ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE ÇEVRE

DAİRESİ BAŞKANLIĞI

VERİMLİLİK ARTIRICI PROJELER

(VAP)

Proje Destekleri Daire Başkanlığı

1
 ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE ÇEVRE
DAİRESİ BAŞKANLIĞI VAP DESTEK PROGRAMI TARİHÇESİ

5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu'nda

04 değişiklik ve 819 sayılı CK
Proje Bedeli: 5.000.000 TL
Yönetmelik değişikliği Destek Oranı: Proje bedelinin %30’u
Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Destek Miktarı: 1.500.000 TL
02 Proje Bedeli: 1.000.000 TL
Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına
Destek Oranı: Proje bedelinin %20-%30’u
05 Yıllık enerji tüketimi 500 TEP ve üzeri
Dair Yönetmelik
Destek Miktarı: en fazla 300.000 TL olan endüstriyel işletmeler
yürürlüğe girmesi

2007 2008 2009 01

2011 2012 2019 2020
06

5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu Destek Programı Başlangıcı Başvuruların alınması Başvuruların alınması
Proje Bedeli: 500.000 TL İlk başvuruların alınması Projeleri EVD Şirketlerinin hazırlaması
Destek Oranı: Proje bedelinin %20’si Yıllık enerji tüketimi 1.000 TEP ve08
üzeri
Destek Miktarı: en fazla 100.000 TL olan endüstriyel işletmeler
 ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE ÇEVRE
DAİRESİ BAŞKANLIĞI VAP DESTEK PROGRAMI KAPSAMI

Enerji verimli ekipman ve sistem kullanımı, onarım, yalıtım,

rehabilitasyon ve proses düzenleme gibi yollarla gereksiz
enerji kullanımının, atık enerjinin, enerji kayıp ve
kaçaklarının önlenmesi, atık enerjinin geri kazanılması
konularındaki verimlilik artırıcı projeler
ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE ÇEVRE
DAİRESİ BAŞKANLIĞI KİMLER BAŞVURABİLİR

Elektrik üretim lisansına sahip tüzel kişiler dışındaki yıllık toplam enerji
tüketimleri 500 TEP (ton eşdeğer petrol) ve üzeri olan ticaret ve sanayi
odaları, ticaret odası veya sanayi odasına bağlı olarak faaliyet gösteren
ve her türlü mal üretimi yapan endüstriyel işletmeler

Başvuru Dönemi
Yıl içinde sürekli başvuru
 ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE ÇEVRE
DAİRESİ BAŞKANLIĞI BAŞVURU ŞARTLARI

• Bakanlık veri tabanına (EnVer Portalı) kayıt

• Sertifikalı Enerji Yöneticisi görevlendirilmesi veya hizmet satınalınması
• Türkak tarafından yetkilendirilmiş kurumlardan alınan ISO 50001
Enerji Yönetimi Belgesine sahip olmak

Proje Sayısı Projenin Hazırlanması

5 proje ile sınırlıdır EVD Şirketleri tarafından
ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE ÇEVRE
DAİRESİ BAŞKANLIĞI DESTEK KALEMİ

KDV hariç proje bedeli en fazla 5 milyon TL olan

projelere, proje bedelinin %30’u hibe olacak şekilde destek
verilmektedir. (EVD hizmet bedeli ile yerinde inceleme
bedeli dahil)

Destek Türü Destek Miktarı Destek Ödemesi

Hibe En fazla 1,5 Uygulama sonrası
milyon TL
 ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE ÇEVRE
DAİRESİ BAŞKANLIĞI VAP UYGULAMA SÜRECİ

01 02 03 04 05 06 07

Proje başvuruların Projelerin dosya üzerinden Eksiklik ve Nihai PROJE BİTİŞ

Proje Başlangıcı UYGULAMA
ve yerinde incelenmesi uygunsuzlukların Değerlendirme ve (Uygulama sonrası yerinde
alınması
giderilmesi Onay
inceleme ve uygunluk
durumuna göre ödemenin
yapılması

yaklaşık 2 ay 24 ay
 ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE ÇEVRE
DAİRESİ BAŞKANLIĞI VAP DESTEK
VAP DESTEK PROGRAMI TARİHÇESİ
PROGRAMI SONUÇLARI

