LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 Chuong IIT CHUYEN HUONG CHI DAO KINH TE- VAN HOA, GIAO THONG VAN TAI, DANH THANG CHIEN TRANH PHA HOAI LAN THU NHAT CUA GIAC MY (1965-1968) I. TANG CUONG THE TRAN CHIEN TRANH NHAN DAN, DANH THANG CHIEN TRANH PHA HOAI LAN THU NHAT CUA GIAC MY NGAY TU TRAN DAU TREN DIA BAN THANH HOA Sau nhitng don that bai lién tiép cla ng quyén Sai Gon, chién luge “Chién tranh dac t” ma chinh quyén My nudi nhiéu hy vong thang loi da hoan toan xup do. Dig true thuc trang dé, inh quyén M§ quyén tay sai, chap nhan su that bai 6 Mién Nam Viét Nam - oac bo roi chinh hoac dua quan MY vao tham chién tiép sttc cho nguy quyén thong MY L.Gion xon - ké dai dién cho phe hiéu chién MY da chon con dudng tién hanh chién luge “Chién tranh cuc bo” dua quan M¥ vao Mién Nam, danh pha Mién Bac bang khong quan va hai quan. Truce su thay doi vé chién luge cla cudc chign tranh va 123_UCH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 su phite tap clia tinh hinh, ngay 25-3-1965 Ban Chap hanh Trung uong Dang (khéa II]) da tién hanh Hoi nghi lan tht 11 dé danh gid thoi cudc va dé ra nhi¢m vu cho ca hai mién Nam, Bac. Trung uong Dang da phan tich: ché dua chu yéu cla dé quoc MY 6 Mién Nam Ia nguy quan, nguy quyén, la hé thong ap chién luge 6 nong thon va khu vue do thi. Ca ba thit dé dang lung lay hoac sup do. La dé quéc dau s6, sen dam quéc té, MY kh6ng dé dang chiu that bai. Chting sé dua linh MY va chu hau vao Mién Nam, tién hanh chién tranh pha hoai Mién Bac. Cudc chién tranh sé m6 rong quy m6 ra ca hai mién Nam - Bac. Bang niém tin sat da vao thuc luc cla céch mang, Trung uong Dang da dé ra nhiém vu cho ca hai mién Nam, Bac: kiém ché va danh thang hoan toan chién luge “Chién tranh dic biét” trong thoi gian ngan nhat; d6ng thi san sang danh thang “Chién tranh cuc bo”. Tiép tuc xay dung Mién Bac, san sang danh thang chién tranh pha hoai bang khong quan, hai quan; san sang danh thang “Chién tranh cuc bé néu ching mo rong ra ca hai mién. Tiép tuc huy d6ng lue lugng cla Mién Bae chi vién cho Mién Nam va gitip cach mang Lao. Mién Nam 1a tién tuyén lén, Mién Bac 14 hau phuong l6n va true tiép chién du chong chién tranh pha hoai, vi vay phai chuyén huéng xay dung nén kinh té Mién Bac tit thoi binh sang thoi chién theo huGng day manh phat trién 124LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975. nong nghiép, chti trong phat trién cong nghiép va tiéu tha céng nghiép vita va nho theo tig ving chién luge. Méi ving c6 thé tu dam bao mot phan nhu cau thict yéi mac, sinh hoat, hoc hanh. Chuyén hudng cong tac tu tudng va 16 chite dam bao yéu cau vira san xuat vita chién dau vdi khau hiéu: “Xay dung va bao vé Mién Bac, gidi phéng Mién Nam”. 1vé an, Thuc hién Nghi quyét cua Trung uong Dang, Tinh ty Thanh H6a da kip thoi chi dao toan Dang, toan quan va toan dan cling c6 thé tran chién tranh nhan dan san sang danh thang chién tranh pha hoai cla giac MY, chuyén huéng phat trién kinh té, van héa, giao thong v sang thoi chién, chuyén hung cong tac tu tudng va t6 chic dap tng yéu cau mdi. Thanh H6a trong khang chién chong Mf 1a dia ban chién luge trong yéu: chiéc gidp sat bao ve Thi do Ha Noi, kho du trit chién luge, chiéc cau ndi gitta Mién Bac véi Mién Nam. Vi vay dé quéc M§ luén coi Thanh Hoa 1a trong diém danh pha trong chién tranh pha hoai. Tir sau su ki¢n Vinh Bac BO, dé quéc Mf lién tuc cho may bay trinh sat bau trdi Thanh Héa. Dac biét 1a trinh sat cdc tuyén dudng giao thong chién luge, cdc khu vue quan su, kinh té tap trung. Ngay 13-2-1965, L. Gion xon duyét Kéh quyét dinh leo thang ném bom Mién Bac dén vi tuyén 19. ch “Sam rén” 12.LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 Ngay 2-3-1965, chting cho may bay ném bom cang Song Gianh, Kha Bang (Quang Binh). Ngay 16-3-1965 ching cho may bay xam pham bau troi Thanh Hoa va da ban dan 20 ly, réc két xuéng céc huyén Tinh Gia, Nong Cong, Nhu Xuan. Dong thoi da cho may bay nhiéu lan trinh sat khu vuc Ham Réng. Khu vuc Ham R6ng bao g6m thi xa Thanh Héa va cdc viing Hoang Long, Hoang Ly, rong 50 km? va c6 khoang 10 van dan. Khu vue nay khong chi 1a trung tam kinh té, van hoa, chinh tri ma con 1a mot trong diém vé quéc phong. Gidi quan su MY cho rang, tit Ha Noi vao dén duéng mon H6 Chi Minh cé 60 diém tac, Ham Rong la mot diém tac ly tudng, vi d6 1a dau mitt cla khu vue “Cén xoong”. Danh phé Ham Rong sé ngan chan co hiéu qua v cho Mién Nam ru6t thit. Chinh vi vay, L. Gion xon da cho ¢ chi vién cla Mién Bac chuan bi phuong an danh pha khu vue Ham Réng bang cdc luc luong khong quan hén hop. Quyét dinh thang chién tranh pha hoai ctia giac