hic verba (ancti
Lyrin. s Djon
S.Dionyf. ,

fic ifla litterafecundion He-

Dionyfi) Areopagita:, qui lib. de Ecclcfiaftici Ateop.‘
brto non efi,vorabit is , & Hicratchia cap.y.ait : Oportet noi 5 1 ad Chri-
brtos non refertur ad comeflionem fed ad affationem,
,

de qua immediati prodicitur, fed affum tantum igne,& sti ASPIRAMVS SOCIETATEM, qui m
eft fenfiu,quod caput de corpore abfiijfum, vel pedes non
Euthariftia de qua ibi loquirur fandius Pater,
fit ,

debebant per fe ajfari.fed caput iunflum corpori, &pe- diuinam ipfiusin carne litam ajfidue intuerifanllam-
desfimiliter. Inteflina autem amouebantur , vt Una- qua ipfius impeccantiam imitari.
rentur , dr lota reponebantur ajfand4 cum corporei Totusagnuscoircdidebcbat ; Agnus nofter eft MavuS agni
fed cum noder rem ad comeflionem vocauerit, Chriftus , cuius manus quoque edi (piriraliter P arf^pt ‘fi,

explicatus gratia illud. twr« 6 ifiV,addidcrir,non eft poliunt, quod fiet fi diligenter ca opere impica-
quod ab hoc fcnfu recedamus ;
prarfertim cum mus , qu* pneepta nobis funt. Audiendus hic ,e tem-Lt!*'

CfiaM. etiam Chaldxus ita legat , Caput eius cumcruribw, Nicctas in orat. 41. (anili Gregonj Nazianzeni: NjcccI
Nihil non in dr inteilinis citu comedetis ; non negamus tamen in Manvvm agni ille particeps est,
a^n» ecmt.it- aflariorie
dibatnr,
quoque cautum , vt caput , & pedes , & qui nullum of m
ex his , qut diuino mandato prtferipta
inteftina fimul affarentur. Abtilenlis hic verba funt , ignauc , ac negligcmcr
excquitur) verum totam
Abul.
exponens , ait ; Caput cum pedibus
, & intejiinis vo- tam vim animt qut in ,
ali tone vtrfatnr ad diuina. nm,
legum

Digitiz
 -

Agnus Eucharifticus. 91
legum expletionem paratam , atque intentam habet. gorius hom. xz. in Euangelia ita rem explicat:

tcJco .ul hi floriam. jfijud vero fiunt intefiirta,nifi verberum illius occulta
Cur pmii ne cum agnus ederetur , eius
Canendum erat
mandata ? Quo tunc voramus , cum verba vita
tnyfiica
,

frangitur, cU olla frangerentur ait enim lex Exod. 1.46. Nec 1

cum auiditatefumimus.ln quo deuerax tonis verbo quid
;

01 i^* m con rm etts » quod fignabat nullum Chriiti

aliud quam pigritia nofira TORPOR reprehenditur?
f £ '

£. os cllc confringendum i fcd dicat hic aliquis cur ,

qui cius verba , ac myfteria ,& per nofimetipfios non re-
fi * non fiat, panis in Euchariftiafrangitur;aitcnim Apoftolus: quirimus, & ditia ab altu audimus inuiti.

Exod. 11. Panis , quem frangimus , nonne participatio corporis Nec notium infolens vorandi verbum ad ver- Votandi tlf*
i.Coi.iau. Domini borum auditionem traduci. Plaut.in h(ii\.o4*fi al- butn in iw»
eft,i .Cor. 10. v. 16. cum agni os frangi non
barum »u Si—
deberet J An quia licet panis frangatur, non fran- tate , atque operam date , ifr mea dicta devo- Stent vfnrpa-
S.ChryC gitur ille, qui fub pane latet Sandus Chryfo- ?
rate; iuftius eft Chrifti a nobis verba deuorari,
ftoinus in produdum locum epift. ad Corimh. 1 .
dc in mentisventrem ita traiici,vr probe vitx fiui- flaat.

ita feribit ner addidit quem frangimus? Hoc enim

:
guinein amoris calore vertantur.
,
Vorandi verbo quod hic adbibetur , a torpore
litet videre fieri in EuchariFlia , in cruce autem non , x86.
it idem,fcd utique ei contrarium j os enim , inquit , eius nos auocari in Dei verbis percipiendis , notabat 1‘cranJi ver-
non conteretur ,fed quod non efi pajfsa in cruce , hoc in B.Rupcrtus lib.i.comment.in Exod. c.u.vbi ait: ti.rn ik tergeri

oblatione patitur propter te,& patiturfrangi , vt om- Vorare cum dicit , quid aliud quam pioriti/e ,
ne 1 aUccmt.

nes impleat. nostra torporem reprehendit ,

qui eius B.Rupcrt.

184. agni olla conterunt, qui alienis fenfibus.

Illi
myfieria , atque verba , & per nos non requirimus & ,

difla ab al:ts audimus inuiti.

Jtgni ejfa Scripturas diuinas ad fuam impietatem detor-
eenurunr,qui quent ; ita fentit Thcodorctus qurrft.14. in Exo- Nemo inuitus , & naufeabundus diuiuorum Sanitatis fjti-

O^quit, conterunt agni,qui male inteUigen- verborum excipiat fercula auidus , Sc cfuriens riruale* indi-
^tusruaifuB ^ Um * ;

accedat , vt fimum fc prodat j rem fic explicabat tiutn

rjt funt -

ftnfum dttor- tts e loe H’ta

l
diusns adfuam impietatem illa detorquere me /ludie di
qutnt. conantur. fandus Chryfoftomus hom.4. in Gcnefim Sicut, uina eloquio :

Thcod. Qui agni pafchatis ofla carne vidua fregi flet, inquit , efurire corporalis fanitatis indicium , ita & audire.
STYDJO MAGNO AV DIRE diuina eloqkU S.ChiyC
gcBu
^gcBu*puni?e
punire- P ccca ^ at quidem ex Hebrxorum mente , fcd non
verberabatur ; quod fi oflibus non nihil carnis bono animi valetudinis certifiimum eft argumentum-,
tur effii agni
fratler.qunn- adhxfiiiec , aut in illis medulla fuiflet , frador qux omnia ad facram Euchariftiam flededa funt,
da utn. flagellationis pot-na puniebatur ita R. Mofes a qua abefle naulea debet, abcfle fafiidium.
;
R.Mof. Proh quam dulces , fuaucfquc cucharifticx Ajua ipfa
/Egyptius pcrcch 10.de agno , qui hoc etiam ibit/.
delitix funt, qui fumtuo illarum defiderio
mi
fit it mei
addic , cum qui os caudx fregi flet punitum non illis
videtur.
,
fui/Tc,quia clui aptum huiufmodi os non eflet. cenentur , auideque ad eas currunt ? Hebraicus Pi a Ira.
Keruss Ncruos , &
cartilagines agni non comcdiflc populus aquam in deferto bibens mei bibiffc vi-
, fjp
cartilaginei Iudxos refert Lyranus in cap.i 2. Exod. colligunt* li» eft, ac fi vehemens ficis aquam in mcl conucr-*
agnino eem- terit; quod fic expendebat fandus Chryfoftomus
que ex illis verbis Edent carnes, ex hoc, inquit Ly- :
S.Chryf.
odijfe ludati,
ramis,d<Y««r Hebrai quod non efi eis licitum comedere hom. Quod nemo lxditur nifi a ic ipio,rcfpiciens
quinam de- ,

ad illud Dauidis , Et de petra mtlle fiaturauit coi ,

euerinr. ojfa , vel cartilagines , & neruos agni proditii ; hanc
Lrr. Hebrxorum opinionem confutat his verbis Abu- Plalm.8o. 1 j.Ntfqnam,inquit,inuenimus mtlfinxiffe Ad Suebar i»
ALuL defiaxo , quid ergo eft quod dixit ? quoniam quidem poft Jliamret fe^
lcnfis in cap. 1 z.Exod. Dicunt Hebre» ,
quod ex hoc
patet NON LICERE EIS COMEDERE
,
multam itineris fatigationem , & laborem fitictu e s, Ustur.

aquis frigidis ex fixo fluentibus fluebantur , edfique

NERVOS illisu agnipafibalis aut cartilagines qua , ,

fiknt in capit ii tu 0filum : duriores quidem reliquis car-

multo asm defiderio hauriebant ipso erco :Hoc
71 ibus fcd ojfibtu molliores
, ;
dicunt has non efje carnes. QVOD DVLCISSIME ET DESIDERABI-
,

Hoc tamen non multum concludit quia filum videtur LITER POTANDI CVPIDITAS EXPLE-
,

hic Deus prohibere eis fraflioncmofiium , aut fugere me- BATVR , Aq\'AS ILLAS MEI APPEL-
dullas ofiium , cum offa frangere non deberent .-ner- LAVIT. Sitienti aqua vi/a eft mcl , quid erir
vos autem non prohibebantur comedere , cum nerui fiomne meile fuauiori Euchariftix facramenro
carneifintfidem de c A RT ILACINU V S dicendum auidc inhiemus ? quam /apiat hoc mei auidi
non funt. comedenti explicet qui poteft.
efi,quia offa

Dri prtrtpta Dei prxeepta confcraanda,minimcque conte-

da
conteun- renda
; vt dc agni oflibus prxeipitur
bat fandus Gaudentius crad. 1. circa
: ita collige-
medium:
EXCVRSVS XXL
S.Gaud.
Os non conteretis ex eo : hoc procipit , vt omne quod efi Deum iudicem cogitet, quieuchari*
in Scripturis robuHiks , atque validius jton comminua-
tur , neque quafiitur ,fidfolidum maneat
ftici Agni mcnfi aifidet.
,
quod proce -
ptnm tson cufiod sentes , merito Va excipiunt ab eo,
cuius ojfa comminuunt. Va vobis inquit , Scribo ,
, & In agni eft Dei iudicium cogitandum dr & ,

Pharifi hypocrita ,
qui decimatis mentam & anc- timendum.
tum , & cyminum , & reliquifiis quo fortiora Iudicijmemoria in euchuriJlieA mens A.
svnt legis, indictum , & mifiricordiam, & Dei iram fentiet qui Deum iudicem in hac
,
fidem. Hoc fiant offa agni.
Et yt fententiam integram demus excuneatam, menfi* non cogitat .
185.
Smnma a* pendenda vorandi vis, ingens hoc verbum defide- Terra ipfa ad ti morem nos taciti vocat, dum
ditite vir» rium claudit ingentem auiditatem Ecclcf. 2.
, Chriftum fufeeptura contremuit.
v.-ri» *d yi- Quit ita vorabit id eft, interprete Vgone Carcnfi, Sepulchrum tremens dum Chrifti corpus re-
;
rw»f4yiw auidt comedet voranda igitur agni inteftina ,
; & flituit.ad rcuercnciam, timoremque mt
caput cum pedibus vt hoc ritu tede moneremur ;
vocat dum Chrijli corpus recipimus.
non languenti aut naufeabundo flonucho exci-
,

piendas cuchariftiei Agni carnes j intcflina vora-

Turbatio Maria fuum iudicem fufeeptura
mus , cum fummaauiclitatcvirx verba in mentis quid nobis in Euchariflia profandum fit
S.Greg. (lonuchum ad vitam traiiciuucur. Sandus Grc-' docet.
H 4 Singulam

’ed by Google
 , ,

gi Liber V. Sacrorum Electorum,

Singulare Eucharistia cum tremore fufei- adeo amens ,
qui temere fe ante iudicem fumn
p lentis exemplum. audeat , liftcrc &
multis facinoribus obnoxius

Iudicij diuini gladius eucharistica menfx

cum ad iudicium prouocarc 2 ab cius ore dam- &
nationem vcluti extorquere 2 hoc agere videtur,
imminens ff edetur. qui fcelcribus obrutus ad euchariflicam menfara
£>uam terribile indicium immineat ei qui , acccdcrc non veretur i vere pedes agni non vorat,
Dei verbum otiose, indigne fufetpitheum & qui ferio fecum non vcrfac iudicis leucriutcra,
de nudo verbo otiofo reddenda nobis fit cui vt omnium reddcndaracio fit, maxime tamen
iftius temeritatis.
ratio.
Chrifti /anguis contra nos ftabic iullius
Ille, qui ad nuptiale conuiuium verte nuptiali 188.
deftiturus iuit non fub inuitantis perfona iudi-
, Deliram fen-
quam puluis pedum Apostolorum contra
ccm,iudiciumquccogitauit,Matth.ii.vt non mi- qui
ti* I, Dei
illorum contemptores. tuditem tn
rum fi nue temeritatis pa-nas luens , tenebris ert
hae nitusd nf
In Dei donis iudex Deus cogitandus. adiudicatus, ligatis inanibus, p.dibufquc hxc fi ; itlitat.
Dei digne fzuiencis manum expellet qui pritis cogitaficr, in hxc mifer non incidiflct. Maiih.it.
,

Quid quod terra in Chrirti morte contre- Terra ipfa ad

indignus ad euchariflicam meofam ac- ?
timori m nem
muic NLuth.17.cur ita? An quod receptura Chri- tariti
cedit. veror,
fti corpus efter,& fe camo dono imparem fatere- dum
Ignem e Chrifti
coelo timeat qui Dei facrificio indi-
, tur?^ onus Demini \ ait fandus Hilarius j. de fufcepturm et-
gnus adfiat. Trinir. in ligno pendentis intrem Vit, eum qui tumuit.
Ignis columna Iudaros arfuros monebat. moriturus erat intra fi CONTESTATA non Marth.17.
S.Hilai.
In Dei donis Deus tanquam iudex /fe-
capere; veinam vel ab inanimi elemento ti-
llandus.
morem difeeremus ;
terra contremifcit, Creatoris
fui corpus fuiccptura , vt nos quoque timore
Ign/s.cr manna cohxrentia,vtrumque plui fle concuteremur iudicem fufeepturi , cui tanti bc-
a Deo cur dicatur. neficij reddenda ratio erit.
In cuchariflicis epulis Deus iudex ob oculos Rciurgcnrc a mortuis Chrifto,lcpulchrumque SrfkUhnm
habendus. in quo iacuerac deferente , ingens tcrrxmotus tren.tnt dum
fadus eft.Matth.18. 7 erramotus inqnic ,fal?us ejl Chrifti eorftu ,
teilituit ad
'

In
^7-
agni tfu N lhiJ in agni efu myfterio
fuo compendio refertum caput , Sc pedes
Dei iu linum comedi lex iuuee Caput cum pedibus eius , : inte-
viduum
;
.nihil

&
non magnus tremir fcpulchrum Chrifti corpus quod
;
, ren* enfiam,
acccpcr.it reddens, ac fi extimuerit quod tantum inuer/mqooo
thefaurum acccpi flet ; quod tetigit lundusChry- nes vtrat. di
•

O' effitaodit /tinis vorabitis * magnum in pedibus myfteriura foftomusin Pfalm.n. dum ait: Sepulchmm accepto Chrilli tvrfm
(T timendum, rtiipimoae.
latetnimirum agni pedes comeduntur cum ca-
j
thesavrvm
corpore dtpofito terretur, quod Patris
Mitch.xS.
tiod.tl.f.
pite quando Chritius Verbum creditur , quod in ACCEPISSET, DEPOSITVM CVM TRE- S.Chiyf.
principio fuic cura Patre , & creditur quoque MORE reddidit \ quam iuftius timere nos debe-
Pcrioquc cogitator iudex tandem futurus quod ;
mus, ciim reddenda nobis ratio fit , quod non fe-
Nicci.
opportune obferuabat Nicetas in orat. 41. fandi mel pedore eundem thefaurum fandiori paratu-
Grcgotij Nazianzcni , dum ait Id caput e.xifli- : ra: debito clauferimus?
mandstm ejl,nirhirum fiire,qubd Verbum, vtpote Desu , Etiam Maria ab Angelo falutara turbatur Turbatio Ala-
fuum io-
in principio , hcc ejl cum Patre , & cum Spiritu erat ; Luc. 1. Qux turbationis, & trepidationis caufa? ria
da tm fufrt-
PEDES AVTEM ILLVD PERSVASISil- Moxficntitinfifitpremum svsciPi ivdicem, ptu >i quid
MVM HABERE» OD DtVI ETIAM inquit fandus Petrus Chryfologus ierro. »41. netu
.

m Eu-
EX ISI ENS V D E X KV R S V S AD NOS RE-
I ,
puriflima , Sc innoccntiflima erat Virgo , & iu- thariffidf re-
d it v nv s est ,
humana diffienfationi , at apte dicem ftatim cogirat in filio ;
nec iudicem cogi- flandum (it
Jtert.
gubernationi finem impefittertu ; in fine enim , atque tabit , qui maculis
onuftus eundem excipit in
Lqc.i.
extremo Harc Nicetas ,
totiiu corporit pedes fiunt. & euchariftica mensa? S.Fci.Chiyf.
S- Cjrr. Alnr. ante illum fandus Cyrillus Alexandrinus lib. 1. Singulare eft,& huc optime facit, quod de
Glapnyrorum in Exodum in hxc vcrSa Caput : Beata Ida de Niuclla proditur, nam quando con-
Sirgulart
cum pedibus, e? in teliinis edere iubrt nimirum volent tingebat eam ante Altare tranfirc in quo Chrirti
;
Eui r, antlia
totam ex tota m\fieri» fini cognitionem intjfc fidelium corpus feruabatur, ftatim magnus cain tremor tum trerr.eti
tnfntib tu ; nam ante omnia oportet (cire, quod Erebum corripiebat, &
omnia cius vifcera interius concu- fufeipimtm
cum fit-, Desu fuerit , in principio in Patre, cum & tiebantur , terram xmulata , qux Chrifti corpus txinplum.
Patre , hoc figuijicat caput , quod ejl totius nnftcry fuiccptura contremuit. Sic habetur in cius vita,
principium j deinde vero quod Desu cumfit r v r- & cap. 1 9. Qux res illos arguit ,
qui fine vllo timore,
SVS ve NTVRVS SIT ivdeX; finem huic ac rcucrentia ad Chrifti corpus accedunt ; nec
noflra diffenfittioni impofit tersu, defio nant pedes ,
quod corpore contrcmifcunr.fcd nec animo ; ncc iudi-
Jint tot itu corporis finis , ficu extremitas ; nimirum cem cogitant fub Euchariftix velamine latentem,
& qui cucharifticum Agnum edit iudicium cogi- omnia confiderantcm : nam fi cogitarent, non
<Jc
TuJieii mt- tet , indicem animo verfet , nc vltrices damnatus ade6 irreuerenter , nullo fere honoris , adora- &
meeU in en-
fentiat flammas, Ii imparatus , fi impurus acccfle- tionis exhibito figno, ante Iaeram Euchariftiam
ebarMieA
taenia. rit. Audi quam bene cucharifticas dcliriascum >crtranfircnc ; nec imparati ad facras hafce epulas
S.C.ttyf. iudice cum iudicio iungat Beatus Chryfoftomus Je conferrent.
hora. 1 * .ad populum Antiochenum. Non temere, Ad extremum itaque iudicium mentem fle- Iudicij diuini

inquit , infiercore Dominus habitat , fied in cotnaculo dat ,

qui eucharifticx menfx aflider , cogitans gladio» era—
ehorUJiea
fi opi< mundato. Et animam tuam velut Dei habitacu- omnium rationem redditurum efTe , legimus
fc
mtufa irr.mi-
lum prxpares ,memento horrendi m v l- Regis gladium cuiufdam ceruici c filo pen- nim £*cl*inr.
iulTu
tvm, ET TREMENDI illi vs diei, in dentem timorem ei ita ingencrafle , vt fere dcli-
o omnes Christi throno assi- tiarum immemor conftematus enfis idum ex-
stentes, re ix v m hic gestarvm ra- pediret ; vtilius erit fi idem hic fiat. Qui menfx
tiones ntoDEMVJ. HaCtenus ille. Quis euchariliicx afliuct, gladium cogitet iudicij diuini
capiti

zed by Google
 - - . O

Agnus Eucharifticus. 95
capiti Tuo imminentem , vt ita ad facras epulas berct F.lohim didus eft Gen. 1. quod no-
os obiiciat,vt liinul feiae libi reddendam rationem men Deum indicem fignificar;quippc qui omnium
cflc,fiimparatus acccilcrit , in impurum os obtu- beneficiorum exigere ab homine rationem de-
lerit, &
maculatx mentis linu Deum cxccpcric. beat } magis iutficcm aget in hoc myftcrio, vbi

* 9 °« In hac facra mensa gladium cogitandum innuit non terram, non terrena homini aut in cibum, auc
etiam Salomon, dum iit: Quando Jederis, vt comedas in obfequium affert , fed fe ipfum in euchariflici
cum PrinJpe, diligenter attende,
<jnx appojita funt ante mensa latentem.
fctou.11,1.
faciem tuamjCT Jiat ne cultrum in gutture tw<J,Prou. i x Deum indicem cogitet ,quin & timeat, qui 2^ 1 ,
v. i. & x. qux verba ad cucharifticam menfam a indigne euchariflicx mcnfx adfidet ;
non cafu ac- Dtidigr.i fa-

plcrilque laneorum Patruiu fledhmtur,in qua cidit, quod po(l Pafchatis felium publica: litanix sWntk muni
gladius "utturi.vt ego interprctor,apponitur,cum fupplicationcfquc ac iciunia ab Ecclcfia fint infti-
iudicij fcueritas,immincnfque facrarum epularum tuta ; vt alix fint inllitutionis caufx, hxc etiam ‘^J^^fluxm
temeratoribus pa*na cogitatur. eft, vt hifce fupplicationibus diuinx iuftitix oc- mtnfnmaifo-
Quam ttrri Quid enim ? ei qui fine frudtu verbulum vnum curratur,qux Ixdi in Euchariftix indigna fum- dit.
bilt tu. In tum effuderit, reddenda dc illo ratio ftridtiffime erit ptione , a pleri fque Pafchatis tempore folct; hinc
intramtut ti,
in iudicio, vnde illud Chrilli apud Matthxum illud illius •, Litania folemniores circa hoc tempus
jw Dtt utr -
bum etit*i,(y> cap. i x.v. j 6. Omne verbum otiojSsm quod locuti fue- ,
obferuAntur, vt dum plebs Chrijliana precibus , & ieiu - c
indigni fujei- rim homines , reddent de eo rationem in die iudicifi niis intenta eft,v lacella iracvndie d i-
fit .tum dt ita ne humanum verbum quod ab ore hominis
,
VINE OJ INDIGNE IN PASCHATH
nudo x/trtt
Otiofa redde Ja
effluit, fub dillriclo fcucri iudicis examine eritj COMMVN C ANII t IMMINENTIA fa
I -

nebit rtu it.

fit
&
ob verbum Dei, quod fub panis, Sc vini fpccio cilius auertantur.

Mattb.ii. in os luum homo fumit fine vllo frudlu,ad tribu- Olira cum vidimx Deo offerrentur, ignis qui cato
nal hominem non vocabit ? Vocabit, quod Deus
& illas abfumcrcc c coelo mittebatur , vt ita
otiose illud exceperit, fcucrilfimc arguetur. Gra- proderet fibi vidimas placuilfe; fcd fors tacite ,nJiJn *u Vi-
S.Bafiliat. uiter id vrget fandus dc B-ptifmo
Bafilius lib. j. hxc res hoc quoque fignificabat in facrificiis Dei fiat,
cap. $ .Non enim terribile tantum ivDicivm habet, iudicium , cuius ignis e(l lignum fpedandum , ne
q»s in camis , (£ fpiritut inquinamento ad /anffa acce- quis indignus accedat quod maxime canendum
;

dit indigne ,Jid cr otiose, et invtiliter eflin Euchariflix facrificio , (aeramento ; iure &
i d f n s , ac bidens. Quemamodum enim qui ,
Zofymum Prcfbytenim qui indigne ad iacra Al-
fnt confiiemid , &
inutiliter tantum , ac tale bonum taria irruebat , arguit fandius ludonis Pclufiota S.LGAPcL
irritum facit , iudicium habet fegnitiei , cum Dominus lib. /. epifl. i x. in hxc verba : Q uin horres.
nec eos innoxios ejji Jinat , mi verbum aliquod otiofitm Vereris Q.V e y ac altaria fre-
talia committere
proferunt hadenus ille. Proh quim terribile illis
;
quentare ? quomodo immaculata facrorum mjlrria
iudicium imminet, qui impuri accedunt, cum audes attingere ! Hortor igitur te , vt vel comrnittrrc
otio fi quoque jsoenas luituri fint! Altaris sa-
huiu/modi dejinas, vel d venerandis
i 9 i. Apoftolis luis iuffit Chriflus, fi accideret] vt crificiis ABSTINEAS , NE QVA N D
Chrifli futb aliquam ingreffi ciuitaccm non reciperentur, nec IGNEM DE COELO CAPITI A C C E R-
(uu eontr» eorum Termones exciperentur, exeuntes puiue- sens T v o , turpe meritas panos vt optajli, ,
net flabit in-
rem pedum excuterent , Matth. io. Quicunque non lues? .
fluis quam
fuluii pedum
receperit vos, neque audierit Jermones veflres , exeuntes Hebraicus populus cum iter per defertum
ylpulchrum forus de demo , vel de ciuitate,rxcutite puluerem de pe- ageret , ignis columna ducebatur per noctem , //»«< ctlumnu &
c lutra ilicrum dibus vejlris. Qul> verba hax fpedanc ? Nihil terre, nubis per diem Exod. ij. fed cur ignea columni *rfum mo-
ttntemptirei, norttm ab eis communicaJfe t vt nec puluerem paterentur vfus Deus eft ? an vt difeerent Deum vel in bene-
Mattii, i a.
pedi b tu adharere,/ed omnia eorum fub anathemate reli - ficiis timere, qui beneficiis abuterentur j Columna

S.Pafthaf. fandus Paichafius hic Iib.l.An vtoften-

qui/Jeta it inquit S.Zeno ferm.i.in Lxod.tepernoHc Iu- S.Zcoo.
j
derent illum ipfum puluerem quem in itinere daa perduxit y vt moneret ap.svrvm ; antequam
,

, in dic iudicij contra eos futurum?

collegifTent manna qs c coelo plueret ira erudi ebarur,vt canto
vnde Amendico vobis : tolerabilius
Ilatim fubditur: beneficio affcdli non obliuifcerentur D.cum , qui
Sodomorum , quam illi duitati ad hunc
erit terra \
matrem, & nutricem agebat, iudiccm quoque efic,
S.Hil. fandus Hilarius hxc verba fic expendebat cano- & omnium illi reddendam elle rationem.
ne lo.in Matth omne domus illius ,habitationifl
. Hoc voluit etiam fandius Iacobus in fui cano- J* I>«’ dente

que peccatum intra ipfism excujfo puluere pedum relin- nici cap. i .dum ait , Omne datum optimum , omne &
quitur, nihilque fancl itatis de infijlcntium Apojlolomm donum perfellum defwrfum efl ,
dejeendens d Patre
vtjligqs mutuatur,vt quorum aditu flngrefsuquc delifla luminum ; cur d Patre luminum non potius d Patre
, Ucofc.i,
terrena originis auferuntur , eorum teftimonio i n f i- mijericordia pietatis ?
,
A Parreduminum omne de-
D E LITAS CVM OMNI TIRRE SVJE PVL fcendit bonum , vt qui illud accipit , flatim iudi-
vere ivdicetvr. Pende hic ledor puluis ,
cij moneatur ; quod maximi verum , cum quis
pedum in iudicium eos arguet,qui Apoftolos non ccrlcfti pane pafeitur. „
iiifccperinr , & nullum ex eorum verbis frudum De manni ita loquitur DauidPfalm. 77. v. X4, J-
94 *
produxerint ;
quam iuftius flabit contra tepido- Pluit manna ad manducandum ; fuum
illis illud lpu t ,fr
rum fcgniticm.contra impiorum fcclera non pul- pluit pondus habet ; eodem verbo vtitur Seri- *>* ciiuritim ,

uis pedum Apoftolorum.fed Chrifli corpus, quod ptura cum dc igne & fulphure loquitur r , u
1f *T V
, ,
qui fu-
quis excipere neglexcrit,vcl indigne fufccperit,& per infames ciuirates cecidit Gcn. 19.V. 14. Do-
^Jieatur!*
corde impuro iudiccm condiderit? minus pluit fuper Sodomam , &
Gomorrham /ulp!n*rt Pfjlm.77.a4,
Ia Dat deni*
index Deu*
Si fapis,dilad epulas inuitaris,ininuitantis for- & ignem j nimirum , qui- pluere manna audiunr. Ceu. 19.14,

tegitandue.
ma iudicis perfona cogita, & time;inuitaucrat ille. cogitare flatim debebanr ab eodem ignem &
Matth, n. Rex, qui fecerat nuptias filio Matth. xx.fed tamen pluillc , sicque ob prxfens beneficium exultare,
flatim iudicis exercuit officiu, nulli ita blandiatur vtfimul etiam imminentem pcrrimefccrent poe-
inuitancis benignitas quem non etiam in officio
,
nam , fi beneficio abuterentur. Huc flcdlo fancli
contineat iudicis timor , ac rcuerentia. Deus cum Gaudentij verba ferm. 10. de lcdlione Exodi.
mundum conderet &
efcain homini c terra pix-
*
Ipfe PLV1T MANNA ciBVM Jius cultoribus
 , -- ,

94 Liber V. Sacrorum Ele&orumy

in ereme ,
qui ignem P lv e R at nefandofiscrile- agnus pafihalis , & poftea parabatur & comedeba ,

gio criminofis , ipfe pluit manna placidsu,qui flammam tur t CT tarnen ad mediam nollem fiergere debebat Pba
pluerat indignatus ;
ergo qui cucharilticum manna rao \ fic enim fitrrexit zrgent Hebrios ficedere de cito

accipit, flammam flatim cogitet,iudicium timeat, Terra E. C. ergo non multum pojl cibum jumptumre-
acfupplicium. cejfiuri erant. Quod autem habere lumbos prorinfhs

In tuchurifli- Denique cum populus diu per folitudinem fignet ce Ierit atan ad recedendum, ideo ejl, quia ejl quo-
e» tpulu duttus c(rcr,vencrunr ad fontem Majphat jNtXXd . ) j. darn diipejitio recedentium , nam itintrantes lumbot
Deu* iuiex quod nomen iudirium CiguidcAV, quia ibi ivdicati accingunt , & hoc conuenit fecundum confuetudinent
\tnin i*
S V N T Moyfis , & Aaron , vt non introirent terram antiqui temporis : habebant quidem homines tunc vellet
promijfionu, inquit Abulcnfis imannaiam populus longas vfque ad pedes ($• amplas que magnos fimu
Num.jj. , ,

AbuL comederat> & Deus iubet vt ad iudicij fontem rc- faciunt ,jicut funt vefles & fla multat Monachorum, i

uertatur, vtin eucharifticis epulis iudicium co- auras capiunt , & quando fluxa funt & fine cingula ,

gitaremus cogitaremus iudiccm>cui reddenda

,
monentur , cjr pedes impediunt j
apud ipfis tamen con-
omnium ratio ; fed illius przcipue > quod cfl fiuetum erat quod homines fine cingulo ejfent ,
niji cum
,

omnium prarcipuum donum , nimirum Euclia- aliquidftfluri ejfent , & ideo fi quis iter aflur userat,

riflic.
' oportebat ,
quod veflem longam decurtaret & jtrin- ,

geret ad corpus , ne laxa flueret , & pedes implicaret

atque impediret : vnde accingere erat fignum , quod Umet atrio*

CAPVT XXVIII. quis ali urus erat iter Jlatim j 0T it inerat uro iubet ur, t
quod lumbos procingat , quia ad aflringendum vcfles
tr*
r*

Agnum manducaturi cur renes prse- ponitur cingulum fuper lumbos , & quia Judai erant
jlatim itineraturi videbatur , quod comedentes habe-
cingere iuberentur. ,

rent procinctos renes, id ejl , iam habe-

Renes cur nccingrrcnt i» agni cfu.

rent apparatum itineris , non fupereffit eu aliquid &
difponcndum pojl cibum , fidfi occurreret ,pojfent Jla-
Renes accingere folebant iterfatturi. tim pojl cibum fumptum recedere ; talis autem modus
An extra A.gyptum renes in agni eftt accin- firuatur in Scripturis tam in Nono quam ,
in Vtteri
gerentur. TeflamentOyvbi alicubi cito agere , aut itinerari prori-
Extra tAigyptum ex Hebraorum fententia piatur J
nam lumbot procingere mandatur , fic patet

nee baculos gejlabant , nec renes accin- q.Reg.q.cap.vbi Htlifiut iuffit puero fuo GUzJ cito ire

ad fufiitandum filium Sunatrutis , dixit : Accinge lum-

gebant.
bot tuos c£* vade fic etiam Chrifhts dixit Late, i i.cap.
Voluptuofa , & fluxa vtuendi licentia , re-
fint lumbi Vtfhi procinili , & lucerna ardentes in tna -
num prxcintfio coercendam docet. mbut vejlns , & non aliud lvmbos accin-
Jn rebus magnis accingendi 'verbum adhi- ctos habere nifi paratum ejfe ad currendum ,& ape-
beri filitum. riatur Domino, quando venerit , nonfit aliqua mora &
Efficax in omne opus bonum apparatus in in faciendo hoc ; &
patet ,quia dicitur jlatim , vos &
fimiles hominibus, expellant ii tu Dominum fitum quan-
agni efu.
Paratus ad omne opus bonum fic qui
do reuertaturd nuptijt vt eum venerit , pulfauerir , &
, confeflim aperiant ei ; fic ad itinerandum
lumbi &
euchariptca menfa particeps eft. stccinguntur, vel rents,quod idem ejl. Ita ad opera- &
Renes accin&os habet, qui dele Piationes no- tiones quafiunque ,
qua aliquem motum corpcns exi-

xias reflringit,drfluxa defideria. gunt ,vt vcfles longa , &fluxo non impediam motum,
fic dicitur Luca i.cap. Beati fiunt firui illi , quos cum
Cingula apud plerofque dignitatum in- j

venerit Dominus, inuenerit vigilantes, amen dico vobis

fgnia.
&
quod procinget fi, faciet illos difiumbtre, dr tratfiens
Plumis, & cingulis vti fponfis licitum. mniflrabit illis. Et ita etiam Dominus ad miniflran-
dsan firuis in mensa procingit fi , vt vcfles Ungo non
Ntbr alia quae feruanda ab illis impediant motum, operationem, &
ifle ejl modus lo- &
erant , qui erant agnum manduca-
quendi in tota facra Scriptura , & apparet Tob.j . cap.

turi,renum prxcindtio cftjiic enim vbi de Raphdel Angelo (quem quarebat Tobias ,
vt ho-

Deus loquitur £xod. 1 1. 1 1 . Penes minem dircblorem in via) dicitur : egrejfiu Tobias

vefhos accingetis \ quo ritu celeritas inuenit iuuenem jflendidum flantem procinflnm , &
Lyran. & feftmatio commendatur ».ita & Lyranus hic: quafi paratum ad ambulandum ; ita fignatur ibit &
Hoc y inquit ,
dejignat quod deberent ejfe parati ad quod lumbos procingere fit ad itinerandum diffiofi-
exeundum de tAgypto ; & Abulenfis
hic Renes ve- . tumejfe.
Abul.
firot accingetis , quaft parati exifltntes
ad iter, non & Dubium veri» cffcpoteft an extra iEgyjmmi, 106.
tacentes in ftratis , &
defidiofi quiete magna. Rem cum alii» eundum non eflct.nec celeritas efler ne- An xrtt ,

explicatius verfat , & illuftrat idem au&or in cellaria, renes fuos Iudxi cingere confucuc-rint in jFjyttu»u-
•* *l M
cap.i 6 . Matth. quxft. i. vbi de hac re agens,ait: agni immolaiione.Affirmat Abul. fic autem ait, in
$
t u
Caufa huius ceremonia ejl ad ostendendam c.»6.Matth.q.j x. vbi cum vna ritus huius caulain '

testi nationem comedendi , vel potius come- adduxi(Tct>adiicit al ceram, dicens Secundo Jie- &‘
:
Ab uI
dentiumi; nam habere renes accinflos fignijkatfeflina- bat hoc ad commemorandum, commonendum Indaos , &
tionem recedendi , &ideo quod comedentes haberent re- vt omnia parata haberent , quando comederent ad re-

nes preci a flos , erit dicere quodfatim pofl cibum fkm-

cedendum , cism tanta celeritas eis offenderetur , vt
ptum recejfuri erunt dr non filum hocfignificatur , fid etiam comedendo deberent habere apparatum itineris.
;

etiam vt cito comederent , ne forte prius occurreret ne- Cum autem ejfent in terra fisa Judai in altjs celebratio-

ceffitM recedendi quam cibum finirent j vnde dicitur, nibus Phafiydcbebant habere lumbos acdnflos, non qui-
,

& comedetis feflinanter , Exod. 1. Quod veri citi 1

dem ad aliquam celeritatem itineris fitQuri , fid ad dc-
recejfuri effint apparet quia in principio noilts incipie- fignandam celeritatem exitiis , quam babut>Ttntfui pro-
,
bat iflafilemnUat, nam ad Solis occafim immolabatur ’ genitores de %/£g)fto.
Extra

Digitized by Gopgli
 - 1 - -

Agnus Eucharifticus.’ qq
CaUsamsnta Extra i€gyptum renes (ibi non accinxitle He- Przterea renes accindlos habet, qni camis v6- Rtort hteiu-
extra &gy- brxos tradit R. Mofes >£gyptius pcrech 10. dc lup«tcs,carnaliaque defideria cocrcec ; hinc illud itot h *let,qui
f tum ia £t4t- hom. Agnum nofIrum
Otfiabrrt no agno vbi vniucrsc tradit» aliquos ritus,
pafchali ,
(andli Eligi) 14. ict/teIturi,

•rmt naetffa- qui in /Egypto fcniati , extra Algypcum non fuifle renes nollros accingamus, id effddeElatioms noxias, (j
"fr
rium-,nec ba- carnalium defideriorumfluxa reflristgamus.Ab eucha- fluxa
in vTu* &i iunt illi » przparatio agni ante quamor St[:da-
culum gafla-
ridico conuiuio meretur excludi. qui a fu* mentis
Lant.nac fafti-
dies.quam madlarctur, (anguinis afperfio,qu* in
B4El,
nanttr coma- domorum pollibus , dc liiperl imi naribus hcbat>&: finu noxias dclcdlationes non excludit definiam j
S*

dtbant. fcllinata agni comcdio , dc confcquenter extra fi dc (ingulis quendam Pcrfarum morem priiis
K.Mofrs. aEgypcum baculum manibus non tenebant, renes adiecero.
non accingebant » ncc in pedibus peculiaria cal- Cingula apud plerofque dignitatum infignia CinguUafud
ceamenta geftabant, cum iter illis non eflet haben- fuerunt, & honorum j in deferipeione Africz h*c fl/r0fll u* di-
dum nec habenda illa , qua* ab iter habituris ge-
', dePerfis rcfcrunrur :Semper in Persia to'
r.Ijco!>: dari (olent ; ita 8c R. lacob , aliique Hebrxorum CINCVLA FVERVNT INDICIA HONO-
magidri. RV M , & dignitosum quemadmodum & hodie nam
,

197. Sed praeter celeritatem aliud etiam (ignat re- e materia , & opere illorum cognofiitur cuiufque digni-
VaiuptHofa.fr num iflaprarcin&io, aliud claudit, &
in primis tasflamma enim argumentum funi aurea , fecunda ar-
;

fuxa vinnuli voluptuofam duxamque viuendi licentiam coer- gentea , idque preut velgemmis firnt difUniia aut illis
,
litantia ranis
prae init ia cendam clamabar. Fer te fandus Gregorius Nyffe- i
carent, itavt e cingulis proditie
fit indicare , quem quifi
acereaadam nus dcvita MoGs: Ad hanc vitam faciendam , talarii que locum , cr dignitatem in aula obtineat. Pergit , Sc
datat. ve FIis, fr effufitjd efl,voluptuofis,fr vitio/.i viuendi ra- fponfis licuiffe cingula quique gedarc nuptiali-
S.Grcg.NyflI nimiumeue effunditur impedi- bus diebus his verbis explicat
tio , tjiu Luifftm* patet , , Spon s i s tamen Humis » fr
mento ejl quare c INC vio quodam rurfum tra- cuiuficunquefint dignationis permittitur etiam prsfian- '*"*
;
lU,tiU
henda efi,fr coxrllanda,ne hac, atque idue circumfluat. tioribus , NVPTIALIBVS D 1 1 B v s , vti, quem-
Cingulum vero modefliaefl, diligent viuendi ratio, & admodum fr" p lv m 1 s, licet ha quoque nobilitatis in-
qua nos monet ad neceffitatem , non ad voluptatem ro- fignia cenfiantur-fied ad mores prxeingendi morem
bus vti. Quod autem pro modefl id cingulum capiatur, iam transferamus.

Ia talus mo-
etiam membra corpora, qua cingulo connelhsntur,
monio fient.
tefli-
UXCVKSVS XXII.
jnu Prxrerea magnum aliquid Hebraris praedan-
accingi'
di varitl ad- dum acciinflio illa renum innuebat. Terentius in Eucharifticum Agnum comedentes,
hiberi fotitu. Eun.cum etiam fcholiades Do-
Aixiv. Accingar-, ai c renes accinftos habeant Cafti-
Terent.
Dotu:.
natus ; ideo & accInoar
discit fic enim dicirnou
tatis cultu.
in magnis rebus fufcipiendts vt accingant oimet
operi. Igitur tanquam magnum aliquid (imus Camis lumbi in eucharistici mensi eafticatis -
praedaturi agni efu , i ubemur cingulo renes prae-
funiculo procingendi.
cingere.
ioannis BuptiHo puritatem amuietur qui
* Ed hoc quoque hic hablrus efficax in omne ,

Pafcha comedit.
bonum apparatus ; fic enim loquitur fandius
1
opus
Hilarius in Matth.canone 1. Zon a pr^cin- Cafticas in accinctis renilm notata.
C T o efficax in omne opus bonum efl apparat u».-vt ad Cafticatc procingi debet , euchartUici A°nt
omne minifltrium Chr ifli, voluntatis cingulo fimus ai- particeps, °
cinfli. quod maxime locum habet, ciim ad cuchari- frenum pracinttio ad cafti caccm fignifi
dicam menfiun accedimus.
Se , fuaque Deo offerat qui eucharidicas epu-
condam.
las degudat; paratus ad omne opus bonum fit, qui frenes accingendi caftitacis cultu , idque co-
Chridi corpus fumit-,vix Ifaix calculo.quam for- ram Deo iudice.
cipe tulerat Seraphim dc altare , labia fu^re tadla, Alienus libidinis ignis af [acris Altaribus
& mundaceddita ciim audiens illa verba Quem
, :
exulet.
mitram, &
quis ibit nobu? finim refpondir, Ecce ego,
Infantis puritas & cafticas in encbarijlicS
mitto te, Ifai* 6 .\. 8. Cur adeo promptum fe prx- ,

bec cum alioquin Iercmias ad idemmumis ab eo- mensa.

dem vocatus le excufaueric , dicens : A A A Do* Tanquam pura apis tuchariJUcum manno
mine Deus, ecce deficio loqui quia puer ego fum , Ier. 1. colligendum.
,

v. 0 vtalix (int huius tam variat mentis rationes»

.
Pudica manus Chrifti contingat corpus iti .
etiam hxc addi boteft , offerre fe Euangelicum
Altari.
Prophetam, quia illo dalculo radius, qui Euchari-
diar figura erat qux animum ad dona quxqud
t^uamgraue piaculum ad puritatis fontem
,
prxdanda adiiric, roboratque ita cultores fuos, cum impuritate accedere.
vr nihil adeo arduum fic qubdoa muniri, non Vinum caflitatis hojlis eucharijlicum pd* ,
,
drenue aggrediantur. Ex taicido , Prophecxque terejl. J •* ' 1

promptirudinc nos quoque ad paria vocat nobilis Ecclefia virgo dicitur bb euchdrifiicum ‘Vi-
quidam audior dum aic Sicut Jfiaiat cum primtnt
, i
num, quo ejl diues.
calculo mundatus ejl , audiens Deum dicentem :
Queni.
mittam ? Et quis ibit nobis ? mox reffondit
Ecce ego t :
Flores virginitatis producit vinum euchari *
tnitte me paratum fe prsixns ad obediendum illi in
,
fi i cum.
omnibus qua iufftjfet,fr adeundum quocunque mitteret
,
Virginitatis nexas & Eucharifliar.
iUumfic qui digne fiumit Enchanfliam taque munda- Caflitatis fpiritum Agntis
, tucharifiicu*
tur , cV inflammatur, s tat im st, omsiaqvb inhalat. ia otuharifii-
*va Deo o f f e rt, cum magna animi prompti- eamtnfa ca-
tudine ad agendum quicquid praceperit,& ad exequett
dum quicquid ordinaufrit.
Q Vi agni carnibhs vefcebatur
habere renes debebat;quo ritu omnis imem-
,
pTzcindlos

perancia.
m

3y Google
 ° , t, , *

q6 Liber V. Sacrorum Eledorum,

pcrantia , atque libido coercenda iubctur,rm« nofler purus fit , & talis , vt fi in altum tollere

quippe PR A CINCI MVS CVM CARNIS LV- queat. . . -

S.Greg. nftUU fer continentiam coartlamm ;ait fandus Renes prxeingat faerx mcnfx accubiturus ac ,
3
O !•
Gregoriu*. Cadus igitur , ac purus facrorum fit datim moneatur ita (ibi colendam puritatem , vt pfaim 7.10.
mvderiorum futurus parciceps,vt extimx prxein- meminerit , Deum tedem , ac iudicem futurum; Renet »r*m-
dtioni ritu fandlionc rcfpondeac. Sidenda hic de quo dicitur , qu^d renes fjrutctur,& corda adeo
Beati Laurentij Iudiniani verba, qui cap.i*. de vc falli non pofllt, licet falli homines poflinr, ca-
cado connubio qualis ad facrum Altare accedere dum illum putantes.qui videtur ellc,cum non fit. D fC indice.
quifquc debeat, his verbis docec : Mundet ft com- .Sidenda hic fune fnndi Pafchaiij verba , qui lib. S.PalduC
t>un£honu,& lacrimarum lauacro , c A R N l s LVM- de corpore &
fanguinc Domini cap. 1 z.ita feribit:
8 O S CA S T l TATI S FVNICVLO ACCINGAT, Probet fle vnuflquiflqne ,& vti pracipitur,fiic agar. Renes
sicque deuotionis affttlu fe componat , virtutumfi omtt vefibot, inquit ,
accinget it
,
quia fiunt hac vitaflemina ,
gemmis ,
seque Dominica memor paffionit quiflque ad quibus virgines generantur ;
vnde confiat ,
quia nulli

flantium accedat altare diuina fufiepturm myfieria. perieulofius oa contingunt ,

quam lvxvriosi,C$*
Sic ille. In hac re fuffragium quoque fuum adii- incesti; propterea primum hoc loco & lex cafil ita-
S.Gicg Naz. cit fandus Gregorius Nazianzcnus orar. 41. vbi tis in renibus ,
quorum firutator e(l Deses, per fle ipfiism

hoc expendens , ait: Titi per zonam ,ac tem- adfigitur. Ita Beatus ide. Nemo iudiccm hunc fal-
PERANTIAM RESTRINGATVR pOTS UU t lere poted.ea caditas feruanda ed, & huic menfx
aut libidine afluet, ac velati hinnitum edit ;
ita fiet , vt afferenda non qux talis hominibus qui extima
,

mortificat it membris, quafiuntfuper terram fafiha pure tantum iudicant, ccnfeatur , fcd qux, Deo tc-
leannu Ba- Cc)fie JM filitari) illius loannii,ac pracurfiris, magnique fte , comprobetur , qui renes videt , ferutatur

zer‘ tM,f Ertconis pracinllionem imitans. Pende po- corda.

u'm*m"l-tur
r*/ch* drema verba , fiolitartj illitu loannis pracintlioncm Caucndum fummopcrecd , ne alienum ignem
f», n
eemeJtt. imitant j quibus innuitur, quinn purus non folum ad facrificium idue deferamus. Icne confumptos /” .

1 . ^
fttrst dita-
ab omni lafciuix fccdirarc cflc debear euch ari diei legimus ,
qui alienum ignem otterre Deovoluc-
agni conuiua , fcd etiam quam ab lcui macula, ab runr, Leuit. 10.1. alienus ignis luxuria ed , alietvi Lcuiuio.u
omni impura cogitatione aberte,vt loannis imita- flamma libido , quam qui ad hoc Sacramentum
tor audiar , qui ne lcui macularet famine vitam, prxlumct dcfcrre,vltimas luet pccnas.Hoc voluit
qc vel exigui peccari macula pollueretur in here- ianftus Petrus Damianus epifl.66.his verbistCiw S.Pect.Dan.
mum fc contulit, zonam pelliceam circa lumbos ad offerendum Deo terribilis fiacramenti libamen acce-
fuosgcdauit in puritatis,& caditacis fignum, im6 ne alienvm igni m,
dimus, caucndum valde
& munimen. HOC EST, LIBIDINIS FLAMMAM
efl,

, W
^OO. Caditatem porrb cudodiam in accindis reni- cuiufluit viti/ fomitem ,
iuter fdlutares hoflias defe-

CMtUtti in bus notatam acute obferuabat Beatus Ifaias Abbas ramus. Inferni veretur ignem , qui libidinis igne
metioSn r*- acccnfus ad facramcncum prxfumit
orac>'11. expendens non iudos Hebrxos fe fuper puritatis

renes accingere , fcd accingere renes, vt ad cordis accedere.

B.lfl™'*'*
munditiam vocari fe fcirent. Non ditium efit irf- Infantis hic puritas necedaria edet ,vt huius 3 01"
accinget it vos fuper renes ve Bros, ne ipsis de cingu- Sacramenti la£fe vcfceremur. Solem Altaris fon- Jnfjnriifnri-
q ui t , &*'?**
lo ditium inteiiigatfid renes veflros accingetis,v T Dfc tes vbccibus fignificari ;hinc illud in amoris Can- *»*

CASTITATE ET MVNDITIA intelligamut , V tico cap. .Meliora fiunt vbera tua t/iw;Theodore-
1

vere etiain de ipfo cingulo locutum, non ed quod tus ex tribus Patribus fic exponit : Per vbera iUa cant.i.

dubitemus ; fed ad rirum in agni cfu fer uatum ca- admiranda , &
vino praflantiora , cogita ineffiibiles

lamum dedamus. ILLOS A LTA RIS FONTES , tX quibtSt om-

*
Csflittuprt- Accindis renibus jubebantur Hebrxi agnum nes nos pietatis alumni nutrimur ; ergo ciim fu-

X ' medel:c ZTt CASTITATE PEAClNCTl genda nobis vbera flnr , indar infantium , conc-
‘tmhtrtfibi
fgmtm comedamus , inquit fandus Algens* lib. 1. mur infantium puritatem ab omni maculi alie-
' atn^fnrti-
e*ps. de factamento Altaris cap. za. quod luculentius nam , imitari.
S-Alg. explicat dum fubdit Cur accinllis renibus abfli-
, :
Adc6 caditatis amica apis ed , vt impudicos Tan^v*»»;»*-

nentiam libidinis exprefliia indixerit ,

ciim de ctxeria auerfccur , & ab illis fugiat ,
quod fuse in primo
t itijt nihil n&minatim ,fid communiter omnium vel facrorum cleftorum volumine probaui ; apem ^
cautelam , vel dificiplinam figurauerit ? vnde /ciendum, imitetur eucharidici mellis cultor; nam & hoc j» m .

quia Agnum Dei fine macula ; qui Virginia efl Filius. monet S.Drogo lib.de facramento Dominicx paf* S.Diogo.

luxuriofii,& incefli fitmunt periculofititsrfuia cum infla- fionis : Efto, inquit, a pis vircinea, coUige
cramento Chriflo vniri debeamus tonfor mitate paffionit { fiefiulis man.

& munditia, nihil aduerflatur pafftoni crucis,vt volu-

fle
Purus itaque quifque flr , &
virgineo pcftore Tudita ms-

ptas,nihil fiic munditi t,vt foeditas, nihilfle eius vnieni,

Virginis excipiat Filium pudica , impolluta **& ‘

9 t fornicaria ficietatir Vnitas. manus

contingit;
fit,
.
pudicum os , quod Sacramenruin idue
‘
r Virginis puntas,
nam iplius
. ... qux cum
** h
Rmur» prs~ Etiam Abulcnfis renum prxeindionem ad ca-
odea-
dicarem iignificdfidam in bunc modum fledit in virgineis vifccribus concepit, h pollet, ha-
ri'*:?** fieri

ca P- l6 Matth. quxd. Ji. Circa Chriftum autem

-
benda edet faltem imitanda pro viribus ed , vt
,

PROCINGERE IVMBOS conuenienter poni- coeledis idius menfx deliciis perfruamur; & qui-
AbuJ.
tur,(juia,zt dicit Gregor, lumbos procingimus cum car- 4 em manum contingentem Marix concipienti
nis luxuriam per continentiam coar flamus ; & quoniam pariare videtur fandius Petnis Damianus opufe. S.Pcti.Data.

fiumentes corpus Domini tiebent mundijpmi , quid x8. diderur.t. cap.i. his verbis : Plenefient conci-
efifle

non efl aliquid, quod TANTAM MVNDITIAM pienti Deifica Virgini non virile femen influxit , fed

EXIGAT; cum nihilfit prttiofiiusflebet lumbos habere virtsss fianUi Spiritus obrumbauit ;
ita nunc in Altari
pracinUoSy/d efl, a camis illecebris alflinere, quia alius pofitum fderamentum eadem fdnfli Spiritus vinus rflt
ifle /seminem valde immundum reddit carnem totaliter qua viuificar : necefifi efl ,vt H o c &
pvdica
filsbijciendoy& non relinquendo ei aliquem gradum fpiri- MANVS , & IMPOLLVTA contingat, pudi-
nutUtatis ; vnde non folum ab iBiritis contrafiibus ca fic & mens ,
pudicum cor , & impol-
tunc abflinendum lutum.
efl , fid etiam 4 licitit , Vt ffiiritm
Quin
 ,

Agnus Eucharifticus. 97
»pj Quim graue piaculum fit ad puritatis fontem mcl fequitor fontis facri obfignatiojvt intellige-
'Imus
cum i m p ur ‘ taIC accedere, & ad virginis filium remus a facra: menfx frequentatione virginitatem
patulum 4J luxurix coeno inquinatum ire : ita explicabat Pe- prodire
,
matrem Eucharil\iam clle,
puritatiTque
fHtuatU fen- trus Blcfcnfis ferm. }8. Suis viribus quomodo quis caftimonizque munimen.
t«m tum im - erat feruiturmut, prohibebitur a mulierum complexibus,
Denique caftitatis Ipiritutn cuchariftictis c*r?;t*tufti.
*" afictra , vmo,imo ab omni , quod inebriare potefi,
& Agnus inhalat puritatem nutrit , fouet quin & ritM •utkari-
didere' , ,

Pcir.Ulcf a communi colloquio. Multo magis Euangelici Sacer- gignitjobfcniatum & ab aliis, & a nobis alibi eft,
, ne inter mvnditi jfi
dotes ab bis fe abflinere debent Mari* carnem hac przditam ,vt
vi vifa adeo car-
officia viu immunditia Antiochus
/urrepat , nis concupifcentiam non excitaret, quid fopircc
Epiphanes tempore Machabxorum Templum Domini potius ac vclut aqua inieda ignis extinguitur,
,

violenter ingrejjiss , Idolum Olympici Ionis in eo iuxta extingueretur cur negemus Chrifti carni,
Arcani Tefi amenti pefuit. M achabai poflea praualen- quod datum Mariz carnibus credimus , plurcs &
tesjnuenerunt locum impollutum, & poft ei celat Jpstrci- experri funt? Pulchre ille: Si Beata Virgo Ma-
tias ,
mundaturum. Quf-
multis purgationibus locum ria , qua totum quod habuit , dfilio recepit C0NCV-
, ,
cunepte enim ad Altare Domini accedit inquinatus lu- PlSCENTIAM RESTRINXI T ,OOtUs filummo-
xuria , iuxta Filium Virginis idolum ponit Veneris. ido imuentium confiderata quomodo id non magis pro-
,
Qui Jaera illius verba Jaeramenti ore immundo profert, flabit distina ipftus Filis caro in venerabili hoc Sacra-
in faciem Saluatoris fluit. Et cum in os immundum mento recepta?D et nobis eam puritatem pura caro,
fitnflifftmarn carnem imponit , eam quafi in lutum pla- quam i nobis exigit, vt habeamus ab ea, quod ad
tearum
p roijcit.yld'fisum indicium ad hoc Sacramentum eam offeramus jfit reccptx Euchariftiz caftimonis
accedit ,qui adhuc aliena cuticula taflu hilarefcit
,
qui frudu5»vt fit &
recipiendz przparatio.
aflibus vitiorum exardefcit.
vinum c*W-
tatis bonis,
Porto nc caftitas.qtum quis Dei munere feruat,
tenrarionis fydere afflata pereat, frequens fe quif-
KXCVKSVS XXlll.
•Hchunjhcum
f
q UCat j fpirituale hoc conuiuium conferat , & ex Euchariftici Agni carnibus, qui vefei^
1 ’
fpiritalihoc vino bibat , purior quippe abibit , &
tantum aberit , vt caftitas minuatur , vt etiam fir- cur, prompte Deo parcat.
mior fiar:folct vinum,quod corpus alir, puritatem
'impetere, & caftitatis arcem arietare , vt proinde Cinguli,^ fortitudinis nexus.
Venerit armiger , diftua fit, Venerifquc lac , vt alibi promptitudo in Dei ebfequio.
Voluntatis
notauijfed vinum iftuequod incuchariftici men- In obedientiz ftstdio Chrifli miles currat.
si porrigitur vt puritatis amicus puritatem fer-
Zacli.
, Euchariflici Agni carnibus qui vefatur'»
tj. uat virgines procreat : hinc illud Zacharix $. 1 7.
,
prompte Deo parcat.
Quid enim bonum eius & , quid pulchrum eius nifi
Sine mori eundum quo Deus vult calcet
frumentum cie florum , & vinum germinans virgines?
S.Pafch. Quod in rem noftram expendit fandus Pafchafius clamant.
Radbertuslib.de corp.& fang.Dom. cap.z No- 1 . Apoftoli imitatores facra rnenfe parti «
f
tandum, inquit, quod nonni ele florum efi cibus, ex quo cipes.
bonum Jalutis Ecclefia , & pulchritudo decorisfaluetur, Propria voluntate car eat frequens euchari -
quia et
fi
quotidie firdefeit , exinde reparatur, vt flonfa
menfa conuiua.
Chriflifine macvla, & rvga talibus inuenia- ,
Jlica

de virginum procrea-
turresferfit muneribus Pergit .
Propria voluntas herba diaboli vene-
tione Et vinum inquit , germinant virginei. Felix
: nofa.
, ex quo virginitas germinatur
fruidus vbertatis nam ; Obcdicntia quid meruerit.
in hoc noflri germinis vino caftitas corrumpitur-,ab ijto
ObcdicntiacM/» Euchariftii.
Iffiefia virgo vari virrines procreantur. Nefcit huius vini ebrie-
Indignus euchariJHcis epulis, qui fuse litat vo«
tbsrinieuvi- us m
puritatem lxujre, fxnit terreni germinis
luntati.
mtm , tji vinumjfolcr Sc tota Ecclefia virgo dici,non aliun-
diuts. de magis prxcipuc,quam huius vini potu ; ab eo- Morti proximus EachariflU Jaeramentum
Iiem.
dem calamo etiam iftuc eft. Et ideo iure omnis Ec- inftitutum , vt obcdicntia in eo commen-
clefia Chrifii virgo nominatur, quia ifto repleta vino daretur.
nudum prater Cbriftum amare nouit nudum efurire
,
Agni efiss ad obedientiam nos inuitat.
alium, nullumqut fitire. Amatorium poculum iure
Obedientiz crux nobis fubeunda.
ccnfeatur,quod fine vili culpa.fed finguiari meri-
to ficcarequifque poteft.vt Chrifii amore ferueat, Fanem euchariflicum rde#j,diuinam volun-
Chriftum fuum amet. tatem perficiat.
4* Tcrrenx vicis vinum tum flores germinat Quantas vires ex erat Euchariflia, animam
Flores virgi- cum deficit , ciim deterius eft hoc fpiritalc nun- ; Deo obfcquentem cum reperit .
nitatu prtdu-
q Qam deficit, nunquam deterius fit iemper idem ,
In confecratione , promptz parentiz exem-
femper producit,vt Eccle-
flores virginitatis
‘tlorllhcmm plum efficax habemus.
vino dcbeat,quod virgo ipfa eft,& tot vir-
fia huic
ginibus gaudet .quibtts exornatur. Huius Sacramenti eft voluntates confi-
virginitati 1
***"*
In amoris Cantico vix fponfx di&um , mei & ctare.
<7 E *‘ lacfub lingua tud,c ap.4.v. 1 1 .quod ad cucharifiicas Sanguinis potus contra inobedientix vitium.
Ciat**
delicias , ac fuauitates fleditur ; cim addit fiatim
Chrifti corpus qui fismit , Chriftum fcquitur
v. 1 1 . Hortus condufus, foror mea (ponfisjbortus conclu-
vt vmbra.
fusfons fignatw,e\ux verba virgine* puritatis com-
mendationem continent, vtnon fcmel diximus,
&anre nos probi Interpretes dixdre; hic tantum
nexum pendo verborum;virginitatis cufiodia cum
R Enumprxcindio.qux inagni
haud eft vidua. An animi forti-
tur.mvfterio
tudinemdefignatabomni torpore, remiflioneque
efu prxeipi-
Cinguli .

r tt,,m<ln *
&
Euchariftiz dulcidine neditur ; & poft guftatum diflitam l lUiz 13. verf. 10. Non eft cingulum
Nenormi Agnus Eucharfl, i vitra
 - -

98 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

Clui* vitri tibi-jQhildxas, Non ejl vltrd fortitudo vt cin- tidie diuinx menfx accumbere, in quocognofei
,

gulum fortitudinis lignum ite ; nc ergo rcmifsc non poflit cui rei , cui muneri addidus prx
qui* ad cuchariltici Agni dum accedat, renes vin- aliis iit , aut ligno aliquo prodeat (c in vnam

culo prxeindos habere iubetur. rem magis propendere , quam in aliam. O fe-
Jilunutu Addo hoc habitu promptant parentis volun- lix, qui huccualic !
Quam huic ccrlcftcs dapes
fromptitud* tatem lignificari ; huc fpedauit Lindus Cyrillus Lapiunt?
ia Dii tbft-
Alexandrinus lib. x. Glaphy rorum in Exodum, Propria voluntas tanquam fel, ac venenum
fUio. J07*
S.Cyr.AJer. vbi legit Lumbi vejhifint precinbli,c\ uod vulgatus,
: melicam Euchariftjx dulcedinem infecit. San- infria vo.
; fic autem hunc ritum ex-
lienes vefiros accingetis dus Anfclmuslib.de fimilitudimbus cap.) 8 .dc lumo* herba
ponit Lindus Pater, ad fortitudinem ,& prom- propria voluntate, ita ccnfct Isla ejl herba Dia - dtahli -vmt-
:

ptam voluntatem afpiciens §}j*qd igiturfuc cingant :

9oli VENENOSA SVGGESTIONE VENE-
lumbos , vigilantiaftgnum ejl , & volvntAtis n ata , er omnibus ea vtcntibsu peflifera Sc dc in- de
prompta, ittxta illud ditium i Deo ad iullum obedientia Dauiddc Auguftacap. z. de obed. Ca- Auguit.
Ioh }8.r.}.
Ifj.X I.J.
lob: Accinge tamquam vir Istntbos tuos ; & rurftu apud uete ab inobedientia, fratres j fub ipsa
Prophetam quondam: & erit vt iuftitia accingat lumbos enim potefl latete fel Draconis Sc fere latet, vt hoc
j

eius j
pro eo ,
quod ejl agilis ,
ac fortis erit ad iujlitiom fcllc incilis dulcedinem obtundat quod in Eu-
,
colendam. Fortis igitur fit, qui ad cucharilHcum chariftix (aeramento exhibetur. Igitur,£i vis habe-
Agnum accedit, & fortitudinem fuam diuinx vo- re mei , funde fel alie» fpedans dicebat fandus
luntati parendo, inque militia: cultu prodat. Augudinus.
Im tJniimtit Prxcingere fe &
fortes milites folcbant , prx- Vere nihil ita Chridum allicit , vt pedus no- o Mientia
JidJio Chrifli cingunt fe &
iter fiaduri,vt expediti llnt, vtrilquc (Irum lubeat,quam prompta parentia proprix quid mtmo- , &
rui: i CHtTMt,
fimiiis verusobediens erit. Opportune fandus voluntatis abnegano. Magni beneficij loco olim
B.laur.IulL
Laurentius Iutlinianus cap. 4. dc perlcueranria; ab Elilxo habitum quod magidri fui Elix melo-
,

Currite , currite b vos ornnej milites Chrifii, properate tem obtinuit, dum in cccliimafcendcrct,4.Rce.z. 4 ^ eS l -

ftjliuc , C7* fejiiue quicunque IN OBtOltNTiA, icd qua virtute donum idue meruit ? qua flexit
xt svbiectionis sta dio certatis. Miles Eliam vt dimitterer pallium, quid prxilitit Eli-
Chridi vt prxeindus & expeditus ,
qui ad eu- (xus vt Magidri fui Ipiritum, gratiamque recipe-
chariilicas epulas occurrit ,
prompte Deo pa- ret?Inflgniscius obcdicmiaexititit,hac^: pallium
rear , nihil laciniorum trahat , ncc moras in pa- obtinuit, & magidri gratii donatus ed. Accinit
rendo nedat. Lindus Ephrxmus Syrus de virtute hb. a. cap. 1. S EpLrxm.
306. Voluntati diuinx fuam fubiiccre debet , luam Somne , inquit ,per obedientiam quam oLd/enria
l

Eueboriftiti coformarc qui euchari dicas dclitias guftat>& veri Heli Sacerdoti dignus habitus e(l,qni'Dci
Kueha-
prefiitit ,
Aftti c.imi- riflia.
bui qui
,

ftitur, prSpti
w Agni carnibus vcfciturjhuc fors Scriptura ipeda-
uitjfcite lo.mn.Rulbi ochius lib.de tabern. c. t zz.
vocem audiret-, Elifius vero huius adminiculo, pallium,
& gratiam fisi accepit magiftri-,tzntum perfeda obe-
S.Cbiyf.

Dra f/ Art »t. Qjtad autem , inquit , Scriptura vetat , ne agni pa- ditntia prxditit , tantum potuit. In Elix pallio
Ioau-Kuwr. jibalis efeis comminuamus, hoc ipfitm figurate nos injli- corporis Chridi figuram videre videor ; fandi
tuit, QJV I C QV I D CuRISTVS VELIT, ID Chryloft. verba funr bom.t. ad populum Anrio-
Nos Q_v o Q^v e VELLE, idemque etiam artibus chcnum:£//a# tneloieindifiipulo reliquit, Filius autem
vbicumque pojimut abfque diminntione,aut laperatione Dei afccndens ,fuam nobis carnem dimifit. Ingemis
pro/equi, ($• exequi nos debere \ ficus enim virsits homi- beneficij loco habuit Elifxus, Magidri pallio do-
nis in cunilis eius offibns confiflit , fic & Chrifii nari ; quam nos feliciores qui non Elix pallio,
,
virtus in eius volttnsate fila ejl. quando igitur cum (cd Chridi corpore ditamur-Sicuti vero obedien-
ipfb cr volumus , & agimus , omnia ojpt eius integra ria Elifxus Elix donatus cd pallio, fic nos Deo &
manent. in omnibus parentes cucharidicis epulis accipere
Sine mora debemus.
Etiam calcei , qui agni conuiux decernuntur,
fim tum qui
hanc voluntatem in parendo fuadcnt',fic enim ha- Indignus his epulis ed,qui fux voluntati lirar, 30S.
DfUJ vult,
bet idem fandus Cyrillus Alexandrinus produdo Deo parere diidcr, obfequi-
diuinain fpernit’, ncc Indif.nm4 ru-
t*lcei tU-
loco ‘.Calceusfignificat praparatio- tur fibi & mundo. Proh quam grauis refradariis
ekontlirii
manf. fuperiiis ,
fu* litat
S Cft.Alcx. NEM VOLVNTATIS AD EVNDVM SINE imminet pccna quam grauc fubituri fupplicium
, ^ ^
veismtati.
mora ad ‘m, qv od Deo piacve- funt, qui agni carnes comedunt, & Pnaraonis,
RiT; ita Paulus id intellexit Ephefijs feribent: Induti >Egyptiorumque duritiam diuinx voluntati rclu-»
calceos in p reparat 'tone Euangelq pacis. dando xmulantur. Pende,tunc iEgyptiorum pri -
Afoltoli imi Hxc Apoftoli verba dc Apofiolis , Apoftoli- mogenitos peremptos ciim agni carnes Dei po-
tattrn fatra
mtn
cifquc viris intelliguntur. Euangelium Dei iuflii pulus comediflet ; iV/iwi Deus de incredulis, 1 n- &
4 parti-
dillcminaruntjfcd cur etiam agnum manducaturi obedientibvs fupplicium fumit , inquit hic
fifat.
calceos induunt. An vr tacite nobis innueretur, Lindus Cyrillus Alexandrinus lib. 1. Glaphyro- S.Cyr. AJc*.
qui fanditate qui fnnocentil referti ede de-
,
rum eorum pcruicariam , &
in Gcnefim.i fufferre
beant , qui Apoftolos referre poflint,
ea fcilicet
,
voluntates Deus potuerit , vbi immolams fuit
vt & fcienria , ac morum clamore quidam Euan- agnus ferre non potuit digno cos fupplicio adi-
;

gelij feminatores fint. Prxcipuc vero nobis obe- cit

,
primogenitos occidens ; & tamen aEgyptij
dienria imitanda, qua in Euangelij prxdicationc agni epulis 11011 interfuerant;quid fi intcrfuiiTenr,
Deo fuo paruerunt Apodoli , vt (oli Dei nutu in & adluic in fua duritie permanfiffent ? quid hic
omnem mundi plagam quocunquc Deus
,
vellet illi, qui non femel , itd frequenter euchari
agerentur, nulli rei addidi,nulli loco. dici Agni carnibus vefcuntur , ramen pro- &
l**pria vs-
Licd enim vbique nobis prompta parentia ptix voluntatis duritiem adhuc non exuerunt?
lantatt to- commendetur, commendatur maxime in faerx quam graucs fint panas fubituri ipii cogi- f roxi-
rtat fmjarnt menfx delitiis adeo vt is digne accumbat , cuius
: tent , & A*gyptiorum fupplicio colligant rinu M eta-
ex
f
auebanltui
voluntas in diurnam voluntatem immigrauit, fi potfunt. mentum injh- i

turnf* (en ai-

ma.
vt iam nihil velit , nili quod Deo placer. Hinc Hoc facramcntu Chridus indituit cruci,moni- f cbt-
du, r,A •* •» -
diuinitus doda B. Matia Magdalcna de Paz- que proximusjiio cafu id fadum,feddiuinoconfi-
r c# *
ziis folebat dicere, cum dumtaxat polle quo- lio,vtalibi etiiexpendijhicaddo,& inobedientix tHr '

commen
 . a ,

Agnus Eucharifticus. 99
commendationem fa&um, tunc fcilicet hoc con- D i E N T i A M inducit ; vere enim ad complendam
uiuiuminttuuir , dhn luminum» perfecti fllmum- Dei voluntatem tenetur , qui ab eo alimentum percipit j
que obedientix exemplum erat mundo daturus, ergo cum diuino cibofittitris,& diuino fruaris conutuio,

fatim obe Aiens vfque ad mortem, mertem autem crucii ; debes etiam Dei iujfa exequi , &
fuamuis per htme ci-
Se inobedientix cuttodiam vitam exhibens. nam, bum acceptum ad omne genus virtutum vrgeamur,
vt ait fandius Bernardus , Chrifhu ne perderet obe- precipue tamen vrgemur ad virtutem obedientia j
dientiam, perdidit vitam\\t nos Eucharittix conui- nam fi Chriftus Dominus tam facjle faccedit fub
uas ad obedientiam alliceret, & exemplo fuopro- ffieciebus panis prolatis verbis , quibus panis con-

uocarec,nobifque in hoc Sacramento obedientix feratur , cr nos facile eius pareamus legibus , &
ipiriuim verus obediens inhalaret , leuem obe- & eis etiam qui eius nemine aliquod nobis pra~
Rick.Via. diemiain nobis redderet vt enim aic Richardus
; /bibunt . _
tradi, de differentia lacrificij Dauid Sc Abrahx:,
Proprium huius Sacramenti eft,vt voluntates JII*
Nuda tibi obedientia videbitur granis , vel confociet, atque confccderct. Ac enim loquitur rttrisufiura-i

importabilis ,fi illisu exemplum perfetle emutaris , <jtU S.Cyprianus tradf.de Coctu Domini, effetius con- *•**• *fl vo-
fbciat,& CONFOEDERAT VOlVNTATES r*«*
fatim efi obediens Patri vfque ad mortem , mertem , Vt Iioftfa
autem crucis, ita Chritti voluntati focietur vt noftra non At. s.Cypr.
509. Vt primum patentem obedientiam doceret, Denique
in cuchari Ilici fanguinis potu Chritti Sanguinit po-
jtjai efm ad ligni efum illi inhibuit ; neglexit ille Dei juben- obedientiam off erre Deo poflumus , proprix vo- tm contra in~
cbrdieutiam tis impcrium,audiuit mulieris vocem, mulier fer- luntatis maculi» eluendis } Corpus Chritti qui vi*.
nos iauitat ,Hm '

pentis ; quid igitur esus inhibitione difccrc obe- fumat, Chritti voluntati obfcquatur , vt vmbra
dientiam noluitjalio Deus fiexie ; comeftiones corpus fequitur cuius vmbra. Pie Anonymus au- adob.
concdlu ad obedientiam vocat , ad eucharitticas dor , atque etiam ineditus de prxparat.ad MilE

epulas imiirat,vr prompte Deo parare difceremusj fer.j*vbi ita Deum fuum alloquitur;C/?»xwi (/;z«r, )

sicque primorum parentum inobcdictiam melio- CT amantijfime Pnter,bunccaUcem,fanguinem videlicet

ris /rudius manducatione abfter^eremus propriat pretioftffimum unigeniti tui, eius amorem, eiufque per-
;

Voluntati nonamplihs lirantes, fcd diuinx. fectissimam OBEDIENTIAM , offero

Obidimtil Chriftus Eucharittiaminttituit,vt fcad crucem tibi contra omnia peccata mea , & totius mundi , pro-
frux subit pararet , Amilitcr fic qui has epulas comedit, obe- cipue autem corttra omnem propriam voluntatem meam ,
fubtunda.
dicnrix cruce clauis attigatur , O
b e d i e n t i a, per eius virtutem orans , vt mihi infundas perfeflijft-
Pcit.BleC matn obedientiam, qua vel nutum quemcunque benepla-
inquit Petru3 Blefenfis fcrm.n. in Afccnf. Dom,
tanquam crucis pat&ulum omnia membra hominis im- citi tui tam promptus , tdsnque obediens fequar , quam
mobiliter attingit, affigatur huic cruci qui cuchari- fequitur vmbra ad motum corporis fii.V cilitcr Chrifti Chrifti torpta
,
fticx mcnfx accubuit. corpus fumit qui Chriftum fequitur , vt vmbra fw fumit

Pf*? eutha- Docens nos orare Dominus , Sc ea qux nobis .corpus. Iqhala mihi hanc mentem Amor, vt abire

diuinam
**** nccc ^*iria petere » hunc ordinem fcruauit, vt ante
dIud ,/>*>tem noftrHmfuperfubftattt talem da nobis hodie,
a tui voluntate non poffim , dum a tc eo fub eu- vmbra
charittico velamine latentem. A me ex mei volun- pm,
w
luntmtem tr~
finat. prxmittcndurn doceretur voluntas tuaficut in coelo tate meam voluntatem abfeca , qux i mc fru&us
Maith.*, & in terra Matth. 6. quo nexu , Se. ordine innuir, illos fecat, quos tu in illis producis qui re dign£
,
ei qui ccrlcttem panem pottulac , de hoc quippe recipiunt ; ttnio in hoc voto , vt habendi dcAde-
aliqui Interpretes , ac Patres hxc verba acci- rium nunquam Aniar , nunquam fatis ctt quod
piunt, prius proprii voluntate ablegata diuinx amatur, quod habetur.
omnino perneiendx Ce paret , adeo vt nihil
aptius euchariflico pani prxmirtatut , quam
prompta in Dei prxeeptis patientia , vt fola
•
C A P V T XXIX.
Dei voluntas nottrarum At operationum for-
ma , 8c cccii , coeleftiumque xmuli vna Dei Cur calceos agnum manducaturi
voluntate, Deiquc fpiritu in omnibus monea-
induere iubeantur.
mur noftrx voluntati prorfus mortui. Quam fapit
calcttis panis ei , cui nihil niA diuinx voluntatis
pcrfe&io arridetl Difcalccari menfa olim accumbebant.
]lO. Explicari non potett,qu3tm fapiat cibus ifte Liberorum erat accumbcTC,feruoru fcdcrc.
Sudi* vires coeleftis , &
quantas exferat vires , dum animam Sedendi vfits in mens A frior , quum accum-
ekaHffsa ^ co °bkquentem reperit, mentem f ubi t, qux tota bendi.
nam De» ob- obcdienti* mancipata eft, vt hoc ipfum, quod ta-
lem cibum comcdir>ab obedientia At, in fortitu-
guo calceorum genere vji Hebrai dum agni
jrjumse titr»
tettrit.
dinecibi,quodfumpAtElias,ambulauit,j.Rcg.i 9 . carnes ederent.
j.Rcg.t?. Cur in agni efu calceamenta habere tube-
fcd fortitudinem a ffricauir non tantum cibus, fed
Sc obedientia, quam Angeli verbis exhibuit ; hinc rentur.
TKo.n. i
Kcatu.
ilLudThoirxk Kerapis conc. 19 .mtm.;. Elios de- Puritas ad Eueharifliam afferenda.
fert i vafla penetrans , &
apud fi libere commorans , ab
Pedum calceamenta quidfignificent.
slngelo admonitui furrcxit,& comedit dvM im-
plet virbvm A k g e L i , ambulauit in for-
Rerum terrenarum eucharistica menfa con-
titudine cibi illius vfque ad montem Dei. Ducit enim uiua obhuifeatur.
vera obedientia per breueru laborem ad perfetlionh Calcei fumendi vt res ^Egyptifugiamus.
culmen. Carnea moles ratione continenda.
eonfut Surim prolatis confecrationis verbis adcfl fub
Paratus ad omnia fit jgni eucharifici con-
titne ftrtmpe
panis, & vini fpccicbus Chriftus ; tninittri fui ver-
uiua.
1
* obtemperat , vt nobis vel hoc exemplo paren-
pUtm* ‘gjcax
Fugienda, qua confcientiam pungunt.
habemtu, tiam perfiudeat. Bene bonus ille Audtor,licct nu-
LPin. perus ;
Dum Chrijbts , inquit , Euchariftiam condit , Cur Mofes folucre calceamenta iufit ,fic
•nos ad MANDATO RVM IVOKVM UBI» agni conmua inducte.
^ Nouarini slgmu Ewburijt, I x Nudis

lby< agle
 -, .

ioo Liber V. Sacrorum Ele&orum,

Nudis pedibus non ejfe ccIcbrAndum vnde , & proficifcedi celeritas 116 admi ferit, &: ea quifque gy» e0lceerB
duflum. calceamenta gcihuciit qux cuique pbuia & ad ,
, dum
manum. Pcrcrij verba hxc funt in cap. 1 2. Exod. canti
Pr emunt ur.qui carlum fc calcare prafumunt
difp.7.ied cur opui fuit pracipere, vt haberent calcea- ,4*rtnt.
corde polluto. menta in pedibtu? num fine calceamentis incedebant Petw.
Fitarrda omnia pcceata, etiam minima. Hcbrxi } Quidam putant id ejfe praceptum illu quod
Incedere per viam morum debet eucharifitci folerent illi accubantes in lellts nudis pedibus cenuiua-
Agni particeps. rijiie le florumfiragula calceorumJordibus polluerentur,

Contra peccatorum fpinas mentis pes mu- fid videndum tjfet an eo ttmpore mos fuerit tAigypt io-

niendus.
H
rum (fr ebriorum accubantes ronuiuari , contrarium
enim videtur elici poffe ex libro Cenefis , in enim qua-
dragtfimo quarto capite legimus , tam Htbraot , quam
Recipit inter alia leciflaror vt primarios vires %Atgpt iorum in eo conuiuio ,
quod
T>ijc*let*fi
ntuft vtim
^ SHjWt agnum in pod ibus haberent
comedentes calceamenta ,

;
Calceamenta,
lofiph fecit fratribm
fuijfefed sedentes. Addit
fku , non accvbantes
ftacim de calccorusn
accumbebant. i nquit,/* pedibus habebitis ,E xod I i. genere. Videtur igitur illud Dei praceptum iuteUigen-
.

qu* res plerofquc adegit , vt cau- dum ejfe de calceamentis non quibufiibei , id efi, vel do
fam talis iulTionisquxreicnt.cum /ine calceamen- mcfiicts,vel vrbanss,fed de ift, qui vfiti ejfe pojfent ipfit>
tis Hcbrxi non incederent. Plcrique putant id qui ingrejfuri efient pedibus fiuis iter longnm } CS laborio-
ellcprxccptum illis quod lolerent in ledis ac- fitm
-
} hadenus ille. Res igitur adeb dubia Icdoris
cumbere nudis pedibus , nc ledorum ftragula iudicio committatur.
calceorum ibrdibus polluerent. Hoc in vfu apud Cur agni carnes comedentes calceamenta in
antiquos TuilTc dubium non eft, Sc multorum au- pedibus habere iubeanrur, explicat in hunc mo- Cur tn «jni
Plato. doruin teftiinonia id cuincunt.Plaro in conuiuio dura Abuleniis.Gwyi huimefi celeritas ,fis~ fiueaUeaaf-
hxc iubcr : Difialctate pueri Alcibiadem , vt ctrinit licet quod nihiljhperejfit diffonendum quando corm.dc-

Mair. & ille apud Martialem lib. j. epigr.

vtnu accumbat. rtnt
,
quoji tanta celeritas effet ad itinerandum , qued aWI.
conuiuium initurus Depofui,\ncpnt (oleat & de : , ;
pofl cibumfianptumforte non fiuperefiet locus ad jumen-
Io.Pet.MafF. laponiis Petrus MafFxus lib. 11. hiilorix luat: dos calceos, tff? hoc erat iuxta antiquam ccnjiutudinem,
Conationem, inquit , intnmu excalceati , ne catafi re- & potijftmc hominum panpnum qui non vtelantur ,

mota calcando comptinent. Hunc morem feruauit 6c calc eis fimper , ne idos rumpes ent cito , fid folttm quan-
hic 7. Chriftus , dum mrnfx accumberet ; nam Lac. 7. do ad opera dura procederent ,ficut erat tid itineran-
icriptum cll
,
quod Magdalcna flans rctrb lachry* dum , nam fi fimper homines vteirntur calceis , non
inis corpit rigate pedes cius , $c capillis capitis Tui oportebat dici quod calceamenta haberent , quando
,

tergebat , &
vnguento vngcbatjquod aperte pro- comederent , quia nunquam fine illis munirentur,
bat Chriftuni in illo conuiuio nudis pedibus ac-
, nifi cum incerent in Itflo , quia tamen illi raro vteban-
cubuillejin quo pidores abcrrant,dunrChriftum tur calceamentis quando in domibtu erant , iufjit,

fcdcncem rcpixlwwant , &: Magdalenam gcmifle- quod calceamenta haberent ,

quando comederent
xam. Potuit igitur ad hunc ritum Mofcs rcfpicerc Agnum , qmifi ft.uim recefiui ejfint , & non fiuper
vc ob id unquam
prxter confuctudincin in-
res ejfit eis forte tempus ad hoc pejl cibum fumptum, .
^ ^
iungenda eUer , 8c explicanda, vtfeilicet calceati Prxterca agnum manducaturi iubentur pedes
comederent , cum alioquin excalceati accum- calceamentis induere , quo rede monerentur, vt mpjn,u4*.
berent. fc ab omni impuritate fiibduccrent, ab omni pol-
A ccumbercautcm erat 1 iberonim , federe venS lutione refilirent ; huc fledo illud Damiand a D*m *G®c*.
actuhr* "ft*
u feitrt.
/cruorum , quod ex Talmudicis notauit Ifidorus Goes de iEthiopuin moribus cx /fcthiopuin men-
ltid.Clar. Clarius in c.tp. 1 i. Ezcchiclis , vbi ad illa verba. te : In tAZgypto agnum pafihalem 'JJeu* rujft
Sedisii in lefle, ita (criktir.Prima comandi ratio libero- comedere indutos calceamentis & zonis acci n flos
rum hominum rrat a'cumbere,vt /ervorumfedere , Tai - PROPTIR terra pollvtionfm; nu-
tnudicis .uteSlaniibw quare comejlo agno pafihali in
;
Agni cfu nccdlaria cll,
ior puritas in cuchatiftici
more fuit ornantibus vt accumberent omnes de populo cautio maior ne inquinaram mentem , pollutum
,

habiti infignstm libertatis accepta aiqtie . adeo calceos malorum confortio pedus circumferat, qui puri-
exuere debebam , qudd unquam liberi in ledis t ac is ac fanditatis audorem excepturus dl\
accumberent, vt ncccflclitcric cis iniungi, vt itee Calceamenta ad mores verfat fandus Gau-
faduri calceos in pedibus haberent. dentius trad.4.de ledione Exodi in hunc modu: Peda e*lrr*-
enr a- Hhi
Facilius huic rei fublij;narem,nifuviderem no- Calceati fimus , vt ait Apofiolut in praparatione f
( )
f
Menii vfut biles Interpretes aliter lentire , neque enim con- Euangelq pacis. calceamenta Sicut enim
5 ^iud.
w m*fa prior tempore quo hic ritus in agni cfu ler-
ftat,an illo
,
TERRESTRIA CARNALIVM PEDVM
quamoctum- ujri debebat difeumbendi ratio in vfu fuerit,
, MVNIMINA svnt , & vel afpcritati frigeris
imo aliqui contendunt vfum fedendi antiquiorem vel firpemtsm morfiti , vel /pinarum refifiunt aculeis:
eile vfu accumbendi , quidem in menulofeph & ita legis diuinx pracepta,quibttsgrejfiu nojbarum tren-
fratres fcdent,non accumbunt,Gcn.4j v.
} j .quod
tium munire pracipimur, repugnat & firpttui Diabolo ,
Pbilo. obferuae Iudxorum difcrtifllmus Philo lib.de Io- & asperrimo Aquiloni Gent ilium, (jr Hartticorum vn-
feph »n hxc verba Iufi deindefedere (fd licet fra-
: dique compungentium jj inis, ac tribulis.
Ker * m rnrt ‘
tres ) iuxta at at it ordinem , nondum enim difeumbendi Anrccfum agni calceamenta induere debebant
mos receptui erat. Interim cibi non valde lauti appo- Hebr;ri,w pojlea obuviscerentvr jhmere
tmntur quod conuiuatori non liberet vti delitqs in publi- illa, ait Abulcnlis in cap x6. Mauh.9. nimirum fd trmuuo
ca penuria.lt aPhilo.An igitur ad prxdidum ritum poli Euchariftix fuinptionem omnium earum, tblimifiatmr

explicari debeant Exodi verba, incertum omnino qux tangunt corpus, veri Dei cultorespmiatoref-
cft j quod notabat etiam dodiilmuis , qui cenlet que facile obliuiiaimur.
, .

«ona.Tbano c domcfticofquc calceos ab Hebraris Prxterea calceos in pedibus habere iubentur,

,
„s
adhibitos, fed cos longo itineri ellent idonci;lic£c vt res vEgypti fugerent, & k ferpentc,qui calcaneo j£ r.-ri f*-
fors hoc calceorum diferimen temporis iulidiatut morderentur. Pulchre hic ticdir ‘gioums,
anguftia. >

iandu*
 4 , , - . ,- 1 ..

Agnus EucharifHcus. ioi

S.Greg. Na2.' fandus Gregorius Nazianzcnus orat. 41. Qui rem verfar. Aioyfis inquinatis tantum calcea-
*s€gyptum/n\i]uiz i & ret *Aig)ptifugit, calceos mentis in terram findam arcetur , C“ quidam fi
sVmitjm tHtw fit citm ab alqs rebus ,
tum a ccelum calcare exifiimant Corde polluto.
scorpiis , & serpentidvs ,
quos per- Calceamenta,quibus conuiuantium pedes ope- 3 0
multos tsEgyptus ulit ; ficfiet , vt ab bis, qui calcaneum iubentur Exod. i.tedc nos monent, vitanda vitula em»ia
riri 1

obfiruant , & quos calcare itejft fiantu , minime vulnere omnia peccata , etiam minima ad facram Eucha- pufitastUin
S.Pafcl.; tur. Sic ille.Huc fere fpedat etiam fandus Pafcha- ; rem ita Verfat Abulcnfis in
ridiain accefluro
de corpore ,
fius lib. fanguinc Domini cap. 12.& cap. 16. M,itth. 9. j;. vbi dc calceamentis hifce
Calceament K y \nc[\i\t,habebitis in pedibus, vt agens, pod multa concludit Conucnitbat autem hoc :

dum fimus in via ifi itu foculi A serpentibvs ad Chnjlum , quia qui furnum Eucharifiiam , debent
mordeam vr. Etiam filio prodigo rcuertenci ESSE TOTALITER M V N D I , ©* <«d ccmple
calceamenta parantur , Luc. 15. quod expendens mentum munditia oportet ejfe pedes mundos. nam exteris
S.Ambr. fandtus Ambroiius lib.i. depccnitentii cap.j.air: partibus exifient ibus, adhuc pedes pojfttnt ejfe irmt.undi,
Calceamenta deferri pracipiai ;
celebrat urtu ita Cbrifiut dixit loan. 1 j. cap. Qui mundus efi , nott
enim Pafiha Domini , epulaturus agnum , t edum debet indiget nifi vt pedes lauet , fid efi mundus totus , vt

aduersus omnes incvrsvs bestiarvm autem pedesfint mundi oportet eos calceatos ejfe ; nam
s PI RI T VA L I V M , M O R S VS QV£ SERPENTIS quamdiu nudi fintfitper terram pulttere , aut alia con-
habere veftigium. Sic Ambroiius. tagione inficiuntur ; ©• fignatur per imperfedionem pe-
Aliter explicat hunc ritum Philo , ficali^tor* dum minima inftdio, quo efi venialium peccatorum ;©*
Car neo melet quet lib.de facrificiis Abelis , Caini : Accinfti & vt innuatur quod etiam ab his mundus ejfe debet , qui
TAtiant conti- lumbos Pafiha celebrent expediti ad minifirandum. dt 1
Eucharifiiam funut , elicitur quid qui manducat
nenda.
induti calceamenta ,
quibus carneam molem ratione Agnum, debet calceamenta in pedibus habere.
Philo.
Paratui m 4 contineant. Sic ille.Poted huc res fledi,vt prom- & Eucharidicum Agnum manducaturus calcea- Tr.reJrre frt
omnia /it egr.i ptus^ paratus animus fignificctur, quo quis itu- menta induit, fi per viam morum incedendum fibi Vh* m
‘

ouchariJhci rus fir quocunquc Deus Sponfa in amoris velit. perfuadeatjLyranus in cap. 1. Exod. Et calceati 1

oertniua.
Cantico, quia nudis pedibus erat, 8c eos coinqui- inquit,adfignificandurn, quodfumites Eucharifi ia fi-
p srtUtft
nare timebat, datim turgere neglexit ; fors prom- cramentum debent ejfe parati ad ambv- Lyt.
ptior futurafi calceos habuifTct in pedibus. Igituf 1 a n d v M in via morum nemo in bono fidat, ;

in pedibus calceos habet quifc promptum exhi-

,
quod inchoauit,vt audiat bonus*
S.Cyr. Alei. bet ad eundum , quo Deus iuilerit. Scite fandus Calceamenta in efu agni induenda munimenta Centra pter**-
Cyrillus Alexandrinus cap. 21. Colledaneorum,
vbi harc habet. Significant autem calcei PROM-
funt,quibus contra peccatorum fpinas mentis pes
vediendus , vt fecuri incedamus. Afdicnda hic
J"** ^
PTvm aN 1 MvM ad eundum , quo velit Deui. fandi Gregorij Nyflcni vcrba,qui lib.de vita Mo- S.Gieg.NylCi
Dicit enim Paulus , & calceatus pedes in praparatione fis de hac rc ita dillcrittiVr igitur finis in hoc arduo

Euangelii pacis. Sic ille. viuendi itinere pedes loslantur , non nudis pedibus ,fid
TugirtU <jua. Dc calceamentis ita fentit Beatus Ifaias Abbas DVRIORIBV! CALCEIS COMMVN1TI
cen/tttnuam orat.H.C alcea menta fignificantyVt prompti itinerare debemus. Spino autem, quo pedibus infixo, non
fungunt.
B.Ila.
parat tque fimus ad omnia fugienda , & declinanda, qua filum retinent, retardant que, verum etiam enecant pec-

confiientiam pyngvnt, & macvlant, cata fintd* quibus durities calceorum defendit , conti -
mentemque auertunt d propria contemplatione infin- nem ifima videlicet , tenuis, ac dura vita , quo delitat,
ditote. atquefrangit fiinarwn acumina, quibus a paruo, tenui*
V7- Calceamenta agnum edituri iubentur habere, que piincipio ad interiora zfqtu peccata hic ingrediun-
Cur Mofit fcd cur folucre iubetur Mofcs Exod. j.folucre tur, vt penitus occidant. Alia monita ex calceametis
/eluere tal-
ceamtntA tu/-
Iofue eius lib. cap. f. $*“<> inquit fandus Gau- Patres eliciunt, qux videri apud Patres pofTunt;

fit .fitAgni dentius fcmi.j ad Ncophycos,r«T4 oAEgypti , vbi

. illud tacitus non praeterierim ,
quo ad Sandorura
conuiuo in- datur proceptio illa ,fuperior fanda non efi , ibi man- imitationem nos vocant i
fcd rem in fequentem
duere. dantur habentia calceamenta ,in fanda au- excurfum reiicio;idco fit
S.Gaud.
tem terra decernuntur ejfe fluenda , quas tamen cb
caufiu euidenter efi exponendum. Qudndiu in huius fo-
culi %/Egjpto conuerfamur, oportet nos Pafiha Domini
EX C yRS V S XXIV.
celebrantes calceamentis vti sancta-
rvm Scriptvrarvm vfquequo intremus in illam Sandtorum Patrum exemplum imi-
fandam promijftonis terram qua iufiis efipraparata. ,
tentur,qui eucharidicam men-
KWtf feJiim Cur Deus Moyfi dixerit, vt acccmirus ad ru- fam frequentant.
bram calceamenta deponeret, hic vcr& iubcat,fu-
tentuum vn-
de Julium.
menda calceamenta ab iis , qui agnum manduca-
bant , huius diferiminis rationem affert Guillcl- SanCtorum qui frtccjfcrunt exemplo muniri
Gdilicl.Pcp.
mus Pepinus in cap. 1 1. Exod. clauf. 1. dub. 14. fe quife/HC debet.
Queritur inquit , cur Dominus , qui -prius dixerat Sonorum operum grejfue fa» florum PAtrum
Afoyfi solvere calceamentvm de pedi-
exemplis muniendi.
bus fiis propter reuerentiam fio Aisueftatis.Hic autem
Sun florum vita: fpp&andz tunquam perfe-
procipit calceamenta esse assv-
fltonisfimulachra.
menda propter necejfitatem itineris. Et ex hoc pajfu
trahunt aliqui Sacerdotem non debere celebraro nudis Maiorum virtus ad paria nbs prouocat , &
pedibus , neque ejfe accedendum ad furam communio- •urget.
ne, quo profigurotafuit in agno pafihali nudis pedibsu. Sanflorum virorum exemplum quam effi-
Tremiitur qui
Exeo quod iuflusMoyfes calceamenta depo- cax ad bonum.
telum ft cal-
ncrc,quod ellcnt immunda, ij arguuntur, qui im-
taro prafumit
Iufiorum vita fpcdandje , qui per huim
erue fellat t,
.
puro corde ccrlcdia tradant, tanta fuperbii la- & ii s

--
S.Sixr. borant , vt cadum fe calcare putent, fic enim lo- mundi mare nauigant.
quitur S.Sixtus epift. dc malis dodoribus, skque Antiqui Patriarcha imitandi.
^iouarini riguus Eucharifi, I f Sanfle

Digitized by Google
 - --,,

loi Liber V. Sacrorum Ele&orum,

Sxnttorum virtutes virtutibus xmulcmur, tione, qui res magnas gejpruntyad imitationem per-
vt viuis renafci videantur, qui abierunt. Udat. Prodoros pietatis athletas producit in medium
per narrationesfimilitudine natura adfrmile propofrtum
Vnim Sanfli vita plus mundo prodejl quam ,
inefraus.
multorum multa volumina.
nauigar aflrorum confpedu dirigit fuum lunontmvi-
Qui
curfum;nos quoque dum mundi huius vndis feri- ft v 1 ffoR***
'"'«Alccamenta in efu agni adhibita nos ted£ mur , alit orum loco (pedare Sandorum exempla
Saihrum q/, V— / ad fandorum Patrum exemplum imitandum debemus ; fcite
idem fandus Pater orat. 8. Longa, nau jgmH t.
prutjjerunt vocant, vt a vitiorum ferpentibus muniamur. Pc- inquit , maria traqcientibut ad curfum regendum pro ldcm.
•xtmpU mu- rite rem verfac fandus Gregorius hom. n. in tejfera funt aflrorum vndeqtsaque fllendcntium motio-
Euangelia , cuius ipfiflima verba hic impianto. nes, crgubernator incumbens gubernaculo tollit in cadum
S.Crt£. Bene, nquir fubditur : Calceamenta habebit te in pedi -
i oculos aflrorum montibus aurigans nasum , cursumque
bus.Quifunt etenim pedet noflri , nifi opera quid vero
?
per mare coelefli lumine contorquens fertur in portum.
calceamenta, nfi pellet mortuorum animalium ?Cal- Qui vero vita pelagus rodeftudent percurrere , ac vita
CEAMENTA autem pedes munium. Qua vero funt fecundum Deum uflitutt defiderant fecare fludsss , nen
mortua animalia ex quorum pedibus noflri muniuntur aflra fftclant fed cuoaVM ivstorv m
pedet , nifi antiqui Patres , qui nos ad at emam patriam INSPEctvm eunt , ac torum vittendi rationibus
prace (ferunt?Quorum dum exempla
con/f icimus, vefligiifrjue incumbentes quafi compofeto gradu fetam
noflri operis pedes munimus. Calceamenta ergo in pe- ipferum vitam dirigunt.
dibus habere , efl mortvorvm vitam con- Antiquos illos Patriarchas imitandos ita colli* Antiftu Pag
,mt'
dicere , er nofha ze fligia a peccati vulnere cu gcbat Arnoldus Abbas irad. de feptem verbis
ftodire. Domini in Cruce Quod nomina Patriarcharum Ajno^^_
:

Stwum sps Calceatis pedibus agnum comedere, eft, inter- gtflat in humeris ob recordationem eorum vtique frtx

y
,

-„,f7 preteB.Algero lib.i. de facrametito Altaris c.z*. vt videns populus Pat rvm nomina conferiptx
Irum txem- EXEMPLIS SANCTO RV M PATRVM grefftU in vefte Pontificis , eorvm imititvr ivsti-
pia muniendi, allitum mflrornm munire, ne aferpentibus huius fluidi t am i
,
veniat que in memoriam fides Abraha , man-
Mordeamur addic ad explicatum, Z-r* dedit in calcea
. fuctudo Ifet.tc,patientia 1fideijcaflit as lofeph ,difeiplina
® mentis cautelam,ne a vitqs fallamur. B.Eligius hom. AioyfiyZjtlus Phinees, vidoria lofue, Samie lis fenceri-
1 4. Calceamenta, inquit, in pedibus habeamus, id eft, tas,Dauid humilitat. .

operum noftrorum grejfus exemplis fandorum Patrum Honoremus Beatos, qui abierunt, vt tamen $-2- *»•

ffumi«/mr;quod pergit in hunc modum explicare: eorum virtutes virtutibus atmuleinur , vt laudis SauttorH vir-

Nam fecut calceamentis ,

qua ex mortuis tcliationc ccllcmur ita illos beatos dbislle.vt ven- x" ,,*fr
fiunt animalibtu ,
pedes corporis circundamsu ,sic quoque eorum gloriam fanditatem exx quare
turi
SANCTO RVM PaTRVM, QVI IAM DECES- Dei gratia podint. Reprehendit ChriAus Phari- , en 2fci r,-

SE RVNT, EXEMPLIS, feenfess anima , & aduum (a:os quod fcpulclui Prophetarum xdificarent, (h*ntur qm
»littuwe.
noflrorstm pedet circundare debemus , nefartido terrena 8c monumenta iuftorum exornarent Va : vobis,
* 411 **
prostitutis luto deturpentur. Et baculos nettfle eft mani- inquit , Scriba , (j" Pharifeti hypocrita ,
qui adifleatis
bus teneamus , vt in cunilis qua agimus timorem Dei
puL.hra Prophetarum
fec , & ornat ts monumenta infe-
vinum pra oculis tenentes,fecundism ipfum opera noflra rum. Nollem hac comminatione quempiam no-
dirigi poflulemus. ftrutti tangi , nollem premi , fed quale reponat

$
10 . Sandorum vitx fpedandx nobis funt, non hic aliquis peccatum xdificarc Beatorum lcpul-
SontheUviu fccus ac pidores fimulachra fpedatu, ad quorum chra ,& ornare a*dificata ? quia ftultitix non fe-
(dando tM- rendxeft folis pra-decefloribus honorem tribue-
jf fimilitudinem fimilia formanc.S.Bafilij verba funt
aduocanda.qui epill. 1 .ita loquitur ".Quemadmodum re, nec putare tales vlterius nafei pofle, quales illi

taehrst pictores citm imaginem ex imagine pingunt fuerunt ; feite rem premebat fandus Euchcrius S.Eudin.
S.Bifi!. exemplar identidem re/fellantes, lineamenta eim trans- hom. in (andum Petrum inhxc verba : Stultiffsmus

ferre conantur magnoftudio ad feutm opificium : ita qui efl , qui dum videt Prophetas , eos vituperat , pofi mer-
numeris virtutis avfelutum red- tem vero veneratur ,CT monumenta adifle at,
fe fe meditatur omnibus
eos eis

dere , velutifimulachra quadam fpirantia , C7 aduoft. NHQVE TALES VLTERIVS NASCI POSSE
Sauciorum vitas reflicere oportet,probaque opera illorum A R b t r at v R. Nemo igitur noftrum monu-
i

fua imitando facere. menra Patribus xdificct , nemo credat ita eos ob-
Miisrt vir- Antiquorum exempla ad bonum vrgent ad •> iiflc,vt in limilibus cos viuere non poflint. Verus
i ii ai pana
3 prouocant eorum cefta,qui prxiucrunrjfpc-
j
r
Sandorum eft cultor, qui Sandorum qui prxiue-
nes brouocat, r, „
.*
j r runt,moTcs moribus exprimit, & vitam,vt ipli libi
danda maiorum efada,& imitanda
'
r» 1
lunt. Prxclare
rr wg*t.
B.Eaaod. Ennodius in vita B. Antonij Monachi Lirincnfis. fuperftitcs quodammodo fit , dum (auditatis fux
Vt proliantes afjitrgunt b necinis , equorum celeritas & fc habent imitatorcs:quod prxeipue prxftandum
ad potiorem curfesm ferrata calce prouocatur ita dum , cft ab iis,qui in euchariftica mensa (anditatis om-
M A 1 0 RV M v i RT V s fiUicitat , ingenia nouella nis Audorem finu fuo excipiunt.
confortat ^us veterum exercitia , & eorum gefla relegit Quam orbi vrilis Sandorum vita fit, Sancio- Vniut fauBi
ad difeiplinarum frugem propofitu laudum prornfi rum mores, explicari non poteftimulta licet volu-
inardefeit. mina mundo dederint plures,plus nobis vnius
11 . non potcft.quam vtilirer nobis fan-
Explicati fandi viri exemplum profuit. Beatus Thom as 2 rum multa
$
SdSsrumvi- dotutn virorum exempla ob oculos proponan- Villanoua conc.de fando Marcino Epifcopo , ait: vo/umma.
exim-
tur(x q U j s jicar homines iuftorum exemplo vcl-
.
Plus vtique vnius Sanfli exemplum ,& vita, quam B *Thonu

inieda efca fuauitcr , fcd

uti ad vitam capi, non & congeries mtmerofet librorvm contulit orbi-,multi-
**
aberrabit i
hanc mentem fulciunt verba fandi tndo enim non libro rv*m ,fed sapientivm
js.154fiI.Sel. Bafilij Seleuci* Epifcopi , qui orat. 14. faerx Scri- fimis ai efl orbis terrarum j in poftrcmis hifce verbis
pturx morem commendans , qua: Sandorum no- rcfpicit ad locum illum Sapientix c 6 .v.i 6 .Mul- , Sap.rt

bis vitam imitandam exhibet, ita IcribitrSov^/*»» tundo Japientium feir.it as efl orbis terrarum ^hius ni-
praccptionibns parum contenta,rebus ipfes plus immora- mirum animis inferibuntur, qux quis inaliorimi
tur. Viro rvm naikjvi recorda- tno.ibus legit, quam qux in nudis codicibus.
EXCVR
V

by Google
 - 3 , , --,.

Agnus EuchariTticus. 105

e xcvrsvs xxv .
quod inflitutio
origo efi,quia
potefl haberi aliqualiter ex diQis ,fid
Deus volebat apud illum populum Judai-
Agni comedentium habitus, diuina cum , quem ad tempus inter ceteras gemet elegerat,
quoad vfque veniret femen, cui repromiffhm erat, id cfl,
beneficia ferio cogitanda docet,
& Deo gratias agendas.
M effiat fient loquitur Apojhlus , quod manerent in
,

memoria beneficia, qua illis reflaret quia erat populus

p ,

obliuiofns , irnmemor , & dure ceruicis-,(fr ad hoc fecit,

Comedentium habitus diurnorum beneficio- W etiam fi illi obliuifci vellent , non poffent, confiituendo
rum memoriam fuggerebat. qnafdam ceremonias, &
filemnitates obferuandas ab eis
Beneficia diuina obliuionenon ritu perpetuo, vt fic quandiu manerent celebritates
ficfeliri Deus ifia,

curat. maneret memoria proflitorum beneficiorum. Et quia ca-

remonias illas iubebat ritu perpetuo manere oportebat
Alte menti beneficium Agni euchariJHci ,

debet infidere.
qubdfimper maneret memoria beneficiorum, hoc modo &
in memoriamrfubd Deus pauiffet Ifiat Ut as quadraginta
Hominem Deusfecit , vt haberet cui benefi-
cia conferret.
annis in deferto cibo calefit,
&fecifet eosfiue habitare in
vmbraculii , suffit quolibet anno menfefeptimo celebrari
Hominum ingratitudinem Deus anteuertit. feffum tabernaculorum perfiptem dies.Leuit. x 3 xap. f
Dei beneficia tunc maxime cogitanda cum Omnis qui de genere Ifrdel efi, manebit in tabernaculis,
,
vt difeant pofieri vefiri quod in tabernaculis fecerim
euchariftici Agni carnes edimus. ,
habitare Ifrdel cum educerem eos de tAlgypto. Sed in
Diu memoria diurnorum beneficiorum in nos ifio tranfitu fecit Deus populo magnum beneficium:
remanere debet. ideo voluit quod maneret in memoria, & ad hoc infiitui
Iudxpar, qui tnter beneficia benefagorum fecit fefiumifiud Pafiha , ceremoniam agni , zrfin &
non cognofcit. gulis annis celebrareturfemel illo tempore anni quo ac-
,
ciderat hoc beneficium , etfi non pofjet deleri obliuione
*~Ad Deum nos' ea vrgent quibus indi-
,
ifiud beneficium.
gemus.
Pergit , & rem ex alio capirc confirmat, nempe Alti ntntl
Expeditus quifque fit ad agendas Deo anni computum Deum voluilfc variari , vt altius bmtfiebim
gratias. menti beneficium infideret ; hic Abulcnfis funt
Supera gratia lumen cum apparet in gra- verba Et vt magis appareat quantum vellet Deus
:
fidero,
tiarum a&ionetn refiltre mens notha numere in memoria benefic istm hoc,fecit mutari tempo - Abul.

debet.
rurn computationes. Nam ante illud computabantur

Tracipue ob Eucharifiia beneficium gratia

anni alio modo, & incipiebat annus in 0 &obri,&finie-
bat in Septembri quia talis videl>atur fuiffe habitudo
,
Deo agenda. creati mundi. Et feruata fuerit iffa confuetudo , compu-
Jnfiauranda gratiarum ahio. tandi a principio mundi vfque ad tempora illa perfhc-
Agenda- (fi pro gehenna gratia Deo fiunt. cejfiones : & inter %A.gyptios & Hebraos fic computa- ,

batur. Et facit etiam

Deus interdum mentionem de hac
Non efi hominis ratione utentis eucharifiici
computatione , vt Exodi 1 3 cap.fiUicet fclemr.it a; em .
muneris obliuifci.
quoque in exitu anni,quando congreganeris omnes finget
V pera par,qui ingratus benefaftori.
i
tuas de agro. Et ita ponitur foletnnitas vna in fine anni
Ingratitudinis damna quam magna. & efi felium tabernaculorum. Leuitici z x .cap.Cr vo-
ludar fimiles ,
qui pofifacri Altaris epulas in catur exitus anni, quando colletta efi coHeElio vniuerfa
Chriftum infurgunt. rum frugum cr hoc efi in fine Septembris , vel quaft.

Terre Dei beneficia pra fud leuitate homo Ergo tunc erat futis anni. Et Exod. 3 4. cap. dicitur,t$r
filesmitatem ,
quando redeume anni tempore vniuerfit
nequit.
conduntur,fed condi omnia efi recolligifruttus in horrea,
Eucharifiia vires fiuppetit , quibus Dei dona & hocfitpofi collelUontmfcilket in Septembri, <3 tunc
humiliter feramus. dicitur redire annus. Reditus vero anni e quando com-
fi,
pleto vno amo , redit principium alterius, ergo in Se-

5 M-
Taeftj eorum habitus, qui agnum comedunt, ptembri erat finis armi & principium alterius fecun-
,

Camtdtntium
I te&c clamabat alte menti Dei beneficia inferi- dum antiqua tempora > & hanc confuetudinem tene-
hljllUt diui benda , non ingrata obliuionc fepelienda huc : bant ludas quandiu fuerunt in tAlgypto. In 'silo autem
narum brntfi- fpe&at &
renum accinctio , huc pedes calceati re- anno quo exierunt , fecit Deus mutari confuetudinem
r iorum memo fpiciunt,& ritus alij.Pcritc fandius Chryfoftomus computandi annum ,fcHicet vt menfis ille , quo exibant,
n*tt fwrt-
l>4t.
hom. 1 .in cpifhad Ephef. Oblivisceban- vocaretur primus, & de catero femper tffet primus. Erat
S.Chryf.
tvr Hebrai beneficio rvm Dei, tamen ille tunc menfis Marti] , & vocatur menfis no -
itaque non temporifilum adigauit Deu* fita beneficia uorum , id efi , nonarum frugum. Et apparet , qsda eo
,

fid etiam habitui comedentium , propterea enim nunc tempore quolibet anno ludai celebrant Pafcha.fic dici-
comedunt accinfti , & calceati ,vtfi rogentur dicant: tur Exod. 1 1. edixit Domi mu ad Moyfan , & Aaron
eram tu parati ad iter,& eramtu exituri de *Algypto in in terra vAgypti, menfis ille vobis principium tncnfutin
terram promsffionis-,&c hac ratione diuinorum bene- primus erit in menfibus anni. Ex ratione ergo bitis*
ficiorum memoria eis refricaretur. benefuij mutata temporis computatione inflicuie
Buufiti* di* Mirum , quam curet Deus , ne beneficia in nos Deus feruari iflam ceremoniam 'a ludeis in per-
ui-it abitui, - coll.ua it memoria noftri oblitterentur ; vt alio petuum.
nt nan ftftUri
D: hs turat.
agni ritus
,
qui in Pafchate immolari iubcbancur Ob multa licet hominem Deus condiderit, 3
^*
4 *

Exod. 1 x. refpcxerit, huc przcipuc fpe&abat , ne condidit & ob iftuc , vt haberet quem fuis bene-
HombfDcut
ludii diuinorum beneficiorum obliuifcerentur. ficiis cumulaict hinc illud landi I rena- i contra
;

Ai#ul. Audiendus Abulcnfis, qui incap.16. Matth.q.10. hirefes cap.z8.Non quafi indigtvt Deus homintm ^‘"n/trret,
inquirens quinam fuerit caufa inflitutionis plafmaust Adam , sed vt haberet in s.lrcn/
ecrcmonix agni pafchalis , rcfpondet Dicendum : COLIOCARET SVA BENEFICIA}
I 4 sicque

:>y Google
 - -

io4 Liber V. Sacrorum Eledtorum,

sitque benefietis Deus libcralitatcm fuam prode- Ec vero non ferendx ingratitudinis cft inter s
ret , &
nos ad fui amorem allicerer , quodam- & beneficia Deum non cognoiccre benefactorem,
fi
modo raperet. Nili qubd adeo decipimus, r t vel nec cogitare, ludiis, &: Iudx par cft, qui tali vitio
inter beneficia bcnuhidoris obliuilcamur : Tunc laborat, quos ita premit S.Ambr. illis conferens, b," t faaor*rn
maxime Deus , inquit Ladantius s.inftit.diuin.c.i. quin &
prxfcrcns latronem, qui in cruce Chriftu ntn cfgncfcit.
e memoria hominum elabitur , cum beneficiis cogicauit, Chriftum in fuis cruciatibus cognouic, S.Ambr.
eim frHUittttr, quem iij beneficiis non cognoucrut ludzi,no co-

Tfummum in
Quxiit igitur Deus hominum ingratitudinem gnouit ludas in mcnsa;hxc fandi Patris verba in
2**ntu.Unrm antcucrtcrc quod in agni pafchalis celebritate Plalm.39. Ad Olorum omnium perpetuam condemna-
,
Dem anu- lignate fecit,co quippe tcmporis,loci habitus cir- tionem latro crucifixus abfiluitur quia
,
ille Chriflum
ucrtit.
cum ftantix,& extera: exremonix tendunt,vtlle- in fupplicijs agnouit fuis , Q^v E M isti in be-
brxi diuinoru bcncficioru recordarentur, id quod neficiis NON AGNO V E RV N T ;
quia ift

opportune norauit etiam Oleafter hic ad illa ver - Cruce fud regnum Domini mente conffexit .
quod in
b.i ,Menfis ille mcnftum j fic autem
vobis principium conuiuio Chritli ludas videre non potuit
;
quia fcilicet
illc.fcribit : Fere totum caput hoc commendat nobis noluit.Nemo ludas audiat, ncinoludxorum in-
MEMORIAM DIVINO RVM BENEFICIO- gratitudinem xmulerur, vt inter beneficia Dei fui
nvM , vt fiilicet non filum beneficia ipfit infi confi- obliuilcatur , & in cuchat illici mensa Deum non p
deremus : fed tempus , & omnes alias (orum circttm- cognofcat bencfa&orcm.
fiant ias. ylrguitur hic etiam noflra inorat itu do , qua Cibauit fuum populum Deus in deferto cibo. Ad Drumnt»
tanta tfi, vt Deo opus fit ad Ad qui quotidie c calo cadebat r* vr/frfus-
tefiet hac vocare, , manna quod quo-
,

quid qusfo huiufmodi annualis obfiruantia

timuit pius pater ,
IueLtot huius tanti bentficij futuros
, nifi quia tidic pluebat
dum erat manna An vt quotidiano
, fed cur diebus fingulis colligen-
: beneficio cu-
^ ,r> ***

itnrnernorrs. Legimus enim Dominum Deum pofiquam mulatiDei ohliuifci non pollent : In Exerptis
,

filios Ifrael letlejlipane in defirtopauerat, ofin proce

- M Gemmarx Sanhcdrincap. 5. hxc habentur, Hc-‘
piife vrn.cm manna in arcam tefiamenti afferuare .Simi- braica verba omitto, quia plufcula j Quafitum erat
liter Chnfium duodecim cophinos , quifiperfuerant his , quare Dem in defirto potius quotidie, quam fil in armo
qui tnanducauerant , difiipulet fuos cufiodire uijfijfi. manna voluerit dare ? Re/findetur, fifilio per fingulot
Sed ad quid qutfio nifi ,VT BENEFiciVM, cu- dies vilius fiat ut m fit , necefie ejje vt patrem adeat quo-
ius homines irmnemores ejfent, ad longum tempus tefia- tidie. Ita Ifraelitas Q^v otidiano benefi-
rentttr, & ad memoriam rtuocartnt prxfentijjima bene- ci O , vt corda ad Deum diifenerent,admonitos fuijfe-,
ficia fitmtni Dei? fic ibi nos quoque petere quotidianum panem
,

Dei
m- hntfi:i*
Et omni tempore Dei beneficia cogitan-
licet
da fint,hoc tamen tunc maxime prxftandum cum
iubemur ; panem nofIrum quotidianum fisperjubnan-
tialem da nobu hodie ; Matth. 6 . v. 1 1 . vt quotidie
tstne m.xvimi ettchanftici Agni carnes edimus,adeo vt hic diui- benefici Dei recordaremur ; fcd rurfiis ad agnum
tegit et 1* tum
norum beneficiorum memoria quodammodo rc- redeamus.
euebsriihii
Agni eurnes : fandi Gaudcnrij verba funi rrad. ». in
fricetur Renes iubentur prxeingi, vt cllct expeditus
tUtmut. Exod. Dicebat Dominus , nifi mandncaueritis meam agni conuiua promptus ,
,
paratus * ad quid i ad & ,

S GiuJ. carnem } & biberitis meumJanguinem,non habebitis vi- agendas Deo gratias.Huc flexit &: Philo lib.de fa-
Ima. 6 .
tam im vobis VOLVIT ENIM BENEFI-
ipfii J
crificiis Abclis , & Caini , dum ait : ExpedUmns
CIA S V A rtRM ANERE APVD NOS. & igitur , CI* EXPEDIAM Vs NOS AD ACEN- Philo.
non permanliflcnc ctiamfi nobis fuam carnem, DAS OMNIPOTENTI CRATIAS ,
ied-
fuum fanguinem non porrexillet: Facile a noftri dendumque iliifine mora honorem debitum , praceptum
mtmorii deleta ellcnt Dei beneficia , Deufque enimefi tranfeuniibus ab ajfiflu ad virtutum medita-
ipfc , nifi nobis fui corporis (aeramentum rcli- tionem jw accincti evmbos Pafiha cele-
Fralm.ii. quifiec: vix dixerat DauidPialm.ai. v.E7> Edent brent. Ita Philo. Nullus torpeat, nullus cunCterur,
pauperes, &faturabuntur, Ac myftcriorum fumptio- & longas trahat moras , cura gracix Deo agendx
nc,&: communicatione loquens cum addit v.18. ,
pio quocunqiicbencficio funt.
Renumfitntur , dr conuertetnur ad Dominum ac fi ;
Diuinx gracix lumen ciim vix incipiat appa- Sufiagtatta
prius Dci,&falutis fux memoriam amifcrim,qu$ rerc, &
diuinxbeivficenrix radij tunc ftadm in lumrn
tu>n
*
facri panis efu illis reftituatur fui, 8c Dei imme-
,
gratiarum adionem erumpere cuiiiflibet pictas,
mores futuri nifi ccclcrti nutrirentur. Sc religio debet : Buccinate , inquit Dauid , in «ehemm tefi-

Diu memoria Quod per multos annos Iofephi corpus in neomenia tuba in infigni die fblemnitatis teflra, liro mtr.mo-
di ii aerum kf ^gypto permanferie , hanc rationem Lyranus Pfalm. 80.v. 4. Neomenia nouam lunam fignat,
**
ttrfitierum i* reddit vt beneficiorum etrem memores , qux ab cum Solis iuftitix radiis perfundimur, in gratia-
v n m9atr* rum adionem exilirc ftatim debemus. Audiendus
j^‘ ipfo rcccperantjfrumcntum copiam Aigypto pro-
ludens , &alia in lotius populi vtilitatcmprx- hic Richardus lib.i.de erudit. Interioris hominis R ch.Ysft.
:

r,tn 50. ftansjfic ille feribit in cap.jo.Gencfis : Pt per hoc, cap. 13. qui licet rein ad intelligentix donum
Ljun. quod corpus Iofiph remanebat in ts£g)pto .memo- coerceat, nos tamen eadem ratione aa omnia Dei
ria BENEFICIORVM Eivs diutius rema- beneficia porrigere non aliene polliimus ; hxc
neret apud tsf.gyptios j tantum puri hominis cada- eius verba : Studeamus femper ftatim in ipfo ex-
ncrnpud aliena: Religionis populos polle puta- ortu reuelantis gratia : in ipsa hmocatione i Uum ni -
batur. Apud nos non hominis puri cadauer , fcd nata inteHigentia , digna Deo lavdvm
corpus Chrifti manet,qui Deus cft; quidni igitur PRAECONIA referre. Buccinate in neome-
talisprxiciuia in memoriam nobis rcuocct ab eo nia tuba in infigni die folemnitatis vefira. Neomenia
accepta beneficia, pixfcrtiin cum non in lapidei, noua luna \ noua luna intelligentia innouata , & diui-
aut xreaarci iaccat apud nos fcpultum, vt lofeph nitus alfirata ; Jcimus quod luna lumen a fi ipfa non

apud ,€gyptios,fcd cordis arca condatur-quis igi- habet , fid a file accipit vt lucere pojfit. Sic Jane hu-
tur patiatur Dei beneficia a memoria oblitterari? mana inteHigentia diuinitus accepit , vt veri luminis
quis oblationi tradet Dei dona, cui rantx curx cft radijt renitere pojftt. Quoties igitur nouos diflx itinjha -
non tradi , vt ob id beneficia beneficiis cutnulct, tionis radios accipimus ; & aliquid ,
quod humaram
& donis dona/ imelligentiam excetiit ex dicia rtuclatione cognefei

rnu%

Digitized by Google
 -\ b

Agnus Eucharifticus. 105

mus debemus fiatim in gratiarum adionem
, affingere: in cantum , fed terreftria bruta fere dormire in-
& magnificentia tuba in diuina bonitatis praconia cipiunt ;
aues qux volant in fublimc viros ipiri-
rtboare. Hadlcnus Richardus. Motx igitur omnes tualcs referunt
,
qui dittinis beneficiis parti
aufcrcndx.cito Deo agenda: grati* funr vt renes prxeipue cucharifticis epulis ingratiarum adio-
proinde prxeingi iubcantur celeres expediti in & nem cxiliuntjdiuitus continent laudes , exemplo
reddendis gratiis futuri. Chrifti,qui poft epulas hymnum cecinifte legitur,
Ji8. Porro , vt omnibus Dei beneficiis refponderc Matth.16. jo. at impij qui terrx , Sc terrenis lue- Mattb.if.
PrAcipu) ob gratitudinc , Sc gratiarum adiionc debeamus , id rent, terreftribus animantibus figmficantur , nam jo-
EmebmriRU tamen potillime in hoceuchariftico nobis prx- poft diuina beneficia dormiunt jlic fatiatus Holo-
beneficii gra-
eia Det egen-
flandum cil , quod omnium maximum , atque phernes dormiuit , & occilus eft, ludit 1 4. Sifara Iudith 14.

da. prxeipuum eft. Acute notat Beatus Rupcrt. lib.8. occifus a lahel cum 1'oporcpoft ladis potum cor-
dcglorif.Trinitatis cap. o. ante huius (aeramenti 1 ii petetur, /isdic.4. Iud.4.

inftirutionem , exprcfsc in Scriptura non legi» Feris , afpidi , viperx pares illi funt ,
qui corle-
330.
aliquem Deo gratias reddidifte Chriftus primus ; ftibus nutriti beneficiis in benefadorem fx- Vifero for,
in Euchoriftix inftitutione grarias Deo Patri uiunt i lepide ingratum hominem exprimit bis qui ingrasm
egifle perhibetur i
vt Sc huius doni fuper omnia verbis Gabrias: binifeOeri.

alia magnitudinem colligeremus, gratias hic Deo Sinu fosnbat quidam agricola viperam
maxime agendas ; fcd praedat audire Rupcrtum, Gelu rigent em : at hoc calorem, zt fenferat.
B.Rnp. cuius haec fune verba: Iflc ferunt Domini primus efi, Ferit fouentem,mdxque perimit vulnere.

Q_y 1 Deo gratias egit, antt quem non Ingrati ad hunc benemeritos tradant modum.
facile quempiam imunies fisu in lege ,fsue in Prophetis, Huc ingrari cuadunc,finu benefici foucmur, Jngraritudi-

de quo manifefle feripttan efi , quod Deo gratiat egerit & virus in beneficum (pargunt, mortem inferunt quarn UtagUO*
nondum quippe impletafuerant beneficia Det ,
qsurum donorum largitori;ingrati,& ingratitudinis dam-
Cafliod.
omnium hoc fummum
quod ishtm ferunm fitum fe- efi num bis verbis exprimit Cafliodorus lib. de ami-
cit Chriflum Iefum fecstndssm formam ferui pro quo
,
ciria : Vide ne ingrata)&,ingratitvi>o enim
facio nimirum gratiarum ad io debetur Uti. Vt ex- peremptoria efi /alutis , ipfa efi fiat ut affidts ,
virus
tera Dei beneficia , fi ifti comparentur , mini- animi , vredo virtutum , vefisu peflilent , & aura cor-
ma videantur , Chriftus primus Deo gratias rssmpentftillicidia piet at u,roremgrat ia, & fhifericerdia
Cgit hoc (aeramentum inftituens vt nobis gra-
, , fluenta deficcam. Sic ille.
tiarum agendarum formam relinqueret , do- Et non tanquam afpis, & vipera fuit ludas ,
qui lulf* fimiltf•
qui po/l foeti
ceretqttc vt digne agantur , Chriftum ipfum imi- Chrilli bcneficiis,vclut finu receptus Euchariilix
Alt otii rpu-
tandum. facramento paftusvt Beneftidoris calorem 1'cn-
lsu in Ci.

InfljHTMnJ* Nullum Dei beneficium fine gratiarum attio- ftatim virus cuomir , cgrclfiis foras Cluilium fium
fit , itsfnt-

frar urum ne dic debet fed nimis abeundum cllec , fi

•, vendidit , Sc carnificibus tradidit occidendum? gunt.
a iiio. hoc fummum , quod in Altari accipimus obii— Imitantur Iudam,qui poft (acri Altaris epulas in-
uionis fcpulchro ingrari fepeliremus. Olim lurguntin Chrillum,& tanti bcncficij prorfus
in Altari lcmper ignis ardere Dei lege debebat obliri ad fcclera currunt , in Deum fuum crimini-
Lcuitic. 6. verf. 12. quem ritum ad gratiarum bus irruunt.
Philo. attionem fic vocat Philo lib. de offerentibus Recipimus inEuchariftia Chriftum, vt eius au- w-
vidimas : Quia , inquit , perenne} Dei xilio ferre diuina beneficia feramus, non ipiis be- Ftrrr Dri l/-

gratia; nec dejicisint , nec intermittuntur , fed neficiis nimium efferamur. Adeo leuis homo eft, HrftiafrsfiU
Uustsii heno
interdia , noduqtse fiuenda1 fe probent homini- vtpotc ex nihilo creatus, vt diurnorum beneficio-
Urquit,
bus , altarse facra flamma figurat femper inflauran rum ponderi humiliter ferendo nonfit,nifi ille
dam gratiarum adionem , ne quando extinguetur. innitatur, qui beneficia confert. Egregie rem ver-
‘

Nullibi dccfte gratiarum adiones debent, cum fat B. Ruperrus Abb. lib. 1. de victoria Verbi Dei fl.Rupert,

vbique Dei nos perpluant gratiarum dona, fcd cap. 1 1. vbi de homine , Angelo loquens , ait: &
minus defiderari in Altari deoent, vt agendarum Illum in apice celfitudiuu angelice confiituit ;
islum
gratiarum exemplum a templo fe exrra in omnes patrem multitudinis haminum,muUitudinis fandorum ,
diffundatjfcd hxcrcs potiffimum nos cangir, qui & Deifiliorum effe volem, in paradifi colloeauit.magna
ex facro Altari eucharifticas epulas accipimus, vtriufque altitudo, illius in principatu jdngeNco ,
illitu

ade& vt incongruum nimis cflet , fi tanti bcneficij in propagando genere humano. Neuter pendm tanti ho-
immemores gratiarum adionc diuinx largitati noris humiliter ferre potuit , vtpotc z terque creatura
non refpondcrcmus. leuis:xmde autem lenii as vtriufque creat urelnifi ex pro-

319. Agendas Sc pro fuppliciis, & pro gehennagra- pria conditione ? Et Vt tnanifefliut didum fit , inde
Jtgtis fr fr* tias cflc , docet bis vetbis fandus Cnryfoftomus zterque lenis, nifi quia de nihilo , vel de non exi flenti-
gehenna gra- hom. i$. in epift. ad Ephcfios. Quod queritur efi, bus creata quia ergo tam Slngeltti , quam homo de
efi ?
tu Deo fmt,
S.Chryf.
WORATIAS AGAT, qui efi in affiillionibu*. Jn nihilo creatus creatura leuii efi, er nifi ipfum, per quod
doloribus d? , in rebsu fecundis nihil dicas ante htc creata efi Verbum Domini , Verbum inere at um per
verbum , Gratiat ago tibi Domine. Et quid dico pro ijt, amorem fufiipiat nullius penderis , efi: nvilvm
que hicfiunt ajjlidionibui f PRO IPSA GEHEN- Dei donvm,sive beneficum fer-
NA OPORTET Deo ACERE GRATIAS, re potest h v m l te R.QuxrcndusDcus 1 i
Euehitrlftia
zbnfufftit,
pro pernis, & fispplicqs, quefient illic, ea enim res valde eft,quxtrndum Dei auxilium : exhibetur ille, ex-
iussat eos qui anirnaduertunt. Pro fiano met s**.gehenna hibetur iftuc in euchariftica mensa, vtnon fit par Jw :
imponatur cordibus noftrii ; cur non iuftiiis agantur beneficium illud obliuioac fepeliri , quo ferenda ter foramui.
Deo gratix pro Euchariftii , cuius virtute gehen- funt extera beneficia Dei, ferendum minime eft
nx cuadimus flammas , & paradifi nobis aditus donum illud obliuioni tradi, quo ftrendis D<i
aperitur? donis idonei reddimur.
S nefi kmi. Vere no eft ratione prxditi hominis t 5 to berie-
ni* ratione ficio cumula) i, Arobliuifci benefadoris ; hocdif-
•utfsueueka-
•tifliei mune-
crime inter aucs,& alia animalia,qux non volant, CAPVT
ri* tkliuifti.
oblcvuaiuro eft, quod aues cibo fiuiaex erumpunt

zed by Google
 -, ,

106 Liber V. Sacrorum Eledlorum,

In multis a nobis Sinse difcrcpanc, fic in cal - & 221 .
C AP V T XXX. ceis , quo ad materiam, quibus fiunt, & quoad
& ^ gJtJm
ornatu,vt videre licet cx his,qux habet Nicolaus nf
Dc calceis quardam anciquse erudi- Trigaut.lib. .cap.S.I i n calceis maxime a no- quili* •*.*-

tionis rudera.
firu difirepant. Vsn ’ eos byffinos , & holofericos , varqt mentis i*fi-
e filo firico maandru , & fiofiulss ita concinnant , vt
1 ’ **
etiam noft ratium Matronarum elegantiam /operent.
Aliqui clim mortificutionu causa calceosftti
Calceos e pedibus, non nifi fex vulgi geliat, vt in file at
non detrahebant. confardnato panno
etiam vix pellem adhibent fed eas e
Clericit calccamcnca fec alaria deferre m confisum.
hsbttum. Olim hxc vigebat fuperftido > vt putarent ali- Aliquorum
Sinarum calcci quales ,
quibus ornamentis quam calamitatem ponendi fi calceum a fini ilfl
parte prius inducerent , aut fi pede finiftro exitum
tnjigniti.
inchoauillentiquod tangit S.Chryfoll.hom.i l.in re tm
* ^
Aliquorum fuperfhtio cum calceos indue*
epift. ad Ephebos , cuius hxc funt verba , morem S.Cbcjf.
rent, aut exuerent.
illum irridentis : Nunc firusu exeerandus dans mihi
Sine calceis incedere magnorum aliquot vi calceos, primum porrexit pariemfinifiramgra-
rorum mos. oees fignificantur calamitates,probra,& contumelia. Ego
fluorum nam caligx aureis aut argenteis ipfi exiens finifiro priori procejji pede, hoc quoque
ejl
,

clauis ornarentur. fignum calamitatum.

Vt a calceis , caligis deferendis abftinueric Um caleris
Vngucnto ab aliquibus pedes vnfti ante*
fandus Fulgentius cum Epifcopus cllct conlecra- metJcr* ma-
quam calceos induerent. lus , his verbis explicat eius vitx audor lando ,

Laeedxmonum pueri fine calceis incedebant. Epifcopo Synchronos Orario quidem ,ficut omnes :

Flamminica calcci ex pelle animalis Jfionte Epift opi, nullatenus vtebatur : pellicee cingulo t unquam Ad*.
demortui feri non poterant. Monachus vtebatur ,fit findio humilitatu ambitionem
Calcei protoneffart/ quales. vefiium corporalium fugiens , Vt nec ipfi calcea-
menta fttftipiens Clericorum,aut vltinus caligit in
Dejpot* calcei quibus ornamentis tnpgniti .
tempore hjenus , aut caligulis in tempore afiatis fim-
Peculiares Imperatoris calcei. pliciter meretur. Intra monaficrium farte inter-
Calceamentis altiortbus vtebantur , vt pro- dum fileas accipiebat ,
frequenter nudis pedibsst
ceriores viderentur . mbulabat.
Calcci d luxu alieni. Cur Cato minor firpe a prandio fine calceis, 354’
fu arundam Virginum vfus in calceis , in
quin & tunica in publicum iret , explicat his ver-
bis Plutarchus in eius vita \ Hebro sine cal- Piat.
ledis.
ceis# tunica procedebat d prandio in publicum ,
Calceamenta nona quando fratribus exhi- non quod gloriam ex hac nottirate aucuparetur, fid quo
berentur apud Floriacenfes . affarfteeret fi fe cb filam turpitudinem erubefiere cT
infamias contemnere reliquat.

1 " i Alceamentorvm mentio De eodem Catone, qui Prxtor iam creatus fue-
35 qux dum agni efu ageretur fida rat , hxc idem Plutarchus eodem loco multis in- Idetn.
|

|
cft, a nobis facile impetrauic , vt tcricdis : In proximum annum Cato Prator alius efi, f
nonnulla alia de calceamentis tra- neque tantum habitu* efl magiflratui maiefiatis, & fa -

® dercmus,qux a nobis paflim obfer- fligi] rette adminiftrmdo adiecijfe, quantum detraxi
fi,
uara,& lunt illa. & deforrnafi , quod frequenter sine calceis,
jtliqvi olim
tncmficati*-
Aliqui olim rigoris, &
mortificationis feda- dr tunica ad tribunal accederet , & de capite iUiut

Uk tassfitA- tores nec pedes abluebant , nec exuebant calceos, trium virorum difjunfiret eo habitu iuelicia.
teu fili na» vt vel integros menlcs , quin annum geftarcnt & DePhocioneprodii*item Plutarchus , confue- Idem,
tlttraMaUt. calceos.de S.Cudbcrro ita feribit venerabilis Beda uifle peregre, & in bello fine calceis ,
quin & nu-
B.Bcda.
in cius vita : Vir Domini Cudbertus venientibus ad dus incedcrcific ille in vita illius num.mihi $6y. i

fe fratribus,defm celU egredi, ei/que miniflrarefilebat. Neque ridentem , neque plorantem quifquam Athe-
Quorum dum peda aqua calida deuotus Lusaret, nienfium temere Phocionem vidit , neque in balneo pu-
coafhss ab eis etiam fi difialceare , fiof-
efl aliquoties blico lau.tntrm , vt tradit Duris : neque extra podium,
que pedes iUu ad abltsendsnn prabere , namque intan - quum amiftsu efit^tuuntm eius exertam. Nam peregre
tum d cultu fisi corperu animum fuslulerat ,
atque ad quidem ,
atque in bello sine calceis fimper
anima filius cultum contulerat ,vt semel cal- nudufque incedebat , nifigelu immodicum effit , & in-
ceat v s tibracu
,
quas pelliceas habere filebat ,fic tolerabile.-vt milites per iocum pro granis bruna nota ha-
menfes perduraret integros , aliquando etiam calceattss berent, vbi efit veftibw Phocion opertus.
in Pafcha non nifipofi annum y redeunte fafcha tempore, Pueri apud Lacedxmones cx Lycurgi inilitu- * jV
propter Ltuatienem pedum , qua in Caena Domini fieri tione fine calceis incedebatiindicat idemmer Plu-
, fe difialceafi dicatur
filet . tarchus in eius vitktAE/atis pregreffu exercitationem
Clfitil r*l- Clericis calceamenta fiecularia deferre olim in- intendebant, rodebant eos cute tenus ,
sini cal- b*nr.
fitr.ent* ft- hibitum reperio; ConciliuMatilconenfc I. cano- CEIS INCEDERE confuefociebant. Idem.

" inhibitum, ne f. hxc habet in hanc rem, vniucrsc de aliis & Olim caligx eorum, qui in milirii aliquem
Guc. Matilc. veftimentis :Vt nullus Clericus fagum, aut vefli- gradum meriti erant , aureis , argenteifve clauis
menta , vel calceamenta
/ocularia , nifi qua eranr prxdicx , licet luxus rem ad alios quoque elau» no*-
religionem deceant, induere prafutnat. Quod fi pofi hanc deuoluerit
;
qud fpedabar Iullinus lib.j j .Argenti rrntur.
definitionem clericus aut cum indecenti veHe , aut cum certe , aurique tantum vt etiam gregari] milites caligas 1“^*
arrnss innent us fuerit
, d finiore ita coerceatur , vt }o. auro figerent,proculcarentque mas eriam. cuius amore po-
dierum inclufione deten:sss,aqstd tantum, & modico pane pu!ifrm,dimSc m ,.
nt***A-
diebusfingutisfisHmetur. ConlucuuTc antiquos antequam calceos in- V/jwiw t*-
ducrcnt.
 - , : ,

Agnus Eucharifticus. 107

det vn3 i xn- duerent,vngucnto pedes linire , oftendunt Hcfy-
Tr jMMt (« I
'n M '
c hij verba, qux alibi produco. C A P V T XXXI.
Flamminiae ne ex ponte
calceis cauebatur ,

Hcfych. demortui animalis pellibus cflcntjdifco id ex Dc calceis alia: obferuacioncSj

riammmita Scruio, cuius hxc uint verba in lib. 4. jEncid.
calcet ex peUt ritus alij.
SM!e flarntntniis non licebit N E Q^V e CALCEOS,
m
rrtJl tur Ke
I file**
mortidnas habere, morticina nutem diam -
Calcei olim baptizatis dabanftsr.
fieri ne» pete • » 9 w<e de pteudibw fud Jponte mortuis fiebant : neque
rant. fupragem fucdnQwn ej[e. Albis calceamentis olim vtebantur , & mu -

Scrums. Dc calceis
prntoneftariis ira feribit Georgius Iteres viri.

33^. Codinus de
offic. Conftanrinop. aulx cap.4. n.j. Tofi viri mortem mulieres nigris vtebantur
Caleti prtti-
Calcei
eim profini quales cllcnr olim Dc- calceolis.
neHarq quo- fpora: calcei ita refert Georgius Codinus de offic.
ts£gyptijs mulieribus calceamentorum vfus
Conftantinop.cap.j. Calcei bicolore s,
cur inter di Itus.
S°li‘ coloris nempe purpurei ,
. &
albi , habent que ad latera ,

tei quibat er- & tn vtroque calcaneo, feu calce , aquilo* ex margaritis Calcei mulierum Venetarum incredibilis
Ttamtntu in- confit das. Sine fipra iffiot calceos quafi de mufiuis magnitudinis.
fijputi. pitlos. Subere in calceis olim focmina vtebantur
Idem. fi
Peculiares calceos geftabat Imperator olim ad
1 ‘aculixrn purus fi grandiores caput in humeros de-
,

Imperatoris proceffiones , dc fupplicationesjindicat iftuc idem

mittebant.
aa Uti. Codinus cap. j. vbi ita Ccxibit-.Efi & oliafieciet Barbarorum
Idem. calceorvm , qui nominantur T^tngia. Jnfi-
calcei in acumen defintbant .

gniuntnr d lateribus fecundam tibias or in calca- Puellarum calceamenta tn acumen defi-

neis y aquilis ex lapitlu , dr margaritis , quos etiam nebant.
induit Imperator ad procejftones , & fupplicatio- Laxa Monachorum calceamenta.
rtes. Et qui Iros calceos facit non Tz.angarisss,
,
Damnati Monachi qui in calceis laxitudi -
fiue futor t vt esueri , fid Tsjtr.gas , feu Tsjtnkos
appeffotstr.
nem vitabant.
CalctamtMh Calceamentis quandoque altioribus olim vte- Calceum fibi dccra&um in aliqucmproijccr
alricribm
bantur fi proceriores vellent videri. DcO&auio refignum fidei non violanda.
o/robantMr.vt
fro acriores Augufto ita feribit Suctomus-.Calceamentie altiufi Ttynius luxus in calceorum ornatu.
viderentur. quam erat , videretur j addic
culis vfiss efiyVt procerior
, Calceamentorum fimplicicas Chrifiiexem •
Suet. hoc quoque Fbrenfia autem et calceos : ,
flo probata.
nunquam noti intra cubiculum habuit adJabditos , re-
pentinofque cafiu parata . Superflua calceorum longitudo ad luxum.
Ab omni luxu aberant calcei , quibus Beata Calcei Sycionij quales.
357 .
Caleti i luxu Margarita Hungarorum Regina vtebatur nam ;
Lutum a calceis auferre iubentur intraturi
alieni. artis quippe eius apud Surium 18. lanuar. ita Synagogam.
Afla. legitur Habebat etiam in calceis svis , dr manus abluebant olim antequam
:
Facies
dauiculos quofdam ferreos , quorum acumina ita
calceos induerens.
erajtt diffofita , vt quondocunque vel ambularet,
vel fubfijleret plantas pedum eius pungerent atque
Derra&is calceis obuiam hareticis itum ali-
, ,

cruentarem. quando d fidelibus.

SluantnJxm De quarundam virginum alioquin mollium , Per cttauos terram nudo pede contingere
•virgiaB yfut afperirarc in calceis, in ledishxc habet digna no n licebat.
* 'm
^C ‘ CU &ndus Chryfoftomus in cap. 4. ad Ephcf.
Ua»"" Ex calcei aluta luto conjfiuroata vtile mo-
S.ChiyC hom. j Has quidem adeo molles puellos audiut fi ad
1 .

tamam nitum.
redrgijfi vita duritiem , (*• asperitatem ; vt
afperrimu cilictjs nuda fua corpora indsserent,& molles Ad vita probitatem caligie exemplo qui
MiCALCANEI NVLLI ALLIGATI ESSENT docemur.
calceis , (7 in toris cubarent gramineis,imb vero
maiorem noli is portem vigilarent.
t
X antiquis ruderibus alia dc cal- 338.
Calceamenta Apud Floriaccnfcs , ( vt hoc quoque notem,) |
cxprompfimus,qux hteinom-
ceis
»eaa quanje ante feriam quintam hebdomadx ianttx , ferid 1
nium notitiam exhibemus ; nec
fratrtbm ex- fci licet quarti calceamenta noua fratribus exhi- 1
enim omnia qux collegeramus
dantur , recipiebantur vetera. Veteres eorum ^ ‘coerceri fuperiori capite potuere,
atuTtU
eeafti.
confuctudines nc habent : Feria quarta hebdomada quin nec poterunt ifto ; fed ad alios ritus, quibus
Vct confoet. cum ventum fuerit , vbi legitur in paffione , & agnus comedebatur, ituri, a longiore huius argu-
velum templi fiijfum eft ; deponatur cortina , inter & menti rra&atione abftinebimus.
ianuas ferreat , & altare tantummodo his tribus diebus Calcei olim baptizatis dabantur , ita habet
Calcei clitn

baptizat u So-
efi expanfumzelum, dr d tertia vfque ad prandium re- B.Rupertus lib.7. cap. 1. vbi de Baptifini ritibus lantur.
monetur ad partem meridianam quotidie d mslodibus agens , ita feribir : Tertio fithmergitar ,vt triduana B.Rufcit.
Eccltftt, Poft hxc adiicit in rem noflram:Z)«7» ter- meni Cbrifli confirmetur, dr hoc mirabili pietatis
0fi-
tia comatur nova calceamenta a famu- do vinus, dr incolumis crucifixo , & mortuo , atque fi-
lis camerari in , capiritlo apportamur ; finito autemfir- pulto configitur ,
commoritur , & confipelitur. procul -•

tnene , iuberne Domino Abbate furgit Camerarius , & dubio calceamenta accipit in pedibus, c alcea- Jllu talcta-
fuffragamtss eius, &
per eos fratribus noua calceamenta menta namque de mortuis animalibus fiunt , hac rhtntii olim &
erogantur , accipientes noua reddstm vetera , vt paupe- manififle Dominica mortis infignia fitns. vrrbantur (T
ribus tribuantur. Albis calceamentis vti iolemne olim fuit non
mu tem , CT '.

