Professional Documents
Culture Documents
ENERJİ YÖNETİM
SİSTEMİ (EnYS)
OLUŞTURMA
Ayhan Sarıdikmen
Enerji Verimliliği
Eğitim-Etüt-Proje Yöneticisi
ISO 50001 Denetçisi
ASD Proje Ltd. Şti.
ayhan@asdproje.com
(532) 362 1449
TÜRKİYE İÇİN ENERJİ VERİMLİLİĞİ
NEDEN ZORUNLUDUR ?
1. TÜRKİYE ENERJİDE %75 DIŞA BAĞIMLIDIR !
• Yüksek ithalat bağımlısı olduğumuz ülkelere karşı arz
güvenliği kaygıları var.
• Türkiye’nin birincil enerji ihtiyacı %4 - % 5 ve elektrik
enerjisi % 8 gibi bir hızla artıyor.
2. ENERJİ İTHALATI
• İhracat gelirlerimizin yarısına yakındır.
• Cari açık sürdürülebilirlik sınırları dışındadır.
3. PETROL FİYATLARI 150 dolar/varili görmüştür.
• Bunun tekrarlanması enerjide büyük oranda (%75) dışa
bağımlı Türkiye'nin ekonomisini olumsuz etkileyecektir
4. Türkiye’nin KİŞİ BAŞINA DÜŞEN ENERJİ TÜKETİMİ
Dünya ortalamasının altındadır.
• Avrupa seviyesine gelmesi = enerji tüketimini 2.5 kat
artırması gerekmektedir.
Enerji Yönetim Sistemi (EnYS)- ASD Proje Ltd. Şti.
2017 / Ayhan Sarıdikmen 2
TÜRKİYE İÇİN ENERJİ VERİMLİLİĞİ
NEDEN ZORUNLUDUR ?
Toplumsal
Maliyet
(Minimum)
Toplumsal
Maliyet
(Maksimum)
Bilinçlendirme
Destekleme
Lab. Desteği
İzleme, Denetim
Yetkilendirme,
Ye
İzl tkil
em en
e dir
De m
ne e
ti m
Eğ
i ti
m
Eğitim
Endüstriyel İşletmeler Enerji Verimliliği
ve Etüt Danışmanlık
Binalar VAP Şirketleri
Enerji Yönetim Sistemi (EnYS)- ASD Proje Ltd. Şti.
2017 / Ayhan Sarıdikmen 5
5627 - ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU
I - SANAYİ VE TİCARETTEKİ UYGULAMALAR
Enerji Yönetimi
Verimlilik Artırıcı Proje (VAP) Destekleri
Gönüllü Anlaşmalar
Verimsiz Malların Kullanımının Önlenmesi
KOBİ’ler için Destekler
II – BİNALARDAKİ UYGULAMALAR
Enerji Yönetimi
Enerji Performans Yönetmeliği
Enerji Kimlik Belgesi (enerji ihtiyacı, yalıtım, ısıtma/soğutma
verimleri, tüketim sınıflandırması)
Isı Kontrol Cihazları, Isı Pay Ölçerler veya Isı Sayaçları
10,5
tüketimimizin 4 katı olacak.
Termik santrallerin atık ısısından bölge
veya sera ısıtmasında yararlanılabilir.
16,5
52,1
5
2020 yılındaki 222 MTEP’lik birincil enerji talebini enaz % 15 azaltabilecek potansiyele
sahibiz. Bu potansiyel, 2005 fiyatları ile yılda yaklaşık 16,5 milyar TL’lik
tüketim tasarrufuna eşdeğerdir.
Enerji Verimliliği Kanunu 2007 yılında çıkmasına rağmen (hedef 2020 yılına
kadar enerji yoğunluğunu en az %15 düşürmek idi), aradan geçen zaman içinde
enerji yoğunluğu yeterince düşürülemedi !!!
İngiltere;1990-2004 arasında sanayi enerji verimliliği % 17 oranında iyileşti
Almanya; Sanayide enerji verimliliğinde 1991 yılına göre 2004 yılında %23 oranında
iyileşme sağlanmıştır
Enerji Yönetim Sistemi (EnYS)- ASD Proje Ltd. Şti.
2017 / Ayhan Sarıdikmen 8
TÜRKİYE’nin ENERJİ YOĞUNLUĞU
Enerji Verimliliği Kanunu 2007 yılında çıkmasına rağmen (hedef 2020 yılına
kadar enerji yoğunluğunu en az %15 düşürmek idi), aradan geçen zaman içinde
enerji yoğunluğu yeterince düşürülemedi !!!