MY ngay ti tan dau, Tinh ty da tang cudng chi dao cdc nganh, cac , cc luc lugng trong tinh tich cue cling c6 thé tran cua chién tranh nhan dan, b6 sung sta d6i cdc phuong an tac chién, so tan phong khong, cdc phuong an xay dung phat trién luc luong vii trang trong tinh. Tinh uy da kiém tra dénh gid viéc xay dung lang x chién dau 6 xa Hai Linh (Tinh Gia), & 43 xa trong diém trén dia 126LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 ban toan tinh, kiém tra don dc viée xay dung cac don vi phao cao xa, cdc don vi phdo binh dan quan 6 cdc huyén Tinh Gia, Quang Xuong, Hoang Hoa; chi dao xay dung cdc doi sting may phoug khong 6 cdc huyén, cic doi dan quan truc ligp 6 cdc x8. Dau nam 1965 toan tinh da c6 15.000 dan quan ty ve duge hudn luyén ban may bay bang sting bo binh. Tinh ty da chi dao Ty Thiy loi, Ty Giao thong va cdc cap hitu quan tién hinh nguy trang bao vé céc céng tinh thuy loi, cau cOng trén cdc tuyén dudng trong tinh. Chi dao cdc nganh Thuong nghiép, Luong thuc, Xang dau so tan kho lang hang héa dy trit chién luge. Ton tinh da xay dung duge 394 kho du tri luong thuc, 72 kho du trit thue phim, 5 kho duoc pham va 34 Kho xang dau, nguyén vat li¢u du tra, Uy ban hanh chinh tinh don doc kiém tra cong tac phong khong so tin 6 cdc huyén va cdc Khu vue trong diém. Cac huyén, thi trong tinh da t6 chit tap duyét cdc phuong dn phony khong so tan va cling cé vitng chac hé théng ham hao lién thon, lién xa; hé thong ham hao tén céc tuyén dudng chién luge, ham hao khu vuc ven bién. Luc luong cong an nhan dan tap duyét cdc phuong dn phong chay, chita chay, gitt gin an ninh trat tu xa hOi khi may bay dich ban pha. Nganh Buu dién t6 chic cde 16 may truc chién, mac thém loa phat tin hi¢u phong khong. Nganh Y té16 chtic hudn luyén phdu thuat chién tranh, thanh lap 6 doi cap cttu phong khong c6 kha nang giai quyét vet thuong phtte tap, thanh lap 4 doi cap cttu héi sttc, 2 doi 127LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 chéng chién tranh vi héa. 6 cap huyén thanh lap 1 doi cap ctu phdng khong, 2 d6i cap cttu hoi site. 6 cap xa thanh lap cdc doi cttu thuong v bj phuong tén, luc lugng san sang stra chtta cau duong va phuc vu chién dau, Céc nganh Lam nghiép, Nong nghiép, Dién luc va cdc nganh, cdc cap trong nh tich cuc chuan bi luc Thanh Hoa, dan quan tu vé da xay dung 7 cum chién dau va thanh lap 7 tram cap ctfu, tai thuong. Tu ve xf nghi¢p Moc xé Bén Coc duge trang bi cao xa 20 ly, dan quan Nam Ngan duge trang bi thém thuong lién dé ban may bay. cac té so ctu. Nganh Giao thong chuan lugng tham gia chién dau. Riéng khu vue thi Quan khu ba da tang cudng can bé cé kinh nghi¢m xay dung huan luyén Lue luong vii trang dia phuong va t6 chitc cho can bé quan su cdc cap di hoc kinh nghi¢ém t6 chtte chién dau cla quan dan tinh Quang Binh. Biét rS muu dé cia dich 1A sé d4nh phd Thanh Hoda ma trong diém 1a khu vuc Ham Réng, BO Tu lénh Quan khu ba da cing v6i Tinh Uy, Tinh doi Thanh Hoa sap xép luc luong, bé tri tran diz Bo Tu lénh Quan khu ba da diéu dong vé Thanh Hoa 4 dai ddi cao xa 37 ly cua trung doan 13, su doan 213. Sau do lai diéu dong thém | dai d0i 37 ly va 1 dai doi 14,5 ly cla su doan 304 va su doan 350 vé khu vuc Ham Réng. sin sang chién dau. Ngay 3-3-1965, Bo Tu lénh phong khong khong quan tang cudng cho Thanh Hoa tiéu doan 14 cao xa 37 ly va 128LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 14,5 ly phdi hop v6i céc don vi cla quan khu, ctta tinh doi chién dau. Toan bé luc lugng phong khong 6 khu vuc Ham Réng duge phan chia thanh 5 cum héa luc hén hop, trong dé cdc don vi cao xa la ndng c6t. Méi cum cé kha nang chién dau doc lap va kha nang hop déng chién dau. Cum tran dia phia Bac céu Ham R6ng gém co dai doi 17 cao xa 37 ly dong tai lang Yén Vue cing 3 tran dja cia dan quan Yén Vuc. Cum nay true tiép danh dich tir hudng Bac va huGng Dong Bac, phdi hgp va hé tro cho huéng Tay Nam khi dich lgi dung day ni Ham Réng b6 nhio tit hudng Tay sang. Hai cum phia Nam cau Ham Rong 1a cum Thi x4 va cum Nam Ngan. Cum Thi xa gém dai doi 3 cao xa 37 ly, dai doi 4 cao xa 14,5 ly (tiéu doin 14, su doan 330) va cde don vi tu vé thi xa trién khai tran dia 6 khu vuc ga Thanh Hoa va khu vue bi hé thi x4. Cum nay c6 nhigm vu khong che khong cho chting tiép can cdu Ham Rong va bao yé ga Thanh H6a. Cum Nam Ngan gém cé 2 dai doi cao xa 37 ly (trung doan 13, su doan 213) b6 tri tran dia 6 Dinh Huong va 3 tra Nam Ngan. Cum nay c6 nhiém vu don danh dich khi vao gan muc tiéu, phdi hop véi bé doi hai quan khéng ché dich huéng Dong - Nam. dia cua tu vé Cum Tay - Nam céu Ham Rong gém cé dai doi 4 cao xa 37 ly (trung doan 