Yatırım Tutarı Destek Miktarı Parasal Enerji Tasarrufu

Proje Sayısı
(₺) (₺) Tasarruf (₺/Yıl) (TEP/Yıl)

Uygulaması 103,58 24,95 88,92

229 milyon 64.097
Tamamlanan milyon milyon

Uygulaması 103,06 28,48 40,29

180 milyon 23.164
Devam Eden milyon milyon

206,64 53,43 129,21

Toplam 409 milyon 87.183
milyon milyon
 ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE ÇEVRE
DAİRESİ BAŞKANLIĞI VAP BAŞVURULARININ YILLARA GÖRE DAĞILIMI

100
95
92 93
90 90

81 81

72
70 69 68 68

59
53
51

44

37 36
33 33
31 31
29

19
17
15
13 12
11 10
9
5
0 0 0 0 1
0 0
2009 2010 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Başvuru Sayısı Desteklenmesine Karar Verilen Destek Ödemesi Yapılan Uygulama Aşamasında Olan

683 526 229 180

Değerlendirme dışı İptal

23% 22%
ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE ÇEVRE
DAİRESİ BAŞKANLIĞI VAP DESTEK PROGRAMI SONUÇLARI
Enerji Tasarrufu
TEP/YIL Enerji Tasarrufu TEP TEP Birincil Enerji Tüketimi
(Kümülatif)

64.097 321.173 493.479

m3 Doğalgaz Tasarrufu $ Doğalgaz Tasarrufu Ton CO2 Tasarrufu

598.156.255 242.253.283 1.315.944

 ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE ÇEVRE
DAİRESİ BAŞKANLIĞI VAP DESTEK PROGRAMI SONUÇLARI

4.200.275
Kamu Desteği
1 ($)

88.920.637 24.949.633 242.253.283

Parasal Kamu Doğalgaz Tasarrufu
Tasarruf Desteği ($)
(₺) (₺)

3,5
ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE ÇEVRE
DAİRESİ BAŞKANLIĞI VAP DESTEK PROGRAMI
BÖLGELERE TARİHÇESİ
GÖRE VAP’lar

116 23

42 16

21 5

52% 52% 52%

46%

41%

28% 27%

19% 20% 20%

12%
10% 10% 10% 10% 10% 10% 10% 10% 10%
7% 8%
6% 6% 6%
2% 2% 2% 1% 1%

Proje Sayısı Yatırım Tutarı (TL) Destek Miktarı (TL) Enerji Tasarrufu (TEP/Yıl) Enerji Tasarrufu (TL)

Marmara Ege Karadeniz Akdeniz İç Anadolu G.Doğu Anadolu

 ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE ÇEVRE
DAİRESİ BAŞKANLIĞI VAP DESTEK
ELEKTRİK-ISI PROGRAMI
PROJE TARİHÇESİ
ÇEŞİTLERİNE GÖRE VAP’lar

Elektrik Projesi Isı Projesi

178 45

83%
80%
76%

61% 62%

39% 38%

24%
20%
17%

Proje Sayısı Yatırım Tutarı (TL) Destek Miktarı (TL) Enerji Tasarrufu Enerji Tasarrufu (TL)
(TEP/Yıl)

Elektrik projesi destek oranının %30 ve ısı projesi destek oranının ise %20-%30 arasında olması nedeniyle endüstriyel
işletmelerin yüksek miktarda elektrik projeleri ile VAP destek programına katıldığı görülmektedir.
 ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE ÇEVRE
DAİRESİ BAŞKANLIĞI ELEKTRİK PROJE ÇEŞİTLERİNE GÖRE VAP’lar
Fan&Pompa&DHS Aydınlatma Kompresör&Klima&Soğutma Verimli Motor Diğer

41%

38%
37%

35%

33%

27%
26%
25%

23%

21% 21%
20%
19% 19%
18% 18%

16%
15%
14%
13%

11%

6%

2%
1% 1%

Proje Sayısı Yatırım Tutarı (TL) Destek Miktarı (TL) Enerji Tasarrufu (TEP/Yıl) Enerji Tasarrufu (TL)