İngiltere;1990-2004 arasında sanayi enerji verimliliği % 17 oranında iyileşti
Almanya; Sanayide enerji verimliliğinde 1991 yılına göre 2004 yılında %23 oranında
iyileşme sağlanmıştır
Enerji Yönetim Sistemi (EnYS)- ASD Proje Ltd. Şti.
2017 / Ayhan Sarıdikmen 9
SANAYİDE ENERJİ
MALİYETLERİNİN ORANI
Rafineri 7,5
Gıda 10,0
Tekstil 12,5
Metalurji 15,0
Seramik 20,0
Kağıt 25,0
Gübre 25,0
Cam 30,0
Çelik 30,0
Alüminyum 30,0
Amonyak 50,0
Çimento 55,0
1) Güneş Işınları
5 2 2) Uzaya geri yansıma
3) Atmosferin emmesi
6 1 4) Bir kısım ışın yeryüzü
tarafından emilmekte
Para kazandırır
Ürün ve üretim maliyetlerini düşürür
Operasyonların güvenirliliğini artırır
Üretkenlik ve rekabet ediciliği geliştirir
Çekici finansal getirileri vardır
Riskleri ve enerji fiyat dalgalanmalarına maruz kalmayı
düşürür
Arz güvenliği sağlar
….
Peki neden etkin yapılamıyor ?
Enerji Yönetim Sistemi / 2017 / A. Sarıdikmen 13
ENERJİ VERİMLİLİĞİ ENGELLERİ
Engel : Şirket üst yönetiminin enerji verimliliği konusunda bilinçli
olmaması.
Neden : Üretimin aşırı ön planda tutulması.
Halbuki, enerji yoğunluğu direkt üretim ile ilişkili olduğundan, enerji yönetimi
olmaz ise;
Üretim maliyetlerinin düşürülmesi engellenmekte
Üretimin sürekliliği riske edilmekte
Daha verimli/kaliteli üretim engellenebilmekte
Neden :
Yönetimin tekrarlayan/sürekli maliyetlerden çok, yatırım
maliyetlerine aşırı yoğunlaşması, yatırım ve işletme bütçeleri
arasında kuvvetli bağlantı olmaması
Uzun Geri Ödeme Süresi (2 -3 yıldan daha uzun süreli geri dönüşler
tercih edilmiyor)
Yüksek Yatırım Tutarı (geri dönüşü 1 yıldan az olsa da yeterince
para olmadığından)
Kredi alınamaması veya zor alınması (yüksek faiz nedeniyle)
Algılar, önyargılar
Planla
Uygula
Kontrol Et
Önlem Al EnYS
Standart
Sertifi-
kasyon
Yönetimin
Katılımı
1. Taahhüt / Sahiplenme
Yönetimin Evet
Sorumluluğu
• Sorumluluk ve Yetkiler
Yönetim
Gözden
Politika/ 2. Önemli Enerji Kullanıcıları
Geçirme Strateji
(ÖEK' ler)
3. Potansiyeller Listesi
Planlama
Günlük 4. Enerji Performans
Operasyonlar
İÇ TETKİK
Göstergeleri (EnPG’ ler)
İzleme &
Uygulama ve
5. Operasyonel Kontrol
Ölçme /
Operasyon
Kontrol
6. Yönetim Gözden Geçirme
Düzeltici –
Önleyici (YGG)
Faliyetler
Yönetim
İç Tetkikler
Taahhüdü
19
Enerji Yönetim Sistemi / 2017 / A. Sarıdikmen 19
YÖNETİMİN SORUMLULUĞU ?
Yetkisi
• EnYS’ ni sahiplenmek
• EnYS’ ni uygulamak
• Enerji tüketimini yönetmek
• EnYS iç tetkikçisi olmak
Sorumluluğu
• Organizasyon kültürüne/yapısına göre değişebilir
• EnYS’ i etkin uygulamak, hayata geçirmek
• EnYS bütçesini oluşturmak
• İzleme/Ölçme/Analiz/Raporlama
Enerji Yönetim Sistemi / 2017 / A. Sarıdikmen 22
ENERJİ YÖNETİM EKİBİ
Yönetim
Temsilcisi
Başkan
Enerji
Yöneticisi
Koordinatö
r
Çevre Üretim Bakım
Üretim
Mali İşler Mühendis Mühendis Mühendis
Şefi
Finansal Analizler Üretim iÇevresel
Etki
i Destek
Teknik i Destek
Teknik
SINIRLAR (Fiziksel)
Organizasyonun hangi bölümleri dahildir ve hariçtir 4.1 Genel şartlar
Kuruluş;
DAHİL HARİÇ b)NEDENİ
EnYS’nin ? kapsamını ve sınırlarını
ÖEK1 Üretim Hatları İstanbul Merkez Ofis tanımlamalı ve dokümante etmeli,
Ayrı bir şehirdedir.
