immob
makina milhendisieri odast
SANAYI KAZANLARI VE
EK DONATIM ISLETME
EL KITABI
YAYIN NO: 1108. YAKMA SISTEMLERE
‘Yaksot sistemler yakugi yakstin adiyla anh. Yelat tirlerinde olduga gibi Ui grupta topiamak milmkindti.
~ Kat yakit yakiclan
- Sivt yalat yalocilant
= Gaz. yaks yakucilan
Bir yakma sisteminin yakuct (bril6r) béltimitintin iglevi, yakat ve havay: istenilen oranda kanigturarak tutugmay:
saflamak ve yanmayi sebit olarak stirdtirmektedir. Yakma sistemmlerinde yanmani oldugu bélim olan, yanma
odalarinin iglevi de alevi sarmak; 1st gecisini en yitksek diizeyde gerceklestirmek, tam yanmaa icin gerekli hacmi
olusturmaktir. Yakma sistemleri belirli 6zelikderi tagimalichr. Alev, yanma odasina uygun olmali, ocak sicakiigt
yzeylerde tahribat yaratacak kadar yilksek olmamali, azotoksitlerin olusumunu engelleyecek diizeyde olmalt;
kkorozyona yol agacek kadar diisfik sicakhk ve kiktirtdioksit olugumunu engelleyici, dolayistyla cevre Kisliligini
de baleyen yakma sistemleri tasarzmi gerceklestirilmelidir . Yakuct thr ne olursa olsun temel amac, havanin oksijeni
ile yakit tanelerinin / taneciklerininiligkisinin en iyi bigimde saglanmasidur, Ancak bu gekilde yalatin yapisindaki
enesfiden (1st enerjisi) yararlanabiliriz. Yakict segiminde yakitn 6zellifi ve fiziksel durumuna 8zen gdstermek
gerekir. (Omefin; katt yakitlarda tane biiyikliigii, sivi yakitlarda akmazhk.) Aymt zamanda adi gegen yalatlarda
ve dogal gaz kullammanda, verecekleri sim hesabn yapilmah ve o deere gére izgera, boru, ayna ve isiya dayansklr
malzeme vb, segimi yapstmahdie
(eae . Ratt Yakit Yakietlari
Kmilr; sabit yatak, akaskan yatak ve pilsktirimeli toz durumunda olmak tizere tig temel yakma y6ntemiyle
‘yalubr, Sabit yatakta, gaz ve kat tanecikler ters (veya gapraz) akamlidir, Alusken yatak, mikemmel bir kangim
saflamaktadx, Puskiistmeli kbmiir yataklarmnda ise bilytk tlgiide toz kms, gazla birlikte hareket eder,
8.1.1, KOmiirtin Yalalmas:
‘Yanmay: yalatin, havanin oksijeni ile bislegerek ortama isi vermesi seklinde tanunlay:p; iyi bir yanma igin yalat
hava kansinunin yeterince iyi olmast gerektifi belirtilmisti. Bu nedenle ditz bir ylizey tizerinde yakilmak istenen
emis, hava ile yeterince Kengim saiflayamaz, Alttaki pargalann have le kanigima ya olmaz veya cok az olursa,
yanma ytizeyden stirer, Hava ile Karigim: olmayan béliimlerdeki durum, yanma biz ve verimini digtirir.
