Silverthorn K00_Layout 1 7/1/2019 11:46 πμ Page xxv

Περιεχόμενα xxv

Περιεχόμενα

ΕΝΟΤΗΤΑ 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ: ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ

1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ . . . . . . . . ............................ 2 Οι μεμβράνες είναι κυρίως λιπίδια και πρωτεΐνες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
1.1 Η Φυσιολογία είναι μια ολοκληρωτική επιστήμη ................ 3 Τα λιπίδια της μεμβράνης σχηματίζουν υδρόφοβο φραγμό . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
1.2 Λειτουργία και μηχανισμοί . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 5 Οι πρωτεΐνες της μεμβράνης μπορεί να είναι χαλαρά ή στενά
1.3 Θέματα στη Φυσιολογία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 8 συνδεδεμένες με τη μεμβράνη ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
Θέμα 1: H δομή και η λειτουργία είναι στενά συνδεδεμένες.................. 9 Οι υδατάνθρακες της μεμβράνης προσδένονται και στα λιπίδια . . . . . . . . . . . . . . 65
Θέμα 2: Oι ζωντανοί οργανισμοί χρειάζονται ενέργεια ....................... 9 και στις πρωτεΐνες
Θέμα 3: H ροή πληροφοριών συντονίζει τις λειτουργίες του σώματος ....... 10 3.3 Ενδοκυττάρια διαμερίσματα ...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
Θέμα 4: Η ομοιόσταση διασφαλίζει την εσωτερική σταθερότητα ............. 10 Τα κύτταρα χωρίζονται σε διαμερίσματα.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
1.4 Ομοιόσταση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 10 Το κυτταρόπλασμα περιέχει το κυτοσόλιο, έγκλειστα, ίνες και οργανίδια . . . 66
Τί είναι το εσωτερικό περιβάλλον του σώματος; . . ............................ 11 Τα έγκλειστα είναι σε άμεση επικοινωνία με το κυτοσόλιο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
Η ομοιόσταση εξαρτάται από την ισορροπία των μαζών ....................... 11 Οι κυτταροπλασματικές πρωτεϊνικές ίνες έχουν τρία μεγέθη . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Η απέκκριση καθαρίζει ουσίες από το σώμα . . . . . . ............................ 13 Οι μικροσωληνίσκοι σχηματίζουν τα κεντροσωμάτια, τους κροσσούς
Ομοιόσταση δε σημαίνει ισορροπία . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 13 και τα μαστίγια ............................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
1.5 Συστήματα ελέγχου και ομοιόσταση . . . ............................ 14 Ο κυτταροσκελετός είναι ένα μεταβλητό ικρίωμα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Ο τοπικός έλεγχος είναι περιορισμένος σε έναν ιστό ........................ 14 Οι κινητικές πρωτεΐνες δημιουργούν κίνηση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Ο αντανακλαστικός έλεγχος χρησιμοποιεί απομακρυσμένη σηματοδότηση .. 14 Τα οργανίδια δημιουργούν διαμερίσματα για εξειδικευμένες λειτουργίες. . . 71
Ο κύκλος απόκρισης ξεκινά με ένα ερέθισμα . . . . . . ........................... 15 Ο πυρήνας είναι το κέντρο ελέγχου του κυττάρου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
Ο κύκλος ανατροφοδότησης διαμορφώνει τον κύκλο απόκρισης .............. 15 3.4 Ιστοί του σώματος ................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Οι κύκλοι αρνητικής ανατροφοδότησης είναι ομοιοστατικοί................... 15 Το εξωκυττάριο στρώμα έχει πολλές λειτουργίες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Οι κύκλοι θετικής ανατροφοδότησης δεν είναι ομοιοστατικοί................. 17 Οι κυτταρικές συνδέσεις κρατούν τα κύτταρα ενωμένα για
Ο έλεγχος τροφοδότησης επιτρέπει στο σώμα να αναμένει την αλλαγή ..... 17 να σχηματίσουν ιστούς..................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Οι βιολογικοί ρυθμοί προκύπτουν από αλλαγές σε ένα σημείο ρύθμισης .... 18 Τα επιθήλια παρέχουν προστασία και ρυθμίζουν την ανταλλαγή ουσιών . . . . . 76
1.6 Η επιστήμη της Φυσιολογίας . . . . . . . . . . . . . ............................ 19 Οι συνδετικοί ιστοί παρέχουν στήριξη και φραγμούς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
Τα καλά επιστημονικά πειράματα πρέπει να σχεδιάζονται προσεκτικά ...... 19 Ο μυϊκός και ο νευρικός ιστός είναι διεγέρσιμοι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
Τα αποτελέσματα από τα πειράματα σε ανθρώπους μπορεί να είναι 3.5 Αναδιαμόρφωση ιστών ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
δύσκολο να ερμηνευτούν . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 20 Η απόπτωση είναι μια καθαρή μορφή κυτταρικού θανάτου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
Τα βλαστοκύτταρα μπορούν να δημιουργήσουν νέα εξειδικευμένα
2 ΜΟΡΙΑΚΕΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ . . . . ............................ 29 κύτταρα .................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
2.1 Μόρια και δεσμοί . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 30 3.6 Όργανα ............................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
Τα περισσότερα βιομόρια περιέχουν άνθρακα, υδρογόνο και οξυγόνο ....... 30
Τα ηλεκτρόνια έχουν τέσσερις βασικούς βιολογικούς ρόλους ................ 34 4 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ . . . . . . . . 93
Οι ομοιοπολικοί δεσμοί μεταξύ των ατόμων δημιουργούν μόρια .............. 34 4.1 Ενέργεια στα βιολογικά συστήματα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
Οι μη ομοιοπολικοί δεσμοί απαντούν στις αναστρέψιμες αλληλεπιδράσεις .. 40 Η ενέργεια χρησιμοποιείται για να παραχθεί έργο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
2.2 Μη ομοιοπολικές αλληλεπιδράσεις . . . . . . ........................... 40 Η ενέργεια έχει δύο μορφές: κινητική και δυναμική . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
Οι υδροφιλικές αλληλεπιδράσεις δημιουργούν βιολογικά διαλύματα ........ 41 Η ενέργεια μπορεί να μετατρέπεται από τη μια μορφή στην άλλη . . . . . . . . . . . . 96
Το σχήμα του μορίου σχετίζεται με τη λειτουργία του μορίου ................ 41 Η θερμοδυναμική είναι η μελέτη της χρήσης της ενέργειας . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
Τα ιόντα υδρογόνου στα διαλύματα μπορούν να αλλάξουν το σχήμα 4.2 Χημικές αντιδράσεις ............... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
του μορίου. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 45 Η ενέργεια μεταφέρεται μεταξύ των μορίων κατά τη διάρκεια
2.3 Πρωτεϊνικές αλληλεπιδράσεις . . . . . . . . . . . ............................ 45 αντιδράσεων ............................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
Οι πρωτεΐνες είναι εκλεκτικές όσον αφορά στα μόρια με τα οποία Η ενέργεια ενεργοποίησης προκαλεί την έναρξη των αντιδράσεων . . . . . . . . . . 97
συνδέονται . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 47 Η ενέργεια παγιδεύεται ή απελευθερώνεται κατά τη διάρκεια
Οι αλληλεπιδράσεις των δεσμευτικών πρωτεϊνών είναι αντιστρεπτές ....... 48 των αντιδράσεων........................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
Οι αντιδράσεις δέσμευσης υπακούν το νόμο της δράσης των μαζών ......... 48 Οι μεταβολές στην καθαρή ελεύθερη ενέργεια καθορίζουν
Η σταθερά διάστασης υποδεικνύει την συγγένεια. . ........................... 48 το αμφίδρομο της αντίδρασης .............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
Πολλοί παράγοντες μεταβάλλουν τη σύνδεση των πρωτεϊνών ................ 49 4.3 Ένζυμα .................................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Το σώμα ρυθμίζει το ποσό των πρωτεϊνών στα κύτταρα ....................... 52 Τα ένζυμα είναι πρωτεΐνες ................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Ο ρυθμός της αντίδρασης μπορεί να φτάσει ένα μέγιστο ..................... 52 Οι ρυθμοί των αντιδράσεων ποικίλουν .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
Τα ένζυμα μπορεί να είναι ενεργοποιημένα, ανενεργά ή τροποποιημένα . . . . 100
3 ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ: ΚΥΤΤΑΡΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΙ ......... 59 Τα ένζυμα μειώνουν τον ουδό ενεργοποίησης των αντιδράσεων . . . . . . . . . . . . . . 101
3.1 Λειτουργικά διαμερίσματα του σώματος .......................... 60 Οι ενζυμικές αντιδράσεις μπορούν να κατηγοριοποιηθούν . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
Ο αυλός μερικών οργάνων βρίσκεται έξω από το σώμα ....................... 60 4.4 Μεταβολισμός ....................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
Λειτουργικά το σώμα έχει τρία διαμερίσματα υγρών .......................... 62 Τα κύτταρα ρυθμίζουν τις μεταβολικές τους οδούς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
3.2 Βιολογικές μεμβράνες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 62 Οι καταβολικές οδοί παράγουν ΑΤΡ ....... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
Η κυτταρική μεμβράνη διαχωρίζει το κύτταρο από το περιβάλλον ........... 62 Ένα μόριο γλυκόζης μπορεί να αποδώσει 30-32 ΑΤΡ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
Silverthorn K00_Layout 1 7/1/2019 11:46 πμ Page xxvi