13 su doan 213), xay dung tran dia 6 d6i khong tén, dai ddi 4 cao xa 14,5 ly (tiéu doan 14 su doan 350) 129_LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 déng trén déi 75 truc tiép bao vé cdu va Nha may Dién Ham Rong. 3 tran dia cua nha may dién. Cum nay Cum bao vé 2 m6 cau g6m t6 trung lién Pham Gia Huan (Tin doi) chot trén nii Ngoc, trung doi cao xa 14,5 ly (Tinh doi) xay dung tran dia trén déi 74 (nti Rong) va to trung lién cla cong an vi wang nhan dan tr vé Lé Cao, d6n canh sat Ham Réng. Cum nay c6 vi tri quan trong 1a truc tiép bao ve cau khi may bay sa xu6ng thap ném bom. S6 chi huy cla khu vuc Ham Rong dat tai nti Cudi, 2 dai quan sat dat & cao diém 134 va 6 ntti Mat. Dé nhanh chéng hoan chinh tran dia kip thoi danh dich, Tinh ity va Uy ban hanh chinh tinh da huy dong hang van lao dong xung quanh khu vue thi xa, Ham Rong phdi hop cing bo doi dao dap cong su, chién hao. Chi trong théi gian ngan, cng téc chuan bi chién dau da hoan chinh, quan dan khu vuc Ham Réng san sang trong tw thé chién dau va chién thang. Tai khu vue Lén, quan dan cdc huyén Ha Trung, Hau Loc da phi hop vdi bd doi cao xa 37 ly, dai doi 4 (trung doan 14 su doan 213) xay dung hoan chinh tran dia xung quanh khu vue Lén dé bao vé cau Lén. Hai tran dia cao xa 37 ly va cdc tran dia cua dan quan céc xf HA Phong, Ha Lam, Ha Ngoc (Ha Trung), Dai Loc, Déng Loc (Hau Léc) va tu vé ga Lén da san sang trong tu the chién dau. 130LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 Toi ngay 2-4-1965, Bo Téng tu lénh thong bao: Dich sé danh 16n vao Ham Réng trong ngay 3-4; BO Téng tu lénh con nhac nho “Phai danh chac, danh tring, ban roi tai ché nhiéu may bay dich, bao vé muc tiéu, tiét kiém dan duoc d6 Bo Téng tu lénh thong bdo: Khong quan va mot bo phan hai quan sé ciing quan dan Thanh H6a tham gia chién dau. Sau Sau khi nhan duoc dién, Thi uy thi xa Thanh Hoa da quyét dinh phan tan nhan dan ra khoi thi xa 5 km. Cac x6m: Nghia Phuong, Dong Son, Dong Tan, Dong Quang, Ring Thong, X6m Ndi, tigu khu Nam Ngan so tan triét dé. Thi doi triéu tap can bé chi huy cdc don vi dan quan tu vé truyén dat ménh lénh chién dau. Tat ca cdc luc luong bd doi chil luc, bo doi dia phuong, dan quan tu vé 6 khu vuc Ham Réng, Dd Lén va cdc khu vue trong diém mot lan nita kiém tra sting dan, cling c6 cng su va san sang trong tu thé chién dau. Dang nhu nhan dinh cia BO Téng wr lénh quan doi nhan dan Viet Nam, 8 gid 45 phuit ngay 3-4-1965, do déc ham d6i 7 ra lénh cho 16 chiéc A4 va F8 danh pha cau Lén véi muc dich cat dudng tiép t€ cho Ham Réng va lam phan tan luc luong phong khong cua ta. Bo déi cao xa dai doi 4 va quan dan cac xa Ha Phong, Ha Lam, Ha Ngoc, Dai Loc, Dong Loc, tu vé ga Lén da diing u. May bay dich phat hién duge cao xa vaném bom vao tran dia cua ta. Ca tran dia tran ngap khdi bom, nhiéu doan céng su bi v6, mot sé chién si bi thuong va cam chién dau bao vé 131LICH SU BANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 hy sinh ngay trén mam phdo. Dan quan cac xa Ha Ngoc, Ha ac co quan nhu: Bach héa, thuc pham, xudng co khi huyén da lao ra tran dia cttu chita thuong binh, khiéng céng ttr si, thay thé phdo thu tiép tuc chién dau. Cam tht dén lén nd ing, quan ta da ban roi mot may bay cua dich. Bo tu lénh da kip thoi gui dién khen nggi v nho khong duge cht quan khinh dich. Tiép sau, hang chuc may bay cua dich lai lao dén danh pha khu vue Lén. Mot bién doi khong quan Viet Nam g6m 4 chiée Mic 17 do déng Phong, Ha Lam va tu vé va nhac chi Pham Ngoc Lan chi huy da xuat kich va ban roi tai ché mot chiéc F8. Trén cao khdng quan ta bat ng@ lao tdi, duéi t, 5 may bay giac MY da bi liéu diét, 1 tén lai bi bat song. 9 gid 59 phtit, dich phai cham ditt tan cong Khu vue Lén. Tran dau gidp mat v6i khong quan My, quan dan khu vue Lén da giéng tra chting nhiing don sam sét va lap cong xuat sic. Bo tu lénh quan khu ba va Tinh ty Thanh Hoa da kip théi khen thuong nhing tap thé va ca nhan diing cam ngoan cudng trong chién dau vi quan x4 Ha Ngoc da duge tang thuong Huan chuong Chién cong hang Nhat, d6ng chf Hoang Thi Vuong va Pham Hing Si da duge tang thudng Huan chuong Chién cong hang Hai. @ phuc vu chién dau. Trung doi dan Cing véi danh pha cau Lén, dich da cho hang chue m bay danh pha cau Déng, cdu Dai Thuy, cdu Cun, ga Van Trai 132LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 thudc huyén Tinh Gia va huyén Nong Cong nham cé lap khu vue Ham Réng. Quan dan Ham Rong van binh tinh sén sang dap tan cdc cudc cong kich ctia dich. 13 gid ngay 3-4-1965, giac MY bat dau cho may bay danh pha khu vuc Ham Rong. Chiing da sit dung dén 109 lan t6p phan luc du loai (F 105, F8, RF 101...) lién tuc, néi tiép lao vao danh pha céu trong sudt 2 git 35 phut. Trén troi may bay giac MY gdm ru, duéi dat bom dan rung chuyén, quan ta van kién cudng bam sat tran dia chién dau va lap nén nhiing chién cong hién hach. T6 tung lién trén mii Ngoc do déng chi Pham Gia Huan chi huy da quat nhiing dudng dan chinh xdc lam cho Iii may bay b6 nhao ném bom xuéng cau khiép so. Chting da phat hién dugc hoa diém loi hai nay va t6 chifc tén cong lai. Ba chién si ngudi bi vii trong cal, ngudi bi hat ra ngoai cong su, ngudi bi ngat lim trong chién hao nhung khi tinh day lai tiép tuc chién dau. Dai di 17 cao xa 37 ly 6 Yén Vuc, dai ddi 14,5 ly 6 d6i 75, trung d6i 14,5 ly cla Tinh doi 6 déi 74, phan doi 7 hai quan, vv... da hop déng chat ché véi cdc tay sting ca dan quan tu vé tao thanh luéi lita dan chen, nhiéu ting, nhiéu 6p day 10 giac nha trdi vao thé bi dong budc phai thay déi hung tan cong. Nhung 6 d6 cao nao, phuong huGng nao bon ching cting bi quan ta phan kich quyét liét, nhiéu chiéc phan luc MY da b6c chdy ngay trén bau di Ham Rong 14 chién si tu vé Nha may Dién Ham Rong da vac sting 133LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 lén néc nha may xay dung tran dia chién dau voi may bay giac MY. Cac don vi dan quan Nam Ngan, Yén Vue, thi xa bang nhitn sting bo binh van binh tinh cho cho may bay dich bd nhao mdi bép cd. Ting top, timg top chién si dan quan tu vé da bang qua bom dan cttu chita thuong binh, thay thé phdo thu. Nhiéu anh chi em da chéo thuyén qua s6ng tiép dan cho timg tran dia va dua thuong binh ve vi tri an toan. Mac cho may bay dich ban pha, cdc me, cdc chi, cdc em da to chute ndu com, nau nuée, hai dia, chat 14 nguy trang dem ra tran dia trao tan tay chién si. Tinh cam quan dan néng hau cao dep da tiép thém sttc manh cho can bd, chién si ta. Sau khi bi quan ta ban roi 17 may bay, bat song giac l4i, 17 gid 11 phuit ngay 3-4-1965 dich phai tam ding cong kich danh pha khu vuc Ham Rong. Cau Ham Réng van sting sting hién ngang soi béng trén dong séng Ma. Trong ngay 3-4-1965 quan dan Thanh H6a - Ham ROng da déuh thang tran dau mot cach oanh liét, dé bep su hing ho théch d6 va huénh hoang cua cai goi 1a “Stic manh cua khong luc Hoa Ky”. Chién cong cla quan dan Thanh Héa - Ham Rong da lam nite long ca nude. CAc déng chi Bi thu, Phé Bi thu Tinh ty, Chu tich, Phé Chi tich Uy ban hanh chinh tinh, Truéng ty Giao thong va dai dién céc nganh, cdc cap trong tinh da kip thdi ra tran dia dong vién cé vil bé doi va dan quan. Cac co quan Trung uong, nha van, nha bdo, quay phim, nhiép anh da c6 mat tai Ham 134LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 R6ng néng bong dé ghi lai nhiing hinh anh, nhiing su kién ky diéu cia chién tranh nhan dan chong chién tranh pha hoai cla gidc MY. Ban Thuong vu Tinh wy va Tinh doi da chi dao céc don vi, cdc nganh, cdc dia phuong trong khu vuc Ham Rong dtic rut kinh nghiém, b6 sung phuong an chién dau, phuc vu chién dau. Cac nganh Luong thuc, Lhuong nghiép, Y t¢. Buu dién, Giao thong, Lam nghiép da duge giao thém nhiém vu phuc vu chién dau. Cac dia phuong xung quanh khu vuc Ham Réng da huy dong hang ngan lao dong dao dap cling c6 tran dia, van chuyén dan duoc chudn bi sn sang chién dau. Riéng thi xa Thanh Hoa, noi truc tiép d6i dau vi giac MY da huy dong 500 tu vé chuyén dan qua song va huy dong 2.000 ngudi san lap h6 bom, 3.000 ngudi tham gia dao dap cong su. Doi cau 19-5 da kip thoi huy dong luc lugng sua chifa, han gan nhiing ché cau hu hong dam bao cho phuong tién qua lai an toan. Tang cudng thém luc luong bao vé céu Ham Réng, BO Tong tu lénh da cao xa 57 ly cua trung doan 234, su doan 350 thudc Bo Tu Iénh phong khong khong quan dang chién dau 6 Nghé An vé Thanh Hoa. iéu dong dai doi 5, dai doi 4, dai doi 2 phao Ngay 4-4-1965 vao hdi 7 gid 30 phtit, nhiéu top may bay Mf lao vao ving troi Thanh Hoa. Chting da phat hién va chan danh luc luong cao xa cua trung doan 234 dang 135LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 hanh quan trén doan dudng quéc 16 | nam trong pham vi huyén Tinh Gia. 8 cid ngay 4-4-1965 tran ng6 chién da dién ra quyét Liét, bo doi ta dat phdo ngay trén dung ban tra may bay MJ. Neay tir phat sting dau tién, Dang uy, chinh quyén, xa doi céc xa nam trong khu vuc chién su da kip thoi huy dong dan quan va nhan dan dia phuong ra mat dudng tiép dan, tai thuong, thay thé phéo thu phuc vu bo doi chién dau. Cac trung doi dan quan truc tiép da nhanh chong trién khai tran dia ban may bay g Su két hop linh hoat va sinh dong cua nhtng tay sting b6 binh budc may bay dich phai vit lén cao lao vao tém dan cia cao xa 57 