Viri.
mulieribus ramiim ,fed & viris. Apulcius lib.7.
CActis albis iliis , & tenuibiu indutus. Appia-

Digitized by Google
 - , -,

iq8 Liber V. Sacrorum Eledlorum,

Ouid. nus lib. j. Calceut albus asticus Ouidius lib. j. Ab hac laxioris calceamenti confuctudine abiit
, « 4 . 1.
cuius Cxfarius meminit lib.4.cap. 1 z.in hxc
art. ille,
D ?Mti
Pes maltu in niuea frmper celetur aluta. verba: Nobilis quidam monafltrium quoddam in Fran- „
Ex noftris Hermes vifion.4. huc rcfpcxitjOawmr eia fpoliauit, erat autem de ordine Nigrorum. Placuit t oleato Un-
mihi virgo quadam tunquam de thalamo progrediens Abboti,& fratribus, vtvnus ex Monachis ad Regem tadinem t*-

tota in albis ,# calceamentis albis Philippum , qui tunc regnabat , mitteretur , per quem ei *

circumdata ;
licet hoc in
cantum ipfi obi cdla vita violentia militis exponeretur. Miffus efr iussenis Jan-
a/Ierar. Clemens Alexandrinus albos calceos mu- guine nobilis tamquam qui apud Regem propter cogna-
lieribus concedit * ni/i iterum habeant» tunc vn> tos aliquid amplius poffet impetrare
,
quam coseri, Ve-
dios adhibendos aderit lib. 1. pxdag. cap. 1 1. vbi niens ad Regem ait : Domine vir , ille nobilis multum
aitSunt itaque mvlieribvs albi con-
: indebite monaflerium nofrrum damnis , & iniunjt ve-
cedendi calcei nifiiter ineant tunc autem , xat, fapie fratres , ac familiam nofiram minis & con,
-

eis vnflis vtendum eft , neque enim /amittam decet pe- tumeltjs mvleftat j
rogat maiefrasem vefrram humilis
dem 0frendere. Conuentus nofrer , quatenus intuitu diuina remuneratio

?? 9 - Poft viri mortem mulieres nigris vtcbanrur ni / , eundem nobilem ab iniurijs tantis compefcatii , &
Ptftvirimer- calceolis quibus antea vfx fue-
, auratos foccos ad fatisfaRionem condignam de oblatis compellatis.
,
t*m mulitrti rant deponentes } huc fpe&ant fandi Hieronymi i Confiderans Rex gefrus , vel habitum monachi ait:
,
nigr* VU fa- verba epift. 9. qux eft ad Saluinam de feruanda Domine quit , vel vr.de efris ? Cui cum iuuenis diceret:
tur taltttlu.
S.Hicron.
viduirare ; aic enim : Tu vero qua in tumulo mariti
,
Domine filius fkm illius , (patrem fuum nominans )
, j

fipehfli omnes pariter voluptates, qua lotam purpurijjo, Rtffondit Rex : Rene nobilis efris. Cumqtu Rex poft
& ceruffa faciem fitper feretrum eisu laehrjmis di- hac , nefrio quid diceret ,
Ptonathvs fubiunxit : Vere
luifri ;
qua pullam tunicam , nigros q_v i cal- Domine , omnia qua habemus rapit , etiam pene nihil
ceolos candida vtfris , & aurati /oeci depofitiona nobis Ad quod refpondit Rex j Vere.
dimifrt.
fumpfrfri , nihil habet neceffe aliud , nifi perfeuerare Domine, apparet in calceis vestris;
in ieiunio. SI ALIQUID DIMISISSET VOBIS CO-
JEfjUifimu- Apud Aigyptios mulieribus , rt domi fc conti- RII, NON ESSENT TAM STRICTI: quarttU
hfnbm tal- nerent , calceamentorum vfum inhibitum lego. tanto debetis humilior. Tunc
efris coieris nobilior , tjfe
tiamtaioritm
vfm tur in-
Plucarchus antiqux eruditionis promus condus volens poft correElionem illum placare,adiecit : Non vot
t$rdi£hi1, de prxcept.connub. ita feribit: Fo-mm/i i/Egyptqs, gi astare debet conreUio mea.quia ad bonum veftrum fa -
riw. quo domi fi continerent , non erat moris VTI c A L- Rum eft. Reuertimini ad claufrrum veftrum : de cetera
CEAMENTIS. Plerifque mulieribus fr calceos de- non molcftabit vos nobilis.
traxeris astratos , armillas peufcelisUs , domi ma- Huc fpeftat & illud ciufdem au&oris eodetn
nebant . lib. cap. j. quod hic illius verbis le&ori offero,
1
Caleti ntulit-
rmm Vtnttn
Eodem fpe&ant Venetorum mos , fcd ratione & funt ifta Philippus Rex Romanorum fimile ver-
;

rum atque contrarii ; calceamentorum vfus

diuersi ,
bum , nefriofi habuerit d iam ditio Rege Francorum,
intrtdt .
tilii magni- nobilibus fccminis permitius , fcd ne facile foras in quemdam Abbatem Ordinis tufrri iaculauit , ad
tudinis. prodeam, huc, illucque vagentur ; nam tantx ma- quem cum Abbas in equo acccjjijfet,de necejfitate domus
gnitudinis calceamenta , & calones funt.vc /idem jfua cum iBo loquuturus Rex kivs calcea-
pene excedam ;cum autem aliqu6 publice age- menta, NIMIS ERANT STRICTA»
rentur , de minuenda tanti foccorum magni- confrderauit ;
quem cum inrcrrogajjet vnde efftt ? Re-
tudine , huic rei hoc incommodo quidam vir ftondit ille , Domine , de paupere domo. Rex : bene &
magnus occurrit, rem anteuertit, futurum & apparet in calceis veftris, quod domus veftra pauper fit:
vt minoribus calceis huc illuc /e facile marronx nam coreum ibi carum eft. De quo verbo valde confufrss
nobiles conferrent, vt domi contineri nonpo£ eft Abbas. Apollonius merito Juperbia confunditur.
fint}slcque fadlum, & eadem confuctudo fer- Calceum in aliquem proiiccre fignum fidei 34 **
uara fit. non violandx apud nonnullos erar. Oforius Cs/ttwn fiti
'*
H°- Apud antiquos fi parua fermina erat , fubere in lib. 1 o.de rebus Emmanuclis ita feribit : Isfibi con-
j
Sttbrre i H cal- calceis vtebatur, alioquin fi ftaturx grandioris Sinuo CALCEVM DETRAXIT cumque in illam , fr 4 f,s
„um
c*u olim /ae- mitifict, caput in humerum demiffionc aliis mo- coniecit. Hoc autemfigno , vt in more gentis pofrtum fidei »*a •««-
tnint vtefa- !***•-
dis de longitudine aliquid detrahere. Clemens erat ,fefidem quam dederas , minime violaturum ejfe
t*r fi parat. fi ,
Ofor.
Alexandrinus lib.j.pxdag.cap.z. itafcribir de hac
t

grjjttm confrvuuiit.
ca-
put in humt- rc :
Efr aliqua pansa, svber in calceis in- E 6 luxum deuenifTe , vt & calceos exornarent,
w dimitti- fuitur
; longa efr aliqua , tenuem gefrat fealam , caput tcftatur fan&us Chryfoftomus & calamum in
j
b*nt.
in humerum demittent egreditur , hoc ei detrahit , de hunc morem acuens ait orat, in Kalendis habiti: s.Cbtyf.
Clcm.Alcx.
longitudine. Eeufrpte mollitiei , luxufque delapfi funt homines , vt
Barbarorum Barbarorum calcei in acumen definere olim etiam calceos exornent,# omni ex parte,
calcti in acu- confueucrant Chryfoftomus hom. 35.
j fandius eque ac faciem frvtm ali) componunt , variare fileamt
men
in Gen. Spharoterem filent vocare apicem cal-
defint
quod anima impura,oc deprouatafignum eft.
bant.
S.ChryC cei, qui in acumen definit , quo calceorum genere bar- Calceamenti /implicitarem, ab omni curio- Caleeament - &
bari c onfutuerunt vti. fitate alienam Chriftus exemplo fuo nos docuit, rumfinqhn-
Putiari tal- Puellarum quoque calceamenta fuo xuo in Clemens Alexandrinus Pxdag. x. cap. 1 1 . Ternus,
itAmrnta in
atttmtn dtfi-
acumen defiilTc indicat idem fandhis Pater hom.8. ac ftmplicis cuciatvra teflis frsffcit loan- b*,*.

xtbjiir.
in epift. i.adTimoth. in hxc verba Quid autem : ne1,qui dicebat fr non ejfe dignum filstere corrigiam cal- Clcm. Alex.
S.Chryt cvm calcbvs ipfi puella vtfri fubietbu, maio- ceorum Domini, non enim ctsriofbs, aut fruperfluos is ha-
rem fisi decorem cernentibus prtfert , atque ad imita- bebat calceos ,
qui vera philofiphu typum Hebrais
tionem antiqua piElstra in acumen venuftius defrnatf tftendebat.
Laxa M>na-
durum
Laxa calceamenta monachorum erant ; Kilde- Superfluam calceamentorum longitudinem in ^ 4L
et* menta.
cal
bertus epift. 6 1 . Cum vagetur pes laxiori- luxum adhibitam damnat fandius Augultinus Sm/erfum c*!-
bv s calceamentis, cum caput in amplio- Tcmp. Impudicus, inquit , halitus cor- «"*» longi-
ferm. x46.de
rem radatur coronam , cum loquuntur castra monachi porisfui in viris, fuperfua , & inordinata capi 'latura,
infrgnia. vefrimentOTHTnqus muliebrium affetlata firmlitudo, S A
^
 , ,, & : ,

Agnus Eucharifticus. 1 C9
CALCEAMENTO RV M QVOQVS METAS ficularis exuta , non percipit fuptrni pinguedinis gra-

NECESSITATIS EXCEDENS SIMVLATA tiitm:pellis enim ficca pinguedinem combibit, bumtfitOa

lONGlTV DO. repellit , # humanum cor donec curarum fikulariunt
Caleti Sityt- Ambigere aliquis poflIr>quid fibi velit Clemens madore turgefeit ,fitginas interne gratia non admittit,
ay f
Clcra.Alci.
i.pxdag.cap. 1 cum infiv.ralere ergo ittbendum efl
< . vnde # lex in monte floreb data legitur,quod videlicet
aureorum , ac gemmeorum fandaliorum vanis artificqs, ficcitas interpretetur.

& crepidis Atticis ,& Sicyomjs.Q ur hxc inter fuper- Ad vita:

probitatem caliwr.qu* pedi noceat;& Ai vite pro-
flua , & maximi pretij , ornatufqtic refert Cle- hac de causa refpuatur , in hunc modum nos in- bitattm tali-
mcns?quia(andalia, crcpidxquc Sicyoniorum af- hortabatur fandius Augullinus iib.hom. honi.i j z* inempto .

fabre factx erant, tunc temporis, Sc hoc nomi- & dcanniuetfario Epifcopalis ordinationis Quid, qndiutmnh
Au ®‘
ne celebrati erant Sicyoni). inquit 4 , curram perfingula ? caligam non z is habere '

Cicci; Ex his Ciceronis locum illuftro. Dc orat.ioj. malam,# vis habere vitam malam f qv asi P lv s
Si mihi calceos sicyonios attu\iffes,non tibi noceat mala calica,qvam
vterer ,
quamufs effient habiles , & apti ad pedem, licet vita mala. Cum tibi caliga mala, & conflribla
ornatos , &
pulchros maximae extimationis cal- nocuerit fides, di(calceas te, abtjcisAtnt corrigis ,aut
'
mu-
ceos haberem non induerem. Vides celebres ilio
, tas ne digitum ledas, & calceas te. Mala vita efl, qud
tempore fuifle calceos Sicyonios. animam perdis, mutanda ergo vita , ne nos perdat,
Lutum i c»l- Lutum vel a calceis auferre fynagogam intra- fi non mutetur.
•tit mttftrrt
turis Hebrxis Hcbrxorum fuadent ritus, Oc vni-
,
tnientur in-
rrui uri fjna-
uerse fordesa veilimentis,ficin fnp piSit/ tradi,

Hcbr.
dc fynagogi.
Olim antequam calceos mane induerent ma-
CAPVT XXXII.
nus abluebant , imd faciem , quia nempe ven- & Cur baculus in agni cfu gcftarcrur.
544 -
trem prius exoneraucrant ; fandius Chryfoftomu*
Facies , (jy
manne ablue, ferm. dc laudibus Monachorum ita feribit : Simul An hjpcrbolice accipienda qua de baculo-
,
bant thm an- ac e Jlratts attollimur , ad fieret um accedimus egerendi
rum ge Hat tone dicuntur.
tequam eat gratia , deinde manus , faciem qj e ablvimvs,
ftot indue- Baculorum vfus tumentis ad iter vrgendis,
pofl hac ve flem induimus,calceos. Idem ha- #
rent.
S.Chryf. betidem fandius Pater hom.; 9. ad populum An- & leuando itineris labore.
tiochenum in hxc vcrbaiAfa/ fimul eu excitatifimus Baculus vna manu gestabatur.
ad necejfitatem abimiu mox faiiem abluimus , , & Baculi ad arcendos canes.
manus , pofl hac indumenta finimus , calcea- & Agnum comedens huius mundi peregrinuttl
menta , & multum abfumitur temporis. Illic veri
fe putet.
,

tale nihil, \A eft,apud Monachos illius temporis.

Drlraflu mi- Dctradlis calceis a fidelibus obuiam hxreticis Cura pallor ali pramittenda caftitatis cura.
ctu finiant
itum aliquando , vt hoc humilitatis ligno eorum Nemo rcmifsc operetur.
L er elicit itum
aliquando a tumorem frangerent, fuperbiam flcdlerent,obfer* Seniles mores ad eucharijlicam menfam de-
fi delibue. uarum a nobis cft.' In adlis (andli Dominici res in ferantur.
hCU. hunc modum peradla narratur Accidit vt celebiis :
Infantiam exuat qui Euchariflia parti-
,
admodum diffiutatio cum hxreticis inflitueretur : ad
ceps fit.
quam cum loci Epiflopus multa cum pompa iturus effiet
Dominicus p rudent er decernent,filios fieperbia nonfaflu, Infantia fola hic probatur , cui innocentia
eCuione , # oflentatiene ,fed humilitatis ftudio expu- comes.
gnandos efife ,
DETRACTIS SIBI CALCEIS, Quibus diebus facrificiorum reliquia infan-
Epifiopum vt idemfaceret hortatus efl. Afflnfit Anti- tibus exhiberentur.
fles , cumque de itinere incerti obuium anendam haereti-
cum haberent , rati Catholicum effie , eius fi dubius com-
V irga difciplina in agni efu.
viiferunt; qui eot in fluam quamdam callide pertraxit Baculum in manu tenet, qui Dei timorem ob
vbi lf inorum aculeis grauiter fauciati perfidi malitiam oculos habet.
demum ftnfirunt. Tunc Dominicus nihil ea iniurid Nemo fuis artibus innitatur.
motus , Confidite inquit ad focios , chariffimi , quia Baculus fafientiainfigne.
certa nos de coelo manet vibl oria , triumphus , cum& Sapientia Spiritus fantti in Euchariflia.
peccata nofhafknguine expiantur. Cernens autem ve-
Libri nexus, Euchariftix.
terator ille tamam in vire fanblo patientiam iUico abiu-
ratd harefifitppUcem fi Dominico fanandum tradidit, Aptus regenda fenecla baculus dottrina.
existimans fieri non poffe , vt a tanta vita integritate Baculi vfut.
rebla in Deum fides abeffet.
Fer oBaueu Qui terram per odlauas fuas nudo contigilTet •
N agni cfu baculi manibus gefta- ) «. 4
terram nudo pede grauiter corripiebatur, quod irridet, dam- & T bantur, legis verba funt Exod. 1 1. An hypnbo*
fede centin- nat fandius AuguAinuscpifl.i 19. Sed hoc, inquit, Tenentes baculos in manibus ; bacu- AVJ mtiipu*-
fere non Un- lum in manibus tenebant ad ferti-
**
nimis doleo , quia multa, qua in diuinit libris faluberri-
iar. .
emerton r#«
S.Aug. mapracepta fiunt , minus curantur, tam multis pra- & ,
p
1
nationem, ac celeritatem ; rem lic M qent
z-

firiptionibiufic plena funt omnia ,

vtgrauiut corripia- explicat Abulcnfis in cap. 16. Matth. quadi. j'j.
tur per o c tava s svas terram
,
qui Dicendum , qnid ifle modus loquendi efl per hyper- Ahii.
NVDO pede tetiserit, quam qui men- bolem, quia iubere , quod comedendo tenerent ba~
tem vinolentia fepelierit. cvloj manibuf^rnt nefi diceret nr,t.tm i ito receffuri
545 -
De calcei aluta luto confpurcati , nec ob id ar- eflis pofl cibi fumpti,qubd neque vacabit vobis baculos
E* calcei uinam admittente ita philofophatur fandius Pe- accipere rfuos manibus tollatis-,# licet no effiet in veritate
aluta luto calce
trus Damianuscpift.i f
.Sicut aluta i
fefi- tantafefhnamia,erat tamen cemtcnieifecundi pruden-
conlpurcata
qnam per limofa luti fluenta tranfierit non admittit tiam hoc dicere. Primo ad infbuendum ludaos-, taliter
utile minuit.
S.Petr. Dam. aruinam ,fic mens humana nifi ab humorefuerit sura enim rudes homines, &
pigros in fimi mus,# monemus

Nouarini Agnus Eucharift. K non

Google
 ,-
-, , »

iio Liber V. Sacrorum Elegorum,

non ettim poffunt moneri
fi eis verafila
dicantur ;
vnde renis hxret , radiceTquc hic figit, nec cogitat de
ad mouc/tdtsm eosfisb timore mali , oportet maiora mala diiccflu.
prodicere , eju.im fint ; & ad monendum fisb Jfe toni Baculus manu gcflabatur,fcd ante iubentur re- Cur* po {lora-
oportet, maiora tona prannnciare ; ita fi quis vellet nes accingijvt qui pafiorale munus fufeipit, quod tiftsmittsn-
oltendere caufam alicuius feflinationts , non tantam per baculum fignificatur , cafti taris candore ful- Ho lufiUatm
euro.
praeite dicere conneniens efi ,
quia non monebuntur, gear ,
qux vt in omnibus cft commendabilis , in
S.Creg.
quantum oporteret
, fid multam magis dicendum efi-, eis qui prxfunt , maxime ncccflaria cft ; feite fan-
taliter enim docet Arifi.indlruendos effe rudes in virtu- dius Gregorius hom.iz.in Eaang.TiMwn baculos
tibus, fi ilice: non trahendo eos filum vfque ad reilitudi- in manibus. Quid lex per bacvlvm, nifi p. fi ora-
nem neceffariatn-fied vitra medium,qurmadmodum tor- lem cufiediam drfign.it? Et notandum quod prius pr eri-
tuofa lignorum dirigentes faciunt i.Ethic.C.vlt.fid Iu - pimur renes accingere, pofimodum baculos tenere ; quia
dti pigri erant, (fr tardi, ideo vt di ffenerentur ad t .m- illi debent curam pafioralefiifiipere, qui iamin fno ior-
tam celeritatem quanta conneniens erat, oportebat,
,
& pore fiiist fluxa luxuria domare, vt cisalijs fortia prodi-
maior eis pronunriarctur, quam fictura erat. Sectmdo ad cantur, ipfi dtfideriis mollibus cneruitemonficcumbant.
facientium quod omnes res /itas prius diff onerent ,
ne Baculum in manibus tenet agnum comedens, Semo remi
operetur,
pofiea turbati prt velocitate itinerss,vel exitus, res ne qui non rcniifsc operatur; fandi Paulini hxc lunt
S-Tiulia.
cejfarias nbliuifcercntur , vel eas incompletas haberent verba epift. 5. ad Scucrum Panis venu , vinus : &
& vere accidit hoc Iudass quantumcunque pranuncia- Chrifitu efi, quem non potefi manducare piger operarius,
tsit eis Deus celeritatem ,
quod ipfi tam pigri , obli- & quia idem efi Pafiha noftrutn quod expediti, atque pra-
uiofi erant , quod mafftmfitltem non ferment atterunt,fid rinlli , crfirmiter calceati , nec depofitu a ma n V
cum recedendum fuit impofuerunt fitper fuios , CTfilia* bacvlis (id efi, operibus quibus nitimur numqnam
maffu non fermentatas , ligantes eas in pallis, Exod. 1 1. remijfisjcum omnifefiinantia edere prsuipimur.
cap.hoc tamen potuijfent ipfi priusfacerefi tardi, ct *b- Baculus gcftetur, feniles nobifeuna mores defe- 349 -
tluiofi non fuiffent ,dsm ante Ijoc de magna celeritate exi-
•
ramus , nulla infantix figna exhibentes agnum Seniles mens
tus admoniti fuiffent. manducaturi;SENVM more bacvlvm gestan- md initiarifu-
H7
Botulorum
- Verum non hypcrbolica hxc verba
vere iuifitm , vt baculos tollerent, concors aucto-
fuilTc , fed tes, inquit S.Gregorius orat.41. canities adferen-
da non xtatis,fcd probitatis,& prudenrix.
sUjnantur.
S Grcg Niz.
tum rmn',Ato

vfm rum ccnfio eltjira cenfent noftri, ita Hcbrxorum Bibere ex fuo calicc nos Chriftus Ulbet,& in JupaneiMtis
t

tgmAs^i7- Dodores,quin idemmet Abulenfis ncccllarios vr- amoris cantico fponfus Comedite amici , bibite ; truae
;
qui
£ /. c *riftu
& ,

Han.iiittntrit gendis ad iter i umentis, abigendis canibus ba- & fignate bibite, non figite vt infantiam exuendam
!
,.

f.
Ubor». culos fuiffe , &
hac de causa illorum delationem innueretur. Vocari huc poliunt verba Clementis Ctcm.Alci.
Idem. itilTamtcftatur;namincap.ii.Exodiexponens hzc Alexandrini lib.i.pxdag cap. 6. Qui enim perpeti i
eade verba addit id etiam iuJTum,vt haberent.quo fisnt dicuntur bibere 1 n f A N T e s
, autem svcerl;
iumenta deferendis Euxinis parata vrgerent ad dum ergo nobis dicitur, vt bibamus , tede auoca-
iter,vtque ipfi viatores baculis, quibus inniteban- mur ab infantia.
Infantia i*'s
tur, it ineris laborem minuerent;dabo hic A bulen- Infantia illa hic proba:ur,qux fpiritualis cft,&
hi: fr.-iantr,
fis verba: Tfwme/ baculo/ in manibus-, hoc ad duo per- Innocentiam fignincat;hinc illud B. Laurenti) Iu- cui ir. acitu-
tinebat. Primb^uia ipfi viatores bacvlos haben- fiiniani. Nouiter conutrfis , & adhuc in spiritv ali ti* amet.
tes per viam , quibus innitentur, fic labore m fitble & infantia confit tuiti cibus ifie fitpit & ex velati
, illo B.L^usAuft.

uent , &
in motu innentur. Secundo , quia ipfi Hebre* lati e aluntur, & crefiunt.
educentes omnia fisa de ts£gypto portabant multos afi- Sacrificiorum reliquias ab infantibus o!im fum- Qurut fu-
tui faerata-
rtos, quibus ea imponebant , & illos baculis dirigere de- ptas fcitum cft. Addo id non quocumque die fa-
rum n.iiuil
bebant, fed fors in rc tanta, rantifquc myftcriis gra- ctum , fed fignate quarta, & fexti feriajidque a ie- infanti ita
uidadiuina niaieftas demitti minus alicui videa- iunis fadum.reliquiafquc vino confpcrfas. Difco exhtberr.tKt.
cx Concilio Matilconenfi II.canon.6.^y<f;/wrKf > Coi.t .Nuc.
tur.quara vt afinos quoque fpedafie in baculorum
Baeuli oJ
arrmdts c *•
a PParatu dicamus ;
verum Sc laneus Gregorius inquit, reliquia facrificiorumfofi peractam Mifiam in
Nylfentis baculum geftanifle indicat , vt carnes fiterifirio fuperfiderint ,quarta,velfixta ferid inno-
S.Cteg Nyff. arecrent, hxc huius fandi Patris verba lib.de riti centes ab iUo,cuitu interrfi.ad Ecclefiam adducan-
Molis, siccetist quid edendi modum non remiffkm quen- tur , CT inditlo eis iriunio , tafdem reliquias coniferfas
• dam tradit, vt in conuiuifS fieri filet, vbi carmina fident vino percipiant. Infantiam quifquc morum inno-
manibus liberis , & pedibus non ad iter calceatis, tfr ad centia refcrat;& fingulis diebus harum deliciarum
htte tffufis induti veflibus,fiel contra quafi ad iter pedes particeps fieri poteft.

iujftt comedendo habere duris calceis calceatos , cingulo Baculos tenere agnum comedentes iubebantur; 35 °-
comprimi vtftem,ne effundatur, ac in m a -
fit siineri, ac VtVIRGA DISCIPLINA CASTIGANTES Virga difth

N 1 BVS BACVLVM teneri, quo cAnes arceantur. CARNIS INTEMPERANTIAM ccmedamtu, phns. ia *i*i
‘f*.
Mitulus vaJ Baculum vna dumtaxat manu tenuifte facilius ait Beatus Algerius lib. 1. de (aeramento Altaris
B.Afg.
t»**n ftfU- nobis pcrfuafcrit,cum comedendi munus,alteratn cap.zz.addir;/rx dedit in bacvlo disciplinam,
Abd*
faltem manum requirat expeditam. Abulenfis ver- qua perpetrata corrigamus.
ba m cap. i6.Matth.quxd. 5
i.funtidz.Confideran- Baculum in manu tenet , qui Dei timorem ob Baeu/um 1
dum efi, quod comedentes non debebant fidere,fidflantes manu truet,
oculos habet , vt nihil agere audeat , quo diuina
qui Z>ei ti•
comedebat, &
cum vna manu conficiebat cibes , it CVM maicftas lxdatur ; feite Beatus Eligius hom. 14. tr.orem t i it-
Ali A TENEBANT bacvlos, quia non pote- Bacvlos, inquit , necejfe efi manibus teneamus, ios ha btt.
rant alio modo comedere tenentes baculos in manibur, vt in cuntlis qua agimus , timorem r 1 vi- B.£li D s .

fed quia hic fu mus,v tilia aliqua monita ex hac ba- num pnt oculis tenentes , ficandum ipfum opera nofira
culorum geftatione exprimamus. dirigi pofittlemus.

548 . Agnum comedens baculum geftat manibus, Baculos ille. in manibus habet , baculSfque Krrrta fuis
altet** 1 'ni-
uijnumetm- vt vel habitu huius mundi peregrinum fe die rite innititur agnum comedens, qui fuperx inniti-
tui ttr.
eOem huius fignificet hinc Guillelmus Pcpinus in cap. rz. turgraux,diuin6queauxilio,non fuis viribus, fuis
;

r*”' bus
^ xo<*‘ Bebent tenere bacvlos/»* mani- lacertis , adibufque fuis. Quod tetigit Ioanncs Ioan.Ruftt-
, id e(l profit entes peregrinos in hoc mun - Rulb.ochius lib. de tabernae, cap. 1 zz. In mani-
ut% , fi effe

GuilLPep. 1 14,11 fc putat peregrinum qui terrx qai ter- S VS bacvlos baledot effe Scriptura ait,&figmfivat
, ,
diuir.a
 , - m, m m
*

Agnus Eucharifticus. iu
diuine gratia , C7 dm adivtori o , ac s v sten- eramenti veritatem perfide negantes. ^
tat i o n i potitu
,
quamcunih» ttiiiltu nofhk inniti Vicini in agni eucharifiict efu qui aduocadi.
nos debere.
Fidei hoc nsyfierium committitur, vt vberio -
BachUm fit* Baculus (apicmix,&’ philofophixexfticic infi-
t untl * »»/-
rem gratiam in cius perceptione perci-
gnc.vt proinde a Philolophis gcftaretur, vt nota-
tum n °bisalibi eft. Rcclc ergo agnum comcden-
piamus.
iVfiiri* Sfi-
nsit faitiii in rcs.baculum gcftant.vt non humani, fcd diuini, Fidem nutrit,^ fouet hoc [aeramentum.
Eucimnjj.a. fupcrsquc fiipicntix fulcimento innitatur ; certe

S.Thom.
hic maxima Spiritus fandi
vt ait (anctus
dam SAPIENTIAM
Thomas Ad demonstran-
:
elucet fapientia

Spiritus fivttli fub

} nani,

minimi
A
fieftinindu.
Gnura manducaturi baculum in inanibus re-
nere jubebantur
nam baculus iter
, vt fcilicct fcirent libi alio Batulum in
faduris exhibetur, vt "'**" ten,t.
3^-*

Jptde furemerit i facit efi facile totum corpus Clsriffij tacite innuereturcum, qui ad facram Eucharifliam fw ’ *
bine Spiritus fishEltu dicitur fitbtilu. accedit, itafirmum in fide ftare debere, vt non du-
351. Librum, quem vidit Ezechiel , Se comedit, Eu- bius nutet, animo titubct,& prauc fentiencium fa-
tihri nexut, chariftii figura ex aliquorum mente fuit i bene bulis quatiatur.non patiar hic fandi Gregorij Na- S.Gieg.Nj»,
itr Eufbmri- libet, quia in eo diuinarum myftcria leguntur , ve zianzeni verba defiderari , qui or.1t.14. huc rcfpi-
f'* nullibi clarius appareat
,
quantum diuina niaie- ciens,ait:Lrx fulcientem buculum tibi prtf > ibit ,necu-
ftas hominem dilexerit ; nullibi fere diuini amo- bi animotitvbes» dum /anguinem Dii , (jr
risinuentiones eluceant , vt hic ; liber eft.qui ita pafionem,ac mortem audisse dum Dei patrow , atque
nutrit dum editur, vt etiam fupeta fapientia men- dejenfir videri cupis, impie corruat ;
nec pafienibiu de
tem iinplcat,('upero lumine perfundat. Et verd in carnefidem abrogans, nec ad eos qui de pajjion habentur,
libro,
qui ollenfus Propheti fuit , feripti erane impingens. Innixus fla firmus, & flabilis,atque ita com-
lamentationes, carmen, &
vx : lamentationes , 8c parat su, vt in mdLi re quatiaris ab aduerfitrqs Hucuf-
vx indigne ('umentibus , carnem dignis conuiuis que fandus Gicgorius. baculum manu non tenet
offeruntur. agnum manducmi$,qui nutac.titubatque de facra-
Aftm HjeJA Aptus regendi fenedx baculus dodrina eft, de menti veritate ambigens cum tamen dc veritate ,

£S&T quoliiud illius.

Dif ejus. Jiet BACVLVS doilrina fieneUa.
carnis , Sc fanguinis non fit relitlm ambigendi Ucios,
vt loquitur fandus Hilarius.
,

Auro egeas ? vitam fuTlinet ilLt tuam. In baculo etiam Abulcnfis fidem notatam vidit, THei lacu’»
Probe vita dodrina fuftincr, fi ipfii quoque a pro- ficenim feribit in cap. 1 6. Mattii, quxft. $ t. Ad inniti /» r*~
bi vita fuftineatur.fi optimis moribus innitatur. Cbrillum autem pertinet hoc,vt fument a Eucbarifiiatn sborillieo
Baeult vfiu. ****
l)e baculi vfu (cite Se alius cecinit. teneamus baculos in manibut,fiilicet vi fidi 1 F v N-
Cui natura oculor ,aures animamque negauit-, DAMtNTvM TENEAMVS, nambacultu fidem Abal.
Hic tamen efl esuo dvxqvb redvxqve via, notat, qua eflfundamentum,
& prima omnium virtuti, ,

quanifi precefferit , non pojfuinsss placere Dev, ad Hebr.

E X VRS V
C S XX VI. 1 1 .cap.fine fide impojjibile eft placere
baculum nitimur, it a fuprafidem funcLtrnurjnfumptio-
Deo,crfictu fuper

Fidei baculus in euchariftici Agni ne autem corporis Domini nihil magis necejjarium efl,
quam fides , citm nihil occurrat difficilius creditu quam
efu ncceflarius.
veritas corporis , (fJanguinis Domini fub Jpeciebsu fa-
cramenti, xf ideo ad istam magnam difficultatem debet
Baculum in manu tenet , qui in fide non nu-
tat non dubitat.
accedere magnitudofidei, & ob hoc Pfdm. 1 1 .vbi de cor-
,
pore Domini aliquid tangi videtur , fiilicet : Parafliirt
Fidei baculo inniti in eucharijlico agni efu confpellu meo menfam, &c. ponitur de baculo , fiilicet,
debemus. virga tua,tr b.tculus tutu ipfit me confilata fit nt, fiili-
Fidei noftrx confulere Chrifius voluit cum cetJides confilatur nos circa magnitudinem rerum credi-
bilium, quia nihil efl, per quod pofimus in alta credibi-
mortalis , fjr pafibilis infii tuere hoc Jaera-
lia, nifi per fidei altitudinem.
mentum voluit.
Fidei noftrx in hoc Chriftus confuluit cum
Mortis nexus , &
infticutionis huius[aera- hoc facramentumco tempore inftituu, quo adhuc Tidti n»nr *
m-
menti expenditur. mortalis erat, orat paflibilis, quum videbatur, cutn effitkotckri-
Pretiofius efi, quod cum fidequaritur. rangebatur , & putens prxfcnres alloquebatur: A' ve !uit 4tl

Mei eucharijlicum fapit ft adfit palatura difficiliushoc credituri cramus.fi eo tempore eftet
inftitutum, quo immortalis iam fadus Chriftus ji,, urr , /f/
fidei.
erat, denique dc pafiio ipfa.qnx poft inftitutionem faerammtu
Sub vmbra fidei dulcis eucharificus fructus.
Euchariftix fccuta eft , fidem noftram nutrire po- v* lt*"•
Sub Spiritus fantti vmbra hoc facramentutb tucrunr.Implaranda hic funt B.Laurcnrij Iuftinia- BLiur.Iuft.
perficitur fient & virgineus partus. ni vcrba,qui ferm.de Euchariftia, ita feribit : Ne
Spiritus[ancius incubat, & manet fuper Eu errares in F i D t , & a veritatis /imita
deuians male de Chriflo in hoc J. aeramento fintires
charifiiam.
fi dedit in cibum quum adhuc efit pajf bilis quum
Auis oua fouentis fimilitudine facramenti , ,

videretur , quum tangeretur , quum agmfieretur,

huius veritas, quod Spiritus [antius fouet, cum prafins loqueretur ; non aliud quam corpus meum ,
explicatur. inquit , vobis trado , non in aliam muratam ffeciem,
Eua credulitate expiare quodammodo recla neque immortale , aut impajfbile effrftum ,fid de fub-
huius facramenti fidefideles fiudeant. fiantid veflrd afiimptnm,quod pofi pattlulum impiorum
tradetur manibus ad ligandum,fUgellandum,conffuen -
Huius facramenti infiitutor Deus ejfe voluit ,
dum , crucifigendum, occideudumqtte. tot rantajue Dei
vt facilius illud eroderemus.
filium perpefits no(hn causa ab itnpijs efl , Vt etiam
Legitimis Ecclefia Do&oribus credere debe- eundem amorem,
ab hoc capite probaret potuifi,
mus, non audire impios harcticos, huius fa- qui illum ad tam immania tormenta patienda
Nouarini Agnus Eucharift. K a duxerat.

3igitized by Google
 , . ,

ni Liber V. Sacrorum Eleftorum,

vttum , vel duo , vel plura oua , vertit
Hortis nexus, duxerat, ad fui corporis exhibitionem in cuchari* fi ponis fub aue
ea per naturam interius in carnem , te fla manente
ex-
& Quintii»-
ft; co facrament0 allicere;qui amore ardentifluno
vnam httfhaM
terius : quanto magis fi potias in Altari
*ftuans,ram dira perpeftus elUporuic eadem Ham-
'

"rsntnti ex- ^
panis, vel duat-fiue centum fiue nride,vel plurima*
ma-
finditur. mi acccnfus , ic iplura exhibere in fui amoris
& repenti
nente panis exterius ftecie , Spiritus fanllus ea*
iignificationem.
interius in corpus Chrifli fud virtute conuertit.
pote-
i? i Latet fub panis , Sc vini figura verum Chrifti
corF us » verus fanguis ; licet impij , perfidique & rat illuftrius! r
Prsthfim *fi
Credidit Eua ferpenti Dei fimilitudinem pol-
reti ci id negent,latet tamenrfatcntur hoc
Scri-
quod tum fidi ha:
qnnri ur. femperque falla, & a:tcr- licenti, fcd decepta cft , noftrx matris laplum Eua creduli-
pttirx , fatetur Ecclcfia, tA
num fatebitur , affirmant Dodoresin xuo omni eluere, &
expiare certa fide credentes fuhlpecic “ZZmsd*
fide digni. Larerc CUrillus voluit , vt auidiiis panis , & vini Chrifti corpus ,
languinemquc la-
huiut
creden- & tere; Deus hoc
affirmat, quis de veritate ambigat? [aeramenti
quxrcrerur , Sc res celaretur infidis ,
nulla hic ferpentis fraus, nullus dolus , infidi* fide fiUtes
tium meritum augeretur ; quod habet etiam fan-
null* ; crede vt impiam, &: nimis lenem primx
fiudtauu
S.Ptfch. dus Pafchafius lib.de corpore, 5 fanguinc Domi- >:

ni cap. in hxc verba : Auidisss requiritur quod

matris credulitatem fanda hac , errorem ne- &
13.
qvod cvm fide qvyCRJTVR; feiente fide aboleas; explicans illa facri epithala-
latet,
& pretiofius eft,
vt mij verba Rupcrtus , Sum vmbra tliitts , quem dtfi B.Rup.
-
ideo quoque (ic debuit hoc myflerium temperari ,

Gr arcana fecretorttm celarentur infidit ,

cr meritum derauerum ,fedi , fiuflm eius dulcis gutturi meo, &
quantum fidei palato cap. per frudum intelligit Eucharifti* facra-
crefieret de virtutefidei. Vtoh 1
.

mencuro;fic igitur Virginem loquentem adducit:

hic cibus fapiclquam dulcis, quam fuauis fub fidei
•

vmbra Amantis animx verba funt :/ub vmbra ybi tempus venit huiufiemodi fiuflus edendi , acci-
!
inquit,
piens panem C? 'vinum beneditens , Accipite
iIIi ut quem defiderautram,ftdi , fiuflus ei ut dulcis & ,

&
,

hocefi corpus meum , accipite ,

, bibite,
Xhl turheri- gutturi meo Cant. 1 v. j frudus dulcis , quia illa Cr comedite ,

fiuum (sf it fi fu b fidei vmbra confirderat » nec dubia dciacra-

. .

hic eft fitngnu tntut ;

non vidillu ibi cornu , &fangui -

adjfitfalatum ms jpeciem profefU nec Eua videbat promifiam fibi

mem j vcr j tare fluduauer.il. Sandus Auguftinus ;

non vidiflis panem,

a ftrptntt Dei fimilitudinem nifi
in Pfalm. 9/. ait fpiritualia fpcdacula lucunda
;
S.Aug.
adfit palatum fidei , cui fapiat mei Dei-, Gr vinum prr,felis nec Eua vidit nifi pomum vifu , vel
efie ,fi tamen
t

alpetlu pulchrum attamen 1 Ui credidit quod non vi-

idem hic dicendum dulce & fuauis cft cibus ifte
: ,
: ,

debat credidit inquam ferventi dicent i nequaquam

tamen fub fidei vmbra fumetur , fi pala-
,
, , ,
diuinus.li
nam & vmbram fidem fignifi- morte moriemini ,ftd eritis ficut Dij magis quam Deo
tum ad fit fidei i
;

tlicenti , moriemini in quacunque die

ex eo comederint
care teftacur edam fandus Bcrnardus ferm. 48.
in Cant. p LV s ,
inquam ,
serpenti» QJ * M Deo
Suh vmlrm credidit; iuli a ergo lege , vt expietur ille reatus
An fub vmbra erat fponfa coclcftem frudum
comedens , quia fub Spiritus fandi vmbraculo, mala credulitatis exicitVR fjdes.vt cni-
D AT is id quod non videtis ; credatis , inquam , Deo
euebaritticM
fiuBui. cui fc credebat , & in quem credebat ? obumbret
Cant t j. diuinus Spiritus fpiritalem menfam , nil aliud rc- dicenti , Hoc efi corpus, & hic cft fanguis ,
magis quam
5 ® Pcn etiam Virgo ferpenti qui per htreticos dicit ;
Non eft caro ,& non
- quiratur, exfit curiofitas, adiit fides , ,
. .

dum audit : Virtus Altijfimi obumbrabit tibi,Luc. 1 eft fanguis

, &
eritis ficut filij Dei. Quis tam fatuus,

Z fiuramf- ftatim credit,ftatim acquicfcit;quid

tunf eifidtur Spiritus fiuidus obumbret altare. Pulchre fandus
fi & hic idem ac demens , qui hxrcticis credat non credat ve-
ritatis Audori ferpentis, & Diaboli
perfonam
?
,

referunt impij hsretici qui ab huius diuiniffimi

firut vir.
D
am i aniis 0 pufc.i8.dilTcriat.i. cap.i. Plane, in- ,

conc, ientl Deifica Virgini non virile facramenri fide fideles aucrtere contendunt.
J
t
l
u ‘t > fKUt P ,

obvm- Abeant cum fuis fraudibus fatanici ferpentes,

fhrten influxit ,fed virtus fantli Spiritus
'

illum habituri carnificem , cuius munus

obeunt;
b r av it, ita nunc in Altari pofitum facramentum
eadem fanEH Spiritus virtus eft,qua viuificat. Sic ille, nos Deo.Ecclefix, Patribus credimus, non eorum
eorum vafricici fatius erit fi damnaro
fub vmbra credidit Maria, nos ab eadem vmbri & ftupidirati ,

fux impietatis errore , in veritatis finum fe

icci-
. fimi lia fieri credamus.
Nihil eft ifto Spiritu fieri non
quod a diuino piant , reieda perfidii refipifeant , nec decepti
&
35 ^* ,

Spititm fju». poflit; ficut auis in mundi primordio fouic,& alios decipiant.
In ft tuere Deus hoc , no- facramentum voluit /•
Q iri nia procreata funt , idem hic fit , & non vide-
meubat, i
j)
Angeli, »«*•/
mus oua » s u * auis cu ^ at in carncm verti » & aIiam luit alicui creatur* rem committere.Non
* '
naturam induere; anis vmbra , ac tegmen hoc po- non Archangeli non alij fpiritus aduocari iunr, ,
^
fiiamT
tcft non poterit fpiritus,qui incubat qui myftc- ipfc fuismanibus , fuis verbis , virtute lua cueha- pm .
, ,
vt nimi- Oud
riahxc fanda obumbrat ? nimis perfidus audiet rifticam hanc menfam parauit Chriftus ; t jUiti >

rum noftrx confuleret, faciliufque Deo crc- tnirremm.

quod id neget , quidem Spiritus diuini elfi: & fidei
S.Bafil.
Euchariftiam , incubare indicat fandus Bafilius, deremus in eo quod inftitutum a Deo fciremus;
cuius hxc funt verba in Mifsi Quam reuerenda eft :
xgre creaturx in re tanti & humanx mentis ca- ,

hora illa ,
diUftijfmi ,
cism SpiRiTVS vivvs, ptum fuperante acatura credidiflet. Aduocanda
huc funt fandi Laurenrij Iuftiniani verba , qui de
B.Uur.Iuft,
IT 5 anctvi e fupernis catorum fedibsu , defeen-
triumphali Chrifti agone cap. 4- ita feribit,
ita
dit, atque incubat , manetqt.ffuper hanc Eucharifliam
fentit Tranfitus de hoc mundo ad
Patrem canam fe-
propofitam. Incubabat Spiritus fuper aquas, vt ex :

verfionc habetur Gen.i. foecundans eos cit, nonficut Htrodesfuneflw, vt innocentis fingumem
L XX.
vt corporis /anguinis fuifacrament a
,&
ad multorum corporum partus , idem nunc facit funderet ,fed

Spiritus , incubat Euchariftiam , vt ccclo Sando- conficiendo miniflraret principibus aula fux,
C primis
Patriarchas, non
Aun onnfo- aula calefiii,ad quod peragendum non
rum multitudinem parturiat.
Angtlos,non Archmgelas non velfupr emum cales r. utn
ZZZ/ktra- ^cd in nuis metaphora oua incubantis , feftiu£ ,

legienum mifit,fcd ipft perfe implere curauit. Pot v

is-
'L Z\ but» fiftit B.Albertus Kfognus , credibile myfterium ex
OB-
vnitas quod re quam oculis videmus adftrucns. ficille feribir set PLANE MENTIS ARIES INFIDELITATIS
spirtijn fi»»- ferm 1. de mirabilibus facr* Scripturx in hanc
. 1
TENEBRARI CALIGINE,ATQVE AB 1LLVM1NAT*
ih,> /cntt,ex.
PlDEI RESILIRE SPLENDORE, *l CR5A-
rcm :Ge„. 1 .Spiritus Dei ferebatur fuper aquas, verum
»*«** **«,* tovtMs ov*. JkUGltfli, njp TVRARVM QVAIUIX TANTI MYSTERII
JFILR E T

Digitized by Google
 i , , -

Agnus Eucharifticus. 113

fier.it institvto r, a® egit itaq^ve gnus redditus efi baptizari , ficut & b apica-
omnem ovbie tat is opinionem, o m- tus efi. . ,

N I S <^V E ARGVMENTVM ERRORIS, Fidei hoc myfterium committitur , vt vbcrio-

359 -
QJfANDO per' SE IPSVM ID VOLVIT rem gratiam excipias , mentis , & hdei quippe TUeitumy
consvmmaR! : nihil hoc (aeramento veritu (inus magnus eft & tantum exciperes qusn- fimum um-
, ,

nihil certius credi potefi , cuius infiitutionit Deus au- tum crederes. Pulchre idem fandus Pafchafius mittitur -vt ,

*-
Horeft. Vere ita eft, Sc damnandx infidelitatis la- eodem libro cap. a. Hoc myficrium dum communi- vitritr, t r
1
tuun tu nui
borat morbo , qui Deo non (c credit , non credit ceu , at lata Jinum mentts tua emunda conjt tenttam,
&
,

Deo. Negent (aeramenti illius veritatem impe- percipe non quantum mica exhibet, fid qvantvm prreipieimti.

ritiflimi ftixta , ac iniquifluni noftri xui , fu per io- FIDES CAPIT, quia in Chrifio plenitudo diuinita- S.Palch.

rumque haeretici , nos Deo credimus , qui fal- tis manet. Sic rrgv,quod monet fandus
ille. Recedat

lere non potcft,non illis, qui etiam falluntur, Euchcrius hom.j.de Pafcha , omne infidelitatis am-
& fallunr. biguum, quandoquidem qtti auiJor efi munetii,ipfe etiam
Ltgitimv Ef- Nos veris Dodoribus credimus, quos jubentur teflis efi veritatis ,
dicens : Hoc efi corpus nuunt , hic
cLtfu Dtttt- in agni efu tanquam proximos ac vicinos accer- , efifanguis m«*/.Quis tam impius,vt hdem veritatis
ribm crtdtrt
fere; Apoftolis
credimus, virifquc Apoftolicis, Audori non adhibeat.
Jtb' mui, mtt
mttJiri imfiat
Martyribus credimus, qui huius (aeramenti ve- & Requirit hoc myfterium fidem, (ed& nutrit, Tidimtmtrit ,

,urt
ktrttico /•-
eromenii ve-
ritatem attererent fuum fanguinem fortiter fude- fouetque aded vt menfx huius conuiux fidei
^f
f*er *n*t* m>
runt. Quoties hunc agnum, inquit B.Rupcrtus lib.a. clypeum arripiant , a mensa difccfturi in fide for-
ri tot tm per-
in F.xod.cap.7. immolamus, refie paucitatem no/lram tiores. Ifaix verba funt cap. a 1. Pone menfam , con-
fidi mgantti,
B. Rupei t.
condentes in nobis ,
quia totum eius myficrium capere t impiare in /pecula comedentes , & bibentes
,
fingite
non po(fumus , affiemimm vicinum , qui coniunllus efi Principes
, arripite clypeum. Adeb fortes a mensi
domui noftra,fiiUcet Apofi olorum, Martyrum cho- & fingunt vt iubcamur arma capcflcre in hoftes
rum, qui PER EANDEM FIDEM propinqui funt impetum faduri , clypcumquc arripere. Sed y-
familia Cbrijliana. Denique fine illorum multatione quem > opinor fidei, quo hoftis ignea tela ex-
nunquam comedere prafismimtst ; dh irnus enim , Com- cipiantur , Sc extinguantur. Bonus menfx , &
municantes, & memoriam venerantes in primis glorio/a clypei nexus , vt qui Dominice menfx adeft*
femptr Virginis Dei Genitricis Mariafid & beatorum tam abfic vt fidem abiiciat , vt etiam ea contta

Apofi olorum , Martyrum fuorum ; quod idem efi, infideles hoftes vtarur. Ita fandus Hieronymus S.Hieroa,

acfi dicamus in eadem fide nos immolare , comedere & ad hunc locum : Vt comedentes , bibentes cor- &
agnum Dei , in qua Virgo concepit , peperit quam
, & pus , & fanguinem Chrifli , vertantur in principes
Apofioli /anci i prodi cauerunt , pro qud beati Marty- Ecclefia , arripiantque CLTPIVM F l D E I, in qua
res pa/fifunt ; ita vicinis a/fumptis nos per Dei gratiam poffim ignita Diaboli iacuLt eycerc. Sic ille. Sederit
ad efittn agnifu/ficimus ; quia videlicet etfi totum eiut ad menfam aliquis tamquam gregarius miles,
myfieritim comprehendere non valemus, fatis tamen efi, furgere in Principem versiis debet fortiori ani- ,

quia nihil de illo

,
quod Apofiolicx fideifit contrarium, mo , &
ad maiora fpirans , regiumque pedus
Abeant verx fidei dclercorcs hi non vi-
fent tenus. : prxfcfcrcns , vt adeat contra Ecclefix hoftes ar-
cini , proximique , fcd hoftes funt nos non au- repto fidei clypco pugnam
dimus , non recipimus , fufpeda nobis femper
eorum dodrina , & eorum verba non aliter aeci- EXCVKSV S XXVll
pimus,quam (i a Diaboli orc fluerent , cilm in illis
ip(e loquatur , ficut 8c in ferpente olim tuam Spei virga in cuchariftici Agni efu
decepit.
neceffari;!.
Aduocandi igitur ricini qui eiufdem fidei
558. ,

Vitini in (int , eiufdem velitatis cultores , vt mutua in-

Baculus quo fuftentamur fpes efi, •
jlfiii tueho- ftirutione difeamus ,
quod foli i nobis non
rislieirfU qui
poffumus ; id quod premit etiam fandus Cyrillus ^j4 i eucharifiici Agni carnes comedit fpe
atuoeonSi. confirmetur , ne aduerflatibusfrangatur.
Alexandrinus lib. a. Glaphyrorum in Exodum,
S.Cjt.Alcx.
& exemplo Eunuchi a Philippo informati rem Spes , qua perituris innititur , quam ca-
confirmat in hunc modum : Accipiant vnufquifipte duca.
agnum per domos. Nam Chri/lus perfeti e habitat in
Firma fpes ,qua in Deo figitur.
vnoquoque per Spiritus fiuttli participasionem , nec
Vtriemfifuerint In coelefiia euolec qui ad facrutn Altari
tamen dimfus efi , ficut ait Paulus. ,

peccatores quam vt po/fmt edere agnum , accerfint accedit.

,

ad fi proximum vicinum fuum. Qui enim non ha- Spei,^- ambulationis nexus.
bent ex fi ipfis , vt fili per fi po/fmt perfette intel- Spei fpes addenda.
ligere Chrifli myficrium , nec /ujfciunt ad intrlls-
gui in Chrifium fperat, [efiaret[e d perfidio-
gentiam quo efi de ipfi propter mentis fisa infir-
,
rum confor t io.
mitatem , tum itidem participes fient ipfists acce-
Fiducia? in mentis nofira horto femper ado-
ptis ad fi fidelibus ,
tanquam cooperarus , atque
adsutoribus. Nam fipenumtro fit , vt per
mutuam lefcant.
infiitutionem , maiores quam per nos ipfis in fenfh Spei nexus cum eucharifticis epulis.
jpirituali progrej/us faciamus. Sicut igitur ille z-erb Nudus Chrifii adlpc&us fortes nos reddere ,
fipient
tiam de Chrifio
Eunuchus interrogabat Philippum prophe-
,
quam audiens , dixit : Rogo te,
& infralios petefi.

de quo hic loquitur Propheta de fi an de alio Atct in baculo lpes.fpem baculus fignat.Beari
aliquo ? Videt quo patio adhibuerit
cinum ( propinqui enim insucem omnes fumus quan-
: ,

proximum vi- L
baculum
ifaix Abbatis hxc lunt verba, orat. i*. Per
/pes indicatur , & fortitudo tendentium fuitentofaur
.

tum ad vnam , &

communem fidei rationem atti- Dc baculo ab iis geftando,
terram promijjionis. # f‘

net ) & particeps jpiritualis agni per hanc in- qui agni carnibus vefccbantur , ita philolopha-
quifitunem fit declaratus , coufifiim enim di- tm (andus Grcgorius Nyffcnus in lib. dc viti s .GrcgN*yIL
Nouarini Agnus Eucharift, K i Molis;

x>gle
 n, , ,

H4 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

Molis iBacvivs vero ,
quo (fi fer tu repelli mus, nam qui Deo fuo fpe plenus innititur,in virtutum
& nomunqttstmfu fle utamur , s P t S EST. Huc enim via ambifiare femper debet , feroperqtie proficere;
fiU inducimur , vt labore/fimul, dolores /afferamus-, & quid ? qubd fpes , fiduciaquc magnam habet cum
hac feffbs animos recreemus,hac fit Vt ardentiufipte ple- ambulatione agnationem ?Michex 4.V.5. vbiait: Mith.4 {.
rumque in Lurames canes a veritate ,
alienas videlicet Nos autem ambulauimns in nomine Dei neflri in suer-
bestias, infurgamnsrhac armati longe illas ab ouibw no- num Chaldxtts vertit , Nos vero
-, Cbald. fidvciam
firts aneamus, collocabimvS!» nomine Domini rDei nofhi
gwi turbari- Agnuin comedentes virgam , baculum omni- in foculum-, zc fi idem efier in Deo fpem collocare,
,

tarnn fnre- * >MS8e ^arc iubentur vt fpe confirmarentur , ncc

, &
fiduciamque, ambularc;quia fcilicet,qui fperet,
dit.Q* eenfir- * n aduerfiutibus caderent, qui cucharifticx men- in Deo^proficcre in Dei via femper debet.
ruetur, nr *.! lx allident ;Virca otium , (fi baculus in manu Vel fpcrare,& ambulare in vnum coeunt, quia Sftt fpes ad-
fur/iinniui inquit fandus Cyrillus Alexandrinus lib.z. Gla- dt bsa.
fi>es crefcere femper debet,vt femper ad vlteriora
frangatur.
S.Cyr.Alcx.
phyrorum in Exodum , fignificax spem» ovas iperando nos extendamus ; quod innuit Dauid,
nos confirmat, acfuflen tat,fecundum illud quod in Pro-
,
citin dixit : &
in verbum tuum fuperfferaui , Pfalm. Pialm.tiSt

f betis habetur ; fperate inDomino , 0* fulcite vos in 118. v. 1 1 4. quod de eo dicitur inquit hic fandus S.Au-bt.
Ifa.co. Deo-, rcfpicitad locum Ilaiar cap.yo. v.io. vbi ait: Ambrofius, quifemper addit ad jperandnm , cvm &
Speret i>i nomine Domini , (fi innitatur fisper Deum SPERAVERIT aliquid , iterum fplrat,(fi fpe profi-
fo»cr. futim. Forerius vertit nomine lehoua , citextendens fi femper ad fuperitra ; non igitur
: Confidite in ,
LX-X.
Cr innitatur in Deo /ito-, L XX. plurali numero: mirum fi fpes , ac fiducia cum ambulatione co-
Confidite in nomine Domini j (fi innitimini {"per Deo\ hxreant , cum femper fpes progredi debeat , &:
haneque ledionem fcquuuim c(I<e laudum Cyril- proficere.
lum non eft quod ambigamus. Sed icm adhuc vrgeo ; Agni epulatores bacu- 363.
s^ff ,
aut ft- Igitur cuchariftica: menfx conuiua virgam ha- lum manu geftant abeuntium habitu , 8c in fidu- Qui im C.hri-
muru innitt- bcjt.fpci innitatur,fed diuinx , alioquin ipes qux cixfignum , quia fcilicet ,qui in Chriftum fpc- Jtum fptrat,
tA
* n homines iacitur vr caduca cft lic fuftiuere fpc- rat , eucharifticx menfx accumbens debet fc ab fetarer fi d
'ducT*™ ftrfJerum
rantem non poteft , &
qui ita fper.ir , expirat , dc impiorum confortio fubmouere , vt A-gvptum tonfirtio-
S.Aug, deficit ; id quod fcftiuC voluitfandus Auguftinus deferat, improbofquc omnes ; vix dixeeat Dauid, Plalm.X it.
in Pfalm. j 6. Heu (pes caduca mortalium ! ff-eras in (fi in verbum tuum /uperfperaui,cum ftatim adiicit;
pecunia , [peras in honore , (fi fublimltate aliqua pate- d me maligni docens xgre fpem in Deum,
declinate -,

fiatis hurn.ma,[peras in aliquo amico potente. In ii i s Deique auxilium cum malorum confuctudine
OMNIBVS CVM SPERAS, A V T TV E X- cohxrcrc,& falli eum , qui temer^ inter malo-
PiR as, aut asm vittis omnia pereunt (fi in fpe tua , rum occafioncs viuit , putans fc fpe in Deum po-
Firma fiet, tum (fi ipfe deficis, ac cadis. Spes illa firma qux i fita non cafurum ; nemo fibi dc nae fpe blandia-
,
$i*t |»j» Deo Deo figitur, non in homine In tefperauerum , ait tur , fugiat malos fi poteft , Si in tuto fe collocer,
figitur.
Regius Pfaltcs Pfalm. z i non finit confufi /quod . & vt in Deum fc vere ipcrnre malorum fuga probet;
S.Aug.
fic expendit idcin fandus Pater htej, In te/peratte- opportune adeft fandus Ambrofius ad hxc verba, S. Aa.fr.
runt : nec eoi fefellit /pes , non in fi illam pofiserunf, qui harum fententiarum nexum expendens , ait:
haud dubie fcfellillet cos fpes , fi fpem fn fc Lo- S I Q^V is SPERAT IN ChRISTVM, SE-
callent. PARARE SE DEBET A CONSORTIO
6f - Quid non in facrj mensa fpcremus,cum in perfido RVM , ideo poft illud , in verbum tuum
3
In e altilia Deus nobis fc ipfum totum exhibeat ? qui fe
illa fuperfferaui ,
dicit , difiedite a me maligni, alioquin

ruaUt.qui ad ipfum exhibet , cur omnia alia non exhibeat? & qui fc in pericula comicit inter prxeipitia degens,
{arram Alt*- exhibebit fi plenam fpem attuleris : nullibi tam cum ab illis eximere, nimium fibi
faciic fe pollit
rt assedit.
fdidter fpes pullulet, adolcfcat,quam apud & fidit
,
parum Deo. Lubrica fpes tfi, inquit fandus S 'Cvpr.
facrum Altare, in quo Chrifti corpus in cibum Cyprianus dc fingul. Clcric. qua interfomenta pec-
nobis porrigitur , verba illa Chrifti apud Mac» cati fiduari
fi fierat.
in
rhxum cap.14. Vbi fuerit corpus/llic congregabuntur Spes ergo diuina nos pafcat , dum diuinis epu- TiJucitncifrd
& aquila. Etiam de facri Euchariftii exponi fo- lis interfiunus ; fpes diuina nos muniat dum mrMH ,
hir:* femprr
lent.vt alibi notauimus ; fed cur ad illud tanquam faerx menfx a(Tidcnnis;niagna fpei,& Euchariftix adcltjtans.
aquilx aduolare debemus ? An vc imahxc defe- cognatio eft ; fpei bacului ab agni efu non abefl;
rentes in fublimia fetamur, in calam mente cuo- fpei fymbolum cft etiam lilium ; quod indicauic
S.Chryf. lemus:Hoc voluit fandus Chryfoftomus hom.14. etiam Chriftus ,cum fidem noftram erigeret
inepift.i.ad Cotinth. sld hoc nos inducit fiterificinm vcluti animaret , liliorum exemplum adducir,
illudformidandum (fi admirabile , quod iubet nobis, . Matrh. 6 v.18. Et de veflimento quidfilliciti eilis?
. Matth.^,
vt aquila in hac vita falli ad ipfum coelum euelemus, Confiderate lilia agri quomodo crefinnt , non laborant
vel potius fitpra cotium , vbi enim cadatur , inquit , illic neque nent fi autem farnum agri Demfic vertit, quanto
aquila ; yjquilas autem appellat
vt oflendat ad alta ,
magis vos modica fidei ? qux verba fic illuftrnr fan-
eum oportere contendere ad hoc corpus accedit,
,
qui dus Pafchafius lib.4. Ergo fidei noflra inuiotabilem S.Pafch.
& nihil cum terra debere ei effe commune neque ad
,
CONFIDENTIAM exemplorum aufleritate diui-
infriora 1 rahi, (fi reperefid ad fuprriora femper vola- nittts confirmat, vt nullifasfit ambigere ,
dum tameui-
re, (fi in filem inflit ia intueri. Bene
, cohxrenter; & denti documento dubietas aufertur ; fi enim farnum
fcd in aquilis fpes commendatur quoque, fpei quod hodie eft,tanta viriditatis decore veflitur, quanto
fymbolum Aquila eft hinc Ifitix 40. Qtu /pe- ;
magi/ eos vtflire poterat, quos csemoficietatu partici-
ram in Domino,afikment pennas vt aquila,voUbunt,& pes fecit ? Sic ille. Vides vt fiducia in mentis no- Stei nextncd
non deficient ; igitur qui ad cucharifticas epulas ftra- humo adolcfcat liliorum exemplum in me- rucharilUiit
ame- epulu.
pergit, fpe aquilam referat , cum Domino fperer, dium adducit, hinc aperire poffiinuis , cur in
aqnilx pennas fumens. risCantico Ecclcfix venter accruo tritid compa-
Cane.7.
\6l, baculum in manu habent agni conniux , in & retur liliis munitus; fic enim audis cap. 7. v. 1.
spri , & am- fymbolum , & in profedionis indicium. Ba- Venter tuusficut acernus tritici , vallitus liltjf, tritici
lul-uimu at- culum habent alio profeduri,/Egvptum rcliduri: accruo Euchariftii, vt aliqui notaucre , poteft
(
P«s cum abitione ? cum fpe cohxrct iter, etiam fignificari ; fcd huic accruo adduntur lilia;
ne
 , - , -«

Agnus Eucharifticus. 115

nc fpem , atque fiduciam , qux lilio exprimitur, coquam panes , & reddant eos ad pondus , & comede-
ab hoc facraincnto quis abiuugcrct, triticum liliis tis , Cfr nonfkturabimini ;
vocatur etiam panis firma-
vallat
,
qui Ipc diuina refertus ad Iaeram mentam mentum Pfalm. 1 04. vocauit famem fisper terram , &
fc confert. omnefirmamentum panis conticuit, it a tr E udari/lia
Ofcx 14. Hanc noftram memenp munit etiam Ofeas, efi panis nofier , qui de , Io. 6 cap. ideo
cocio defiendit .

cuius hxc funt verba cap. 4 Ifiraelgerminabit fient 1 . fignatur per baculum ,
quia firmamentum ejje , vel
efi
lilium erumpet radix essu vt Libani , viuent tritico. vita nofira fpiritualis. Lodulphus Carthufianus de Euchsrittia

De Euchariltix (aeramento hunc locum plcriquc vitaChridi part.z.cap.j6. Etahstrifiiam , fifient a- * Ci i*[ftat.
S.Cyi.Akx. exponunt, lignate fandus Cyrillus Alexandrinus, mentum tiofirum, vocat.
CatclI^
Tumanus , Ribera; fcicc igitur antequam dicerer, Columnae caro Chridi folet comparari , vt CoUtnacM>
tAucnt tritico , dixit egerminabit ficut lilium , vt Ipem Iciamus omnibus fulciendis, & fudentandis dedi- fi* t*r$.
atque fiduciam harum facraruin epularum elfe natam, nou conterendis , prcmendifquc nili vo-
veluti apparatum difccremus. lentibus , Eccl.z4.Er thronus meus in columna nubis. Eccl.14.
Aduerlanos premant , hoftes in nos fxuianr, B.Alb.Magnus tra6t.de offic.Milfx,cap.z. Sedeas ,
164.
XW« Chri- (pes in Deum in nobis vigeat, ambit lilium cu- inquit, in nube afjumpu carnis tt Dominus, qua c A-
fii adlpilhu chari (licum frumentum , plena fiducii ad diuinif- Ko, cr colvMNA efi non inclinabilis ad aliquid
fortts nos rtd- (imum hoc facramentum accurramus & omnia conculcandum. Erit hxc columna , non dejiciet}
dm o* in-
,
leuia fient, omnia xquo, fortique animo feremus,
,

quod vt vniucrsc dc Chridi carne dici potcd , id

fiuHsi pettfi.
robur inhalabit facra Eucharillia i Chrflhis vt tamen maxime verum in cucharidica mensa nili ,

fuos contra omnes pcrlccutioncs animaret , his quis immundus , & impurus accedat tunc enim ,

Mattb.io. Cumperfi-
illos verbis alloquirur^iatth.io.v.z). columna nubis in temerarios euadit fulmen , la-
quentur vot in duitate ifla,fugite in aliam j
omen dico pientia ad menfam vocatur , columnas feptera
vobis, non confummabitis duitates Ifrael, donec veniat excidit , vt ait Salomon , Prouerb. 9. hic no- Prou.ji.
Filius hominis ; non promittit liberationem vllam, dra mcnfa non columnas tamum habet , fed co-
fed nudant fuam prxfcatiam (pondet ,
donec veniat lumna cd.
Filius homims, au non adiecit, fc eos h perfecutio- Aliquorum cenfio fuir nubis columnam qui Joo» ,

nibus liberaturum ? An quia fola prsefentia , folu» Deus populum fuum per defertum ducebat , Eu- Nutu te-
eius afpcdus poterat eorum montem ita firmare charidix figuram excicitle , qux non ad terram
vt labores illis labores non cllent.nec diferimina? promilTam nos ducit ,fcd ad promiflum ccclum;
S.Chryf. idue idem vrget S.Chryfoftomus hom.j j.in Mat- nubis columna ignem no6tc referebat ; etiam Eu-
thxum : Nou didt, eripiam vos a fi perficutoribut charidix facramentum ranquam nubes i concu-
perfocutiones cuntlas dijfiluam , fed ne quoquam exple- pifccntix xllu nos defendit, ranquam colum na &
bitis duitates Ifrael , donec Filius hominis -venerit [uf- ignis, amorem illam prodit , quo Deus erga no$
fidebsu certe ad fedandos ipfbrtsm labores iolvs ardet , fe£arorefque fuos accendit , inflammat. &
aspectvs Christi. Mulco magis fufficic Quod populo Hebraeorum columna fuit ignis,
non nudus afpcdus , fed intima vnio >qul per nobis Eucharidia cll.dc qua loquens Marcus Vi- Marc.Vigi
eucharidicas epulas animx noftrx quodammodo gerius chorda y.cap.40. Efi, inquit, c oivmna
inferitur j vt nihil fit adeo durum , afperumque igni antecedens per notlsm , fumus per diem, Dei po- &
quod fumma fiducia pleni non feramus , eucha- pulum dirigens . S cd non dirigit nos tantum hxc co-
ridicis deliciis padi. lumna, fed &
fu dem at , fortiorclquc nos reddit,
lapfum ob lalTitudinem anteuertir.
EXCVRSVS XX XIII Quanta ab huius panis efu , ab huius fanguinis Fertims nos
notu virtus 8c fortitudo manducantium , bi- &
n “ “ ‘
Agnus eucharifticus comedentium bentium mentibus ingcnerctur,cxplicari non po-
ted , vr vmbta ,& figuii aliquid nobis innuitur
fulcimentum, & fortitudo. Dcut. j 7. vbi dc ludia hxc habemur Manus eim Dem. 374 :

psignabunt pro eo , Qr adiutor illius contra aduerfariot

Fundamentum , cui tntytimur , Euchnri- G en 4 9 S . ludam te laudabunt fratres tui , ^ e »M
eius erit, 3c . .

fiUcft. manus tua in coi, i cibus inimicorum tuorum ; vnde illi

F.ucbarifiia nos fuftentac. tanta fortitudo , tantus prx aliis animi vigor ? An

Columna Chrijli curo. quia fubditur:Z^u^(> in vino fiolamfuetm,tr in[an-

guine vu* pallium fuum , Gen.49.1 1 .vt ita innuere-
Nobis columna Euchurijliu figura.
tur, vel cucharidici (aeramenti vmbram magnam
Fortiores nos reddit euchurifiicus cibus.
mentibus virtutem inhalare , qua vinci aduerfarij
Fortitudine maiori donatur ,
qui arflius omnespollint fulciunt hunc fenfum , firmant &
i

Chrifio adh aret. qux affert B.Albertus Magnus did. j. tra&.z. c.z. fi.Alb.Magq*

huc flc&ens Sc illud, quod de Elephantis dicitur,

irmamentum ,cui innitimur Encharidia ed, 1 Machab. 6 ab fanguinis vux confpe6lu auda-
F
, . .

365. ctii rei fignificandx agnum pafchalem come- ciam , animotque mutualle non patiar htc huius ;
Tirotamftum
mi innitimur
dentes baculum gcdabanc manibus,Exod. 1 2.Prx- Au&oris verba. licet plura, dclidcrari , funt autem
tnhjniiia clarc dc hac rc cuderit Abulenfisincap.x6.Matth. ida : Hocfacramentum nebis tribuit fiem euntia impe-
sjl. quxd. 4 ) .in hxc verba : Per baculum defignatur con- trandi , tr euntia vincendi , vnde dicitur Dcut. 1 3
Abul. ditio Eucharillia, quiaficut bacvlvs efi id,fiuper de ludd : Manus eius pugnabunt pro eo , & adiutor
quod aliquis fi potefl appodiare & firmare ; ita Eucha- illius contra aduerfariot eius erit. Vnde autem ifia

riflia tfi firmamentum mftrttm , quia efl cibus nofier confidentia Jortitvduus fibi euenerit , dici
(pi ritualis
,
que firmamur , ficut firmamur in effe jpiri tur Gen. 49. Lauit in vino fiolam fuam , & in [angui-
t ttali per firmitatem datam tx cibo panis , Pfidm. io). ne vu pallium fuum.
a
Non enim ftola conuerfationis nt
panis cor hominis confirmet fid efi, det vires, ($ fortitu- vino[aeramentifibifpiritualiter infitfi fassiJfet dsoc eu m
dinem , (tr ideo panis vocant baculum, Lenit. G. cap. tra- [anguine benedillavux Iefit Chrifii paUium claritati*
demini in manibus hoflium pofiquam confregero bacu- intinxi /Jit. pro certo tantam confidentiam in Deo centra
lum pantt vefiri , ita vt decem mulieres in t no clibano inimicos non habuiffit. Hcc efi quod dicitur primo
K, 4 Machab.
 . , ?

ii6 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

Jbfachab. tfi endrrunt elephantis fknguinem vua Aenius , qui teneri manducantium agnum
6 mari ,

habet hoc animal

vt acuerent
, quod
audax ,
tot in prslium , ex naturA enim
&
bona flet efficitur,
B manibus debebat , nos ad cruccm vocat ba-
culum vniucrsc crucis die figuram non eA quod ttm pgnifi-
j

quando aliquid fimile videt /anguini ; quia elephans ambigamus fandius AuguAinus ferm. 106. de s*t.
;

propter caflitatem , &

fortitudinem virum fanfbsm tempore in Hclifxi baculo crucem noraram no- S.Aug.
fignifcat , qui acuitur Janguine Chrifli in prolium, tauit his verbis: Baculus fine Helifko nihil valebat,
qui de vua Chrifli , (fl moro , qui Chriflum fignat, quia cruxfine Chrifio nihil poterat. Venit ergo beatus
propter Jimilitudinem peccati
,
quam ex nobis accepit Helifius , & afeendit in ccenaculum ,
quia venturus
exprimitur : ille enim Janguinis valde nos facit erat Chriflus & ssfcenfurtu Crucis
, patibulum , &C
audaces. fctm.yq.facob ad accipiendam vxorem exhibuit bacu-
Sumendus eA ChriAus fed vt fortitudine do-
;
lum, & Chriflus ssd redimendam Ecclefiam fisam detu-
nemur , Chrifto adhxrcrc debemus, 8c amoris iU lit truas lignum ; & fandus Andreas Cictenfis dc FVf4. &ta-
. lius cogitatione in illum quodammodo immi- cxalcat.fandhc crucis orat.iju eadem lacob virga tuitu daeru-
•
grare , in vltima cerna cuchariAicis ferculis om- cruccm credit, dum infit Crucis typus fuit Patriar- : et.

'
nes ApoAoli nutriti funr : at inter alios fonior cha lacob virga cum tranfluit torsionem, ait enim : In
exAitit Ioannei vt recedentibus , fugicntibufque virga mea tranflui Iordanem. Et paulo ante crucio
non fugeret, non recederet quin iuxta
difcipulis
;
figmsm oftenfism efl Abrahamo inter media strietis cor-
crucem coram crucifixo cum matre Actir Sc vnde ;
nua expreffum , quando typicum fdcrificium , crucifixi
hauferat tantam forrirudinem ? quia in cuchari : reprafentationetn per
,
outm m fi ice peragebat. Idem
ftica carni fuper ChriAi pcdlus recubuerat , ibi audior hoc eodem loco ad crucem flexit virga
Chri Ai amorem legerat , fumpfit ChriAi corpus, Aaronis,qux floruit Virga qua nasus progenuit,non- :

fed altius hoc myAerium cogirabat vt non mi- ;

ne clare cbvcem depingit
rum fi tam fortis, Arcnuufquc a ChriAi iinu cua- InMoyfi virga crucem lat6re aiTcruit fandius jnhttfisvir-
ferit. Alq di/ctpuU inquit ille recumbebant ad men-
, , Auguliinus ferrn.86.de Tempore , Per virgam, in- f* , ve erux
famjoanni autem inffar menfitfuit peflus lefit , in qua quir,tA-gyptus flagellatur, qt per crucem mundus vin - l**erst.

recubuit , tjr ex qua incredibilem forti- S.Aiig.

citur , (j Diabelm fnper.itur.
7 v d i n e m contra inimicos crucis Chrifli accepit, vt Dc colubro , qui cauda apprehenfiis in virgam
incorruptus, & inuiflus permaneret, quam magna for- verrebatur Exod. rcdlc philofophatur Beatus Crux *ea *jl

titudo animx communicabitur qux non recum- ,

Thomasii Villanoua, rem ad crucem fledtens,hxc frrfem ****•
tantum fuper pedlus Icfu eius verba conc. .de v no ivnnyr. Fugiebar quondam viri*
bit , fed Icfum in finura s,

Tuum recipit? magnus ille Merfics a facie fundantis colubri. Sed Do- y’

minus ad eum : Apprehendit ( inquit ) caudam eiut.

EXCVKSVS XXIX Apprehendit , (jr

Quid fugis 0 Chrifliane ? quid times a facie

flat i m verfiu efl coluber in virgam.

c rv c 1 s : non efl fnpens deuorans ,fid virga fiflen-

Crucis baculus cum Agno cucharifti- tani.O puftllc, apprehende ,& videbis.quandiu enim eam
co qui coharrcar. non apprehenderis, experiri non poteris, ferpens vidrbi-
tur extra manum,fed in manu virga efl fcd ad eucha-

Baculus cruccm fignificut. riilicum Agnum , euchariAicam menfam ac-

cedamus.
Vtrga.dr baculus de crucc.
Propheta Regius, didlurus Pfalm.i 2. Parafli in Cmei btm-
1» Mofis virga vt crux lateret.
conffellu meo menfam , qux verba adEuchariiliam hst
Crux non efi ferpens deuorans ,fed virga fu- aliqui probx notx audlorcs flcdlunt, baculum,
"

fientans. virgamque prxmiferat. Verba, mquiens,rK4,^ ba-

Crucis baculus cum eucharifiicA mensa. culus tuus ipfis me confblata fi*nt , cruccm hifcc voca-

Baculus, quem geflabant agni conuiua crucis bulis rcdlc fignificans ,

quo norabat fandius Bafi- S.Bafil.

figura.
lius hic •, virga tua , & baculus tuus ipfis me confblata
fient j
haud procul ab fiopo aberrarit quit fi salv-
Operatione ipsA fe qui/que crucis culcorcm
X 1 R a m CRVCIM hit nominibus infigr.iuerir,
F e
probet . vt menfx,& crucis nexu doceret cruccm cogitan-
Nosfer in cruccm cultus , opere proden- dam quin & amplcdlendam ei , qui Dominicx
,

dus. mcnfx particeps fir.

Sed & baculus ille , qui ab illis geAabarur ma- 57 ®*
Affatio in vera crucis.
nibus qui agni carnibus velccbamur , cruccm Batuhu.qut
,
T^exus crucis,^* Euchariftix.
refpiciebar, notabat crucem fcitd Guillclmus iffiobitagoi •,

Vinum ex vuA expreffum ad crucis memo- Pepinus in cap. 1 1. Exodi. Tertium efl memoria *!"***
*'* *

riam nos vocat. Dominica crucis , &

hoc efl tenere baculos in manibur, Cuill.Pep.
Crucis,^* cuchariftici panis nexus. fignate aurem renendus manibus hic baculus eA, Ofrraricn*

Corpus Domini fub crucis titulo pofitum. vt operatione ipsi nos veros crucis cultores pro- f" vf"
rr "' ,<
damus;opponunc Beatus Alberrus Magnus 1 'crm.
In crucc Chrifio commoriendum ei qui Eu -
,
inDom.Pafchx Exod. 1. Tenentes baculos in mani- 1
\ ft
charifiia particepsfit. b m per quod datur inteUigi quod corpus Domini acce-
, u. AUj.Magn»
In crucc cum Chrifio crucifixifuimus Eucha- pturi debent recordarifi peregrino 1 tffi adite nas fuper
rifiia virtute. terram, & quod bacv'lvm sancte c rv-
Ablutus Chrifli fanguinem bibat. c 1 s oportet eos in manibus operat ionstmfisarum iagi-
ter deportare.
Ad euchartfiicum calicem tanquam ad Chri-
Opere enim ipfo oAendcndus no Aer in crucem hrm.
fti latus accedendam. ttm tu l
cultus cA , quod his verbis monebat Sophronius
Corpus Chrifli in euchariftic.t mensa prst-
orat, de cx iltat. fandlx Crucis. Cnvcis me-
f**
fiat , quod chriflum prafiitiffe in crucc MoR 1 A agitur, quis hominum fi ivfian non cruci- Sophto*.
legimus. fixerit ? Hunc enim Deus pro maximi legitimo, tr ger-

Digitized by Google
 m - , , «

Agnus Eucharifticus. 117

mano adoratore agnofcit,quifi ipfitm mundo crucifixit , aqua , vt aqu 2 fordes abftergeret , qui fanguinem
quique opere ipfio fisum erg.i crucem cultum, amorem & erat bibiturus.PulchrcTcrtullianuslib.de Baptif- Tertufl.
comprobat. mo cap. 1 6. Exiuit ianguis,& aqua ,
£>«m inquit,
,

Atjf-tii in vt- A noftri agni efu abelfe crux non dcbet;iif veru qui fanguinem crederent , aqua lassarentur ,
qui aqua
TU crucis.
rrwrM,inqui( fandus Cyprianus de caena Domini» fe Uusffint , etiam fanguinem potarent, nemo illotus
S.Cjpr.
boni odoris ajfatio omnem excoquat carnalium fenficum accedat , nemo impurus. Intcrim habes in cruce Ad turbari.
cruditatem. communionis formam quodammodo exhi- fiinm ealtUf
facra:

Hunc crucis Sc cuchaiiftica: menfie nexum buifle, Sc quidem fanguinem bibens cogitare fe **
,
371 -
fignificauit etiam fandus Auguftinus in Pfaim. illum vclut ex Chrifti latere haurire, quod habet
Ktruc rru- Mtedoudsam!
***»& Eitch*. 100.
Nos si crvce Domini pasci- fandus Chryfoftomus in Ioan. n.Quotiei adadmi- 1
s.cbiyf.
rifre. mvr, qutacorpiu ipfiuo manducamus. Proh quam randum calicem accedis tamquam ab ipfb latere hau-
,

S. Aug. dulcis cfl cibus , cui crucis amaritudo commi- riens , accedas.
fccrur quo amarior Chrifti paflio , Cluilii crux*
!
Prxtcrca iicut in crucc bona-tatroni Regnum ctrpmchri.
eo dulciores amaritudines omnes reddit > fiipi- Chriftuspromifit.nulo blafphcmanti iudicioad-
diorcfque. dixit , Sc flammis fic Sc in Euchariftia dignis
•,
^natTmtad
Vissttcx vn4 Vini ex vui expreflionem nos ad criKis me- conuiuis ctrlcftis gloriar, cuius hoc facramentum chiflumpra.
exfrrfrtm ad moriam vocare monuit etiam Honorius Augu- pignus, &
aula eft, regnum fpondet ; indignis, /•••&•
crmu mtm»~ ftaduncnfis lib. i. de antiquo Millarum ritu c.*j. Sc impuris iudicium minatur , Sc flammas quin ** ht ,mm '

nam nes vo- d um a jt fu* in pralo duobus lignis txprejfa ia vi~

;
,
indicium jpfum fibi manducant, A: bibunt, dum
T7wn Ruatur ,& Cbriflw duobus lignis c rv- corpus Domini nondiiudicanr , vt loquitur Apo-
Honor. Aug.
cis pressvs* /anguis eius in potum fidelibus ftolus i.Corimh.cap. 1. Audiendus hic fandus 1
s.Pafch,
fundebatur. Pafchafius epift. ad Frudcgardum vbi ait Spiritus :

Comk & t
- Crucis,& euchariftici panis nexum tede Sc illa operatur in eo credentibus , & digne fitreipientibut
eaariJhcipu* mulier fignificauit qu* ita loquuta perhibetur vitam , non credentibus vero &• indigne manducanti -
,
,
rus nexat.
j .Reg. 1 7. Visat Dominus Deus tusu , quia nos. habeo bus vere iudicium damnationis j facit enim hoc corpus
,
3 - eg.17.
panem , nifi quantum pugillus capere poieft farina in & fanguis quod ipfitm feciffe Cbrifhtm in crvce
hydria : en colligo duo ligna , vt ingrediar , & faciam l EG 1 Mvs ;
dtsrn vni eorum qui erant cum eo in pa-
mihi ,
illud filio meo& bonus farina; , Sc duorum
;
tibulo confitenti paradifi praflitit regnum , alteri 1 ero$ •
lignorum nexus, illa Euchariftiam fignat,hcc cru- /cilicet bla/phemanti , mortis iscdUitcm de ter minnuit .
Thcoph.Cex. cem quod acute norauit Theophanes Ceratncus
, Tantum refert qualis quis huic menfie aflide.it,
orat.de cruce , dum ait Cat erumfarina camis Do-
: hunc cibum fumat, hilcc ferculis pafcatur, ni-
minica, qua nutrimur, typumgeffst. Duo ligna indicant mirum bonis ad vitam eft , malis ad mortemj
illa duo ligna ex qstibsa crux. vt iudicantis tribunal facra harc menfa dic vi-
Adeo cum cruce cohxrct hoc myfterium , vr deatur , in qua indignos morti adiudicat , digno!
*h' quando lege cautum fit , vt corpus Domini in Regno.
Csrfut Do-
tmnsfub cm- aditarifub crucis titulo componatur ; fic enim fanci-
e " titulo pt -

Cooc Tui
tur in Concilio Turonenfi I I.can.j.vt qui ad fa-
crum lirare Chrifti corpus accepturus accederet, CAPVT XXXIII.
utr '
crucem corporis oculis videret, candemque men-
te, A; animo verfaret.
Dc baculis & virgis quardam com-
Jn emeo Nemo crucem a pane caclerti abiungar nullus ,
muni noticia: exponuntur.
CkrUh tam - dum pafei ifto quarrir , illam defugiat, fcd lubens
manandum $i anipledatur meminerit qui Dominicum bibit
;
Romuli baculum Unquam rem factam Ro»
/f?o ^partur s
J*n u * nera » Dominicum edit corpus,fibi quoque
g mani ab hominum eantaciu , qui con/pe- &
fit,
in crucc Chrifto commoriendum. Memini me tiu eximebant.
, cur amequatn cruci
alibi quarfiiulfc affigeretur Vt baculus in Vrbe getiaripoffet fatam craf-
Cluilius, Encluriftia: facramcnmm inllitucrit,
ac rcfpondiflc , id fors fa&um , vt nos quoque
fitiem excedere non poterat.
cuimllo edemus ; nam corporis, & fanguiniscius Annulus ferreus in hac re adhibittu.
communione in illum quodammodo immigra- Argentei baculi ifus in 'uniucrftate Pa-
mus , & in illo fumus. Vt igitur nos quoque cum tau in A.
eo cruci affigeremur nos fuo pauic corpore quo
, Baculus idoneus via comes quis non fit.
,
vnuin cum illo priiis fieremus. Hsc cum edidif-
Virgam arca [eruat a memoriam dtuinorum
fem , tandem teperi mihi fandum Pafchafium
beneficiorum commendabat,
\ ccrtc huc
prariuiflc vocari eius verba pofiunt,
quat ille habet in cpiflola ad Fudcgardum,qua: fic fihsi baculo non corrigitur in ollam mit-
U eruet eum fc habent Cum fuu antequam pateretur hoc verum
: titur.
m4nt^Mcant P *fcha,quatenus per hoc antequam fe da Virga vigilans beata Virgo genus humanum
S^ffitSmsT
EnrLariiHa
w lH
Prel ‘ Hfn > uos initio , & ille in nobis vnum efiemus excitans.
virtute. COrpsu. EtIDEO IN CRVCE NOSCVM ILLO
£ui per Mariam non excitatur in gehen-
SIVchaf. simvl crvcifixi S v st v s in rtfurrt- ,&
Colo(>j.
Ilionefimul conrefufiitati.Vnde ait Apottolus,fi coh-
nam cafuruseft.
furrexiflu cum Chriflo^ua fitrfum fisnt fapite. Hucufi- Virga: ^hocefi ,6\\ivsix iuftiti xfimmitasi»
que Sandus hic. Ergo qui Chrifti facramentorum aduerfitat ibus non difeutienda ,fed ade~
particeps fadus eft , fiat & crucis , fimul cum illo randa.
cruci affigatur.
Suum habet baculum contemplatio.
37 }* Quid? quod etiam in cruce pendens nedere
Citra errorem dirigenda vitx negotia*
Ai lutus cum cruce Euchariftiam quodammodo voluir,
chuth fuu- nam exiens ex percudo latere fanguis Sc aqua Sacra menfa particeps virtutibus fuper ct-
,

reros ita emineat, vt caterorum pastort

C- 9
lfan ' 1 9 indicabat , ablutos ad Chrifti fanguinem
•

bibendum acccdctc j exiuit fanguis , fcd liuiul Sc Cr dux ejfe pofiit.

Da

Digitized by Google
 * e . -,

n8 Liber V. Sacrorum E ledorum,

tyj., E baculisquxdam in fchediafma- luc cius verba inferi Cic enim ille feribit lib. 11.de
tis facro-prophanis dedi , alia prx- laudibus Virginis : Firgo vigilans, id efi, ad vigiliae
1 ter ca mihi obferuata funt , qux excitans,
efi
beata Firgo ; videns ergo Deus totum genus
1
hic in ledoris notitiam implan- humanum dormitare , mifit nobis virgam vigilantem,
tabo. id efi , beatam l irgincm r , vt precibus fisis , meritis , &
*.’**/; bteu- Romuli baculum tamquam rem Cieram feruari exemplis excitaret nos afimno peccas i , quod /ape fit
lum tam^uM
a bafpedu hominum conutiuquc Sacerdotes exi- meditando de ed, quam orando ^mando ,& ei firuundo-,
nu'bmt. Plurarchus in Camillo rem narrat bis nullus enim per alicuius Sanili meritum excitabiturjtifi
hominum eS- verbis : In molienda , (fi purgando loco reperinnt jub per eam excitetur. Claudit , & ordinem Prophetas
tm 9 m, nui e- magno cumulo cineris Romvli bacvlvm, pendens , ait : Neta quod poflquam dixit lerenusu
tXi Ut M,*PiSlA fifow erat. Is ab altera extremL vidijfe fivirgam vigilantem ,fiatim fisbdit videre fi
metlnt* 1
*'
ute * nflevm P‘ vocant. Huius in cali regioni- oiUrn fuccenfam ab Aquilone, quia qui non euigilauerit
tU*'
bus defiribendis vfui efi aulfu antibus , ad quod ille ad banc virgam , ca/urus efi in ollamfuccenfam , id efi,
augurandi peritiffimu* illum habuerat. Romulo deinde in getxmxm.
ex confpeflu hominum ablato , hunc baculum Sacerdo- Virga diuina* iuftitix rettitudo cft cuius fum- Virga.boe eft, ,

tes a contaflu hominum fieruauerunt

, vt rem fis-
mitas in aduerfitatibus , ,
&
tribulationibus quas diusr.a tetrii-
tia furumitm
crarn. Eo tunc , amiffis ceteris , integro instent o , lati fuis immittit!, non difeutienda , fcd adoranda cft;
im aditerfit a-
ftvm conceperunt Romam hoc homine asemam fignifi- heue & lacob faftigium virgx lofeph adorauit; t.bas uohdif-
cari fore. ficcnim Icribit Apoftolus ad Hcbrxos cap. 11. fuslrndm fed ,

vt baculus in Baculus flaram craflitiem excedere non debe- v. 1 1 . Fide lacob meriem jugulos filiorum lofiph bene- adtrmnda.
Hcbr.i X.il.
#T/r*r ioum
bat.vt deferri per vrbem Ferraria? polTcr;annuIuf- dixit ,& adorauit faftigium virgx eius -, quod fletti
< uc Cerreus craflitici menfurandx deferuiebat. ad illos debet ,qui diuinx iuftitix idus fentiunt,
mftkmoZ l

etJtrtoinjc In ftatutis Perrari* lib.j.nura.9*. haec ad verbum quorum eft virgx faftigium adorare , non difeu-
terat. habentur : Non audeat, vel prafumat quiifiam porta tere. Perite fandus Bernardus in fententiis : Ad- S.Bciu.
rt
P” c,H,,Mem Ferr* ri* > vel eius diflrielum aliquem uerfitati funt opponenda E leflorum agones, (fi angufiia,
*AnnuiZ 'f T
r, u • lm
'

.
basTONVM APTVM ad nocendum alteri , adeo quas patiuntur, qui pie viuunt. Redemptoris ajflitiienes,
adbibitus. groffstns,qm ingredi non pojjit per anmtlum ferreum, qui (fi mtlefiia quas ei ficsiiffimi Principes intulerunt. Di-
,
infixusad tribunal Poteflatis hac da cauta demonllra- jfofitio moderatricis iujlitia , cuius altitudinem , qu.fi
tur,fub peend librarum trium mare, filco applicanda: virga Ioseph fitmmiiatern non difiutert ,fid
fi quii autem cum eo aliquem percufferit , non con- adorare debemus.
demnetur tamquam fi cum armis vetitu percufferit Suum habet baculum, & contcmplatio,cui in- 377 -

fid alio fttfie. nitatur , Riclmdus Vidorinus lib. 1. dcconrem- Suum Seirt

375 - Vniucrfitas ftudij Patauini argenteo vtitur ba- plat.cap. 1 ita loquitur : Re fle hac tonte mplat io,qua batillum &
twtr* JUt*.
Artmtri ba- culo de cuius vfu hxc habent illius ftatuta lib.j.
, vt a*l inuifibilia afi endat, baculo fi corporea fimilitudi-
tuli Vfus i» cap.4. Bacvlvm
argenteum nofira Fniuerfitatu nis fufientat, (fi quadatnfvt ita dicam, corporalium pro-

TatauiJd'* P tr ^deBum generalem diligenter feruari pracipimus-, prie tat e

fi ala fi ad alta fubleuat.
Sur. prafiita tamen prius per eum cautione , vt infra infia- tile rede redo baculo vtitur , & virgam geftat Cirremcmm
tutit de Ride Ilo generali loquentibus in manibus, qui fine errore vitx huius negotia dlritnJa vi-
, traditum efi.
te
Hunc autem baculum ad honorem , ac dignitatem nofira dirigit.Prxclaic Philo lib.de facrificiis Abclis, & rbio.
Vniuerfitatis BideIlus generalis in omnibus altibus pu- Caim V R c A M : 1 , inquit , in manibus habentes ad
blicis fimper portet ante Reflorcm affociatum cum dirigenda citra errorem omnia vita negotia.
Bide dis omnibus omnium Doliorum legentium , & Denique vt in agno definiam cuius efus huc , Sacre tam ra
hocfiub poena i j /olidorum ipfi Bide do generali, nos duxit;agmim comedentes baculum tenebant fartterfi vir-
quin- & tutibus ;uprr
decim j,olidorum altfS Bide Uti fecialibus
j
in manibus,vt qui ad cucharifticam accedit men-
tatrr*t ita
Ttaeului Ut- Baculus idoneus vix comes cft ille quem no- fam,iis virtutibus fit prx aliis infignitus, vt alio- eminear , vt
,
K.uivio eo. his his verbis exhibet fandus Chryioftomus. rum dux , & paftor clle polTic nam paftoralis fo- , tettr.-r.i fm-
motfmfmam Cum es i» ianux veftibulo ,boc prius recole verbum: licitudinis infigne baculus eft. huc fledit B. Ru* fi.-r , & duX

S.Cryf.
Abrenuntio tibi Satana, (fi coniungor tibi Chrifie nec
,
pertus lib.i. coinmcnt.in Exodum cap. 1 ?. Quid •t‘ t’P>-
Etod.11.
vnquam abfque hac voce fores exeas, hac erit tibi bacu- lex, inquit ,
per bacvlvm , rtifi pasto- B.Kuy.
lus, hac armatura/ac turris inexpugnabilis. ralem fiiih itudinem defignat t nimirum faerx
rivt* '* rri Virga cum manna feruata in arca cft , nimirum menfx conuiua ita eminere vitx innocentia, fim-
accc P torum beneficiorum memores noua merc- ditate, & prudentia fuper alios dcbcr.vt paftoris,
wHwdZ'-
mtfmm xentur accipercjquo fpedabat LjTiimi.HocfaShem & ducis munus polfit exercere. Abeunt ab hac
turum stm- ^«inquit, in accepti beneficj, vt ea memoriam neta , qui defidix , fegnirici indormientes ab &
mendabat.
L y‘-
fiilicet recordatione alia denvo mererentur aliis invirtutum profedu fc finunt vinci , po- &
accipere, noni non merentur accipere qui accepto- fterior illis cura de virtutum acquifitionc eft,cx-
rutn obliuifciintur. terifquc non fandirate amiftant , folicitudinc, &
37 ". Qu&d Hieremias vigilantem virgam priiis vi- fed torpore.
£*• baculo dei it , deinde ollam fuccenfam cap. 1 vtilis ino- .

matcr * am cx hibuit fando Ambrofio in

tur *m
inZalm
nili
Hieremias primum baculum vidit nuceum.
C A P V T XXXIV.
mittitur.
Hier. 1.' deinde oILtm feruentem , vt tabefieret anima Prg.- Cum feftinationc Agnus comeden-
S.Ambr. phera incipientis , quod culpa difiederet
, accederet dus crar.
grati a. Sed cur prius baculum ,pofiea ollam I Quoniam
qui baculo non corrigitur, in ollam mittitur , vt ardear. Cur fcflinantcr agnum comedere He~
iufii
Virga vigilis ideo & ad Prophetam E fechtel dicitur, Ac-
br.tifint.
br*ts Virgo, cspe farraginem, & accipies iniquitates damus Ifidtl,
fifui agnum comedit d legit diuina violanda
genus buma- QT COn/mmabis. .
,

**“' Hnnc eundem verborum ordinem expendebat occalionc fefubducat.

tam
Rich. i s.
Ri c h
* rdiis a
;
famfto Laujcmio, nifi quod vir- In peccati finibus nemo fiftat ,
qui eucia -
Laui. gam vigilantem de Virgine iiitcrprataturjprxftat
rifiica menfa particeps efi.
Prompte,

Digitized by Google
 :

Agnus Eucharifticus. 119

Promptfc,alacricccque ad Dei promijfa quif- efji comedendum ait , hoc nebis indicat eum ,
qui agni

que currat. particeps futurus fit ,

pgnem , ac fbiordem ejfe non de-
bere nec in virtutibus temiffum ac languidum % erum
Segnis.cr rcmiflus in operando agnum come- , ,

ita animo afftlhtm , vt prompte , tfr alacriter ad Dei

dens non fit.
promijfa currat , atque eorum qua retro fini , oblitus ,
J$ui agnum comedit , hic radices minimi ad ea qua d fronte funt ,fi ipfum extendat , ornntaque
fc»t- huius vita commoda pro fatfis ducens futuram rei um
Fcftinacio defiderium vehemens defignat. veritatem exquirat : ne id in nobis contingat ,
quod fa-
Nulla in Chrifti mysterio difccracndo adfit cere vetitus efl Loth d duobus illis jlngelis , quot bvifdi-
tio fufeeperat. Hinc enim ita Sodtnus fugere 'a fferunt,
hebetudo.
vt a tergo non re sf'iceret , nec in omni circumiacente
Auide Cbrtlii corpus comedendum.
regione flaret ,fid in monte falutis causa
fi conferret.
Spica nomen cum defiderio vt in Hebrao co- Eodem igitur nos medo faciamus , ne circum tci.imus
ff
ha rea t. ( curiofus enim ad voluptatem ccnmplfienri* aife- m
Eucharifiicarum epularum pretium famem Uus nobis perniciem affert ) nec fi mei ad virtutem e ter-
, verum ad
rere aggrefp ,in peccati finibus lonfijl.mut
accendere in nobis debet.
montem hoc efl ad virtutis cacumen excurramus ne
Auide excipiendum Chrifii corpus vel fe-
, , ,

forte nos ignis vindex,d noflro igne alienus imfiiato,&

pulchra docuerunt.
admirando impetu ruens,arripiat.
Singulare exemplum Eucharifiiam defide- Feftinacio iftate&e clamat, ne fcgnes,& remifl! Segnis, &*
rantis. fimus in opcrando;qub rcfpiciebat fandus Cyril- n ifiui in rft-
rar.de agkum
lus Alexandrinus lib. Glaphyr. in Exud.t. dc ho-
(tmtdtns non
E c 1 s verba fune Exod. 1 i .Comede- ftii agni agens , ait enim : Rurjum pracipit vt
f"
17*- iu tu feflinanter. Ciimin aliis ritibus agnvm festinanter edant, Cjko oflen- S.Cyr. Akx.
C«r fcH man- ad celeritatem, fellinarionem re- & dit ,ne fignts ,aut remissvs in beneope-
ter tignum Ia
comedere 73 /pexerit, hic apertius rem habet, dc r a n d o appareat is, qui Chrifii particepsfithafit ,
tufft
Hebrat fint, fcltinationcm manifefte requirir in fiddiligent iam,& ardentemfidulitatem in qs,qute putet
Exod.ii. agni cfu. Lyranus ad hxc verba Per quod defigna- : fibi profutura,adhibeat.
tur,inc\\\\x,qiiod deberent ire expedite , & velociter,nen Cum feftinatione agnum comedit ,
qui hic ra- 380
Abul. defidiote. Abulcn/is putat & colloquiis auocari, dices minime figit , huius mundi peregrinum fe fyi agnum
ijux feri inter comedendum conuiuis /olet: 'l putat , finem virx cogitat , mortis memor cft. comedit hic
radii ei miot-
Et comedetis feflinanter, id efl, inquit , non manebit as Opportune huc flexit Beatus Eligius hom. 14.
me figat.
eVlloquentes ad menfam , ficta in altjt canis facere dum ait : Nec presereundum efl negligentcr
,
quum S Eli*.
confiuuislu quando quieti eratis-, nunc autem ad de- dicitur. Comedetis feflinantes. Feflinantes namque
dignandum egreffum de oxEgipto , qui fuit in j eiEna- Pafiha comedimus , cum nos hic non habere certant
tione , &
pattore , vt patet hic,& Dent. 1 6 oportet ifla . manfionem recolent et , quotidie de festinan-
agere. ti, d' >am idrnque imminentifine fitffendimstr, affr-
Qui armem Fors & ob hanc quoque caufam feftinanter due meditantes , quoniam incolafuper terram, ($• pere-
comedit, d U- edcr«agnum iufli Hebrxi funt.ne fi cundanter id grini fumus.
git diurna TejJinatie di-
prxllarcnt dum carnes , qux o/Tibus adhxrcnt,
, InilH feflinatione famem ,& defidetium ve-
•vitianda oc- fidenum W-
oafionejejuh-
comedunt etiam ea ,qux intus latent vellent dc-
, hemens notabat fandus Gregorius NylTcnus lib.
ducat. guftarc, ofsaque conrra legem frangerent } vt igi- de viti Molis , dum ait Hac non ignaviter, :
S.Oicg.NylE
tur ab hoc ab (linerent, celeriter , tapnmque iu- ttecquafi coacti pertractare debemus,
bcnrur illum abfumere.Huc videntur polle vocari fid vt famefientet comedunt , cum defiderio fiilicet , &
S.Creg.Njff /andi Grceorij Nyfleni verba, qui lib.de viti Mo- libenter , vt ad bonam nobis hic cibtu valetudinem ani-
lis hanc celerirarcm expendens , ait : Jn hac itaque ma pofft prodeffe.
difpofitione festinanter a g n v m come-
’
Sancitis Cyrillus Alexandrinus in colledancis Sulla in'

d e R e iubenter non operosa coquorum arte prsp ara- cap. ii. hanc feftinationem paulo aliter vetiat; chrifii my-
tum (id igni vt contingit affum
, cum omni celeri- , & ait enim peream nos ab hebetudine , & encrua- fleria
nenda
difur

a*fit
tate raptim iUum abfumere quoufque totum animalis tione in Chrifii myficrio difccrncndo auocari:
, hebetudo.
corpus confumptttm fuerit ;
dumque ex ijt qua offtbut ,
Festinanter, inquit agnvm ,
comedere, S.C/i.Alcx.
stdharent , comedunt quit quid efiulentum efl ,& ab eo fignlficat nullam slebere ejfe hebetudinem , neque difjo-
quod intusefl abflinent vtqui cucharifiicqm men-
;
lutionem , & eaeruationem in difiernendo Chrifii
fam , in qua verus Agnus futuitur, frequenter ab myflerio.
omni culpx, lccifque diuinx violandx occafione Sandus Gaudentius alirer hanc feftinationem
fe fubducat. verlabat ; trad.z. ad Neophytos ita feribit Pi eirfsse
cerr.raendnua.
579 -
Agni euchariftici cultor , atque conuiua , dum autem dicit , cum feflinatione ,
illud manducandum
S.Gmi.
Jn ttctmti
fi-
agnum edit , recolat in typico illo' fefiinatjoncni pracepit ne lento corde ,& ore iancvido
nrnes nntts commendatam fuilTcjvt fiatim difeat eundum illi facramentum Dominici corporis fimamtis,dr fanguinls,
fid cum omni aviditate animi ; qui ler.tc
/i 'tat, qui tu- ad vlterioraefie, nec in peccati finibus fiftcndum;
tharifiica
mtnfa parti-
fic enim rem verfat fandus Gregorius Nazianze- comedit, auide fc non comedere indicat, & fame
at* *ft.
nus or.1t.4z. hucque Loth hiftoriam flcdic dum , non corripi.
i.Gicg.Nji, ait : Festinanter quidem , ne in eam culpam Auidus quifque accurrat , au id tis mcnfx affi- 38 1.
, & vicx panem comedat nullus adfit cum
incidamus , d qua diutno interdiElo Loth avocabatur, dear -, Spira Urunto
ne circumfficiamstt , nefiemus in omni circum iacente nausea , nullus cum defidia. Hebraice fpica abib rutu defiderio
regione , in montemfalutis causa confugiamus , ne So- vocatur , fic Exod.ij.Lcuit.i.quod nomen Olea- vt in Itrrras
rehareat.
Pr’mpti,a 'a- domi tiro Hio , qt inufitato igne fimul inuoluamur , nec fterab abab , quod cft drfiderare deducit } vnde ad- Olcaft.
enterqno ad
Dti prim ffa
propter noflram in deterius conuerfionem , qut ex cun- dit :
,
quedfit desiderata ,figrif-
abib /picam
flat io ne nafii folet , in falis flatuum concrefiamus. cat. Dcfideratur fpica panis terreni conficicr.di
fnifjus c*r-
Quod luculentias explicat eius fcholiaftes Nice- causa, magis defidererur ea fpica, panis ille &
NiCCt, tas eodem loco,dum ait :Qwd festinanter ccelcftis,qux omnes dclitias coDtinct , omne»
JdiauiMics.

Digitized by Google
 , -

120 Liber V. Sacrorum Ele£lorum,

fuauirarcs. Auide facrac huius mcnfx fumamus
I
N dubium aliqui vocant, an Tud.ci
?8j.
epulas, quae non minus valent, quam valeat Deus KffCjJ (^U dantes agnum comederint Philo i
Stet,fit
Lamprid. Lampridius de Heliogabalo narrat, quod
ipfc. I2\ll Hebraeorum difcrtifilmus lib.de
*£"• »f* I*'
Eu^itjnfiir.*- amaret /ibi pretia maiora earum rerum
,
qux
j
facrificio Abelis , & Camidifcrtis dott alicui
rum efu ‘a'h (tnftftr MUt.
mcnfx parabantur, exponi , orexim cemiui) , hanc • aftirmat verbis redis pedibus fte-
pretium fumi Philo.
ue ce adire in ede adercnsjnos fandius idem prxftarc potfumus,
tifle, hsec illius \ct\ra:Stcm rcQi firmatis pedibus /U-
nobis debet. vt auiditarem , famemque excitemus , cogitemus fiipHnam habent es, virgam in manibus.
harum epularum, qua: nobis in euchariltica men- Tradidillc hxc Philo & Pcrcrius obferuabat, Horte fient en
quod infinitum cll. Rega- fed fcucrius quain par cllet eum ttsr alq
, damnat-
ti.trn
sa offeruntur, pretium, carpit
que repudiatu -
menfa eft , carlcftcs epula: funt , adllant Ange-
lis illius fententiam , ea ratione ,
quod Cluilius
rint.
S.ChryC li , &
nos torpemus ? Monentem audi iandum Dominus in agni cfu accubuiile cum dilcipulis Puerius.
Chry/oftoinum hom.61 .ad pop. Confident , quafi, legatur, non ftetidc Dabo hic Pcrerij verba di/p-7-
inenfs regitis e(l appofita , slngeli menfii tniniflrantes, in cap. z.Exod./w eo quod ait Philo praerptum fu<Jfie
1

ipfcRex adefi ,(^ r» adstans oscitans? Hcbrxis vt fiantes comederent agnum , videtur lapfus
Indignus hic epulis ed,,qui audiens regii magnifi- vel incogitantia, vel oblinient eorum,qua pracepit Dem
centia dignas, &
infiniti ede pretij , eas negligit, o’. fananda in efit agni pafihalis , nufquam enim in
eas contemnit nau/cabundus. Scriptura legitur prxeepifie Deum v T acmvm
,

581.. Domino moriente terra contremuit, & monu- PASCHALEM M £ II R it I COMEDERENT

JluiAt exci- menta mortuorum aperta funt , ac petrx fcillx, sTA N T E s. Certe Dominus no fler in cana pafih.ili,
piendi Chri- & multa corpora Son&orum furrexcrunt, Matth. quam proxime ante mortem fiiam egit cum difiipulit
JU r»'fui vel -
17. v.ji. ac li omnia ccrtatim quaererent Chrifti fiiis fteculdubio C/ legis
p recepta , er folemnem ludxo-
fiepulehra
decuerunt. corpus fuis vifccribus includere ; hoc expendens rum motem fernando , dicitur accubuijfc ;
hic enim
Manli. 17. Rupertus lib. 1 in Dcuc. c.6. Corporibus mortuorum offendunt verba Hia Reati Io,mnis cap. 1 .furgit a cae-
. $
hoc expediebat , vt contunderetur cum eii infipulchris na, (fi ponit ‘pcflimenta fua ; (fi paulo pojl : cum recu-
corpus huius mortui quod afferebat refierretiionem buifiet iterum , dixit eis. Sed Philo fortafseputauit colligi
,
mortuorum , ad fufiipiendum illud c t R-
(fi idcirco ex eo, quod Hcbrxi iufii fiunt tenere baculos in Manibus,
TAT1M , £T AVIDE SE SE DJLATAVE* & comederefefHnanter j flat io
enim in comedendo ma-
rv n r qua fi nobis hanc inuiderent felicitatem, gis ,
quam fifiio , vel accttbatio deilarat fefl motionem
;

qui corpus Domini cum volumus excipimus cur ;

comedentium, (fi ad prvfelliotjtm properantium. Huc-
igitur idnon auide a nobis fiat quid torpefei- ?
ulquc Pcrcrius ; qu.T ccniura granioi ed quam
,
mus ?qoid languor, noxiufque fomnus non oc- vt ea percelli grauiftmuis audor, Sc foaruin re-
cupat ? non amar quem excipit qui auide exci- rum callcnti/iimus debuerit : vereor vt lap/us
, ,
pere non /ludet. Pctcrius ipfc /it , dum lapsus Philonem infi-
Singttlurt Prxiuit in exemplum quicumque Chriftum mulat.
txemblU Eu- haere Et in primis vt Philonem ab omni nota exi- 4-
/crio amarunt ; fed in/ignis in fuit Beata
ebarijtid fi,fi.
dtTAntu.
Ida Louanicnfis , de qua proditur in eius vita c.9. mam,nam ait exprefsc dixifle Deum , aut ex faerx Pfilo a nttA
Atti. quod nimio communicandi defiderio ac auiditate Scripturx verbis aperte conflare , Iudxos in agni txfjtm,ftan-
tei <|»im
/angui nem ex ore, turibufque emitteret, qui non efu detifle lcd id nude prxllitum aflercre ,cum
,
cerr.tJijft ut- ,

fi flebatur, donec fc ad facram menfam fideret, aliunde fciri id etiam potuerit , & ritus alij, qui rtfiiMlms.
illum manducatura , quem ardenter amabat. ob/eruari iubcnrur,id e ui neant ;
fatis fuit Philoni
O par nos auiditas corriperet, par fames cuchari- id ab Hcbrxis feruacum. Prxterca plnres alij tum

/1 ici nos inuaderet , quam ingentes frudus

cibi
hoc defiderium vehemens in nobis parturiret,
quam magnis bonis nos cumularet ? Quid hic
illi, qui vigendi ad hanc menfam funt ,& poe-
narum metu ad eucharidicas
landi?
cx nodris, tum ex Hcbrxis exerte , &: abfque vllo
dubitationis nubilo fupponunt detific Iudxos
dum agnum comederent } Abulcnfis in cap. 16. AbuL
Matth. quzll. jj. Covfiderandum eft , qjod
delicias dimu- COMEDENTES NON DEBEBANT SEDE-
RE, SED STANTES AONVM COMEDE-
BANT; fandus Grcgorius Ny /Tenus idem antea S.GiejN-jff.
fignificaucrat lib.de vita Mofis: Accedit quod edendi

CAPVT XXXV. modum non remifiiim quondam

fila , vbi conuiua sedent manibus liberis ;
fieri
tradit ,vt in comsiuis

Stantes an agnum manducarent, indicabat itaque illa datio non remifsc agnum
comedendum ; dantes agnum cbmedilTcalij quo-
& cur?
que tradidere , vr ex iis qux fubiiciemus , cum
dedemus ad morcs.apparcbit ; igitur in vnum
Steti /Tc in agni efu Iudxos aliqui cenfuerunt. Philonem fxuire non debebat Pcrcrius , fed in
Hancfententiam cur ali )repudiauerint. omnes , qui pares cum eo mentis , aut in nullos.
Philo a nota exemptus , flant es agnum come- Cenfeo itaque, non Philonis tantum calculo , fed
dijfe verofimiliue. & aliorum , cxtcrifquc ritibus
,
qui hic reccnfcn-
tur , opinionem qux aderit deride in agni cfu Iu-
Cur chriflus ftans agnum non comederit.
dxis veriorem efle.
Standi ritu*,dr iter habendi habitus, mortem
Stantes agnum comedidTe Hebrxos “Hebrxo-
cogitandam fuadebat. rum Dodores cenfent , & inter alios R. lacob
Stantes in agni efu ne quis cadat. ait id inter alios pro comperto haberi , additque
P erfecut tonis
igne fuperior eft qui ,
Deum baculi gcftationcm, aliolque ritus, dc quibus

intra fe habet. mentio in agni apparatu fit , id neccdario exi-

gere.
Stabili cordo fit qui euchariflicum agnum
,
Illud , quod contra hanc fententiam affer: cx Cur Ckrilhn ,
edit.
ritu quo Chridus agnum invlcima cana man- fiont oj^uum
In eucharifitcd mensa crc&us per redam
,
»« ttastdt-
ducante defumptum , bifariam folui potell. Primo rtt.
vitam quifqueflet. detille quidem Iudxos illa prima vico , dum
agnum

Digitized by Google
 . , -

Agnus Eucharifticus.' 121

agnum ederent , deinceps vero cum e flent extra debatur dare enim Iudxi iubebantur. Huc flexit
;

w€gyptiim , hunc morem

licut Se plcrofquc alios Lodulphus Saxo Carthuf.de vici Chrifli p.z.c.j<>. LoJulpbl
non curaranrx feftinationis caufanon
fcruauille, vbi dc agni efu, riribufquc in eo feruandis agens,
adedet \ fecundo , vt aliquo tempore flandi mos vi- ait: Quando filtj Ifrael agnum pafihaltm manducabant

guerit apud Iudxos.antiquarum tamen Babylonici fisccinlli erant, & stabant ; ita communicantes de-
exilij tempore ; hoc ex Hcbrxormn monumentis bent efie fisccinlli per mentis, (fi corporis caflitatem,de
Baron. notabat dodiflimus Baronius ad annum Chrifli bene etiam erelli flare in bona vita,quam inchoauerunt ;
Hebr. 34.num.41. vbi itaferibit : Veritm quo ad hunc agni & non fi iterum reponere in lutum,de qtto tam perrexe-
caenum fpetlas Jns admodum aduerfari e* videntur, quo runt. Qui in cornum labitur,aquo furrexeraci
legefiatuta efient, tum agnvm ipsvm paschalem eucharillici Agni indignus efl.
A STANT IB V S , NON VERO A RECVMBENT B VS 1

isse comedendvm v B E t v R ,fid qui antiquum i

idtrm commentarium Hebriorum

librum,fu ctretnoniaUm appellat,plane intelligent fuijfi
legerint
,
quem ritualem CAPYT XXXVl.
vfurn iUum intermiffum,cfr antiquatum a tempore exilij Tranficus illuftratur, cuius in agni efU
#4^/cmV».Chriftus itaque fe illi ritui cSrormauir,
qui eo tempore in vfu apud ludxos erat, nc aliquid
mentio fit.

nouum,inlolcnfque introducere videretur.

Tranficus Domini.
585. Porrb flandi ritus,& iter habendi habitus tedi
Standi ritm, innuebat dum in hac vita fumus exitum nobis fpe- Phafc quid.dr cur hic additum.
Cr iur hatru- dandum fpedandam mortem
, , nefas lucdcfide- T ran litus i fle quidfignificct.
di habitus rar j fan &j Grcgoiij Nyflcni verba qui lib.de vita
, Eucharistia particeps , mente in fuperna fe-
Tindam
c ‘im dixillct flantes agnum coniedifIe,fub- ratur.
‘fu*-
dit ad morem fledens enim f rellus,*nfidens?
thlct' :
Cum Chriflo ad patientiam tranfeundum.
S.Grcg.Njff. Jift ad iter calceat ns,an diter?fifeflinanter, an manere?
Tranficus, cuius hic mentio, figura illisu qui
fi baculum manibus teneat, an non ? Quid inquam , ad
,
,

virtutem colendam , aut fugienda vitia , quod maxime ad patrem Chr silus tr anfluit.
latores legum re (fidunt ,b±e afferunt?profefto nihil. Cur Agnum ita comedamus ac fi a mundo ad ,

igitur iujfit fieri?nifi jpiritualem finfism fiquamwr, nul- Deum eundum.

la m idoneam,/afficient emque caufam poterimus vnquatn De difcefTu quotidie cogitent eucharifticdt
inuenire. Quare patet hoc viator u habitu , (fr apparatu
menfe conuiua.
fignificari quafi quibufdam innotueris, plane cognofien-
damfe vitam noflram
ej qvod nimirvm ad ,
A mun&na abeae vita qui ad Eucharifliant
VISENDVM OBITER HOC IVVM A C C:E- pergit.
D I MVM V L A T Q^V E HATI 5 VMVS
S , E T S I Cum Domino non tranfit qui in foculi v£gy-
AD EXITVM NECESSITATE QV A D A M pto haret.
compellimvr» , adquem praparatos nos
Mucbarifiia fumptioni talis apparatus fr*~
ejje vuls pedibus , & manibus reliquoque ad
, iter
mittendus, acfi eundum in coelum ejfet.
apparatu.
srfiti ia agni Stat in agni efu , non feder, qui perfecutionum Anima in Deum transformari in eucharijli-
ofu, at gNM idibus adusnondciicicur, non flcrnitur t eredu$ ca mens A debet
t AtiAt.
maner, firmus, imperterricus;audor viginci trium fihti Chrifli panem edit, Chrifli panis fiat.
S.Aug.
fententiarum fub nomine fandi Augufuni fcrm.i. Sacramenti huius conuiua migrare in Chri-
ita loquitur:£/ quod stantes edvnt ,forrssa
ftum debet-
ejl ne quit cadat ,fed ingentis animi robore contra per-
gui Chriflifangumem bibit Chrifli mores
fiatrionum pralia inuichu , id efl,fublimu , & ereilut
stfiisl.it.
imitetur.
Ter/ientitmt Nihil nobis pctfccutorcs officienr,fi nobifeum Dei filius fit qui Agni fui eucharillici car-
ijnr fuf.ntr fa Dcusjfic nec rubum comburere flammx potue- nes edit.
rc » quia in medio rubi Deus erat. Franco Abbas
itura 1 ha- Jn ccelum migrare debet ,
qui euchariflicU
tom. 4. dc gratia Dei fic rem ad Ecclcfiam"flexit:
epulis vefettur.
laneo. A/oyfis in deferto rubum ardere, & non comburi mira-
tur , quia nuba clementia Dei in medio rubi confiflentu Mente in ccclo conucrfctur, qui eucharijlici
obumbratur, Domitto enim in medio Ecclefu con/iflente, menft afidet.
quacunque igne perficutionis inflammetur , non com- Iter ad gloriam facra Euchariflia.
bvritvr ,fedin fimilittsdinem auri camino tribu- Chrifli hofpitio in ccelum exaltamur.
lationis decolla, auro purior redditur, quod ad quam-
/«coelum nos effert hocfacramentum.
cumque animam coerceri etiam potert, 8c prarfer-
Ecclefiam militantem cum triumphante »r-
tim fi Euchariflix in efu Chriflo fuo copuletur.

#6
SuHli
.

teris ris
Stet eucharillici agni conuiua,
frangi , non finat fc fledi
non finat fcdu-
patientia firmum,
tttt Euchariflia.

ft.qui sutba- ftabilemque cuchariflicx menfsr participem re- Ad*>. Anti celeritatis, cuius in fuperio- 3
* 7-
riliitam Tranfitmt
quirebat his verbis fandus Vincendus Fcrrerus r lhus fada mentio efl , rationem red-
Agnum siit. Dfmin*.
S.finc.lcrr.
m
fer *4.dc corpore Chrifli : Non efl conuenitns,qu'od dens \cx,ziv.Efi enim Phafi,ideft,tr*n-
Lxod.ta;
nobilis liquor in vafi fraoil \,& INSTABILI lOaj 1^3 /rw Domini, ac fi apertius diceret , vt
ponaturjTle cibus huiufmodi, debet ergo in corde fla- Angeli percuticntis tranfitum figni-
efl
bili , & firmo per patientiam . ficet.vos quoque abeuntis, & celeriter difccdentis
Ia turharifli- Qui Euchariflix deliciis fruitur, peccatorum habitu agnum comedere debetis, fiimmique fefli-
ti rams,
corno relido, ita in boni vita , quam inchoauit, natione agni carnes traiicere;in Hebrxo deefl il-
rrtffus pn
Ham -ustam perfidae, vt ad pernitenda amplius non labatur; lud uome Dow//ji,quod iubintclligitur,vt notabar
quifjutfltt. huc fpedabat &: ritus corporis , quo agnus come- B.Rupertus hb.x.commct.in Exod.14.vbi nedens B.RopC
No uarini Agnus Eucharijf, L hxc

Google
 , -,- ,

in Liber V. Sacrorum Ele&orum,'

hic verba cum fupcrioribus, ait Caufkm facien- : Rite in euchari dici agni efu phafc.&r tranfitum lSo.*
dorum omnium , qua hic pracepta funt , ita fisbiungif, cclebrat.qui mente,ac defiderio in ctrlum, in coe- ^[jarUHa
efi enim Pbafe , id eft , tranfitus Damini , percutiam & lcftia fcrtur,vbi Cluilius regnat. Opportune huc m f-
par terram %/£gypti notie illa , percutiamque omne nos vocat fandius Pafchalius lib. dc corpore, 8c uin fupema
primogenitum in terra tAigypti : idcirco fnquit, potiet fanguine Domini cap. 1 x. vbi iit: Efi enim Phafi,id frT t *f'
f c
veftresfanguine agnifignabitU , hoc ritu carnes eiut & efi, tranfitus Domitu. Putas ergo t charijj ime,quod lateat
*

ft ili nant es comedens , carnes videlicet agni ,

fisbdi- Deum idius confient]a, non dico fi criminibus efi obuo-
rur enim ,
quia pbafe efi , id efi , tranfit su Domini. lut a,verum ignauia
fi torpeat /patet IG1TVR Q^VOD
Demini non efi in verbo Phafe ,fid interpretationi efi NISI DESIDERIO COELESTIS PATRIS A D S V-
additum ,
quia necejfario fhbaudiendum efi ; Jequitur PERNA , VBI Cll R ISI VS EST IN DEXTERA DEI
tnUn,& didt ipfi Dominas , tranfibo per terram t/£gj- Patris fide plenissima, et spe certa,nec
pti notie ilii, NON CHAR1TATS NON FICTA PESTINVS
rhof* quid. htiam verbum tranfitus ab interprete eft , vt TRANSEAT, DE AGNI CARNIBVS IVRI NON
& tur hic obfcruauit Lvranus hic, qui tranfitum ad An- & comedit. Etiam Chriftus hoc (aeramentum Cum dnlih
jg^lum perculturum /Egyptum referendum cenfcc, inftituit>fdcns,?*/* venit hera eius, vt tranfeat ex hoc ** partftism
L#ra
Sc ad populum ab if.gvpto difceffurum i hic 1 j . nos cum illo fimiliter
mundo ad Patrem , Ioan.
f*
huius Auctoris verba funt Illud , id efi, tranfitus , :
tranfire debemus quod non priflant , qui carni- id em .
;

non efi in Hebrao , fed efi expofitio huius nominis lium Hebrxorum more fuper ol las carnis relident.
pbafe ,
qua addita efi k tranfi.uore \ dicitur autem Si terrenis deliriis, & voluptatibus inhiant. Vnus
hoc felium phafe ,
quod fignificat tranfitum ,
quia S.Pafch.citato fuperius loco harc omnia his verbis
tunc filij Ifr.ttl recefferunt de tsEgypto , vt tranfi- habet. Tranfit ergo Chriilm in nobis dc hoc foculo ad
rent ad terr.mt promit] 'tonis item quia illa ;
notie Do Pairemjranfeamm &
nos in illo,quia cum illofima* om-
minus tranfitus per *s£gyptum percufjit tsEgyptios, membra conumeramur, vna perfona,ftr vmtrn
nes fi eitu

C calcauit l/ebrxos, & hoc efi quod dicitur tranfibo corpus fumus. Qui autem adime refident per defldiamfu-
per terram *y£gypti. per ollas carnium, (7 negligentiam , non vero illo tranf-
I11 hoc ctaimtu duplicem hunc refpcdtum no- eunt, neque fefiinant ad patriam Idcirco msnqud Pafchd
388.
Tranfitus
ca^ at etiam Abulciiiis hoc infuper addens hic ,
rite celebrant, quiaPafiha a tranfit u nominatur. Huc-
ifit
quii fonrfi- prxeipue illius tranfitus habere rationem ,
quo ulque S.Pafch. vbi vides non cafu fadtum , qu5d
tranfiturus percudens Angelus erat perjfigyptum; tranfitunis ad PatrC Chriftus, & ab hoc inundo in
nam Dei verba eiiincunt :
id tranfibo notie iUd & coelum iturus, facramcntu corporis, saguinis f ui &
per terram tsEgypti, vbi vero de Asgypco exierunt, inflituerit.vt fcilicet nosdifccrcmusarefcus terre-
principaliter lignabar. velocem exitum, dc y€gy- nis mentem abi ungere^c in fuperioraauehcrc.
uo. Abulcnfis verba ad producta legis verba Tranfitus Domini , cuius hic mentio ht , fu ille 390.
}iwt huiufmodi : Ifia efi ratio omnium fupradi- figuram illius quo Chriftus 2 nobis tranfiuit ad Tranfitm.t»-
,
tloruia
,
quare velociter fieri debebatit ,
fiilicet quia Patrem, cum mortuus eft, egregie explicat B.Rup.
ista immolatio , comefiio efi Phafe , id efi , tranfi- lib.i.commenr. in Exodum cap.i4.vbi ait. De illo
tus , fiilicet quia ficui Angelus exterminator veloci- tranfit u, qui per ifium figttratur, dicit EuangcUJia fan - Chnflmj srJ-
ter tranfib.it domos Hcbreorum , un.yt.tm viator tlus : Ante diem fefium Pafcha ,fcitns Jefus , quia eius fi"**-
manens ad faciendum malum : ita ipfi om- B Ru P‘
nihil ibi hora venit , vt tranfeat
ex hoc mundo ad Patrem. Ille
nia htc ad fignandttm illud beneficium , filice t quia t&ansitvs Domini, imo om-
enim vere
liber. dantur ab Angelo exterminatore , velociter hac NIVM NOSTRVM TRANSITVS EST .Nam
facere efibebant. In fitperioribus tamen referebamus illo tranfeume ex hoc mundo ad Patrem, tranfiuimus &
hac a l velocitatem via .
,
qua exituri erant de ssEgj- nos eiufdem Patris gratia de vinculis ad abfolut 'tonem,
pto.Et verum efi, quia illa immolatio ad vtrumque de tenebris ad oculorum noft rorum reuelationem. Tran-
fig tandum referebatur fed diuerfimode , quia ifia , fiuit ille de hoc mundo quidem, qui quodammodo & ipfi
prima immolatio fignabat vtrumque yfid principali- dicitur tAZgyptus, tranfiuit per tAigyptum inferiorem
ter feftinationrm Angeli exterminatoris , tranfeuntu id eft,infrmum,qui fecundum nomen tAigypti vere iam
fitftr domos He ircorum nihil perost lentis vt patet , ttnebrofiu efiyO" locus horridus. Et quofeunque irnenit
inrnediate , cum dicitur Efi enim Phafe Domini , id
: illic dignos filios Ifrdelfignatos fide fanguints fui k in-

efi , tranfitus : tranfibo enim fuper terram iAZgypti flo Abel , qui primum in typum illius obtulit agnum,
nolle illa peresa iamque
,
omnem primogenitum in terra vfque id latronem , quem fanguine fuo fignauit in ipsa
aAigypti ab homine vfqut ad pecus , ac pertranfibo
, hora tranfitus fui cunllos liberauit , percutiendo primo-
vos cY non erit in vobis plaga disperdens, fignifi- genitum Pharaonis,id eft,peccatum prima pTXuaricatio-
cat autem minus principaliter egrejjionem velociter ms,qnod originale dicitur, quod perfmtfio Diabcli gene-
de u€g)pto. In futuris autem generationibus ifit rauit. Igitur poftes certatimfignandi, CT carnes agnife-
immolationes , &" comrfiio azymorum fignabat princi- fiinant er edendi funt trOnfijt enim Dominus ,vltrk non
:

paliter exitum velocem de lAigjpto : fic patet reuerfitrus. Mortuus enim fitnel rtfitrrexit iam non
Deut . 1 6. cap. Cr/m Mayfis pofi 40. annos ab exitu tuoritur , mors illi vitra non dominabitur. Ifto tranfitu
de tALgyplo hortaretur eos ad atfiodiendas coremo eius contenti efiote , omnes filif Ifratl,
CY poftes fignate
ni.u agni pafihalis, dixit , Obfirua menfem nona- alium enim tranfitum firrare hon licet. Teniet quidem
rum frugum , &
verni primi temporis , vt faciat idem Dominns,fed per *y£gyptum i'tferni non tranfibit
Phafe Domino Deo tuo quoniam in ifto menfi eduxit :
amplius. Non vitra pro illis, qui nunc in tenebris exire
te Dominus Deus tuus de i/Fgypto notie. Signabas au- iujft funt, moritur.
tem minus principaliter tranfitum Angeli percutitur is Nos quoque Agnum eucharifticum ita come- 59
fuper ty£gjptios , & non percusientis Hebraos. Et hoc dere debemus, ac rnundo ad Patrem tranfcun- Agmum
fi ii
ita

patet ,
quia in Deus mandastit fieri
ifto cap. infra dum nobis ludii agni carnes comede-
effer; certe
’ *
ifiam obfiruationem ad memoriam huius tranfitus An- bant iter agentium hatfitu,vt hoc quod innuimus mj
geli percutientis fuper eos-fum dicitur: Et t um dixerint innuerent. Sciti Audior operis imperfedii hom. r*trJum.
vobis jilij vefirhQua efi ifia religio f dicens : eis viflima fl. in cap. 2. f. Martii. Proptcrea & ludat exituri Audt.op.imp.
trafitus Domini eft, qua. io trafiuit f.‘per domos Ifiatlin
vSgypt opereut ies ts£gyptiot,&" domos vefiras liberas.
de *Argypto , expediti , & pracintli , agnum ittjfi funt
manducate : er ad 1 x e v n d v m parati
oftcndentts
 ,
. : , ,

Agnus Eucharifticus. n$
oftendentes nobis , quomodo quicunque noftrum, Agnum cuiufiis paena,& diligentia, fi amore ardenti /lippiore,
eui barifiicum manducant , ita debent ftmper ejje ex- quoad pojfitn , purgat ory ignes CT quormtis ad intran-
pediti , QV A S I
|
QV OTIDI E EX1 TVRI Ut dum ingloriam omnis purificatio requiratur .perne , (fi

M V N D O. culpe , tamen non nift operum,tfi precum is gratia ratio

1>* di/eofta habetur ; nec duplicatur diurna indulgentia ad difpcfi-
Illi ad eucharifticum conuiaium rite Te prxpa-
qnctiJie to-
rantqui difccftuin quoridic cogitant, mortis me- tionem , diilir.il ama ratione meriti : at in Eucharisiid
fi teat cmho-
Otliieo menj4 mores funt ,& vitx alterius i hinc Matth. iz. illi dabitur maius ius adgloriam, etiam pro cuiufque dispo -
titJUlUA. prxeipue ad nuptiale couuiuium inuitari juben- Jitione , vitra id ,
quod pro meritis Isolctur, ifi qui ma-
Mjuhri. tur , qu: in viarum exitibus reperti fuerint. Ite, gis dispofirus , & purior {ludet accedere, tanto maiorem
inquit , ad exitu* viarum in exitu vix eft , qui \
fttillum reportabit ,preter prsmium operum bonortrm.
linis fui rccordarur , &: fux mortis qux vix vitx Ha&cnus ille, digna verba qux illorum mentibus
,
B-AIb.Mign* terminus cft;B.Alb.Magn.{cr.74.vcr{ans hxc ver- inferamur , qui adeb imparati ad cucharifticain
ba, per qux nuptias xternx gloria’ gaudia intclli- mcnfarn conuolant.
geus , aiebat : tUi , quifunt in exitibu* viarum,mor- Confecratione panis fubftantia in Cbrifti fub- 59 4 *
tem fuam iugiter prospiciunt , fi qj/ 1 se c r e- ftantiam vertitur, accidcntiamoncnt-in conlecrati Anima in
DVNT QVOTIDIE MORiTVROSjd" certe vero panis fumptione contra fit , remanet animx i)tum
tales dignos
fi efficiunt , vt ad Cbrifti nuptias introire fubftantia , accidentia mutantur quod in hunc
,

mereantur , quocunque enim mortu fua efficaciter re- modum explicat Biel lcd.86. In conjuratione Eu- „,mui
cordantur , udent ejfe patientes , continentes , fi obe- chariftie fit transformatio fiu comttrfio panis in ejfimid lac.BitL
fi
dientes. fua. remanent ibus accidentibus, in fumptione vero ipftus

39 ^ A mundana abire vira debet ,

qui ad cuchartfti- EucharinU in Devm trans-
dvm mens
A mundana cara menfara pergit i fidenda hic vetba fandi PORMATVR, remitnet quidem ejfentia menti ,fid t

altat vita Cytilli Alexandrini, qui lib. z. Glaphyrorum in accidentia notia fiucedunt ,per que anima in Deum
J«« ai Eu- Exodum
*
, ita /cribit , de hoftia agni Non delica- : transformatur.
i-arijliam
r^git.
tum , neque diffo lutum videri vult eum , qui iam per Noder panis eft, noQcrcibus,nos quo-
Chriftus Ctniftr
,J,t‘
S.Cyt. Alex. Chriftum eft fanclificatu* , fid lex eum tali induit que dcbemus,vcrc Chrifti pane
itiuicetn illius ellc
habitu ,
qui viator ibus conutnit ;
hac nimirum duo vcfcitur,qui Chrifti panis fit , in Chriftum quo- 9 w
,

’
ftudiose infumam,,nempe quod aut ifta, qua funt in typo dammodo migrat , & etiam in Chrifti corpus , &
fi vmbra poftta, tandem ad veritatem traducenda'fint: fimguincra icite B Algerius lib.i dc facratnento
•, .
b.AIj.
aut quid oporteat eum qui mei communicanit Chri-
fi ,
Altaris cap.3. Qtu* per vnitatem fpiritualem ita con-
, (fi conftcrament ales fumus
fto , quafi incitato ,
ardeutique animo , ad omnem vir- corporales Chrifto , vt di-
tutem contendere , fi iftmm,qua in mundo eft, abomina- camur panis Dominicus, dicasmtr etiam corporis Cbrifti
bilem voluptatem praterfugere. Continuo autem cau- cibus, fi Janguinis eius potus quia fiilicet ficut cibus ,
,
ptm adducit quare oporteat Chrifiianum qui iam a no-
,
fi potus temporalem v it au , fic
vr.U at
bis defiriptu* eftsalem videt t, Plsafe, inquit ns, Domini Ecdtfie confert at emam. *
f^TRANSITVS, TrANSIMVS ENIM
eft, hoc Aqua vino miicctur, & in fanguinem tandem Sacramenti
A VITAMVNDANA* IN CONVERSATI O- traniioutatur , vt innueretur /aeramenti huius
NEM Deo ACCEPTAM. conuiuam Chriftum quodammodo immigrare,
in
c.httftumdt-
Cum "Domino De tranfitu ita philofophatur Beatus Algerius & vnum cum Chrifto ficti. Perite Franco Abbas het.
ni irato fit qui lib. r .de facramcmo Altaris cap.n. tom. 11.de gratia Dei Ideo , inquit , in fiuromento
Eft enim phafi : Ftanc.Abb.
in fatali
id cftjranfttu* Domini, quo ex hoc mundo transi- /anguinis Chrifti aqua vino mifletur quia in Jaera-
,
AFgjfto ha-
rtt. V T ad Patrem, eum quo deftdia tardus
I , fifiper ollas mento Chrifto coniungimur ,
adeo vt qui fideliter

B-Alg. carnium in Joculi te£gypto remoratus transire futuit , ipfi quoque vnum cum eo fiat , ipfi atteflonte.
non prastalet. qui de came fid Qui manducat car-
ita pronuntiat.

Talis apparatus Euchariftix fumptioni prx- nem meam , fi bibit/dnguinem meum in me manet, ,
395 -
T.HcbartHia
mittarur ,
qualis in ctrlum ipfum ituro eflet prx- fi ego in tum. Ita fit vt patienti compatiamur m o-
/umpinni ta- mitrendus ,
quin maior h poteft j docuit illuc & jrienti commoriamvr, refirgemi cor*-
lis apparatut Chriftus , dum pedes difcipulis fuis lauit,cuin refirgamusftmulque cum glorificatoglorificemur.
promittenda*
ac fi rsi rutum
cirem cius corpus manducaturi a lotione vero •, Qui Chrifti ianguinem bibit, Chrifti mores 39 f-
ia cotium
abftinuit,cum eos ad montem duxit, in quo trans- mormus imitetur , & vitam vita olim lex Iudxis £»u ct*HH
effit- figuratus eft , & quendam gloria: guftuin illis ex- /anguinis cfum prohibebat Deur. 12. ne fcilicct /anguini b*
loan. Eufeb, hibuitjquod ckt,tH
fic quidam audot excudebat Tanta pecudibus fiinilcs homines cfient hinc illud fan-
’
:

„ „ .... ;
mutet ttmte-
l»b.j up.i i. decet, & conutnit ,
o amator Cbrifti , huic ntyfterio, v T cri
,.
Gregonj de cccna Domini Nam oportuit vt
.

:
.

fUr
MACIS DECEAT CVRARE PVRITA- fanguini humano Janguis pecudum ficutretstr , quia Drut »1.
T e M , Q.V A M SI STATIM MORtTVRVS vita rationalis
hominis vira be/fiali con- S.Cypr.
isses. Plus optet, fisa te fitlicirei prtparare ad Eu- fodari non habet ; ergo dum Euangelium prxeipit,
cbarift iam quam ad mortem: imo quadam ftutluosa vt Chrifti fatiguis bibatur , homines diuinx vitx
,

ratione , plufijuamft in gloriam Dei ingrefficrut effis Chrifti confudari vult.

Iefus lastit pedet difiipulorum ,
etioin/i mundi iam Dei filius fit,qui euchariftici Agni carnes come-
effient, cism corpus fisum concrffurus erat illss : fi tomen dic ; difcrtcB. Albert. Macn. dift.j. trad.i.cap.8.
cum eos mifit ficut agnos in medio luporum ,
inflantibus Ioan. l . Quotquot limem receperunt eum, dedit eis po-
tMrn4t fj;t
mortis periculu, fi cum ajjumpfit in Thdsor ad gloriam teftotem filios Dei fieri : quoniam qui eufn receperunt B.Aib.Migo-
tr ansfigurationis jion ita curavit lanari ;
nec cism msn- in ficramem» , Jpirituali manducatione CONCOH-
ducauit cum illss poft refurreUionem gloriofus .Ad mor- r ORALES FILII S V I EFFlCIVNTVR,d*
tem eonueniens praparatio effit ,fifores in gratia Dei. D-i fint yfi dicuntur.
ficfilsj
nametfi omnino nen purificatus effit a pomis , aut culpis Denique in coelum migrare debet, terrenorum tu cttlumMi-
venialibus
,
priufquam coram Deo appareres , in Pur- oMitus, qui euchariftici Agni particeps fit ; vtilis
gatorio mundareris penitus, f 'tinam ante hoc far ra- hic traiifitus,&: multorum bonorum fons ; Noti
mentum fisfiipienditm prcreflfjet purgatorium. Sed quia coelum, aiebat Anon. ille audor, tk ineditus, cuius vt/tirar,
non antecedit oportet me diligent ifime dispicere pr a-
, fuperius mentionem fecimus de prxp.Millx fcr.z Aooo. .
,

farare , fi mundaro omni coipi leni(fimi , & debito tussc cogitatione afiestdit, non coelestia meditatur,
~
Nouariui Agnus EudurilT. L a dum

ized b\ aogle
 1[ . A ,

124 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

dum drlcfi.il/: It tui potitur prsfcntia , tuo reficitur In [alutis vii cun&acioncs vitanda.
Corporei Celeritas in Dei obfequio.
19 6 Mente in cccluna conucrfari debet qui cucha-
,
Expeditus quifquc in Dei feruitute.
tScnu i» (<x- f i (lici raensa Chi illum fuuin editihuc voco illud
l» ttnutrfi- fandi Paulini cpill. 9. Cbrilhot factu* efi nebis in
Rem ida vica a viris Religtofts timenda.
tur ,

tianlict
tjui iH-
efi.tm,zt te pone z ‘utentes, &
fecundum tum ambv- PerflriCii Religiofi torpore correpti,

Oh-nft
laniis poffirruu iuxto ylpeflolum dicere , Nefiro figam coteris noceant torpentes Religiofi.
AJfi-
dei. Oletem cornu , fit Io in catti efi.

S.l'auUn. Ircr ad gloriam inllituit Chriftus dum Hieram Edinatioidain Agni efu torporem damnat, 398.
F&
,

Ilee h4 [lo- indituit Eucharidiam*, noncafu accidit vr poft

, cx/ibilay Bene Glofla \uc:FeIiinanter Pafiba Ftliinoti » in
ri •*"> fttra
canam cuc luridi cani ad montem oliuarum per- comedite, nano tn huius vita itinere torpeat,ne in patria .[.
ExcbtrtlhM.
rexitLuc. n. cum panem in Chridi corpus, locum perdat quod fumpfit ex fando Gregorio, fer em *xcu-
:
Luc.&t. ;
t unium do-
vinum in fiinguinem conlecraium narraifer, qui hom. tt. in Euang.rcm expendit : Bene au- ter. fic
addit : Et egrtifsu ibat ficundiim confuetndinem in tem /abditur, Q" comedet ufeFlinantes. Notate chorifimi GlofT.
montem non cafu id facium , fed diuino
eiitearum j
fratres, notate quod dicitur, fefiinontet. Mandata Dei, S.Cicg.

confiiio nimirum vt itio ida innueret per cor-

,
,
myjhria Redemptoris , calejhs patria gaudia cumfefii-
poris Dominici (aeramentum patere nobis ad nattont cognofiite,& pracepta vita cvm
gratiam aditum , & ad gloriam. Opportune Vgo PtlTlNATIONI IMPLERI CVRATE.
Vgo Car.
C.irer.fis : Rtlle pofl communionem ofiendit in mon- Quia enim adhuc hodie licet bene agere,fcimut : verum
tem Oliutti , vt fic 0 st t riderer ,
epubd virtute Dominici crai liceat ignoramus, f inant es ergo Pafiba comedite,
efi

fAtramenti ascendiTVR AD CVIXIN id efi , adfolemnitatem patrie calefits anhelate. Nemo

g r ati AjCr inde od culmen glori* , quo per oleum in huius vite itinere torpeat /te in patria locum perdat.
fignfficatur. Nemo moras ad appetenda fludiainnetlat ,fed coepta
De Capharnaum hic legimus Matth. 1 1. Et tu perficiat /te minime liceat implere, quod inchoat.
? 97 -
Cupharnoum, tmnquid vfque in catum exaltaberis pii'] Feftinario in efu agni, moras omnes in bono /•Ut t in bono
Chri.ti i,t /li-

tis in teclmn legunt ; QmR vfque in catum oxaltato es ; fed qui amoliendas innuebat, celeritatem commendabat. Amoliatur,
q*l tuchari-
exaltamur. exaltata vfque in coelum ? San&us Hieronymus Pulchre B.Rupertus lib.i.comment.in Exod.c.i j
Jlir* PKcnfn
Manii. . Rene ,inqmt,fubditur,($m comedetis fefiinontet. Notan- aJfiJrt.
hic ait exaltatam Cbrifli bofpitio ^quid ille, qui
1

5.H teion.
Chridum corde excipit,& eucharidici epuli deli- dum &
hoc, quod dicitur,frfiinanter, mandata Dei, my - U.KuptJt.

ciis fagi natur? fieria Redemptoris, colefiis patri* gaudia cvm festi-

In rulum net In cadum nos effert hoc fiicramenrum , quin natione cognoscenda , & praeopta vite cum fe-
effirt 'nec a- terram ipfam in coelum vertit. SanCfi Chryfofto- ft i natione implenda /imt ;
quia enim adhuc hodie licet
normatum. mi hic (unt verba hom. 16 in epid.i.ad Corimh. . bene agere fiimm,vtrian cras liceat ignoratum.
S.Cbtff. Dum in boc vito fumtu vt terra nobis catumfit , facit Moras, procradinationcs amoucndas , dum
& ? 99 -
boc myfterium. bonum aliquod fumus pridaturi , ita colligebat ProrrofUna-
f.cc 'rjiarvtns- Ecclcfiam miliranccm cum triumphante ncidk cciam fandus Cyrillus Alexandrinus lib.Glaphy- lionti orno-
liunrtm cum Euchtridia, vt non aberrarit ,qui eam illarum rorum in Exod. in hic verba :Poft hecpreeepit legifi utJas Ainut
triumphanto indunt.
glutinum dixit.Dabo dodi Dodoris verba:£cc/e- lator, ne quid de ipfis relinquatur vfque ad mane,figu- S.Cyi.AJc*
ntHit LuJja-
nfiio.
cum triumphonte Eucborifliafitaue glv-
fio mihtant u rate , vt videtur ,
per hec prohibens molat ad perfefli
t i n v m efiyiam fi itla caslefUs lcntfiiltm pojjidet eum inte/lioendum procr astination es. Non
ivcvndivj, illo pofiidet eum M 1 R a b 1 1 1 v S; enim ait , differatur , aut procrafiinetut perfefi a , ve-
maiori lumine cum coeli habitatores fpedant, raque Dei cognitio , nec vili fibi refirucm intempe -
nos maiori merito. /linum tetnpm , qua Dei perfefle participa fiant
cum iom jcmel ei communicarim , aut in zmuerfhm
EXCVRSVS X XX. attigerint.

Torporem omnem bili[Tt it ve«

excuriat , omnia diligentix
Fcftinatio in agni efu torporem excu- expandat vela, qui eucharidici incnfi particeps U rxfnndar.

Chrifti corpus fumit. Legimus in Eulgclio Chri-

tiendum docer,i'nquc Dei ob(c-
ftum non fcmcl aut ad difcipulos ,aut apud alios excipit.
ejuio moras omnes, & cun- diucrtilfc,vt apud illos cibos fumeret ; hoc autem

eationes amoliendas. pricipue prxdabat,vr qui tali honore afficieban-

tur , diligenriorcs , fcruentiorcfquc redderentur.
torporem txcuticn- Sandi Chryfoftomi hic fimt verba , hom. 18. in
IcHinati, iit efu *gni S.Clityf.

dum docet .
Matth. Apud difcipulos filebat diuertereficnl apud &
Aiattheum , quando cum vocauit , tt hoc ab eo a/fiEfi
Moras in bono amoliatur qui eucbarafiicx honore diligentiores ad omniafierent tan- ;

menft adfiiet. tum nudi Chridi prifentia poterat, tanta prxfta-

Procraftinationcs /tmouendos Agnus in- bat Chridus dum pafceretur , quid non efficiet in
dicat. eorum cordibus , qui cius carnem edunt , fan-
Diligentis vela expandat, qui eucharifticum guinein bibunt ? quam diligentes , in eiulque
oblequio fedulos nos fieri par ed qui eucha-
Agnum excipit. ,
riilicx accumbimus menfx , Agnum cucharidi-
Dcfidia , dr torpor excutiendus in mensd cum edimus?
eucharistici. Nemo diffidite nemo
indormiat , torpore cor- 400.
figis edens fomno corriperetur. ripiatur , illo pnfertim, quem peccatum inuehir, Dr/idin (j*

In euchnrij}ici cani minime dormiendum. aut qui peccatum foret eadem nox ( vt ab agno
;
toift-r exiU-

Foede pterumquz labitur,^*i ncgligcntiacw-

non abeamus , ) qux vitam ludiis attulit , &c
tuudiaa i»
mtnfn tucho-
laluccm , mortem
jf.gvpt iorum vidit : vnde
ripi fcfinit. nliua.
idue ? An quii Hcbrxi agnum parnturi , ac S. P.ifthaf.
Celeriter eundum ad Deum. manducanui, vigilabant dum alto lopore jfcy* Rcab.
f 3 i duas in Dei cbfequio cnuenda. ptij corripercutui 2 cum de mensi eucharidici
agitur.

