Professional Documents
Culture Documents
தைத்திரீயோபநிஷத்
Document Information
Location : doc_upanishhat
This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study and research. The
file is not to be copied or reposted without permission, for promotion of any website or
individuals or for commercial purpose.
Please note that proofreading is done using Devanagari version and other language/scripts
are generated using sanscript.
June 4, 2022
sanskritdocuments.org
Taitiriya Upanishad
தைத்திரீயோபநிஷத்
ப்ரத²மா ஶீக்ஷாவல்லீ
ௐ ஶம் நோ மித்ர: ஶம் வருண: । ஶம் நோ ப⁴வத்வர்யமா ।
ஶம் ந இந்த்³ரோ ப்³ரு’ஹஸ்பதி: । ஶம் நோ விஷ்ணுருருக்ரம: ।
நமோ ப்³ரஹ்மணே । நமஸ்தே வாயோ । த்வமேவ ப்ரத்யக்ஷம் ப்³ரஹ்மாஸி ।
த்வாமேவ ப்ரத்யக்ஷம் ப்³ரஹ்ம வதி³ஷ்யாமி । ரு’தம் வதி³ஷ்யாமி ।
ஸத்யம் வதி³ஷ்யாமி । தந்மாமவது । தத்³வக்தாரமவது ।
அவது மாம் । அவது வக்தாரம் ।
ௐ ஶாந்தி: ஶாந்தி: ஶாந்தி: ॥ 1॥ இதி ப்ரத²மோऽநுவாக: ॥
ஶிக்ஷாஶாஸ்த்ரார்த²ஸங்க்³ரஹ:
ௐ ஶீக்ஷாம் வ்யாக்²யாஸ்யாம: । வர்ண: ஸ்வர: । மாத்ரா ப³லம் ।
ஸாம ஸந்தாந: । இத்யுக்த: ஶீக்ஷாத்⁴யாய: ॥ 1॥
இதி த்³விதீயோऽநுவாக: ॥
ஸம்ஹிதோபாஸநம்
ஸஹ நௌ யஶ: । ஸஹ நௌ ப்³ரஹ்மவர்சஸம் ।
அதா²த: ஸꣳஹிதாயா உபநிஷத³ம் வ்யாக்²யாஸ்யாம: ।
பஞ்சஸ்வதி⁴கரணேஷு ।
அதி⁴லோகமதி⁴ஜ்யௌதிஷமதி⁴வித்³யமதி⁴ப்ரஜமத்⁴யாத்மம் ।
தா மஹாஸꣳஹிதா இத்யாசக்ஷதே । அதா²தி⁴லோகம் ।
ப்ரு’தி²வீ பூர்வரூபம் । த்³யௌருத்தரரூபம் ।
ஆகாஶ: ஸந்தி:⁴ ॥ 1॥
1
தைத்திரீயோபநிஷத்
ஆசார்ய: பூர்வரூபம் ॥ 2॥
இதி த்ரு’தீயோऽநுவாக: ॥
மேதா⁴தி³ஸித்³த்⁴யர்தா² ஆவஹந்தீஹோமமந்த்ரா:
யஶ்ச²ந்த³ஸாம்ரு’ஷபோ⁴ விஶ்வரூப: ।