Bu nedenle 1s: Uretimi amaciyla ocak igerisinde yakalan kémiir, zgara adumr verdigimiz dékme demir yitzey
izerinde yapsir. Izgere, dilimlerin birlestirilmesi ile olusturulmus ve aralarindan hava geemesine olanak veren
yiizeydir. Izgara aralarindan gegen hava, yakitla gok iyi sekilde kangar; Yanmayi kolaylagtni, verimi arttuns, Izgara
alundan duruma gore dejisik kanallardan verilen yakma havasina, birincil (primer) hava denis, Bu hava yanmayt
iyilestirdigi gibi, kangum yoluyla rzgaralarmn fazia isinmasim Onleyici (sogutucy) Szelligi de vardur
Bezt kazanlarda ocak icerisine, yenmay: tamamlayici dzellikte ve bazen alev ySnlendirici bir hava verilir ki bu
havaya ikincil hava (sekonder hava) denir. ikincil hava genellikle isituhp gOnderilir (ocak igine stien verilis),
‘Yanma havasinin yakit ekonomisi Uzerindeki etkisi, agatudaki grafikten gorillecedi gibi ktigtimsenmeyecek
boyuttadis
———
% YAKIT EKONOMIST
200 “400 450 500 600 800
“Yanma Havasi On Isstma Sicakhiii °C
Grafik 3, Yanma havasuun yalat
ekonomist fizerindeki eticisipunprassg® aqremras wrmporareyugd BeNyTA NMOS “ST ETS
so
yoqered (Spummn¥a) vBemk
N ans, sping 701,
angry, (Sau) yore
PUR, 4 BO wexsoTy
gers
(wired) (nrereaz1)
sory sre, sadn ages
ume, puDA SI} wox wanomng —stBz15 uTuey,
crunsaey, yam, «SS zeD yrSeSeg — WOK wOWUOA,
-eoaaneygeoy use eC
namo uibr Wvowz0q TASTY sNpMETINY epArowuTe FsoMNTEFES [ML warANTINA ‘Gnjo epurunstq tseded unrsog :159q19-
“mérapdek
uvpingns 5795 SMEqLIATY nop soPfes turseuUT|e eUItp Roo uNgTANO URUE ouCse2n Serv oT nduNS :woUTy-
cuplupypay epsrowme isewurye ieStp uvpeuizog tfemueé ungnipo uasrsp® yuyLRe suselek
vaumpare exeBzr 94 uesnyo epuiserrs voUNA “MpurDyeT 41g Sieupded uarysfed “unzn eoueeK ‘znp non ~ABuNg~
“ropes tursemme epqr dejoy unINMQy, weo0 “epuLIEpUEZEY s9;IOTEY aPyTIsUED FSM (duatey) [56ry~
srejung
“npiyeurninpungng epunye fe apansiq 21g Tueznp ea werges
pyams oquopou O,IMy{05 repEy rjooaXoomuasuMSyy rELNETA epreyNSoy Jor uepSeplerey, “urSey suzeTOUDITZOS 1aIS
uepanis “reTUIyE nq WeTURT|MY NeojO UNBKN suTgN|Sr “ToECojuoeNp tKeUIUEA KIepUIS) YOO stBpeATTE) HER
-mrprpouryo ruuruiaep wmizt ig rouoqug ruusewudoy, Aays wprepereszr spore
“ipreumjo Tpray—K 2A uNB.n suLapAT ‘tzry owO{gN of 16F¥OS woe
-mpryeunnyesoq,
yeryo ypodued sejnomim uma 2A Ny sTwarUTTE eb upouzog Kore yA wesnjo epuLzepere wse8Z]-
nprpeyo 180 Hrpjessns wmup soy HyopuNUNIOg eUNTEA-
“mpreurrepges 147 rurSurey exey apr mem
“APHSUITTQATHOA uasy SoUHOTA-
“mprpeuro ce napynpandng eSzeq-
anpropuns soyeyyou Wayared IsoUTLONSO wo79 UIST IseMITgeULA IAF URANUS,
‘mfuaa off HFouoznp ounanysnd zneaay ‘ap apropos ueyeA INOS ZO -
‘ojuiorsrs emoro tek whoa EMCI
“uepurgerey 1580ny-
‘out5 sooo antaoyy apjare8 sseuxjo wofowoy unungnpinsng ouey US YseUBTLMTE WHALEN wpBUNGEA AMOS,8.1.2, KémiirYakma Sistemlerinin Smflandwimas:
8.1.2.1, Jagaral (Sabit Yatakh) Sistemler
1, Elle Beslemeli rzgarah ocaklar
2. Mekenik beslemeli rzgaralt oceklar (stokerler)
2.1, Kilgtk stokerler
2.2, Buytik stokerler
8.1.2.2. Toz Kémtir Ocaklant
8.1.2.3. Siklon Oceklen
8.1.2.4, Alaskan Yatakh Ocaklar
8.1.2.5. Fakir Yakacak Ocaklar
8.1.2.4. Izgarals (Sabit Yatakh) Sistemler
Eskiden kollanilan ve elle doldurulan diiz ve sirali zgara tirleris yazeylerinin sinirh olmast, kiigik gilg ve distik
verim, hava ayarinin k6ti olmasi nedeniyle ilkel sayilabilecek izgara tirleridir, Bugiin gtintimizde bunlar yerine
mekenik wzgara veya toz kémllr yakici sistemleri kullamlmaktedir, Bu rzgera tirlerinin kargit szgara dilimleri
arasinda, alttan verilen birincil havamn gegmesini saglayan gecig kenallar: vardre.
Genelde kurdbkiim, arasira da gelikten yapilan bu 1zgaralar,
-Elle beslenen wzgaral: ocaklar
-Mekenik zgaralar olmak tizere ikiye ayril.