xxvi Περιεχόμενα

Ο αναερόβιος μεταβολισμός παράγει 2 μόρια ΑΤΡ . ........................... 110 Αλλαγές στη διαπερατότητα της μεμβράνης για τα ιόντα αλλάζει και
Οι πρωτεΐνες αποτελούν το κλειδί της κυτταρικής λειτουργίας .............. 111 το δυναμικό της μεμβράνης................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
Το DNA οδηγεί τη σύνθεση του RNA . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 112 5.8 Ολοκληρωμένες μεμβρανικές διαδικασίες:
Το εναλλακτικό μάτισμα δημιουργεί πολλές πρωτεΐνες από έκκριση ινσουλίνης ................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
μια αλληλουχία DΝΑ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 114
Η μετάφραση του mRΝΑ συνδέει τα αμινοξέα . . . . . . ........................... 115 6 ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ, ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΚΑΙ ΟΜΟΙΟΣΤΑΣΗ . . 163
Η ταξινόμηση των πρωτεϊνών οδηγεί τις πρωτεΐνες 6.1 Διακυτταρική επικοινωνία ........ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164
στον προορισμό τους . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 116 Οι χασματικές συνδέσεις δημιουργούν κυτταροπλασματικές γέφυρες . . . . . . . 164
Οι πρωτεΐνες υφίστανται μετα-μεταφραστική τροποποίηση ................... 117 Τα σήματα που εξαρτώνται από επαφή απαιτούν διακυτταρική επαφή . . . . . . . 164
Η τοπική επικοινωνία χρησιμοποιεί παρακρινή και αυτοκρινή σήματα . . . . . . . . 166
5 ΔΥΝΑΜΙΚΑ ΜΕΜΒΡΑΝΗΣ . . . . . . . . . . . . . . ........................... 122 Η απομακρυσμένη επικοινωνία μπορεί να είναι ηλεκτρική ή χημική . . . . . . . . . . 166
Η ομοιόσταση δεν σημαίνει ισορροπία . . . . . . . . . . . . . . ........................... 123 Οι κυτταροκίνες μπορούν να δράσουν και ως τοπικά και ως
5.1 Ώσμωση και τονικότητα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 125 απομακρυσμένα σήματα ................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166
Το σώμα είναι κυρίως νερό . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 125 6.2 Σηματοδοτικές οδοί ................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
Το σώμα είναι σε ωσμωτική ισορροπία . . . . . . . . . . . . . . ........................... 125 Οι πρωτεϊνικοί υποδοχείς βρίσκονται στο εσωτερικό του κυττάρου
Η ωσμωτικότητα περιγράφει τον αριθμό των σωματιδίων σε ένα διάλυμα ... 126 ή στην κυτταρική μεμβράνη ................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
Η τονικότητα περιγράφει την αλλαγή του όγκου ενός κυττάρου .............. 127 Οι μεμβρανικές πρωτεΐνες διευκολύνουν τη μεταβίβαση σήματος . . . . . . . . . . . . 168
5.2 Διαδικασίες μεταφοράς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 131 Οι ταχύτερες σηματοδοτικές οδοί μεταβάλλουν τη ροή ιόντων
Οι κυτταρικές μεμβράνες είναι επιλεκτικά διαπερατές ....................... 132 μέσω των διαύλων .......................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170
5.3 Διάχυση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 133 Η μεταβίβαση σήματος χρησιμοποιεί κυρίως G πρωτεΐνες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170
Τα λιπόφιλα μόρια περνούν τις μεμβράνες με απλή διάχυση ................. 135 Πολλές λιπόφοβες ορμόνες χρησιμοποιούν τις οδούς GPCR-cAMP . . . . . . . . . . 172
5.4 Μεταφορά διαμεσολαβούμενη από πρωτεΐνες ................. 137 Οι υποδοχείς που συνδέονται με G πρωτεΐνες χρησιμοποιούν και
Οι μεμβρανικές πρωτεΐνες έχουν τέσσερις βασικές λειτουργίες ............ 137 δεύτερους αγγελιοφόρους που προέρχονται από λιπίδια . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172
Οι πρωτεϊνικοί δίαυλοι σχηματίζουν ανοιχτά περάσματα γεμάτα με νερό .... 139 Οι καταλυτικοί υποδοχείς έχουν ενζυμική δραστηριότητα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174
Οι πρωτεΐνες φορείς αλλάζουν διάρθρωση για να κινήσουν μόρια ........... 139 Οι υποδοχείς των ιντεγκρινών μεταφέρουν πληροφορίες από το
Η διευκολυνόμενη διάχυση χρησιμοποιεί πρωτεΐνες μεταφορείς ............ 141 εξωκυττάριο στρώμα ....................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174
Η ενεργητική μεταφορά κινεί ουσίες αντίθετα προς την κλίση 6.3 Νέα σηματοδοτικά μόρια .......... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174
συγκέντρωσής τους . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 142 Το ασβέστιο είναι ένα σημαντικό ενδοκυττάριο σήμα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
Η διαμεσολαβούμενη από φορείς μεταφορά εμφανίζει εξειδίκευση, Τα αέρια είναι εφήμερα σηματοδοτικά μόρια . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
ανταγωνισμό και κορεσμό . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 144 Λιπίδια μπορεί να είναι σημαντικά παρακρινή σήματα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176
5.5 Μεταφορά με κυστίδια . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 146 6.4 Διαμόρφωση των οδών μεταβίβασης των σημάτων . . . . . . . . . . . 178
Η φαγοκυττάρωση δημιουργεί κυστίδια χρησιμοποιώντας Οι υποδοχείς εμφανίζουν κορεσμό, εξειδίκευση και ανταγωνισμό . . . . . . . . . . . 178
τον κυτταροσκελετό . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 146 Ένας συνδέτης μπορεί να έχει πολλούς υποδοχείς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178
Η ενδοκυττάρωση σχηματίζει μικρότερα κυστίδια . . ........................... 146 Η προς τα άνω και προς τα κάτω ρύθμιση επιτρέπει στα κύτταρα
Η εξωκυττάρωση απελευθερώνει μόρια πολύ μεγάλα για τις να τροποποιούν τις αποκρίσεις ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
πρωτεΐνες μεταφοράς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 148 Τα κύτταρα πρέπει να μπορούν να τερματίζουν τις
5.6 Επιθηλιακή μεταφορά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 149 σηματοδοτικές οδούς ....................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
Η επιθηλιακή μεταφορά μπορεί να είναι παρακυτταρική ή διακυτταρική ..... 149 Πολλά νοσήματα και φάρμακα στοχεύουν τις πρωτεΐνες της
Η διακυτταρική μεταφορά της γλυκόζης χρησιμοποιεί μεμβρανικούς μεταβίβασης του σήματος ................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
υποδοχείς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 150 6.5 Ομοιοστατικές αντανακλαστικές οδοί . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
Η κυτταρική μετάθεση χρησιμοποιεί κυστίδια για μεταφορά ................. 151 Οι υποθέσεις του Cannon περιγράφουν ρυθμιζόμενες μεταβλητές
5.7 Δυναμικό ηρεμίας της μεμβράνης . . . . . . . ........................... 151 και συστήματα ελέγχου.................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181
Ανασκόπηση ηλεκτρισμού . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 152 Οι απομακρυσμένες οδοί διατηρούν την ομοιόσταση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181
Η κυτταρική μεμβράνη επιτρέπει τον διαχωρισμό του ηλεκτρικού Τα συστήματα ελέγχου διαφέρουν ως προς την ταχύτητα και την
φορτίου στο σώμα. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 152 εξειδίκευσή τους .......................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
Όλα τα ζωντανά κύτταρα έχουν ένα δυναμικό μεμβράνης .................... 153 Οι σύνθετες οδοί ελέγχου των αντανακλαστικών έχουν πολλά
Το δυναμικό ηρεμίας της μεμβράνης οφείλεται κυρίως στο κάλιο ............ 156 κέντρα ολοκλήρωσης ....................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187

ΕΝΟΤΗΤΑ 2 ΟΜΟΙΟΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ

7 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΕΝΔΟΚΡΙΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ............... 194 Οι νευροορμόνες εκκρίνονται στο αίμα από νευρώνες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
7.1 Ορμόνες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 195 Η υπόφυση είναι στην πραγματικότητα δύο αδένες που έχουν συγχωνευθεί 205
Οι ορμόνες είναι γνωστές από τα αρχαία χρόνια . . ............................ 195 Η οπίσθια υπόφυση συνθέτει και απελευθερώνει δύο νευροορμόνες . . . . . . . . 207
Τί μετατρέπει μια χημική ουσία σε ορμόνη; . . . . . . . . ............................ 196 Η πρόσθια υπόφυση εκκρίνει έξι ορμόνες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
Οι ορμόνες δρουν συνδεόμενες σε υποδοχείς . . . . . ........................... 197 Ένα πυλαίο σύστημα συνδέει τον υποθάλαμο με την πρόσθια υπόφυση . . . . . . 207
Η δράση των ορμονών πρέπει να τερματίζεται . . . . . ........................... 197 Οι ορμόνες της πρόσθιας υπόφυσης ελέγχουν την αύξηση,
7.2 Η ταξινόμηση των ορμονών . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 199 το μεταβολισμό και την αναπαραγωγή .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209
Οι περισσότερες ορμόνες είναι πεπτίδια ή πρωτεΐνες ........................ 199 Οι κύκλοι ανατροφοδότησης είναι διαφορετικοί στην οδό
Οι στεροειδείς ορμόνες προέρχονται από τη χοληστερόλη .................. 200 υποθαλάμου-υπόφυσης .................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
Μερικές ορμόνες προέρχονται από μεμονωμένα αμινοξέα ................... 202 7.4 Ορμονικές αλληλεπιδράσεις .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
7.3 Έλεγχος της απελευθέρωσης των ορμονών ..................... 204 Στη συνεργία, η επίδραση των ορμονών που αλληλεπιδρούν
Το ενδοκρινές κύτταρο είναι ο αισθητήρας στα απλά ενδοκρινή είναι περισσότερο από προσθετική ....... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212
αντανακλαστικά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 205 Μια επιτρεπτική ορμόνη επιτρέπει σε μια άλλη ορμόνη να ασκήσει
Πολλά ενδοκρινή αντανακλαστικά εμπλέκουν το νευρικό σύστημα ........... 205 την πλήρη δράση της ....................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
Silverthorn K00_Layout 1 7/1/2019 11:46 πμ Page xxvii