Digitized by
 4 o n - •

Agnus Eucharifticus. 125

figitur ,ipil]us torpeat, nullus fomno fepeliarur, cent dilationes i s ts, imperfeUt firuitutit
nc vliirrftim fupplicium torpens fubcat a probo ;
Dei,cr Centurionem Corneli um vt lego ittflum , s T A-
calamo hxc cautio , hoc monitum clt. Sanctus T i M audio bapiifaru/n.
Padluii.is lib. de corpore, fanguine Domini & In Dei obfcquio celeritatem ncccllariam ctMtat Iu
cap. 1 z hxc habet Comedetis illum festinantes , efi
. : indicat vel lalucationis inhibitio ,
qua fer- Dei ttfequso.

enim phafi,id eftjranfitus Domini. Ah equi desi- uuin i falutandi munere auocauit Elifirus
dia torpentes, C?" hic in fictili atubus teme- 4-Reg. 4. »9. Si occurrerit tibi homo , ne falutes 4.Rtg.4.
rantes , non digne comedsent pafiha ,
videlicet carnes eum\ fic fuisdifcipulis Chriilus Luc. 10. Nemi-
agni.c? ideo fatis timendum ejl talibus , ne cum vAigy- nemper vias» /aiut asserit is , qua* verba ad no-
pttf notie perimamur , dum sapore peccati ftram mentem expendens landus Ambrofius s.Atnbr.
premuntur. Imminet torpenribus mors imminet ,
maniionc 17. ait : Nam opus Dei fiuho vfi,-
dormientibus exitium. Laude datum olim lando RAM ETIAM FESTINATIONEM EXIGIT,
, quod nunquam dediti opera dor-
Dorothco malediilus enim , inquit Propheta ,
quifacit opus Dei
mierit , adeo vr dum ederet panis ori admotus negligenter.
,
lex cius orc exciderer, dum eo tempore fomno cor- Illuc idem infinu.it lumboriim prarcihdio, ExpoVtm
£mm olens
riperctur;rem his verbis tradit Palladius in hillo- ait cniin Chriilus Luc. 1*. jj. Sim lumbi vefiri •*
fornno itrri- *****
ria Lauiiaca.cap.i l.Hi mihi dixerunt quod a iuuen prae inii i vt fcilicct , expediti ad curfuiu Dei
;
foretur. , *^"J'**
1’alUd.
tute vstatn fisam ita inflituit , nunquam dedita opera ficrui linr }
hinc illud fandi Petri ChryfoJogf s p» ChrV
dormiens nifi qnod inter operandum , vel comedendum, ferm. 14. ad hxc verba : Cingulum quidem efi
4liquando cormiuebat oculis deiellis , adeo vt fitpe panis proprii indicium firuitutis , quod t T
D i S c V R-
quoque ex eius ore excideret esus tempore propter ni- svs EXI' EDITOS REDDAT , (T faciat ob-
In tu/lun- miam dormitationem. Quod fumiro vitio dandum fiquemes ; alioquin fi volumus redire , curren- ,
/Hcs itxii* eflcr,& fummi dilcrinunis res ellct in cuchariflici dum ejl inquit Beatus Laurentius lullinianus
, B.I.iur.iufU
minimi lor-
mitndum.
panis cfu , fi quis adeo torpefccret , alto focor- & c*p*4-de charicatc non currit. Orige- Onj. ; rcddir.qui
dix fomno correptus lineret libi hunc panem nes hom.4. in Gencfun, Abrahain.Abuluque fic

excidere , re ipsi cum Hebraeis dicens : Naufiat familiam a celeritate efferebat : ipfie Abraham cur-

anima no flra fiptreibo iflo leuijimo. rityVXorfefiinat , pt/er accelerat , NVLLvj pigeR,
4 01 -
In Dei oblequio excutiendus torpor , excu- efi in domo fapiemis prompti omnei,& expediti in ;
FmJipUrnm- hofpitum oblcquiuin.
tienda negligcmia clt , mifere qui torpet, la-
y*r Uhitnr
i ui ” rx‘‘f»-
bicur. pr.i tcrita fandicas i labore nullum exi- Denique vt definiam, rcligiofus Religio- &
tia arripi ft mit , femper prouocat ad nouos. Iu firala,
fcd fos vtili morico muniam, quo mihi occinoj Rmuffa vita &
finit. quam vidit olim lacob , non omnes Angeli fujdco vt teporem , vitamque rcnnllam Rcli- ^ viri «fi-
alcendebant , pleriquc defeendebant ; vr tc- & gioli viri deuitent ; quod noe exemplo euin-
de moneremur Sandos etiam , fcedillimc labi , fi ccbar fandus Godelredus , vt refert audor
a negligcmia corripi fe finanr i quod tetigit illius vita: nuro.it. Cum fratres , inquit, qui-
S.H/ef. dam TEPIDI
etiainfandus Hieronymus epill. J4- qux ell de rigore Ordinis relaxando illi

ad Iulianum , vbi de hac fcala loquutus , fub- [aggererent , vir fanQttt Dei fpiritu plenus hac fimi
dit :
Quotislie afiendttur , atque defeenditur , GT litudine re ifindit
.
Qui magnum flutsium navigio
Santii enim corruuntfifuerint niolicentesj (fr tranfimeare proponum , longe fisferius d defiinota ipfa
peccatores priflinum recipiunt gradum ,fifordes fini- navigare incipiunt ,
quia violentia retorqi.er.tur

bus lauerint. inceffabili , & velint nolint cum fiauio quodammodo

Celeriter eun- Celeriter eundum ad Deum docebar Dauid, defienderc compellantur. Ita & nos fratres qui , ,
dum *A Dei. cum diceret
: Quemadmodum defiderat ceruut ad hoc mare magnum , & /faciofum manibus pertranfirt
fontes aquarum , ita defiderat anima mea ad te Deus, contendimus , , efi nu-
vbi funt reptilia quorum non
Pfalm. 4 1 . Cur cenii potius
,
quam alterius ani- merus , adjungere afienfum nofirum roboremus pro*
malis fimilitudine vius cft l an vt velocitatem pofitum ,
quia humana torpor negligentia fimper ia
nobis commendarct?<2jwW efi,vt cervus linquit hic defi enfu ejt.
S Aug. findus Augufiinus , n o n sit tarditas Rcligiofos rorpore correpros grauiter vrger, P*rf?ri 4iR+
in cvrrendo, imoigre curre , impigre defidera atque pcrfttingit fandus Petrus Damianus t»rforo

fontem. opule. 1 j. cap. 1 1 . Danielis verbis addtidis qui-

,

TnrJitM i» Tarditatem omnem Dei feruo amolien- r bus Balthalar a regni culmine dejiciendum
Dei ehfapuit
dam, amoliendam omnem cundationcm docuit prardixit quia nempe minus habens inuen-
,
foetendo.
exemplo fuo loanncs qui natura: virtutem »
rus ellct , Danielis j. Sed praiftat hic fandum
antcucriens in vtcro matris cxultans , illa exul- Patrem audire ; fic itaque ille habet : Diuifum
tationc Cluiltum aduenil^ offendens , quat efiregnum tuum , (5
* datum ejl Afedh , & Perfis.
in populi fui vniucrlorum falutem carnem in Si ergo regnum , fimstl (*r vitam illi Deus omnipo-
virgineo indueret ventre ; mora quippe ma- tens ab/lulit
,
non ob aliud crimen , nifi quia tam
xime abrumpenda ,
poilquam Chriffu» ad nos boni operis ,
quale Regem decuerat , in eo plenitudi-
vt gigas Huc aucrtenda funt verba
cucurrit. nem non inuenst ;
quid, de bonis efi findendum , qui
S.8afi!'tl.
(andi Bafilij Scleucix Epifcopi , qui orae. $4. fiub prefejfone menalicd , & /candere perfcfUonit
Iuannein ita loqucnccm adducit : lujjut pracm- excel/a promfimus , Cr adhuc tamen JV» torpo-
rere pedibus incedo , lenitudinem vereor ,
ne fi natura re desiSi/E in imperfeflionis nofira ccnuaile
prajtitvto c v r-
terminos > expeftauer , tacemus 7
RENDI ORDINE DEiiciA K. Apparitor mif- Nocent fibi fuo torpore Rcligiofi, nocent aliis» Qkimeo.tr
fus fiaujtolo in fecundis per tarditatem coufiflere. Stella &mprxtcrtim,qui in nupere religiosa familiam »<tt*»t ttr-

namque ante (Hem exorta fulget pofi filemfi currat, nomen dedere, quod aqua-, ignifque fimilirudine Ptnt**
:

40L. luminibus offufiatwr. apte explicabat Trithcmius hom. .in hxc verba: 1 1

Infanto vi Moras amoliendas falutis viam inituro pro- Sicut i aqua extinguit ignem cui Infundit str fic nouit io-
fnaftntwet
be ex Corneli) exemplo colligit fandus Hie- rum fanthsm propofitum exemplis tepidorum violatur.
virandt.
S.Hjcr.
ronymus , cuius hxc funt verba epill. que Quod fi alte Religioford cordibus infideret, pau-

eft de morte Ncpotiani Alibi , inquit , non pia - : ciores haberemus icpidos, plures feruentiores.
Neuarini Agnus Eucharijl. L j
EXCVR

>y Googi
 • ,

u6 Liber V. Sacrorum Eledlorum,

EXCVKSVS XXXI. Rem ad cucharifticam menfam fledatnus hic
non videtur tantum Chriftus , non tantum ado- f4(#wjwl
;

Traafltus ad meliora , & pcifoftiora & editur, par cll igitur eo nos brutum,
ratur, led \

in euchariftica mensa & perfedionis augmento ire, vt melioits abea-

mus a mensa, quam menfam adierimus ad mclio-
probatur. ra, perfedioraque adfpirantcs. Huc vocali poteft
Ianthis Grcgorius Nyflcnus, qui hom.io.in Cant. S.Grcg.Nyff.
Ai perfectiora trsnfeat , qui cucbarijlici ita loquitur :
Quod hic adhortatur , hoc tunc quo-

Agn/ carni bm 'uejcitur. que folium eft per additum ilium dium , & potum,
A vino cuchariflico Chrijlianus difeat in &femper fitfimul conueniente cum cibo , & fotu u v-
tat ione, et EXC£isv,« deterioribus ad ea,
virtutibus crefccrc.
quafur.t meliora.
Sacerdotes quanto honore digni. Habitus ipfe agnum comedentium ad perfe- d^oG.
Chrifli prafentia proficere debemus. diora in virtutum curfu vrgendumclle tacite cla- gui cLriifs
Euchartfltco cibo ad meliora eundum. mabat ; habitus ilic iter habentium erat , vt ab temmmmea-
J%ui chrijlo communicauit ad omnetn vir- vmbra ad veritatem pergendum Hcbrxis dfet a Ce *" **
' * m
, . .- s-r 1 nem virtute
. .

ipiis , ducerent , nobiiquc ad virtutum culmen

tutem contendat,'virtutumque culmen. ttMfi4, t vu-
poft Iaeram communionem euolandutn ; huc ftc- turdmqu*
In Dei obfetpuio femper tn bono profi-
do verba fandi Cyrilli Alexandrini , qui lib. i. tulmm.
ctenduxft. Glaphyrorum in Exodum de hoc viatorum habi- S.Cyi.Alcx.
Bonis femper aliquid faciendum fuperefi. tu ira philolopharur : Non delicatum , neque difiolu-
Tfghti bic in eodem ftatu permanet, profice- tum videri vult eum , qui iam per Chriilum efi /anili -
re debet, qui deficere non vult. fu at ut , fed lex cum tali inducit habitu ,
qui tiat ori-
bus comit nit -Jute nimirum duofiii dies e infinr.ans nern-
7fon eft noflrum diu in eodem ftatu perfi-
\

Jlere.
pe, quod aut illa qua funt in typo t
,
& vmbro pofitdJan -
dem ad veritatem traducenda Jint : ns,t quod oporteat
Vt femper proficiamus/» bono quotidie bo- ,
eum qui fitnel communicauit Chriflo , quafi inci-
,

num nos ineboareputemus. tato, ardenti q^v e animo ad omnem

Vnius operis finis gradus ad aliudJit. virtutem contendere , & ifiam, qua in mundo <•/?, abo-
minabilem voluptatem prat erfugere. Bonus ifte
Ter habentium habitus, qui in requireba- tranii^us , iterque percommodum quoad virtu-
4° 4 -

I tur ,qui agni carnibus vefccbamur>ad fpii

illis

i talem
,

ces iter, virtutumque culmen, quod vt vbique,

jhiftrftMh-
r.t tmnfatt, rranficun nos vocat ,
quo ad perfediora tenden- omnique tempore fieri a nobisdcbct.opporumius
qui tu<h*'i- dum eft. Aduocanda huc funt fandi Cyrilli Ale- tamen tempus .opportunior locus cft>t umeucha-
ftiei Afui xandrini verba, qui lib.17. dc fandis feftiuitatibus rifticx mcnlar accedemus.
f ATM tu** VI-
ita difterit Tefcuntur autem agno pracin&ts Imtnbu
: Vniucrsc in Dei obfcquio nemo minimis fit J» Osi $Vti-
fcitur. ',m
S.Cyr.Aler. calceas ifijue pedibus , & baculos habentes in manibus , contcntus , ad maiora femper adfpirandurn ; om-
*... *
7
iji bono preM- . -
-

nia perdet qm exiguis contentus plura non ad-

,

Cfr,vt fetae l dicatu ,it er fanentium habitu : tdque admo- , nn^u „.

dum recle ;
accintii namque quodammodo AD SPI- iicit , &
magna fc habere fruftra putat. Fatuarum
RITALEM transitvm, velat excedere virginum exemplum intucre,ac lime ; parum olei
ex huiut mutuli diflraclionibus properantes , & optima habebant ,non penitus illo deftittua- , alioquin
quaque tranfire parati, fantic ,
puteque Chrifli parti- illud etiam ante Iponfi aduentum quzfiturar, quia
cipes erimus. &
in ipfo quxfierunt , carum lampades non pe-
Hucharifticutn vinum qui bibit, a vin© quod nitus extindx erant, lucebant quippe,dum omni-
A vim tu- ,

ehariSlin vetuftatc perficitur , difeat virtutibus crcfccre, no extingui potuerunt ; ergo femper in bono pro-
ChnilidnU, dum crcfcit srtacciflcdo huc verba fandi Ambro- ficiendum eft, ne &
illo priuemur quod vide-
,
diftat in vir
fij ierm. ll. poli Epiph. qui de vino ita philofo- mur pollidcrc &c non habeamus quod habemus.
,
luiibui en-
phatur Recle vino comparatur fidelis ficut enim ex Fledi huc illud potcll.quod affert Saluiamis lib.*. .
p".. : ;

S. Atnbr. cunilarum creaturarum fubfcripta omnis res vetuSlate ad Ecclefiam Catholicam , vbi hanc Virginum
deperit ,
filum vinum proficit vetuslate , ita ex omni parabolam feitiflime verfat, licet ad mifericordia:
genere hominum cunilis antiquitate pereuntibus , copiam ille refpiciar ; inter alia harc habet: Fgo Saluiano*.
SOLVS ClIRIJTIANVS PROFICIT V£* fufuere parum nefio , imo parum non fufficere certe
TVSTATE. . fi io. Si aliter ipfitfidunt,apud fi ipfatfiittm ; ego vnum
Tranfitumad meliora faciar.qui Chrifti fui car- fido , quod Deus didt extinllsu fatuarum Virginum
ncm » amoris fui fanguinem bibit Matth. 1. , lampades operum bonorum , oleum non habentes . Sed tu
Sacrrdotii
quanto h«at- Venientes Reges Aelia ducit, redeuntibus viam quacumque es , habere te oleum abttndle putat , illa &
»r Jtgnt. Angelus oftendit ; quanto Angelus Ircllar prxftar, profdlo , de quibus dixi ,ftulta Virgines ,fic putabant:
tantum prxftac Regibus Saccrdotes.S.Chryf.hxc nifi enim haberefi credidijfentfrouidifient vt haberem:
Chi, ni pn- funt verba hom.S.in Matth .Postquam adorarunt, & nam cum poftea , vt ait Domimu mutuari vellent , ,

/iutU profUt- obtulerunt tnunera/juod Sacerdotum efi munus, & tran- CT omni fiudio , atque ambitione perquirerent , ab(que
U Isbtmut. efi, NEC
quiUitosfubfeCUta AH STELLA EOS, I dubio etiam ante qsiafijfent , nifi eas habendi fiduda
sed Angelvs svscipit; quia fcilicet ado- decepiffet. Et tu itaque quacumque virgo es,r idenefic
rando falli fuerant Sacerdotes
, aeque ipfis maiores,
non habeas , liciet habere te credas : eiufdnu enim notr, -

digniorcfquc; quanto honore Sacerdotes profe- nis, cuius HU,dufdem profefjionu et. Tu virgo <•/,<£ illa
, docer hoc exemplo Dens , cui Sa-
quendi fim virgines erant : tu proflanti te efi? fitpienttm ,
<£- ilia

cerdotes (cruiunt.Veruin aliud etiam hinc cxculpi fi efi?fatuas non putabant ;

tu lumen habere lampadam
poreft, nimirum tantum Reges iftos Chrifti prac- tuam indicas , (fr iUa profello lumen prsfitttpeione
fentia profeciftc , vt alij difcedcrent ,
quim ve- futuri luminis perdiderunt ,
tum & ideo feribuntur ,
nerint , quantumque ftcllar antiftat Angelus, aptafie Ltmpades fusu ,
quia illuminanda, efi? crede-
tantum fihiiplis aducnictuibus redeuntes an- bant. Et quid plura f etiam emicuifie in eit quiddam
cillare. luminis puto cum enim ipfat vt legimus , ex\in?,tendas
.

forte

Digitized by Google
 ,,- a•

Agnus Eucharifticus. 117

ferte lampades fu at reformicLtuerint ,
habebant proftElo ad aliud fit, hoc terrae ipfius exemplo, quae editis fir.U /ra/ue
aliquid quod verebantur extingki : nec falftt opini ) me frudibus ad nouos fc parat, explicat fandus Am-
tuentium fuit : exiintl* fijkidem , & obcscata fiott, brolius lib.de Arci, dtNoc cap. ij.ji>K-OT^,jnquit,
nihil enim profuit illi integritati quod in ed lumen finit mens aliquod opus , non quafi confummate opere
,

virginitat u apparuit ,
quod fnbftantia olei non /appe- finiatur , ftd in alia recurrat opera, &ftrnper incre-
tente dejicit , ex quo intelligimm , id quod parum eft menta virtvtis exerceat ,
quandoquidem vi-
tju.Ji nihil fjjh qcua non fatu prodrfl illico txtinguen- det,
quod in fruli hi fluos terra renonetur ; hxc mens
:

durn lumen accendi ,

nec lunat aliquid illuceficre, quod vt fcmpcr circumferenda eft , pixeipue tamen
in ipfo ortu habeat occafum , & ad hoc tantummodo ha- eam haurire debemus , ciun cuchaultica: mcnlae
bere initium viuentie , vt pojfit finem habere mo- allidemus.
rientis.

4° 7 - Bonis fcmpcr aliquid boni faciendum fupercft;

boni haud enent , Ci putarent nihil cibi prarftan-
EXCVRSV S XX XII.
Brnis ftmfsr
aliquid facti- dum fupcrellc. Prarclarc in hanc fcwentiamlan- In cuchariftici Agni cfu a veteri ad
dum fuferefi. dus Profpcr in Epigram.
S.Piofpcr.
Seper enim S. villis fnpcr{fl,quo crescere pofftnt.
nouam vitam tranfeundum
Et perfeci orum gloria principium eft. nobis cit.
Virtuttm virtus pariat,ac lumine lumen
Prodeat, atque omnis palma gradum faciat. Totus fp i r i t u a 1 i sjf.i r Jjrnluu lia mltmrisdonm
:

Nihil hic in Ex lobi mente , nihil in erntem flatu permanere percepturus.

ttdtm flata
cap. 14. quod vt de labili hac vita vermn eft , rc-
firm.uur.fta-
nimque temporalium inconftantia , ita ad fpi- & luguUnius homo vetus in euthurijlici
fiter* deiut
qui dtfleiro ricualem vitam traduci res potili poliunt verba; memd.
,
ntn vult. hic quoque nihil in eodem ftatu permanet , aut Nihil vetus in illis remanear, qui eucharifti -
lob 14. enim proficiendum eft, aut retro itur. Perite fan- co pane vrfcunlur.
S.ifcr*.
dus Bcmjrditvfenn. 1. in Purific. In via vita non Mundo moriatur,^®/ Dominica mortisfacra *
progredi regredi eft , cum nihil adhuc in eodem ftatu
mento pafcitur.
permaneat iftuc idem vrget cpift.y t huc affert vi-
, .

pionem illam lacobi qui Angelos per fcalam dc-

In eucharijlico facramento mundo mori de-
,

fcendcntcs , afccndcntcfquc vidit , nullum autem bemu$,vt Deo viuamus.

^
ftantem , nullum fedcmetn ; fic igitur mellifluus Mutet vitam ,
qui eucharijlico Sacramento
Abbas loquitur : Vidit Iacob infcaLi Angelos afien- vult accipere vitam.
dentes,cr defendentes. Nunquid stantem quem- Renouctur in Jfiritu qui eucharijlici Agni
,
quam ,ftue fedentem ? Non eft flare omnino in pendulo
carnibus vefeitur.
fragilis fcala , neque in incerto Imius mortalis vita
qttkquam in eodemftatu permaner, emota* mentis eft
Eucharijlico pane homo inuifibiliter rena-
immotum fc ftarc polle , in eo ftatu confidere , in fcitur.
quo nihil in eodem ftatu permanet. Comedentium iuuentutem Eucharijlta fa
N»n tfl *»- Non eft noftrum diu in eodem ftatu pcrfifterc, cramentum renotfat.
flrum diu in hoc Dei folius eft aut viterius pergendum cft,auc
udem flatu
,
Nouos mores induere debet ,qui Eucharijlta
nemdcundum;quarc aquarum limilitudin^fic ex-
ptrfifltrt. particeps Jit.
loao.CalT. plicat luannes Caflunuscollat.f. op.14. Ntctfft
enim vt aliquid adsjci iSis ft ruper, aut minui , nulla - In maltha vetuftate perfeuerans , indignus
eft
que in omni creatura talis poterit ejft pcrfcfUo , qua eucharijlicovino ejl.

mutabilitatis non fitbioccat paffoni , fiamdum illud Nouam injlituat vitam qui cacharijticum
,

quod in libro B.Iob legitur: Quid eft homo , vt imma- panem edit.
culatus fttgft vt iuftus apparear, natus de muliere? F.cce
Vicam nouam viuat qui Chrijli corpus
inter SanEfos eius nano immutabili , cceli nonfunt > & excipit.
,

mundi in conffeEIu citu. Scium namque Deusti immu-

tabilem confitemur , quem tantummodo fiinfU illius Homo tn euchartftica menfa renouatur.
Propheta compellat e ratio : Tu autem idem ipfe et. Vt Aquila renouctur ,
qui ad Chrijli corpus
€r ipfe de ft : Ego fism,\ne^xiz,Dominsts:t~r non mutor accedit.
quia ftilicet filtts ipftt fit naturaliterftrnper bonus, ftm- Aquila renouatz circa altare.
per plenus , ftmperque perfcHus , cui nihil nec aduci
In Chriftum migrat,^®/ Chriflum fumit.
pofllt aliquande,nec minui. Ideoque debemus ad virtu-
tum /ludia inemiftd cura ac ftUicitudine Vita nouitatem exigit Eucharijlta [aera-
, nofmrtipfit
ftrnper extendere , ipsifque nos iugiter excercitijs occu- mentum.
pare , nec cejfantc profeflu confeftim diminutio ftsbfi- Euchartftica menfa nos in fe transfert.
quatur. Proba ad Eucharijlia [aeramentum dtjpcfttio
408 non rtandutn vt ad culmen peruencri-
Adei*> ,
eft,vitx renouatio.
Vt femftr mus.tunc tandem inchocmus,acfi nihil boni prx-
fnficiamut m ftiterimus. Prariuit in exemplum Dauid qui cum \_Animorstm renouatio in eucharijlic
oans, quuuiu ,
menfa.
Ituum MCI multum pr6fcciflct , adiccic : Et dixi , nunc capi,
ini inaro fu- Pfalin 76. v. 1 1. fic enim harc verba ad noftram Vita nouicate intus infansft , eucharificum
ttmuf. mentem expendebat fanchls Gregorius lib. zz. panem edens.
Pia I iw. 74,
moral. cap. : . Hinc Pfalmifta, inquit qui ad ptrfe-
,
S.CiKjJ.
4°9
£lionis
cebat
iam culmen perucnerat , quafi inchoant , di-
: Dixi , nane capi
;

in 'ho.it :s bonis nolumus

quU videlicet fi Ufftflere ab
, valde necejft ejl vt inchoare 1
T Ranfitus
tio fit ,
ille, cuius in

tacite nos monet

fumpturi , ficcaturi fanguinis calicem ita mentem
pafchalisagni efu men-
,

rito.sliA nim-
vt Chrifti corpus Tiiut
‘

ffiri-
t**tu fiur.fli-

nos quotidie credamus. noftram paremus , ab hoc farculo , aut veteri ii. da.* ftr-
Vnimt optra Nemo in bonofiftat ; vnius operis finis gradus vita ad nouain/pirirualemque «anlituri. Pulchri ssfimrm.
JL 4 fandus

Digitized by Google
 , , ,

128 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

S.Pjfcb. fandas Pafchafius lib. de corp. Sc fang. Domini Audiendus lue fandus Auguftinus qui fcrm.i. S.Aog.
,

cap. o. Sone, i n qti i t, Pafcha tronfitm appellatur^td

1 de Tempore ,NiJi mandncaueritis .inquit ,carnemJi-
quod , qui vult veniri , ipfic transeat. Jient & Itj hominis , CT f
biberitis eius angustiem , non habebitis
Cirris} tu tranliiut de hoc ficulo,vt totiu iam S P I R 1- Mvtet erco vitam, qyi
vitam in vobis.
Tvalu fbiritustlia ifla digne percipiat. VVLT ACCIPERE vitam, nam Jinon mutet
TufultnJm In eucharillica mensa iugulandus homo verus vitam,ad indicium accipiet vitam
fic ille. Hanc vi-
hemo vetui it 1 eft.vr nouus homo Chriftus in nobis viuat. Huc rx nouitatem probat etiam idem fandus Pacer,
tmchtriHui voco illud Salomonis Prou. 1$. vbi ita loquitur. Pfal. $ 9 . Iam nos in luce fitnui,tenemu* corpus Chrifii
tntiti.i
Quando federu ad menfitm petentis llatue cultrum in ,
tenemus Jangninem Chrifii ,Ji habemus nouam vitam
gutturetuo.fi ad mortem libi inferendam cum adi- eant imus canticum nonum , hynnttm Deo ntfiro. Sic
gere volui liet, non aliis vfus verbis elTecifed quid ille.

jugulationis cum coniiinio. Poruir Herodis iullu Nouam hanc vitam fignificat tempus, quo 4 IL.
prxeifum Ioannis caput in conuiuiuin in ferri, hic agnus Paichalis comedebatur , in menfe Nilan, Re nexetur tm
prxeidi in conuiuio ipfo caput prxeipi videtur, qui fere Aprili refpondec, parabatur, cur non alio Jfintm . tjui
rutbmriltiti
du cultrum in "ucture ftatui ftaruitur. Hxc men- tempore , alio mcn(e?vt &
roenfis mylicrio defer-
j4gni turni-
fade euchariflica mesa accipi a Patribus foletiiurc uiret,verno tempore terra florefeir, erumpunt ger- im vefittur.
jugulatio luadetur,qua fcilicec vetus homo iugu- mina , iuuencfcir humus , aliam faciem induit,
Ictur , nouus in nobis viuat quem comedimus, aliam formam ab co,quam hyemali tempore prx-
Vgo Cjr.
Chri(lus;fcitc Vgo Carenfis ad hxc verba. Statue, tulerac vt tacite moneremur rcnouato
, fpiritu,
inquit , cultrum in gutture tuo , vt 1 v cvinvR fidciquc viroreque fpedahiles ad has epulas nobis
SCILICET VETVS IIOMO IN TE, AC accurrendum Accedenda huc Beari Ruperti vci ba B.Ray.
KOVVS, HOC IIT, ChriSTVS, VI VAT^ lib. 1. in Exod. cap. j. fic autem ille/cribic Ipfa :

Cultrum Deomades.Deique vidima

llatue, vr te menfu Nijan , id ejf , jdprilis verna temperies eunt ,

fijs.vt veteri homine mortuo per vit* no ui tat era teUsss refiorefiit, totufqne pofi hyemem quajipcjl'finiunt

ChriftQ viuas,& Chriftus in te. rurfiss imenefiu orbis,nonne hominem decet , Q^vat i-

410. Vetullatcm a fieri raensa amolitus elt Da- & NVS RENOV ATV S SPlRlT.V MENTIS
Nihil veru* uid cum diceret: Filij tuijicut tseuelU 0 Unarum in
, SVA, fidei viridis, e Utui,& charitate florens, epulis
in tUit wvu* circuitu menfe tu* , Pfal. *7.qux verba de cuchari-
1 agni pafihalit interfit jpiritttalibus. Horrido hyemis
ne at, ft*i ru- ftici mensa exponi lolcntjfed quxri poccft,cur fi- tempore agni paichalis menfx alfidet, qui glaciali
ebaritheo fu-
lij noueil* potius oliuarum dicantur,quam oline
an ;
frigore correptu» nullo innouationis ngno cdiro
ne vtfi wu»r.
Platin ujr.
idfaduin vt nihil vetus in illis remaneret, qui fa- iacct , & torpet ,hyemis fqualorem prxfcrens.
crx adllanc menfx , &
carlelli pane velcuntur? Venum talis tandem euadac , vt dici ei polii;:
S.ChryC fuccinit (anctus Chryfoftomus hom.6 1 .ad popu- Iam imber ab:jt , & recejfit , fitrge amice , &
lum , vbi hunc locum de Eucharillia explicans, tu ni.
iit: Fili} tui'fi ut nouclU oliuarum-, uixuv vctvs. im- Non percipiebat Nicodcmus , qui homo nalci F.utkatinico
mite nihil , tales enim nouelLt funtad frudum idonee, denub pollet, &
ad infantiam redire, quod in Ba- fame hamo
frhflum mirabile oliue dico , & fortes , ita vt Jient in Ptifmi (aeramento fieri docuit Chrilhis ,Ioan. ). inmifibtliter
rtoofiitur.
cinuitu menfi noucllx dici haud poterunt, qui vi- Icd illuc idem fuo modo panis cuchaiifljcus prx-
tx vetu Aatcm minime cxucruru. llat; per illum quippe homo vit* noux nafeitur,

MSJ» nsria- Moriamur prorfus mundo >w)oriamur nobis, moritur veteri, intus infans inuilibiliter fit i id
tur ,
f Ml De- qui Doniinicx mortis facramciVo pafeimur , vt quod voluit etiam fandus Augullinus trad.25.in S.Aog.
miniea mtriit
ita noux vit* nalcamur. Hoc indicauit Apofto- Ioannem, dum ait : Qui manducat hunc panem , in -
[ter Amenta
fa/utur.
!tl$,cum diccrcv. Quotiefiumque manducabitis panem uifibiiiter kenasciTvr, intsss infans efi^vctctc
hUnc,& calicem bibetis,tnortem Domini annunciabitu , homine omnino exuto,& prorfus prau* vit* pro-
l.Cor.i 11$, i.Cor. ii.x(. Nunciare mortem non pote (l nili ieda fen edure.
moricns,& veterem viram exuens in nouam exur- Vcrccomcdenres renouat hoc facramentum; 4 U-
hinc quod nofter vocat Zach.9. 1 7. fiumenrnm ele- Cnmdrmtiatm
S.Pa£b, g*t. Religio circt hic fandi Palchafij verba fup-
imutntuttm
primerc.qui lib. de corpore & (anguine Domini ,
Florum, alij vertunt , frumentum iuutnum , feu adole- tuibariflu
cap. 1 .ita fcribit,luic rcfpicicn«:£jM/w calicem cum
1 fientttm , qui licet Sc fenum fit,tamen quia fenedu- [atramentum
bibimus quid aliud quam mortem Domini annuntia- tem ipfam icflotere facit , & renouat , iuuenum
,

mus ! IDCIRCO NECESSE EST V N V S- dicitur (cite ille : Frumentum eledcrson , vel,vt alij 2ac!i f XJ.
Lud. Pcn.
Qj ISQVE PRIOR MORIATVR HVIC vertunt , frumentum iuuenum , fiu adoiefientium,
lib 4.HI1.S.
SiCVLO ;
quia Jicut nemo niji fipultus mortem quia fpiritualem vigorem co nfiruat , comedentium &
nuntiat, itanemo exinde vitam Jumit , niji refurgens in iuuentutem renouat.Jicut Aquile, nefinefiat ,
& pereat }

nouit.ue vite ambulor ,& iam in Chrifio maneat, fic huc aduocari quod habet Guitmundus
poteft
ille j non vere Chrifti mortem annunciat,nifi qui Archicpilcopus Aueifanus lib. 2. de veritate Eu-
libi moritur , & huic fxculo nequam. char. cum de die in diem nos renovet, ipfum ve-

hxc mors, quam vicxnouitasfequitur, ttrafiere nunquam nouit.

4 n. Felix Neuoi meret
Illuc idem euincit A pofioli locus ad Hebr.10. iudutrt debet,
In tnehnnfii- felix veteris hominis mors , qux notum vitam
tt Seer emen- parturit , ac vere fpiritalem hinc Ole* 14. v.S. :
loJninauit,inquit,nobij viam nouam, &
vineum per qui luthati-
te munde jh* fartiteft
pluent tritico, t*r germinabunt quafi vinea, qux verba quem locum fandus
velamen, id efi , carnem fisam ;
manJebtmue, fit.
fic extulit Pjraphraltes Chaldxus , Fiuent mortui, Anlelmus , Sc landus Tliomas de Eucharifti* la-
ve Detviuo- Hcbr.io. &o>
tnue. accrtfcetque bonum in terra ; ac fi idem edet viuere cramento interpretantur initiauit nobis viam,: S. Anfclm.
O'e.14 I. mortuos , viuere tritico &
in Euchariitix facra- ; & quam ipfipritmss percurrit & primus omnium am- S Thom.
Child. mento homo,& mundo veteiiquc homini moria- Dulauit,vr nos pollexeius carne pafti per eandem
hiH tU viti 414.
,

tur ,Sc Chriito viuat. ad coelum pcrgercmus,nouam viam iniremus, no-

qui in entha- Jn malitia
mfUr' S«r*. Hanc vit* mutationem, ac nouitatem fignifi- uos inores induciemus. •ueiuflase
mento vult cauit & T
Chriftus c&m dicerct:A /y7 nunducaueriiu Nouus exuto vetere homine homo clle debet, fttfenerant
nt -fert W- carnem (Ut, ho minie , & biberitu eiu* Janouinem , non qui faerx Euchanilix myfteria percepturus cft larnif» u* eu-
tam. ihanliito vi-
habebitis - nam in vobis Ioan. 6. nouam fcilicct, Luc.f.t 7. Nemo mittit vinum nonum in vires vtierer,
Ioao. 4 . tu ,fl.
Sc ipuuualciu qui veterem hucuique vixerant. ad euchaullicum vinum fledi hxc vetba poliunt, Luc-J- 17.
,
ad
 . , . |

Agnus Eucharifticus. 129

ad quod recipiendum homines peccatorum ve- in regno Patris illud nouum bibere teilatur. AUoquin
cudare laborantes minime funt idonei. Bene Bcda eum in ilio regnofuturo hunc potum corporeo guflu , &
apud laudum Thomam in fua catena Cuicumque : hanc tfiam non bibiturum , nec percepturum credimus.
Anitru HONOVM INNO VAT4E > fid in Zttti- Huculque Sandus hic. Ergo iuxt« fandi Pafcha/ij
jtate malitia perfiueronti nonorum mysteriorum fa- mentem nouum vinum bibiturus c/t Chridus,
t Tomenta non debent immitti j vetus vier erat lu- quia nos in illum per vita: nouitatem transfor-
das , vt perinde excepto hoc vino medius cre- mati illud bibimus.
puerit. Porro quod in cucharillicl mensi nos in fe Euebuifliia
JiiUAtb ir.fli- Nouam indituat vitam, qui eucharifticum edit transferat , &
commutet Chri/lus fermenti /imi; m,nf* ” fl *'*
r,
m*t vitam, panem. Moyfis hzc funt verba : Dabit Dominia quod totam tnallam fermentat »vt ait fe,r **‘> 'C
litudine,
qui lui itari- vobis v< Aoodolus , explicat Nicetas Clxoniaccs lib. 3. in Nic.Ghoo»
jthum fanem ffere carnes edere, cjr mane panes in faturitate,
Exod. 16. 8. non caret tempus myderio , carnes Alcxio Commeno in hzc verba \Vt parum fer-
edit.
EiwJ.iC.S. exhiberi dicuntur vcfpere , nunc panes , quia per menti totam maffatu fermentat , & fibi fimiiem & ,

carnes Iudaica/acrificia, per panes euchariilicus parem reddit , vt D. slpeflolus ait \fic immortale pa-
panis intelligitur , cuius efus uouatn vitam requi- li um Dei corpus , cum in noflro corpore fuerit , totum

ritat veterem vitam vetera (acrihcianon repudia- id in se cohmvtat , ($* transfert. Sc ideo
B. Rupei t. bant. Scite B.Rupcrtus lib. 3. comment. in Exod. in illum transformati , iain nou.e vitz genus
cap.14. qui haa: verba expendens , ait Quid per :
inimus. Ergo ad Tumendam Eucharidiam ita fa
quid per mane ni/i no-
vesferam,nifi vet ullam vitam ,
qui/que pia’ paret , quali tunc primum omnia
uam n o va v 1 TA cbaritatem inteUigimtes f Recle nouiter peragenda cllcnt,& tunc recens noiwfc vita»
hic per vefferam veterem vitam , in qud carnes tau- vita nobis cllct indicueuda.
rorum^fvigmnem hircorum fiterifieasserunt ludaiper Proba ad hoc facramcncum difpo/itio ed men- 4V*
mane autem nouam vitam intelligimui , in t/ud procur- tis , Sc vitz renouatio
hinc illud Ioannis Gellen ** ***
;

rente fianmo Sacerdote Christo fiurifkant,& pane cceli lib.4.deimit.Chridicap.z.A/#u4 fimper mentis
faturantur Chri/tiani, renovatione ad hoc diffonere te debet , CT frtfiti* tfl vi*
Vitam tfu-tm Vitam nouam viuat » veteri exuti qui Chri/ti magnum fa lutis rmjlerium attenta conficUrationc t* nncumii.
,
tnuat , /fui corpus fumit , Chrilli /angui nem bibir \ huc facie penfere. Ioan.Gelkd.
Cbrifti tttfut Animati
illud /andi Auguftini in PCilm, i 9. /amnes tenemus Qui Eucharidiam accipit, in nouum hominem *t*
•xiifit,
corpus Christi , tenemus fimguintm Christi, habemus renouari debet hinc illud in Mifsa fandi Iacobi:
S.Aug. f ;

novam vitam, cantemus canticum nouum Jsqm- Dicit Diaconus , Domine , benedic. Sacerdos, Dominus
num Deo no/bo. benedicet , & dignos nos faciet
,
qui puris forcipibus s. a cob.

4 *{. Digni corporis , & fanguinis Dominici fum- igneum carbonem ef* imponamus in ora fidelium ad
,

Hosr t m m- prione hominem renouari allcrit etiam Petrus purgationem , &

renovationem animarum
tbanihej BIcfcn/is trad. de facri Euchar. cap. 14. dum ipforum ,& corporum nunc,& fimper.
tinnio rmi- canit, Vitz nouirate infans imus fit, qui cucharidico Vit * multat»
natur. '*,Mi '*?*?*
PecrBIcH
Hio reno vat v r homo peccatis inueteratus , Vefcitur pane, ac fi recens in hanc vitam ederetur,

kftfqut reuiuifeit fidei virtute renatus. qui hunc agnum cdit.Pulchrc fandus Augudinus
Vt ojitiU ri- Qui eucharillico panevefeitur , rufi i virzno- tracl. x6.in Ioannem Qui credit, inquit , in Deum, ,jnt
: .

OOUftHr , /fui u* debere indicant Sc illa verba apud Matth. 14. manducat , inulfibiliter/aginatur
,
quia (j imtifibiliter S.Aug.
«*/ Chfifli v.18. Vbkumque fuerit corpus , illic congregabuntur renafiitur ,
infans intvsest,novvi
torfm at fi-
dit.
& aquila > fledi ad eucharidicas epulas liate verba INTVS E S T , V B 1 NOVEUATVR , ibi fit-

, ad quas ramquam aquilz aduolamus,

poliunt tiaiur noua: vitz nafeitur , veteri mortuus, qui
Mattii. 14. ,

« 8. /i veterem vitam exuentes nouam induimus ; nam digne manducat vitz cibum.
VgO Car. aquilz e /1 fenium deponere , ac renouari. Hugo
Carcnfis in hunc locurr Sanili ficut aquila carni-
bus vefumur ($ in futuro
:

renovantvr, ficut
EXCVRSVS xkxili.
JtqUuo
u*'*
rer.t- aquila poji finium reuiuifunt j
parum eft in futuro Ad bellum tamquam milites parati
alr.ir*.
tir.a
fxculo renouari ,renouantur & in prxfciui. Pul-
fine, qui Eucharidiam
S.Auibr.
chre fandius Ambro/ius lib. 4. de facramentis
cap.i. vbiait : Bona aquila effe ccrpifli ,
qua catum fumunt.
,fi terrena faflidu. Bona aquila
petis circa altare.
Vbi enim corpus , ibi &
aquila, forma corporis al- Agni balatui vt tuba ai biHmt excitabat.
tare efl , & corpus Cbriiti efl in altari ;
aquila Militi* noftrx Jlipendium facr s EuchA*
veri vos e/lis , renovate ablutionem dt-
nlf/a.
lifli .
Dona in natali Principum dr vrbittm militi*
Ad hanc renouationem fpeclatu etiam verba ,

416 /and* Pafcha/ij lib. de corpore , (anguine Do- & bus tributa.
ln Chriflum
migrat , /fui
mini cap. 19. Porro, inquit , fimguis
eius potatur, Ad pugnam fe accingat , qui Verbi Dii
Cl.rlfJtS/.I fu- quatenus anima ,
qua in /anguine peccati eff, re- manna comedit.
tralt. no v e t v r ; nouam fcilicet , ramquam recens
figi Chrisli /aeramentafufeipit , ad bellum
Mattii 16 .
S Pafch.
.
nata, vitam in/lituens. Idcirco Chriduc ait, & fe paret.
W/i neu,:*. in regno nouum viniun fe bibiturum cum illud3 ;

tfH inquit , bibam nouum, Chridus bibit , cum nos

Ab agni efu ad bellum eundum .
*x.$it
hnebarit/ia bibimus , quia in illum bibentes , per vitar noui- Annio» quid ce vttde. ,

far* Amitum,
Idan.*
tatem transformamur. Debemus acumen idue Militi*, &
cuchariftic* menfit nexttt.
eidem /andlo Pafcha/io qui eodem libro cap. 1 ,
1 Panis a caftris repudiatus, aliter in Euchari •
ita loquitur. Quoties nouum ex hoc vinum bibimus
fiidpra flandum.
in regno Dei , Chriffus illud fe bibere fatetur , cuius
Panis fortium quti,& cur ita diceretur.
nosmembra fumus , &
qui bibimus. Conuiua vero eo ,

Fortitudinem auget eucharijlicus panis.

quod cum iSo epulamur transformati in
NOVITATEM, qUM COrpUS sitSS fsTttHS ,CX quofe Chrifui Euchar ijlia /aeramento fuis militi*
bui -f*

zed by GoogI
 , $ - , m- , ,

130 Liber V. Sacrorum Eledorum,

bus vires tribuit , vt fortes contra hofles tur populus pugnajp , fid dicitur ad eum Dominus .

reddantur, quid fanguinis nexus , & for- pugnabit pro vobu , & vos tacebitis & tu ;
ergo cum
caperis manducare manna ,
panem ceelefiem verbi
tirudinis.
Dei , Cr bibere aquam de petra, cumque ad interiora
Satam cus b offis terretur labra videns Chrtfh dotirina fi iritu alit accefferis ,
jperato pugnam ; &
[anguine adf>erfa. fUNIlA TE AD b e ll v M.bladtcnusille,
Armorum loco Euchariflia fumftio. fcd nos hxc nec aliene , ne coa&c ad facram Eu-
cluridiam flc&crc pollumus, vt hac re aperti
nobis innuatur pod fufeepta facramenta pugnam
41
A e si boletus
Vt tule ed
Q Vis crederer fub agni militate dcliteftere
bellum ,ad bellum vrgere nos agni balatu}
vrgemur tamen» vt etiam hac de causS tot ante die-
cutn hodibus ineundam , adeo vt nemo torpear,
nemo imbecillis &
elumbis prxlium fugiat.
tritum exci» bus domi parari agnum vellet Dcus,vt cius balatu Acute in hanc rem fanlhis Augudimis ferm. 9j. Sjd Chriftf
tabet. veluri tuba ad prxliuin exituros (e fcircnc, para- de tempore. Bibit de petra populus , Jlatim bellum feeramtnra & frftiftt ed
B.Kup. rent i c Ic Pulchre B.Rup.lib.i.commcm.in Hxod.
.
inqt contra Amalech. Videte, patret, quia postea- .

Lilium ft fo-
cap. < .ad illa verba :Et /eruditu cum vfqsu ad qssar- QVA M Q^yiSQ^VE DE PETRA BIBERIT, ret.
tanc decimum diem menfis huius ; cur i Vt quid tamdiu id est, Christi sacramenta svs- 5.Aug.
ante tolletis tanto tempore fi maturi ? Videlicet, vt dum CEPERIT, NECESSE EST ILLI AD PV-
ille proflo e
fi , caufis quoque eius corda veflra fillici- CNAM PROCEDERE j
qui/quss ergo Chrifto
tet, neptis immemeret, vel imparati, quia tranfiundum coni ungit str , non ad delitias, non ad voluptates, fid ad

xfi , dum ille tot ante diebus de profectione paranda vos pretium prtparetur. Chtidi miles audire non de-
admonet ;
quoties enim iUe balatum emittit , toties bet , & expungi e ttlfcia merenirqui pod fufcc-
Q__v ah TVS/t SONITV exituras casirorum pca facramenta non bellum cogitat , fed vm-
aciei excitet ; vehementius nos ad bellum vrget bram , non laborem , fcd ocium , & fub defi-
Agnus eucharidicus, alte ille etiam tacens in- dix vexillo militate (atagit, cimi deberet virtutis,
clamat» vt bellum cum nodris hodibus drenue & laboris.
ineamus. Vix agni pafchalis ritum cxplicauerat Domi- 410.'
JitilittC »*• In hac mensi tamquam milites dtpcndia qui- nus, cum addit Obfiruabiiss azyna in eadem enim Ab egni tftS
: :

fi re
jliftediit
dem militia; recipi tamen regio cibo excipi, fcd ipsa die ediscam exercitum vefirum de terra %/fgy- ed LtUum
fem Eurix- eundum.
ri/iie.
poftea nobis bellum cum hodibus gerendum. psi Exod. u. v. 17. Dixidct Educam vos ; educam Exod. 12.17.
; :

S.Bjlil. Miles ait fandus BafUius fcrm.t.cxercit. alimen- populum , vedrum , inquit , exercitum educam;
tum habet regium nofquea regum Rege regium ;
cur meminit exercitus i an vt fcirent , qui cucha-
cibum tamquam milites habemus , dipendium- ridicum Agnum comederent , ad bellum eundum
que militare accipimus in cucharidica mensa, qu6 libi podea ede, nec enim marccfccrc otio debent,
S Pafcb. (pedauit fandus Pafchafius lib.de corpore,& (an- fanis hifce epulis padi;huc voco B.Rupcrti verba, D.Rop.
guine Domini cap. 8. vbi de hoc ficrameuto lo- qui lib. 2. in Exod. cap. 15. rem ita expendit:
quens , ait cibum vita , Jl spondium militia.
: & Signanter dicit , exercitum vefirum ,
videlicet quia

nefira /Umimus. non ad otia ,fiut ivdicra eximus de terrd

Dens in na-
Quam prompte qulm animo liberali & veri,
,
t/Fgypti ,
de domo antiqua firuitutis ; fid ad PV-
ta!i Prsnei regio hoc donum , hoc dipendium militibus c N A N dv M adssertits Principes , & potefiates , ad-
f«m jV vr fuis offert Chriftus.quin &inuitat,vt ad illud cx- uersits huius mundi refloret tenebrarum harum , contra
bium m/Vi/i- cipiendum accurramus. Plcrique dipendiis ac do- :
fiiritualia nequit .e in ccelefiibus nemo fe fallat vt
; ,
us tributa.
n i s militibus teibui folitis fraudare milites du- pod menfx dclitias putet ipd fub vmbra
faerx

I* au j A.lu iL dem > h° c ccrt ^ ntauit is , de quo feribit Paulus iegnidei indormiendum pugnandum cd , & ;

Aquilegienlis Diaconus lib. 1. hi Horiarum, rem 1 tunc magis , quo fuperis dclitiis magis onudi,
cius verbis d.ibo.Ciw» veniffet tempus, quo imperifiia quibus Dxmones tamquam latrones inH-
milites filent dena percipere ,
hoc enim agitur plerum dianrur.
, & laboris magnus nexus cd
^ que die Cedendarum Januariarum ,& natali principum, Prandi) vt vel Atlrrr ,
,
quid, (j vn-
C:7 vrbium regiarum , exquifiuit quatenus eos Jimpliciter ipfo nomine monemur fumpto cibo ad militares
de.
fxprifid cofuetudine fallere potui(Jit .lufiitque vt vnufi labores exeundum , rcide circa nomen prandij,
quippe ad mansu Imperatoris accedentium , ab ofjict/t quod dicitur , philofophatur Didymusad Didym.
admonitus ,prisnttm itu enfism offerret, erat enim ante eum lib. 1 .OdylT.fumitur prandium J\ 7mtr quia to fum-
thtu pofitum , & aram ficttndism antiquam Romano- pto laborandum , Jit mrtir , & ad exercitia militaria
rum confise t udinem. Vides dona plerumque Calen- redeundum. Diceres hoc voluiffc S.ilomonem,apud biititU , O»
dis Ianuariis, natalique Principum die,quin & vr- quem Prou. 9. verf. ). Sapientia propofuit tnenfam
iHtheriihte
moufe rrtxHt.
bium ciibuimilitibus folita. Vides & huius frau- fisam (ed mifit ancillas fuas , vt vocaret ad arcem,
Trou 9.
dem, milites decipere volentis. Non ita Chrtflus» & ad mania duitatis , vt exercitia militaria
qui nos femper inuitat,vt militia; noftrx ftipendia non defereret , qui ad menfain cucharidi-
recipiamus. cam inuitabatur ; & ftirct (ibi cum hodibus
419. Tantum qui ftipendium accipit , regio cibo & pugnandum , qui ad cucharidicas epulas edet
M f
u/nam pafeirui , meminerit ad bellum libi eundum con-
tra hodes. Exod. 1 7. iitibundo populo dulces ex
admidus.
Obferuo igoauix abolcndx causa prohibitum 4U.
f* attingat,
qui vttbi Dti petra propinauic aquas Moyfcs, bina pcrcuffione, aliquando in cadris nc quis panem ,aut aliquem Penit i ea -
etme-
pCij additur: Elige viros , & egreffiu pugna cottum cibum venderet ; hoc de Metello refert firtt rrf udia-
trr e Uter tn
Siod.17. centra slmalecb. Itine ab aquis ad bellum (lari Saludius dc bello Iugurrhino his verbis : Metel- lueuerMi*
itur, & potus ad arma ducit ? Quid idue (ibi vult? lus ediflo primum adiumema ignauia fufiulit ne quif- frell^dnin.
An pod verbi manna do&rinxque , delicias feta- quam in cafirss panem aut quem alium coflum cibum
,

mus nobis arma fumenda nc torpeamus dcli- , . venderet e lixe exercitui fcqsserentur ; vt alibi etiam
dixque indormientes hodium ludibrium Hamus? tetigimus ,alio rcipicientcs. Aliter in fpirituali-
Qtlg. Huc videtur fpeflaflc Origcnes , cuius hsrc fune bus cadris accidit, vt enim torpor cmnis,& om-

verha hom. 1 1 in Exodum Antequam manduc.net

. ; nis ignauix fubmoueatur cncharidicu»
caufa ,

panem dc caelo , &

biberet aquam de petra , non refer- panis ncccilaiius ed , vt iuic regius Piophcta
4ix«riu

Digitized by Google
 , , f 1

Agnus Eucharifticus. 131

dixerit : Parali i in confftfltt meo menfitm tubarius itrigat , dr magnam inducit quondam ViRTV-
m< , Pfalm. 1 x. qua: verba fic ex-
omnes, qui tribulum t e m , ait fi net us Chryfoftomus hom. 61. ad
S.CLtjC. pendit lardtus Chr) follemus hom. 71. in Mac- populum.
(harum , Qua inquit , facilius hofles fundere poteji, Explicari non poteft , quantas habear contra Satanieuiht-
quam qui comedendo t ropkutm erigit ? ideo Propheta hoftes vires hic fanguis j oliin vt hoftibus edent
fit terrttmf
iakrm vidtnt
q: o:jue dii ev ut : Paruiti in conipt ilu meo menfkm terribiles, confucueraut quidam coccineis vefti-
CkriiK f»»-
adversus eos qui tribulant me. Haec ille. bus indui , vt alibi obferuo ; etiam hic cartareus
guiSM a JfyOf-
?.i na futium Fortitudinem auget hic panis, addit vircs,igna- hoftis terretur cum rubentia Chrifti fanguinc la-
1*k, &tur uiam rternit , ditftpatquc , adeo vt panis fortium bra videt , in fugam folo iullu conjicitur quod ,

11 * sliuro- notauit fandius Pcaus Damianus in epiftoli ad

eti;un dicatur. Plalm.78. v.ij. Panem Angelorum S.Pcct.Dao>.
tur.
tnanducOuit homo. Hebraice 0‘1’US OnS lehem Blancam comi tiliam cap. j. in hxc verba :Tir*
abhim panis, ; &
quia requirit.
robu florum fortium RETVR ADVERSAR1VS, CUM Chrifliaui
S.Aug. Si quia fortes facit quos rccipit.hinc Deus fandi o labra videt Chrifli crucie rubentia. Agnofiit enim
Auguftino , pJnu fim fortium \ fortis Iit, qui panem proflo fina perditionis indicium , tr ditoina vifloria,

hunc manducat i a voluptatibus , tcrrcmfquc de- qua laptiuatsss eft , &

obterritus non tolerat inflru-

liriis non vincatur, nc lupinus mundo fuccum- mentum. Quis vitx fux ab hoftibus timeat,
R.Dauid. bat.R.Dauid apud Pagninum in lcxico per fortes, ciiin folius languinis huius afpccbu abfter-
coctos intclligit, vt panis fortium hic panis di- reantur?
catur , quia manna defendebat de cfflts qui funt Denique armorum loco Eucbariftix fumptio Armiruml»*
fortes ; fcd manducans hanc fortitudinem liaberi poteft.hac mente fetibebae Gregorius to Euihxrt*
aemulari debet , vt fcilicet nullis alrcratio- Papa V1 Inter catera quo tibi contra
fu fumftit,
. epift. 47. , Gteg.
ilibus fuccumbat , fuperior omnibus hofti- principem mundi ARMA Deo fauente contuli, quod
bus fic. potijjimum eft , vt cortvs Dominicum frequenter
411 .
Sed panis forriutn dicitur eucharifticus, quia acciperes , indicaui j
($• vt certo fiducio matris Do-
Ttrtitudinan fortitudinem auget , animum firmat , corroborati
mini te omnino committeres , prorepi
; hinc proban-

nufft turba- potuit iubcinciitius panis tatas vires tribuere Elix dus illorum Ducum , ac Principuin mos eft , qui
fanis. Prophctx t. Rcg.15.cur non maiores vires con- in prxlium du&uri exercitus , Ic , militelque fu os
|.Kcg i 9 .
ferat panis ifte cccicftis ? vt rc&c arguit Beatus Dominici corporis communione muniunt*, quae
B.Liui.Ind.
Laurentius Iuftinianiis de cafto connubio cap.4. & armant.
5f,inqui t fdseinerititu panes, C" aqua petsu Propheta
tanta* adhibuit VIRES, vt in ipfiu* cibi virtutegra-
di.ns diebus quadraginta , & noti ibus totidem perma- C A P V T XXXVII.
neret ieiur.M,quid panis Chrifli,qui eft panis vita,reile
/Umentibus fliritualittr fortitudinis conferre valebit Expenduntur illa verba , In cunttis Dtji
Sic ille.
ALgyfti f<tciam iudicia j cum Agni
Clriflus En- Qui ergo cum viabilibus , inuifibilibufque
euchariftici cfu vitiorum idola
tbnrinu fn- hoftibus pugnans viribus deficit , ad cucharifti-
crnmtr.te fui* cum panemaccedat, vt vires augear , pugnxque non coharrent.
miluikus w- fit par , viftoriain confcquatur ; inferenda hic
r« Illinit, Vt
funt Anonymi atufkoris verba , qui non femcl tAEgypti qua iudicia
ferres e en ira In dijs Deusfecerit.
tel/rs nidi- a nobis productus, in lib.de prxp. Miftxfer.i. ita
Idola itgypci , nofte quia agnum comede*
deipiritali militizhuiuscibi vfu viribus recupe-
milites runt, defrulfa divinitus fuerunt.
randis .dillcrit : Ipfi eft, qui eligitfitot,

tot faciens contra aerea* poteflatet refflere , & perfie- Templa quoque ceciderunt.
ueranter pugnare. Ipf nempe eft , qui ad f de jpirituali Mortificatis , & defirutiis viciis , gufiatur
probo redeuntes fouet , & fiterament alibns nutrit ali- quam fuauis fit Dominus fub Euchanfiia
mentis. O quamfithiberrimafttnt cibaria hac O quam !
velamine.
diurna funt munita profdia. Si quis enim veneno dia-
l oli Si quts peccati morbo percujfiujnaen-
Virtutum odor cum euchariftico me Iie.
perfufiu eft.

ilaut er ad refugium conftjfsonis accedas & ibi recipiet Virtutum fruftu vefcatur qui eucharifiica ,
;

fisorum medelam pecc.uorum. fi quis vero media ta- menft particepsfuturus eft.
beftit , vel fatigatu* in pralio reparari viribus concu- Paftioncs perimenda ab fis, qui ad eucharifti*
pifit ,/acrofdni'la corporis Chriffi fideliter , ac deuote cos epulas inu i fantur.
fumat myfleria,(Jr ftatim (annalefiet ,in melius priflind
Mentem a viciis vacuam mamna eucharifti-
re fi aurata Janitat e. Eft quidem /aeramentum hoc tam-
quam celLtriurn quoddam, omnium aromatum infi con-
cum quarit.

tinens pretiofn ate tn, gr virtutem. In ipftsm, qui ingre-

Ieiuni a viciis , eucharifticas delitius degu-
dinmur,rtfod'dantnr ah omni fatigatione, nec deficiunt, ftabunt.
donec prafintu vita termimu finiatur, eft etiam my fle- gui ad facrum Altare pergit deponat
ri um hoc quafi ingens arbor vireittibsu referta foltjs ,
vicia.
fitb qua quicunque fugiunt laborantes, & peregrinam et
Manna eucharifiicum ante vitiorum ardo-
proteguntur in ipfsu vmbraculo ab diti aflu d turbine
rem corde excipiendum.
quoque , & plnuia.
4 M- Magnam habet (anguis cum fortitudine co- Chrifti corpus refrigerium, vmbra centra &
Quid fanjui- gnationem , vt idem pene nomen ambo aliquan- vitiorum uftum.
Hu nexui ty do
,
fortiantur. Ifaix v.*. Et afperfiu ejt/dngwu Euchariftia rejpcttu vitia d mente elimi-
fortitudini*.
eorum Hebraice RjO nazacb quod fortitudinem,
;
nanda.
ac potentiam , ac fuperioritatem fignificat , exinde & Coelefi i alimento reficitur animus, quum om-
fitugninem ,
quod in eo fit animalis fortitudo , vr ait
Oleafter in huius loci commentario ;
nollra for- ne vitiofum confumptum eft.
titudo a Chi illi fmguinc eft i
hic ftatim animum Salutaris Euchariftia cibus fit infalubrU,

Digitized by Google
 i , , 1 . . , -,

131 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

fi vitiorum humoribus refertam inuenitt Salomonis verba,cum dici t, Quandofideris vt come,
das cum Principe ftatue cultrum in gutture ruo ;
mentem. ,

Prott. 1}. quia nimirum iugulandx peius propriae

V irrutum exerciti/ 1 hic cibus querendus. partiones.
Quid ? quod cti2m manna facramenti huius 416.
Octe qua agnum abituri lu-
illi figura non in dEgypio decidit, fed in folitudinc Atium m vi-
4 M-
,

dxi comederunt , idola omnia qua: apparuit, Exod. 6.v. 4-vt ita difccremus mentem h/s vaciiMir»
1 1

lo aiji JCgy- manna tu-

ab j£gyptiis colebantur, diuinitus vitiis vacuam hunc cibum quxrerc , in qua paf-
'a

fll MHt I Hjl- ! thariflisHtn

ceciderunt, id quod refert Abulcnfis fionum idola corruerint, non amplius furreduia.
*l* OtMi ft- y q surit.
etdt. •hic
, explicans illa verba Exod. it. Scite Philo Hcbrxus lib. 1. allegoriarum : Non 1‘hiio.

txo 4 .ti.it. I» atnfhs Dus tAfgyptifaciapt indicia, i t cnim:A/o« vbique inquit , apparet ,fed vbi defirtktn efr vacuum
IJ. u £gy- filum puniant tAigjptios ,fed etiam Deos eorum vitiis & affdlibui,quo<l iuftius dc euchariftici
, fa- ,
fti, noHi q !•*
ciendo ineis indicia, id
eft, admirabiles punitiones ; vel inens&diccndum cft.
agnum cerne-
dfiit JttlrH- vt volunt Htbralyifla punitio Deorum fuit -,quia omnia A vitiis vacui , iciumquc cucharifticas delicias Itioni i vi-

tfi diui rutui ielota i/£g}ptionm Hia nolle fiebito putrefafla , atque dcguftabunt i.Reg.i. Famtlicifaturatifiunt Qui- /y; eoihari-
Jlitot Jtltsim
fuerunt. nam funt famelici : a cibis vitiorum vacui, d tumore deguilnlunt
Abul,
ietdnerata fuere, metallica tero refiluta ,
&fu/a in ter-
ram vt aurea , argentea, area , vel fiatmea lapidea & ;
ieiuni , ait fandus Grcgorius lib. 1. cap. 1 .in lib.Reg. i.Regt.
autem vfipse ad pnluerem comminuta. Idem habet remque ad Eucliarilbam fledens ait -.Saiutu quippe S.Gicg.
Templa que- edam Lyranus ad harc verba , Dicunt Hebrai , quod pullum non percipiunt in comefiione falutaris holi ia,
j
ut sotUerit. illa nolle omnia idola v/Egfpti lignea fisbito fuerunt qui ca, quibus fe repit uerant, flagitia portant in
putrefalla , &
omnia metallica refoluta , (ff fufa in mente. Non /intrantur ergo nififamelici ,
quia a vitqs
terram ( (fr omnia lapidea ccnsminuia in detellatio- perftUc ie i urunt es diuina Sacramenta percipiunt in
ttem idololatria
; G lolia addit , & templa cecidifle. plenitudine virtutis.
Ferunt Hebrai
,
quod omnia idola tAigjpti con/ra&a Vitia omnia ei ponenda , qui ad facrum Altare 417 .

funt nolle , & templa vel /notu terra , velfluminis Nili

accedit, pulchre, ferpentis exemplo, docebat fan- Qui ad faerM
innundatione. dus Ambrofiusferm.j j. Serpens, \i\c^\\t,cimi vene- Ahttrr ftrgtt,
Mrrtifeatu, Hxc ad bibendum aquam ,prinfijuam bibat extra fontem difsnat vi-
res tacite nobis indicat in efu Agni eucha- rit
(y .UtruiUs tia.
Vttqi, guila-
riftici vitia, & vitiorum iimulachra perdenda elle, euotnit VENfNVM fiturn,& polle a bibit : ita & nos S.Ambr.
tw quam ne nos perdant, alioquin guftarc non poterit quain quando ad xiltare Domini communicaturi accedimus ,
futuu fit Jt' fuauis Dominus fit, quam dulcis;quod voluit Re- deponamus venenum pefimum , hoc efr , iracundiam
minui fui gius Prophetarum Aixit:GMllate,& videte quoniam auaritiam cupiditatem perbiam ,fi*crilegium , fur-
, , fi,
E ui anilia tum , luxuriam
futuis efl Dominus, P(alin.4j*. verba haede Eucha- falfitm itf!imcnium,difie,rdiam, per-
Vt lamina. ,

IMjJoMJ.
riftia exponit Incognitus , alij ; fcd vide quid & iurium : hac funt animarum venena. Illa priiu repella-
ante prxmiilum:4rr«/» conteret ,CT confringet arma, mus d nobis ,crjicad Altare Domini corpore , (fi fin-
& futum comburet igni, ac Ci diccrctivt quilibet gu- guine eiusfiniemur.
Manna tu-
ftarc portit quain fuauis in Euchariftix facramcn- Manna ante Solis exortum erat colligendum,
ihanflitum
tb Dominus fit , vitiorum diruat itmulacra , vitia & eucharifticus panis , cuius figura manna erat ante vitsetM
Rich.Yift. omnia abfecet,& in pulucrem reducat. Scite Ri- antequam auaritix.concupifcentix xftus, & alio- ardorem »*-
chardusin Canticum Canticorum cap. mortifi- 1 . rum vitiorum mentem corripiat , recipienda cft; tifitndmm.
vitiis ,^ fipitu ttntationibu* iuxtd
cat ts plenius 1

, vt quod ad iapientiam videtur flcxiiTc A ponius, Afon.

qmd feriptum efr arcum conteret, & confringet arma,
; nos adeuchaiifticas epulas fledamus;(ic ille lib. 1.
& tunc anima vacarepoter & videre quoniamfuauss it, ,, in Cant.lctibit Alanna diluculo Jlatim colligendum,
:

efl Dominus. Fere hanc fuauicatem non guftamus, antequam ardor avaritia, atque odor vah it
quia adhuc vitiis i n natamus, &paiIioncs adhuc jn gloria, antequam ardor libidinis exhalet
nos crudeliter fxuiunr. in nobis. Nam vbi hi aflui increnerint mentibus no-

415. Vix dictum erat in Amotis Cantico cap.4. mei /Iris

,
panem iUum cale flem ( in quo slixit Dominus
Pirtusu td r & ite fub lingua tua , ("aeramenti huius fumptione, hominem viuere) ad fisam reirallu/n naturam , fu-
eum etnitri quum ftatirn additur ,
odor veliintentorum tuorum gant d nobis , nec imra nollra vifiera eius virtus
flita meus.
fttut odor Libani-, qux veflimenta virtutes fignifi- manebit.
One. 4. Ciri Hi tu
C.inrqua* odorem fuum in omnem partem fpar-
,
A corpore vmbra fit, qua xftuanres refrigerium
gunt igitur qui corporis Dominici mcl libauit, fenriunr,perfcdior, mcliorquc vmbra ex Chrifti nom, vm- /“
;

vitiorum Iimulachra ita conterat, vt nufquam ap-

c
corpore qux
refrigerium nobis contra vitio- ira tenera
eft ,
parcant;abfim vt eas amplius colat 8c veneretur, ,
rum xftum exhibeat ; fandi Thomx hxc fune vitiorum
cadam omnia, fle vitiorum loco, virtutum fentia- verba opufc.5 8. Cap. 1 . De corpore Cbrifli manat alium. 1

vmbra gratia S.Thoin.

tur odor. ,
qua nebit defenfitcultan eft contra
Virtutum frU- Antequam diceret Datiid Pfalm. 11. Paralii in INCENTIVA VITIORVM, carnalis cett-
Hu -'tfemtur,
ccnfpellu meo /»e/i/«m,cuchari(tica; figuram, vt plu- CHpifcrntia .
qui eu:h*ri-
res interpretes notaucrc, prxmiferac, in loto pafcua HabitaEuchariftix ratione , vitia in animo re-
418.
f.ica tntnfa
Eurtundia
particeps t/l ibi me collocauit Euthymius legit in loco herbarum
; , cipienda non efle probus quidam Audor probe
rtf/iHu vi-
futurus. ibi me collocauit add t herlmrum pafcua vir- in hunc modum colligebat:^/ dvtitu homo, aut lia a rr.ei.tt
1’filmii. q c , Per ;
i 1 1

tutis morales flgniflcat quibus antequam facrxmcn- integer mente, aut fldelis potuit efie,qui ex aureo Sacra- eliminanda.
Euthjrtn. ,

fx quis accumbat , ornari debee , abolitis vitiis, rio , depalato vt ajfrruetur ibi Eucharillia, abiccijfrt kin. Eulcb.
Iju. icjf.i.
morti ficntifquc partionibus. corptu Cbrifli, vt loco Hlius deponeret lutum?Quomodo
frtffienet feri- Macedones , vt refert Athenxus lib. i.Gymno- fitpiens efr, qui ab animo,siiuino Sacror io, expedit ipfitm
omnia ai 1/1,
qui ,%d eritha-
foph.cap.i i.in more habent, vt nullus difcumbut diuinitatem complacentem ibi , (jr fiibflituit eistt loco

t illicat epulat inter eonuinas,nifi extra retia aprum interfecerit, non frercora ,/edflrdiora vitia, & cONCVri- Cocl.ih ali-
inmitantur. tunc enim federe inter conuiuanrcs licebar nobis ;
S c e N T as /brdidioret? enent» refu-
fandius id prxftare licet ; apram confodiemus, Abfumptis epulis , qux ex iCgypto detulerant tor anunuu
ft vitia,fipa/Jioncsqiiouisapro,qiioMisferafteuio- Hebrxi, panes illis c ccelo Deus promtftt Exod.it>. tjui-m omne
vitieftsnr eo-
rcs.pcriinamus ; Sc ftc iure cuchariftiex nicnfte V. 14. Ecce ego pluam panes vobis de poL ; cur non
funftup rfi.
•

aJfiocbubus ; apri imerfedi onera prxfcfcrunc ante ! au vt ttde doceremur , mundana omnia Lxvd.ia.L4.
piius
 - : , - -

Agnus Eucharifticus.
prius refpuendajVt ecrlcftibus faturcmur; Praeclare Sapit ei eucharifiicM panis , cui terrena de -
S.Grcg Nyff. lan&us Grcgorius NylTciius in catcni Grxca; fiptunt.
Aa tnadme n
i enti*tm r/jnquit)^ c!,m nihil amplius Temporalium rerum folicitndincm exuat *
e cisti popula fhpereffet ex tAg)plo , note caleshs pa-
q Agni particeps.
nis influxit , vt moneamur , animum noftrum refici
eucharifiici

calefis alimento ,
cum quod ejt 11 v 1 V s ucvu /Quam diucs panis eucbarifiicus.
v 1 t 1 o s v M,/« itinere huius vira ptrvefligia Chrrili Extra mundum quodammodo exeat qui eu- ,

confumpfmtss. charifitcam cfcam qrurit.

SsluUrk Ea- Noxius cibusalioquin falubris , fi ftonta-
efi:

ehonftis ei- chum inucnint noxiif hu.not ibus repletum, idem rrfa ipfm E * ab efu agni mercenarium cxclu- 4i9‘
biti fit infa- accidit in cibo euchariftico fi mentem reperiae P^^/5 dit, excludit adu«umiaitcnim,^d £»*«</«*»*,
lubrit fi lif fo-
iniquitate, vitiifquc refertam fiuufti Chryfnfto- ttena mercenarius non edent ex ee. meret
\
rum hitwteri-
bm refertam
mi hom.de proditione luda-, hac furit verba'.Sicut Exod.i z.v.44.qux verba fic exponit
inHtni.it mi- corporatis cibus cum ventrem inuencrit aduerfis humo- Lytanus hic : Aduena dicitur ,
qui
rem. ribus occupatum, &
amplius ladit, magis meet , nul- & ex aliena geme veniebat ad manendum inter ludcos, Lyun.
S.ChryC lum pullat auxilium : ita & ifle fpiritalii cibus , fi tnercen.tritu dicitur (init itis firuitnt in d:mo Ituisi

aliquem repererit malignitate pollutum , magis eum pro merceJe, quid ne crederetur, quod propter talem to-
perdet non fua natura , /id accipientis vitio. Pura
, habitationem cum ludas peffint recipi ad efism agni
igitur mens in omnibsu , pura cogitatio , quia 6" fit- pafihalis, ideo ffecialiter excluduntur ; & hsc inteSigi
crificium purum efi. Sanciam animam praparemiu tur
,
quamdtu extra fidem CS" ritum fiunt ludiarum.
(jr hoc non multo tempore , fed vna corrigitur Abulenfis fic interpretatur here verba Aduena :

die. Nam fi tibi contra inimicum tuum dolor efi, dicebatur aliquis habitans inter Htbrxos vt mercatores,
fidae iram , inimicitias laxa , vt remedium da menta qui venirem de loess diucrfis , & in multis locis fa-
percipias. ciunt habitationem , vt morentur vbi enim non coge-

virtuti txn Eucharifticus ifte cibus virtutum artibus quae- bantur circumcidi jtnerce narius vocatur aliquis de Gen-
hietibm
titift rendus cft ,& bonorum operum editione edendus. tilibus qui veniebat ad facienda aliqua opera He-
,
futueiUui. Plcriquc etiam fit notorum Patrum dcillo illa ver- breorum , quia qusunwumque ifte effiet familiaris He-
loan.tf.17. ba intelligunt , quar habentor loan. 6. v.17. Ope- brus , tamen non poterat comedere de agno pafihaU
Luiiou. Pon. ramini non cibum qui perit ,fid qui permanet in vitam uifii vellet circumcidi quia tunc admitteretur li-
,
e*h. y §. t. suemam
; cur enim operati cibum iubemur, qoem benter ad lomcslionem agni pafibalse inter eos , fed
lib.i.
ille perfectum offert , qui cibus cft? Bene ille, non fic dicitur de fieruo , quia ferum cogebatur circum-
Se vere : Operandi verbo vfus tfi , vt intelligM operi- cidi , cr comedere , mercenarius autem comedebat
bus bonis , & prodaris viktvtvm exerci- fi volebat.
C*/
tiis hunc cibum tibi effe querendum. Arceri ab Vtilc cft , quod hinc colligit R.R.tipcrtus , hos
eucharjftici mensa debet qui rirrutes It fui can-
,
ab efu agni cxclufos , quia alienigena , 6c aduena
fortio arcet , & vitiorum agmine virtutes , virtu- facile ad j£gyptiacam fuperftitionctn tranfirct, M h tfu *z*t s
tumque actus impugnat. mcrccnariuique nulli firmam fcdcm habebat ;h*c B Rup.
cius verba, lio. i.comment.in Exod.cap.21. §puia
alienigena dum liber tfi ,
postquam hodie comederit

CAPVT XXXVIII. Phafi, cras vel conti nuo, fi volti, coiqpnunicabit fitper-
tAigyptU , non diiudicant inter vtrumqur,
fl itioni
quod in illos quadrat , qui ab eucharifticis deli-
Aduena, & mercenarius cur ab efu
ciis, ad mundanas currunt,
ad perituras pergit
agni arcerentur. Beatus auitor : Similiterque mercenarius , quia sta-
bilitatem in dona JfratUtica non efi profrfifus,

gttti aduena, quis mercenarius tjfet, qui hic

& idcirco non habet , vtad Phstfi ftmA guflatum con-
firingatur. .

excluditur. Non aducnam ab efu agni

caret myftcrio , 8c 43 ®*
Cur alienigena ,
cur mercenarius exc luji ah exclufum ; $c quifnam nomiac aducnx fignihea- xl tfu agni
efu agtu . batur ? an ille, qui in fide minime flabilis , vi- txetsditur,

Ab qui in fide minime taque & moribus fidei non rcfpondct ? Pulchre
efu agni excluditur ,

illc.Aduen.im vocat eum fquison tfi in fide STA- L u <lo«f Pont!

fiab t lit. bilis ,(fr intra Ecdefiam efi non merito ,fid nume- Ub.tf.cxh.17.
Mercenarius f>ofi pacis ofculum nullusjit. Deum, fallis autem negat is in-
ro 5
qui dicit fi nojfie ;
Lucris terrenis totus haud inhiet, qui cucha- dignus prorfus cft qui adeuchariftici Agni efiim
,
riilici Agni carnibus vefettur. admittatur.
Arcetur faccllis,^* lucris inhians. Prodigus filius mercenarius efie cupiebat, cum Mmtttariui
Tatfi qui lucra fe&ancur vt venattr pane careret , fed poft pacis ofculum Formulam,
,

prxdttm.
quam meditatus fuerat, omifit Luc. 15. Samftus j-f”
Auguftinus lib.i. quzft. fuper Etiang. q. jj. ita Loc iy.
Lucra non quxrtt, manna ettchariflicam de-
feribit: Afc» addit quod in illa meditatione dixerat, Fae s.Aug.
gustans. meficui vnum de mercenari/j tuis. Cum 'enim panem
Cor excipiendo Chrifli corpori deflinatum,di- non haberet , vel mercenariis* effe cupiebat :
quod pofi

uittarum cupiditate non corripiatur. - 0fidum Patris generofijfme iam dedignatur, hic
mensa vbi non foliim
Diuiciarum contemptor jit , euchariflica quoque iu cuchariftici ,

fumimus,
^
menfit particeps.
p^cis ofculum .{fed & pacis auctorem

A terrenarum rerum tumultu fe fubducat,

nullus mercenarius cile debet
quxrcre vt fit.
, Sc multo minus
^
emthqriJliti

qui ad F.ucharifiiam accedit^ Qui terrenorum fpe parcitur .& nutritur . Iu-
Terrenorum obliuio tn eucharifiico cottui- cra terrena quaerit dum laborat , cctlclflum ob*
Ludou Ponf ^
uio commendatur. litus, is cuchariftici mensi indignus videtur, bbtf.cxhiy^

N murini Agnus Eucluuift, M hinc

Digitized by Google
 -
,
. ,-

134 Liber V. Sacrorum Elegorum,

hinc ab agni palchalis e fu mercenarius exclude- rc dicuntur y numquid diuites ab cuchatifticS
-

batur Exod. 1 1.4} .Alcrcertarium nutem appellat , ait mensa repelluntur f A11 pauperes funt diuitiarum
/ pius ille audor,^/ pro felis terrebis lvcius contemptores ,qui idonei huius mrnfx conuiux?
Liborat,nec itet nam mcrzedem requiritande fila ccha- Vgo Carcnfis huc fpedabat hic : Bene , inquit, Vgo Cai.
b natione efi ut cutu iuilormn , a quibat longe motibus : Edent pauperes , quia non comedent eum jpi-
dicit
diflat, rit nolit er , tiifi pavperes contemptores diui

45 1, Mercenarios , lucris inhiantes ab hac mensa & tiarum.

Arttt», ft. arooucbat fandus Cyprianus dc Coena Domini» A terrenarum rerum tumultu fc fubducar, A ttrrrUMrS
rerum tumul-
ttfim, rr !» dumait , Abi retro cum sacclus tuis qui lvcris qui cuchariftica: menf* particeps fit ;vix Chri-
,
tu /t fut ducat
tTH inhuBi. inhias /j- Menetis J?fl*ri<-,u\is, fuit ludas qui dum ftus facramemum fui coloris itiftituit , cum
, qui ad Eu-
5 c JP f * fiicculor, dcfcrens,Crcarfis inhians» & lucris huic ab ea domo di fcefiit seque ad hortum Gcthlc-
.
, , t i, arf {liato
fc me nfie temerarius ingclllt , mortem , exitium mani contulit , vbi adueniente militum turba at eedit.
lucratus fini cft. captus cft Matth. 16. led cur difccifit ? an quia, MiitLitf.
*,

TjHi. jnila. Plerique lucris adeo inhiant , vt nonfecusac non cenneniebat , vt ibi caperetur vbi tum difiU
vcnutur prardam pia lucra perfequantur»Prou. 1 1 pnlis manduc.wrr.ti Pafiha
, ait , cx Origenis men-
W Venater
1
IJ.Non
i

thuemtfrMttlolcnttu iurrunr^ro lucio LXX. te fandus T hornas in fui Catena fcd quiri
prodam. , ;

Pc0u.ll.x7. venationes , hubenc , Chaldius , non obuia fiet adhuc poteft cur conuenicns non fuerit , vt in
Wcbt. venatio viro Hcbr. non aduret fi-uu.ldcri-
dolo
fi. canaculo caperetur. Belle ille & opportune: ,

R Saloni. tus venationem. K. Salomon , Noti affabit frau- Ne locus tanto Jaeramento fiteer toleretur irruente Io. Pin-
dator venationem. R. Abcn-Ezca : Non ajfabit prophana tutbd , tumultu militum , dr fi repitu ar- Etbol.474.'
dolofiu , neque elix abit venationem fisam quia Mi ,
morum ; quo fullo nvt dotet ne fiuamm animum
R-Pinch. furripitiwr. Dcjis»qui lucris inhianr»aicbac R.Pin- OBIVNDl
TScftrnm INI ARV.M lURVM
chas Potlquam multiplicati funt , qui lucra fician
: STREPITV , AVT S 1 CVEARIVM C V-
t»r funt multiplicati , qui dicunt malum' bonum
» , & rarvm 1 v Mv 1 r v , ad tommuniorum acce-
bonum nudum. dentes.
i.ucrum nm
Lucris inhiare non debet, qui cttcharifticas de- Calix ifte , calix inebrians cft vt bibens
,
435 -
,tl3S dcguflat , tede hoc Deus docuit » cum ver- fui obliuifcatnr Sc terrenorum , in eum im- TtrrtnerS *b-
IfVtuclwitU. ^ ,

fum Jefujlg/, mibus manna fcaturirc voluit , quod in craftinum migrans , quem amat : Calix messe inebrians quam lituo ia eu —
Exod. 1 6. Tertiabatur , Exod. 1 6. Prarftat hic audire fandum chanffiet ef-
prae larus efi , inquiebat Dominus apud Pro-
S-Pcu.Dam. uiuio ttmrr.i-
Pcrnitn Damianum, qui fcrm.6. itarem verfar: phetam Regium rtdc inebrians, Plalm. a 1.
dattSr.
IfratlUHni fime populsu , fiuntfitera te flatur historia, quia bibentes Domini calicem inebriabuntur ad ob- rfilm.li>.
tum manna colligeret , fiaturiebat vermibus , atque tiuionem fui , terrenorum &
ait Reatus Alber- ;
B.AIb.
comptttrefiebat ; fi
quis infideliter agent , ex eo in tus Magnus trad. $. dc Mifta cap. 6. vbi expli-
craflinttm refutaret. Sic nimirum quifipuu ardore cat illa verba 7.ach. 9. Bibentes inebriabuntur
cv M ditat 1 s accenfiss » vt tamquam corpori quali vino i & trad.}. de Euchariftia cap. 1 . citata
fio alimenta prouidrat, terrenam fibi fhvfiantiam)fhe- Dauidis verba fic explicat : In eo quod dicit ,
ca-
firarizat , huic ille vermis ebullit ,
qui cenfiientiam lix inebrians j
innuithumorem calidum , dr dulcem,
fodiat, &
arcana pedores rodat. Enim vero tj filici - qui Jpiritualiter membra infundit ad fui obliuionem ,
tudinem vtrmet , quot avaritia generat , llht er tranfiitUM in distinam dcleclatiomm io optima
dt nuo verme i pagant , de quibus feripium efi : Ignis ebrietate.
serum non eviinguetur , vermis non morietur : vt & Sapit Angelicus panis, cui terrena defipiunt, Sapit H est-

ignem ignis cupiditatis accefldat , vermis ex verme & qui terrenorum obliuifcitur , etiam fponfie fru-
tbariitum

procedat. Quamquam & fic non inconuenienter imel- dus illius ,

quem dcfidcraucrat , dulcis erat, rema
defifiSt.
ligi, quia fient ipfi Chrijlsss, qui dicit , Ego fum vermii, vr ipla fatetur Canric. 1. verf. }. nil mirum, CacM.j.
tr non bomo ; prouenii altjs in minam , alqt in re- quia iam fub .vmbra federar } Sab vmbra , inquis,
furrtdionrm , itu nihilominus verbum eius fit manna illitu tpsem defdtraucram \ quid inde ?
frudus &
metlifijue dulcedo fidelibus , infidelibus autem , (fr pro- eius dulcis gutturi meo , quia grata illi vmbra, ^

ne z utentibus vermis fit , non videlicet , qui animam gratus& frudus fuit j
in vmbra , aut GilJe-
reficiens alat , (id qui confidentiam terrendo , ac mini- benus Abbas ferm. 1. rirvm in Canr. ts-
filrando remordeat. vuiBUivM oblivionem accipe ;
qui
431. Male nobilcum agitur, magmimque nobis im- Terrenorum obliuiicitur , meditationis dulce-
Csrtxtifita- minet non periculum rantum , led & exitium, dinem deguftat , & multo magis frudus cuchari-
4o CbrtfU cum cor excipiendo Cluifti corpore deftinatum, ftici delinas fentit.

\*4tum Ani
u,u,t ' a: famulatur , auri,
*" argenti menfa quo- & Cctlefti hoc pane qui refeitur , terrenorum Temperatius»
rerum fdhet-
starum cHti- aa minodo fit.Marc.l 1. 1 j. Cion Iefiiu introi)ffet in oblitus corio inliict
, calcftibus , nulla pe-
tuiir.F exuat
&
ditate no ccr- u 'nphintjxpit eijeere vendentes , tfr ementes, ty* menfits riturarum rerum follicirudine tangatur ; Oleas enebariflui
rtpisiitr, '
ntmulariorum fibuertit. non proiecit foras men- Propheta de hoc cabo loqurns , iuxia fandi Agni farto-
Matc.it. faj, aut iulfic proiicl , fcd euertit quia nimirum, ;
Cyrilli Alexandrini mentem , ait : Conuerten- teft.

cum menfir in templo, quar panibus propofitionis tur fidentes fub vmbra eius , & viuent tritito
ferendis , ibi mcqlz nummariorum repetrx fune cap. 14. it», fignate dixit , viuent , vt vitalem ofe.14.14.
in auarorum obfequium, &: famulaiuni, transfera- panem efte colligercmns , led quid primitti-
tur hoc ad cor , ad Eucbariitiam ; cor Euchoxifiiz tur hifcc verbis : (terminabit fiicut lilium ; quic
excipienda: ftchun.auaririx pondere onerari non nefeiat lilium cordis ab omni follicitudinc
debctwte ettertat illini Dominus. Prohqnot in or- rerum terrenarum imaginem elTc , vt patet ex
videmus peihu fiium quod euchariftici panis
l>c
,
Chrifti verbis Matth. 6. monemur igitur ad
menfa elle dcbebar.fecillc meniam auaritia:,jur6- eucharifticum panem acceftiirura , rerrrena-
ltiurtisrum .idfedu ferendo; rmn rerum cogitatione corripi non debere.
Diuiciarum contemptor efle debet qui eu- Pulchre ille ha:c verba , horumque verborum
“uikoriiht* ,

mtnfi fum- vLiriftic* menfie particeps futurus cft. Rcgij nexum cxpcitfbns :
Qui videt hoc dittino tritico
<tfi. Propheta: verba fitnt. Edent pauperet fatura- Eucharifii* , germinabit vt puh hrum lili vm , omni
rilra.ii. »7. bttutur , Pfalm, u,
cur pauperes tantum ede- SEMOTA USIJORAU IUUIC 1 TVDINE; "*
fpcilf

Digitized by Google
 & 1 -

Agnus Eucharifticus] 135

fpem Tuam in Deam fblum i a dans ; iuxra illud, quoque numero /afficientes ad e/itm agni firnul immo-
PC1lm.f4.xj- lalla cogitatum tuum ad Dominum , & ipfi te lare Pafiba , docens eos fraternam charitatem. Amat
enutriet. & eucharillicamenfa concordiam , amat pa-
Elias Propheta ex illo pane fubcincruio come* cem. Indignus his epulu eft qui pacem odit , difior-
434 « ,

§luim diutt ^' c > ^ ucm ci pauper vidua parauic , exhi- & & diarum fator tfi. Hinc illud fandi Hieronymi Chrifliesrpuo

fmit nubs- buit 5 -Rcg.i?- hunc panem diuitem appellar fan* epift. 6 i. ad Thcophilum Jgnoramm fine pace : fi** p*** **-
rifium. ftus Chryfoftomus ; fic enim ille feribie hom.in communionem quod probat ex illo Euangclij:
;

7' r
decollat, (indi Ioan.Bapr. apud Metaph. Ille cum I ade prius reconciliari fratri tuo Cr tunc venient Mauh.j."*f*
I r?J f
,
'
illum divitem accepijfet panem fubcineri- offeres munus tuum, Mattluf. vetf.ij. Si munerat S.Hicr.
tium , & gkflauit & y citu domum impleuit bonis-, inquit , nolbra ab/que pace offerre non pojjisinus , quanto
vjlis erat panis , fcd diues dictus clt >
quia in- magis , &
Cbriiti corpus accipere ? Excludendus focis fr t*~ .

genrem bonorum copiam Dei Propheta: exhibi- ab hac mensi ei!, qui pacem non habet j etiam ibarMui fso*
tus parruriuit i iuitius diues panis dicatur eu- Regius Propheta pacem, frumentum iungit ** &
chariiticus , in quo cccleftcs thefauri latent, la- Pfalm. 147. verf. 14. Qui pofiiit fines tuos pacem ,
Deus. tet <£ adipe frumenti finiat te ; prius paranda pax,

Txtra nun- Diuina tantum faperc debet, qui adeucharifti- antequam hunc panem fumamus nam de Eu- •,

dumqutimm- eam accedit menfam , tede docuit iltucChriftus, chari (lia hxc verba plcriquc interpretantur , fcd
mtd» txtat dum paraturus hanc menfam prxmific fc dc hoc pende quod non ait pofuit in finibus tuis pacem.
, ,
m, tuebar»- munjJ 0 non clle, loan. 1 7. 1 . Et iam, inquit, non ficut Latinus loquendi vius requirebar , led po-
‘n * «tra mundum fe dicit ciim inltituic fuit in fines tuos pacem , ad maiorem emphafira,
Um^uvi*’
loan.17.1i. Eiichariftiam i quia , (probi audoris mentem vt Gencbrardus ; nimirum cum agitur de eucha-
dabo, dabo verba,) tantam &
puritatem requirit riflici mensa non fatis cllc in finibus pacem
inJitmentibtUyVt quodammodo privs debeant pacem ipfain murari , vt ita di-
clle , led fines in
i xt r a mtndvm
exire , amore , co- & cam , debent , qux fi ad cot transferantur , imel-
gitationique ccelcftibus fe infetere } in mundo ligamus nccetlc nobis clle, vt omnia qux circa nos
minime iit
,
qui huic allidet menfie , his epulis ita pacem fapiant, ac foueant , vt in pacem verfa
fruitur , vt mundana non quxrat , non amet efTe videantur.
peritura. Quid i quod nec manna in armis cadebat, ’

fcd extra exercitum , extra tumultus , extra Extro eoftra,

EXCVRSVS XXXIV. bellicos apparatus

operuit caftra, cecidit
cecidit c ccelo coturnix
& ros, fcd per circulum
, & *****
***•
tumui-•

f***/*}**
Fraternus amor cucharifticam exor- caftrorutn Exod. 1 6. vt tacuc nobis innueretur mMa f
,

relinquendum pugnx locum ac armorum llre- git.

net menfam.
,

picum fugiendum carlcfle manna Jmanducatu-

ris , quod opportune notauit Beatus Rupertus ®*^ P*.
U
iFraterna charitas in agni efu vt commen- Exod.cap. tf .dum ait : De
lib. j .in igi- castris
data. tur iUu exeundumfibi efi qui cumque hol minutum, quod
Chrilli corfu* fine pacc accipere nemo pra- detulit ros ille .colligere contendit. Pacificos collecto-

fumat. res, 8c charitatis vinculo vnitoc amat manna,

amat Euchariftia.
Pacis , euchariftici panis nexus.
Mclchiiedcch , qui panem Sc vinum obtulit tonis eucha-
Extra caflra, & tumultus exeat, qui eucha- Gen. 14. Rex dicitur Salem, non caret myfte- n? u '> & t*-
r i Ilicum manna coUigit. c . cu.ccntotdis- .

Panis euchar illici pacis , concordia juc co-

no nomen , Salem pax interpretatur , vt mtel-
ligamus pacem neccfiariain panem mandu-
^
h arentia. caturo, &
vinum bibituto, quod verus Melchi- Geo. 14-
Euchar iUia rejfcttu mortis quoque diferimen fcdech Chriflus nobis parauic ; hinc cft , quod
tunc occurrit Abrahamo , quando fraterno amo-
pro fratrum amore fubeundum.
re dudus Lotii ab hoflibus fuis defenderat,
Animorum vnitas in eucharilticd mensa vt non ver& quando rixa erat inter eos , ambo-
commendata. rumque pallores , qux licet parui momenti
Ordinata charitas in eucharijlica cella. eflec quippe qux etiam in Sandorum ani-^
,

Euchariftia facramentum charitatis. mas afflaret , tamen auferri cam Deus voluit,
Vnicatis amator fit ,qui ad eucharijlicam vt excipi Melchifcdcch Abraham polfet pa-
it

nem , Sc vinum in facramcnti huius figuram

menfam pergit.
offerens.
In eucharijlico Jdcrificio concordia di-
Tunc Abraham pane , & Vino excipitur, 437*
citur. cum vitam fuara fuorum in proximi fui au-
, E»cho*itUo
Concordix panis eucharijlicus >ncc conten- xilium expofuerat cum arma fumpfit vt Loth
, ,
*>«*-

tiones amat. a fuis hollibus eximeret ;

vt hinc colligeremus jj"

Concordes inter fe conuiuas hoc conuiuium, nos quoque ad facramcnnim Euchariftix di-
gnc accedere , ciim parati fumus ob fratrum nfukuud*.
quin vnum.& amorem animas pro fratribus darc;& hon huc
Vnicatcm ,& granafrumenti commendant. fpedauit etiam Chriflus , cum monuit vt nos
Jgnofcat inimicis, qui Chrifti myjlcrium£u eius paflionis recordaremur : Hoc , inquit , fa-
charijliam fumit. cite in meam commemorationem , 1. Corinth. 11. uCof.it*
verf 14. ac qootiefcumque ad cu-
fi dicerer ,

435 ' T Egaletn agnum, qui cuchariflici figura fiiir, chariflicam menfam quid in cruce acceditis ,

Trutrrno manducaturi Hcbrxi iubebantur vicinos ad- pro vobis pertulerim , cogitate , Sc ad paria
ehontMt i» fubcunda pro fratribus , li neccfle fir , vos
uocaie , ne fcilicet aliquid cx eo remaneret , vt-
hxc paflionis Chrifti memo-
VtmtnlmlMo. 4 UC fiemus amor ita foutretur. Succinit Theo- parate ; nana
*
doretus quxft. 14. in Exod. dum ait : Pracepit ria prxftat , vt maiori veneratione ad hanc
Jbcod.
No narim Agnus Eucbstrifi. M a menfiun

jitized by Google
 i$6 Liber V. Sacrorum Ele&orum,
tncnfam accedamus & parati fimus, fi opus fit, ;
diam; in eo quippe offertur ille.qui fe ipfum morti lueuibarifli-
(0 /unjifio
pro fratribus fanguincm fundere, vitam dare;fuc- tradidit, vt nos Patri reconciliaret, & fibi.Prxclarc
censi r di4 di •
S.Aflfclm. cinit fandus Anfclmus hic In meum conmemora- : fandus Chryfoftomus hom. de proditione ludx; eitur.
tionem, id eft,bt memoriam paffionu mea vt pertra&e- , Ad fandum, inquit, ac terribile fiterfidum properat , S.CbryL
tv,& confideret u, quam dignam, fitnilam, huma- & & erubefiit oblationis arcana , occifiu propofitus Chriftm
tu fitlutis efficacem medicinum accipitis
,
quatenus ex tft,& cur occifiu eft videamu : vt cotleftia pacificet , vt
eius confideratione tanta /andit At is cum maiori venem in terra reconciliet vniveRS A,t-f ami-
ratione fueram Eutharifliam percipiatis , & imitari cum te conflituat Angelorum vt Deo , ficlet habenti
pajfionem meam defiderctis , vt fi opus fuerit r Ro omnium poteftatem. Animam fuasn pro te Dominus
SAIVTB FRATRVM MORI PARATI SI- dedit , IT T V IN I MI C VI CONSERVO
TIS. Sic ille. Abfit ab hac mente qui vix ab cu-
,
PERDVRAS, cum hoc animo ad menfitmpads &
chariltico conuiuio dilceflit , cum in omnes fe accedit ? Ilis ns mori quidetn pro tud utilitate recufia-
armat , in omnes fieuic, linguam acuit, hos male- uit , & tu nec iram tuam conferuo pro tud liberatione
dictis lacerat, hos contumeliis profeindit, in om- concedit?
nes ficuus. Adeo panis huiuS cfus concordiam requirir, Cttittrdis fa-

A nimirum Animorum vnitarem in encharifiicd mensi ita concordiam fouet , concordiam exigit , vt concor- mis tuckerijU-
tmt met ttm-
vnit as im «• commendabat fandus Chryfoftomus hom. de dia panis iurc fit appellatus. Sandus Thomas in fiwiwH ,

theriiUcd
proditione Iudx in calce Santium efiulum tenea- : catena in cap.6.Ioan.£Jf{£4tai* ergo lusidi, quia pa-
mi', A vt com-
mimJere.
mus quod animae fidat > reconciliat mentes , vnum & nem concordia non int elligebant, sui inuicem litigabant ; Ioin.^.

iChryf. corpus oflendit. Quia vnum corpus omnes videmur efft qui autem manducant talem panem, non litigant S.Tbosa.

fortiti, &
ideo mifieamm nos in vno corpore : non cor- ad invicem, fid per hunc Dem fadt vna*
porum commixtione , [id animarum charitath nimei in domo. Concordix panem manducare
devincti, vt fic diuina menfit poffimut frudibus non viderur,qui difeordias ferit , ferit rixas fan- ;

fodari. Nam etfi multis bonis confise ntqs abundemus, dus quoque Auguftinus trad. 16. in loan. hoc
reconciliatione contempta nullum pojfitmut folatitm eodem titulo huqc eundem panem vocat , cx quo
promereri. lcilicec illud accepit fandus Thomas , ait enim:
4?S- Sponfii tunc in fe ordinatam fuific charitatem Litigabant Iudai ,
quia panem concordu
O rdinat» tcfhucft , cum in cellam vinariam edet incrodu- non im eEigebant , neque {umere
volebam ; odia igitur
obaritM in ttajillius hxc fiunt verba in amoris Cantico cap.z. ponat ponat fimultates , qui concordix pa-
,
nnitM
Tr‘iLi*
^n!ro^HX ‘ t R*x in cellam vinariam ordinauit in , nem edit.
charitatem j bonus ordo , nec myfterio vacuus; Sacramentum illuc adc6 concordiam fouet, Cenetfdst /»-
Caat.a.
ter/e t mutues
ordinata charicas etiam ad inimicos extenditur; Sc nutrit * vt conuiuas non tam concordes inter
hit eommimM
qui igitur euchaiifticum vinum deeuftaueric, fe reddat
,
quSm vnum vt multorum corporum
j reddit qmm dr
etiam inimicis amicitiae , & adfedus linum ape- fit anima vna, ficut deprifei xui fidelibus feribi- vnum.
riat, amore omnes complodatur, nam in celli vi- tur , A d.4. j x. Scite ille,& vere Hoc diuinum /aera- Aft.4*
:

narii euchari ilicum notant conuiuium plerique mentum tam miram perfidt vnionim inter iufios ,
Paties, & inter alios S.Gregorius Nyflen. fandus vt aliquando videatur iSit quafi connaturalitAcfiplura
Pafchafius,& ali) ;
de ordinati autem charitateita corpora eandem haberem animam yficuyU primitiuis

Goillelm. diilerit Guillclmus apud Delrium : Hoc vino pota- fidelibus ait Diuut Lucae ,
quod eorufn erat cor
tam Jponfise adhuc alio cumulastit beneficio , ne non vt v n v m, &
anima vNA;& fandus Cyprianus S.Crvr.
oportet , amaret , docuit eam quomodo in primis de Cceni Domini ,'de huius facramenti elu, vsu-
Divm diligere debeat proumtm m , fi que loquens^tit :Quibut vnus eft ponit ,v n v M est
ipfam : tienique , &
hoflem eaienue , vt malum ma- • o r p v $,& omnium v N v m cor, ANIMA &
lo non rependatur ,fed cum iniurid beneficium com- T n a, vni Ckrifto adherens.
mutetur, Multa grana» quibus panis conficitur, vnitatem 440.
T,uebarini* Adeo nexa charitas Euchariflix /aeramento efi, commendant , animorum concordiam docenr, Vnit et em, ^
/aeramentum vt fac ramentum c luri tat is dicatur, ficut Baptif- qux in illis cfTe debet qui eucharifticx menfx grane frumf-
,
etmmtm-
ntus fidei quod notabat etiam fandus Thom. 3. conuiux fune porro grana contrita ade6 in fe ti
S*Thook* , ;
d*m.
part.q.7|.art.j.ad j. Sicut , inquit , Baptifinm di- vniumur , vt vnum ab alio diferiminari non pofi-
citur /aeramentum fidei ,
qua efi fundamentum Jpiri- fit , quo monemur , tantam inter fideles clfc
tu.tlit vita , ita Euchariftia dicitur sacramen- debere concordiam , vt vnus in alium immigrare
tvm char itatis, qua efi vinculum ptrfe- videatur , multorumque fit anima vna , vnum
Hiotiis. cor ,-^t de prifeis xui fidelibus legimus. Accerim
I nitetisamo- V
nitaris amaror fir,qui ad facram Euchati fciam huc poteft Franco Abbas, qui toin.io. de gra- Fraaco.
ser fit^mi mi accedit , vnaiiimcs , vnicordes conuiuas menfii & tiiDci ita de his granis philofophatur Ex mul- :

iHtkarifltemm hzc quxritjin amoris Cantico cap. 5. hxc legim- tis granis panis efficitur , ex multis adnis vinum &
f*r-
tuc : Comedite amici , &
bibite plures alloquitur,
j
exprimitur : in tamam namque vniontm grana con-

Cam. j. inuit.u nniltos

, &
tamen 1 efponfio efi lingularis, trita , coniferfa atque confrada cortueniunt , & ita
lubditur enim : Ego dormio, cor meum vigilat ; & vnum omnia fiunt , vt granum d grano difiemere
indicat hzc numeri mutatio huius menfie cul- nequeas : & quid cuius fuerit , non vifits , non ta-
tores tales efle debere quales primi xui fideles, lius , non gttftus indicio deprehendere valeat. Affe-
,
quorum erat cor vnum ,& anima vna. Appofirc rit sue enim palea cribri iudido difcufid ita in eandem
Gilleb. /pedem ,in eundem fiiporem , atque in eandem otnr.ia
•Gilicbcrtus Abb.firrm.41.in Cant. expendens hxc
verba , Sc horum verborum nexum Tunc : erat , tranfiunt lenitatem , vt nihil in /pede appareat difft-
inquit , generalis inuitatio , hac eft reffonfio quafifin- mile , nihil inguftufibifapiat contrarium, nihil in taflu
Ipufeat ini-
gnlarit , ‘ ibi plures innitantur , hic vnsu reffondit. m fi ipfi findatur diuer/um. Si ergo ita vnivntvr, micis ,
qui
Quid mirum fi ad communem imitationem refponfiun atque indiuiduafiunt, qua de terra oriuntur, quanto ma- Cbrifh mju
redditurfingulare f Aluit i charijfmi , fid omhivm gis ea, qua de grane euangelico , & femine diuina benc- P trium Em- ,

*ST COR VNVM,ET ANIMA VN A. Amor diclior.it nefiunt ur.

tkssriltiel fa-t

mit.
vnit ,& amor inebriat. Denique faerx huius menfx particeps concor- Ioan. Pin.
459 - In factificio cuchariftico difeimus coru;#c* diam feruct, pacem amet, amicitia foucat,ignolcat EcboL4»f.
inimicis.

-le
 -
? »-

Agnus Eucharifticus; J37

inimicis, iniuriam inferentibus parcat;in Eucha- qua tradita efi Iuda d Domino ? Abfit. Medium nort
ri/lja memoriam reco-
iubeinur paflionis Chridi daret venenum. Salutem medicus dedit \fcd indigne
lere ;
nimirum vt parienrcm Chridum imitemur, accipiendo ad indicium accepit , quia H o N faca-
qui in Cruce pendetis pro crucifixoribus otanit» t v s accepit.

Bene bonus ille au&or : Ideo myflerium crucis Pacem Deus amat, amat concordiam , bello- sperum ia-
in Ettchoriflid redditur , vt difitvrms Cbriflutn nim indrumenta maxime aduerlaiur , idque prx- flrumrnf
in cruce pendentem imitari ,
qui nuidem veniam cipue in facris j folus Dauidis gladius in Do- Dt**j*f*‘fb
pro inimicis pofiit , vt nos eandem manfi/etudittem mrni tabernaculo pofirus legitur , fcd cx pccu-
animi ebibamus , (*r facile veniam condonemus j di- liari ratione, in memoriae, lcilicet , memoriam.
;na verba, qua: illorum mentibus infideant,qui Procopius in lib. i. Regum Non erat : fas in ta- Procop.
fa-fi ade& difficile iniuriarura memoriam po- bemaculo Dornini arma bellica reponere, hic autem gla-
nunt , Sc nunquam fidunt , donec lxdcntes re- dius erat in memoriam citioris, Deo donum, qui viftc-
percudcrint. riam gratis contulerat.
A fanguinis fufil aliehus efle debet qui
4 4 i,
EXCVRSVS XXXV. Chridi tanguinem lumcrc in cucharidico ca-
lice cogitat; a difeordiarum , liiigiorumque tu-
,

^ fa-gmini
frfufii elie-
Dilfidia, rixa:, odia ab euchariftici multibus lit liber ,
qui cuchaiillicx mcnfz in "•r>f*i ebri-
Dci templo adfidet- Dauid licet aliocuiin fan-
Agni mensa exulcnc. dus innocenlque inhibitus ed Templum Deo
,

erigere quia fanguinem fuderat ; vt ora-

Ttmgmnir mulum odium z t malum *lfe-
,

tionem Deo fufuri in Dei templo i exde hoc

lute dicatur.
exemplo auocarentur. Procopius in lib. i.Rcg. 7 . Procop:
Eucharttttarutn a caufa ludet fuit, quum eam Domum orationis confiniore Deus Dduidi non per
impacata accepit mcncc. mifit , docens humanitatem omnes ,
quotquot hoc in

Bellorum inftrumcnta Deus, in feteris auer loco Deum erant inuocaturi ;

nam qui vident Pro-
phetam non concedere Dauidi propter cades quan-
fatur. ,

A fanguinis fufufit alienus qui ChriBi fan- tumuts iuflaiyVt Deoudificet ,PVRAs manvs
, a sangvine habere docentur. ludius hxc ad
gutnem bibit. euchari di carum epularum efum dedantur , in
Iniurias tnfepeliat ,
qui eucharifti* menfa quibus alieniora exdibus , a rixis ,dilcordiifque
afidet. recumbentis animus elle debet.
Arma non umet, non bella, qui Chriffum ex- Iniurias omnes inlepeliat , omnibus ignofeat, Murias infi-
cepturus
qui eucharidicx menuc adfidet vniucrsc con- feliat qui ; ,
cft.
uiuium omne abdergere a conuiuantium men- rurhanfiira
Extra didici ia etscharitfica menfa. mt*l*
tibusvindidx maculas debet , cur non iuftius
Amicitia , qua vitra pocula non fe porrigat* cucharidicum debeat i de lofcpho ad conui-
non admodum probanda . uium ignofeente ita feribit Petrus p«r.Ccll.
fratribus
Rixas tutkariBieum vinum exjiecat , & Cellenfis trad.de panibus cap. 1 . Vbique gra-

aufert.
tiofiss Iofeph ; fid in nnuiuio magss , multoque am-
plius ineundus :in conuissio etiam venditoribus hon ne-
Animalia in prim A a tat e carnes non com-
in convivio
gat , negatam fsbi germanitatem :
edebant ob pacem , qua in arca fer - non retinet ikivriam, extendit mu-
uanda. nificentiam : in comsiuio iuxta fcriptnram cibando
kA mensa afccta arcebantur , donec odia inimicum , extingust inuidiarn , & fanat maUuo-

pfmffcnt. Umiam.
Eucharidicx menfa: particeps arma non ameti Arma Mn
Xiint i fidelium mentibus rixx , exfint odia, non pugnas , non diffidia ; cecidit manna led in *mu,n •» brts
44»-
Tam
malum
grande
eiiS,
E
triatur
foueatur mutuis obfequiis charitas^amor nu-
i tam grande malum odium ed,vt malum
caftrorum circuitu, non in cadra quid ? Centurio ^ 1 m cbri+
ipfc excepturus Chriftum,cumad
;

cius fe
,

domum
>

vr malum abfolutc dicatur , ac inter aerera mala hoc edet Chridus ii mi taderat ait Domine nonfium dignus, vt
, :

alrfelmti di- meum Marrh. 8 cur indignum fe

grauius ; fic capiendus, Sc explicandus Apoftolus intres fisb teflssm , .
MauJj.l.
tatur.
Ron.i j.io.
Citm dixit ad Rom. i j . i o. DiUttie proximi malum dixit, qui Chridum reciperet ? quia pugnis, & bel-
non operatur, pci malum lites , Sc fimultates intclli- lo addidus cum pacis aitiatore non cohxrct fic ;

git, qux dilectionem euertunt , vt hac appellatio- illum loquentem adducit Origenes hom. j. ih di- Orig.
ne qu^m diligenter cauendx fint tecte monemur. uerfos : Domne nonfhm dignus , vt intres fub tettum
S. Valet. Adtiocanda huc verba fan&i Valeriani hom. ia. meum , alienigena fism glAoio
, gentilis miles

vbi iit: Audite Apostolum dicentem : DileElio pro- ACCINCTTS , SANGVINIX FVNDENS,
r
ximi nudum non operatur. l uliu /cire quod fit illud ad prolium exiens, & ob id non fism dignus, vt intresfub
Muvu, quod gratiam fraterna diletlioms excludit tetlum meum.
odia , rixa , fimultates , lites ,
amulationes qtu omnem
:
menfa debet,
Excfle a diffidiis eucharidica 441-
curfitm vita prafentis infamam, hoc veri malum non patirurfciduras Angelicus panis ; vindemix, Extra JifflJia
maxime caucndum , cum omnis boni fons eu- &m tempore olim caufarum litigia aditari
effis
* '
charifticus panis editur , qui impacatam mentem prohibebantur ; rem his verbis habet fandus Pe-
aucrfatur. trus Datnianusopufci 4 i.cap.i.C«mie^«M,inquirj S.Pcti.DaoI*
Eutharifli* Vt multqrum vitiorum pelle infedus ludas cautum fit , vt tempore mefium , vel vindemiarum ne-
ruina caufa fuerit , hoc tamen in eo prxripuc Chrifto dilpli- quaquam caufarum litigia ventilentur ,ne foren-
hsia fuit,
jumm tam
cuit, quod panem non amaucrit , fcd odio arferic SlA negotia dirimantur , & temporum
impuni ae- in magidrumjhinc illud Ioan.i 8. Qui manducat ratio fert , vt quidquid tunc in tribunalibus in-
refit mente, mecwn panem , lenonii contra tne calcaneum ficum, dicum definitur , irritum cenfiatttr ; quomodo
Io4D.Ij.lS, tamquam U*uus hodis;fanctus Auguftinus rrad.6. ed , ne b colligendo frumento , Sc vinb
in loanncm ; Nam enim mala , inquit, erat buccella. homines auocarentur , litigia inhibebantur
Nutuum Agnus Euclur id. M 3 cur

Digitized by Google
 , , , , ,

i$8 Liber V. Sacrorum E ledlorum;

cur non potiori iurc lites omnes , omnes conten- commemoratio fit, pauperes vocandi,
tiones tollamur ab eucharillica mensa , cum
deceat id diligentius in hoc facramento fieri,
fila i a chrifio pafeitur , & Chrifio nutritur ,

pauperes pafcac,^* nutriat.

quod fadhim in remota Euchari (lix materia.
AmUitia.qu» Amicitiam gignunt pocula,fouem calices amo- Pauperes non defpiciat Eucharifiia cultor.
•v-tt 4 ftltiU rem.fcd fi vlteriiis non porrigatur affc&us vt non Mifcricors eucharifiicam efcam exhibet, vt
H* fspSrrigst, magna laude dignus fic ncc maxime probandus. nos quoque miferieordesfimus.
nm xJmtJum ,

frebtr.Ja.
Scite fandtus Grcgorius Nazianzenus epid. 160. £ui tanta in vita ifia dedit, quid in alii fuis
S.Gieg Naz, lUud Theognidis , inquit probo , qui cum tam amici-
Dem feruauerit.
tiam.qux vitra pocula,dr finiet em minime fi porrigit m
b.viAcjuaejuam laudet eam contra , qua in rebus fifut Chriftum excipit , in pauperes fit mifc-
; elucet
laudibus vebit ,his verbis vtens. ricors.

Ad c A L z c £ s multifi profitentur amicos Mifcricors in pauperes fit , quid Deo impe-

Rebus at in dubijs rarut amicvs erit. trare mifericordiam vult.
Quam ergo nota digni, qui ncc inter euchariflicos Quam ingentia bona in eucharifiicd mens A
calices amicitiam amant, concordiam colum , fcd
nobis exhibentur.
diludia nutriunt.odia excitant!
Vinum ex terreni vite exprclfiim rixas, conten- Facultates temporales derelinquenda i neu-
444 -

charifiicd mensi.
9 itMi cuth*- tionefque excitare folct , di Icor di as feminare ; at
tiititum tx- cuchari (licum rixas
non nifi contra peccata con- Conutuxi no ut Tefiamenti maior foliditas
fccat (fMM citat, cum altjt potius pacem conciliat, dr magnam
fert.
.
efficit comitetur ,
quam Iudaos.
concordiam , ait pius ille audior.
Ludo** Pon.
lib-4 clh.S. Quxri lolct cur noluerit Deus animalibus car- Vbcb.itur,qui pafchalem parabat agnum, fi qui- ?* 44
Animali* in nem allignare in cibum, cum fuere ab illo condita}
tute obferuo id factum vc in arca pacem inter Ce habe-
I dem in domo cius tot nen aderant ,
qui totius Ciemnutatio
agni cfui effent pares, vicinos aduocarc ; fic cuim ccnn**rmm
frirr.i
cxrnti nsn
rent. Scicc Abulrnfis in Gcn.i 3. quxll. tyy. Cur, feribitur Exod. 1. v.4. Sin autem minor efi numerus
temtdetXt r[> 1

inquit, Deus fecit, quod animalia non comederent car- vt /afficere pojjit ad vefiendum agnum,affumet vicinum
fxtem. jue in
a ren feru*»- nes in prima atat e? Ratio principalis , atque vera vide- fuum ex Hcbrxorum autem mente , vt hoc obiter vitam.
-,

d», tur cife propter habitationem in arca \vt posset notem , cum computati ellcnt qui comedere Hcbi.
Abul.
esse debuit pax quod r nurn fic fieri , animal agnuin debebant, nemo fc inde eximere ncc no- ,

non e/Jit contra in Euchariftia , caro

cibus alterius ; uus aliquis adiici poterat , nifi agnus adhuc viue-
nobis exhibetur ad pacem nutriendam. ret } nam agno iam madlato id cx Hebraeorum
A mftA stfet- Qui violati pacc , atque concordil in gratiam mente non licebat ; ita docet Midrafch , cuiu*
tt MrltkxD- nolebant, nec reconciliationis finu excipi,
redi: e verba referuntur in Rafli-chatan. fed ad vti-
t*r , Aenee
olimapud probatos Afcetas,amensi arcebantur liora pergamus , nam co nos verba produdta
eiium ptfmf-
donec odia poncrent:meminit huius ritus fitndhis vocant.
f*nt.
S.Iuia.Cliro. loannes Clrmacus fui fcali grad.4.dimi ait :
Quot Qubd conuocandus vicinus dfet , fuam habet Miferuordi*

fi ini uriorum memores finfiffet , congreffuta illorum, moralem caufam ,& inter alias hzc fuit,vt be-
& impetum idi , qui proximas ab Abbate portet admi- neficentwe memores effent •, fic Theodorctus hic, ffmmiAetur.
nish abot.fignifcault , & ante Solis occafum iUoi inter
Affumant , inquit ,
vicinum , hoc prstcepit Dem, Thcod.
/^componebat. Quodfi duriores medicinam non admit- 11 ERGA PAV PERIS MIS1CORDIAU iUoi
neque reconciliarifi paterentur A b mensa
terent, doceret.
TANTISPER ARCEBANTVR QvOAO PO- Sed iudius fieri in euchariftid mensi deber, Regium i»

SITIS ODIIS AMICITIAM REDINGRA- vt pauperum non obliuifcamur , fed cis quantum
R BnT , aut omnino e contubernio fo fudit at u elimina- facultas patitur opem feramus } fuas hic diuitias
, tmnp„4t
bantur. Quam iudius ab eucharidicl mensi amo- exhibet Chridus potiflimum dicatur nthtrifiUum
, vt diues
ucatur ,
qui rixas , & odia nata excitat, & nata cum panem eucharidicum offert ; cur ergo nos f*n*m*dtt. &
non aufert ? benefici non fimus ? Gcn.49.de Afer : Afer pinguis
*

panisefits,
&
prebebit drfi7 i\«.S.Ambrofius dc bene-

EXCVRSVS XXXVI. didionc Patriarcharum cap. 9. hunc locum fic ex-

tulit : Afer pinguis panis eius, & ipfi dat efiam Prin-
Qui cuchariftici Agni carnibus vclci- cipibus }
addit ; Afir interpretatione latina fignificat
DIVITIAS; quis diuet, nifi Dominus Iefmf&c d ini-
tur , beneficentia: memor fit,
tem fe prodidit cum panem exhibuit. Sed quibus?
pauperibus fuccurrat. Regibus Principibus quorum propria benefi-
,
;

centia ed , vt ab ca benefici vocentur. Et non Sc

Commucario conum arum effici non poterat, pauperibus datur hic panis ? datur fcd regiam ;

nifi agnus adhuc viueret. mentem , regiamque munificentiam adeo in-

Mifcricordia in pauperes in agni efu vt com- duunt hic pauperes vt Reges , Principtffque ,

dici poffint ,
parati fi haberent magna tri-
mendetur.
buere.
Regium in benefaciendo animum circum- Magnus Eucharidix,& bcneficentix nexus ed,
ferat, qui eutharifiicum panem edit. adc6 vt Apodolus 1. Cor. 1 1 . de beneficentia diui- imefitenti*
Beneficentia eucharifiicam menfam comi- tum in pauperes agcns,fermoncm de facri Eucha- •mbarifitemm
etm*"
tetur. ridia inferuerit, indicans beneficentiam cucha-

Jnuento thrfauro in Agno eucharifiico , extera ridicam comitari debere ; id quod vrget hic lan- i.Cor.n.
facile difpcrticnda.
51 us Chryfoftomtts
< Quafi dicat inquit , tum Do- S.CbijTeiV
:

minus omnes eadem mensa eft dignatus , licet ea tffet

Pauperes in defunciorum commemorationem omnium fieperaiet dignita-
valde rtuerenda , (fr longe
conuoc abantur. tem f Tu autem eos hac tua partta , & vili indignos
Xn euchariiiica mensa , in qua mortis Chrifii sx illimas.
Tbefaurum
 »

Agnus Eucharifticus. 139

Inutrtt tht- Thcfaurum in Eucharidia repcrimus;curcrgo chritudo nobis curx fit , fed inrerim non negff-
f.lir» in Agro
*HchMriilno
tamo thefauro reperto , omnia non relinquimus, gacur pauper, non reiiciatur. Sandus Chi y Iodo- s.Chr/G
SAttr» fanli omnia non contemnimus prx ido?Euthycus Sa- mus iic eos alloquitur , qui Chridi altaria pul-
ditfitrtitnJ*. binus pranfus cum e (Ter conucrfus ad vxorcin; chris tapetibus dicabant, hom. 5 » .ad pop.fTr Chri-
Nc/cio quid, inquit, boni mihi prxlagit animus; fli corpus honorare ? ne nudum eum detfia as , ne eum
atque evedigio cikm Romam properaret iter in- hic quidem fericit Itonoret veflibus , extra veri gelu,
gtclfus cum de xdu , deque itinere fedus fub CT nuditate pereuntem contemnas qui namque ;
dixit-,

arborem confediiTet , animaduerrit vetus xdifi- hoc efl corpus meum , & verbum fallo confirmatur,
cium , quod erat fecundum viam, paulo ante cor- hic &
dixit : efuriemem me vidifiit , & non pauiflit
rui/Ie fadufque ruinx propior in fcriniolum
,
me , dr in quantum non fteiflis huic ex minimis , mihi
incidit argento plenum, uc fcrcPontanus lib. 2. non fteiflis
; quid hic illi , qui nec altatia vediunt,

de fortuna cap. 11. itaque pod menfam theftu- nec pauperes ; vediunt? fpoliant potius, illa Sc &
rura reperit,nos etiam in ipfa, Sc in ccclcdi calc- hos vellent fi pollent, plerumque volunt,quia non
dem,in fpititali fpiritalcm ; cui ergo alia auxlibet poflunr.
non difpcrtiamus prx gaudio inuenti thefauri tam Eucharidicam hanc menfam Dominum ho- Miflritou $tn
MittLrj. magni non fecus ac ille in Euangelio, qui inuen-
? minibus daturum cogitans Propheta Regius
44- to thefauro in agro vendit vniuerfit ,
qua habet , & aiebat, P Cilin. 1 o. Miftricors,& miftrator Dominus *£* m
1

emit agrum ilium. tfcam dedit timentibusfe non alio titulo erat infi- *
;
Jnf Wj y# _
Idem hic prxdetur : ingens in eucharidica gniendus ,
quam mifcricordis , miferatoris , nemo rieorJot fi-
mcnfa thefaurus eft ; vbi inuenerimus , omnia t alem e/cam daret , inquit hic fandus Augudinus, »«.
relinquere , aur certe pauperibus di (tribuere quz- ni/i mifiricors & tfiiftraior Dominus ; omnipo-
u *‘
J.Pafch. ramus. Opportune hic -[ferenda fandi Pafcha- tentis titulum oniidc,qui mifcricors audit, vt
fijRadbcrti verba, qui lib.de corpor. Sc fang.Do- efex huius participes milericotdcs in pauperes
tnini c. i.ad hoc, quod diximus,refpicicns, ait:/»
1 cllent.
agro corporis Chrifli the/aurm ab/condit ut verruttflori- Porrci cikm tanta bona hic ludificandis pecca- fi*» tanta i

bus immanefiibilibus, Cf redolet fuauitate odoru\quem tdribus Deus dederit , quid in alia vita daturus
qui inuenit homo vadit
dr vendit omnia , qua habet , gloria donandis (it colligat, qui poted. Sandus
, ,
Dum
C" emit aprum iftum. De tpto fine agro panis vita, Augudinus citatus itarem expendebar : Mifcricors jrntA»*ri%.
id efl , carnis , dr potus /anguinis credentibus quo- & Dominus cfiam daret timentibus fi!
mifrrator S.Aug.
tidie exuberat , & d fidelibus mej/ucrat. Felix qui tfeam qua non corrumpitur panem qui de corio deficeru ,

hunc thcfaurum quxrit , felicior qui inuenit, dit,quem nullis meritis dedit. Etenim Chrifius pro im-
& inuemo omnia negligit prx ifto , omnia pqs mortuus eft. Nemo ergo talem efiam daret , vtfi

contcranic , & libens omnia demittit , vt illo nufirinrt , (p- mifirator Dominus. C^od fi tantum de-
potiatur. dit huic vita ,fi Verbum carnem fitlhsm peccator iu-

447 - Olim ctim defundi fratris frater fuper des com- ftificandm accepit ,
quid in futuro foculo glorificatu»
faUfrrtl in memorationem faceret, vel pater filij, Colebat pau- accipiet.

dtfnnQtmm peres conuocare, Sc elecmofynam illis elargiri; De Zachxo Chridi ho(pitio nobilitato, ait *
449
etmmtmorn- nos quoque in Euchariltia defundi Domini com- fandus Lucas cap. 9. Excipit ilium gaudens, quid Qui chtifiam
1
tientm tenuo-
memorationem agimus ; ait enim ipfc apud Pau- ab hac Chridi receptione boni natum, quid ab •*••!** *»
tAkontur.
lum 1 . Cor. 11. Hic calix nouum Teflamentum efl in hoc gaudio ? quem frudum protulic Caridum
meo J.anguine hoc facite in meam commemorationem-, recipiens ? datim mifericors elfedus Zachxus
;
luc.is»
ergo hic quoque conuocandi pauperes , diftri- ed,& in pauperes liberalis. Ecce, inquit , dimidium
S.Chxyf. bueudx opes. Fcftiui fandus Chryfoftomus bonorum meorum do pauperibus exuerit ante mife-
;

hom. 28. vhi antiqui ritus ita meminit , vt & ritu ricordix vifcera egenorum oblitus , induit reci-
hoc monitum cxfculpat , ait enim Commemora- : piens Chridutn ; vt primum,Chriftum Dominum not»
tionem Chriflifacis, &
pauperet defficis, nec borrefiis! citra gaudium in demttns excepit, flat i m effetius eft mi-
/id ftfilij , vel fratris defunEli facis commemorationem, firicors, flatim fludiofus pauperum curator, xx\\fcr\coi -
terrore concuteris conficientia , ni/i confisetudinem im- diam eius menti aifricauit mifcricordis Domini
pleres , d“ pauperes conuocares ; cum autem Domini tui prxfcntia ;
quim liberalis , quam in pauperes
/» tuchurijU - meminifli, ne quidem menfam communicas ;qux verba effufus efle deberet ,
qui Chridum non muro-
*» menfa in vtinam
Sc noflro xuo non conuenirent ; quin rum , Sc parietum ambitu excipit, fed mentis finu,
fum mortit
tantum abeftvt pauperes conuocemus , vt vltr6 fcd pedoris domicilio, quod in Iaera Euchari-
Cbrifli rom-
memernno adeuntes reiiciamus ; Sc non fcmel eorum fan- dia fit?
fit,
paufttet v*. guinem quis auaritii bibat poftquaru i menfa
,
Vifcera mifericordix induenda nobis funt, htiflrieon im
tendi.
difccllentjin qua Chrifli fanguinem ebiberat. prodenda in pauperes beneficentia denique hu- ,
fa
Idem.
Igitur qui eucharifticx mcnfa; adfidet ,
vicinos manitatem fuam homo ad Deum prodat, vt Dei
fiWi Chrifte
pefrunr ,
conuocct ,
pauperibus eroget , quantum poted» quantum capax ed diuinitate donctur,quod egre- ncirti l4m
Chrifte nutri. dumque cogitat fe a Chrido tali cibo padum, gic explicat fandus Augudinus ferm. 1 9. ex 40. truis.

. pe h feret communibus epulis pauperes pafcere non dedi- qui nuper exierunt Si vis , inquit, impetrare mifi-
:
S.Aag.
P*ftmt,iy nu-
gnctuc. Olim duodecim panes fuper menfam iu- r icor diam Dei, efio mifiricors -,fitu rugas homini cim ,
triet.
eiterah Hebrxis exponebantur qux ob \A panes
,
homo fis humanitatem negabit tibi Deus
,
diffinit a-
, &
dicebantur, iugis conuiui) fignifica-
propefitionit tnnjsoc eft, incomptiorem immortalitatis, qua not fa-
ticne,& forma , hi panes ita cucharidicam men- cit Deui .
iam referebant , vr iimul etiam monerent Iudxis Ingentia bona in vno hoc facramento latent, fittin iugon-
vt perpetuum Deo in pauperes eleemofynam latent omnium bonorum rhefauri vt hinc quif- «* *•»« ** ;

otfcrrcnr , vr ficur a Deo iugiter pafcebanmr, que haurire po(Tit,quo indiget. Apte dc hac re
fic ipfi viciflun pauperes pafcerent , Sc nu- fandus Laurentius ludinianus ferm. de Eucha- tv ^,| tnnrr
448. trirent. ridia Hoc fisaamentum frequentatur in Eccltfia, s.Um.laft.
:

teuprra non Demum ventam debiltbus robur,

,qui ad facrum Altare accedit, recolat vt iufiis gratuan, peccantibus ,
drtpieie* Fu-
ab eodem diduin , hoc eft torpus meum , Sc , quod Utitiam mocftis , diligentibus exaltationem, nutantibus
therUUe ini-
tor. vni ex minimis meis fteiflis, mihi fteiflis ; altaris pul- fpem, credentibus pacem, vi&oriam certantibus captitas ,

M 4 libertatem.
 140 Liber V. Sacrorum Ele&orum,
Ubertat em, atque defitnlhs conferta requicm. In ipfb au- figuris ;
vbi hxc habet in hanc rem : Non ttip tir-
tem thtfauri reperiuntur plurimi, munera copiofa,fpiri- cnmcifis dabatur , rvRGATis enim filis , & la-

t noles delicia , mirabilia maxima, pura myfleria , Dei , uacro indulgentia calefiis expiatu percipiendi Chri-
* hominifote perfina. Cum ergo in nos tam benefi- fti corporis faerati cibi facultas porrigitur ;
nega-
cus hic Cluilius fit , cur nos eius amore in paupe- tur incircumcifis , Sc pollutis » negatur im-
res non fimus? mundis.
450. Vt vbique calcandx diuitic fint, vbique con- Qui agni carnes non circumcifo exhibuilTet Canus agni

tuinltMtes temnenda: , id tamen maxime prxftandum in cu- edendas, & ipfe, & edens verberibus fubiicie- etreum-

tfperaitt Jt- charilUci mensa ; huc fledi poteft quod lubct batur ; Sc triginta noucm idibus culpam fuam
BR:lba " us M«mi» *‘l>- f-in Matth. cap. tf.cx- expiabat ; ita tradit R.Molcs a£gyptias trad. de
"mVZrna '
agno pafchali perecb Sc poli cum alij , alij
mtnti. pendens illa verba : Prorepit turba , vt dijcumbertnt j>. tur.

Matth ij fuper terram, Matth. if.v.jf. qui tamen anreaiufi- ante cum. R.Mof.
jj.
Fm* " ^l,mm
B.Rab. ferat vt fuper fccnutn dilcumbercnc , hoc verbo- Prxtcrea Patcr.qui filium, vel feruum circum-
rum difcriminc fic ille verfat : Et prorepit turba dendum haberet eo tempore , quo agnus come-
,

ft dipuraberei fuper terram. Supra in refelliont quin- dendus erat , cum opportunum circuiucifionis mum * x agno
que panum , turba fuper fimum viride dipumbebat, tempus aducniftcr cx agno edere non poterat, ,
»d*n n*u pn-,
nunc vbi fiptem panibus reficienda cfi ,ptpra terram non poterat filius,non poterat feruus quod idem ;
Wem.
difatmbere proripitur. Gjuia per feripturam legu, audor eodem loco.
carnu depderia calcare & iubemur comprimere t Porrd ficut circumcifioBaptifmi figuram refe-
Omnis enim caro fanum > &
omnis gloria eim tam- rebat,ita & hic Baptifmi charadcre inlignitus clTc Baptifmalit

quam flot fimi. Jn nouo autem Teiiamento ipfitm debet ,

quin Sc bapcifmalem , fi fieri pollet , inno* iamemia *d
•uthanfluam
quoque terram ac facultates temporales derelinquere centiara habere ,
qui Euchariftix agni carnibus
procipimur. Quod maxime prxftandum , cum vefeitur, Sc Veftcm in qui quis renatus nuptialem g^^da.
euchariftico pane vefeimur. Pergit , Sc rem aliter
induere. Acccrfcnda huc funt fandi Pafchafij s.Palck.
Vonuiuot no- yerfar in hunc modum : Vel certi ,
quia mons in quo verba, qui in prologo ad librum de corpore, &
mi TttUmtn- fanguine Domini, ita feribi v.^uptienftibet recumbis ,
tMr{,a Dominicts. panibus reficiebatur , altitudinem,
inter Angelorum frequentiam admifieris. Vbi Jpoqpu,
duat ftmitt- vt HP * diximus , Redemptoris noftri fignificat. Ibi
f
r

tur.qutm lu fuper fimum , hic fuper terram reficitur ; ibi enim cel- & fponfa dulcibus deliciarum fruuntur muneribus & ,

dttt. fitudo Cbrifti propter carnales homines , Cr Hicrnfa- Rex totius creatura quotidie ingreditur , vt videat difi
Idcm. , s 1 vestem, IN
cumbentes q^va renati
iem terrenam carnali fpe ,& defiderio tegitur, nte
autem remota omni cupiditate carnali conuiusu noui SVNT, HABEANT NVPTIALEM. Quod
Teli amenti fpei permanentis firmamentum t an quam fi hxc iam amilTa cft per culpam , fal-
vellis

ipfius montis foliditas nudo fano interpofito con-

tem per poenitentiam , quantum fieri poteft , re-
tinebat. paretur.
Vitx fandicatcm , humilitatem , catcrafque Mtgn» mt/6

EX C VRS V S XX XXII. virtutesfecum deferat, qui ad cucharifticam men- apparatu tu-

fam pergit appofite fandus Laurentius Iuftinia-
•,

* r
Circumcifis,& purgatis Agnus cucha- nus de ttiumphali Chri fti agone cap. 4. Quodor-
dinatum eft JanUe ,fanUificatm aceipt , vt fiwUifi- jj.Laui.Inft.
^
rifticus exhibetur. coris adhuc. Numquam qualis fss , obliuiparis , ne
tua infirmitatis immemor elata cordis cermct diuina
Purgatis, dr circumcifis eucharijlictu Agnus fuficipias. Optimum etenim fufceptionis remedium men-
exhibetur. tis humilitatem fore non dubites. Eo namque ad Eu-
chariIliam percipiendam eris dignjpr , quo corde humi-
Cur nes agni non circumcifo exhibens ipfe
lior ,
mente mundior , d 1 e c ri o N
1 1 FE RV E N-
cum edente verberabatur.
TIOR, VIRTVTI BVS SOL CITIOR ET 1 ,
Pater filium non circumcidens , aut feruum, VITA INVINTVS FVERIS SANCTIOR.
ex agno edere non poterat. Quam grauc piaculum fit incircumcisi mente Aii.
Bapcifmalis innocentia ad eucharijlicam Chrilti corpus percipere , in huuc modum cxpli-
'rruu
vienfam ejfet deferenda. cat fandus Chryfoftomus hom. 61. ad populum f^uulum i*-
Magno mentis apparatu excipiendum Chri-
Amiochenum Si Regiam contaminantes purpuram tircumtifa
:

Jit corpus.
fimiliter punientur , fusu & difcindentts : non efl vero mento Chri-

diffimile Domini corpus impvra menti f*fi-

guxmgraue piaculum incircumcisi mente plentes eandem psbirt vindifiam cum his , qui classis
5 chryf.
Chrijlum excipere. ippsm dipiderwu.
Porum prstciptte peccata notat ChriJUss qui ,
Omnia peccata punit Chrillus, nulla impunita Eornmprasi-
ad Altare impuri veniunt. rclinquic,(edgrauiorcsfubibir pcenas, qui diuinis t**

Peccata in eucharifiica menfa nume-

beneficiis dipiatus, & prxfertim hoc adeo fingu- g ul t<g
lari
,
quo nobis Chrifti corpus in cibum & ian- , altore impari
rantur.
guis in potum porrigi cur, peccare non ccllat. Ple- vomunt.
In facrit etiam mundus ft Deo approximat rique obferuauere,quod populi Hebraici peccata,
immundum fe videt. qux in deferto commific , grauius a Deo plodan-
tur, fame fcilicet , & morte , in terra promillionis
AtT. XTOn promifeue omnibus agni carnes come- lenius puniebat , ignofeebat facilius , cur ita
dere fas erat , fed dumtaxat circumcifis ; fic fadum?qux huius diuerfitatis ratio? An quia in de-
rotrgatm , (T , . _ , ^
enim lege prxcipicur F.xod.cap.i 1. Quae res
i ,
ad ferto manna c calo demifit , nuioribulquc bene-
nnumtifn Ii

otubarifhrui eucharifticum Agnum

transferatur, indicat, folis ficiis populum cumulauit? grauius puniri deber,
***** sxbt- purgatis
# &
inJulgemix Iauacro ablutis perci- qui Dei beneficiis fccleribus refpondct fxuirec :

piendi Chrifti corporis facultatem dare; quod in donorum fuotum contemptores, eos prxfertim
Eiod ii.
*
s.Aug. eleganter notat fanclus Auguftinus , fTuc alius fub qui calefti pafcuntur manna, Sc terrenis inhianr,
cius nomine lib.n.fcntcmuruiu fcuta.dc agni peccatorum omuium pondcrcgrauantur.Hinc ell.
 n -

Agnus Eucharifticus. 141

quod cum Dominus peccata Ieruialem,& abomi-
nationes, qua: fiebam in Templo, puniturus vifus
Ouum , & la&ucas apponunt menfa in duo-
bus diebus Pafchatis.
fuerit, inter fex viros habens atramentarium feri-
ptoris ad renes fuos fic enim refert Ezechicl fe
Azymorum numerus, & nomen in Pafchote *
,

Eze*h 9 . vidillc cap. 9, V. 2. Ecctfix viri venitlrant de via

Sabbatum magnum cur ditium tllud quod ,

forti fitpertoru , qua r efficit ad Aquilonem , vniuf- & Pafcha antecedit.

cuiufque v/u interitis in rrsanu eimtvir quoque vnm in Cautio ludaorum in emendis carnibus tem-
medio eorum veflitm erat lineis , & atramentarium pore Pafchatis.
firip toris ad renes ritu \ & ingrtffi fnnt , & fiet erunt In vigilia Pafchatis cur primogeniti apud
iuxta olrare arcum.
Non ab re templum ingrdlurus feriptoris atra- ludaos ieiunent.
mentarium habui (Te legitur ,vt omnium peccata In vigilia Pafchatis ieiunium folui non po-
notaret,
& peccatores a iuftis abiungeret.& feccr- terat ante notiis tnittum.
ncret:alibi patiatur malos bonis commifcer ficum
de Altari agitur eos fegregat, ne aliquis indignus E Pafchatis fello pluribus in Sche- 4SJ*
IPafcL irarfumat accedere. Pulchri fandus Pafchafius diafmaris facro-prophanis egi hic
Cl ;

fib.de corp.& iang.Domini cap. 8. Ingrtfii, inquit, nonnulla adiiciam , qux apud He-
}
iuxta altare tneum , quod erat in atrio Templi per ,
brxos in vfu , qux non ade6 dillita
1

quod nimirum prsfens altare quo cibum vita ,fii- , & ab argumento , quod verfamus , vt
pendium militia noflra fumimus , mantfefHfii/mi dtfi- tamquam coadc huc aduocata reficienda omnino
g natur. Virum qui erat indutus linois ,& atramenta- fine.
rium feriptoris habebat in lumbit fuu, Chrilium ime IU- Triginta dies ante fertum Pafchx incipiunt 2># ritibut
gimus vellit um in habitu Pontificis habet atramen- ludxi de Pafchx ritibus agere , vt omnes de iis tafiko tri»
tarium ad renes fuos ,womnivm
peccata erudiamur , qux illis diebus feruanda iriSw
describat , SanQorum a peccatoribus nume - trad. de Pafchatc hxc habentur : Agitur de rtbm, iuitntur
rumfigreget , maxime dum ad Altare veniunt. Haec & ritibus Pafcha triginta ant e diebus. dei.

fandus Pafchafius. Oliin Iudxis inteididum reperio ne i ccenl Hcbr*

4J4-
ftdAtM i
Mulier qux Eliam hofpitio receperat , ad tanti
viri przfentiam peccata lua rememorata putabat»
Domini vfquc
aut
in primum Palcha per plareas,
forum deambularenr.Childebertus Rex Fran-
***?
£
„4 rafihapeo
otsehariRiem vnde ait Quid mihi ,
tnnfk nume- me vt
: &
tibi vir Dei l ingreffm et ad eorum , vt habetur in Concilio Mcldenfi , ita rta- fsrum.fr f /*-
y rememorentur peccata mea , j. Rcg. 17. Ad tuit Iudais a coend Domini vfque in primum Pafiha
:
,t* m d**m-
rantur.
j.Rcg.17,
nos non Dei vir, Sc Propheta, fcd Dei Filius per piat eam, aut forum, quafi in/ultxtionu causa sitam
Prophetarum Dominus ingreditur , qui non ex- balandi licentia denegetur.
Cbildeb.
paucicat , Sc diligenriilimc fua peccata numerari Ad canam in duobus diebus Pafchatis apium Apium ad
cogitet? inter alia adhibent Hcbrxi,quod aceto immifccre ranam Pa-
In [acris ttit Nemo
ita mundus fic qui fe non expiet ; alio- folcnt,hac vti formula illud comedentes BenetU- :
,
* *
•nidus fi Dtc quin nimis immundus eifet qui fe mundum pu-
»
Umefio tu D eminus Dem nofler Jtex mundi creator,
'

approximer
immitium [»
taret, dum fandarum epularum particeps fit ; ex- & predurier fiuthsum terra.

•vidit.
pendo hic illud, quod Num.i 9.v.9.habctur:CWtf- In ferto Pafchatis abrtinent nunc Iudxi ab Ab ajfi apti
Nutn. tf.f. get vir mundus cineres vacca,cumque lauerit qui vacca afits agni carnibus, ne fcilicet facrificium offerre camtius <ur
portauerat cineres t veflisnenta fua , & corpus , immun- viderentur. In fnhw trad.de Pafchatc ira
**•£'*» t»P»-

dus erit vfquead vesperum. Ita qui mundus accertc- feribicur Omni in
: loco prohibitum edere agnum
rar, immundas fit ? An cultum Deo exhibere xffum. Addunt nec licere eo tempore aliortira Hebr.
quempiam inficit inquinatque ? Quid hoc fibi
, animalium carnibus altaris vefei in locis, vbi vfus
Rodulph. vult? myfterium cdilTerit Rodulphus hic, dum non permittit.
ait : Omnu qui fontla t rariat , non exinde polluitur , In primis diebus Pafehatis Hebrxi ciim ad ccr- 45^.
SED QVIA 91 MVNDVM RlPVTAT CVM nam recumbunt » licet pluries ficcare calices illis gUmdi rhm
Deo approximit, inter immvnooj, licear, quod inter edendum fit quatuor vices prx- in primis dit-

£T SVPIRBOS IPSE R E P V T A T V Rjquod ter alias bibunt ,

quatuor benedidiones ,-eafque PafikatO
*** lHd4,,\
maxime in eucharirtica mensa ,
quae fummam peculiares calici impertientes } tenentur autem

munditiem exigit, locum habet, immundus quip- fmguli exfuo bibere, aur quidpiam vini dcguftare;
pe maxime eft,qui fe exiftimat mundum , indi- & poft quartum autem calicem non licet amplius
gnus crt,qui fe putat dignum cllc. vinum bibere,fed tanrftm aquam fic in produdo
;

libro rrad. de Pafchatc , vbi hxc habentur Pofi :

quatuor calices mn licet vinum bibere , fcd aqnam

CAPVT XXXIX. dumtaxat.

In imponunt Hebrxi duobus diebus Ouue>,& U2
canirtiro

De Pafchatis cultu quoad Hcbrxos. Pafchx dum carnaturi funt, tres azymos, herbam
amaram , vt endiuiam , laducam apium, & vni-
De ritibus Pafcha triginta dies ante tratlare, cum ouum ; fic in eodem libro trad. de Pa- psfikatu.
fchare.
jubentur ludat. Ar.ymtri no*
In primis duobus Pafchatis Hebrxi ad ccenam
A ceenA Domini vfque ai Pafcha per forura, apponunt tres azymos in caniftro aut alio vafe ,

& plateam deambulare Iudais inter- vni qui fupremus azymo nomen imponunt JH3
fibatt.
dictum. cohen alteri qui in medio
i leui , tertio qui in ,

Apium ad crenam Pafchatis ludat adhibent. imo iSTV* t/roel , quos figno aliquo etiam dum
conficiuntur folent diftinguere i tres itidem ap-
Ab afli agni carnibus cur Hebrai in Pafchote
ponunt die fecundi Pafchx ad ccenam «ifdem
nunc abftineant. nominibus infignitos , dum hi azymi fiunt, & fc-
Bibendi ritus in primi* diebus PafchatU ptimum formant, vt fupplere poffit , fi aliquis
apud ludam. cx fex frangeretur » hunc autem vocant OHiCitO
tumtumy

Dy Google
 7 t ,

14^ Liber V. Sacrorum Ele&orum ;

tumtum-,qnx vox hermaphroditum fignificat, quia
tendum.quofideles alerentur gaudebat. ,
fcilicet hic neuter illorum eft.
SoUutu ma-
Virgini debemus quod euchariflico panp
Sabbatum ante Pafcha STTJ magnum vocant,
gam», cur di- rem 1 efeimur.
dttsm illud,
&
caufam habes in JHP JTlSur tra&. de Pa-
fchate in hxc veiba: Salbatum quod Pafcha an- Euehurijlix fumptione affinitatem cum Dei
quod Fa/iha
aatfccdi/. tecedit , vocatur HtUTI 1~\2W Sabbatum magnum matre contrahimus ,
quacumque alia
propter miraculum tjuod in eo perachm efi. hoc au-
, maiorem.
tem miraculum fuit , quod Hcbrxi agnum domi
coi»cliifcrint,occiderinr,& comederint fpe&arori-
bus Aegyptiis, qui eum vcnerabantur,ncc ob id in-
furgere in Iudxos au ii fuere.
Pafcharis tempore empturi Hcbrxi c macello
A
agnus
B agni pafchalis tradhtionc Mariam abiun-
gere integrum nobis minime fuit, qux
ipfe palchalis in vltimi corna pararetur
dum
4J«.