ச²ந்தோ³ப்⁴யோऽத்⁴யம்ரு’தாத்ஸம்ப³பூ⁴வ ।
ஸ மேந்த்³ரோ மேத⁴யா ஸ்ப்ரு’ணோது ।
அம்ரு’தஸ்ய தே³வ தா⁴ரணோ பூ⁴யாஸம் ।
ஶரீரம் மே விசர்ஷணம் । ஜிஹ்வா மே மது⁴மத்தமா ।
கர்ணாப்⁴யாம் பூ⁴ரிவிஶ்ருவம் ।
ப்³ரஹ்மண: கோஶோऽஸி மேத⁴யா பிஹித: ।
ஶ்ருதம் மே கோ³பாய । ஆவஹந்தீ விதந்வாநா ॥ 1॥
2 sanskritdocuments.org
தைத்திரீயோபநிஷத்
இதி சதுர்தோ²ऽநுவாக: ॥
வ்யாஹ்ரு’த்யுபாஸநம்
பூ⁴ர்பு⁴வ: ஸுவரிதி வா ஏதாஸ்திஸ்ரோ வ்யாஹ்ரு’தய: ।
தாஸாமுஹஸ்மை தாம் சதுர்தீ²ம் । மாஹாசமஸ்ய: ப்ரவேத³யதே ।
மஹ இதி । தத்³ப்³ரஹ்ம । ஸ ஆத்மா । அங்கா³ந்யந்யா தே³வதா: ।
பூ⁴ரிதி வா அயம் லோக: । பு⁴வ இத்யந்தரிக்ஷம் ।
ஸுவரித்யஸௌ லோக: ॥ 1॥
இதி பஞ்சமோऽநுவாக: ॥
மநோமயத்வாதி³கு³ணகப்³ரஹ்மோபாஸநயா ஸ்வாராஜ்யஸித்³தி:⁴
ஸ ய ஏஷோऽந்தஹ்ரு’த³ய ஆகாஶ: ।
தஸ்மிந்நயம் புருஷோ மநோமய: । அம்ரு’தோ ஹிரண்மய: ।
tait.pdf 3
தைத்திரீயோபநிஷத்
ப்ரு’தி²வ்யாத்³யுபாதி⁴கபஞ்சப்³ரஹ்மோபாஸநம்
ப்ரு’தி²வ்யந்தரிக்ஷம் த்³யௌர்தி³ஶோऽவாந்தரதி³ஶா: ।
அக்³நிர்வாயுராதி³த்யஶ்சந்த்³ரமா நக்ஷத்ராணி ।
ஆப ஓஷத⁴யோ வநஸ்பதய ஆகாஶ ஆத்மா । இத்யதி⁴பூ⁴தம் ।
அதா²த்⁴யாத்மம் । ப்ராணோ வ்யாநோऽபாந உதா³ந: ஸமாந: ।
சக்ஷு: ஶ்ரோத்ரம் மநோ வாக் த்வக் ।
சர்மமாꣳஸ ஸ்நாவாஸ்தி² மஜ்ஜா ।
ஏதத³தி⁴விதா⁴ய ரு’ஷிரவோசத் ।
பாங்க்தம் வா இத³ꣳஸர்வம் ।
பாங்க்தேநைவ பாங்க்தக்³ ஸ்ப்ரு’ணோதீதி ॥ 1॥ இதி ஸப்தமோऽநுவாக: ॥
ப்ரணவோபாஸநம்
ஓமிதி ப்³ரஹ்ம । ஓமிதீத³ꣳஸர்வம் ।
ஓமித்யேதத³நுக்ரு’திர்ஹஸ்ம வா அப்யோஶ்ராவயேத்யாஶ்ராவயந்தி ।
ஓமிதி ஸாமாநி கா³யந்தி । ௐꣳஶோமிதி ஶஸ்த்ராணி ஶꣳஸந்தி ।
ஓமித்யத்⁴வர்யு: ப்ரதிக³ரம் ப்ரதிக்³ரு’ணாதி ।
ஓமிதி ப்³ரஹ்மா ப்ரஸௌதி । ஓமித்யக்³நிஹோத்ரமநுஜாநாதி ।
ஓமிதி ப்³ராஹ்மண: ப்ரவக்ஷ்யந்நாஹ ப்³ரஹ்மோபாப்நவாநீதி ।