Περιεχόμενα xxvii

Οι ανταγωνιστικές ορμόνες έχουν αντίθετες δράσεις ........................ 213 Ο διεγκέφαλος περιλαμβάνει τα κέντρα της ομοιόστασης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283
7.5 Ενδοκρινή νοσήματα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 214 Τα εγκεφαλικά ημισφαίρια είναι η περιοχή των ανώτερων
Η υπερέκκριση ενισχύει την επίδραση της ορμόνης........................... 214 εγκεφαλικών λειτουργιών ................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285
Η υποέκκριση μειώνει ή εξαφανίζει τις ορμονικές επιδράσεις ............... 215 9.6 Εγκεφαλική λειτουργία ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287
Προβλήματα στον υποδοχέα ή το δεύτερο αγγελιοφόρο Ο εγκεφαλικός φλοιός είναι οργανωμένος σε λειτουργικές περιοχές . . . . . . . 288
προκαλούν παθολογική αποκριτικότητα των ιστών ............................ 215 Ο νωτιαίος μυελός και ο εγκέφαλος ολοκληρώνουν αισθητικές
Η διάγνωση των ενδοκρινών παθολογικών καταστάσεων πληροφορίες ............................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289
εξαρτάται από την πολυπλοκότητα του αντανακλαστικού ..................... 215 Η αισθητική πληροφορία μετατρέπεται σε αντίληψη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290
7.6 Εξέλιξη των ορμονών . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 217 Το κινητικό σύστημα ελέγχει τα εξερχόμενα ερεθίσματα από το ΚΝΣ . . . . . . . 291
Το συμπεριφοριολογικό σύστημα ρυθμίζει τα κινητικά εξερχόμενα
8 ΝΕΥΡΩΝΕΣ: ΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑΚΕΣ ερεθίσματα.................................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292
ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 223 Γιατί κοιμόμαστε; .......................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292
8.1 Οργάνωση του νευρικού συστήματος . . ........................... 224 Οι φυσιολογικές λειτουργίες έχουν κιρκάδιους ρυθμούς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295
8.2 Κύτταρα του νευρικού συστήματος . . . . ............................ 226 Το συναίσθημα και η κίνηση εμπλέκουν σύνθετες νευρικές οδούς . . . . . . . . . . . 295
Οι νευρώνες μεταφέρουν ηλεκτρικά σήματα . . . . . . ............................ 226 Οι διαθέσεις είναι μακράς διάρκειας συναισθηματικές καταστάσεις . . . . . . . . . 297
Μπορούν τα βλαστοκύτταρα να επιδιορθώσουν τους κατεστραμμένους Η μάθηση και η μνήμη αλλάζουν τις συναπτικές συνδέσεις
νευρώνες; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 232 στον εγκέφαλο ............................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297
8.3 Ηλεκτρικά σήματα στους νευρώνες . . . . ............................ 233 Η μάθηση είναι η απόκτηση γνώσης ....... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298
Η εξίσωση του Nernst προβλέπει το δυναμικό της μεμβράνης Η μνήμη είναι η ικανότητα της διατήρησης και της ανάκλησης
για ένα μόνο ιόν . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 234 της πληροφορίας ........................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298
Η εξίσωση GHK προβλέπει το δυναμικό της μεμβράνης χρησιμοποιώντας Ο λόγος είναι η πιο περίτεχνη γνωστική συμπεριφορά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300
πολλά ιόντα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 234 Η προσωπικότητα είναι ένας συνδυασμός εμπειρίας
Η κίνηση των ιόντων δημιουργεί ηλεκτρικά σήματα ........................... 235 και κληρονομικότητας ..................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301
Οι ελεγχόμενοι δίαυλοι ελέγχουν τη διαπερατότητα των ιόντων
στο νευρώνα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 235 10 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ . . . . . . . . . 307
Η ροή ρεύματος υπακούει στο νόμο του Ohm . . . . . . ........................... 236 10.1 Γενικές ιδιότητες των αισθητικών συστημάτων . . . . . . . . . . . . . . . 308
Τα διαβαθμισμένα δυναμικά αντανακλούν την ισχύ του ερεθίσματος ......... 237 Οι υποδοχείς είναι ευαίσθητοι σε συγκεκριμένες μορφές ενεργείας . . . . . . . . 309
Τα δυναμικά ενεργείας ταξιδεύουν σε μεγάλες αποστάσεις ................. 239 Η αισθητηριακή μεταγωγή μετατρέπει το ερέθισμα σε διαβαθμισμένο
Το Na+ και το Κ+ κινούνται κατά μήκος της μεμβράνης κατά τη διάρκεια δυναμικό.................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309
των δυναμικών ενεργείας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 239 Ένας αισθητικός νευρώνας έχει ένα υποδεκτικό πεδίο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310
Ένα δυναμικό ενεργείας δεν αλλάζει την κλίση συγκέντρωσης του ιόντος... 241 Το ΚΝΣ ολοκληρώνει τις αισθητικές πληροφορίες. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310
Οι δίαυλοι Na+ του άξονα έχουν δύο πύλες . . . . . . . . ........................... 242 Η κωδίκευση και η επεξεργασία διαχωρίζουν τις ιδιότητες
Τα δυναμικά ενεργείας δεν θα πυροδοτηθούν κατά τη διάρκεια της του ερεθίσματος ........................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311
απόλυτης ανερέθιστης περιόδου. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 243 10.2 Σωματικές αισθήσεις .............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315
Τα δυναμικά ενεργείας άγονται . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 244 Οι οδοί για την αντίληψη του σώματος προβάλλουν
Οι μεγαλύτεροι νευρώνες άγουν τα δυναμικά ενεργείας ταχύτερα .......... 245 στον εγκεφαλικό φλοιό και την παρεγκεφαλίδα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315
Η αγωγή είναι ταχύτερη στους άξονες που περιβάλλονται από μυελίνη ..... 247 Οι υποδοχείς αφής ανταποκρίνονται σε πολλά διαφορετικά ερεθίσματα . . . . 317
Οι χημικοί παράγοντες μεταβάλλουν την ηλεκτρική δραστηριότητα .......... 248 Οι υποδοχείς θερμοκρασίας του δέρματος είναι ελεύθερες
8.4 Διακυτταρική επικοινωνία στο νευρικό σύστημα ............... 249 νευρικές απολήξεις........................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318
Οι νευρώνες επικοινωνούν στις συνάψεις . . . . . . . . . . ........................... 249 Οι αλγαισθητικοί υποδοχείς προκαλούν την έναρξη
Οι νευρώνες εκκρίνουν χημικά σήματα . . . . . . . . . . . . ............................ 250 προστατευτικών αποκρίσεων .............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318
Οι νευροδιαβιβαστές ποικίλλουν εξαιρετικά . . . . . . ............................ 251 10.3 Χημειοϋποδεκτικότητα: όσφρηση και γεύση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322
Οι νευροδιαβιβαστές απελευθερώνονται από κυστίδια ....................... 254 Η όσφρηση είναι μια από τις αρχαιότερες αισθήσεις . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322
Πιο ισχυρά ερεθίσματα απελευθερώνουν περισσότερο νευροδιαβιβαστή ... 257 Η γεύση είναι συνδυασμός των πέντε βασικών αισθήσεων. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325
8.5 Ολοκλήρωση της μεταφοράς της νευρικής πληροφορίας ... 258 Η μεταγωγή της γεύσης χρησιμοποιεί διαύλους και υποδοχείς . . . . . . . . . . . . . . 327
Οι μετασυναπτικές αποκρίσεις μπορεί να είναι βραδείες ή ταχείες ......... 260 10.4 Το αυτί: η ακοή .................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328
Οι οδοί ολοκληρώνουν πληροφορίες από πολλούς νευρώνες................. 261 Ακοή είναι η αντίληψή μας για τον ήχο .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329
Η συναπτική δραστηριότητα μπορεί να τροποποιηθεί ......................... 261 Η μεταγωγή του ήχου είναι μια διαδικασία πολλών σταδίων . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330
Η μακροπρόθεσμη ενίσχυση μπορεί να μεταβάλλει τις συνάψεις ............ 264 Ο κοχλίας είναι γεμάτος με υγρό ......... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330
Διαταραχές στη συναπτική μετάδοση είναι υπεύθυνες για πολλές νόσους .. 264 Οι ήχοι υπόκεινται σε επεξεργασία πρώτα στον κοχλία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333
Οι ακουστικές οδοί προβάλλουν στον ακουστικό φλοιό . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334
9 ΤΟ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ.......................... 271 Η απώλεια ακοής μπορεί να προέρχεται από μηχανική ή νευρική βλάβη . . . . 334
9.1 Αναδυόμενες ιδιότητες των νευρωνικών δικτύων.............. 272 10.5 Το αυτί: ισορροπία ................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335
9.2 Η εξέλιξη του νευρικού συστήματος . . . ............................ 272 Η αιθουσαία συσκευή παρέχει πληροφορίες για την κίνηση και τη θέση . . . . . 335
9.3 Η ανατομία του κεντρικού νευρικού συστήματος .............. 274 Οι ημικύκλιοι σωλήνες ανιχνεύουν τη γωνιακή επιτάχυνση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337
Το ΚΝΣ αναπτύσσεται από έναν κοίλο σωλήνα . . . . . . ........................... 274 Τα όργανα των ωτόλιθων ανιχνεύουν την γραμμική επιτάχυνση
Το ΚΝΣ διαιρείται σε φαιά ουσία και λευκή ουσία . . ........................... 274 και τη θέση της κεφαλής ................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337
Τα οστά και ο συνδετικός ιστός στηρίζουν το ΚΝΣ . . ........................... 277 Οι οδοί ισορροπίας προβάλλουν κυρίως στην παρεγκεφαλίδα . . . . . . . . . . . . . . . . 338
Ο εγκέφαλος «επιπλέει» στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό ......................... 277 10.6 Το μάτι και η όραση .............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338
Ο αιματο-εγκεφαλικός φραγμός προστατεύει τον εγκέφαλο ................. 277 Το κρανίο προστατεύει το μάτι ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338
Ο νευρικός ιστός έχει ιδιαίτερες μεταβολικές απαιτήσεις ................... 280 Το φως εισέρχεται στο μάτι από τον κερατοειδή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
9.4 Ο νωτιαίος μυελός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 281 Οι φακοί εστιάζουν το φως στον αμφιβληστροειδή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341
9.5 Ο εγκέφαλος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 282 Η φωτομεταγωγή πραγματοποιείται στον αμφιβληστροειδή . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343
Το εγκεφαλικό στέλεχος είναι το αρχαιότερο τμήμα του εγκεφάλου ........ 283 Οι φωτοϋποδοχείς μετατρέπουν το φως σε ηλεκτρικά σήματα . . . . . . . . . . . . . . . 346
Η παρεγκεφαλίδα συντονίζει την κίνηση . . . . . . . . . . . ............................ 283 Η επεξεργασία του σήματος ξεκινά στον αμφιβληστροειδή . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349
Silverthorn K00_Layout 1 7/1/2019 11:46 πμ Page xxviii