45 -
non aberat,vt aliqui obferuaucre.
Cauti» ludio- carnes cauent,ne dicant ic illas ob diem Pafchatis Pafchalis agnus dum pararetur aderat & Maria, rafiisarto
rum in tmm- cocmifle, ne fcilicet videantur adjfacrificia illas agam titm
du carnibus deftinafTc cautio hxc habetur
qu* in agno fpedjtabar quid dc filio futurum
f arantur
,
,
in eodem libro
Stmfort Pu- cllct
,
quxque filius paliurus
;
quod his verbis in- aderat Virgo,
tracl.de Pafchate.
fchotit. nuebat Marcus Vigerius chorda 7. cap. 11. Mate. Vi*
Jn vigilis Apud Hcbrxos in vigilii Pafchatis foli pri- In hac cana vidit Atoria agnum pelle nudatum,
Pmfibutu cur mogeniti iciunatic , exteri immunes a ieiunio
affism , lacerum , deuoratum figuram mente voluebat
primogeniti funt,id autem fit quia ipfi cum Deus Aigy-
ufuJ ludus
,
ptiorum primogenitos abdulit , Hcbrxorum pri-
& in filio figurato quid ea fibi vellet examinabat.
inuncat. Ab agno ibat ad agnum , agnum cum agno con-
mogenitis pepercit , &
iuifit fan&ificandos illi
ferebat.
efle primogenitos , fin&ificare autem Deo veluti
In xdibus in quibus atiguftiffimam Euchari- MaHamuBat
vidimas cenfcnt , cum ieiunant , quafi minuant
fibi fanguinem in lib. fuperiusaduocato tradi.de
ftiarn Chridus indicuit & Virginem adfuifle,
^TjiITT!
i
qux aliarum mulierum gereret curam,in difcrctis
Pafchatc , hxc lubes in hanc rem : Primogeniti ^

tamen carnaculis ccrnaflc aliquorum fementia

ieiunant in vigilia Pafchatis j
altj d ieiunio eximuntur-, cft ; inter alios Simcon Mctaphradcs orat, de viti *• sin*- Mc-
dc nodrorum ieiunio aliquid habeo, quod om-
Deiparx ita feribit didentur non adfuijfi d tempore “P*
:
1*

nium notitix oft"ero>& capuc obfigno. myPleriorum fied cum ApoPlolts minime accubuifie,
,

Jn vigilia
Olim in vigilii Pafchatis ieiunium folui non fuijfe taAun eius demtu particeps. Nam Chrifhu difii-
poterat ante nodis initium, in Capit. Caroli Ma-
Pafchatis it-
iunium gni lib. 7. nam. hxc habcncurrFf Sabbato
pttlcs habuit accumbente , matrem avum
ftltti
XVSSIT CVRAM CERERE M V L I E R V M,
fintto , hoc efi, in vigilia Pascha ieivnivm
«nitium
na*
4nte no ^
initium , nifi d paruulu , aut infirmis non
qua
CT cum
ipfi tniuiflrabant
eis vefiem ,
, tanquam per eam eas accipient,

&fic referent eis gratiam pro mi-

fijpitaL foluaiur. Nec Mifld in Parafiene , aut in eodem Sab-
ttifi erio.
bato fwtto , vtl diuina nyfleria hic duobus diebus ce-
Abeunte Chrifto in ea domo manfilTe Virgi-
lebrentur : canonibus cptippe itsbemibus biduo iPlo fa- jJjJJj£
nem, in qua infiitutum Eucharidix facramcntum
tramenta penitm'non debent celebrari, huc fpcciac fuit , aliqui cenfu^re , vt hac de causa hofpes ne tum vtrgo
& illud einfdcm libri nutn. 204. Qtudam Sabbato
matrem defereret , Chridus fequutus minimi fit.
fantlo ab horx ttoua ieiunium Jeluunt , conuiuijtvtun-
Marcus Vigerius in fuo dccachordo , choida 6.iu
tur, & dumfol ipfe eadem die tenebris palliat tu lumina
feribi c Egrtjfm efi ( Iefiu) domum, in qua camauerat,
:

Jubduxerit , ipsaque elementa turbata mollitiam tot itu

vnde difcejjn Egreffm efi duitatem cum difiipulss Jhts,
.

mundi offenderint , ieiunium tamen diei polluunt , epu- vndecim Apoftolu qui tum illo cauaueranef Matrtm
,
li/que infiruiunt. Et quia totum eundem diem vni-
remanentem apud hoPfitem vt inteUigamm, dicit loan-
uerfalis Ecclefia propter paflionem Domini in moerore, Dominum egregiam cum
ttes difiipulis fuit. Non illum
Cr abflinentia peragit ,
quicumque in eo ieiunium
fequutus efi holfiet quantumtibet amictu fuerit forti
puter paruulos , fines , & languidos ante pcratlas
ne Magistri Matrem mastam r e-
, ,

indulgentia preces perfiluerit d pafibali gaudio

,
UNQjrERE vii) eretvr. Bcnc hofpes flle,
, nec in eo Jaeramentum corporis Janguinis
depellatur
Domini percipiat , qui diem paJfioMu eius per abfti -
qui Virginem non deferuir, optime & Virgo,qu* mein4n * 1**
vl"*'
nullum alium locum reperit , in quo fe contra tot
Herniam honorat.
aduerfa , qux illi imminebant , muniret , nifi vbi
Euchari dix facramcntum fuerat inditurum i vbi
EX C VRS V S XXXVlll. vitx Au&orcm exceperat cum : tanti my derij co-
gitatio vires
, virtuteraque adiicere poflir
Virginis nexus, & Agni cuchariftici. aducrsifque quibufque rebus ferendis.
, duris,

Quotidie Dei gudum , & in

gloriare, in & 459»
t»fcha!u agnus cum furaretur aderat fui profedum
, exrerorumque exemplum ad Qutttdit ad
virgo. Chridi myderia acccflilfe Virginem, Virginis ckrifbmyfl»-
Maria mulierum eurum habebat ad eucha- pictas.fancritafquc cuique facile perfuafcrit;Ano-
r dicam menfxm. nymus apud Metaphradem Ad di-
i

uina MYSTERIA QJOTIDIS

ita fentiebat
accedebat
:

& m
Jn eu domo, in qua infiitutumJ.'aeramentum , ,
corpm quod pritu in vtero gefiauerat
V irgo manfityChriJlo abeunte. filtf

inferebat.
, , vifieribut

Euehurijlix memoria quam vtilis. Mappam qtuyfus Chridus dum menfar ac-
,
f"
Quotidie ad Chrifli myjlcriu accefiijfc Vir- cumberet, Mari9manibus fuille elaboratam pie c^7ri '

ginem pium ejl credere. credunt plerique. hinc illud ad hanc mappam. fi"* • ** m

Maf>pa ,qua vfus Chrifius,dum menfa aecum-

Hac in mappa pofuit fuafercula, artit &
berek,d Maria: manibus prodift.
Pro pretio, Maria fiu mihi nofie matrum. „ t monitu*
PuiHc acu pi&atn,liliique inferta habuillc,hxc i*-
Lilia in ea inferta. '• rt
carmina indicant.
Gaudet V irgo euchariflico pane nos recreari. Admirans aliquis textam admirabile .dixit iofitta.

Lucidns filium Maria, lac in fanguinem ver- De M

A R i a eximia texuit ane manus.
Qubm

)igitized by Google
 -

Agnus Eucharifticus. 143

Quam belle depingit acu, qua l 11 1 A tteilit E crudarum carnium cfu quod lo
cus explicandus exigebat/aris Iucu-
,
461.
In CbriBi velits ingeniofit mantet? v
Seu'tn fitfrr
4^o. Explicari non
quanto gaudio Maria
potcft | Icnntr egimus , a propoiiro argu- tllm e*+r,nmt
,

Gaudet Virgo perfundatur videns nos calcfti eo pane nutriri, > mento non longe abibimus , neque quo frufu »4-
tuitantlic» quem i pia parauit. Dum rurbis panis diuinitus '
2 noftio inftituto fi hic explicemus cifuiulutn.

ftoe mu n- auctus exhiberetur , adfuillc Se Virginem qux quid in facris litteris fit , fuper oli.u carnium fidere ,
,
ereari.
panem mulieribus diftribuerqf ,
gauderdeque cx fic enim loquuntur Hcbrxi , cum ab jEgypto
carum guftu aliqui cenfucre ; in quam fenteuriam dilcefliifeiu Exod. i6.v. }. ftinam mortui efemus EroJ.K<i.
S.Bonau. inclinat fandhis Bonauentura tom.i. opufc.lib.de per manum Domini in terra ts&gypli , quando fidtba -
vita Chrifti cap.54.vbi ait : Nunquid ibi fuit D o* mm fuper ollos carnium, Q- comedebamus panem in fa-
MINA NOSTRA, vt & ipfk de panibus libenter turitate. locus hic difficilior eft, quain prima facie
multe rib ut porrigeret , & de ipfarum recreatione gau- prxfefcratjparumper ad has ollas fedeamus , non
deret ? Scriptura de hoc non loquitur ;
pium eft cre- ingulx luxum, (eu in lucem, quam non huic dum-
dere adfuillc i maximo quoque gaudio pcrfruiuir, taxat immittemus, fcd etiam aliis eadem operi.
euclurifticis deliciis cum quis fruitur. Explicandum igitur eft, quid fitlcdcrc fuper ollas,
Latiam filii Meditantur aliqui , & fuum calculum facile & qux horuni verborum fententia lit , quo prx-
Mori* Ut in pius quifqueadiicict, li modo animum aduertat. ftito ad alia faccx Scripturx loca aperienda aditum
famguimim Dei matrem lununo gaudio correptam , cum lac nobis faciemus.
xtfttad» quo
Chrilto exhiberet , feiens in fmquinnn cite ver- Plcriqiie verba hxc fimpliciter accipiunt vri tJtlrilrUtn
fUtUt alrren- vcraeiiat nt-
tur gaudebat.
tendum quo Hdcles ad vitam efleut alendi.
, iaccnr,& fonanr, vt ad carnis auiditarem , qualu-
tata.
Virgini debe- Debemus poft Deum tuum , & tibi Virgo, r dxi corripiebamur , indicandam fuper ollas /c-
mus quod eu- quod Chrifti corpus dcguftamus nam Sc Chrifti ; dcrinr,nc aliquis carnes fubripeict , quo padlo
thartiticc fa- corpori , quod irofter cibus erat futurus , exhi- & Rcbecca fuper idola tedet nc a Patre luo Laban
rta vtfcimur.
bui fti. auferrentur, &
nam gulofus ferculis vt Diis litare
461. Denique , vt definiam , ( plura alia de hoc mm videiur, quippe cuius Deus venter fit ,vt de qui-
Turbarim* argumento confultd fupprimo ) hoc quoque cx bufdam air Apoftolus. Hic fenfus placuit Abu-
/umftitne af- iaerx Eucharillix fumptione boni confequimur, lenfi quxft.a. in cap. 16. Exodi, cuius verba iubii-
finitatem tum vt cognationem quanilam cum Dei Matre con- cio Dicebam fi Hebrai in tAzgypto fidijfi fiuf ollas
:
-

JDet matre ci-

trahimus ; hinc illud pij A udioris ; Nie/het homo carnium , in quo eorum magna notatur voracit.u , > de-
trabimus ,

quacumque propinquior efi affinitate alteri ,

quam efi tibi coniunfla fiderium ad fumendot illos cibos , quia non filum carnes
alia rmaiote. beata Virgo-Qui corpus Cbrifiifufiipit in Eucharillia, ollas
adfistvritatcm comedebant y fid etiam fitper
Ioan.Eufcb. vnione quadam reali fit vita caro cum Chriflo , vt non CARNJVM SEDEBANT IfFECTVOSI,
lib.i.cap. 4 .
fit vnio alia , & coni unitio tam propincjua , &fimilis ne quid eu de cibo periret *
, & quantum ad hoc conque-
inter homines , etiam inter virum , ctr vxorem. Quare rebamur in deferto nullas habere carnes. Hucufque
etiam debes te pvtare affinem ma- Abulcnfis ; cuius fenfui tn eo non facile fubfigna-
tri ipsivs Christi,#* reputare habere rim , quod putat vere lupcr ollas fedilTe Iudxos,
tandem carnem. Maior item efi coniunllie phyficat ne quis carnes furriperct ; hoc enim & infolcns
Q- reaUt inter Deum , te , quam inter te ,&patrem & videtur, & incongruum, quis vnquam fuper ollas
tunm;qualu ergo erit affinitas, quo/fi contrahit cum ma /edit ob voracitatem ? quin fi nude rem acci-
trt ipfius Dei? Quis iftius affinitatis caufa auid£ pimus ,
qui fuper ollas carnium vere fedet , car-
non fetatur ad has delicias?quis non lihcns Chri- nibus vefei non potcft , qux in illis dcli-
lluro excipiat ,tamo honore nobiIitandus,vt Ma- refeunt.
rix affinis audiat} Mihi cohxrentior , atque fimplicior ,quin Sc 461'.
opportunior ille fenfus videtur , quo particula Super frO
iuXX*fi» «d.
fitper pro iuxta accipitur , vt nempe fili) ifrael di-
C APVT.XL. cent, ie iuxta ollas , Icbctefquc ledifte prius oculis
carnes vorantes ,
quam denrihus terentes ; adeo
SupcroIIas carnium federe quid fit. vt li.ee ab his verbis fententia fluar vtirum mor- ;

tui cllcmus in jf.gypco quando fedebamus iuxta

Sedere fuper ollas carnium quo fenfu acci- ollas , atque lebetes inipicientes prx auidirate
,

piendum. dum carnes coqueremur , vt & vifii pafceremur,

Hebrstorum voracitas notata. tantum non inanus iniicientes in ollas, & fors
etiam iniicientes.
•
Superaro iuxta est ad. f Multa funt^jux nos ad hunc fenfum allexerunt;
luxta ollas , cr lebetes federe intemperantis
eius in pritnis cohxtenria, neque enim puundum —
habitm. cftludxos adc6 fcedos fuiflc, vt fuper nigras ol-
Oculis guloft epulas vorare dicuntur. las,lcbetcfquc federent , nc carnes furriperentur,
E nido epulas voraces contemplantur . deinde quia nobis accinunt plcrxque verfiones.
Vatablus legit : Quando fidebamus nos ad ollas cor- Vatail^ ^
Ollas olim apponebant.
nium. Apertius PSgninus cx Hcbrxo , quando fi- Pago.
Ante focos antiqui comedebant.
debanuu iuxta ollam carnis, qux verfio ita no-
Si) quid.
ftrum fenfum firmat , vt vix alio flc£U res
Oculis epulas dare. poffit.
Super flumina federe quidfit. Prxterea de ollis loquitur , qux ad ignem
Ad ollas carnium redire nemo debet. ebulliebant , vnde Ly ranus hxc verba Qu ando :
LyiauJ

Lebetes Hcbraorum pefiora facia qui fuper fidebamus fuper ollas , ita exponit , id efi , inquit,

ollas federe cupiebant.

quando, nobis fidentibus quiete , & pacifici olla plena
erant comium ad ignem non ergo fuper
pro nobis ;

Ollx feruenti % fimilitudine,st qua ignis amo - alioquin non carnes come-
ollas fcdccc poterant,
uetur gulam coercendam docetur nt
, diflcnr,fed comediftec eos ignis. .

corpus luxuriet . Et vt altius eifodiatnus ,

pleniufquc rem pro- 4^4«
beraus
 , - ,. -

144 Liber V. Sacrorum Eledtorum,

fwvA *&»/,($» bemus, obferuo olim ad ollas fodere, ac iuxta lc- non dubito , prifertim cum vulgatus non fuper
Mtlts [ciere
beres intemperantis habirum,fui(Ic, ita enim lede- habeat, fcd iuxta.
* ntcmperantu
habitui. banr , vt carnes contemplarentur , SC ante oculis, Sic exponendum etiam cft illud Plalra. Suf/r flumi-
Cicci, Alex. «piam ore vorarent. Huc fpe&ar.t Clcmcritis Ale- fnptr /lutniua Babyloni illic /edimus , & /lenimus tut ftdtt*
quid /it.
xandrini verba lib. 1. pidag. cap. 1. vbific ait in fenfus ert iuxta iimuina, ad ripas Babylonis fc-
hanc rem. Mulnn» cfl.efl autem infipiaisu vifumfer- dimus;vndc& Pagninu$ cx Hcbrioad hanc men- Pagn.
nlrc pulmentis, Quomodo autem non efl inutile e fi diluti tem transfert Juxta (lumina Babel ibi/edinuti. Va-
: Vatabl.
/urgere propemodum faciem in edat irnjcientes e /ede- tabius , ad flumina. Agcllius noflcr, propter flumina Agcll.
,

bat tamquam e nido prof/icimtes , Vt quod vulgo di Bab, Ionis quod in idem recidit; nam propter non
cirur vaporem orantem excipiant per respirationem. raro iuxta lignificar ;
vt alibi Sc obferuo , &
Hic Clemens qu* maxime & ,
firmant , & illu- probo.
Ofltfil fultfi ftrant fentemiam noftram. luxta ollas igitur fe- Et vcr6 eundem cflc Dauidis fciifum in citato
eputot V.7IH dcbnnt nnidc pulmentis inhiantes profipc&u, Sc loco , ac Molis in co quem produximus, Sc cx-
, ,
Oieur.tur.
vifu deuorames , quod rcuoraturi pollca erant, plicauimus, indicat Petrus Dkcfinlis , qui ira hos Pctr.Blet,
nam Sc oculis dctiorarc gulofi dicuntur, vt ait duos locos inter fc comparat , & neci it ferm. 4 2
Seneca.
*
Seneca lib. 5. cap. 1 8. Non fient ad popinam dentibus in Synod&: Nos vero per antitbefim facimus feffionet
& ventre C" ore contenti, oculis quoque gulofi fient. is lis contrariascum enim deber/mus /edere fuper flst-
;

Oculi* e tu',at
quod vrinam noftris obiici non pollet. Plautus mina Babylonis , fidemus fitper olla* carnium in *Agy-
d*rr.
quoque m Plcudulo aitj.iccn.4. Oculorumcfle pto. Igitur cum fuper flumina federe interpretan-
riauc.
epulas aliquo pallo deuorare ofiendebar, dum ait, dum lit iuxta flumina , confcqucns etiam efl , vt
Oculis epulat dare. fuppr ollas carnium ledere, fit iuxta i!las;fcd quia
E niJo efulxi Pendo illud Clementis : E fidibus tamquam hic fumtis,& vcrlamus ollaSjtx ollis vtile aliquod
veratei et», e nido Diceres huiufmodi lurco-
proficientes. monitum hauriamus.
implentur.
Clctn. AJex.
nes Aquil.e rapaci elle fimiles, qux e fede, nido & Ab illis manna vas inuirat 467.
aEgj’ptf ad eremi

Iob )p. contempl atur efcam.Iob $ 9. v j o .Numquid ad pra- .

Guarricus Abbas lcrm.4.de aduentu Domini Fe- Ad illo* Cos- :

ceptttm tuum eleuabitur Aquila , c£* in arduis ponet ni- licius inquit, te pafcet ertrnus tnantm , id efl pane mum
,
redite
,
dum (hum ;
inpetris manet , &
in proruptis filicibus, Angelorum ,
quam vAgyptus ollis cstmium ; & nttno deket.
Guart.
atqtr inaccejft rupibus
'
;
inde contemplatur efi,m,& de PetaisBlcfcnfiscautilTdc lufta carnis , Sc fpiritus
Fcti.BlcG
lonfe oculi eiui prospiciunt ; tales lunt voraces itionem ad ollas carnium deplorans, infit:
homines , ad ima fedemittunr>& vclut c nido fer- Profe/fus Euangelium
cula contemplantur in ollis. Abit in viam gentium.
465. Ex his apparer minime coa&um cfic Icnfuro, Qui fanclt. pacis otium elegerat ,
O'J.%* thmup- quem Sc produximus, & firmabimus ;
quod fi Redit ad ollas oarnitsm.
(tuebant. quis parcet, iuxra ollas fcdidciion profpectantes Regale Sacerdotium
dumtaxat, fcd etiam manus in ollas injicientes, Ad carnis improperium degoterat.
carnes inde extrahentes , non valde repugnabo, Lebetes iam fatta illorum pecora, qui fuper Lebmts TJc
broorum pe
prifertim cum olim vficacumeflct vt manus in
, , ollas , leberefque fcdille fe recordabantur , ira
(ter* faft*
ollas inficerent, oliafquc apponerent, quod tradit explicat fandus Petrus Damianus opufcul. ij. qui fuper cBst
Synef, Syncfiusde Regno, loques de Carino ad Legaros: cap. } . Lebetes plene illorum erant pellora quifuffira - federe cupie-
Si quiilem efurirent vt manum vnd in ollam immitte- batitmanna, (finiebat pepones, inhiabant cepas, allia-, bant. &
rent permiffurum ; deinde addit :Oua Q^v e infiu- an lebetes non errent qui fcrucates clamabam quia fide- S.PethDa». ,

per appe/ita eompranfbrts inuitet. Potuerunt & hoc bamus svter ollas carnium. Illa quippe corda
ludii pnftate ,
quod facilius probarem, quam lebete fiunt, in quibus edacitas regnat
s & per cupidita-
,

vere fuper ollas carnis confcdilfc. tis astum excoquuntur edulia, & copia ci- diucrfii

JLntt foret Quid-qucid prifei arui nos erat ante focos com- borum.
mntijui com-
edere, hinc illud Ouidij j.Fatlorufn, Oll.T bullientis fimilitudine , qui ligneis amo- ORo feriunt is
,
edeba n/, finilitudini,A
Ouid.
Ante focos olim /lamnis confidere longis tis, dcfcruefcic , liibdudis gulx dclitiis corpus lu-
quo ijf»M
Aios erat,cr menfit credere adrffe Deos. xuria non ita diffluere, & ebullire, in hunc mo- omeuet ur.gu-
Potuerunt igitur Hcbrxi /Egyptiorum more& dum explicabat fandus B er nardinus Scncnfis l*m eeereen-

ante ollas federe , nec longe a focis abcilc. ferm. dic Cinerum SubtraRis lignir detm dotetur,
y. in art. 1.

466. Nec noua alicui videatur hxc vojris huius no- OlU ceflat /eruor : remota caufit.remeuetur effetius: ne eerpui
xuriet.
lu-

tio, xx fuper idem lit ac iuxta.rmn etiam apud Hc- non pottfl fine anima moturi corpus ; non fine fiU ra-
qmtL S.UttBardio.
brios Si? &
iuxta fignificat , fuper ; Sc qui- & dius ;
non fine mari fiuuius ; nonfint fonte riuulus ; non
Ccn. iS.t. dcmGcn.iS.v.i.ex verfione,quam habet (anctus fine radice raomfadus. Sic necfine gula, rebelle eft cor-
Auguiluius,ira legitur: venerunt ergo tresviri pus. Huc nos olla: duxerunt ,
quibus ludii inhia-
ad Abraham , &
llctcrunt fuper cum , quod 110- bant , iam pergendum clt ad alia loca illu-
fter vulgatus ita effert Apparuerunt ei tres viri : flranda , quibus viam nobis (latuimus per il-
PagiV flantes prope tnns\ Sc Pagnyuis iuxta eum. LXX. la , qui allata hucufque funt de vi particulte
fuper eum ; cx quarum veriionum varietate colli- fitper.
gitur has duas particulas itixea ,Sc lupcr cogna-
tionem quandam ir.tcr (e habere , vt vna alterius
Joco fubftituatur. Vndc au&or potius cft fandi C A P V T XLI.
Auguflini ponderatio ,qtii expendens particulam
illam /«rper 9 ita feribit fcrm.70. de tempore : Hoc Aliis faerx Scripturx locis lux
ipfutn videte quare fit , quod fuper eum veniunt , non
immitia.
contrA eum ; fubtererat /e volunt .vi Dei , ideo fuper &
tum flare dicitur Deus. AslitcrUm,\n<\w t fuper eum, i
.
Super aquas pro iuxta aquas.
aton contra tum , ad rrptilendum , /id fuper tum ad
proterendum, fcd hicanimaducrfio fubrilis potius
Particula fuper notione multis facr a Scriptu-
cf> quam necellaria, Sc firma, nam fuper in fa- ra locis lux tmmtjfa.
,

cris litteris farpe iuxu fignificat, quod Uicfa&um Super camelos ftare quidfit.
. Populum

Digitized by Google
 : ,

Agnus Eucharifticus. 14
f epulum fuper Moy ferri /lare quidf.t. verlio Syriaca habet ,
ad fentem fic enim fidere S , t.
Porticui* iuxra,c£* fupra vt confundantur. cum difiipulu fisu eonfiuuenu Chrifisos tum come-
deret , vt prope aquam haberet ad bibendum. 'Quid
Super, pro ad.
quod (anctus Augullinus a nobis ftat » nam S. Aug.
Tionnullis facr* Scriptura locis lux im-
tud*ij. in loanncm hunc locum ira legit t invta
mi/fa. puteum fidet. Ita explico &: Lucam cap. 4, v. 39. Luc.4 59.

Mala in malos feuiant, bonis obfequuntur. Stans feiper illam imperatui febri , id cft , iuxta
illam.

a
4^8 . X his,qua:hucufq:]e diximus, nori Ex his illuftratur ledio LXX. Gencf. 24. 4(9:
Verf jo. quo: negotium aliquibus Softr tame-
Super aquas , eritab re.fi nubem, qua: alia facrz facefliuit. Sic
loiflars fuiJ
frt iuxta Scriptura: loca obumbrat , eadem ipu cftcrunt :P'enit ad hominem flante illofuper came-
StqUOt. fi'
ciuldem partictili notione , dif- los ; quod nofter habet , tnit ad virum qui flabat GcD.x4.30,
,

pcllamus , &
vta facilioribus in- iuxta canuloi ;
congruunt h* diw vcrlioncs , nec
Ezccb.jt- co fiemus huc vocandus cft Ezcchicl cap. ji. iibi aduerlaritur , cum fuper v litata (aerarum lit-
,

dum ait Jumenta eius que eram fuper aqua* pluri- terarum phraii etiam iuxta lignificec vnde im-
LXX.
•,
: ,

iM.Clar. mae id cft , iuxta aquas , vt fentit ctiara Ilidorus

;
meriti carpit LXX. Augullinus Ettgubinus Aug.£ug«
PfaJtn.ii.i. Clarius hic. Dauid Pfalm.ii.verfii. Sseperaquum hic, dum ait , iuxta tamtlos D’ 4 wJn Hp vbi pnpo-
refeci ionis eduestuit me , Iciliccc iuxta aquae , fetioefl , quo mode fhpra t modo prope fignifu at , erat-

quod probat , 8c format dodiflimus nollcr que hic locus vertendus , vt vertit Hitronjmm ; ideo
IgcIU Agcllius hic dum ait : Ad eiufmodi igitur aquas, E A X. non relle inwtw luno tvi &ftuAo»r , flante iSo
t*rprope eiufmodi /luent a educauit me , ac pauit. fuper camelos , elique ortus error ex prepefniene Sp
Sic ille. qua non fuper t fed iuxta hoc loto flgtufkat vt ipfit ,
,

Panicula fu- Ncc aliter exponendus Ifaias cap. $2. verf 10. indictu finientia. Hxc
Eugubinus , qux Centura
pcr ntttont dum ait Beati qui feminatis fuper
: omnes aquas-, digna cenfura videtur , tc in hoc ipfo errat , iit
mulsis fatra rtullus , opinor , ighdrat , femina non iaci fu- quo alios aberrafte contendit, nam LXX. non
Scriptura la-
per aquas , vt nalcantur ; explicandus igitur cft aducri.intur vulgatae ledioni,#»enim Grxcc , &
cu huc im -
ex eadem phraii , vos felices qui iuxta aquas O LatineJuper,cinm prope.ac iuxta Iignificat jalio-
Uj. Si.io. feminatis , aquarum abundantia , quibus fata
vt quin etiam male vcrtillent illud L X X. Super
irrigari poliunt , copiofus pronemus fperari flumina Babylonis, Sc multa alia loca , quod minimi
VaraW. poflit ;
fuccinit etiam Yatablns dum legit : O dicendum eft.

vos felices ,
qui ad omnes aquas feretis. Non difpli- Fruftra cft & Oleafter , qui illud Exodi 1 C.
Populum fk-
ptr Meyfim
cet quod addit in fcholiis num. . in omni loco verf. 1 3. Populum, qui ajjiflebat Moyfe, ira vertit,
j f flare quid fit.
Pagnitl. aquofo. A quo n6n abit Pagninus ,
qui legit 6c explicat i Stabat populus fuper Moyfim. Notat Eiod.U.ij,
Beati cslis , qui ferit i* fuper omnem locum aquofum. hic textus populi importunitatem , qui quafi anes Olcaft.
Sic ille. flabant fuper eum. Ego liiuplicius , & minus
Vndc monitio illa Lyrani hiftoricum fcnfunl coadi , fuper Moyfim , expono iuxta Moyfim,
refpucntis , fic ad metaphoricum flectentis h*c
quod voluit fidclilEmus ,ac dodiflimus Vulga-
verba , minime necdlaiia cft fuper omnes aquas , ;
tus dum vctxit,affiflebat MoyfiM eft, flabat iuxta
,

Lyran. inquit Lyranus » id cfl, fuper omnes populos Gen- Moyfcm , nam hic vox Sp prope ac iuxta ,

tiles , &
Iudstos,ApocaI. 1 7 .Aqua multe populi multi.
,
Iignificat.
Patet autem quod Propheta loquitur hic metaphorice, Illud PJalmi 138. Verf. 3 8. quod LXX. dixe- 470*
quia femen materiale non feminatur fuper aquas ma- runt <n BkanSomru ,
non ebfi arabuntur a te. Particula
iuxta, cr fu-
teriales. Sic illc.Scd hiftoricum fenfum hxc verba ’
Symmach. dixit : n fuper te : alius veri
pCf Vt eto-
admittere cx his ,
qux diximus , dilucet , nec eft quilpiam ititerpres reddidit , <nt apud te,
fundantur.
necelfe ad tropologiam confugere , vbi cx verbis penes te vt videas has particulas inter fc cogna- Plalm t jli
etiam fua fpoilce litteralis , & hiftoricus fenfus tionem quandam habere, vt alterius notionem LXX.
rufatur , &
fluit| Hebraice eft D*0 Sd Sp fuper habcat;quod P(alm.44.verl.4.nos habemus Ac- *,

cingeregladio tuofuper femur ntum,Cxn dus Augulli- S-Aug.

omnes aquas ;
particula autem Sp frequenter
illa
Pfalra.w
nonfuper Iignificat, fed iuxta. HincPialm.i. vu. nus habet ,
iuxta femur ; qux verba fic in hunc
Et erit fecut lignum quod plantatum efl fecus deasrfets modum verfat orar.contra lurixos : Accingeregla-
Axias Mont. dio tuo iuxta femur: quod in
aquarum Hebraice eft Tp. Vnde Arias Monta-
;
came effet hominibus locu-
nus in Biblia Pagnini legit , fuper riuos aquarum-, turus. Per gladium quippe firmo, per femur carofegni-
Icrcra f i. eadem ratione exponendus lercmias cap.fi. dum ficatur, quia femetipfum exinaniuit formam firui Ac-
ait Qui babit/Ufuper aqua* muli as locuples in tbe-
:
cipiens. Sic ille.
fauriiy id cft, iuxta aquas loquitur enim dc Baby- ;
Super pro ad fumi oftendit fandtis Auguftinus Sufeiprt adi
lone, quz erat prope E uplu.it em. Iib.2.locutionum in Exodum Quod di&um efl de :
S.Aug.
Et antequam ab aquis abeamus , explicandus Pharaone, Ecce ipfe exift ad aquam, Grtcsu habet fupet
Pfalitj ioj,

iSiClar.
cft etiam alter fegij Propheta locus »Pfalm.ioj* aquam ; &
paulo pbft Verbum grane referebat fuper
:

Super eas volucres oali habitabant. Ilidorus Cla- Aioyfetrr.fec enim habet Grstcui , quod Lsuifti interpre-
rius , luxe.t eas , fcilictt aquas , cr fluidos volucres coeli tati funtad Moyfim. ,

habitabant. | lare omnia iUuftrari poliunt cx illo Sed ad loca nugis carca, obfcuta pergendum &
Nunii4.<. Num.*4.v.6. vbi cum noftei habear: Qu*m pulchra eft, qux ab his qux diximus ,fuam lucem mu-
tabemacul.t tua lacob , & tentoria tua l/rdel , & val- tuant ; fed in rc difficili conicduram hic meam
5. Ambi. les nemorojh vt horti ittxia fluuies irrigui fandluS interpofucrim, liberum cuilibet relinquens cal-
, ;

Ambrofius hb.6. epift. 37. ita legit ,

Quam /pecio/d culum fuum apponere, vel contra; neque enim
tabernacula tua0 Hebraerum militia, tabernacula folcmne meum eft, quemquam in meam fen-
tua fecut nemora obumbrantia ,fecut paradifeu fuper tentiam adigere , nifi parefada veritas , & ra-
fluulum ; idcftj iuxta , vt Vulgato concinat , qui tioBom pondus ad hoc le&orem meum adigat. KmhuBu fm«
ita legit. Sed ad rem. tra ScrifUra
lotis lux im-
Ita capiendus cft etiam Ioannes ciim ait : Sede- Oftertfcin primis locus ifiix cap. 6. verf. 2.
~ji.
Iein.4.1. bat fic fupra fontem, cap. 4. v. 6 id eft . iuxta vndc vbi hac habet : Seraphim flabant fuper idud
, , II,...
Nouarini Agnm Eucbarijf, N feu

Digitized by Google
 .

146 Liber V. Sacrorum Ele&orum,'

ticte. /ex ale imi > dr fex ala alteri ; in Hebrxo vi
detur pient ignis trafiitur , & imus in fornace famulatur
fcrmo referri ad Deum , non ad templum ; vc Mala in fugientes fxuiunt , non fugientibus
fit fenfus Seraphim fuper illum ( Dominum,) fed
,
obfequuntur.
LXX. liic /aper lignihoat iu.vra , qux rcfpexerunt Lxx.

qui legunt Seraphim flabant in circuitu eisu\

: &
S.Hiec. vidit hoc , Se notauit fandius Hieronymus in hu-
C A P V T X L II.
ius loci Commcntario.vbi hxc habet, Lxx. tran-
ftnlerunt sunit» t», id ejl , in circuitu ei ut , vt non
Dc ollis quidam adnotantur.
fuper templum ftare Seraphim ,
/id in circuitu Domi-
fandus Hieronymus.Ncc aliud
ni deferibantur. Ita
Olltrnm '
figuli promethei dicti.
S.Dionyf. videtur voluifle fandus Dionyfius Areopagita,
Arcofk Ollx aurita.
cap. ij.de caclefti Hieratchia , qui ad hunc lfaix
locum refpiciens ait Subiiantiat illas fitb Deo : , & Olla line igne Solis calore ebullient.

pofi Deum , & circa Deum collocat tu vidit Theologus-, Olla in tedis ad no/luas abigendas.
nunquam fuf.ru cum itaque fupraeum idem eft, , Pueri in ollis expofitt.
Vttikl. ac iuxtaeum etiam Vatablus fuper pro iuxta ; Olla in czyui parafitt frafta.
accipit , fiuc ad Deum , fiue ad folium fer*
In arx dedicatione oha vfus.
mo referatur , fic enim ille in fcholiis ha-
bet num. Stabant iuxta illum fub Angelum-,
Ollx nonfufpendebantur.
, 4. ,

vel iuxta Ulud filium , quod in Deum ob (p tendo- 0Ha,Cr lebetes in prxmium exhibita.
rem non pojfent intendere oculos. Itaque e6 illud InJfiiritali officina non olla perficienda ,ftd
ad folium refett, non ad templum , quod non anima.
difplicct.
olla bullientis certamen ,dr viBoria.
Sed ad alium locam calamum fledamus , qu(
47 «- fors maiorem lucem ab his , qux diximus , ac-
Olla veftigium in cinere non ejfe relinquen-

cipit, licet folius conicdurx nomine hic quid

dum quid innuat.
Daoj.47. opiner interfiam. Danicl cap. j. verf 47. dc Ba- Irae veftigium/» nobis relinquatur.
bylonica illa fornace loquens , ait Effundebatur : Abeunt efole cor ira non alluet.
flamma fuper fornacem cubitii quadraginta nouem. Tota fellea anima , ij^ qua iracundia re-
Libens his verbis hunc fenlum dederim , vc
fidet.
fuper hic iuxta fignificet , ad latus , prope:
K^Auima olla ebullit cum diuino amore
alioquin quid hoc ad eos > qui illa flamma
perufli fune , neque! enim fi fe in altum flam- alluat.

ma exruliffet eos, qui circa fornacem erant, com- " Olla vfus in pauperibus fama confeBis fub-
buflillcr. • leuandis.
Scnrentix noflrx accinit etiam Theodotctuj Antiquus mos circa ollam.
hic. In t.vttum inquit ignis e fornace effisfm eft,
vt ad quadraginta nouem cubitos extrafornacem /par-
, ,
Voluptuarij, &
libidinis mancipia fuper ol-
las fedent.
fm , omnes Chaldtos reperit
,
quos ad iri eo /patio ,

vnsem combufferit non ergo fupra fe extulit flam- Carnalibus vitiis inquinati fuper ollas fe-
;

ma , fed circum circa. Idem figniheat Euthy- dent.

mius in expofitione CStici trium puerorum, dum Mundi , & tsEgypti delicias cum lachrymis
ait : Cumeffufa effit flamma per terram , repertos & neBuntur.
ibi Chaldtos incenderet >figna huius flammo impreffa
in terra inquam , effitfh ejl,ad totidem cubitos com-
Cibi -digypti jquiham, & quales.
Ebrij hominis fulgur.
menfurat atfi. Sic Ergo cubitorum numerum ille.

’
collegerunt , ex eorum qubintia qui circa for- Irx diuinx fulmen in menfa deliti/ s Hebrai
,

naces erant , &igne abfumpti funt. SandusBa- fenfere.

filius hom. 5. de iehinio.a nobis quoque flare vi-
detur hxc cius verba Nihil aliud ingentem il-
Ob gular intemperantiam quot mala &
, :
pcenas perpeffus fuerit Hebraicus po-
lam flammam fuflinebat > quam maphta pix , , & pulus.
fermenta ,
qua ita eoi alebat , vt ad quadraginta cu-
bitos diffunderetur & circumcirca omnia depafcen-

S
,

do multos etiam ex ipfis Chaldats confkmmaret. Hxc Vid fit federe fuper ollas huc-
47 ***
fandius hic Quadraginta cubitos dixit , cum no-
:
ufque expofuimus , iramifla in*

fter quadraginta nouem pofuir ,

quod facit etiam tcrim aliis locis fua luce , qua
S. Hilarius, quem infra produco. deftitui videbantur hic aliqua ;

Sed hic mihi pende , quod Chaldxi , qui de ollis nedenda funt , vcpleniu*
btaUin mti
l»i /sitiunt, flammas fugiebant flammis comburuntur ; pue- ,
Exodi locum,qucmilluftrauimus,illuftrcmus, Sc
ttn* tbft - ri qui ardentem fornacem non refugiunt , fed quxdam antiquitatis rudera ledori infpicicnda
jauntur.
,

flammas ingrediuntur , rorem fentiunt in- offeramus, qux ex variis audoribus effodimus, &
tus flantem , nimirum qui «rumnas vitat gra- nifi exponerentur, facile deperirent.
uiores fentit , ei qui libens ampleditur , xrum- Et in primis obferuo apud Arhenienfcs ol- olUrumfigu-
namm flammx in confolationis rorem coh- larum figulos prometheos didos fuifle. Didici h^JpemotM
ucrtutmir. Pulchre Ianthis Hilarius ferin. a.' de ex Luciano contra eum qui dixerat Prome- :
5 .Hilir,
nuptiis , qui huc refpiciens , firmans etiam & them et in verbis vbi ita feribit
;
Ceterum :

qux diximus , hxc habet : Quantum latitia in etiam ipfi Athenienfis figulos ollarvm.CT
fur-
prafinti obtinent merita religionis , & priuilegia notum conflrufliones , &
quicumque circa lutum ver-
/anilitatis f Ecce horrendum nefiio quid anhelantes fantur , Prometheos vocabant olim , ad
alludentes
globi , & per quadraginta cubitos ebulliente t extrin- lutum , opinor & ad iUam , qua fit in igne, vafirum
fiem finiunt , intrinfiem parcunt extra fornacem fa- affaturam. Sic ille.
De
 , ,

Agnus Eucharifticus. J47

<J'J*Okrits. De ollae forma , figura ,& magnitudine hxc Pythagoras olla' veftighim in cinere non efTc GQe vtlUgiU
Placo. habet Placo in Hippia maiore: ia olla d pe- relinquendum monens tacite docuit omne irx
filo figulefilia fuerit , littis , & rotunda & commode ,
veftigium auferendum 6c omnem jniuriarum fumquid ia- ,

cella (
quales funt clU quedam vtrinque aurita atque ,
memeriam oblitterandam ; fcit£ Clemens Alc- nuat.
perpulcbre,que/ex ehoas capiunt.) Sic Plato. xandrinus lib. f. Stromatum : Rurfiss Pythagoras Clem.Alc*.
OS* fims ignt In >£gypto adeo feruebat fol , vc olla: cum ole-
olla ab igne fublata precifit non relinquere
Situ calen
tkuUitns.
ribus fine igne feruerent. Huius rei oculatus figuram in cinerem fi A eam confundere , qui fingunt &
tellis fttic Scucrus Sulpicius dial. i.cap. 7. dum e cubili conturbare firagula. Tacite enim fignificabat,
StfUCt.Sulp.
ait Ibi vidi , fciliccc in Aigypco ellamfine ole- non filum effit delendum a sium , Cr fuptrbiatn , fed
: ( J f
ribut fine igne feruere , tanta vis Solis efi , vt quibufii- ne ire quidem effo relinquendum ve ft ignem , cum
bet coquis etiam ad Gallorum pulmenta fifficiat. Ita ebullire ceffauerit , eam effe componendam', em- &
Seucrus. rtem effe delendam inittrie memoriam. Hactenus *

473 - In tedis ollas collocari folitas ad nocuas de-

Offa in ttH'u pellendas, indicat Suidas ad illud : Ollam alere in -, Irx veftigium non effe relinquendum docuit tv d *
rd
ni nsBusu tellts, inquit, ollas collocabant , ne accederent no- Chrirtus , dum orate nos docens formulam
*kigsnim, j
#44. quod quomodo prxrtitum, adhuc quxro. prxfcripfit qua plurali numero Deum alioque-
SuM. , uMHr ^
rt [,n ^

Putri in ttia Pueros quandoque in ollis expolitos indicat remur Pater ncfler
, ; dimitte nobis ;
panem noftrunr, Manh.*.
OXftfiti. Hcfycliiiis ilis verbis : Chytrifmm dicebatur abolite & ne not inducas , fed libera nota malo', Matth. 6.
Hcfych. denominatione fitmpta. Poterat fingulari uumero orationem aptare , fed ^
Offam caput
Ollas in caput parafiti deridiculi caufa fran- noluit, vtcharitatis amatores difeordiatn diffu-
fnrmfin fuit*.
Piatu.
gebant, quod innuit his verbi» Plautus in Capt. geremus cuius ne veftigium quidem in cordi-
,

art.1Jcen.i1 bus uoftris cxftarct , id quod opportune habet

Et hic quidem herde,nifi qui colaphosperpeti /anctus Chryfbrtomus hom. to. in Matthxum ^ *

Potts parafitusfirangique o'llas in capvt. hi» verbis : Plurali vtique numero non vtiqut 1
Nam colaphis etiam exdi folitos paraficos alibi docent , vt proximis per cunila placatis ne ve-
obfcruaui. fiigium quidem in nobis iracundia relinquemus. Sic
Jn ara itii- Olim cilili aras , aut Dei alicuius fimuUchrum illo.
tntitnt ciU dedicaturi erant , oliis , in quibus cllcnt legu- Olhm fine igne feruere > te Solis
'
calore
fj"’”
«'/•'-
mina , vtcbancur , quod tradit Suidas verbo ebullire in aEcypto fuperius diximus ;
ira in
Suii.
uutfojt bdptrnm. jdriflopbanes quid aliud , ttifi vt cordis olla falcem abeimtcj folc dcfcrucfcac,
:
pacem ollis fiuKusmm f slrai enim dedicatu - vt locum in nobis habeat illud Pauli mo-
ri , aut fimulaihra Dei alicuius ,
legumina elixa nitum 1 Sol non occidat fitper iracundiam veflramt Ephef.j.
pro primitus offerebant dedicatis ob memoriam grati ,
Ephef j. ira cor non z fluet , non ebulliat fole
animi de primo villa, siriilophamt in Danais : Teflor abeunre.
Ionis Hercei olla s cum quibus ara dedicata efi Olla hxc irx , ac furoris amaritudinis ple- T,,f A^*_
olim. Ita Suidas. na eft, nec finit mentem quiefeere , 4. Rcg. 4.
474 - De ollis ait Seruius in lib. 7. >£neid. OIIm non 40. dicunt illi clamantes, Mort in olla vir Dei , j[qtt
Offa n* n fu- fufbendtbant , ftd pafitis circum circa ignem adhi- fi c illi ad Elifxum etiam in iracundix olla ;

JpmsUbautur. bebant. mors, &vc in illa amaritudo, fic in ira xftuante .

Sera.
Ollas , ac lebetes in prxmiura olim datas , aut dulce nihil , nihil quietum vt clamet fanctus S.Aagi ,
Offa (yltbf
,

Ut in prd-
donatas repcrio.Virg.j.yCncid. Auguftinus ferm. ayj. dcTcmp. Quale gaudium
mium txtri- Tertia dona facit gemina ex ere lebetes. poteft habere anima , que iracvndi a. furore
bitn, Et Homerus Odyil. 1 j. fitccenditur ,
fuperbie etnstriffmo fide replet, nul-
Virg.
Homer,
Dabit autem aliquid vnumfejfi lum , tota fellea eft , & amaritudine plena.
u4ut aliquod Tripodam bene aratorum , aut L 1- Quare Ariftotcles 4. Ethic. cap. 5. ait : uimarot AtiA. i

IETVM. autem illos effe

,
qui cum difficultate placamur , &
In effici na ffi- Pulchrior , ac vtilior olla eft , quam in fpiri- longo tempore fit 91 fitb ira , detinent 'enim illam , &
Ttifi vitra ponunt ire medum , longo tempore opus efi
ritnU ni ,/U tuali officina fibi quifquc format. Feftiuc fan- vt t ,

r^fuitUJnd dus Chryfbrtomus h0m.4t.ad populum.

anima.
Igitur, ita in
fi concoquatur (in cordis olla.) Exiftimo
S.Chrjf. & tibifit toraria JfirituaUs , non vt ollas facias, ollam hanc irx fimile quicquam habere , ac
aut lebetes , fed vt tuam perficias animam , quod illa Salomonis ,vt nempe fubfc fpinas habeat,
Idem. & orario , cir aurificemulto melius eft* Hoc idem, Ecclci. 77. Sicut foratus fp inarum ardentium fitb
fed plenius habet bom.16. in ada Apoftol. inquit otia , etiam fpin* amaritudinem fub iracundi
enim : Scitis mulieret
fi qua vos ntcefjita* fecit ire in corde ; & Pfalm. 57. 10. Priufquam inttUigertm
agrum , vel ad vigilias progredi , quomodo per tot em /fine vefire Rhamnum ficut viuentes ,fic in ira ebfir *
nollem vigilent. Et tibi igitur ojjicinafit jpirituaiis, bet eos quod ;
ita legunt Pagn. & Vatabl. ante-
non vt ollas, ac lebetes ,fed vt animam quam fint iant lebetes vefiri ignem Rhamnifie-
tuam pares, que ererio fabro, CT aurifebro melior : ve- nt caro cruda ,fic ira , vt turbo perdat eum. hxc fym-
terem illam fallam impone in conflationem confeffionis , bolo pythagorico illuftrando di&a fint, ad alia
folles 4 fitmmo deduc, hoc verba condemnantia , accende vocor , vc tamen extra ollas non abeam , dum hi«
ignem (piritus. teneor. — —
475 - Ollx bullientes , certamen , vidoriam & & R ede animx olla ebullit, ciim dimno amore 477*
Offa bullit n- nobis his verbis exhibet Philippus Solitarius ad verbum quod fuo igne An<me tde
incalefcit * adflatquc
tit ctrtamtn
vifftri4.
Callcnichum monachum lib. 4. cap. 17. Lebes ebullire eam facit * alioquin fi abeat, frigida
dr * ******
Pfailipp.Sol.
ab initio aquam frigidam capient , continet eam quam- iacct , in ea falientis affedus motus quodam- fjf
diu frigida fuerit. Cum autem (eruerit , & ob ignem modo fubfidunt. Feftiuc rem habet fandus fier- s.Bctiu
adiacentem bullierit ,
tum mihi duorum contrariorum nardus ferm. 74. in Cantic. vbi portquam aducn-
qtiafi certamen, CT villoriam infigncm,& ex certamine tantis verbi dclitias,& eius prxfcirix vtilita-
Imperium vide , quomodo deterius meliorifinfim cedent tem explicaucrar,fnbdit Terum quia hec omnia vbi :

quamquam volens ,fime tuba reddatfinitum :jhepitum abfiefferint verbumtfroinde ac fi OLLA bvllientt,
buliitienis. fitbtraxtrit igne qttodd i dico laguore torpetia, frigida
Nouariai Agnus Eucharirt. N X taetri

I
 -- , -

148 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

tacere incipiunt : atque huc mihi fignum abfieffienit chrymas Hoc idem premit fandus Petrus Da»
? S.Pcu.Daati
citu , trifiis /it necrfic efi anima mea , donec iterum mianus , qui carnium , & exparum nexum ex-
reuertatur, & /blito recalefiat cor meam intra mrJHzc pendens ita fcribit epift. 1 f Cumque me comer- .

ille» & alia plura. t ifient aii vniuerfa opera qua fecerunt manus wr, ,

O tU vfm ia Qui ollas proponens pauperum , & dcficicn- & ad labores , in quibus fiuflra fitdautram , vitii

%
t’ um * amcm lcuauer r fan&us Bafilius his verbis
> » in omnibus vanitatem, & animi ajfiiflionem , qua

(kkiemanJii.
habet. San&us Grcgorius Naziatizcmis orar. in tamen affiflio duras , ac reprobas mentet & ipfk
S.Grcg.Nat. eius laudem : Nam cum eos quos fames vulnerarat, deleflat , dum non modo deliriorum fiiastitat e , fid &
in vnum coegiffet ,
nonnullo: etiam fiiritum agri tra- laboris oblellantnr acredine ;
hinc efi , quod Ifiradita
pumtlos , fines omnem eta-
hentes , viros ,fac minas , fiimulo gula prurientes Mcfli non modo fibi deejji
'•

tem commifirat ione dignam omnia ciborum genera ollas carnium ,

pifciumqut deliti .u , fed por- &
• quibus fames depelli filet corrogans > atepse ollas ros , cepas conqueruntur , C” nllia , qua nimirum
- l' VLMtNTAiuoRvM fialsique nofiratis ob- J/tcies dum vi naturalis acredinis mundent fsut-
.* finij atque ad leuandam pauperum famen accom- dumgujlum,lachr 1 mas prouocant oculorum. Hadtnus
modati plenas proponens. Ha&cnus fanAus Grc- ille. *
^
gorius. Ferunt in Neronis menfa excidio fulgure 4
Antiquus De olla hunc morem reccnfct fanAus Hiero- fulmen illapfum cllc,quod prodigium ingen- Tacit.lib.14*'
ne cirro ti- nymus aduersus Iouinianum cap. 19. In
lib. i. ti illum pauore affecit led magis iuftiufquc ter- homimt»
Um, Lepti vrbe (emtbarb.tra , pofita in filitudine, moris efi, rorem incutere debet homo epulis Sc vinis
,

,
^" r*
S. Micron.
w nurus altera die fbcrum ollam mutuum poflulet. innatans , vt iure dixerit Petrus Ccllcnfis lib.
p^Ceil*
cui illa Jiat i m negat : vt fisas illud verum ejfe Terent q, 5- epift. 10. dum ait : Mari commoto quid tempe
quod confitlto ambigui extulit 1 Quid efi hoc i omnes fiuofiut , excuffio fulgure quid formidabili tu , nul-
foertts aderunt nurus. lum tamen horum nequitu , quam homo ebrius. He-
a m. Q Quinam iint ,
qui fuper ollas carnium fedenr, rodem cogita vino madidum in loanncm fx-
' *
docet his verbis fandus Nilus in afccticis vbi : uire , an non fuhr.en magis refert , quam
1

^ UhAnit voluptatis mancipia coercens , ait : Voluptatis ftu- hominem , ftatim innocentem loanncm per-
mamcifi» fu- dium ofiendit Scriptura cum de illis loquitur , qui cor- cuiTit:
ftr »Hm fi- de in ta£g)ptum reuertebantur , fic inter fi colloquen- Fulmen ebrius cft , fed diuinx iuflitix fulmen dd*a

S Nil
M ‘ Meminimus quando fidebamus fuper
,
ollas cor- etiam cxfpedet;femit hoc fulmen populus ifrac-
1

nhtm , & comedebamus carnes ad fiuuritatem. Vere liticus , nam feriptum eft adhuc efiaeorum erant in
tr^finfir*^ ;

SEDENT 5 V F E R. OLLAS CARNIVM HO- ore ipfirum , &

ira Dei afiendit fuper eoi Pialm.77, Pfalm.77.
MINES volvptarii, & libidinofi , hu- I Itaque dum ollis inhiabat, in lachrymas deii-
mido , & perpetuo calore fisas incendentes cupidi- uit , Sc olli fletus parturierunt , parturierunt
tates. montem, adedvtvilus Deus fit magis in popu-
Camdibus Sedent fuper ollas carnium , qui carnalibus lum gulx deditum fiuirc, quam in idololatriam,
virqs injisi- inquinantur ; Gerardus Zutplunicnfis lib.
vitiis cum quatuordecim millia periiiTc legantur , qu6d
natifufir oU dc reformat, animi 9. ita philoiophacur : sili) ollas , cepafquc fufpirailcntl, & Agyptiorum

fimpl* c*ter *
n *s€gyptum mundana conuerfia ciborum recordationi murmurationem addidit
t ut
'
P '
tioms redeunt& quidam eunt vt crefiant &
; , profi- fent , id quod expendit etiam Petrus Bleieniis Pcn.Blef-
.' dant & bi quos mouet pes fuper
in hoc fictile : fiunt - fenn. 14. in Dominica Litare, ait quippe: Re-
bia , &
appetitus honoris Nam ce- , alti flatus. ibi colite de fepulchrh toncupifient iorum , cum in men-

Quidam autem
ciderunt qui operantur 'iniquitatem. tem venijjet populo olla carnivm, alba,
vt fideant svper ollas carnivm, & Ctr peponet ,
quibus abundarat in %/£gypto , & mstr-
comedam pepones & & bi qui compu
, allia. fiunt , muraffient ,
perierunt ex eis quautordecim millia. Quid
treficunt ficut iumenta in ftercore fiso , vitiis videlicet efiquod maiori poena punita efi recordatu ciborum cum
carnalibus. Tu vide ne numerum augeas,hifce per- murmure, quam idololatria! Horrenda efi finientia , non
ditis hominibus par. difiutienda. Sic ille.

Non °^ as ^untaxat dciiderabat Ifracliticus Denique quod in deferto tot tormenta fufti- 0* &U* ini
479 *
hxcco- nucrir.tot cafamicatibus,& rentationibus aiili&us ttmperMriam
Mundi .
populus, fed porros , allia, Sc cepas;

Jtgyftq dtli- rum expoftu latio Num. 1 1 . $. In mentem nobis ve- fuerit hic popufus, prxeipue cius intemperantie,
tiat etsm ia- niunt cucumeres , & peponet ,
porrique & cepa & , ac gulx tribuendum cft
;
quod indicat etiam ian-
jyt finit
*

flumur
**" * u nejlachrymas
res portendir , quas hic Aus lildorus Peluflota lib. 1. epift. 69. Saulis, Hebraisms
cepi prouocant, innuunt , qui ollis , Sc Sc tacite Sc exempla adiicicns , hic eius verba :
ECSSi f*?»l**-
NwiTt*
carnibus inhiat ad lachrymas le ire , nam feri An non facietas Efau primogeniorum iure ac
terreni delicii , corporis voluptates lachrymas libertate fpoliauit ? An non fuperfluus boum,
parturiunt, in ludum definunt ;
vc verus fuerit & pecudum efus Saulem regno , & vita ex- &
Salomon ciira dixit : Extrema gaudq Influi ecCM ' rurbauit i an non carnium , Sc ollarum cupi-
par. Quitum >€gyptiacas ollas Hcbrxi,& cum ditas ifrac lem in deferto commorantem in-
ollis expas , vt hoc vinculo vel nolentes fignifi- numeris tormentis , Sc tentationibus confecit)
cctit , carnis voluptates in pornitudinis lachry- Sic ille.
Ctbl AZrytf.] mas dciinere. Pulchre Vgo Vidorinus lib. j. de
juuiam ,
o* c lauftro animi cap.S. Sunt , inquit , ahj c 1 B 1 &
Vi dt
if. a Y p t 1 1 , bi fiunt cibi noxij , allia videlicet , caf C A P V T XLIII.
pa , & porri. Hac fili) 1/ratl in deferto cum odis car-

nium Jkperabant , qua tamen comefla grauiter in- Conuiualia quidam verba expli-
flant , vemofitatem generant , lachrymas prouocant \
cantur.
& paulo pi\ft. Hac prouocant poenitentia lachrymas,

fi ante mentis oculos in nuunt difereitoms ponas. Quis Epulandi vertum ftJliuilaUm ju/mdam
tam farttus , vt epulas illas quxrat , qui lachry-
mas generant , Sc delicias veras eas die putet, netat.
qui lachrymis grauidx , pacturi iutt tandem la- Dcficer efro fame ferire.
 - , -,

Agnus Eucharifticus' 149

Accipi,^* accipere verba cctutiuialia. menfa illorum nunquam duarmAtv v,, nunquam
Ctrnarc aues olus, aliud. DEFERCVLATVR ,
fed quilibet paterfamilias
demum habet finfirn mundam fr benefiam tantum re-
Mentam dcfcrculari quid Jit.
,

fcilioni vacantem. menfa cum omnibus , qua bibi,

Illic
Edendi verbum , dr pugnandi vt cohae- aut mandi poffitnt, nunquam vacuatur } fed altjt abfnm-
reant. ptis alia fubrogantur , vt mappa rnundijjima fercula
Aciei nexus ,cr contiiuij . teguntur cemeiiurot expellant ia, quacumque igitur lora

Signo dato adcccnam inferendam mimfiri reficere placuerit hoffites fint , domeflicifini, omnia pa-'
rata inueniuntur intremijji ad menfam.
vocabantur.
Pendo illud : Menfa iSorum irunquam difamuttur-. Edendi w-‘
Vi* verbi nutriendi.
ac (i fercula arma cllcnt. funt quibus comcden- , fr pn-
,

tium pedtus , &

mens petitur, & arietatur i Hc-

481. V A de men/is,
1 & conuiuiis agi- brxis comedere , &
pugnate ab eadem radice
eft quia ex cibo potu pugna oritur , & ad ri-
mus, non erit ab re /iconuiuiali* , ,

quxdam verba explicemus .quo- xas nimius potus , dapulaque vrgenc , fed &
epulx ipfx cum iis pugnant a quibus diglu-
rum notio non trita , obuia ; fic & ,

enim eadem opera quibufdam /a- tiuntur , &

non lcmcl , quos hoftilis gladius
crx Scripturae locis fua luce donabimus. non peremerat , peremit gula , ppulx pere-
EpuUd, vtr- Et in primis obferuo epulandi verbum non de merunt.
hum ftfliui - cibis tantum dici.vt iit cibis,epulHquc indulgere, Aciem cum conuiuio cohxrerc Paulus i€mi-
t*ttm quam-
484.
fed cxultarc,ac ferta celebrare, vnde Pfalm.41. laus ccn/uit apud Plutarchum 111 cius vita in hxc ^xm
dum rutui.
v.4. quod nofter habet , fonut epulantis , Grxcc crt verba Atqui obleilabant hac quoque eum quod in tanto fr lenuiuq.
:
Pfalm.41.
apparatu , fr fplendore fumtifimum effet ipfe obUiia- Pluu
"3c« tfrnfcrttt , fini fifliuitatem celebrantis , ficut
S.Augutl. vertit etiam interpres , quem fcquitur fandus
mentum , & ffitilaculum conuiuit. At defixit indullria
Augnrtinus. fua admiratione , e iufdem mentis dixit rfie aciem
Tftjictrt Defuere ad cibos pertinet , vt de firme laboran- ordinare re£le,fr convivivm hoc, vt quam gra-
fri
fama perrrt. tibus dicatur I/aix 4. Ambulabunt , non deficient. & ti{fimum

bat
imitatis , illam, vt quam horrendijjirna hot li-
16 4 .
L X X. apud fandum Hieronymum fic extule- efiet .
1 XX.
runt: Gradientur , fr non exurient ; vt deficere fu Olim /Igno dato minirtri ad caenam inferen- signo ime A
c/urire , ac farac perire. Eodem locov. jo. Defi- dam vocabantur, non fccus ac milites ad prxliom *<***** •»/*-

vocarenturjad hunc ritum refpicit Sencc. epift.Qf.

renJ* m'”' ai-
cient pueri. LXX. Eficrient enim viuentes. Ex hoc
IttA.II. interpretor illud Icrcmix Thrcn. a. v. 1 1. Cum Tranfio pifhrum turbam , tranfio ministrorum , per
dejiceret parmlus , fr laciens in plateis oppidi ; id eft,
quos siCNO dato ad inferendam canam Aifi Seneca.

cum curritur. Dtj boni quantum hominum vnm venter

cfuriens fame periret, nam ftatim fequitur
exercet.
V.tl. Matribus fuu dixerunt , Vbi efi triticum , fr vi-
A mos S.4. num ? Et Amos 8. v.4. eodem fcnfu , Deficere facia-
De nutriendi vi ex Hebraico fonte ita habet vii -verti «*-
tu egenos terra fame tabefeere ac perire*
id crt
Forerius:E«wr»W j verbum proprie magnot facere no- trimdi.
5 , ,
0,et
tat ,vt Iofue 4. magnificauit Ieboua , vt celebre Jieret *
*
Matth.15.j1. Matth. y v. $ 1. Ne dejiciant in -via fame lcilicet
1 .

prefli , cum iam triduo Chrirtum ieiuni furti

nomen eius : hoc tamen verbo Hebrai etiam educatio-
nucrint» nem , /eu nutricationem fignificant , nam pueri
dum augmentum capiunt ; Vt i. Reg. o.
48u Accipi
enim , aut
, & accipere
paici /ignificant. Accius
co nuiuialia funt »
ReEle perfeElit
pa/cere
nutriuntur
0 ,l?V1JO
,

educant et. Haftenus ille. Pof*

id efi ,
i

Attipi.fr me ,

tiptrt vtrtm Jacris vult accipi. Plautus Ita in prandio nos lepide fem huc alia verba vocare , eorumque notio-
,
triumis/ts. ac nitide auepifli. Terentius in Eunucho : Accipit nem illurtrare, qux conuiuia (pedant , fed li-
Accisi. bare hoc argumentum volui non cra-
hominem nemo melius prorfitt, neque prolixius. ScruiuS j
Plauc.
hoc idem foucbat dum ait :Hofycs tam qui a c c 1- dare.
Terent.
Sctu. p it , qukm qui accipitur. Hinc ortum habet ille
Italifmus qui ptcrifque infolens atque adeb ob-
,

fcurus videbatur, cum quempiam ad cibum, aut

CAP VT XLI V.
potum inuicantes quxrunt an accipi velit, Vi place
Cocna pura cpx diceretur, qu*
etejfere riceuuto.
Cocnato mhh Comare rran/i tinam etiam habet /ignificatio- menfa pura.
•lut.aUmd.
nem , vt ccenarc aliquid fit comcdcrc. Horat. 1.
Horat.
Satyr.i t
Cana pura Apud antiquos.
Nos c oe n a m v s auetk Cocna pura, qua fine cruenti* iaptbta.
Idem z.cpift.i, Sal firo obfonio.
Emptum c oe U A t olui.
Panis,<f* falis nexu*.
Plaut. Plaur.in Aulul.ad.j.fccn.n
Pani falfere adfpcrgebatur.
tsEcattor coenasis hodie , vt te dignum efi,
magnum malum. Candidi falis vfus.
Eodem /enfu,& facri Luc. 1 q.v.ti.Para quod cantem, Sal pro obfonio apud noliros.
proprie quod manducem. Hy/Topum pro condimento adijeere delicato-
485. Menf.ua non defirrculari quid /It, elucebit , Ii Po- rium erat.
Mentam Jf meranorum niorem, quem In menfx paratura /er-
.
Cenccfima: darnz qua dicerentur .
finuUri qmd uant. exhibebimus. Mcnfaapud Pomcranos fercu-
fn. Splendidit* cccna: apparatu*.
lis femper onurta crt, nunquam aliquid feralio-
Ada.
rum menix detrahitur ; parata fcinpcr eft menfa, OEn* purx frequens apud antiquos 48^,
nunquam vacua , hoc igitur eft, Alenfim haud de- authores mendo eft; inter alios de ca
I
C(tB4
feratlari. Ritus huius hac e.idcm phra/I meminit Tcrtulliauus antiqui/EmuS audor ad-
\
Afimj
audor,qui arta fcripfit fandi Othonis,nam lib.i; uersus Marcionem lib. 5. cap. 4. dum ait : Diet quot,
cap.40. de Pomcranis loqucns ait : Mirum diti u, obferuatis , CT tempora, & annos fr fabbata, vt
,
TatulL
Notuiriui Agnus Eucharifi, N 3 opiner,

Digitized by Google
 & 1 , ,
f

150 Liber V. Sacrorum EleCIorum,

opinor, COENAS P VR A 5 ,
£ ieiunia,& dies Theodorctus in hiftoria fandiorum Patrum 487.
wrffw.Sic ille. de Iuliano hxc habct:Cf$J« erat ti panis hordeaceus, Sal fro tbfi-
Car** puta, Dubium, hic cft quid pcreccnas puras auctor obfiniurn autem files. Hozomcnus lib. 1 .cuclmifti- ni» apud no-
qua fine erui ifte, aliique intelligant, nam res in dubium aplc- cx hiftorix cap. 13. fandti Antoni) abllinentiam /?,«.
tu dapibu.
rifquc rouocntur. F.go purarim puram canam ira deferibit : hratei cibus panis filus , &
s a L , fo- Thcod.
Hozora.
fu i Ile, qtuc line dapibus crucntisclltt , finccxdc, tus autem aqua. Oleo vngi > balneis , & fimilibsu rebus
ftuc languinc, & ciborum aridorum vfum ramum zti reotfauit. Sandus Hieronymus cpiftola 1 y. ad S.Hie*.

Philo.
admitteret, liluftic eft ad hanc rem Philonis tc- Mrrccllum de laudibus Afcllx Par, e, inquir. :

ftimoniitm in libro, quem inlcripfit dc vita con- Sale ,(fr aqua frigida conci '.‘dat magis efuriem, quam
tcmplatiua , vbi hxc leguntur: Alenfit pura eft d relliuguebat adeo parca etiam in v ilibus illis erat.
Eafil.
cruentis dapibus,pro cibo ponit apponitur, fui pro obfb- Bafilius Monachus in Afceticis huc quoque fpe-
tsio,pro condimento hyfjoptu. Hirc fere rcfpicit etiam Qauit: Quidam,\nc^mt,pane,(fr fitle vtfcttntur.
Tcttu'1. Tertullianus lib.de panitentia cap. j>. dum ait: Ex his , &
aliis , qux huc conueherc pollemus,
Vallum , C' potum pvra
tteffi non ventris fiilicet , aperte conitar, falem loco pulmcntarij, ac oblonij
Apul. fid anima confit. His coulona lunt,qux habet Apu- olim Fuillc. Huc libens voco illud, quod habetur
Kius in Afclep.in fine : Hoc , inquit optantes, ion - lib. 1 . Efdrx cap: 4. v. 1 4. Nos autem memores filis, 1. Efdrx 4.
conuertitmu ad pvram , & fine .tnimalibsss quod in palatio comedimus , dc ipfifttmo , quod ob-
‘ 4*

cernam. fonij loco adhibebatur, id intclligo,ncc libens au-

Fcttus. Etiam Fertus pura ccciuc meminit, fic enim dio cos , qui alio hxc verba torquent , cum enim
ille Icribit in verbo penem. Penem antiqui caudam dcanriquo vfu conftec,non eft.quod alio Scripiu-
,
vocabant ^t ejtt.t antiquitute etianmum offa porcina cum rx iaerx verba verborum Icnfu repugnante fle-
Cauda in c or, N 1 s pvris offa penita Vocatur. ctamus.
Sed cum orta porcina in ccvna pura dicatur appo- Dixerat Philo fuperius aduocatus prxter falem 488.
lita , ad ludxos , quibus hoc nefas , res non etiam hyftbpum condimenti loco adhibitum fcd hjS-p— p* •,

pertinet. hoc dclicatoriuin erat; enim ille monet lib. ccndimento

fic
adytert dtll-
486. Porro quia hic fumus , expendendum crt, quod dc vita conrcmplaeiua Septimum diem vt felium
:
tararii erat»
ait Philo in citatis verbis fil pro ohfinio ; ncc enim faeratum honore dignantur eximio, quo poft aeram ani-
Sal fr» olfo- , Philo.
1'
*fpt/uba- infolens hoc alicui videri debet , cum antiqui fale mi corpus quoque reficiunt , fient 'tumento relaxantes la-
tur. oblonij loco v terentur , quod ne indubium vo- borem continuum in cibatu vtuntur panefimplict ,s A L
Philo.
cetur ex proba: norx auctoribus id firmabimus, VICEM SVPPLET obfinij qui delicatiores fiunt, ,
quod c 6 ubentius proritamus , quo nobis aditum HYSSOPVM PRO CONDIMENTO adtj-
nd lacra iilultranda facturi fumus. Er in primis ciunt habes condimenti loco adhibitum hyllb-
vel Varronis xuo id apud antiquiores ili vfu ,lic pum , habes fal oblonij vicem fubiifie j f£d ante-
Plin. enim refert Plinius lib. j i.cap.7. Varro, inquir, quam finiam >alia dc cana adiicio.
etiam pvntSNTARH vice vfis effe ( fale) Ccnrcnarix ceenx qitxnam Client, difees ex his Centrfms
torus di-
veteres , attUor eft j efitaffi enim fidem cum pane, & Tertulliani veibis in Apolog.cap 6 Video cente-
ttrtntttr.
. . &
cafio , vt prouerbio apparet. Hoc dem ligni ficaui t
i narias canas a centenis iam fiextertijS di- TcnulL
Luctati. Lucianus in Timone. Haud ignoras, inquit , offam cendae.
mihi in camam fit cffc,tum obfiniurn fiauijjtmttm cepe Dc ccenx fplcndido apparatu ita apud Plutar- S findi dm
toena appara-
aut naflurtium , aut fi quando lubeat lautisu epulari, chum in vita Luculli: 5e/< ccenanti quum vna menfi,
pvsillvm salis. Vbl obiter vides etiam & cana parata modica effit, accitum firurnn qui fiper
tus-
Plue.,
liarturtiuin obfonij loco fuilTc. his erar,obiurgauit. Vbi is caufittts effiet jtemine vocato,
Tavu.fyfalis Magnus panis,& falis eft nexusjolim communi non ratum fi requiri ab <0 aliquem fplendorem. Quid
ruxut.
Phano Neptunus , & Ceres colebantur, vt auctor ait, inquit , nefiebas hodie apud Lia ullum canat urum
PJut.
elt Plutarcnus 4. fyrop. qtixrt. 4. quod ille falem, Lucullum.
Ceres panem dcdillcnt , quodque panem cum fale
antiqui fcrc ederent.
Pan! fal feti Fors ad hunc ritum refpcxir etiam Iob C.7.V.6. C A P V T X L V.
ad ‘Perdeba- altu poterit comedi infulfian quod non eflfile conditum
tur.
Iol» 7 4.
L X XNmnqtiid poteftfinefile edi pani<,aut efl for
fit
Dc menfe bcncdi&ionc prifei qui-
L XX. infirmonibus vanis ? In catena Grxca hxc verba fic dam ritus.
exponuntur Quemadmodum panis cui nihil cft filu
:

adfferfimedi nequit,fic scium, tnantque firmones a ra- Formula menfa benedicenda apttd Hebraei
tione,^- probabilitate remoti perm.trjionem audientium
tempore Pafchatu.
animis admonere non poffint.
Horatius lib. 1 1. Satyr. 1 1. falem pulmcntarij flui menfa accumbit Deum laudet.
Horat.
loco adhibitumortendit cum ait: Jn conuiuiji Dei laudes recenfenda.
tum sale panis In conuiuio i/ejf orum nemo Anctorum virorum f
Latrantemftomaehttm bene leniet. .
benedicere calicem audeat prater Da-
Sed fere cctjuioruni hic cibus erar
,
quod indi-
utd\Hebraorum ditium.
Pcifius. cat Perfius Satyra 5.
Sluid praftare debeat, qui obliuione correptus
Vare regustatum digito terebrare s A L I Nv M
Contentu* perages. benedidiouem non perfecit apud He-
Candido autem fale fere Opinor vtebantur, braos.
Candidi falu ;

* v(m . quod colligo ex Luciano dc merccdc conductis, Vitam contrahenda caufa benedictionis
Luciao. vbi ira feribir: Habes amice primum illud, fiilicet & omiflio ex Hebraorum mente.
fiauiffimum ce, minium , quod mihi quidem haud quam
Panis fragmenta cur in mcnfa relinquant
eum velim ex his,
fi.utis fit cepis,,caitdidiepse file, Ubere
Hebrai.non panem integrum.
& qs.tr. tum velim edendi. Huiufmodi autem fal
candidum femper nd cfum adhibitum non auiim Cratias Deo alluri , cultrum a metfa aufe-
affirmare. Sed ad nortros venio. runt.aut operiunt.
Preces

'
Digitized by Google
S
 , , i *

Agnus Eucharifticns. 151

Prcccs ante ribtwt,& cibo fimpto fundebant uio iu (lorum fore , vt nemofir. florum virorum calicem rerum benedi*
tere
Ejfteni.
benedicere audeat , nififihu Dauid nempe u Datidille
,

Chrifhts futurus erat, qui canant ibus illu accepit culi-

Idem a noftris proripitur. ©41tid^H?
cem,& benedixit. brsorum mos.
Sublatis in cedunt manibus ayte conuiuium Apud Hcbrxos , benedidionem non perfecit,
Deum precabantur. & aliquid in os iniecit, Q
Difcumbentium ordo. iubetur ex ore extrahere
fi recolat tunc fc omilille,
quod fumpfit , fi res eft,
^7
, fir*?* *'*i
Hymnus pofl aenam canebatur. qu.c (tomachum inficere fpc£buoribits nequeat, cbhuieut t*r-
Faciem alioquin in oris partem rciiccre debet , donec bc- pt*t btnedi-
in coelum erigebant orationem ante
nedidionem faciat, Scrunc dcglutiat , quod accc- ***
cibum futuri.
pit; fic in -|n» jnTJi twa.de iis, qioefcruati in
Orario promittenda vtproguflatio. menla debent.
Prarguftator quis. R.lehuda inter alia, qux abbreuiarc vitam cen- vitam cttre-
Etiam Gentiles Deos fuos inuocabant ante fct, hxc duo commemorat , nempe ,fi quis oblato ktnii* e**f*
cibum. libro legis in illo legere contemnat fccu nd 6
f quit bene-
-,

Execrandus Manichaeorum mos in diOirnm in nt.fi fnftmmiUtM. 7,Z‘.'m nun-

cibis be-
Abloluta menla Hcbrxi tr.igmenra panis re- u
nedicendis.
linquere in ea debent, cum (uper olla quoque be- R-Mnida.
Bcatica bcncdi&io quonam effct. nedidio cadat, non tamen licet integrum appone-
Qjtanto virtutis fit cibi , cr potus bcnc- rc panem, nc fcilicct menfiun idolis ponere vide-
‘nlin-
di&io. rcnturjfic habetur in qny friVj uait.de iis, qux quit Htbtet,

Cibi in menfa benedicti ratio habenda. in menla feruari debent. Is quifiper mcnfitn panis p*ni •*-

f>uis Deum in omni ccmporc benedicat. fragmsntum pofl prandium , & canam non relinquit,
trt rum .

noa videt vtlum fignum beredillionis , vt tamen panis

relinqnaturjion dei er pin. rn integrum ajjSrrejic videa-
Icit in mcnfis vfitata apud He- tur D/js taenfam parare.
braeos elfet quaedam communis be- Polt incnfiun gratias Deo aAuri I lcbrxi canent 49
nedictionis formula , in conuiuio ta- nccultclli inmcnfaieliuquaimir,autfirtlinquan- Dri
men pafchali peculiaris quxdam crar, tur, debent operiri;in Sabbato tamen, &: aliis fefiis
vt ex antiquo ticuali Hebraeorum li- idiicctjficin qux feruar
irait.de iis,

bro aperte colligitur , vbi hxc prxtcr alia fere le- in menla debent, vbi hxc leguntur Mos eft cultrum
: spenuui.
guntur. In pafchali fecunda menla pott illam be- operire ,dtcm menfa bcncdiltio pofl mtnfanfa in gratia-
nedictam, cum di (tribueretur torta azyma, hxc rum allionem.
verba pacetfaniiliasdiccb.it : Ille eft ponit orum»*, Ellxni, quorum leda rcligiofior apud Hebrxos Tpf tst *"f*
quem comederunt patret noflri in terra \AEgypti,quif- putabatur , ante cibum orationem fundebant,
quit e/urit accedat, & comedat Pafiha poft hxc idem ,
idemque prxftabant ciun comedillentthxc de illis ^ ni f
accepto poculo benedicebat his vetbis, 5«edrfl« icriplu lofcphus lib. 1. dc bello ludaico cap. 7. lofc^h.
es Domine ,
qui friuhtm vitit creasli ;
ticque delibatum Ante cibum preces fundebat Sacerdos , cibum ante &
poculum tradebat proximo , ille fecundo , & fic dein- precationemguftare nefu ,
pefteaquam pranderunt Sa-
cept ; hxc fere ex rituali veteri Hcbrxorum cerdos rnrfm precatur , sicqite & cibifurnptionem inci-

libro. Deum tamquam alimenti largito-

pientes ,C7" finientes,
— Idem 4 ncltrit
Ecvniucrse cibi benedicendi legetn a Moyfc
- /, ‘
£•»» ttunft rem venerantur. Digna res, qux... nollrum «v...exem fr4eif,, lmrt
uftumht DiS habuilTcindicatEleazarus apud Arilteam lib.de pium cat.Hoc ide fuadet S.Bafilius in inftitucionc s.Bafil.
71. interpretibus in hxc verba Etenim vt a mcnfis : Monachorum , quam fcndo Gregorio Nazianze-
Afift*
poculifqsu incipiamus , reUe iujjit , tum Deum laudare noconfctiplit. fic enim ille ait epilt.i. ad Gregor.
cum menfit accumbimus. Sic ille. Orationes ante cibumfiant Dei muneribus digno ,
qui-
rn emuiums Inter calicem , atque conuiuiaDei laudes cclc- que nunc tribuit , & qua infuturumferuauit. Oratio-
Dti Uuiet bracas , Dcique beneficia indicat etiam Regius nes item pofl cibum faciendo quo & pro exhibitisgra-
,
rtetmfrmU. Pfahes dum ait Calicemfalutarit Hoc ob-
, Pfaltn.i 1
j .v.4 . : C" eo,quo promijfa fient petant.
tias referant ,
Pialin.il j.
tccipijjn ,
nomen Domini inuocabe id c(t,eius feruabant Thcrapeurx.quos Chrifiianos , ac rcli- a „ tt t $.
nomen cum laude commemorabo ;
fcd prxftac. giofos viros fuillc confiat ; hi manus , oculolque minium D>d
/geli. commentarium fide-
hic eruditum Agellij noftri in eodem clcuahant, preces conuiuio prxmitrcn- pacabantur.
re, vbi addit apud Hcbrxos olim inore folum tes. Itadifcrtc tcftatur difcrtilfimusPhilolib.de
Dauidem dignum futurum ,qui in iuftorum con- viracontemplatiuajPmy^^w, inquit, difiumbont, tii4m erdt.
uiuio benedicere calicem audeat quod ad Chri- ,
flantesvnd frie decentes ffubiaiifque in calurn mani-
Aum fledendum cftjlixc eius verba Calicem falu- : bus, atque oculis FREcAntvr, Vt Deo pUc eat

tarit accipiam , & nomen Domini inuocabe, id eft , con- hoc cer.itiuium \
abflutis precibus , finieres difeum-
uiuialem, ac lotum calicem cleuabo,fitnul commemorans bunt, ac mox alii, pro cuiufue dignitate. Sic ille , s bi
fiunt cm a
Deo mibi eLttam laudes eius recenfbo
, & . obiter etiam habes, ordinem in d fcuir.bcndo fer-
quem calicem falutarit appellabant , vehit indicem ac , itatum, vt prius fcniores difcuinbercnt ,& mox
fr)”*uu fw
te flem eliuino epis (j falutit accepto. Mos enim erot ali) pro cuiafcumquc dignirate.Addit Philo ex an-
,
“ *
apud illos
,
qui etiam hoc tempore ab tfS f ruatur , vt in tiquis vatibus dcfumptum,T«wc ille, inquit , affnr-
Veffera Pafiha ad calicem commemorent fdutem acce- gens hymnum in laudem Dei primus canit, aut ruens a ,j 0.
ptamjdcojue is calix , fitlutarium appellatur : quo tan- fccompofimm , aut dcfumptnm ab aliquo zeterta»
l a-

quam figura propcmodumexpnfja calicis noflri Saltia- tum Hncufquc Philo.

toris , C" ncftra jalutis indicabatur , vt verifmiUft ad Qiiod ille ait de oris in ccrlum eredionedum Jaeifm ea-
eius fimilittsSnem &
ta ipfa nolle qua mos eiufmodi
. manducaturi orationes fimderet antiquius exem-
fruabatur , Dominum nofrstm {anguinis fui mr,fltria pium afferre potfiimuS \ Daniclcm, cum ab Haba- c ,y UM fmtun.
,
tradere volui
(fquem etiam Apofiolus calicem benedi-
, cuc Propheta cibum melioribus prxparatum ac-
iurff/dusriw
H‘ ort, t Non P rotereundum videtur Hebrus
appellat. , cepilfcr in calum faciem crcxilfc Deo gratias

fratrum vi- vntres in morem Caipho prophetantes dixiffe, in couui- aduram , indicat Prudcacius hymne 4. Cacem c-
N 4 xino.

Digitized by Coogle
 - 1 , . -

151 Liber V. Sacrorum Ele&orurh,

tino, dum gratias Deo perfolmas his verbis docet: & nequaquam cum eo vlterua panem communem fu-
His fumptu Danit tus exinanit in catum faciem , cibo- tuere vede.

que fortis amen reddidit alleluia dixit. Ex hoc infert , Denique vniuersc de benedidione , qua quili- Quit Teur»
omni tempore benedicere Deum debet, rede in omni ttm -
Prudentius :SiV nos muneribus ficis refeflu Ltrgitur bet
fsr* btntAi-
Dem omnium bonorum , gratos redditum , fiii ramm & leniit fandus Auguftinus enarrat. in Pfaln.)).
taO.
hymnos, etiam Cluilius benedidufus , & adurus Sed tu qui camas Benedicam Dominum in omni S.Aug»
tibi ,

gratias in cotium fufpiccrc fere cohibet. tempore ,fimptr laus eius in ore meo 3 ($• quando illa

49 - Prxmirtcndaigitur oratio guftat ioni ciborum, dat , benedic ; &

quando illa tollit , benedic. Quia

Oratio prt-
tanquam prxguftatio quxdatn ad Deum, quod ha- ille dat ,
ille tollit ,fid fe ipfitm a benedicente fi ,nsn
tnitrtnJj ut Non prim
bet Tertullianus in Apologet, cap. $9. tollit. Quit eft autem qui benedicit Dominum in omni
fraguflalio. difiumbitnr,euam oratio ad D e v m prai- tempora ,nifi humilis corde ? ipfam enim humilitatem
c v stet v r. Infipidx , infuaues epulx funt, & docuit Dominus no fler in corpore ,& J.anguine fiso
,
quin
quas prxguftatio ifta non prxecircrit. Olim prx- cum commendaret corpus /angustum /ukmjsumiliia-
guftatorcs aflignabantur , quorum hoc , vt de tem fuam commendat.
magnorum cibis nonnihil priits deguftarent , vt
eos a veneno tutos cllc bona fide , fuoque diferi-
mine probarent 3 hinc illud cx antiqua inferi-
ptione.
CAPVT X L V I.
PnguttatOT Ti. Claudi m Flamma ClaufmTi. shtgufii P r Dc mcnfa facra.
?“* GVSTATOR.
Veclnft.
Hic a Grxcis,«e?f4 s*V dicebatur, vt feribir Athe- Menfa cum aris facrata.
Etiam Gtli-
Its Dtct futi
nxus lib.4 nam & prxguftarc fignifi- , Deorum fimulachns facra fiebant menfa.
iitneeabant cat. Hic bonus prxguftator cft qui ante incn-
,
Salinum quid,<jr eius vfiu.
ante cibum. fam , & epularum oppe dicionem orationem prx-
mittit optime ille, qui inter menfam ad lingulas Deorum liinulathra in menfis.
i

buccellas tacite vel Deum , vel Sandu quempiam Epulis noftris Chrijlusinterft.
implorant ;
prxftitille hoc Pcrrum Catullum vitx Fercula Deum fapianc.
illius audior Radcrus refert, lib. 5. cap. 3. digna res, Hercules menfa tutela.
qux exemplum eat.
in
Signorum facrorum intuitus febriet at is fi fi
Ertcranjitt
De Manichxis cft quod referam in nefandx rei
ritum inhalabat.
Mani hierit detcftationcm hi quoque cibos bencdiccbanr,
;

mai in ttbis fcd exeeranda erat eorum benedidio , ac prorfus Sub Chrifti faciem fumendus cibus.
beneiictndu.
S>Cjr.Icrof.
blafpliema,dc iis ita feribit fandus Cyrillus Icro- Dulces epula &
fanda: qui reddantur.
folymicanus catech.6. Cum aliquis iUss panem affert: In menfa Diis libabant.
Paululum , inquit ,extra fidfifte ,CT benedicam Aquam e phiala fundentes Diis libabant
T B
i deinde in manm recipient panem , Ego te ( dicit
i ;
'sfgjpti/.
Aianicham ) pani non feci exeerans proiicit in al- , & Sina: vini pateram vt Deo libent.
tum , &
maledicit ei , qui fecit iUum , atquefic falium
Libatio etiam in fine menfa.
comedit. Poterat magis abominanda malcdidio
proferri ? Si denti , fundit Cyrillus , habes gratiam,

a
cur fali orem , & opificem omnium blasphemas? N t qv i s menfa pro ara fuit, & 494.
1

Bearicx benedictionis mentio alicubi fit 3 Ca- quiddam facrum 3 hinc ficut diis li- Msufn tum
'49?-
none I X. Concilij 1 . Barcincnlis , vbi de perni- babatur , ita & menix , & plerum- aru /aerata.
Eratu» btnt-
quanX tentibus fermo cft,
dt/tio
hxc habentur Iubemm vero in : que quo die confecrabatur tem-
'fit. infirmitate pofitis , beaticam benedictio- plum , confecrabancur & menix,
Sctu.
Cone Bjrc. nem percipiant ;
porro bcatica benedidio hic ca quod obferuauit Scruius lib.S. /Eneidutn -.Apud
reconciliatio eft,qux Euchariftix fumendx pote- antiquet , inquit , inter vafirum fupcHeSlilem etiam
ftatem f.-ccrct 3 vt etiamalij notauerc. redeo ad menfam cum arit mos erat confecrari ,
qno die templum
communem communis menix benedidionem. eonficrabatur.hxc & alia Serui tis.
Desili
Quanta vit Quantx virtutis lit cibi, potulque benedidio, Quo autem ritu menfa lacraretnr , indicat laeti* Jfima
atra
t* u fit nii t ex hoc etiam colligi poteft quod in vita fandi
,
Arbonius lib.z. aduersus Gentes Nunsquidfacra* fiebant menfa. :

&fnm btnt. Odonis lib. 1 .narratur in hxc vczbr.Accerfito Epi- ,

salinorvm appofitu
facitis menfiu simv- Ainob , &
d>a< 9 .
A A».
Jcopo confecrarc eumfecit Sacerdotem ; de quo videlicet lacris Deokv M?quod erat prius in vfu,li-
Epifiopo narrare filet Pater Odo ,
quia benedictvm cct tunc abolitum effet.
Salinum Vi*
abeo c l B v m nullus canis audebat comedere ; quodfi Quod de ‘/alino ait , concinit cum illo mo-
ty lim ufm.
cafii contigi{fi: y mox canu ille moriebatur velati pro cibo re , quo falinum inter vafa lacra cenlcbarur
Horae
aliquid gujfaffet venenatum. quod bene notat interpres vetus ad illud Ho-
Magna cibi
menfa benedidi ratio habenda in rati},
Cit/i in mf 4 1

brnrJifJi f(t .
cft quod colligi cx hoc poteft , quod in vita fan-
,
Splendet in menfa tenui SALINVM.
tio iuLtnJa, di Corbtni.ini Epilcopi audor tradit his verbis: Salinum proprie cft patella, in qua Diisprimitix
Acia. Quadam die vir Dei bcatm Coibinianus cum profato cum falc offerebantur.
DtcriI fim te-
Principe recumbent ad prandium , appofita mtnfit ,/a- Deorum verb funulachra in mcnlls apponi fo-
la ere in ratU-
lutifero Crucis Chriflifigna cum laude fuperpofitam lira & aperti oftendir Arnobius , tc Athcnxus
co rfignauit alimoniam. Prtdifhu vero Princeps ex lib.8 cap.1j. ad hunc, opinor, morem rcfpcxit Oui- Amob.
menfa diltlio (ibi cani panem per iniuriam proiecit. dius Faliorum dum
ccmnir, Aihen.
$}wd vbi vir Dei conjpexit , dextro pede tripodi calcem sintefocot olim fi amnis confidere longis Ouid.
imnroit , cr me /<fini euertit , ita vt argentea vafiula A tot eras t& mimsa credere adisse
per pauimentum.huc, i/lsscqtte /porgerentur, ex ficam- & Deos.
Stat.
no profiiirnt aiebat eum tanta bene diti ione indignum £t Statius inSyluis,
,
quam cani nou vetitu* effiet proiicere : domttmque illius Numen venerabile MENSIS. Hrrtultt mf-
egreffm , dixit
fi ab eius curia omnino fi alflrabere. Hinc Epitrapetjj tamquam menix prxfides di- fa initia.
cebamur.
 . , , 1 ,

Agnus Eucharifticus. T
5?
cebantur. Herculis Epirrapczij meminit Statius Apud plcrofque libatio non f dum in princi- Libatio etiam
in Syluis,quemmcnfx tutelam vocant, pio mcnlx fiebat, led in fine, illam quidem & ‘"fi"'
•
Caslagrmus tvtua
q^v e rnenfa. bonx fortuna- , Hoc
hanc loui feruatori. notat
Signorum facrorum intuitus fobrictatis » ac Scholiaftcs Ariftophanis in ranis, dum ait Solere
495. :

St[nerum fa- temperantix fpiritum inhalare perfuadebant fibi fleri libationem bonxfortuna in principio menforum , in
t rerum intmi- idolorum cultores , hinc illud Libanij tom. a. fine louiferuatori , fcd ad alia quoque eundum no-
tm fabrietatit orat. 1 9. Exeo quod quis inffliciat simvlachra bis clt.
*

fari/ i
Isi*.
inia-
Diorv m, comitum ior efficitur hoc fflefloculo.
Libin. Sanftius hic mos feruari apud nos poterit , fi

EfulU ncfJrii epulis noftris adefle putemus Chriftum, qui verx C A P V T 5i LV1 .
CbriQue ia. menfie tutela Opportune fandus Chryfofto-
fit.
trrfi/.
mus, cuius hoc monitum hom. 1 6. ex variis in
cft Olera arrotantium cibus.
S.Chryf.
Marthxum :Epvlis vestris in-
locis
tersit Christvs, in facie pran- Olera infirmorum cibus.
de a t v r avctoris. Hoc fi fieret , abiret i
menfis nimius luxus,abiret ingluuies >& ebrietas,
Olera , & legumina dono fibi mittere com~
/acuerant.
qux menfis innatant , a quibus Chriftus abeft:
Olera amici ab amicis pofiulabant.
Influat in pateras Chriftus , vt facra , fanda & De oferibtis Hebraorum frouerbium.
Tnenfa fit , abfint ab ca verba inhonefta , atque

fimilia. Olera in fafciculis cofta.

Tercula Dti Scite Prudentius hymno $ .ante cibum, Olera quam pretio/a fiant stgrotis,& peregri-
/MfUat. Fercvla nostra Divm sapiant nis difiributa.
Ptud.
Chrifhu & influat in pateras V aporofa Janitos.
Seria Judicra, verba, iocot.
Paffioncs fubiici fapienti debent vt olera
Denique quod fumm,aut agimus
Trina fisperat, regat pietas. ruflico.

Sab Chriiti Sub Chrifti faciem qui & in tutelam, & in falu* Jd olera cum charitate vocari quidfit.
fatum fumf- tem conuiuis fit futnendum cibum idem indicat,
dmt nirm
«lum eodem hymno ait: L m xgrotos
1 oleribus curari fo- 498.
fiad.
Huc nitido precor intuitu litos inlolcns alicui videatur , cft Olera itfrl
Fle fle filutiferam faciem tamen verum. Huc facit illud merutneibm»
Fronte ferenut,CT irradia PltuU
Plauti in Captiuis , vbi ita lo-
Nominis vt fub honore tui quitur:
Has epvlas liceat capere. He. Affler meus villus fine efl.Far. Sentis ne efit as.
Sic vere exclufa Gentilium fuperfticione fa- He. TerreiIris corna efl.Par.S m terreflris btfliaeft.
496.
Dulces epula,
cra rnenfa erit, dulces epulx , fandx , quas & He. Afuit is ole R ib v j. Par. Curato a.g ros demi.
& fanBt jui fides fandificet,alioquin infipida omnis fuaui- Ex hoc lucem fuam nancifcitur Pauli locus ad
reddantur. tas erit, &
dulcedo omnis amara. Pergit Pruden- Romanos cap. i4.verf. x. vbi relpiciens ad hunc Rom.t/V
Ide m. tius ad hanc mentem, morem , ait £>«» autem infirmus efl, o l v s man-
:

Te sine dulce nihil, Domine, ducet.

Nec iuu.u ore quid appetere, Olera Monachorum xgrotantium cibum
.
Pocula ni pritu, at que cibos olim fuille indicat Bafilius Monachus in afceticis Ba ^*
Cbrifle , tum fauor imbuerit j
in hxc verba : Stomacho infirmo , t ancven-
Omniafinflifkamefide. T 1 Q^v 1 olera cofla cum pane adhibenda , aceto
Jn mtnfa Dijt Sacra prxterea rnenfa dicebatur , quia in ea etiam addito , (fr noruounquam oleo. Sed quia hic fu-
litabunt. Diis libabant, quod frequens, ac foJcmncapud mus , alia de oleribus adiiciam.
antiquos. Ipedat huc illud Valerij Antiatis apud Olera , ac legumina fibi dono mirtere antiqui
499 «
Liuium lib.j 9. Facimus /ituum atrox inter pocula, & oKm moris fuit, hinc illud Ruricij Epifcopilib.x. olera, &h-
atque epulat t
zrbi libare Diis HKVii,vbibent epift.4 1 .Gratias ago quod nofhi imam gerere, (fi noui- gumina ita»
peccari mos effit ad ffleflaculum /corti procacis infinu tote o L £ R V n , qua libenter habere nos noflis mt fi* 1

confidis recubamis ma flatam humanam 7- ili imam efe, reficere tanti habuiflis , ideoque redeunt e puero veftro\
& cruore menfim rtfflerfitm. Hxc obiici Herodi &epift.4).qux cft ad Ambrofium Epifcopum,ait R ur c j ,

quoque poiTcnt , qui cim menfx affideret , adef- idem au&or Pro cceleflibus epulis, quos nebis &fir-
:

setque meretricis faltatricula filia, Ioaimem cafti- mone viuo,& Patrum traQdtibw miniftratis , L E G V-
tatis vidimam madauit. M I N A marina tranfirtifimue.
Olera autem fibi mitti ab amicis petere con- Olera amici
497 - ifigyptiis familiaris
meram aquam fundentes Diis libabant. Difco id
libatio ,
qui ex phiala
fueuerant hinc illud fan&i Gregorij Nazianzcni
Jtjuj i phia- j

la fundem tt ex Heliodoro in Aithiopicis, vbi fapientem j£gy- epift. 1 x. Amphilochio feribens z\v.Ne graueris od
Di/i litabant
ptium accubiturum inducit in hunc modum Sed : nos olera mittere pluritna, aut certe quan-
primum a nobis pro t/£gyptiorum fitpientum difiiplina tum potueris , nam exigua quoque pauperibus magna
Hcliod.
libetvr Diis immortaluvs, /k Jisnt-y&c epift. 1 j. ad eundem tcffi\cicns:Quamparcl,
locutus effundebat ex phiala meram aquam, (fr libo,dice- inquir , 'a vobit ad nos olera venivnt,& '

bat Dtjs huisu terra, cr Gracis,(jr ipfi Apollini delphico. quid aliudqu^m aurea olera.
Hucufqua Heliodorus. Hebrxorum prouerbium eft de oleribus:/» vr- D *
S/»« vini pa- Sinx extra aulam vultu ad Auftrum conucrfo hem oleribvs abundantem olera venalia importa-,
teram vt Dea ^
inclinatione prxmifiavini pateram Deo libant, quia fcilicet fxpc accidit, vt cariflima fint,& ma-
Hiem.
Nic.Tng.
quoti refert Nicolaus Trigautius lib. 1 .de expedit. gno pretio ibi res vendantur, vbi carumagnaeft
Sin.cap.7.£x 4id«,inquir,s» atrium egreditur ,& in- copia, cum fere ad alia loca eas oiftnes exportent.
clinatione prius exhibita hanc vini pateram vultu ad Olera in fafces ad Vrbem portata indicat Vir- Olera ia fi
Aufhrum conuetfo coeli Domino avii* gilius in Moreto, dum ait: fiitmlh oo**\
reni infilum efundit. Sic ille. Tenales olervm fafiet portabat in Vrbem.
Illud
I
 -, -

154 Liber V. Sacrorum Eledorum,

Illud minus obferuatum , in fafciculls coda, Magni conuiuij apparatus in rerum moli-
S.Hier, qu6 ipcdabat fandas Hieronymus in cpifi.ad tione.
Painmachinm.his verbis : Mundane legvmina, Dei verba
In menfa non tantum fercula, fed
oleum fafiiiulos in ferttcnttm o/Um deqciunt.
ore vetjanda.
500. Olera , & vniuersc omnia qua: tellus gignit,
quam prctiofii fiant fi peregrinis & xgrotis offe- Dei menfa dicitur in qua de Deo conuiua
O leta quam ,
,

frcticfa jiant rantur, explicari vix potefi. Cafliodorusdcdiu. loquuntur.

agreru.tjf pe- Ic&.cap.i8. cum dixi liet agriculturx ftudia terre- fijuatn diu item menfam fi e rare in calo de-
regrina di—
nos fructus producere , nibiicit H*c tamen cum :
beamus cucharifiica menfa nos docet.
flrihtt*.
Caflio J. peregrinis , & agror.s praparantur fuijfe COELESTIA,
quamuts videantur ejfe terrena.

VeHresfani- Porr& vt V:ili aliquo monito caput iftucobfi- I n mappis menfa* non fternere
a 5 or -
gncm,addo & xquo animo ferendas infirmitates, notatum ab aliis efi.Nicolaus Tii* Sint mappis
nec a fimitate tumoris auram hauriendam fani- ;
gautius rem, cattfiun habet lib.i.&nunfas natt
infirmant .
tatcin qua quis in hac vita finitur, vaporem vocat
, de expedit. Chrift. apud Sinas Nic.Tiig.
S Aug. fandus Auguftinus ferm. J4. ex 4o.nouis. Quanto eap. j. in hxc verba Alterum efi :

ardore defiderat paucorum dierum VAPOREAM bitumen qttoddam (confimiU Ulli) ex arboris cuiufdam
sanitatem ; infimus cft , qui fanitati , ex
cortice expreffum, ac i nitar picis glutinofitm #•

nimium fidens mortem non cogitat , fcd im- conficiunt Jandstracbam quondam, hoc Lufitani dolo-
becillitatis fui oblitus in omnium vitiorum gene- nem, Sina cie vocant , eo menfa* , lecticas, fupelUH i ItTn,
ra miiet labitur. domos ipfas , &
nauigia inficiunt , varioque ad libitum
Tajfto net fnb-
4pct fepitnti
Qui premendae pafliones fint , & rationis im- celere ; qua omnia deinde ad inflor fieculi (plendent,

debev! Vt cit-
perio rationi fubiicicndx,it.i explicat fandus Am- Cr nitore fno oculis , Unitate etiam manibus, cum aquali
ra ruffice. . brofius lib.de Noc,{& arca c. 1 j . Irrationabile paf-
1
malefiat e blandiuntur , & multamferunt autem. Hinc
S.Ambr. fionet ita debent mentifipiemis, vt oler.a ruflico fit vt Sinarutnjapomimque ades ita fplendeant fintnen-
tjje fitbicch. tibufque arrideant : hoc enim vehit pigmento, cuiujlibet
Ad olera eum vetb Salomonis Melim efi vocari ad olera
Illa : cum filendore metiuntur. Hanc etiam oh
ligni colorem
vi- cum charitate ad vitulum J,aginat um cum
, quam
t It ari 1 are
caufam Sin* rnimu quam reliqui populi apud quos efi ,

odio-, Proucrb. ij. 17. fic exponebat Rabanus huius bituminis zfits, mappis inter edendum menfis non
Prou.t f.t7»
U.Raban, Maurus lib. 1. cap.i 5.commem, in hunc librum: infiernunt ,
nam fplendentes ac velat tryfiallina menfa

; . i
Omnu Cjni bonorum operum exempla proximis ane fi quid ex
eduliorum adipe de (plendo re deperdide-
immittentur, offendit , quafi ad epulas quibus refician- rint , exigua purioris aqua infferfione leuiter affitla in
tur corruiu as vocat. Aieiius efi autem vocare ad olera fiaurantur Unis enim ,
illa dmdqui finperfuies cuiufiuit

Cum charitate , quam ad vitulum pegmatum cum odio. rei perrniItionem excludit.
Quia nimirum multo efi vtilius fnnp licis vita inno- Menfarum pedes aliquando in animalium fpc- Menfaru pe-
centiam,cum charitatefiruare ,
quam maioribus virtu- ciem formati olim videbantur, luucnalis Satyr.11. dti ta a ni mo-
liam fptctsm
tum miraculis foras effulgere , & interiora mentis ab huc fpedabat.
formati.
odiorum firde non expurgare. Latos nifififiinet orbet luuen.
Grande ebur , & magno fitklimis pardvi
hiatu.
CA P V T XLVIII. Menfa qux maculis adfperfa ,
quanti fada, in- Menfa moen-
iis aJfptrf*
dicat his verbis Tertullianus lib.de palliocap. j.
De menfis, & menfarum apparatu Adigo cauterem ambitioni qua M. Tullius quingentis quanti fa3a.
Tectuli.
aliqua offeruntur. millibus nummum orbem citri emit ,
qua bit tantum Qnili eatha-
Afinitu Gallus pro menfa eiufdem Aiaurirani* nume- riflira menfa
qua
Sima mappis menfas non injlernunt. rat d Hen quantis facultatibus afiimauert ligneas MA- fienda ,

maculat a»-
cv1 a s quanti xftimando illa rnenia , qua: ma-
Menfarum pedes in animalium Jfcctem for- j fnt.
culis caret, quin maculas a mentis tabula abradir,
mati. hoc enim cucharifiica prarftat.
Menfa maculis adfperfa quanti fatfa. Plures in menla nodi mcnfir augebant pretium. 501.
Quanti eucharifica menfa fienda qua ma- ,
Difco ex Seneca , cuius hxc fuat verba dc benef. Plstrei in mf*

culas aufert. lib. 7. cap. 9. Video ifiic , &

efi irnatum lignum cenfis fi
nsdi prt
tium ange-
Plures in menfa nodi pretium augebant. finatorisfo pretiofim ,
quo in plures arboris modos bant.
infelicitas torfit. Seneca.
Diucrfo triclinio togati , ac fagati recipie- atque conuiuio Diurrfi
Diucrio aliquando triclinio , tri-
bantur. togati excipiebantur , ac fagati ; iftuc obfer- clinii togati,

Menfa magnitudo & ornatus apud uauit Iulius Carfar , de quo ita feribit Suetonius
nt fagati ra-
tipiebaatnr.
Sinas. cap. 48. Conuiuatum affidue per Protandas duo- Suer.
Vacuam abfentis cathedram menfa appone- bus tridinifs ;
vno quo sagati, palCatique-, altero,
quo togati cum ilhsfirioribus prottinciarum dificum -
re quando Hebrai foleant.
btrent.
Mcnfir apud laponios vanarum rerum figu-
Sinorum menfis , earumque magnitudine , 8c Attfia magni
ris infgnita. tudc ,<U itna-
ornatu hxc litteris tradidit Nicolaus Trigautius
tns apud Si-
Fucatis cathedris conuiua vtuntur. lib.de Chrifi.expcditapud Sinas cap.7. Sincv- nat.

Vafa quibus vtebatur in menfa fandus Ah- LIS SVA MENSA afignotur cubitot aliquot lon- Nic.Trig.
ga , latdquo fed fere longior mnnunquam etiam
guflinm qualia ejfent. , ;

vni menfa ajjignantur , altera ante alteram, ba

dte*
Qua ptrna puniretur afccta qui d menfafine panno dependente , vr fere ar*
menfis pretiofo aliquo
c aufu ab ejfe t.
nofira filent , exornantur omni ex parte, lpf* quoque
Mundus vt menfam referat ferculis illi fio bitumino non fplendent filum, fisi
fidet pellucido
onufiam. •- etiam mrtjs picturis astro condecoramur.
 - -
,

Agnus Eucharifticus. 155

Votitam Si accidat patrem^ menfa abeife.eius cathe- hinc (citum illud R. Simeonis in Pirke-auoth
‘minii ^ ra,n v *coam menfx apponere Jaliquando He- eap.j. Tres qui menfis adfident ,deque rebus dininls
tfftnerequ»- brxi (olent
,
prxeipue fi lapi ens , Sc infignis vir disputant dum edunt , videntur Dei mensa
do Htbrai fo- ille iit. accumbere.
Menfz apud Iaponios variarum rerum figuris Qui nobis tam nobilem , diuiremque menfam QuiJptfihXe
Hebr. maxime fylueftrium exornari {olent; ita refert in exilio parauic, ollendit quid fperare in patria vitam jpmdfk
loan. Petrus Maffzus lib. 6. hiftoriarum Indica- debeamusj* Scite lan&us Petrus Chryfologus
J O 5.
Mntfk apud rum addens propriam fi ngulis meufam parari,
v*. aut
lapaniei
narumrtrum Jur
,

vium bini s:Conuisiiorum ratio eft talis. Inuitan-

ferm.jjj. Qui fi nobis htc manducandum dedit quid n4t
fitum denegare poterit infuturum ,
,

&
qui tantum no- S.Pei.Cbryf.
^
pROPRIA fingulf/ menfa Mt fitmmum ,
bis viaticum praparauit ad vicium quid in illa no-
,
J
binis, apponitur ex ligno ad inflor ebeni fplendidijjimo, bis perpetita manfienc noti parabit i explicet qui
loan. Petr. VARUS SYLVESTRIVM MAXIME RE- poteft.
Ma<f. Rv m r i gv r i s , <r certu lineorum duflibus (quo
in genere Sino admodum excellunt ) capri olat itn ex ar-
gento , vel aure di/current ibtu.
mappa eft.
''
Ea piflura nitorque pro CAP Vt XLIX.
Tueatit em Fucatis cathedris conuiuas apud Iaponios vti, Dc ferculis qua: menfis inferebantur
tbtdra tenui- locuples redis cft loan. Petrus Mattxus lib. 6.
mo veantur, nonnulla: obferuationes.
hiftoriarum Indicarum ita feribit : Constitui f v-
Idcci.
CATII CONSIDENT CATHEDRIS, pTO-
Menfa Impctatotis qualis.
moift , vt apud nos ,
culcitra ,
adgratiorem quietem
obdullis.
Semina, qua 1 erra mandantur > cur in cibum
va ^ s uibus in menfa vrcbatur famftus non fsmerent qui Dearum matrem co-
r*r Auguftinus
*
5
,ita feribit Poftidonius in cius vita; lebant.
inff» f»n3m
Auiufhnmt Cocmearibut tantum argenteis vtens ,
ctuera vafa, Cibi auro confierfi.
fuolUefift. quibus inferebantur cibi ,
vel testea ,
vel l i-
Quinquies in anno Imperator cum officiali-
Portui. c N e A , vel marmorea erant : non tamen ne-
busfuis cibum jumebat.
rejfttatis inopia,fed propofito voluntatis, id tjuod infidero

omnium prafitlum mentibus deberet. Plures galhnx in menfitm non infere-

£*» fsenm Olim apud Afcctas abefic a menfa non licebat, bantur.
pumrmtur nifi abfcnrix caufam indiceret , alioquin iciunu» Pondus ciborum ad luxum .

rcnunebat.Au&or qui libri poenarum, qui fandH Ferculorum ordo inuerfus aliquando.
mtnfim fino*
tamfm abtjjet. Bafilij operibus inferantur num. ij. ita haberi;
Etiam parandi difficultas cibis pretium f*-
S.Ba£l. Si quis a absit mensis non ditia caufit,ma-
ciebat.
neat ieiunus,
Mundus quem videmus, egregie^paratam Menfa ferculorum copia in modum cafleUi
1°4- ,
ifte
,

Uundm vt fu,s partibus mcnlam refert;przftat hic nfti Petri fsrgunt apud Sinas.
menfmmrtft. Cellenfis ,vcrba ,.qui lib.de panibus cap. z. ita Vacc Xydr taurorum eft* rarus in %/Egjptu.
tsr farratis loquitur. Terram fundatam animaduertrre potefi , Vilior conuiuijapparatus acquirendi regni
Petr OH mensam
p o s i t a m \ caelum fuper , & impedimentum.
dreumpofitum quafi mappam cirstmtteflam ; firma-
Regis eft conuiuium diues exhibere.
mentum t unquam candelabrum , in candelabro dus &
magna luminaria , filem , Unam fublucentibtu & ,
Ciborum lautitia: non quarenda.
*
, tamquam candelis , aerem nimbiferum , tan-
fieUts Pretiofa fercula non quarit ,
qui Chriflunt
quarn lauatorium , & infufirium , mrfiu firenum tan- amat.
quam offerentes manutergium mare veUt omnium for- ;
Menfa conuiua pauperes, & cum pauperibus
dium emundatoriumst erram,panem, vinum , carnem , & Chriftus fit.
& pigmentum , &
aliud vita luminis /afficiens fiiflen-
Hominis proprium vt omnes pafcat.
t amentum natura fiubinferemem ex moderatione fiiri-

tus confla regente-. Sacra lettknis in menfa fruftus.

Magni etnsi- Magni conuiuij rerum molitio- apparatuiti in *
nc nou kat eleganter Procopius in Genefim in {Ens a Imperatoris qualis cflet in
*inrtmmm* ^ hzc verba Que h alienat commemorauimus ,finul- ! diebus fertis, & przcipue in Domini Mmpa imfs^
littcnt* :

Ptocop. l ,nu funt magni epuli apparatui primum locus mun- natiuitate , feite explicat
Luirpran- ***** V*'-
, |
datur, ne qua firdet conuiuas offendant , dein conuiuium Jdus, variofquc ritus indicat, nam
paratur , er inflruitur , deinde lucerna accenduntur , lib.6. rerum per orbem gcftarum ita
poflremo,via qua conuiua veniant procedentibus Jeruis feribit : Eft dormu iuxtd Hippodromum Aquilonem
dr mhtiflr it, nempe brutis animalib us nouifpme accedit, versus mire er eltitudinis , Cr pulchritudinis , qus de
ad id epvlvm , quafi Dominus , & rex ratio- cannea cubita vocat ur. quod nomen non ab re , fed ex
naln creat ur.t, nempe hortor : /»'<# enim Croce, Lati-
apparentibus caufis firtita eft
Tu tninfi» *»n In menfa non fercula tantam traiicicnda , fed ne decem, irrui nouem ;
cubita autem d cubando incli-
tantum fn-
^ j^c j vcv h a orc verfanda , alioquin cenCcri pof- nata, vel curuat a dicere pojjutnw. Hoc autem ideo,
*ct»wnauam is qui mcnlz prophana: ac mortuo- quoniam quidem «). menfa in ea , qua fecundum car-
1
•verba er* ,

uerfanis. rum , idololatrarumquc facrinciis adftaret. Pul- nemeft D.N.lefit Chrilli natiuitate apponuntur. In
Hebr. chre R. Simeon in Pirke-auoth cap. ; lib. 7. vbi . quibus Imperator pariter , & tonuiua nonfidendo , vt
hzc habet Tres qui fuper menfitm comedunt nec di-
: ,
caseris diebus ,fid recumbendo epulantur, Q uibus in Jit-
cunt fuper eam tegis verba ,
neque de illis difftu- bsu non argenteis, fid tantum aureis vafit minillratur.
DeimtnfeJi- t ant fidem proflant ac fi mortuorum facrificia come Poft cibum autem aureis vafis tribut funt poma delata,
der:t:: - qua ob immenfum pondus non lunsunum manibus , fed
us B*]unniur. m enfii loquendum de Deo cft , Sc Dei verba purpura teflis vehiculis funt allata, apponuntur autem
Hcbi. proferenda , talis quippe Dei menfa dici peteft. duo hoc modo:In menfa perforamina laquearis tres funt
funes
 ? ,,

Liber V. Sacrorum Eledtorum,

funes pe’Ubtu tefli , cum anmdss aureis dtpoflii ,
qui latur, inde fitvt in caflclli modum menfx fur-
anfis, qux in flutulu ( lege femellis prominent fmpofiti, gant. Nicolaus Trig. de expedit. Cluilii apud Nic.Tiig.
)

adiuuuntibm , aut eo ampli ut homini-

inferius quaeuor Sinas, lib. i. cap.7. ita feribit Nullum porro fercu- :

bus , per vertibile , ejuod fitpra laquearium efl , re- lum semel appofltum toto coUuittio tollitur
;
itaque
galium in menfam fubuehuntur eodemque modt de- menfx non applicent modo ,fld diflos aliis alios ita
, fu-
ponuntur. perponunt, vt caflellorum jfcciem referant.
Stmin 4 , ijh* Cur femina, qux terra condebantyr , non ad- Vaccx , & taurorum cfus rarus in Aigvpto & ,
Vaces ah.
terra mjr. id- rerum
hiberentur in cibum ab iis > qui Deorum inarreni Palxflina fuit , rem & cauiam habet fandus Hie- ifmi
tur.ft/r in ci- rarmt i»
bum neo (•*-
colebant, explicat his verbis luliarfus orar.j. Ca- ronymus lib.x. aduersus louinianum , cap. 6. vbi
Wtrrtnt qui ji imonix porro finem eue&itnern animarum effe flatui - ait : In %/£gypto,dr Palaflina propter boum raritatem, S.Hicb.
D'*rum r* 4 - mu*. Qux quidem in primis femina illa qua conduntur nemo vaccam comeslit , tavrorvm qjt e
jrtm
*j nt.
ceie-
humoyvefii prohibet. Efl enim rerum omnium nouifjima carnes , & boum , vitulorsi/nque affnmunt in cibss
, at

UI>
t errat, vbi dr compulflt mala verfari Plato dixit
: & in noflra prouincia fcelm putant vitulos deuorare: vn-
m
f* pajfsm in oraculss Di» flordes ac quifljuiliat no- , de er Imperator Valens nuper legem per Orientem de-
minant J
atque vt inde fugiamus , non raro cohortan- derat , ne quu vitulorum carnibus vefleretur, vtilitati
tur. Quamobrem genitalis ac prouida illa Dea ne ad ipfa agricultura prouidens , & pejpmam iudaicjtntu vulgi
quidem vfque torporis alimenta qs qua terra obruun-
,
emendans confluet udinem pro
, & lallem ibus
altilibus ,
tur, vti Permittit ea que re caelum ipfum , vel potiiu
,
vitulos conflsmentss.
flspra e idum refpicere nos admonet . VVidoncm in Rcgcra minime affumptum le- fbS.
jo6. Cibos auro confpergerc Iapones folent , de gimus quod viliori apparatu cllct contentus,
,
Vilior timmi-

'Cibi aure ei- illis ita feribit loanncs Petrus Maffxus lib. n. quam dcccrct Regem: rem his verbis narrat Luit- »1 stfsrAlHt
atqinrmJi
hi Horiarum Indicarum Cibi confifli in pyamidrm : prandus hiitoriarum cap. 6 . Fertur hac occa- rtgni impuli-
lib. 1 .
Io4n. Petr.
Ma£ extrustmur , avro conspersi,
cuprefinis fione Francos Widonem Regem fibi non affismpfiffe. imulum.
ramulis ad gratiam prominent ibw,nonnuijquxm etiam Nam dum ad Metenflm venturus efflet vrbem,qua po- Luitpi.
rostro , pediLufiptc inauratis asses integra nobilibses pa- tentijjrma in regno Lotharq claret pramifit Dapiferum
tinis inferuntur. alimenta i Hi more regio prapararet .Alttenfis
fluunt, qui

$1 Uinqnies i»
Imperator olim quinquies in anno cibum cd« zerb lipifioptu sium cibaria ei multa fecundum Fran-
una* hn[*r*- ram fuis officialibus in triclinio cibum fumebar; corum confuetudinem minijl roret , huiuflnodi reffonflt
1»r eum effi quod his verbis refert Gcorgius Codinus dc offic. a Dapiftro fuflepit. Si equum/altem mihi dederis fa-
,
ctalic^u fuit
aula: Con(taminop.cap.7.nuin.$7. Cism Imperator ciam vt tertia obfbnj huius parte fit Rex Wido con-
eibum fume-
h*t. Qjy i n Q_y i e 5 i n anno cibstm fumat in tricli- tentus. Quod F.pifiopus audient : Non decet inquit ,

Ccotg. CoJ* nio, vniucrfls astlx proceribus aditantibus , indutifque talem fitper nos regnare Regem, qui decem dragmts vi-
fisa fiaranica , & cabi adia , nempe in fefto natiuitatis lefibi obfinium praparat. sleque faflum efl, vt Wido-
Damini, luminum palmarum, magna Dominica Paflha- nem dcflrerent : Odonem autem eligerent.
tis , (t fantli Spiritus. Regis cft, conuiuium ita dapibus refertum ex- fir/M *ft ttn-
Vlnrr f aSins Lex olim, ne in menfam plurcs gallinas infer- hibere vt omnia pofliderc videatur; cur non idem
Himum diurt
exhibent.
in menfam ni rem fcd viutn , caroquc minime fjginatam;Tcr- Chrilfus prxllirent in cucharillica tnenfa ? prx-
,
inftrtbnntur.
tull.hxc iuiit verba in Apologet. c.6. Quoniam ilU ftitit, vt lignate dixerit Eu.mgelifta; Sciens quia
Tcrtull.
leges abierunt, fumptum, ambitionem comprimentes, & dedit ei omnia Pater in manus ae Regia ntcnfa
; fic
ua centum ara , non amplius in canam fulfliribi vide- loquitur CafTiodorus lib.i x.cpift.4. Alenfit rega-
Jant-, nec amplius quam inferri cal- vnam lis apparatus ditijftrntss non parum rtipubLcst proba-
li n a m , edmque non faginasam tur ornatus , quia tanta Dominus pejfidere creditur,
fenim cib*- Volucres. &pifces in conuiuiis ponderaban- quantis noustatibus epulatur. Priuati efl habere
tum 4d lu- tur , ac ii delicatiores cilcnt , /i grauius eorum quod locus continet. Sic decet Regem
xum. eflet pondus. Ammianus lib. x8. Poflsintur etiam pasce R x, vt d Legatis gentium cresLuur pene om-
in conuiuqs aliquoties t r V t i n a vtadpoflti pifles , nia pojjiuere .

C5 “ volucres ponderentur, glires , quorum magnitudo & Ciborum lautitias non quxtebat Hcli(xus,qui 5° 9 -
Ciborum lau-
Japiiu delicata non fine tadio prafentium , vt antehac cum filios Prophetarum ad prandium inuitaller, titisntn q*o-
inufitata, laudatur ajfldue-, maxime cum hac eadem nu- agreftes herbx ex more appolitx cumellent,& reruit.
merantes notanj prope triginta adflflattt cum thecis, inclamantibus conuiuis ob amaritiem mortem in
& pugillaribus. olla cfI"c,4.Rcg.4. non cos reprehendit ,qui tales 4.Keg-4‘

°7 . Crenarum lautitia in hoc quoque oftcnfa olim c ibos paraucrant , fed dura in coquos verba con-
5
Ttrtultrum apud antiquos, vt ciborum ordinem inuerterenr, torfii,fed farina in ollam immilfa cius amaritiem
»rJ* inutrfrn vl cimo loco menfx inferremur , quibus locum remperauit , nimirum hx erant viri Dei cx more
uhjuAnda. primum confuctudo dabar, &r ea primum cx luxu epula: clcitos cibos non qUxrcns prxclarc fan-
, ;

Forrirentur locum , qux poftremum cx vfu obti- dus Hieronymus cpift.xx. qux efl ad Euftochium
Seneca. tiucranr. Difco id cx Seneca epift. 1 14. verba funt dc cuflodia virginitatis,qui huc fpedans air :Heli-
illa ‘.Delusit odea n,u lautitia transfertur, CT illic com- fiuts filios Prophetarum inuitat ad pr andium, C~ berbit
mendatio ex ncuitate , & soliti ordinis agreflibut eos alens confinium prandentium audit cla-
COUMVT atione captat ur , vt ea qua eludere marem mors in olla, homo Dei -NON IRATVS est
:

camam filent prinuTponamur , vt qua uduenientibus c o q^y 1 s lautioris enim menfk confuetudinem non
:

elabantur, exeuntibus dentur. habebar, fidfarina defuper iuncl.t, amaritudinem dul-

£*inm farH- £riam a raritate parandiqilc difficultate pre-
,
corauit , eadem fpiritus virtute, qua Mosfis mutauerat
dt UtffUmltM amarum in dulcedinem.
tioiitas ciborum colligebatur, quod tangit Sene-
finit pretium
ca, 5c deplorat, dum lib. dc confolat. ad Heluiam Prctiofa non quxrit fercula , qui Chriflum trttiofa flt-
faciebat. tula »* qess-
Seneca. inclamat 0 mifirabiles , quorum palatum nifi ad pre- amat hinc illud fandi Hieronymi cpift.i j.qux
ril 4M Cbri-
: ;

tiofbs cibos non excitatur ; pretiofis autem non eximi tu cll ad Paulinum Sit vtilit , vefpertinus cibus
fimm amas.
: &
XI/ afi feral-
iorum tsfin
flspor, aut aliqua faucium dulcedofld r A R 1 1 A s,aus olera , & legumina : interdbmqne piflicitbt pro flum- S.Hics.

tn medi en. DiFFicVLTAS parandi facit. mis ducat delitus. Qui CbriRum deflderat,

ftetli furgnnt Apud Sinas cum milium ferculum menfx ap- O" Hio pane vefiitur , non quxrit magnopere de qu»im
apmdSnuu. poiitum ia toto conuiuij cuifu imcsfa non tol- pretiosis cibis flercus conjiciat. Quidquid
fa

:ed by Google
 - 1 m

Aenus
O
Eucharifticus. *57
gulam idem tibi Jit quod panis» jut Ar n i s , Se vini ab ft i nentia puni- « jj
pofi nctt Jtutitur , ,
qui a Rcec honoribus
tos reperio „
& legumina. infignui ad
,

condiduin placitum ni , hnint ^

Mtnfd eowii- Diucs,& facra illa mc nfa cft , cui cum peregri- u
non vcnicbantjCaroIi Magni Capi- f uniti qui a
MA fJHIprrtl nis, & hofpitibus adiidet & Chriftu* » aut certe
tula lib.i.n.^?. itaprxeipiuntr^t *- meati kw
eum p*u-
in illis, hinc illud fandi Hieronymi monitum
<5?
ueeeuttmiem
prrtbut Chri-
tuam Cunque horno noftros habens honores in bellem banni-
cpift.i.qux ell ad Nepotianimi Menfidam :

S.Hicr. pauperes , & peregrini & ,

eum illis CHR i s T v s tm fuerit, &
ad condillum plautum non venerit , quot Caf C •

dieluu pojl placitum conditium veni(fi comprobat

CONVIVA nouerit.
ot dieivs abstineat a carnb
fuerit;t
proprium
Hominis hoc vt tribuat ,&r pafcac,
JIO. ,
et vino.
Hominii pro- inhoeexteris prxftanti animantibus ; quod cx- pio-
Apud plcrofque hic mos viget, vt Kalendis
prium vi em- cndcbac fandus Anibrefius lib. j. oftic. cap. j.
noipmfe»-, E ilcc verbis : Hoc prxflanuts etseris animantibus,
Ianuariis nummum placentx immifccanr, vifuris
S.&mln. cui ex forte in placentx diuifionc obtingat , huc i anuMr ^ tMlim
quod alia genera animantium conferre alioquin ne-
fpedabat Bencdidus louiut inepigr. cui titulus quorum mu.
fiiwu : fera autem eripiunt , homines tribuunt : vnde BcQcd.loo.
Kalendis Ianuariis.
& Pfalmii U
ait : lulhu mlfieretur,& tribuit i fune
Sic mihi Jautla precor Ioni fortuna Kalendis
tamen quibus &
fera conferant : fiquidem
colla-
Donec dr insertam fmaplacenta stipfm.
tione /obelem fisam nutriunt , & stuet cibo fiso pul-
In Tarnare infula iEquatori proxima ad Ardi- **f* M f4 w
*
HOMINI avtem sOLVX
los fiatiant fisos : Stdm tn orbe—
,

TR1BVTVM IIT, VI OMNIS TANt^VAM cum polum vergente arborem quandam nafei per rm xtutro.
hibent, in Cuius meditullio natura candidatu fari'
SVOS FASCAT.
Sacra Ultio- quia nam producit ad illius infulx homines tenuiores
ni* in msnfa
Dum in menfa facra ledio haberetur , fi
Exoticorum
alendos , quoil refert Clufius lib. i. ciuf.
fiultw infigne occurreret ,digmimquc quod altius me-
cap. j. Diceres hic fimile quidpiam accidere, panis
A:\a- morix infideret , repeti quandoque iubebaturj
ligno crucis neditur , adec» vt a Cruce ctlcharifti-
hoc przftitifie fandum Hugonem refert ait- mittamm li-
cus panis excipiendus, inquiebat ille :

dor illius virx Guido , his verbis Habebat quip- :

gnum in panem eim , lercm. 1 . i q. id cft panem ia

pe leti orem ,
v* quo fitnBos codices ,
quorum non pau- ,

lignum eius.
cos ficribi fecerat , & alibi praripne ftbi ad menfiem
Romani innuptas virgines k conuiuiis amoue- ja.
legi faciebat , vt duplicatu delitqt fi fi, fitofque fagi-
fiueriratibmr, banr,quod hxc Varronis oftendunt vcrba:VlRCo VirgimnieU
naret. Cumque UElori de Diuinu , vel *‘ Mt9 aUu a -
os convivio abdicator ideo, quod maiores noSlri
vel mifiraeienibut aliquid oeeurri/fit infigne , id
aut ter dicere compellebat, nec mora fii
Kirginu acerba aures Vrneru vocabulis indui noluerunt .
y‘
uto
ipfism bis
ritali
,

per Scripturam voluptate guflata , conculfit

Periclitatur in conuiuiis puritas, & calthas, &: in-
ter vina facile naufragatur. Aliter in Chrifti con- HurUriMii
ab imo vi/ceribus , tantis lacbrymarum infunde-
uiuio accidit j non admittuntur lantum virgines, vinum virgis
batur irriguis vt voluptatem ventris ,
,
guttu- & fcd etiam fiunt, germinant , pullulam, vt iurc Za-
B,/

ris , & fibi fundum toUeret , & in firiqt tcm ~

charias cap.q.Vimem germinans f»W/w;,dixerit,qu6
peraret.
rcfpicicns S.Pafchafius lib. decorp. fang.Dom. S.PafcK. &
cap.ii .Felix inquit fruchurbertatu/x quo virgi-
nitas germinas ur , nam in hoc noslri germinis vino
CA P VT L.
casi i ros corrumpitur Cr ab iflo virgines procreantur;
,

t)c cibis, fcrcuhTquc alia obferuatio- no tantum virgines hocvitiu,fcd ctiS facir.
feruat
Poft vidoriam prandium inflitui folebar, Peft viSoriX
nc digna nifcc chartis qaod fi tenue ac parcum, aliud largius quandoque tiuiuium «•»-

confignancur. prxbebarur , tede hoc prxftitit Iulius Cxfar , de

quo ita Suetonius Adiecit cpulum,ac vifceratio-
:

nem , & poft Hifpanicnfcm vidoriam duo pfan-

C*r»u, & vini abftinentia puniti quia Rege dia nam cum prius parce neque pro libcralitate
;
exhiiebaimo
dttim.
vocati ire contemnebant. ^ucu
/ua prxbitum indicaret, quinto poft die aliud lar-
Nummum placenta immifeere Kalendis gifiunum prxbuit.
Innuar qs aliquorum mos. Mcnfam ad amicitiam conciliandam opportu- oim/* s4
Farina candida in arboris ventre. nam efte cenfebat Cato , de qua ita feribit in cius eoueihandam
vita PlutarchuS Ai enfiam in primis putabat amirinM op-_
Virgines a conuiuio abdicata. : effi

Eucharisitcum vinum virginesge»CM/.

AM1CITI1 CONCILIANDA aptam , ac
of™**
*
frequens illic laudatio egregiorum virorum introduco-
Tofi vidoriam coouiuium institutum , quod batur,frequens etiam malorum, & improborum obliuio,

Ji prunum tenue , aliud exhibebatur di- nec vituperationi eorum , vel commendationi permitte-
tius. bat in conuiuium fitum Cato accejfum.

Menfa ad conciliandam amicitiam oppor- Locuftis aliqdos populos vefei narrat his verbis 5^*
tuna. Agatharchidcscap. 7 .apud Photium in Bibliothc- Lorunu *H-
ca Exiguo intcruallo, inquit, difiuntli fiunt Acrido- t*oivefttfi+
:

Locuftis aliquos vefeifolitos.

phagi,gent ceteris breuior : tenui enim macilento &
In menfa vitreum vas cinere repletum quis & extra modum nigri. Appe-
fiunt corporis habitu ,

habeat. tente %/Equinoflio venu , inenarrabile locustarum pra -

Gulae, dr Veneris nexus. grandium agmen , &

terris nondum peruefligatit

Curpofi diluuium carnis efus admijftu. vna cum ventis adnol.it , (*r vi quidem volatus ab
anibat parum variant , fid corpore permultum.
In ccelo viucrc pofi Eucharifliam debemut .

Ex hoc infifit genere quouis tempore aluntur ,

cum
In manna cur nihil fuperfuerit, fuperfuerint tum
modis etiam In /alitura praparato. Venan-
alijt ,

panum fragmenta , quos Chrijluc multi- tur tot , fumo ex aere ad terram degrauotas cx qui- ;

plicauit. bus verbis firmari ea polTunc,qux alibi difi-

Cibitanquam medicamentafumendi funt. rous dc veris locuftU loquutum Euangcliftam,
No narim Agnus E neh arifi. O cu-0

Digitized by Google
 . -
. -

158 Liber V. Sacrorum E ledorum,

tum dixit Ioannes cibum mei filucftre locuftaf-
que fuillc.
,
Dulce ferculum puritas cordis , & inno •
centia.
f> nunfa vi- Abaftinus Imperator Preteianncs didits , inter
treum "JM fi edendum ex veteri confuctudinc foiitus fuit ante Sapientia: cibus corporali collatus.
nere repletum
oculos habere vitreum vas cinere plenum , cuius Moledix cr aducrfitaccs animum nu-
fUU habeat.
*
afpedus diem extremum obi iceret comedenti» triunt.
vt ea territus memoria , rcclam inter epulas te-
Difcrimen inter fpiritalem cibum
neret ratiohis fimitum , dr cor-
Nic.GoJ. , ita fere apud Nico-
poralem.
laum Godinum de Abafiinorum rebus
lib. t.
cap. 6. optimum hoc intemperantia: amuletum,

<3ttU
USrU mixtu.
, rfi (V-
& luxus furnum.
Cum cibo , pottique agnationem maximam C Orpori noxium
eft corporis epulis carere,

mifera faftidiat. Puichre lancius Profpcr in taretur.

5 'S-
anima: (i Deo fuo carcar , Deiquc delicias Dff m*nt fe-

habere Venerem» (cite poeta ille liis veriibus

epigram. 5 1 'ioff. .

ligniHcabar. •

t't perdunt propriam mortalia corpora vitam,

venas Vr nvs alma venire-
Ipfi meas potes in
Huc ante, 'fi bacvivj venit, (fi ante Ceret. Si nequeunt fismere corporeas: escas
Sic anime, nifi dtlitqs rationis alantur
Caro in cibum oblata homini poli diluuiufn,
5
'
4 -
'Dum verbi surrni pane carent pereunt,
cur non antes? non id Adamo conccllum/cd Noe,
Cur /i»/i Ji-
(miam cmrnii & fu is ;
emnmquod monetur, (fi ind-
viuie, erit volta
N ,
am quid erit, quod dira procul faffidia pellat.
efm sUmif- Cum fi ipfi refugit rntnt satvrari
itum-, fortior cibus exhibetur nunc homini , quia
(U4.
latius laboris fui femina (pargenda; maior terra: D E o?
pars excolenda ,
quam Adaino. Huc fpedabae Salubris , & fuauis cibus virtutes
funt , fandi- Solubrii (fi ,

tas ell placet

cibus ccrlcfti fponfo. Cant.1.6. fuauis tikm
iile
Tcrt. Tertullianus lib.adu.Pfychicos, dum ait '.Quintam ;
virtutes funt.
ait ipoitla: Indica mihi v4ri
pafias , vbi citbet. cuc
r.on paradifiu culioditndus fid mvndvs tetsu
,
dc loco quxric,non de cibo? An quia hoc du- Caot.i.<-
fuerat excolendus, kobvstior cibvs c a r-
bium non erat , ctim fatis iconftct puritatem, ctc-
N 1 s offertkr : ne mimis redderetur robustior cibus ,
rcrafquc virtutes ,qux fanditarem nutriunt aut
In fit!* viut- ad opera marceflrrent ; fcd poli anima-
epto refelli ,

Kw-
etiam operantium gratum fponfi ca lellis cibuin
re />-'/? lium carnem datur nobis Chrifti caro , quia
.

ehari/lla de- elle ; eleganter ad hanc mentem hxc verba

non iam totus mundus nobis excolendus , fcd ex-
'hemui. pendebar Philippus Abbas Bontrfpcl lib. 1. in Philipp.AbV.
mundo maiores incccioconucriari debemus , in
C.antic. Cant. cap. 2 3 Quia fortifatis neu it quo ille
cado viuerc. .

In manne tur
pabulo deletlat ur certtemhabens iSim cibum effe,:
Datum olirn manna populo legimus ita ta- ,
Stibii fuftr- munditiam , suffitiam , veritatem , (fi cetera huiuf-
men vt nihil lineretur luperdle vfquc fuaue
furrit , ftter- modi , que veram operamur efficaciter Janilitatem
fntrint fani*
Exod.16.fed (latitn cuanelcerct;cxhibuit Chri- & Perum vbi hec (antlitat veraciter ,
ftus nobis panes in deferto ,& tamen fragmenta cfi firmiter ha-
fragmenta
beatur quis nouit nifi qui ab qui docet hormmm
quas Chritfus remanere voluit ; cur ita? Aiv quia illius miraculi
, ipfi ,

tnultiptie *•
niiniftcr feruus erat, hic vero ipfi: Dominus cft,
fiientiam , doceatur. Cum nefiiat homo quid fit in
mt. homine nec aigne de altero indicetur
cuius ell largitatem, & munificentiam fitam ma- apparet facies
,

tamen corfiientia non videtur f Vult

}
cuius , etfi

S.Bafij.Scl.
xime ollcndcre. Pulchre fandus Bafiiius Sdcucix ,

igitur virgo exteriori luminum facie non fiduci,fid

Epifeopus orat. J 3. Magna, inquit, reserat tot mil-
in ipfum veritatis velite cubiculum introduci : (fi ad
libus quinque filos panes fuilfe fatu , tantam vero
fit-
locum in quo ffonfm gaudet pafatam , (fi rtquiemin
pcrejfc reliquiarum copiam : hon difiipuli dumtaxat ,
uenire, ipfa non pede materiali fid frirituali oculo
tniraiuli recordationem ingenaabat ,fid (fi eius qui ,
peruenire.
patrarat , virtutem extralsebat in lucem. De calo
Caditas cibus ell Chrifli, cibus Diaboli im- CaUltii
manna Ifraelitis dabatur,fid quia miraculi admittiiter
domum fieruiebat , quod- pudicitia eft. Aponius lib. 4. in Cantic. aiebat: Chriiii filus,
fimus erat , necejjitati quoque
Diutelui li
Sicut Diabolus cruenta iracundia exeerando caeno
que RfcSIDVVM EVANESCEBAT , (fi tlU-
(fi
bidset
tuu Idlione manna
libidinis s a0 1 N aT v R , ita Chrifl/u Dei filitu
nequibat expleri , defulcie- natur.
b.itque.
mifiricordia , manfuetudinu , vel caffimoni* liltjt Apon.
Cibi tamquam medicamenta (umendi TASCITVR. *
funr,
Cibi tXquab Conuiuium in fermonibus quoque reperi- Sermonum
meditamenta vt ita concupifccntix medeantur ; fandus Au-
mus, hinc Cynulcus apud Athen. lib. 7. cap. 1. ecnuiuium.
fiunt udi junt guftinus lib. 1 o. confert", cap. \ t Hoc me doatffii, .

Sermonvm
.

5 .Aog. vt quemadmodummedicamenta, fic ali- etiam convivi vm exhi- Atheo.

btttar.
menta /umpturu* accedam medicinam vertit in
venenum , qui ferculorum copia ita le onerat , vt
Bonam fpem cogitationem Deum aderte , & Sfrs in litu,

Jftxui litet, & cupiditati. aflis carnibus prxfcrt Plu tarchus lib. contra Epi-
& Deum ad-
curi fentemiam in hxc verba Neque vini copia, effe cogitor*
:

asm carnes earniiut

EXCVKSVS XXXI X. vel

mum ; fid bona fies ,
diffundunt in feflts ani-
fid exiffimatio adeffe Deum
uffis
^referendum.
Plue.
propitium Ubentique animo delata fibi admit-
Vtiiu quidam
,
fercula.
tere.

Deo ruens (artiretur.

Salubris cibus, & (cientia cft, fi tamen cha-
516.
ritatis calore concoquatur , alioquin in noxios
Salubris, & (nattis cibus virtutes funt, humores conuertitur & morbos graucs parir» ,
Satubrii files
fctenti a ,
ji
Caflttas Chrtili cibus Diabolus libidinefa- indigcfta dodrinx fercula nil pro funt ehoritatu ‘+‘
, o(S-
,

gina tar. ciunt potius. Audiendus hic fandus Bcrnar- Iere eeoti-

dus (emo. 36. in Cantica , qui de hac re ita qtssstur.

Sermonum conuiuium. S.Bcin.
philofophatur : Cibus fiquidem indigefisu , (fi
Spes in Deum, ejr Deum adeffe cogitare afis
qui bonam non habet deco ffionem , molet generat
carnibus pr.tfcrendum.
Salubris
humores , (fi corrumpit corpus , non nutrit , ita &
cibtts (cientia ,ft ch ari tat is calore mvlta scientia ingeFla fictmtd.o ani/na
consequatur. qux memoria charisut U
efi , fi decolla igne non
funit.

Digitized by Google
 -,

Agnus Eucharifticus. 159

fuerit ; &fic per quofdam artui anima , morti Jalictr, quid in rebus bonum efi ; ergo quemadmodum qui
atque acius transfufit , atque digefia , nonne illa fiicn-
vitam fibi prorogare cupiunt , alimenta non negti-
tia reputabitur in peccatum , t unquam cibus conuerfits gunt : ita quotquot qua bona funt concupifiunt , labo-
in prauos , noxio/que humores Ha&cnus fandus .
rem magnificant ; alioquin tamquam necellario
Bcrnardus. Quod fadiduni eorum lapfus fir- cibo deftiruti deficient. Gratus efuriemi cft ci- CiU.frthfo-
mant, qui feientia pleni cum duritate dcftituc- busjgratus forti fit labor ; &
quidem cibi loco n i lt " vwiii &
remur , in hxrefim aliaque vitiorum genera ce-, laborem hominibus cftc etiam aliis ccnfucrc,
ciderunt. Ergo ne noxius feientia: cibus fir,chari- hinc magiftratus Lacedxmoniis ftatuit , vt/i quo
tatis calore concoquatur. cibo egerent ciues,non aliunde quaiu a labore
Sapientia ei- Sapicntix cibum ita cum corporali confcrc- mutuarent, ita Maximus Tyrius dillcrt. 7. hac Max.Tyr;
tut eorferali bar Vgo Vidorinus cap. 78. in Pfalm. Cibvs eadem tuente Xenophon lib. 7. Pxdias Cyri, Xcnoph^
eeUatt*.
V£0
CORPORALIS CARNEM REFICIT, S A- dum ait : Honis viris labores obsonii
Vlft.
• PIINTI A MENTEM PASCIT» ,
ClVUS COrpO- 1 oco funt ; quis tam fatuus , vt has epulas
ralis tria habet in
fi faporem , nutrimentum , magam.
,
repudiet , laborem vitet i Hinc Sc vetus illud
Sapor dele liat , nutrimentum fitfientat , majfa onerat ; dictum.
/aper quodammodo fpiritualis efi , ideo filummodo & Obsonii loco labores funt
delettat , non grauat ; gula percipit faporem ,
fionat- ,
viris.
* thus nutrimentum , & majfam , alterum ad refetlifi- Vir cire non videtur , cui labores obfonium non
nem , alterum ad grauamen. Inde efi , quod fames in videntur.
faucibus Jotiari nunquam pet efi quia ibi nec appetitfts Sapit hic cibus prudentibus fortibus, fapit
, 5 *9 * ,

menfuram habet, nec deletiotio finem. &: ab inerti otio alienis atque adeo in proba: Gaunfat i

Dulce ferculum cft puritas cordis, dulcis inno- vitx fanguinem hic cibus vertitur j vt laborantes laber
J 17 -
l~imUt ftreu- centia , de quo iraferibit fandus Ambrofius in nutriantur nutrire etiam Seneca ccnfuit, dum ait nu,nt
5
-

lum paritae PfaJnMf. Quis , inquit , puritate, /implicitate pe- & epift. j 1 Generofis animos labor nutrit otium ene-
. j

eordu.fr m- Horis dulcior frufhts , quit cibvs svaviou, cat , & perimit ; cx Seneca hoc quoque videtur Scuca.
quam is,qaem animus bene fibi confici],& mens innocen- ftimptum.
S*Ambt
tis epuletur^ v Animet generofis nvtrit , & firmat
MoUm* Optimus cibus aduerfitas, Sc moleftia cft , hoc LABOR.
mduorfiteit, anima co melius nutritur qui grauius caropre- Porro ficut labor necellarius cft, vt quod
, in Qub ealer
"** Anfclmi hxc fune verba lib. i.cp.44. ventrem traiicitur in comedentis fubftantiam bmttibotoso-
,
T-iuat"
S.Anfclm.
Cltm frequentibus , granibus mole & conuertatur , ita hic quoque luus calor ncccf-
ftiis fere vfque ad mortem caro veflra atteritur fariuc , vt ad vitam fit labor j chatitas & amor
contrifiat me humana mafiitia , meus affcllus ; fid caloris inunu3 obit i non prodeft, quin officit
cum confidere ,
quia per htcanftna vefira a d ateh- fi quis ftomachi calore dcfticutus , lalubrem
nitatem NVTRITVR, confilatur me Jpiri- alioquin cibum comedat ; idem hic fit , non fa-
tuali Luit ia vefter profeHus. tis eft aliquem labotibus obrui, nifi charitatis,
'Sifcrimtn in- Cibum
Ipirirualem i corporali itadiferima- & amoris diuini calorem habeat , quo hunc ci-

frmJnbumX ^
an ^u5 ®onauentura in Pfalm. jj. cxpli-
1
^'

cans M* verba: Gufiate,& videte, quoniam fuastis

bum digerat quod fzpc
;
diuinx littcrx nobis in-
culcant , fandi Patres aderunt , explicant , pro- &
tnfurqltm,
S.Booau. eft Dominus ; vbi ait Nota cibus corporalis , cufn : bant Theologi j verus ille : Caloris naturalis vi
non fumitur placet : &
in principio fumptionis au i de cibus traieftus in ftomachurn digeritur , dr a m o-
fumitur in fine autem generat fafiidium , dr di/fli-
: R 1 s /aperi virtute opera ,
qu* labor prefiat,
cet , vnde dicitur : Omnia flumina tendunt in mare, concoquuntur.
& hoc : Omnit homo primum bonum vinum ponit , Cibus
qui debili calore eft prxditus , oneri Amotu.blab
ei ,

& cum inebriati fuerint ,&c. Nam extrema gaudif cft, comedentem obruit fi calorem excedat j btritiuxsu.
lullus occupat. CIBVS AVTEM S P I R I T VA- ficquoque fi amoris calor laborandi defit ^exi-
L l s EST, cum non fumitur difflicet
:
quia amarut guus amor fit, labor tamquam cibus mentis eius
efi Deus malis : fid futuentibus placet : cr quanto ftomachurn grauabir qui alioquin leuis eftet , ad
* quis magis fumit de illo cibo , tanto magis ei vitam, ad falutem. Pulchre vniucrse de amore , ac
placet. iabore Vcnancius Fortunatus lib. 9 .epigr. j 7. Yaiaat.Fon»
Quifqkis amore venit , mfiit fi ferre l A-

~i.xcyji.sys xi. B O R E M.
Nemo LABORE iacet , qtti/quil A M O R B
& cibi cohxrcntia.
Laboris ,
venit.
Amanti labor non labor eft , non amanti labor
Quod cibus vita, hoc dr labor ejl. quilibet licet exiguus grauis , & non ferendus

eft ; oneratur hoccibo, non reficitur, non recrea-

Cibi.CT* obfonij loco viris labor efi.
tur, nec amiilas vires reftituit , fcd Sc illas exiguas
Generofis animos labor nutrit.
Quis
quas habet obruit, & premit.
^ 10 *
calor huic cibo concoquendo necef- Et quidem labores viri iufti epulas efte ci-
,

farius. bumque fapididlmum ,

quibus alantur, indicat Laboret ma*
Amoris,^* laboris nexui. etiam Propheta regius , cuius verbis per hxc
*** ** 1
Labores manuum manducare quid fit . qux hucufque diximus fiiam lucem immittemus. ]-f
Pfalm. 1 17. verf 1. ita loquitur Labores manuum :
pfalm. 117.
Cibi.c^ laboris coharentia.
tuarum quia manducabis , beatus es , dr bene tibi erit i B.tkllarm.
fcio per labores manuum ca bona paflim intclli-
Jl8. /“X Vod cibus vitx hoc vitx , labor cft, viuere gi ,
qux labore manuum acquirunt quibus frui- ,

§hU sibus
videtur qui non laborat ; feite Philo tur, 5c reficitur viriuftus,otij torporis ofor; &
. de facrificiis Abclis
vis* ,
bec & lib.j , Sc Cain. Sictu a c 1- vbi tacite eorum in/ania tangitur qui idcirco
labtr efi. b o tota vita pendet vnd cum /itis ailionibus , & laborant , vt labore parta recondant , & di- »
rhilo.
affitlionibus , ita etiam d labore pendet quid- uicias augeant > D<u icruus fuos labores
Nouaripi Agnus Efucharift. O 1 non
 - ,

i6o Liber V. Sacrorum E ledorum,

non aiuririx facrat , fci vitx fuftcntundx ;
ve- extis efficit , vt cum laudis fame laborantes eam non
rum iltuc j fcd ad alium quoque lenium vocare aj/equutuurab alio,fitmttipfi ex ollare compellantur.

harc verba pollumus , vt viri iulti labores iultum Qui detrahit , carnes fratris proximique man- f furiendi 1$.
nutriant
,
quia nuda laborum cogitatio laboran- ducaie ita videtur, vt gulx libidinem hac fa- hd* a»g*fli*-
tes reficiunt tamquam epulae fuauilfimx hinc il- ;
mc, hoc c-fuvinede , cum fatietur facula edens,.
lud dod illimi Roberti Bcllarmini in huius Pial- non faturctut fratrem comedens, quod iuftc
em commentario . Senfus huius verjiculi erit : La- damnabat Saluianus lib.j. dc Gubern. Dei, in s a luian.
bora manuum tuarum qui* manducabis , beatus es, detradores fxaicns , ait quippe Efuriendi li-
:

dr bene tibi erit , id eft , nunc manducabis i abo- bido terminum habet , detrahendi libido terminum
r e m , id eft , de gaudio Uberis reficieris ; pcjlea veri non habet ; nam fimper admodum cibo, nvn-
de frutiu vere laboris id eji , de prensio bonorum ope-
,
QVAm detractioni satvramvr.
rum /aginaberis , (£* ideo nunc beatus es in fpe } nemo Det radio , qux in omnes fxuit , omnium ca- jn.
igitur hos cibos rcfpuat , repudiet lus epu- laniorum fxuv.icm lcntirc debet, vtilis ita fxui-
las , nemo a laboribus Te fubducat , nemo tics cll ,
prxfertim cum vitium tangat, non

eximat. perfonat , nc eadem opera fiat , quod dam-

Cili.tir labe- Laboris , &
cibi magna coharrentia eft , & natur.
rumem. nexus magnus, qui fapit aniinx cibum laborem Fugienda detradio ncc per aliena probra per oRn* ,

putauit , quo illa nutritur , & fagihatur ; ne- ad laudis culmen eundum. Prxclarc landus laudnadgU-;
Phifa., queo
dc
hic prxtcrire verba Philonis, fic ille fcribit
Abel ,
(acri licio Cain : Equidem exislim* &
Hieronymus , cuius in hac. re hoc exrat mo- "* tulmtn
lutum in epiit. 14. qux eft ad Cclamiam , ait ^
LABORIS , CIB 1 QV E EANDEM ESSE enim Nulli vnquatn omnino detrahas',
:
$ Hiet.
V I M. nam fictu d cibo tota vira pendet , vna cum nec aliorum vituperatione te laudabilem videri velis
fuis aflionibus , ita etiam a labore pendet quid- magifque vitam tuam ordinare difies , quam alie-
,

quid in rebus bonum efi, ergo quemadmodum qui fibl nam carpere , ac fimper Scriptura memor filo , di-
,

vitam prorogare cupiunt , alimenta non negligunt. centis ; Noli diliget e detrahere , ne eradiceris. Pauci
Ita quotquot que bonafiunt cencupifium , laborum per admodum funt ,
qui huic vitio renssncient : raroqua
pejfionem magni faciunt , ficui enim inuenies qui ita vitam fuam
cibus
fi habet ad , irreprehenfibilem ex-
vitam, fic ille ad lsoneflatem. hibere velim , vt non libenter reprehendant alie-
nam tantaque huius mali libido mentes hominum
*

EXCV RSVS %
XLI. inuafit , vt etiam qui procul ab alqs vitqs receferunt,
in islud tajntn ,quafi in extremum Diaboli laqueum
Laudis fames , & aliena: fama: incidant.
Idololatra refert, qui linguam non coercet,
deuoratio. JLJ.
lingua m omnes limi , carpit
,
quin & lacerat, UM.tr,.m
omndqcc pioltiruic.Pulchrc rem vrgcnr Heblxi, v* rrfemt do-
Laudibus exhibitis aliqui (aginantur. r r'
fic enim in libro prxccptoruin negati uorum 11.9. Xff*
Fami laudis vt aliqui confutant. Delator, detkactorq^ve idem tjl ac fiUeum
Hebr

Efuricndi libido anguiliorcm terminum ha- negafiet.

bet quam detrahendi. Pariant Hcbrxi detradorem idololatra: , ade&

Per alienas laudes ad gloria culmen haud vt putent inter cos, qui 8c in hoc mundo , 6c ia
altero daturi 1'unt poenas, annumcrandum;prxftar
eundum.
hic eorum verba dare , qux in libro prxeepto-
Idololatra?» vt referat detrador.
rum negatiuorum 11.9. habentur > funt autem hu-
Detradoribus detrahendi materia mini - iulmodi ; TriafieUra punitur homo & in hoc facula,
Jlranda non eft. & in futuro &funt ifla , , idololatria, adulterium & ,

Decra&ionis fuga. /anguinis tffu/so j fid MALA LlNG VA his tribus

resfondet,cr peior eft.
$udm noxia lingua maledica.
Non noftrum, vt nobis ali) non detrahant, D*t?aSirikut
eft
Dccradionis mala.
nemo aliorum linguis dominatur, noftrum eft *ttrml^ n*i .