ப்³ரஹ்மைவோபாப்நோதி ॥ 1॥ இத்யஷ்டமோऽநுவாக: ॥
ஸ்வாத்⁴யாயப்ரஶம்ஸா
ரு’தம் ச ஸ்வாத்⁴யாயப்ரவசநே ச ।
ஸத்யம் ச ஸ்வாத்⁴யாயப்ரவசநே ச ।
4 sanskritdocuments.org
தைத்திரீயோபநிஷத்
தபஶ்ச ஸ்வாத்⁴யாயப்ரவசநே ச ।
த³மஶ்ச ஸ்வாத்⁴யாயப்ரவசநே ச ।
ஶமஶ்ச ஸ்வாத்⁴யாயப்ரவசநே ச ।
அக்³நயஶ்ச ஸ்வாத்⁴யாயப்ரவசநே ச ।
அக்³நிஹோத்ரம் ச ஸ்வாத்⁴யாயப்ரவசநே ச ।
அதித²யஶ்ச ஸ்வாத்⁴யாயப்ரவசநே ச ।
மாநுஷம் ச ஸ்வாத்⁴யாயப்ரவசநே ச ।
ப்ரஜா ச ஸ்வாத்⁴யாயப்ரவசநே ச ।
ப்ரஜநஶ்ச ஸ்வாத்⁴யாயப்ரவசநே ச ।
ப்ரஜாதிஶ்ச ஸ்வாத்⁴யாயப்ரவசநே ச ।
ஸத்யமிதி ஸத்யவசா ராதீ² தர: ।
தப இதி தபோநித்ய: பௌருஶிஷ்டி: ।
ஸ்வாத்⁴யாயப்ரவசநே ஏவேதி நாகோ மௌத்³க³ல்ய: ।
தத்³தி⁴ தபஸ்தத்³தி⁴ தப: ॥ 1॥ இதி நவமோऽநுவாக: ॥
ப்³ரஹ்மஜ்ஞ்யாநப்ரகாஶகமந்த்ர:
அஹம் வ்ரு’க்ஷஸ்ய ரேரிவா । கீர்தி: ப்ரு’ஷ்ட²ம் கி³ரேரிவ ।
ஊர்த்⁴வபவித்ரோ வாஜிநீவ ஸ்வம்ரு’தமஸ்மி ।
த்³ரவிணꣳஸவர்சஸம் । ஸுமேத⁴ அம்ரு’தோக்ஷித: ।
இதி த்ரிஶங்கோர்வேதா³நுவசநம் ॥ 1॥ இதி த³ஶமோऽநுவாக: ॥
ஶிஷ்யாநுஶாஸநம்
வேத³மநூச்யாசார்யோந்தேவாஸிநமநுஶாஸ்தி ।
ஸத்யம் வத³ । த⁴ர்மம் சர । ஸ்வாத்⁴யாயாந்மா ப்ரமத:³ ।
ஆசார்யாய ப்ரியம் த⁴நமாஹ்ரு’த்ய ப்ரஜாதந்தும் மா வ்யவச்சே²த்ஸீ: ।
ஸத்யாந்ந ப்ரமதி³தவ்யம் । த⁴ர்மாந்ந ப்ரமதி³தவ்யம் ।
குஶலாந்ந ப்ரமதி³தவ்யம் । பூ⁴த்யை ந ப்ரமதி³தவ்யம் ।
ஸ்வாத்⁴யாயப்ரவசநாப்⁴யாம் ந ப்ரமதி³தவ்யம் ॥ 1॥
tait.pdf 5
தைத்திரீயோபநிஷத்
உத்தரஶாந்திபாட:²
ஶம் நோ மித்ர: ஶம் வருண: । ஶம் நோ ப⁴வத்வர்யமா ।
ஶம் ந இந்த்³ரோ ப்³ரு’ஹஸ்பதி: । ஶம் நோ விஷ்ணுருருக்ரம: ।
நமோ ப்³ரஹ்மணே । நமஸ்தே வாயோ । த்வமேவ ப்ரத்யக்ஷம் ப்³ரஹ்மாஸி ।
த்வாமேவ ப்ரத்யக்ஷம் ப்³ரஹ்மாவாதி³ஷம் । ரு’தமவாதி³ஷம் ।
ஸத்யமவாதி³ஷம் । தந்மாமாவீத் । தத்³வக்தாரமாவீத் ।