xxviii Περιεχόμενα

11 ΑΠΑΓΩΓΟ ΤΜΗΜΑ: ΑΥΤΟΝΟΜΟΣ Η δύναμη συστολής αυξάνεται με την άθροιση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392

ΚΑΙ ΣΩΜΑΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ................... 356 Μια κινητική μονάδα είναι ένας κινητικός νευρώνας και οι
11.1 Το αυτόνομο νευρικό τμήμα . . . . . . . . . . . . . ........................... 357 μυϊκές του ίνες ............................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393
Τα αντανακλαστικά του ΑΝΣ είναι σημαντικά για την ομοιόσταση.............. 358 Η δύναμη συστολής εξαρτάται από τον τύπο και τον αριθμό
Ο «ανταγωνιστικός έλεγχος» είναι ένα χαρακτηριστικό του ΑΝΣ ............ 358 των κινητικών μονάδων .................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394
Οι οδοί του ΑΝΣ έχουν δύο απαγωγούς νευρώνες σε σειρά .................. 359 12.2 Μηχανική της κίνησης του σώματος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395
Οι συμπαθητικοί και παρασυμπαθητικοί κλάδοι προέρχονται Οι ισοτονικές συστολές μετακινούν φορτία, ενώ οι ισομετρικές
από διαφορετικές περιοχές . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 359 συστολές παράγουν δύναμη χωρίς κίνηση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395
Το αυτόνομο νευρικό σύστημα χρησιμοποιεί ποικιλία χημικών σημάτων...... 361 Τα οστά και οι μύες γύρω από τις αρθρώσεις δημιουργούν μοχλούς
Οι οδοί του ΑΝΣ ελέγχουν τους λείους μυς και τον καρδιακό μυ και υπομόχλια ............................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396
και τους αδένες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 362 Οι μυϊκές διαταραχές έχουν πολλαπλές αιτίες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399
Οι νευροδιαβιβαστές του ΑΝΣ συντίθενται στον άξονα ........................ 362 12.3 Λείος μυς ............................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399
Οι υποδοχείς του ΑΝΣ έχουν πολλούς υποτύπους . ........................... 363 Οι λείοι μύες είναι περισσότερο ποικίλοι από τους σκελετικούς μυς . . . . . . . . 401
Ο μυελός των επινεφριδίων εκκρίνει κατεχολαμίνες ......................... 365 Οι λείοι μύες στερούνται σαρκομερίων ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402
Οι αγωνιστές και ανταγωνιστές του ΑΝΣ είναι σημαντικά εργαλεία Η φωσφορυλίωση της μυοσίνης ελέγχει τη μυϊκή συστολή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403
στην έρευνα και την ιατρική . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 365 Η MLCP ελέγχει την ευαισθησία του Ca2+ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404
Οι πρωτοπαθείς διαταραχές του αυτόνομου νευρικού συστήματος Το ασβέστιο εκκινεί τη συστολή του λείου μυός . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405
είναι σχετικά σπάνιες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 367 Μερικοί λείοι μύες έχουν ασταθές δυναμικό μεμβράνης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406
Περίληψη των συμπαθητικών και παρασυμπαθητικών κλάδων ............... 367 Χημικά σήματα επηρεάζουν τη δραστηριότητα του λείου μυός. . . . . . . . . . . . . . . . 406
11.2 Το σωματικό κινητικό τμήμα . . . . . . . . . . . . . ........................... 368 12.4 Καρδιακός μυς ..................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407
Η σωματική κινητική οδός αποτελείται από έναν νευρώνα .................... 368
Η νευρομυϊκή σύναψη περιλαμβάνει νικοτινικούς υποδοχείς ................. 370 13 ΑΠΑΡΤΙΩΜΕΝΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ Ι:
EΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414
12 ΟΙ ΜΥΕΣ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 374 13.1 Αντανακλαστικά του νευρικού συστήματος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415
12.1 Σκελετικός μυς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 376 Οι νευρικές αντανακλαστικές οδοί μπορούν να ταξινομηθούν
Οι σκελετικοί μύες αποτελούνται από μυϊκές ίνες . ........................... 376 με διάφορους τρόπους .................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415
Τα μυοϊνίδια είναι τα συσταλτά στοιχεία των μυϊκών ινών ..................... 377 13.2 Αντανακλαστικά του αυτόνομου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417
Η μυϊκή συστολή παράγει δύναμη . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 380 13.3 Αντανακλαστικά σκελετικών μυών . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417
Η ακτίνη και η μυοσίνη ολισθαίνουν μεταξύ τους κατά τη συστολή ........... 382 Τα τενόντια όργανα Golgi αποκρίνονται στη μυϊκή τάση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418
Οι εγκάρσιες γέφυρες της μυοσίνης κινούν τα μυονημάτια της ακτίνης ...... 382 Οι μυϊκές άτρακτοι αποκρίνονται στη μυϊκή διάταση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418
Τα σήματα ασβεστίου εκκινούν τη συστολή . . . . . . . . ............................ 383 Τα αντανακλαστικά διάτασης και η αμοιβαία αναστολή ελέγχουν
Οι κεφαλές της μυοσίνης προχωρούν κατά μήκος των νηματίων την κίνηση γύρω από μια άρθρωση ........ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420
της ακτίνης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 383 Τα αντανακλαστικά κάμψης απομακρύνουν τα άκρα
Η ακετυλοχολίνη εκκινεί τη σύζευξη διέγερσης-συστολής ................... 385 από επώδυνα ερεθίσματα ................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421
Η συστολή των σκελετικών μυών απαιτεί μια σταθερή παροχή ATP .......... 387 13.4 Ο ολοκληρωμένος έλεγχος της κίνησης του σώματος . . . . . . 422
Η κόπωση έχει πολλαπλές αιτίες . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 389 Η κίνηση μπορεί να ταξινομηθεί ως αντανακλαστική,
Ο σκελετικός μυς χαρακτηρίζεται από την ταχύτητα και την αντοχή εκούσια ή ρυθμική ..................................................................................... 423
στην κόπωση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 390 Το ΚΝΣ ολοκληρώνει την κίνηση ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425
Το μήκος ηρεμίας του μυός επηρεάζει την τάση . . . . ........................... 392 13.5 Έλεγχος της κίνησης στους σπλαγχνικούς μυς . . . . . . . . . . . . . . . 428