Eile Besiemeli Izgaralt Ocaklar:
Iegara, kanmig kémtirle 15 om kalmbikta bir katman olusturacak gekilde kaplanur, Daha sonra komiir istten
‘tatugturulur, Kémiiriin wzgara tizerinde elle beslenerek yakilmasincla, yayma ve yastiklama olmak tizere iki yonter
vardar, Yayma yénteminde besleme, stirekli olarak fakat az miktarda yapilr, KGmir, yategin yalmzca bir boltimtine
énden arkaya dogrn firlaularak yapila, Eger yatakta ince bilgeler varsa buraya kémir konarak diizey ayarlanir,
Yatak kalanlig 10-25 om arasindadir, Kazan yliki, kmir tirll ve gekige gore degisir.
‘Yastikiama yOnteminde ise kémtir
6n tarafta yalobr, Kor duremuna
geldikten sonra, arka tarafa itilir ve
‘steak bir yatak olugturulduktan sonra
taze kémiir aym yere alimir, Sicak
kémirtin iizeri Grttlmez. Taze
7 kémiirden gikan gazlar, yatak tisttindeki
AGASSI, ikincil hava ile kangarak yanar. Bu
ae | yéntemle kémiir, en az is ve dumanla
yakulabilir, Ya da yanan kémir yan
tarafe alméitan sonra tane komitr der
yana beslenerek de yastiklama
yapilabilir. .
Elle beslemede verimde iyi bir
atesciyle, kotti bir ateggi arasnda ayn
osullanda % 20 oramnda fark yaratan
sonuclar alinabilir, Elle beslemede
yalmzca ocaktaki dumani énleyecek
kadar hava génderilmeli, daha fazla
hava génderilmemelidir. Yatagin
tizerindeki alevin rengiizienmeli, cok
" Kor Helindeki kémtrier
(CEPTES
Gnce Taze Komilr Beslenir Ugueu Gaalar Kor Tarafindan
Totusturulur fazla alev varsa veya siyah duman
gikiyorsa, yatak dstii ikineil hava
‘Seki 20. Yah kmiirlerin yastiklama yéntemt ile yikilmast arttunlmahdr,
32Curuf topaklazinin olugmamest igin kill souk alinmaly, ilenerek kiln sicak yakst bélgelerine karigtinlmamasina
Sven gésterilmelidi. Baz durumlarda yagh kémiirler hafifge ssiatmahdr, Bu durum yatak kogullanm iyilestirmektedir.
Ates fazla stingillenmemelidir. Yanmamis kémirlerin rzgara aluna diigmesi, yakst savurganlgrda,
‘Mekanik Beslemeli Izgarah Ocaklar (Stokerler)
Stokerle besiemeye, mekanik besleme diyebiliriz. Besleme gekilleri dstten, alttan ve capraz olabilir. Ustten
besiemede kimiir ve havanm alas. ters yénltidtr, Alttan beslemede, kOmir ve hava yuken dogru paralel hareket
ederler. Alttan beslemeli sistemlerde genellikle ikincil hava da yatak tistiinde kullanib,
‘Capraz besleme, cok genig uyguiama sahast olan bir yéntemdir, KémUr yetay hareket ederken hava buna dik
ve yukan dogru hareket eder.
Bu grup zgarelann, istenilen dlgtide ve déinemde besleme yapilabilmesi, birincil hava ayarinn cok iyi yapulabilmesi
sonucunda yanma, dolayisiyla kazan verimini ylikseltme tstiinligi olmas: nedeniyle orta ve bilyilk kapasiteli
kazanlarda yaygin olarak kullamimaktadit
-Kiigiik Mekanik Stokerler,
-Buyttk Mekanik Stokesler,
olmak tizere iki grapta toplenarlar.
Kiigiik Stokerler:
Gligleri 600-760 ke/h civarindadir, Giintimlizde firlatmals, vidal, itmeli tir besleme gesitleri kullansimaktad,
Bu izgara ttirlerinin kapasitesi, tek basina kullamldhklan: zaman 3 ton/h buhar kadar olmakla beraber, iki grup bir
arada kullaniimasi durumunda ise 6 ton/h buhar olmaktadi,
Kok bigest Ugucu ckig bélgesi”
Hava
jaa
raliklar
Sekil 21, Alttan beslemeti stokerli ocak kesiti
Biylik Stokerler:
Sonsuz zincirli izgara ve basamakh mekanik izgara geklinde ikiye ayralu.
1-Sonsuz Zincirli zgara: 75 ton/'a kedar bubar iretim kapasiteleri vardur, Genellikle linyit yakan tesislerde
‘kullantimakta olup yakma kapasiteleri 8-10 ton/h yakutur. Toplam szgara yilzeyi 4 ile 68 m? arasmda degismektedin.