178 76,8 20,3 54,3

38.680
milyon milyon milyon
Desteklenen
VAP
 ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE ÇEVRE
DAİRESİ BAŞKANLIĞI ISI PROJE ÇEŞİTLERİNE GÖRE VAP’lar

Atık Isı Fırın&Kazan Buhar&İzolasyon Diğer

49% 49%
47%
46%

42%
41%

37%

32%

24%
22%

17%
15% 15% 15%

12%
11% 11%
10%

4%

1%

Proje Sayısı Yatırım Tutarı (TL) Destek Miktarı (TL) Enerji Tasarrufu (TEP/Yıl) Enerji Tasarrufu (TL)

45 24,3 4,2 33,3

24.730
milyon milyon milyon
Desteklenen
VAP
 ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE ÇEVRE
DAİRESİ BAŞKANLIĞI GERİ ÖDEME SÜRELERİNE GÖRE VAP’lar

1,92 1,88

Yıl Geri Ödeme Süresi

1,2
1,07

1,41 0,52

0,72

AYDıNLATMA KOMPRESÖR&KLIMA&SOĞUTMA FAN&POMPA&DHS VERIMLI MOTOR DIĞER

Elektrik Projesi Isı Projesi

2,67 2,73

Elektrik projelerinin daha çok ithale dayalı teknolojik

yatırım olduğu, ısı projelerinin ise daha çok yerli
1,29 1,24
imalatların kullanıldığı atık ısı projelerinden meydana
geldiğini söyleyebiliriz.

Fırın&Kazan Diğer Atık Isı Buhar&İzolasyon

16
 ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE ÇEVRE
DAİRESİ BAŞKANLIĞI İŞLETME VE ALT SEKTÖRLERE GÖRE VAP’lar

No Şirket Adı Başvuru Sayısı Onaylanan Değerlendirme Dışı Ödemesi Yapılan Uygulama Aşamasında

1 KASTAMONU ENTEGRE 44 32 5 22 5

2 TÜPRAŞ 38 32 17 13 2

3 ŞİŞECAM 31 26 9 15 2

4 PETKİM 22 21 4 12 5
Diğer 5 YILDIZ ENTEGRE 19 14 0 9 5
İşletmeler
6 ARÇELİK 17 15 3 7 5

7 ASAŞ 14 11 1 5 5

8 VESTEL 13 10 3 4 3

9 KORDSA 11 10 0 10 0

10 İSDEMİR 10 9 1 4 5

TOPLAM (İlk 10 Şirket) 219 180 43 101 37

TOPLAM (VAP) 683 526 117 223 186

%32 %34 %37 %45 %20

 ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE ÇEVRE
DAİRESİ BAŞKANLIĞI İŞLETME VE ALT SEKTÖRLERE GÖRE VAP’lar

Desteklenen
Adet TL Destek Miktarı
Proje Sayısı

Diğer 2 Gıda Ürünleri İmalatı 974.406

Gıda Ürünleri İmalatı 12 Elektrikli Teçhizat İmalatı 974.900

Elektrikli Teçhizat İmalatı 13 Motorlu Kara Taşı İmalatı 1.418.382
Demir dışı Metal 13
Demir dışı Metal 1.856.325
Kimyasal Ürünleri İmalatı 15
Taş-Toprak Sanayii 1.871.009
Kağıt ve Kağıt Ürünleri İmalatı 15
Kimyasal Ürünleri İmalatı 1.943.607
Motorlu Kara Taşı İmalatı 16
Kağıt ve Kağıt Ürünleri İmalatı 2.539.161
Taş-Toprak Sanayii 19
Ana Metal Sanayii 2.582.803
Tesktil Ürünleri İmalatı 22

Ana Metal Sanayii Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı 2.723.138

23

Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı 25 Tesktil Ürünleri İmalatı 2.973.761

Ağaç, Ağaç Ürünleri İmalatı 35 Ağaç, Ağaç Ürünleri İmalatı 3.155.918

0 5 10 15 20 25 30 35 40 0 1.000.000 2.000.000 3.000.000 4.000.000

 ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE ÇEVRE
DAİRESİ BAŞKANLIĞI DESTEK VERİLEN ENDÜSTRİYEL İŞLETMELERİN ENERJİ TÜKETİMLERİNE GÖRE DAĞILIMLARI