ΕΝΟΤΗΤΑ 3 ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ

14 Η ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ 14.4 Η καρδιά ως αντλία ............... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453
ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 434 Τα ηλεκτρικά σήματα συντονίζουν τη συστολή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454
14.1 Επισκόπηση του καρδιαγγειακού συστήματος ............... 435 Οι βηματοδότες καθορίζουν την καρδιακή συχνότητα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455
Το καρδιαγγειακό σύστημα μεταφέρει υλικά σε όλο το σώμα ................ 435 Το ηλεκτροκαρδιογράφημα αντικατοπτρίζει την ηλεκτρική
Το καρδιαγγειακό σύστημα αποτελείται από την καρδιά, δραστηριότητα ............................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456
τα αγγεία και το αίμα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 436 Η καρδιά συστέλλεται και χαλαρώνει κατά τη διάρκεια
14.2 Πίεση, όγκος, ροή και αντίσταση . . . . . . ........................... 438 ενός καρδιακού κύκλου .................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460
Η πίεση ενός υγρού που ρέει μειώνεται καθώς αυξάνει η απόσταση ........ 438 Οι καμπύλες πίεσης-όγκου αντιπροσωπεύουν έναν καρδιακό κύκλο . . . . . . . . . 463
Αλλαγές στην πίεση των υγρών χωρίς αλλαγές στον όγκο τους .............. 438 Ο όγκος παλμού είναι ο όγκος αίματος που αντλείται ανά συστολή . . . . . . . . . . 434
Το αίμα ρέει από την υψηλότερη στη χαμηλότερη πίεση ...................... 440 Η καρδιακή παροχή είναι μια μέτρηση της καρδιακής απόδοσης . . . . . . . . . . . . . 466
Η αντίσταση αντιτίθεται στη ροή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 440 Το αυτόνομο τμήμα του νευρικού συστήματος διαμορφώνει
Η ταχύτητα εξαρτάται από το ρυθμό ροής και την επιφάνεια την καρδιακή συχνότητα ................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466
εγκάρσιας διατομής . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 441 Ο όγκος παλμού επηρεάζεται από πολλαπλούς παράγοντες . . . . . . . . . . . . . . . . . 468
14.3 Ο καρδιακός μυς και η καρδιά . . . . . . . . . ............................ 442 Η συσταλτικότητα ελέγχεται από το νευρικό και το ενδοκρινικό
Η καρδιά έχει τέσσερις θαλάμους . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 442 σύστημα ..................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469
Οι βαλβίδες της καρδιάς εξασφαλίζουν τη μονόδρομη ροή στην καρδιά ..... 445 Ο τελοδιαστολικός όγκος και η πίεση προσδιορίζουν το μεταφορτίο . . . . . . . . . 472
Η στεφανιαία κυκλοφορία παρέχει αίμα στην καρδιά ......................... 447
Τα κύτταρα του καρδιακού μυός συστέλλονται χωρίς νεύρωση ............... 448 15 ΑΙΜΑΤΙΚΗ ΡΟΗ ΚΑΙ ΡΥΘΜΙΣΗ
Η είσοδος ασβεστίου είναι μια λειτουργία της καρδιακής ζεύξης ΤΗΣ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗΣ ΠΙΕΣΗΣ ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478
διέγερσης-συστολής . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 449 15.1 Τα αγγεία ............................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480
Η συστολή του καρδιακού μυός έχει διαβάθμιση . . ............................ 449 Τα αγγεία περιλαμβάνουν αγγειακούς λείους μυς. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480
Τα δυναμικά ενεργείας του μυοκαρδίου ποικίλλουν ........................... 449 Οι αρτηρίες και τα αρτηρίδια μεταφέρουν αίμα μακριά από την καρδιά . . . . . . 480
Silverthorn K00_Layout 1 7/1/2019 11:46 πμ Page xxix

Περιεχόμενα xxix

Η ανταλλαγή λαμβάνει χώρα στα τριχοειδή . . . . . . . . ........................... 481 17 Η ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533
Η αιματική ροή συγκλίνει στα φλεβίδια και τις φλέβες........................ 481 17.1. Το αναπνευστικό σύστημα...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 534
Η αγγειογένεση δημιουργεί νέα αγγεία . . . . . . . . . . . ............................ 482 Οστά και μύες του θώρακα που περιβάλλουν τους πνεύμονες. . . . . . . . . . . . . . . . 535
15.2 Αρτηριακή πίεση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 482 Οι υπεζωκοτικοί σάκοι περικλείουν τους πνεύμονες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535
Η πίεση του αίματος είναι υψηλότερη στις αρτηρίες και χαμηλότερη Οι αεραγωγοί συνδέουν τους πνεύμονες με το εξωτερικό
στις φλέβες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 483 περιβάλλον .................................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 538
Η αρτηριακή πίεση αντικατοπτρίζει την κινητήριο πίεση Οι αεραγωγοί θερμαίνουν, υγροποιούν και φιλτράρουν
για την αιματική ροή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 484 τον εισπνεόμενο αέρα ..................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 538
Η πίεση μπορεί να εκτιμηθεί με ένα σφυγμομανόμετρο ....................... 484 Οι κυψελίδες είναι το μέρος της ανταλλαγής αερίων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539
Η καρδιακή παροχή και η περιφερική αντίσταση καθορίζουν Η πνευμονική κυκλοφορία είναι υψηλής ροής- χαμηλής πίεσης . . . . . . . . . . . . . . . 540
τη μέση αρτηριακή πίεση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 485 17.2 Οι νόμοι των αερίων .............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 541
Αλλαγές στον όγκο αίματος επηρεάζουν την αρτηριακή πίεση ............... 486 Ο αέρας είναι ένα μείγμα αερίων ......... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 541
15.3 Αντίσταση στα αρτηρίδια . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 486 Τα αέρια κινούνται προς την μικρότερη πίεση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 541
Η μυογενής αυτορρύθμιση προσαρμόζει την αιματική ροή .................... 488 Ο νόμος του Boyle περιγράφει τις σχέσεις πίεσης-όγκου. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543
Τα παρακρινή σήματα επηρεάζουν τους λείους μυς των αγγείων ............. 488 17.3 Πνευμονικός αερισμός ........... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543
Ο κλάδος του συμπαθητικού ελέγχει τους λείους μυς Οι όγκοι των πνευμόνων αλλάζουν κατά τη διάρκεια της αναπνοής . . . . . . . . . . 543
των περισσότερων αγγείων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 490 Κατά την αναπνοή ο αέρας ρέει λόγω διαφοράς πίεσης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 545
15.4 Κατανομή του αίματος στους ιστούς . . ........................... 492 Η εισπνοή πραγματοποιείται όταν η κυψελιδική πίεση μειώνεται . . . . . . . . . . . . 545
Η εγκεφαλική αιματική ροή παραμένει σχεδόν σταθερή ...................... 493 Η εκπνοή πραγματοποιείται όταν η κυψελιδική πίεση αυξάνετα:ι . . . . . . . . . . . . 547
Η αιματική ροή στα στεφανιαία αγγεία είναι παράλληλη Η ενδοϋπεζωκοτική πίεση αλλάζει κατά τη διάρκεια του αερισμού . . . . . . . . . . 548
με το έργο της καρδιάς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 493 Η ενδοτικότητα και η ελαστικότητα των πνευμόνων μπορεί
15.5 Ρύθμιση της καρδιαγγειακής λειτουργίας ...................... 493 να διαφοροποιείται σε παθολογικές καταστάσεις . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549
Το αντανακλαστικό των τασεοϋποδοχέων ρυθμίζειελέγχ την Ο επιφανειοδραστικός παράγοντας μειώνει το έργο της αναπνοής . . . . . . . . . . 550
αρτηριακή πίεση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 494 Η διάμετρος των αεραγωγών καθορίζει την αντίστασή τους . . . . . . . . . . . . . . . . . . 551
Η ορθοστατική υπόταση πυροδοτεί το αντανακλαστικό Ο ρυθμός και το βάθος της αναπνοής καθορίζουν την αποδοτικότητα
των τασεοϋποδοχέων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 494 της αναπνοής............................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 552
Άλλα συστήματα που επηρεάζουν την καρδιαγγειακή λειτουργία ............ 496 Η σύσταση του κυψελιδικού αέρα διαφέρει ελάχιστα κατά τη διάρκεια
15.6 Ανταλλαγή στα τριχοειδή. . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 496 της κανονικής αναπνοής .................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 554
Η ταχύτητα της αιματικής ροής είναι χαμηλότερη στα τριχοειδή ............. 497 Υπάρχει αντιστοίχιση μεταξύ του αερισμού και της κυψελιδικής
Η μεγαλύτερη ανταλλαγή στα τριχοειδή γίνεται με διάχυση ροής αίματος ............................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555
και διακυττάρωση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 498 Η ακρόαση και η σπειρομέτρηση εκτιμούν την πνευμονική λειτουργία . . . . . . . 557
Η διήθηση από τα τριχοειδή και η απορρόφηση πραγματοποιείται
με μαζική ροή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 499 18 ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΚΑΙ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΑΕΡΙΩΝ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 564
15.7 Το λεμφικό σύστημα. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 500 18.1 Ανταλλαγή αερίων στους πνεύμονες και τους ιστούς . . . . . . . 566
Το οίδημα προκαλείται από μεταβολές στην ανταλλαγή των τριχοειδών ..... 501 Η χαμηλότερη κυψελιδική PO2 μειώνει την πρόσληψη οξυγόνου . . . . . . . . . . . . . . 566
15.8 Καρδιαγγειακή νόσος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 502 Προβλήματα στη διάχυση προκαλούν υποξία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 567
Οι παράγοντες κινδύνου για την καρδιαγγειακή νόσο περιλαμβάνουν Η διαλυτότητα του αερίου επηρεάζει τη διάχυση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 569
το κάπνισμα και την παχυσαρκία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 503 18.2 Μεταφορά των αερίων στο αίμα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571
Η αθηροσκλήρυνση είναι μια φλεγμονώδης κατάσταση ....................... 503 Η αιμοσφαιρίνη συνδέεται με το οξυγόνο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571
Η υπέρταση συνιστά αποτυχία της ομοιόστασης. . . ............................ 504 Η δέσμευση του οξυγόνου υπακούει στο νόμο της δράσης των μαζών . . . . . . . 572
Η αιμοσφαιρίνη μεταφέρει το περισσότερο οξυγόνο στους ιστούς . . . . . . . . . . . 573
16 ΤΟ ΑΙΜΑ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 511 Η PO2 καθορίζει τη σύνδεση οξυγόνου-Hb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574
16.1 Το πλάσμα και τα κυτταρικά στοιχεία του αίματος ........... 512 Η δέσμευση του οξυγόνου εκφράζεται ως ποσοστό . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574
Το πλάσμα είναι εξωκυττάριο υγρό . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 512 Πολλοί παράγοντες επηρεάζουν τη σύνδεση O2-Hb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575
Τα κυτταρικά στοιχεία περιλαμβάνουν τα ερυθροκύτταρα, Το διοξείδιο του άνθρακα μεταφέρεται με τρεις τρόπους . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 577
τα λευκοκύτταρα και τα αιμοπετάλια . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 514 18.3 Ρύθμιση της αναπνοής ........... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580
16.2 Παραγωγή κυττάρων του αίματος . . . . . . ........................... 514 Οι νευρώνες στο μυελό ελέγχουν την αναπνοή. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581
Τα κύτταρα του αίματος παράγονται στο μυελό των οστών ................... 514 Το CO2, το οξυγόνο και το pH επηρεάζουν τον αερισμό . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 582
Η αιμοποίηση ρυθμίζεται από κυτταροκίνες . . . . . . . . ........................... 515 Τα προστατευτικά αντανακλαστικά φρουρούν τους πνεύμονες . . . . . . . . . . . . . . . 584
Οι παράγοντες διέγερσης των αποικιών ρυθμίζουν την λευκοποίηση ........ 516 Τα ανώτερα εγκεφαλικά κέντρα του εγκεφάλου επηρεάζουν
Η θρομβοποιητίνη ρυθμίζει την παραγωγή αιμοπεταλίων ..................... 516 τον τρόπο αναπνοής ....................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585
Η ερυθροποιητίνη ρυθμίζει την παραγωγή ερυθροκυττάρων.................. 516
16.3 Ερυθρά αιμοσφαίρια . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 517 19 ΟΙ ΝΕΦΡΟΙ.......................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 589
Τα ώριμα ερυθροκύτταρα δεν έχουν πυρήνα . . . . . . ............................ 518 19.1 Λειτουργίες των νεφρών ........ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 590
Η σύνθεση της αιμοσφαιρίνης απαιτεί σίδηρο . . . . . . ........................... 518 19.2 Ανατομία του ουροποιητικού συστήματος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591
Τα ερυθροκύτταρα ζουν περίπου τέσσερις μήνες . . ........................... 518 Το ουροποιητικό σύστημα αποτελείται από τους νεφρούς,
Οι παθήσεις των ερυθροκυττάρων μειώνουν τη μεταφορά οξυγόνου ......... 520 τους ουρητήρες, την κύστη και την ουρήθρα. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591
16.4 Αιμοπετάλια . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 523 Ο νεφρώνας είναι η λειτουργική μονάδα του νεφρού. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591
16.5 Αιμόσταση και πήξη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 523 19.3 Επισκόπηση της νεφρικής λειτουργίας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 594
Η αιμόσταση προλαμβάνει την απώλεια αίματος από κατεστραμμένα Οι νεφροί διηθούν, επαναρροφούν και εκκρίνουν . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 594
αγγεία ..... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 524 Ο νεφρώνας διαμορφώνει τον όγκο των υγρών και την ωσμωτικότητα. . . . . . . . 594
Η ενεργοποίηση των αιμοπεταλίων ξεκινά τη διαδικασία δημιουργίας 19.4 Διήθηση ............................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 596
θρόμβου ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 524 Το νεφρικό σωμάτιο περιέχει διηθητικούς φραγμούς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 596
Η πήξη μετατρέπει ένα αιμοπεταλιακό βύσμα σε θρόμβο .................... 525 Η πίεση στα τριχοειδή προκαλεί διήθηση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 597
Τα αντιπηκτικά προλαμβάνουν την πήξη. . . . . . . . . . . . ............................ 526 Ο GFR είναι σχετικά σταθερός ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 600
Silverthorn K00_Layout 1 7/1/2019 11:46 πμ Page xxx

