Professional Documents
Culture Documents
Bai Tap 4
Bai Tap 4
tế. Tại sao nói dân số hoạt động kinh tế và dân số trong độ tuổi lao động không giống
nhau hoàn toàn?
*Phân biệt:
+ Dân số hoạt động kinh tế: là những người đang tham gia lao động trong nền kinh tế quốc dân
và những người chưa có việc làm nhưng đang tích cực tìm việc làm và sẵn sàng làm việc.
+ Dân số không hoạt động kinh tế là những người không tham gia vào hoạt động kinh tế và
không có nhu cầu tìm kiếm việc làm như: nội trợ, học sinh- sinh viên, tình trạng khác,....
*Dân số hoạt động kinh tế và dân số trong độ tuổi lao động không giống nhau hoàn toàn vì:
Dân số trong độ tuổi lao động nhưng không có đủ sức khoẻ và khả năng lao động hoặc không
có nhu cầu tìm việc làm thì không phải dân số hoạt động kinh tế.
34: Cơ cấu dân số theo tuổi của các nước đang phát triển ảnh hưởng như thế nào đến
sự phát triển kinh tế xã hội?
-Biện pháp: thực hiện chính sách kế hoạch hóa gia đình,giáo dục giới tính, phát triển kinh tế-xã
hội và xuất khẩu lao động.
35: So sánh sự khác nhau về đặc điểm nguồn lao động giữa các nhóm nước.
-Cơ cấu tuổi ảnh hưởng sâu sắc đến nguồn lao động.
-So sánh:
+Các nước đang phát triển có cơ cấu dân số trẻ: nguồn lao động lớn, giá rẻ, lực lượng lao
động dự trữ dồi dào cho tương lai; tuy nhiên trình độ lao động chưa cao, chủ yếu là lao động
chân tay, tỉ lệ lao động có đào tạo chuyên môn còn thấp.
+Các nước phát triển có cơ cấu dân số già: nguồn lao động hiện tại dồi dào, có khả năng thiếu
nguồn lao động cho tương lai; trình độ và chất lượng của nguồn lao động cao, được đào tạo
bài bản,...
36: Giải thích sự khác nhau về cơ cấu dân số theo lao động của các nước phát triển
và đang phát triển.
*Sự khác nhau về cơ cấu theo lao động của hai nhóm nước:
-Nguồn lao động:
+Nhóm nước phát triển: nguồn lao động hiện tại lớn, tuy nhiên có khả năng thiếu nguồn lao
động cho tương lai.
+Nhóm nước đang phát triển: nguồn lao động dự trữ dồi dào cho tương lai.
*Giải thích: các nhân tố ảnh hưởng đến cơ cấu theo lao động là: cơ cấu tuổi và trình độ phát
triển kinh tế - xã hội.
-Nhóm nước phát triển có cơ cấu dân số già, nền kinh tế phát triển mạnh.
- Nhóm nước đang phát triển có cơ cấu dân số trẻ, trình độ phát triển kinh tế - xã hội còn
thấp
Câu 37
a) Phân biệt kết cấu dân số già và kết cấu dân số trẻ? Phân tích ảnh hưởng của các
kết cấu dân số đó đối với sự phát triển kinh tế- xã hội.
* Phân biệt :
- Cơ cấu “dân số trẻ”:
+ Tỉ lệ người dưới 15 tuổi vượt quá 35% tổng số dân.
+ Tỉ lệ người trên 60 tuổi ở dưới mức 10% tổng số dân.
- Cơ cấu “dân số già ”:
+ Tỉ lệ người dưới 15 tuổi dưới 25% tổng số dân.
+ Tỉ lệ người trên 60 tuổi chiếm từ 15% trong tổng số dân trở lên.
Phân biệt:
- Tỉ số giới tính là tương quan giữa số nam so với số nữ.
Ví dụ: Tỉ số giới tính là 94%, nghīa là trung bình cứ 100 nữ thì có 94 nam.
-Tỉ lệ giới tính là tương quan giữa số nam hoặc số nữ so với tổng số dân.
Ví dụ: Tỉ lệ nam trong tổng số dân là 48%, còn lại nữ chiếm 52%.
Các nước đang phát triển thường có số dân nam nhiều hơn nữ vì:
- Ở độ tuổi dưới 15, nam giới chiếm tỉ lệ lớn hơn nữ giới; từ 65 tuổi trở lên nữ giới chiếm tỉ
lệ cao hơn hẳn so với nam giới. Các nước đang phát triển có cơ cấu dân số trẻ, số người
trọng nhóm tuổi 0 - 14 nhiều, trên 65 tuổi ít, do đó nam nhiều hơn nữ.