29% Desteklenen endüstriyel işletmelerin

enerji tüketiminin toplam sanayi
tüketimi içinde payı
3%
9%
6%
41%
16%
25%
>1.000.000
100.001-1.000.000 TEP/Yıl
5.0001-100.000 TEP/Yıl
1.0001-5.0000 TEP/Yıl
5.000-10.000 TEP/Yıl
1.000-5.000 TEP/Yıl
TEP/Yıl

124 Endüstriyel İşletme

 TEKSTİL SEKTÖRÜ PROJE ÖRNEKLERİ

Enerji Verimliliği En İyi Enerji Verimliliği Türkiye’de Destek Almış Geri Ödeme
Uygulama Alanları Uygulamaları Verimlilik Uygulamaları Süresi (Yıl)

Verimli büküm makineleri ile

Susuz boyama teknolojisinin (SC-CO2technology) Eğirme Prosesi; Enerji verimli üfleyici fanlar ve hava 4,8
enerji verimliliğinin sağlanması
kullanılması gezici temizleyicilerin (OHTCs) kullanılması

Kaplama ve bitim işlemlerinde UV teknoloji
kullanılması
Infrared kurutma (IR-drying) yapılması
Sıcak eriyik teknolojisinin (hot melt technology)
kullanılması
Yaş İşleme; Yıkama için ters akış akımlarının
kullanılması, Sürekli yıkama makinelerinde enerji
tasarrufu sağlanması
Boyama ve Baskı; Yüksek sıcaklıklı/yüksek basınçlı
(HT/HP) boyama makinelerinde ısı yalıtımının
sağlanması, Sıcak durulama suyundan ısı geri
kazanımı
Dokuma planlarında enerji verimliliğine yönelik
önlemlerin alınması
Klima nemlendirme pompalarında
0,6
değişken hız sürücü uygulaması
Ram bacası atık ısı geri kazanımı,
kondenstop kaçaklarının önlenmesi 0,6
Kızgın yağlı ramöz makinelerinin 3,1
brülörlü sisteme geçirilmesi

Ink-jet baskı (ınk-jet printing) yapılması

Beyazlatma ve yıkama için enzim kullanılması

Plazma teknolojisinin kullanılması

 GIDA SEKTÖRÜ PROJE ÖRNEKLERİ

En İyi Enerji Verimliliği Türkiye’de Destek Almış Geri Ödeme

Uygulamaları Verimlilik Uygulamaları Süresi (Yıl)

Proses ısı kazanımının sağlanması, Soğutmadan ısı geri Atık ısı enerjisinden sıcak su üretiminin
0,4
kazanımının sağlanması, İklimlendirme ve soğuk sağlanması
depolama sıcaklıklarının optimizasyonunun sağlanması

Buhar üretimi ve dağıtım sistemlerinde enerji Amonyak soğutma sisteminde atık ısı geri
1,2
verimlilik teknolojilerin kullanılması kazanım sisteminin kurulması

Yalıtım ve mekanik susuzlaştırmanın yapılması

Isı pompasının kullanımı 3,8

Pompa ve proses ekipmanlarında değişken hız

sürücü (VSD)’lerin kullanılması, yüksek verimli Nişasta kurutucularında ön 1,6

motorların kullanılması ısıtmanın sağlanması

 PETROKİMYA SEKTÖRÜ PROJE ÖRNEKLERİ

En İyi Enerji Verimliliği

Uygulamaları Türkiye’de Destek Almış Geri Ödeme
Verimlilik Uygulamaları Süresi (Yıl)
Ham damıtma, ön ısıtma zincirinde ve yakma
ısıtıcısında oluşan kirlenmenin hafifletilmesi Fırın yakıcılarının (burner) değişimi 0,5
Teknolojik ham damıtma yapılması

Dış ortama açılarak havalandırma ihtiyacının Demin suyunun ön ısıtılması ile düşük basınçlı buhar 0,1
azaltılması tasarrufu

Entegre proses kontrol ve bakım teknolojilerinin

Merkezi soğutma sisteminin hücre tipi klima sistemi ile 0,5
kullanılması
değiştirilmesi