xxx Περιεχόμενα

Ο GFR υπόκειται σε αυτορρύθμιση . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 600 Η αλδοστερόνη ελέγχει την ισορροπία άλατος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631
Οι ορμόνες και οι αυτόνομοι νευρώνες επηρεάζουν επίσης το GFR .......... 602 Η χαμηλή πίεση του αίματος διεγείρει την έκκριση αλδοστερόνης . . . . . . . . . . . 631
19.5 Επαναρρόφηση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 602 Η ANG ΙΙ έχει πολλές επιδράσεις .......... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 633
Η επαναρρόφηση μπορεί να είναι παθητική ή ενεργός ........................ 602 Το νατριουρητικό πεπτίδιο προάγει την απέκκριση Νa+ και νερού . . . . . . . . . . . 635
Ενεργός μεταφορά Na+ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 603 20.4 Ισορροπία καλίου ................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635
Η νεφρική μεταφορά μπορεί να φτάσει σε κορεσμό ........................... 604 20.5 Συμπεριφορικοί μηχανισμοί στην ισορροπία άλατος
Οι πιέσεις των περισωληναριακών τριχοειδών ευνοούν και νερού ................................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 637
την επαναρρόφηση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 606 Η λήψη υγρών αποκαθιστά τις απώλειες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 637
19.6 Έκκριση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 607 Τα χαμηλά επίπεδα Νa+ ενεργοποιούν την όρεξη για αλάτι . . . . . . . . . . . . . . . . . . 637
Ο ανταγωνισμός μειώνει την έκκριση πενικιλίνης . . ........................... 608 Οι συμπεριφορές αποφυγής βοηθούν στην πρόληψη της αφυδάτωσης . . . . . . . 637
19.7 Απέκκριση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 608 20.6 Ολοκληρωμένος έλεγχος του όγκου, της ωσμωτικότητας
Η κάθαρση είναι μια μη επεμβατική μέθοδος μέτρησης του GFR ............. 609 και της αρτηριακής πίεσης .......... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 638
Η κάθαρση μας βοηθά να καθορίσουμε το νεφρικό χειρισμό ................. 612 Η ωσμωτικότητα και ο όγκος μπορούν να αλλάξουν ανεξάρτητα . . . . . . . . . . . . . 638
19.8 Ούρηση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 613 Η αφυδάτωση ενεργοποιεί ομοιοστατικές αποκρίσεις . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 639
Οι νεφροί βοηθούν στην ομοιόσταση της αρτηριακής πίεσης . . . . . . . . . . . . . . . . . 642
20 ΑΠΑΡΤΙΩΜΕΝΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ: Ενδοκρινικά προβλήματα διαταράσσουν την ισορροπία των υγρών . . . . . . . . . . . 642
ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΥΓΡΩΝ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΩΝ ............... 619 20.7 Οξεοβασική ισορροπία ........... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 642
20.1 Ομοιόσταση υγρών και ηλεκτρολυτών ........................... 620 Οι μεταβολές του pH μπορεί να μετουσιώσουν τις πρωτεΐνες . . . . . . . . . . . . . . . . 643
Η ωσμωτικότητα του ECF επηρεάζει τον όγκο των κυττάρων ................. 620 Τα οξέα και οι βάσεις στο σώμα προέρχονται από πολλές πηγές . . . . . . . . . . . . 643
Πολλαπλά συστήματα ολοκληρώνουν την ισορροπία υγρών Η ομοιόσταση του pH εξαρτάται από τα ρυθμιστικά διαλύματα,
και ηλεκτρολυτών . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 620 τους πνεύμονες και τους νεφρούς ........ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 644
20.2 Ισορροπία υγρών . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 621 Τα ρυθμιστικά διαλύματα περιλαμβάνουν πρωτεΐνες, ιόντα φωσφορικού
Η ημερήσια πρόσληψη και αποβολή νερού είναι σε ισορροπία ............... 621 και HCO3–.................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 644
Οι νεφροί διατηρούν νερό . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 622 Ο αερισμός μπορεί να αντισταθμίσει τις διαταραχές στο pH . . . . . . . . . . . . . . . . . 645
Ο μυελός των νεφρών δημιουργεί συμπυκνωμένα ούρα ....................... 622 Οι νεφροί χρησιμοποιούν ρυθμιστικά διαλύματα αμμωνίας
Η βασοπρεσσίνη ελέγχει την επαναρρόφηση του νερού ...................... 624 και φωσφορικών ........................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 645
Ο όγκος του αίματος και η ωσμωτικότητα ενεργοποιούν τους Το εγγύς σωληνάριο εκκρίνει H+ και επαναρροφά HCO3–. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 647
ωσμοϋποδοχείς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 626 Ο άπω νεφρώνας ελέγχει την απέκκριση του οξέος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 648
Η αγκύλη του Henle είναι ένας πολλαπλασιαστής αντίρροπης ροής .......... 626 Οι διαταραχές της οξεοβασικής ισορροπίας μπορεί να είναι
20.3 Ισορροπία νατρίου και όγκος του ECF .......................... 630 αναπνευστικές ή μεταβολικές ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 649