Maledici audiendi minime funt. occafionem auferre , ne iure detrahant j quod fa-
Singulari laude dignus qui aliorum fcclcra
Z^^damu
ciendum monebat fandus Hieronymus epift. 14. ,p.
non traducit. qux eft ad Celandam , in hxc verba. Hancaefii- S.Hiet.

,
Maledica lingua fxnitics. beamus vira noftra diligentiam , ne mala mentes occa-
fionem inueniam detrahendi, ne ex nobis

Laudibus*-
A Cibis picrique abftinent , quos exhibitx
laudes ob ieiunium nutriunt ,
nant j icite landus Macarjus apud Ioannem
fagi- &
fiintilla procedat

fama flamma
obtrdlatoribus nostris, eis
fi
confletur,
,
per quam aduersus nos finiflra
alioquin fruflra

ipfis cbt reflandi

itafeimur
materiam
nteita nitqut
Cailianum collat. j. cap. 1 1, Abbas Macariut cui- miniflrasruu.
figina/Uitr,
loaa.Cn!.
dam penwifl.tati cur r a me ab hora tertia in ere- ia De fando Hugone ita feribir Guido vitx illius 5^4*
mo pulfitretttr , qui in coenobio hebdomadibus inte- feriptor Aura & Unguam cum a ceteris illicitis,
i , DetroSiiuis
grii refici tortem fipe contemnens non fienfiffet efiurieml tamen quam maxime ab obtrectationi- (*•
f*.

B V frenans Artt*
rtffiondit quia nullta eji hic ieiunq tui leflU c^v r s , aiebat fufficere vnicuiqiie peccata
: , , rtec
TE TVtS LAVDIEVS NVTRIAT ATQVB it alienis fuam vel audiendo confidentiam,
ejfe necefje ,

5 VSTENTETj B[ AVT E M TS DIGITVS 1 vel loquendo contaminet linguam. Rumores nec interro-
MOMINVM, ET COENODOX 1A REFECTIO gabat, necfacile referebat.
SAGINABAT. Vrbibus,regnlfque plurimum maledica lingua §ulm ntstia
Laudis , & gloria: fame laborantes ita cum nocet, nocent delatores, detradorcfquc,li delatio linSM*
Tomi lauda famelicis conferebat
Piurarchus lib. contra abfit delatores exterminemur , fperari bonum iir*'
•vt aliqui ion-
fententiam Epicuri f'* *x fame corpora, quando
: poftet. Notant Hcbrxi tempore Achab , licet He ^r '

fitlont.
Plue.
cibtu ad manum non eji, coguntur alimenTvm ellcnt idololatrx , eos tamen in bellis vido-
txfit ipfis ptttre i par medum m animes gloria res fuiifc ,quia nempe malcdicx lingux aberant.

non

Digitized by Google
 - a -

Agnus Eucharifticus. 161

non erant, delatores. Pulchre audor libri prxee- Hoc myflcriofideles fan&ificantur.
prorum negatiuorum mim.p. Scriptum ejl, quod in
Eucharijli munus fandum.
di et/ iu Ac hab erant vi flora, quia non erunt detra-
ctores, DELATORES QJf E San&um Domini de Eucharijlia.
,
qut UOtt OCCufk-
uerant Prophetam qui tot feruatserant <jr tempore
Salutis holocauftum '
vocata Euchari
, ;

Suiil
,
quo mala lingua finiebant , a vitloria exci- Jit a.
debant. Eucbarijiia fncramcntum charitatis dicla.
Detractionis Grauirer in detradionem inuchirur (undus Laudis facrificium de Eucharijlia.
mala.
B.Ioaa.Cliro.
Ioanncs Climacus gradu io. dum aic: e tra- D Memoria ('auditatis Euchart (ita titulus .
cti o eji odij parim, fitbtilts morbus , crafpt tamen,
Diuinum pabulum Euch.tr/Jita.
fid latent , cr occulta hebetudo ,
qua charitatis /angui -
ttem exhaurit , & abfumit : amoris jimnl.it io , (fi cordi Sandum antonomajlice Eucharijlia.
fordas , (fi conferentia grane omts conciliat , sailita- Dominica faturitas Eucharijlia.
temque abolet. Bonum abfolute de Eucbarijiia.
5M- Dctradoribus nemo vacuas aures prxbeac, Omnia bona ex facra Eucbarijiia pr<£
.

idaltdtct au- prxfertim illi, qui clauum tenent, & alios regunt}
deunt.
diendi mini- tutahxc ad culmen via aures \ maledicis aucrtcrc,
mi fnnt. quin & vultum hinc illud R.Iochananapud He- Sacramentum pietatis eucharijlicttm facra-
;
R.Iochan. mentum.
brxos dodidimi Cur meruit Jeroboam filius loas
;

Rex Ifraal , 11 pofi Inda Reget ctnferetur, Ifcia i quia .

Eucharijlia facramentum vnitatis , vincu-
non accepit delationem detracto rvm, male- lum pacis, honoris delatio dicia.
dicdmque linguam, auod colligit ex Iaera Scriptura*
Euckarijiica mcnja mentis ncrui.
vt videre apud ipfum cft.
SinfuUri lau- Nemo
farflc aliorum vitia carpat,ctiam(i inter

S
di dipim.ju
aliorum fuit
illos Ut qui vitiis non oblidentur tantum, fed ob- D eo diues argumentum cft, quod jifi,
ruuntur. Lotii iuftus, innocdnfque inter impiifll- verfamus, vt licet multa dc illo di-
r» ntn tradu-
cit. mos viucbat ; nullius tamen crimen legimus tra- camur, plura tamen fuperfint di-
B.Ioin.Clim. duxifle , nullius fcelus publicaire, quid niiufti- cenda, itaque ne iciuna tradatio (it,

tix laudem confequutus , tamquam iullus

(it & qux circa tam fcccundam materiam
ab iniullis Angelico nomine feparatus ? Hinc occupatur , linee Ledornos&augcndx notitix,
illud Beari loannis Climaci in fua (cala grad.4. &mitriendx pietati alia dc Agno cuchariftico
Attendant , inquit , Jludiofi virtut u, ne dum aliot proferre qux aut non ita obuia > aut non ita ab
,

ignanos indicant
,
pra illis damnentur. Et hinc , arbi- aliis obferuata ; &
in primis dequibufdam titu-
tror , Patriarcha Lotii iVstitix lis dilleremus,quibus infigniri Euchari ftiai facra*
Z-AVDEM OBTlNVIT, Q^v o d in MiDIO mentum folec ; fed manum operi admoueamus.
IMPIORVM VERSATVS, NVNQ^VAM TA- nomine (aeramentum corporis Chri- CmUHis tibm
Caleftit cibi
MEN AVD1TV8 SIT QVJMqVAM 1LLO- fticircumfcriptum reperio ; fandus Cyprianus EMjh*nflus.
S
Rv m d a m n av i s s e ab hac laudis noti illi •, (crm. $. dc laplis Sanliificata ora coelesti-
:
'

abeunt , qui bonorum labeculis venantur , vt in b v s cibis; qui in ccrlum eius mentem eue-
lucem publicam producant , linguas in omiies hunt ,qui illis nutritur ad vitam terrx hstcre ,

armant , nulli parcunt , atque adeo nec cibi per

,
non debet , non terrenis cadeftibus paftus.
aliorum infamiam adeuntes ad interitum ; male- Euchaiiftiam Sacraynent.tr» Jaeramentorum vocat EuchanTrio
dica,- lingua: , inque alieno fanguinc ludentis fx- Beatus Albcrtus Magnus in prologo ad tradatus, Soeramauttm
uitiem quidam audor hifce vctlibus exprimebat quos de illacompoluic : Hoc tfl, inquit. Sacra-
quos fubiicio. MENTVM sacra mentorvm,5c cap. I. B AJb.M»**,
U* itdia Un- — — Grossior terras infeflat echidna trad. Hoc efi Sacramentvm sacra-
x .
guo fimi liti.
Cum fua viter va. iaculantur toxica lincv^t; Mento rvm Eucharijlia omnitgratia comemiua ,

Atque hominifit bomoferpens b prodiga culpa ;

edulium vegetam ad vitam sternam ;
quidquid in
Germina,naturaque vt erofatalia monflra! omnibus J,aeramentum , & virtutibus jparfum in gra-
Qaeis nimis innocuo volupe tfl in/anguine ricis» tus colligitur , totum fimul hoc in vna gratia inueni-
Tingere,fratemdfquefibras cognataque pafei tur. Panis fandificatus hoc (aeramentum appcl- *>*„# finSi-
Vifcera,& arrofa deglubere funera fama. latur a fando Cypriano in cocna Dominica , ait Eu-
Qua morum ifi a tuesrqiunam tam dira nocendi Cnira dc luda loquens : Vbi /celeratum et panis tkartRia di-
4 *’
cum sanctificatvs intrauit preceps cucurrit ad
Prurigofnec fuca tigris tigride mifeet
,

eft panis , qui comedcn-

V ff
Pralia,nec furibundus aper dentem atferat apro-, proditionem , fandi ficltus
HcJ mynerb
Cede hircana tigris, Erimanti beUua cede-, res quoque landificat; dc hoc myftcrio loquens fijtUi f*n8i~
Tuque genas natura tuas obnube pudori, Cabafil, cap. 1 .dc (acrihc.ait : Myfleriorum finis efi, jutntur.
vt per ipfd Cabafil.
J-auiut ingenium efi homini grauioraque fata fideles fanbl ificantur. Sacram Euchari-
Linguacruenta /irent non zno in funere ludit. ltiam mvnvs s a n c t v m 011 m didam repe-
niunu,
rimus. Srephanus X Lcpift.^.qux cft ad Pipinura p, um .

Regem ita loquirur:M v n e r a s a n c t K,idtfl, Stcph.

C A P V T L I. corpus Domini nofiri Icfu Chrifli infisis contaminatis
vafibsts ,iptos folles vocant, mlferunt.
De Euchariftije nominibus. Auguftiftima Euchariftia fontium Domini dice- 5^*7*
batur. aliquando (andus Cyprianus ferm. dc la- sanffum Dc-
Ccelcftis cibus Eucharijfia. plis.-Cicm quadam arcam,in qua sanctvm
Do- mini d* iu-
MINI fuit manibus indignis tentajfet aperire , igne thtriOia*
Eucharijlia Sacramentum facramcnto- ,
S.Cjrfr.
inde/urgente deterrita efi , ne studeret attingere-, vides
rum.
quoque in arca (eruatum Chrifti corpus,& ignem
Panis fan&ificatus Eucharijlia diceba- emiilum ad auerrendum mulierem, qux manibus
tur. indignis apetire arculam tentabat.
Nouariiii Agnus Euduajift, O 3 Euchari

ized by Google
 i6 2. Liber V. Sacrorum Ele&orum,
SaTmtm b»k- Euchariftiam fidatis hotocouRum vocat Beatus 7&>;vnius boni aduentu veniunt omnia illa,vnutn
<

Irara^nRr i-
^,l crtus bb. 6. ac Trill. Cap.j i. Sinegladio verbi
P omnia continet.
riili*. Df* non immolatur salviis Holocatstvm; Sacramentum pietatis quandoque didtum. Sacramentum
E Rup. loquitur dc (acrificio corporis , &: fauguinis Do- ctiincunt hxc (ancti Profperi verba fent. 69.
pistatu eu-
rhariiUcum
mini, vt cx antecedentibus conflat. Sacramentum pietatis in indicium Jibi fumit indi

Enthaulii* Sacramentum quoque charitatis di«5tum hoc gnut. Bene enim effit non potefi male accipienti quod 5 ,p ro fp.
fatram-ntum facramcntum obfcruo.Santftus Thomas opufe. j 8. B o Nv M eft.
tkatt:
vtrm panu^uandogue
cap. i j .Nominatur quandoque titulos nobis exhibes, pius P-uthanfha
Multos Euchariftix
a*.
/aeramentum sllrarit , quandoque sacr a m l n- illcatidtor Anonymus,& ineditus, cuius fuperius J* cram *ntMm
S.Thom. 1
tWMMitKN
r r .

t v m c habitatis; iure hoc nomen mere-

.

mentionem fecimus (aeramentum quippe vmta- ;

batur , cum charitatis fux, pictatifquc diuitias in tis illud indigitat , vinculum pacis, deuotionis h*n»ru dtU-
in eo Dous non oftendat tantum , fcd commu- oblationem , ait efle quoque honoris delationem, tie diao.
enim Atoa -
nicer. Prxflat hic illius verba fifti , fic ille feribit
Tau IU fad Euchariftia Undis /acrlficium dictam reperio; de prxparat.ad Mill fer. 1. Quod vtique in talo ado-
P c,um fi £ “* certe illa Datiidis verba , Sacrificium laudis honori - rant jdngeli ,
slnhangeli , Dominationes, Principatui,
r< .traha.
jfatbfr me Pfd.n. 49.
, z$. plcriqUc de augultilTIma atque virtutes in terra vero venerantur fideles , re-
ruim 4?.
;

Euchariftia interpretamur ; iure autem laudis nerentur D emone 1 , conficiunt Sacerdotes , corda letifi-
facrificium dicitur ,
quia ille idoneus diuinis cat ,
fanthfuat animas , corpora caRifieat ,
purgat
lauJibtis concinendis redditur , qui huic menfx affiRus ,
mentes replet , informat opera , conformat
accubuerit; hinc fuiclus Matihxus cap.i6.vbi Deo ,
r/sACRAMlNTVM YNi ta-
hoc plane
de inflitutionc Euchariftix egit , addit poltca, 7i$, vincvlvm pacis, confortium cha-
CT hymno dillo exierunt in montem Oliueti ; redtus ritatis , expiationis facrificium , deuotionis oblatio,
nexus, nec deneftendus. Laudes apte Deo dicun- honoris delatio , exhibitio fidei ,
pabulum fanRitatis,
tur cum epulas eucharifticas fumpferimus ; fan- atque immolatio pietatis. Totum quod de illo dicitur,
dius Thomas in catena ad hunc locum ex mente minus eft eius laude quam jpirituale , fupercaeleflt ,
(ancti Hieronymi ait: Juxta hoc exemplum Solita- atque diurnum eft.
tor is , qui pane Chrifli , calice faturat us , in- & & Eucharifticam mCnfam mentis neruos appcl- Hutbariflic*
ebriat tu fuerit
,
potefi Lutdare Deum ; abit ab hac lat fanctus Chryfoftomus hom. 14. in 1. ad Co- mt"f* mtMil
mente, qui ab hac tucnla ad terrena diffluit, ad rinth. ylpta menfa anima noiba vis eft ervi s*chiyf.
peritura. mentis , fiducia vinculum ffies filus (fr vita , , ,

52.8. Memoria fitnRitatu didta Euchariftia cft. noflra. Hxc fidelium mentibus infiderent ,fre-
fi

Mrmsnafan- Vgo Carenfis in Pfalm. ij>. 6. vbi hxc habentur. quentiotes , auidiortffque ad hoc facramentum
ditatu Eu- Confitemini memoriafitnRitatu eius , per memoriam accurrerent, ne tot,tamquc magnis bonis, qux in
chartiUa ti-
(anctiratis Chrifli corpus imclligic , dum ait: euchari ft ico conuiuio latere, priuentur. Aliam qui
tulus.
Confitemini memoiua sanctitatis cupit ebibet mentem , Deum fuum (ub Euchati-
eitts ,
id cft , confitemini peccata , cum accedere debet u (tix velamine latentem cordis excipiamus fine
ad faucium Domini corpus fumendum , vel confi- non vtilitatis noltrx tantum caufa , fed diuine
ciendum , quod ipfe pracipit fumendum in memo- glorix,cui in omni tc litare debemus.
riam Dei,
Dioinum fa- Diuini quoque pabuli nomine Euchariftiam
bulum Eu-
rbariRio,
circumfcriptam lego; in adtis findi Domitiani C A P V T LII.
cx MSS. cod.hxc haboitur : lubet ftcra Miffitrum
Ad «.
folemnia celebrari ticque divino sagina-
,
Vica dc facra Euchariftia.
tv s pabvlo, coram cunilis difcipulu mAnibm
ad catum erelhs, ait: In manus tuas Domine commendo Euchari sita facramcntum vita •vocabatur
fpiriatm meum. apud Africanos.
Euchariftiam fimRum nntonomaflicc vocatam
Sanfhint an- Caro ChriRi viuificans.
tenemallhe obfetuo ; Tertullianus dc fpcdtaculis cap. x$.
Euehartflia. Ex'pre , quo amen in janctvu protuleris , gla-
guod in Paradifo lignum xitx,hoc inEctlc-
Tcttull. dia! oh teslimonium reddere Apud noflrosin vfu cft, .
fta Euchaxifha.
vr fiuiRijJimi nomen abfolute prolatum Euchari- Corpus vica: corpus ChriRi.
ftix facramcntum denotet.
Dominica quoque fuuritat dicitur Euchariftia
Vicx pabulum EuchariRia : & viu
Demirata fa- edulium.
tunt.u Eis- S.Cypriano epill.f 4. dum ait , ProttRione corporis ,
Corpus Chrifli fanftum,dr vitale.
ebariflia. Cr fvt(ruints Chrifli muniamur quot tutos effe contra ;

S.Cypr. admrfarhtm volumus munimento Dominica sa- ,

Ecclefia viuentium mater , qua fanem vita
tvritatis armemur. fuis exhibet .

Jl-num ab/i' Penum irf r/or dicitur Euchariftia , ac fi Qui vitam accipit vitam mutet. ,

luti J» Eu prxtcr illud alia vix boni nomen mereantur, Viucrc Deo debet qui euchariftico pane
,
eharifHa, jfaix 5 f . Audite’ audientes me , & comedite bonum-, pafcitur.v
Ifa-Jt. quale bonum, & quodnam ? non explicat ;fcd
Cor de Euchariftia.
comedendi verbum nos ad Euchariftiam vocet,
Vgo Cat.
quod antonomafticc bonum eft. Vgo Carcnfis iu
Vitam manducat qui manducat Chriftum. ,

Pfdrn.i J .Panis euchariflicus dicitur bonvs anto- V ira in chriftifanguine.

nemaftice ; adeo vt quod rarionem habet lucdcii- V ira: verba fuere, quibus Euchariftiafacra-
’tcfcar,exulec quicquid minime bonum. mentum infi i tutum eft d Chrifto.
S l9 - Vere bonum euchari (licum facramcntum ,’ex
In vit.r libro feribimur ad altare.
Omnia brna cuius perceptione omnia m percipientis men-
Stipendia vita: in Euehartftta percipimus.
ex fatra Eu- tem deferuntur ; (cite ille , & opportune ; Si
tharifita }rs-
rite hoc corpus fumpftru , Sapientis culogium di- Per Euchariftiam ad xternitatis quemdam
4: uni.
A&on. ces ; venerunt mihi omnia bona pariter i$t* ftatumt edigtmur,
Vica,

Digitized by Google
 , , - ,,

Agnus Eucharifticus. .63

Vica,e7* fan&ificatioiwfor ry? Agni cuchari- Miniftris facram hoftiam diftribuens, ait. Hoc
Jfici pinguis.
efi corpstsfianclumjionoratnm , & vitale.
Eua quoque , mater viuentium dida eft , Gen.). Tee!/fi* vi-
Immortalitatis alimonia facr* Eucha-
20. quia Ecclcfix figura fuit, qua* panis vitx nobis nentium mo-
rifti». erae exhibitura. Succinit fandus Auguftinus 1 1. 1"*
,Kr
Radix immortalitatis tuchArijlicus cibus. contra Fauftum.vbi ait : Ecclefia,qsu de virifini la-

Per immortalia facramcnta EttchAnJlia in- tere fati a efi , Eua id eft , mater vinentium
, vocatur, Aug.
etenim Dominus dii it in Euar.gelio ,fi quis non man-
tel/igend*.

Hofiia facrK mortuis confepulta *ti-

ducaturis carnem meam , C biberit fanguinem meum ,

non habebit in fie vitam , CT e contra qui fimpfirit

quando. debita cum praparatione VITA FRVITVH
,

ATERNA.
I cu^rf V m Chrifti caro oblata pro fxcull Tantuin qui fub euchoriflici Agni velamine vitam
53 °* WyrfSgiE vita vitam comcSentibus afferat, vitam accipit, viram mutet, ne ad mortem acci- •reipittvit*tk
luttur/fiiA
hinc ortum, vt apud prifei xui fidc- mmt,u
5 piat vitam ; implantanda hic) funt verba fandi

vitavotaba- ft.vS5w les boc facramentum vitx nomen Auguftini fcrm.i. dc tempore , qui tangens illud
tur mtud habuerit ; adeo vt vita abfolutcpro- Ioan.6.v.f 4 Non habebitis vitam in vobis, ait. Si non Ioan.4.v.f4>
.

AfiitAMt. lata facram Euchariftiam fignificarcc , ficuc Sc nutet vitam, ad indicium accipiet V 1 T A m, S.Aug. &
fitlus Baptifinuin, Hic mos apud Africanos ma- magis cx i pia corrumpitur , quam fanetur , magis
S.Aug. xime vigebat. Difco id ex fando Auguftino de ocdditur,quam viui licetur.
pcccat.mcrit.comra Pclag.lib.i.cap.24. cuius hxc Qui cuchariftico cibo pafeitur , viuere Deo Cti,.
funt verba : Optime Punici Chrifliani B aptifimum debet Matth.y fic vocemus onsc:Panem noftrum vi^ tt
.
;
Dti
ipfism nihil aliud, quam fiaiutem CT /aeramentum cor- quotidianum da nobis hodie , dimitte nobis debita no- debet, qmino-
poris Christi nihil aliud
,
quam vitam vocant. Et Jha. Probus ordo^nec myftcrio viduus, panem pe- tkarslhtc par-
iurc,cum& vitam infc contineat. Vndcloan. 6. timus, &
culparum dimiflionem. Rrflc inquit **p*f<!turh
v. j 1 .Panis vimss dicitur, Sc vitam aliis communi- Fortunatus ,^0/? efiam qtutfitam pcfiulatur venia pec-
cetjidcirco Sc panis viu vocatur ibidem v.48. co- catorum, vt qui Dei cibo pafiitur , e o vivat. D
Care cbriQi dem collineunt &
fandi Patres. Sandus Ircnxus ludius id dc Euchariftix facramcnto dicatur , in
vitsifitant. lib.4. aduersus hxrcfcs cap.jjj. dc vltima cama quo cum tam Dei cibo pafeimur, quam Deo ipfo>
S.htn.
loquens , ait : Chriflsss recumbentibus miniflrabat nofter cibus Deus cll , Deo itaque viuat , qui cu-
efiotm ffignificans eos ,
qui in terra recumbebam ,
qui- chariftico vefeitur pane, fub quo Deus latet.
S.Cjrr.Alcr. bus vehit miniSlrare vitam. Sandus Cyrillus Vita Euchariftix facramentum cft,quia exhibe- Cor it JE*r-
Alexandrinus lib.^.in Ioan.cap.i, C-tmew, inquit» turad vitam, vitadigne fumentibus communicat, «htrUtim
S.Igaac. fisam vivificantem ef/edt. Sandus Igna- vitx fons , Sc origo eft , vt eft coi , hinc corpus
rius cpifl. 14 ad Ephcfios , Euchariftiam , m o r-
. Chrifti etiam cor didum eft , quia ficut cor vitx
Tis antidotvm 0 pharmacum immortalitst- » " fons, & origo eft , lic Sc corpus Chrifti hoc no- ;

tis , appellar. mine indigitatur apud Rcinerum Catalogo de Relo»

In rcrrcftri illo Paradifo lignum vitx erat, Hxreticorum deliramentis ; vbi hxc leguntur,
in fa-
rmdifo lignum cuius frudus ad immortalitatem hominem ale- Apoftoli conficiebat cor DoMIMIM lingua Hd-
viu , redius , pleniufquc id prxftar cucharifticus
btc in rct ; legendum fit corpus cum cor.
braa-,n ifi fort^
E"- cibus qui iure lignum vitx dici poreft , cum Quxrunt Audores cur hoc facramentum fub
,
tbariliia.
mortis antidotum ut , immortalitatis pharma- & lpccic panis a Chrifto Domino inditurum fir,
^‘^ueu
S.Pafch.
cum. Id eleganter habet fandus Pafchafiuslib.de Sc vt multx caufx jtuius rei reddi poffint, illa op- ci-nitum.
corpore, & f anguine Domini cap.i. Sicut inquit, portuna eft , quam reddit fandus Thomas opule. 'S.Thon*
in Paradifo lignvm vita fuit , ex quo ixgu 58.de facramcnto Altaris,quia fcilicct panis vitx
fitbfifleret flatus homini* .fi mand.it* Dei firuajfet , & confcruandx, ac diu produccndx prxeipuum ali-
immortalitas ;
ita prom/um efi in Eccltfia hoc tn)fle- mentum eft , quod fi panis qui vitam non habet
rium /alutis , in quo diuina virtm ad 1 M m o rta- vitam tribuit , cur non magis ad vitam erit panis
Iitatem fisam inuifibili potentia quafi ex frufln
,
iflc viuus. Vitam in Euchariflia latere, vitam eflc,
ligni Paradifi nos , CYguflu fapientia fidiemat , & habet etiam Beatus Algcrus lib. 1. de facramcnto
virtute quatenus per hoc immortales in
,
anima ; tjmtn- cap. 5.1 Dum Chrifius, inquit, manducatur vita
diu ex hoc digne fumimsss, demum in melius tranfpofiti manducatur. \
ad immortalia feremur. felix qui ex vitx ligno
,
O Etiam fanguis ad vitam eft , animamque viuifi- £•
frudum decerpit ad vitam. Quod fi lignum vitx cat,anima in fanguinc fedem habere dicitur, quia vit» m chn-
in medio cur non Euchariflia in medio
Paradifi , per illum vitam corporis tribuit ,vtabeuntclan- fiifartgsumt.

Paradili collocatur?An Ecclcfij Dei Paradifus efi? guinc anima habcac,hinc in Lcuitico cap. 1 7-dici-
Eftj& anima quxlibcr pura , impolluta dclit-ia- & tur omnem animam in fanguinc effe. Sed lixc
rum Deo di, cuius
Paradifus delitis: funt , cum ad Chrifti fanguinem transferri polfiint, in hoc
filiis homimun dtc. quippe rationalis anima vitam habet. Ttanflulit
5 JI. Corpus vitx fxpc vocatur , Guithmandus Ar- etiam SJBafilius lib. de corpore Sc fangujne Chri- S.Bafik

Corfus viu, chicpikopus Aucrfanus lib. 1. de veritate Eu- fti cap.i \ .Anima,incpu\t,Chrifi i /anguine reparatur.

*V?
m -
cijr,‘ charifHx. Caro Chrifll q^va ist vngvi Omnis itaque anima , tefte Scriptura , in janguine , vt

Cuiihmand
CORPVS VITA. vbi habes in corpoir fidem, & per quem ipfit,Vt aiunt,

Viu patulum Vitx pabulum illud indigitat Anonymus viuifictt corpnsdnde d Chrifto (f ipfis vitam ha-
huchAristi*: anguftifjfrnam Euchariftiam,trad.i.f'
r
r
1 viu perci bet aternam in fit manentem. Sic ille. Vt
&xiu sdu- piant pabulssm, vizxquoque xtcrnx edulium, idetn ergo anima fedem in fanguine habet, Sc pei fan-
tium.
audor idem facramentum appellat eodem loco: guinem corpus animat, viuificatquc ; fic Sc anima
Anoo.
A£tsrna Vita /pirituall edulio nutrire voluifii vitam i Chrifti fanguine habet , fedem in co ha-
OrpiM Cirri- populum tuum. bere debet.
3
^ Corpus Chrifti in Euchariflia honorarum di- Vtvbiqucxtcrnx vitx pertulerit Cluiftus,qui vnU
vuoU*" *
f**n> u,t
, ea tamen verba maxime vitx
Atluop. cebatur>& vicaUsin Mula ALchiopica Sacerdos vita ipfa cll xtcrnx 1

O 4 fuerunt,
 } >- 4 -

154 Liber V. Sacrorum Eledorum,

Euthariflia tnortaUsaus
fuerunt , quibus Euchariftix facraracwum infti- tum dixerit ; me quoque fux menti (iibfignantem
'f*cr*m§iumm ** *

rui:,tdminirtranit ;
loan.6. cumfusedcEuchari- habebit, ab co quippe vt a radice vitx immortali-
Chrilia tft.
Kia dirtcruiiTcr.plurics difficultate preffi crcuri en- tas pullulae. Pixiuit Beatus Albertus Magnus u.Alb.Maga.
lojn.S. tes , reliliebant tunc Chriftus , Numquid
:
zos & dill. j.trad. 1 .cap.$.Iftc tifw,inquit,R aoix est
vultis abire i cui Petrus , Domine ad quem ibimus Immortalitatis, quia is qui fumitur , in
quia verba vita aternt habet ; xternam vitam quo principium crt vitx xtcrnx.
prxeipue illa verba continent» qux Euchariftiam Per immortalia (aeramenta Euchariftia inrel- Ptrimmorta -
S.Ang. (pedant, corpus Chrifti lapiunt;S.Aug.hoc tetigit ligebatur in adis fandi Pachomij. apud Simco- liafatramm-
r E-uthari-
trad.io.in \o.h erba vita stertis Isabes^ vitam enim nem Mcraphiaftem hxc \cg\\ntui:Gluandooporte-
JtTEKN AM HABES I N ADMINISTRA- eos ima
bat cvm r o immortalia 1 s

TION-E CORPORIS) ET SANGVINIS sacramenta, occcrfebat vnsem ex qus m ijs

Mcraph.
ChR T i fi verba nuda vitam habent , cub
i s vicis erunt propinquis , & fic ft iritalem diem feftum
non habeat (aeramentum ipfum , quod verbis ptr.gebant.
perficitur? Sacram oliin* hortiam mortuis confcpclire r4trM

53 4 - Porro hic maxime in libro v/uentium firribi- confueuerant.Hinc Amphilochius leonij Epifco- OTr, M
7n vite IH’0 fnur. Inter fex viros vnus vilus eft Ezechicli » qui pus in vita Bafilij cap. 6. refert Beatum Prxlulem fipul/a ali
fteiluntur ad veftitm erat line it eT atramentarium ad renet eius, holliam confecratam , clcuatimquc diuifilfc in ?*“**•
,
Altara.
Ettch.fi
& iugreffi fnw , & /Icterum iuxta Altare , cap. 9. tres portiones , additque ftarim 5 Vmtm quidem
AlDP biI*

Quid atramentarium ad Altarc-& non alibi etiam fijlcpit cum timore multo , aliam vero fcruauit
SiPafch.
fcribere poterat ? Poterat , fed feruirc in tnyftcria AD consepeliendvm /ibi , tertiam autem

Voluit;hic vir Chriftus (ignificat.qui cledos fuos pcfitamlfttpra columbam aureamJuppendit /uper altare\
in libro viucntiutn fcribere voluit. Prxclare Bea- vt corpus corruptibile ad immortalitatem, in-
tus Rupcrtus lib.i.in Ezcchielem cap. ji. Vir corruptionem (aeramenti huius conlorrio parare-
vmu in medio eorum veftitm lineis, (£r atramentarium tur ; fpi ritualem animx fpiritualis vitam Eu-
ad/enes eius Chriftus eft Det filiut ,
qui carnit noftra chari Iliam dic, non eft quod vocemus in du-
veftitus lineis venit in hunc mundum ad hoc Vt eleclos bium; rem firmant ca, qux infequenccmcxcuc-
fuos iam ditia vltioni excipiendos conscribe- fum rciicio.
ret in libro v 1 v E N t v x* ; fed ad al- 1

tare
riftix
hoc fecit) vt ftatim colligeremus per Euclu-
(aeramentum quod in Altari conferatur»,
UXCVRSVS XLlL
Stipendia vi- j n v itx Ijhro noftra nomina feribi. Bene iuxta
E
Anima; vita Euchariftix Sacramen-
altare perbibetur, inquit fandius Pafchafius lib.de
rtjtta ftrttft-
erc£i-
c0 r p 0rc> & fangoine Domini , vt milites ad sn- tum eft.

Idem. P r N u 1 A v 1 TiC percipienda accedentes diuinituf

Ecclcfix vita Euc h arisi ita.
diftemat. Igitur non alibi melius » certiufque
xtcrnx vitx librp notamur, quam digne ad Al- Corpus LhriHt in EecUJi* t vt lignum vicar, in
tare accedentes, vbi vitx frudum fument es xter- medio Paradifi.-
. nitati nafcamur. homo qutin cibo mortem inuerurat/m cibo
Ptr Eueha- Manna Iudaicus populus paftus xternitatis vicam referit.
tiftioM ad quoddam lignum prxfcfcrcbat , non creticre illi
atemitatie Vitx fpiritualis confumtnacio Euchari-
capilli, non vngues, non vcftimcnta atterebantur;
fi** efi‘
Vum *ndigi- °P ( > ra^ de illo Tertullianus lib. aduersiis Iud.
mur. Populus in Eremo cibatus quadraginta annis ad in- Vita corporis tnyft ici corpus Chrifiiinfttcr
Tcm. star at m n 11 aii s redaflus , nec huma- Euchartjita efi.
nis paffionibus contamincaus ,
per quod velut in Animam Deus vi utfic at vitali hoc cibo.
figura lignabatur cuchaiillicum panem ad xter-
Vitam panis non vitalis cum conferat , con^
nitatem alere.
fert magis ille qui non vitalis tantum*
Wia, & Et vt i pafchali agno aliquid in rem noftram
f„a.
,
»

Sifieatit nebit Vmuucmus ; non ne fanguis , quo portes Iinic-

fed vita.
efi AX ni tu- bantur , vt ab exterminatore habitatore Client li- Frudus vitx Chrifti corpus.
hanfitefau- bcr j ,\ cc perirent tacite innuebat per /aeram
t , ,
£>uod anima corpori* hoc chrifti corpus
X NM >
communionem mortem arceri ac propulfari,
, anima.
S.Cyr.Ale* vitam confcruare-Huc flexit (andus Cyrillus Ale-
Vitx xtcrnx cfFcdus in Eucharifticis
xandrinus lib. 2. Glaphy rorum in Exodum his
epulis.
verbis Ceterum poft matlationem iubet fvtguine
:

illini poftes domorurn,& limen jiihil aliud, mea quidem Vitam xternam tribuit in hoc facramento
fent ent ia jignlficare volens t qnam vt venerando,dr pre- - Chrijlus.
tio/o Chrifti /anguine terrenam noftram domum mu- Jnxternam vitam hoc facramentum euehit.
ni.tmus , at que velemus /foc eft , corpus noflrum .mor- Vitam in Euchariftia edit vitam bibit,
tem, qgutm per tranfbejonem incurreramus per
,

qui Chrifti exemplo dura quaque fu-

V 1 TyC Janflifteationem depellentes , vita enim (jr fan
Qificatio nobis eft Chrifti communio. Hadcnus fan- ftinet.
dus Cyrillus, vbi vides vitx nomine Iaeram com-
Vm vita Euchariftia fit,non fibi tantum crt,
535 -
imtn&rtalita-
munionem donati.
Immortalitatis alimoniam Iaeram Euchari-
diam vocat fandus Cyprianus deCccna Domini,
C & comedentibus, digne acce<Jant;rcci-
eft

pit vitam, qui vitale Chrifti corpus inferit fuo

li
j } 6.

tii alimonia dum ait: Non iam ad elaborata impenfs , cr arte pedori.
comtittio Populi inuitantur fed immortali-
t Ecclcllx vita Euchariftix facramcnrum crt,
r tilia. Eeeltfie vita
S.Cypr.'
tatis alimonia datur , a communibus cibis nam illo velut corpori vitam inhalat Chriftus;
Emeban/iio.
different. hinc illud fandi Cypriani dc Cana Domini: S.CJSI.
'Radi* itu- Radicem immortalitatis, (i qui hoc facramen* Ipfc ponit , Cr caro, &
/unguii, idem cibus* /kbftan- &
 , ,

Agnus Eucharifticus. 16 $
4,
f/ & VITA FACTVS EST EcCLESIA! SV* quem quotidie edimsss , V 1TA efl corpori' , ita pa-
quam corpus JItum appeHat ,
dant ei participationem nis ifie fuperfubflantiaUs vita efl anima , & /artitas
/piri tus, mentis.
Ctrpat Chi- Pofucrir in Paradifo, quem condiderat, vir* Ad vitam elfc Chrifti corpus, firmat etiam fan- frudus vTtk
JV •" E“!*- lignum mundi condi cor,nos in Ecclcfiapro ligno dlusThomas opufe. j 8. cap, ». Corpus CbrifUeft CbeUH str -
vi lignum
fla
vita in mtdu
viti Euchariftiam habemus» qui digne acceden- frsttlm vita, valens ad deftruflionem gehenna, & ac- S.Thou».
Jonutifi.
tibus vitam inhalat , Ioan. Vitalis in ipcculo mo- qui/itionemVIT* * T e R N *.
lom.Yit. rali , verbo Euchariftia , Gcn. x. Pvfuit Deus t 1- Quod anima corpori nollro eft , hoc corpus animo
on v m VIT A. in medio Parudifi, id efl, in Ecclefia animx uol!rx,vt non abierit,qni illud
Chrifti eft esrftri . bsc
fub /aeramento verum corpus Cbrifli. animx animam indigitaucrit. Anima corpori vi-
Nemo, qui in homo dandus,
In cibo mortem reperii primus tam tribuit, vitalcfque fpiritus ad varias operatio-
LwTpoo*.’
cibo mortem ergo eidem a Deo cibus in quo vitam veperire- nes prxftandas excitat } idem Chrifti corpus in
,
inutnemt , in
tth viti re-
tur ; hic autem fuit Euchariftix (aeramentum. nobis efficit, &
modo nobiliori, prxftantioi ique:
ferit.
Scite Be.irus Rupcrtus lib. ia. dc vidoria verb. hinc illud dodli ,
probique Dodori s : Sii nt ani-
B.Rup. Dom. cap. 1 1. Quia cum non viderint , ni/i pomum, ma corpori conluttlla fpiritus quofdam excitat
,
quot
quanrumlibet fiunt, aut vi/it pulchrum ,
crediderunt in vitales ,
vel animales vocant ,
quibus ipfum corpus
ido ejfe diuir.it at is e fftElstm , crediderunt Diabolo di- /infles, & ipfa membra debilitata rtmui/iunt, dr viret
.
cef*ti : Si comederitis , eritis ficut Dtp ;
contra cibum caro Christi
refitmum ad operandum jsic
iHum^pti cibm fuit mortis, diti ante ratione 'tu- Domini anima nostr* coniw.Pl a exci-
Jlitia , tLeri oportebat cibum alium, qui e/Jet ciBVI tos in illa fliritm vere vitales
,
quos illkfli alienes , &
VIT*, & fsmilitudine , vt /cilicet ine/Je Uli mens
inspirationes nominamus quibm anima aSlu ; t-iuifl-
crediderit
,
quod oculus non videret , crederet e/fe cibum , eatur , dr roboratur , vt qua Deifunt , magno exequa-
& potum t-eraciter communicanda dsuinitatis. Per tur fauore.
hanc /idem/ibi Dem ab homine fatisfaclum e/fe indi- Ad xternam vitam cibura alere, ad xternitarem
cat , dum non minus fibi credit quam diabolo cre- hunc potum mentes foucrc indicant tede panis, r,t *

diderat.
Hxc vita Euchariftia eft,fcd fpiritualis con-
,

& vinum ex quibus conficitur , vt enim commu-

f1 vinum vitam perituram tribuunt,
lu» panis ,Si
. ., .
^
r m '!m
thanffitm

J57-
Vite jpiritun- fumnutio atque perfedio. Hoc titulo donatur
, dum vertuntur in fanguinem , fic Sc xternam pa-
ii* confum- a fando Thoma 3 parr. quxft. 7 j art. 3 in corp.
.
. . nis ifte cibus ccelcftis , & ifte potus , vt idcirco
matit Eutha-
riflin efl,
Bapti/mm , inquit, eft principium jpiritualis viu, & etiam talium rerum materia huic (aeramento fub-

S.Thom.
i.mua /aeramentorum ;Evch aristia vero fandus Cyprianus de cana Domini: S.C>pt»
iiciatui jfcitc

<Q A l
*I CON 5 VMMATIO SPIIUTVXlIS Panis isle communis in carnem , dr fanguinem muta-
V T*I , & omnium /aeramentorum finis. tus procurat vitam , dr incrementum corporibus , ideo-

Vit* e erferit
Anima vitam
corpori tribuit fui exhibitione, que ex concreto rerum offtflu fidei nofh a infirmitas
ntylHet ttrpus vitam, 8c Chriftus dum in Euchariftia fe Ecclcfix fen/ibili argumento edoEla eft.vi/ibililus Jaeramentis in-
Chritli in fa-
em Euchaei-
olfcrt , nam quod anima hoc Chriftus
corpori , e/fe VIT* * T E R N * EFFECTVM , & i*
corpus Ecclehx cft , hoc illa animatur , hoc foue-
tam corporali ,
quam ffiriiali tranfuione Christo nos
fti» efl.
rur.hoc viuit,hoc venuftatur.Pulchrcloan.Vitalis vniri.
Ijuo.Vic.
in fpcculamorali verbo Euchariftia : Sicut anima Etiam Petrus c&m de Euchariftix facramcnto Vitam sttmi
rationalis efl vita corporis phjfici , ita Chriflus est haberetur fermo , Chrifto dixit , Verba vita atema
pUtamsuto
r
Vita corporis my si ici, &fient eadem .
• . .
i ,
habes ;
quod maxime verum apparet in (aeramenti cbriPus,
anima tota integra]mefiti diuifione tfl infivgulis por- huius inftitutione 6c exhibitione, vitx quippe
tibus fui corporis fimsd.fic virum, & idem verum ccrptss verba przcipue fe habere Chriftus oftendic cum
’

Chritli totum integrumfine fui diuifione ftmul eft in vitale hoc cibuiti inftitult , perfecit. Prxclar£ &
multis hoflijs conficiatis. Beatus Algerus lib. i . de facrament. cap. 1 1 Verba B .

AnimS Deus Vitam hoc cibo Deus animx confert, colla- & vita atema habes ; vitam enim sternam habes in mini-
vimifittU vi- tam feruat ,quod animx exemplo illuftrat fandius flratione corporis , dr /anguinis tui , & nos credidimus
tuli het ut». Auguftinus apud fandum Thomam opufe. j8. dr cognouimsu ,quia tues Chriflus filius Dei,id eft, quid
S.Aag. cap. 6 . in hxc verba : Sicut anima vita ejt corporis, ipfa Vita *terna
tues ,& non das in came,
/id non viuijicatJine cibo corporali, it a D t V S vita dr /anguine tuo, nifi quod et.
EST A N M * ,fed non 1 viuijicat illam fne cibo fi-
J
Aquaipfa,qux vino immittitur in Caliccm,ta- f4
^*
rituali, id tfl, fine verbo Dei \ fic hac, ida natura & & citc monet nos in xternam vitam per hoc facra- /» sternam
Vuan>,hc/o-
hominis fsbi dfjimiles dijftmilem cibum habuerunt ,
, mentum duci, euchlquej feite S. Tnomas j.pait.
& •di» modo , dr longi abinuicem comederunt , nec quxft.74. art.<. vti quxrcns cur vinum in Eucha-
cibm corporis congruebat fpiritui , nec cibm fpiritus riftia aqua mifccnda, inter alias rationes hanc ad- s.Thoot.
corpori. dit in corpore Quarto quia boc competii ad vltirrrnm
:

558.
Vita
Euchariftix iacramentum , cft vitam & ejfiElum huius /aeramenti rfui <*/?introitvs ad
Verum punit
i quibus digne accipitur \ & cur vitam
tribuit iis, VITAM * t e R N A M. Vnde jimbrof.dicit in lib.
neu vitulit ci non conferat cibus,
qui vitam habet, quin vita & de /aeramentis ,
redundat aqua in calicem , fidit in &
e en ferat, ttn- cft , cum ad vitam nutriat,
ferat magis ille,
virain feruet cibus & vitam asemam. Igitur qui ferri in cttlum quxrit,
qui vita deftituitur, vita nec eft , ncc vitam toto defiderio ad (aeramentum circumferatur}
iit , qui non
habet ? Perite rem premit B. Algcrus lib. i de fa« corium ingredi non meretur qui aditum fibi ad
vitah* tan- .
,

titmnfei vita, cramento cap.i9.S1 enim, tanta vis efl in cibo eucharifticas epulas vitx impuritate prxcluditj
B.AJg. nec viuit,nec manet , vt laLentem vitatu huius tem- refpicit in pofircrrlis verbis ad illa Ioan.^.verf 1 4.
poris fottratydr retinrat quamdin Deo placuerit,quanto Vt fiat in eo fons aqua fidientis in vitam sternam in •,

magis Chriflus cibus viitens immortaliter vitam vitam xternam falict , qui xternx vitx (aeramen- y;t4m ^
ATErnam conferre credendus tfl , quibm /ibi pla- tum dignus excipiet. cbarifiis
cuerit ? magis enim credendm
efl vitam conferre , qui Denique is in Dei menfa vitatn comedit, &: vi- vitam NNti
vitam in fe habet , dr vita efl quam qui non habet. tam bibit qui paflionis Dominici imitator
, ,
J"
s.c m -
Idem tangit fandius Cyprianus rradl.de Cama
Domini , in hxc verba. Sicut ponit communis ,
dura quxque forti animo fert,
tolerat fuppliciis , &
illatas iniurias
tribulationibus «ftedus „, t .
,

aded
 . , n

i66 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

«deo non dolet ,nec in querelas erumpit, vt lxti- ineffabile > & cxlejfe comtiuium Angelorum Choris

cia perfundatur, in Dei laudem exiliat. Audiri hic

optabile immundo corde , atque fiordidato audaHer
i tiac.Atb. debet Franco Abbas, qui tom.io.de Gratia Dei, ita
accedere ,& infilentijf.me deuorare prafitmmt. Proh
loquitur Tunc myfterium pajftofiis Chrifti in memo-
:
hominum impudentia >
qui ad iudicem fe fuo
riam homo celebrat > quando i}fi opitu-
eius jalubriter
nocentes ,
fi fiunt rei xternum puniendi. &
lante fimitia propetrat cumfdfirum fratrum amarijfi- Qui regiam conquinabat purpuram, non fecus Immunda
mo felle potatui fiuftinet citm imurtji affeQm nem dolet: ac filcidiiler>vkimum fubibat fupplicium , iuftius
,

irrifm ridet ,fitppHciis attritu* gaudet & ea quo de- punietur , qui immunda confciemia Chrifti cor- ''um
,

in corpore fit* fitpplet. Hic de pus accipir ; quod premit fandus Chryfoftomus /„/;.'u/j **-
fiunt pajjio/lum Chrifii ,

THtnfa Dominici vere vitam comedit', Aie hotn.4 f in Ioan. Nam fi qui regiam purpuram coin- p* flent, at »fl£
quinam haud fretu quam fifcinduni , puniuntur ; quid CknfUtm
de calice Domiti veri vitant & fecundum pro- ,

miffuns ei ut

ipfi.
, & ipfi in Cbrifto
Vere in co viuit Chriftus , qui pro Chrifto
bibit

,
,

& Chrifhss vini in t

mirum fi qui immunda
piunt , idem fiuppUcium Jubeam
confciemia Chrfii corpu* acci-

,
quod qui cum clauis
^
sciuyf.
*JP*s-

cruci affixerunt. Sic ille.

pararus cft mori , dumque mortem obire non po-
Pende poftrema verba, in quibus indigne fu- iBdijmietn-
teft,quam Chrifti caufa amat.non appetit, appetit
dura, quxquc r»ro Chrifto ferre , intuiiifque affe- mentes Chrifti corpus , Chrifti crucifixoribus .

pariat, quod premit etiam hom.6o.ad populum in gMtriluitom-

&us gaudio aracitur,& lxtitia.
nxc Verba : Confidera quantum aduersus proditorem paratur,

EXCVRSVS XL11I.
indignaris contra eos, qui crucifixerunt-, itaque confi-
dera ne tu quoquefis reut corporis, &fanguinis Cbrifii i
Idem.

t&ifiotQifJimum corpus Jugularunt ,tu vero pollutafufici-

Malis Euchariftia non vita , fcd
anima pofi tot beneficia. Vere proditor , & vclut
pis
mors cft. alter ludas 1 , qui indignus, atque impurus buccel-

lam accipit \ vt redo inclamet fandus Auguftinus

£«chari!/U facramrntum bonos ai corium in Pfalm.141. Accepit buccellas ludas, & imroiuit i

euehitjndignos gehenna odycit. eum Satanas quam , multos ludas Diabolus implet in-

Immunda confc tenti* Chriftum fumerejdcm digni accipientes buccellam ad iudicium fisum ;
qui

fuppliciutn expellent, *e ilii qui Chrijlum

enim manducat , & bibit indigni iudicium fibi man-
,

ducat , dr bibit. Semel ludas tradidit, fcmel cru- Al

[
n
cruci affixerunt. cifixerunt cius hoftes, indigni fufeeptores quo- ^Luu fir-
Indignus corium* cum Cbrifii crucifixoribus tidie Chriftuin produnt , quotidie crucifigunt, p„, A etipit.
compurutur. vt vere Tertullianus exclamarit lib.de idololatria S.Aug.
cap. 7. Proh fictius fimel Iudai Cbrifto manus imule- Teii.
Alter ludas »
qui indigne ChriJH corpus ac- ,

cipit.
runt , ifii quotidie eius corpus lacejjitnr. 0 manus pra-
cidend* fiderint iam , an per fimilitudinem diffstm
!

*Manna gufluuiffe ludetis maiorem crucia-

manus tua fcandalizxt amputa eam, qua magis
fit, fi te
tum fartor init. atnputanda ,
quam in quibat Domini corpus ficandali-
Idem timere Euchariftia: menfx participet Tfatur. Sic ille.

debent fi indigni accedant. Dire omnes in inferno torquebantur impij,fed $41,

Ad mortem efi EuchariHta fi indigne fu- maxime illi, qui Euchariftix menfz adraifli prauis Manna fe-
moribus ab harum epularum fandiracc abierunt, ftauifft ludsit
matur. .
in* ter * mcrU'
Magna Iudzorum felicitas magna cduda bibe-
Petro adfalutem e ucharificus Agnus, Iudx rint fcd quia his beneficiis non rciponderunt,
;

ad ruinam. acerbius eorum animz fubfecurz calamitates ex-

Zucharifiicum munus alqs odor vicx in vi - ederunt , nimirum mannx dulcedo in amaritu-

t*m,*lijs odor mortis in mortem, dinem, in fuppliciujn vcrla cftjfic Iudzos premit,
guibus moribus fit infignitm eucharifiica & pungit fandus Zeno fcrm.t.in Exod. Vcrurna- $.z t jn>.
men ludat quid monumentis tui criminis gratularis f
menfet conuiua, explorat Rex,& ludex.
Ad hoc fine in Eremo aquam de petra bibifii m a n-
Bonorum confordum in hac menfu malos NA D M COELO GVSTASTI, VT CVM
non excufatfed damnat. ESSES ADEGESTATEM FOSTMODVM
Inter iuftos viuerc tnaiori pcena dignus indi- DEVOlVTTSjIRATIHlTORVU BONO-
gnos reddit. KVM RECORDATIONE ACRIVS TOR-
Bonorum exemplo in malo perfeuerare pro- QUERERIS. Idem occinatur iis ,
qui in Chrifti
caftris viuunt , fed a Chrifti moribus alieni, cum
i eHa impudentia efi.
vhricibus flammis traditi fuerint , quam grauiter
feccatorum improbitas maior inter bonos & cruciabit , cum cogitaurrint , fe
eos torquebit,
apparet citm eucharifiica menfa afiident .
non manna nutritos, fcd ccclcfti pane, Chrifti cor-
pore, Chrifti fanguine ? Nihil profuit Iudzorum Hetn timet*
JLuekarifli*
populo manna de ccclo guftafTc , nihil aquam de
S4i.
tiMckariflit
V T vita bonis cft eucharifticus cibus.fic malis
ad mortem eft.Ea quippe cft rerum diurnarum
(atramentum bumanarumque natura , ait Philo
Carpathius in
ictra bibifle

faboranti
, obfuit potius
hxc nuioris cruciatus materiant prz-
; nam egeftatepoftea
menfa parti-
tipti Uektmf
imi/gmi *ft*-

lenti mi t te- cap. 7. Cantici Canticorum , Vt qua pro fita digni-

bucre \ iuftius id dc Euchariftia ipfa dicatur, qui
lum ttuhit, tate ,& excellentia optima effe debent, acJuturna, eadem eam accipit, nec pro fici t,vbi ad egcftatem deuenc-
iniignei ge- rit , vbi flammis adiudicatus fuerit , tunc maxime
mutato ordine peffima fiant, atque infirma^quod ftarim
henna adi/iit.
Euchariftix illuftiac exemplo, a qua mortem, cruciabitur cum recordabitur fc tali cibo dona-
Philo Catp.
cimque asternam hauriunt indigne accedentes, tum ,
quo facile pollet ab illa damnatione
cum in ca vitam inuenire iufti folcant. Licet eximi.
,
Jd mtrtf efl

inquit ,
videre quofidam ex tjoc fitcrattffimo conuiui* Ad mortem cflefacram Eucinriftiam fi fuma- tmhsriJiiM fi
fieri quotidie proniores (fr ob id filum ad gehennam tur indigne , oftendit Sc ludas proditor qui poft indigt.} fu-
\ ,

properare mifierrimos ,
quod ad tale , ac tantum tdtnquc illius cmni ad proditionem iuic, & poft illam ad matur.

deipera

Digitized by Google
 ,

Agnus Eucharifticus. 167

defperationem laqueumque , quod mortis ge-
, quo habitu accubamus , quibus moribus , quibus
nus oftcndir , ob indignam fumptionera maximi virtutibus accubamus diuinx meniar.
ic puniuilll- ,vr laqueum guttur illud obftringe- Sed cur ifte (c non cxcufar , dicens fc accum- Penorum et-

rct quo Chrifti corpus in Cana deglutiucr.it. bendi morem ignorare , quo nuptulis vcftis re fortium ia
,
hae mens*
S.Cjpr. Aduocari huc pollimc verba fandi Cypriani qui quirarurlvc ignoraucrit morem i aliorum exem-
, malei ntn ex*
in Cccna Domini ait Vbifurunt cibum mens per- : plum habebat , eunt videret omnes , inquit (ancius tU At.ftii JJt-
fid4 tetigit , CT fieleratiirn os partu fimifijicatus intr.i- CyrillusHicrofolymitanusin prarlat.ad Catcch. n*r.
ait , ]' AHRICID1ALIS vim l.trtti fitcramenti ffdcndide vtftitos ,
cporteb.it ipfipn quoque tiufiemodi S.Cyt.IcioC
nonfuitinem, quafipatende area ex>tflatus eft, cr pra- capere amiblum. ferum sile liium vna cum alis fiumo-
adproditionem,
veps cucurrit pretium ad desperatio- & bat aqualem, inaqualetn autem ornatum, (j ptopefitum

nem , & laqueum. habebat.Ex his, qua*, in aliis videbat, dilecre pote-
Pro varia (umentium difpofitione varios hoc rat,quid dc ipfi proritandum , nam aliorum exem-
545 -
fetro diu- Aeramentum cftcdus producit , ludx mortem
plo regula noftracft,vt boni doceret , malos dum
ttm emirari- parturiuit , Petro vitam quia ille indigne accc-
,
bonum operauerit.
fiuut Agntu, dit j ille digne, ceciderit Petrus ,ac ftatim rcli- Qui fc nuptiis immifctiit non habens vcftcm
luJe rm- p,fccns
54 T*
refurrexit quod etiam huius (aeramenti nuptialem, tenebris aduritur; cur non dc antea Inter inflet
,
virtuti qua prius (c munierat , acceptum referri
,
damnatus, nam dc antea iniuftus erat,impuruscrat? a tuere maio-
ri fotu* di -
poteft, mundos mundiores rcddit,imtnundos im- an quia fc fandis nuptiis obtrudes, inftorum con*
|»<f ihiultes
mundiores hoc (aeramentum , quod in hunc forcium quirens (anditatis fimulatione magis reddit.
B.Laar.lulL modum iiluftrabat Beatus Laurentius luftinianus impius cuaicrac, maiori pana dignus, minulque
dc triumphali Chrifti agone cap. 4. Expergi/i ere fcrcndusiSandi Ambrolij haec fune verba fcon.14. S.Ambr,
nunc anima mea , expergifiimitti vos amatores & Ligatus in tenebras expeditur non filum, quod peccator
vcriyGr incocttfjl boni, atque tota cordis intentione con- erat
, fi
d quia quum peccator e/fet, sanctitatis
fiderate quam dultiter
,
quam humiliter ,
quamdque sibi meritvm cwjd/ovor. Simulata funditas
dilectionis ajfiblu Dominus lefus adime paffibilis im - non eft fandiras,icd duplex iniquitas.
pajjibiliter fi /aeramentum ,
ipfum tribuit in
offici- & Prxtcrca licet peccator eflet antequam veni- Tenerum ex-
emptoir; matO
tur cibiu hominum Dominus , ac
conditor Angelorum , ret cito ad nuptias, non eft prius damnatus quim
, fer fenerare
Completur plane nunc, quod ore Prophetico fuerat pra- ingrclluscum aliis habentibus vcftcm nuptialem; frtiefl4 m* 1

nuntiatum , Panem culi dedit eis , panem Angelorum ip(c line ca inuentus eft ; quia malus cuin malis pudeant ejt.
tnanducauit homo. Singuli difiurnbentium eumdem ac- clfc noti eft adeo malum , fcd malus ede cum bo-
cipiunt corporis cibum , idemque /anguinis poculum, nis , & bonorum exemplo in malo pcrfcucrare»
& (quod, mirabile fuo non fe denegat proditori,
eft ) nec aliorum funditate moucci proiedx impu-
quem fciebat iam aduertumfi leuajfi calcaneum ,fiui- dentia; clt , dc non ferendx malitia; certum argu-
que Domini perditionem querere. irno Petrus ludat ,& mentum dc idcirco iuftc damnatur ,qui ad nu-
.

alircr tamen ,nam ai»

tale sii pafiuntur alimento , ptias fc contulerat quem antea iudicis miicricor-
,

MUITVM ET PROFECTVM PeTRVS,

,
dia tolerabat.
Peeeaterum
PRODITOR VERO MANDVCAT AD RVI- Denique qui vefte nuptiali carebat , tantum
improbita*
NAM, AT Q.V I INTERITV m. Pro fument ium Regi difplicuic, vt eum carceri , tenebrifquc ad- maior tmer
dilfifitione cibus hic di fures etiam operatur effeti ut. iiccrec , milii illi aliorum confortium profuit, Leuos apparet
Quem enim reperit mudjsm>& iuftnm, amplius mundat quin obfuit potius, quod notabar etiam fandus hm eiuiisri- 1

atque /dntlipeat ;
quem asstem firdefientem inuenit, Maximus hom.in Vig.Natiuit.Domini,hifcc ver- fheo mtnfa
atfiJtrtt.
Cr immundum , deteriorem facit , quoniam findi a , & bis. Qu/mto candebat sanctita 1, tan- Manh
immaculata iniquitatibus polbttut prafumpfit fiumere to magis peccatorum illius apparebat improbitas ,
qui S,Mix.
fiteramenta. Suis namque demeritis , non Dei volun- potuerat minus diflieniffe ,/orfitan fi in confortium iu-
tate malus. jlorum minime fidediffit. "Hemo fibi dc aliorum cum

Suauis aliquarum rerum odor, qui vitalis com- quibus viuit perfedione ac (auditate blandiatur,
544 -

EueharMtieM munirer eft ad mortem quibufdam animantibus damnabit eum aliena fanditas , quam neglexit,
mmnm *iyi folec clTe , rotarum odorem lethalem fcarabis dum imitari noluit inter bonos maluin cllc ;
edor vira in
e jfc traditum ab autoribus eft ; idem accidere in pclfimi eft. Euehariftix licet menft aftideamus
vitam
Euchariftix (aeramento non eft dubium cius cum bonis bonorum focictas adeo nos non mu-
eJsrmsrtn'/£ , ,

mirum. odor digne accedentibus eft , indigne verd

vitalis nietur arguat potius,dc condemnet, qui Apii inter
Icthaiis eft , vt de illo dici poteft , quod dc fc di- eucharifticasdclitias bonorum numerum ftndc-
l.Co(.U(. cebat Paulus 1 .Cor.i. 1 j. Chrifti bonus odor fumus, debic augere ne ibi mortem inucniac, maiufquc
aliti quidem odor mortis in mortem, ahji autem odor fupplicium vbi poterat inucnirc vitam , dc pan«
S.CyTpr. vita in vitam ; fandus Cyprianus dc Cana Do- prxtcriiis fcclctibus debite rem i (fio nem.
mini hanc noftram mentem fulcit, dum dc En-
chariftia loquens , ait : Altjsfiunt hac munera odor
V 1 T.t in vitam , alqs mortis in mor- odor E X C VKS V S XLIV .

t em: quia omnino iuffum eft, vt tanto priutntur beneficio

Euchariflia cordis magnes.
gratu contemptores , nec in indignis tanta gratia puri-
tas fitbt faciat manfionem.
Det benignitas nos tanqttam mngncs ferrum
§*uibut meri- bonos cucharifticx racnfr accumbere
Inter
fit infi- nil nobis proderit , (i probis moribus deftituan-
trahit.
giutuiEuiba-
tur bonorum confortium , nec benigna inuita-
. Ad magnetem fe antens amans confert ,vt
1,0 homini illa profuit qui inter inuitatos ad ferream traheret.
ttnmM* ex- ,

pleras rex, nuprias repertus eft fine vefte nuptiali. Mattii. 11. 1» amicarum oculis magnetis vim amantes
iuJtx. h;vc habemur : f'idit ibi hominem non veftuum vefte
Mattk.it.
fentiunt.
nuptiali. Circjmfpicicbat fingulos Rex , qui in-
EuchariTtia tanquam magnes ferrea homi-
traucrat , curabat enim quomodo comederent,
fcd quomodo eiTcnc ornati non fatis illi quod in num corda trahit.
cius Ecclciiaviuamus >
fcddiligcmiffimc inquirit Deuctorum corda Eucharijlia trahit non

Digitized by Google
 , ,

Liber V. Sacrorum Ele&orum,

torum , t^ui terrenis ndhtrcrent. manna rcfpucrunt,cepas, & allia i€gypti quxrcn-
furu corda euchartjUctts magnes m coelum tes;& de EuchariAia ait Abb.loannes Gellen lib.4.

euchie.
Devotorvm corda T n A in T-,qui nem-
pe a noxio noxiarum rerum fucco funr immunes.
'Corpus tujlar ferri k magnete in altum trahi At gypti cepas non amanc,non allia, fcd
.
caliun m
debet. feruntur, i nque perennatura.
Amicus ab amice ranquam a magnete tra- Hoc facramcmum in calum euchit,atque ade& Pura coria
hitur. trahit illotum corda, qu* pura repent, at que a re- eusharifUctot

In fu b lime communicantis corpus elatum. rum terrenarum adfcdu vcluti noxio fucco im- magne» in
calum tuebit.
nuinia praeclare Anonymus audor , & ineditus,
Auwo.
'Fidelium mentes , oculofque ad fc trahit Est-
,
,

a nobis. non (cmcl aduocatus.de prxp. ad Mifl.

chartjlix [aeramentum. fer. t. vbi ita loquitur Non , inquit, fimel tantum:

b nudifua bonitas fid quotidie te immolari , tcqtse fumi

,

546 Agnes ferrum trahit admota ferro , & nos complacuit tibi quatenus jiiut ex culpa debito , ac quo-

toni ktnigm
.

Mt licet ferreos Dei benignitas ,

Wh wi m». trahere ejebet i trahit donis Deus .trahit benefi-
charius & tidianis facinoribus fine cejfuione

furamento tuo reftlius ,

ad in* titiabitur,
tua roborat fu virtute gratia*,
ita

1**m m»gnn c j j s plufquain ferreus cA qui trahi Ce cum linir. que tua dulcedine recreatus , CORDE, ET AFFE-
f

'r* m
,
,,M '
Audiendus hic Saluianus, qui lib. 4. de Gubcm. CTIONE IUVITVR AD SVMMA, meriti
ialviaa. Dei, ita dilferit : Ipfi Saluatoridc o, vt ait Apostolus fquidem per te erigitur ad te,&defe tranfit in te, dum
moriendo pro nobis commendare voluit emnibtu cha- pura mente ,fde non fila , deuotione ignita , atque hu-
r itate fu * ,
vt net ad reddendam pietatem tanta Zririjfi- mili pietate in fe fufiipit te totum ; Deum verum , zita
tudine pietatis fna traheret: fient illas natura verbum , lendore gloria , beatorum pramium , An-
ff
admirabilis gemmas ferunt ,
qua ferro PRO- gelorum Dominum, canderem at em* lutis , & fine ma-
nvs admota ,
durifimum litet cbfybem cula fjxculumfimpiternum. Parum cft vt in fubhme
stffeilu ejuafi jpirantefiiifendunt : ita etiam ille , id efi, eucharis,vt rapiaris in alto.
fumma , & darifima agnorum cxlcfiium gemma , hoc Corpus ferri inftar a magnete in altum trahi 548.
fiiicet voluit , vt dum fc licet durifimis nobis defen- debet. Sandus Grcgorius Nazianzcnus cann. de Ccrftui inflat

dens de calo propiut adiungeret , aficdu fito nos ejuafi rebus fuia ita canit; ftrri m r**-
amoris fui manibus admouerrt , vt agnofientei vtiejue — Socium quoque ccrpsu,vt atrum gntts in alii
trabi Jebet.
dona fua , ac beneficia , inttUigcremus quid nos pro Do- Magneti ferrum vis indu a tollit in altum? S.Grcg Na*»
mino tam lono facere conueniret , cum ille pro nudisfer- Cur non feratur mens, cuchariftici Agni delitii»
tus tanta feci /it. recreata?
Ai mtgnttf De illa qua; muneribus rrahi non poterat.fcAi* Homines ab hominibus , quos amicos habent, Amicui ab
amice tentui
feamtiamit uc quidam amore infano correptus canebat. i Auc ma-
vcLut ferrum a magnete trahunt ui ,fat ut
eenfert , vt
k magnete
porrexi ex auro numufiula Dadalafed tu gni nominis audot Petrus Delphinus lib. i.ep.9. trahitur.
,r*~
Respuis, & nugas aurea donafacis. dum ait : %y£grc diueliimura te Pater optime , /equi- Petr.DcipIb
Cinnam*, nec captas redolentia,nec Amdhjflos mur te quocunque ieris , trahis nos pofl te ficui
Quid faciam Ji nec, lux mea,carmen amati magnes ferrum j
iuftius id Deo fuo Dei feruus
Montibus *y£thiopnm magnetem pof.tre Cogatt dicat , verius Chrilti amator CluiAo prxfcitim
,

Fibra tibi citrn fit ferrea,fit veniet, dum eius carnem comedit , bibit cius fanguinem,
tn amitarum In amicarum oculis magnetis vim amentes (en- cuchariAicis dcluiis fruitur.
*
In fui limo
•cm/» magne- tiunc , dum ab illis trahuntur , vnus ex hoc grege
Euchari Aiens panis adeo Aomachum non one-
tuVmam*. canci> ac cimmunirdlit
» rat, vtcorpus quandoque in aera fuAollat,& vclut
isrfui elati,
uijtauunt.
Nqh dbi non mea lux oculorum in fronte gemelli. magnes trahat.Gar.in Margania filia Regis Huga- Gaj»
Sed magnes geminus lumine pro gemino efi. rix:C’irM fiuram,\nauh,cmmumonem erat j emptura ,

Nam fmul,ac tantillum adeo me,.Diu* jucris pridie nihil prater panem,& aquam fumei at, melem &
Protinus ad te oculos mi rapis, at que animum. infomntm orando ducebat. Sumebat autem ipfutn /aera-
Harc ab amante prorfus anicmc excuipere infa- mentum magna deuotione , lachrymarum imbre, &
rtus amor folct ; nos feliciores , quos Deus donis aeleoqu* interdum in fpiritu rapiebatur , vt ceu mortua

cumulat vi magnerii prxditis , quia quibus intiR couvm, et

videretur,nec raro vifa efi
Deus magnus magnes fit hoc prxeipue in cu- , & TERRAM SVPRA CVIITJ AITITVDI-
charihic.t mcnfii. n E m elevata , nullis corporu finfibfts vtens.
Euchari Aicum panem magneti quis compa- coelum metues trahit trahic
ca-lcfiis nauis eA, in
547 - fi

quandoque & corpora iAe magnes quod in aliis

;

ZmJurifUa raueric, qui ferrea hominum corda ad fc trahic, & ;

tunquam m*- allicit >alias quoque fu* (ementi* fubiignanccs quoque vifum non fcmcl cA.
gntt frrrrM habebit. Prori ui t pius ille nudor , cuius hxc funt Eleuatur hoAia , cleuatur calix , vt ad Aantium FiJelium mf-
“* * mentes trahantur, de Cruce loquens ChriAus ait: tes. t culefine
verba Non : immerito hoc /aeramentum vocttutrim
ai fe trahit
LudouPont. oiviNvat Qvimdam magnetem tra- Cum exaltatus fuero a terra , omnia traham ad me Eucharifiia
llb.i.cih j. HENTEM AD SE FERREA CORDA II O- ipfiim Ioan.it. huc quoque eleuatio fpedar, fairamiium.
minvm, vt illi inhsreant. Addit» at ficut magnes qux a Sacerdotibus in Millic (acrificio fit ;
hiisc loan.t.
Pont.
cuin trahit ad fcaurum.vel argentum,fcd ferrum, illud illius pij Dodoris: modo etiam in facrifiiio LuJou
lit>4.cxb.j.
eo quod in quibufda proprieraribus natur* magis Mifi* hofiia er calix a Sacerdotibus elevat vr
,

alfirailatur ; iraChriftus Dominus in hoc (aera- IN ALTVM SVPER CAPITA E O R V M V T ,

mento non trahit nobiles, diuites,

, vel potentes, AD SE TRAHANT OCVLOS MANVi, ,

led humiles, mites, & cos.qui in iuAitia,& (audi- MENTES, ET CORDA FlDELIVM ,
qui

Deutterum tate illi aflimilantur. fumma adoratione fdt ramentum veneramur. Trahe
eoria Eu, ha- Et vere (icut ferrum a magnete non trahitur, me Amor, amo a tc trahi quia amo tc. Quicquid ,

rui, j trahit. li ceparum fucco adfpcrgitur , ita ncc mens tanti extra tc cui amoris amore repudio, hxrcic cibi cu-
amoris vi trahi ab cuchariftico fmagnete poteft, pio,rotum in te ferri vo!o , vt ferruui trahi a ma-
bsrtnt.
< uar tcrrc ois rebus hxreat
l ,
periturarum rerum gnete poAulo , ita tamen vt vere ferreus non fim»
Tbcst. amore vcluti fe parum fucco madcac>hiucHebiiU non cio (i abs te tulur ad tc.
Excru

Digitized by Google
 . , & . -

Agnus Eucharifticus. 169

n X C VRS V S XLV. lotitia

sataris ,
Eucharifiia
quia
FVNDAMENtvM
hvic sacramento iss.mva
dicitur regiaci- Eatbariffiu
tatkiafmta*
Euchariftia Ecclefia: fundamentum, moles Christiana f d s i. Sandtus quoque i
/u •miratu.
Ambrof. hic per exultationem Chriftum intciligit,
& munimen. de quofacramenta fluxere ccelefiia in quibus
, efl perpe-
tua, &
diuina L/E 1 iti A,quod hu definiatur omne pec-
Sacra Eucharijti* Ecclefia fundamentum catum,^ confittmia interna mundetur.
ejl. Vrbem xdihcaturi fruges in fundamentum ia- Trugts inti -
Eucharifiia aerament t ftac Ecclefia,
f cicbantur.Tetigit hoc Ouidius Faft.lib,4. u tutum fio»
Apta dies legitur, qua moenia fignet aratro Jamenium.
fine tllo (olus error.
Sacra P alis /uberant inde monetur opus.
Omd.
Eucharifiia (aeramento Chriftianr religio- ,

Eojjafit adfilidu, fkvges iacivntvr in ima.

nis culeus pracipue conferuntur.
Et de tricino terra petita
filo.
Lxtitia: appellatione cur Eucharifiia gni
fi fi- In Ecclc/ix fundamento diuinum triticum (ha-
ent a. bemus Euchariftix /aeramentum ; Anonymus in- 55 *-
Eccltfia fani
Eucharifiia laetitia fundamentum regie emi * cdicus in prxpar .'Mi lix in Dom. Chriftum /ic lo-
tamtruum
tatis. quentem, & ad Euchariftjam menfam omnes in- Eucharifiia,
uitantes inducit. Venite ad me omnes ($• ego reficiam dr oriis tuto*
fruges in duitatum fundamentum. ,

Ecclefix fundamentum Eucharifiia &or*

vot j ego fim gaudium Sacerdotum Ecclesia ,
Ia.

Anoo.
,
fvndamentvm,c£- orbis terra tutela.
bis tutela
Fundamentum,dixi,Ecclefix hoc facrair.cnrum Jn eirJibtn
In cordibus no/lris fundari per hoc aeramen* f eft i quili &
cuiufcunquc fidelis rite illud /umen- uoibm fin 4a-
tum Chrifius debet. tis ; hinc eft vt ieiuni iubcamur illud accipere
h ftt h*t fa-
vt
primus
,
c anent utt>
ifte cibus in nos intret >in,fignum quod

549 -

Sacra Eu, /)*-

riflia Eccltfia
fiandamftmm
H
bafis
Oc quoque
tum gaudet
/it ,
,
thulo Euchariftix {aeramen-
vt Ecclefix
huic Ecclefia firma innititur
fundamentum , ac
, nunquam
Chriftus ,qui in eo latet,
per illud communicatur , augetur fundari in
cordibus noftris dcbent;iliigaho hicranquam op-
ChrUtUi dt*
Chrifti charitas, qux bst.&
&
tam firmo fundamento innixa. Scite hoc
cafura portiuu fancli Thornx verba, qui
•fi- j .p. q. 8 o.art. 8 . S.Thon»»
colligit B.Albcrrus Magnus crad. .dc Euchariftia in corp. cum quxfifiet a ieiunis fumedum hoc fa-
B.Alb.Magm i

dift.j.cap. i.cx verbis Ifaac,qui lacobo dixit :Fr«- cramentum fit, refponder ccclchaftica lege iciuno
C«n.j 7. mettto,cr vine fiabilitti eum, G en, j 7. quia, inquit tota , fitn excipiendum , cuius legis hanc reddit ratio-
Domm Iacob, hoc 4P, Ecclesia fvndata nem. Primo quidem, ficut Augufi. dicit in honorem
,
tjlfuper hoc /aeramentum frumenti
, & vini , <fuia in huius /aeramenti , vt fiilicrt in os hominis intret
,
eo materia eft materiafrumenti, t/mi.pergit flati m; tton dum aliquo cibo vei potu infido.
, Secundo pro
hinc efi quod diei tur de Patribus hoc Jaeramentum defi- pter fignificationem , vt fiiUcet detur intclligi quod
,
der antibus tantummodo oculus lacob in terra frumenti,
vini , & quia frumentum figna huius facrsementi ,
Chrifius qui
( efl res huius (aeramenti , ) & charitas
olei , eius , debeat primo fvndariib cordibus nofiris,
quam in (aeramento dat, cordis firmitatem vinum au- , fecundum illud Matth.C.quarite primum regnum Dei.
tem jpirUualtm iucunditatem , oleum pietatis pin- & Proh quam nobilis ab hoc facramento zdificatio
guedipem,dr hacfunt svpfr Q^V/t tota con- furgit quam non cafurum xdificium ! non facili
,
sistit Ecclesia. mentis domus deiicitur, qux Euchariftix /aera- **
EuebarinU Ecclefix fundamentum , Chriftianitatis ful- meuco vcluti
ff
firmi/limo fundamento inniratur.
f*crmr»tn<o
crum , ac munimen hoc facramentum c(Tc docuit
fimt EttUfia,
munJm etiam fandius Bonauenrura de prxpar. cap.i. dum
i(U filus tr-
rir,
ftnt
fdttTolle hocfacramentum de Ecclesia,
erit in mundo nifi error, &
quid
infidelitas , dr populus Chri-
& . CAPVT LIF.
Bojuu. fiiantu erit quafigrex porcorum difflerfu*, idololatria & Euchariftia fidei munus, veritatis fa-
deditus ftc patet exprefte in infidelibus jtam per. hoc
stat Ecclesia , roboratur fidet viget ChriIliona
cramentum , cum fide v t cohae-
,
Religio, dr diuintu cultus reat, vt veritati nitatur.
Eucharifiia Pende poftrema verba*/?# diuinsu culrtss j nimi-
fi 'ramenta rum prorfus aboleretur Dei cultus , ii hoc /aera- EachariJHa fidei munus.
Ckrifhana
mento careremus hinc felix omnes eo longius
, Apoftolici fvmboli recitatio facra comma-
Rtlificnu
tuUmprui- abeunt i vero veri numinis cultu , quo ab huius aionjprstmijfa.
fui ctnfrHA' /aeramenti fide funt magis diflitx. Verus fuit*
Fide excipiendus efi Chrifius.
tur. Chrjftianx Religionis cultus*qucm per hoc /aera-
Dionj-f. mentum confcruari cenfuit.Ica B.Dionyf.Carthu- Annulus dr , vituli nexsss fidei , dr Eucha-
Cinh. rifti*.
fianus lib.de vita curaror.art.ij. Per hvivs sa-
cramenti CELEBRATIONEM, AC SVM- Eucharifiia facramentum Ecclefia commifi
PTIONEM CVLTVS ClIRISTlANaC ReLIGIONIS fum, ejuae fidei ajTenfum/>rrf^«/>.
PR.CCIPVE CONSE RVATVR. Fides qua in hoc facramanto exigitur, infide*
Vere fundamentum Ecclcfix ,& regni Chrifti
Eucharifiia
litatis remediam.
Latitia affet- eft. Pfalm. 47. f. Fundatur exuit atione
Utsena tur vniuerfi terra mons Sion , latera Aquilonis duitas Re- Fides in hoc facramentumfide illam expiari
Eucharifiia gis magni, exultationis debet ,qua Damoni primi paret es credidere.
nomine aliqui Euchari-
fcmfiata.
ftiam intclligunt quia , vt ille ait , exultationem in Fides hic quaritur , fed non frigida , non
,
animam induit , Eucharifiia enim tantam latitiam in
languens.
animum trahit vt LiETiTi a. appellatione cenfea-
,

tur. Sed' firma adeb hxc lxtitia eft, vt fundamenti

Infidelitatis nubilum dijfetlcre voluit Do-
exerceat munus , adeo «t volatica , & vmbratili
minus , dum huiut facramenci au lior effit

mundi lxtitia aliena eft. pergit idem accior. Hat voluit.

Ntustrini Agnus Eucbarifi, P Incredu

Digitized by Google
 , , , -?
- 1

170 Liber V. Sacrofum Ele&orum,

Incredulos Chrifli [anguis perdit faluac hinc creditum Ecclefia: fuit qua: fummx inniti- /aeramentum
, ,
dSnkpaeom-
fideles. tur veritati
,
qui verbo fidei alfenfum facile tri-

buit notab. t hoc Beatus Laurentius Iuftinianus

Iud.tsab huius fueram enti infidelitate ad ;

fcrm.de Euchariftia in hic verba. T<*/e profiflo mu- prsbuit.

mngitlri venditionem iuit.
mu decebant tribueretur Ecclefia c£v Jt svMua ,
B.Laui.Iuft.
Fidei Iuleis immittendum eucharijlici [ru-_ INNITITVR VERITATI, ardenter diligit fpe- ,

mentt granum. rat promifid/nuifibilibus pafiitur pvtVra cre- ,

£uod corpori efca,hoc anima fides cfi. dit, quarit caleflia atque fimpitemo Dei verbo ,

fidei quemadmodum de ea per

affenfum probet
Fidem requirit hoc [aeramentum fidem ,
,

Prophetam Dominus inquit Populus , quem non ,

perficit.
tognoui /emittit mihi : in auditu auris obediuit
,
Euchanfiia veritatis [aeramentum. tu. hi.

Chnfiianus non efl , qui de veritate huius[a- Ab infidelitate nata mundi ruina eft,cum Icili-
554-
eromenii fluctuat. cet primi parentes plus diabolo
,
quam Deo crc- pu„ ? v 4 /»
.

Eucharijlici[aeramenti veritas ex cibitranf- dere crediderunt , a fide rnrfus reparatio expedUn- btefsuramrto
da erat , qui fcilicct perfe&iflimc in Eucharifttz
mntattone colle fla. rt~
/aeramento cxetcctur.Fusd iftuc profequitur Bea-
Fatuus qui virtuti diuinsr negat, quod ventri
tus Alccrus lib.i. dcfacramcnto cap. 4 . vbi inter B.Alg.
concedit. alia h*act.Quaritur quare fides tantopere
Verum Chrifti corpus, quod ex virgineo EXIGAT V R IN HOC SACRAMENTO, quia
ventre prodijt ,[ub Eucharifiu velamine videlicet falfafide mundus perijt ,
quando pltts diabolo ,
latet. quam Deo et edere prtfiimpfit ,
dum in ligno /cientia
boni ,
Q- mali vetito plus Jerauit diuinitatem ajjequi,

S5J- JVmmvm cum fide nexum eucha- qua ab hoste promittebatur ,

quam incurrere mortem ,
T.acbantUa rifticum conuiuium habet quod ,
quam Deus minabatur.
f.Att «.» 71«,
1
fine fide parari non poteft, fine fide Agni cucharifticiconuiua fidem fecum deferat; Tidsi in boo
exhiberi, fine fide guftari: fidei mu- crediderunt diaboli verbis parentes primi, hanc faermmtnttO»

nus olim di&um hocfacramctom» noxiam fidem melior fides expierjpriclarc B.Ru-
PctrBlcf. obieruatum a nobis cft. Petrus Blcfcnfis tradi, de pertus lib.j. comm. in Exod. cap. Tentati fiunt 1 .
Dtmrmi
S.Euch.nam illi hoc opufculum tribaitur,ciufquc primi homines a diabelo y dicente, Comedite} & erit u ficui primi potitos
operibus attexitur. Ita canit, &
Dq , crediderunt ei y plufquam Deo, dicenti : In qua- trodiden.
O panis fuit} us,& fidfi laudabile mvnvs. cumque die comederitts^ex to morte moriemini. Proinde B *^ u P ctu
Omnibus omnis odefi, Jnfiicit omnibus vnus.
& tenetur a Dei filio dicente depone , vino , Comedite, &
Apud nonnullos in vfu erat,vt communicatnri ,hoc efi corpus meum t bicejl /anguis meus , comedite ,
fymbtli rtci • prunittercnt Apoftolici fymboli recitationem, & eritis plif Dd,cr credam vs verbo eivs
tosto f*CTA
«mmmnitni
in Synodo Toletana III. hic legitur Hoc adhuc : PLV S AM OCVLIS NOSTRIS CAR-
prsmiffa.
neeejftrib pro firmitate fidei Catho- NA L 1 B V S ,
quibus non nifi exteriorem panis , (jr

Sya.Tol. lica notha decreuit aufloritai, vt propter roboran • , CT ita iniquam credulitatem
vini ffeciem intuemur
dam gentis noflre nouetlam confejfiontm, omnes-Hilfa- parentum noflrorurn pia credulitate in nobis melipfit
ttiarum , (fr Gallia Ecclefia hanc regulam /eruenti exacuemus .
vt omni /acrifictj tempore ante communicationem cor- FtJtt
Fides hic nccellaria noh quilibct,fed viua vir- »
poris Chrifti , & /anguinis iuxta Orientalium partium rutibus animata;alioquin crudas Agni eucharifti-
morem vnanimiter clara voce facrati(fimum fidei re ci carnes comederer, qui frigida fide accederet , & Ungtuns. .

ctnfeam fjmbolvm , vt primum populi

,
quam otduli- languentejfcitc Nicctus in orar. 4 X.fan&i Grego- Nicet.
tate/n teneant J fateantur , dr fic corda fide. purificata rij Nazianzeni , S anfiam iUam tfiam crudam accipit,

ad Chriili corpus {£* Janguintm percipiendum exhi- qui fidem inertem, frigidam habet , nec
bent. Placet ifte ritusjego fuadere communicanti- etiam optimarum aflnnum pennis inflruit.
bus fblco,vt cfili aclum fidei praemittant , dile- Omne infidelitatis nubilum k noftris mentibus 55J-
dlbquc fpqjidcanr fe pro excipiendi facramend voluitDeus abigere, dum fc huius /aeramenti in- In/delitotis

veritate pararo* fanguinem ettuundere , dare & ftitucorem fecit, non alium clcgir.cui hoc munus V[f*
m Ji“

vitam. •
commendarct.Remita premebat B.LautcntiusIu-

,
” 5‘
Fide excipiendus Chriftus cft, non enim pafcir ftinianusfenn.de Euchar. Ceterum ad roborandum nus.dum hu-
"«'</* exutlr- dum videtur , fcd dum creditur. Hoc fibi volebat CREDVLITATEM FIDEJ.IVM nullum preter fi huius iu» fittAmn-
d " tjt Ckn- fandius Auguftinu* fcrm.j3.de verbis Dosiini inflitutorem voluit fiacratnenti-,non Prophtum,ncn
fieri
u *"*
/**•
i.Auguik.
Cap. 4 . Ego fum inquit , vimu qui de
Noli parare fauces , fit d cor.
coelo

Inde commendata
deflendi
e/i
•
Patriarcham
fiue de inferioribus ,fiue de
, ncniuflum , non Angelorum quempiam,
medus ,fitte de fuperioribsu.
^ j u ^
_
, eae credimus
ifla Cccna in Chriftum ,
qnem fide Ipfit plane illud inflitnit , quifimetipfitin tradidit, cuius
ACC1PIMV5. In accipiendo nouimtu quid cogi- eloquia vtriffma fiunt , cuius fiapitniia falli » ullatenus
temus, Mtfdicmn quid accipimus , <? in corde /agi- potfftyOtiufi efintenti* mutari nequit.
namur. Non ergo quod videtur ,/edqnod CREDI- Perimit indignos Chrifti fanguis,& dignos fal-
TV R , pafi it. uar, incredulos aufert,fidclcs cffqrt;iurc comparari
Annulus Aunulus ndei pignus eft, redeunti igitur filio igni poteft Babylonici fornacis, qui Chaldios jUtlet.
vituli nsxm annulus exhibetur Ltic. 17. ne amplius dc difceflu combufltr, reucritus adclcfccntcs. Aflumenda hic
fiifi & Eu- cogitaret fidemque feruaret Patri fe ab illo dc-
, lancli Chryfoftomi verba , qui hem. 3 dc Cruce, . S.Chryf.
cb ari ilis.
Luc.lf.
nuo non abiturum. Prxdarc Ruricius Lemoni & latrone ita feribit. Non tfi /anguis Chrifii dete-

Kutic. cenlis Epifcopus lib. t .epift.i.D4/ > inquit > 4Wf«/«>w rior Babylonico igne ;
ille fiit Sat.ilorum in camino ho-
ne rurfiu a Patre perfidia dvci di/cedat ; norare corpora , & Chaldeos comburere ,
quatito ma-
annulus datur , vri vitulus parabatur ; ne fidei or- gis fanguis ille pretiofi/fimsu scit perdfrs
namento careret fidei (aeramentum , & munus INCRIDVIOS , ty SALVARE FIDELES?
manducaturus. Decuit enim fflendorem crucis obcccarc infideles ,CT illu-
EutbotilUs Fidei, & veritatis facramcntum Euchaiiftia cft. minare credentes .
Fors
 , . . -

Agnus Eucharifticus. 171

ludet %b hu- Eors & ludas co impietatis prolapfus eft , vt Euchariftici (aeramenti veritatem opportune EHchanGltt
ius fti'*usfti
ChriUum traderet quia a Dxmonc obcxcatus in ex ipia cibi cuiuflibcc in carncin rranfniuutione, f*it*mtnii
ii/Jiliruto ** , vtriios tx
nuipdtl i»#- Euchiridix (aeramentum pure , finccrcquc non qux calore naturali fir,cuincebat B. Albere. Magn. tibi trawftnts-
dsisrir & init. credidit quod innuit etiam Feuardcmius fandi
; ,
ienn. 1 de (aeram, ait enim Natura mutat vnam
1 . : tanent tellt-
Fanc.lc. Fc- lrenxi Scholiaftes lib. 4. contra hxrcfes cap.j i. Jubfiantiam in alteram , ficui in vite aqua mutatur in a*.
,
u*J.
dum ait : Et ludus proditor proculdubio a ijuotLtm vinum , (fi opere apum fucem florum perfella natura
'Danune exeant ut fuit , N E v e r v m > avt pos- tnutatur in fanum rnelhs , fiwiliter in nobis ipfis, panis,
SIBJLE E s s s crederet quod Chrishu pro quem manducamus quotidie per naturam mutatur in
,
certo promifirat
; dc fui corporis,(anguinifque my- larnem (fi gramina comefia a brutis conuertuntur in
,

fterio ; ica& noftri temporis h.erctici in immania carnem <fi /anguinem ,

, fic de fimi lib us pluri &
'crimina facile labuntur , vbi eucharillici Sacra- 'biu in natura ; ergo multo magis virtus verbi Citri
menti veritatem negant. Jli mutare potejl panem in fidfiantiam fui cor-
556. Ainat cuclurifticum hoc granum fidei fulcis poris.

flJtt fnltU iniici , credentibus cordibus commicti quod de Vere Dei virtute panem in Chrifti corpus j$8.
,
imimtrenAum Chrifto dixit Franco Abbas ad Chrifti corpus fle- tranfmuuri , &
vinum in cius fauguinem ,hoc Fatuus qui
tuihirilici
dcrc lcuiter poilumus,tom. j .dc gratia» ita dodus 'eodem exemplo cuinccbat Guithmundus Ar- virtuti diu t-
fruminis gr*-
Pater loquebatur: Hoccft illud ftuun verum, hoc chicpiicopus Aucrfanus lib. 1 . dc veritate Eucha- M * rugat, .

quod visui»
fruxo. granum illud euangelicum , tfuod sviClt fj DEI riilix : Si tantum potejl verner hominis ,fiu etiam cu-
1 /ir.cgdit.
inieflum fruttum affert vberrimum ; ni fi his fulcis iufiunque anim.tlis, vt panem, (j vinum, vel quofiunqsie Cuitbca.
,

committatur, frudum nullum fert, nulla alia terta cibos intra fc claufit in visum carnem , vinumfan- &
excipiendo huic grano idonea eft qui fidei ara- guinem quotidie mutet , non ne tantumdem,fi vult, po-
, . r
trum nonadmiferit prius. terit prafentiafiu malefiat is, virtute verbi isti Deus, &
Fides anima nutritur ,vc ferculis caro, qui igicut vt videlicet in carnem, (fi anguinem fisum panem, vi-
£m*J torperi f
*U*,kcc ani- euchariiticis epulis fruitUr, c&m ipfis, & fidei nurnque transformat ? Id neget, qui ventri maiorem
m* filet tft. clcam traiiciat , nam , vt ait fandus Cyprianus de virtutem indic audet allcrcrc, quam ille.qui illi in-
Coena Domini Gfuod eft efia torni , hoc anima eft
: finita virtute pol]cr,vidcanr hxrcrici,& (aeramen-
r des; hac clca deftirui non dcbct,qui cuchari-
1 tihuius holtcs,quo Dei potentia: demittant, quam
fticis efeis fruitur. indigne de eius maicftatc fentianr.
Fislem requi- Cum fide accedendum ad Httchariflix (aera- Verum Chrilti coipus, illudquc ipfum.quod ex Firum Chri-
rit hei f*tr*- mentum, qux co perficitur, quod credit.Beati Lau- Virgine prodiit ,
quicquid, fidei hortes obgan- fti eorfms.

mentum, fijg quod ix vir-

rcr.tij Iuitiuiani hxc funt verba trad. de trium- niant, fubeucharirtico velamine latet. Grauitcr,
perficit, gine» Vtotro
phali Chrifii agone cap. 4. Euchariilia /aeramen - abique vlio verborum velamine rem hlsct frodqt fub
B.Liui.Iull. ,
tum,tjHod in hac Carna inflituit Dominus, in ep.xrabili- B. Laurentiqs Iurtinianus dc triimph.Chriftiago- Euiharifna
ter tenendufn eft ckeDendvm , confitendum- nc, cap. 4. Hoc diligenter atlfiulta,(fi verbi cordis au- viUsnin» lo-
que. Tenendum quidem memoriter,veraciter credendum, ribus percipe verba , attende , (fi gaude , cum panem in tet.
B.Lam.Ialt
(fi Uberi confitendum.Cordt enim creditur ad iuflitiam, mansss fisas fiicraoifjimas accipit :cum ad culum oculos
ere autem confeffofit adfa lutem. Vt igitur infit'fueris lessat , tism gratias agit , benedicit , & fisis tribuenda
perfidem , &
per Confeffionem Lusdis pertingas adfa- difcipulis, ait , jiccipite , (fi manducate, hoceficorpm
lu/em propius accede verbo cum duodeno difcipulorntn
,
meum ,
quod pro vobis tradetur. Vides ne vnde mi-
numero difeumbente ; &
forteguftabu (fi tu de hocfit- rando gaudere debeas f Vnde fides germinet f Vnde pofi
cramento cui, quid, rfi qudliter credere debeas Accede, . nutrimento pofi aris f Nempe comedunt Apofioli, atque
inquam, non corpore, (id mente, fid cogitatione, fid affi- de verbi manibus fufiipitsnt vitulorum ,
aut hircorum
Uu , in /implicitate , (fi virtute , in deustione , (fifide, carnes , fiu azymos panes , pro vt accidentia illa pro-
et/i nondum perfella , (fi adulta , tamen ex familiari tendebant , oculis , naribufque infirmabant , ac mani-
meditatione forfiunda^aque perficienda, omnem depone bus palpanda fuadebaut ,fid re vera corpus Chrifti
formidinem, (fi altum fapere reqce , diuiru gratia & Verum , quod de Maria virgine per Spiritum fan-
receptaculum fias, non vt videas fpectofitatem aliquam, dum conceptum fuit , (fi natum , quod loquebatur , vi-
nec per dulcedinem ori dclcflabilem inniteris , vtgufies, debatur , tangebatur , edebatur , quod nimirum in
fed vt per fidem, qui ex auditu efi,erusliaru de verbo. Cruce pependit ,
expiant: que , non denique fimilitudi-

557 - Fidei munus facramcnrum euchatifticum ede nem illius , neque aliud ,fid ipfism veriffimum , idem
Eurhsrifii» probaui
,
probaui cum fide cohxrerejprobandunl in quarttitase , in fubfiantia, in identitate ex anima ;
Vernam f*. aliud, quod titulus prxfcrcbac,vcritatis (aeramen- (fi came conftitutum,vmtum Verbo humanifout mem- ,
iranunrnin.
tum , c(Tc & veritati niti
; (aeramentum Euchari-
bris compofitum , atque perfeflum , fitb diuerfis qui-
(lix /aeramentum veritatis dictum non eft quod dem opertum fpeciebus , fed nullum ex illis patient di-
vocemus in dubium , inter alios hoc illud titulo uinitatis ,feu humanitatis detrimentum , neque diui-

S. AlL>.M jgn. donat Beatus Albertus Magnus trad. 1. dc Eucha- fium ex multarum numero bofiiarum , aut in maiori
riftiadift. $. cap. 7. Sacramentvm, inquit, maius, fine in minori miniis ,fed vnum,ide'mque infin-
veritatis vocatur , prima quippe vtnbram , (fi gulis locis , (fi ho/ltfS , non prorfis* Angelico minifterio
figuram referebat, hic veritas ipfit adejl dum ait : In boc Negant hanc veritatem hxrctici , (ed nos ci fir-
/aeramento , quod, veritatis facrathentum efl,quia in mius adhxrcmus , quia in illam Chrifti , & veri-
veritate fimplici totam cominet veritatem , (fi ve- tatis hofles arietant , quot lue extanr verba;
ritatis aufforem , omnium figurarum antiquarum
(fi quot fyllabx quot elementa tot mex fidei rc-
,
,

veram exhibet veritatis fighificmionem , maxime fides rtes 'i me produdos cogita , qua exerte clamo,
operatur. verum Chrifti corpus, animamque fub Eucha-
Cbti(U*»ut Fruftra (e dc Chrifliani nominis nomine blan- riftix velamine latere ; quot vicibus fpiritum
non *ft,qus Je ditur,
qui firmus in facramenti huius veritate, fta- emitto , tot huius fidei ligna rae exhibere cogito;
veriase hu-
bilifquc non eft. Scite Franco Abbas tom. 10. dc abeant cum fua impietate hxrctici , nos Deo,
ius furent;; i
fiu&uet. gratia Dei:AT ergo f l v ct V et de veritatb
<r nos Ecclcfix , nos Patribus , nos Scripturx crcdi-
Fusco Abb.' corporis Christi fides Christiani pecto- mus.non ipfis, qui Dei hortes funt, non cftciu hx-
ris , ne (fi fi-ufbra portet nomen Chrifiiana profefiioaut retici , fi non clfent ; &:
eo longius i fide vere di-
& fruflrd ctlebrer /aeramenta diuina Religionis ftanr, quo putant fc viciniores. Erit, erit tempus;
Nouarini Agnus Eudurilt. P 2 cum
 t . , ,,

172, Liber V. Sacrorum E ledorum;

tum fine velamine vcftra vobis impietas » impe- q.So.art. 8. Chrifhu qui eft Rex huius f.scramenti, &
ritia vcftra obiicietur; fedtunc rcfipifccndi tem- cbaritas citu ,
debet primo fundari in coniibm nostris
pus non erit , fi lapitis > meliorem nunc mentem Jetundssm illud Alattb.t» .Quartit primum RtGNVM
ebibite, ad Ecclefix fimun conuolate, damna- D f. i vbiqu e fisorum regnum Cirris i ut cfiflcd maxime
tifquc prxteritis erroribus veritatis viam inite, Eucharistia folio.
quam nefeitis, dum impugnatis ; latet fubEucha- Regnum cuclurifticum epulum cft , Reges 5
60.
rilHa ille, qui vefter Iudxx cft, coque fxuior erit, quoquo dic debent qui cucharifticx adlidcnt Re* ttnuiuif
,

qub iniquius cum impetitis, dum negatis ibi cum mcnlx. Cognata conuiuiis fccprra funt , fuofquc quis diten-
tur.
latere , vbi vere later. reges epulx,fuos duccs,fuos principes habcntjqui
prxcratmcnfx Regem , Dominumque notius cft,
quam vt neccilc iit pluribus id cuinccrc.Mcminit
C A P V T LI H. huius Regis Macrobius lib.i. Saturn.cap.j. Si- Marrob. &
donius hb .f}.Dnm R i x , inquit , comtiuq circa or- Sidon.
Regnum dc facra Euchariftia,Rcx fit, dinandum moras necUt-t Kc^n\ mentio fit ab Horatio
iib.j.Od.4.
qui eucharilticis epulis fruiturj
Neo REGNA VINI fortiere talis.
Euchariftia: nexus, &: corona:. Qui conuiuio pi xerat , conuiui] etiam Domi-
nus dicebatur, quod notauit Gellius lib. 1 j.cap.i 1. Geli.
Ctuiuij dux,
Regnum noftrum Cbrijlos inEmcbterifli*. Ad hunc ritum fpedalle eccicfiafticum aliqui
Cf rt8tf.
Mentium nojlrnrum centrum nou alienum putant,dumait cap.t l.v.r. ReUorem
eue hartjhcns
te po/ueruntrnoU extoUi,cflo in idu quafi vnus ex ipfis ,
Agnns.
curam illorum habe, (fi-ftc confide ,(fi omni atra tua cx-
Regnum dc Eucharifiia.
flicita recumbe, ac fi apertius diceret conuiui) Rex,
Rex conuiuij quis diceretur. oc Dominus a cunuiuis cledus conuiuiuin mo-
Conuiutj dux.errcclor. d crare, ita tamen vt te nimium non offeras , exu-

Coronx circa faeram menfam. Ict a tc faftus , eniteat in te aliorum cura , ac tan-
dem recumbe ad nicnfanv, fubdir , vt estteru pro-
Baptizat i olim facra Eucharijlia accepta co-
pter illos , (fi ornamentum gratia accipias coronam
ronabantur. icgni , Sc Domini tui /ymbolum , & infigite;
Viri boni reges funt. Grxcc cft , lydfiwvtft Kft 7tc>rnr Diu em te conihttte*
,

Reges funt, qui ftbi dominantor, c!r fuis affc* ruat ; aliqui vertunt ;
Conuiutj f
dux, tu rciior es
'Mus. conflit utus.

Vere regium fui regem ejfe.
Panis euchariflici delitijs fruitur, qui fui rex i
ejlfibtque dominatur.
Oc quoque titulo Euchariftix fa-?
cramentum nobilitatum vt Regnum
audiat , regnum fit audior An.ony-;
mus Chriftum fub Euchariftix vela-
mine latentem accipere gcfticns , de
prxparat.MifT.cra&.i.ita loquebatur : Cum impetu
afiendam ad te centrum menm,& regnvxi mivm
animarum Redemptor ; centrum di , in quo anima
requiefeit ,qux alibi fluduat,hic fatiari appetitus
Rex, Dux , Dominufque in exteris conuiuiis
quo cucharifticus Agnus exhibe-
fuerit in illo, in
tur, non vnus Kcxxrcatur,fed quilibet conuiua t*r
lis ellc curam habere, Pa-
debet, vt pofilt aliorum
ftorem, ducemque agerc.Huc libes flc&o' virgam,
ac baculum, quem manu geftare finguli iubentur
, lcgejExod.i i.vt regni infigne, ac paftoralis folli-
citudinis indicium, quod alibi etiam tetigi.
Obfcruatum nobis eft olim coronas circa fa-
oram menfam pendere fol itas j di Ico id ex Niccta Certna circa
Choniatc lib.;. in Alcxio Commenojfic enim ille facram mtn-
fam.
feribie : Is fubito in maximum templum configit , tfr
Nic.Chon.
corolla ex ijs qua circum /aeram menfam pen-
dent ,
capiti impofita rurfiss egreditur. Rcdhts nexus

Mentium no- poteft, qui aliis irritatur tantum. Idem audioi eo- coronx, &
Euchariftix ,vt enim corona vincenti-
ftrerum cen-dem loco ignitis hifce verbis Deum fuum allo- bus datur, fic Sc. panis cucharifticus ei , qui vjclor
trum eutba-
quitur : Non quiefiat cor meum bone Itfu , donec in - fui eft.vi&or fuorum hoftium,hinc illud:fV»cr»r»
ftirui Arnus.
Idem.
ueniat te cintrvm svvm, vbi cubet , vbi re- dabo manna alfionditnm.VixXQCQZ coronx, qux circa
quiefiat, vbifuum terminet appelttum. Da mihi dulcifft- facratn menfam dependebant, tacite figtuficabanc
rnt left ,fc manducare te panem vinum , qui de coelo regiam menfam , animum illi& circumferendum,
defendifli , Vt tot ut manducer ate ,& tu non in me , qui ad facram mcnfamaccedercnt,vt corona, qux
fid ego tranfmuter i» te : (fi viuam tot tu propter te. Sic- regis infigne donarentur.
que tu maneas in me , ego in te per mei corports^tni- Baptizari olim ad altare eleuabantur, Euchari-
ma,cr fbiritus transformationem , vt totus exeam ex me ftiaque illis porrigebatur , tandem coronaban- & e!im 'Jacra

in te , & nunquam redeam in me , fed omittam me to- tur ; Scucrus Alexandrinus lib.de Baptifme hxc
EucbariiUa
accepta ct-
tum aiforptnmin tc ,vudein asemum nunquam pa- habet Eleuant baptizat os ad altare , eifquedant my-
:
renabantur.
tet exitus a te .felix anima, qnx aliud centrum non fi icam Eucb*ri(liam,& sertis eos coronat Scuer.
houit,quo feratur, & in quo requielcat ,
quim Sacerdos; tanquam Reges c fient ctfc&i,fui morura-
Deum funm,fcd ad regnum. que afFc&um deinceps dominatur.
Regni nomine facram EuchariQiam eircwm- Ille er\/m vcrc.vnicufquc eft Rex , qui licet re- Veri leni Ro-
limum Ji
gcj funt.
ttuburifli*. Tcriptam videntur etiam confirmare Clementis gibus feruiat, fibi dominatur, lcrcgit,hincil- &
Clem.Alci. Alexandrini verba, qui lib.$. pxdag.cap.i. ita lo- '
lud Antonij in Mclifia Solus fipiens liber, Prin- : & A at.
Suid.
quitur. R‘t ouo digne gvstato, ore mo- ceps , fi innumeros corporis dominos baburrif, Spidas
et

dti!oy& clatt/ofcncselentiam animi oilendamiu ; ver- verbo, J •>.&, Neque liberi tantum funt viri boni,fid
bum illudj7«//*nj,fati!c cuiuis pcrfuaferit Regnum etiam R tc ts ;& fandus Leo ferra, j. in fux S.Lco.
de Euchariftia accipiendum , prxfcrtim cimi ibi alfiiraptionis anniucrfirio expendens hxc fmdi
de ofculo laudo fermonem habear ; huc vocari Petri verba , l'o> autem genus eleUum, regalefUccrdt-
S.Thom. poteft etiam fitndus Thomas , qui regni nomen tiumfic autem ille feribit ;
omnes enim in Chriflo re-
dc Euchariftia vfurpatjfic cniin ille (cribit } pait. generatos Crucis fignum trFiciT Reges •, quid enim
tam

by Google
 — - ,t

Agnus Eucharifticus. 17^

t*m ttgitun , quam (7tb ditum Deo animum corporis rem rebibet. His per.idit Imperator pofiquasn pret to-
fui ejfc retUrem ? & quid tam Jocerdetalt quam zo- ,
fum Do/nini corpus fiurnpft , tradit quoque Imperatori
uere Domino conficientium puram & immaculatas pie-
,
in m.tnus D.mmici corporis paniculam. Quidni co- Euebariflia
tatis hofiiae de altari cordis offerre. Regale facerdo- ronam parere, Dominicum corpus accipicns,quod Ji.dtma tjf,
tium eft , cum quis fc Deo offert , vt vi&imam Sc diadematis omnibus , omnibus coronis prxfercn- qutU RtgtS
uen trnat
Iafciuicntcs corporis motus comprimit, & carnem dum cft.Puldirc lic.fic vcrc i Regium diadema Eu-
i
dumtaxat. fti
fuam ma&at. charistia efi ,
quod Reges non indicat tantum, fid etiam
etiam fotis.
Reges
fandi fune, dum viri fe regunt, sc'que ; non ornat foliim regium caput, fcd Reges
facit
5
^j..
Reges iit, qui ——
fub iiciunt.paffioncs
fibi
-- -
>r
domant, fixnant ;rr
tus.Sanctus Gregorius Magnuscxplicans illa ver-
appeti- rcddic,qui non erant.

fibt Jtmtnmn-
tmr , <y fuii ba Iob ex cap. $ b. Reges in /oho collocat in perpetuum,
mtft&ibms.
S. Greg.Msg.
ita /cribit lib.i6.moi.il. cap. a i . Sancti viri C A P V T LIV.
R E G E s vocantvr, qui preiAt i tundit meti-
bus carnis modo luxuria appetitum frenant , modo Cur in Euchariftii (aeramento Chri-
afinm astaritia temperant , modo gloriam elationis in-
ltus lateat.
clinant , modo fu^gefiionem liuoris obruunt ,
modo
ignem furoris extingiunt. Rtgfs ergo funt , sputa ten-
Latet in hoc facrn mento Chrijius, -vt auidiuS
tationem fisarum metibus non confentiendo fuccum
comedatur.
bere , ftd regendo praeffe muerunt. Vcrc non eff Rex,
licet alioquin regium diadema ferat qui fc ita DcfidcrabiliorChriftus dum tegitur.
,
non regit. Noflri profe&us z-clut in Chrijlo fub euchu-
Vtfi regium Quam lliblime hoc regnum , quam verum, cui rtfiicopune.
fu, regem a l, a comparata non imperium prarferunt , fcd mi- Abjconditur Chrijius ne infidelibus vi-
* ne ’ feram feruitutetn ; a bono calamo cft : 1 s x v ®
,

lefceret.
PR 1 M AMVMjAC SVMME REClVM SST,
Abfconditttr in Euchariflia Chriflus ne cru-
svi ipsivs esse Rtc trA , mentemque do -
meflica bellua quafi moderatricem praficere, neque eunt deles indicaremur dum eum comedi-
,

infinitis propemodum hominibus dominari zelis , ipfum mus.

turpifimis dominis firssire , voluptati , dolori, & qua- tutet in Eucharijlia Chrijius , vt fidei meri-
cumque his affines bellua
, fisum in animali domicilium tum augeretur.
habent. Ita Synefius lib.de regno.
RanSsKtuha- Porro fui Regem cuchanfticx menfie conui-
A latente Chrijlo docemur , vt nos quo-
T,a,e, Jshsifi
uamcllc debere indicauit lacob Patriarcha dum que & noftra ab aliorum oculis fubdu-
rex Afer benedicens, ait Gcn. 49. v. zo. Afer pinguis camus.
fui \fi,
fibigum demi- panis eim ,
natur.
&
prabebit de.it i as Regibus ; per panem Pulchritudo corporalis abfeondenda.
autem eucharifticus poreff imclligi quo belle ,
Celanda bencfa&a pauperes docent.
Gea.49.io.
‘flexit Bcacds Ruper tus in Gencfim lib.j.cap.j+.in Malis quoque confultum in hac chrijli
B.Rup. oc-
Karc verba : Prabebit ergo delitias Regibus Afer , qni
cultationcsse magis cuci redderentur.
huius panis pinguedine perfruitur RtCiBVJ, tn- ,

quam,id efi^u,Qvj semetipsos stvdent

regere, Tffini digni regalis curia delitias prabe- , A te re in hoc lacramento Chri- 564.
bit vitalis aUmoniayfiue £ uckarifiiarb perrigendo fiue , ftus voluit , vt auidius , ac ftudiofius latet in hf
pinguem medullam Scripturarum exponentia.Vinis cit- quaereretur, &
fuauius comederetur, [atram, ntt
chariffici deliriis frui non merertir, qui fenon te- hinc illud Guarrici Abbatis ferm. 1. Chriflm' vt ,

auUtut e$m-
it , fibi non dominatur , euchariftici facramenti de Refurred. Agnus Pafihalis . quem edatur.
felirias plenius deguftabit, qui fefibi icafubiicit, «furitis, tanto dulcius comeditur
,
quanto latens abftru- Guair.Abb.
vt fui Rcdor fui Rex audir^ queat , de ; fcd quia fus,& fiudiofius quaritUTyC difficilius i munitur. Au-
regno , de Rege egimus , libemus Sc aliqua de get dulcedinem obuclatio , & dulcior guftui fit,

corona. " quia oculis non apparet.

56?. Petrus Aragonix Rex cum Romi adeffer , Sc Sub fpccierum {'acramcntalium tegmine later DefideraH-
Chriflus
Corenmexfi- Regia eflet corona donandus, eam cx alia materia Chriftus non vt auidius qtixratur tantum, fcd licr
eis frumit, in
dum tegitur.
fabricari noluit, quam ex frumenti fpecie, in Eu- ctiarn vt cfTet dcfiderabilior, primum illud tetigit
EmchsnihA S.Pafch.
c ha r jftj z icilicec memoriam quiaex fpicis fru- , faniftusPafchafius dciacramcnr. cap. 1 z. Auidius
mentum eliciebatur, quo hoftix conficiuntur. requiritur, quod latet, & pretiofisis efi, quod cvm fide
S.Alg.
Depefit» te- Imperator in coronationis ritu communicatu- queritur, Ac fecundo S.Algerus lib.z.dcfacramcnt.
rena ebrifti rus ^ Diaconis vocabatur, facramque menfam in- cap. j. Idem Chriflm noluit apparere quod efi , vt fit

“'fi
ccn ^bat »
<l
u*n & Patriarcham , qui iftuc idem dejiderabilior.
Nsflri frtft-
ratn. i» Imperatore accepto ab eo thuribulo prxftabat, Exprimi non poteft, quanto noflri profedlus
ftm felm i»
ac tandem depofica corona, quam Diaconis trade- defiderio Chriftus teneatur , dum fub panis vela-
Chrifft fub
bat , Imperator manibus facrum Domini corpus mine in nos defeendit ; audiri hic poteft B. Alb. eutbarifUto
accipiebar. Meminit huius ritus Georgius Codi- dift.$.tra&. t.c.?. In hac /irw4,inquit, panis, vini far.e.
j
&
nus deoffic.Aulx C011ftaminop.cap.17. n.43. his opertui efi quodam , quo inuoluitur. B.Alb.
,
quafi pallio tottss

verbis. Si ad communionem praparatus efi , aduocant Efa. f 9. Opertus efi qu.tfi pallio ejtli,quia fcilicet gelans
illum prxdicli Diaconi , cum quibus ingreditur Impera- neilrum profeclumfic operatur ad noftram refeSionem,
tor in tabernaculum , ceu in Sarda Sunii orum , ac- & dr fislutern.
565.
Abfcenditur
cepto tburibulo incenfiat , Crucis in ffieciem ,
fueram Noluit Chriftus fub naturali fpecie carnis & in luchari-
menfam primum quidem ad Orientem , deinde ad Sep- nobis comedi in Euchariftix facramcnto, non fo- flra Chriflm
tentrionem &• tandem ad Meridiem Deinde iterum
, . liim ne horrorem nobis h^cres ingeneraret, fcd ne ne crudele,
std Orientem incenfians fuffitu
,
quoque Patriarcha hono- inhumanitatis , 9c crudelitatis noram fubiremus; iu dicaremur,
dum eum
rat. Ipfie autem fulutato Imperatore , & thuribulo de quo fpc&abac etiam B.Algerns lib.z.de facramen- comedimus.
inanibus eius accepto , eidem incenfi , dr fuffitus Leno- to cap. 3. Egregium , &
fiuper omnia excellent B.Alj*

Nouatiui Agnus lL-ucharift. P 3 facramen

Digitized by Google
 , ,. - . , ,

174 Liber V. Sacrorum E ledorum,

ficr.vnentum nobis pronidi t Dem infierifici*fio , equo bertus ferm. 7. part. 1. dc forma donationis /acira-
corporis & finguinis fui verit.Uetn panis CT vini
, , mcnti.ita rem explicat 1 . Rcg.6. Pertuffit Dominus

qualitatibus abfiondit. digna emefi ne /ei

telhttn , licet multos, eo quod vidsjfent arcam Domini. Quafifiilicet
injidelibm pareat & eorum blarfhemijs
, ne ve vilefiat , non licebat eis eam videre detectam. Arca
nos indicent inhumanos , humani
Cr crudeles , vtpott fignificat corpus Domini , quod malignis efi velak-
corporis 'comeflores , &
finguinis bibitores adeo ab j
d v m , ne Jpiritualiter moriantur
,fi videant mulum,
omni inhumanitate, &
ixuitia immunis debet quia confit fiu caritatis putarent ejje phantaflicum.

clle mcnfx huius conuiua. Huc fors fpc&abat Subducatur a corporis oculUChriftus, in Euclu-
tfetr.Blef. etiam Petrus Blcfcn/U, cui tra&acus tribuitur de riftix /aeramento non fubducitura fidei oculis,
/aera Euchari fti.i, canit quippe cap. 1 1 qux Deum latentem videt , im& idcirco videc,
siccanum cceli Dominus pro tempore celat, quia ille latet , in aperta non fcrtur/ci^rur in ocu-
Vt fic noslra fides ad iufhtiam doceatur. lata^ obicura.
Et fidei maior merces exinde fi q natur
Aut ideo voluit Deus hac arcana latere ,
Et hoc ne rifim pojfet /udaa monere. C A P V T LV.
Si cafi carnes hominis crudas ederemus.
Sanguinis j- calicem crudi crudum biberemus. Sacra Euchariftia vc olim cufto-
5
66 . Quod fub fpeciebus panis, & vini latere Chrifti dirctur.
L*ur in En- maictlas voluit.voiuit fc prodere, etii noftri cau/a
ci> 4 Hli«4

Chriliut r/
f.i£bum cil,qua ne fidei meritu periret, qua ne mi- T urri olim recondita facra Euchariftia*
meritum
illa viiioneabiisconfidcrandis
r.i contemplan- & Turris argentea in baptifleri/s .
dis auocarcmur, quse intima lunt, &: fugiunt ocu-
UtigtrrtHr.
Turris eji nobis Euchartjlia.
B.AIg. los.P efite,& vere Beatus Algerus lib.i. dc /aera-
mentis cap. ; .Ne infiUta,\ nquitiCq/Smr tuens turba- Qjicntonum qui parari debeat .

retur, confit tam fuo furamento reliquit jpeciem,vt ad Tabernaculum in quo locanda Euchartjlia vt ,

INTERIORA CONTEMPLANDA puriorem ornandum.

dirigeremus arietor, ntc decet ad exteriora diflendi,
fidet
Columba: aureae,^ argentea inbaptijlerii-
necad multiplicia di/ppari quot ab omnibus , Vt vnum,
runt apicibus
cum Cfsrifio fiint, oportet recolligi.
In columba aurea Euchariftia feruabatur.
/4/ /re Latet fub fpecicnim velamine Chriftus.vt nos
CkrtR» doti*
exemplo fuo doceat, ab aliorum oculis nobis fub- Coi umba qua altari imminebat ter diumitm
m*r , Vf
ducenda , quae agimus ia&antix caufa prxfte- mota.
r ‘

ne, i 'A *y *lir- mus j fub cuchariilico velamine latet Cluilius, Columba facriftcantt Sacerdoti adfuit.
rum oeuiu recte nos ad velamina prouocans,vt nempe in
Columba: exemplo euchariftici Sacramenti
fniincAmm. bonornm operum operatione videri non quxra-
veritas explicata.
mus.iactanrixquc vitio non laboremus. Prxclari
S.Thom. /ancius Thomas opufe. 5 8. cap.8. quod cft dc Alta-
Columba candida in cuiufdam os Euchari*
ris /aeramento. In hoc jaeramento occultatur perfina ftiarn inferens.
Sal unieris , difiit iiulus ABSCONDERE PER- In eburnea pvxidc olim facramentum ajfer-
SONAM. uab.it.
Pnlekritndo Delitcfcit Chriftus fub Euchariftix facramen-
Corpus Dominifub crucis titulo locari prati •
C3rp»ral<4 abfi* to, decorem , facrimque pulchritudinem abfeon-
ctndtnd*. piebatur.
dit
;
quid.hinc colligere euchari flicx mcnfx con-
Soliciti Chrifti corpus in corpore cmJIo-
S.Thom.
uiua debet ? Difiit iuflns, inquit functus Thomas
0pufc.5S.dc facramento Altaris cap.8.AB scon- dtendum.
DBRE PVLCHRITVDINEM CORPORA- Tabernaculi claues d quo estfodienda.
NEM AB OMNIVM INSPECTIONE, quid
exterior pulchritudo , cr ornatus multisfuit occafio ca Vrrim ad facram Euchariftiam
fu*. Addit Decor ;
corporalis absconditvr cultodiendam, &
adferuandam fuif- Turri tlim
r tundit*
tribus modii, per habitus vilitatem per ieiuniorum au- fe olim adhibitam , indicat Grcgo- f*.
,
er* Esuburi -
fierit axem,perboni operis afftduitatem. rius Turoncnfis dc gloria Marty-
fii*.
567. Celanda bcnefatlla funt,quod pauperum, fc rum, cap.86. certe hoc nomine vo- Gxeg.Tur.
Ce! ani* i/* mendicorum exemplo , ira quidam Poeta cua- cat locum.in quo aiftodicbatiir, dum ait , Tempus
p»U'
deb.it. adfierifirium cff.rtndttm aduenit , acceptaque tvrre
fera itant.
.

Alendiri laceras vefles jit que vlcera foeda Diaconus,in qua m.niflerium Dominici corporis habe-
Ostentantem, atque integra quaque tegant, batur, fnre carpit ad cilium , ingrefsufque ad templum
Vt populus mifert fortis casisf-pte tnifirtm, vt eam altarifiperponcret , elapfi de manu eius fereba-
Ad dandam promptus fit, faciUfiqtte fiipem: tur in aera &
ftc .id ipfim aram accedens , nunquam
,

Sic opus efi celent homines benefilla,tegdmque, eam manus 'Diaconi potuit adfiqui , qtiod non alia crt-
jit prodant vitium, £ crimina tetraDco, dirniu aftumde caufa , nifi quia pdlutm erat in con-
Vt fit prona magis^rofufiaque gratia in illos, ficientia. Sic ille. Fortunatus quoque Pidtauicnfis Fott.PiA;

Q ni veniam fi cleris fiippUce voce rogant. etiam materiam , opcrifque pulchritudinem , &
Malit quique SubdiKcte fca noftroium oculis Chriftus vo- pretium exponit , cum turrim laudat , quam Felix
esofelrum tn luir, ne a malis videretur, bonorumque fidem RithniccnfiumEpifcopus ad recondendum Cliri-
hte ChriRi
11011 vilus muraret. Beatus Albcrtns Magnus de fti corpus eximia deuotione confecerat , /ic enim
occultati***,
nt tmtjis e *.
/aeramento Alearis cap.7. vtrumque paucis verbis ille canit lib; t .carni. 1 5. cui hic titulus:^// felicem
ti reilertn- fignificauir , nam quxrcns cur velatus in hoc fa- Epifcopum Kithuicenfimfiriptum in tvrre.m eius,
tHr.
U. A ibat.
cramcmo fit Chri(lus,ait Prima ratio indionitas : (fluam bene iunfla decent furati corporis agni U
prauon-.m firuanda fidet bonorum. Malis quoque Alargaritutn ingens aurea dona ferant.
,

confultiuu ne magis cxci redderentur, putan-

efl, Cedant ChrjfiUtlnt Sakmonia vafi metallis
tes corpus cius non cifc verum. Idem Beatus Al- Ifla placere magis ars facit ,at quefides.
Etiam
 , -, ,-

Agnus Eucharifticus. 17^ 1

Garrii urgen- Etiam Conftanrinus patenam cx auro puriffi- ventilantium Diaconum mulieri deorfium procumbenti
te a in bafti-
mo cum , turri & columba ad Euchariftiam afler- innuere,deponcnfque eum ab altari intra Ecdefiam iutjit
fttryi.
uandam obtulit gemmis varij generis ornatam, cufiodiri , C/~ ita cernens fandi Spiritus adactuum
vr notatum ab aliis eft$ turrim etiam in baptifte- hortatus efi omnem populum fiptern diebus ibidem
Ajud. riislocaram , ohfcruar certe apud Anaftafium Bi- in oratione permanere porro Diatono vigilias ,& ie-
:

bliothecarium Hilarius Papa ad fontem fandi iunia indixit ,& de its quibus abundabat iujfit trifero-
loannis iTviuem erci ntxam cum Del- rum inopia fubueriri-, atque hocpado diumitatr placata,
phinis penfontem librat fixaginra , columbum aureum tum demum ad fiurutn mimfierium accedere. Tela
etiam fiat im appendi iujfitt proripiens
penfisntem librat duas obtulit. , fi qua mulier
Turri* nebit Turri continebatur olim Euchar iftia, Vt turrim vifitfuerit extra velafic inclinare, vel proinrnbere,ipfb
eft Euchari- eam die, in qua cum hoftibus depugnaretur , (ci- diuina myficriapei agente,eam foras poni extra minifie-
fii*.
rcinus , lud. 9. Excelia turris in medio vrbis The- riutn,vel liturgiam ,& communione prtuori.
Aaoa.
bes fuille dicitur , ad quam ciim viri , roulicrcl- Columbam laetificanti Sacerdoti diuinitus Ctlunia fri-

que confugi flent , vt It contra Abimclcchi

fxui- ftdfuidcobfcruatum nobis eft. Dc fando Mala- sk-

tiam luerentur , accedit ipfe, ignemque admouir, chia ita Icribit landus Bcrnardus in cius vita:
tunc a muliere inde fragmine oppreflus eft. Tur- Eo fitcrificante , & orante hora fiicrficty , ea qridtm s.Bcxtu
Euchariftix eft Ecclelix munimen 6c for-
ris ifta ,
puritate cardu , O'funditate, qua fblitui erat, adtlante
* titudo , hinc illud illius probi Dodoris : Perneris Diat ono, vifii efi columba intrare perfeneflram in cla-
ad altijjimam tvrrem Evcharisti a, ritate magna. Ea Sacerdos perfunditur totus ,& fub-
de qua comem caput inimicorum , villoriam ob- & obfturior bafilica tota refulget. Colvmba veri
tinebit. aliquandiu circunmolitans , tandem rfidet fuper Cru-

Gftenfrium
feri parati de-
De oftentorio , & tabernaculo, in quo Eucha- cem ante faciem Sacerdotis. Obftupmt Diaconus ,
patiens tum pro luminis , tum pro volucris nouitate,
&
riftia in procedlonibus deferenda , aut populo
beat.
exponenda collocatur , hxc habent ada Mcdiol. quod fit rara anis in terra ,
MU EecJef.
cecidit fuper faciem fiuam,

Mcd. Eccldix lib.j.tit.if .cap. 5. Tabernaculum autem, 1 & vix palpitant , fi fe erigere aufius efi , vel quando
quod agendij procefftonibut , vel exponenda facra boilia ojficif neccjjitdt pofiulauit. Pefi Miffiam feorfim con
vfii efi , perlucido vitro , vel cry Rallo , vndique c inun- uentus a Alalacbia , fitb periculo vita iubettn' nulla-
datum fit , lumsldmque huiufinodi habeat , vt aperiri tenus farctum prodere
,
quod vidijjet ,
quoad viucrct
commode pojftt ,& fragmenta colligi ,fi qua forte ibi ipfi-
relilla fiunt Jp fu autem lunulafiakem cumfippofito par- Colum bx, & gallinx,
foucnt, ex qui- qux oua
uulo fimo, ex argento confiet, bus pulli prodeunt, eucharifttci Sacramenti veri-
y>t.
Tabernacula
im qtae fertuS-
Quale, & qui ornandum
tabernaculum Iit , in tatem lic explicat fandus 1 hornas opufc.j S. c. 1 1.
tt»H* *--<*-
quo tandillinu Euchariftia reponitur conferuan- Videmus , quod oua ponuntur fub aue , vt b gal- nfiifiSmeta-
da JEuehart- fi
da ; habes cx adis Ecclofix Mcdiol. lib.j. tit. 16. lina, fub colvmba, GT per naturam mutantur mtnti viritiu
fiia fui tr-
nanium. cap.14. in hxc verba: Tabernaculum autem , quod in carnem , imo in auiculam vriarn. In hac murat ione tXfli-at*.
S.Thout.
A da Mcd. agendis procejftonibut ,
vel exponenda facra hofiia vfiui fimiiiter ilia qua tuor, qua iam 'didafitm ,poffi»nt imte-
efi, perlucido vitro , vel cryfiallo, vndique circumdatum niri.Ibi erixm efi continens fit licet teda qunfi (fecies oui

fit ; lunuLimque huiufinodi habeat , vt aperiri commode exterior, & contentum, fcilicet vitellum quat fibfiantia
& fragmenta
pojftt , qua forte relida
colligi ,fi ibi fiunt. ori interior & operans , fiilistt natura, & operatum
autem lunula fidtem cum fuppofito parusdo fluto,
Ipfia fcilicet caro pulli. Primum fcilicei tefia {fecies exterior
& argento confiet, manet ,
fecundum vitellum , feu fubfiantia interior

5&9- Olim columbas aureas, aut argenteas in bapti- tranfit , &mutatur in quartum , fcilicet in corpus pulli
Columba au- ftcriorum apice locabant, quae fcilicct Spiritus viri ,& hoc per tertium , fcilicet , operantem naturam.
te *,& •*gen- fandi illapfum in baptizatos fignificarent;conflar Et mirafimilitudo, quia diebus aliquibus integra exte-
te* in lapu-
pfl '.-J.-:,
id cx libello fupplici , quem Clerus , Monachi & rius videtur quafi adhucfit ouum , quod non efi ouum,
,

tibut.
Antiocheni loanni Patriarcha^ Synodo V.Con- fed viri pulli dntegrum corpus tefia velatum. Sicut prgo
ftaminopulitanx obtulerunt , vbi hxc habent» in hac re columba per naturam ,fic in fiteramento Al~
Prafiumptum efi autem ab ipfo , & hoc ,o Beatijjimi tarts fpiritus,fit licet per fiam omnipotentem virtutem-.
nam colymbas avrbas,et argen- Si ergofub aue ponis vnum,vel duo, vel plura oua, vertit
teas in formam Spiritus fandi fiuper diuina laua * ea per naturam interius fn carne teda manete exterius,
era , & altaria appetifias vna cum alijs fibi apprt- quanto magis vnam hofiiam panis f velplures in altari
priauit. manente fpecie paris exterius , Spiritus fandus ea re-
Tu etlumla In columba aurea fuper Altare conferuari olim pente in corptu Chriflifisa virtute conuertit.
aurea Eucha- foliram facram Eucluriftiam fcitum eft , illud Magna Euchariftix , &
columbae cohxrentia Celumia cX*
riflia ftrnu- cui adiicio columbam illam fpedaflc eam , qua eft ;
Spiritus fandi domicilium clfe debet, qui du/m in < m -
batur.
in Iordane fuper Chriftum apparuit & ad inftar , i llatn percipit. Dignum eft, quod hic inferatur, iu/Jam ti
Amphil. Emtbarifliani
illius formatam Amphilochius in fandi Bafilij
j quod in vita Marix OEgniaccnfis tradit his ver-
inferent.
vita ita feribie Aduocato aurifice fecit c o L v M-
: bis audor illius Iacobus de Vitriaco :Cum Epi-
Iacob.Yitr.
u a m de auro tnundiffimo , & in ea pofiuit portio fcopm Tolofiant Ec clefit, qui fcilicet decumbemon Vir-
nem fuSfendent fi*per fandam menfiam , inflor
, ginem inuifirat , in ea Ecclefit Altari Beatt Virginii
fanda illius columba qua apparuit in Iordane Domino
,
conficrato Miffiatumque filetnnia celebraret , Domino
baptizato. oftcndchte , vidit in perceptione /aeramenti coivM-
J7=>- Porro columba, quit altari imminebat, in facri- BAM CANDIDAM, fiuido EpifiopO in OS Eu-
Celurr/bu.tnt licij clCuatione ter motam diuinitus legimus diariftiam inferentem , & ingentem claritatem eum in-
nitari immi- i aera faciente Bearo Bafllio, in cius quippe vita tus penetrant em, tiufique animam illtifirantemjn ea in-
nebat ter di-
ita feribit Amphilochius : Cion fitnlla eleuaret , firmitate tamen , etfi nihilperitus edere poffiet , imo nec
ninitfi* meta.
non extitit einfinodi fignum quale fieri confieuerat , modici panis ad orem
perferre , facile tamen , CT qui-
Idem. ,
puta Vt COLVMBA UUVERITVR, qua Cum dem crebro Chrifii corpus fimebat : quod fiat ini
faeramento Dominico pendebat fupra altare , cum & quafi liquefient , &
in animam eitst tranpent , non fio-
fandum fierificium eleuaret ur ,fcmper moneri folebat. lum illam confirmabat ,fed etiarn corporis infirmita-
Eo mitem cogitante, quidnam hoc effiet rei, vidit vnum tem fine mera reuelabat. Quandoque fiimeme UU
£ >"*
 , , , •

176 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

ittm Euch.trifl ia facies ei ut qmflam ex feluminie ra- Inui latus ad nup/hts vellimcnta munda
dio t vibrare ,<£ diffundere videbatur. emebat fi defiitueretur.
57 «~ Obfcruaui quoque in pyxide eburnea adferuari
Qui ad eucharifiicas nuptias innitatur nu-
in f-UrtU* Chi illi corpus in Ecclc/Iis /oli tum ; id Kichardi
ptiale nitidumque fibi comparet vefti-
,
fyxiJe elim i fando Laurentio xuo faditarum colligitur ex
farramentum
cius verbis lib. 1 o. de laudibus Virginis qua: funt
mentum.
,
ulferuabatur.
Richard. i
huiufmodi Adhuc : reponitur corpus Chrifti in r v- Ecc quid ,
quid tcc efus , & nuptiarum
S.Laar. xide £BVRNEA,Cr hoftia de quibut conficien- nexus.
dum eft j vixit autem ante quadringentos annos,
fcilicet circa annum Domini 1 ijo.vt auctor eius V 1 t hxc antiquorum confuetudo, J75-
vitae coniicit. vt ad conuiuia acccfTiui certis » ac Ptmhans Ut

Ctrp ut Jio- Corpus Domini fub crucis titulo olim locari peculiaribus quibufdam veflibus
renttimio w-
fies ndHhtta.
omini fitb com- prxeipiebatur ; huc foedat Canon 3. Concilij vceretuur , quxcxrcris fplcndidiora
em titulo lo-
Turoncnfis II. qui ficlc habet : Vt corptu Domini quas vel domi habebant , vel
erant
,
ctrt prtxipi*-
in altari non in imaginario ordine fd $vb crv* fi toris ornarent , ab amicis accipiebant, aut ipft
hatur. ,

Conc.Tur. cis titvio componatur \ r vel hinc, qui Chrifti

-, afferebant. Capitolinus in vira Maximini : Cum ad Cjpitol.
corpus cxrfpit,difcat,cruccm corde vcriare,mente canum ab Alexandro effet vocat m , in putris honorem,
volucre crucifixum. qnodri deefjet veftis coenatoru, ipfsm Ale-,

Sriicit) Chrt
Denique non minus folicitc in corpore cufto- xundri accepit, ht vcftcs i Grxcis hAmi* /i rmus*

fi i tfrfut m diendum Chrifti corpus eft , dum fumi cur , quam Sc *ia«/ /inni-nJit abearum vfu dicuntur a Lati- f

worfort tuflo- E in vafe aliquo haberetur. Sandtis Beroardinus V

nis , tftts itccubitoris ,feu canat orit. Philo de vita Phiidi
dimJum. Sencnfis tom.4.fcrm.44.ira /emit, ita fcribir.S/ tu Thcoririca olim ludxos o.ivjftuaZrjvt , hoc eft,
S- licrrurdin.
haberes corptu Chrifti in vno vafe, certe tu cuftodires albatos, feu candidatos agitare fuifle folitos ; nec
Sca.
illud', ergo multo magts tu debes illud cvstodire ab re cum color ifte lxtitiain quamdam prxfefc-
in tuocorpore.Vt bene in corpore cuftodiatur.mcns rat ,qux comitari folct.
ab omni labe cuftodiatur. Hx cccnatorix , fcu accubitorix veftes faerx Ai ip/¥B $Sc -
De tabernaculi clauibus ita fancitur in adis apud Enxos habebamur, adeb vt ad opera tmmui vtlhi
exituri
Tabemata'!, dtfentbaut,
in quo Chrt- Ecclefix Mcdiol.lib.j.tit.i6 cap.i j.£r tabernaculi, eas exuerent. Eufcbius Cxfaricnfis lib.j.prxparat*
qutltu fTA»
fii cerpmo uf- vbi /aeratifimum corptu Domini afferuatur ,($• arma- cap.i. cx Porphirio, ita feribit. Pofthtc vtsTi- itntft ute-
ftru+i*, (Co- ri] item vbi (aera olea ,ftatts vafulis inclufa B v s , quib.u prandentes quafifueris vtuntur, depofi- iasuur.
, , cufto- ,

diuntur ©- fontis praerea baptifmalis claves re- tis ad opera rurfu exeunt. Sic ille de Enxis. Ex quo Eutcb.
tmtr*'*t
Av., icclct flor F.cclrft,anirnarurave curator diligenter , casu eque colligitur vcftcs peculiares habuifle, quibus in
Mcd. apud (e cuji odi at, ac ne clerico quidem miniftro ULu vllo mensa vtetentur ,
qui, vt opinor , meliores, niti-
modo committat, nec vero prohibetur quomintu eafdem diorcfquc exteris erant. Etiam Chriftus in
muneris alicuiua proflandi caufa aliquando Sacerdoti Vltiina corna canntot iam vcftem induit , fuis de-
committat ,
quem in offtcij parochi alit cura coadiut orent politis ,
quod & Apoftoli prxft iterum , vt prob£
habet. notauit dodi/Iimus Baronius tom. 1. Annalium
ad Chrifti annum 34.
Porro fideles prifci rui ftuduifte.vt cultis mun-
C A P V T LV I.
dlfque Vcftibus ad facram Euchariftiam accede- Cultu.&m3.
du -viflibue
rent , non dubium eft, quod non improbandum,
ad Lmcbart-
Prifci quidam ritus dc vcftibus , quas (i veftium nitori animx puritas rcfpondeat. 5 cii£
fitam acitdt-
fandus Anaftafius Sinaita orat.de /aera Synax. bant.
ad Iaeram Euchaiiftiam acce- Multi quidem non laborant , qua puritate panit en- , & S.Aaaft.Sin.

dentes induebant. tia ad facram ntenfam adeant,fed Q_y B v s VESTi- 1

m entis exornentur. Idem vrget , eodem fpe- &

dant fandus Chryfoftomus hom.y». in Mat- S.Chiyf*
Peculiares ia conuiuio vefles adhibita.
thxum./n Ecclefia,inc[\M ,apud multos videmus hanc
Jfd opera exeuntes vcftcs deponebant, tfuibus vigere confuet udinem;vt ft adeant mundis ingredi vefti-
prandentes vtebantur. vtentisyfed vt Deo mundam exhibeant animam, nullam
Cultis cr mundis veftibus adEuchariJiiam habent rationem Sic . ille. Ad templa quoque nitidis Perfliti
,
qui

accedebant. Sc emaculatis vcftibus aliqui ibant

,
quod in cos nitidis, <7
err.atmlati*
Philo torquet quibus nulla dc animx candore
Perjliti qui nitidiscV emaculatis veflibus
, , VrPibtm ai
ciraeratjficilleu^ibit lib.de Chcrubim. Vt can- templa ibant
ad templa ibant anima puritate nt- didati templafubtant, dant operam, diligenter e st A- anima pari-
glefla. CVLATIS AMICTI VESTIBVS, mentem tat* nigUfia.

Niueum pietatis ami&um qui/quefumat. vero maculoftm in ipft /aeraria penitijfma inferre non Philo.

£htt ctenanti Regi Perfarum miniflrabant
loti erant , Cr pulchris vejlibus indue-
bantur.
Veflem puram habeat qui facra menfa ac-
cumbit.
In eucharijlica menfa vcflimcnta non for-
verentur , qua: ratio magis eos viget, qui non tem-
(
plum Salomonis intrant, fed templa farratiora in
quibus fandiftimo Euchariftix* conuiuio exci-
piuntur. Munda, candidaquc veftimenta /int, fed Kiutum pit-
, munda magis anima fit, candidiquc moics. Ni-
tatu amSi
quifijm fu-
Vevm pietatis amictvm quifque fu- mat.
mat vt loquitur Prudentias contra Symach. Prud.

defeant. Heraclides Cumanus , qui Perfla compofuit £*u cccntnti

hr/l Perfari
Nitida virtutum vellimcnta induenda in lib. 1. eius operis ,quod Parafceuafticon inferibit.
miniftrabant
Qui comanti Regi Perfarum miniftrant , inquit. Uti erant , Or
eucharifttca menfa.
£udm durum iudicium fint fubituri , qui
Loti omnes id munus obeunt , pvuhris »N* fuill.ru Vt-
dV tJi vestibvs, ac dieifere dimidia parte cir- fitkmt indue-
impuri fordidique Euchartjliam tra- ca cerne apparatam occupantur.
bantur.
Herae!.
itant. Cur non id iuftit» a nobis id pictas, id religio
Veflem furam
exigar.

Digitized by Google
 , ,

Agnus Eucharifticus; V7
fohMt , iju! exigat , dum facrx accumbimus menfx ,
puritatis, &r innodabili vinculo coniugij tanquam Doo
faer*T tnl* candorifque auctorem ftimiinus r Perite fitndhis dcfponfara.
Chryfoftomus lioin.fi 1. ad populum.^i Rex Bttby-
jTchryk
lonu ex captiuitate diligens adolcficntct ,
pulchros
(pecte , & decoros affelhs fkmpfit ,
midso nugis , & c A P V T L V II.
nos fknifx rnrnfk 4(Jifhntes regi* (pecte pulchros ejfe

decet ty aureum anima mundum , habentes v E-

,
Communicaturi manus abluebantk
stem p , VRAM
calceamenta regia , decorum
anima vultum , aureum ipfim ornamentum ejfe in- : Manu excipi ohm folit 4 fitera EuchariUia.
dutos cingulum veritaturtalu accedat , & regios tangat Expanfismanuum velis aut difiun&is cii- ,

calices.
gi t i s ,mant bu [que Chrilli corpus dfideltbsa
Utueharifli- Alioquin debitas temeritatis luet pernas qui
, non excipiebatur.
tomtnfave- impurus pura contrc&arc aufus fuerit. Rem ad-
fiimnta »m huc ille vrgec Con/idera tpu/h, inquit jnen/a regalis Manibus in crucis formam Eucharisliani
:

fodtfcant. excipiebant fideles.

eji oppo/it a, Angeli menfi mtniflrantes, ipfi fax adefti
Idem.
& tu aftas ofeitans sordida svnt t1 * i Damnatus vfus Eucharifliam excipiendis
vestimenta, & nihil eft tibi atra ? Sic vafculis aureis ,& argenteis.
ille.
Lotis manibus ad facram Eucharifliam a*~
Nitida vcftimenta habet , qui virtutum orna-
575 -
cedebant fideles.
Nirid* vi mentis fplcndct, alioquin qui his caret, iudicium
tutum vtfli- timear , timeat mortem. Scite fandhis Augufti-
“Notati (qui manibus ablutis ad facram Eu-
snatraiodtif- nus ferm.i. de Tempore , dc Chrifto loquens ait: charifiiam accedentes fordidam confc sen-
dxtu tutba luce v E ST T v M iuflitia
Jg;c viderit choriumt
-
I tiam circumferebant.
ica mtn -
^ mifericardia margaritis 0 matum , colium humilem. Mundis cr , puris manibus traEfari fiunt
S. Aug. Carptu, &
fanguinem fiutm ei non ad iudicium, fed ad
corpus Chrifttts cupit.
remedium pro Sacerdotum fisorum mimflerio diffenja-
Apta ablatio corporis eft cum anima abla-
bit. Hadcnusille. ,fi

Quod quod tione coniungatur.