Kombine ısı ve elektrik sistemlerinin

kullanılması

Yüksek verimli brülörlerin kullanılması

KAĞIT VE KAĞIT ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ PROJE ÖRNEKLERİ

En İyi Enerji Verimliliği Türkiye’de Destek Almış Geri Ödeme

Uygulamaları Verimlilik Uygulamaları Süresi (Yıl)
Pnömatik konveyörlerin bant konveyörlerle
Vakum pompalarının turbo pompa ile değiştirilmesi 1,3
değiştirilmesi

Sürekli pişirme kazanı ve kontrol sisteminin Kağıt makinası kurutma silindirlerindeki kondens tahliye 1,0
kullanılması sisteminin iyileştirilmesi

Geleneksel vakum basınç ünitelerinin yıkama Atık ısıdan biomass kurutulması ile verimliliğin 1,0
presleri ile değiştirilmesi arttırılması

Kağıt kurutmadan atık ısı geri kazanımı Enerji

verimli vakum sistemlerinin kullanılması
 ÇİMENTO SEKTÖRÜ PROJE ÖRNEKLERİ

Enerji Verimliliği En İyi Enerji Verimliliği Türkiye’de Destek Almış Geri Ödeme
Uygulama Alanları Uygulamaları Verimlilik Uygulamaları Süresi (Yıl)

Döner fırın besleme sisteminde

Atık ısıdan elektrik üretimi (WHR) sistemlerinin kurulması Fırınlarda yanma verimliliğinin optimize edilmesi
pnömatik sistem yerine elavatör 3,1
Fırın gövde ısı kayıpları ve soğuk hava kaçaklarının sisteminin kurulması
azaltılması
Döner fırın sızdırmazlıklarının iyi derecede Bilyalı değirmenlerin yüksek verimli valsli dik Kömür değirmeni sıcak gaz
sağlanması fanına değişken hız sürücü 0,8
değirmenlerle değiştirilmesi
uygulaması

Klinker üretiminde; Verimli soğutucuların kullanılması 3,9

Atıktan türetilmiş yakıtların kullanılması Farin fanının verimli fan ile
Proses kontrol ve optimizasyonun iyileştirilmesi değiştirilmesi

Çimentonun ve çimento ürünlerinin klinker içeriğinin Baca gazı fanının verimli fan ve
4,4
azaltılması elektrik motoru ile değiştirilmesi

Enerji verimliliği yüksek valsli dik değirmenlerin

kullanılması

Çok kademeli ön ısıtıcılı ve prekalsinasyonlu döner

fırın kullanılması

Verimli ve modern bir klinker soğutucusunun sisteme

entegre edilmesi
 DEMİR-ÇELİK SEKTÖRÜ PROJE ÖRNEKLERİ

Enerji Verimliliği Türkiye’de Destek Almış Geri Ödeme

Uygulama Alanları Verimlilik Uygulamaları Süresi (Yıl)

Kok fırınlarda kapalı şarj sisteminin ve ıslak söndürme sürecinin kullanılması

Hurda transfer sistemine revizyon 1,3
yapılması

Kok fırınlarda ısının geri kazanımı ile kuru söndürme teknolojisinin kullanılması Enerji tesisine ait fanlarda motor ve 1,4
değişken hız sürücü uygulaması

Sinterlemede atık gaz sirkülasyonu yapılması Hava temizleme fanlarında değişken hız 0,5
sürücü uygulaması

Yüksek fırın gazının ve tepe basıncındaki enerjinin geri kazanılması

Elektrik Ark Ocaklarında hurda ön ısıtmanın yapılması

Tavlama hattında ısı geri kazanımının yapılması

 SERAMİK SEKTÖRÜ PROJE ÖRNEKLERİ

Enerji Verimliliği Türkiye’de Destek Almış Geri Ödeme

Uygulama Alanları Verimlilik Uygulamaları Süresi (Yıl)

Kuru öğütme sistemine geçilmesi

Seramik kurutma fırınlarındaki ısıların geri 0,3
kazanılması

Hammadde hazırlama safhasında sürekli değirmen kullanımı Seramik pişirme fırınlarındaki atık ısıların 0,2
geri kazanılması