ΕΝΟΤΗΤΑ 4 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ, ΚΑΙ ΓΗΡΑΝΣΗ

21 ΤΟ ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 658 Μερικά μεγαλύτερα πεπτίδια μπορούν να απορροφηθούν άθικτα . . . . . . . . . . . . 685
21.1 Ανατομία του πεπτικού συστήματος . . ............................ 659 Τα νουκλεϊκά οξέα πέπτονται σε βάσεις και μονοσακχαρίτες . . . . . . . . . . . . . . . . 686
Το πεπτικό σύστημα είναι ένας σωλήνας. . . . . . . . . . . . ........................... 659 Το έντερο απορροφά βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 686
Το τοίχωμα του ΓΕΣ έχει τέσσερα στρώματα . . . . . . . ........................... 662 Το έντερο απορροφά ιόντα και νερό ...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 687
21.2 Λειτουργίες και διαδικασίες του πεπτικού ...................... 663 Ρύθμιση της εντερικής φάσης ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 687
Εκκρίνουμε περισσότερα υγρά από όσα καταναλώνουμε ..................... 664 Το παχύ έντερο συγκεντρώνει τα απόβλητα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 688
Η πέψη και απορρόφηση κάνει τα τρόφιμα να μπορούν Η διάρροια μπορεί να προκαλέσει αφυδάτωση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689
να χρησιμοποιηθούν . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 665 21.7 Ανοσοποιητικές λειτουργίες του ΓΕΣ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691
Κινητικότητα: οι λείοι μύες του ΓΕΣ συστέλλονται αυθόρμητα ................ 665 Τα Μ κύτταρα κάνουν δειγματοληψία στο περιεχόμενο του εντέρου . . . . . . . . . 691
Οι λείοι μύες του ΓΕΣ παρουσιάζουν διαφορετικά πρότυπα συστολής ........ 667 Ο έμετος είναι ένα προστατευτικό αντανακλαστικό . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691
21.3 Ρύθμιση της λειτουργίας του ΓΕΣ . . . . . . ........................... 667
Το εντερικό νευρικό σύστημα μπορεί να δρα ανεξάρτητα ..................... 667 22 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ . . . 696
Τα πεπτίδια του ΓΕΣ περιλαμβάνουν τις ορμόνες, 22.1 Όρεξη και κορεσμός ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 697
τα νευροπεπτίδια και τις κυτταροκίνες . . . . . . . . . . . . . ........................... 669 22.2 Ενεργειακό ισοζύγιο ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 699
21.4 Ολοκληρωμένη λειτουργία: η κεφαλική φάση ................. 671 Η ενέργεια που λαμβάνεται είναι ίση με την ενέργεια που χάνεται . . . . . . . . . . 699
Η χημική και μηχανική πέψη ξεκινά στο στόμα . . . . . ........................... 672 Η κατανάλωση οξυγόνου αντανακλά τη χρήση ενεργείας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 700
Το σάλιο είναι μια εξωκρινής έκκριση . . . . . . . . . . . . . . ........................... 672 Πολλοί παράγοντες επηρεάζουν το μεταβολικό ρυθμό . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 701
Η κατάποση μετακινεί την τροφή από το στόμα στον στόμαχο ................ 672 Η ενέργεια είναι αποθηκευμένη στο γλυκογόνο και στο λίπος . . . . . . . . . . . . . . . 701
21.5 Ολοκληρωμένη λειτουργία: η γαστρική φάση.................. 673 22.3 Μεταβολισμός ....................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 702
Ο στόμαχος αποθηκεύει τροφή. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 673 Η προσλαμβανόμενη ενέργεια μπορεί να χρησιμοποιηθεί
Οι γαστρικές εκκρίσεις προστατεύουν και πέπτουν ........................... 674 ή να αποθηκευτεί .......................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 702
Ο στόμαχος ισορροπεί την πέψη και την άμυνα. . . . . ........................... 676 Τα ένζυμα ελέγχουν την κατεύθυνση του μεταβολισμού . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 704
21.6 Ολοκληρωμένη λειτουργία: η εντερική φάση .................. 677 22.4 Μεταβολισμός στη φάση πρόσληψης τροφής . . . . . . . . . . . . . . . . 704
Οι εντερικές εκκρίσεις προωθούν την πέψη . . . . . . . . ........................... 677 Οι υδατάνθρακες συνθέτουν ΑΤΡ ........... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 704
Το πάγκρεας εκκρίνει ένζυμα και διττανθρακικά . . ............................ 678 Τα αμινοξέα συνθέτουν πρωτεΐνες ........ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 707
Το ήπαρ εκκρίνει χολή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 680 Τα λίπη αποθηκεύουν ενέργεια ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 707
Το μεγαλύτερο μέρος της πέψης πραγματοποιείται Η χοληστερόλη του πλάσματος είναι προγνωστικό σημείο
στο λεπτό έντερο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 680 των καρδιακών παθήσεων ................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 708
Τα χολικά άλατα διευκολύνουν την πέψη των λιπών........................... 680 22.5 Μεταβολισμός στη φάση νηστείας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 709
Οι υδατάνθρακες απορροφούνται ως μονοσακχαρίτες ........................ 682 Το γλυκογόνο μετατρέπεται σε γλυκόζη .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 709
Οι πρωτεΐνες πέπτονται σε μικρά πεπτίδια και αμινοξέα ..................... 684 Οι πρωτεΐνες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την σύνθεση ΑΤΡ . . . . . . . . . . . . 710
Silverthorn K00_Layout 1 7/1/2019 11:46 πμ Page xxxi