ஆவீந்மாம் । ஆவீத்³வக்தாரம் ।
ௐ ஶாந்தி: ஶாந்தி: ஶாந்தி: ॥ 1॥ இதி த்³வாத³ஶோऽநுவாக: ॥
த்³விதீயா ப்³ரஹ்மாநந்த³வல்லீ
ௐ ஸஹ நாவவது । ஸஹ நௌ பு⁴நக்து । ஸஹ வீர்யம் கரவாவஹை ।
தேஜஸ்விநாவதீ⁴தமஸ்து மா வித்³விஷாவஹை ।
ௐ ஶாந்தி: ஶாந்தி: ஶாந்தி: ॥
உபநிஷத்ஸாரஸங்க்³ரஹ:
ௐ ப்³ரஹ்மவிதா³ப்நோதி பரம் । ததே³ஷாऽப்⁴யுக்தா ।
ஸத்யம் ஜ்ஞாநமநந்தம் ப்³ரஹ்ம ।
6 sanskritdocuments.org
தைத்திரீயோபநிஷத்
பஞ்சகோஶோவிவரணம்
அந்நாத்³வை ப்ரஜா: ப்ரஜாயந்தே । யா: காஶ்ச ப்ரு’தி²வீꣳஶ்ரிதா: ।
அதோ² அந்நேநைவ ஜீவந்தி । அதை²நத³பி யந்த்யந்தத: ।
அந்நꣳஹி பூ⁴தாநாம் ஜ்யேஷ்ட²ம் । தஸ்மாத் ஸர்வௌஷத⁴முச்யதே ।
ஸர்வம் வை தேऽந்நமாப்நுவந்தி । யேऽந்நம் ப்³ரஹ்மோபாஸதே ।
அந்நꣳஹி பூ⁴தாநாம் ஜ்யேஷ்ட²ம் । தஸ்மாத் ஸர்வௌஷத⁴முச்யதே ।
அந்நாத்³ பூ⁴தாநி ஜாயந்தே । ஜாதாந்யந்நேந வர்த⁴ந்தே ।
அத்³யதேऽத்தி ச பூ⁴தாநி । தஸ்மாத³ந்நம் தது³ச்யத இதி ।
தஸ்மாத்³வா ஏதஸ்மாத³ந்நரஸமயாத் । அந்யோऽந்தர ஆத்மா ப்ராணமய: ।
தேநைஷ பூர்ண: । ஸ வா ஏஷ புருஷவித⁴ ஏவ ।
தஸ்ய புருஷவித⁴தாம் । அந்வயம் புருஷவித:⁴ ।
தஸ்ய ப்ராண ஏவ ஶிர: । வ்யாநோ த³க்ஷிண: பக்ஷ: ।
அபாந உத்தர: பக்ஷ: । ஆகாஶ ஆத்மா ।
ப்ரு’தி²வீ புச்ச²ம் ப்ரதிஷ்டா² । தத³ப்யேஷ ஶ்லோகோ ப⁴வதி ॥ 1॥
இதி த்³விதீயோऽநுவாக: ॥
tait.pdf 7
தைத்திரீயோபநிஷத்
8 sanskritdocuments.org
தைத்திரீயோபநிஷத்
அப⁴யப்ரதிஷ்டா²
அஸத்³வா இத³மக்³ர ஆஸீத் । ததோ வை ஸத³ஜாயத ।
ததா³த்மாந ஸ்வயமகுருத । தஸ்மாத்தத்ஸுக்ரு’தமுச்யத இதி ।
யத்³வை தத் ஸுக்ரு’தம் । ரஸோ வை ஸ: ।
ரஸꣳஹ்யேவாயம் லப்³த்⁴வாऽऽநந்தீ³ ப⁴வதி । கோ ஹ்யேவாந்யாத்க:
ப்ராண்யாத் । யதே³ஷ ஆகாஶ ஆநந்தோ³ ந ஸ்யாத் ।
ஏஷ ஹ்யேவாऽऽநந்த³யாதி ।