ly. Tir8 gid dén 9 gid 30 phtit dan quan cae xa Hai Ninh, Hai Chau, Tiéu Duong, Tan Dan, Hai An da két hop véi bo doi ban roi 3 may bay phan luc MY. 10 gid, tran chién dau van dién ra quyét liét, bo doi van tiép tuc dat phdo trén mat dudng chién dau. Mot s6 xe phéo bi dia hinh che khuat khong phat hién duoc may bay cla gidc, cdc don vi dan quan da gitip bo doi di chuyén phdo dén vi tri moi. Dong chi Bi thu Huyén uy Tinh Gia da ra tan bén pha Ghép t6 chtte dong vién chién dau. Dong chi Xuan Vi chi huy trung ai Chau chién dau quyét bio vé bén pha Ghép. Cac déng chi cong nhan bén pha da binh tinh va ding cam cho phéo qua song. Trong khi dang lam nhiém vu déng chi bén trudng hy sinh, déng chi Mai ‘in quan 136LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 Xuan Diém da thay thé ngudi chi huy don vi. Bang k¥ thuat lai ca no diéu luyén, anh da vuot qua bom dan dua phdo qua song dam bao an toan cho xe phdo. Nhiéu lan bi thuong nhung Mai Xuan Diém van khong roi buéng lai va da anh ding hy sinh trong tu thé cla ngudi chién thang. Dong chi Thanh (nam) va déng chi Thanh (ni) 14 cong nhan duy tu doan duéng Ghép da ding cam vugt qua bom dan cttu chita thuong binh, thay thé phdo thu danh tra may bay giac MY va duoc két nap vao Dang Lao dong Viét Nam ngay trén tran dia néng bong. Phia Bac bén pha Ghép, Dang bo va nhan dan x Quang Trung, Quang Chinh (Quang Xuong) bén pha, bao vé xe phdo dang tién vé Ham Réng. Bi b6 doi va dan da 6 chite luc lugng tham gia chién dau bao vi quan danh tra quyét liét, may bay giac MY da ném bom bita bai vao x Quang Trung dé thao chay. Trong khi cing me va hai em da xudng ham, béng nghe tiéng kéu cttu cla em nho nha bén canh, Nguyén Ba Ngoc lao lén khoi ham, xong vao khdi lita bé bé Oong 6 tudi chay vé ham. Biét bé Do 2 tui cdn dang & trong nha, Ngoc xOng vao cttu Do, chay ra khoi nh. vita cOng Toanh mat Ngoc khong rdi chim bom roi phia p bé Toanh 9 tudi ngudi bé bét mau. Vita om Do trudc va da lay than minh che cho hai em nho. Sau anh ltra xanh 1é, bén hong Ngoc dau nhdi nhung van cé dua Do va Toanh vé ham va em da trtit hoi tho cudi cing. Nguyén Ba Ngoc 14 tudi da néu tém guong quén minh cttu ban. 137:LICH SU BANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 Tai khu vuc Ham Rong vao héi 10 gid 2 phtit, may bay éo dén dainh pha. Chiing di ném bom nhu gieo giac MY la ma xudng muc tigu. Nhung bang tri thong minh, long ding cam quan dan ta da danh tra quyét lit. Dé hd tro cho luc ic bién doi khong quan Viét Nam da xuat luong mat da kich. Bién doi Mic 17 cua dong chi Tran Hanh da lién tiép ban tan xdc 2 tén than sam. 11 gid dich tam ngig c6ng kich. Budi chiéu loi dung anh sdng mat trdi, dich lién tiép tan cong céu Ham Rong. Ching da ding chién thuat bat ng bd nhao ném bom réi rtit chay. Cac luc luong phong khong van binh tinh gidang cho dich nhimg don sam sét khién chting phai trit bom bira bai ri thdo chay. Cing vao budi chiéu, bo doi cao xa 57 ly da cing quan dan Tinh Gia, Quang Xuong ban roi thém 2 chiée may bay cua gidc. Ding 17 gid ngay 4-4, quan dan Thanh Héa da ban roi thém 30 may bay M§, song nhiéu giac lai, budc chting phai cham ditt cdc cude cong kich. y 3 va 4-4-1965, giac My da huy dong 454 lan chiée may bay ném 627 bom pha, 58 bom né cham, ban hang Trong 2 ng: tram tén Ita va réc két vao khu vue trong diém & Thanh Héa. Riéng khu vuc Ham Réng dich da ném 350 qua bom, da ban 149 tén lira va roc két ... Nhung chiée cau sat nho bé van hién ngang soi béng trén dodng song Ma. Quan dan Thanh Héa trong 2 ngay da ban roi 47 may bay, bat song nhiéu gide lai 138LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975, khién cho du luan xn xao, nhan dan yéu chu6ng hoa binh va cong ly trén toan thé gidi kham phuc. Chién cng trong 2 ngay 3 va 4-4 1a két qua tong hop cua dudng 16i chién tranh nhan dan khoa hoe, su t6 chtie chi dao linh hoat sang tao va tao bao, su hop déng chién dau ding cam muu tri cla cdc luc luong: bd doi chit luc, b6 doi dia phuong, dan quan tu vé va nhan dan cdc dia phuong khu vuc chién su. Trong chién dau da xudt hién nhiing tam guong ding cam quén minh sang choi long yéu nude va chi nghia anh hing céch mang. D6 1a tap thé dai doi 4, dai doi 17 phdo cao xa 37, khdu doi Pham Gia Huan, khdu doi Dd Quang Dinh, cac don vi chot giit trén ddi khong tén, trén ndi Rong, nti Ngoc; cdc don vi tu vé Nha may Dién Ham Rong, Ld Cao, tur vé Xi nghiép Méc xé, quan dian Nam Ngan, Yén Vuc, Ha Phong, Ha Lam, Hai Chau, Quang Trung; tap thé cong nhan pha Ghép, doi cdu 19-5 ... Dé 1a Mai Xuan Diém, Nguyén Ba Ngoc, Ngo Thi Tuyén, Hoang Thi Vudng, Nguyén Thi Dinh, Mai Thi Tuyén, Doan