Περιεχόμενα xxxi

Τα λιπίδια αποθηκεύουν περισσότερη ενέργεια από τη γλυκόζη 24.6 Παθογόνα του ανθρώπινου σώματος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 769
και τις πρωτεΐνες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 710 Τα βακτήρια και οι ιοί απαιτούν διαφορετικούς μηχανισμούς άμυνας . . . . . . . . . 769
22.6 Ομοιοστατικός έλεγχος του μεταβολισμού ..................... 712 Οι ιοί μπορούν να αναπαραχθούν μόνο μέσα στα κύτταρα του ξενιστή . . . . . . . 770
Το πάγκρεας εκκρίνει ινσουλίνη και γλυκαγόνη . . . ............................ 712 24.7 Η ανοσολογική απόκριση ....... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 770
Ο λόγος ινσουλίνης-γλυκαγόνης ρυθμίζει το μεταβολισμό .................... 712 Οι φραγμοί είναι η πρώτη γραμμή άμυνας του σώματος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 770
Η ινσουλίνη είναι η κύρια ορμόνη κατά τη φάση πρόσληψης τροφής.......... 713 Η έμφυτη ανοσία παρέχει μη συγκεκριμένες αποκρίσεις . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 770
Η ινσουλίνη προωθεί τον αναβολισμό . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 714 Τα αντιγονοπαρουσιαστικά κύτταρα συνδέουν τις έμφυτες με τις
Η γλυκαγόνη επικρατεί στη φάση νηστείας . . . . . . . . ............................ 716 προσαρμοστικές αποκρίσεις .............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 772
Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια οικογένεια ασθενειών ..................... 718 Η προσαρμοστική ανοσία δημιουργεί αντιγόνο-συγκεκριμένες
Οι τύπου 1 διαβητικοί είναι επιρρεπείς στην κετοξέωση ..................... 720 απαντήσεις .................................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 772
Ο διαβήτης τύπου 2 συχνά παρουσιάζει αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης ...... 720 Οι λειτουργίες των αντισωμάτων ........... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 773
Το μεταβολικό σύνδρομο συνδέει το διαβήτη με τις καρδιαγγειακές 24.8 Ολοκληρωμένες ανοσολογικές αποκρίσεις . . . . . . . . . . . . . . . . . 777
παθήσεις .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 722 Η βακτηριακή εισβολή προκαλεί φλεγμονή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 777
Πολλές ορμόνες επηρεάζουν τον μεταβολισμό . . . . ............................ 723 Οι ιογενείς λοιμώξεις απαιτούν διακυτταρική άμυνα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 777
22.7 Ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος ...................... 723 Συγκεκριμένα αντιγόνα πυροδοτούν αλλεργικές αντιδράσεις . . . . . . . . . . . . . . . . 780
Η θερμοκρασία του σώματος ισορροπεί την παραγωγή θερμότητας Οι πρωτεΐνες MHC επιτρέπουν την αναγνώριση του εξωτερικού ιστού . . . . . . 781
με την συσσώρευση και την απώλεια . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 724 24.9 Παθολογία του ανοσοποιητικού συστήματος . . . . . . . . . . . . . . . . . . 782
Η θερμοκρασία του σώματος ρυθμίζεται ομοιοστατικά........................ 725 Οι αυτοάνοσες ασθένειες προέρχονται από αντισώματα ενάντια
Η κίνηση και ο μεταβολισμός παράγουν θερμότητα ........................... 726 σε αυτο-αντιγόνα .......................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 783
Μπορεί να γίνει επανατοποθέτηση του θερμοστάτη του σώματος ............ 727 Η ανοσολογική επιτήρηση απομακρύνει τα μη φυσιολογικά κύτταρα . . . . . . . . . 783
24.10 Νευρο-ενδοκρινικές-ανοσολογικές αλληλεπιδράσεις . . . . . 783
23 ΕΝΔΟΚΡΙΝΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Το άγχος διαφοροποιεί τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος . . . . . . 784
ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 732 Η μοντέρνα ιατρική περιλαμβάνει την θεραπεία σώματος-νου. . . . . . . . . . . . . . . . 785
23.1 Ανασκόπηση των αρχών της ενδοκρινολογίας ................ 733
23.2 Επινεφριδιακά γλυκοκορτικοειδή . . . . . . ........................... 733 25 ΑΠΑΡΤΙΩΜΕΝΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ III: ΑΣΚΗΣΗ . . . . . . . . . . . . . 790
Ο φλοιός των επινεφριδίων εκκρίνει στεροειδείς ορμόνες ................... 733 25.1 Mεταβολισμός και άσκηση .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 791
Η έκκριση της κορτιζόλης ελέγχεται από την ACTH ........................... 735 Οι ορμόνες που ρυθμίζουν το μεταβολισμό κατά τη διάρκεια
Η κορτιζόλη είναι απαραίτητη για τη ζωή . . . . . . . . . . ............................ 735 της άσκησης ............................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 792
Η κορτιζόλη είναι ένα χρήσιμο θεραπευτικό φάρμακο ....................... 736 Η κατανάλωση οξυγόνου σχετίζεται με την ένταση της άσκησης . . . . . . . . . . . . . 793
Οι παθολογικές καταστάσεις από την κορτιζόλη προέρχονται είτε Διάφοροι παράγοντες περιορίζουν την άσκηση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 794
από περίσσεια είτε από έλλειψη της ορμόνης. . . . . . ........................... 737 25.2 Αναπνευστικές αποκρίσεις κατά την άσκηση . . . . . . . . . . . . . . . . . 794
Οι CRH και ACTH έχουν επιπλέον φυσιολογικές δράσεις ..................... 737 25.3 Καρδιαγγειακές αποκρίσεις κατά την άσκηση . . . . . . . . . . . . . . . . 795
23.3 Θυρεοειδικές ορμόνες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 738 Η καρδιακή παροχή αυξάνεται κατά τη διάρκεια της άσκησης . . . . . . . . . . . . . . . 795
Οι θυρεοειδικές ορμόνες περιέχουν ιώδιο . . . . . . . . ............................ 738 Η μυϊκή ροή του αίματος αυξάνεται κατά τη διάρκεια της άσκησης . . . . . . . . . . 796
Η TSH ελέγχει το θυρεοειδή αδένα . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 740 Η πίεση του αίματος αυξάνεται ελαφρώς κατά τη διάρκεια
Οι παθήσεις του θυρεοειδούς επηρεάζουν την ποιότητα ζωής ............... 740 της άσκησης ............................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 796
23.4 Αυξητική ορμόνη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 743 Τα αντανακλαστικά των τασεοϋποδοχέων προσαρμόζονται
Η αυξητική ορμόνη είναι αναβολική . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 743 στην άσκηση ............................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 797
Η αυξητική ορμόνη είναι αναγκαία για τη φυσιολογική αύξηση ............... 744 25.4 Εμπροσθοτροφοδοτούμενες αποκρίσεις
Η γενετικά ανασυνδυασμένη hGH εγείρει ερωτήματα ηθικής φύσης ......... 745 κατά την άσκηση ..................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 797
23.5 Αύξηση των ιστών και των οστών . . . . . . ........................... 745 25.5 Ρύθμιση της θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια
Η αύξηση των ιστών απαιτεί ορμόνες και παρακρινείς παράγοντες .......... 745 της άσκησης ........................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 798
Η οστική αύξηση απαιτεί επιπλέον ασβέστιο από τη διατροφή ............... 745 25.5 Άσκηση και υγεία ................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 799
23.6 Ισορροπία ασβεστίου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 747 Η άσκηση μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου . . . . . . . . . . . . 799
Το ασβέστιο του πλάσματος ρυθμίζεται προσεκτικά .......................... 748 Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 μπορεί να βελτιωθεί με την άσκηση . . . . . . 799
Τρεις ορμόνες ελέγχουν την ισορροπία ασβεστίου............................ 749 Το άγχος και το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να επηρεάζονται
Πολλαπλοί παράγοντες ελέγχουν την αναδιαμόρφωση των οστών ........... 750 από την άσκηση ........................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 800
Η ομοιόσταση του ασβεστίου και η ομοιόσταση των φωσφορικών
είναι συνδεδεμένες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 752 26 ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 804
Η οστεοπόρωση είναι μια νόσος οστικής απώλειας ........................... 752 26.1 Καθορισμός του φύλου ......... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 805
Τα φυλετικά χρωμοσώματα καθορίζουν το γενετικό φύλο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 806
24 ΤΟ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ............................ 758 Η σεξουαλική διαφοροποίηση συμβαίνει νωρίς κατά την ανάπτυξη . . . . . . . . . . 806
24.1 Επισκόπηση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 759 26.2 Βασικά πρότυπα αναπαραγωγής . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 810
24.2 Ανατομία του ανοσοποιητικού συστήματος .................... 761 Η γαμετογένεση ξεκινά στη μήτρα ....... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 810
Ο λεμφικός ιστός είναι παντού . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 761 Ο εγκέφαλος κατευθύνει την αναπαραγωγή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 811
Τα λευκοκύτταρα είναι τα κύτταρα του ανοσοποιητικού ....................... 761 Περιβαλλοντικοί παράγοντες επηρεάζουν την αναπαραγωγή . . . . . . . . . . . . . . . . 814
24.3 Ανάπτυξη των ανοσοποιητικών κυττάρων ...................... 764 26.3 Αναπαραγωγή του άρρενος ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 814
Τα λεμφοκύτταρα ρυθμίζουν την προσαρμοστική ανοσολογική απόκριση..... 765 Οι όρχεις παράγουν σπερματοζωάρια και ορμόνες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 815
Το ανοσοποιητικό σύστημα πρέπει να αναγνωρίσει τον «εαυτό» ............. 765 Η σπερματογένεση απαιτεί γοναδοτροπίνες και τεστοστερόνη . . . . . . . . . . . . . . 818
Η πρόωρη έκθεση στα παθογόνα ενδυναμώνει την ανοσοποίηση ............. 765 Οι επικουρικοί αδένες των αρρένων συνεισφέρουν
24.4 Μόρια της έμφυτης ανοσολογικής απόκρισης ................ 766 εκκρίσεις στο σπέρμα ..................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 819
Πολλά μόρια της έμφυτης ανοσολογικής αντίδρασης είναι πάντα παρόντα .. 766 Τα ανδρογόνα επηρεάζουν τα δευτερογενή χαρακτηριστικά
24.5 Παρουσίαση αντιγόνων και μόρια αναγνώρισης .............. 767 του φύλου .................................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 819
Μόρια αναγνώρισης αντιγόνων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 768 26.4 Αναπαραγωγή του θήλεος ...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 819
Τα Β λεμφοκύτταρα παράγουν αντισώματα . . . . . . . . ............................ 768 Η ωοθήκη παράγει ωάρια και ορμόνες ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 822
Silverthorn K00_Layout 1 7/1/2019 11:46 πμ Page xxxii

xxxii Περιεχόμενα

Ένας καταμμήνιος κύκλος διαρκεί περίπου ένα μήνα ......................... 822 Η εγκυμοσύνη τελειώνει με τις ωδίνες και τον τοκετό . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 833
Ο ορμονικός έλεγχος του καταμμήνιου κύκλου είναι περίπλοκος ............ 823 Οι μαζικοί αδένες εκκρίνουν γάλα κατά τη γαλουχία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 835
Οι ορμόνες επηρεάζουν τα δευτερογενή 26.7 Αύξηση και γήρανση ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 835
χαρακτηριστικά του φύλου στις γυναίκες . . . . . . . . . ............................ 826 Η εφηβεία σηματοδοτεί την έναρξη των αναπαραγωγικών χρόνων . . . . . . . . . . 836
26.5 Αναπαραγωγή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 827 Η εμμηνόπαυση και η ανδρόπαυση είναι συνέπεια της ηλικίας . . . . . . . . . . . . . . . 837
Η ανθρώπινη σεξουαλική απόκριση έχει τέσσερις φάσεις ................... 827
Η ανδρική σεξουαλική πράξη περιλαμβάνει τη στύση και
την εκσπερμάτιση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 827 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 27Α – Απαντήσεις .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 842
Η σεξουαλική δυσλειτουργία επηρεάζει και τους άντρες
και τις γυναίκες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................... 828 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 27Β – Φυσική και Μαθηματικά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 879
Τα αντισυλληπτικά σχεδιάστηκαν για να προλάβουν την εγκυμοσύνη ........ 829
Η υπογονιμότητα είναι η αδυναμία σύλληψης . . . . . . ........................... 830 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 27Γ – Γενετική .......... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 882
26.6 Εγκυμοσύνη και τοκετός . . . . . . . . . . . . . . . . ............................ 830
Η γονιμοποίηση απαιτεί ενεργοποίηση . . . . . . . . . . . . . ........................... 830 Λεξικό επιστημονικών όρων .......... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 886
Το αναπτυσσόμενο έμβρυο εμφυτεύεται στο ενδομήτριο ..................... 831
Ο πλακούντας εκκρίνει ορμόνες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ........ 831 Ευρετήριο ................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 911