Apa peranan kita?

Dr Nursakinah Bohari
Unit Kawalan Penyakit Berjangkit dan Survelan
Pejabat Kesihatan Daerah Hulu Langat
 Bilangan Kes Daftar HFMD Harian Di Malaysia 2022
(sehingga 24 Mei 2022)
Jumlah Kes sehingga ME21: 65, 535
3000 Selangor: 28%
WP KL& Putra Jaya: 12%
2500 Perak: 8.87%
Kelantan: 7.4%
2000

1500

1000

500

0
2/01/2022

9/01/2022

16/01/2022

23/01/2022

30/01/2022

6/02/2022

13/02/2022

20/02/2022

27/02/2022

6/03/2022

13/03/2022

20/03/2022

27/03/2022

3/04/2022

10/04/2022

17/04/2022

24/04/2022

1/05/2022

8/05/2022

15/05/2022

22/05/2022
Kes Daftar

Sumber:
Sektor Zoonosis, Kementeria Kesihatan Malaysia
Jumlah Kes HFMD di Malaysia Mengikut Negeri Tahun 2022

Sumber: Kementerian Kesihatan Malaysia

Kenyataan Akhbar KPK 31 Mei 2022
Unit Kawalan Penyakit Berjangkit, JKN Selangor 4
 Jumlah Kes HFMD Mengikut Daerah di Selangor Tahun 2022
(Sehingga ME 21- 28 Mei 2022)
7000

34%- Petaling
6000
16%- Hulu Langat
14%- Gombak

5000
Jumlah Kes

4000

3000

2000

1000

0
Gombak Hulu Langat Hulu Selangor Klang Kuala Langat Kuala Selangor Petaling Sabak Bernam Sepang
Jumlah 2537 2965 680 1455 1456 1654 6111 634 654

Daerah
Unit Kawalan Penyakit Berjangkit, JKN Selangor 5
TAHUN JADUAL 4.2.1 JADUAL NOTIFIKASI DITERIMA DAN DAFTAR KES HFMD MENGIKUT MUKIM BAGI TAHUN 2020-2022
SEHINGGA ME21/2022

2022 NOTIFIKASI DITERIMA DAFTAR KES

NOTIFIKASI DITERIMA SEMASA ME-21 KUMULATIF SEMASA ME-21 KUMULATIF

MUKIM

SEMASA : 220 KES 2020 2021 2022 2020 2021 2022 2020 2021 2022 2020 2021 2022

AMPANG 8 0 25 165 30 655 6 0 1 121 23 497

SEHINGGA : 3,059 KES

BERANANG 2 0 7 36 93 160 1 0 0 28 10 170

DAFTAR KES

SEMASA : 27 KES CHERAS 11 0 26 165 45 443 10 0 3 133 38 511

SEHINGGA : 3,289 KES HULU LANGAT 1 0 4 34 23 161 1 0 1 30 4 174

KLUSTER/WABAK KAJANG 43 5 119 609 628 1,232 30 0 12 471 116 1,484

SEMASA :8
SEMENYIH 5 0 39 66 20 408 4 0 10 51 0 453

SEHINGGA : 20 HULU SEMENYIH 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 20 0

KUMULATIF 70 0 220 1,075 839 3,059 52 0 27 834 211 3,289

4.2 RE-EMERGING 30
GRAF KES NOTIFIKASI & KES DAFTAR HFMD TAHUN 2020-2022 HULU LANGAT
1980
1970
1960
1950
1940
1930
1920
1910
1900
1890
1880
2020 2021 2022
1870
1860
1850
1840
1830
1820
1810
1800
1790
1780
1770
1760
1750
1740
1730
1720
1710
1700
1690
1680

2020
1670
1660
1650
1640
1630
1620
1610
1600
1590
1580
1570
1560
1550
1540
1530
1520
1510
1500
1490
1480
1470
1460
1450
1440
1430 DAFTAR : 834
1420
1410
1400
1390
1380
1370 NOTIFIKASI : 1,075
1360
1350
1340
1330
1320
1310
1300
1290
1280
1270
1260
1250
1240
1230
1220
1210
1200
1190
1180
1170
1160
1150
1140
1130
1120
2021
1110
1100
1090
1080
1070
1060
1050
1040
1030
1020
1010
1000
990
980
970
960
950
940
930
920
910
900
890
880
870 DAFTAR : 211
860
850
840
830
820
810
800
790 NOTIFIKASI : 839
780
770
760
750
740
730
720
710
700
690
680
670
660
650
640
630
620
610
600
590
580
570
560
550
540
530