Qudm duri firmat illud , in Euangelio legitur
imdirium fint de liomiue,qui fine nupriali vcftc in conuiuio Ecclefiam ingreffirt os abluebant.
f«* repertus i Rege fuerir|, foras prodire iuilus, tene- Ante cibum os abluebant.
^r s CXCCf j°*dbtts ligatis manibus, ac pedibus ad- '-Ad facram mcnfim accedens
'diju^Eueba-
‘
mentem
riiliam tr*. ditius cft, Matth.xi. quodnam iudicium fubibir,
abluat.
8 <*t. qui immundus , ac fordidus le in Iaeram menfam
Djm. obtundit. Cur i e iun antibus facies abluenda.
'.Par. Rc&e arguit fandus Petrus Damianus
opufe. 1 S.difcrt. 1 .cap.4. hxc eius verba:# iQe ftri- In Ouadragefima infantium capita circa
dore dentium , &
fletu pleUitur eculorumjjui cvltv finem Quadragefima cum abluerent , &
V e s t 1 v m , t onnin antium non obleclat affeci tu-, 'ungerent.
quod Uti iudicium, qui fcectdentm,ac luridus ; quantum Apud Romanos plerique pofi fingulos mijfii
adfe ipfitm nuptialis eduli) munditiam polluit , difium-
hentium candidatos offendit jpfism Regem firdidu ma-
manus abluebant.
rtibtu obtrelfare ? Ira San&us hic. Car'fiorum difctpulorum pedes abluerit
57 O. Diceres rcfpici ad morem, quo quis ad nu- Chriflus.
louitxosu *i ptias irmitarus munda, fplendidaquc verte menfa Grata Deo obfequia , qu e hofpitibus confe-
nufuiaavrfli. induebat ,
quibus nuptialem Ixtitiam prxfcfct- runtur.
4 rcnt * £l ux ccm fuctl,<l 0 *<Ic6in vfitorat , vt fi quis
rrrr*'^ In $uadragefima pedes innicem Ia*
/« denam ^
P au P cr ve ^ c caru et > inuitatus tamen , aut mu- uant.
fibi

rrtur. tuo fuma cr , aut aliquo pacto coemeret. Quod

S.ChiyC colligo cx findo Chryfoftomo hom. 11 ^id popu- Pofi pedum abi utionem poculum exhibitum ,
lum. Ad nuptiM , inquir ,(infibUet homines inuitati , & ofculum.
«tfi emnium pauperrimiftnt , Mvtvo svmen-
T X S SAPE, VEL EMENTES V E 5 T M E N- J E hoc quoque litu aliqua nobis
tvm mvndvm ad fi vocantet comeniunt J dicenda qux
J77*
,fic liint , ex antiquita-
quod ad fpiricuales nuptias, fpjrictialcquc conui- penu deprompfimus ,
tis quidem &
uium transfert dum pergit Et tu ad nuptias fpi- : antequam probem communicaturos
rirualcs,& prandia vocatus regalia , confideras, manus abluiile, prxmittcndum eft,
quam dignum fit te nuptiale veflinsentum compa- oiim confueuifle fideles Ench.uiftiam manibus
£•"' *d tu. rare Idem
vrget hom.70.in Matth. Nec in mentem,
. excipere ; quod licet obuium fit , quxdam tamen
-Unrifiiau
,u ll ' c * r’^* veK* r mn «d nuptisu fimptititcr fid ad etiam de hoc afferemus , qtix non obuia , 5e
UM-Iim irrui- * l ,

tds ir,nMftia- nnptiat te vocatum fidfe , non cogitat quomodo in trita , vr in eorum narratione tempus inutiliter
U, nitidum- hot i nuitotam animam thalamos ingredi eporteat t n non comburamus. »
t Jibir tu»- 5 IAVR AIO VESTiTv varietate circumda- Igitur prifei a*ui mos erat , vt Sacerdos in ma- Mmm txripi
fartni vtffi-
tam. indici’ his nuptiis,his epulis, qtix fpiritualla hus cuiiifquc Eucharifliam daret, quam ille funi- •hmipitmf»-
mentum. f
Idem. hxc vertimenta non habet. nu cum reuer entia ori admoucbat. Hucfpcdatiit '

htt . quid, Nec mirum eft fi facrarum epulatum , efus ftnOus Cvprianus lib.de bono patientix , dum s.Cypr.
guid tte tfus, nuptiale conuiuio figuificctur, nam & vniner- ait Nec pofi geflatam Eutharifltum m A N v $ gla-
:

Cr nuptiarum
ntxut.
fimmagnus efus,& coniugij nexus eft. Aci ub dio , er ernore macvuivr. potius fpiririulis
Gorop.
Goropius lib. 4. Hcrmachcrx norat in lingua gladius (umendus eft qm»d idem fanftus Pater
,
Cymbriea , ect , dc cfu dici , nam figmfic.it edure, ftgnificauit epift. 86. ad prxdi&um inorem reljii-
qux vox ii inuemrm fit tte ,& fignificat incon- ciensj in hxc verba. A>men.us & pexteram
iugmm ire , quod ipfe explicat de fitera Eucha- glatlio fiiritali ,vt (acri(scia fitnrff* fortiter rrlfuat,
riltia,in qua Deo anima iungitur indifiolubili, & EvcHAtliSTi.fi MEMOR, qut Domini
00 rpus

, Digitized by Google
 < , &
"

178 Liber V. Sacrorum Eledorum,

corpu* accepit , rpfim -comple Flatur poftea k Domino
,
puritas , inorum candor , caflitas , virginicas, furi*
,r
Jumptura pronium ccclcjtiurr. coronarum. cum cllcc in prrfcpio Chriflus , i virgineis ma-
*f*,Qhri-
texpMnJfi ma- Accedentes autem ad communionem canere manibus tradari voluit.vt hinc dc-
tris,patrlfquc ^seupu/
^ c ^ e ^ ant nc expanfis manuum velis , aut djfiun- duceremus , quam puris par iit cum contrcdari
dintJ!m»nL ^' 5 <%'*is » «aut manibus Eucluriftiam fumerenr, manibus , dum in caiis regnat , qui tam puris
iufifut ckri- li’d iuudis , adeo vt iiniftram dextcrxjfubiicerent. contredatus eft adhuc infans in cunis politus;
fti eorpui i Hrc omnia ex fando Cyrillo Hicrofolymitano quod argumentum ita frndus Petrus Damianus S.Petr.Dim.
"** C^' C, £ I * in iwyftag-/
«ita Tcribir. Accedens ad com- lib. 1 .epiit 6. Si inquit Redemptor nofter tantopere

S*CyM«iof
P
nUi 'ttonem
'

M tXFANSIS MANVVM VOLIS dilexit floridi pudoris integritatem

, ,

, vt non modo de

accede, neque difunfhs digittsfd sinistram vel- virgineo vtero naferetur , fcd etiam a nutritio virgine
Htiftdem quarsdam SVBIICIENS DEXTER /E, trail aretur , & hoc 1 um aditu pterulnt vagiret in cu-
qua tantum Regem fufiepturaefi , concatut matasfa- # nis , a quibus nuncyobfecro , trattari tUth corpus fuum,

fiipe corpu* Cbrifii,dicens, Arnen. Ita Cyrillus. cutn mm immenfus regnat in catis,fi mvndij at-
57 °- Manibus in crucis formam formatis fumefe tingi MANIBV 5 VOLEBAT in prcfiplo
'to* nitui !n Cluilii corpus prifci moris fuillc indicant hxc quantam corpori filo nunc vult adejje mun-
.pofitus ,
'
cr*‘“ fi"”* findi Ioannis Uamafceiti verba ditiam , iam in paterna maieftatit gloria /obli-
lib. 4. dc tide
^ttipulaiu”
*^ rt hodoxa ca
P« 4
« Maniivs in enveis matus.
Hitlts. formam compofitss crucifixi corpu* fufipiamsu, Congrua ablutio eft ,
qux cum ruente pura Apta allssttb

S loan Dam. & ffcxra Syrnodus can. 1. Antequam fiat communio, iungitur. Probe Maximus aduersus Monorhcli-
Scri.Sya. Eucbarifiiam perceptura* in crvcii manvs tas : Omnes virs,qut communicare defiderant prius la- , fj.
S l G,N v m figurans accedat , & gratia communionem uent manus /itas, Wminii P V R A> nitida con- & IHHgalMT.
Damnatus accipiat. Qux verba indicant inanus ita formaile fient ia Cbrifii facramenia fufiipiant ita dc viris; S.Mitim» .

W/7 *P^°
n0n ‘ n adu fed ante ipfum, cum
acceptionis ,
fcd dc mulieribus hxc habet ; Similiter,# mulieres
pienJa vafiu- ^ilicct ad communionem accclfuri. Can. io». NITIDA EXHIBEANT IINTEAMIN A,vbi
U* aurei* , fr idem habetur corumqpc mos reiicitur , qui raa-
,
corpus Cbrifii accipiant, pura mente,
# pura conflen-
argerutis. nuum loco vafis aureis vtebantur. hxc funt cano- tia-, hxc audor ille, qui Horuit circa annum Do-
S«*t.Sya.
njj verba : Si quis voluerit Synaxis tempere commu- mini lexccntehmum quinquagefimum ex cuiuA ;

nicari purijjimo Cbrifii corpore manvs in for- verbis videiur Colligi viros quidem puris, Sc •,

mam CR.VCIS FICVR.ANJ , fic adeat , & lotismanibus cxcepHle Chrifti corpus mulieres ,

communionem. Eos enim qui pro manu

fufeipiat gratia linteaminibus , quod a primo illo Chriftianorum
tX», vafiula quadam aurea , vel ex alia materia confiruunt xuo in vfu fuerit, non aulim affirmare.
ad (Ufieptioutm dii, ini doni , per ilia immaculatam # Denique Eccldiam ingrclfuri non fotum ma- 'Ef*!*&•*••*•
4*‘
Communionem volunt , nullo modo admittimat , vt qui nusjfed etiam osplcrique abluebant,qux confue-
** '
proferant materiam inanimem homini , Dei imagine. tudo Beati Chryloftomi tempore vigebat ex fan- ;

hinc & Sacerdotibus inhibebatur Eucharilliam do Chryfoftomo refert landus Anallafios Synai- s. A tufl. Sin-
illis offerre, qui huiufmodi vafculisdlent vfuri; ta prxtcrca ad communem menfam ituri, com- Ante elbum
;

hxc Synodi verba : Si quis autem deprehenfi** fuerit munemque cibum fumpturi os , facicraquc oliirt ** ablut-
immaculatam conceptionem eis impartiens qui eiufmo- lauabant , quo riru eos perftringit fandus Chry-
,
di receptacula afferunt , & ipfe fgregetur & , is qui foftomus, qui ad facram menfam immundi perge- jd flerem
affert. bant ; hxc cius verba, homil.j. in epift. ad Ti- menfim de- 1 .

CAm mami Eucharilliam exciperent fidclcr, moch At tu cum car Halem cibum fumpturus accedis, m* K,r
tttb mani- .

ha a<l [tfrjg confequens {fere eft, vt non nili lotis accederent os antea, AC FACIEM l A v A S ; acm vero
Euebarifham manibus , adeb vt illotis non accederent. Ad hunc ad fpiritstidem menfam acceffurus es, animam la-
r hum relpicit fandus Dorothcus dodrina 9. Vt vare difjimula* atque immunditia plentes accedis.
SS^- Mro hunc videt manvs lavant e u,#fi fi ad Hxc Chryfoftomus.
,

S.Doioth. 0
communionem percipiendam praparantem. Luculen- Ab hoc ritu quem de facie ,
ante cibum ablu-
S.Chtyfoft. tius fandus Chryfoftomus, hoc ritu illos prx- ta tetigimus, fors illuftrari ea verba polfum, qui- cfir •*•*"**'
Aringcns , qui illotam mentem accedere non ve- bus Chriftus prxcepir, vt iciunaturi faciem laua-
'll^dda.
rebantur , cum illotis non accederem manibus, rent ; Tu autem cum ieiunas,vnge caput tuum , fa- #
prxftat hic fandi huius Patris verba implantari, ciem tuam laua, ne videaris hominibus ieiunans ,Mat t h. Matxh.S.iS.
nom.j.in cnp.cpift.ad Ephdios. Dic milii, vellet no 6.V.1 8. nam cum faciem abluerent antequam ac-
ad fairifciutn maniivs illotis accederet cumberent , iam faciei lotione quis prodebat ie
Non , opinor ,fed malles potitu non prorfut accedere, iciunium fuum non iadarc, fcd potius tegere.
quum fordidu manibu*. Deinde cum in re parua fit &
Ad ablutionem , ad iciunium illud etiam fa- inQuadrei*-
a, ito rtuerent C‘r Religiofu* ,fordidam # immundam ,
cit, quod nos ex antiquitatis monumentis perci-
habens animam , accedis , & audet tangere. Atqui ad pmuis , morem fcihcct veterem luille,vt infan-
tempus quidem tenetur manibsu ,
in illam autem totus , tium capita in dic Palmarum , qui ab hac re cupi- dr»grfinu(*r
Sttati . /jui Hoc idem premit fandus
aut integer refluitur. tilauium dicebatur, abluerent. Ritum, & ritus cau- abluerent,
numini ab- Auguftinus fcrin. 144. de tempore , fic enim ille fam tradit Hidorus lib. 6 . cap. 1 8. vbi de die Pal-

S' 1

^ehaJjlUm ^ribit
Si erubefi Imtu, ac timemus Eucbarifiiam ‘ma •
: marum loquelis, ait : Vulgus ideo diem hunc capi-
nd”u fbrdidss tangere , plus debemus timere ipftm Fu.
as ttii: st fot. T 1 L A V l v M vocant ,
quia tunc ruer it eft , lauandi
ii lam een- cborifliam intus in anima polluta fufipere. Paria feri capita infantium ,
qui vngendi : ne obfmatione Qua*
fatnuam rir- funt qux habcr fandus Anafladus Sinaira orar. dragefimt fbrdidata ad vn Fiionem accederent fcd de
S , ;

nf
Par>da Synax. Omnigenerefielerum tppleti fumus, hac re alibi quoque egimus , alia de ablutione &
S.Aur.
parunld aqua manvs ablvimvs, sicque fa- manuum, & pedum adiicio,& rem obfgno.
S. Aoali.Sin. erunt illud coipus diuinumque fanguinem immundi, Aliquorum mos fuit apud Romanos poft fin- Apud Xerro-
Cr frdsdi recipimus. Harc fundus Analladus. gulos mi Ilus lingulaquc fercula
manus abluere. Ktl
('autio digna , qux omnium mentibus infi- Lampridius in Hc! ioga balo Exhibuit aliquando ta- .

deret. le conuiuiscm , vt haberet viginti # duo fercula irgen- »bi»Aomt.

579 . Mundis , purifque manibus tradari vult Chri- &
tium epularum , MANVS, QVAS]
perfnguU Lairptid.
Mufsdu , o> ft us
,
quas non aqua camum abHcticru , fcd vius BAM COMEDISSENT, LAVARENT.
Abluit

ized b;
 -
. . - . ,

Agnus Eucharifticus; 179

Abluit Chriftus pedes difcipulorum antequam Quando Jaceam erat communionem perceptura die
;8i.
‘corpus illis fuum exhiberer, nimirum reddit (iliis ,non*svmebat nisi panem*
praccdenti
Cur [utrum
Difdf-hrum
Abrahx , quod olim ab Abrahamo accepit. Scite et A <^v a M , Ch tota notie in orationibus permane-
/edes abluerit Tertullianus lib. de Trinitate cap. 16. Quod erat bat. Addit flarim : Sumebat autem ipfitrn j.'aeramen -
Chriflui.
Tcrcull.
futurus , meditabatur in fiteramento Abraha factvs tum cum magna deuotionc , multo lacbrymorwn im- &
hospes apud Abroba filios futums : cusus filiorum bre , atque interdum adeo rapiebatur in ffiritu , vt
Urar* Dee
ebfequi*. que
pedes , ad probationem quod iofi effc abluit : reddens in ceu mortua videretur : nec raro vifa efl inter cadum,
btfpitibm re- filijsius hotftt alitatis , quod aliquando illi foenerourrat C~ terram plufquam cubiti altitudini eleuata, nullis cor-

feruntur. Pater, tam grata Deo fune ea obicquia qux Dei ,

poris fi nfibus vtens -
&morc in hofpitcs conferuntur. Qiti abftinentiam prxfcfcrrcnt manus, quibus
In Que.ire- Apud nonnullos hxc lex vigcbar,vc in die Do- iandilfimum Chriffi corpus efferebat fandus MurUrilUet
gefinue pedes minica* cani poil pedum ablutionem Abbas po- Elphegus Archiepifcopus Cantuarienhs apparet m * ,:m ,

fit inuitem culum iis porrigeret quorum pedes abluerant.

. 'i.°
ex r -L- 5-.'
his , qux Olbcrtus in eius vita Icnbit Lum,
tu minum. -Ct
:
,
/enant.
Capitula Ludouici , qux a Monachis (andi Benc- inquit , pranfurus ad menfam intraret ,tam v a-
Cip. f Tt timUrint,
tejt pedum didi recepta fuere , ita loquuntur, num.i;. Vt in CVVS FERE A MENSA S V R REXIT, qudm OibcK.
ublutienem Quadragefima , ficut & in alio tempore viciflim fibi acctfjit. f
r
nde corpus illius tanta attenuatum efl macie,
petulum ex- PEDES LAVENT, & ontiphtnas huicojficio con- vt cum manus cum faeramento tenfas in alium porri-
hibitum , (jf
gruentes decantent : in ccena vero Domini pedes geret,
per tntdias palmarum iuniluras claritas aeris
ej culum.
fratrumfi valet Abbas lasset , & oscvletvr,#* persfiici pojfit.
demum propria manu poculum eis porrigat. Chriffus Mannx cibo contentus Moyfes fuit , nec ollas Uumo eih
difcipulis fuis pedes lauir, & euchari (licum pocu- carnium cum lfraclit ico populo concupiuir j ni- thtntus ki—
'***"
lum porrexit. Habes ex produdis verbis viciflim mirum quia ieiunio fc antea arinauerat ; fandi

(ibi pedes abluillc,& in hac ablutione aiuiphonas Petri Dainiani hxc funt verba opufe.
cap. xi. s.Peu.Umu i j.
decantatas. Moyfis vt fimplici manna cibo contentusfit , ne cum
caleris Ifiaclitts fidere fisper oll.u carnium concupifiat, +
ab omni cibo, vf. l potv per duplicem qua-
C A P V T LYI II. dragenarq curfitm in monte ietunat.
Feria quinta anteParafircucm. Quitum altaris /.
r Eu et>.*ri
r flm
Euchariftix abftinentia prxmifla» (aeramenta fumer e fas fibi putabant , licre ieiuni himuS
non effent. In Condi* Matifconcnfi 1 1. hxc ha- Munis lut-
arcium iciunium /aera communioni bcncur. Sacramenta Altoris non nifi a \ 1 1 v n i s b»t
‘bonatum
pramtffum. iiominibvs celebrentur , excepto vno die anni-

Singulare lingularis abftinentia: exemplum uerforio , qua ccena Domini celebratur quacumque reti- Conc
,

quia fiscrificiorum pofl perati am Miffitm in farrario innetmtniA

ante Eucharistiam.
fuperfiderint quarta , vel fixta feria , innocentes luni quonJo
Eucharijlicum munus ojfer entis manum vt ,

abftincticiam prafetulerint.
,
. ao i io cuius interefl , ad Ecdefiam adducantur , & /*i
inditlo eis ieiunio eufiUm reliquias consperfiu vino
Manna cibo contentus Mo/es ,
quia iciuna- percipiant ; vbi habes quoque diem quintam fe-
uerat. * rix fandioris amUierfarium huius facramcnti diem
^
In Eucharistia anniuerfario olim non ieiunis didam. , ,

licebat ad Eucharijltam accedere.

A non ieiunis (aera excepta die quinta fandio-
584.
ris hebdomadx celebrata, fextx Synod. audori- Annimirfa-
Innocentes iciuni ,
quando reliquias f*~
tas cuincit,dum refert : Carthaginenfis Synodi canon rim fotromT-
merent. dicit , vt fiinUa altaris non nifi a fibrtjs hominibus *• buim Ji*t\
Syn -Canb.
Anniuerfarius /aeramenti huias dies. peragantur jexcepto vno diei» f
inno , in
Ieiunis cur Dei Ecclefta Eucharijltam dijhi- quo ccena Domini peragitur. Ioanncs Zonaras com- Zwix.
buat ,
quam non ieiunis chriftus exhibuit mencario in eundem (
Canonem , ait. Cum reliquo
toto anni tempore facra oltaru myfleria a ieiunis ho-
Iciunium viaticum /alutare dicebatur.
minibus celebranda ejfi, Patres olim Carthagine decre-
leiunio munito tceli aperiuntur dum ajlat
quintam nihilominus magnam , vt vocant , fe-
uijfint ,
/aero Altari. riam quod filemnis in ea caena Dominica apparatus
,
'
Euchariflicum triticum folo iciunij aratro exhiberifileat ,excep ere. Sxndm quoque Augullinus S.Ang?
prius /cijfo committitur. epiff. 1 1 8. ad Ianuarium huius moris meminit his
verbis : Nec ideo putari debet, infiitutum ejfi multis

Eivhivm panis, fi aqux (ac rx locis, vt illo die pofl re

fcilionem offeratur ,
quiafiriptum

communioni prxmilliim a mulie- efl identidem , & calicem accipiens pofl ceenam, dicens',

ribus in congregatione viuenri- CT catera : ipfa enim potuit appellare cctnam , qua iam
bus, tdquccx fegibus prxfcriptura corpus acceperant , vt deinde calicem acciperent j itiud

paret cx his qux habet Petrus magis monere potuit homines ,vt iam refecti
Abaclarduscpift- 8. vbi ait. Ter ad minus in anne die illa vel offerrent , velfionertnt Euchartfliam, quod

communicet Cormentus t idefl, P afi ha, Pentecofie, in Euangelio legitur: citm autem illi manducarent
totns

& Natale Domini , fient Jt Patribus e(l inflitutum de accepit lepts panem , & benedixit ,
tum iam fuperius
His autem communioni- dixiflet: cumfiro falium effet , recumbebat cum duode-
ficalsttibus etiam hominibus.
bus ita fi praparent , vt tertio die ante ad confejfionem, cim , d" manducantibus eis dixit yquoniam vnsu ex no-
f
CT congruam fatis 'aSionan omnes accedant , tertio & bis me tradet , pofl enim tradidit facramcntum , li- &
fi PANIS, ET A Q^TA. 1 E 2 V N O , 1 & era - quido', apparet ,
quando primum occeperunt diflipnli

Singulare /in- tione frequenti purificent cum omni humilitate , CT corpus , & J.anguinein Domini ,non eos Acce-
f utaris ab fi i tremore. pisse iei v nos } Ecclefix autem lege (latu4
nentia exem- ArdiHimamEuchariftixcxcipiendx ab (1 in en tum eff, ne vili non iciuno liceat hunccucharifli-
plum aure cum panem manducare, nifi aliud extrema necclU-
.Eucharifiid
tiam a Beata Margarita filia Regis Hungarorum
Acta. prxmittcbaturjfic dc illa feribit audor vitx illius. t a vrgcac.iinminenfque mors*
Ieiunis

Digitized by Google
 , ,

1S0 Liber V. Sacrorum Eledtorum,

TntnU tmr leiuftisDei Ecclefia Chrlfti corpus di (tribuit, Cantus in Eucharifia difributione etiam
I>,i Etcltfe*
dcdic non ieiuni$,Chriflus nimirum, vt vehemen- nofiro auo.
Euehanftiam
dtflribmat tiis hoc mjrftcrium morum cordibus infigeret,
Impleta balfamo fpongia menfa abferfa.
qu*m ntn it & '.memori* in vlcimum illud locum locauic.
tunit Cbnftm Aduocandus hic
fandius Auffuflinus , cuius hxc
In cuchariflica menfa fpiritualis mclodia lo-
m hi suit.
Tunc verba epift. 1 18. vbi poli fuperius produ&a co balfami.
’
S.Au*.
verba , hxc flarim fubiicic : Numquid tomen prorn- Pfalmi in eush arificofacrifcio ad virtutem
eo calumniandum efl Vhiuerfa Ecclefia , quod d intenti nos iniungunt.
fernper occipitur? Ex hoc tnim ploiuit Spiritui fitnllo, Amoris facra cantica in Eucharifia canenda
vt in honorem tomi fit crumenti in os Cbrifiioni priiu
et tam cum firitualiter tantum exci-
Dominicum corp tt int roret ,
quarrf exteri cibi. Nom
ideo per vniuerfum
pitur.
orbem mos ifle Jeruatur Neque
.

enim quia peft cibos dedit Dominus propter e a pranfe,

,
Panis confecrandus extra facrifiam cum
aut ccenoti fratres ad. illud Jaeramentum accipiendum cantu ferebatur.
cohuenire debent , astf ficui faciebant , quos Apoflolus In agni efu hymnus magnus a Iudais canta-
arguit, & emendat , menfis futi ifla mifcere. Namque batur.
Soluator q_v o vehementivj cokmin*
DARET MYSTERII ILIIVS ALT1TVDI- D um agnus matiaretur Lenita certum Pfal- ,

NtM, Vl.TIMVM HOC VOLVIT INFIGE- mum canebant.

RE CORDIBVS, ET MEMORIA DISCI- Canendi modus in agni matfatione.
FVLORVM|4 quibat ad pajfiontm digrejfurus erat. Tubz vfus dum agnus mattaretur.
Et ideo non pracepit quod deinceps ordine fumentur, Ad templum afeendentes Iudti fxum tibiam,
vt Apofloltt , per quoe Eccltpai diffefiturtu erat, fer-
alia infrumenta mu fica deferebant.
&
uaret hunc locum. N
ttmfi hoc ille monuiflet ,vt pofe cibos
Cantores vt fe audientium afiettut in Ee-
aliosfernper acciperetur , credo quod cum morem nemo
variaflet. elefits olim obij cerent.

8 Ieiunium viatici nomine apud fandos Patres In conuiuys prac lara maiorum gefa canere
5 I-
Jtiuwiu via-
gaudet, fan&us Ambrofius lib.de ieiunio , Elia & Gothorum mos.
cap.S. Ieiunium ef bonum itineris viaticum. S*i netus
tici fatuiare Probus ille cantus,r«r mala vita non ob-
ii etb*tt*r. Petrus Chryfologus ferm. 8. Efl ieiunium v 1 a-
S. A rubro f.
•iicvm falsitare. In cuchariflica menfa cuchari-
frepit.
S.Pec.^hryr.
flicus cibus 'viaticum illum fumentibus cft , non A noxia ciborum repletione , vt nos Deus
ab ijlis iciunantibus prxmirtatur Eucharifiia* ie- auocauerit.
;

iunium ab Euchariitia tamen diu iciunandum

, Cantus,^ cfus coh arent ia.
minime efl.
Munii muni- Dc (anclo Guduualo Archicpifcopo audio vl- 1 Antvm in menfis adhiberi foli- 58 6.
te catli «M- tx cap.6. v n i i s , vigilqt cum facro
riuntur dum
ita feribit : I e i tunvnoncft dubium, extat huius r* Cotum in
Altari adflaretfceli aperti funt. tntafit adU*
metitur fcurt ! tus mentio apud antiquos auctores,
Triticum in folum iacirur aratro fcifTum bim.
Alturi. , 8c quorum verba ali) produxere, fcolia
EtuhariRUS cultum;euchari (licum quoque arationem quxrir, 1 inconuiuiis canebantur, in quibus
triticum feto qux ieiunio fit,aliis corporis
afflidionibus.San&i poculum circulatum appellabatur ,
quod
itiumif matre
Ambrofij hxc funt verba ferm. $6. Sicut reditum non liceret abfque cantu vel propinare , vel exci-
r-"“
ttmmitntur,
M’ vberiorem capit , qui frequentius vexando exercet cam- pere , vt ait Triphon Grammaticus i* kwfiKoit. Triphi
S.Ambrof. pum feta maioremgratiam percipit , qvi exercet Potatores fc cantiunculis ,& fyirphoniis ad in-
CORPORIS SVI CAMPVM ERE Q^V E N- uicem ad multum vini hauriundum excitabant,
tivs ieivnando; quod prxeipue prxflan- at#mabantiAthcnxus Iib.i4.gymn0f0ph.ait hynv- Athzdi'
dum efl /cum eucharifticum triticum excipien- mim in conuiuiis decantatum ad moderationem,
dum nobis efl. & continentiam retinendam, quia Deorum lau-
des, &
heroum fere continebat , hinc Quintii, QnjntU. I

lib. 1 . Inter regalia tonuiuia lavdis heroum , &

CAPVT LIX.
Deorum ad citharam cantantur.
P (altrix olim comefTationibus adhibebantur, tfaltrie i*

ctmtfletuni-
quam noxiam confuetudlncm abolere (luduit
Euchariftia cum cantu diftributa. bm.
Theodofius,quicdidlo fanxirne admitterentur.
Aurelianus Vidlorin Theodofio Prohibueritque AuteL :

Cantui in menfis adhibitu*. lege minifleria lafeiua, Psaltria ,s QJf e tomef-

Pfalcriar incomeffationibus . fationibu* adhiberi Idem habuit Paulus Diaconus

Precibus, &
hymnis mettiu humus paranda lib. 1.
referuarunt
Sandlius illi, qui cantu (andliori conuiuio
fcilicet euchariftico , Chriflus poft
vt eucharifticum femen excipiat. ,

Eucharifiix inflitutioncm hymnum cecinit.

J^uadam verba efferebant cum eucharifticm Macth.i6.Hymno ditto,fcu,vt alij habci:t, fymno
panis publice efferebatur. cantato.
Tempore fucer a communionis , quanam verba Precibus, hymuis, orationibus paranda mentis 587:
canerentur. humus, vtcucharillicum femen ad vitam excipiat) Preciim ,
hymnit mfnt
LAngelorum concentus communionis tem- etiam illa in Euangelio , exiit \c feminaret , non
humus p*rM-
pore.
vt terram excoleret, araret, parata ellc debebat, da vt nubo- &
exeuha. Perite Nicolaus Cabafila dc (acrificio ruflUum fe-
Carmina quardam canebantur dum ,
populo
cap. 1 .Hoc fgnifcaust in parabola feminis. Exqt enim , men txeiput.
Eucharistia dtflrtbuerefur. Nic.Cab.
inquit, qui feminat, non Vt terram aret ,fed vt feminet ,
Hvmni canebuntur dum populus facram Eu- nempe quod aratio &
omnu praparatio a nolis afferre
ch at /fliam fumer cj. debet. Quoniam ergo ad aflequenda fur ament a ita
• erat
 - -,, , -

Agnus Eucharifticus. 181

erat ntceffierium,vt qui rette h.tbetrnt,C' parati effent, cula remanfrit ,
eam per iHa modulationem abficrg.%-
aatiierent ,
oportebat hoc ineffc in fandi facrificq con Hxc ille.
rmss.

fiiiuiiow, or inefi. Hanc enim nobis habent poteflatem De Piabilis, & Pfalmodia & factarum littera- , Pfalmi in nt-
PRECIS» PSAf.il \\&fi quidfacrofitnile in eafit, rum ledionc qux in iacrificio adhibebantur,
,
ii.ari/ife f.t-
eri/cio a.I
(T dicit ur.Nos enimfonclifiuint , <y disponunt, partim ita ccnlet Nicolaus Cabalila lib.de facrific.cap.i.
virmrrt» nos
quidem, vt rettefit/iciamm,pariim autem vt fwttifi- Ea adfsmpiaeffe vt ad virtutem nos inisoigam , vt & iniungunt.
sationem confruemus, (T retinere pergamus. Deum propitium reddant. Nic.Cab.
CiuJam ver- Fideles olim in Oriente publice cum expone- Amotis (aera cantica canenda cum Euchariftix A mora ficrm
ba effereban- facramcntum fpiritalitcr lumiturjdocebat licitus cantica in
retur ianctiilimum Euchariltix facramcntum
tur cum cm- Fucharijlia
elata voce quxdam verba elfcrcbant » indicat Laurentius lulliniauus de triumphali Chrifti
canenda niJC
ehariilicut
panit publici iftuclandus Balilius lib.de Spiritu fando Invo- :
agonccap.4. /» fpiritu fufiipt /atramentum , in cum ftiritua- &
efferebatur. c a T 1 o N 1 s , inquit , verba cum offenditur ponit sordis tui fieret0 Dominum Icfitm reconde deuote, liter tantum
•atque ilium in te pra/entialiter txrifiiur.
S.Balil. Eucbariftia , (ff poculum benedicitonis, quis S, tritiorum odefle non dubites.
BLiui.Iull,
nobis in firipto reliquit. Et quas vstles , gratias age , laudes perflue , ac
Tempore fu- S.indillnnx communionis tempore adhibeba- M o D V L A T I O N S CARMINA (fi HU agCTt
I

ero commu- tur fymphonia,quapiz mentes in Dcuiu raperen- confueuifii ) ineunda mente pert ralla ffriritualem re- ;
nionis (JUS»*
"Jerba cane-
& ad Dei bonitatem Sc charitaccm celebran-
tur , fe Ilione m hanc comitantur fimper amoris cantica , (ff
rentur dam incenderentur j tunc autem cum divina ,
/antis, deuotionis dtlellabiiis gnfius
, quo qui caret , te-
S Cjrr.Hier. Q v adam m uoDiA.vtait fandus Cyrilius merario labore de/udat.
Angelorum Hicrofolymitanus myft.y. cahcbatur autem illud, Panis quoque confeerandus in facriftia, ferua- 590.
concentus co-
munienti te-
(jssftate,& videte quod Chrijhu eft Deminue. Sanctus batur , &
loras cum Pfalmorum cantu profereba- Panti conf*
cradus extra
pore. Chryfoftomus hom.de non cont.EccIel' ait com- tut.Hutnbcrtus, Daconi cum Sub diaconis ficu spfi Sa-
/acrifiiam ii
S.Chryf. munionis tempore adeilcclanllimam ccrlcftium cerdotes /ocris amitti vrftibus cum mflodia PsAL- cantu fercba-
(piri tuum multitudinem ante aras prxeumben- morvm conffierfiim azymum ) & «* ( fcilicct
tium , qui cantu , atque laude filium Dei profe- ferro paratum ex fcretario proferunt. Dc I kbrxorum Humb.
quantur. cantu quem in agni immolatione , & (acrificiis
,

588. Dum populo Eucharifthl miniftraretur i Sa- adhi bebant, aliqua hic adiiciam.

Carmina cerdotibus , dodi carmina aliqua canebant , in Hcbrxi hymnum inaguum ex fex PfalmiS m agni tfa
nutriam ca- huius 1'acramcnri honorem compolita , in Milia contextum , quem Halleluia magnum vocant , in b) nn-. ut ma-
nebantur di gnus a ImUu
i€thiopica hxc habentur Disuoruu
dicit > Orate
:
node prxeipue Pafchatis polt comeftum agnum
populo Eu- cantabatur.
e h ariilia di-
pro nobis , &
pro omnibue populis Chriffianis , CT ilio- cantant, quod tradit Paulus Burgcnlis , addic. 1 in .
1'auI.l’iUR.

firibueretur. rum memoriam facit e, qui nobis dixerunt , vt fui recor- Plalm. 1 1. vbi ait : Ifie cum quinque Psalmvs
demur ,LAVI)ATE, tT PSALLITE Ch m pace fequem ibus vfipse ad P/almum. Beati immaculati, ex-
& amore lefo Chrifti, Hoc loco dum minifiratur fa- clufiuc, vocatur ab Hcbrsus Halleluia magnum , id tfi,

cramentum populo , psallvnt docti ali- hymnus magnus , de quo fingularem faciunt filemnita-
Qjy a carmina in honorem fiteramenti, & Suti- tem,nam in tribus pracipue fefiis,& in neomenqs flantes
liorum, quorum feffa celebrantur, cotnpo/ita,qua populne ifium hymnum cum maiore cantant folemnitate,
reiterat e anendo. quam exteros P/almos totius pfaltcrq , infuper in notte
Hymni cane- Etiam in Africa fandi Auguftini xuo , hic mds Pafih* CVM ACNVS PASCHALIS coT/udebatur,pofi
bantur dum vigebat,
vt hymni aliquot canerentur, dum popu- eius comeflioncm recumbentes ad menfam ifium hym-
populus facr£
lus fumeret Eucharilliam , hoc innuit ifte Pater num fblcmrtiter dicebant . Ita fere Burgcnlis.
Eueharijliam
fumeret. lib.t. rccrad. dura ait : Inter hac Hilarius quidam Dum agnus in domo madationis madaretur, 59 i-
S.Aug. vir tribunicius, laicuf, Catholicus ftefiio vnde aditersiti . Icuiix canebant illum Pfalmum, In exitu Ifraci de Dum agnui
Dei miniffres irritat see, morem, qui tunc effe apud Car- Jfigypto, & nonulla alia, qux donec abfoluta mi- mailaVctur
ltultt. certum
thaginem cerperat , vt hymnI AD altare dacio clfct,rcpetebatur,iu CPlDJn *DStPcap.6;.
Pfalmum ca-
dicerentur de P/almorum ,fue ante oblationem ,
libro hxc habentur. Cum plena domus mattationis erat eo- nebant.
fine cum difiribueretur populo , quod fui/fit oblatum, rum, qui mattandum agnum offerebant , claudebant fo- Hebr.
maledica reprehenfione vvicumque poterat lacerabat res , CT mattare incipiebant dumque mattarent , cr Canendi mo-
,
dus ia agni
afferens fieri non oportere^ huic resfondi eo libro qui vo- parabant agnum , legebant ! cuite, Shnn LAvdA- mallationt.
catur contra Hilarium, t on
1 e m ,
quod /i laudationem ab/bluiffent , noit- Tuba "vfut dii
CStut in Eu- Ad hunc antiquum morem , quo cantu diftri- dutnque mattatio abfoluta effit , eam repetebant , nun- agnus maSau
ehariflit di- quam tomen
buebatur Euchariftia , facit illud, quod in adis accedit , vt ter ea laudatio diceretur.
ftribu riene
EccIclixMediol.prxcipitur lib j.tit. 16.cap.20. additur ibi ftatim;&tubx fonitum adfuifte :In
etiam neflro
asso. Cum fiicr a communio diebus prafirtim filemni oribus, omni Uttione’, eff laude canebatur primo finetvik
Afta Mcd. aut frcquc-nior fidelium multitudine minifiratur
i , ex vUa gemitus inflexione ,f eundo cufn aliqua Mutatione,
Icdcf. veteri inftituto Antiphon a, Dominvs dabit be- prima vice.
tertio ficut

nignitatem, et terra nostra dabit frv* Mulica inftrumetita ciim ad templum alccnde- Ad temtlum
afccndtntcs •
CTVM SVVMtET PsALMVS, BENEDIXISTI DOMI- rent Itidxi , Iudxos adhibuilfe, obleruat Oleaibcr
ludii fecum
NC , ET PsALMVS ITEM, DoMlNVS REGIT ME» incap. jo. Ilaix dum ait : Solebant ludat ,
quando tibia, & alia
IT ALIA IN RITVALI LIBRO PROSCRIPT A,AVT afiendelant ad Dominum iuxta legit prefriptnm , fi- infrumenta
ALIAS PROSCRIBENDA , A CLERO CANANTVR, cum duceretibiam, lt alia m v s r- i.f,-
rtOant.
589. cum id per Ulius frequentiam fieri potefi, ca instrvmenta ,
quemadmodum nunc
Oleall.
Jmple-a bal- Olim diuicum mcnlx impleta balfamo fpon- niftici faciunt , ckm ad vifitandus Santtorum me-
famo jfoneia
;ia abftergebancur, cuius luxus vanitas, qui in mc- morias vadunt. Sed a ludxis ad nollros, aliofquc
menfa abfler-
fiorem fandioremque ritum mutari queat , docet pergamus. *"'
fi. 59
S.Chryf. landus Chryfoftomus inPfalm.41. Qucmadtno- De cantoribus obfcruatumSt nobi* Illud eftj Citaret -Jtfo
In Enehari dum, inquit, nonnulli diustum, impleta sais.amo nam totos in Ecclcfia adftantium oculis paruilfe, audientium
fti* mifa ffi -
r‘tualu mele,
spongia menfiu abjbergunt ,vtft ex cibis vlla re- tCmporc autem Quadragciimx interpolitis au- affert ui i»
EtcLfiit cH*t
dia loco bal- rnanfirat macula CTc. puram mtnfsm offendant ita
, ,
Ixis mutuum (ibi afpcdum nceauilfe. Petrus
clifcrrrnt.
lanti. nos quoquefaciamus pro balfimo os implentes melo- Blefcnfis ferm. ii. in Qtfadragenma ita feribit:
, , Pcu.Wef.
iitru. d 1 a fpirituali , vtfi ex faturitate vlla in anima /na- In primis quidem E((lefjt , & feri vfque ad moderno-
Nouorini Agnus Euciiaiift. THm

3y Google
 . -- . --

Liber V. Sacrorum E ledorum,

r«*n temporafc psallebat vr in choro Angeli contra cos indignantur qui fotligrl
,
quod uf> humerx fupra pftUemes a papulo videbantur.
ad Eucbarijliam accedunt.
Jient cr in atrio picerdotum ante templum, pd tem-
pore qVAORAGEStMjfi INTERPOSITIS AVliElS Angeli cur indigne communicantes »0» in*
Mutum negabatur affeEUu. tcrficwnt.
Gothi in tm- Gothi prxclara maiorum gcfta in carminibus
.
Altari4 mintfiri velit lineis Angelorum alas
vr.-iff nrteU- patrio fcrmonccomprchcnfa.in conuiuiis, vt iu- referunt.
ucnrtucin a£l virtutem excitarent, frequenter con-
r*

a
Gotlmu»” linebant. Quae tandem ne xui vctuftatc aboleri Nc e t o s addTc.Cum Chrifti cor-
594 -
pollent, rupibus, Ik faxis inlculpfmmt , e quibus pus diftnbmtur, nefas efl dubitare; Angtliadsit.
non paruam fcribcnd.r hiftorix materiam loanncs landus Chryfuftomus hom. 60. ad eum [aera
Maguus fc dcfumlillc fatetur. populum. Quod Angi li videntes bor-
Probus ille cantus cft,cui mala vita non ob- U,,UT -
J9 L repunt, neque libere itstdent intueri pro-
Vivf-nt ,‘St Erepit, cum obftrcpunt praui mores fcflinc fan- pier emicantem inde jplendorrm, boc not papimser,buic
;
t ausus mi dus Auguftinus in Pfaliu. 148. Cum laudatis > in-
,
nos visimur. Sandus Pafchafms lib.de corpore , &
malavitano qui z,Deum,totiLusdate:c
ante t vox, cantet vr- fanguine Domini,c.8. Inter Angelorum frequentiam
TA, CANTENT FACTA, quemadmodum iinlcem mufs - quam terribile fit indigne ad communionem accedere de-
5 A U j,
0 cant txcitatm firepitot hic qu.u ore proferimm Iasides
, bet qnifque cogitare. S.Gregorius lib. 4. Dialogorum s.Greg.
vita perturbat impia : noli ergo bone cantilena tua ob QutjUeliutn, inquit, habere dubium pojju in
cap. { 8.
flrepcre matu marium. & ibidem , Tunc definis lau- ipfis immolationis hora ad Sacerdotis vocem calas ape-
dare Deum, /piando d iuSlitia, & ab ev,qued ibi placet, riri, in ibo le/it Cbriili tnytterio Angelorsem choros adr-
dcdin.u : non ctffet qnifque bene viuere & fimper
, effcfummss ima fodat i, terrena cale ilibus iungi , vnunt
laudabit Deum. quid ex vifibUibus^uque inuifibilibsu Jieri.
A noxia ei- Os.&guuurdioinis laudibus concinendis affi- Videndos fc viris iuftis aliquando in altari of- Videnda f»
tarum repe, gnata fmu itidem, & cibis terendis, giuticndifquc; faunt Angcli,vt cos recreent, & colancur;dc fan- fhjijue An-
tiaur vr mn cui
,
Jure um diucrfa munera iifdcm infhumcntis tio Guduiulo Archiepifcopo ita feribit audorvi-
Deus amua-
alTignarai vt dun\ illud tanquam principalius obi-
fMlmerunt
tx illius cap. G.Ieiunqf&igilift precibus prarmffn, cum
remus, a nimiis dclitiis,& ciborum copia abftinc- /aero Altari virginitatis byjjo , &
charitatis purpura
S-Chryf. remus ; fandi Chryfoftomi harc funt verba hom. adflaret indu t tu, atque ad cceleiha fuffienfm, cali aper-
Caram
tmxut.
. j4.ad populum. Os nobis, &
lingua ad laudes efl ajft ti Jhnt,& vifio mirabilis ei exhibita efi, dependunt ad
gnat4 diuinas , cvttvr AD VOCEM, & pro* eum Bedti Angeli, aditant confiiationts gratia facrifi -
pterea not natura ntceffitas cohflrinxit , vt neque inniti canti, tremendu interfunt myflertjs,vnd cum illo laudet
cadamus in multam repletionem Addo id fadum,vc depromunt Deo cum ingenii reuertntiadlle ceu fflendida
diuinarum laudum cclcbratione,oraiionifque fufa lucis columna Jiat finita finitorum trailans agnum
,
cas maculas clueremus
,
quas ore, & lingua in cfu Dei immolans, iungumur axleflia terrtnisjcrrena cafle-
contraximus. fiibtu .mortalibus immortales,pro tantagratia diu initus
mortalibus es Hat a immortales gratulantur
Dei domum, in qua facrincium offerebat An^e- S9 f0
C A P V T LX. lis, refertam videre confueuerit fandus Chrylo- Ang*U etreA
ftomus.de illo quippe ita feribit fandus Nilus, mtnfam *e-
Angeli circa facram Euchariftiam v'^‘
hanr.es Sacerdos admirandus Ecclefia Confiantinopo -
excubantes. litant, imo vero totius orbis f/lendor, vir animi per ifi-
sebryf.
cocis, omni fere tempore videbat domum Domini refer-
Angeli aifunt cum fur» E.chtrifli* dijlri- tam A*gehrnm cxtus-,t£r tunc in primis cum diuinum,
buitur. C ' incruentum fscrificium offerebatur: quo quidem flu-
pore,.ic Utilia plenus, rem pracipuis amicisfpiritualibssi
Videndos fc flerumipie Angeli ad altare ex*
priuatim cnarrauit. Cum cacptjfet, inquit, Sacerdos Jati-
hibuerant.
Ehtm ficrificium,Jcu oblationem facere, plurimo ex ibis
Angeli circa menfam accubantes vifi. virtutibus e calo dependentes fiolit induto fplendidijfi
Adfunt Angeli Sacerdoti facrijicium ferfi- mis , nudit pedibus , intentis oculis pronst Altari magno
denti. cum filentio,& reuerentio,quoad venerandum illud my-
Angelorum Ixtitia dum Deus vnitur crea- flerium expletum fuit, circumfleterunt. “Deinde huc, il-

tura in eucharifitca menfa. lucque per totam domum diffufo Epifiopis, Prejbyteris,
Diaconibus diftribtuionem corporis,&fitnguinis mi
Alacres, cr lati communicantes ambiunt, & niflrantibm adbafinmtfatagetet, drpdulo adlunames.
cufiodiunt Angeli.
Angelos Sacerdoti adeile»cum facrificium per- *

Angelicum facriftcium Miffacur ditta. ficit.allerit B.Algerus lib.i.de facramenro cap. 11.
^
Cui Angelorum panis facra Eucharifiia Tunc Angeli, inquit, circumflant Sacerdotem, & tri-
^
dicatur. bunal,atq::e altaris locus caleflibus virtutibus adimple- I

tur,in honorem ibi w, qui immolat ter.

Angelice viuat, qui Angelorum panem man-
Veneramur hoc facramentum Angeli, qui fum- -

ducat.
ma exilium Ixtitia, dum vident per illud Deum
Ab Angelis deferipti ,qtti facram Euchari- hominibus exhiberi , non cos inuidhr aura aftlat,
j
t

fiiam accipiunt . amant nobis donari, quo qui caren^audicndus hic ,

Angelorum frequentia circa Eucharifltam. B.LaurctiusIuflinian.fcrm.infcft. de Eucharifiia; >

1
Ldtttia Ati geli pcrfunduntUr, dum fponfam ait enim. Hoc facramentum tanto dignitatis , tantoque
excedentia ejjc probatnr,vt in eo ipfis etiam Angelica
fponfo nedi fttb eucharifiico velamine
natura miretur ;
veneretur ftb accidentibus Chrim
vident.
flum , diuinam in Jficramento maieflatem colat
,
gau-
Angelorum gaudium,.^*/» Eucharifiia deli- deatque vehementer cum heminibsu Deum.
ejfl
*ti* fideles /ruuntur. Ecct, (inquiunt inter pj tabernaculum Dei cum homi-
nibus,

Digitized by Google
 ,- --, -

Agnus Eucharifticus. 183

vibus, & babit assit cutueujfr ipfi populus essu erunt,(fr tant dclitias illas.qux felicem hanc Vtiionc comi-
. cum tu erit eorum Dem.
ipji tanrur,omms inuidi^ expertes sut.abomni fum ti-
f9 6. Alae res t 6c lartos cos ambire Angelos , quiiub uorc alieni.Dilcrtc nobis in hac re fuccinit B.Lau- B.Laur. luit,
AUcm <y Euchariltix tegmine Chriftum exceperunt, indi-
.
rcmius Iullin. lemi. de Euchariltia in hunc mo-
Uti commu. tat illa alacrius qua Chrifti fcpuLhrum culto-
,
dum \Eft etiam altarefuper quod facrofantlum Qkrifli
* m- dieruntjprxftat
hic Itare verba Anonymi auctaris, corpus myftict immolatur, mons fpintualis fitblimis, at-
cu * us non l c,nc I * nobis fada clt mentio ; iic ille que prsutpuus ,in quo Patriarcha Air aha filium fisum
fttJiuivlin-
geli. feribit de pf xparat. Millic trad. 1 Non ergo regnet . offerri iubetur. Quanta autem tirca eundem , maximi
Anon. peccatu, aut inuidte faetor in corpore tuo-, sic que dedica tempore quo facrifiautn memoratum conffedui prafin-
bu fipulchrum venerabile Iefu Cbrittoyac templum Spi- tatur Altifjtmi/tt Angelorum, Arcbangelot tstnque fre-
ritui fanclo. Cenfidera o deno te Sacerdos ,
quanta di li- quentia , mortalium nemo valet edicere. Letantur qui-
gent ia , quanta vigilantia fandi Angeli tud odierunt dem tunc plurimum ,fifument ts , ac minidrantu men-
locum fepulcliri torpore Dominico iatn fublato,rediuiuo, tem agnonerim, non bafitantem infide, neque ccnfcientia
&glorificato m quanta alacritate & quanta
, , vult tu, onere prsgrauatam ,ftd eUu.it am in exctlfts ,
humilem
& vefhum irrutilate apparuerunt fandu mulieribus in fi, ab euagationibus alienam, claritate feruidam, de-
fipulchrum vifuantibm,(fr Chrifli corpus quatentibus. votione refertam, exorantem pro populo, Deum Ltndan-
Proculdubiofiire debes, qu 'od/i tu idem Dominicum cor- tem,inbilantem infptritu,& fiiauitate quadam pq arrto
put iam fupra modii glorificatis digne tradaueris mu- ,
rts fuper fisum innixam dileilutn. Congratulantur , in- Lttina An-
dsi CT no mu
fipulchri tui corporis ei paratum, non de- qn.mi , fponfitJponji thalamum intrcgrejja ,Joru abfiue giti yrrfun.
Angelorifrequens cus1odsa,cerpus ,& animam
erit tibi invidentia vlia perfillum , dr Domini fisi prafl olantur duutur dum
tuam in omnibus gubernabunt /i ausa fictu'jeceris, contra difiejjhm , venerantur faerttm illud fpirituale connu-
te indignabuntur, a
tuo fi auertet confinio, tuafque de- bium , digref/iontmque mirantur fflonfi , d pro colata cbarillieo
fpiciet orationes, vtpoti Deo odibile:jibiqsse contrarias. ffonfa exuit at gratia,quoniam eidem perfecia ilsled ionss vtlamin* vi-
Angelos Sacerdotibus adorare, dum Iaera facit, vinculu colligati ULut proprias arbitrantur fore deli- dent,

S.Chryfoft. ailcrit linctus Chryfoltomus lib. 6. de facerd. tias. Nullum equidem linor em in
fi valent admittere,
Angelieis fd-
cap.4. Per id m^K^inquitjCr Angeli Sacerdoti affi- quanrumcumque
frifieii Mif-
sleledabi lirer
fi hominibus communi-
dent , dr cceleihum petrfiatem vniuerfm ordo clamores cet Chriflus quippe cum nihil detrimenti de percepta
f* cur 4iBm. ,

Idem. excitat , dr locus altari vicinm in illius honorem qui gloria patiamur, fid abfque imermijfone beatifica vi-
, ,

immolatur, Angelorum chori plenus e/l-,8c in Pfalm.py; Jionefiuantur.

Miilain ***T*f;/«u- iyyt*. nuis facrificium Angelicum Angelos, Archangclbfque huic myftcrio ad- 599*
xw*r,quod in ea Angelorum puritas, pictas,rcue- ftamcs,lponii,rponfique dclitiis litos Iic pic pius Angelmum
rentia, fandius polluletur. audtor ineditus meduabacur trad. 3. de Milia; gaudium JJt
J t
9 97- Qui Angelorum panis Euchariltia dicatur, qui Quantafit
J Angelorvm, Archangllo- .. delitui fiaAet
gj*j Angelo» «Iam manducent Angeli his verbis docebar Bea*
i
Kv M Qjr E F Ri q^y entia, Mortalium nemo va-
rum panu /i- tus Laurentius Iuftinianus fcrm.de Euchariltia: let edicere Utantur quidem tunc plurimum,fifomentis ,
, Anan.
Catthis Dominus Angelorum didus eft pants , non ac miniflrantss mentem non in fide hafttantem agnoue-
'rifl'**!*
quod ULum furamem Ait er , fid irituAit er comedunt ,
rint, neque conferentia onerr pragrsusatamfiu eltuatam
ff>

B.Laur. Iufh S*** quum humanitatis ipfius excellent iam , gratiarum in txcelfis humilem in fiejsb euagationibus alienam,cha-
affluentiam gloria fublimitatem , vnionem perfonalem, ritate feruidam, devotione rejeitatn , exorantem pro po-
,

poteslatem traditam , (fr capitis

prot egat iuaJn contem- pulo, Deum laudantem, iubuamem in ffiritu , futui- &
plando micantur, dr diligendo fruuntur, eumdem fpiri- tote quadam pq amoris fisptr fisum innixa diiclium,
tualiter edunt. At vero homo,qtti per fidem ambulat, to- congratulantur inquam fponfit fponfi thalamum i/itro-
,
,
ties Angelorum manducat panem ,
quoties corporis ,
grijjsfom abfque vlla invidentia perfiftunt,& Demini
/anguinis Chriffi percipit /aeramenta. fisi praftolantur difiejfum. fenerantur illudfacrum fpi-
Artge/ir) vi* Panis Angelorum hic panis dicitur, vt qui eum rituale cannabium dignationem miranturfpon/i, gy pro
,

«*r. qui An - comedat , Angelicam vitam inftituat , Angelicos colLta fponfa exuitant gratia quoniam eidem perjefia
,

morcs pr*fcfcrat«PeritcB.Algcrus lib.i. de (aeram. dilefl ion ts vinculis colligati illius propria arbitrantur

BA! g cap.11. Angelicam, ihquit, in terris vitam duramius, fore delitius. Nullum equidem iiuoreinfi valent admit-
quatenus capitatis munditia corde , & corpore Cbrifii tere, quantumatmque deUilabiliterfi hominibus com-
munditia conformet jte calefli alimonia indigne reficia- municet Chriflus. Quippe cum nihil detrimenti de
mur fimus fpe,& comejfatione calefiet j quia panis An- percepta iam gloria patiantur ,fid abfque intermifftono
gelorum nonnifi Angelica vita eft ftipendium. beatifica vifionefruatur. Ceterum quemadmodum gau-
Ab Angelis Ab Angelis eos deferibi ,qui facram communio- dio repletur , & pace pro denota celebratione iufiorum
nem accipiunt cenlebat fandus Diony/ius Arco-
, illofquevt fuos concine: diligunt, ita proculdubio contra
J U
eU%tt;am P a S ita » t
l
uo h KC refert B. Maximus Monachus eos indignantur , quifine fui probatione , cum ariditate

accipiunt. lib. de cccleliaftica myltagogia cap. ly. Exiftima- cordis , C mentis dubietate Domini fisi audent facra-
8.M«nn. bat BetUus fenexjstc adhortari ceJfabat,oportere omnem menta contingere. Equidem a talium fi auertunt con-
Ch/iftianum beata Ecclefti vacare , dr nunquam abtffi fbniOjip forumque orationes deffiiciunt , vtpoie Deo odi
a Jisira communione,qua in ea peragitur,propter fandos biles, drfibimetipfis contrarios. Stupent tamen, Cr divi-
Angelot, qui in ea permanent ; & eos qui ingrediuntur namfuper eos glorificant patientiam protelatdmque iufie
ftmper defcribunt,& Deo aperiunt, &
pro eis orationes anhnaehurfionis fintentiam.
faciunt ,& propterfandi Spiritus gratiam,qua i nuifin- Et vero vt litantur Angeli ciim pueros nos ac Angeli ettrb
iiter quidemftmper permanet g.nox ime aut e, dr propria virtutibus inlignitos ad facrum Altare videt acce- eos indignan-
ratione temporefdera Synaxis,(fi vnumquemque eorum dcrc,& puritatis audorem puritatis linu excipere;
qui inveniuntur, tranfmutat ,& transformat. conuerfo,exhorrent,& aucrfantur eos, qui in- fbariffiam
ita c

598. Summo gaudio delibuti cxultanr Angeli qui j

digne hic diuina myftcria tradant. Pergit idem accedunt.
Angclrrum facrum Altare ambiunt cum vident ahimx ani- Beatus Laurentius luftinianus Ceterum quemad B.Lauc.iult. :

frequentia
cire* f.Mcha-
nuiu Creatorem vniri,adnedi comedctium vlfce- modum gaudio replentssr , & pace pro denota celebra-
ribus Chriftum,diledum dilecti copulari, fuauif- tione inferum , illo (que vt fisos concives diligunt,
riiUam.
(imique amoris vinculis In Euchariftix (aeramen- ita proculdubio centra eos indignantur ,
qui firtt

to cum crcarore ligari creatorem-, fuas dclitias pu- fui probatione cum ariditate cordisjy mentis dubietate
No uarini Agnus Eucharift , a Domini
 - - -

184 Liber V. Sacrorum E ledorum,

Domini Dei fui nudent facramenta contingere. Equi- gemini ad Encharifliam & gloriam Dei, cum enim fi-
dem j talium fe murtum confinio, ipforumque orat tonet pius in idem loci conuenitit,Ubef sciantur vires fit ana,
despiciunt, vt pote Deo odibiles , acjibi tnetipfis contra- CT ignita Misu ad peccatum iacula , irrita refdiunt,
rios. Stupent tuMen,&" diuinam fitpcr eos glorificant pa- vtjtra enim concordia, cr confin/m fidei exitium silius,
tientiam protelatdmjue i sdle ammaduerfiotsu finten-
,
CT fittliitum citu fitpplicium efi.

tiam.Nec ab re. Si quis enim, dicente pol Iole, templum A EucHariflicum panem Deus inflituit,qui fortes Euebarinie»
Dei violauerit, illum destruet Dent. Quid de bis arbi- nos contra fatanicum hoitem redderet. Hinc il- fusu ferta
centra fata-
trandum efi, qui /celeribus onerati, abfquc vlla denotio lud Franconis Abbatis toni. 10. dc gratia Dei.
ni cum hoitem
ni* veneratione ad Dei,0" Domini fui menfinn fiiritua- Quia infirmitatem nofiram nottit,qtsi nos condidit, for-
reddimur.
lem audent accedere, corpus ipfesu fitmere, pollutu inte- tique & armato, nifi fortiore nos porrigent e,fiagiles, CT Ftaaco Abb.
rioris hominis manibus ai que animo infrunito, CT irtt- inermes non pojfe refifiere ,
contra implacabile hoftis
uerenti mysteria facrofinfla traflare. antiqui odium , panis quotidiani inexpugnabile nobis

6 oo. Dc Angelis circa Euchariftiam flantibus, ira consulit prsfitlutm. Nouit aduerfarium noflrum felie
Angeli cur feribit (ancius Vincendus Ferrcrius ierro. 4. dc inuidia ab antiquo infertum, infatigabili aduerfurn nos
ini!» ni com- corpore Chrifti.A n g e l 1 , Qj/ 1 assistvnt malitia inuebi:ntc pojjc inter difeerdantes abfqsu detri-
municantes huic /acramento,indigne recipientem interficerent , nifi mentofhlsttis feedstt aliquod inteneenire. Aouit etiam
non interfice-
diuina mifericordia prohiberet. piut in(peflor corditem iter corruptionis noftra tenebro
rent.
S.Vine Ferr. Altaris miniflros velis lineis Angelorum alas fism lubricum, nec iUafitm pertmnfire pojfe qttm •
A ftaris mini imitari,fandus Chryfoilomus orat. 4. in parabo- quam hominum. Qui igitur quotidie periclitamur, quoti-
velit li-
ftri lam dc lilio prodigo, dum ait: NosUs jpiritualet die locitetur, quotidie agrotamug, quot idianamjiti issmy-
ncti Angelo-
delit'>as, qui eas deguftafiu,dr recordasnini tremendorum fierio corporis, CT Janguinis fiti dignatu* efi nobis exhi-
rum »Lv re-
ferunt. mysleriorum,ac minii Irorum fiteri offici/ ,imitan- bere munificentiam, qua liberemur, qua erigamur ,
qua
S.Chiyfoft. tivm Angelorvm alas tenuibus fias lineit conuaiefcamu*.
velis finislru humeris infidentibsss , & qui m Ecclefia Vim huius facramenti contra Dxmoncs ,ipfe 6a i'.
-
dsfiurmnt , clatndntque , ne quis ex Catechumenis, Chriflus explicat his verbis , qux habentur lib.4. Vi* rtuhari
fiiei [aera-
ne quit eorum , qui non poffum intueri vitulum , qui rcuelat. fandi Brigittx cap. j8. Sicut ex vno
menti centra
comeditur , ne ve quis eorum qui ffeElare non poffum verbo , quod dixi , Ego ftan , corruerunt hoftes mei Vamenet,
calefient fanguinem qui tjfisfm efi in remiffionem pec- corporaliter in terram ; fie dicio verbo meo ,
videlicet, SJrig.
,

catorum , ne qstis indignsu vita faerificio , rte quit hoc efi corpsu meum , fvaiVKT DiUONis
non initiat tu , m quis eorum ,
qui non poffunt , impol- a tenrando animas offerentium , nec auderem redire ad
lutis labijs tremenda my fleria attingere. Sed non li- eos eum tanta audacia ,fi ajfiflu* peccandi non /equi-
neis tantum vcftibus altaris miniftri Angelorum retur.
alas referre debent , (ed Angelicis moribus , mo- Hoflcm (htanicum terrent labia Chrifti (angui- Terretur
Diabolus fi-
res Angelorum. ne adfperfu. Sandus Petrus Damianus de inltit.
delium labia
Monial. cap, j . ait : Terretur aduerfarim citm Chri-
EXCVRSVS XLVl. Ubia videt Chrifii cruort rubentia , agnofeit
fiiani
enim fux perditionis indicinm , & dini na viciaria rubentia.
videns Chti-
fit /infuisse

Euchariftia Dxmoncs arcet. qua captiuatu* efi , & obfirifltu , non toleras infiru- S.Peti.Dam.
mentum.
Qui vincere Diabplum amat,euchariftico pane Armet fe ru-
Satans vires facra Eucharifi a Ubefa-
vefcatur cum faranas tentare dilcipulos quxre-
,
chariflicepa-
ttat. tte.qui elsidt-
rct^Jc dciiccrc ; dixit enim Chriflus Luc.n.v.3 1.
Etuhxrif ico pane fortes contra fatanicum
n fatanici
Ecce fietanas expetimt vos , vt cribraretfictu triticum ; horiis viret
hoftem reddimur. tunc cucharifticaim panem ipfe parauit, quo refe vult.
di iatanx inlidiis (aranam viduri occurrerent; Luc. tx.j 1.
Vis euchariHtci Sacramenti contra Dae-
mones. opportune fandus Bcqnardus |(crm. t. dc Hamis
palmarum. Ceterum ante pajjionem ajfifluofm Domi
Terretur Diabolus fidelium labia videns
mu refetlionem fuit curauit exhibere domefiicit , & in
Chrifii /anguine rubentia. hoc quoque apparuit benignita* Salstatoris. Citm
Armct/e eucbarifiico pane ,
qui eludere fata- enim dilexi/fet fstot,in finem ail/xit eos, & dicebat, De-
nici hoftis vires vult. fideriodefiderasii hoc Pafiha manducare vobifeum

Dxmoncs expellit, antequam patiar. Oportebat enim. Expetierat eos fi-

Chrifii /anguis Angelos
t an as , vt cribraretficut triticum : opsu erat prauenire
aduocat.
refetlionem.
Bibens chrifii fanguinem dxmonis perni- Chrifti (anguis , quem bibimus Dxmoncs ar- ,
6 oj.
ciem non timet. cet , Angelos aduocat , quod notabat fandius Chrifii fau-
guii Dcmcsut
Agni eucharifi ici fanguinem in fidelium ore Chrytoftomus hom. 61. ad populum Antioch.
expedit, An-
Dxmon videns,in fugam vertitur. his verbis. Hic m\ flictu Janguis damones quidem ex- gf!e i aduv-
pellit ad nos autem Angelot vo-
CT procul e/fc facit , eas.
Eucharifiictu cibus nobis vires affert aufert ,

d fatanico ho/Ie.
,
cat, &
A/gelorum Dominum Jrbi namque "Dominicum S.Chiyfoft.

tidrrint fanguinem, Damones quidem fugiunt, concur-

Olei nexus cr Euchanftix. ,
runt autem Angeli.
Hun$ fanguinem, qui biberit digne, fatanici ve- Apti euehi-
601.
Sn nm vim
/atra F.urLi-
A Ngeli fandi , Dxmonefquc non eodem m
idem (aeramentum affcdu fccunrur , vene-
ramur illud Angeli , illiufque afpedu litantur,
neni habebit medicinam } hinc illa (andi Augti-
ftini verba ferm. 1 11. Ide finguis , quem effiuufii
b Damon , te vicit
rifi ici

,
fxn-
gninem infi-
delium ert
me redemit , denique iRum Damon vides
rifiU Lbefx-
Q*t.
contra Dxmoncs exhorrent, accurrunt ad Eucha- bibo , & veneni tui perniciem vitra non timeo. Huc in fugam
Dxmoncs verritur.
riftiam illi , fugiunt ifti ab illa : (hera fledi poteft ,
quod de agni (anguine feriptum
S.Chiyfoft.
Euchariftia arcer,& pellit, illiiifque vfus fatanici clt Exod. 1 2. Domus enim poflibus adfpcrfus
S.Jgnac. hoflis vires labcfadac. Sandtis Ignarius cpill. 4.
« habitatores ab Angeli percutientis vi vindica-
ad Ephcfios, Date operam, ineptit, u c/rbrius congre- bar j
quare rede Ognificabatur Chrifti fanguine
in

Digitized by Google
 . - w •

Agnus Eucharifticus. 185

in fugam malos angelos verti, nec audere infideles [Scvivm fandum facne Eticha-
^oc’
'*
quod facerent ii cuchariftico Sacramento
ucuirc , rirtix fumptioneni comitabatur. .

1 ""^
\

non cifenc muniti. SandusChryfoftomus hom. JSindtus Auguftinos lib. 1. centra „

ad Neophytos, ita rem verfat -.Angelus Mt vallator, lueras Petiliam cap. jz. Cui pacis n/smtneenu-
cum, linitos potiet , atque aditus peruideret , tranfiecit oscvivm interfiterament a copula - t*b*iur.

greffiu , & non efi aufut intrare. Nunc ergo fi vide- batts. Sc iVletaphraftes fanda Matrona,qux virum ** Att£*
Mccipbr‘
rit inimiem nos potit b tu impofitum fanguinem typi, ii nul.iucratjiic arguitur a Prifciano. Quomodo cum
fidfidelium ore lucentem fanguinem veritatis , Chri- fis mulier ad diurna Sacramenta accejfifli Inudo capite,
fii templi poti itus dedicatum , multo magst fi /ob- & in pacisfidutathme os tuum fecure exhibuifli fra-

trahit* iribses. Rcfpondct illa.Bc fc ita purgat :

Quod ad di-
Olim athletae oleo inungebantur , ne uina quidem dona attinet, inqnr.fbntdans imbecillita-
€04. facile ca-
tem,non omnino auferens tegmen quod erat in capite
luthotifHem perentur i fuis antagonirtis ; nobilius oleum Eu- * ,

eibm mtkit charistia eft, quae non inungit nos untittn , fcd Sc ita accedebam ad fiuramentorum communionem , cha-
viret mfert, hortes nortros debilitat. Dauidis verba CuM,Par& ritatts autem nunquam fignum apud fratres recufit-
aufert i (sta- bam : neque enim hominum vultibm, fid hominibus an-
conffeUu meo menfitm adaerans
fii in eos
,
qui tribulant
tute koRe.
me, impinguatU in oleo caput meum , & calix metu in- gelicam imitantibus hnpajjibihtatem mc ipfiim offerre
Pfalm.ti.j. ebrians,quam praetortu Pfalm.zi.y. quid oleum rxiflimabam.
efi ,

Anoa. ad menfam eucharirticam?quia idem przrtat quod Os ori admouere , Sc ofculum infigere faluta- 606.
athletis oleum, & aliquid amplius, A probo cala- tionis quoddam genus olim apud fideles datjhuc /* EuchorU
mo res cft : Eucbariflicus cibus non medo nobts vires, fpedamilla Apoitoli verba x .Cor. j z Salutate fiumemertXi i . 1 .

& robur probet, fid ab inimicis eafilem vires, & robur fc autem ita ofculabahtur, & rt**T
inuicem in ofculofanQo ;
f*~
stufert. Dum efi etiam oleum,Qvp
athleta; invn- in Eucluriftia: memoriam ,
ac rcucrentiain , quz
'

6fBANTVR, eos adtsersus hoflium manus armabant, vt per os noftrumpedus ingreditur , atque adeo qui i.coc.ij.
facile inistios nodos diffiluere poffint , &fi arRiut eoi otc delinquit peculiarem iniutiam Eucharirtiae
,

lacertos premerent , dilaberentur ,

verum uon pote- videtur irrogare, quam peream os , Sc lingua facra
Olei tuxut,fr rat botUle robur minuCrt lacerto(que foluere. At vero iint redditaj iirtenda hic verba fandi Chryforto- S.Cbryft
,

Em baridu. Evcharistia olevm est, 7*0 in paUtlra vrtgi- mi, qui hom.50.in z.Cor. Nor» vulgare quodam ho-
muT ;
hoc quidem oleum non modo nos tutatur aduerjut nore osnofhum afficitur, cum corpus Dominicum exci-
inimicorum fiaudes, & ver verum etiam inimicos
fittias,
pit. Edque prafinim de caufit tum mutua ofcula iungi
imbelles, & imbecilles reddit. Tantum tamque fortes mus. Audiant, qui obfioena loquuntur, qui comitia pro-

athleta: rerum terrenarum veftimenca exuamus ferunt : ac coborrefcanty cogitantes qualo os turpem , ac
nudis afte&ibus, & ab omnium corporearuum re- dedecorem. Audiam qui obfiant OSCVLANTVR.
rum inaolucris liberis eucharirtico oleo vndi co- Audi qua oracula Cbriiius per os tuum ediderit : atque
illud ab omni macula purum conferua.
tra hortes pugnemus, vidores futuri, ii eo muniti.
De hoc ofculo loquitur etiam S.Ahartalius Sy- 607,-
natta orat.de facra Sy naxi,vbi w.Propter hoc ipfitni in efcule pa-

C A P V T LXI. nos mutuo in otCVLO pacis amplexamur , vt *" (• fideles

omni colligatione impietatis , & cordis duritie abiefta S*°'
Dc ofculo fan&o quodin cucharifti- 3
puro corde ad Dominum accedamus ;

Ofculi caufam aflignat fandus Cyrillus Ierofo* of alterius

ci Agni cfu in vfu apud fideles
lymitanus catech. myftagogio j. id fadtira quafi j valuati
prifci xui fuit. Chrirtiani valuas
,
per quas Chrirtus ingreditur
in hominem rtucrentix caufa ofcularenrur * hzc
Ofculum fueram communione comitabatur. eius verba. Deinde clamat Diacomu : Comple- rtturtbantuK
In EuchartftU memoriam , & renerent tam fc llimini , & oscvumini vos inuicem > atque S,Cyr.Ier.

ofculabantur. tunc mutuo nes ofculo falutamus. Ntm hoc ita atei-
piat, quafi ofculum illudfit eiufiemodi quale inforo in-
In ofculo pacis/efideles ofculabantur. ,
ter communes amicos ejjc confueuitmeque enim tale efi.
Os alterius quafi valuas ,per quas ChrYJhu Hoc igitur ofculum animas mutuo conciliat & omnem
;

ingreffus, ofculo reuerebantur. malorum obliuionem HUs Jpondet,fignum igitur reconci-

Ofculum templi v cftibulisfigi fo litum. liationis animorum efi hoc ofculum, vniucrfiorumqtu in-

Tanquam templi vcftibula os communican- tutiorum memoria debet ei.

tes ofculabantur. Olim fideles temjrtorum vertibula ofculaban- 6O0.

tur in cultura, in reuercntiam;curnon igitur& os Oftulum tt~
Aliter Presbyteri aliter Subdiaconi infa-
,
«ri admonerent, ofcule.nque figerent;quod facra- fj\ vtRAulk
cra communione Epifcofum ofculabantur. / “ CT*
rioris templi vertibulum redditum eft, dum per il-
Ofculo jungendam heneuolentiam vnde col- lud fandum Chrirti corpus ingreditur. Pulohrc
ligatur. rem verfat fandas Chryfoftomus hom. 50. in S.ChryfoiK
Ore claufo dr madefiam claudente ofcu- epift. 1. ad Corinth. ait enim Quia de hoc fan&o Tanquam if-
,
,

lum fanflum figebatur. o S c V L o aliud quoque afferri potefi. Quid tandem ? P {i voRAula

Ab ofculo quod funditat em inficit ca- ,

Templum Chrifit fumus. Itaque templi vefiibula , &
,
aditumof tdamur, cum alif alios ofculantur. At non cer- y mnt .

nendum. nitis quot nam homines etiam huiufce templi vtflibulis Idem.
,
Ofculi fandi vit.dr virtus. ofiulum figunt partim inclinat # capite f artit» manu te-
s

Char itatis fignslm,# pignus ofculum. nentes^ttqueori manum adspoxentes. Ac prr has portat,

Ex peregrinatione redeuntes ofculo excipie- & ianuat ingreffus efi Chrifitu , & ad nos ingreditur
^ ^
cum communicamus. Subinani i
bantur.
Obui antium pedibus in honore ofcula figenda.
Aliter Prefbyteri, & Diaconi Epifcopunj ofeu- fatra temmu-
labantur.aliter Subdiaconi,dum Chrirti corpus ab
Nulla efi benedtdio ,
quam charitas ofculo co exciperent. Ordo Romanus dcoffic.Miflz, air,
4 ‘*

fignificata non perficiat. Prefbyteri,^ Diaconi «sc viando Epifiopum corpus .

No\urini Agnus Eucharifl* Q^_ 5 Cbi ifii

ized b; aogle
 1 . . -

i86 Liber V. Sacrorum Elegorum,

Chrifii ab eo manibus accipiant in finiftra parte benedidurus ofcylum
Ifaac filium ci prius por- f?
communicaturi ; Subdiaconi autem ofinlando
altario
ricir ac fi innuere vellet, nullam clle benedidio- **f ./* ’%
o ,
- - thurieat efeu-
manum Epifopi pra accipiant carptu Chrifii ab eo. nem quam ,
charitas non perficit
. .

non informat;
, , /, xm ,juata
f,
Ec in ofculo igitur, & in recipiendi modo inter fe hinc illud Franconis Abbatis tom. j. dc gratia nmporfieiat.
di f Ferebant. Dei: Senex fuauitate condimenti Rebecca deleII at tu, franc.AbU
<09 Ofculo iungendam bcneuolcnciam monebat GT haullu vini lotior redditus , filium benediUu-
Ofcalo *. Clemens Alexandrinus 5 Pxdag. cap. 1 . eos ar- . 1
rus , ofiulum porrigit quia nVLEA
ofculum petit , ,
gtniam bcne- gucns.qui pclTimo exemplo in Ecclciiafc fcofcu- EST BENEDICTIO SINE CHARITAUS
me!*nti* n,
labamur , ciim vius olculi ad factam Synalim OSC V L O.
UltJl CtU igi-
cllct conucrtendus,vt fandum vocati polFct, hic
tur.
Clcm.Alcr. illius \cvhtL.Dildho non in os C-V L o cenfitur.fid
in benenolentia. Mi autem nihil aliud ofulo, quam con- C AP V T LXII.
turbant, tum intut non habeant amicitiam , etenim hoc
Vtiqite turpem mouet fitfpicionem ,
quod imprudenter Nonnulla aliadc ofculis obferuata.
•fulo vsertntur, quod effle oportebat myfiicum. Id Son-
tium vocauit slpoftoiui. Imperatoris confanguinei pedibus ofcula fige*
O rt cla* c.(fi Ore clalifo , 6c modeftiam claudente figendum bantjpfe illorum faciem ofculabatur.
rucdri tiam ofcultun.iftuc idem audOr ibidem monet nis ver-
Ofculorum certamen pueris vptatum-
xltuOnte bis. Rtgno digne guttato ,ORE MODESTO,^
ofiutum fan- Medici agrotti cur ofcularentur.
c L av s o beneuolemiam animi otlendamm per
8 >m keOa- ,
Martyrum catenas mulieres ofculabantur.
tur,
quod maxime exercet manfuetud* morum.
f
Iilem. Addit, ab ofculo nos auocat, quod adeo non eft Similer Regum pes d reis abfolutis ofculo
fandum, vt landitatcm inficiar. E}1 aliquid quoque exceptus.
o (iulum incriium veneno plenam ptnUitatem (imulam.
: Apud Grocos defuntti corpori ofcula ab ami-
C ***».'? rt.
Anntnittf. quo l etiam Phedae.fa.fi ore tangant granei
cis,cr notis cur admota.
Idem. d'-h ret Irmiuv-tu afftrunt, Ofulo autem impudicitia
/ape : ir;u immittunt* Hic C lemens. Vetitum ne mortui ofculis exciperentur.
ofculi fandi Vniticrse ofculuin fandum , eiufquc virtutem Caput ofculabantur.
vi*, pf vir- jta deferibit fandus Cluyfoftomus hom. jo. in Damnatum in Clericis.
epift.».ad Cor.ad illa verba Apoftoli. Salutate in-. Pueros ofculantcs eorum Aures apprehen-
«Tr a *r
'
' tiicem it oscvlo sancto, fubdir enim. debant.
Quid efl J.anclo f Non filio. non fubdolo.quemadmodum
Auribus pueros tenentes eos ofculaturi , quid
ludas CbriHum efiulatiu f//. Ob id enim nobis datum
ofiulum.vt charitauf ignit tdm , ac fomes fit. vt affe- tette ftgntficarent.
efi
Vium inflammet , vt hac ratione nos ipfis mutuo ame- Abfolutis precibus fe fideles efculab*ntur.
m u. velat fiatret inuicem fe amant. Virginum ofcula petebant nobiles matrona ,
610. C havitat is p.ignus duritatis lignum ofculum Ieiunantes ofculum fubtrahebant.
Cbaritafi clle tradit fandus Paulinus cpiil.4.ad Seuerum in
Ofculum orationis fignaculum.
fgvum.bpi- harc ‘verba. Q_vid est o sc v 1 v m , nifi pi-
gnue oftu- gnus sternum iHisu choritat it. qua operit multitudinem
* Ofcul um pacis aulicis negabatur.
lum. Humero quoque ofculum admotum.
peccatorum , hac ofculo (j>onfi fuo iam tunc portabat
S.Paulin.
Ecclefia, quando cantabat. Oj culetur me ofulo oris fui. Ofculi fittsin ffonfa.
S.Ambrof. .Et fandus Ambrofius lib. 1 o. epift- 84. Ofculum gui ofculum fi enfi excipit , totus infionfurtt
vtifjtu inftgne efl charitatit. & lib. 6. Exacm. cap. 9. transformatur.
Quid loquar inquit , , de ofulo oris quod pietatis , (fi
.
Solius Ecclefia ofculum, non Synagoga.
charitaus effignum f & lib.». de pccnit. cap. 8. Iit
Spiritualis ofculi vis.
ofulo inftgne charitatit efi-, hinc colligit vere ibi
ofculum ubclFe , licet clle videatur ,vbi charitas Eormcforttm ofcula d puritate aliena , mugit
abcft;fic ille fcntic epift. produda. Ergo non habet quam morfus animalium vitanda.
OSCVLVM, qui fidem ,
qui charitatem non habet, Per meretriaum ofculum mors intrat
ofculo enim vis amoris imprimitur i vbi non amor
efi
Ofculum ab amore vt difcriminetur.
non eft fides.
Et plrrfrlm»- Mentis jmimfque ofcula.
Vt animi affedum prodcrenr.qui cx peregrina-
one •*l ,t ua a( fuos rcueuebantur , ofculo excipi
l* l
Ofculum ad medianam.
l

olim folebant meminit huius moris fandus j

S.Cbryf. Chryfbflomus hom. *o. in epift.». adCorinth. Via hic fumus , alia de ofculis €ii:
Ad fume, inquit, modum anima inter fi deuinciuntur. exhibebimus, fi non digna, qua; Ie- Imperatori/

Ob eam anfitm etiam ex fehurinationi

crrtfiihguuui
•> 1
dor cxofculetur , faltem qui non
pidiiui t[cu-

a L i qv a R v e R s mutuo nos ofiulamstr . ani-

fe 1
penitus rciiciantur , & funt ifta.
la fyehant,
mis videlicet ad nutuum congreffism recedentibus. Hoc Mos Imperatorum olim erat , vr ipfe Mirum
enim poti fimum membrum efi , quod animi afifietium confanguineorum,aut eorum, qui gratia apud cos faciem ofttt-
nobis prodicat. pollebam , faciem ofcularentur, cum ipfi Impera- labatur.
Obuiantium pedibus ofcula in honorem figen- toris pedibus ofculum figerent. Aporrc id habet
•6iu lo.Curap.
piantium
di, & manibus ptoximfque manus noftris admo- loannes Curapolata lib. hiftorix cap.16.dum ait.
1 .

liendas monebat fandus liaac Prcfbyter lib.i. de More Romanis Imperatoribm receptu erat , cum quifi
'heMertm cfoi- mundi contemptu. Excita te ipfiitm cum obuiaueris piam confanguineorum , aut alioqnin gratia apud eos
UYren f». proximo tuo.vt cum honores fiipr4 nunfurum, o s C v- florentium .
fecundum adorationem pedem 1 m-
Sal **c-
LARE etiam pedes eim ,& trutnw , & terte ipfiu riR AiORit oscvlo cemigijfet , vt Impe-
mult otici cum multo honoro, cr fiperpone ipfiu fiitper rator viciflim eim faciem deofiularetur. Cum itaque
oculet tuet
, (fi
commenda ipfiim etiam in eo , quod non tum nepos aui pedem ofulatiu fuiJfit.iHr ne inexpiabili
habet. odioflagror* credereturfi nec qs nepotem, (fi Imperato

igitizo
 n- ? ,
-, / ,

Agnus Eucharifticus. 187

rem dignxrttftr, qua prsatotis tribuerentur , faciem e i tu Poli Geram ablutionem >abfoIutHque precibus AhfaiHtulreC
contra c? ipfi ofiulo iibauit. ic fidefes ofculo falutabanr fandus lulhnus in rilui [• fi
it-
-,
l,i oj' ula-
Ofeultrum Dc ofciil orum certamine, quod pueris olim fo- Apol. ad Antoninum Piuiu Imperatorem ita feri-
bantur.
ttrtsmf fU4- lcmnc apud Mag.ucnfes.hxc habet Calius Rho- ‘

bi t :Pol/quam eunt abluimm qui credidit , ducimus S. luitio.

rit v litatum.
diginus lib. 1 5 .lcd.antiq.cap.p. Apud Aiagarenfis eum ad locuta qui conuenerunt comprecandi caufd,
Caelius.
inter pueros vere intutae oscvlqrvm c e r- fib finem precum nos inter nos oscvlo falu-
tamen agebat ur, quiqueJuauiut amantem effet ofiula- taenus.
tsu, corollis onus lue abibat , cedebatur hoc Dioclis Atbe- Virginum ,
qux in Ecclefia loco feparato ,ta- 15. 6
nianfis honori. bulifquc conclufo degebant , ofcula petebant Virgini ofiu-
Oiculum xgrotis quandoque Medici dabant, ta fetabant
Medici agn- nobiles uutronzdandus Ambroltus ad Virginem
aibiltt ma-
»/at- vt his blanditiis cos ad medicine forbitio- , Nonne vel illsstn
Hi cur lapluin cap. 6. ita feribit locum
trona.
iarantmr. nem allicerent , innuit illuc fandus Chryfofto- tabvuj s e p a r at v m , in quo in Ecclefia S.Ambr.
S.Chryf.
mus hom.j.ad populum Amiochen. Hac & Me- fiabas ,
recordari debuifii ,
ad quem religiofo M A-
dici faciunt ,/apius difficiles agrotos habentes deoscv- TROna & , nobiles certatim currebant TVA
r antes, rogantes perfundent futui arem fumert oscvu petentes ,
quo fandiores , & meliores fi
medicinam . erant.

6
i). Martyrum catenas mulieres pix olim in carccre lciunamcs olim ofculum fiibtrahcbam. Ter- leiunanttt

Martyri ca- ofculabanrur.hoc Itgnificat Tertullianus lib. 2. ad tullianus de orat.cap.i 4. Alia iam, inquit, confue- tfcmtmm fui*
trabibant.
tenae mulia- vxorem cap.4. Quis (maritus infidelis) in carcerem tudo inualuit ,ieivnantes habita oratione cum
TcttolU
Ht ifemt4 - ab oscvlanda vincvlaMartyris re- fratribus , svitrahvnt oscvlvm facis;
bantur.
ptare patietur? quod efifignaculum orationis.
Tectuli.
Simfttr RagM
Rei abfoluti finiftram pedein Regum aliquan- Vere lignaculum, quia olim orationum fideles Ofultm era-
fas i rtu ai- do ofculabawur.Seneca lib. 2 .dc beneficiis cap.i 2. ofculo obfignabant ; ic enim inuiccm finitis pre- tienu figito*
aulam.
falutit tftult Coitu Caper dedit vitam fompeiano ,
deinde abfi in to* cibus ofeuiabamur. Meminit huius inoris, prxtcr
axteftm.
Scnec».
& agenti gratiae porrexit oscvlandvm fiui- fandum Iullinum Martyrem orat, ad Antoninum
ftrtetn pedem. Imperat. Origencs in epiil, ad Roiu. cap. 16. his Ocig.
Vetitum na Apud Grxcosin vfu erat vt defundi corpori vetbis. Exfirmone Pauli (frilket , cum dicit, falntate
mortui •[cu- ofcula amici noti .parentes infigerent, tanquatn
, vos inuictm ofculo fando,) mos in Ecclefia traditu* tfl
ti* axeifa- licentiam accepturi , ita loquitur audor ineditus vt poft orationes oscvlo
fi inuicem fnfiipiattt fra-
natur.
de Primatu Pontificis : Cum Croci ad mortuum fe- tres j hoc autem ofculum fontium oppedat Apoflolu*

peliendttm conueniunt, noti, amici, & cognati accedent ts quo nomine illud docet prinum , vt calla fini ofada,
ei ojcvlvm proflant ,pnguli tauquam licentiam qua in Ecclefiit dantur , deinde vt fimtdata non fint,
accepturi ; additque adicciflc Vade cum natura te
: fictu furunt /uda-, ofculum vero fidele primo cafium fit,
vocautrit ,fiquamurte. hoc ofculum aliqua Con- deinde pacem infifimpliritatemque habeat, in char irate
Conc.Aatif.
cilia inhibuerunt > Antifi 4prenfe cap. 12. ita non filia.
ftatuit. Ne mortuorum corporibm feretur opulum ; . Ofculum pacis aulicis aliquando negabatur ofuhtn fu-
Conc.Mjt. ne-
Matifconcnfe , Non lien mortuis oscvlvm propter diflidia ;
fcholiaftes Tertullianus lib. de
ti* aulicis
gabatur.
tradi. orat.loqucns de ofculo pacis, quod inter Miflarum SchoLTcn»
Caput ofeu- Caput ofculo excipi noneft.non erat infolensj folemnia dari cofucuerat, liv.Circumfrratur patena
labmntur. fandus Ambrofius lib.de Tobia cap.7. Tu oscv- paris inter fidelesfrrtU erquam tamen inter, a v Li-
S.Ambi.
laris capvt, amplederit genua & ; dc obitu cio ,
quot vnattimes effe,& pacificos mufinit ambitio.
s

Valentiniani Imperat. Manus , caput fororibus In aulico folo zgre pax coalcfcit , ili quo ambi-
ofculabatur,immemor Impcri , memor germani- j
tio adolcfcit.
Damnati , tatis. Capita matronarum a Clericis ofculo exce- Humero quoque ofculum admouebatur.R.Sa- 616.
Clariam. pta , refert fandus Hieronymus , quod & dam- lomd larchi explicans illa verba in quouis Canti- Humare jus»
S.Hier. qua aftuium
nat epift. 22. ad Euftoch. de cuftodia virginita- co cap.i. OfiuietHr me ofculo oris Jui,ait cnim,Vtinam
admtium.
tis , dum ait , Clerici ipfi oscvlantvr capita me Rex Salomon ofculss oris fui-Jsac enim erat
ofculetur
R.Silom,
matronarum. idim tempefiatis confnetudo cum plerifque alijs loris
6 4' - ObfcruatG mihi eft morem olim fuiflc,vt pue- OSCVLVM ADMOYEATVR MAHVI,AVI
Tmaro t aftm- ros ofculames, eorum aures apprehenderent. In- H V M E R O.
laatet atrum ofculi MiJ f«
uenio id Gentiles przftirilfe. Meminit huius ritus Hanc ofculi fitim ,
qua fponfa corripiebatur,
murat Optra fponfa.
Plutarchus lib. de audiendo, poft init. Vulgo , cum ira ex nodris explicabat fandus Ambrohus lib.io. S.Ambrof,
kendabant.
Plue.
admodum pueros oscvlantvr, citm ipfi tan- epift. 8<j, Ofculetur me ab ofiulo oris fiti. Diuturna
gunt av R tum hifie ita facere proripiunt, per lu-
e s , enim cupiditatis ardorem , quem adutnnu Dominici
dumfignificantes eos proripite ^pti per aures commodant , expellatiorte adoleuerat, ofiulo eius volebat Jl iliant er
ejfe diligendos. Hxc Plutarchus. extinguere,hoc explere
sitim fiam munere.
Auribus fua-
nt tenento ,
Ex noftris Clemens Alexandrinus lib. y. Stro- Jdtdque fandus ait , Os meum aperui , antmnriasd &
matum,refcrc pueros auribus apprehenfos.vtofcu* laudem tuam. Sandus Gregorius cap.i. in Cantic. Qui tfculum
aat efeuUtu-
fponfi ixcifit
ri , quiId t,ai larcntur cosqui ad ipfos pertinebant , quo ted£
> ita fponfi ofculo afledam fponfam loqucnccm
1, tui in ffen-
figbifitaraut. innuebant per fenfum auditus diledionis fpiri- facit. Cum eius oscvlvm fimi» , svbita fum trunsftty
Clem.Alcr. tum Hxc Clementis funt verba. Non
ingenerari. MVTATIONE me derelinquo ,& in eius fimi l; t udi matur.
ergo temere pueris proripimus avribvs £Oj , nem iUico lijsteftda transformor. & non S.CStcgeri

API’ REIIENDENTES,VT oscvlentvr transformabitur ,

qui a fponfo ofculum non exci-
EOS, qui adipps attinent ,
hoc vtique tacite fignifi- pit tantdin,fcd fponfum ipfum!
cantes ingenerari per audit sim fenfum diltdionis. Solius Ecclchx elT*e proprium ofculum, non
Saltu 1 EccU-
efeulum
Auriculas in ofculo apprehenfas teftatur & Synagogx , aflerit fandus Augu.flinas lib. 10. fia
n;n Synago-
Plautus. Plautus in pcnul. epift. 89. Sola Ecdefia habet oscvu quafi ga
Sine te prehendam AVRicvus ,fine dem fuauitu. fponfa , ofculum enimpigms efi nuptiarum , & pra- S.Augoftt
Tibullus. EtTibullib.i. rogatiua eoniugq vnde ludat ofcula qui non credit in
;

r- Natufipte parenti fponfam

Oscvu cemprehenfit attribm eripiet, De fpititali ofculo ita loquitur Guillelmus 6 ty.
4 Abbas
 U o 1

188 Liber V. Sacrorum Eledorum,

tfirifuola Abbas in medicat .Qm fi dulcius oscviantvr* Olim tota hebdomada fanfta a feruilibus
vii.
mutuos JIbi fuot ffintus dulcius infundunt ,' quorum
Culliclm. operibus abflinehant.
quibnfdam odoribus dulce habent perfundi ; accipe tibi
Domme,nec respuas totum fpiritum meum, quem totum' Mos manu excipiendi corporis Dominici, vn-
in te ejfttndo,ejUt totus olet. infunde mihi totum t itum, fui de ortum habuerit.
tot iu quidem redolet , vt de rui juuuit.tr e meus vitra non Pcrftrttt* mulieres ,qua tjs manibus faciem
oleati, & tui tinias odoro dulcijftme fimper interius in ftbi pingebant ,
quibus chrifti sorpus exci-
me permaneat.
dere confueuerant.
formo liram Formoforum ofcula aliena,tanquam i puritate

S
o/iu:** fu- morfus animalium Venenatorum vitanda, tradit I o c l e s prifei sui cum Euchari- £
t*t«t* «litum faustus Bafilius lib. 3. dc vera virginitate. F r- Ais accipicndx contrcdandi , aut p,^/l(ww /4 .
VT>M*
tturftM
, fuit*!
«ni
mosokv M OSCVLA cauere oportet ,
non fetus facrificandx occafio dabatur, incre- t iii« iu E«-
molium vi- quam animalium venenatorum morfus, diffunditur enim dibili quodam gaudio, atque lstitia ck«riHU od*

t»nl«. vir iu ex ofculo per omne corpus. pcrfundcbanrur , omnem jriftitiam &rm%
S.BafiL Per meretricium ofeulum mortem intrare» ponebant, omnem mceroreniihinc fadum, vt in-
Ter meretri-
monebat fandus Ambrollus, cuius hxc funt verba ter folemnia ieiunia quibus nihil cibi in dic fu-
cium efculmm ,

mcn intrat. in Pfalm.i 1 8. j. Intrat mors per oicvLA,cr mebatur , EucbariAiam non cernerent , non con-
* Ambr. ideo cane ne te laquei labiorum fuorum alligent. Intrat -tredarent, fumcnfmque, ac fi non cohxrerec
mors fi meretrix te ofodetur. Ergo vita intrabit fi rem adeo Istam iciuniarum moerore niifcere,
Dei ofiuletur ; hinc Cant. 1 . Ofinietur me ofculo
filitu hinc& Tcrtull.lib.de Baptifmo necejfarium gau- TcrttiU.
orisfui. dium vocat, quid cx Euchariftia percipiebatur,
618. Oiculum ab amore ita diferiminat Philo lib. Qu id impedit, in<nm,nifi necejfitas gavbii; qui-
O rrutum «b Quis rerum diuinarum kxres , dum ait. Mafic bus doccr Chriftianos oliin fumina lstitia ad
«more vt Sif- interpretatur ab ofiulo ; diffirt autem ab amore Euchariftiain correptos ,eamque lstitiam fccille,
crimtnttur. Oscvlvm, nam ille efi animarum coniurittarum quo minus a Pafchatc vfque ad Pcntecoftes iciu-
Philo. per mutuam beneuoleatiam.hoc autem nudam falut at 'to- naret, huc facit &
illud Zonarx, Sacrificare Deo Zonarii
nem habent fuperficietemu in occurfu fortuito. fefliua celebri tat u efi, ea veri celebritas hilaritatis, at-
Mmtis «ni- Et vcrtS habemus etiam mentis , aniraique que l jt T 1 t I A , vt quo patio moerori quiffiam , ac
mi jHf » fenis, ofcula. Ruiicius li l>. z. cpiQ. 8. ait, Illic te labiis lacbrjmu indulgert, idemquefinad exuitare latitia , ac
S.Chrjrf. mentis ExoscrVLOR. Sanchis Chryfofto- triumphare gaudio queat,
mus, anima malcolcnci non ede Chriftuin dcoicu- Placet in hac re pium illorum inftitutum , pia Chr fanis «li-
landum, inclamabat his verbis hom. j. in epift. 1« mens.qui ob Euchariftia: memoriam communem
J
ad Ephclios. Regem quidem ore maleolente deosc v- etiam panem non nift reucrentcr tradabant , Se
LARI nolveris; coeli autem Regem foetenti, . sgri humi decidere patiebantur. Huc fpedabat
& maleolent
i anima 0finiaris, efi contumelia. In cam- Tertullianus de corjnu militis c*p. 3. dum ait: TcnuU.
dem fententiam hom. 6 1 . ad populum iu feribit: Calicu , aut panis etiam noftri aliquid © a c VT
Et quomodo Chrifliafiiihs tribunali ,/ceieilu mani- in terram anxie paiimurfipnitc autem noftri
bus , & labift ipfitm corpus impetens ? Etfoetenti qui- dixit, ad diftindionemcuchariuici fcd tamen in ,

Regem ofculari non eligeret j Regem veri

dem ore tuo illiusrefpcdum.
cali foetente anima deofiularis ?fallunt hoc efi con- Manus olimeleuabanr.cum Euchariftia populo Manus tUua-
Ofeulum «d tumelia. Ofculo cuiufaam infaniem fanauir fan- adoranda exponebatur j meminit huius ritus Ste- f^niu p-
rrudieinsm. dus Romualdus , vc refert in eius vita fandus phanus Durantius lib. 4. dc ritibus Ecclefix , fors c n tn it-
S.Pcir.Dam.
Petrus Damianus cap. fq. hic impuro hoc ofculo Bc Tertullianus de fpedaculis cap. 1 j. hoc innue- rsittr.
infama proditur , proditur impudentia magna. bat ciim dixit Quale efi de Ecclefia Dei , in Diaboli Stcpb.Dur.
:

Ecclefiam tendere. Illa manvs, (^v a s

ad Dominvm extvleris, poftmodum

CAPVT LXIII.
laudando histrionem fatigare
tium
? Ex ore
protuleris gladiatori tellimonhtm reddere ?
quo Amen fon-
In
poftrcmis verbis adludit ad veterem morem, quo
Varij ritus circa facrz Euchariftia:
poft formulam qua vtebatur Sacerdos in porre-
,
culeum , esumque litteris dionc Euchai iftix ille, qui accipiebat, refponde-
bat Arnen.
confignantur. ,

Aliquos deuotionis fpiritu ados labia adprcf- o 2.0.

ftfte reperio oftio tabernaculi , in quo facrum Dtuetisr.it
fidelium Utilia in Euchariftiz adfpcdru. Euchariftix facramcntum feruabatur , cum altare tM*f*

Cur panis aliquid in terram decuti anxii prius circuiuiftcnt,quod antiqui moris fuifle alibi
^
patiantur fideles. fuse oftendi ;
dc quodam praui dolore corripie- ^^,1««!.
batur,&: Ecclefiam adierat leniendi doloris caufa,
Mantu cleuata cum Euchariftia populo
ita feribit Thomas i Kempis part. 1. ferm. jo. Thoro. a
oftenderetur.
exemp.i. Frater quidam finior in conuentu noftro ,
Deuotionis caufa aliqui tabernaculi labia
quodam tempore graui dolore vifiemm torquebatur,
adprimebant. vt necfidere, nec quiete dormire poffit prt dolore, quem
Campanulz vfus in eleuatione Eucha- intus patiebatur. Cumque per totam notlem , & fere
riftia. vfque ad meridiem fic graudpenor , nunc tacens , nunc
erigens , leuamen quererer , nec remedium inueniffet,
Confeffionis,^ Euchariftur facramenta vt fi
venit ad eum quidam laicus deustus vifitandi gratia,
infirmis iniuntta
& compotient ej dixit confilando : Surgatu , & ve-
Dominici corporis adfpcdu vt quadam , re-
niatis mecum ad ignem,(fero quod vobis proderit ,ficut
crearetur. etiam expertus fum in me ipfo , & in ah-s bac pajjicne
Labor in corporalibus conficiendus lau- grmuatif. Acquievit iOico frater monitis, & defiendir de
datu». dormitorie doloribus nendum mitigatis. Vtniem ergo

Digitized by Google
 -- , , t -

Agnus Eucharifticus; 189

adianuam chori , aperuit iantsam, cupiens inuocare auxi- vna parte mappulam antefacies ai communionem acce-
lium Domini. Intrauit itaque chorum , & preflr.tuit dent mm , hoc fine vt videret identidem corpus Chrijli,
,

fi flexis genibui ante fummum Altare fisper flabellum Vbi inierim vides mappulas adhibitas , vc ho-
in profcntiaJaeramenti Cumque capijfet orare in ton-.
die fic maxime dum Rcligioli lactum Chiiiti
,

jpcllu Domini , (fi ante /iterat reliquia* in altari con- corpus excipiunt. ‘
\

olufa*
,
paulatim dolor quieuit,<fi accepta fidus ta ,
pro- Laudandus in hac te labor fan&x Clarx Virgi- Lalor in for-
li -
lixii*s orabat , donec omnis dolor ce/faret.Tuncjurgent, nis , auctor vitx illius hxc habet. Quantus Beato
gratias egit Deo Claraoil altaris/aeramentum fuerit dent tinnis affidus ****
, (fi SanSis eius, fi fando Vantaltoni
\fafftt
martyri Chrijli , cuius tunefefium erat , & quem /in- ojlendit. In illa grani infimitate ,
quem eam grabato ACU
cero corde diligebat . Po/lea cum lati t ia matis altare adfiripferat , faciebat fe erigi , & fuit internis appefi-

ostiv m sacramenti de-

circuient, (fi tn f'uflentori } & fident filabat delicatijjimot pan-
vote oscvlans, defendit ad reliqua altaria nos ; de quibus vitra quinquaginta paria corpora-
in Ecclt/ia pofita , orant,(fi gratias agi m,in tantumque lium faciens , cr ea ferkit , -vel purpureis thecis inclu-
connatus t , vt cumfratribus ad laborem , tfi ad chorum dens per pLtna , &
montana AJJefij vartfi Ecclefijt de-
eodem dic tran/ire poffet. fit nabat.
Beatus Guido cx Abbate Ciftertij,Archicpi/co- Olim tota Hebdomada fanCtai Icruilibus ope- Ollm ter*
6li.
pus Rhcmcnfis , ac faerx Romam Eccle/ia: Car- ribus abftinebant fidelcs.vt lacrx Eucharidix cx- HrbdemaJ*
ComfomtU
•vfu* ia tU- dinalis,in Germaniam Legatus mi/Ius in incruen- cipicndx fe pararent, pij illius ritus meminit /an-
uo riene Em- tx deuotionem fonitum campanulx inlli-
lio/lix dus Antoninus i.p.iit.iq.ap.^.v.q. Antiquifidelet i Hi ^uine-
ehmriUi4. tuir. Ligno vitx id deferibit Arnoldus. Duo, per totam Septimanam fandam cejfabant ab (peribit*, l>*nr.
Ameld. coque hattenus inaudita,fua fodi a imentione, Eccle/ia vt patet de confecrat. difi. j. cap, pronuntiandum , vt S.Anconio.
beneficia intulit. Miffits namque aliquando Coloniam, fe cum futnma diligentia proparare poffent ad commu-
vt (Jt tonis eledionem confirmaret, optimam illic confue- nionem , er per feptintanam etiam Pafiho , etiam
tudinem induxit, tdmque fuo prsuepto firmauit { Lega fequetuem ad referendum gratia* Deo de tanto bene-
tu* enim erat Pontificis d latere ) videlicet vt ad eltua- ficio. Per totam Pafchx oCtauam lingulis dic*
tionem hofiia facrofanda omnis populus in Ecclcfia ccn- bus habitas ad populum publice conciones alibi
flitutus , ad finum campanuU , quam hac de caufa al- notaui.
tari affigi iuffit, veniam peteret , sic que vfque ad calicis Vndc ortum habuerit , & quantum /c porrexe-
6v\:
benediUionem projfratsst sareret. P recepit etiam idem rit ritus ille, quo olim communicaturi manu Do*
Met TT>Xnu
Cardinalit vt quotiens venerabite altaris fiteramentum minicum corpus excipicbant,colligi cx his verbis exeifii/U.eer-
ad infirmum deferendum effet ,fiholaris ,/iue campa- poteft ,
qux habet fandus Balilius epift. 289. foru Dtmi-
nariut Sacerdotem prstcedent per nolam illud proderer, Quoniam per tempora illa perfecutiomtin ,i egebantur n,{ * * VH^*
,
*‘
tteque omnis populus , tam in plateis, qssam in domibus, homines uecejjdrio Sacerdote, vel rninifiro non prxfente,
manibus percipere cominuntonem , nm tfinifi
^7 i>

Chrifium tranjeuntem adoraret. Quid hac tnuemione proprijs

s,c a fii.
quid hac confisetudine laudabilius ? quid hoc
gloriofius ? fuperuacuum , vt demenfirem diam ipfdm rem non ejje
/anftius injlituto f quod fi vfque modo in Ecclt/ia per- grauiter , dr inique ferendam , eo quod inueterata con-
manet , fi in veteri Tefiamento fuerat adumbratum. fuetudo , Ijoc ipfum re ipfa confirmatum dederat , nam
|

C*/ariuJ. Huius rei mentio £c etiam a Cxlario lib.sr.cap.fi. & illi omnes qui per eremos vitam monafiicam infii-

Tempore fchifmatit inter Philippum , Oitonem,
Dominus TVido Cardinalis , aliquando Abbas Cifter-
aienfis , cum mijfus fniffet Coloniam ad confirmandam
elethenem Ut tonis , bonam illic confuetudincm inflituit,
prorepit enim , vt ad eleuationem hofiia omnis populus
& Htnr.t , vbi copia non fuppetit Sacerdotis , cum habeanc
domi communionem , defieis manibus illam percipiunt.
Alexandrio autem cr per t/£gyptstm , vnufquifque
etiam de plebe, 'vtplurimum, habet domi fua communio-
nem. Nam cum femel Sacerdos facrificittm peragat>s

in Eccle/ia ad fonitum nola veniam peteret , sicque V dijlribuat ,

qui fufieperit illud integrum fimul , &
vfque ad Calicis benediUionem profi ratus iaceret. quotidie de illa fitmpferit
,
quam d dante acceperat Sa-
Pracepit etiam idem Cardinalis , Vt quoties deferen- cerdote, credere debet, (fi tenetur, necininriafe eamdem
dum effit ad infirmum ,fiholaris ,fiuc campanarius, fi*fiipere,(fi percipere. Nam & in Eccle/ia ipfa Sacer-
Sacerdotem procedens per nolam iUud proderet, sicque dos partem aliquam in manus tradit, (fi illam apprehen-
omnis populus, tam in firatis ,
quam in domibus,Chri dit, qui percipit cum omni libera potefiat e, atque ita fui
jhsm adoraret . proprtjs manibsu eamdem fuo ori admotam ingerit.

Confefltonis » & Euchari/lix lacramenra ita Idan igitur quo ad patefiat em eftfiue quis de manu
O» Euchori- infirmis iniungunt llatuta Hofpitalis Ierufalem Sacerdotii partem vnam aliquam percipiat ,ftue portet
JfU foero- tit.4.num. 1 6. Statuimur , quod omnes fratres , qui ad fimul quamplurimas.
menta.vt in- infirmari a noftram ogroti accedunt, vt illic curetur, fic. Ab hoc more arguit fan&us Gregorius Na* PnftriJh ’

firmis iniun-
in ipfo infirmor io ingreffu, fi antequam pratereant hora zianzenus mulieres, qui eas manus faciei pingen- mulieret, r\ua

dx excolcndxquc monitu
24. fi Euihariflio fandum facramentumfu-
confiteri , pulchritudini admonebant, -
,

tuere teneamur. Deinde diSfroprixmentum,id ejf, retum quas ad myfticum extenderant cibumjficille feri-
fitarum declarationem conficere : cui figiUo Prioris in- bit tra&.aduersus mulieres ftudiohiis ic feexor- ius clrltli
firmariacorroborau plenafides adhibeatur, Si vero id nantes, & excolentes. Non horrefiunt manmjcum eas tapu exci
facere recufatserint , elapfo dido herarurn fiat io ab infir- ad myfiicwn cibum extendit, quibu* tu lulluofam pul- t ere ovnfut-

mari* etjciantur, nec eit necejfaria miniflrentur. Prori- chritudinem pingit ? iam quomodo AI'artyribm ,
quibat
pientes , vt infirmarius habere teneatur ad minifterium populus in pretiofi/anguinis honorem , & venerationem
dilfa infirmaria famules bono fimo , fi diligentes , ac choreas agminatim infiituit, faciem vulgus inefeantem
fufficsenti numero ad eb/equium arrotantium tantum , , non fictu , ac forum quoddam iii medio i r-
gerit
ae du.u mulieres honeflat pro expofitis infantibus nu- bium popularet attrahent , aut zelut ferarum ofienfb-
triendis, qui omnes Chrifliani exifiant. res qui firpemis e tenebrqfii iubildtm fuit trepida
,
611. Quam corporis Chri/li nipc&u recrearetur manu proferunt
Dominici cer- B. Margarita Htmgarorum Regis filia, apparet cx
ter* 'adific-
eo quod po(l communionem ipfa a&itabar rem
&*, vt ijusdn ;

neTt*mur. his verbis habet au&or illius vitx apud Surium CAPVJ
ACU 28. lauCtar. Pofl acceptam E uchaf.fi iam tenebat ab

Digitized by Google
 *

ifjo Liber V. Sacrorum Eledorum,

ab Abbate celebretur, vel ah aliquo cui ipfe Abbai pro*

CAPVT LXI
ceperit prefntibus fratribm , & ftcinvltima Mijfa
V. celebratiore pro expurgatione fua corptu (7 ftngui-
nem Domini ttoflri lefu Chrifti percipiant >
quat e mu ita
Alij ritus circa facram Euchariftiam, innocentes oflendant.
fe ejfe

eiufque cultum. Manus illuftrcs vocaras oblenio, quibus facra-

tiflimum Chrifti corpus olim a fidelibus excipie- Slanw iSu-
Quiiam eos , ani communi cure volentes in- batur ; hoc cas ritulo donat fandus Cyprianus . qtubet
jaeramrntom
troducebat. fcun.y. dc lapfis :!llvstres, inquit manui , ,
rintreciabit.
Sufpcflis dc crimine vt fe qua non nifi diuinis operibus ajfueuerant fjacrifU usfa- s.crpi.
f negarent data- triiegu relliierunt.
tur Euchariftia.
Licet olim Euchariftia fidelium manu excipere- ***
Manus illuftrcs ,
qua hoc /aeramentum cott- tur, mulieri tamen laude licebat nuda illam manu **'£*"/«*
tr eflabant. accipere , hoc enim lege inhibebatur hinc illud
j

Nuda manu Euchariftiam excipere mulieri- Concilij Amifiodorcnlis canone j 6. Non licet bi *».
bus inhibitum. MVL1EM NVDA manu Euchariftiam accipere. Cunc.Amif.

Dominicalc excipienda Euchariftia mulie- Addit canone 57. Nefas mulieri fui fle manunud
pallam Dominicam mittere.
res deferebant.
Cum mulier nuda manu accipere Euchariftiam
Mulieres nuda manu contingere Chri/li cor- non po(ld,fine Dominicali acccdcrc non debebat,
pus non poterant. quod habet Concilium Antifiodorenfc can. 41.
Manu finiftra dexterafubiefla facram Ea- dum ait : Vt vnaquaque mulier quando communicat fcrtbuu.

ch arifiam excipiebant viri non di/iunflis Dominicali svvm habe at, quod ft qua non CoocAntiC

digitis.
habuerit, vfquem Aium diem Dominicum non commu-
nicet erat autem Dominicalc limeum quo exci-
Manibus in crucis formam Chri/ti corpus
;

piebatur corpus Dominicum.

excipiebant viri. Olim non ore.fed manu accipiebam facram 67.6,
Eucharistia cordi admota vifccra pene- Euchariftiam, viri quidem nuda dextera fuperpo- Mulieres **•
tranti. fita finiftris per modum Crucis, vnde & manus damanud-
Chrifti corpus pallainuolutum ad collum ap- Tius lauabant jfccminx vero manu velata nudo
**
finteo , quod Dominicalc vocabatur nuda quippe
penfum aliquando deferebant. ;

manu corpus Domini contingere non poterant Coac.Aniif.

Mola ad collum alligata in mare mergi fa- mulieres, vt fuperius diximus.
tius e/fet quam indigne fumer e Chrifti Qux dixi de manibus in crucis figuram effor- Manu/inifin
,

corpus. mariTolitis it viris, tradit fandius Cyrillus Hiero-

Claufis oculis apte Euchariftiam procidere folymitanus caicchcf. j. Accedens autem ad com-
aliquorum mos. muniorum , non txpanfs manuum velit accede , neque excifiebant

cum diftunfhj digitu , fed finiftram veluti /idem viri non dif
In communione (mus cuique locus afigna-
quondam (ubijctas dextera qua tantum Regem , fufee-
tus alius Sacerdoti alius Clero
,
, , altus prura eft , & concana manu fufeipe corpus Chrifti, s.Cyr.Hicr.
populo. dicent, Arnen.
Hoftia qua i» viaticum exhibebatur cur Qux dixi dc manibus formatis in modum cru- Manihu *
f
anguine tinfla porrigeretur. cis, tradit Synodus
in modum.
Conftatuin.V I. can. 101 .hunc
Signis immaculati corporis in Sy navis
(tT .

Extrema: vn&ionis facramentum ante Eu- exeipi*.

tempore ejfe particeps voluerit, etiam antequam eiusfiat ba nt viri,
sharifttam exhibitum. communio, manus i» crvci! formam fit ac- Sjro.Con/1.
Euchariftia vt feructur apud Mofcouitas in- cedat,
&
gratia communionem accipiat. Deinde quif-
firmis. que acceptam Euchariftiam in os ingerebat.
Mortuis Euchariftiam tradi inhibitum. Euchariftiapi cordi admotam vilcera ipfa pc-

Cantum olim ne confecracionis verba vulgo nctraflc Icgo.Alphonfus Salmcron tom.jj.trad^i.

rem his verbis narrat. Religiofum quendam virum
rcuclarentur.
periculose laborantem poftulajfe fontium viaticum:
quod cum allatum fuiftit , ob fequentem vomitum &
62 4 . .
I c vno vcluti falce plura complo» non pojfet affumtre ,fed tantum adorare , rogauit Sa-

Quidam eS-
dar,& docto jpidque ledori offe- cerdotem , vt corptu Chrifti
inuolutum (aero linteolo
manicare v*- ram , ne dum ungulis opportunio- sordi eisu admoneret
:
quod cumfecifft Sacerdoi, corpus
Irntrt infre- rem locum afligno, pleraque deper- Domini penetravit in cor iivi,
iutth+r. eant, qux femper opportuna dum magna non
(jr ita compot dtftdtrij fui ex fide prefefti , \

traduntur, opportune exhibeatur dum exhibean- mimis quam bamorrhoijfa tangens Domini fimbriam ,
rur.Olim aliquis criam proficiebatur huic muneri, falltu eft. *
vr fcilicct facra communione f.iginSdos
introdu- Chrifti corpus in palla inuolutum ad collum 0L7*
Gieg.Cod. ceret, indicat iftuc Grcgorius Codinus lib.de off. appenfum quandoque deferebant. Ada fandi Chrijh en-
Conftantinop.cap. .num. 17. Pnfethu Antimenfy
1 Byiini apud Surium f. Decembris rigente naui- ^ :

eos , qui (antium tommumontm ptreipere -volunt , in- gationu articulo ad uauirn festinans introducitur , (fr c tH„ m jp:l-
troducit. infurgente vento aum aha fukarcnt pelagi rnninifti- fimt alijudJ» ,

Sulf/Hi Jt Sufpedis de crimino, vt purgarent, dabatur tur Ryrintu ft rem pracipue coram amiftffe ,
f
itantia dr rrtb*xs.
A(^ a
&
er!mi*evt fit olim (aera Enchariftia, Concilium VVormaticnfe vrgrntibtts impeditum rcli-
in linere vnde abftejfcrat
*
,
ynrgartnt dn-
hatur EmcIia-
ftib annum 8 10. Sape contigit,vt in monafterut furta quijfe. Honoritu Papa pallam , fuper
Dederat enim ei

riflim.
perpetrentur , & tjui bte committant , ignorentur. quam corpus Chrifti conftcrabat, in qua corptu Do- &
Csc.VVorm. Idcirco ftatuimue,vt quando tpfi fratret de Ta L i- minicum inuolutum , £r ad colitim ftitfenfum femper
•VI SE SXrvaCARE UtlEANT, Mijfa ftium ferebat , atque inter ftcrandaftcrofmft a mfile-

Digitized by Google |
 a- -- , - ,

Agnus Eucharifticus. 191

riafuperfimelum Alture ponere confutuit. Fide igitur
urm.it m in mare dtfitndit ,
Dtttm auilorem halem per
C A P V T LXV.
mareficurm incedit, & recepto quod reliq.erat, ad na-
nem regreditur. Offendit autem illam qua/i-immobilem Quidam obferuationes dc Euchari-
Jfamem, cum paulo ante per i ndas maris velociter cur-
rentem ftix diftributionc cultu,
reliquijfrt : vt autem in eam iugrejfia efi , nec ,

quidem in vefhmento citu aqua gutta deprthenfa

z>na receptione.
Id nauta lidentei flexu genibtu , tamquam
eft.

Deum adoraturum , t*r complures ex en ad fidem EuchnriJJ'in priw viris, quam mulieribus di-
Chriili pradicante illo verbum Dei conuerfi
, , ftribucndn.
funt.
In dtHrtbutione Eucharilliu gemina pyxis
Ho!amJ col- Collo appenfum facrum Chriili corpus fideles
ium attgata deferebant , ci veri qui indigne accipit , udhibend* , vna qua vtru Chriili corpus
,
indiiis
in mare mer- erat mola afinaria collo offertur, altem qua fetminu.
, fi cius alligata in mare
gi fatim effet, Formula
in iigni
demergeretur, hinc illud fanlti Cypriani dc Cccna in dtftrtbutione Eucharijli* ex
•jurt
Jumert ('bri- Domini: Metim eratmoU afinaria collo alligata mergi verbis centurionis.
fti corptu. in pelagm quam illota confient ia de manu Domini
, Centurionis humilitat.
S.C rP r. buccellam accipere.
Sanciorum reliquiar cum folemnis Dominici
In Lufitania, vt ferunt , claulis oculis ante Eu-
Claufit a culti
chariitiam folent procedere j fcd mentis oculos
corporis procefio fit non deferenda.
ante Eutha-
rijlinm proce apertos habent , oculata cfl fides, aguofeit Dei Tintinnabulum adhibitum in Dominici cor-
dtrt ali ^ut- nlium in Euchariftia latentem. poris delatione etiam intra templi am-
rum met.
In communione fuus cuique locus aflignaba- bitum.
<5i8. tur,fcilicct Sacerdos ante altare. Clerus in chorO,
Presbyteri prardicabanc mulieribus vt fatra
JJi eommu- populus ante Chorum Chriili corpus cxcipcrc fo-
nhne [mue linteamina pararent.
Iebant decreto Concilij Toletani IV.cap.i8. Sa-
cuique lectu Eueharifitci cibi adfpc&u a peccatis aut cari
cerdos, inquit,Cf" Lenita ante altare communicemur,in
affignotu*.
alitu Sacer- choro CUru*,ame chorum populus. quifque debet.
doti , alitu Sacra hoftia.quz in viaticum exhibebatur rin- Chrtftt pictas dum fe fitorum vifccribus ex-
Clero alitu gebatar olim Chriili fanguine. Concilium Turo-
,
hibet.
t*H°- nenfe apud luonem Carnotenfem Epilcopum:
Conc.ToI. Per cibum brutis par homo fa cius per ;
cibum
lio Via qui in
Sacra inquit , oblatio qua ad viaticum recedentibut
,
de fieulo alium par Angclisyf/.
viaticum ex- re[eruatur , intincia debet effe fanguine Cbri-
bibebatur cur fti , vt veraciter Prefbyter dicere pojj:t,corpt*i, &• fan- Crudam eueharifitci Agni carnem comedit,
[anguini tin- guu qui de eius ventate fubdubitat.
Icfu ChriHi projiciat tibi in remijjionem peccat o-
Sa porrigere-
tur.
ttrum,& in vitam ttemam. Arnen. Tamquam fpiritalcs aucs in caelum euolent
Conc.Tnr. Plerumque excremx vnltionis (aeramentum euchanfiica menfia conuiua.
Extrema vn- Euchariftix praemittebatur , licet idoneus vtrique
ZllonU j,'aera- Hcbrais manna tamquam infirmis data eft
recipiendo quis elTctjde fando VVilhdmoAr-
mentum ante nobis tanquam fortibus panis.
chicpilcopo Bituriccnfi -ita feribit au&or eius vi-
Eucbariftiam
exhibitum. tx. Eremi in dies febru Cr fontium Pontificem egregie Lingua qux Dominicofanguine rubefeit ia
,

Adi. exercuit. Denique quinto Idtu Luiuarij, cum iam omni- Dei laudes moneatur.
bus rite per.tlhi etiam teflamentum , multu afjifiemi-
but rtligiofit , & prudentibus viris, condidi[fet, fratribus ,
V charistia hoc ordine di- \o: 6
conuocatii Extrema vntlionis [aeramentum humiliter,
t
flribui debet , vt prius viris Eccle- Eueharinia
friui virv,
ac deuote percepit :eo percepto, etiam facrofanllam Eu 1 liafticis offeratur, deinde laicis vi-
quam mulie-
chorifl iam ftbi porrigi inflantifjtme poflulauit,vt tanto :s,pofUem6 fccminis j adaEccle- riltu diHri-
itineris duce munitus , poffet [ecurus hojiium cuneos ^ Ni.v Mcdiol.lib.j.tit.i6.c.z 1. ita lo- buenda.
penetrare. qtiumur ; Is ordo pruterea adhibeat ur,vt primo eccls - Alia Med. j

619. Apud Mofconitas erat hic mos,vt facramcn- Jtafikis hominibus, fitperpelliceo indutis, fi vero Sacer-

F. achariti!
tum in hebdomada palmarum confccratum in dos quis ejl ,fJola etiam , deinde laicis tiARiBVS,
Vt [eruetur mundo vafeferuent per totum annum, vt infir- tvn Foeminis facra communio difiribuatur^
apud. Meco- mis illud Sacerdos porrigat ita in commfcntai iis ordo inrer laminas non adeA
,
licet hic , Hc viros
ni tat infir
rerum Mofcouirarum legitur. religiose (eructur,cuin promifeue ad facram men-
Mortui* F.u- Euchariltiam mortui* aliquando confcpultam fam accedat fexus vterque.
chori, liant alibi dixi ccnfco ad hunc litum
alibi probant Exalti facrarum ceremoniarum ctiltodes pnt- 7» JiRrihu-
, ,
tlene Emtha-
trudi cur in- rclpicere Concilium Marifconcnfe , ciim tradi cipiunt dum lacia communio
duas pyxides pa- fit
hibitam. riil it gemina
mortuis vetuit Euchariltiam ; lic enim loquitur. rari.qtiamm altera collocetur in parte, in qua de-
Cone. Mac. frr« adbi-
Non licet mortuis nec Euth.tr fiam * nec ofulum gunt viri, altera in qua mulieres , vtrifque Eu- benda , vita &
tradi , nec velo , zrel pallis corpora eorum inuolni. chariltia diltribuarur *, harum rerum peritilTimus q;ta virh

Cautum slim Cautum rtlim lego, ne verba, quibus panis nolter Andreas Gaflaldus in praxi carremonianim Cbriiii eer-
fue ojjtrtur, .

ne renferra in Chriili corpus, &: vinum in (anguineus conlc- lib 1 . (clt. i cap. 1. ita feribie : Diebus [effis in ma-
.
qua altera
tionu verba ad[atram communio- fr minit.
cratur, populo proderentur j Beatus Albertus ioribus F.rclffijs
,
quibus f.leles
Vulgo rexcla-
rentur.
Magnus trail.j. dc Milia cap.z. Verba con- nem frequenter accedere filent , iuxta locorum confite- S.AodGaft.

B.Albric. secrationis vulgo non funt reueitnda. Au- tudinem ,pr^tu pvxidem , ana in cibario
dio in Hiipania alium nunc vfum vigere, cum Sa- maiori Altaris quoti Iit Conditur , c ceramus , vel duas
cerdotes in MilTx fiicrificioconfccrnrionis verba alia prxparabit, fhfficienti l» fi arum quantitate Juxta
*
elata voce proferant vt exaudiri ab aditantibus communicandorum numerum refertas, quarum alteram
polline. ad altare pro communione ad partem virorum para-
tam , alteram ad partem mulierum hora cothpettnti
deferat.

1
Formulam

Digitized by GoogI
 -
, \

iQ 2. Liber V. Sacrorum Eledorum,

Formulam illam in diftributionc Euchariftix cedendum procedar etiam Acolythus cum tintinnabulo,
«,«.
vfurpari folitain ; Domine non fitm tiigntu , vt intret quo omnes ad tantum /aeramentum venerandum pro-
TermuU in
dijiritutiinc fub ullum meum, cx Centurionis verbis Centurio- moueamurqtto vt in Ecclefia fitnfii Petri/ematur ; ad
Lueharifli* nis mente defumendam etiam anciquifliimis Ori- locum prsparatum perueniens fitpra corporale intra
tx v eriu Cc- genes indicabat hom.j. in diucilos, dum ait Non : paruum tabernatulum reponet , ac fiatim genufe-
turicnis.
fum dignus appropinquatione, affit llu, vel rfon fian di- liet , oiliumque t Undet , dr tunc depofito velo , iun-
Orig.
gnus acceJjityVel introitu t uo. Domine nonfntn digntss,vt £1 is manibuss altero tamUm Acolytho fine intorflittjt

intret fub t ellum meum. Moyfes ille primtu , magum procedente reuertetur eodem quoque modo , ordine &
tutu confabulator , mirabilis tuorum narrator operum, foft Atijfas ad Altare maius ipfitm /aeramentum
fidelis in toto domo tua , nimium fi humiliauit , dicens: reportabit.
Nott fum dignus ante tseflernum ,& tertium diem . Prclbytcrofum olim erat fer minas hortari ,vt Pretbyteri
Centurionis
humilitat.
Quantb magis ego dicam , Domine non fitm dignus linteamina que in altarium apparatu adhibebam
,
f ruii calant
mulieribus
tit intret fub ullum meum ? Alienigena fum , Gentilis tur prxpararent j Capitula Karoli Magni lib. 1.
,
Vt fiacra lin-
miles accinll ut,fingit inem fundent ;
ad prolium extern, iium. ijt. fic decernunt. Vt Prtfiyteri per paro- teamina
fo-
CT ob boc non fum dignus , vt intres fub teflttm meum-, chias fisu fcentinis prodicent , vt rarent- linteami*
fed tantum dic verbo , fed tantum veni zurbo : verbum n a altaribus propetrent ; melius operam fuam Cap. Car.
a ifetius tuus cft,opufijue efl conpunmatum.Qusanobrcm mulieres collocarent, fi nec
facris inferuirent,
dic verbo ,
offende abfent corpore ,
quod profens jpirittt fux vanitati totas fc , fuofquc labores it-
xonfumm.tr e potet\vbique indeficiens pro/entia , vbique erarent.
profens tum asfutlus. Idcirco ego acfejjis , & introitu Ingens piaculum primi hominis fuit manum 6j 5 .'

tito indignus fitm , & ifte infirmus verbi tui vifitatione ad cibum vetitum porrigere, quia nimirum id T.urhnrifiiti

indiget , & hac de Cr fanabitur puer

uttifa dic verbo , Deus inhibuerat , fed crimini plendus addidit li-
cibi alllpeSil
i ferrarii
metu. 'Sed er boc nullum nostrum pertranfeai , fimi pu- gni vitr,& ligni feientix boni , Sc mali vicinitas,
onerari uif- ij

fitlum aliquid ,
quod dixit ifie Centurio : non fum dig- naro cum iuxti ellent hxc duo arborum genera, qnt debet.
nus vt fub teUum meum intres .Intrat C? nunc Dominiis Vt indicat Mofes Gcn. 2. 9. Lignum vito in medio Ceat.y.
fub t ellum credentium duplicifigura , vel more. Nunc Paradifi , lignumque /cientia boni , mali ; debebar &
enim quando fanfli , & Deo acceptabilet Ecdefiarum ligni vitx adfpedu , & fruendi cupiditate a ligno
Antiflitet fub teUum meum intrant , tum ibidem per feientix boni,& mali manum reuocare, quod /i in
eos Dominus ingreditur. Et tu ftc exiflimes tunquam vitx lignum , ex aliquorum /ementia Euchariftia:
Dominumfsfiipiens, Et aliud, quando fsnllum cibum , figuram videamus, inultorum infania Sc proieda ,

iffudque incorruptum accipis eptebem, quando vita pane, temeritas notatur, qui cucharifticas epulas in-
C7' poculo /rueris, manducas, fffr bibis carptu, & fiotgui- tuemur , Sc vicinas contemplamur , & harum
nem Domini , tunc Dominui fub teUum meum ingredi- cooteinptu manum ad cibos extendunt ,
quos
tur. Et tu ergo humiliant ttmetipfitm , imitare burte Deus prohibet mundus offert, vt iure ille i n cla-
Centurionem ,cr dicito : Domine non fum digmu,vt in- mari t Proh mortalium flultitiam, qui iuxta tuchari-
:

trtsfub t ellum meum. Vbi enim indigne ingrtditur,ibi fticas delitias terrenis inhiant, quin & inhibitu, & vi-
ad indicium ingreditur accipienti. talibus delitijs repudiatis , illas quorum quo vitam ,

S»Berum re-
San&orum lipfiuu , Sc reliquis deferri tunc auferunt
liqui* cum non debent , cum folemnis Dominici corporis Vedius Pollio feruos murxnis deuorandos ob- Chrifli firtU
folmsuu D* proceflio hinc illud in adis Ecclcfix Mcdiol.
fit ; poficamurxnas dcuorant,& man- dum fe iffunt
jiciebat, vc ipfc
jninici eorfo vifieribus
lib. 4. tit.7. cap.9. In folemni illa proceffione , in qua enim de illo feribit Tertullia- exhibet.
cipia deuorarer , fic
r is f ree effio fit
ftnllijfimum Domini corpus per vrbem rcligiofb cultu nus lib. de pallio cap. 8. Immergo oque fcalpeHum
non deferen-
ti*. defertur , ne reliqua v/Lt , fed illud filum , vti vete- acerbitati ei, qua Vedius Pollio feruos murenis inuaden-
Acia Mcd. ris inffituti , Ecclefiaque Romana fisuris confuttudi- dos obieflabat j
vt in vifieribus earum aliquid de fir-
Ttis efi, pio , religi osoque apparatu filemnique celebritate ttorum fuorum oorperibus & ipfi guflaret, Magnx
feratur. crudelitatis genus in vifcera traiiccre homines,
6 ji. Tintinnabulum adhiberi folicum oblenio hominem mifericordix vifcerum expertem * alia

Tintinnabuli etiam cum intra templi limites , au gu fti fllma Eu- Dei noftri mens, inauditx pietatis excogitatus,
adhibitum in chariltiaab vno loco transfertur ad alium ; vt qui /cruorum fc vifccribus Dominus exhibet,dcgluti-
Deminicitor• adeunt fonitu » ad tanti facramcmi adorationem ri vulr.ac manducari.
perit delatio-
ne et i. im in-
excitemur ; quod prxferrim prxftandum cum in- Iu prima mundi molitione homini Deus ci-
)4
. 6
tra templi tcricdum (parium, per quod deferendum, produ- bum aflignans ^ bctliis illum non feiungit, pa- Per cibum
ambitum. dius cft; meminit huius ritus noder’ docliflimus rem vtrilque cfcam prxparauit>& iumentis , brutis far to- &
cibum
And GitL Pater D. And reas G-ftaldus in fua praxi ceremo- homini paria fercula exhibentur, Gcn. i.t ^nimi- mo,fer
por Aniila
niarum lib. 1. fed.}. cap. 1. vbi & alios ritus in hac rum taciti indicabatur per cibum cb hominem
fit.
/aeramenti delatione feruandos ob oculos nobis deuent;irum,vt par iumemis fieretjin cuchai iftico Ccn.i.a?.
ponit in hxc verba ; Cum transferendum efl /aera- cibo alircr (e res habet, nam illius efu par Angelis,
mentum ad Altaria , omnibus d miniflro in Altari par Deo fit; hinc illud illius Per cibum fimilis :

paratis , lotis prius manibus ,fispcrpelliceo indutus , ac iumentis faclus efl homo per cibum quem in Eu-
, ,

JloLt coloris tempori , (j ojficio congruentis ,

veloque chariflia accipit , fit Angelis fimilis , fimilis
oblongo ftper humeros impefito , aditantibus quot nor, Deo.
vel ad minus duobus Acolythis cum intorfiitqs , ofHo- Crudam euchariflici Agni carnem comedit, qui Crudam eu-
charifiici
lum tabernaculi aperiet faOdquegenu flexione pyxi- de Eucharillix lacmmenco fubdubirat huc facit ,
, , Agili carnem
demparw conopeo eiufdim coloris cum reliquis p.tra illud , quod narrat bonus audtor Cxfarius lib. 9. et medit
mentis , at-.rique intexte finiflr.t velo tefla accipiet , cap. 5. In hxc verba : Nendum puto duos annos de eius vnb-
dextera tero eiufilrm teli extremitatem conteget ej]e elapfis quod Sacerdos quidam de faersunento tate fubdnbi-
,

vtraque manu tpfam ante oculos eleuatam tenens ad corporis Chrifli dubitans , in caftro ,
cui nomen
CaUu.
locum defgnatum , prosedentibus Acolythis cumintor- VVsbindijburg , celebrauit ,
qui cum in canone de
Jlittft transferet. Intcrim fubmiffa voce alternat im eum tam mirabili cemtcrfione panis in corpus Chrifti
ipfit Pfilrnos , cf Hymnos de note recitabit , nihil per hofitaret
,
Dominus ei in htfiia carnem crudam
piam attendens. Et per Ecdefiam longo ffotiofit pro- oftendit.
fi
Ex

Digitized by Coo^l)
 ? ,

Agnus Eucharifticus. 193

Ttnjuamfrl.
ritalet
multorum lententia dies il!c quintus qui Medica Dominici J'anguinis virtus vt ex-
Auri r _ ,
"* cselS prinn munJi molitione rccenfctur ieJponu,.c
tue -
in
,
plicata.
ruelucri- quinrar diei
qua Chriftus inftitjit venerabile
fitM ,

mmfa Euchariftix (aeramentum fed hic aliquis tepo-

j
Spiritualis languoris medicina , paftionum
conti! u*.
nac,cuin in illo dictum iit A-ces multiplicentur /i* franum Euchariftia.
Cfn I4i. :

/*** lerrtm Eucharifttca mcnja dulcedomalorum deft-

Anon. > Genef. 1. u. qn! In fac rc nte cum
cohzrec ? cohxret, quia
illo
in cuchariltica & denorum medicina.
nienfa alas emittunt fideles
, quibus in fubli- Sedanda concupifccncix remedium eucha-
mia cudant-, vt aues, volucreique referre videan-
rifticum manna.
tur.Bene ille In fublimen non femel ferri vila
:

digne communicantium corpora , fcd men-

liint
te id lempcr fit , vt alas quodammodo ran-
nuam aues
mionrpr.
induant qui Eucluriltix (aeramento
,
M Edicina nobis fudta cft caro Chrifti , cum 6 t 6.
caro noftra nobis cllet venenum i fan&us Meditimane*
AmbrofiusinPlalm J7.Anhootvm facta fst b* fiUla op
tmn'
caro, que erat venenem ante peccati, quia erat itieie -
*«• Manna Hcbrxis tamquam infirmis,dcbilibuf- bra peccatorum. Audi quemadmodum ant id* tum caro-,
,

Hebri» m*n que Deus exhibuit nobis tamquam fortibus

ctr- Dei verbum fallutn ejl
n* ranjuam Icftcm
,

panem } id quod innuebat S.Zcno icrm.6.

caro,
m jit manum in casurnam
infirma JaIa aipidum. venenum euacuouit peccatum alsluhtfid cfi ,
dc Hxoda:/nfiimtSyac languidi* manne ttneritmiinein
•fi. noti* r*n- ae peccato eLmmauit peccatum in came,
ijimm ferti- irroranti ; non t ni mirant idonei,
Cr digni, qui i celeiltf Medicam contra infirmitates omnes habere Euebarifiio
btu frnntt. panis prrpnua fili ditate [ruerentur
ChriiUauishic j virtutem (aerum iftuc facrameimmi, docuit peri- faerasuentum
S Zeno. cibus feruabatur.
Lingu* qm. tus in Chrifti fchota medicus fandius Cyprianus
Benedictio prima quam dedidc Deum creatu-
Dominn o >4- , in Gccna Domini, dum ait : ranu tfic fiperfuitlan-
i (-y p r
gttine rube-
ris legimus , fuit illa qua dic quinta pilcibus
, tialu , cr calix beneditlione (bletnr.i furatus ad totiut
fit i» Dti benedixit ; Genef 1. zi. quinta illa dies fuit
Inudet m»
bombus vitant [alui ctnqut ptofeiit.fn.ul MEDICA-
figura quinta: dici , in qua Cluilius ab hoc
ueatur. mundo abiturus fandtiflimum Euchariftix ia-
C
M t n t v m , boloiauihttn ad fw.ind.ti infrttiita -

Gen.Mi, tes,& purganda* iniquitate/ exiflent.

cramenrum inftituit quod nimirum vera Sc
Anon. \ , Euchariftici Agni carnes ita cibum animx cx- Anni eueha-
plena benedictio cft } congruit cum hoc die bc- riJ!te,
‘

hibcnt,vt line etiam medicina, hinc illud S.Tho-

nedidtio, quia Dei exemplo nos quoque in Dei
nix opule. 1 8 .C. . Tertia b.ftitutionts inuft rfi cibus
1

benedidtionem linguam noftram debemus cf-

hominis. Cibus, inquam , xiedicin alis contraponi
formare , vt qui cucharifticas epulas deguitar» $ i hom.
mortiferi corruptionem qua tat/, prana infufd tji per
,
tJoxia,& malcdidla verba non euomat,(cd (ancta,
primos parentes humano generi 1 1 JJet incurabilis tiifi
Icd /aluraria, feddiuinis laudibus «
grauida. \crus jidnsenirent medicina optima, quam pojjct facereprudo-
ille: Lingua qua Dominici {anguinis
purpura rubefit , tia Dei Ecclef 8 Altijfmut de
. terra id ejl,<arne Vir-
IN Dei LAVdem ita moneatur, vt nihil aliudjapcre
ginis,creauit medicinam ,C virpi udent non abhorrebit
Videatur, ejnam creat orufui bonitatem benedicere
, & eatn.Amb. Corporis ChriP.i tncdiibtn {{n itualis tf,qua
quo longi flime abeunt qui vix excepta
eferre-, a
cum resterentia
, degufiata fbi denotes purificat, -
Euchariftia maledictiones euomunt , & verba De medica cunis Dominus virtute medicinis ^37*
amarulenta.
omnibus efticaciot ita dilluit Anonymus audior
i
Mtdira Itf
“
Si cami ,fcu pinguedini frpentina, J,r!m mef-
EXCVKSVS XLVl.
tradi,
I
ae qua
i .dc MilTa
theriaca
:

e. ‘ e tmu omniitu
confiat ur,eoncejJ t virtutem ef
1

fugandi venena, quanto fortior fuacarni virtutem pra- Anco.

Medica virtute pneditus Agnus ftitit eifciendi vitia , atque peccata, Cr omnia tempera-

eucharifticus. menta. Si ligno vita vim perpetrandi vitam contulit in

Paradifi, quomodo non care vita cunflq viuifiet .Rur-
Medicina nobis fu fla tft chrifti cato. fu fi herba pronia , ac iafpidi dedit virtutemfugandi

Euchariftia f/uramentum falucarc medica- phantafmat a, verbis quoque exorcifnoru/n quorumdam

mentum. donauit virtutem arcendi D

emones ; quomodo verbum
asernum per quodfatia fient omnia , carnem d fi affi.m- >

P.gni euchariftici carnes medica virtute ptam non iUuUrauit cunUis virtutibus noflri jfdlkti
pradita. expedientibus
Medica hac virtus medicinis omnibus prx- Rem fimbrix exemplo confirmat, qux contadta fimbria txf.
Tt‘ t,rt r~
ftanttor. finitatcru rcftituit,Maith.9.pij audtoris verba au- fi
*
ruAtA.
Fimbriar exemplo ges confirmata. diamus Si fimbria
: velli menti fui htc tribuit , vt eius
idem.
ottaflu bxmorrhoijfa fanaretur imo omnes qui tange-
Ad falutcm quam opportunus Dominici cor-
;

bant eam curarentur d Unguoribu*,quiJ virtvtiS

poris efus.
Cur Chrifti corpus traflantes non curentur,
& eminentia credendus ejl fuperbtnedifio corpori fito
contulijfi. Ad falutrm
cum curata mulier fuertt folius fimbria Tangamus nos non fimbriam, (cd corpus,vt fa- quim effer-

contaftu. nitati redimamur. AudicdusS. Chi vf.qui liom.ji. tum** Demi-,

niti cerfori*
Mulier in fimbria vulneri medicinam repe- in Macth. hxc habet Tangamus etiam nos fi m-
:
ofm.
rit,plerique medicina vulnus.
briam veflimenti eitu,vel potius,fi velurniu.itf m S-ChrjrC
totum habemus, namfi qui fimbriam veflimenti eius
In hoc facramcnco morborum omnium la- tunc tetigerunt , nile omnes eottualuerunt, quanto magis 638.
tet medicina. Cur Cbrifli
corroboral<imurfi totum in nobis habebimus.
Puram Chrifti carnem edimus, vt peccati ex- Cur non prxftct corpus , quod exhibuit veflis ff^sfesneTu-
pertes vitiamus. infima pars? mulieris illius fidem afferamus ad rnuur,iucu-

Omnibus anima: morbis qui euchariftico cibo Chridum,vt manens in nobis nos fiuier,qni prx- rata mulier
teriens fanauit mulierem latere volentem. Fcftiuc ^ i,m
occurrendum.
fuomorc fanctusPcrrus Chryfologus (crm.j4 dc
Euchariftia in quona ipsa crucc efftcacicr fit. muliere fanguinis profluuio laborante t vbi hxc s.l’ct.Cluyf
Nouarini Agnus Euciurift. R ad

Digitized by Google
 - , 0
,
,

194 Liber V. Sacrorum E ledorum,

pelicani cuius pulli aferpente in -
ad hanc mentem habet : Tetigit vtfUmcntum mu- virtus efi /anguinis ,

liert & curata efi , & ab antiquo efi abjolut* languere, toxicati, mox v: huius fanguinem Umber ini, vivifican-
Aliferi, qui quotidie eorptu Domini tradamus , cT fu- tur-,fed tutu 0 vere Pelie anus , vitam gratia mundo
mirum , Cfr a noflrit vulneribus non curamur. Non contulit j valida infuger visJanguinis hircorum inuin-

Chrishu infirmant ibui ,fed fides detfi ;nau m V L- cibiltm frangens adamant em, calido illo fitperiiniso fed .
,

1O MACIS MOCO IN NOBIS MANENS qua quafe mensjufi diabolica ,

qua non tuo charis assuo

POTERIT VV 1 NEKAIOS CVRARE, Qvl /1inguine talla conteratur ? Preflat igitur tui /anguinis
LATENTEM MV IIEREM FRATIR 1 ENS virtus iki quantum prsponderet rei corporea res incor-

SIC CV RAVIT. porea, imo diuina magnifica virtutis, magnique decoris

Mulier .« Iftius mulieris fides fideles arguit, qui indigni conchiltj /anguinis effertur , » quod fponfu tua gratula-
fmbri» vul- accedentes ad cucharifticam menfam vulneris bunda, Agnem loquor, cantabat,/anguis eius omauitge-
neri mediet-
medicinam in vulnus vertunr,cum illo nudo fim- nas meas , ornery
&
ego hoc tuo rofeo fanguine dulciJJim
n
briz contadu fanitatem indepta fit. Rurfus lifto Jtfnjfr non verebor fetper defedu vefiis nuptialis. Cra-
p*eri^I*mt-
vul- eiufdcm Panis verba loco produdo , O quam de- enim anima
tior efi ilia ornata ruo /anguine pretiofo,
jit/na
um, cuit mulier quantum fit corpus Chrifii , qua in Chrifii quamfi perit Ixlide, fi ilio , Cr omni cultu muliebri , C?
fimbria tantum effe monflrattit. Audiant Chri meretrici effit decorata.

fiiani , qui quotidie eorptu Chrifii attingunt , qudmnam jEgrc cohiberi padiones pofiunt, *gr£ coerce- Spiritualis
languoris mt-
de ipfe corpore accipere peffunt medicinam quando ri illarum frxnuin cucharifticum facramemum
mulier totam rapuit de fila Chrifii fimbria fanitatem?
,

efi,
;

quod fpiritualis languoris medicina efi hinc ,

dicina , &
fajjimm fra-
fed quod nobis flendum efi , mulier de vulnere medici- Thomas a Kempis lib.4.cap.j. Efi hoc alti/Jimum mtrn Eucka-

nam tulit, nobis medicina ipfa retorquetur in vulnsu. & digniffimum /aeramentum/alus anima & corporis, , 'ijlia.

6 J9 * In hoc (aeramento contra morbos omnes ad- medicina omnis fpiritualis languoris,in quo vitia Tt.om. a
Kciiif.
ln t»e fatra- eflemedicinam pulchre colligebat B. Alb.Magn. mea curantur, pa/funes frenantur, tentationes vinenn-
ment9 dift.3.trad. 1 cap.4. de Euchar.dum ait Eccli.4 }•
.
tur,aut minuuntur.

£'f Medicina omnium in fefiinatione nebula , quia Eucharifiica: menfat dulcedinem malorum dc- 641.
nx ' forma panis inter quam corpus Domini continetur ne- ,
(idcrioruin medicinam cfle alTerebai B. Albcrtus Eueharifiiet
Magnus ferm. de caulis infiit. faci amenti fi c
mifit dulcnh
B.AIb.Magn. bula vocatur qua medicina efi praferuans ab omni i.
, malorum dt-
infirmitate. enim ille feribir 4.Reg.io. /fatas iu/fit afferri maf-
fidentri me-
Puram Chri- Nobis noftra caro peccati , non medicina, fed fetrts ficorum ,
quam cum pofitiffit fuper vicus Regis , cu- dicina
fit carnem illecebra facta cft exhibetur nobis Chrifti caro ratus efi. vicus Regis concupifeentia efi carnalis B- Alb.Magn.
,
odimus , Vi Chrifii continens dulcedinem
ab omni peccato immunis , vt puritatis (piricum tnaffa ficorum corpus
peccati ex-
perte» T7M«' ab ea hauriamus , &
a peccato quantum fieri po- multorum bonorum ad medicinam malorum
mn$. tcft longius abeamus. Theoph.incap.y.cpift.ad defideriorum.
Sedanda cm-
Tiicoph. Corintn.rem ita explicat: Quia prior carnu noftra Scdandxconcupifcemue opportunus euchari-
ntfifcentis
natura co> rupta efi a peccato , vitaque dtfi ituta nobis fticus manna cft, non caret myftci io.quod manna remedium tu-
dedit Chrifius fuam impeccabilem C5“ omnis peccati
,
in fimilitudinem pruinz iacuific didum efi, fhariftinem
expertem , vinacem , tfi vita plenam ,fimlem in nobis Exod. 6. Apparuit in fimilitudinem pruina fuper manna.
1

Exod.itf.
carnem , vt eam affitmerues in tam permifetanutr , & terram ;
cur ficut pruina ? An vt concupifccntiz
viuamiu citra peccatum, quantum licet. ellum cuchai ifticis deliriis, quarum manna figura
S.Tbom.
Omnilu Qua omnibus anima: morbis, fuit,extingui colligercmus^Scitc fandus Thomas
& peccatis vnius
m
morbis
euch
ouchari-
Euchariftiz menfie dclitiis occurrere poflimus, opufc.5 8. 0 . Panis caleftis infimilitudinem pruina,

eleganter explicat B. Albcrtus Magn. de (aeram. rorifque appa>tbat,quia corpusDomini a femore praua
flico ribo ce-
currendum. dill. j.trad. I.cap.4. St, \nc^x\t,cwgitamm patientis concupifeentia refugerat. Concupifccntix aeftu vri-
B. Alb.Magn. Insmilitatem quando in memoriam paffionis Chrifii tur,qui eucharifiici agniefu non quzrir refri-
corpus Dominifis mimus , non tangit nos malum fuper- gerium.
bia. Si autem cogitamus Chrifii choritatemfin qua no-
bis
fi in d" /anguine communicauit ,non tangit
corpore, EXCVRSVS XLVll.
nos malum inuidia. Si autem cogitamus quam impiger
fuerit,vtomnia faceret , qua ad noferam falutem requi- Qui Chrifti fanguinem bibir paracus 5

rebantur in offerendo fit pro nebit ,

liberamur a malo fit effundere fuum.
Et fi .uistertimus quam liberallhr fena
accidis. nobis &
impendit , liberamur d malo auaritia : fi autem ad cor Chrijli caro comedenda,vt propria calcetur,
reducimus patientiam ipfnts , C7 manfuetudinem , cum fanguinem bibit paratus Jit
/fiai Chrifti ,
liberamur a rn-tlo ira. Si autem fub-
fe pro nobis obtulit, fuum effundere profrltribsa.
uenit nobit de febrietate illitu carna liberamur 4 malo ,

Eucharifiici facramenti particeps pro alio-

%nla Et fi cogitamus amarittuiinem in Inducis agrefti-
bus , qua amaritudinem , & acerbitatem defignant paf- rum mori non defugiat opusfit.
falutc f
d malo luxuria.
fionis, liberantur Chrifei fanguinem guftantes ajfetfu & no-
64O. Peccatorum medicina crux cft , Euchariftia ftrum exhibeamus. . .

iurhariflia aliquid maius prrftar.non peccata tantum aufert,

in quo
Potentis tnenfa mcnfa eucharifiica.
eruet effit
i

'tf* fed & peccandi voluntatem, hinc illud Innocenrij gui ad Eucharifiiam accedit animam pro
tier.
III.demyft.Mifl'.lib.4.cap.44.v1/>/m'«n» crvcij
d potefeate peccati ,myfierium EvCHARJ-
eripit nos
fratribus^ewere non timeat.
I nnoc.IlI.