‘2-Basamakh Mekanik zgara: Ozellikle digik nitelikii linyitler ve artiklar: icin kullanilmakta olup 150-500
kg/m?h yakit yakma kapasiteleri vardar.
‘Birden fazia basamak: bu tiir izgara sisteminde dilimlerden olugan basamaklar (gruplar) bir Snceki besamak
tizerinde kayar ve bu sirada ciiruf pargalanarak ileriitilir. Boylece alttan hava geemesi kolaylasmig olur, 40 mye
kadar yiizey olugturabilen bu 1zgara ile 10-70 ton/h buhar elde etme olanagh vardn.
53‘Yatak ist
havasi \. Hava
Buhar
}~ ince kok bélgesi
Kil tabakest
Yanma havast
Kill Hava kanal,
Yatak i
Stoak gazlar ans
Gekil 23, Yardyen izgaralt ocak
‘Mekanik gara: Hareket (komuta) galterinden aldigi uyanyla gahgan varyatdrld dinamo, ona bas rediiktr
ve rediiktdr qikigina bafantil: kranka bag grup sayusinca kollarla hareket eder. Redtikt&r gukas dénme sayist arttisea
s2gara hareketi de buna bails olarak artar veya eksilir. Izgara hareketi yenmay1 stireklikalacak bigimde ayarlanmalidur,
Kémiir atma (itme) arabasi da hareketini bu kranktan ali
‘Mekanile ragera altindan verilen hava, fork kanallardan verilir. Bu kanallannn sayisi 2-6 arast olmakla birlikte
temel amag iyi yanma, yakuttaki is: enexjisinden olanaklar elverdigince yararlanmaktur. Verilen hava miktari da ocak
igindeki bélmelerde farklshk g6sterr.
On bélmede yanmay: koparmayacak miktarda, orta bulmede yalut: tam olarak yakabilecek kedar, son bélmede
ise aruk yanma bitmig yalatin tamam: cliruf durumuna gelmis olacagindan bulgeye verilen hava, ciirufun asisint
alebilecek kadar olmalidir, Yani hava miktan olarak en cok orta blmede, sonra én bélmede, en az son bélmede
verilmelidir, Az ve fazla hava miktannm ortaye cukarchi olumsuzluklar disiintimeli ve yanma stirekli gzlenmelidir
8.1.2.2. Tox Kémiir Ocaklart
Kémiir dgiitiiciileri : Toz kémiir ocaklarna gerekli fiziksel dzellikteki yakin saglarlar. 3 gesidi vardis.
1 Diigk d&nme ile dénen tambur iginde manganli gelik bilyelerle komiiriin toz haline getirildigi cegit.
2.Orta dénme ile diigey eksen etrafinda dénen ist ve sabit alt tabla arasinda dénen caplan esit bilyelerle veya
silindirler aracshga ile toz kémiir saBlayan gosit.
43.Yiiksek dénme ile galigan, nce cekigle, daha sonra sabit ve déner tablalar arasinda kOmiirll pargalaysp toz
durumuna getiren cesit
SaCOcaldardan gelea parga kémiirler, kanciardan sonra degirmenlerde 8gutuldrler. Cok ince toz durumuna getirimis,
Kémiirtin yakaldiéi yakicn cesididir, Bu tur yanmada, hava ile yakat kanigim cok iyi olmast nedeni ile, iyi ve verimi
yiiksek bir yanma saglanm, fri taneli kémiire gore yanma stiresi daha kasadir. Yani birim zamanda yakilabilen yakat
jniktan artmekta ve fazla miktardaki yakatin yanmas ile sailanan yiiksek xsi sayesinde ylksek kapasitelere ulagilma
olanags vardu, Yuksek gigler igin (125 ton/h buhar) dala fazla kullanslan yakma sistemidir.
‘Toz duruma getirilen kémiiriin incelif, elek numarast ile belirtilir, Alman normuna gre 1 em’ deki tel sayrst
elek numarasint verir.
eee
ElekNo TeVem Delilx/om?|
60 60 3600
| 70 0 4900
80 90 6400
90 90 8100 -
100 100 10000
| 110 110 12100
Gizelge 19, Kémiiriin etek
numarasina gre incelik durumu
Kaba komtir
depos
Goriildtit gibi toz kémitir inceligi neredeyse un inceligi gibidir ve birincil
hava dedigimiz yanma havasinin bir kasm ile taginit
Birincil havanin getirdigi toz kémiir yakroida iste. Yakicrda wxslimsg
‘kineil hava ile gapraz ya da burgu akumayla ocak igine pliskistilir ve atesleme
gerceklestirilir.