2022
520
510
500
490
480
470
460
450
440
430
420
410
400
390
380
370
360
350
340
330
320
310
300
290
280
270
DAFTAR : 2566
260
250
240
230
220
210
200
190
NOTIFIKASI : 5876
180
170
160
150
140
130
120
110
100
90
80
70
60
50
40
30
20
ME
10
0
1 4 7 10 13 16 19 22 25 28 31 34 37 40 43 46 49 52 55 58 61 64 67 70 73 76 79 82 85 88 91 94 97 100103106109112115118121124
NOTIFIKASI KES DAFTAR
 Sejarah HFMD
• Penyakit tangan, kaki dan mulut atau ‘ Hands , foot and mouth
disease’.
• Mula dikesan di New Zealand & Canada pada tahun 1957.
• Nama HFMD diberikan oleh Dr. Thomas Henry Flewett pada tahun
1960. Beliau adalah seorang pathologist ternama dalam kajian virus.
• Tidak sama dengan penyakit ‘foot/hoof and mouth disease’ yang
terdapat dalam kalangan binatang seperti lembu, kambing, dan
khinzir.
 Kes- kes wabak

• 1997 : Epidemik EV-A71 HFMD di Sarawak , Semenanjung. Sebanyak 2600

kanak-kanak terlibat yang menyebabkan 48 kematian.
• 2000, 2005 : Epidemik di Semenanjung Malaysia
• 2006: Epidemik di Sarawak yang menyebabkan 6 kematian.
• 2008,2009 dan 2012: Epidemik di Sarawak.

• ‘In Sarawak, a clear 3-year recurrent cyclical pattern has been shown,
with EV-A71 epidemics occurring in 1997, 2000, 2003 and 2006 A cyclical
pattern of EV-A71 epidemics occurring every 3–4 years has also been
described in Japan and Singapore.’
Apa itu HFMD?

• Penyakit yang disebabkan oleh jangkitan enterovirus.

• virus utama : Coxsackie Virus A16/A6 & Enterovirus-71
(EV71).
• Semua peringkat umur boleh mendapat jangkitan tetapi
kebanyakan kes adalah kanak-kanak berusia 5 tahun ke
bawah (90%).
• Biasanya ciri-ciri klinikal adalah tidak serius tetapi ia
boleh membawa maut sekiranya penyakit ini melibatkan
jantung dan otak dalam keadaan yang teruk.
Pecahan Umur Kes HFMD Jumlah Kluster HFMD
Selangor Tahun2022
(Sehingga ME 21) Mengikut Kategori

6% 2%

1, 1%
33, 16%

Taska/Tadika/Tabika/Pus
at Jagaan Harian
Household
38% 54%
Pusat Tahanan
Sementara

168, 83%

0-2 tahun 3-6 tahun 7-14 tahun Atas 15 tahun

Unit Kawalan Penyakit Berjangkit, JKN Selangor 12
Pecahan Virus HFMD sehingga ME 20 Tahun 2022
n= 121
10, 8%

32, 27%

52, 43%

27, 22%

Coxsackie A16 virus Coxsackie A6 Enterovirus 71 Pan Enterovirus

Unit Kawalan Penyakit Berjangkit, JKN Selangor

Sumber; 13
Makmal Kesihatan Awam Kebangsaan
Apakah simptom & gejala HFMD?
• Demam, ulser di mulut, ruam merah di tapak kaki atau tangan yang
boleh melepuh.
• Ruam boleh terjadi di lutut, siku & bahagian bawah badan. Ruam ini tidak
gatal.
• Kurang selera makan/minum
• Gejala jangkitan saluran pernafasan, muntah & cirit birit.

Ada kanak-kanak yang dijangkiti HFMD tetapi tiada simptom.

 Simptom & gejala HFMD Ruam di mulut, tapak
tangan & tapak kaki

Ulser mulut
 Apakah komplikasi HFMD?
• Biasanya tidak serius TETAPI sebilangan kecil boleh mendapat komplikasi.

• Dehidrasi akibat kekurangan pengambilan air/makanan

• Kes HFMD jangkitan virus EV71 boleh meningkatkan risiko untuk mendapat
komplikasi seperti encephalitis dan myocarditis.
• Kematian boleh terjadi jika rawatan tidak diberikan segera
 Bagaimana HFMD berjangkit?
• Virus ini boleh ditemui di hidung, tekak, cecair lepuhan kulit & pada najis pesakit.
• Virus akan tersebar daripada pesakit kepada orang lain melalui:
• Batuk/bersin
• Hubungan rapat contohnya bermain
• Berlaku sentuhan dengan cecair lepuhan atau najis pesakit
• Perkongsian peralatan makanan seperti sudu, garpu/peralatan peribadi seperti tuala,
sapu tangan & berus gigi
• Bersentuhan dengan permukaan/barang yang telah dijangkiti virus seperti
pemegang pintu tandas.
Tempoh inkubasi & jangkamasa jangkitan
• Waktu Inkubasi:
Seseorang yang dijangkiti virus ini akan mula mempunyai
simptom/gejala 3-6 hari selepas terdedah kepada jangkitan virus ini.