Thi Hanh, Lé Thi Xuyén, Lé Thi Lanh, Neuyén Thi Hang ... di néu cao tém guong sang vé chi anh hing cach mang. Trong chién dau, co sb Dang 6 cdc khu vue chién su 1a luc luong tién phong ndng cét, cht déng sang tao trong v 16 chic dong vién toan quan toan dan tham gia chién dau va phuc vu chién dau. 139LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 Theo sé liéu thong ké 6 69 chi b6, dang bO 6 nhiing khu vuc dién ra chién su trong 2 ngay 3 va 4 thang 4 nam 1965 thi: 98% tong s6 dang vién da truc tiép tham gia chién dau phue vu chién dau; 100% bi thu chi bo, 97% dang uy vién, 94% bi thu dang bo, 40% dang vién da lap cong xuat sac duoc khen thudng. Dang bo xa Hai Chau, Hai Ninh (Tinh Gia), x Hoang Long, Hoang Ly (Hoang Héa), chi b6 LO Cao Ham Rong, chi bo Nam Ngan, Moc xé, dang b6 céc nganh y té, giao thong, buu dién, thuong nghiép, lam nghiép, thong tin, bao chi... JA nhing tm guong sdng trong viéc t6 chite dong vién chi dao chién dau va phuc vu chién dau. Tiéu biéu 1a Bf thu Dang b6 xa Hai Ninh bi thuong nang tu minh bang bo lay vét thuong va tiép tuc tham gia tran danh. Pho Bf thu Dang bo xa Hoang Long bi bom vii ngat xiu khi tinh day lai dao ham cttu duge 4 em nho. Dang ty vién xa Hoang Long Lé Thi Van da van dong va dan déu 20 thanh nién vac dan tiép té cho cdc tran dia. Bf thu chi bo x6m Nhan (xa Quang Trung), con bi bom giac giét hai, gia dinh tan nat nhung van kién gan chi huy don vi chién dau dén cing. Di dau trong gian kh6 hy sinh, chu dong sang tao ding cam trong t6 chtte chi dao chién dau va phuc vu chién dau 1a nhiing nét ndi bat nhat clia Dang bd va chi bo céc khu vue 140LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 dién ra chién su; d6ng thdi dé cing la nhan 16 c6 ¥ nghia quyét dinh gdp phan vao thang loi chung ctla Ding bd va quan dan Thanh Héa. Il. CHUYEN HUGNG CHI DAO PHAT TRIEN KINH TE, VAN HOA, GIAO THONG VAN TAI, DAM BAO VUA SAN XUAT, VU‘A CHIEN DAU Sir dung luc lugng lon danh tap trung 6 at bi that bai, dé quéc MY buoc phai danh Ié, danh Ién vao céc muc tiéu giao théng, nha ga, cdu cong, danh pha cdc cng trinh thoy Igi, cdc khu vuc tap trung dan cu - kinh té - quan su. Dé han ché su thiét hai, dam bao yéu cau vita san xuat vita chién dau, Tinh ty da chi dao chuyén hudng phat trién kinh té-van ha, giao thong van tai, chuyén huGng cong téc tu tudng va t6 chifc tir thoi binh sang thdi chién. Nghi quyét vé “Chuyén hudng cong tac 16 chttc dam bao nhiém vu san ngay 20-11-1965 da ghi *‘Chuyén hudng cong tac t6 chite dam bao 2 nhiém vu xuat va chién dau” cla Tinh w ro: trong tam 1a phat trién kinh t€ va quéc phong san xudt xay dung va chién dau nham phat huy tiém luc to lén toan dién dap tmg yéu cu cla dia phuong, trung uong va nhiém vu quoéc té (1) Tai ligu luu ur tai Ban Tuyen gido Tinh ily Thanh Hoa. 141LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 Vé kinh t& Tir nhiing ngay dau cua chién tranh pha hoai, thuc hién chi thi cla Tinh uy vé phong khong chién dau, nganh tinh, 37 co so san xuat tiéu ong nghiép da chi dao 8 xi nghiép cap thi cong nghiép 6 thi xa va cdc thi tran lan (uot thdo gd may m6ce, phuong tién thiét bi di chuyén vé vi an toan. Cé xinghi¢p da di chuyén toan bo dé xay dung so so san xuat 6 noi so tan. C6 xi nghiép di chuyén mot vai phan xudng. Co xf nghiép phan tan thanh nhiéu bd phan san xuat cach nhau nhiéu km". Viéc t6 chtte so tan thoi ky dau gap rat nhiéu khé khan. Phai van chuyén hang ngan tan phuong tién may méc vé vi tri mdi, c6 khi phai ding xe dap dé thé timg thiét bi. Noi an 6, sinh hoat, chita bénh, hoc hanh chua xay dung xong. C6 xi nghiép phai chuyén di chuyén lai nhiéu lan vi bi dich danh pha. C6 don vi 99% 1a nit, khong c6 nam gidi gitip do viec xay dung lan trai, tru so chi em phai ty lo liéu xay dung lan trai. Tat ca nhiing kho khan thiéu thon khong thé [am nhut ¥ chi quyét tam cla cdn bo, cong nhan vién chite trong tig xi nghiép, trong timg co sd san xuat. Dang bd da lanh dao cac (1) Cite xi nghigp co sé di so tan: cor khi tinh, xi nghigp cong cu Hau Hien, Ha Trung, Xi nghiep nong cu Cim Thity, Ngoc Lac, Nha may phan lan, Xf nghi¢p ép dau, Nh may Gitiy Lam Son. Cac hop téc xa: Thanh Cong. Déng Luc, Quyét Tam, Héng Ky 142LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 co so phat dong thi dua phat huy sang kién cai tién ky thuat, phat dong cdc phong trao thi dua yéu nude thtie day don vi nhanh chéng khoi phuc san xuat. Doan Thanh nién, Hoi Phu nt va cdc don vi tu ve 1a luc lugng nong cot trong lao dong san xuat. Khong 6 phuong tién van chuyén co gidi thi ding stic ngudi khuan vac, ding xe dap thé, dudng bo bi ném bom thi ding