Foto elektrik giivenlik sistemi, ocak iginde alevin sinmesi durumunda,
yakat piskistilmesini durdurur, Boylece olabilecck olumswzluklanin éniine
gegilmis olunur,
“Yakalan toz komlirin kill, dumanla bitlikte stirtklenerek bacaya gider.
Ancak isitma ylizeyine yapigan 1/3 oranindaki kil, difleme biz ile ktil
silolaninda toplanir. Geriye kalan 2/3 oranndaki kill, bacadan disanya
gukmadan Once toz tutucular tarefindan tutulurlar,
Hava gag,
Tor kémiir
Gepost
Sekil 24, Toz ktimilrti merkezi depolama sistemi ile besleme
35Gevre havast
Ss LL ine neve
Birinoll have,
ve yakit
Gozstieme kapis!
Lilelerin B den girtinigi
my
oo
og
Selal 25. Cok jetli toz kémiir yakielart
8.1.2.3. Siklon Ocaklart
Biiylk glig tiretiminde kullanlrlar. Toz kémitr ocaldarina gore daha iri taneli (yaklagik 6 mm caphi) yakitia
yakildis ocaldardir. Siklon ocaidarda toz kémiir ocaldlanna yakat saflayan Ojtutme sisteminde enerji kaybi yoktur.
‘Yalat, hava ile kanigarak bir sikion olusturur, ince taneler ashnda bir 6n ocak denilebilecek siklonda yanar. Dah
iri pargelann bir béliimt siklonda yanar, pargalamr ve yanma asil ocak kasmunda tamamlamr. apt 1,5 ve 3 m olan
‘yanma odasinin (n ocak) ceperi su borulam ile gevrilidir.
cm
Gseths bs
Bagiant
borulart
Diz borular
Erimis kil
282) Erimis kal &
agzt Gekil 26. Silcion yakietlar8.1.24, Akigkan Yatakh Ocallar
Su borularmdan olugan bir gesit izgara tizerinde yakacak, alttan ginderilen basinglt hava ile boslukta yaar,
‘Yanma sonucu olugan iiller, borular arasindan serbestge agagi dOkiltirler. Bu nedenle zzgara, (boru demeti) ukanmasi
olmaz, Izgara geklinde dizilen borulann isitma ylizeyi olusturmas:iistinltigti nedeniyle son yallarda geligme gdsteren
sistem, geligmig tlkelerde yaygin olarak kullanslmaktads.
Duzgon —Kaparcik Yigg Prnomatic
na ecule “Taginmay
Gaz veya Sv gaz yeye Sm
aera sii Gaz Gaz
Sekil 27. Alagkan yatakh ocaldar
Bu nedenie kazanlanin agiklandigh béllimde akrgkan yatakh kazanlar tizerinde dzel olarak durulacaktr,
|) 8.4.2.5, Fakir Yakacak Ocaklart
| Gzel ocak, sabit veya mekanik basamaklt wzgera ocagi gibi deBisik cositleri bulunmaktadsr. Yakit olarak gehir
\ copleri ve febrike artiklan eullanshr,
~~ $2, Srv Yakut Yaloolan (Briilérler)
\ ‘Sivi bir yakatm yanabiimesi igin buhar durumuna geemesi ve bu buhann da hava ile kangmast zorunludur. Sanayi
Y jcuruluslarmdaki buhar kezaniarmun yakacagi olarak kullamlan yalat yaiinm (fuel-oil) da yanmasi igin bubatlasunip
hava ile kansturilmasi gerekir, Fuel-oil az ugucu bir yakit oldugjundan, cok ktictk pargaciklara aynimasi dolayisiyla
hava ile kangen yiizeylerin artmass; hem buharlasmay1 hizlandinr, hem de kolaylastunr. Iste yukandaki saydigamuz
buharlagmayt ve hava ile kangmayt salayan ve yalat: yanmaya hazsr duruma getirip atesleyen kazanlarin can
daman brillérlerdir,
Fucl-oil'in bilesiminde karbon ve hidrojen vard, Yanma sirasinda bilegimindeki hidrojen, havamn oksijeni ile
pirlegerek su durumuna gelir, Bilesimindeki Karbon ise havanin oksijeni ile birlegerek, karbon dioksit olugturur.
‘Yaklagik 1 kg fuel-oilin yanmast igin 11 m3 havaya gereksinim vardur, Briilor bu kangumu en iyi yekilde yapmalidrr.