• Jangkamasa jangkitan:
Pesakit boleh menyebarkan virus dalam tempoh inkubasi & sewaktu
mengalami gejala & tanda-tanda penyakit HFMD (7-10 hari).
Rawatan
• Rawatan bergantung kepada gejala.
• Pastikan kanak-kanak dapat makan/minum yang mencukupi untuk
elakkan dehidrasi.
• Dapatkan rawatan di klinik/hospital dengan segara jika ada tanda-
tanda bahaya seperti : lemah, lesu, tidak boleh makan/minum dsb.
• Seseorang itu dikatakan sembuh apabila semua ruam/ulser sudah
tiada.

• Sehingga kini belum ada ubat antiviral dan vaksin yang betul-betul
berkesan.
1. PENJAGAAN KEBERSIHAN DIRI &
2. PERSEKITARAN
3. AMALAN CUCI TANGAN YANG
BETUL
7 LANGKAH
CUCI
TANGAN
YANG BETUL
4. GATEKEEPING SCREENING
5. DISINFEKSI ATAU NYAHKUMAN
Disinfeksi terbaik membunuh enterovirus

• EV71 adalah rentan kepada banyak jenis disinfektan.

• Kajian menunjukkan cecair yang mengandungi 95% ethanol
diperlukan untuk membunuh 99.99% virus EV71.
• Bahan pencuci tangan yang mengandungi 75% ethanol, begitu juga
cecair pencuci tangan yang mengandungi 0.5% chlorhexidine
gluconate in 70% isopropanol TIDAK berkesan membunuh virus EV71

33
Sukatan untuk membasmi/menyahkuman pada alatan
yang tercemar dengan virus HFMD.

Sukatan untuk
Dettol: 1
penutup dettol:
2.4 litre air
KAEDAH
MEMBASMI
KUMAN
DENGAN BETUL

Pastikan tiada bahan lain ditambah

kepada bancuhan chlorox kerana ia
mungkin menyebabkan tindakbalas
yang tidak diingini.
 NASIHAT
KEPADA
PENGUSAHA
PUSAT JAGAAN
KANAK-KANAK

Melaporkan kes HFMD kepada

pejabat kesihatan daerah
berhampiran untuk tindakan
kawalan dan pencegahan.
 Penularan penyakit dapat dicegah dengan penutupan premis.
Carta Alir Saringan Ia amat berkesan untuk penyakit-penyakit yang akut dan
Kanak-Kanak mudah merebak seperti:
i. HFMD
ii. Demam campak (measles)
iii. Rubella
iv. Begok (mumps)
v. Kolera
vi. Disentri

Penutupan premis bertujuan untuk

i. mengurangkan kontak kes dengan kanak-kanak sihat yang
lain.
ii. memudahkan pembersihan dan disinfeksi premis.
iii. memudahkan kerja-kerja penambahbaikan premis
mengikut nasihat yang telah diberikan oleh pihak berkuasa.

Penutupan premis boleh dilakukan menggunakan Akta

Kawalan dan Pencegahan Penyakit Berjangkit 1988,
Seksyen 18

40
https://www.infosihat.gov.my/penerbitan-
multimedia/garis-panduan/item/pengendalian-kanak-
kanak-di-taska-dan-prasekolah.html

41
NASIHAT
KEPADA
IBU BAPA
Langkah-langkah pencegahan & kawalan yang telah diambil
oleh Pejabat Kesihatan Daerah /Jabatan Kesihatan Negeri :

i. Membuat siasatan ke atas setiap kes dan kluster yang dilaporkan supaya tindakan kawalan
dan pencegahan dapat dilakukan.
- membuat penilaian risiko
- mendapatkan senarai pelajar/guru
- nasihat kawalan dan pencegahan di fasiliti terlibat
ii. Penutupan Tadika, Taska & Pra-Sekolah yang terlibat di dalam kluster HFMD untuk tujuan
memutuskan rantai jangkitan serta untuk tujuan pembersihan & basmi kuman.
iii. Mengedarkan ’Garispanduan pengendalian kanak-kanak di Taska dan Pra-Sekolah’ kepada
semua Pusat Penjagaan & Pra-Sekolah & meningkatkan kerjasama pengendali cth: townhall
meeting, mengadakan taklimat/ pendidikan kesihatan dll
iv. Meningkatkan pemantauan penyakit HFMD di seluruh daerah dengan memastikan pegawai
perubatan yang merawat kes di peringkat hospital & klinik kesihatan untuk melaporkannya.
v. Meningkatkan kerjasama dengan premis perubatan swasta untuk melaporkan kes.

vi. Survelan HFMD- kes/kluster/klinik sentinel

43