thuyén bé van chuyén. Cing vGi 6n dinh san xuat, cdc xi nghiép da t6 chute tang gia tu tic, t6 chtfc hoat dong thé duc thé thao, cing c6 va trang bi thém vii khi cho cdc doi tu vé an sang chién dau bao vé san xudt. Nam 1965, nganh cong nghiép da c6 356 sang kién cai tién k¥ thuat. Cé nhiing sang kién vuot nang suat tr 25% dén 100%, tiét ki¢m cho cong quy hang chuc triéu d6ng. Viée t6 chic lai san xudt cla ngdnh dién luc 1a mot ky cong. Trong 2 ngay (3 va 4-4-1965) may bay giac MY da ném bom lam hu hong nang phan xudng loco va phan xuduy trung tam 3.000 kw. Tiép dén thang 6-1965 phan xudng C6 Dinh cing bi danh hong. Sau dé (thang 8-1965) phan xudng thuy dién Ban Thach cing bi dich ném bom phai ngimg san xual. Tong cong xuat dién trong toan tinh thoi ky nay chi cn lai 200 kw cua cum diesel Mat Son. Hiéu ré da tam clia gide My tirngay 15-4 dén ngay 28-8-1965, cong nhan nganh dién da diing cam vugt qua khé khan thir thach théo dd bao vé van chuyén hang ngan tan may moc, thiét bi vé vi tri an toan. Quyét tam 16 chiic lai san xuat, ngay 28-8-1965 Ban Gidm 143,LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 dée va Dang uy Nha may Dién Thanh Hoa da quyét dinh dong vién tong luc, tap trung stta chita lai may mée thiét bi phuc héi lai dong dién ctia phan xudng trung tam, phan xuéng thiy dién Ban Thach. Phan xuéng C6 Dinh va phan xuong loco xay dung lai o noi so tan. Va cling tir day cdc phan xuéng cla Nha may Dién Thanh Héa mang theo mat danh méi: phan xudng trung tam 1a AP BAC, phan xuéng thy dien 1a THUAN NINH, phan xuong C6 Dinh 1a BINH GIA, phan xu6ng 16c6 1a VAN TUONG. Toan bo nha may phat dong phong trdo thi dua gianh danh higu “Chién si con co anh hing”. Cong nhan Nha may Dién Thanh H6a da khac phuc kho khan thiéu thon, bam tru kién cudng dudi lan bom dan cua giac nhanh chong khoi phuc dong dign cla phan xuGng Trung Tam. Dong dién “Mimg tho Bac Hé 75 tudi” duge an toan 70 ngay. sau d6 lai bi danh pha, nha may lai sta chita. Cd thdi gian phan xudng trung tam duge phuc hdi lai, cong suat thiét ké 3.000 kw. Thuy dién Ban Thach thiéu phuong tién thay thé. Can bo cong nhan phan xudng da kién tri va sang tao khac phuc kho khan nh& dé nha may thay dién da duge phuc hdi lai cong suat thiét ké ban dau 14 960 kw. Phan xudng C6 Dinh phai van chuyén 200 tan may moc thiét bi vé vi tri mdi G nui Nham (xa Yén Tho, Yén Dinh ci), cong viéc xay dung lap dat rat nhiéu khé khan nhung 144LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 can bo cong nhan phan xudng van quyét tam khoi phuc lai san xuat. Nha may Dién Thanh Hoa con lan luot xay dung them 4 cum diesel-(CD) 6 cdc huyén Yén Dinh, Hoang Héa vi tong cong suat 14 26.000 kwh dé phuc vu san xuat nong nghiép. Nong nghiép duge Thuong vu Tinh ly xc dinh 1a mat tran hang dau trong linh vuc kinh té. Toan tinh phai tap trung luc lugng va diéu kién phat trién nong nghiép mot cach toan dién, giai quyét dit diém khé khan vé luong thue, thuc phim dap tmg yéu cau trong tinh va chi vién tién tuyén. 6 nhiing ving trong diém danh pha ciia dich, Thuong vu chi truong day manh cong tic phong tranh, dénh dich dé san xudt. Cac cap ty Dang, chinh quyén, hop tac xa da 16 chite luc lugng dao dap ham hao phong tranh, 6 chic cdc tram bio dong phong khong, t6 chite cde don vi dan quan true chién danh dich bao vé san xuat. Cac t6 che dan quan, thanh nién, phu ni thuc su 1a luc lugng nong cét trong nhimg luc kho khan 4c liét. Thudng vu Tinh wy da phat dong phong tao thi dua “5 tan thang My huyén da tang cuGng cac bién phap k¥ thuat, thy Igi, phan b6n dé nang cao nang suat cay tng. Cac loai giéng mdi cla Gido su Luong Dinh Cua san xuat thf diém bat dau dugc nhan ra dién rong. Nho dé ma nam 1964 toan tinh chi cé 3 hop tac xa dat 5 tan théc trén mot héc ta gieo tréng, dén soi néi rong khap trén dia ban toan tinh. Cac 145LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 nam 1965 da c6 147 hop tac xa, 3 xa, 1 huyén (Tho Xuan) dat 5 tan thang MY. Riéng hop téc xa Thang Loi dat 6,5 tan trén | héc ta gieo trong. Tinh ty chi dao 8 huyén mién nui két hop voi Ty Lam nghiép ddy manh khai thac luéng, g6, lam san dap ting yeu cfu xay dung va chién dau trong tinh, cung cap g6 va cli cho thi dé Ha Noi, cho Quang Ninh cing cdc tinh ban. Cac chién dich khai thdc luéng, ntta, g6 phuc vu giao thong van tai da dién ra soi dong khan truong. Cong nhan cac lam trudng va d6éng bao cdc huyén Cam Thuy, Ba Thudéce, Ngoc Lic, Lang Chanh da khai thac hang tri¢u cay ntfa, hang van cay ludng, hang ngan kh6i g6 dé lam céu, lam thuyén, xay dung kho tram, lan trai. Riéng nganh Lam nghiép da thanh lap them mt s6 lam