STl.t eripit not a 1 olunt at e precandi. Martyrum exemplum in haere.

ItediPa D»- Medicam Dominici (anguinis virtutem fieex- Pro redemptione ,pr • redemptis libenter oc-
minici (dn-
plicabat Anonymus ille audor , quem fuperius cumbere debemus.
gum.ivirtou
nc| uot<1 „j nius Jc Milia trad.tJ.dum ait : Bone Iefi!
Jn eucharifitca cana plene facuratus cfui
mirifica enim ftnguimt, V ViRTvs puerorum , qui
Cbrifiurn co miratur.
vt Capitolii Pontifices Confleat ino dixerunt , Lerram
curare potes fed efficacius tuus hoc agit /anguis, 0 dui- Singulare fandi Petri Martyris Veronenfis
,
tis puerule
,
qui fanat ab omni peccati lepra, Crandst exemplum.
Proprium

ized by GoogI
 C , , 1 y ,

Agnus Eucharifticus. 19J

Proprium fanguinem Deo offerant q:ii Do- nuper prodierunt, ita ledlioni L XX.infiftcns air:
,

minicum bibunt, Rete in e Scripturam dicent em, Cum aut dis admonfim
potent it ,fi.lio quoniam opertet talia te prap.vare. Ad
Abnegationc fui Encharijlico conuiuio fe-
quam tat nfim potentis accedis i Qui tibi exhibet fi-
Jfondendum. ipfitm, non meafitmtoior-nm arte conditam. Exhibet
Chrtliw fiuam Ac-
«
Chriai caro
/~\Vi vcrc
carnem amat, non debet ainatc fitum, amicus
Agni cuchariftici eueharifticam
tibi

cede ati hanc tnenfum,& faturare.

titraberis.
mcnfitrn,fiiliict,Jcmc:ipfitm.

Edent pauperet, 6T fiu arabuntur. Scito quo-

Edo pauper, (fi fit- §& ad r*-
ur '
ia, ~jt
Dominici corporis hortis lui iit, tunc amicus eua- ttlam talia te oportet proparare. ft intelligat exptfito-

^tciur*
C "
Cl,m am cus non » comedenda caro Clirifti
‘ ^ reta loannetn atunde. Forte enim nefiebas quid fit, ^ r.ereneu
eft, at propria calcetur , & coerceatur. Fere enim Cum accedis ad mtnfiun potentis,fit o quoniam ralla re timeat
ita fu , vt cuchariftjcar carnis amicus. non fit fim oportet proparare. Audi expofitorcm.u c vt Ch r ist V S Auguft.

S. Gregor. Sarnftus Grcgorius Nyllcnus liomil.S. in Ecclcf' ANIMAM SVAM PRO NOBlS POSVIT, SIC ET NOS
cum illud Clirifti proruliilet : Caro me* vereejlci- DtBfcMVS TALIA PRjCPARARE. QyjD EST TA-
but,& fdnguumem vere efi porm, ftatim fiibdit,Qyi LIA PRvEPARAKR i ANIMAS PRO FRATRIBVS
IRCO AMAT HANC CARNEM. NoN EST ponere. Idem habet idem fandius Pater tradi. $4.
A M i C V 5 5 V CARNIS , & qui in hunc fangui- in loannem hicdclidcrari nolui ; liret plura illa
;

nem efl affui m

mundus erit d fbftbili/anguine ; qui
, f ut Euangelista /o.vntes iu epifJola fitu siit it ft
: :

Chrirti fanguinem bibit promptus fit fuum ex- qutMOihnodum Chrishu animamfitaut pro nobis pofuit,
,

hibere pvo Chrifto quin &; pro illis pro quibus jic dr na dt beamus pro fratibus aat/num pen re, dili-
, ,

fuum Chriftus clfudit. gentes vttque innuent fient ipfi dilexit nes, qui pro ne-

g«» c!,rifli Qui Cluifti fanguinem bibir paratus efte de- bis animam fiant pofuit. Nimirum hoc efl, quod legitur
faugmof bi- bet , vt fuum pro fratribus fundat. Bene fandius in Prouerbtjs Salomonis
,fifideris ccen.ire
ad mtr.fim
bit paratus Cyprianus epift. 6. Considerantes idcirco
, petentis ,confidcr.ins inteilige.qux apponuntur tsbi:& fic

vtundere QVOTIDIE CALICCM SANGV1NIS ClIRISTI

S£ mate manum tuam, fciens quia te talia oportet propa-
tro
fratribus. > V T POSSINT ET IPSI PROPtER
»I*ER E rare. Nam quo mtnfi tfi potent it nifi vrtdefimitur cor-
S.Cyprun. ClIRISlVM SANGVJNEM P VNDf.RE, pus, (f /anguisei tu, qui animam fiam pofuit pro nobis?

EuebariiUd Chriftus ipfc hoc voluir, cum , teftc Apoftolo Et quid efi ad eam fidere , nifi humiliter accedere ? cfi
/aeramenti Paulo .Cor. dixit Hoc facite in meam comme -
i 1 . : quid efi confidtrare,& quo apponuntur tibi,
ist tc digere,

particepi pro
altoru falute
monitionem , vt mea? palfsonis , fanguiiiifquc pro nfi digne tantam gratiam cogit ice? quid eflfic mit- &
vobisdFuli coeirationc ad paria vos paretis , fan- tere manum, vt filas quia talia re oportet proparare: nifi
mon non de- 0 V •

fiumem meum pro vobis rulum ita libatis, vt ve-

i • i- i
quod iam dixi, quia fient pro nobis Chrifhu animam
fugiar fiopu*
/it.
* JUum pro fratribus effundere ficis Op-
prompti. fiuarn pofuit, fic &
r.os debemus animas pro fratribus

j. or. ii. portunc S. Anfcimus in huius epiftolx commcn- ponere ? Sic enim ait etiam Apofiohu Fctrut-Chrifitu
S.Anfclui. rario fi tamen vcrc illius audior cft ira feribit: pro nobis paffus efi, relinquens nobis exemplum , vt fi-
, ,

Hoc, quod dixi, facite, id efi, corpus meum accipite, & quarnini vefiigia eisti. Hoc efi talia propttrare. FIoc
manducate per /uccejjionem temporii , vfqtte in finem Reati Alartyres ardenti di U- Ilione fecerunt
:
quorum fi hUrtyrum
meam commemorationem , id efi, in memoriam
foculi, in non inaniter memoriam celebramus , atque in conuiuio,
pajjionis meo, vt pert rabietis , & confideret is, quam di- quo er ipfifitu*ati fint,ad menfim Domini accedimus,
gnam er fandam, & humanofilatis efficacem medici- oportet , vt quemadmodum ipfi £r nos talia propare-
nam accipitis, quatenus ex confidcratione tanto jaudi- nnu. Ideo quippe ati ipfim menfam non fic eos comme-
tatis cum maiori veneratione fiteram Euiharifliohi moramus, quemadmodum alios qui in pate requiefiunt,
percipiat is, & imitari paffionetn meam defideret is, vtfi vt etiam pro eis oremus, fcd magis vt orent ipfi pro no-
opus fuerit pro saivte fratrvm mori bis , vt eorum vejligut adhareamus : qui implenerunt
parati SITIS, Accipientes enim carptu meum ipfi charitatcm,qud Dominus dixit non poffe effe rnaio -
memores rnei ejfe debet u, vt diligenter recogitetis, quit rem. 'Talia enim fuis fratribus exhibuerunt qualia de
,

ego fim CT qua inter homines conuerfans operatu* fim, Domini menfa pariter acceperunt.
vel qua pertnlerim,vtfic ut pracejji , fi quamini, D-iiiid iftuc idem volebat Pfalm. 1 1 y .nam ct^m 644:
Olitn conuiuio excepti in fummx amicitis dixiilet, Qjiid retribuam Domino pro omnibus qtu re-
Fn re.lem-
ft lene jio re-
Cbritii fiut. fignum mifcebam fmgtiincm , mixtum pota- & tribuit mihi? ftatim addit vcluti libi refpondensj
dcmftu li-
fuinem gn- bant.Arhcn^us lib.*.Gymnofoph.aic:Crfrw*w'<?«w Calicem falutaris accipiam ac fi diceret pro co.cuius
-,.
be ter oecum-

&!*'& nJlri
benigne excipiunt in conuiuio, frontis vena ma- fanguinem iumpfi , fanguinem effundam in illius iere dtbe-
•xbibtamut H*,,ttm fanguinem admifient ei potioni, quam bibendttm gloriam in proximorum vtilitatcm. nam, vr ait tnt**.
,
Plilnuif.
offerunt ,f:wmam id effe amicitiam putantes S. Hieronymus epift. 11. qua: eft ad Euftochium
,fi fuum S.Hicion,
iiiuit em fis tguincmgufl.titerint v cre , lixc vera amici- de cuftodia virginitatis, hac efi fila digna retributio
tia ccnfcnda non eft,fed infania;fanftius id fiet in cum ftngitit fimguine competifatur, QT redempti ouore
cucJiariftico conuiuio , fi ira Chriiti fanguinem Chrifii pro Redemptore libenter occumbimus } atque
libamus, vt adfertu exhibeamus & noftrum. etiam Cluifti amore pro redemptis.
Qui ad eucharifticam menfam accedit ita ex Ierunt in exemplum Apoftoli , qui Dominico ^uebari-
,

ferculis comcdat,qux ilii exhibentur,vt (iinilia Sc fanguine potati pio Chrifto fanguinem fuum cx-
fUnifitura-
Prouetb. tj. ipfc parcat ;nara Sapientis monitum cit Prou.j j. hibuemnt, quod fic expendebat fandius Augufti- tu* qui chri-

Quando fideru , & comedas cum Principe , diligenter mis inTfal. » 1 .conc.i .his verbis : Canam fitam de- Jlu*» ecmita-
attende qua appofita funt ante faciem
,
tuam , tir fatue dit paffonem fitam dedit, ille fduratur qui imitatur,
, ,

cultrum in gutture ruo. L X X.paulo aliter cffcruht: imitati funt pauperes , ipfi enim fic paffi funt , vt
Si fideru cctnarc ad menfam potentis. Capit nt er intelli- Chrifii vefiigia fiquerentur.
ge, qua apponuntur tibi, CT mitte manum tuam, fciens Hanc mcnrem a fuo Iefu cbilser.it , cuius fan- . s,fscuUre .

m?n- quod oportet p,! ‘

re talia praparare Potentis menfa eft ciiincm bibebat fmdtifs Petrus Vcroncnfit Nlar- fff *!
/- mntfa m-
tuarijiita.
illa, quam Chriftus ftruxit , ad quam fideles inui- tvt’ infigms &
Domimcanx ramilix , patnxquc remfit txtm-
tat i inuitati talia Sc ipfi praeparent , fi parati fine, f *ar lumen ; de illo hxc habentur in vitis Patrum pium.
animas pio fratribus dare ; non patiar hic defidc- fanrt.Ord. Pr.rdic. cap. 1 parr.y. Reatus \Petrus de
.

S.Auguft. rari fauci Auguftini vcrba,aui fcm1.LS.cx40.qui

i
Terona dixi cuidam fratri petenti fibi , vt doceret .

Nouaiini Agnus Emh.uifi. z R

aliquam

by Google
 , - i

• 196 Liber V. Sacrorum Elegorum,

aliquam orationem. Refpondit Beat ut. Cum elcuo corpus Harrcre nofirx memoriae hoc [aeramentum
Domini vel video ab alqi Sacerdotibus sleuari rogo
, ,
Chrtfius voluit , citm d nobis dtficeffurus il-
Dominum, \vt nunquam permittat me aliter mori quam
lud tnfiituit .
pro fide,C i fiam orationem fimper feci, co n fcquu t u f-
que tandem c(l,qitod tam ardenter poflulabat,dc- Rxtcr ea, qux fparfim nobis dida.hic alia 646,
dit pro fide fanguinem, dedit vitam.
Huius igitur & multorum aliorum exemplo,
P congeremus, qu.v euchar llicx mcnlae excel-
lentiam , veilitatem & ad illam apparatum tan-
i

645. , ,

Propriam >*• qui euchariftico pane pafcitur.eucharifticum lan* gunt i varia dabimus, fcd in conuiuiis varietatem
git! nem Deo guinem bibit, paratus lit fuum quoque effundere, icimus ixpc requiri.
Ojfrr.uU . ',qui seque Deo madarc/uumquc corpus in mortifica- Ad iucurtuptioucm , Sc immortalitatem cibus M ,mmono-
Dominicum Deo ; Olere 7. v.14. vbi
tionis faciificio offerre ifle nos pra: palat , nos difponit ; fandi Anfelmi
bibitur.
Oe .7 14.
nos habemus : Super triticum , & vinum ruminabant. hxc fune verba trad. de (aeramento Altaris c. 10. cit)Ut
Laioj i’ont. LXX . legunt ,/iiper tritico , & vino concidebantur/ Hicefi sibus , qui non vadit in cerpm , quia ntqua- s.A&felm.
I 3. cxh S. fcn,ioncidtbant fi, hoc efl, cultris, & lanceolis pra: quam ficui altj cibi innaturam vertitur lorperu ,fid
Si* dolore fc concidebant ; vt de Sacerdotibus Baalis corpus noflruTH vertit in fisam nattero/n ,
futura re-
l.egimus $.Rcg.i8.vel,vt exponit fandus Cyrillus, furreflioni , & perpetua imonuptioni iiiud praparans,

fccari in vino , & frumento ligni ficat eos gratias & coaptans.
Cgille idolis pro copiafrugum, vcluti facrihcantcs Corporalem cibum calor naturalis concoquit, cUrit* huic
digtreu-
saguiue ipfis Dxmonibus;iniquus,& impius ritus (piritvalein vero fpiritualis, igitur char itatis calor
‘fi *
in optimum verti pote»! , Si in fandum, pro idolis ncccllarhis euchariftico cibo coqucdo.Scitc Mac- M >ff yu
verum Deum fub(tituc,pro frumento, vino ter- & cus Vigcrius chorda 7>cap. ? G. Accipite,^ comedite,
Jhugjtimt reno cucharifticum, &
rem habemus;quod fiet,. fi pie munde ,fiotUt , C7
,, innocenter , comeflnm porro per
fui turbari- quis Euchariftix facratncntum , ciiifquc dignita- ffem digerat tharitas , hac enim fila transfert aman-
Jfico eotmituu
rtponitnlu.
tcm,amorcmqnc in latentem cogitans, paratus fit tem in rem amatam , C' ambos inuicem iungit > iuntlos
pro Deo fanguinem fundere, corpus fuum donet, confini at.
& crudat mortificationem Icfu in corpore cir- Totus Chrifii fui fit, qui totum Chriftum rcci- f*

cumferens i fcicc ille tangens produda Pro-

phetx verba Adulto magis fideles decet ruminare fu-
:
. pit in euchariftic.i mcnfa ; vir
Chrifio commodauit, accepit illud Chriftus,vt chrifium#-
quidam canaculum ^
per hoc triticum CT vinum non terrenum ,fid calefle, deinceps folum rebus dininis fuerit dedicatum, ripit.
perpendendo tmmenfa bona , qna ex eo i!Us proveniunt , nec ad prophanos vfus ad dominum rcdiciir,nam A«ir Ma«K
immenfu gratias agentes largitori,eique fiurifit ium lau- poflea Spiritu fando vcfliti Apoftoli fuerunt; cur
'a c S1* 1

dis offerentes, cum animi prapararione ad offerendum idem non fiat & in nobis.dum euchariftica Chri (li

etiamfum opus fuerit,proprium fanginem , omnimo- & prxfemu beamur. Hinc illx illius voces votum ,

dam fiu ipfbrum ab negationem i non datur omnibus illud ad liinc mentem Sicut Simis canaculum :

furnn fanguinem polle dare , magis obuia cuique tibi Jpentanea voluntate oblatum velut in pro-
fui abnegatio efl
,
qux nulli negligenda, omnibus prium accepifli , cf tibi praclara in
eo m)fleria ope-

ampicdcnda,qui fuam falutem amant, amam tam rande ,

quafi confecrafli , ita digneris rnifiricordi -
eximio Dei dono aliqua cx parte rcfponderc ne- ter mentem meam tempore communionis tibi animo
mo fuo profedui neget abnegationem fui. volenti prafintatatn , in tuum
hofpitium fiifiipere , &
in pietatis obfiquium conficrare ; nofirx mentis

EX C VRS V S XLVlll. domus noflra amplius non lit , dum fubiit illam
Chriflus.
Quaedam de Euchariftia: excellentia, Non nos rantu eucharifticus Agnus dum
fatiat ^ *
^ 47
vtilitate,& apparatu. editur , fcd &
vcftis , vidus veftimentutn quoque Animi vtfi
eft,hincin oratione Dominica panem tantum iu-
bemur poftularc^uww noflrum quotidianum da no-
immortalitatem alit eucharifticus
bis hodie , Lue. 1 1. j. cur non 8c vcftitum? an quia Lue.it. j.
cibus.
Euchariftia,qux panis nomine fignificatur, omnia
Charitas/w/V cibo digerendo. tribuit J Vidum prxbctifte panis, prxbct Sc te-
T ocum fe Chrifio[acrct.qut totum Chriftum gumentum , prxbct omnia. Venis ille An m 1

vestis immarceff: bilis eucbariflicus cibus efl digne

accipit.
Animet vcftis eucharifticus ctbsss.
jkmmibm.
In hoc quoque lingularis hic cibus cft,& ei qui Merilmlat
Hic cibus hoc habet peculiare vt nutriat
corpus nutrit, prxftat, quod eucharifticus nutrit,
Jfff.
etiamfi non fumatur ,fed tantum dejtde- rc(icicquc,etiam ii re ipfa non fumatur, dummodo amp
et f
retur. dcfidcrctur
,
quod nequeunt cpulx, qux corpori nom fumatur,
Frequenter ad cucharifticum manna acce- reficiendo fune deftinatx ; rei huius diferimen his fed tanti»

dendum. verbis afferebat fandus Thomas j.part.quxfl.7}.

art. J .ad 1 . Hac efl differentia inter alimentum corpo-
Frequens communio commendata.
Summa Dei liberali cas in Euchariftix [aera-
rale , & fpirituale quod alimentum corporale conucrti

tur in fitbflant iam eius, q:ti nutritur, & ideo non potefi
mento elucet. homini valere ad vita confirmationem alimentum cor-
VerUrilU qui rarius quam par cjfet ad eu - porale, ni
realiter fumaour : fid alimentum fpirituale
fi
menfam
charijiicam eunt. conuertit hominem infi ipfifmficundipn illud,qnod Au-
\_Apud fideles quam libens diuerfetur guft.in lib. cor, fejfiquod quafi audiuit vocem Chrifii di-
centis fibi , nec tu me mutabis in te ficut cibum camis ,
Deus. ,
me autem aliquis in
tua , fid tu mutaberis in ; potefi
Summa chrifii Iztitia infacramento Eucha-
Chriilum mutari, &ei incorporari voto mentis , etiam jrrei U ftn 4J
j
riftU. fine huisu facrametiti perceptioneideo non eflfimh. eurhariitid

Euchariflta inftituendar quanto defiderio Frequens ad hanc menfam acccflus,afliduus fit *e(t '
lit
*"*
Chrtfius teneretur. Agni cuchariftici cfus;manna quoque per Ungulos
dies
 . m , ,, , -

Agnus Eucharifticus. 197

ExoJ.itf. dies colligere debebar popuIus.Exod. 6. excepto 1
farpe antea agnum cum difcipulis manducaucrat?

Sabbaio,quod culum futurum dcfignat,vt cede

fir maducaucrac, fed nondumcucharidicum Agnum
ftgnifkarctur hanc menfam nobis
frequenter inditucrat, a quo Ecclellx profedus nafei debe-
adeundam. Quid qubd fcxtadicduplum collige* bat , vnde Cluilius gaudio perfunderetur. Sciti
BRupcrr. gcbat;quod ad noilram xtatem vocat U.Kupci tus B. Laurentius Iuitinianws dc Clui di agone cap.i.
lib.j .in Exod.cap.i .Proinde, quod fixta et.it e para- Plurimos videns anima Chrifii per huius facramtmi
j

runt (Liplumfit , ejuum ditdtrm folelat colligere populat infiitutionem futuros effe Eccle si<€ sva; fRVCTVs,

duplum legimus manna, cum Chridumvt

Dei-, feruida charitate , ineunda exuit.itione in Utijfma iubi-
Dcuin & homine & colimus,& adoramus. Pergit lationis t ocem prorupit,(fi ait Dtfiderio defideraui hec
;

productus audori»<»/ii ille filam litteram legens Deum pafiha manducare vobifium.
coluit, nebis, quia verbum caro futium efi, vt Dea* , er Vbi iti vinum Deusaquam conuertit Ioan.i. ir.
homo Christus c olendus, cr adorandus ejl. fubdit Euangeti da, miraculum illuc fuillc ini- EusLoriJHs
De frequenti Dominici corporis perceptione tium lignorum eius,hoc cafu accidit ab hoc,qt;od iiiflitueitJo
648. quante de-
Frequens ei-
ira feribie , & lentit fandus Bafilius cpill. »89. Euchaitdix ni) derium fpedabat exordium fumc-
finio Chri-
munio e eu* Singulis certe diebus communicare , dr participare ret,vr nimirum hinc colligeremus, quanto defidc- fitu tenen-
mendute.
SJalxL
fandi corporu ,&fanguinss Chrifti, bonum, & fiuchto- tio Euchaiillix inllituendx teneretur : Cum huius tur.
fism efi, cum dixerit
ipfi perfficuis verbis Qui comede- fdtramtnti infiitutio, probi audoris fum v ciba Jife- luin.i.
:

rit carnem meam,ty- biberitfdnguintm meum, vitam ha- renda foret ittxta diurnam ordinationem lfqut in vlti- Anon.
bet sternam, lam vero quis dubitat, quin vita frequen- mam vita periodum , nihilomi/ms voluit Chrifitu Do-
tius participare , nonfis aliud omnino quam frequenter minus eius figuris , <y typis animam fisam obit 11 are,
visure i quare igitur nos fingulis primanis communi -
fi & defiderium f mere-, vnde &r ipfi Dominus apud Lu-
camtu Dominico die ferta quarta, in Parafceue,Cr Sab- cam : Defiderio, inquit, siefideraui hoc pafiha mandu-
bato , fed cr per die s etiam alios ,fi Martyris alicuius care vobifium antequ.ttn patiar vnde ab boc fgno
,

memoria celebretur. initium capit ,

que svvm desiderivm
Summa Dri Suinmain hoc facramento Dei libcralicas elu- promeret.
Hierjlit.il in cet, qua; ita fefuis amicis exhibet , vt & ab inimi- Denique vt tanto beneficio aliqua ex parte re- Hsrfrt neftra
Euebnrijhd cis contrcdlari comedi fe finat ; quam rem ita
, &: fpondcamus,altc cordi feribatur jhxrcre nodrx memoris hos
facrjjtUMO ferramentum
elucet.
expendebat fandus Thomas opule. ;S. cap. 5. memoris donum illud voluit Chndus,quo in
Cheifi Ut vo-
S.Thoia. Probatur inquit, excellens liberalitas Dei in hoc facio Eucharidix facramento fc nobis exhibuit , cura luit . tum i
quantum ad nobilitatem dantis, qua tam excellent efi in idue a nobis difcdfurus, inllamtfquc iam morte nobis difc effit
hoc facramento , vt corpus fuum largiatur large , & perfecit, fere enim altius fupcrilituin menti infe- rui illud in -

diffuse ,
quia non filum dat illud dignis , cr amicis, fed dent,c|ux aut dicuntur, aut fiunt ab abituris. fiituit.
S.Thom.
neu fisbtrahit indignis, malignis, inimicis, Pfitlm. 1 6. & Perite fandus Thomas j.part. q.7j. arr.j.incorp.
aippropiantfuper me nocentes, vt edant, &c. Qui enim £*,inauic,faa vk imo dicuntur, maxime ab amicis re -
fepermifit manibus malignorum fi mei cruofigi , per- cedentibus magis memori* commendantur prafirtim
,

mittit
fi fitleratorum manibus tradari,& inimicorum quia tunc magis inflammatur affiUus ad amicos, ea vero
Cr immundorum dentibus in facramento lacerari. Hinc ad qua magis afficimur,profundius animo imprimuntur’,
bofli , & traditori fuo Inda in cotna cum alijS dicitur quia igitur nihil in facrifu-qs maius effe potefi ,
quam
corpus fisum dedijfe. Veritatem enim prafintU fiu ad corpus,dr fanguis Chrifli,nec vlla oblatio hac potior efi,
inflor Solis oriri facit fuper bonos, & malos,exhibensfi ideo vt in maiori veneratione haberetur , Dominus in
in hoc facramento dignis,& indignis , licet non ab om- vltimo difieffu fuo d difcipulis ,
hoc furametttutn iufii-
nibus effcdnsfisfclpiatur aqualis. quod in vltimo dilcclTu nobis reliquit Chri-
tnit ;

649. Dicluius damnandus cd Chrirtus,//®/^/ eram, dum tamquam primum, cordi exarandum cd ,ne
ftrfiriBi qui & non coUegiflis we,\Dtth. ij.quid fi eadem verba tanti be eficij magnitudo vlla vnquam obliuione
rarim quj iaci & in cos poflint qui Chridum recipere nc- f pcliatur; mori in nobis non debet quod moritu-
w 4"
eucherifiicd
gligunt dum hofpcs fub panis
,

, 8c vini fpeciebus rus pro nobis Chviitus nobis exhibuir.

menfem eunt.
dclitcfcic? Prxclarc Vgo Carenfis in cap. 6. Ioan.
M jith.i
Vgu Car.
j
Qui nolant corpus Chrtfii recipere , faciunt iniuriam
ipfi.qui fitnel in anno volunt residere procurationem
EXCVKSVS XLIX.
Domino, quam debent in boffiitio fiso, vnde conqueritur
Matib if. Hospes eram CT non collegifiis me ; vere Labor Euchariftbe promittendus.
enim hospes
efi fub fieiiebus iflis , quafifub vefie pere-
^r/Vwjdiccresdamnatis pares, qui hofpit io recipe- Homipis efi c um labore panem fuum edere.
Chridum nolunt fub
re
telccntcm.
eucharillica vede deli-
Ocium , & torpor cum Eucharijlia non cu-
baret.
Apud fLlelei Explicari non poccfhquim libenter Deus apud
quam livens homines, vt ita dicam , hofpitctur.Gen. 8. Deum 1
<pi5 quid, pvxdx, cur eucharijltcm panis com-
diuerjetur ad Abraham dincrtiilc legimus , & hofpitem paretur.
Detu.
Geo iS.
Abruh.e tabernaculum fubiiilc; quid cum ad idue Lcuc videtur eucharifiicum manna ei ,
qui
Tenuit. compulit ?deTrin.
Tcrcull.lib. Qubd eratfuturiss laboris pondere caret.
meditabatur in facramento vibrabx facias bcsfes,apud
Lcuis omnis labor redditur eucharijlici
Slbrabx filios faturus \ qui inter filios Abra hi erat
epuli fruitione.
homo fadus fub vifibili forma in
reccnfendus ,

Abrahx voluit domo apparere vt vel fic ,

Non otio merces paratur,fed amittitur.
odenderet ,
quanto amore ad nos edet venturus, Labor fandus efi redditus cum Chriflsts la-
cllct inter nos futurus , edet no (Irum pedus fub- bor a uit.
Sumen a Chri- iturus in eucharillica menfa.
UtitU i»
Dcfidcria,^ torpor anima paralyfis.
fii
Summo exulcauit gaudio Chridus.Eucharidix
faerjmnut'
Eurherifiis,
facramcmum exhibiturus ,
nam hac mente dice-
Laboris commoda, vtilitates otij, & & tor-
bat Defidtrio defideraui hoc pafiha manducare vo-
poris damna.
Luc.ii. ;

S.LlUl Ittft. bifitsm , antequam patiar LiIC. 1 1 . 1 f . & non Ctiam Labor laborantes euebit.
Nouarini Agnus EucJurid, R 3 bs

ized by Google
 ,

19S Liber V. Sacrorum E ledorum,

In loco afHtclionis nemo ferretur cum & in Lenis omnis labor Dominici corporis
,
efu red-
655-
Paradifo i niuncius ditur,Matth. o.Ct/m
labor primo homini 1 perfiqutntur t es in duitate ifla, Lettu omnis
fugite in aliam. Arnen dito tebis , non confittnrnabttis labor redditur
fuerit.
ciuitattes lfidei donec veniat filitu hominis dixifict, eueharijlici
Etiam ob id cecidic Adam ,quia operatus non donec
,

a per locutoribus liberemini ; nulla dc libe-

;

efuli fruitio-
legiturjujfus operari. ne.
v ratione mentio iir ; fcd tantum , donec veneritfilius
Macth.io.
Ad laborem vt nos Deus prouocet. hominis;
fatis iftuc ad omnem laborem libenter S.ChryC
fubeundiim , ad omnem perlequutionem forti
6\u Niundum cft homini tamquam ratione prx- animo ferendam. Sufficiebat , inquit , certe ad fi-
Hemina T dito vt cum labore manducet & in vultus fui
, ,
d.vtdos ipfirum laboris folsu afftfltu Chrifli.
efb
sst 'j labor* fudorc non hoc didum cxrcris animantibus;
, Quaeratur, & expedeturin tribulationibus Chri-
panem fuun cum ratione viuerc videtur qui labore vita: 'libi (liSc (olus omnium aduerfitatum Icuamcn erir,
,

eio re".
ncccllaria parat, cum fudorc ad animantium & tantum potuit nudus Chrifti adfpedus , quid po-
naturam accedit, qui edere vult, nec fudorem co- terit Chrifti cfus.
gitarent laborcmjhuc voco illud (and Ambroiij, i Efaii quia otiofus cibum accipere , non qux- Seu one mrr-
eet pararur,
quod Luca F.uangelilla premit , hxc habet;
in rcre voluit, amifit primogenita. Laboiiofus lacob
fed amitti-
jVit -jittt e tum otiose ditium ejl howini quod nulli aliorum ab vttoqitc iniuit gratiam, fandus Ambrohuslib. tur.
animantium , In fisdore vulttu tui manducabis panem ic. epift. 81. ad hanc mentem ait Non otio , non : S.Ambi.
tuum. His enim animalibus qua natura irrationabilia fomno paretur , dormientis cft , nullus frufhts otii,
funt , iuJfM Dei terra pabulum minifl rare precept* ejl. imo nugis dispendium. Otiofus E/au , amifit primatus
Soli a v t t m iiomini, vr rationa- benedillionem, quia maluit cibum accipere, quam qua-
bile Q.VOD ACCIPIT EXERCEAT VtU rtre. Laboriosvs lacob apud virumque paren-
curpu in labore prxfiribitur. tem imunit gratiam.
Otium, Sc torpor cum cucharifticis epulis non Laber faniitQ
Otia, cr ter- Sandus labor cft, praecipue poftquam laborauit
ejl redditus,
for t»m Ea- cohxrent,manna Euchariftia; figura quotidiccum Chrillus , qui fuo labore labori fanditatem inha- eum i-i.rijlm
eha i. lia non
plueret, non pluebat tamen Sabbato, Exod.16. cur lauit.Pcritc fandus Grcgorins Nazianzenus orat, laborauit.
ita> quia Euchari (lia dignus non videtur, qui non j
6. Labore fatigatur ladori sancti- S.Cicg.Naz.
operatur ; fcicc ille dc hac re Qvia reliquas dies . id :
tatem afferat ; cuius particeps otium non cft,
laborem quidem condidit Deus , crad operan- fandi tat is omnis hoftis.
dum exterum diem Sabbati ad quietem condidit , hoc
, Dcfidiam torporem que animx paralyfim fi quis 654.
autem die non pluit manna , quia nutnna fmbolum eji dicat prxeuntem libi habebit audorem vitx fan- Defdia dy ,
,

Eiuharislix ;
Euctutrifiia autevt nott eis accidit, c^v 1 di Climaci, qui ita loquitur. Defidiam quotidianam torpor anima
otiosi DicvM, 6~ fupini tp itant ,fed eis , animx mortem , &
def Ilione nt ,ac paralysi M
faratypi,
AtXs.
qui laborant id tp , fe exercent ; ergo
,
fi ad Eucha- &
ntortis , vh imorum meditatione tanquam Jlimulo
ristiam accedis , ne otiofiis refidea* , ne fiupintu lateas, compunxit, & excit arnt. Bonum prxscnfquc reme-
,

fid operare pietatem , te exerce ad jftiritualem pa- & dium rei non p obx.
htilram.aUoquin mn cadit manna. Quanta inuchat labor bona , quanta otium Laberiscom-
moda CT vti-
651 Praeda folet Euchariftia dici , hinc illud Pialm. damna.explicari non poteft; Adama Paradifo cic-
litates ittj (jy
tpl3 'juiifi I IO. Efiam dedit timentibus
fi , Hebr.<p(0 thereph dus cft, ob vitam iilaboriofam. Paulus labore torporis da»-.
friUcurra- przdam de manna hoc ; aliqui accipiunt ;.Vluis preffus in cadutn euedus eft , vt ab his exemplis
ehariiUcut
hic ita explicat: Porro vbiefiam ,
in fonte tp(3 te- dilcamus,quo nos ctichat labor, quo otiuin depri-
panis compa
rtpbyid ejl, prodam proprie, per quam intellegere pra- mat nequeo hic fupprimere fandi Crhylbftoml
; S.GbijL
Pfalm no. firtim [videtur cibum , qui famelicis 1eluti prada fuit verba, qui hom.a.ad populum Antiochenum , ait:
Mais. obietlus, manna fiilicet ; fient qui hunc verfism accom- Ab initio Deus homini laborem albgauit , non
modent ad tfium agni pafihalis ; fcd cum 5c manna, <
puniens ,
neque ipfitm cafligans ,fid corrigens cT do-
& agnus pafchaiis Euchariftix figura fuerint, per cens. quando ilUborioftm vitam degebat Adam Pa-
prxdam po (Turnus eucharifticum
intelligerc nos radifo excidit ;
quando laborio/am & xrumnofam
,

cibum prxdx (fom paratur ? ob ingentem

; fcd cur Paulus agebat vitam bt labore , & arumna notie,ac die
famam, quam ferre ad hanc menfam debemus, operant,tunc in Paradifitm raptus efi,Cr tertium in cot-
cui labor pr.xit quam labor parturit. Bene ille: ium raputs (fi, ne igitur laborem rcffuamsss.
,
Vt prodam' fiteram Eucharifliam fionit , qui otio Vere otium deprimit , labor cultores fiios cue- Labor labo-
NON TORPET y nec noxia quiete marcefiit ,fid
hit.Apud lobum cap.y-7.hxc leguntur Hemo na-
rantes euelsit.
:

lob J.7.
in conis operibus ajjidue laborat t anquam predt in- fiiturad laborem &
auis ad volarum quis laboris
, ;

; qui fegnitici indormit > tanquam prxdam

hians nexus , quis volatus ? an quia ficut volatu auis in
Euchariftix epulum non videtur accipere. fublime fertur , fic fertur homo labore , nc &
t.rur videtur Exercitium in bonis adibus Si labor hocprx- humi iaceat? Bcnc fandus Gregorius lib. 7. mo- S.Crrg.
eurharinicS
mani:a e i, qui
ibt , vt maiori au rd care ad eucharifticum cibum i ral.cap .6. Homo ad laborem nafiltur , auis ad vola- &
quifquc fe conferat, alioquin qui laboris ofor cft, tum,quia inde mens ad fiumma volat, vnde caro in
laber;t pende-
re roret.
incipit cucharifticas delicias contemnere hinc ; infirmis durius laborat.
& 1 icbrxi illud dc nunna euomuerunt Anima ; In Paradifo iniundus homini labor, in loco de-
6tf.
Num.u.y. noilra tam nanfi.ni fitpcr cibo iflo lenifano , Num. 21. liciarum operari Adam debuerat ,& nos i labore In teeo agli-
v. y. itanc lcuis hic cibus , qui tantum Dei beni- nos eximemus in hac miferiarum valle, in hoc ll sonis nemo
ferrer ut, ei*m
gnitas ,Sc fauor , lmincrifquc infolentia pondus aftlidionis loco? Cum legatur Adam, inquit fan-
(j- in l’ara-
adiicicbat : lcuis erat Iudxis, quia a Iudxis aberat dus Bcrnardus (crm. in illa verba , Beatus homo difo iniunlim*
S.PctiDam. laborum pondus ; ad polit e fructus Petrus Damii- qui inuenit fipicntiam : In loco voluptatis ob initio labor homini
nus lib. 1 epi It. 1 5. Lcuiffrmm quidem reputat i ci-
. pefitus , vt operaretur qui fanum fitpient fdies eius in fuerit.
,

bui/j
, fi pondus , atquediuitiam contingat deejfc l a- loco afflillionss ad feriandum pofitot arbitretur ? opere- S.Bcm.
b• r. v m
, idem accidit in Euchariftia: vfu , non mur ergo,fid cibum, qui non perit : operemur opus/alu-
cft apud plcrofnuc hic cibus , hoc donum tanti tis no Ure.
ponderis quia laboris pondere plcriquc carent, Cccidillein Paradifo hominem legimus, non Etiam ob iJ
,

& orij.toiponlquc amore compti. legimus eum aliquid inParadifo operis prxftirirtc, seridit A da.
fors

ized b\
 . -,-•

Agnus Eucharifticus. '

199
fU4 «pftlUUi fors iilco cecidit
,
quia operatus non cft , fcd otio vtque hoc beneficio i grauioribus culpis homines
non Ugitur,
torpuit. Verus ille inter alius caufiu quibus lapfiu abiti nerem, 2c vc timorem prartermim diluuium
:

ihfiia opera- ,
y
eji Adam ,
etiam ista fuit ,
qtsbd 1 v s s vs ori- in hominum mentibus ingenerabar, fic amorem
Anon. RARIyNON 1ECITVR Q^V I C QJV A M OPE- gigneret hoc beneficium. Gcnnadius in Cat.
RIS prostitisse; facilius cecidit, <juo dif- A dilanio maiori vfits eft liberalitate , Vt fic homines
ficilius operi manum admouit. affectet , vt nuwres.adp.tt vitarent. Tautim anima-
•

Ad laborem Ad laborem qua nos Creator vocet , ita colli- lium carnem edi permittam in homines polle ra-
vt mi Deu* gebat Oleaftcr in cnp. 1. Gcnclis : Eft tertio quod tus cft Deus quid non poterit Chrilli ipfius ca-
frituetr. ,
hic aduertas, non effc fitlicet qitsefien dum nisi r r i v s ro, qui m Euchariilix facramcmo nobis exhi-
O.ciiL
laboraveris, quemadmodum (j- Crtutor tuus, betur? quis a grauioribus, quin & leuioribus cul-
fimiliter pluribus ditium laborandum , paucis qniefi ca- pis abftinebit, hoc cibo recreatus diuiuo hoc fer-
,
dum. Operatus cft enim rerum omnium artifex fex culo paftus.
tliebsu , & vnofilo quieuit, quo exemplo eos arguit, qui Clypci , & fcuti loco panis eucharifticus eft. Seutusu m-
parum , aut nihil laborantes qu.tfi toto tempore viu fisa vc non miium.fi & fcuti formam forna ipsa quo-
otiari volunt, (.alutis fui hoftes quia 6c laboris, quo dammodo rcfcrar.Olim fi Jelcs pedori .viprettiun
™ZZiJhZ*
falus quiritur , & quiiita nutritur , ler- & Chrilii corpus circumferebant, vt eflcnr contra
Ludon. Pont,
uarur. omnia adocifa munimen ; nunc id fieri non licet, lib a.cxh.y.
licet fpi rituali ter deferre tanquam dvpcum , &
EXCVKSVS L. faitum;hinc illud pij Dodoris monitum Spiritu
fimptr , &
vbique inter vbera hoc /aeramentum por-
,

Pluraquc alia dc facra Euchariftia, temus , vt corpus protegat , animam ,&• sit in-&
star jcvti, et clypei contra cur.£la ini-
ciufquc fuauitatc mici tela.

offeruntur. Dulcedo» qua quis cx Chrifti fanguinc libens 6)7.

perfunditur , exprimi verbis non poteft , huc fle- Dominati
Det liberalitas in Ettchttrisiix factam en to dendum cll , quod habet fandus Ber nardus c.j gufiu duleo-
dc Paffione Domini Si vetam domeaplha-
a cttlpid auocare homines debet. : imb
eft, inquir, quia
ve> um eft Immani /anguinis pre caseris tantam natu-
Scucum nostram cr munimen facra Eutha- j
ralittr inejje dulcedinem , cr cum abeilia qualibet fi-
riliia.
mel guttatus fuerit , illum de cat erefuperguU.tre de/ide-
Dominici /anguinis dulcedo inexplica- rat', ita vt alijt animalibus pottpofitis , /anguini ittfi
bilis humano , 0" in mortem ficum ruant pro illo ac-
dietur
Eucharistia dulcedinem g» fla larus munda- quirendo : quantum in
fi credis habere dulcedinis fan
nas voluptates repudiet. guintmfilq hominis lefit Chrilli ? Ecce fitiunt irratio-
nales beilia fanguinem hominis Q" norfiliam ego firn-
Conuerfto panis in Chrifli corpus peccatoris ,

guinem filsj Dei? Beilia quanto plsu guft asterir.t, tanto

duritiam arguit,qui ai Deum non conuer-
titur.
plus fitiunt fanguinem humanum, ego faftidiam fan- &
guinem Dei , CT hominis benigni lefu ? BeUia ruunt
Sanguis Chrifli clauis Paradifi. in mortem dulcedine/anguinis humani attraRa,ego non
Communibus cibis cucharifticum prxfcrcn- feftindbo ad vitam , e? fanguinem rubicundi lefit,

dum qui colligatur. & candidi.

Cur in coufccrata mensa Euchariftia facra- Tantum qui Euchariftix dulcedinem guftare EstehariBU
cupit, mundanas voluptates non ambiat, terrena-
mentum minime confeftum. rum dclitiarum amore non capiatur hinc manna ; mflmnas <vo-
Euchariftia nos tacla fanttificat. in deferto pluir,Chriftus turbas nullibi pauit, nifi luftata rrju-
Humana intclligentix captum fuperat huius in deferto , vt hoc innueret , hoc doceret ; fcitd **et.
faeramenti excellentia. Beatus Albcrcus Magnus de Euchar.facram.dift.;. D A ^ Ma fi n* -

Mentem erigit Euchariftia. rrad. 1 xap. i . Non dubatur ,inc[\.riz , manna nifi in de-

Operto capite ad Euchariftiam accedendum

ferto, vbi aliud dele Habile , & reficiens ad tfitmnon

mulieribus erat.
fuit & fic cumfirtitur dulcedo gratia & fitpor Eu-
, ,

tharifiia ab his qui fi in defertum corde transfe-

, nifi ,
Hocfac+amedto mundus conferuntur- runt ,vt mundanas non fintiant delegationes, & hoc eft
Chrifii caro vehiculum in coelum. quod Pfitl.64. Pinguefiet
dicit deferti, & exal- ffeciofit

Jn coelum tanquam volucres euolent etteha- enimfient ffeciofit defirti

tatione colles accingentur, hac

riftieamenfa conuiua. quafiipfa deferta faciunt, nec in eis quiequam co-

Per cibum cecidit Adam per cibum nos eri-

lat mundus de tnmultuofis , caducis deleftatiom &
gimur.
, bus \ &
colles tam altorum cordium frequenter exul-

tatione diuina conflationis accinguntur ;

in hoc de-
Orbis terra tutela eucharifticus cibus. ferto bis Dominus pauit turbat dr alibi pauijfc non
,

Rubo vt Euchariftia fign ficato, USi,“ r £.9

-

Conuertirar panis in Chrifti corpus, vinum )°* & u

6) 6 Romifcue hic mulca offeram dc Euchariftix in cius fimeuinem ; qui cdnucrfio peccatorem Ccnuerftepa-
.
P facramento in legentis profectum qui igre ,
arguit ,qui m
duritia fua pcrfiftit, nec comicru,
ttr.mpteea-
fub certis titulis poterant collocari , xgre ad certa damnata priori vita , ad Deum vult. Scite B.Alb. teris duritia*
capita reuccari. ferm. 1 l.dc Euchar. Notand*tm,in<niii,eft,qnod liem arguit^ui *d
Uri libtrnli-
Ante diluuium non leginir carnis efus pennif- irrationalis crcaturafiilicet panis,per verbum Dei , ©"
^ eum ,wn
tm in Eueita- t

riiiit facr.i- fus pcrmillus cft poft diluuium , ait quippe Deus Jpiritumeius in melius constet titur, quanta fit peccatoris
, #
mito * cui. is Gen. 19.}. Omne quod monetur (y viuit , erit vcbii duritia qui multis verbis , Spiritus fanEli circa fi
, ,
(tr
sutecare bc-
in cibum ; vbi fimclus Cliryfoftonms hom. 17. in operationibus ad conuerfionem non reducitur ;
1er. j.
minet debet.
Gen. Hic eft initium edendarum carnium ; fed id induraverunt faciet fius fiuper petram , & noluerunt
S.Chf/1. fign*cc poft djjuuium adum ; in amoris fignum, rtuerti,
R 4 Sanguis

Digitized by Google
 a
A- , ? , , .

2co Liber V. Sacrorum Ele&orum,

Sanguis Chri- Sanguis Chrifti danis Paradifi dicitur menfam camcm fumat ,qu* ve- vehiculum io
;
fandus accedat , Chrilli
fii elattu Pa- coelum.
Hieronymus apud fandum Tbomam opule. j#. hiculi, currufque loco illi deferuiret. nam , vt ait
Guauic.
S.Hicr. ita loquitur : Sanguis Chriftiefi clavis Para- *&uarricus Abbas ferm. .de refurr. Caro Chrijli ejt \

disi, in pajjione enim Domini corium diu cLotfittn viaticum , /piri tus vehiculum , ipfi tfi c 1 B V s ftpfie
cjttafijit tuto fangmr.ii ei at pretio r(l apertum, hac clatli cvrrvs Israel, C" tturiga eius.
vti poilumus , dum in Euchariftiz facramcmo Dc dic quinto ita philofopbatur B. Ailredus in 66 1.
hunc fanguiucm bibimus. alleg.apud Tilm. Sit nobis jortitudo quafi dies quin- In caelum ti-

Commatibus Corpus Chrifti flarim poli confecrationem tus, per quam huius maris magni , j
patiefi toleremus & quam
cres tutlent
volu-

eibu rucbs,- clcuac Sacerdos, clcuat& calicem Chiilti fatigwi- procelLu , ac pifitt fpiritu.de s tffecli vitam nofiraru in-
ri ilicum
ruchariUift
fro- nc 1.'iccum.no n folum vt ab aditantibus virumquC ter vntLu Jentemus , ac mentis nefira defideiia quafi
tnenfi canui-
fcrin ium -jui
adoretur , fcd etiam vt tede innuatur, communi- volatilia pennata ad ccelefiia erigentes
teUigj-ur.
bus cibis hxc fercula prxfvrcnda, commiinibuf- Multiplices bonorum operum frtsclus Deo benedicente
HilJcb.
que calicibus hunc calicem, (cite Hildebci tus Epi- redsU/nui diem illum quintum dici quintx fuilfe
;

icopus in carmine Miflx. figuram , qua inflitutum facrum Euchariftiz fa-

PreJljter idcirco cum verba venitur ad ilia cramcnrum , vt plerique notauctc , vt nolit dm fit
In ejuibua ahari gratia tanta ciitur. tanquam volatilia pennata in ccclum fcrri,flc per-
Tollit vtrumque, notans qvo D sit comuv- ennatura iclidis hifce terrenis euolarc.
N I S V S ESCIS, Eleganti antithcli primum patentem fibi vetiti ter filum co-

AltIOR.CT quiddam maius vtrstmqueger.it. cfus cadentem , cum Chiifto , qui Eucharifliam tidie A dum,
cibum mu
Quaque parens anitnx farnis fomenta parauit, inftituit vt furgeremus .conferebat Marcus Vi- fn
erigimur.
Omnia facratit inferiora cilit. gciius in fuo dccachordo chorda 7. cap. 1 Primus
MaicNSfc.
659. Quxrunt Dodorcs cur Chriftus in menfa Eu- sidam, inquit , comedendo ceciderat ,/ecundut contra
Cur in eonfa- ehanlfiam confecit , qux nondum erant confc- fiurgit manducant , vt qui in ilio per efum cibi vetiti
rrata mtr.fa crata ? Rcfpondit Beatus Albcrtus difl. 6. cap. 1. exciderunt in per efum panis slngetorum adfur-
, ifio
Eueharitii
Dicendum inquit , quod in veritate perfohon talium gant : ille a primo cibo cecidit , ifte ab vltbno furgit.
[a* ramentum
minimi tca Domim menfa , in qua benedixit, consecraba- Per primum cibum illius , Paradifi voluptatis amoenos
ft.lum. tv u; Qc cur non magis cor noilrum , Sc labia, frstilus in cibum nobis datos atrufimus , per vltimum
B. Aib.Mjttn.
Eitrhariiii
& lingua (aera eunt Dominici cordis comadu? ifiius comedere , &
bibere poffumus fuper eius menfa in
Audiendus hic fandus Cyprianus qui trad. de regno patris, non quidem citos dentibus mandendos, de-
ttei 1 *}* [an
SiJirnt. Ccena Domini ait Sacramentum nos tattu s a n- : ghaiendos gutturt,aut ventre dirigendos ,ftd femper in
S.Cjpt. ctif icat, fide illuminas , veritate Cbrifio con- ore manfuret, miraque fuauisate animum fimul, cor- &
format. pus fine defeblu rcfelluros. Semper enim laus Domini
Humant in- Excedit humana: mentis caprum hoc (aera- in ore iuflorum , dum omni tempore Dominum bene-
teUigrntit ca-
prum
mentum , nemo eius excellcntix intclligcndx dicent.
fugerat
huius [aera- idoneus eriam Salomon inrcr alia,quxci cognitu Menfis olim Deorum imagines inferebantur, 66 1.
menti extol- difficilia, fatebatur , viam aquilx in calo pofuir qui mcnfx tutela dicebantur ^ Statius inSyluis de
lenti. wn. Prou. jo. quia nimirum excedit humanx intclli- Hercule Epitrapczio.
Fiou 30. gentix culmen facramcnti huius ineffabilis my- Cafiegenuis,TV tela Qve m eN s A
flcrium;quod aquila 6 fublimi cfcam (pedans Nos in cucharillica menfa Deum verum habe- Orbii torro
tutela turba-
B.Alb.Magn. fignificcr. Scite Beatus Albcrtus dift. 3. trad. 1. mus non mcnfx tantum
, , fcd totius mundi tute-
rijiiettt ei,-
cap.j dc iacram. TU, \ncpt\t, fitpient is Dei [unt abfi- lam. Przclarc audor Anonynius ,Sc ineditus dc
cottdisavnde Prou. )o. dicit Salomon hac fibi effi abfi
, prxpar.Milfx Chriftus nos ad Eucharifliam inui-
condita
;
Tria fiunt difficilia mihi ; viam aquila in calo-, tantem inducens , utlTenite ad me omnes, ego refi- &
viam enim aquila acuta videntis , alte volantis, & ciam vos , ego fum gaudium Sacerdotum ,&. orbis
& longe fiam odorantis e , in calo vocat altissima TERRA TYIILA.
upientu diurna , ($• profundas partes omnes Rubo Euchariftiam fignificatam ccnfuit Mar- Rubo vt Eu-
ehariflia
circmnff Utentis , alto quidem canilio voluntatis fuper cus Vigerius chorda 7.cap.40. Hic, in quit, cfi vere pni/Uata. fi-
Cherubim , in quibsss cfi fient u plenitudo , quia myfte- rubus , astem viderat Aieffit ardere ,
neque comburi-,
Marc.Vig.
rium hoc nec ipfis Cherubim , c/r yingeli ad plenum co- ardet namque cart .[Unguis , & anima Chrijli , ardtt

gnofiunt,& de longe proni dent ia fit a efiambanc quali- Chrifius totus chorii at e, ardet maiefiate, ardet deitatis
ter ponant odorantis. potenti a, neque comburuntur in illo hac , [id integra ma-
66 o. Erigit nos Euchariflia , Sc accendit, & deficit nent tantum qui ad Rubum accedit calceamenta
;

Mentem eri- nifieuchariftico epulo mens nuiriatur;fan&i Cy- ponat, rerum terrenarum affedum exuat , in diui-
fit Euehari - priani hxc (unt verba epifl.f 4. Mens deficit , quam na totus feratur,in perennatura.
/lia.
* non recepta Ettcharifiia erigit, accendit. &
S.Cypr.
Oferto capite
• Ad Eucharifliam operto capite ire debebant EXCPRSrS Ll
ad Etubari- mulieres, in conftitur.Apoft.lib.i cap.j7. Mulie-
Jliam accede- , vt ordinem earum decet ,accedant
res aperto capite Sc •,
Quam falubris euchariftici fanguinis
lium mulieri-
apud Mccaphraftcm r.Noucmbr. fandam Matro-
ttce erat.
nam, qux virum Ce ede fimulauerat,fic arguit Baf-
fons , & animis irrigandis quin ,
Conii. Apod.
Mcuph. fiim\s- quomodo atra fis mulier ad diuina Sacramenta
t
& illuftrandis opportunus.
accejffii ruido capite

Hccf.tcr.imf- hoc facramento fi quis

Auguftiffiroo facrari
Fons A nobii adeundus Deus efi.
te mundes* munduru dicat , cceliimquc ipfum fumma Irtitia Vita fons Chrifius.
ecnfrrnatur.
Thom.
perfundere , facile alias cen fio ni fui fubfignames Aquz Chrfii corpus comparatur quia nihil ,
a
Ketnp.
reperiet } firmam hanc mentem pij audor is Tho- fere noni t ,n fi pcccaca iauarc.
mx a Kcmpis verba ,
qui lib. 4. de imitar. Chrifti
Fonti qui Paradifum irrigabatfintile Eucha-
cap. .ait
1 Dolendtnn valde, quod multi tam parum hoc
:

defidtriurn aduretur qnod culum latificar , Q' mundum s

rfita facr amentum.
Confiruat V vitierfum. Ex eucharfiica menfa fons afccndlt Jfiiri-
In corium ferri qui cupit, ad cuchariflicam tuales emittens fluuios.
Salices
 , , -, ,

Agnus Eueharifticus. 201

Salices infru&uofara^ hoc fonte cxnlent. •Ut ingentes , qua uti w tempefliuos , fir feli dos
fi fim*
Sctnper fru&us producat qut ad encharifli- per producunt. S.iliccs iuxta Babylonis flumi-

cum fontem plantatur. na fuerant , ab hoc fonte cxulare faiiccs

debent.
Fons irrigans inflammans facra , & Ettcha - Certo tempore fru&us producant exterx at>
rijha. borcsiillxquxhilce fontibus irrigantur maturos Srmprr fa*
Luminaria buccella: , &
bafthcas delata /emper fructus producunt qtu «narccfcere , & frodura*
*‘i rM ~ *
d populo. nefciantjciufdetn fan^ti Patys funt verba hom.di.
ff .

ad populum luperius citata: Ad hunc font-iu

Res ad Euchariftiam fleftitur. ‘ftntrmtZ».
plantata , non infiutluofi filices ,fid arietes ad ipfum tatur.
In conuiutjs non quid comederit Chriflus re-
calum pernenientei frullum habentes jmtpcr maturum, S.Chryf.
ferturfed quid fccctit,quid docuerit. C7 irnm.trcejjibilcm j frudibus femper vernet qui
In Euchartftia totus in anima; falutc qux- cucharilticam incnlam treqiicmat ^qui xterni tatis
renda Ghrifhts efi. Dominum accipit, temporum fpatusrcm nonde-
Chrifii corpus tanquam fons efi etiam anima flnitvt frudum producat.
Ferunt fontes reperiri , qui adeo 'flammas non Fens irrigat,
fpecalam.
cxcinguanr , vt
nutiiant tanquam oleum. Plinij &*nP*mmdt

Tom
66).
i nubit
p
4
Vchariftici conuiuij
-afimilitudinc explicanda nobis
vtilitas etiam
eft
fontis
optimus
hasclunc verba lib.} i cap.i. PolytLjtas, inquit/a-
plere olei vicem iuxta filos Cicitia fintetn, 'lixophra-
i

a lrnnifH fons Sc a nobis adeundus Deus cft pulchre ilie, fisu hoc idem fieri in rAithicpia eltt fidem virtutis fime,
;
OeMseft. & vere, Lycos affirmat in Jttdxi terris fintetn effit cui tu a q^y a
Eeffiu vt in fyluis perquirit flumina ceruut. lucerna ardent ; rem aiLcuclurilticmn tonu m fledi;
Quaquefit im fidet fumtre gtflit aquam: hic quoque Chrifti linguis & abluit animam & ,

Sirpia mmt omni voto defiderat omnem , inflammat ; fandi Chryioltonii lententia lux tft S.Chryf.
In quo fient pofiiit ,t>offe videre Deurit, producta hom. 61. ad populum:///* tfifilui anima,
Et dulcem vini fenui libare liquorem. rutu noflrarum ,hoc ablvitvu anima , hoc ador-
Cuifimiles fluuitu non habet vlltts aquae. natur , hoc inflammatur. Hic mentem nojiram igne
Vir* fons admoucrc cor no-
Vit.r fons Chriflus cft , cui reddit fplendidioretn , hic auro clariorem anirium
CLnshu. ftiuin debemus tanquam (pongiam , vt inde ebi- faeit.
bat, quo repleatur , talis fpongia fuit cor Ioannis, Luminaria, incenfum , & buccellas ad bafilicas Luminaria,
dum pedori Icfu caput jdprcific;dc illo ita feribit populus deferebat , &. Sacerdotum erat ad ifta O" buccea*
S.Grcg Naz S.Gregorius Nyftcmis hom. i.in Cant. Verbi ama- populum hortari ; in Capit. Caroli Magni lib. 6. “
uit vbtra ,
qua fifra peti tu Domini in ci na recubuit num. 191. h*C habentui Ft Sacerdotes admoneant :
fr,'*
& veluti qmvtdam (pongiam corfitum appofiit FONTI viros, & mulicres,vt'ad bafiicat lvmin ari a,^ Capit.
V Ty£ & ex
i
, quadam ineffabili traditione replet tu incmfhm , efi bvcculas,^ primi ti/ts afferant, Rft *d
Chrifii myflerijs , nobi: quoque exhibet mammillam d ficut feriptum eji
•
Honora Dominum de tuafuiflantia,
:

verbo impletam , nofjue implet bonis qua J *

ei d fime fimi Cr de primitifS fingunt tu. erum da pauperibui \ plus %

indita. a Deo nos accipimus , quam Deo deferamus in

66 4. Aqux Chrifti corpus comparatur, aquar fc ille Euch triftix buccellis lumen iubentus , quo men-
Aqu* chrifii pariat Plalm.i 1.15. Sicut aquaeffafu* fim. aqux Ic tes iiluftrantur.
corfmeomfm. componit, vt vel hinc difeamus {ordibus ablucn- Et irrigat cucharift icus fons,& lucem nutrir,& 666,
V* dis natum Chrifti corpus.Scite hic Arnobius:#»** auger, fnpeii quippe lucc anima pertunditur, qux /M
uit nifi -te. P°J un A OV A M ,
quia nihil nouit corpus Cbnfh mfi diuinx lapicmix thclauruni in euchaiiftica menfa tpudeem-
tata Uuare. peccatalav,ar£, Sanctus Auguftinus hxc ea- cxcipitjcum ad conuiuia iret Chtiftus, non refer- e ,r [' Cbri~
Pfalm.it. dcin verba fic explicat in hunc locum : Aqua
f
tur.quid comederit, fcd quid fecerit, quid docue-
A rnob. ffj 'fflfeff
quando effunditur , aut abluit , aut irrigat ; tffufrn eft ric,vt nimirum eb fc tendere in conuiuiorum fre- quidJo- ‘

ug-
Chriflus ficut A Q_v A , ab Imi funt fordentes , rigata quentationc probarer, cb fpcdarc,vt qui aderant currit.
fitnt mentes. Ex his aquis bibimus in euchariftica erudirentur, & verborum diuinoruin lumine illu-
menfa. flrarenturi findi Hieronymi hxc funt verba in S-Hier.
Ftmti tptir*- I Ruc^*n‘~
Fonti illi, qui vniuerfam rerrx fupcrficicm irri- Cip.i j.Mxtth.Cum frequenter pergere ad conuiuia de- fi.
raiifimini- gare dicitur Gen. i. Euchariftix (aeramentum fic alivd nisi qviD )»i
fcribitnr, nihil refertur
niuit
com Para bat Beatus Albet tus Magnus dift. j. FECERIT, Q.VID docuerit ; de cibis nulla illi querenda
^Btuhariui*
faer*ntitum.
tra ^
.cap.y.dc eo loqucns.F o n s, inquit, dtlella-
1 cura , nulla de ferculorum apparatu cogitatio , in Cbriflm eft.
b.Alb.Mjgn. Venii efi corpus Chrifii , &riui deriuati a fonte funt conuiuiis , quibus corpus alitur, animx (alutem
qutfnguhs viribus, & virtutibus, & potenttjs,(fi‘ mnn- •
{pedabat Cnriftus, Sc non fpedaret in euchatifti-
brit diriguntur,®" ad quemcumque non venit hoc nutri- ca menfa , qux ad animarum profedum cft otdi-
mentum piet. vir, hac arefiunt, &
marcefiunt, & defli- nata-fpedat , &
mentem ita irrigat, vt etiam fu-
tttuntur cr abqciuntur. Ifle efi fons de quo dicitur pera lucc perfundat ; totus nimirum in animx fa-
Gen. i. Fons offendebat de terra ; hoc efi , de terreno lutc quxrendaChriftuseftjdum in euchariftica ..

corpore Domini in Jaeramento , irrifans vniuerfamfu- incufli dclitefcit.

perficiem Paradifi. Paradifi»» enim locus delitiarum efi Fontes huic etiam muneri deferuiunt,vt fpecti- Chrifti eerpsa
E* tutiori, i» nutrimentis Ecclefia , in quem locum ille fons dele livices fubeant , fpcculum nobis Chrifti caro eft ta^n* fim
/ n .«• r etiam ani.
fttea m-nfit Piationis infuit , & omnia irrigat interiora anima CT
>

fada,& prxeipue in cuchariftico fonte. In Ipc

1 . /•
efi
gratiam.
*[*!”*'* corF,rv qua derivatur. Huc vocari poteft quod Ium figi oculi folenr.vt nullum fuum quifquc vi-
(firi
•mittens fu-
k a bcr fondhis Cyrillus Alexandrinus hom. 6 1 . ad dear , &r maculas abftergendas noter, notet qux
niti. populum Antiochenum Afiendebat ex Paradifi : polienda & emendanda nos Cliriftum in cruce
, ,

S.Chrjrf. fons fluidos emittentfinfibiles,tx hac menfa fons afien- poficum habemus pro fpcculo.in quo vitia noftra
S ,tt Drofo.
fP' * ,tta* ei vnirttns fiuuios
tr idem habet hom. 41.
\ videmus noftras maculas. Drogo dc {aeramento
,
fruHMc6 fl
hicfintttxu- *
n l oanncm * vbi hxc habet A menfa hac prodqt
: Dominicx Paftionis Fecifti mihi inquit , de cor-
:

L)U. fons > 7W1

"
finuios fpiritale t diffundit : iuxta hunc fontem. pore specvlvm anima tuet, huic Ipcculo hoc
Idem. non fierilesfilices germinant ,fid arbores calum ipfum cft peculiare , vt non rcprxfcntcc uncum ma-
culas.

Digitized by Google
 n , :

202 Liber V. Sacrorum Ele&orum,

culas , fed Sc deleat quod maxime in Ijcra com- u aliene tenetur. Si quis autem fortajfe nouitius , vel
;

munione lit. quolibet modo morte praucnt ut,iniuntlum pernitentium

Confitmmare non potuit ,

mox vt ad fratrum notitiam

E X C VRS V S L1I. res patefacta pemenerit , cum n.agno feruore tota

nitentia , parili fadl.t inter eos diirfione fnfiiptiur:
poe-
&
In purgatrices flammas, quibus ani- quarualibtt fit ,
breni /patio per diuerfis affUtlionum
modos auamer expletur. Felices nimirum diutii* cha-
ma: torquentur^ircurcm Tuam rtiatu,qu* gratis fi non modo viuentibus ingerunt fed
;

porrigit cucharifticus C7 mortuos profiquuntnr.

fanguis.
Summam ab andore gratix gratiam init, qui 668 .

obloquium quod animabus offert , qux purgato- BenruslftU .

rio igne cruciantur; placet vniucrsc Cluilio la- qua Dei fer •

Mortuis obfcquium exhibere quanti Jit

bor omnis erga mortuos iirpcnfus ; Mattii. j. le- mi tfuy ctm-
tueriti. ftiititorrjuM
gimus vix natum Cluilium in ^f.gyprum dela- Dee grata.
De futfragiis tlefu udorum anorundam lex. tum; cur non alio. nihil hic cafu fidum , fed Mwh.i.
5

Bcncuolchtin^a/s Dei feruos quit complccli- omnia dioino confi!io;nn bcneuolcniiam illatn
t*r,qukm Deo grata. aduentu fuo remunerare Chriftus voluit ;
qua
ytgyptij Hcbrxum populum fuerant profequuti?
Pictas in defunctos Iefum in <Agyptnm
non obliuilcitut Deus obfcquij quod amore ,
fui
traxit.
fuis exhibemus. Beatus Dionyfius Carthufianits
<JHortuorum ofla thefaurti pr.tferenda. in cap.i.Mauh.ita rem veifat Qgtritnr cur potitu :

%^dlbjconditum Euchanftix munus iras ex- in tsEiypium ingre/fus Jit Christus ? Rcifendtndum,
/t nguit, & poenas Purgatonj. quoniam t/Fg)pttj olim tempore lofeph circa populum
lfiail multum benettoii erant ; fed quid illi prxeipue
Virtutem fuam in purgatricibus flammis
prxftitcram ? mortuum Iacob diebus multis lu-
pr.tcipne exerit eucbarisiicus fanguit.
gerunr , fic enim KHbcs Gcnefifo. v.;. Fleuit eum Pietas ht de-
ChnJlus A Cruce ad animas iutt,qu* fub in- ( Iacob) tAgiptus feptuaginta diebus lk produdus
fundet Iefum
;
•» figyt***
feris locis erant ,
vt viobis idem qui pra- fandus Dionyfius lubdit ftatim: nam& Iacob Pa- traxit.
Jlandum. triarcham primo fiptHitginta diebus , deinde triginta IdcOj.

Sanguit Eucharijlieus animabus expiandis, planxerunt , vt in Gentfi dtiintr ; adeo vt pietas illa

qux in Purgatorio cruciantur, quam oppor- vel in defundos acectfirc pietatis anciorem po-
tuerit , vt eo fi? conferret .quid r.on fpcrandmn. Si
tunus.
plenius, Sc opportunius quam oEgyptij non de-
In purgatricibus flammis euchariftici fa- fundunt plangemus , fed fiiftrsgium animabus
crificq vis elucet. fublcueinus* qux tam diris cruciatibus pre-
,

Eucharijlia triumphantis Eeclejia honor. muntur ?

Mortuorum olla thefauris prxfcrenda funr, Mertaenem
Sacramentum Euchariftix beatorum glo-
tjja thefauris
Exod. ; 1 <). Tulit AIo)fis offa Iofiph fecum ali au-
riam auget. 1 .
referenda.
; j

rum ab yfigypto exportauerunt , Moyfcs Iofcphi fLtod. j.iy.

Tidetes i corporis fui gloriam transfigurat 1

olla abflulit ; nimirum venit glolla Giaca apud CluiQ.

Chriftus. Lippomanum:/«dai,z/pPfe infamibus fimiles, aurum,
atque argentum ficum detulerunt : Aio',fis vero inte-

M de hoc argumento egi , Se fxpc

Vitis alibi
ad populum fermonem de hac rc habui;
hic libabo tantum aliqua in gratiam illarum ani-
merati animi vir
fundorum ofla curare bonum
fi fiiflragiorum oblatione
1 o $ E P h Ossa
eii,fcd melius crir,
curemus , vt animx a
deportauit ; dc-

mam m ,
qux purgatricibus flammis cruciantur; flammis liberx in coelum detichamur,&: prxeipue
vt iu viuemibus viuat eorum memoria , qni euch.iriflici fimguinis virtute.
abierunt. Salomonis verba funt Proucrb. 1 1 4.
Munus 1 . 669:
MAcnuit obfe~ Mortuis obfequiiim exhiberequanti fit meriti ab/iondtium extinguit iras ;
quam fcmcntiain ad jlhfirenditmm
hurhariili'*
quium exhi- explicari vix poteft;
fandus Ambrollus ferm. 57. animas illas fledit fandus Thomas.qu* in Pur-
bere qnAri fit munm ira
Iofcphum ita Maria: conferebat sit ego duo , non gatorio flammis cruciantur ; in opufe. jS. cap.i $.
meriti.
:
extinguit, &
S.Aiubrof.
minorem lofeph aftllum fuiffe , quam A R 1 a M . ita loquitur Aluntu alfionditum extinguit iras ,
:
fatu** F"T-
fi.jiudem id.it Saluatori membrorum fisorum ficretum iras fiilicet Dei , idefi ,
panos pvagatorii. gatorif.

prsSUtit hic ficretum fui corporis non nrg.tuit : t'U abfcondituin cucharifticus Agnus cft qui fub Pr-u it.
; ,
S.TKotn.
Dornimu pannis initolitit , cum rutus hic lintei* , cum ; accidentium velamine delitcfcit.
Virtuti fuam
recejfif, fuam etiam laudem rnercntur.qui illarum Cum Dominici fimguinis virtutem efferret in purgat ri-
animarum compaflione tadi , qux purgatricibus Zacharias Propheta ait cap. 9. v.i 1. In fingunt* eibm fim-
flammis exuruntur , refrigerium aliquod illis emififl i vinil cs tuos de lacu ; qux ver- mtt frseipui
teliamenti tui
exerit eu-
offerunr. ba ad litteram de animarum liberatione a purga-
/LariBism
De (ufragqt De fiiftragiis def mdorimi hanc legem olim tricibus flammis exponuntur; fed cur virtutem (arguti.
defisnHtr»m leruatam lego apud fandum Petrum Damianum hanc ad folas illas at»imas coercet :& non mul- Zach9.II.
quersuidam opule. 14 eam cius verbis dabo: Illud inquit,' tis aliis ialutaiis hic fimguis cft i cft , fed quia
lex.
ftientio prateriri dignum e(Je non duc'/mu , quia cstm prxeipue ad animarum illarum e flammis cdu-
S.Petr.Dam.
frater efnifi.tm ex /tofini o!>ierit ,vmtfijnifitue p'o eo dionem Ipedat , & quia certior cft fanguinis
fiprem dies iriunat , fiptem difiipltinu cum rnillenti Dominici virtus in animabus illis ,
qux nulla
(coparum iilibm accipit , fiptiugentas metaruas facit , relidenda fanguinis efficaciiatcm obtundunt;
triginta infutcr pfalteria ex more decantat , continuis quod faciunt peccatores auxilium quod Deus
qtuqnr triginta pro eo diebus Afiffarum filemnia ffe- fuo fmguine offert tefpucmcs , idcirco Domi-
daliter celebrantur. Hei' igitur huius loci regula trulla nici fanguinis vira commendans Propheta fb-
voti variet.ve poflpnnitur : hac confietudo ciri a de- Jius cdudiouis animarum a Purgatorij lacu me-
fundit t diflritla prorftu , & inssiolabili fctnper elfir- minit.
Chriftus

Digiti;
 , , -

Agnus Eucharifticus. 203

CbriftMi a
Chriltus ip(c a crncc ad animas illas fc contu- Redemptionis, de aspctlunofiu fitlsuis, dc admir.uione
criift 4i ,«»/
lit
,
qua: in in feris locis aduencum cius , cius nii- diuina bonitatis.
rn*t init. JUt
/#J inferis la- fcricordiani accidiflc expedabant; poterat in cce- F.t vero quid a Deo non fpei emus , cim videa- Fideles in
tu erant Vt Itim irc quf. locus illius maieftaci ,
,
gloriar vi- & mur huc cuchi mfenfibilia, vt in Chrifti corpus e< rfms fui
ttohu iit jni ,
debatur corigruetior,fcd noIuir,vt cede moneret, tranfinuteturpanis,inChrifti fimguiucin vinum? ijorlamtrtt-
fraiian /pm.
quanta cura in defundorum animas ferretur diun C
quoeuehet ratione homine», fi digne
praiditos
fertur ftat/.m ad illas , fuoque nos doceret exem- eucharifticremenlx accumbet, fi panem, vinum- .

plo, vt dum in tribulationum, in carnis afflictio- que in fuam fubftantiain mutat? Prxclarc Beatus B.A'g.
ne, veluti cruce pendamus, mente ad animas illas Algerus prologo in libros de '(aeramento corpo-
defeend^mus ,
qua: purgatricibus flammis tan- ris, &
languinis Dominici jg ui» inquit, elementa :

tifper fime adiudicati , donec foluerint, quod bruta panis , cr vini in fisa conuertit fubftantlam,
debenr. multo magis fideles fiuos fitb tanta fici imagine, & vir-
6 70. Sanguis eucharifticus animabus expiandis op- tute in corporis fui transfigurabit gloriam
, non pro me-

Sanguis em- portunus eft, qua: purgatricibus Hammis adurun- rito,fid pro gratia dansgratiam. Interim qui tot
chssriiluut tur i huc vocat fandus Thomas illud Lenit. 17. bonistanta dignitatedonamur , cotum nos cum
animabus ix- Dedi vehit/anguintm
fi.tndu qtu
, vt fisper altari meo expietis pro
tangat obiiuio, qui abierunt, in purgatricibus, &
animabut veftris \ fic enim ille feribit opufe. 38. flammis noftra fuifragia prxftolmtur.
in Purgat ens
cratiantur cap. x/. verba hasc exponens: Dedi vehis fiangui-
quam tffor- «em , id eft-,fiacrificium corporis &/anguinis Chrifti.
runtss. Sanguis pro corpore firmi ,
,

& /anguine pars pro

,
toto , C A P V T LX V I.
Leuic.17.
S.Thotn.
& quia/anguis in altari non efifine corpore, nec corpur
Quidam ritus poft Euchanftia: fum-
fine /anguine, pro animabus ficilic et, qua fitnt in Purga-
torio. Auget orationibus , & eleemofynis fontia Ecclefis , ptionem (ctuari foiiti.
& facrificio falutori non eft dubium defundorum ani-
mas releuari , Vt cum eis mifericerditu agatur a Domi- Aliquorum mos fo(l fueram communionem
no,quam eorum peccata meruerunt in boc mundo. Za - Iac,c£* mcl d Diacono accipere.
char. Partes dua in terra dif/ergentur,& deficient,
3
Pojl Jaeram communionem, aut aquam bibe-
1 .

id efi , infideles , & mali Chriftiani damnabuntur & ,

bant,^/ deglutiebant paftiUum.
tertia pars relinquetur in ea, id
eft, pcenstemes : & du- Accepto ChriJIt corpore aliqui axi balneos
cam tertiam partem per ignem , id efi, animas pam-
t entium per Purgatorium, vram eosficut vritur ar- & ibant ,quod inhibitum.
gentum, dr probabo eos ficut probatur assium : ipfe in- A templo ad balneum ire Gentilium
vocabit nomen meum , exaudiam eum. Ipft ftilicet & Intemperantia,^ luxus poftfacram Eucha-
populus Cbriftianus in terra relitlus inuocabtt me ora- rtfltam damnati.
tionibus, ($ clecmo/ynis , & /acrifido Altaris pro parte
Voluptuofi ludais pariati qui Barrabam
dubia per ignem, id eftfro animabus, ejue fiunt in Pur- ,

gatorio , c'r exaudiam eum , aUeuiando fiidicet pernam

Chrifio pratulerunt.
illorum , &
ahbreuiando. Nemo tam d urus fit qui
,
Ab euchartjlico conuiuio ita modeftus quif-
aliquo commifcrationis affedu erga illas animas que abeat, vt modefitam dr difcipTtnam ,

non tangarur , qua: tam acriter in. purgatricibus . comedijfe videatur.

flammis cruciatur alias memores fui mor-
j
Eucharifiia percepta nemo ludx exemplo
tuus habituftis , memor aliorum fic , adhuc
bonos deferat ,
negligat gratiarum
viuir.
I» purgat ri-
Quid in tres particulas Sace rdos hoftiam fran- aftionem.
tibtu fiam mu
git dum facrum facit, in p-jrgacorjamqijoqup
, Aliqui fumpta Eucharifiia per diem ince-
ruehariihci
fatrifui/ vk-- flammam virtutem fuam ex.tendere indicio eft, grum in cetram tiqn Tpuanr.
Itu eiuter. ficut & in ccclum.SciteZa charias Adrianuslib.a.
Zich.Adr. de Milia cap. 1 3 Hoftiam in tres frangens particulas i I tvqui foleroni ritu feruari olim
s '67 L,
.

( Sacerdos )tret drfignat cclefia partes : Triumphantis E ! confueuerant , dum ad Iaeram Eu-
in ceelo,militantis in terra , (fi patientis in Purgatorio chariftiam accederent , aut qui in
qua omnes ex boc /antliffimo facrificio fisos finiuntur ipfo receptionis adu folemnes
effetius. Nam trium; t humi in honorem cadit tantum erant palfim obferuati a nobis in
,
m fierium ;
patienti in relaxationem , & militanti ad hoc opere fuere , non erit ab re , fi aliquos etiam
fialutem. , referant, pratter alios, qui alibi recenliti, qui poft
671. Pendo illud , triumphanti in honorem cedit tost- facram communionem erant in vfujritus qui no-
Euthuriflia tum myfierium alibi honorem dc euchariftico con-
; titiam fpedant ita exhibeo, vt eos non prsc cer-
triumphantis uiuiodici fatis luculenter probo, quia nimirum eam, qui mores, Sc morum informationem qua: ,

E-cdtfta he-
wr,
non edentium tantum & Ecclcfix militantis ho- vbique mihi prx oculis , ciim legentium vtilitati
nor,& gloria cft.fcd Sc triumphantis. maxime nofter omnis labor fic confecratus. fc d
Sacramentum Quid?&nnn beatos ipf os beat , corumque ad rem.
Eucharitiit bcatitudinem noc facramcntum (altem acciden- Aliqui poft facram communionem lac , & mei
hfAtrrum glo-
riam auget.
talitcr perficit notabar hoc fandus Thomas
,
i Diacono accipiebant. Apud ALtluopes de ordi- ccmmHnitat
Icuit. 10. opufe. j8. cap. if. in hunc modum: Sacrificium ne myfteriorutTt hxc habentur: Pefiea/itmum fia- Ut. &
meli
Diuctm at-
S.Thotn. altaris gloriam beatorum quodammodo in caelo ou- cr amentum fontium (fr viuificjns , fiondente Sacerdote
gmcmat.Lauit. 1 o, Pebluflulum /acrificq quod oblatum pro eit corpus fiilicet /antium ,
,
/anguinem vene- &
efi , edetis in loco mundi(fimo tu, filtj tui , filia te- & & randum Domni Dei , & Redemptoris nofiri lefis
*

cum. PtQnftulum fitcrificq quod optimum duUiffi- , & Chrifti. Diaconus deinde dat eis lac , & mei, & dicit, p 9p facram
mum sle animali fignat dulcedinem effetius corporis Lac,& mei immaculatum in generat io ner . eomummonS.

Cbrifl i in quantum comeditur in loco mundiffmo ,id Recepto Chrifti corpore aliquid fumebanc ne
eft, i» quantum deleblat Beatos incatlo , quia plurimum prxter mentem cum faliua quidpiam expuerent
gaudent, dr Congratulantur in hocfacrificio de nemori a ex co , quod fumpferant fuis id fuafit fandus fdiUHum.
;

Chryfofto
 ,-

204 Liber V. Sacrorum Eledorum,

Chryiotlomus monens vc poft communionem, difiipUnam,c[\\oA mftitis dc cucha villica cccna di*
suit -411:111 biberent , aut partilium deg! utirent. cetur,qtsx vt fandiora fercula exhibet , fic maio-

5 jf n». Apud Sozo;nenum lib. 8. cap. 17. hxc leguntur: rem (auditatis, dilciplinx,& modi-ftix fpiritura
P-dft »t Ioaunefuerant duo, (fi frofieltribm fiparati ab illis inhalat, a quibus frcqucnratm ;
igitur tam
E* hfi.iJjor:m ille (fiilicct Theopbilut)* bnfiu latitate,
< mode flus quilquc abire al> hoc conuiuio debet,
i.»tai,u vt adueitus loanncmlibc&ot darent, pellicit iu ac modeftiam ipfam comcdirtct. ~
tos reflituere in myslertj/ui locum. Erant autem ha Qui cuchatillicx menfx interfuit , calcrtium ^ 75 *

illorum /celera alterius mu dem homicidium , alterius epularum particeps fadus , caueat ne Iudx exem- E*cbar!<7!a

vero adulterium , quod (fifecit. Eos enim po/f loannis pio fe ftatim proripiac.Chrifti difcipulos deferar,
exilium y loris restituit fitu
, datis fiiltcct libellis quos gratias beuefadori agere negligens , malorum fc bvnotsUulM
ipfe ilii didauerat , nihil veri continentes prater id
fi-
confonio det ; in malorum profunda cecidit Iu- ntgllgat p*.
lum quod monere ille confuetterar , vt pofi communionem das, quia hxc monita neglexit. Religio hic ellct ‘iarumaait.
aut aquam ^mt pati illum degustarent ,ne contra volun- fandi Chryfollorni verba Uipprimcrc , qui hom.
'
ltf
tatem t vna cnm fitliua, fiue pituita , qnidquam jaera- dcBapiifmo Chrirti ita loquitur :
Quando vltima
menti excrearent , ipfi prius id facient , religioncmqut cana communicauit ludas nolle illa pefirema , caleris
piefintitmibm augens. omnibus recumbentibus ipfie fi proripiens exce/Jit : illum
(,7\- Accepto Chrirti corpore ad balneas irc olim imitantur (fi qni ante vltimam gratiarum aliio-
ifii ,
Accepto nem difi edunt enim
inhibitum reperio. in actis fandi Theodori Ar- , nifi extfifet ille , proditor filius
Chriit! ccr-
chiinandrir* ha*c dc Sergio leguntur Reprehen- non ejfet:nifi condifiipulos defiruiffet, nen pervffi t : nifi
ftreaii >uiaJ :

1/alnceu 'Ifjft,
dat vir fonti tu illum morem quo multi ,
prtfirtim in fiipfium extra ouile proripuifiet , nen eum lupus filum
quod inhibi- dignitate conflit uti pofi mjfleriomr» perceptionem ad offendi/fit , atque deuoraffet ; nififi ipfium a paftore fi-
,
tum. lauarra fc conferebant. Quaemot&cm clericorum cctttu gregaf/et ,bellua prada falius non Idcirco nimirum
effiet.
Avia.
fitnfliflinumagne F.cclrfta , ad eum fi contulit : (fi fic cum Iudais,ifii vero cum Domino h) mno di flo exie-
ille

eum efi allocutus: Quoniam audiu imus Pater /anfliffi- ,

runt.Tantum bonorum confortium prodeft, tan-
meje eos reprehendere qui pofi rny fleriorum perceptio- tum obert malorum.
nem fi lauatit, ad te confugimus, vt inteldgamsts vt id ,
Denique cautio apud nonnullos cft nc fumpta Aliqui fim.
exfitera Scriptura leclione , an aliunde didicerit. Vir Encharirtia per diem integrum in terram fpuant; pr* EueUri-
dittinas ita reffondit. Legimus in Scripturis fanflit: dc Aithiopibus ita feribit Damianus Gacs: Nec ft
l
*Fer
Omne mendacium 4 mato efl : ffi perdet omnes qui lo- Sacerdoti,nec Uico,necalq perfona,cuiufuis conditionis *"
quantur mendacium. Scitote igitur,filq, Deum hi in- m Jitqffumpta venerabili E ut harifiia licet expuere a rem- Daiti.G-e».
dkaffiycos valde peccare qui pofi finiflam commumo- ,
fore matutino vfqstt ad occafian Solis,(fifi jfuerit.gra-
nem -id balnea fi conferunt, vt corpus lattent.fi curent. uijfimapana molliatur ; noftrinon adeb religiofi,
Quis enim vnguento (fi aromatibus eorum abflerget probant aliquod tempus abire antequam Eucl.a-
fu.uir.utm ? Quis fimul ac cum Imperatore pranfits efi, riftix fadus particeps in terram dcfpuant,tam
ad balneum currit. diuturnum tempus non prxe; piant.
A trmfi» *-{
A templo ad balneum ire Gentilium fuir.Plu-
b.ilntum irt
Gentilium.
tarchus in vita Acidis Sc Cleomenis Ducebant , :

riiit. eum ficum ex templo ad balneum. C A P V T LXVII.

.Sumpta Eucluriftia.in qua fuperx dclitixdeli*
674. Dc cucharifticis fpccicbus aliqua
p erunt iu,
reictmt, td terrenas , & perituras minime curren-
& lltxtu fefl
dum ;raaic illi, qui communioni iaerx abrtt- notatione digna.
farr,im Eh- nentiam prxminunt
ca dcguftata abftinen-» , &
e ha ri illam tiani,abrtincnrixq'.ie frudum nimia, noxia in- & Spectes eucharistica forma: facramcntalcs
darm.ati.
S.Chryfod.
temperantia obruunt, fepeliiintjhos pcrftringe- & dtftet.
bat fandas Chtyfortomus honi.17. in epirt. i. ad
Corinth.hifc»verbis: Non audlulHi quomodo etiam nunc hoftix ,
olim oblationes voca-
illa tria mtllia qua perceperant communionem,perpetuo bantur.
perfenerabant in orat ione, fi doflrina,non in ebrietati- Centum hoftix minime tofecr at a pauperibus
bus fi comejfaticnibuj. 'Fit autem priufqtutm quidem
dillributx die quinto hebdomada fanfta.
communices, seiunas , vt quomodocumque dignus appa-
Hoftix rotunditas diuinam atermtatem
re.u. Quando aut em communi caneris, cum te oporteret
magis agere abslinentiam , omnia perdis. Adeo perdit notat.

quili: xu dijfiu :t,vt

fi quoque perciat jiififi cohibeat.
Maria pannis inuoluic Chrillum Gratia ;

VoUqtuefi r$h Acriter voluptuofos , Sc deliciis deditos ferit eucharifticis fpccicbus.

•tu* furiati,
fandus Arhanauus ludatis illos parians, qui Ba- Panis benedictus fub hoftix forma mulieri-
tfui Paralb*
cbriile
rabbam Domino prartulerunt hxc fandi huius
prt- ; bus pojl partum dabatur quod fieri dein-
,
tulerunt. Patris verba hom.de Partione ,8e cruce Domini
ceps prohibitum.
S.Atbanaf. pofi medium Ne ignoret qni detinetur a voluptati-
:

bus , maiortmque in iitis dele flat ionem fintit quod (fi

Hoftix etiam de laudibus.
,

ipfifieut Iudai flarabb.im depofiit,fi Dominum inter Sal in Dominici corporisfacrificio mittebatur,
jir/V;quod eos prxciptic tangit
,
qui fuperis, verif- quod damnatum.
que deliciis in cuchariftica mcnfa deguftatis , ad Notati qui mcl admifeendum cevfebant.
tcrrcnas,& non veras decurrunt.
Ab eucliari -
Panis, cr aqua potus cum quibujdam verbis
Olim ChrilUauorumagapesjComiiuia, & ccc- in Gentilium facris.
fiieo eouimio
ita msrit tMs
nx tales erant, vt modcftinm,& difciplinam in il-
qulfjur ab lis deglutimlle viderentur potius quam fercula; P 1 c fub quibus latet Iaera-
t e s ,
6. 67
•at, vtmtJe. hmcilludTcrtulliani
in Apolog. cap. jj>. tAEque mentum formas lacramcntales Specin em-
,
fiiam.fr j;. oratio lonuiuium dirimit
fiipliuX etm-
, inde
d.i f. editur non in ta-
etiam appellabant ; ita non femcl rfiari/lua
teruas cefiorjurn, neque in eUffit difiurfationum , nec in Reatus Albertus Magnus
•Ulfie videa- irad. 4.
erupi ones tafiius'arum,
tur. fid ad eandem curam ruodefiia deEuchar. dirt.j.cap.i. Intrafor-
Teuul^ fi pudicit ie,vt qui non tum canam canasurint quam
, mos fitcrotnentalet /umere Dominum Icfium Chrijlum. B.Alb Mago*
SC
 U -
, ’ -

Agnus Eucharifticus.
& dift.6. traft. * . cap. 4. explicans illa verba apud Quod etiam imitari maligenq in filii fbcrit faciendum
ifaiatn 60. Offeremur mihifuper placabili ultori meo, tradiderunt. Panem enim,
domum maieflatu mea glorificabo ait; domus
& potum aque poni in initia-
tr \ illa tione eius qui initiatur cum cenis quibufdam verbis,
non incongrue formofacrornem ales imediguntur ,quibM* autfiitisyOUt cognofiert potefiis. Sed iam de ritu Sc
,
inhabitat nobifcum Dem. modo, quo hoflia: conficiebantur aliqua produ- ,

£u**mnho- Qux nunc hoflia dicuntur , etiam oblationes camus in medium, vc noflri habeant qux in anti-
fi olim
KoUnimei vo.
.
©lim vocabantur , qux 2 mulieribus etiam nobi- quioribus laudent, & laudabiliter imitentur qux
]j|>us fidant ; dc fandla Radegundc Regina ita laude digna.
fcribit Fortunatus Epifcopus Oblationes etiom :
JonuoT
fui* manibus foetent locis venerabilibus inctffdbiliter
diffien/aust. C A P V T LXVIII.
crntum bo- Olim apud Floriacenfes in die Iouis hebdo-
madx fan&x centum hoftiz,exquc minime con- Panes qui Euchariftix conficiendx
ftu maximi
etnfecrMts fecrarx centum pauperibus diftribuebantur vc- ; adhibebantur , vt pararentur.
teres «orum confiietudines fic fe habent Ipfa dio :

capitulum Sacerdos qui Miffa minoris hebdoma- CAUtio in frumento colligendo,^ ferendo,
iMtlsbdt-
darius tjl,cum Diacono cantat
,

M iffam de die ad altare quod hojhjs conficiendis deferutre debebat.

VctjCouC. fonti a crucis ad centum pauperes ,& finita Miffafingu- Mundities fingatur is in hoftiarum paratura.
lufingula dentur hoflia non eonficrata.
Pfalmi cantabantur dum hoflia coque-
hoftix rotundis as, tix S.Vincentius Fcrrerus
Hoftu rtrun rentur.
dinu iiuiuA ferm.in ccena Domini , reprafensat diurnam aterni
attrmtatem
mtat.
tat em quo caret principio ,
,
fine \ tecte monet & & Fornix cucharifticx a Sacerdotibus fieri
«terna cogitanda, quxrcnda non peritura. & iujfe.
S.Vinc Fetr.
y t ^, r j a i c fum pannis inuoluit , fic gratia eu- Hoftiarum confc£lio etiam puris virgini-
677* charifticis fpeciebus Chrifli corpus obtegit.obtc- bus ini an fla.
Maria pan- git myfterij huius veritacem.Sciic Guarricus Ab-
nu inuoluit bas fcmi.j.de Natiuit.Dom.qui huc fpe£Uns,air: Panem, (fi vinum populus offerebat, (fi viri
Chrifitt Gra *
&
prdtrfs vcl ignietis hodie infantem pannis inno In- prius quam mulieres.

ftieis fiscis-
,tOH » pofitum in prafepio altans ,
videte ne vt litas Farinam hoftix conficiendx populus ali-
bm. tegminis effindat , aut perturbet obtutum vefha fidei quando offerebat.
Cuatt. Abb. veritatem reuerendi corporis fub alqt rerum formis in-
guant* puritate , (fi nitore hoflia pa-
fueritis. Sicut enim mater Maria quibufdam ajfumentio
randa.
pannorum inuoluit infantem,fic matergratia diifenfa- 1
tortft fpeciebus rerum eiufdem [acri corporis nobis obte-
No flrorum negligentia perttritta.
git veritatem. Hoftias contracturus abluere manus itt-

fanis bsnedi Poft fertus editionem panis benedi&us fub ho- betur.
Ums fub be- ftix forma mulieribus offerebatur, quod ne dein- Panis qui confecratur in denarij formam,
fiia forma ceps prohibetur in attis Ecclefix Medio!.
fieret
mulieribus licet aliter olim fierent.
r nm
partum lib.j.tit.jo.cap.a.in hxc verba:Farwimj^#y?^wfr-
fofi Panis homines docet quo honore excipere
dabatur.fjusdperium ad EcelefUm venientibus panis benesiiEius fub
hoflia forma ne prabeatur.
fieri dtinttfs
Chriflum debeamus.
frebibitum.
Hoftias etiam de laudibus dici fcitum in facris Ad contritionem nos vocant grana qua con-
iteris cftjhinc i Wud, l^itulci labiorum no Urorum, Sc teruntur.
HtfiU^ttiam
ds laudibus, ibi facrificabo hoftiam laudis ; nec nouum i flue
Mctc.Tiifui. etiam Mercurius Trifmegiftus cap. Deum allo- 1 . Vo ftudio.quo nitore, qua folici- &7Q.
quens ait: Sanftus Sc cxcellcmior omni laude; Nfyfc rudine, qua religione olim &fru- Cmstio
in
fiifcipe verborum hoftias puras ab anima, corde & |\WYwmjs mentum pararetur ad hoftias con- fnsmente td-
tibi oblatas. fidendas in molendino molere- f>-
C -O Plerique falem adhibendum in corporis Domi- tur,& hoftix ipfx conficerentur, *****
' *
Saltu Dami-
nici facrificio contendebant, quod refert B. AI- & apparet ex his,qux habet D.Lanfrancus in dccrc-
dH
niti torporis
etiinus , Sc reiicit epift.69. his verbis : udiuimus A ris pro Ordine fanfti Benedici qur nouilEme fenurt
, det,
faerifiei» aliquo; in illis partibus adfirmare ,
falem effe in facrifi- ex Mss. codd. prodierunt , fic autem ille fcribit bsu.
mittebatur, dum corporis Cbrifti mittendum. Quam confise; udi nem cap. 6. Cura faciendi hofiiatfupcr cum ( facriltam)
jusd damna- nec vniuerfitlis obferuat Ecclefia , nec Romana cuflodit tft,qua vt mmdijftmegfi honeftiffime fiant fummoptrt
tum.
aut lori tat ; fic ille. Ali) prxtcr falem etiam mei. fudere debet. In primis, fi fieri potefi, frumentum cum
B.Atcuin.
Notari fui quod damnat S. Pafchaluis Radbertus epifl. ad magno fiudio granatim eligatur ; tltflum in fscculo
mei admifei- Frudegardura his verbis : Ad t-It imum quajfb ne fi- mundo, (jr de bono panno faflo , &
ad hoc optat tantum
dum ctaft - (juarii ineptias de tripartito Chrifli corpore, nonfalem, ponatur, (fi d famulo bonifiudij ad inolcndinurn defera-

sTacha L
*u* tn t0 qM i*btm voluerunt Quid .
tur. Quo sieLato famulus 'aliud frumentum in
ipfi mo-
mei adiicicnduro,cum ipfum mei fu totum dulce, lendino moli prisss faciat, vt illud , vnde hofliafieri de-
torum fuaue. bent,fine aliquaforde moli pofiea valeat. Pergit & dc Mundit 'tt
fanis . & Porro quia Dxmon Dei fimiaeft,etiam in hoc ritibus agit, qui feruandi in hoftiis ipiisex farina
finrulfis in
t p*sm imitari Deum voluit , fe&atores habens qui in conficiendis: Reportata farina fecretarim,&fratres hojliamm
,

facr s p an c
‘ » m &
potum in initiatione certa qui eum iuuare debent ,anttqua manut,&fa- Piatura,
incipiant
{ lu ^ am iuftorum formula Chrifli exemplo of- cies lasset „albis induatur,capit a ami&ibw velet, prater
W cm '

imGeutilium l
fatris. ferrem ;
rem in hunc modum refert S. Iudinus tum, qui ferra tentumt, &
inde fentiturmefl. Horum pfalmi r**
c
S.Iurt.Mart. Martyr apologia fecunda pro Chriflianis:y^pe/?0- vnusfisper tabulam mutdifftmam ipfkmfarinam aqua tabitur dum
Us in commentarqt fuis , que Euangelia dicuntur , ita
tradiderunt , eum accepto pane
confpergat ,&r manibus fortiter compingat
, & maceret -,

Htrentmr‘
e*~

Jibi Chriflum precepiffe fiat er, qui ferra , in quibus coquuntur , tenet , manus *
cum gratias egifit,aixiffe. Hocfacite in memoriam mei, chirothecd habeat inuolutas. Jnttrim dum ipfa hoflia
hoc sfi corpus meum dixiffe etiam stccepto poculo cum
:
fiunt cr coquuntur , dicant qdtm fratres pfalmos
, fa-
egiffet gratias. Hic efi fisnguis meusfibique filii dixiffe. miliares horarum , (fi bamu canonicas , vel de Pfdl-
Noturini Agnus Eucharill. S terta
 -

206 Lib.V. Sacrorum Eledorum,

teri» ex ordine quid tamundem valent ,fi ita petitu Pergit , 6c noftrorum Sacerdotum negligen-
voluerint. Silentium loquendi
,

omnino teneam , ille ta-

68l.
tiam pungens,ait:Kidf/ quanta fit negligentia Sacer-
Seflrortim
men qui ferra tenet ,/i neceffe fit , breuiter , qued vult dotum nojt rorum ? Olim Sacerdotes legales, ad propofi-
nsfligentim
indicare petefi famulo, qui focum facit, & ligna portat, tionit, agrot ipfi excolebam , feminabant , triturabant, fsrSIriQa.
qua debent tjfe valde ficca , C ante multas dies de in- molebant pinfibant panes formabant ,
, ,
& coquebant,
duflria praparata. erant que de fimila mundiffima : attamen in illit pa-
Panes qui menfx cucharifticxferuiebantolim nibus fila eras figura. Heu modo panes, fub quibat efi
68o.
a Sacerdotibus fieri jubebamur , aut ab eorum veritas jd efi, corpus Chrifti pofi conficrationem , mode
Fcrrru tu •
thuri iliet h pueris , feci coram ipfis ,ita decernit Capitulare pinfunt formant, & coquunt negligemes vxoret campa-
Sacerdotibus Theodulplii cap.5. dum ait
Panes ,quos Deo infia-
: nariorum, dr ideo talet eueniunt negligentia. Vnde cum
f,ri lufi. crifuium effrrtti ,
aut d vobis ipfit . aut 'a veilrie pue- Abbas nofier die quadam celebraturus efiet Aiifiam in
Tbcudulfh. ra coram vobis nitide ac fiudiofit fiant. Et diligen- quadam Ecclefiajfr efient hofiia nigerrima, ait campa-
,

ter obfintetur , vt panu <jr vinum, & aquafine quibsu nario : De quo grano fiptt hofiia ifia f Refpandente illo,
Mifit nequeunt celebrari , mundifjime , atqueftudiose de sustna. Noluit celebrare , valde arguent i dum di-
tra£lentur,fr nihil inhifiride,nihil non probatum inue- xit ,
quod nihil ibi fieret,

ttisuurjuxta illud quod ait Scripturafit timor Domini Hoflias contrccftaturus abluere prius manus Hefliti tus-
tre9menrist
vobificum, efi cum diligentia cunila facite. debet , fic ex noftrorum confuetudine notabar
abluere mu-
Holi arum Hoftix i virginibus confici olim jubebantur» nofterin hifce verbis peritiffimus pater Andrcas tu
v tube tui.
eenfeSio etiM ficut & ex quo fiebant.
purgari frumentum » Gaftaldus in fua praxi exremoniarum lib i fccft.j. And Caft.
furis virgi- Certe id luadet Petrus Abaciardus cum regulam c. j.n.7.ait enim Quoties vtfisum exequatur munus,
:

nibus iniua- manus, linteami-

mulieribus fcriberet,qux in congregatione fimul hoflias tangere contingit, prius lauet
»4 .
viuebant.ait enim.vt habetur cpi(k.i. Hofiiasfifieri na tnunda adhibeat,ferrelfque inflrumentts politia vta-
1‘cct.Abicl.
potefi virgines covrxct aut ,&frumemum pur- tur, nulli alq vfisi vnquam applicandis.
gent ,
vnde fiant , (fr altaris pallas abluam. Panis, qui confecratu^denarij formam haber, Panis , p,{

PW, vi- Populus olim panem , & vinum offerebat ad habuit & fuperioribus fxculis , licet antiquitus ei'fterauo in

num populus facrificium , nec viri tantum, fcd & mulieres, aliter fierent, panis quippe magnus confecraba- Menan/ fa-
mam Utit
efferebat, rir licet illi prius iftis :difco id ex libello ordinis tur,fumptaex lingulis domibus a Sacerdotibus ,

aliter olim
viri friat,
ytdim mulio
Romani , vbi ait : Populus dat oblationes fisas , idefi , farina,
qua panis conficeretur. Meminit moris fierent

res
panem , & vinum , (jr offerunt cum fauonibus can- vtriufquc Honorius Auguftodunenfis in gemma Hoaot-Aug.
CM Rora. didis ,
primi mafiuli ,
deinde farmina. Vi ro- atliinx lib. 1 .cap. 66. dum ait : Fertur, quod olim Sa-
rum, & fer minarum mentio fit etiam in decreto cerdotes e fingulu domibus , vel familui farinam acci-
Fabiani P. P. in codice Decretorum lib. f cap. 7. .
piebant,quod adhuc Graci feruant, & inde Dominicum
vbi hxc habentur Decernimus , vt in omnibus Do * :
1(r
panemfaciebant /jue pro populo offerebant, & hunc con-
minie ts diebsss altaris oblatio ab omnibus viris mu- , & secratum eis diflribuerunt ,pofiquam autem Ecclefia nu-
lieribus fiat tam panu, quam vini,vt per has oblsttionet mero quidetn augebaturfcd fanQhate minuebatur pro-
a peccatorum fisorum fafeifou liberentur. pter carnales fiatutum efi,vt qui pojem fingulis Domi-
Farinam hoftix confidendx populum ali— nicis, vel tertia Dominica,vel fummts feiliuit at ibus, vtl
681. uando abftulifte, indicat Honorius Augufto- ter in anno communicarent. Nc ante confefftone,& per-
Terinam ho- iinenfis cap. 18. dum ait : Fertur quod olim Sacer- nitentium,pro aliquo crimine indicium fibi fiumercnt.fi’
fiia eonfieif-
dote t defingulis domibus , velfamilqt farinam accipie- quia populo non communicant e, non erat netefie panem
da fatuius
al! quando of-
bant : (quod adhuc Graci feruant ) Cr inde Dominicum tam magnumfieri Jlatutum efi in modii denarif formari,
frrrhat. panem faciebant , quem pro populo offerebant , btinc & vel fieri, cr vt populus pro oblatione farina denarios of-
Honor. Aug. confecratum eis diflribuebant. ferret,pro quibus tradituDomini recognofieret , qui ta-
Quanta pu*i-
Quanta puritate & nitore parandx hoftix ,
men denarif in vju pauperi, qui mebra fisrtt Chrifli,ce-
t*tt df niccrt finr qux euchnriftico facrificio debent defer - ad hocfacrificium pertinerer.
deret, vel in aliquid, quod
,

ftefiia paran- uire, colligi ex hoc poteft quod verfat Cxfarius

,
Vel a pane difeamus honorem Chrifto fub Eu* 68j.
da. lib. 9. cap. 6 f. Circa hoc bienum iuxta Coloniam in chariftia latitanti deferre;panis fubftatiatn relin- Panis homi-
Ccfatiut. ne1 dotet quo
villa qua Belle vocatur ,geflum efi quod dico die qua- quit, accidentibus comc&us.vt honoret creatorf;
honere exci-
dam cnm Sacerdos
, Mifiam celebraret ,& diflo Euan- hinc illud Guillemi Parif.craft.de Euchariftia:/*-
fere Chriflg
gelio , vt faculstribstt mos efi, miniUrant e flholare, ho- fium,cfr confient ancum erat, quod adueniente vero pane debtamtu.
fiiam patena fuperpofitam fuper corporale locaffet ,
illa cedat materialis, neque efi eius iniuria,imo ius creatoris Gutti. Pu
mox refiliuit
,
putant hoc Sacerdos cafis accidiffe , neque efi,vt ei aduenienti honorem deferat creatura ,rslinque-
hofiiam bene locatam denub eandem fisperpo/uit , qua tit ei penitus locum f.uum,& est era, que ab eodem crea-
remotius eo intssente refiliuit quam prius -.cumque tertio tore acceperat,vtpote albedine faporem, tfr quantitate.
id tentaffet jjuafi turbine impulfa,proicQa efi de altari, In creatoris obfequium in nihilum creatura in-
Quo vifis territus efi valde, fetanto miniPierio indi- & fenfibilis verritur , &rationalis fidem non exhi-
gnum reputant ,
praeepit fibolari vt eadem hofiia re- bebit , fcd perfidia in fummumcft?Qui fupiet,
firuata, aliam fisperponeret, quam & confecrauir, diila mentem ad nihilitatem fuam voluat, nihilum fi*

vero Miffa,toHens ficum hofiiam pradi&am Coloniam putet in fni creatoris aduentu.
properauit , inuenienfque Priores apud fanflot Apotio Grana prius conteruntur, vt panis fiat , qui in A i nutritie-
nem nes ve-
los, hofiiam eu oflendit, quid de eo ditium fit recitautr. Chrifti carnem vertendus cft ; teftc hxc res con-
tans grato,
Cunilis caufam mirantibus , vntu Clericorum hofiiam tritionem docet, qux peccatori necefiaria, vt hu- qua conteri-
contra lucem leuant matulam in ea contemplatus efi: ius mcnfx coniua fit; feite B.Alb.fer. 1 j .dc Euch. tur.
quam asm in affetlu multorum fregiffet , cimex , qui Grana' ad flatum, in quo fimt,in hofiiafiunt dedufta in B.Alb.Mago.
vulgo pediculus pstrietinsss dicitur, apparuit in ea deco- hunc modum, primo contrita efi duritiej eorum per mo-
fhu ; & glorificauerunt Dominum omnes qui aderant. la, & in minutas portet redaHafitc peccator qui dignus
J-Jaud dubium quin d fantlu Angeli' rriella efi,qui non erit corpus Domini fiouere, debet fi praparare per cordis
fiunt paffi , vt panis tam foedo vermiculo corruptus per contritionem ; fac in te molam ffiritualem de duabus
minifitrium Sacerdotii, tranfirtt in corpus Domini, fic molaribus ,confideraudo mifericordiam Dei , iufii- &
HeUevvecus Prior montis /antia Vfalburgis teftatur tiam admo/liendum cordis tui duritiam ; conterantur
fe eandem hofiiam xndifie. Sacerdos adhuc viuit qui
,
vt granum , qui eucharifticum panem ex triticq
mihi minus credit, interroget illum. contrito confcftum,ederc ad vitam cupit.
CAPVT
 -

Agnus Euchariflicus. 207

C A p V t L X 1 X. 1

Quxdam obferuationes circa formarum formationem,

& apparatum.

Hofiix ut paranda:. cerdos ad id deputatus praparabit ,

aditer »

In boflijs annus cxprejfus quo ferreum tens diligenter , vt vtgejimo quoque die
,
ad fummum recentes aptentur , antiquiori-
inflrumentum quo conficiuntur , con-
finium
bus abfumptis. Imago facra Crucifixi , &
eft. non alia in maioribus , dr Pietatis in mi-
Tres fimul hoftias ex ferreo infbumento noribus imprejfa Jit t & vt nitide ac fiu
prodire. dies e fiant ,
diligenter obferuet , edfqtte for-

Se pulchrum cipibus ad id tantum paratu vel alio fi-

in euchariflicu formu. ,

nuit inflrumento tondeat , aduertens pra-

Lilia, ro fx,c? flores •varijin eucharifli-
eipue , quod in Rubrica dtijfalii noutter
cu formis. emendati eft additum , vt fint integra , &
Vafa quibus forma conficransU feruan- d fragmentis purgata ; fcd dc imagine
tur, qualia ejfe debeant . tradit ,
non folct tanta religio feruari,
inores hoftix in peculiaribus vafculis quin aliae quoque imagines imprimantur,
vt videre in illis eft ,
quas infra fubii-
cufiodieneU.
ciemos.
4. E hoftiarum apparatu , te In ferreo illo inftrumemo quo con- ,
In bofliji

HoflU vt f£jt inftrumcmis, quibus aptan- fici hoftia: folent , te cucharifticar for- *»nm «*
•f ar*ndi. F tur,ica icribic nofter Gaftal- mz formari annus aliquando quo fa-
,
P ”!"**?10
And. Gaft. fcjj gfSjA» dus in fua praxi exremo- &um fculpcbatur qui te in hoftiis ipfis
,

niarum lib. i.cap y. Hoftias apparebat , cum cuderentur in hunc mo- ejHe ce
„fi_
pro Mifiis celebrandis Clericus , vel Sa- dum. cimturaon-
filiam tfi.

s x

'
Djgitized by Google
 .

•« .
1

Cf emines e* nxflrunurnto ferreo prodire. LoSliccjolcnb , ciddiiif t&fonnis particula-

imago
q^q0
rutri ; trc£ exire noi-» udeoJr-ccjuons.^Jed iamcr\Ja£lurix ali^u.aiid&., ruiJixlfieSla
cotrfxrinai.
‘Jrejjirnullto-
fiiax e** ferreo

68 <- Buccetlrau£ oJsacromenUm jioroharrtur olim ,Jcrt Domini nffiqitm rrftrtha «t > *Utrum
Ach,
m Je^nlthnttn
jutro Jef A tntrorJum
- ^
dejiatiifis
j 3o
,Oit MOtautt etiam lAoTanus cert^ tata apparet im-
Jiteis fbr- ricuUjo
*UJ» illoilla quo
.
,
.AmiMrotJam» a dp
q*t£ AmsUlrodomi ip ruatur , Cnrift* Jeputekrum
CnriAi Jfyutekrui** iniprtffum ntorys * mo alus
imprtffu*
''
fioitia reprunt ,njt conitat i» hir, ^uoshtc Julii cio %
Alolan.

Digitized by Google
» r.rv j»

Digitizedby Googlel
i
 .

Ag nus Eucharifticus. 209

Lilia, rofas ,
variofque flores fculpi folicos in formis eucharifticis obferuatum a no- uiio,nfi/f
bis cft,& colligi ex illis poteft, quos alio fpc&anccs alibi plancauimus,& ex his, quas hic
*)
exhibemus in hunc modum. • fimu.

686. De vafculis , in quibus hoftix feruandae funr, Et de domibus hoftiarum minorum ftatim Minores bs*
Vmfk quibit* hxc habet nofter Gaftaldus in fua praxi carrc- fubdir. Sint & alia vafit fimi Iia pro confirmandis fii* in fecm-

mon,arum . fed.
l>b. » f. cap. f Vafia pro fieruandis Lotius minoribus, <jua non fiolitm fint in /acriflia , ve-
^cranJa for
‘uantur, 'quo- f,nt XRCENTEA, fiu EBVANEA, X/tl rism etiam in faceti* , in tptibm filetfieri fiacra ctm-
lia tfte df OSSEA, tfuod fifirtt LiCNEA, intus deaurentur, munio. Sed maiori Audio & cura cordis vas pa- idem,
leant vel panno firireo polite obnolntHm in ip/u vafinliiyfin randum eft , & diligentius cuftodicndum ,
quo
Audr.Ciit, hoftUrut adhibeat. excipi EuchariAi* ucrainentuna deber.
S 4 CAPVX.

Digitized by Google
Digitized by Google
 Agnus Eucharifticus 210
Pomus fxb nomina Itfu.
CAPVT LXX. Nomen lefu in minoribus hodiis Varie eXproj/um,
Nomen Icfti in cucharifticis formis • Euitijjimvm lefu nomen
687.
varie expreifum. | cum mcllit illimo Euchanfti* lacra-
\ mento maxime cohaeret , ideo in
It/u nomen informia contradi format xm. eucharidicis formis varie exprimi
|
lefn nomen Angelorum, & aliorum S antiarum ima- * hoc nomen folet.
gini bus formatum. Er in primis contrade feriptum hoc nomen jejunomtnin
Itftaabfque vlla contradienc in bofhji /cxlptxm. plures referunt cum ereda lupcr illud cruce, firmmtcnti*
Iefm Cbriflnt in formis. cuiChridus affixus, vc apparet in formis
iftis,
Oi feomatk*
Agnus nomini lefufultitthu. quas fubiicio.

iWM
OjffiSoruf»:
Jm<
TCPMMUM

Digitized by Google
I

Digitized by Google j
hjs »•« cmtraOt Jatliutr jJ mitg)
211 .

j , -ut affaret in halas Ou ^ot lu it-

I
Digitized by Google
Digitized by Google
 Agnus Eucharifticus. 2I 3
C A P V T
Cruci, &
fepulchro ChriStu* adherens.
In nere diuinitu* cruccs formant
hoStia.
Crux in maioribus formis varie im- Rvcb m in hoftiis imprimi folitam
O. 6q
prefla, varie in minoribus. nc ^as anibigere; dc pane confe* Cru*;„
vfwavW» cran ^° loqucns Nicolaus Cabaf.c.y. improffm.
Crux in pane impreffa. dc facrificio, aic : c# -jti i rtu Nic.CaUaf.

Nuda &r*Hi crucem in pone imprimit.

;
cinxjiac Christo crucifixo in eucha-
Apud noftros variis modis in eucharifticis for-
ristici* for mi*fculptu. Nud* tntx
Crux cruci fuperpofita.
mis crucem efformaram cuincunr ex, quas in va-
riis capitibus videndas exhibuimus,
J w chria»
er"*ifi*o •*
&przter illas
Chriftus cruci affixus varie in eucharisti- ift*,quxfubiiciuntur:& in primis nudam crucem cL* rinit *
'f [t * U
cis formis fculptu*. fculpcam probant hxdux,qu* ad nos ex Hifpania

Mortis imago in ima tranfmifTx fune, in quaru altera nuda crux vihtur,
crucis parte.
In minoribus hoSlijt varii
in altera prxter crucem, & hxc verba funt In hoc
:

crux infculpta. figito vincet Conflomine, geminas hic impianto.

Digitized-by Google
Digitized by Google
Digitized by Google
Digitized by Googte
 : 1

Ag nusEucharifticus. 215
Inter has, quas oculi» tuis obtulimus , poftremas vides mortis imaginem in ima cru- (y I,
cis parte offerentes, quae audoti vita: in Euchariihco (aeramento, quo vita eft , ac ad vi-
tam cfl , iure fubiiciuntur. (» "“*
In minoribus quoque hoftiis, varii crux, *£ cruci affixus Chriftus impreifa, imprtjffus
eft, vt videre licet cx iftis, quas hic exaratas offero. *•*»• «**
eruM
ftm.

Mirum illud , Sc cira cruce cohzrens , in acre Stella variis modis vario numero in formit
Jn»ir» W»;. diuinitus in crucis formam quinque hoflias vi- eucharisticis locata.
»itus erutu f« ; rem his verbis narrac Czfarius lib.p.cap.i j.
Sol, cr Luna in eucharifitcu formis.
firmant ho. Jn villa t cui.... vocabulum efi , Sacerdos quidam efi

* am *‘
.
nomine Euerardus , hic ante annoi paucos ad Ecclefia
Stcllx t» particulis t minor ibuo hoffjjs in- &
tiufcLem fefiiuitatem vicinos Sacerdotes conuocauit F'Sf*-
filcmnit^niibus eis in vefferis circa altare , (fi infa-
nientibm vnm ex eis pyxidem qua fuper altare cum
, ,
Tiliai cum euchariftico pane 69?:
corpore Domni pendebat cafu euertit (fi quinque ex
, ,
ne&unt Grzci ; hinc illud fandi SttBa* eum
ea bofliat exhaufu. Quod vbi comper erant tateri, mox Chryfoftomi in fua Liturgia : ouebarinieo

organa fua [offenderunt ;

quarentibus eu boflias , (fi
5vfdstoue t ineickir vlSnr
i itfti/t
«une Grsn.
non i nuenientibstty poptdo eiello , & foribus objeratu , “7
. f
. .
«- -
•***,
x
«, M>i
. .
•
,
«*f
«

S.Chtyioft.
dum omnes angulos perferatarentur , nec compar errnt, 12» imltss , * Is* fi onuttso 1 eodem rcfpi- ,

Vnut eorum,diuino duliu , ambitum, qui erat circa mu- ciebat Nicolaus Cabacilc in expofit. Lituigi* Nic.Caba. ,

rttm , afeendit , vbi eafdem boflias in modum crucis cap. 1 . in hzc verba :
Qui autem, qua in pane
diffsofitas attendit : erat enim idem circuitus pyxide dilia , (fi fafia fient , per qua rmrt ‘Domini fignifica-
multo altior : obfiquens aer fiso Domino ,
corpm eius batur , nihil aliudfunt , quam typus , (fi figura : panis
de pyxide lapfum, excepit, nec in locum illum fublimem autem adhuc panis manfit ,
neque quidquam aliud ac-
deportatum efi. Amat cruccm hoc duramentum» cepit ,
quam vt Deo denum effit , & ideo fert typum
amet, & qui hoc facrarocntum amat. Dominici corporis in prima atate ,
quoniam illud

quoque ab initio donum fuit , vt ante ditium efi : ea

de caufa miracula qua in illo fafia funt , cum recen-
,

C A P V T LXXII. *
ter effit natus , & adhuc in prafipio pofitus , Sacer-
dos in pane recitat & offendit fuper
, ,
eum enim
Stella: in hoftiis impreflx, impreflus hnponens afftrifcum ,
qui dicitur , feu fieUulam. Et
ecce , inquit , fiella venient fietit fuprd vbi erat
Sol, imprefla Luna. puer.
Srellas variis modis, vario, Scdiuerfo numero *•*<•
Stellas cum cuchuriHico fune conne fiunt in euchartfVicis formis locata* vides in iis
,
qu* mtdk *

Cruci. hic exprimuntur.

^ tuebarim
fihu Ucoto.
T 4

Digitized by Google
Digitized by Google
 aiff

Digitized by Google
 '

Digitized by Google
 Agnus Eucharifticus. 218
Nce lo s circa Euchariftiam £q6.
CAPVT LXXIII. excubias quodammodo age-
re Dcumquc Tuum fub Eu-
,

Angeli in eucharifticis formis chariftia latentem iumma hu-

fculpi folici. militate, ac rcucrcntia colere, & adoraro

fupenus dixi & addu&is fandorum Pa-
,

Angeli in hofliarum Ambitu varie exprefii. trum au&oritatibus probaui hic quia dc ;

Angeli fub crucifixi alii. illis ago ,

qux in eucharifticis formis ex-
^Angeli calicibus tanquam effluentem e primerentur, probabo Angelos in illis va-
Chrifto fanguinem excipientes. ri& fculptos.

Decem Angeli in aliquibus hcHijs vt le - Et in primis in hoftiarum ambitu An- Anget! in

cati. gelos varia forma, &: numero locatos hx bcUianm
t^Angeli in minoribus hoftii s^particultfque firmant , quas hic delineandas curaui in
exprefi. hunc modum. ,

Digitized by Googl
Digitized by Google
Digitized by Google
Digitized by Google
zed by Google
Digitized by Google
freto Juof ^Angelos jul
 Agnus Eucharifticus. 222
Vcmaristicw (itera- jqo.
C A P V T L XXI V. mentum ad hoc praecipui
Chriftus inftituit , vt per il-
Paflionis Chrifti inftrumenta lud paffionis fuz mortifquc
in eucharifticis formis memoriam noftris metibus
inferi beret altcque cordibus fculpetctur,
efibrmata. ,

quod palfus pro nobis Seruator nofter eft,

Tres claui in formis euchariliicis. vt cum mirum fi non crux tantum, & cru-
Claui cordi infixi. ci affixus Iesvs in eucharifiicis formis
Duo claui in nonnullis hofttjs. exprimatur ,
fcd & alia paifionis inftru-
Coronea fpina maUedf^uefub tribus ctauis. menta , vt per oculos res ad mentem iret,
Spinea corona. hzreretque memori^, quod corporeis ocu-
Flagella. lis obiicitur, varia hic dabo ab aliis citata,
Lancea, & fcala in eucharifticisformis. fcd fors non obferuata.
Angeli inftrumenta pafiionis gefiantes in Tres clauos cruci fubiicere vfitatifli- t„, rf„;
hoftttt peripberia. mum eft, vt videre in multisformis liceat, in /m
In minoribus hoftiis varie claui iw- quas alid refpicientcs afpicicndas dedi- nchnriiii-

frefi. mus, duas hic exhibeo.

/tm .i&v-, Anr

Digitized by Googie
Digitized by Google
Digitized by Google
Digitized by Google
 * , :

Agnus Eucharifticus. 224

Denique ditior Dominica: Paffioms inft rumen-
1 In minoribus quoque hoftiis tC parti- i.mimrit-u
7°?. tisformaiftaeft,qu*pr^t«clauoi Cruci fubicdtos
,

9- /
culis var ,j clauor imprcfl'oS,euincunt hx, *->*« «»»
1 '.Unlim-
in ambituAperiphcruoao Angelos habet plura ,,
flrum/to fof
paflionisinftrumemagellantcs, digna res efi,quz S uas
,
mP ant °‘
fnf.
(ionu gtflan-
ut hic petiti lectoris oculis videnda obiiciatur.
I
in Itoflia
terifberi «.
,

imago Domini eum litteris in hoc pane exprimitur:

CAPVT L X X V. quia & in denario imago & nomen Imperatoris -
, fieri

bitur ,& per hunc panem imago Dei in repara- nobis

Verba quardam hoftiis , cucharifti- tur, (jr nomen nostrum in libro vita notatur.

cifquc formis imprimi folica. Varia porrd verba , diuerfaque dida in hoftiis
exprimebantur , plures ergo formulas in formis
Jtesmir dc litteris in hoflia confccrata im- eucharifticis exarari noftro xuo folitas obferuo,
quarum aliquas rerui» Ecclcfiafticarum perito
prefiis.
lc&ori hic exhibebo, 5c funt iftx
Chrifli imago , & lirterz in pane exprejfa. In hoftix peripheria, ambituque harc verba
Varia verborum formuiz in eucharisticis
70^.
exprefta vidi ;Eco «vm via, veritas, VMrid ver
formis. et v 1 t a ; vt videre in ifta cft,quam videndam tum formula
hunc modum. iusurbadftt-
CbriHuifub Eucharistia via, veritas,^ vira. fubiicio in
eu fimu.
Confecrattonis verba m eucharisticisformis .

Ittiras quafJam hoftix impri-

mere antiqui moris fuiifc , cuincit
res,qux habet Cetarius lib.9-c.14.
hoftiam fcilicet confecraura in
terram cum cecidi flet impreflilTc
lapidi litteras, quas efferebar ; hxc huius aufiorit
funt verba : Plebamu {inflo Columbo in Colonicum
in quadaro filemnitate Pafihali populum communi-
caret ;
manu eu lapfis cecidit fuper pauimen-
hoflia de
tum Useribtu {Iratum vt autem Deminue fe eflen-
;

dertt Dominum terre, ficui (fr muris mox vt hoflia ,

quantum ad /pedem modici penderis lapidem tetigit

latens illi duritia cejfit , ita vt circuitu , & littera in

illa apparerent, quemadmodum fieri filet, cum molli cera

figillum imprimitur, Sacerdos territus , mox hofliam U-
uauit,& Luerem eruit, in quo cum tam ipfijptam multi
alq, tantum miraculum vidijfent,& exponiflent ,confilif
irtept Sacerdos locum tam mirabiliter hoflia fignatum

rafit ,
puluerem ponent inter reliquias. Huic miraculo
jimoldm Monachus no fler dicit fi interfuijfe.
Chrrfli ima- Forma panis confecratione fubiicicndi in de-
fj <£* littera
i

in fano « narij formam criam

aderitque ineo Chrifti forma,
fuperioribus feculis
lirrerx adjicie- &
, erat,
Verus ille fuit
,
qui de Euchariftia loquens, cMflm fub
t rrfl*

Honor. A ug. bantur. Ira Honorius Auguftodunenfis lib.i.de dicit : In Euchariftiz facramento Chriftus via tmharifii*
antiquo ritu Millarun^cap.};. Panis, inquit, ideo eft
,
qua ad corleftem Patriam i cur , vnde & via-
’

in modum denarii formatur

:
quia panu vita Chriflus tid nomen habet ; veritas eft, quia veritatem nu-
pro denariorum wtmero tradebatur , qui venu dena- trit.falfitatem tollit, ac errores ;
vita eft, & vitam
rius in vinea laborantibus in premio dabitur. Ideo comedentibus exhibet.
Nouarini Agnus Eucharift. X ^/»4

Digitized by Google
Digitized by Google
ut h/te -ve*l* cfpreffit offerunt- : jr j* CLAMANS II
A EMIS VI* fPlKlfVM. Viris charaftere eatJerr.

ht.tfuat A;- tui* ocuiit offert.

Digitized by Google
?
Digitized by Google
 Agnus Eucharifticus. 226
Illa quoque Chrifti verba : S 1 qjis u a n- I In aliis coronea fpinaredimicusChriftus apparer*
dvcaveritsx hoc Pans, vivet n 1 I cum verbis, quibusresexprimitur.exEuSgcliftaloan-
iETUNVM infignire eucharifticas formas ple-
}
j
ne defumptiscap.19. i z. in hunc modum. Plecten-
rumque folent; exemplum in ifta habeo, quam ex* te» coronam de spinis imposvervnt capit!
primi hic curaul. I « vs. Ad nos illata forma ifta in hanc formam eft,

Ccnfirrttic -
tie- Tp^ffimaconfecrationis verba, ea fcilicer.qufbius panis in Lego
m* -vt*b» ;» Chrifti corpus conuercicur,in cucharifticis formis oblcnuui
Sc ifta Chrifti verba , PA n i $ qjt fc ai

•mtlurifUtU dclincaca , TciJicct. HOC EST ENIM CORPVS MEYM, “ego dabo caro "
mea
cn I
e s t , in cucha-
ftrwm, ex Hifpania hanc ad nos tranfmific cum mulris aliis nofter I
r, ft ,c,# formis exarata i rem euincic ifta quam
Francucus Manco &
mihi, &
meis laboribus amicus. |
cx Hifpania accepimus.

Aliqiue hoftix criam in medio quzdam verba refe- In nonnullis hxc verba legm^pr: Eeo svm re-
runt, Tunc ifta : ECCE HOMO, & Chriftus eam ivrrictio, et vita, in hunc modum.
formam rcprarfcncans, qua populo oftenfus eft.

[
Digitized by Google
 ----

Agnus Euchariflicus. 227

Denique Se conrra&a verba in aliqui- Paleas abijeiat fiiritus frumenta ederem
,

bus legimus : vna ad me rranfmifia du- difionit.

plex R O
R cum fuperferipto habet in Palea falforum Do (lorumfermo.
hunc modum rr D ii i s qua: fi integri Cor a vitiorum paleis purgandum.
Resvr-
exprimatur, tne interprete fonac, Tribulationis tribula boni t an quam triti-
rectio Domini. obfignabit mihi fa- cum purgantur.
cile Leffor, fi alia litteris adnexa fpecfta-
bir, quod vt prstftet integram formam hic
’
Rve nta s (picas aliquando de- jo6.
mcflaSjau&or cll Plutarchus in vi- Crnnut frico
effotmari volui. demeffo.
ta Fabi) Maximi , /ulla, inquit,fan-
Pluuxch.
guinem fit* fronte ferebant fkdajfi
cruentas Autij fricas demefas.
De fpicis (anguine cruentaris dabo hic ali- De frifit [a fi-
quid , quod omnium admirationem vertere in guli./ inten-
tatu rti fin-
(luporem poffit. Au&or vir* fan&x Huncgun-
guUm.
dis hxc haber Anno Dominica Incarnationis non -
:
Arta.
gentefime fexagtfimtquarto in ipfis Ferijt beata Hu-
negnndu in viUa, qua dicitur Samulphi, cohors meffo-
resfrumenta fecabant ; eos Presbyter illorum' Larrfri
dus crebro reprehenderat , dicens fi interfui/] t Synodo,
in qua Rodulphus Nouiomenfis Eptfiopm iufjfit
fantla Hunegundss felium dtuotifme celebrari : at
iUifc cxcufJsant, quod vicinos /hos cernerem labori-
bus in/udare. Itaque Tlftgildis puella Presbyteri hu-
ius , ficut
ipfi nobis retulit , ex Jorore neptis colligebat
fricas, quas Hli mejfores relinquebant. Ecct autem dum
fi inclinat ad eat colligendas, eam quamprimum/ulht-
lit ,recenti /anguine madente confpicit , admiranttnt-
de Ille effit Janguis , reiecit j(picam. Tollit alteram, tollit
tertiam, quartam , quintam, {7 multat aliat , & omnes
videt fonguineUntas. Territa valde, currit ad patrem
fitum ,
qui tum forte in agrum exierat ;
indicat quid
,

fibt acciderit. duIU repre-

Pater ceu puellari leuitate
Omitto nomen lefu variis modis , & hendit i subet redire ad captum opus. Illa vero trepi-
formis exarari in formis cucharifticis foli- dante , jequitur eam poter fitnulque plurimas colli-
,

rum,nam integrum afttgnamus i ahaetiam gunt fricas mtere madidas ;

inquirunt num quis ex-

verba exprimi in hoftiis folita , prseter ea, meforibus digito /aucto fit. Illis oblhtpe/cemibus , &
/anile afirmam ibus nullim e/fi Ufam manum quafi-
qua: diximus , alia: forma: probant quas ,

, daru fricas ad Ecclefiam perferunt oferunt Presbyte- ,

cxhibuimus.vt in illa,
alib fpeftantes alibi ro , remque ei omnem exponunt. Ille ait nifi certiora
in qua nuda crux, hac leguntur 1 1 n hoc adferant documenta , fi hominibus incredulis non au
signo vinces Constantine i quam fim efc pro concione id indicare. IHo hoc dicente, quafi

cum dc cruce in cucharifticis formis fcui- trafra quadam lachnma e fpicis /anguinea prorumpen-
penda agercmus.delmcandam dedimus.'
tes gutta in terram decidunt. Tum ille pene exanimis
efilus pra timere fient prius timuerat indicare illud
,
populo , ita rmne multo etiam magis celare timet , ne

CAPVT LXXVI.
fu* negligeruia tardius ad populi notitiam perferatur.
Dato igitur figno , populum ad Ecclefiam conuocat,
eius inobediemiam reprehendit ,
diurnum exponit mi-
Spicae in eucharifticis formis raculum ; iSi audito tam infolito miraculo animu con-
fremantur , ad agendam poenitentiam fi promptifi-
expreffae.
mos exhibent. Sed ad euchaiifticas (picas acce-
damus.
Cruenta (picae demeffia.
Ex Eucharidia culmos.fpicafque d iuinitus ger- 707.
De fpicis (anguine cruentatu res fingularit. minale , narrat his verbis Sophronius in Prato Culmi
Culmi & fpicx ex Eucharifiia germina- fpirttuali, cap.i 9.
&
Cum vtnifem Stleuciam conueni-
,

,
friet ex ta-
runt. mus Abbatem Theodorum Epifiopum eiufdem duita- citurifi io ger-

tis. Ille autem narrauit nobis, dicens : Sub fanda me- minarunt.
Spicx in hoftiarum ferifheria.
moria Dionyfio huius duitatis Epifiopa pradece/fire Sophrtn.
Spicae, & vux oftenforium exornantes. meo tale quid contigit. Vir quidam erat in hac dui-
Tritici vbertas ,dr fiicarum copia.
Spica: ex arbore nata.
tate negotiator valde religiofus , & diues , fed hired-
cut : erat enim de Seueri fidoribm. Habebat autem
In ligno crucis nos panem habemus. feruumfidelem quemdam Janda, Apoflolica Eccle &
Hordeum ex arborum culminibus. fia communicantem. Hic fecundum prouincia confue
Fruges ex arboribus nata. tudinem die fando Cana Dominica fumptam commu-

Spicar ex quibus eruebatur panes primitia-

nionem innotuit in linteo mundifmo , & in armario
vt pofr fandum Pafiha vir
,
repofidt. Contigit autem
rum conficiendo igni admonebantur.
,

Me fidelis mitteretur Conflantinopolim negotq cuiufi

Cum baculis ex fiscis non excuteren- dam caufa , dimiffa per obliuionem /atra communione
tur apud Hcbraos, i dedit autem eius daum domino fuo.
Quadam

Digitizcd by CjO
 2.2.8 Liber V. Sacrorum Eledlorum,
clamans ,Kyrit eUifin,tonuenit odfinii am fc-
Quadam vero die aperuit armarium Dominui , mu-
pto fi.a '

inuoriifyue in eo fanOaa paniculae cltfum , ad ficrofinOum , ac venerabilem Dienyfium

ri Uuuolam ,
aaamanionu. ComriHasut eft autem in hac ,&hafi- hpifcopum Hec autem magnum,
,
terribile, &
cm- &
de illu faceret. Nam exitu corumu- nem rationem , omnernqut mentem exctdens miracu-
tabat , quidnam
Eccltfta Cathali- lum, non vmu aut duo, aut tres, vel patui aliqui vide-
riart nolebat ; ea quid effentfanUa
,

Et ume quidem dimifn runt,fed amnia Eccltfia , tiuefiue ruilici , CT indigena ,

cajpfaveri Seturiara harefu.
,41 ir armario, vt eram,
cegiteai quta rediuum effet
,
qui continentem ambulant, & qui nauigant ziri,& aly
fertuu , fumpturm eat. Cum autem veuiffet Corna
& amnes , & iUi tptidem clamabant, JCyrie tleifin : ceteri

De-
eat autem aliter Deum laudabant : omnes vero pariter Deo
Detriti, nec ferum ilefidelu rtdtjfe, , voluit
& gratias agebant pro ineffabilibus eius mirabilibus. Sed
mirm ipfim comburere , ne rurfm in fecundum an-
num feruarentur. Apmaapaa armario , vidit omnei ad eucharifticas formas accedamus. —
& fpicat germinaffe. Vnde Spicas in hiltoriarum peiipheria exprimi foli- JQo.
fanOat paniculae cuimot ,
ntuo admirandoqua tas non eft, quod vocemus in dubium, hoc cuin- tftea iu Lt-
ingenti timere cemprebenfm in /l tanun fers-
particulae, <t eum omni de- cunt ha: formae, quas fubiicio.
frettacule, fument fanClaa * fkttta.

vt vocant , ornaffe aliquando non eft

Spicis ex auro formitas oftenformra ipfom ,
,
tfoq:
Summi Pontificis ftruendum
La ete dubium i cetti tale
fuit illud . quod ex mente Pauli I V.
auro forma- C rat, noftri ad hanc formam, adhanc ferd mentem, licet non magnificentiam, hoc per.
fpicas refert, vt vitem, vuam*
,a in aflen-
fj ccrunt , cuiui effigiem hic delineandam curaui,qu* ita
que przfeferat in hunc modum.

Digitized by Google
*
22Q #

Y
Digilized by Google
Digitized by Google
 Agnus Eucharifticus. 230
r" l!
Sed quiahic fumus, aliade fpicis affcramus,qux pij audoris inediti , rrad. de prxparar. Midi, fe- x— •

liccr eucharifticas formas non tangant, euchari- rix j. O Panis calrfhs ioflw igne tharitat is in ligno
fticarum tamen occatione i nobis tangnmu/. crucis,probe vires anima mea, probe ferulam, non (pi- Anonym
710. De tritici vbertate, deque multiplicibus fpicis cas tantum habemus in arbore ,
panem habemus
TWf/f/ vbrr ex vno grano pendentibus, res digna reccnfitu cft, ad vitam, ad delirias.
rmt Hordeum quoque
, (*r fotu-
qu* in terra Hifpaniola frequens, rem his verbis ex arborum culminibus HerJeum rx
rum cepio.
orborum tui-
Alexander narrat Alexander Gerardinus in fuo itinerario prodiillc traditum ab aliis efl. Capitolinus iu
menibm.
Cctaid. lib. 15. Ignoro , quid referam de tritico : feruntur fru- Antonino Pio, ira feribit : Vifmejlin Arabia iu
Capuel.
menta , & ab vno grano plurimi e vefligio culmi basu/ anguis, maior/olitis /jui fe a cauda medium come-
oriuntur, in quorum cuffide longifftma frica funt. Inde dit. Arabia fuit. Hordeum in Mafta
Lues etiam in

e fngults intermedtfi multi procedunt rami, in quibat

•
in culminibut arborum natum efl.

noua quotidie frica nafcuntur , fr prima frica nondum Fruges ex arboribus natas olim , referebat fruges ex or.
matura recentes omni parte frica pullulant , quarum ma- Conradus Abbas Vrfpergcnfis in Chronico,dum beribt» noto.

turitatem operiri longum videretur , & veram elicere ait : In Bononienfs agro fruges ex arboribus nasa Vifpeiecnf.
Abb.
*
meffem ,
labor Sitipbitu effit. funt.
Ex vno grano alicubi quindecim fpicas cer- Spicx ex quibus frumentum eruebatur , quod Spica ex qui»
minalTc notatum ab aliis eft oculis rem vilam,
, panibus primitiarum conficiendis deferuire de- bu* frumen-
videndam aliis exhibemus in hac pagina. bebant, igni admoliebantur apud Hcbrxos, non- tum erueba-
tur fouu fri -
nihilque terrebamur, fic habet audor
miriori rem»
D^TDin cap.74. licet aliqui non de fpicis id Ji imJo igni
incelliganc fed de granis ipfis ex fpicis excufTis, a.irr.eurl oli-
,

qux vafo perforato igni adinoucbantur;vbi etiam tur.

Hcbr.
addit ex Rabbinoruin mente non baculis excufla
Cum botuli!
grana ex paleis , vt mos erat , fed arundinibus vi- groma ex
fo-
ridibus , ne fcilicet grana baculorum idibus tu in excu-
frangerentur. terentur ofud
Hebraei.
Paleam , & triticum ira verfat fandus Grego-
rius in Prolog. Cantic. Sicut enim palea frumen- 711.
tum ,fsc & litera tegit friritum , fed quia iumento- t oleat obq-
tum efl pales't , hominum frumentis vefei , qui humana
tiat ,
aui
fo-
riiu» frun. ru-
ratione vtitur paleas abi/ciat
; ,
frument a friritm ede-
to edere di-
re diffonat. Olympiodorus in cap. aj. Hiere-
fenir.
mix ita de palea , trit icoquc d:(Trtj t. Palea ignis Crepor.
alimentum efl Pfeudoprophetarum ftrslto , triticum ve- falco falfb-
ro homini vitalem largitur vim fermo veracis Pro- ri Dederunt

pheta , qua enim confbciatio mendaci/ , & veritatis.

fermo.

Paleam referunt hxreticorum fcrmonci, frumen-

tum Dodorum verba, qui veritati litant , verita-
tem tuentur.
Triticum , quod excudis paleis teritur , vt pa- Cerei vitio-
nis fiat , rede monet , cor & vitiorum paleis rum foleit
purgandum.
Spiea ex a, Spicas ex arbore natas traditum 1 plerifque purgandum cfTc , vt notabat fandus Thomas
S.Tbom.
boae nato. eft,& in hanc fere formam res intuentium oculis opufc.f8.cap.io.
exhibita. Non vna olim ratione grana ex paleis excu-
tiebantur ;
hinc Varro lib. 1 de re ruftica cap.j z.
.

Ex fricis in aream exacti grana ,

quod fit apud alios
iumentis vinclis , ac tribulo , id fit e tabula lapidibus,
aut ferro afperata.
Tribulx in hanc rem meminit ^tiam fandus TriluUtitnit
Auguftinus in Pfalra.^a. Boni grana funt , mali tribula beas
r inquam tri-
palea. In aream intrat tribula , paleam concidit,
ticum pur-
triticum purgat. Triticum ille maximi referre gantur.
debet , eucharifticum panem edere digne dc- S.Augtirt.
fiderat.

CAPVT LXXVI.
Dc particulis qua:dam obfer-
uationes.

Particula- minores hoftix dicebantur.