யதா³ ஹ்யேவைஷ ஏதஸ்மிந்நத்³ரு’ஶ்யேऽநாத்ம்யேऽநிருக்தேऽநிலயநேऽப⁴யம்
ப்ரதிஷ்டா²ம் விந்த³தே । அத² ஸோऽப⁴யம் க³தோ ப⁴வதி ।
யதா³ ஹ்யேவைஷ ஏதஸ்மிந்நுத³ரமந்தரம் குருதே ।
அத² தஸ்ய ப⁴யம் ப⁴வதி । தத்வேவ ப⁴யம் விது³ஷோऽமந்வாநஸ்ய ।
தத³ப்யேஷ ஶ்லோகோ ப⁴வதி ॥ 1॥ இதி ஸப்தமோऽநுவாக: ॥
ப்³ரஹ்மாநந்த³மீமாம்ஸா
பீ⁴ஷாऽஸ்மாத்³வாத: பவதே । பீ⁴ஷோதே³தி ஸூர்ய: ।
பீ⁴ஷாऽஸ்மாத³க்³நிஶ்சேந்த்³ரஶ்ச । ம்ரு’த்யுர்தா⁴வதி பஞ்சம இதி ।
ஸைஷாऽऽநந்த³ஸ்ய மீமாꣳஸா ப⁴வதி ।
யுவா ஸ்யாத்ஸாது⁴யுவாऽத்⁴யாயக: ।
ஆஶிஷ்டோ² த்³ரு’டி⁴ஷ்டோ² ப³லிஷ்ட:² ।
தஸ்யேயம் ப்ரு’தி²வீ ஸர்வா வித்தஸ்ய பூர்ணா ஸ்யாத் ।
ஸ ஏகோ மாநுஷ ஆநந்த:³ । தே யே ஶதம் மாநுஷா ஆநந்தா:³ ॥ 1॥
tait.pdf 9
தைத்திரீயோபநிஷத்
ஶ்ரோத்ரியஸ்ய சாகாமஹதஸ்ய ।
தே யே ஶதம் ஆஜாநஜாநாம் தே³வாநாமாநந்தா:³ ।
ஸ ஏக: கர்மதே³வாநாம் தே³வாநாமாநந்த:³ ।
யே கர்மணா தே³வாநபியந்தி । ஶ்ரோத்ரியஸ்ய சாகாமஹதஸ்ய ।
தே யே ஶதம் கர்மதே³வாநாம் தே³வாநாமாநந்தா:³ ।
ஸ ஏகோ தே³வாநாமாநந்த:³ । ஶ்ரோத்ரியஸ்ய சாகாமஹதஸ்ய ।
தே யே ஶதம் தே³வாநாமாநந்தா:³ । ஸ ஏக இந்த்³ரஸ்யாऽऽநந்த:³ ॥ 3॥
10 sanskritdocuments.org
தைத்திரீயோபநிஷத்
த்ரு’தீயா ப்⁴ரு’கு³வல்லீ
ௐ ஸஹ நாவவது । ஸஹ நௌ பு⁴நக்து । ஸஹ வீர்யம் கரவாவஹை ।
தேஜஸ்விநாவதீ⁴தமஸ்து மா வித்³விஷாவஹை ।
ௐ ஶாந்தி: ஶாந்தி: ஶாந்தி: ॥
பஞ்சகோஶாந்த:ஸ்தி²தப்³ரஹ்மநிரூபணம்
அந்நம் ப்³ரஹ்மேதி வ்யஜாநாத் । அந்நாத்³த்⁴யேவ க²ல்விமாநி
பு⁴தாநி ஜாயந்தே । அந்நேந ஜாதாநி ஜீவந்தி ।
அந்நம் ப்ரயந்த்யபி⁴ஸம்விஶந்தீதி । தத்³விஜ்ஞாய ।
புநரேவ வருணம் பிதரமுபஸஸார ।
அதீ⁴ஹி ப⁴க³வோ ப்³ரஹ்மேதி । தꣳஹோவாச ।
தபஸா ப்³ரஹ்ம விஜிஜ்ஞாஸஸ்வ । தபோ ப்³ரஹ்மேதி ।
ஸ தபோऽதப்யத । ஸ தபஸ்தப்த்வா ॥ 1॥ இதி த்³விதீயோऽநுவாக: ॥
tait.pdf 11