ÖEK2 Üretim Hattı Forkliftler Yüksek tüketim yoktur.
Yüksek tüketim yoktur ve müşteri odaklı dizayn
ÖEK3 Üretim Hattı İdari Bina vardır.
ÖEK4 Üretim Hattı
ÖEK5 Üretim Hattı , ………
YARDIMCI İŞLETMELER
(kompresör, kazanlar,
soğutma kulesi )
NOT 1.: Su bir enerji değildir fakat tüketimi genellikle bir Enerji gibi yönetilmektedir. Su da, istenir ise EnYS'e dahil edilebilir.
NOT 2.: Tesisin Enerji Performansını önemli bir şekilde etkileme potansiyeli bulunan herhangi bir enerji kaynağı hariç tutulmamalıdır.
Enerji
Tüketimi ve Enerji
Önemli Enerji
Verimliliği
Kullanımı Kullanımları
Fırsatları
Analizleri
ER8. İyileştirilmiş
Performansın Potansiyelinin
Tanımı, Gözden Geçirilmesi ve
Hareket Planlarına Karar
Verilmesi
Eğitim
ihtiyaçları
Enerji
gözden
ÖEK listesi geçirme
raporları
Amaçlar,
Enerji Hedefler EnVF
politikası , Eylem Veri tabanı
planları
EnVF: Enerji Verimliliği Fırsatı
Yatırım
Maliyeti
Düşük
Doluluk oranı
Üretim (Ton)
Her Otellerde
bir En. değişkenleri
ÖEK'ler’in Tük. tanımlanmalıdır.
Bu şekilde anormallikler tespit edilerek verimlilik potansiyelleri bulunabilir.
Elektrik
Tüketimi
Ocak
MWh 2008
Elektrik Üretim MWh /
AY Tüketimi (Ton)
MWh Ton
Ocak 2008
Şubat 2009
ÖLÇÜM PLANI
Açıklamalar:
Bu sayfa, hem EnPG'leri gösterecek ve hem de kiritil Operasyon parametrelerini gösterecek ölçüm aletlerini içermektedir.
Yüksek Enerji İdeal Ölçüm Mevcut Sabit İdeal ölçüm ile mevcut enerji izleme
EnPG Enerji Etkenleri Ölçüm Planı
Tüketicileri Yöntemi/Cihazı Sayaç arasındaki fark
Kompresör Debisi / Enerji Analizörü
Hava Basınçlı hava Maliyet aşırı
Kompresör Elektrik Basınçlı hava debi Enerji Analizörü Debimetre
Kompresörü debisi yüksek
Tüketimi ölçer
Hava
Kompresörü Ölçüm planı oluşturulmuş mu?
Bina Isıtması
Plan hayata geçirilmiş mi?
Ana karakteristikleri izlenip yönetilmiş mi? Kalibrasyon Planı?
Yüksek Enerji Kritik Operasyon İdeal Ölçüm Mevcut Sabit İdeal ölçüm ile mevcut enerji izleme
Enerji Etkenleri Ölçüm Planı
Tüketicileri Parametreleri Yöntemi/Cihazı Sayaç arasındaki fark
Hava Difereransiyel Filtre Debi ve Filtre Diferansiyel Diferansiyel
Yok Diferansiyel Basınç Ölçer
Kompresörü Basıncı Tıkanıklığı Basınç Ölçer Basınç Ölçer
Kazanlar
Enerji Yönetim Sistemi (EnYS) İç Tetkikçi Eğitimi - ASD Proje Ltd. Şti.
2017 / Ayhan Sarıdikmen 43
ENERJİ VERİMLİ BAKIM (EnVB)
Bakımın öncelikli amacı geleneksel olarak güvenilirliği ve
kullanılabilirliği korumak olmuştur.
Ekipman bakımlı tutulur ise, aynı zamanda enerji verimli olma olasılığı
daha yüksektir.
Reaktif bakım kuşkusuz enerji israfına neden olacaktır.