Fırın ve kurutucularda atık ısı geri kazanımı çalışmalarının gerçekleştirilmesi

Tesiste kojenerasyon sistemlerinin kurulması

Mikrodalga destekli kurutma ve pişirme sistemlerinin kullanımı

Yüksek emisyonlu yakıtların düşük emisyonlu yakıtlar ile ikame edilmesi

 AĞAÇ ENDÜSTRİ SEKTÖRÜ PROJE ÖRNEKLERİ

Enerji Verimliliği Türkiye’de Destek Almış Geri Ödeme

Uygulama Alanları Verimlilik Uygulamaları Süresi (Yıl)

Kesme prosesinde enerji tüketimini azaltmak için dar şerit testerelerin kullanılması
Fırın atık ısısının bir hat ile taşınarak havalı 0,6
ayırıcıların girişine verilmesi

Sistem hava hızını azaltarak toz toplama sistemi verimliliğini artırma Değirmen toz emiş fanlarının yüksek 2,1
verimlileri ile değiştirilmesi ve hat revizyonu
yapılması

Isı geri kazanımı sisteminde hava gazları resirkülasyonu ile

daha yüksek enerji verimliliği elde edilmesi Kızgın yağ ve buhar hatlarında ısı ceketi 0,1
uygulamasının sağlanması

Kombine ısı ve kurutma sistemi ve proses kontrolü kullanarak

kurutma prosesini iyileştirmenin sağlanması
 EKİPMAN VE SİSTEMLER PROJE ÖRNEKLERİ

Enerji
Tasarruf
Kazan Sistemlerinde Verimi Etkileyen Faktörler Önlemler
Oranı (%)
Atık Isının kullanımına yönelik olarak baca % 20’e
Baca gazı ısısı nedeniyle olan kayıplar
gazı kısmına ekonomizer takılması varan

Buhar hatlarında oluşan kondensin ve flaş %14’e

Kazan yüzeyinin ve sıcak hatların yalıtım eksikliğinden olan kayıplar buharın geri kazanımı varan

Kazan yanma veriminin arttırmasına yönelik %20’ ye

Yakıtın ve yanma şartları nedeniyle kayıplar çalışmalar varan

Kazan yüzeylerinin yalıtımı %3-20

Yanma veriminin kötü olması nedeniyle kayıplar

Su hazırlama sistemleri nedeniyle kayıplar

 EKİPMAN VE SİSTEMLER PROJE ÖRNEKLERİ

Enerji
Önlemler Tasarruf
Buhar Sistemlerinde Verimi Etkileyen Faktörler
Oranı (%)
Uygun olarak dizayn edilmemiş hatlarda değişiklik ve kaçakların önlenmesi Flaş buhar geri kazanımı Yaklaşık
%10

%10’a
Kondens geri kazanımı ve flaş buhar elde etme Buhar basıncının doğru kullanılması varan

Besleme suyunda 6°C

Buhar hatlarının ve kondens hatlarının yalıtımı Kodensat geri kazanımı artış için %5 veya %1
oranında

Buhar kapanlarının bakımı, kontrolleri ve bozuk olanlarının yenilenmesi Borulama ve ekipman montajı %3-13

Uygun buhar kapanı kullanımı

 EKİPMAN VE SİSTEMLER PROJE ÖRNEKLERİ

Enerji
Tasarruf
Fırın Sistemlerinde Verimi Etkileyen Faktörler Önlemler Oranı (%)

Baca gazlarından atık ısı geri kazanımı % 45’e

Fırının yakıt hava oranın ayarlanamaması ve verimsiz yanma nediniyle kayıplar
varan

%10-20
Fırın yüzeyinin ve boru yüzeylerin yalıtımsızlığı nedeniyle kayıplar Doğru refrakter türünün seçilmesi

Ocak yüzey ve açıklıklarından enerji %2-15

Duvar ve açıklık kayıpları kayıplarının azaltılması

Yakıt hava karışımı optimizasyonun %14’e

Baca gazı sıcaklığı yüksekliği nedeniyle kayıplar sağlanması varan

Malzeme ve soğutma suyu kayıpları

 EKİPMAN VE SİSTEMLER PROJE ÖRNEKLERİ

Enerji
Basınçlı Hava Sistemlerinde Verimi Etkileyen Faktörler Önlemler Tasarruf
Oranı (%)
Kompresörlerde değişken hız sürücü (DHS) veya Değişken hız kontrolü uygulaması %15
yumuşak yol verici (soft starter) uygulaması