Bir brillér genel olarak su
boliimlerden olugur.
a- Brill givdesi,
bb Yakat pompast
c- Initics,
d- Hava fam (Vantilatt:)
e- Piisktirtme memesi
£ Hava dondtirict (tirbulatér)
g- Blektrotlar
b. Selenoid ventil
je Yanma baghit
k- Servomotor (Hava klapesi)
Seldl 28. Brator L- Brilr motor
37 \Brfllée Titrleri
I- Yuksek ya basingh briliérler
2- Hava veya bubar atomizasyonlu brilérler
3- Dénel brilirler
‘Yiiksek ya’ basmnch briilirier: Esas olarak pompe, bir wsitic, havayt saglayan bir hava fam ve bir plsktintictiden
‘olugur. Yagi, pompa tarafindan emilir, ssiticidan gegirilerek kivambhgt dipirtilir. Piiskiirtictt, yagi 6-30 kg/em?
arasindaki yilksek basmcla piiskirerek nce zerrelere ayunr, Yakut zerzelerinden olugan yakat bulutu, have fanain
astifs hava ile karigarak buharlagir. Buharlasan bu karigim genellikle iki elektrod arasinda olusturulan elekctrik
Javileuma ile tutugturuer.
Bunun igin bir avesleme transformat6rtinden yararlamlarak, clektrodlar arasindald gerilim 10.000 volta gikart.
‘Yiiksek yaif basing brildrlerde, kapasite ayant meme deBistirerek yapila.
Hava
vantilatéet
Hava déndOrded
(Tarbaleter)
‘Yaka -
pargalayict ote
basinch hava ian
oo eee Ere
LL BEEEIS¢
aE?
ts gssire
cos S8iiis
ye Yanma
* odast
Birineil hava 7
dondirme | Yakut
yanklar Ek ikincil yanma havast
(Giistk basinch) ikincil have
dondrme
Sekii 30, Hava veya buhar atomizasyonlu brilbr ——Kanatlan
38Hava veya Buhar Atomizasyoniu Briilérler: Bu tir brilirlerde yalat, diigk basincla brillére génderilir.
Brilériin parcalayic ve pilskiireiod baliimiinde hava veya buhar yakuta hizla carpe. Hava veye bubar, yakatt keigiie
zerrelere parcalar vo yenmaya hazir duruma getirix. BilyUk kapasiteli brilérlerde, yakit: pargalayan ilk havaya ek
olarak, yakatin yanmasins tamamlamak icin ikine! bir hava veriliz. Yiksek yay basinch brilériesde oldugu gibi yalat
aarsa (Kalinsa) yakatin inceltilmesi gerekir,
Dénel Brilérler: Bu tir brilérlerde yakat 3000-6000 d/dak hizla dénen Konik bir kap aracilfiyla pargalanss,
Kabun ig ylizeyine diizgiin bir bigimde yayslwr ve kabin kenarindan merkeakag kuwvetin etkisiyle pusktgtilic. Bu
sekilde bir pargalanma yetmeyeceginden, yanma havasinin bit miktari Konik kabin dipinda, puskirtilerek, yakat
zerreleri daha da ufalulir. Diger brildrlerde oldugu gibi, kalin ya kullanulms ise yags isitmak gerekir.
Koni Kap
Sekil 31, Dénel Briilér (Rotatif)
8.2.1, Briilér Kapasitesi
Kazanin kapasitesi, tiri, isttma ylizeyi, yanma odast sekli ve hatta baca bigimi, brillér kapasitesine etki eder.
‘Uyguin kogullaeda bir brillrin kazanda yakabileceii en fazla yakit miktarina, “brillér kapasitesi” denir. Bu deger
bril6r efiketlorinde belirtimistix.
(~~ Brilértin pargalarmn girevleri ise s6yledir:
4-Briilr Gévdesit Briloriin ana iskeletidir. Diger pargalarin gvde tizerine takilmast ile brillér olugur.
2-Hava Ayer Siirgilsi: Yanma igin yeterli havanin gemesini salayan hava kanalinm, istenilen dletide agma
veya kapama gorevini yapan pargasidhr.
‘3-Ama Motor: Briilor kapasitesine gre dejigen gtlg ve dinme ile hava fami ve yakit pompasmm galigtiran
pargadr,
4-Yalat Pompast: Yanma igin gerekli yalat saiflayan pargadir
5-Yakat Isitieisz: Yakitin pliskiirtme Oncesi incelmesini saiflayan boltttdur.