- Trình độ phát triển kinh tế, chăm sóc sức khỏe giới, phong tục tập quán và tâm lí xã hội, kĩ
thuật y tế,.. tác động đến tỉ số giới.
Ví dụ: Chất lượng cuộc sống cao ở các nước phát triển góp phần kéo dài tuổi thọ số nữ
nhiều hơn so với nam, tâm lí chuộng con trai hơn con gái của người dân ở các nước đang
phát triển, sử dụng kĩ thuật y tế trong việc chuyển đổi giới tính,......
39. Thế nào là cơ cấu “dân số trẻ'” và cơ cấu "dân số già" ? Tai sao các nước dân số
già có tỷ lệ phụ thuộc it?
a) Khái niệm
- Cơ cấu “dân số trẻ”
+ Tỉ lệ người dưới 15 tuổi vượt quá 35% tổng số dân.
+ Tỉ lệ người trên 60 tuổi ở dưới mức 10% tổng số dân.
- Cơ cấu “dân số già ”:
+ Tỉ lệ người dưới 15 tuổi dưới 25% tổng số dân.
+ Tỉ lệ người trên 60 tuổi chiếm từ 15% trong tổng số dân trở lên.
b) Các nước dân số già có tỉ lệ phụ thuộc ít vì:
- Tỉ lệ phụ thuộc là tương quan giữa số trẻ em và người già so với số người trong độ tuổi
lao động.
- Các nước dân số già và tỉ lệ trẻ em thấp < 25% và đang tiếp tục giảm do mức sinh thấp và
tiếp tục giảm; mức sống cao, chăm sóc người già, y tế tiến bộ đã kéo dài tuổi thọ của dân
cư làm tăng số người trên 65 tuổi.
41. Phân bố dân cư là gì? Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến sự phân bố dân cư.
-Khái niệm : phân bố dân cư là sự sắp xếp dân số một cách tự giác hoặc tự phát trên một
lãnh thổ nhất định, phù hợp với điều kiện sống và các yêu cầu của xã hội.
- Các nhân tố tự nhiên ảnh hưởng rõ nét đến sự phân bố dân cư: Khí hậu, nguồn nước, địa
hình và đất đai.
+ Khí hậu: Nơi có khí hậu ấm áp, ôn hoà, dân cư tập trung đông; nơi có khí hậu khắc nghiệt,
dân cư thưa thớt.
+ Nguồn nước: Nơi có nguồn nước dồi dào thì dân cư tập trung đông hơn.
+Nơi có địa hình bằng phẳng, đất đai màu mỡ, dân cư đông; vùng núi cao, điều kiện giao
thông và sản xuất khó khăn, dân cư thưa thớt.
+ Tài nguyên: Nơi giàu có tài nguyên khoáng sản thu hút dân cư đến.
- Các nhân tố kinh tế - xã hội quyết định sự phân bố dân cư: Trình độ phát triển của lực
lượng sản xuất, tính chất của nền kinh tế.
+ Trình độ phát triển sản xuất: Nơi có trình độ phát triển sản xuất cao, dân cư tập trung
đông đúc.
+ Tính chất của nền kinh tế: Phân bố dân cư phụ thuộc chặt chẽ vào tính chất nền kinh tế.
Hoạt động công nghiệp thu hút dân cư tập trung với mật độ cao hơn nông nghiệp. Các
ngành sản xuất công nghiệp khác nhau có mật độ dân cư cao thấp khác nhau. Trong nông
nghiệp, hoạt động trồng trọt có dân cư tập trung đông hơn chăn nuôi; trong trồng trọt, sản
xuất lúa nước có mật độ dân cư đông đúc hơn ở khu vực trồng hoa màu...
- Lịch sử khai thác lãnh thổ: Những khu vực khai thác lâu đời như các đồng bằng châu thổ ở
Đông Nam Á, Tây Âu,...có dân cư đông đúc hơn các khu vực mới khai thác ở Canada,
Australia,..
- Các dòng chuyển cư: Những cuộc chuyển cư khổng lồ trên thế giới tác động ít nhiều đến
bức tranh phân bố dân cư thế giới.
Ví dụ: Số dân và mật độ dân số của Bắc Mĩ, Mĩ La-tinh tăng lên rất nhiều nhờ những cuộc
chuyển cư khổng lồ từ châu Âu và châu Phi tới.
a) Phân biệt kết cấu dân số già và kết cấu dân số trẻ? Phân tích ảnh hưởng của các
kết cấu dân số đó đối với sự phát triển kinh tế- xã hội.