Minores hoHia pcrfe&a: rotunditatis effe
debent ,cr k maculis immuncs,a fragmen-
tis purgata.
Particula o&auo quoque dic renouanda.
Nobis in crucis ligno vitx panis eft codus, Cribro particula a fragmentis exempta.
7H.
quo alimur ad vitam hinc -,
illud Anonyrai , fed Pyxidum nu merus, qualitas, amicus.
Nouarini Agnm Eueharifl. Y x gui
 - . - , ,,

2$i Liber V. Sacrorum Ele&orum,

«SW vnus Chriiiw in tot particulis Jit, /cito deferatur , altera in Tabernaculo remaneat, Fbi beib

exemplo explicatur. pra inopia ex auro , vel argento Laberi non poterunt,
pet ex aurichaleo ,fiu fi anno inaurato erit , vas vero
Clara cum pyxide in particulis exprejft.
feu cuppa erit ex argento , faltem intus auro i itu a,
Agnus in minoribus hofftjs. em rn 4 P 'alato benedic la benediUione , qua habetur
Annus in ferreo instrumento ,
quo particula in fine Mi(falu nuper emendati ; omnes autem paruo
conjiciuntur. conopeo firiceo , atque auriphngiato ,
eoloru tempori

Res varix exprejfx in minoribus hojlijs. eonuenirnris ,

cooperiantur. Licet autem in aliquibus
E.clefitt fimper albo tegumento operiantur , exilius
RiCTER en qux dc particulis, tamen S ura ipfii pertrafl antes ,parua conopea immu-
7 *
3
*
yyV
,
hoftiifque minoribus configri.ini tant, firut & in reliquo ornatu tiufdem/anflijftmi Sa-
cu*n de maioribus agerem , fuper- cramenti , videlicet in ciborio ,
ac Jloia , qua communi
funt milii aliqui qax in hoc cn- omnium confinfit mutantur.

p UC coniicio , illa praetermittens, Qui vnus Chriftus in tot particulis fit , fcito 71
qua: obuia cuique , oblerunt a funt. & explicat, exemplo GuitmuuJus Archiepifcupus £*,; mm
PmrtUuU Particula: dicebantur olim.qux hoftix ill.r, Aucrfanus lib. 1 .dc veritate Euchariftix.dum ait: chritim /«
miutrn hs- tet partualis
qux populo diftribuuntur in facra communio- Quotidiano experimento cognofiimus ,
quia intelfefhts
fti4 diceban-
tur. ne, Cxlarius lib. 9. cap. } j. in loquirur. Noflis nofler , idefi, verbum cordis noflri cum illum quo- /./•**'
f/g
Ctur. quot hic repofueriiU partiesdas ? Jic enim hofiias vo- dummodo voce vellimus , vt qui in corde noflro la- tHr_
care Jolent . tens nobis fotus cognitus erat ,
per vocem alui etiam Guuimmd.
Minem ht- Eius, qui buccellas prxparat, prxeipuum mu- mauifeflari peffit ;
eodem tempore & totus in corde
fi i e ptrfels nus eft curare, vr perfeci t fint rotunditatis, ma- noflro remanet totus eque mille hominibus cum
, (fi"
rauaii tatis
debent,
culis carcant,& fragmentis. Noftcr Do&illimus affumpta voce fisa quantum infiefi , ita apparere po-
'tjft
.i maeulis Pater Andreas Gafhldus in fua praxi exremo- , vt non folam ip fe firnul omnium corda ccHutlrst
tefi
iwmuoes 4 ni irum lib.i. fcft.t. cap.f. num.6. vbi hxc habet
, fed aurei etiam cunflorum ipfii qua vtflitm efi voce,
fra^m-ntis
putat*.
in hanc rem. Pro diebus feflit prsparabit fuflicien- eodem tempore tota &
indiuifis perflringat. Si igi-
,

tem mrn-rum bofliarum minorum, prauidens vt pri ,

tur humano verbo Deus tantum praflitit,vt non fotum
AnJr.Gaft.
slie confleremur prius tamen omnem adhbeat dili- ipfiim etiam vox qua quodammodo veftitstr , od
, , fid ,

gentiam ,
ne qua fit inter eas macula , vel non fint mille homines eadem firnul , totaque pertingere valeat:
perfeila orbiculares ,fed omnej fint pura , nitida , (fi nemo hoc ipfitm de omnipotentis Dei vnico , omni- &
a fragmentis purgata , in pyxide , feu in ipofe , in potente , & coatemo verbo, &
de came eius qua fimi- ,

quo fieri debet earum conficreuio , bene , ac diligenter liter , vt nobts ipfim verbum apparerer , vefiiuit , <£
fi
diffofna, capere non pofftt, habere incredibile debet quod de fra -
,

VertituU Dc o&auo quoque dic renouahdis,

particulis giliffimo , &
traufitorio verbo hominis C* monent 4-
0?AM*
que Iit
-1*0
reuo-
& earum numero , h.cc habentur in ndtis Ecclcf. neit vocibus vixque exifientibus , (fi nunquam pre-
Medio!, lib. tit.i6. cap. 17. Qnjnque /altem par- ualet capere , (fi tamen pene experimento habet. Sed
UA» It.
A&.Mjdio!. ticula confe: rata feriuntur affidue vbi fitnllijfimum ad formarum formas veniamus, & qux a nobis
S tcrammtum confematur , qua ollauo quoquo die re- in hac re ohfcruata fuere , docto Lcltori expen-
nouentier. denda exhibeamus.
7 4
' -
Cribro particulx eximi a fragmentis de- Varia exprimi in particulis folita, fient & in B CUracum*
Cribm ‘Arti- bent ita prxctpit in fua praxi exremon tarum
•, maioribus noftris, non ell quod dubitemus, qux f?* 1 * **
tu!* i frag-
lib.i.fcdV.i. cap.f. num.x. harum rerum pentifli* fuperihs variis in locis dedimus id euinctint, *£*£*“***'
mtntu exem
ft*.
mus Andreas Gaflaldus; Ad minoret holi i as ad- cuincuut qux hic fubiiciam. Bcatiffimam Vir-
Aadi.Gad. aerandas inflrumemo ferreo forma rotunda eas ada- ginem Claram Euchariflix facramcnto impios
’
mufjim circumcidente, vtatur , (fi cribro e retibus con- monafterij fui inuafores in fugam vcrcifTc no-
fello antequam confiirentur bene purgabit tum cft fuperno fpiriru a&a fumpllr hxc vir-
:

Pyxidum iw* De pyxidum numero, qual irate ami&u , , hxc go vas, in quo condebatur Dominicum corpus,
mtrur, quali-
r*i,*mi 3 ut.
noftcr Andreas G.iftaldus habet in facra praxi & barbaris hominibus hoc facramcnto munita
Idem.
ceremoniarum lib.i. fett.j. cap.i. Pyxidet ,
qua occurrit , qui monaltcrii muros afccnderc cona-
ai fanUifmam Eutharifliam cuflodiendam adhi- bantur, sicque fattum eft in fugam conucnercn-
bentur , fint fac ramento digna , vbi corpus Dominicum rur hinc natum crediderim vt in particulis i(l ius
;

diligenter cufl odiatur , ac prepterea erunt ex auro , vel bcarx Virginis imago cum pyxide fculpcretur,
ex ar Jento deaurato filrim ;
dita in z-na.juaqite Eccle- quo has, quas hic delineandas curo, fpcdhre ecn-
fia fint , vt cism ad communicandum /aeramentum fco,fi calculum quoque fuum peritior adiiciat.

dignum

Digifeed by Google*
Jpnun ,n mitmilw «kyumJe ™
tfrtflum,
h* quf ixiitn njuleruis oiuciMturjfirmsrttj d**

ciKitvwr,

dtt hic particulas offemm, ju<t res a»

«ptiUbef patep- oljcruare n i as owlus
j\ i

has minores

-t Uutti

Digitized
 (

Digitized by Google|
 a :

Agnus Eucharifticus. 235

fidere , infantemque iti ftnu fer uare contem-

CAPVT LXXVII. platus efl vc hinc coniidamus etiam in

Virginem refilirc quodammodo eum ho-
Bcatiffimx Virginis effigies in norem, quem Eucharidix exhibemus, fub
eucharifticis formis , 8C qua Chriflus Filius V irginis dclitcfcitinon
quod vere , te perfonahtet Virgo in Eu-
particulis.
charidia lateat
,
quo lapfa (impliciorum
quorundam ignorantia cd.
Maria efcam parnuit ,qux mundo 'vitam In Eucharidia carnem Virginis come- **
7 1

afferret, (y falutem. dimus, vein Virgine quodammodo im- Quantum

Virgo infidere uifa. migrandum nobis fit, virginei mores ebi-
f trg int d*~
In boflia
Quantum V irgini debeamus eius carnem bendi. bonus ille au&or. Quoties
Bcnfc
comedimus carnem Chrifii in Euchanfita, £ u jMr 4
in Eucbariflia comedentes. ,j}j
toties in eadem comedimus realiter carnem comt dt*tei.
In Virginem migret ,
qui uirgtneo laSle
beata Virginis , quia caro Cbnfii efl caro Corn.
fafiitur n Eucbariflia. i beata Virginis : imo ipfifima caro Chriflt,

Tofi Deum Virginis precibus debe- antequam in Incarnatione i beata Virginie

mtu quod euchariShcu delicijs bea- carne decederetur , dr daretur Ch/tfo , fuit
,
propria caro beata Virginis , eitifque anima
mur. .
informabatur dr animabatur. Sicut ergo
,
In eucharislicit formuV irginis imago. quotidie efur imus carnem Chrifii tn Euchn-
Virto domui in fidens in minoribus ho- riflia fic dr efurimus in eadem carnem
,

fiijs.
beata Virginis vt virgineas eitu dotes , , &
mores imbibamus , nobffque incorporemus,

7 7 ‘ * E Eucharidia agni non cum idque faciunt non folt Sacerdotes , dr Rc-
Virgrne aliqua fupcrius te- hgiofl fcd omnes Chn lant , omnes enim
, f
tigi fcd tccigi tantum , alia , Jua , aque ac Chrifii carne pafeit beata
hic adiiciatn , illis addenda, Virgo in Eucharillta. Atque hinc ille vir-
qux alibi di&a probaturus ,
ginitatis , dr Angelica puritatis amor in-
datim in eucharidicis formis Maria; effi- dtgne,d? frequenter communicantibus fan} ;

giem fculpram , fed rei manum admo- omnes hac de caufa vt Chriltum % fic
fideles
ucamus. beatam Virginem afiidue corde, ore, dr epere
Per cfcam , quam primo homini mu- geflare deberentimo in beatam Virginem ,

lier cxhibuic , mors mundo illata cd,in- quaft tranfire , & tranfmutari , ficut ferrum
uenta tot mala in orbem quid igitur prx- > igne candens tranfst in ignem drfient panis ,

dandum vt a fcquiori fexu liare nota clue- fermento conditus in fermentum quaf im-
retur, altera mulier per aliud epulum vi- migrat , dr tranfit. Vnde ChriHus fe fuaque
ta: redicuere, te faluti, humanum debebat comparat fermento.
Maria elea genus prxdicic hoc Maria , per quam cu-
i Carnem animantium cum (anguine j„ Virgin?
p*r*u :t,<ftu charidicum cibum habemus, quo viua- edere inhibuit aliquando Deus, Leuic. 9. migret , oui 1

mundo vi-
mus , cius precibus hoc facramencum in- ne fcilicec vita hominum vicx poculo virgineo ta-
tam affer-
ret
diturum, eius meritis nobis quoque ex- fociaretur , vt loquitur Theodorccus , n£-
. ffr fa- *c *’
tur em. hibetur , fcilicec , vt ille ait , Eua mortem, ve vita rationalis hominis bediali vicx
J
Anon. cibum viro offerens , mundo attulit. Ma- necteretur , te ab cfu bcdialcs mores
ria per cibum quem proprij [anguinis obla-
,
homines ebiberent ; hic Virginis edi-
tione furari fiuduttvitam mundo inuexit, , mus carnes ,
vc Virginis imicemur mo-
dr falutem offert dr ad efum inuitat ar- , res , in Virginem quodammodo immi-
dentius quam virum ad pomi efum inuita-
,
gremus.
neritprima mulier. Ebibit a Virgine gra- Pod Deum,Dc!que amore, beaex Vir- 719.
tiam , qui auide hunc cibum vita: , ad ginis precibus , te incerceffioni Euchari- Deum
p,fi
vitam comederit , nec refpuic naufea- ftix chefaurum debene fideles j
fcicfc ille: Vhginu
bundus ,
quod Dei Macer canto amore Hac de caufa ChriHus fuam carnem reli - precibus de-
exhibet. quit m Euchariflia , optante, dr forte orante
~
/•i

tfrgo
hosti

infi-
Ob nexum quem
Mater habet, vifa cd aliquando
in Eucharidia
in
Dei
bodia
id beata Virgine ,vt fe fe intime fideli cui
que per omma temporum facula vniret , &
- (u ^
beamur,
dere trifitm
Cxfarius lib. 9. cap. ;. Cum
ipfa infidere. incorporaret ; vide eximiam iu nos Virgi- Cornei, i
Cxfar.
Adolphus inquit , Mtffam celebraret , dr
, nis charitaccm ,infignem in omnes amo- Lapide,
ante Agnus Dei hoftiam leuaffet ad fran- rem ;
fcd ad hodias calamum flc&amus,
gendum , in ipfa hofita Virginem in fede re- te buccellas.
In

Digitized by GoogI
 234 Liber V. Sacrorum Eledtorum,
IntHtktrt- j n cucharifticis formis exprimi folitam Dei Matrem, non cftquod ambigamus,

Wr '

im 'L
multas prrterco , ifta contentus ,qux exhibet Virginem Filium iam morcuum exci-
pientem , addicis in ambitu vetbis in hunc modum.

Plura alia de hoc argumento obferuata Leftori potuiflem exhibere , cum ex mulris
orbis partibus tranfmillx ad nos fuerint format varix fed; hxc , qux tradidimus , fatis 1

infticuco noftro cffc poiTunt , tc procliue perito Lc&ori erit , ex his qux libauimus alia
in alus obfcruarc.

CAPVT

i
4

Digitized by GoogI
» d
 , , .

Agnus Eucharifticus. 235

tcrrdqut coluifle , inBituificqtte vt patres familiarum

C A P V T LXXVIII. & pugil' sss , cr fruilib.ti iar/t couti u paflim cum feruis
veflerensur % cum quibsu patientiam laboris incolendo
Tritici renes qux dicantur j alia de rure toleraueranr,delelIah enim Deum honorefimorum
contemplatu laboris.
tritico chartis confignantur.
Varia mefltum genera varia frugum, & fru- meflt
duum, quibus vita ifta fulcitur , tede indicant,
Tririci renes qua.
& vanarum virtutum operibus abundare debere, pufcant.
£>uando cum feruis domini vefcerentnr. qui ad bearam illam vitam pergit. Prxdarc fan-
V*ri* mefliimi genera varias virtutes dus Petrus Damianus /crm.}7. Sicut , fratres mei, S.Petr.Dam*
fig»tfleant. quifluu fecundum tranfitoria huius vita ordinem apte
vult viutre , non vno cuiuflibet meflu con tentui tft ge-
Piftrinariis fine pallio ad commune palatium
nere , /id dister(arum genera frugum fatagit abundare:
ire inhibitum.
ita profeHo quicunque ad terram viuentium,qtticunque
Pislrinartj vt ftaccram deferre fecum de- ad illud promptuarium calefle fcflinat , necefle tft vt ,

beant. per multos ft bonorum operum labores coerceas ^mnium-

Militi qui terga hoBibus tuertijfet pro tritico que intra confcitntia fua cellarium virtutum gei mina
hordeum dabatur. congregare contendat.

Frumenti fimilitudine corfurfum leuandum qui frumenta molis frangunt in commune

Ii 7 * **•
duitatis Brixix palatium fine pallio ire non pof- PiUrinari/t
fuadetur. m
funt } fic enim in huius duitatis rtatutis legitur: fiuspal
Frumenti menfura apud Athenienfes.
Alolinarif,Cr fut orbiorum, & dishiflus non audeant,
Conterit prius diabolus tribulationibus tun- nec profanant ire flare, nec morari in palatio cornmu-
,

quam criticum quos comedere vult. nu Brixia, nifi habeant manteUum in dorfi
:
pana & ,
Scai.

Thefaurus e terra in corium leuandus. bono foldomm viginti planctorum pro quolibet, & qua-
PerHrUli qui mentis puritatem adulterant. libet vice-, ;ir quilibet
fit accufator , dr habeat meait-
tatem condemnationis.
Quinam fint qui frumentum feminant , & Dc frumcnto,quod teri apud molendinum de- Hffrinarq
fpinao metunt. bet ,hxc apud Concplanos lex, vt qui fru-
exftac
Tritici accruo cur Jfcnfi venter comparatus. mentum illud ad molendinum defert.fccum por- Stb-ant.
Frumentum ex fcpulchri puluere. tarc Ibi teram debeat, iterumque cum farinam ve- Sut.
Fuluis in frumentum verfus. hic llatcram , his verbis
concipitur lib. 4. daturo-

Res mira de frumento benedittione munito. rum : Al otendinariu* quilibet flu alitu, qui portauerit
frumentum , vtl aliud biadum alicui m perfona dt ter-
Frumentum ele&orum bonum omnis boni. ra vel burgis Ceneplani ad molendinum , teneatfecum
,

Res fingularis de vno frumenti grano diui- habere, (p- portare ad domum illisu , cuius fuerit ditium
ni tus multiplicato. frumentum, vel bladum,vnam flat eram iuflam, coa- &
Iu Ha punitio frumentum metentis in Beata quatam cum flatera communis , dr antequam extrahat
Virginis fello. de domo i di ut frumentum , vel bladam quod moli de-
,

buerit , teneatur ponderare ad difiam jlateram,dr eodem

guis au flor fuerit vf egenar plebi frumen-
modo quando re port atterit farinam r eduli am ex diflo
tum menftruum diflribueretur. frumento, vel blado ad domum illius, teneatur/militer
Ex purd tritico panem conficere ex regula illam ad difiam flat eram ponderare
fi ille, cuius ditium
praferipto mentalibus quibufdam non li- frumentum,vel biadum fuerit , voluerit illud, flu fari-
cebat. nam ponderari. Etfi quis contrafecerir emittendo diflum
Peculiares quorundam frumentum, biadum, velfarinam ponderare, vt ditium
leges in frumenti
venditione. efi, condemnetur pro quolibet , & qualibet vice in fildis
viginti paruorum , cuius pana medietas fit communis
Frumentum pacis merces dittum.
$

Horreum frumenti flamma correptum orantis

& alia accufluoris.
Militibus triticum dabatur ,fcd fi terga horti 7 M*
preces d flamma vi vt exemerint. dcdiilenr,in huius culpat poenam pro tritico hor- Militi qui

Forum nomina in are incifa qui ad publicam deum recipiebant aliquando. Plutarchus in vita
Marcelli Contione dimifla cohortibus , qua terga de-
frumenti perceptionem admittebantur. :

derant , iuflit pro tritico berdeumdari ; huic fc pa-nx hordeum ia*

Jumentis fimiles Hebrai criticum ruminales.
fponte fubiici t quin & maiori qui in Chrifti ca-
,
batm.
Pl«««h*
7 2 1»
,
H n e s tritici quarnam fint , non eft flris militat , & horte quem fugare deberet fugit;
Tritui‘ Ttntl
r § ade6 obuium vt redundantis operx
fit illud exponere j expofuit fandus
hordeum rerum terrenarum
ini fer prxfcrt. Pergit Plurarch n$:Cohortes ignominia
tritico euchariftico
**4.'
fi IftjMBr
S-Auguft. M Auguft. lib.f. locutionis iu Dcutc-
ronomium ad calcem :Vt renes
notata, vt antefigna collocarentur,peflulant ,idque impe-
trant. idem fieri iurtius deberet ab illis,qui timo-
Tritici inteUigantur velat interiora tritici , vnde ris,& fegnitiei nota fub Chrirti vexillo,laborarur.
farina eifeitur ; hoc enim & adipem dixit : nam hoc no- Animam ad Deum lcuet, qui vera laetitia frui Trummi
men etiam farinam folent Graci appellare. Hoc enim vult ; tritici fimiliicudine explicat fandus Augufti-
habet Gracus in Exodo, vbi friptumeft:Eleuantesfa- ad illud Propl imrMijPfalm.Sj Z.1
ruis
SJL.
rinam fuper humeros fuot ;
Gracus quippe interpres mam fimi tui ,
quoniam ad te Domine animam meam detur,

pofuit/juodfunt adipet. leuaui ;

legit fandus Dodor : lucunda animam , Sc Pfalm.it.
$u*nio cum Domini vna cum feruis portquam fruges, atque addit : lucunda eam , quia ad te leuaui eam. In terra S.Auguft.
fintit Domini frudus collegil!cm,Satiirni inrtituto cibum fum- enim erat , & in terra amaritudinem flntiebat : ne in
ne omnem tua gratia fuam-
Mi cuti!"'' P^ c rc ^crt Macrobius Sarurn. lib. cap. 1 o. his
1 . amaritudine contabefieret ,

verbis Pkilochorus Saturno,

: &
Opi primum in At- tattm amitteret , leuaui eam ad te , iocunda eam

ticaflatuifle fluim Cecropem dicit, eofque Deos pro Ioni apud te. Solus enim tu et heundita* ,
amaritudine ple-
Nouarini Agnus Eucharirt. Z rms

Digiti^d by Google
 , , & -

236 Liber V. Sacrorum L ledorum,

mu rj} mundus. Certe refle admonet membra fita , Vt De frumento rem habeo lingularem , quam Frumente ex

edor i meo offeram , nimirum puluerem Icpul- fei*Ig I-

n
fitrfim corda habeant. Audiant ergog? faciantjeuent I

ad c<tlutn,quod male ejl in terra. Ibi enim non futrcfi.it chn lanae Hunegundis Imperatricis non icmcl
in frumentum vcifuin fuilfe ; dabo hic verba qux
fi Unetur ad Deum. Frumentum fi
cor haberes in
,

inferioribus , ne putrefieret
leu.tret ad faperiora fru- in cius adis leguntur: Hoc etiam opera pretium,
:
mento tuo qutrss tntttare locum, & corpermittit in ter- ac fubijcere dignum ducimus quod puluts qui ob vim ,

ra futrefi ere l Frumentum ic nares in fitferiora , cor curationis defipulchre JanblijJima Imperatricis mani -
lena in caelum Et vndc,i aquis, poffhm ? Qui funet ,
ejua btu eutUitur , cum receptione /anci nans , in purum
machina , qua fi ala opus fiunt f Gradus affici ut furit, frumentum conuertitur. Equidem , ne hoc contra re-
iter tuum voluntas tua ejl. Amado afctndts .nrgligendo rum naturam incredibile putaremus , certa manifefla-
defendis, Stant in terrqjn coelo esfi diligas Deum. Non tionu indicio rei veritatem 'eomptrirntts. Enim vero
enimfic lenatur cor quomodo leu.it ur corpus. Corf tu quidam rui lictu vulnus ore patieris , tali pulnere pro
Chrifli 1 1 latetur locum mutat , cor vt leuetur vo- vnguento vtebatur,vt adepta fanit at c ,
pulsu rem in
luntatem mutat. frumentijpeciern tranfi/iutatum ,fub ttilirmnio proba-
Frumenti Athenis frumenti menfura flatam quantitatem bilium virorum ad Eccltfiam reportauit. Et , vt ite-
mmfuraafud decernebant, quam excedere emptores non pote- rum inde euidentiui certi fitrtniu* : Quidam vir de
;
rant > ,n Atticis legibus hxc habenrur:AV»w eorum, Nuremberg, idemfibi acci-
Beierfidorfcr plure/ ais» de
Aidcg/^
qui Athenis degunt, frumentiplsts quinquaginta hor-
f cum turamento mutatam terra natu-
dijfe ajjirmanies

ruit coemito. ram m veram jpeciern frumenti eilendentes ad prao-

Dc tritico ita philofophattir fandus Atigufli- mi tutum locum detulerunt.
y 2.4. ,1US * n 1 ’^m. ico. Chrilti verba paulo aliter le- Rem eandem flatini alio miraculo eadem ada 716.
Cetrrit prim
Diabelw tri gens, ac nos legamus i Lucta. Ideo Dominus difei- confirmant , dum fubiiciunt : Tale mirum adhuc Pmluu infnt-
buiuiombut puUt fuu ait , Hat nolle poflulastit Satanas vexare non credentibus , vt dubium amputaretur ; mulier cali- nuntum vrr-
tau ntam ni-
x-osficut trituum,dr ego rogans pro te Petre ne deficiat ginofis oculis canitiem ffe fututionis pulnere madi-
rrwVrrT** ^ et tU*' efi vtxAre J,cut triticum f
homine triticum non manducatur , nifi primo
Quomodo ab
att ritum,
dato vtebatur
:
,
quem etiam verfi in frumenti staturam
& parttum madorem ,quem addiderat cum augmento in-
vult.
S.Auguft. vt panemfaciat-, fic neminem manducat diabolus , nifi uenittvnde nimis anxia ,
quidfu<rct ,iul vltimum deli-
primo per tribulationem euerterit , conterit vt mandu- berauit ,\vt in venalibus rebus lucratiuam gratiam ha-
cet. Tu autem quando tribularis
fi mantas granum ,non
beret: qua diuinitist quod facium fuerat, tam diu cela
conturberis, nihil tibi contingit. uit, donecjebrium moleliijj occupata ,
inde fibi dolorem

7%ef.utrm > A
frumento, quod in humido loco feruandum prottemjje comjceret. Porro cum populus ad adorandum
terra in ettls non cft , vulc monitum elicit fandus Auguflinus in Ecclcfia cotntenijfei, mulier inito confilio memorabile
leuan !us. j„ p (alni. 48. Modofi amicus tuus intraret in demum fignurn, quod audierat , oflendit , & quia diu celatum
S. Auguft.
tuam, & inuensret te in loco humidofrumenta pofuiffe, habuerat , indulgentiam peccatorum cum lachrymarum
qui forte fiiret naturam corruptionis , frumentorum tfffufionc quafit.
quam tu ntfiiret , daret tibi htsiufimodi coifiUum, Triticum benedictione munitum vocem,acca- Rfi mira
f*
dicem , Frater perdis quod cum magne labore
,
collegi- fum gallis itfflittiiilc obferuatum ‘nobis cfl;in
fii , in loco humido pofiiifli ,
paucis diebsss i sia putre- adis (.nidi Germani Epifcopi Amiiiodoreniis res munito.
fatnt,& quidfacio frater ? leua in fitperiora. Audires in hunc modum narracur : Neque illud omittendum Ada.
amicum /aggerentem,vt frumenta leuares de inferiori- videtur
,
quod in eodem itinere pofi dies aliquot , nollst
bus ai fitperiora &
non audis Christum monentem,
,
cocitate compuifia , mediocrium perfittarum fiuccefiit ho-
vt tbifiturnm tuum Inus de terra ad cadum : vbi non Nam id maxime ambitum fugiens requirebat.
Jjtitio.

hoc tibi redditur, quedfertus

fid fcrttts terram, accipias
'
Cumque in diuino opere filito pernotlaffet officio lux ,

cadum : firnet mortalia , accipias fempiterna funerare orta efi , nullis gallorum cautibus nunciata, citm earum
:
Chriflo , accipiat in terra parita , vt reddat tibi in attium copia in ii/iiem domibus non fieejfit. Caufitm
calo multa, nouitatts explorat : agnofiit multum iarn tempus effe,
feririHi qui Tritici fimjlirudinc cos premit fandus Am- quo trillis taciturnitas naturale gallicinium damnauifi

^ ro,,us cl l, ‘ * generis gratia degenerant, men-

’ fit.Ab otunibtu exoratus mercedem manfionit evoluit.
ta"m adul
* puritatem adulterant , lib.j in Exacm. cap. 7. .
Acceptum enim triticum benediilione conducit : qua
feraut.
S.Ambr. Herba inquit , generi refpondet fiso , tu non refpondet palla anicula auditus habitantium vfique ad mole Iliam
tuo generi, tritici granum ffarfum terra genens fisi firquentatis fatigabant. Ita virtus diuinain rebus mi-
gratiam reddit , CT tu degener as. fruges non adulterant nimis praeminebat. „
finceritatemfin femini ', tu adulteras puritatem anima? Euchariilicum frumentum efferens Zacharias
y \,y.
vigorem mentis, corporis callitatem. aiebat cap. 9. Quid bonum eius , quid pulchrum &
Quinam fint qui frumentum feminant, eius nififrumentum eidiorum, qux verba fic illu- eltHorum bo-
y z C. illi
,
,

premit B.Alb.Nlagn. trad.). de Milia c.6. num 0,a,m

Quinam fir.t %' nas metunt, ita explicat Origencs in catctia ftrat, & m

qui frumm. Crarca Icrcm.cap.i i. dum ait Seminant verofru- : Bonum, inquit, omnis boni quod omnia bemficat ,fine
^
tum feminae, mentum , ac (binas demetunt , qui verba Dei afidue epto nihil efi bonum. B A , b.Mjpu
& mf~ trabiant
, fi
a non viuuitt vt illa prscipiunt , vel cre- Dcvno frumenti grano dumus multiplicato r„ finguU-
d,,nt rit de vm
vt htretki. finguiare admiratione dignu cft quod legitur
Orig
Tritid acer- De tritici acerno ,c«i fponfi venter compara- in vita S.Thcodof.Canobiarchx apud Mctaphra*
ue eur ftonfi tur in amoris cantico , fic enim habetur cap.
7. ftem Theedofium rogabat Martianm , dicens : Noli
:

v.nter ecn- 2 Tentertustt

W
.
ficut aerruru tritici vallatsu lilt-s fca agriferre tantafame laborans hoffitium , nec conqueri $ inu Ma ,

philofophatur B. Bcda lib. f. in Canric. Can- quod panem vobis non appofutrimus eum frumentum ,
<^ant* t
B.Bcda. ticor. dum ait : Bene autem acernum tritici , & nobis admodum turpiter defecerit. Citm hoc di'xiffet,ad-
non alfilute copiam tritici dicit , vt exurgentia in mirabilis Theodofiw defixis oculis in barbam M ar-
altum crementa virtutum defignet.Et qsnniam ace r- tiant viditgranum frumet i, quod nefiio vnde ceciderat,
V v s ab imo latior exurgens , anguflier in fitnnno & illincfitslulit hilari, & cauta dextera, fr dixit :Ecce
fieri confiteuit : re Ile hir figura bonu noflris congruit frumentum. Quomodo autem dicitis vos egere fru-
abUonibus ,
qua quo ait teres fiunt merito , pauciores mento ? & hoc quidem ai’ eo diflum ,vel etiam fa*
Jui operarios intunittm. Flumfuerat lepide ,& ineunde. Ille autem citm granum
tamquam

Digitized by Googli
 1 -- , ,

Agnus Eucharifticus. 237

tamquam egregiam aliquam ,
fitpinit man
&
proflantemfimentem,
[tu a- i epiffet , id penit in horreofument i,
totres frumenti ,

c saltum mouus obferuetur ,

more aliorum ext riordinarictum
& eligatur de rnenfi h-nij
# ,

credens eam fine labore multum frnilus aSatur.tm , & & incipiat eorum officium in Kaieait /tdtj,& duret per
efjc fuperaturam agricolarum induflriam. Id autem vnum annum, qui iteran debeant adfanttu Dei Euan-
ei accidit tonge ampli tu ,& copiefitu ,qudm jperabar. gelia bona fide & fine fraude furare, re fle &
, tnc> , le-
Nam cim fiquenti die effit horrei osiium aper turus galiter totum frumentum & aliud ladum /pedalium , i

(
0 arcana tua Domine miracula) vitet qua intus erant perfonarum quod vendatur in terra Pirani , de-
,
plena fruilibni : qui re vera prouertfrant abfqut agri- cem fiartf fupra , & totum frumentum & aliud bla- ,

cultura , aut potius asm agricultura fbltsu orationis. dum communit CT habere debeant pansos duos a ten-
Cum ergo nihil effer in eo cunilatus Ai ari ianus ,jla- dit oribus pro quolibet ftario , & muter ipforum de-
ti m tnittit vnum ex fisis difcipulit ad magnam beat exire Jifiriftum Pirani fine licentia D. Porefiat is.
Tltoodofium , ei fignificans mirum , & ineffabile rei ita tamen , quod vntu continue are debeat in
fi dilirifhs
tuent um ad admirabilis jpcU.uttU facit tutem eum Pirani. Et quotiefiunque fuerit repetitus per fornica-

• vocant. Pcflqttam is quoque venit , oflium

ergo riumfrumenti , aut per alium /fecialem perfinarn , ad
quidem erat parum apertum , frumentum autem a merfurantium frumentum , vel aliud bhtdssm , teneatur
fi ipfi extrudebatur , cum non poffet horreum capere fiare in Phario , cT menfurare petent ibtu fisi' poena fa-
multitudinem , & fic ex eo per multum foras effun- cramenti, &
teneantur legere, vel legi facere ftntm capi-
' tulare femtl in rnenfi ,fnb poenafolidorum quinque pro
debatur.
luria punitio Rufticum vitio diuim furtulic ,
quoti Be.ua: quolibet menfe.
frumentum Frumentum pacis merces di dum obfe.uo,
Virginis fertum negliecns manum metenda: Ic- Trurnrtthtd

Beat* pirji- 8 CJ P orrcx,t digna res, qua* hic rcccnfca-ur ; lic

*
hinc illud Libani) tom. z. in Profphonctico Iu* l*fj*
15 "

ms fetis. enim legitur in adis fandi Othonis Epifcopi liani : » J\, inquit, 7re?i eiiQ- »? /sidit dfina ali -
, ,
L*Un
Ada. Bainbcrgcnfis lib.j. cap. i 9. Posteo Prefbytero per mentum aurem juit frumentum pacis merces i

vuvn pergente , in jlffumptione Beata femptrqtti Vir- Qui frumentum in domuin imporut pacem ,

ginis AI oria f.tilurn comper imus , duobus, rufiico vide- fimul inuchere Hebrari cenfent , frumemique pe-

licet citu vxore in agro me tentibus Zelo etenim re- nuriam litium ,& cotcntionum fomitem cflc;hinc
ligionis Prefbyter eos prohibebat , dicens : Huic diei illud R. Ichudah Semptr homo filamus fit ,vt in
:

propter AjJior.pt ionem genitricis Maria honorem de- domo frumentum fit quia lites non insaniuntur in do-
,
beri, erat autem fecunda feria. Dicebat ergo rufiicitt; mo nifi frumenti confis ,fient dicit Scriptura ;
qui po-
Heri , propter Dominicam operari non licuit , & ite- fuit fines tuo: pacem , adipe frumenti fiuiat te.
Z'
rum hodie vacare subemur. Qua (fi
hac doflriha qua Horreum frumemo plenum flamma corripite- / 9 ’

homines d rebus necefftrqs CT bonis subet ceffaret ,

rat, fuditorationem fandus Lupus ; fulmen uci-
jfififi
Quando ergo colle flas videbimus fruges nofiras i puto tur in flammas , $c capiuntur , ita legitur in adis
vos inuidere vtllitatibtss nofiris. Cumque iam ad bla- illius apud Surium i . Septembr. Repente horreum WMtis ree es
^
flbetnatdsttn ot aperire vellet , & falcem crebris tralli- vfque ad fitmrnum plenum , immunis flamma torri- vivtoxeme*
bsss mejjor vehemens In calamos vibraret , mirum diblu, puit , nec potuit quifipsam vllutn tanto tn-do ajfirre re-

fidito ex: intius in fisUos cecidit ,fah e tnque in dex- medium. Tum vir Dei in orationem profiernitur , ful-
tera , figetem autem in finiflra,vt abfitla erat, tam for- men in flammasillas vibrari cernitur, moxfbpitur in-

titer etiam morttssu tenebat vt d nullo auferri pofit. cendium, horreum nihil accipit detrimenti , Chr.fi tt» in
,

Mulier autem infelixfocia operit , morte quidem m:il Pontifice laudatur, Sacerdotis meritum agnofi itur.
Data non efi puto, qnia fitb viri obedientia pofua fuit. 011111 eorum nomina metdebamur in xs qui
: , jn <r# in M
Sed tamen fine pcena , (f confufione non euafit. Nam ad publicam frumenti perceptionem admitte- cifa,qui *d
corpus exanimi viri ad Ecclefiam ficula, falces,
fi- & bantur. Difco ex Seneca lib. 4. de beneficiis fublUM fiu-
getem de manibus fisis , & ipfis excutere non potuit, cap. 1 8. Frumentum, inquit,publicum tam fur, cuatn menti feret -
quonfque coram populo & clero argumentum hoc illicita periurm , & adulter accipiunt cr fine delellu morum
operationis probaretur. Sepsdto ergo viro , & abeunt e quifqmsincifissrfiAdcm habet Plinius in Pancgyri- > eneta .
cum timore populo , mulier fluta efi. Ex hoc autem co, vbi depueris aTraiano inftitutis icafcnbiti Plio,

fallo populus maiorem Dei genitricis reuerentiam, ma- Tu ne rogari quidem fhfiinuifii , quamquam latijji- &
ioremque alsjsfefiis celeritatem dothss efi exhibere. tnum oeutis tuis effet cottffeftu pubis impleri omnes an-
Egenas plebi vt frumentum menftruum diui- tequam te viderent recipi , incidi iujffii, vt iam inde ab
derctur audor Caro fuit ; dc hac rc ita Plutar- infantia parentem publicum munere educationis expe-
chus in vita C.Cxfaris. Veritus Cato ne egena plebe, rirentur,\i<lcs cos, quibus cx
publico alimenta da-
• qua vniuerfa multitudinis erat fax , ae fpem omnem re- bantur xreincifos,dcfcript6fquefuifle. t

: ponebat in Cafdre , ret nouas molitur ,fuit autlor pa- Dc terreno tritico ait Dominus apud Ofeam in
tribus, Vt diuidere plebifrumen t um rnenfi rmsrn. Vndo populum fuum inuehens cap. 7, v.14. Super triti- t riticum*rit-
:
coieris oneribus acceifit per fingulos annos fumptus vi- cum,& vinum ruminabant, (ir rectfferunt d me j rcccf- minantes.
cies , & ducenties. Magnum tamen terrorem L:ud du- ferunt a Deo tritici abundantia, vt interpretatur Ofe 7.141
bie refringit in prtfinti hac aMo , plurimumque Ca- fuidus} Hieronymus ,qui addit (ignare* didum,
fitri potentia detraxit , Qr difiipau.it in tempore ,
qui ruminabant, cum vero comedebam, vt eos iumentis
- tum erat prator defignatsu , ac magis ob eum mag'fira iimiles fuille colligeremus j contra omnino in
tum timendus. cucharirtico hoc tritico accidit, nam qui fuper
Tritico aliquid aliud admifccri folitum cx Rc- illud ruminat ,qui eius excellentiam cogitat, eius

. gula: prxfcripto iniunchim immialibus quibit f* dulcedinem , vtilitatcfqueadeoaDco non rece-

dam lego apud Petrum Abachrdum epift. 8. vbi dit ,vt;Deo adghuinctur,& Deo harrear. Qui
1

ait : Triticea: Imedullx fimilagincm omnino per- manducat inquit iplc, meam carnem , iy
, bibit meum
hibemus, fed fcmpercum habuerint triticum.ter- fangidnem,in me manet, & ego ineo ; led quia hic fu-
tia pars ad minus grortioris annona; mifceatur. mus , alia de frumento , alia dc frumenti arcis af-

Frumenti vendendi menfuratores ftato tem- feramus, vt fuam nonnullis faerx Scripturas foci*
,* porc apud aliquos eliguntur > pcculiarcfquc leges lucem immittamus.
cis feruandas indicuntur. Statuta Pirani lib. i.
cap. io. fic decernunt : std eligendum duos menfkra
« Z 1 CAPVT
Nutarim Agnus £ncbarifi.

>ogle
 , ,1 T

2}8 Liber V. Sacrorum E ledorum,

aliam, qux lcnccmix cdn gruat, notionem ha-
bere potcll area , niti de frugibus accipiatur. No-
C A P V T LXX1X. tauichoc doctilfimus Turncbus lib.6.aducr.cap.i. Turneb.
vbi per aream in hoc Varronis loco, fruges in-
Frumentum dc horreo, arca de frugi-
terpretantur.
• bus in arcam conuchendis. Igitur latiniftimc locutus eft Vulgatus inter-
pres cihn dixit, Cr aream tuam congreget ,\d cft>mcl-
• frumentar» de horreo. ics,ac fruges, Rliyiotcros haud idoneus cfl,vt ti-
Arcam congregare quid Jit. quod fulciunt priora verba, quod
bi congreget.

Area de frugibus. fementem reddat tibi id ell.aduchat ex agris ,

• Area pro arear frugibus. frumcnta,vndc apte fcquitur , & aream tuam ,
fru-
ges sum congreget.
Nns ni3 quid s horreum domus arear.
Accedit huic lcnfui etiam Vat abi vcrfio,qui ita VaubL i

^vrvn-7 Rvmentvm de horreo dici in ,

hunc locum \ctm,An credes ei, quodfementem tuam •
*7iO,
Tr/mrJm
j
& umc, « u ™ continetur, pro-
conuebet , &
fruges area tua congregabit i Per aleam
^
banc la vci ba A mos cap. o. v.j. & igitur arex fruges intclligir. Quid ? quod Mari- Maria»,
je l*ne» ii- ffo iI

ei. tnu aper enisu fumentunr,id e!t»horrcum;

.nus ita hunc locum legit , pronentur» tuum con- &
AmosJ.j. vnde & L XX. vertunt, aperie- & gregabit.
Sed iam fontem ipfum vt res firmior cuadat,
mus thfjaserum f Q\\Ad.& aperiemsu horrea. ,

Illud alicui fors magis infolens arcam de fru-

& aliis etiam locis lucem afferamus , adire debe-
ytrr^r» <•«-
ducitur, diciihuc libens vo-
mus , in Hcbr. cik 3*111 & aream tuam qux vox
/ tgarr quid meato, quod ad aream
,

Jir.
*
c.ircm Dei verba ad lobum cap. > y.v. i a. A stmquid
noniolumde arca dicitur, fcd etiam prope de
frugibus, ac mefCbus. Hinc Reg. 13. Ecce r.Regxj-
credes illi , quoniam ft mentem teddat , CT aream tuam
lob i$.i t. 1. 1.
c
congreget f Quamuis nullum prxfcfcrre videatur
l‘hnislbi<m oppugnant Ceilam , & diripiunt areas 5 in

hic locus difficultatem, vt ab interpretibus obuia

Hcbr. nunin ns Pagn. id eft , arearum fu-

expolitione donetur , obfcurior tamen , implc- & menta.

xior ell.quam primo fronte appareat.

Sermo hic eft de Rhinocerote , qui ad terra:
culturam parum idoneus cllcalob afleritur , ac
boni opponitur , cui pet antithefira comparatur.
Inter alia multaait lob. Numquid
fementem tibi reddere pollit Rhinoceros ac
Olea p.v.i. Area, cr torcular non pafet w,id eft, Ofci 9.
frumentum Sc vinum , vt notauit ctiarn in cap. 3.
loci n.i8.in Hcbrxo eft eadem vox ri13*)in HS.
Alia loca non delunc , in quibus arca metony-
7
quod roicc fruges , Sc frumentorum copiam ac proucn-
credes-,
tuuin ligni (icat. Numeri ij. Separabit» primitias Num.i j.
,

Domino de cibts veiJris , fient de artu primitias fepa-

arcam tuam congregare. Qua: poftrcma verba
quid libi volunt non adeo facile eft (latuere. Ly-
r abitu. 4. Rcg.6. fnde pojfum te fatuare de area , an 4. Reg tf.

de torculas i. Mac etiam illud referam Ruth .Notie

ranus, Piucda, ahique vt Vulgati (ententiam cx- 3

p licent, verba de fuo fupplencda panicula: ad, Ceu, aream {sordes Ventilabant,\d cft,frugcs.
i'v,adicci:ione adiuuant,hoc modo:Numquid Rhi-
Vix hxc chartis commi feram , cum Sc Arium Artapnarea
,

notci os reddee, id cll, reddere faciet Sc compor- Montanum mcx fenfioni fubfignantem , Sc quo fragiis*
ad hunc locum rcpcriri,& etiam quo ad aliosjcu- A|US Mont
,

tabit fruges in aream. Vndc Pagninus vertit, ad & *

a^eam tuam cortgregct.His igitur ausioribus arca hic ius verba hic prodincnda duxi \ fic ille fetibie
cap. 36. dc arcano fermonc in apparatu. Pistrima
locus dl, ad quem fruges ex agris aduchtintur.
loca furit i» quibus area metonymice fruges <$• fru-
Non repudio illum explicatum , cum prxfcrtim , ,

mentorum prafentent copiam fsgmfscat vt feparabit id

* etiam (auSlus Auguftittus annot. in lob cap. 39. ,

hanc lectionem fupponat,cum dicit : Et credes ei, primitias Domino de cibis veflris , fient de areis pri-

quia reddettibi fementem j nihil eo fuo dominatui ven-

mitias fiparabitss , ita de pulmentis j & vt reputet

dicab t. Sementem quippe dicit opm feminandi in vobis in obligationem primit inorum tam de areis,

aream tuam inferet. quam de tonularibiu , & , fcd dabu viaticum dc gre-

731. Sed cum in Hcbrxo nude fit «plP ^3*U1 Sc

gibus , de area & de
, tuo ,&
torculas i ecce Phsii-

Vulgatus (impliciter tranftulcrit , aream tuam Jltjm oppugnat , & dirumpunt areas & vr.de ;
poffirn te

congreget ad interpretis mentem , & ad Hebraici ftlitare dc area

, an de torculari, Cr
nunquid credet illi

fontis fenfum magis accedere cenfui , fi alia no-

quod fementem reddat tibi , &
aream tuam congreget.
tione arex nomen fumatur , ac paffim expofitores
Et area, V torcular nonpafctt eos. Hxc Arias in

acceperint ; vt nempe arca hic fruges ip&s , ac hanc rem.

frumenta fignificct , uon locum , quo fruges , ac &
Addo ex Chaldaico fonte id firmari polle, Hermam do-
agrorum prouentus conachuntur, vt is ex his Chaldaic£ enim horreum dicitur fc*5*VlSt r*V3
verbis fenfus eliciatur, nc putes Rhinocerota ita
domus area , vt habetur in Di&ionario Syrochal-
vfui tibi futurum', vt co vdpofits ad frumenta
daico , horreum autem frumenti locus eft , non
domum conuchenda ad frugefque cx agris con-
,
domus loci ; hxc lcxici verba fiint 04T78 n’3
**
gregandas : non enim Rhinoceros boni in hoc domui Arcd,borrettm,lud.6.
comparari poteft, nedum cxxquari. Licet igitur fuftincri etiam poflit prior fenfus
fi LXX.lcclioncmfequamur, tamen fimplicior
Hunc (cnium co libentius amplc£lor, quo mi-
nus coaclus,ac extortus videtur, nec particula cul- Sc Hcbrxo textui cohxrcntior poliremus ifte

pa addir,vt ille primus fupplcndus eft, aut iuuan-, ceu feri debet , ac magis iuxra doclillimi Vulcati
• dus. Ex verbis ipfis nudis non tam eruitur, quam mentem , cuius le&io, vt omnibus preferri deber,
fiuffponte nafcitur,& fluit. fic fenfus qui (impliciter aperit , Sc nudat abfque
Eu ad et res tota firmior, & tjuifquenoftrx huic vlla verborum adiedionc cius vetba exteris prx-

fenrcntix libcntioradrcpct, h arcam de frugibus ferendus eft.

dici adduclis aurorum exemplis probaucrinius.

Arta it fm- Et In primis cx Latino fonte rem firmo;Varro
lib.4.dc lingua Latina, ita loquitur. Rura largitur CA P V
Vauo
4tIO‘
ad aream id eft , ad fruges , ad inciles , ucc cninj

Qigitized by Google
 , -- ,

Agnus EucharifHcus. 239

_ celebrantur. Dabo hic verba (audi Petri Venera- Petr.VtD,

CAPVT L X X X. bilis, fic

tionis Cluniaccnfis
enim ille feribit in llatutis Congrega-
num. 73. Statutum e/i vt de ,

De vinca,& vino Euchariftix dicacis. vafit omnibus vinarqs ,

qua in cellario j uerint ad opus
frat rumJhosfntum,vel pauperum , hocejt, de vnoquoque
Peculiares vinea: alturi adfgn At .e. eorum vigilia Natalis Domini , frater qui vinum ad
Vinea altaris facrificio delimata. Miffkt illius fncra notiit , at ane diei fujjicere valeat.
Caufa in/litud huius fuit, res d multis, vt audiri, pro-
Res mirnde vin o,qitod in Miff.'e [acrifido ad-
bata /ape pubi relata, quod videtis et, nunquam vafit
hibetur. illitu t inum acefert, vel in innaturalem, ty sumptum

Ex vini vafis aliquod vini delibatum in vi- faporem conuerti po/ftt , tmde pars quantaiibet vini ad
gil/a natalis Domini. celebranda iam didi natalis Dominifasramenta affum-
Vinum nouurn Dominicifanguinis poculum pta fuetit.

cur ditium. Apud nonnullos vigebat olim hic mos , vt in *'/» i**-
vigilia natalis Domini cx omnibus vini vafis vini $*.
Aqua feruens fueris caltcibus quando in
aliquid delibatcnc,quod illius noctis Miliis celc-
fufa. brandis deleruiret quod guu natalis
rei huius cauta erat ,
Damnatus mos in Miflx facrificio mulfum experientia compertum cllct , vinum quodrema- Domini.
adhibendi. neret non corrumpi , non a ce fccre. Petrus Abbas
,

Vua acerba peccatum. Cluniacenfisltatut-74.itafcribic : Statutum c/t , vt Stat.CIua.

V‘rhorum fpinx ex ore non producenda. 1>£ VASIS OMNIBVS VINARIIS, qux in
cellario fuerint ad opus fratrum , heSprum , vei pau-
In vux cfu concupifcentia demit a. perum, hoc ejl de vnoquoque eat um vigiliaetsttstlit Do-
Homofugtens homines fimilis vux macurx. mini , frater qui vinum ad Mijfa» prouidere filet>
Cordis palmitem d/uina laudes fujpendant. tantum accipias quantum ad celebranda* omnes Mi
, fi
Aliena virtutes notanda, non vitia. f*s illius facra hodii atque diei fitfticere valeat.

Condenda cordis vafc falutaria verba. addit ilatini : Caufa inflituti huius fuit res st mul-
tis, vt suidiui probata , £r fipe mihi relata quod
Ob h anitum vini calicem qui fe aqua quoque , ,

videlicet , nunquam vafis illius vinum suefere , vel

abstinentia castigaret.
San&us
in innaturalem , & corruptum faporem conuerti
vocabatur, qui d vino abstinebat.
p°f“-
Chrilti vt vitis fit palmes, qui ChnjU [angui- Vinum nouum Euchariftix factamcntum, Do-
ne m bibit. minicique fanguinis poculum ditium , vt per ii-
poaM
lud ad immortalitatem corpora renouanda colli- eur ditium.
Erroris vinum in Gentilium autiorum verbis
geremus; fmCt i Auguftini harc (une verba lib.i. Matih »7.
cauendum.
quxft. fuper Euang. q. 43 Quod Dominus dicitfub S.AUguft. .
Sacrarum litterarum dotirina caftitati cu- tempore pajjionis difupulit : Non bibam stmedo de

ftodicndx opportuna. hoc genimine vitlt , vfque in diem illum , cum illud bi-
bam vobifium in regno Patrii mei : vult intelligi hoc
Tritico, quod Euchariftiz ma- vetus ejfe , cum idua nouum dicit. Q»ia de propagine
735 - ad vineam pergo , Se vi
teria cft , Adam qui t et tu homo appellatur , cordus ffieperat
,

nearum fru£him,qu.T itidem eidem quod in pajjione morti traditus erat, inde etiam per vini
Euchariftix vinum fubminiftrant. /aeramentum commendat fdnguinem fisum. Quid enim
Peculiares Peculiares vine* quandoque fa- aliud nouum vinum,nifi immurtaiitatetn ferteuandorum
’ vinea altari
cramemi altaris minifterio allignabamur quod j
corporum inteliigere delemus? Quod cum dicit, vebifcum
adfignats.
Chion. indicat Chronicum Laurishameiifc>vbi de Hum- bibam ,
et iam ipfis refitrrell tonem corporum ad induen-
berro Ioquens zit: E xpof it rei Esrlefu dillrahendas, dam immortalitatem promittit. Vobifcum enim non ad
atque prostituit C7 qua ipfi mana iterio , frat rumque illud tempus ,/edadeamdem innouationem dicam acci-
vfui Jlipendi ifque fruiebant ,fitb benefiet/ nomine difiri- piendum cft.

huii videlicet Hagenheim Cruftillam, vineas quoque in Calici iam confecrato fub ipfum communio- 735 *
Dochfenheim vberes , &
perquam optimas , faaofanclo ilis tempus infundere aquam calidiflimam Grzci Aquafcrutm

altoris minifierio antiquum dedicatas

; meliora quip- olim foIcbantjVt patet in Liiurgia fandli Chrylo f*crM ‘oUei-
quando
pe diuino cultui femper mancipanda. Aorni , & in theoria rerum ecclciiafticarum Ger-
Vine* altarii Sanctus Domitianus Eremita ,*& multorum mani ; Camifatonim officium erat carbones ad Lit.S*Ctyf.
faerifitio tlt-
fiinota.
filiorum pater vincam h Latino homine diuite aleare deferre, &
lebcnbus calefaciendis operam
legitur periidc.cx qua facrificium offerre ipfc , 6c dare. Citrius rem his verbis haber : Camifati fe- ^; tr
Adj,
ipfius polleri polfenr lic habem cius a£la ex noli. rendlt ad altare carbonibus , & facris lebetibus calefa-
codicibu Latinus £7* Sciagria cum maximt' honori- ciendis occupatifi*nt , vt Ulic more fblito aqua /eruent
bus Domitianum cumulare z elient , ille nihil aliud qua- furit calicibus tempefiiue infundatur.
fuit , ni/i fe curitatem in cremo. aliquam vitteoLtm,
, In Milfic facrificio prarter vinum , Sc aquam Damnat**
ex qua pojjet ille , atque Ai/ [erui Dei pefi illum futuri eriain mulfum aliquos inepte obtulide, colligi jgfAfu
Deo offerre facrificium ; q«od obtinuit , (ubditur poteft cx hisCocilij Antifiodorcnfis vcibis,quod
namque.Sc/rfjp-M Latini vxor:Dcminemijncy\ix,vi- canone 8.id inhibet : Non /;V«, inquit, altario in f.Urndi.
neam expetit ,
dare illam pojfnmNS Ulis fupra villam ftcrificio diuino mellitum ,
quod mulfum appellant , nec Couc.A«iC
fitam,qua f '/tilts diciturt (y ficuti Deo decet offerri, opti- t /lttrn aliud poculum , extra vinum cum aqua mixtum,
mum vinum reddit. offerre
:
quia adgrande reatum ,
peicatnm pertinent
734 - Dc vino quod ,
Miftar ftcrificio adhibetur , res prefbyttro illit
,
quitum* ue aliud poculum , extra vi-
Het mira de mira narratur, &
digna, qua: in lectoris notitiam num , in confecrationem fanguinis Chtifti offerre pro-
viae, quod ia
hic fubiiciatur, nimirum eorum doliorum vinum fitmpferit. Redeo ad vitem , redeo ad vuam &: vi-
Miffafaerif.
«» adhibe- accfcere non confucuifle ,cx quibus vinum cffcc num , vt cx omnibus aliquid vtilis & proficui ,

tur. exiraftum ad Midas quz in die natalis Domini fucci exprimam.

,

Nousu ini Agnm Eucharift, 2 3 De

CJigilized by Google
 - , - . , ,

240 Liber V. Sacrorum Elegorum,

1'u.t atrrba De vua acerba ira philofophatur fandus Tho- Sanctus Nlachatius ob hauflum vini calicem fc Ob hxu^HJB
„;um.
.

nusopuic j8.cau.aa. Qgiuefi tuuacttba ,nlftpec- aqui abilincmia cafligabacjin viris Patrum lib 5. vini talium
a.luom. quu fi a^ua
coium:l'*A quippe aurbu tfl fi alios ante 1 emptu Q uif- cap.de comi nentia num. 10. hic habenturiDiVf^
:>UCjUf OO-
quis enim putentis vita dsUcl.u iambus jati^ri defide- de Aubate Ai achario quia vocauit inter fratres, po-
fi , fiinrtuia ta-
rat,quafifiuUiu ante tempus omtdere fcsini.it, Sed qui t nebat fibi terminum vt quando ir.ueniebatur vinum, O" Jilgarct.
Vuam acerbam tomedie , demet e: tu oLiinptJtiirtr,qnia prepitr fratres bibebat C3“ pro vno calice vini die in- Vit-Paci.
qui pr.fi mu Vita dr mundi deleti atienibus pafiitur, tegra aquam non bibebat , fratres quidem volentes &
interni ftnftu eius Uruntur ,vt iattt fpirituxliaJaoere eum recreare , dabant ei vinum. Sed C? finex cumgtut-
ueq-ieant. dio finmbat,vt fimetipfiim posle.t cruciat et. Difiipuitu
Vitis quae vuam profert, cx qua vinum expri-
7 \d . autem eitu frient caufam , dicebat fratribus : Propter
Verborum [! matur .docere nos poteftexore malorum 'pinas Deum rogo, ne dent ei quia in cella peilea
, fi cruciatu
ni rxotr rim 11011 die cmicrcndas. In vitis Patrum lib. 5. libello domat. Quod cognofientes fratres , vitra ti vinum non
pr* lare.uU. dc contineiuia n. /o. hic leguntur. Dixit Abbae dederunt.
Uppei. Al>i>.
tttperkhuu,l'crbum malum non proferat ot litum,quo- Hebnorum mente Sandus vocabatur qui ab-
Hiatu vitis non adfert [pinas, ftinebat a vino. R
Mofcs afgyptius dud. dubit. Santius -.1 -
Vt in vux efu concupifcentiam domuerit lib. }. cap. 49. ita ifribir !n indicio vero voti huiut cabotur qui
:

Beatus Nitclurius j£gvptius,& a!:j cum illo, appa- venit prohibitio fafla in emnilnu qua proueniunt ex a vino Ah*-
t.i Latita. hoc quod Palladius narrat ntbut.
ret cx in cius vita.quod vite , elegantiafiilicet magna : vt recedat ab ea homo
rjijj. R_ Mofcs.
dignum cenfui vt in omnium exemplum hic inte- propter magnum nocumentum ipfutt quia qui aliii net
:
reretur. Cum aliquando inquit cupi/flet vefii vuia ab vocatur funll.n,c? habet
fi in gradu Saierdous
, illo ,
recent ibus pt. be th/epte adfi mijjit , oHcniem continen- maioris in fitnelifieatiene adeo quod non debet pollui
:
tiam eat tnfit ad .dium fratrem laborantem , qui ipfi fuper patre fuo , vel matre /uut cr ipfi maior Sacer-
:
vuas defiderabat. Qui cum eat accepijfit ,(Q magna affi- dos. Hic autem honor magnus debetur quoniam absli-
,
Hu* effit Utiiia , fisam celare volent continentiam , eoi net a vino.
mifit ad alium fratrem laborantemypui quoque eum Qui
ipfr Chrifti Canguincm fub vini fpecicbibit, ChriiU vt
cibum appeteret. Cum ille quoque atcepijfet , rurfus hoc ftatim cogitet fuumede eius vt vitis dic palmi- viti* fit pal-
ipfitmfecit , etfi ipfi valde vefii ruperet. Postquam au- tem , qui fc exhibet fuis in cibum ,Sc in potum. mes qui .

t-tn ad multos fratres deinde venerunt vua, cum nullus CLriili f»u-
Scite Honorius Auguftoduncnils in animi gem-
gtuacm bibit.
cis vefii zoluijfct,potiremus, qui eat acceperat y eM rur- ma lib. x cap. 99. 1 'imtn quafi J vite narum dicitur, Honor.
.

fiu ad Ai a. bonum , tanquam magnum ei donum

ralfjt
hoc ideo offertur ,vt fient palmit et viti , ita Chrillo
largient. Qui cum rem curiose inqtufijfit,*dmir*t*st,&
inferamur.
Deo aclu grattjt ob tantam eorum continentiam, ne ipfi Erroris vimim.quod in verbis Centilium velut F rrerit vini
quidem ex ns tandem comedit. in Gentilmm
invalis latet , canendum dum ab ebriolis dudo-
Maturi vui hominem qui homines fugiebat anci erit ver-
, docet in hunc modum fandus
flomi fufitns ribus exhibetur
bis taueJum.
Innuas [imi - comparabat Abbas Moytes,acerbi ver6,& imma- Auguitinus Non actufb verba
lib. t confdl.cap. 1 6 .
S.Augutl.
lu xnut ma- turi illos qui cum hominibus
,
comicrfanror in , quajt vafa rleila,atque prrtiofafid vinum erreris, quod
tart-
vitis Patrum lib. y. trad. dc quiete 11.10. hic ha- in eu nebit propinabatur ab ebrtjt (.ufloribiu &r
Mjyfcs Abb. : ttifi
bcntur:D/.v#> Abb at Ato)fes: Homo fugiens hominem b'brremu> cadebamur , nec appelitre aliquem indicem
,

fi nitu ejl vtut matura ; qui autem cum hominibus con - febrium licebat.
Uerfatur,jficut VU4 at t rba ejl.
Denique ficut aerarum litterarum vinum vir- Serrarum Ce-
1

Coriis ful- Cordis jKilmes ad diuims laudes fufpendi de- gines germinat, puritatem cuftodir ;fic vbi aderit trrarum ilo-
JBiV-i lia nt bcr ,qm in diuims Scripturis funt.Sandus Augu- illius vini litis, illius panis fames, facile caftitas
Drins toiti-
&
Licis fs- toti inilt-
lliuus iib. 1. conU-il. cap.17. ita 'Deum alloquitur: abibit ; vix dixerat Dominus per Auios cap. 8. d; eruit
Jj>'i lont. oppor-
Laudet ttu per fi rip tur.it tuas fuspenderent palmitem Ad it tam famem
J».Aii ;u(l. fuper terram , non famen panu , tuna.
cordis mei, or non raperetur per inania nugarum turpes
aqua ,fid audiendi verbum Domini , ciim flarim fub- Amos S.
prad.t volat ili b eu.
iicit;/* ida die deficient virgines pulchra, c[\iA\ ad do-
Alieni virtutes notandi ftmt, minime notanda drmi defedmn caftitas dcfeclura
757 -
iunc vitia,quod vux (imilicudinc ita explicabat
fit; quod op-
Aliftu Vir portune notauit fandus Hieronymus ad hic ver- S.Hicroo.
tute, natali. fuidu* loannes Clinucus in fua fcala gradu 10. ba. Jum ait Ex quo coUighnus
: quando dotlrina non
Vt prudens vua vinitor maturos dumtaxat acinos com- fuerit in Eccleft)s perire pudicitiam caHitat cm mori
,

&
edit dabrufi at, vuas neglegit ita bona metit,
acerb.it :
omnes abirevirtutes, quia non comederunt verbum Do-
& fapieus qatfinmque in virtenet viderit fiusliote altjt
mini. Ergo nc abeam, nc moriatur caftitaj,dcficiat
notabit infipiens vero tantum vitia defellnfque
; , , pudor , dodrinx calices ficccntur , feientii panis
perneti gabit.
ad vitam traiiciatur.
Condtn l,t Condenda cordis vafc falutaria verba fu»t,qux
cordis vnfi poftea ad vini inilar quadam vctuftare decoda,
foluurla
ac depurata vtiliter ad alios cffundcmur.Prxclarc
Verbo. C A P V T LXXXI.
loan.Ca(T.
loannes Cadimus coil.it. 14. cap. 1 j. Euident tfr
tepide, ac fhperlamenta indicium ,fi verborumfaluta Dc vincis quidam obferuationes.
medicinam , quamnisfrudio nimia ajjiduitatis in-
ritun
geihvn yfretdiote mgligeutcrque fufiipiat. Anima enim,
qua in
Vinea de populo.
/arietare rfl,fauis Obedit : anima autem egenti
etiam amara dulcia videntur. Si it.tque hac diligenter Vinea grandinaca qua diceretur.
excepta , & in recejfu mentis condita, atque iaditla Vites cum radicibus vendere indicum iniujfu
f/terent taciturnitate frguata ,
potiea vt vina qua- alicubi non Itccbat.
dam friatu olenti4 , O" ut ifu antia cor hetninis ,
cum De lignis vinearum non ndfportundis aliquo-
ftnfiu canitie , & patientia fuerint zetui/ate decet!a,
rum lex.
cum magnafuifragrantia dc vafrtui peClom proferen-
Dc vitium furculis alio non deferendis uli-
tnr,& tamquam perennisfons de experientia venit, &
irriguis virtutum meatibus redundabunt futenldque q ttorum mos.
,

continua , velut de quadam abyjfo tui cordu effundent. Au ari vitis mfacundzftrcunda non auari.
Yngucuta

zed by Google
 , , --

Agnus Eucharifticus. 141

Vngucnta vulneribus fanandis ex vineis. quoittjfis , fi licentia fletur Sacramento Ipfiufinct do-

V icis aure calata. mni.

Dc vitium furculis non deferendis exftat hxc Do iii/ium
Lex de alienis vicibus non extirfandis.
lex apud Piranenfes > vt habent illorum (latu; a furtuli* *lio
Alicnx vincar v narum t emfore non inna- lib. 4. cap.7. Statuimus , quod nemo tam ciust , quam nem fifetta-
dendx. **" * ti ******
hal itator Pirani , tons mafiulm , quamfcemina etsiufi
*‘

Alccrius vincam ingredi fatim a vindemia cunque conditioni! fit pno do aliquo , vel ingenio audeat
SctuPin
non licebat. conducere , vel portare in Pirano ,fin Monere de fuit
aliena vinea aliquem pedem vitis viridis , vel fict e,
cA vinearum plantatione anno bijfextoab-
in toto anno , nifi a ftHo fanlli Aiiduetis v/hne ad
Jlinebant [uferslitiofi. feShtm Sanili A mire x fine domini PoteRatu,fiib poena
Fertilis facra Scriptura vinea.
Jolidorum centum p.ir uorum , pro epiolibet , fi quali-
bet vice er quilibet pojfit accufvrt OT habebit medie-
,

719 - I n c i£ nomen ad populum (igni- tatem pane.

VSm» de
pule.
po- Hcandum vfurpari notum in dini— Auari ciuufdam vinea infcccunda vt fuerit , r. & 74
nis litteris eft,vc iic redundantis fcecunda non auari dignum recenhcu, quod acci- Aneri vir <1
operx id fuse probarcjquod noder dillc S. Hilarjoni fandus Hieronymus in cius infacunda,

Jfa. } .i4. habet Ifa. j. v.14. Vos depafts eR:s vita refert in hxc verba: Alio quoque anno tum f* e**fi* Wf *
Chald. vineam, Chald. vertit : Fos autem diripuiRts pepa- exiturus effet ad vifinda tnonafleria , digereret in
J^'Ioqi &
lum r/ttum ; quin & alibi non fcincl quod vulga- fihedtsla , apud quot manere quot in tranfitu vifitare
,
tus vincam habet, Chaldxus habet populum , vt deberet: fcientes A tona: hi qusndam de fatribus par-
vineam loco populi ftare nolcercinus. ciorem ,fimulqne cupientet vitio eiss* mederi , rogabant
Vine» gran-
dfn.u* :jite
Fima grandinat a , eft vitis grandine percufla, vt apud eum maneret. Et Me, Quid, inquid, vultui
ditentur.
dc qua res mira habetur in adis findi Clari in vobu iniuriatn (fi fratri vexat tonemfacere? quod ptjl-
Jixc vetba /ngrandinata vinea , Clartu cum fratri-
: quatnf roter ille parcus attdiuit, erubuit, (fi annitentibue
btu aduenit 3 vocato ctiRode qutfittit fi racemi ad vfium vix ab inuito impetramt, vt fitum quoque r/10-
ciinflis,
vini aliqui remanfijfent fid uttn vix patui effient in- naflcriurn in manfionurn ordine poneret Pofi diem ergo .
;

uenti proHr.it
,
m
humi , nodem ibifecit » in craRi- & decimum venerunt ad eum , cuflodibits iam in vinea,
tntm {quod vix credi poteft ) ita dependent vinea race- quafi villa ab eo diffofitie : qui citm lapidi-
effet aliena,
mts fisis otmfl.t apparuit , vt nullo modo quod grandine bus, (fi glebarum it lu fundaque verugine accedentes de-

percujjafuerit indicium dari pojfct. Tamuni viri fan- terrerent fine efuvua rnane omnes profeili fient .redeunte
di oratio. fine, (fi dijfimtslantefcire quod eucncr.it. Porro fufitpti
Vitet cum r*
ditibus v ru-
Vites cum radicibus vendere iudicum iniullu ab alio Aidnncho, cuiut Sabat vocabulum efi (debemus
dere luditum olim Ferraria: non licebat 3 in (laturis Ferrari* quidem parci t.uere vocabulum , large dicere ) quia
ir.iufics *li. lib.4.ntim.f j. hxc lex his verbis habetur Nemi- : Dominicus erat dieifinuinibantiir ab eo vniuerfi in vi-
rubi non li- ni liceat in duitate Ferraria ,vel extra alienare quo- neam , vt ante horam cibi vuarum paRu laboiem viet
rebat.
modo vitesfiu propagines cum radicibus alicui , nifi
tt it fisblcuarent .Et SatiRus,Malediihu,ait, qui prius re-
Scat.Fer.
licentiam habuerit a iudicibtst vidualium , de qua ap- feiiionem corporu,quam anima quafierit Oremus .
ffid
pareat >fine tamen msrcedc aliqua, fiib poena librarum l.tmus , reddamus Domino ofjicium , (fi fic ad vineam

decem march. communi Ferraria applicanda , quoniam properabit u. Completo itaque miniRnio , in fisblimi
fiElione prafintit fiatuti eos vites , vel propagines ex fiam benedixit vinea , (fi fisos ad pafiendum dirnifit
aliena terra fiubtraclas ejfe prefitmimiss, ac indicamus, ouet. erant autem qui vefiebantur non minus tribus
pro quidem prafiimpto furto quilibet bona fama legiti- millibus. Cumque centum lagenit eRima fuijfet inte-
mus accu/ator exiRar , (fi dimidiam pecua pecuniaria gra adhuc vinea, pofi dies viginti trecentas fecit .Porra
confiquatur : nifi aceufittss habuerit duos refles reci- iHe parcus frater multo minut felito colligens, etiam id,
piendosfine fi ripsis , & fine tnercede notarij , (fi issdi- quod habuerat, verfium in acetum fero doluit. Hoc mul-
cum , ttdificantes vidijfe alienantem hobuiffe vitet , & tisfratribtu finex ante futurum prodixerat.

in ea quantitate vendita , vel circa fiper fuo , fi pofi De vnguentis fanandis vulneribus oppertunir Vnguftavut-
venditionem eat non ejfe in illo loco ,
quo ipfiu vide- cx vincis apud dithiopes nafccmibus hxc feribit f*‘
e* vi-
rint : vel nifi habuerit bulle tinum a domino fuo : fidt- Alexander Geraldinus lib. 1 x . fui itinerari) : Qui
queproclotna fingulis annis tempore congruo deman- vineos habent , quarum malle olis primo vere fu-
et iam
AlcicGer.
dato ipfirum iudicum vidualium , fi contra fodent tatisliquamina manat , qua fi inoria toti genti vn-
, vulnera eo modo fanant , vt nulla re-
etiam puniri pojfu per Poteflatem Ferraria. guenta probent
74 °. Dc lignis a vitibus non adlporcandis exdat moneant figna cicatricum , membra obtorta dirigunt,
De ligni* vi - peculiaris quxdam lex apud Lcniaccnlcs,(icenim omne e toto corpore dolores.
nearum ne n Vitem auro cxlaram lego apud Q. Curtium
*iip:rt*n.iu
habent illorum (latuta lib. j.cap. 119. Statuimus *J \2 ..

quodfi aliquis acceperit de lignis vinearum , emendet Ii b. 8 . Regia aureas columnas habet, totas eat vitis auro Vitii *uro
aliquorum
lex. pro quolibet fafce io. Jbl.pro maiore fhmma fil, 40. calata percurrit , aururnque quarum tAfi maxime gau- alata,
Stat.Lei). pro vno plaustro centum fil. in die,fi duplum in node, dent , argentea effigies opera diRinguuntur ; aded fc
u,f * Q£
&
fi damnum reddat, fi aliquis non Libens vincat, aut luxus apud orientales Reges porrexerat. Alex,
aliquot arbores , innent tu fuerit domi , vel alicubi Li- in epifl. ad Atili Fineamque folUiam auro , argento-
.

bere aliqua ligna , vel aliquod frugum genus ,fi fuerit

que inter columnas pendentem miratus fim, in qua

f'altus culpabitis , teneatur rationem reddere , vnde,rfi , «fi Lychnires erant

folia aurea, racemique cryRailini
*
quomodo eas res habuerit , fi fi nullam rationem reddi- interpofiri diRinguentibus fmaragdis.
derit, accufitri pojjit, fi prafitmatur cum alieno damno De alienis vitibus non excirpandis hanc legein Dx de Aie*
n!f
acccpijfc , CT ei qui primus conqueRus fuerit ea ligna Lem.icenfcs habent ,qu; his verbis traditur lib.y.
' r
‘
fibi ablata fuiffe ; fatitfial ab eo ,
qui rem acceperit cap. 1 8. 1 daturorum Statuimus, : vt (i quit inciderit
, ^
tanquam dedifi damnum , fi quili-
constiterit tum vel exrirpauerir , vel quouis modo deRmxerit alienas 4 ut Lea.
bet prafitmatur dedifie emi vineas , vel frudtss non vitet ,
puniatur pro qualibet vite intifi , fiu deRrutia
habes et in ea parte,in qua aliquid earum rerum abftu- infbld. 60. de die , (fi in duplo de noflt. Si vero inci
Itrit , nifi iujfit domini iflitti loci , inde atctpijfrt , di drrit tarum palmites pro vna fafce puniatur arbitrio
2 4 indicit
 .

242 Liber V. Sacrorum Eledorum,

indicis riji hic fatta fuifent htffa demini vinearum, Vitis cur dicatur.
,

(j de pridiclis ornnib.u quilibet jit accufiuor, CF dimi- Vinea au&ori fuo non pepercit, vt alij fibi ab
diam bibeM. ea cauerent.
Alieut vini* tempore alienos ar-
Ab alienis vineis vuarum Res mira de eo , qui alienam vincam inua-
v:iAru um-
cent Placentina ftatuta , fic enim lib-6. num.
tir' ferat.
naJena*. decernunt I aliena interrumpendi materia tollatur
: 't

Quicumque intraxerit rineam ,fiu fidagnos alicuim Vtile monitum cx vinea humi har entem.
tempore unartun Jine prsfrntia , vel licentia itiim ad Aurea vitis fuper templi portam.
quem ffettat , foluat pro introi ru foldos 10. Placeri. Vincx nimis luxuriantes combujla.
Cuim pomi mediet m fit ac cnfateris , alia medie tae & Lex de vuis non exportandis d vindemia-
intraxerit caufii eundi ad
fit communis Placent, nfi toribus.
aliquam fuam terram , vel eius , qui ipfum mitteret
Cautio de vua non deferenda/» Vrbem.
cum ad elidae terrae aliunde iri non pofftt. Et fi de die
vum abflulerit , fiolu.it fex denarios de fingstlit vuis Vuam premere Jine licentia apud aliquos non
damnum paffo:fi vero de notte foluat de introitu fol- licebat.
dos 40. cuiree pani medietas fit communis C“ alia ac- ,
Lex de vua non importanda in Vrbem.
cufit oris , vt fupra,pro qualibet vua duodecim denarios Canes vindemix tempore ligari felt/i.
damnum paffo. Et in cafibtu proditiis pater teneatur
Canes a vineis lege arcebantur,
pro filio, frater pro fr.u re , & dominsu pro famulo.
vinculis
£t quicurnque , penes quem reperti fuerint vua , qui fluam diu canes vindemia caufa
non habuerint vineas , feu fidagnos , intedigatur vuas coercerentur.
abfiulijfe de alienis. Et fi non confliterit ex cuiree vi- Peculiaris ordo in vindemia feruarifolitus.
communi
neis , velfiflaenls abflulerit , filuert teneatur V ua barbam emittens.
Placent fold 4 o.pro introitu pro qualibet vua duodecim
denarios , nec liceat alicui portare de difirittu Placent, V m devincis aliqua libauerim, ca- 744*
vuas , exceptis lugiarqs ad vendendum in cissitate Pla- lamum vix potui cohibere , quin
centi nec ad aliquem locum fupra difirittu anu fefhcm Jd verba i.la porrigeretur , in qui-
fivtttiA taric menfe Septembris fubpanafoldorum 10. bus vinea* , agrique opponi dicun-
pro qualibet perfina ,
pro qualibet befiia , & fbld. 10.
cur. 1 . Efdrx cap.j. verf.*. hic lc> i.Efd.jj.
fine befiia. guntur : Agros nqfiros vincas , domos oppone - &
74}. Non ftatim a vindemia ingredi alterius vi- rasa ,
accipiamm frumentum infame, verbum op-
&
Alterhu vi- nMS apud Patauinos licebat reliquiarum colli- ponendi in hac /ementia tanquam obex molc-
ntam in-r-di gendarum caufa-, nifi tres (altem dies tranfillcnr, ftior multis non lcuc exliibuit ncgotij.vt yim
fiafimiviu hc enim habent illorum ftatuta : Non iruret ali-
eius, &vfum non plene percipientes in alicr.a
demanent*» quis vineam caufa
fikandi ad tertiam diem pofiqttam diuerterent , aliimque ledkionem nobis obtrude-
tebat
Vindemiarum erit fitb pxna fildorum fixtginta. Et &
exponendi ratio tam dubia
Scat.Pat. , rent, qui vertendi ,

perfina aliquafallit vindemqs vel ante non audeat

,
ccnfcuda eft, &
fufpeCl.*., quam Vulgati interpre-
permittere intrare aliquas befiias in vineas caufa pafiu-
tis non extima etiam in externa litteratura eru-
landi , vel alia caufa ,fnb pcena fi Udorum decem pro
diriofuit.
quolibet equo , equa , &
polerio , aut boue , fiu vacca,
Duplici igitur via h vulgata lediione difcedere
v,atsu
fjti'
vel afino : &
fifunit aliqua alia befiia tifoluat foldos interpretes video , aut verbi mutatione , aut ver-
*
quinque pro quolibet capite. Et proditia locum ha- borum adiciftionc , vt locus integer, ac fenfus
beant in campanea Padua, &
in villis de Pedeuenda, & plenus redderetur. Primi habent Coniplutenfem
ptxna huiufmodi pro regula diuidaturin quatitor partes cditicnem,quam lequuntur : Complutenfis enim
fecundum formam jiant torum. pro opponamus, habet apponamus alij habent Glof- ;

A vinearum Superftitiosc aliqui a vinci plantatione abfti- fam , aliafquc editiones , qu* in textum alia ver-
pLmution* nebant eo anno, qui biflextuscrai;fan£hisAugu- ba inuchunt, ad hunc modum enim legunt. Et do-
ftinus hunc errorem rcccnfct epift. 1 19. Non plan- ma nofiras apponam/u pignori, ac manca clfet fi fen-
ttm ^° c *nn9 V*neam >¥**a bijfextus efi. tentia , fi verbum apponamus tantam opponatur.
futrrltifiop
&Aogaft. Dc faerx Scripturi vinea, ei ufquc feccundi cate Sed neutri lc&ioni ,r.ut verfioni facile ftibft-
Terriiufiera ita dillcrit (anctus Chryfoftomuscarc.4.dc Laza-
gnarim.non primi, quia fenfus verbi illius muta-
Ssripturavi -
rt) . Vinea pc(l fructus fimelk vindemiatore defertos tione non illuftratur , fcd potius implcxior cua-
nta.
fiat nuda fntttu, nihil habens prater folia, varum jfiri- opponendi notione, quam
S.Chryfoft. dit , vt ex Vera verbi
diuinarumque Scripturarum vinea non item, (id
paulo poli fubiiciatn , perfpicuum erit. Non (e-
S.AiiicIm. tualis,

quamuis quicquid videbatur fuflulerimut, tamen adhuc
ampliusfitperefl tollendum. SxntXat
transf. ita rcin verfat Vitis quando fuerit vindemiata
efficitur abietta , & hirnulis
vindemiatur, c* botri eius nunquam confumtwtttr.
CAPVT
Anteimus orar.de
: Scriptura autem quotidie
LXXXII.
cundi , quia abfolutus euadit ex nuda verbi fi-
gnificatione fenfus , integerque, & licet demus
si pignori ad illurtrationcin extra tettum adiici
polle, in littcrx tamen textu tanquam necclfa-
rium recipi non debet , quum totum fatis ex fc
fuppleat apponendi verbum.
Vt igitur omne dubitationis nubilum di fprl-
lamus,& Vulgati vetfioncm ab omni nota vindi-
'74T*
Oppoosero

ccmus , ftatucndnm eft apponere, apud optimos

Vincas opponere quid in facris,de vi- Latini lingui' amftores idem fignihcare,ac op-
ncis, vinearum fruftu, nonnulli pignerare, pignori dare. Plaut in Curcul.in hoc
lcnfu vtitur,dum infit . Pono pallistsn ,Mtfusman-
obferuationes ,
nonnullx
nulum opposvit.
dc vindemia. NccaliA rcf|>exit Catullus dum in huius verbi CatulL
fignificatione ita lufir.
Vineas opponere quid (ignifiect. Furi villula nejlri non ad Auftri
Opponere quidfigmficct. Flatus opposita efi * nec ad Fauenem,
Nec
 i : , , , , -, ‘

Agnus Eucharifticus. 24]

Nec fini Boreo t aut Apeliota, tudiucm qttaru udam Regionum j
in Alutrnia enim
ferum 'tui miliia enindecnn,& ducent a, in aliquibiu locis , ita quandotpie muttiplicantur vi-
Icilicet oppofita oppignerata, vt primx no- nea ,
quod qua/i in fylttM degenerant , C tunc homi-
ta; critici notancrc , Sc Icntcntix acumen deperit, nes comburunt eas , cr posita optime futiifleant j
Ii aliter accipiamus. ita Vgo.
IuueuL Etiam luuenalis hoc vcrbum,hoc eodem fcnfu Prxtcr ea ,
qux de vuis protulimus , funr alia
exrulic dum canit, qux a nobis obleniaca proferenda a nobis funr,
,

Lancibus oppositis , & matris imaginefrafla. ca feri continent peculiares quorunJanvmus, qui
oppofitis, id clt , oppigneratis , vt monuit etiam circa vuarum collcdioncm, dclarioncmque ter-
docbiifimus Tmncbus. tiabantur , lumpuquc funt ex diuetiisdiuerfarum
Ex his apcrtilTimcconftar nedum plene, led vrbium ftatutis, quorum verba ipliilima dedita li-

etiam iariniifime Vulgatum interpretem vertiilc # cet barbarie lua oblica dcdi,,vetitati potius litans,
oppetieram -
f necitacutuin
cllc Complutcniis ver- quam clegantix.
/ionem , qux pro opponemus habet apponamus, De vius non exportandis a vindemiatoribus Lea de vuU
nch ex-pcrtA*
frullraquc fuific qui in textum adticieudum pu- extabat hxc lex apud Fctraricnfcs his verbis con-
,
dts h vindi*
tarum, pignori , cum apponere ablolutc politum cepta in illorum Itatucis \ibAA\.(s$St*iuttntu,quvd miaterilus.
oppignerare, &
pignori opponere, abfquc vllo nudus vindemiator poflit , audeat , velprafumat au i Sui.Fcit.
,

addito , fignificct. hed quia hic fumus alia dc vite pcre>& exportare de vineafn qtuizindemiauet ir,vUra
adjiciamus. grappos quatitor vuarum etiam de voluntas e , CT conpn-
746. Cum Grxce vitis i pdfut dicatur , explicat in fu laborat oris , faflorss , caflaldionis , aut demini , CT
Vitit cur hunc modum fandus Uidorus Pcluiiota lib. j. p quis contrajeurst , cadat in pa nam /olidorum quin-
auifrc cpiit.41 5 . Vitis iftifef ,
i mitis dicta ,
quod que marcb. pro quolibet grappo pluris, CT perdat tuas,
dicatur.
vinum mitiores nos ,p temperi ac moderate punoiur, , in quam panam etiam incurrat Uberator , fallor , ca-
s.iiid.rduf.
reddat. Fidem enim , amoremqite mutuum hominibus Jhddio , aut dominus ccnpntietu & , acquilibet poflit
conciliat , Ut itit etiam caupo efl, moerorem anca un- & cujarc 6' denuntiare : & credatur faci amento fu»
cat , ignauiam excitans ac pellens j agri/ opem vartjs in cum vno tell«:cr lucreturdimidium pccnx/jita aciufd-
inorbts aflerens ; fams
vero valetudinem tuetur , atque tioue/,0' londcrnnasiones furi debeant ad eflicium dam-
conpmat. Sed ne quis horum commodorum Jpe norum datorum.
illedus vino ic obtuar , addic ftatim \p itaque quis Dc vua non ferenda in ciuicatcm mirum quiru 748.
'illud : fle quid ni mu , aut modu* optimus negiigens in cauti Client Tarui(iui,trad. j.rubr.z j. ita loquun- Cautio dt
vino debacchetur , iniurias vindicabit > G m
caput qui- tur : Er quod \omnes ittiiodes portarum duitatis Ter- vua m» dS‘
ferrr.A* i»
dem , tempoiaque conturbabit , robur exagitabit , eor- uipj , teneantur, cr debeant bene cercare omnes intran-
Vrltm.
pufque adeo totum pluet , manus , pede/que vinciens tes ditias portas duitatis cum tua in fafjit de herba, Stat.Tatt
ali.vjue hu etiam magu abfurda ne dittsTquielem ho- ,
vel defano , in celhs , in gremio, cr in finu, in quo- &
ticsia adfereiu , atque amicu juxta, & inimicis rijum cumque alio loco poena, banno quadraginta (oldorttm &
debebit. denariorum paruorum pro quolibet cufivde. Et quos p
Vinea aufteri Non pcpcrcic audori fuo vitis , fieuiit in cum inurnerit cum vua ,
eos capere teneantur , fjr captos

fuo nen pe- h quo plantata i quis ab ea tutum fc putabit ? rem conducere ad dominum Pottslatem ,pu reflarent. Qui
percit, Vt ahj bene vrget Petrus Blcfcnlis cpilt.7. Loth quem So-
p reperti condemnentur , z t fuperius ditium rf , me-
Jibi
urrent.
ait «a ca-
doma non vicerat vina vicerunt. finea quoque , dietas cuius anni fit cuflodu,
i’ alia medietas pe &
Pctr.BIcf.
quam Noe plani anerat ,pto non pepercit auflori cr communis. Qui cuflodcs ttiam teneantur accuftre , “ 0
ex delicto patru v/que hodie deriuntur adposteros ma- manifettare accipient es de muris, cir lapidibus pontium
cula feruitutis. <£r murorum duitatis TirruijS).

Rei mira de De eo, qui alterius vineam inua(erat,rcm lingu- Vtum fine licentia mufti conficiendi caufa Vuam ftenie-
€9 tjuiaUend larem narrat Petrus dc Natalibus iib.j. cap.9j.in premere nefas erat apud Patauinos ; fic cniin ha- rr flue Itetm •

vineam in- vira fandi Mcdardi Epifcopi : Cum, inquit, qua- tia apud
bent illorum Itatuta Communia villarum quolibet ;

uaferat. qua nen U*

Pctc.de Nat.
dam node fur cius vincam introi liet ,& vuas ex- anno in Calendis sbtgufli teneantur, cr debeant eligere
tebar.
portandas prxcidillet, ncc ex iplisguftarc, nec ta- homines bonos quatuor , vel plures fecun- Sutili.
, CT legales

men valuit fc tnoucre, donec inane rcpertusaMc- dum qualitatem vitia pro qualibet tilia. Qui eleti i de-
dardo folutus,taincn folutus reccdir. beant procurare vfque ad felium omnium Sanflorum
Vtile tmnitS Ex racemo,qui in terram trahitur, hxret humi, ad minus , quod
aliquis non furetur , non vendat , non
ex vinea hu-
vtile monitum cxculplit fandus Ephrxm lib.de emat , non abpondat vuara , neque trotilum faciat
mi hortate.
Proucrb.dum ai v. Quem admodum rasemtu in terram furtiue in aliquo loco. Et intcSigatur furtiue musium
S.Ephrxm.
de trabi ut inutilis redditur: pc etiam mens, atque cogi- facere quipne licentia communis , vel ejfcialium vil-
,

tatio hominis , rebiu di i i rati a terrenis ad virtutem larum , qui debeant de prodidi/ inquirere ,ippm fa-
inepta afficitur. ciat. Et paliquos i nue nerim contrafacientes , teneant

De aurea vite qux fuper templi portam apud ipp capere dr captos domino Psteihvi Padito ttl
747 -

Hcbrxos extendebatur hxc habemur in libro

,

Poteflati ,pu
,

ficario in cuius iuripiiflione fallunt

,

Aurea vitii , ,

faper templi quem vocant Middoth cap. j.fen. 8 .A7/w aurea ex- fuerit ,
propntare. Padua ,pu reflor , cui
Et poteffas
partam. pandebatur fuper portam templi erigebatur que piper fa fla erit propntatio , debeat propntatum condemnate
,
Hcbc._
canteriot quicumque vcuebas folium , aut tuam , aut
;
pro regula in libris decem ad minus , in pluribus ar- &
botrum adducebat,piffiendebdtque ex ea , lofcplnis: & bitrio pio , attenta qualitate falli, quo pana dissido -

Defuper habebat aureAi vites \ vnde botri humana fla- tur in quatuor partesfecundumformata flat uterum. Et
tura dependebant. condemnatus p pluere non potuerit ,
ponatur ht catenis
Vineo nimie Aliquorum tnos fuit vincas nimis luxuriantes comnsswis Padua in plateis ,& ibi teneatur per tret

luxuriante comburere vt vbcriorem frudmn producerent,

,
dies. Et pofl modum circa palatium terftJUgctur
iombuila.
quod ad tribulationis vtilitatero in hunc modum publicani ,
qui prodifla non olfcrua-
(eu officiales
,

fledebat Vgo Carenfi* in Pfalm. 79 dura ait: - bttnt ,

condemnentur in libris decem paruorum pro quo-
Vgo Car.
condem-
Ifa.i7./« prodo gradiar fuper eam , CT faciendam eam libet. Et commune villa , qui non elegerit ,

igni, quod parum fruflificat in profferitatt\vel ego fa- netur in librit vtginti quinque paruorttin : quo-

ciam tamfruchflcare in aduerptatt cr tangit ctnpte- rum medietas ft communis Padua , pu camera
rtoflri
 & ,

Liber V. Sacrorum Eledorum

msiri domini) , Cr altem medietas fit accu- enim muflo impertiri poffit licentia a DD.Prosdfbi-
Janiu. bus , &
detur in notam quantitas mufli illi , quem de-

749 Et
Tua in vrbcm non importanda cxtat hxc cimari) dep: txuerint , ne fraudetur decima ,fub poma
lex de 'jua in Par amnis liat nt is lex Auquis non portet tuam, : librat .vigimi quinque marani irremiffbiliter, Cr fitbitb
k >» ImyrtM - id rnufluM ad Patinam vel ad alium loi mn tn plau-
, auferenda contrafacier.do , Cr pro tertia applicanda
" - t/tkem. vel btjlia , aut in rocqs , vel in cisia ante vindt-
fi 9
i s accitfu ori, Cr faElo hoc ordine fitbitb publicetur , Cr
at.
tniatti genet alem , ef lontrafecerit, puniatur fi per- proclama de mandato domini Pretorit ad instan-
fiat
tonem in pians Iro , in libris decem paruorttt/i ,ft vero tiam ip forum dominorum Prouifbrnm,vt fitprk.
porttvterit tum btilia , vel aliter, in jbiidu centum pu- Vifa quandoque cft vua barbam emittens , vt Via L*hm
niatur, Cr condemnetur ; C"
aliquis etiam domimu , vel fcquens tigura rcprxfi:niar. mittens.
Uberator non poffit decernere in videntia vitra fingulot
cillos de vtta , de vinea , de monte ,fub poena [olidorum
centum. Et pane iila diuidantur in quatuor partes fe-
cunSon formam Jiat ut orum. Et de prodiElis Decani,
officiales villarum de Montanea inquirere, manife- &
Jiare teneantur fub ditia poena.
Cantt iladt- Dc vinea quia hic agimus, non erit ab re Ii
mU temftro morem quorundam circa vindemiam ledlori ex-
fotui, ponamus ,
quo (cilicct canes ligare viudemix
Siac.CoocjJ.
ttm p 0rc tenentur j in flaturis Coneplani hb. 4.
hxc habemur i rem ipfiilimis verbis dabo Gjui- :

cumque rui l ictu habet canem aliquem , teneatur illum

ligat api tenere Calendis menfis Septembris vfipte ad
Calendas menfis Nouembru , ita vt in vineis alicuius
damnum non poffit inferre, CTfi in dicio tempore in
aliquibus campis ,fiue vineis repertus fuerit non liga-
tus , condemnetur domimu eiue in fbldu quadraginta
paruorum pro quolibet cane, & qualibet vice, & dam-
num fi quod intulerit,emendare teneatur.

Canes k vi- Mos aliquorum erat , vt canes vindemix rem*

nru lego mr porc a vincis arcerent , fic enim Placentina fta-
tAantnr. mtalib 6. num. 584. Quilibet habitans in villis
Scat.Placcnt.
tCliens canem teneatur co tempore, quo funt vuat
fbper vineis renere iplis canibus ad collum vnum
tramaiolum longitudinis vetius brachij cum di-
' midio , vt impediantur canes intrare vincas , in
pcena foidorum decem pro quolibet cane appli-
can. communi pro qualibet vice , quia inuenti Pleraque alia dc vineis , vuifque conuchere
fuerint canes fine dicio tramaiolo pofliiu ta- huc poteram , fed abflinui nam alia nos aii6 vo-
,
,
men; dxfli tramaioli amoucre a canibus tempore cant de vino tpiardam libo , quxdam dc poculis»
;

vciutionis. quibus vinum naiicicur , &

rcin obfigno.

f^u-nVura- Taruifini quoque hanc eandem legem habe-

nr. Junii bant.lib. j. flatur, tra&.j. rubr. j6. ita loquuntur:
:
'.

tau v.ncu--
>A laudamus quod qualibet perflua habens canes a me-
rrftTrn '
tur
dietate tnenfii AugufiivCque ad oli.tuam ftnfii Aii-
StJuTam. chaclis tenere debeat canes fuos ligatos ,
ita quod dam- Dc vino aliqua in omnium notitiam
num non faciant in claufitris , broltjt , CT hortis , & hic exponuntur.
vineis circa duitatem , cr burgis , Cr in villis de di-
firiEbt Teruifi) fi quis' canit reperttu fuerit in ali-
quo proditiorum locorum , quod ille cuius fuerit canis Res mira dc vino diuinitw auEJo.
pro quolibet cane, Cr qualibet vice vigimijll.den.com- Doloris, vini nexus.
muni Teruifij pro banno perfoluat , fi ex cideretur & Vinum captiuitatis omen.
canis , reperttu in ah quo pt oditi orum locorum faciens Ncn ligneis ,fed terreis vafis vinum ferua-
damnum , non emendetur canis dominio , Cr fitper his
batur in terra ifirael.
credatur domino claufiero , brolq , er horti , Cr vineo
Het baca vina, quanam dicerentur.
Cr cuilibet dc cius familia , & laborat ori eorum cum

/aeramento. Vinum equulei loco ad extorquendam veri-

y^O. In vindemia peculiaris ordo (eruatur apud Ro- tatem adhibitum.
Verutioris bcratoncs, fic enim habent illorum flaturae.* jo. Nullum fccrctum vbi regnat ebrietas.
orJ> in rin- Statuimus , Cr ordinamus , quod in vindemia hic ordo
Noxium ignorantia: vinum .

demi* feno- feritari dcbe.tt. Omni anno in die atEli AIat t hos Apo- f Probrum olim /ceminis fi mcribula: dice-
u fdam. ftoii, Cr Euanftiifla de mertfe Septembris , Domini
Sut.Il.jber. A
e • rentur.
proutfores omnes, vel qui profentts fuerint , compareant

in plateapoflvelficr.u , & echmeatit dom nis decima- Cor humilitate liniendum.

rum , montis , Cr plani , Cr alqs ex c suibus Roboret i Sacra lipfana vino abluta.
proponatur. Cr tradetur quando debeat incipere vinde- A vino difeimus humilitate labora suffo-
mia , C" quod fuerit ibi conclufism per maiorem partem
diendos.
fiu fi ruand.o hiem ordinem. Q -od per vnum diem ante-
quam vindemietur ad montem, per quot, Cr non citius
Vinum colorari folebat.
vindemietur ad planum , ty talis ordo Jeruetur , ne- & Vini minxfitgienda.
nte poffit citius vindemiare in totum
,
pro faciendo Seueriani cura vino abJHnerent.
Vitium

Digiti2ed by Google
 • , -
, -

Agnus Eucharifticus.
Vinum cx pomis exprimere [olebant. camento herbata VINEA confriantur, aut etiam

Tempore guadragejim* liquorem cx pomis vinum purum firuaiur,mn prof/tbendum eft.

eliciebant.
Vino equulei locoaliquos vfos cVtorquendx vini equulei
veritati indicat faustus Ambrofiusdc Elia, & ie- loe* exter
Senes in iram proci iues vinifimtlttuiine ex- 1?‘ r“ Am<vt
iunio.cap.17.dum ait Pleri nue vinottuntur , it
: & f
plicantur. equuleo , q- quibus termento non eliciunt vocem prodi -
pMtum.
tioms , eos tentar.t bibendo , vt P.ttrufiautm ,/alntrm S. Air.hrof.

K * ri ' qu* c iilium defenfiorsu nam tiuSum

75** ea ,
fuperius de vi- fiu prodant ttmfiiia \ , vt ait fi-
lreth ’a
UfrjVjfe no tetigi rudus vino calamum
,
Pctrus Blefcnlis epilf .7. Nec vUum fterctum eft vbi
immitto , de vino pleraque obfer- regnat ebrietas . Scncca cpilt.S;. rem fic explicabat: /Jf<

j? uabam ,
qu.r i docti ledtoris’. no Quemadmodum mullo dolia ipfa rumpunt 11 r , &
omne 1'eir.Bicf.

titia fubduccre nolui , & funt illa» quod in imo iocet , in fhmrnam portem vis calem eie Scocca.

qu* iubiicio. flat : fic vino extante quicquid in

t
imo iacet abditum,
mira de De
vino diuinitus audio dignum eft vt hic re- effertur & prodit in medium.
ditumi- cenicatur illud quod fandi Willcbrordi meri-
,
Vinum cognitio eft , eft & ignorantia ;
fcd no- 7
“ccidi t»K*c quippe de illo refert loannesGcr- xium iftud , illud falutare ; nos ab ignoranti* sexiu igne-
1 r
’
brandus lib.i.Chron.Belg.cap.iSSi/^/k/r.frrwwi vino Mercurius Trifmegiftus auocac cap.7. dum mmioviuM.
circumiens habitacula ,penunit ad cellari/ cilium , & infir
}
gMfl rapimini 0 tumulenti homines
,
qui mersem
interrogans quid in illo mi
teflo haberent f refpondit - ignorantia firmonem epotastis, quem necferre
**fter, Cellarium efi. w
Sonti autem dixitfi velle illuc quidem potefluiatqui iam ipfism vomite.
tntroire. Cui cum nemo auderet contradicere , ingrejpts, Probrum olim feminarum erat , fi
meribult di- Pnbwmsfim
interrogauit ,fi quid vini in vno de illis vafiulu ejfet* cerentur. Indicat iftuc fanflus Auguftinus lib. 9. fi

Et drfignato vafi quafiyro benedictione, fiat m baculum confcd.cap.S.dum ait : Ancilla , cum qu.t filebar ac -
fhptrioriforamini inunifit,& abfiefit. Sed fubfiquente cedere ad iupam litigant cum domino minore , vt fit, s.Auguft.
nolle in ipfi vafiulo capit canum augeri, exundante & filo cum fila obierit hoc crimen amarijjtma confuta-
copia fupema defluens omne pauimentum in circuitu tione, vocans meribulom.

madere. Iniperata autem miniflerfiupefachu abundan- Cor qui cuftodicndum ,& humilitate Jinicn- Ccr humili-
tia celare non audebat quod diuina mi/ericordia per dum.dolij metaphora ita explicat B.lfaiasoiat. 11. taU

^
,
/erui fiti beneditlionem geri cognofiebat Tomen fecum ,
Delium, inquit, ni/i vndicue fit pice. i Ut tum , nullas &
prudenter trullans neforte fitnilum Archiepifiepum
,
Libeat rim.ts , vinum non petejl continere cor nifi hu-
,

conturbaret
, fi
illud publice pradicoretur, pedibus il- militate , & caflitate muniatur , C7 nullos Libeat
litu proseoluitur, confit es quod videatur. Quifilii o more vitiorum rimas , Dei non poteft tfle domicilium ; fieri
T)eo agens gratias
, fimulqut pij magifIri inflruit enim nequit vt Deo quis Jit/uel , & volupt.it ibise
exemplo , difcipults fuu proripientis ,fie cui transfi- firmat.
gurationis gloriam ante diem refurretlionu dicerent, Olim hic mos vigebat in facrorum lipfanorum Saeta Ififsna
pracepit eidem , ne quod cernebat ante diem obitus honorem , vt & vino abluerent , aut certe thecas viuoahLta.
fisi diceret. quibus continebantur } vinum deinde tanquam
Doloris, Vinum licet Ixtitiam afferre videatur .parturit medica virtute prxditum bibebant. Anonymus Anon *

m4X"t' tam «n Floriaccnfis lib. de miraculis fan&i Bencdiifti

apud Hcbraos
morftitia, dolorem que. hinc
Hdb
vinum dicitur pn Inuain, quxvox eundem nu- cap.t .ita feribit Defertur vinum in amphoris ,
1 : &
merum parturit ac nSh* ielatab,<\ux vox tncrfti- alijs vafis deportansL vino aptatis , & funditur in eis,

tiam , qucrclaiquc fignificar , & lamentatio- quatenus lotoferetro quo Beati

,
Martyr u contineban-
nem j innuere videtur a vino hxc oir.nia pro- tur membra ex illa potatione quafi de ipjis pterts con-
dire. dita membris ,velut de tonfrllione aliqua medicinali

75 L ' Vinum captiuicatis omen eft ccfte rationem ,

omnes peterentur. Eodem lpc&at idem au&or c.4 j.
vinum capti- ligat captiuam mentem ftatini duci t,ied & aliam
, vbi indicat ipfafmct reliquias vino ablutas ;hxc
smtn. captiuiiatcm portendere cenfent Hcbrxi, qui ob- cius verba Sacris pignoribus lotss mero ,/ibtque in
:

e
obtisneit falutem , quam expet ierat & non
*'
feruant de Noc vino obruto , dici Gen. 9. bjlTl potu dato, j

& nudatus eft j huius vocis lictcrx formant nvba plcni&s medicam virtutem oftendee vinum, quod
qu* capriuicates fignificar : nam FTlHl efteapri- in euchariftica menla exhibetur.
uitas ; vt innueretur,) nquiunt ,per vinum in capriiti- Vinum in profundis locis confctuatur,& fub- dvnudifii*
tatem
reddit
ire debere

;& rationem
Hebraos ; ccrtc
qu* quacunque
mentem captiuam
aliacaptiui-
terrancisjfic &: labores noftri humilitate a corru-
ptione vindicantur. Scite B.lfaias Abb. orar.i 2.
^ uteru
cuftodieudoi.
tate nocentior eft. Nifi inquit, vinum in locis profundis,’
& fiebterraneis B.Ila.Abb.
N°n H&neU, Olim , prxfcrtim in terra Ifracl, vinum non li- recondaturfuanefi.it fic etdoLfi entia labores omnesfunt

v/i
,trr
t** gnc,s doliis feruabatur , fcd terreis vafis , & ir.a- vanijnifi in humilitate confiruentur.
nis UOll nunc quoque a Vinum arte colorari folirum.mecum difees ex
8 * <l pleri fque in illis locis
754 -

ttrro ifijtl, au<l> 0 fieri} ad hunc morctn fpcdauit K.Iofuc his Plutarchi verbis fympofiacon lib. 6. quxft. 7. Vinum cdo-
R.Iof. ‘
filius Chanani^, qui dicenti fibi filix Imperatoris: Qui vinum alte, aut cinnamomo,^ croco rarifilsbat»

Quam pretio/a fidentia in tam vili vafe erat eniin ;

inficiunt, ij quafi mulierem cunilam curiose in comsiuia 1>,U1,

d odiis , fcd deformis , refpondit Rex, pater tmu, : adducunt & proflituunt. Qui autem quod vino
, ineft,

quo vafe vinum fisum firuat ? ipfa refpondit, ist vafis fbrdUum, & insuite adimunt purgant atquo , i) iiised
,

terreis } Sc ille } tottu mundus in terreis vafis vinum fiea opera commodius reddunt. Non intelligir autem*
firuat , & tusu pater qui Rex & fiuper , alios ist hac re Plutarchus fuum aloes, quoad medicamentum, &
coieriseft ? quo 'tandem collegit etiam feien- amarorem habet.fcddc aliquo ligno.
tiam in vilibus vafis probe- contineri faci- Vini initias fugiendas monebat Clemens PSbu mino
Icquc feienti* vinum in iis acelccrc qui ob pul-
,
Alcx.t.pzdag.cap.a. Et, inquit, laudo, & admiror
chritudinem, ob diuitias, gencrifquc (plcndorcm qui vinum , tanquam ignis minas quam longijfime
euf
inrumefcunt. fugiunt. i x; m ^y?;.
Herbato vina dicebantur, qu* herbis parata ad Scucriani cur a vino abftincrenr , fic explicat nenpt,
in h*c s.Aoguft.
medicinam.Pccrus Abaiilardus epi fk.i.Vt pro medi- fandus Auguftinus Ub. dc hxrcfibus ,

verba:

zed by
 v , , , ,
',r
^
246 Liber V. Sacrorum Eled orum,
vciba Seuerioni a Senere exorti vinum non bibunt, eo
:
& varios vatiorum ritus circa vinum in mediuin
quod fabulofu vanitate de /at ana C7 terra glminajt proferemus , varix eruditionis opibus augendis;
ajferunt vitem. fc J ad rem.

755 - Vinum ex pomis elicere olim (olebant. Plinius Tyrannidcm in eos vinum exercet» qui illud Vino fendn
mancipia fua quam
tu .ii,
Vinum ex po- lib. 1 4. cap. 1 6. de vinis faditiis agens , ait , Fiunt fine vlla temperantia traiicium ;
mu exprime- &epomts. F.deles olim Quadragcfiinx tempore reddit quos obruit;fignatc monebat Paulus epift.
re [ciebant.
ex pomis liquores exprimebant * vini loco,
libi ad Titum x. Non multo vino fu tuentes ; nimirum
1*1 10.
Tfptre Qva- quod arguit fandus Augultinus fcim. 74. de di- /cruirevino coguntur, qui intemperanter vinum
dr.tgefimt li. ucrlis Sunt <pti vinum non bibunt, vt aliorum e.xpref-
:
ebibunc;rem fic expendebat fandus Hieronymus
quarem ex Jione pontorum alios ftbi liquores
, non falntu caufa, fed in hanc cpiftolam : Hic fignanter expreffit non multo
pernis elicie-
bant.
iocunditatfyxquirant >tamquam nonJit Quadragefima vino feruitmtt , s E R v 1 1 v S enim quadam efi , &
S.Auguft.
pix humilitatis olferuat io .fednoux voluptatis ouafio. extrema conditio vino finfiu hominis occupari , &
Quanto enim honeflitu ,Jifiemachi infirmitas aquam non fisum effe , fed vini ; mi/era firuitu* , qua homi-
potare non tolerat, vino zfitato , & modico futiemetur , nem homine reddere videtur , dum cogit vino obtem-
quam querantur vina, qua vindemiam nefiium ,
qua perare.
torcularia non nouerunt. Plumbea vina ab aliquibus dida obferuo quae
Sutet in irum Vini fimilitudine, quod in imo fubfidensin vilia ; huc fpedabae Martialis lib.10 epigr.49.
proditus vini acetum facile vertitur, probabat Bcllicarius cx in- Qtjifquam plvmbea vina vult , vult in
fimiiitudint certi audoris mente lenes in iram procliues , ait auro.
explicantur.
Betlic.
enim. Vinum loquax didum aliquando efi , quia Vimm lo-

Parua cadis vini reliqua efl qua portio, acefcit. nempe in verbis effunditur ,
qui fuse bibit. quax.
Aibco.
Portio melliti
,
qua fuit ante meri. Athen.Iib.s.
Sic totam txbaufit qui vitam, efi proma ad ira* Fluxile vinum omnifarii vocibut loquax.
Jpfe fuo tandem triSlu acore fenex. Monfira cum vino cxcaiicc in pedus ire pul- XSonlka ra
chre Balduinus monebat. vini coiit».

Nunc tortu e vitro frondofa ad cornua Bacchi

,C A P V T LXXXIV. Fit lupa,hyxrtx ) leo,pardm,& vrfa calix.
Qui bibi* , hac ea monstra putat innare l-jaof
Dc vino alia in lucem proferuntur. Fallere .iamviuunt pe flore pota tuo.
Viftum effrarno equo comparatur. Mnefima- Vinum ifn-
Vino feruire quam noxium. no equa cun*
chus in Philippo :Hosths calices, * q^v i aratum.
f
Plumbea vina qua. m£ R V m ; & Hallicarnalficus cpigramniat. in Mddi in.
Pinum loquax. Catinum,
Monftra in vini calice. Vinum e Q^y v s efi lepida promptus , veluxqua
Poeta.
Vinum effrarno equo comparatum. vimm
Malum etiam folo nomine vinum portendit, Per
Per vinum multa mala mundo wuetta. tnuita mola
inulta mala mundo parturiuit hominum fcilicet ,
mundo iaut-
Vim nexus, cr fene&utis. abufu ;Gcn. $>. xi. de Noc dicitur , vineam plan- Sta.
£ut C.hrillum annuntiat , a vitiorum inccn- talfc , & vinum bibiffc atque inebriatum ; in Hcbr.
,

tiu ofit alienus. fonte vox pfl bsuain vinum fignificat,& eun-
Ritus qutdam a quibufdam feruati in vini
dem numerum producit ac HTT iehalah , qux
fignificat nimirum inquiunt Hcbrxi^rr
venditione.
Nocht vinum in taberna vendere alicubi il-
vinum multa mundo innefla mqU funt multa in- ; &
uchuntur , inuehentur.
licitum. Vinum fenedutis nutrimentum effe acute col- 757 -

Notfupofl tertium campana fenum vinum ligunt Hcbrxi , ex illo Gcnefis cap. 17. 1. vbi de Vini nere<,

vendi prohibitum. liaac habuit ; & finuit Ifiuc, & caligaxerunt oculi (y [nudatu.
Hcb*.
Certa notiis hora a tabernis bibendi vini ciu* ; in fonte pro & fenuit feribitur 13 |-pi , ita ,

caufa aliqui auocant. jpt a quibus fi extrema elementa auferas , fit p

vinum-, vt argrcafcnibus vinum abiungas.
V inacia d porticu amoueri iujfa. 1 . egimus dc Ioannc Vitium : , &fueram non bi- £m' CtriSo
-
1
Ab adulatoribus nos vini fimtlitudo auocat. bet, Luc. t . 1 5 Venit Joannts neque manducans , ne- v merum m-
FormaviCiS quo vinum vendebatur. que bibens Matth. x -8.Adcb abftincnsA' ab omni e em ime fi
1

Piitrinarius a tabernis exclufeu. luxu alienus ,

qui annuntiare Chriftum debebar. alitam.
LuC.t.
Calices abluere tabernarius lege debebat. Sandus Ambrofius lib.de Elia, & iciunio cap. f.
S.Ambr.
Denique annuntiauit eum loamtei , neque manducans
Lex quorundam de vino aqua mixto. panem, neque bibens vinum, qui enim Chriflum attnun-
Alto ituris vini & aqux flata quantitas
, de- tt. 1t, ab omni VITIORVM INCENTIVO profla-
ferenda decernitur. quam alienior effe debet , qui
re fe debet alienum
;

In vino fatanas vt lateat. nonannuntiat folum Chriftum,fcd fumit Chtifti

Pifeu hatno capitur, ino ebr tofus. corpus.
Ritus qniil
Apud Piranenfcs quidam eliguntur , quorum
Ab i£gypri vino vt cauendum. ii quibufdam
efi vinum , quod vendi tur,men(urare quibufdam feruati in * w
Do&rina vinum. 1. cap 16. lurore tf-
legibus ; in ftatutis Pirani lib. ni vlditiun.
Ingenhres peiores fiunt fl degenerant. neantur adfanfla Dei Euangelia bonafide , finefraude Stat.Pit.

In corde odium non admittendum. decem menfurat ores qui eligantur in maiori confilio
,

Nemo totus fapit nemo femfier. more aliorum officialium extraordinariorum de mcnfi
,

Juni ,
£7 duret eorum officium vno anno incipiendo in

75 *. wf» Arti a adhuc dabimus de vino, nam & Kalendi* mtnfis lulq menfurare totum vinum , quod
vendetur in terra Pirani ad vmam bene Cr legaliter
pleraque monita plcrafque cautiones i
.
,

vino clicicinus , informandis moiibus. d decem vrni* fi*prd. Non innando amicum , nec no-
cendo

Digitiz
 , , , *
,,

Agnus Eucharifticus. 247

tende inimice, ol esetufiumque perfina petitionem omni
tora diesqu [nerim rtquifiti , (fi deinde fi non remo-
a
nere donec necejfefuerit, fi vellent ire &
ad prandium,
debeant redire quam citiiis poterunt cftiod tabere de-
narum,(jr non pluret, quod teneantur <juolib(t fero ante
tertium finum campan* , qsu efi fitper turri grande
comparere coram Poieftate,& confulsitts dicti commu-
, nes CT ire per burgum Martinenghi cum famulo dilli
,

beant parttum vnum pro cfualibet vrrta vini. Videlicet Potestatis, CT vno ruitore ad querendum tabernas , (fi
fi
medietatem a venditore , (fi aliam medietatem ab em- accufare omnes habentes , &
tenentes odium tabem
ptore er non pltes, & de vino ejuod conducetur per ter- apertum,(fi vendentes vinum aliatipofi dictum tertium
ram fili dum pro qualibet fitmma,& teneantur confitlere fignum campana, cr fiantes in taberna , (fi omnes eun-
emptoribus , &
ire cum ipfis ad inquirentium vinum, tes per burgum Martinenghi pofi tertium fignum

(fi facere rationes fum , (fi habere debeant pro qualibet campana fine lumine , (fi etiam accufare teneantur
vrna olei paruot oflo ab emptoribus ,
quod omnes non vendentes vinum ad minutum male menfuratum , vel
audeant exire diflriflum Piranifine licentia D. Potejia- nsenfurts’non coadttnatu, &punctu ,fiufignatu figno
tis (fi tatnen quinqueflare debeant in dislritlu Pirani Potes lutu , Jiue didi communi/, 0 fint, (fi ejfe debeant
,
r
prtijciend* fortem inter ipfis quifiare debeant in hebdo- per tres menfis tantum, (fi perfortem eligantur (fi qui ;

madi ad me nfit ran dum /j' hacfub pxnagrojforum duo- contrafecerit, fi luat pro b.tnno fit. duos, (fi vitra arbi-
rum pro qualibet vice, (fi ali) quinque pojfiHt exire di- trio domini Patefiatis, (fi quod accufator qui accufutte-
firiclttm Pirani cum licentia D. Poteffatis, fi quis & rit aliquem contrafacientem , Indit bat medietatem
tutu , vel habitator Pirani vendiderit vinum, vel ali- condemnat ion/s.
qua alia perfina a decem vmu fitprd 07 non fecerit quoque Taruifina a tabernis bibendi
Statuta Certa noOit
inenfitrari per ipfis menfitrat ores, cadat ad potnam fioli- caula certa notiis hora omnes auocant; lib. 3. or* **
*j

dorum centum , & qui auufdtorfuerit fiabeat tertium, tr.tf.rub.17. ita \oauuiut:Det e rnimut,quod nuilsts de . .

(fi teneatur de credentia. esuuate l truifiq, vel burgis audeat Jt are, bibere, g/iqui
tpfttts
a.io-

75 8 - NoClu vinum in taberna vendere alicubi nefas tel comedere in taberna aliqua pofi tertium fenum cam - emat,

Hoihs vinii cftjin liaculis Concplani lib. 4. haec leguntur: pana , debeat dare bibere eu , zti comedere , vel tenere Stat. Tari.

in tnbtrn* Non liceat alicui tabernario de noflu vendere vinum, tabernas fitas apertas fub ptena , (fi banno centum fil.
vendere ali- vel aliquem tenere in taberna vel os Irum dieu apertum den.par. Et quilibet teneatur denuntiare contrafai un-
,
cubi illicit*-
tenere pojl tertium finum campan* in perna librarum ies , (fi quicunque denumiauerit , habeat medietatem
Sui.Conefl.
trium parttorum pro quolibet, (fi qualibet vice 07 quili- banni,(fi fiet ter [aeramento fuo cum vno tcsle , exceptu
bet pojjir acfttfarc, (fi habeat perna medietatem. cufltdibm fi bi regnatis noflurnu, quibus, vel vni quo-
Koelu f*ft
Vinum a caupone vendi poli tertium campana: rum credaturfuo jacramento fallo de nato. Et hoc or-
tertium ei- ficuum non poteft apud Belluncnfcs, ni fi adhibi- dinamentum imeUigatur non in forenfibses qui filiti
,
fana fenum
to lumine vinum quxratur; in illorum ftatutis funt hoSfilari in domibus tabernariorum , vel etiam in
Inum vidi
'.
lib. 3. ita feribitui : Statuimus quod nullus taberna- ruflicu difUterra.Et quod tabernarius,fine albergator
tmUhitum.
SukBdL rius perfi,vel per alium Aetfiu tradat modo aliquo vi- de die , (fi de rufie incontinenti debeat aperire cilium,
num alicui poj} finum tertia campan*, nec tenere debeat fate domum famih* , vel nurtttj domini Potes latis in
aliquem ciucm,fiu forenfim in taberna fica commoran- banno decem lib der. par. (fi credatur farnilix D. Pote-
tem in cimtate,vel burgis,vel alio loco morantem Jn pae- ftat ts ,vel vni ex ess fine fiso amento. -

U4 ,(fi vanno folfexaginta den.cfi qui innent ut fuerit. (eu Dc vinaceis a porticu amoucndis extat haje lex /OO,
fiet erit in taberna aliena poft finum
tertia campan* fiL apud Mutincnfes vt habetur in illorum ftatutis ril
,
*
vigiuti den.pro banno communi componat, hoe ftatu- & cr
lib- y. rub. 1 17. Quia temporibsu quibus vina confi- t “f
**”•*-
,

tum locum non habeat in perfinu petentibus cum lumi- ciumur, vinacea extrahuntur ex tiructjs, (fi portantur ,
ne , ita quod tabtrnari) eis impune dare poffint de vino ; fiu deferuntur fub porticibus, vel lijs publici sin maxi-
quod hoc etiam locum non habeat in hospitibus publicis mum dedecus ciuitans,quia iter cum pedibus, (fi mujjini
pro illis perfinis, qu* in eorum domibus hosfitanturfid intrant ora hominum vel excerant oculos propterea
, ,

vinum eis dare poffint impune. ftatuimstt ,

quod aliquis non pojftt tenere , vel habere
Vinum ^caupone notte vendi non poterat apud vinacia prJulii} afub porticibus proditi is, vel vi)f publi-
Placentinos quoque poft tertium cani p a me fignu; cisfub poena fild. 1 o.applicad. vt in procedenti flatato.
Stat. Piae. Ite enim in cotum ftatutis habetur lib. 6.
Nullus Ab adulatoribus non vini
nos vini iimiliiudi-
^* iul*,*~
ribfti n
t tbernaritu, vel tabernaria vendat ,
vel vendi permit- ne nos ita auocabar fan&us Bcrnardus lib. 4. de ni fimUirudt
tat vinum , vel teneat apertam tabernam poft tertium confider. malofque Confiliarios.qui verborum auoeat.

finum campan* communis qua pulfatur de fero, in pasna blanditic decipiunt; hxc
verba : Scorpioni
illius S.Bein.

decem fildorum , qui autem repa tui fuerit tu ditia ta- non efi infacie quod formides ,ftd pungit d caudafi ad
berna pefi ditium firusm, condemnatur in tofild.Plac. talium blanStias cor tasim , vt ajfiiet ,
moliri'finferis.
Statuta Fcltrix lib. 4. rub. 6 3. de hac eadem re meminerisfiriptum, Omnis homo primum bonum vinum
759 -

Sui. Ictu. Ita decernunt : Statuimus quod nullus tabernarius ponit , cum autem inebriui fuerint , tunc id quod dete-
duitatis, & burgorum debeat dare bibere alicui homini rius efi.

in fisa t.tberrfa pofi finum terti* campana ad hoc cortfti- Dc forma , & materia illius vafis
,
quo vinum ?«/»,* vafis,
t:t: a,nififorti daret kefitrbtu, &foregfibus intus tan- vendi poterat apud Cremo nenfes , extat haec lex, quo \imitn
tum bibentibus, nec debeat in die, vel in nolle permittere vt habetur in illorum antiquis ftatutis rub. 337. vendebatur.
SutCtctn.
aliquam perfinam ludere in domo fia, vel tabcrna.neque Statutum efi , quod omnes , (fi finguli vendentes •

quieture ad aliquem ludum bifi akaria , &fi quis ta- mm ad minutum teneantur , (fi debeant vendere cum
bernarhu contrafecerit retinendo ludum, vel bifc nefa- bogola de vitro, larga a parte inferiori, (fi fin fia

1 o .libras vice qualibet componat pro banno-,

riam in die infuper , (fi fi contra fecerint , condemnentur in fil-
fi
vero in nocte perna duplicatur , & ille qui bibet pofi dss viginti infer.pro quolibet , (fi qualibet vice.
campatum lo.fildos componat ,(fi tabernarius fildos Apud Fcrraricnfcs publice vinum vendens, vi- r;Urinaria
fixaginta parucrum , quorum lamiorum medietas fit num piilrinario exhibere non poterat , nec cau- * tabmis
communis, (fi alia medietas accufiuoris. poni piftrinariitm recipere licebat , fic enim in
inhibita noctu vini venditione in tabernis
Dc eorum ftatutis habetur lib. 7. cap. 13. Statuimus
Stac.Mart* poft datum fignum extat haec lex in ftatutis Mar- quod nulla 4 tabtmarisss,vel alia perfina vinum vendens
f
tinenghi lib. x.c^.i\-Statuerunt vt oli* accufatores in comit at te 'errari*, -tudeat, vel prefumat vhm vende-
kcni, cr idonei fini in officio tabernariorum , fiu taber- re,fiu ad bibendum dare alitui rnoled nario.ntc aliquit 1

Nouariui Agnus Eucharift. Aa mcUndi

 , -, -

248 Liber V. Sacrorum E ledorum,

molendinarius audeat intrare tabernam temporibus, quin potius transfers te ad vinum quod propinat , En
quibat artem fuam exercere pottfl : fub parna tui liber gaddi vinea, vinum fiiliiet laclnymarurn, compun- &
torum imponenda /olidorum detern marcui. quilibet & tlionss. De hoc genimine vi tu bibit Petrus cism recor-

legitimus *uuf*tor,& dimidiam poena lueretur.

fit
datus ffl verbi jjuod di/cerat lcfiu:& egrejfusforas
fle-
761. Vini venditor , & tabernarius cy*thos,calicef- ui: amare. De hoc bibit & ille Publicanus qui percutie-

Culi en ab- que abluere tenetur apud nonnullos , lignum vas bat pelhssfisum, dicens: Deus propitius es io mihi pecca-'
luere t alter- aqua plenum habere, lUtuta Fcltrixlib.f.rub.tu. tori. Eundefimiliter & I" petitu tuum ,
funde lacbry-
narim
debebat.
lega
ita loquantur Statuimus quod tabernaru quando
: mamper dinn,Cr nollem quia irritafli ir.vn Dei ,
, &
vendunt vinum ad minutum,teneantur lanare boibalos malum fecifli in conffellu eius. Ntwquid in vanum
Stit.lclct.
& cyathos, ipfis lanatos exhibere vinum volenti por- fundis ilias?nequaquam : a maxilla enim afitndunt vf-
tare cr hoc pccna,dr banno vigintifoldorum denario-
,
que ad caelum ;
nec efi Aia hoflia magis acceptabitis ht
rum pro qualibet vice , CTfi volent et vinum bibere , in conffellu Dei.Triflitia z-eflra, inquit Dominus, verte-
Lutando curialiter cyathum , C? bochaJe ,
tuber naritu
g tudium,& gaudium vesiris nemo t ollet k vobis.
tur in t
,
damnum fibifiatuat,^ noto clamet J»anno xo, /Udorum Vini fimilitudine fe,fuainque do&riuam alte-
paruerat» puniatur. Et quilibet t.tbernarim quando - rius Epifcopi comparatione ita demittebat fan- Doarinavi-
cunque vendit vinum ad minutum tenere debeat, & ha- ttusChryfoftomus honi.i.dc verbis lfaia‘:^w<«o^ ** m -

S,C^ 7t*
bete vnarrt maffeiLun ,feu vm ligneum claufum,cooper affrimusfimilia fient vino quod recens lacu hauftum 'e

tum defuper , in quo ponatur aqua, & flare debeat con- ejhqtu vero dicuntur ob illo (Jeilicet Epijcopo prefentt)
tinue tnunda fluuiatu , velfeni analis pro Lsuondu cya- fimilia fiunt vino, quod quoniam vetustatem, fenifunque
thti,feti vafi,qua aqua debeat hauriri,fiu accipi perfii- collegit , multum adfert tum vtilirMcm,tum vim ijt,qui
tt.un,vel ca*iiiulam,& non aliunde, &
quilibet taberna- optu (tabent , nobi/que accidit hodie illud Euangelij:Poft
rius cotttrafadens condemnetur banno prstdillo,(*r qui- deterius vinum id quod melius efl infertur.

&
habeat medietatem banni, dum-
libet polfit accit fitre
,
Ex optimo vino optimum acetum ficti obfer-
modofit hemo bona fama. uarum eft.torqueri in illos poteft, qui vbi a boni-
‘ Z******-
ZtX quoruv- De vino aaua mixto extat hxc apud Placenti- tate fua exciderant ncquilTimi fiunt ; torlit & in
damde viat nos lcx,vt habetur in illorum ftatutis lib. y.n. 507. eos , qui ingenio pollent , Poeta quidam quem
aja 4 mixto. Nullus vendat, fiu ducat ,fim duci faciat musium, fiu Linum premens,
Sut.Piac.
vinum adaquat um , nifi de hoc emptorem , vel alium rtbo/sa vm a bonssm faciunt ,vt fertur,acetum,
cui vinum duxerit certiorauerit,in poena 1 00 .fildorum Ingeniofior es, quo Linepeior to es.

Placent.pro quolibet carro, cuisss mediet asfit actu foto- Vt in dolia qux optimum vinum conrincnr, In etrdt tJSM
,

ris, vel denunciatoris , & alia medietas fit communio. acetum 11011 mittetur , fic nec in corde odium ad- nen admit-
tendum,
allio it urit Apud nonnullos aliquo ituris vini,& aquae mittendum ne boni virtutum liquores corrum-
,

•vini cy a-jut quantitas deferenda decernitur, vt cani excedere pantur. Fcftiuc S.Aug.fcrm.j4- dc diucrf. vbi ait: S.Aug.
flata jttanri- non licear; ftaruta Iadertina lib. 4. cap.18. ita de- Sifi tutos putant,mittant acetum in vafa,in quibui
tai d/ feren Ia
cernunt Confidenter prat ipimus,vt ituri vitra mare ,
:
num vsntonferuart confueuerunt.Non mittunt, (^cau-
decernitur.
Cr per totam Barbariam habere poffint in nasti , tam tifunt,ne tefla vitietur.F.t odium mittunt in corfinem,
Sut.IaJ.
eundo, quam redeundovnum bigam ium vini , vel qua- non timentes ne quid ibi corruptionis operetur?
& non vitra Nullum
titor ladrenfia modia pro quolibet,
tidem de aqua, & no» plus. Ad alias vero partes quilibet
iturus portare poffit & debeat in nani duo modia
Cr
<5* to-

,
eiTc qui totus lapiar
metaphora fxre non carentis pulchre quidam
exprimebat,
,
qui Ictnpcr vini Nemo
fic M ICT'-
re/me
•"* n" '

dimidium ladrenfia de vino, Cr totidem de aqua,dr non Jit»isfme

r at ce mfrvm poterit repertre?fagacem

plus ; quicunque vero plus pofuerit in nauifine de vino, Qui non defipiat quis reperire virum.
fiut deaquajliiid plus computatur in miliarqt , can- C Defipit omnis bernofipientia nullafuroris
tari» s fias, hoc locum habere volumus non filum in naui, Labe coret, nullum efi vtfine face merum.
verum etiam in quolibet ligno coopertum de centum
milhvifSjVel ab inde fitpra.

761. In vino fatanani latere, fatanam vinum elle, qui- C A P V T LXXXV.

In vine fata -
dam ex Patribus antiquis fentiebat i in vicis Pa-
nae vt la- trum lib. f libello de continentia n. j6. hxc ha-
.
Dc poculis aliqua notantur.
teat. bentur: ToUtns vmu tie finioribue paruum calicem
Yit.Pacr. pertauit ab Abbatem fifii,& dedit ei\& bibit fimel\& Poculum Regi prarbere maxima dignitatis.
fecundo accepit & bibit :attulit etiam ei tertio .fid non Pincerna poculum deferens Imperatorem
accepit, dicens: Quitfit, frater jsn nefiu, quia iata- comitabatur.
»as EST? f/uam agre quis tulerit impurum ex vmi
fiftu harre
Hamo capitur pifcis.ebriofus vino;fan&us Au-
documentis cap.j7.JV patera bibere.
eapitur.viuo gijftiniu lib.de falutaribus
tbriojMs. vinolentiam armatur ad malesii fla, fr conuicia proxi- Res ad Euchariftiam flettitur.
s ’ Au fi*
merum , C
immutatur mens eius , lingua balbutit. & Purpureo colore poculum cur adhibitum.
Huiufrnodi enim vir cism fi putat bibere vinum , bibi- Pocula olim in manus haud dabantur.
d vino. Plurimi namque homines per vinum maxi-
tier
In fryphis crux altquando imprejfa.
mam debilitatem contraxerunt ,
nec potuerunt confiqui
Cornibus ad potum utebantur.
priilineem fimitatem, quia non temperauerunt guld ar-
dorem. Sicut enim pifiie cum auidas fauces profert , vt Cornu poculi genus.
glutiat efiam,repcnte hamum intrafauces reperit,ita & Cornea pocula in ufu.
ebriofiu intra (e vinum fufiipit inimicum , qui eum Cornua Baccho trtbuta.
introi ecerit, mox impellit ad onme opus nefandijfimstm: Ebrietas arrogantiam gignit.
C fic homo
rationalis capitur, vt irrationale animal.
Amicitia pocula qua.
Ab JPgffti Ab/Egypri vino ad illud, quod exhibet En-
% fMUfn“ Pocula in conuiuio prius minora ,poJlea maio-
gaddi vinca.ic.i nos inuitnr Abfalon Abbas fcnn.i.
dxm ra apponebantur.
Abul.Abb.
dc P«n«Coft. Quoufque anima mifira,vino oAigypti
ebria iris , quod operatur oblinione Dei in hominibus? Sinarum pocula quam parum vini caperent.
Nomen

Digitized by Google
 .

Agnus Eucharifticus. 249

Nomen in poculis Dijs cbUtit. VVithlafius Rex Meuiorum apud Iugulphum in IagaL
Boum cornibus vtebantur loco foeuhrum. hi(toria,in diplomate,quo varia dona moiultcrio
Criytlandix offert, vbi dc fcypho ita ftaruic:C^rv
Cothon foculum Laconicum.
etiam Refellorio didi AIonoHerij ad vfitm prxfidemti
Bontu calix quem Martyres jiccancrc. quotidie in Rtfedorio /typhum meum deauratum,
,
per
totam partem exteriorem batbaris vinitoribm ad ara- ,
Ocvivm
7 4
< -
Regi prxbcrc olim
maxima: dignitatis habebatur,
cenet pugnantibus calatum, quem crucibulum meum fo-
litus fium vocare , quiafignum eruas per tran/ner/im
quod obferuat fanchjs Hicrony- fiyphi imprimitur interius , asm quatuor angulis fimiii
mus, in tradit, habit. in Geneiim, itnpreffione protulerantibut,C" cornu mertfa mca,vtfiuet

ait : Vbi vos pofuimus, Principem vi- A-fonullerij bibant inde in fidis Sand orum, er in fisis
S.Hicr. rr.triorum,in Hebreo /t riplam balet 7~\pW0 masleh: btntaiHionsbtu meminerint aliquando anima donatoris
illud verbum , ancti in nomine /erui Abrabam dndum VVithlafi).
legimus , quem nos poffumut more vulgi vocare pincer- Cornibus ad potum plcroique vfos|norifllmum /66.
nam.nec vile putetur officium-, cism apud Reget barbaro/ eft ;auratis non irem , id tamen aliquos fa&i ralle Ctmibut *J
vfijue hodie maxime dignitatis/it, Regi populum porre- obfcruo;in actis S.Orhonislib.i.cap.ti.hxclcgo: F ct" ,n vu~
#*r*
Cornva autemgrondia taurorum agreihum aurata,
xijfi. Poeta quoque de Catamitho
quod amaficumfutim huic efficio mancipdrit.
, (j lene fiript itant ,
& gemmis intexta potibus aptaibiconfiruabattt. I la-
^
Tineem* po- Mirum quam accurate olim prouidererur,nc bes cornua aurata adhibita, quin &: gemmis orna-
<ulnm Jefe- Imperatori extra vrbem eunti bibendi cummodi- ta, eaqtic cornua taurorum fuifle.
rmi impera- tas dceflcr adciN vt pincerna poculum deferens Cornuapoculi genus olim fuifTecuincunt hxc Cgnu ftm-
,
torrm mmi. 1 *
eum comitaretur qui tamen mos m dclucrudi-
,

Orig.verba in catena G tarca Ier.c.<( 8 Adixturat au-

.

rabatur. i

Ocoig.Cod. nem abiit quod his verbis refert Gcorgius Co-

j
temquafi de vino didas. Aquila expefuit cornva,
dinus dc orne. Couftaiuiuop. cap.7. nttm.17. Et ;
M
qua olim poculi genus t rant c o K B v s enim bibebant.
olim quidem, inquit,pincerna extra duitatem Impera- Xenophon apud Athen.rum Iib.i t.Canabant,& Cerne* / m-
torem comitantferebat fUSfen/km ex catenula pocillum, potabant corneis poculis-, de Athcnienfibtis
eodem Ii- l* •» vf>‘-
vt [i Imperatorfiti vrgeretur,ex fonte , velfuni io hau- bto-,Athenitnfis cornibvs etiam argenteis bibebant)
fiam porrigeret-, quod hoc tempore nonefivfiattau. Jiccr prius boum cornibus mortales vrcrcnrur;
djri Quam xgre fandus Godcfridus Upiicopus eiufdcra Athenxi eodem libro hxc funt verba: turUioptcu-
tjutf t ultrit
Ambianenfis tulerit, quod impuius homo ex cius Cornu prifiot fama efi atque pritnos homines boum iorum.
impurum rx m
C a R B v s olim bibijfi. Liquet hoc ex eo, quod adhuc Al ,ca
patera biberit , ex his verbis apparer , quae in eius * *

xitks patera
liber-0. actis leguntur in hunc tn odu : /« qu.idatufiletnnitate dum aqua vimph permifient itufomu dicunt. S.Amkr.
Alia. hora veSfertina d Clero deductui in Ealefiam honori- dc £lia,& iciunio c.i 7. Fer cernua etiam fluentia in
fice , explctdque officio itidem inde rtdisthu in domum fauces hominum vina decurrunt,
&
fi quis rts/iraucrit ,
fiam , iuffit omnibus ex mare potum offirri. oderat cum commifum flagitium.fi!ut a auetjeio morus habes ur.
ahjt etiam quidam e Clero .facite , & nomine mihi non Hinc Baccho ebrietatis prxfidi cornua tributa. Cernua r*c-
ignotus,
& prodere nomen tiut nolo, ne ea re exacerbatus vt cornutus diceretur^fcitum illud, eU tributa.
fi ipji deteriorfiat. Erat ia ex illorum grege, quot fiprd Accedant capiti cornva
Bacchus eris.

diximus impuro coniugio pollutos , quibus cum multum
beato Epifcopo negotium fuit,vt corrioerentur.au/iu fuit
ille arripere pateram, ex qua bibere EpifioPtss jblebat.fir
cum vinum in illam infudijjet
Aduertit hoc Epifioputfied ne in tata folemnitate iniu-
Orpheo in hymnis didtus clt fitiuefsie,^ Jtxtfete, ebrietas *r-
olim etiam cum cornibus depingebatur, quia, vc r6Z? t, * m i l -
Hlt
Plato de lcg.& Achcn.diph.a. olim cornibus vte- *
'
,
irridicule illud epotare, bantur pro populis. Pomp. Fcitus,qu6d qui temu* Fcftut.
lenti iunr,aae6 imerdu truces apparent.vr cornua

riamfiutm temere zihuyideretur, continuit fi.Pcfiquam habere videantur. Scholiaitcs Horat.ad Od. )$.i.
autem difir(ferunt omnef, ascito Nicolao disfenfatore
lib. carm. ait cornua Baccho tribui iolita, quia

fio :
Quid ita , inquit
,
pateram meam infitrquilinium ebrietas audaciam, 8c arrogantiam gignet.
obticere vohtifU? An ignorat nihil ejfe luci tum tenebris Amicit ix pocula nobis offert Clcm AlcxJib.a. ^ * 7 7
commeret I Territiu valde rtrowm tu,affirmat fi pate- pxdag.cap. j . Nos, inquit, qui furnus genus pacificum Amicitis p».
'j

ram tuto loco coiidijJe\at Epifioptu: Abi, inquit, & eam haud ibus amicitia ergo bibimus, vt vero ion- tMf* qut
fibri) t & -

vende iullo pretio Jiutdquc in Chriili pauperet erogato, ueniemi nomine appellentur pocula amicitia. Bene igi- ^hm.Alex.
X et tU Eu- E eatque fic a cenamus quam ;
itittius Cnriftus con- tur bos tantum inuit.it. Comedite amici,& bibite.

rhariftiam queratur, (i impurus, & impollutus ad cucharifti- Pocula in conuiuio minora prius apponebatur, Ptrnla in rS-
floiUtur. dcinde maiora, indicat iftuc S. Ambi ofius lib. dc "’*l$ tt,u*
cum calicem fucandum accedat,& orc fure u lento
cuchaufticum vinum traiiciat. Hlia,& iciuniojcap.i j. Primi minoribus pocvlis
Purpureo colote poculum aliquando adhibi- voluti velitari pugna prscinditur, verumfsepon fibrie-
765. Mp, M,e i^tMr ^

Purpureo co-
tum repet io vt bibere aquam pollent', abfque eo
,
tatis eft fttcits,fid bibendi eft difiiplina, vbi res colere s. Ambr.

lore potuJui quod res ad aditantium notitiam perueniret do j

caperint, pofiunt maioribvs rocviis.
cur *JLibi- Gxcia nobiiiiTima viragine ita legitur in Con- Sinarum pocula quam parum vini capiant ap- Sinamtn m-
^ a,,l * no Pofphyiogciietadeadm.lmp.cap.yj.f#- paret ex his verbis, qux habet Nicol.Tiig.de cip. **!» quitu
C6U Por f b ’
t* r*m
atlo purpureo innuito , puella id dedit , iufurne in eo Chrifti apud Sinas Iib.i. cap.7. Lictt emmevnm
aquam fibi tnifiert. quod cum maritus eius videret , ,
SCYPHI ac patera non plus Vtui quam ,
nucis putamen -j
•

aqu.im illam bibere non fit /picabatur, capiant, frequent i fftme tamen bauflus iterant.

Picul* olim Dc poculis hoc obferuatum obferuo,in manus Nomen in poculis Diis oblatis inferiptum pro- Semen in fo-
in poni minime folica , fcd appoti ta meniis, quin Se bant hxcJPIur. verba in apoph.vbi de Ciccr.Ioques
*
haud dabam- incaniftris argenteis. Semius in lib. 1. Aineid. ai v.Pocutum argenteum Dijs dedicans initia nominum j,i

Tcrumque indicix,dumutiPtteribus nox in ma- ficorum Iit terit expreffif, Ciceronis loco cic< r infiulffit.
Nvs dahasivh p o c v l a fid meifit apponebantur, Cothon poculum Laconicum ciat ;
de quo ita Joo,
vt hodie apud pLres,pocula inconillru a rgenteu appo- feribit Piutarchus in Lycurgo : In caufifmt,vt in- c,eLc* pem-

In
rtantur, qui canidra ficcaria dicuntur. firtanentum quotidianum, & nec ef[*rh:m,vttitt ledi,fi- h‘m Laconi-
fcifJtis
In fcyphis crux aliquando imprdla.vt crucibti- des, menfi fi.pra modumfabricarentur apud eos conciri-
trux ali.\uX‘
Imn vocarent a Cruce quam prxfcrcbatifccit iftuc nes poculum Laconicum ,
quod Ccthon dicebatur,
drivprrfa.. ,
Nottarini Agnus Euchorifi. Aa a in
 5 , , , s - /

250 Liber V. Sacrorum E le&orum,

in commendatione effet maxirne , ad expeditiones , vt fi j feite fandus Cyrtllus Alexandrinus in S.Cyr.Alex.
e leftis

ancior CriSlias,quod aqua, ad quam potandam vegebat liaiam cap. 165 . Qui quuiem potus, \ne^a'\i,calel 1 s‘s la
neccjJitM , ne offenderet oculos ,
tegeretur poculi eoiore-, titia particeps nos efficere petefi
;
purgat enim peccata,
tr quia quod turbidi inerat impingebat intus, ac labris & extrahit, quod moerore afficit , nec patitur vt me-
cohibebatur,potus accedebat ori purior. tus fispplicij animas noflrai perterreat. Sic ille.

Bmu* ealin Bonus &

ille calix, quem Martyres ficcaucre,vr Vino Chrifli ffuiguis conficitur, vtftatimcol- -. .

qutm siarry- fUO rum obliuifccrcntur ad tormenta cuntcsj; feite Hgercimis , mentem lxtitia fpiritali plene per- t*G mSntau
-M— ® '
• fandus Auguflinus in Plalm. $ j Jn alio Pfitltno di- .
fundi; quod expendit fandus Paichalius lib.de perfundit vi-
citur,Calix tuus inebriant, quam prtclarm efi.Hociam corport* ,Sc (anguine Domini cap. 10. dum ait:
euelmri-

calice inebriati erant Aiartyret quando ad pa/fionem Ideo fpeciem vini iure tenet in fitefit ,
dum (piritaliter
, s.Pafej^
eunt et,fisos non agnofiebant. Quid tam ebrium,quam non fitnguH potatur in myslerio ,
quia hinc testificamur fpi-
agnofiere vxorem flent em, non filios,non parentes ? Non ritali lxtitia ad gaudium ; hinc vero redimimur eia
agnofiebant ,rton eos ante oculas effe arbitrabantur. No- morte ad vitam ideo Dauid cecinerat in myflerio,
;

lite mirari,ebrtj erant. lrndt ebrty erant ? Videte , acce- quod vinum Lxificat cor hominis ;
vtique latitia fpiri-
perunt calicem vnde inebriarentur. tali ; propter quod in eadem fihlflamia iure celebratur
Itcc myflerium ,
quia Chriftus efi vinum , quo latifi-
De quo nimirum Iofiph Gen.^j.
E X C VRS V S L1IL caritur corda credentiscm.
meridie qua hora Citriff ut
, paffitt efi , mystice cum
fratribus fitis legitur inebriatus vnde £r nos intus
Sacri calicis vinum mentes vera Ixti- ;

inebriamur , Cr gaudemsu latitia sterna , & g.tudio

tia inebriat vero gaudio. exaltationis in Domino. HuCufquc fandus Pafcha-
fius. Rcdc lxtitia hxc sterni dicitur, quippe
Vinum cordis cxulratio. qux non ftatim euanefear, fed cum illa continuo-
Vinum curas difeutit. tur , qux in ccclum in Beatorum animis xternum
Vinum qui Deum lartificarc dicatur. natat.

EuchartTfici vini potus cucleftis laetitia: par-

Felix ebrietas , qux mundi oblitterat memo- 771, *
riam , non tamen Dei ; huc vocarim Beati Ama-
ticipes nos efficit.
dxi verba , qui hom. 6 . de laudibus Virginis , ita sfert vinmm
Lztitia fpirituali mentem perfundit vinum omnes fideles inhortatur Edite panem vita.vinum nubarifUd
:

eucharifiicum. Uritis: bibite ,

inebriamini gaudio rtfurrcclionit ; ebrie- mu*d' nun*-
Ebrietas quam ajfert vinum eucharifiicum tas hxc fitmrna fibrinae efi , hsc mundi memoriam

mundi memoriam oblitterat, «a» Dei. oblitterat

, &
Deumprafimem animo femper inculcat. B.Amad
Alcxusapud Athcnxum vocat dolorum obliuionem
Vinum Ixtitix eucharifiicum.
inducens ,& Horatius i.Carm. Ode 7.obliuiofum
Bona opera eum Ixtitix vino.
malTuuin appellar,
Frumenti,^ Ixtitix nexus. OlUuiofi lania maffico
Lxtitia ab eucharifiico frumento. Cibaria exple.
Bucharifticus calix quanta lztitia bibentem Noftrum ita terrenorum obliuionem indu- vinum Initia
perfundat. cit, vr Dei rerumque diuiiumm memoriaxn ex-
,

ciret. Nota adeo cum hoc vino lxtitiam hxrcre,

lugens lztitia ex Dominici corporis commu-
vr latitia vinum dicatur;r<6V«' panem vita, inquiebat
nione. fandus A m .ul x u ,vimm lxtitia bibite cum vino Ix- ,

Lactantes ditti qui ex vino vinea recens plan- tirix Ixtitiambibituri.

tatx,& vindemiat a bibebant. Cum gaudio igitur panis euchariftictis edatur. Bona operati
& cum lxtitia vinum;(apientis verba funt Eccl.9. Utitiavim.

7 b-
Vhutru ecrJis
exulrarh.
V
nediflum
inum Ixtitix
curatum amuletum
tfi f ait
parens eft, partus iucunditatis,
, &
Clemens Alexandrinus
mccftirix. Illud be-
lib. 1.
&
Comede cum latitia panem tuum , bibe cum gaudio Eccld.*.
vinum tuum ; quod de Euchariffia explicat etiam
Vgo Carenffs in Plalm. ioj. fcd pende , quod ffa-
Clem.Alcz. pxdag. cap. 1. Exaltatio anima , & cordis -t inum tim feqnitur , quia Deo placent opera tua ; nimi-
creatum cilab initio , fi quantum
fatis efi bibatur rum tunc veram lxtitiam parturit ccclcffis ifte
Vano. vt iure ,
Hilaritatis dulce fiminarium Varroni vi- panis , coelefte vinum , cum comedens , ac bi-
Viuum curas num dicatur ; hoc i» Diis creatum ait Ho- bens bonorum operum copia non deft i tui tur, qux
difeutit. Deo placeant.
merus,
Vt cvaas animi pellat mortalibus acres. Rcdc non folum vinum cum lxtitia fumen- Frumenti,
Nona. Se Nonnus lib. g.Dionyf Liquorem arumnas filuen-
1
dum fed etiam panis cum gaudio de Cerere,
, j
Initia nex

PaiUd. tem mala pmpulfantisvini, accinit Palladas epi- qux frumenti Dea cft, nomen habere
a gaudio
gram.io.lib.r.Anthol. tradunt Fulgentius Mythol. deProfcrpina:
lib. 1.
F„jg ent
Da bibere, vt Bacchus difiiitiat cvras. Ceret inquit , Crate gaudium dicitur , cr ideo illam
Vinum qui Pro omnibus nobis vnus fufficiat Dauid , qui frumenti Deam effe voluerunt , quod vbi plenitudofiu-
Deum Utifi- de vino ita canit : trinum Ixtificat cor hotninu; ftuum fit gaudia fimper abundent
,
necejje efi , quod
tart dicatur.
Plalm. to;.v. 1 f .qu.t* fic illuflrat Muis : Uno optime verius de cledorum frumento dici poteft. Hinc Latitia at
M »*. Utifcandi verbum connenire nemo nefiit , illime tri- illud Dauidis Pffllm .4. v. 7. Dedifli laiitiam in mdsanttieo
buitur Iud. 9. 1 . vbi vinum dicitur latific are Dtum, corde meo a fiuEht fument i , cr vini qux verba de ;

Cr hunines : Deum dum iUi in libamen offerretur , & Euchariffia inrelligir landus Ambrofius hic, dum
s.Ambc
7*

quidem cum cantico *td hilaritatem testandam, quod vi- air: Data efi latitia m
corde noflro ab illo tempore quo
,
no erat peculiare fi /lebrais credimus , homines vero dum arrepimus frumentum in corpore , vinum }anguine ; Sc
770. medice ab illis fumiltsr. rcdc in corde, nam in aliis conuiniis in extimis
J.uthnrijUri
Vini fotu*
Poteft vinum quod humus exhibet Ixtiti.im labiis lxtitia appareat, & rifus, intus mentem
emltilu /ati- paturire , non id plenius
poterit vinum , quod fubirenon poteft.
ti* fortitifn cum ctrleftc fit ccrlcftia danr torcularia , nec Qux bona eucharifticus calix bibentibus par- _ ' *
mt 'Odit. temporalis Ixtitix participes nos efficit , fcd ca*- curiae, qua iucunditatepeifundat explicari 11011
 i , ,
, 8 i

Agnus Eucharifticus. 251

Ittitui libtn- potcft ;
de iUo ita tendebat Franco Abbas tom.io. — — Munera libo
tf"> ptrfun-
grjjji Dei : Non efi Alitu calix calici Domini Intemerata focis,perfilius lotus honore.
Umeo Abb. fi
m,it* » qui fic bibentem diuieta
, innarrabili ittcun - & id cft,pera<fto lacrificio.Symmachus eodem tenfu,
ditate lotificat , vt omnem pris lini doloris memoriam vndetimm Jbonor.
abfirbeat i non filum autem ,fid bibentem ita in- & Homerus Iliade vir. Homerus.
genita /ibi /ua(titat e inebriat
, vt eum in cxceflitm
*
Nobu honor vnicus ite.
mentis mittat, adeo vt patri, CT matri , Nefiio vos, di- Et vniucrse apud Grxcos vuZ» & honorare vult quid.
cat ,vr fttnttipfum /ibi abneget quodammodo fiipfhm figtiificac , facrificure. &
lamblicus cap. ii. iaiubluu*.
nefiiat , vt quam frequenter ingreffiss efi viam foculi v.uiy tij» Cutiftcrt , pro t id clt , fiterifi-
non videas : &
vacillantes pro ebriet ot grejfius , in
e
care.
lubrico amore immundi mundi figere iam non valeat Cohoncftandi quoque verbum in hac eadem 775*
ime iam non libeat. re adhibuit Arnobius lib. 7 . Nidoribus cehenillatts Ceicneilare
imgons loritia Dc Ixtiria Ipirirali qua perfundi illius mens Deos , & fiuccts ; id eft , colitis ,
adoratis , vt fieri
cu m
'

,
e mti
* <l ui ^acram Euchariftiaro fumit , ita diui- licrifiem folct.
*erMrT
n,t us
,
*fli*ca tentiebat Beata Mcchtildis lib. 1 . H*c cum notafiem , & incidiltem poftea in Hcmm do
B. Mcchtild. Vjfionum cap. 6 8. Sihomo agnofieret quanta fidus ex locum Machabzorum , qui templi , fcltoruin furiftyi.
corpore Cbrifli proutnit
,
pro latitu in fi de- meminit » Oc honorum , ftatim ad hanc honoris
ficeret. notionem animum flexi , & ea explicari oppor-
77?- In laccis litteris Ixtanres 5c de vinea: recens ,
tune polle putaui fcd producenda iam verba lunc ;

Letantes dilf plantat* ac vindemiat* vino bibentes in idem

, i.Maclub.cap.i. v.+r.nxc habentur Sautlifuaiio :
i.Macbab.i.
?«/ ex vino plerumque recidunt , idem figniheant. Pulchre eius defilata eji
fic ut filitudo , dies filii eius tonuerfi
no ^ cr Agcllius in Plalm.86. hoc his verbis nora- fiunt in lulhtm , /obbata eius in opprobrium , honoret
^U»tou*fr
vimiemiato ^ at » & confirmabat Litaniis igitur apud :
eius in nihilum cum hic Templi deftru&io ,fa-
-,

hi bebant. L. X X. hi dicuntur qui vineam recens plantatam pri-

,