-Selenoid Yana: Memeye yakitim verilmesine veya yakatin kesilmesine yarayen parcadr,
‘7-Piiskiirime Memesiz Vanadan gecen yakatin yanma kafasina gecig boltmitdi
8 Atesieme Elektrodlaris Buhar durumuna gelen ve yanma bashiginda hava ile kangan, yalat /hava kangamint
yiksek gerilim trafosundan gelen, yaldagik 1000 V'luk akimla atesleyen bdltimaiir.
9-Hava Déndiiriicd (tirbiilatér): Yanma basliii icine gelen yakit ve havanin cok iyi bir gekilde kangmasim,
havaya yin vererek saglayan béliimdiir, Béyle bir kangum, iyi yanma igin zorunludur,
10-Yanma Bagh: Elektrotlar, meme ve tirbilatére gbvde islevi géren ve kanshnlmanin yapuldigs kasumdsr,
398.2.2. Bralérlin Cahgma Bight
Elektrik komuta pano veya tablosundaki ane selter ve brillér salteriyle, gevrime alam verilmeye baslanmes
siti, yagi (yal) asitmaya baglar. Ya stcakhg: termostattaki degere wlasinca, brlllér motoru galismaya baslar.
Bu anda atesleme trafosuna gelen alamla, elektrodlar arasinda krvilcum gaker. Motor tarafindan déndirilen hava
fan, emdigi havays yanma bashifindan gecirerek yanma odasma tifler. Diger taraften ya pompass, tanktan gektigi
yagi isitesya gOnderi. Isincidan gegen ve isittimi olan ye, memenin bulundugu, burun pargast agik olan selenoid
vanadan gegerek, yal pompasmnm emis tarafme gecer. Yaf, 15-20 saniye kadar bu sekilde dolagarak gorekii sicakiza
kadar isinir. Bu siire sonunda selenoid vanaya akun gelerek, vana gegisini kapats. Vana gegisinin kepanmasiyla
yakitin dintigt Kesilmis olur. Meme dnlinde basing yikselir ve piston geriye itilerek, yakitin memeye gecis yolu
agilit. Yokselen basmnem etkisiyle yag, memeden pisktirmeye basiar. Yén ve hareket verilen hava ile yakit, yanrha
kkafasinda iyice kanguirikr ve yanmaya hazir duruma getivlir. Gerilim trafosundan gelen yiiksck akimun etkisiyle,
elektrotlar arasinda gikan kavileam bu karigim: tutusturur. Dolaysstyla yanma baslar.
Eger herhangi bir nedenle yanma olmazsa, yam ptiskiirmeye baslamasindan 5 saniye sonra, fotosel lambast
spike gdrmedifi igin brUlért durdurur, Penoda bulunan anze lambast yanas. Ber yanmada bir olagen disihk olmazsa,
fotosel calismayi siirdiirii, Olaifan cahsma sirasinda olabilecek herhangi bir snme (alev kopmasi) durumunda da,
fotosel briléri durdurur, Burada anlaulanlar tek memeli brilrler igindix
‘Yliksek kapasiteli kazan sistemlerinde bulunan iki memeli brilller de ise; ikinci memeye yakat g6nderen, ikinoi
bir selenoid vana vardyr. Olaganun tizerinde veya agin yk durumlaninda presostat veya termostat aracilify ile ikinci
selenoid vana, dolay:siyla ikinci meme de isletmeye girer. Boylece ocak iginde yakitin yakilmast ile elde edilen
ast, ketlanmis olunur,
Besleme ayg:timin calismayip, suyun alinamamasi durumunds da, brilé isletmeden gikar, Bu duramda efer
vvarsa igikdh veya sesli uyart ile personel uyarthir, Yine basincin istenilen deere ulagmasi durumunda, presostat
cihazi tarafindan, brilbr isletme digs burakar
Herhangi bir nedenle, brillér elektrotlarnmn ateslememesi sonucu, ocak igine yakit girmisse, hele bu galigma
arasinda ve peg pege bir kag kez olmugsa, arizanmn nedeni saptanmadan bil galistinlmamal, ocak icine (ilerde
séeit edilecek) ocak patlemasina yol agabilen stabi vs anlarak yaktmaya caligtimamalids.
8.2.3, Brilériin Bakamt
Calisan tiim sistemlerde oldugu gibi, "Kiigtk fnmaller Bayltk Arizalar Dogurur" séztinden eikarak, isletme
saghigs agisindan asagadaki etmenler giz Sntinde bulundurulmalt ve gereken yapilmalidut
‘Tek basamakh briilor Gift basamakh brilér
Gekil 32. Tek ve gift basamakh brittér calagma gelli
-Bir brildrin dolayistyla kazanin, erizasiz ve stirekli caligmasinan ilk kogulu, ya temizliginin sajflanmasidtr.