Hava kaçaklarının azaltılması %20

Prosese uygun kompresör seçimi ve basınçlı hava hatlarının
uygun dizayn edilmesi

İyileştirilmiş soğutma, kurutma ve filtreleme %5

Kayıp ve kaçakların önlenmesi çalışmaları
sistemlerinin kullanılması

Hava kurutucularının ve hava tanklarının verimli hale getirilmesi

Kompresör odasının ve kompresör yerleşiminin uygun dizayn edilmesi

Kompresör atık ısısından (egzoz ve soğutma sistemi) yararlanılması

 EKİPMAN VE SİSTEMLER PROJE ÖRNEKLERİ

Enerji
Önlemler Tasarruf
Elektrik Motor Sistemlerinde Verimi Etkileyen Faktörler
Oranı (%)
Yüke göre uygun kapasitede motor seçimi % 2-3
Yüke göre uygun kapasitede motor seçiminin yapılması

Verimsiz motorların verimli motorlarla %1-8

Verimsiz motorların verimli motorlarla değiştirilmesi değiştirilmesi

Motor ile yük arasındaki düşük verimli %3-5

Motor ile yük arasındaki düşük verimli aktarım elemanların aktarım elemanların yüksek verimli aktarım
yüksek verimli aktarım elemanları ile değiştirilmesi elemanları ile değiştirilmesi

Motorlarda değişken hız sürücü (DHS) veya %50’e

Motorlarda değişken hız sürücü (DHS) veya yumuşak yol verici (soft starter) uygulaması varan
yumuşak yol verici (soft starter) uygulaması
 EKİPMAN VE SİSTEMLER PROJE ÖRNEKLERİ

Enerji
Tasarruf
Fan ve Pompa Sistemlerinde Verimi Etkileyen Faktörler Önlemler Oranı (%)
Fan ve pompalarda değişken hız sürücü (DHS) uygulaması Fanlarda kayıp ve kaçakların önlenmesi %2-8
çalışmaları

Yüksek verimli fan ve pompa uygulamaları %70’e

Yüksek verimli fan, pompa ve motor uygulamalarının yapılması varan

Fan ve pompalarda değişken hız sürücü %50’e

Fanlarda kayıp ve kaçakların önlenmesi çalışmaların yapılması varan
(DHS) uygulaması

Büyük kapasitede seçilmiş pompalarda enerji verimliliğini artırıcı önlemlerin sağlanması

 EKİPMAN VE SİSTEMLER PROJE ÖRNEKLERİ

Enerji
Tasarruf
Aydınlatma Sistemlerinde Verimi Etkileyen Faktörler Önlemler
Oranı (%)
Enerji verimli ve kullanım alanına uygun aydınlatma armatürü seçiminin yapılması Yüksek verimli lamba ve armatürlerin %80’e
kullanılması varan

Modern aydınlatma yönetim sistemlerinin %30’a

Aydınlatma kontrol sistemleri (Dimmer, Hareket sensörleri, fotosel, zaman saatleri, vb.) varan
uygulanması
uygulamaları

Bakım ve temizlik hizmetlerinin %50’e

Uygun olan alanlarda LED aydınlatma sistemi uygulamaları varan
iyileştirilmesi
 5.BÖLGE TEŞVİKLERİ (Teknik Rapor Hazırlama)

BAŞVURU KRİTERLERİ DESTEK

UNSURLARI

BAŞVURU
KRİTERLER
İ

•
Teşekkür ederiz.
Teşvik için başvurular Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına yapılmakta, Enerji ve Tabii Kaynakları Bakanlığının incelemeleri sonucu hazırlanan
teknik rapor Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına gönderilmektedir.

• Teşviklerden yararlanmak üzere başvuruda bulunan 4 çimento fabrikasından üçü %20 enerji tasarrufu ve biride 5 yıl geri ödeme süresi
şartını sağlayamadığı için bu teşvikten faydalanamamıştır. 1 fabrikanın başvurusu değerlendirme aşamasındadır.