தைத்திரீயோபநிஷத்
அந்நப்³ரஹ்மோபாஸநம்
அந்நம் ந நிந்த்³யாத் । தத்³வ்ரதம் । ப்ராணோ வா அந்நம் ।
ஶரீரமந்நாத³ம் । ப்ராணே ஶரீரம் ப்ரதிஷ்டி²தம் ।
ஶரீரே ப்ராண: ப்ரதிஷ்டி²த: । ததே³தத³ந்நமந்நே ப்ரதிஷ்டி²தம் ।
ஸ ய ஏதத³ந்நமந்நே ப்ரதிஷ்டி²தம் வேத³ ப்ரதிதிஷ்ட²தி ।
12 sanskritdocuments.org
தைத்திரீயோபநிஷத்
இதி ஸப்தமோऽநுவாக: ॥
இத்யஷ்டமோऽநுவாக: ॥
இதி நவமோऽநுவாக: ॥
ஸதா³சாரப்ரத³ர்ஶநம் । ப்³ரஹ்மாநந்தா³நுப⁴வ:
ந கஞ்சந வஸதௌ ப்ரத்யாசக்ஷீத । தத்³வ்ரதம் ।
தஸ்மாத்³யயா கயா ச வித⁴யா ப³ஹ்வந்நம் ப்ராப்நுயாத் ।
அராத்⁴யஸ்மா அந்நமித்யாசக்ஷதே ।
ஏதத்³வை முக²தோऽந்நꣳராத்³த⁴ம் ।
முக²தோऽஸ்மா அந்நꣳராத்⁴யதே ।
ஏதத்³வை மத்⁴யதோऽந்நꣳராத்³த⁴ம் ।
மத்⁴யதோऽஸ்மா அந்நꣳராத்⁴யதே ।
ஏத³த்³வா அந்ததோऽந்நꣳராத்³த⁴ம் ।
அந்ததோऽஸ்மா அந்ந ராத்⁴யதே ॥ 1॥
tait.pdf 13
தைத்திரீயோபநிஷத்
ஸ ய ஏவம்வித் । அஸ்மால்லோகாத்ப்ரேத்ய ।
ஏதமந்நமயமாத்மாநமுபஸங்க்ரம்ய ।
ஏதம் ப்ராணமயமாத்மாநமுபஸங்க்ரம்ய ।
ஏதம் மநோமயமாத்மாநமுபஸங்க்ரம்ய ।
ஏதம் விஜ்ஞாநமயமாத்மாநமுபஸங்க்ரம்ய ।
ஏதமாநந்த³மயமாத்மாநமுபஸங்க்ரம்ய ।
இமாँல்லோகந்காமாந்நீ காமரூப்யநுஸஞ்சரந் ।
ஏதத் ஸாம கா³யந்நாஸ்தே । ஹா 3 வு ஹா 3 வு ஹா 3 வு ॥ 5॥
அஹமந்நமஹமந்நமஹமந்நம் ।
அஹமந்நாதோ³ऽ3ஹமந்நாதோ³ऽ3அஹமந்நாத:³ ।
அஹꣳஶ்லோகக்ரு’த³ஹꣳஶ்லோகக்ரு’த³ஹꣳஶ்லோகக்ரு’த் ।
அஹமஸ்மி ப்ரத²மஜா ரு’தா3ஸ்ய ।
பூர்வம் தே³வேப்⁴யோऽம்ரு’தஸ்ய நா3பா⁴இ ।
யோ மா த³தா³தி ஸ இதே³வ மா3அऽவா: ।
அஹமந்நமந்நமத³ந்தமா3த்³மி ।
அஹம் விஶ்வம் பு⁴வநமப்⁴யப⁴வா3ம் ।
ஸுவர்ந ஜ்யோதீ: । ய ஏவம் வேத³ । இத்யுபநிஷத் ॥ 6॥
14 sanskritdocuments.org
தைத்திரீயோபநிஷத்
இதி த³ஶமோऽநுவாக: ॥
Taitiriya Upanishad
pdf was typeset on June 4, 2022
tait.pdf 15