* Phân biệt :
- Cơ cấu “dân số trẻ”:
+ Tỉ lệ người dưới 15 tuổi vượt quá 35% tổng số dân.
+ Tỉ lệ người trên 60 tuổi ở dưới mức 10% tổng số dân.
- Cơ cấu “dân số già ”:
+ Tỉ lệ người dưới 15 tuổi dưới 25% tổng số dân.
+ Tỉ lệ người trên 60 tuổi chiếm từ 15% trong tổng số dân trở lên.
*Phân tích ảnh hưởng:
- Dân số già: tập trung ở các nước phát triển.
+ Thuận lợi: số người trong độ tuổi lao động nhiều, tỉ lệ dân số phụ thuộc ít.
+ Khó khăn: thiếu nguồn lao động bổ sung cho tương lai, tăng chi phí
chăm sóc cho người già.
+ Biện pháp: khuyến khích lập gia đình, sinh con và cẩn nhập cư hợp pháp.
42. Tại sao tự nhiên là một trong các nhân tố tác động đến phân bố dân cư?
- Theo góc độ cá nhân con người: Tự nhiên, trước hết là khí hậu tác động đến tâm - sinh lí con
người, từ đó ảnh hưởng đến tình hình phân bổ dân cư (nơi có khí hậu ôn hoà, tác động tốt tới
sức khoẻ, dân cư tập trung đông).
- Theo góc độ kinh tế: Nơi có điều kiện tự nhiên thuận lợi, các hoạt động sản xuất có điều kiện
phát triển hơn, dân cư thường đông đúc.
43. Tại sao ngày nay yếu tố tự nhiên không còn là nhân tố quyết định đến sự phân bố
dân cư?
Ngày nay yếu tố tự nhiên không còn là nhân tố quyết định đến sự phân bố dân cư là do:
- Ngày xưa, khi khoa học kĩ thuật chưa phát triển thì con người phụ thuộc vào yếu tố tự
nhiên, lựa chọn những nơi thuận lợi để định cư, sinh sống.
- Ngày nay, khi khoa học kĩ thuật ngày càng phát triển và hiện đại thì con người khắc phục
được hầu hết các trở ngại của thiên nhiên để định cư, phát triển sản xuất và khai thác tài
nguyên ở cả những vùng khắc nghiệt như sa mạc, vùng cực Bắc,.. Điều đó chứng tỏ yếu tố
tự nhiên không còn là yếu tố quyết định đến sự phân bố dân cư như xưa kia, mà thay vào
đó là yếu tố con người và các yếu tố xã hội quyết định: thu nhập, mức sống cao,...
46.Tính chất nền kinh tế ảnh hưởng như thế nào đến sự phân bố dân cư?
Nguyên nhân tập trung dân cư ở khu vực Đông Nam Á và khu vực Đông Bắc Bắc Mĩ có sự
khác nhau:
- Nguyên nhân tập trung dân cư ở Đông Nam Á: +Lịch sử cư trú lâu đời.
+Khu vực có hoạt động sản xuất lúa nước phát triển từ lâu, đòi hỏi tập trung lao động, có
thể nuôi được nhiều người trên một đơn vị diện tích đất đai.
- Nguyên nhân tập trung dân cư ở Đông Bắc Bắc Mĩ:
+Lịch sử nhập cư, có nhiều điều kiện hấp dẫn dân cư.
+Phát triển các hoạt động kinh tế phi nông nghiệp (đặc biệt là công nghiệp).
45.Chứng minh sự phân bố dân cư là một hiện tượng xã hội có tính quy luật.
47: Sự phát triển của giao thông vận tải tác động đến phân bố dân cư đô thị như thế
nào ?
*Giao thông vận tải giúp cho các hoạt động sinh hoạt của dân cư được thuận tiện và dễ
dàng nên có tác động không nhỏ đến sự phân bố dân cư, đặc biệt là sự phân bố dân cư đô
thị:
-Dân cư thường tập trung tại các đầu mối giao thông vận tải, các trục đường giao thông lớn.
-Dân cư không nhất thiết phải tập trung nơi công sở, trung tâm đô thị, nơi cung cấp dịch vụ
đa dạng,...mà có thể sống vùng ngoại thành, đi về hàng ngày.
-Giao thông phát triển cho phép dãn dân từ trung tâm đô thị lớn ra các đô thị vệ tinh, ra vùng
ngoại ô. => Các đô thị lớn có thể phát triển rộng trên không gian và phát triển nhanh.