‘Temizlenmemis yakit; pompanin arizalanmasina, selenoid vana ve memenin tikanmasina, dolayisiyla sik sik
anzalanmasina neden olur. Olabilecek her ariza, isletmenin zaman kaybs ve maliyet artist dernektir.
-Briilér yakat memesi, ortalama 5 gtinde bir, gaz yagi ile temizlenmelidis. Temizleme sasinda tifleme, yararh
olabilecegi gibi ig meme videlarim agindurmayacak ince malzemeden de yararlanilabilir.
60-Olagan yakat dolagimimin degigmemesi igin en az ayda bir kez pompa siizgeci temizlenmelidis, Tersi durumda,
tukanan gdzeneklerden yakst gegisi zorlagir veya Kirlenme fazia ise yakit gecmez. Bu da yanmanin olmamasmna
yolacabilecegi gibi pompada yipranmalara da yolagar.
“Hava dondiriici, ayda bir kez gdzden gegirilmeli hava eraliklarina biriken kurumlar temizlenmelidir.
Temizlenmezse havanin gegisi bozulur ve iyi bit yalut hava karisim saglanamaz. Kurumun fazla birikmesi hava
déndiriictintin dontigtint bile olumsuz ynde etkileyebilic,
-Belirli araliklarla, eer varsa orsat aygiti (gaz gbztimleme aygst) ile baca gazlarindaki CO2 miktan élgiilmeli;
olagan distik var ise, olaiana dbnecek sekilde yalut ve hava ayarlan yapilmalichr. Gaz ¢bzimleme aygatt yoksa,
bu ayar, baca gazlannin gikis rengine balalarak yapiimaldir,
-Elektrod eralzklannin firma standardinda oldagu denetlenmeli, bozulmugsa aysrlanmalids
8.2.4, iyi Bir Briilériin igletmesinin Kogullar:
‘Yakutyata (60 °C) stoakiik derecesine getirilmeli ve o derecede kalmas: salanmelidir Yagon faala ssinmast, hava
kabercildlar: yapar. Yajin borular icinde akag zorlanit. Yagin az 1sinmastnda ise, tane ktighkliigé istenilen gibi
olmayacak, dolayisryla ket ve isli yanma olugacaktr. Yatam isitilmast gereken sicaklik degeri, yag kalunhima ve
ézelligine gre brildr tizerindefl asitics termostatler aractiBs ile salam,
Yalat ya basinc, brildr pompasindai manometreden gizlenmeli, streldi ayn: degerde tutulmaya galistimalidx.
‘Yag basmeindaki inis ve cikaglaf, yanmanin Bzelligini degistitir.
Hava motoru ve slirgist aracilgiyla yapilan hava ayan, ocak igindeki yanma rengi agik sant renkte (tem yanma)
olacek gekilde yaptimalcir
Briilér memesi, kazan kapasitesine ve brlilér Ozelligine gOre secilmelidir, Tersi durumda yanma verimi duiser
ve olagan yanma elde edilemez.
‘Bacadan siyah duman ikmasi durumunda da meme Ktlgtltiimeti veya verilea hava miktan arttrilmalsdar. Tersine
eyez duman gériiimesi durumunda ise, meme bilytliiimeli veya heva miktan. azaltnimalichr. Uygun baca rengi,
agri veya Kil rengi olarak taiimladiiumuz renkcr.
‘Yanma sirasmda, yanma ortamindan crzitis ses gelmekteyse, yalat iginde su var demektir, Ana tankten
baslayarak, olanaklar elverdigince yalat igindeki su, aulmalidir,Yakat ana tankindan, haftada bir kez, dip atma
oranmninistenilen dizeye gelmesi saan. Tam
yenma ve ytiksek verim ign baca gaz1igerisindeki COp orant 611. 7 olmahdn, Fakat bu deer have ‘Kiligi,igletme
ogullan vb, nedenlerden dotay: elde edilemez. Teor bu deere, stokiometik deer denis. Yeterli ve verinnli bir
yyanma sonucunda baca gazsigindeki CO, orant %9-10.5 arasmnda olmaidi. Bu ayar yapléiktan sont baca gezi
Jeindeki CO, oram: denetienir, Bu Slctimlin sonucunda elde edilen deBeriere gbre isletme ayarlan yeniden gozden
gecirilmelidir,
Strela kapasite
ayarh caligma
Hava
100% [= p=
\Gaz'
30% =
: 1 Ei
Tai, ie
a 2 __,lble, z
Siirekli kapasite
ayarlt galigma
Grafik 6. Briildr caligma agamalart