Enerji maliyeti genellikle bakım maliyetinden daha fazla
olacaktır (aynı zamanda farklı bir bütçe!).
Tüm önemli enerji kullanıcılarının (ÖEK) uygun şekilde bakımının
yapılması gerekir.
Tesis bakım personeli gibi, dışarıdan alınan hizmet tedarikçileri
için de geçerlidir.
4.5.3 İletişim
Kuruluş, ölçeği ile uyumlu olacak şekilde enerji performansı ve EnYS konusunda
iç iletişimi sağlamalıdır.
Karar dış iletişimin sağlanması yönünde ise kuruluş, bu dış iletişim için bir
yöntem oluşturulmalı ve uygulamalıdır.
Kuruluş; enerji kullanan ve enerji performansı üzerine önemli bir etki yapması beklenen ürün,
donanım ve hizmetler tedarik ederken, bunların planlanan veya beklenen işletme ömrü
süresince enerji kullanımı, tüketimi ve verimliliklerini değerlendirmeye yönelik kriterler
oluşturmalı ve uygulamalıdır.
Kuruluş, etkin enerji kullanımı için, uygulanabildiğinde, enerji satın alma şartnameleri
Tüm tedarikçilerin,
tanımlamalı ve dokümante EnYS sahip olunduğuna ve tekliflerinde enerji
etmelidir.
verimliliği kriterlerinin ön-planda tutulması gerektiğine dair bilgilendirilmesi
gerekmektedir.
Tedarikçilere, enerji verimliliğinin iyileştirilmesi için ne tür destekler
sağlanabileceğinin sorulması
Satın alınan kalemlerin enerji performansının ve etkilerinin neler
olabileceği hususunda değerlendirebilme yetilerine sahip olunması lazımdır
Ömür Boyu Maliyet (Life Cycle Costing; LCC) hesaplanarak satın alma
kararlarının verilmesi esastır.
Yönetimin Operasyonların
Katılımı
Yönetimin
Sorumluluğu
Evet Kontrolü
• İşletme ve bakım
Yönetim Politika/ kayıtlarının kontrolü
Gözden
Geçirme Strateji • Ekipmanların kontrolü
Sistemin Kontrolü
Planlama • Herkes gereğini yapıyor
Günlük
Operasyonlar
mu ?
İÇ TETKİK Planların Kontrolü
İzleme &
Uygulama ve • Süreçler doğru mu ?
Ölçme /
Operasyon
Kontrol
Performansın Kontrolü
Düzeltici –
Önleyici • EnPG’lerin kontrolü
Faliyetler
• Trendler ve maliyetler ?
4.7.1 Genel
Yönetim
• Performansdaki iyileştirme
Politika/
Gözden
Geçirme Strateji hedeflendiği gibi mi ?
• Üstesinden gelinmesi
gereken problemler ve
Planlama
Günlük engeller nelerdir ?
Operasyonlar
İÇ TETKİK
• Başarılanlar nelerdir ?
İzleme &
Ölçme /
Uygulama ve
Bir sonraki dönem için
Operasyon
Kontrol
plan nedir ?
Düzeltici –
Önleyici
Faliyetler
• Bu planı gerçekleştirmek için
ihtiyacımız olanlar nelerdir ?
Ölçüm Planı Oluşturulması 1,0 12.6.2015 13.6.2015 Farkındalık Kampanyalarının Gerçekleştirilmesi 1,0 23.7.2015 24.7.2015
Emisyonları düşürmenin
en etkin yolu enerji
verimliliği tekniklerini
uygulamak
Yönetimin
Katılımı
1. Taahhüt / Sahiplenme
Yönetimin Evet
Sorumluluğu
• Sorumluluk ve Yetkiler
Yönetim
Gözden
Politika/ 2. Yüksek (Önemli) Enerji
Geçirme Strateji
Kullanan Sistemler
(ÖEK'ler’ ler)
Planlama 3. Potansiyeller Listesi
Günlük
Operasyonlar
İÇ TETKİK
4. Enerji Performans
Göstergeleri (EnPG’ ler)
İzleme &
Uygulama ve
Ölçme /
Kontrol
Operasyon 5. Operasyonel Kontrol
Düzeltici –
Önleyici 6. Yönetim Gözden Geçirme
Faliyetler
(YGG)
Ayhan Sarıdikmen
Enerji Verimliliği
Eğitim Etüt Proje Yöneticisi
ISO 50001 Denetçisi