trudng quéc doanh, xay dung thém mot so dudng lam nghiép, tang cudng va té chtte thém phuong tién van chuyén dap tmg yéu cdu mdi. Cing vi san xuat, cdc lam trudng da t6 chite hudn luyén cc doi ty vé truc chién danh may bay giac Mf bang sting bé binh. Giac MY tang cudng phong toa ving bién bang khong quan va hai quan. Chiing tha thay 16i va phéo kich vao cac cita song lién tuc ngay dém ... Vi vay, Tinh wy quyét dinh chuyén huGng nghé ca tir dénh khoi chuyén vé danh long, tir ctra lach chuyén sang bai ngang, vita san xuat vita chién dau, phue vu chién dau. Cac dia phuong ving bién da t6 chtic hudn luyén cach thtte diéu khién thuyén be chéng bom dan, 146LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975, ra pha va danh thuy 160i, ting xu mot sé tinh hung khi bi dich vay bat, roi bén thuyén tir cia lach vé bai ngang dé dam bao an toan, phién ché lai luc luong trén ting bé mang, trang bi vu khi, huan luyén chién dau. Bang long ding cam, tri thong minh, quan dan ving bién da bam bién san xuat va chién dau, nh do san lugng ca nam 1965 dat 24.480 tan. Tinh uy da chu truong so tan céc xi nghiép tau thuyén, thanh lap cdc cong trudng phue vu viéc déng tau thuyén van tai chi vién cho tién tuyén va quyét dinh mé rong 17 trai c4 gi6ng 6 14 huyén trong tinh nham dap ting yéu cau mo rong dién tich nudi cd nude ngot giai quyét mot phan kho khan vé thuc pham trong diéu kién chién dau Vé phan phdi luu thong, Tinh ty chi dao nganh thuong nghiép t6 chic lai san xuat kinh doanh, t6 chitc so tan kho lang, ben bai, du tru hang hoa, phuong tién, vat liu, luong thuc, thuc phém, ddp tng yéu cau chién dau va giai quyét mot phan kh6 khan cho nhan dan khi gap phai tinh huong ngat nghéo. Nganh thuong nghiép da phat dong phong trao thi dua “3 day manh” dé tao thém nguén hang, khac phuc khé khan vé phuong tién van chuyén phuc vu kip thdi san xuat, chién dau. Can b6, céng nhan, vién chiic trong toan nganh da hung ting thi dua, sdi ndi, rong khap. Cong ty Vat liéu kién thiét da két hgp voi Ty Lam nghiép t6 chttc 7 cong truéng gia cong 147LICH SU BANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 thuyén nan va da thu mua 5.000 chiée thuyén nan phuc vu yéu cau van chuyén luong thuc, hang hda ra tuyén lua. Ngoai racon té chic thu mua hang van mét cot va 3.000 xe Kién An phuc vu van chuyén noi dia. Chi trong thdi gian ngan, Cong ty Thue pham da thu mua, van chuyén va cap cho can bo, cong nhan, vién va déng bao 6 cdc khu vue so tin 300 tan mam. Mau dich quéc doanh va hop tac xa mua ban da két hop chat ché trong viéc phat hién nguén hang, té chtic thu mua gia cong tang nguén hang dy trit, dép tmg yeu cau san xuat va chién dau. Ngiinh Xang dau va chat dot da tich cue xay dung kho tram da chién, du tri hang, t6 chtte cap phat kip thdi phuc vu san xuat va chién dau. Ciung véi nhiém vu cung cap luong thuc cho can bd, bd doi, cong nhan, nhan dan trén dia ban toan tinh, nganh luong thuc con duge Tinh uy giao thém nhiém vu: tiép nhan va phan phoi luong thuc vién trg cho chién trudng B, C do cac tinh phia Bac chuyén vao. Nganh da diéu dong 800 can bo tang cudng cho phdng van tai t6 chic bay tram tiép nhan va cap phat trén cc tuyén dudng tit Doc Xay dén Nong Cong, tir thi x dén Nhu Xuan, tir ga Lén dén Hau Loc, tir Nghia Trang di But Son, tir thi xa di cdc huyén Quang Xuong, Dong Son, Thiéu Héa, Triéu Son. Nganh da huy déng 30 6 t6, 200 thuyén nan, 23 thuyén van, 100 xe dap tho dé kip thoi van chuyén luong thuc dap ting nhitng yéu cau cap thiét. 148__UCH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 Vé van héa - xd hoi Cing v6i chuyén hudng phat trién kinh té, Tinh by da kip thai chi dao cdc nganh, cdc cap chuyén nhanh moi mat hoat dong trén linh vuc van hoa - xa hoi ti thoi binh sang thoi chién. Nganh Gido duc da két hop chat ché véi cap ty, chinh quyén cdc dia phuong t6 chtic phan tan, so tan hé thong trudng l6p 6 cde khu vuc trong diém, thi tran, thi x4, vé vi ian toan. Nganh chi dao cdc truéng phan tan nho va dao dap hé thong ham hao, xay dung lan trai phong tranh bom dan, t6 chic hé thong béo dong phong khong, tap duyét cho cdc em, phan ban pha. Tat ca hoc sinh dén 1p phai d6i mii rom, phai mac 4o nguy trang. Khac phuc gian khé kho khan, thay tr cdc truéng duoc chinh tan hoac xuéng ham, hao khi may bay quyén, nhan dan cdc dia phuong gitip dé da nhanh chéng 6n dinh dia diém hoc tap. Nam 1965 tinh da quyét dinh thanh lap Truéng Su pham mién nti dao tao gido vién cap I va cap I cung cap cho 8 huyén mién nui. Dé dam bao chat lugng gidng day va hoc tap trong diéu kién chién tranh dc liét, nganh da phat dong phong trao thi dua “Day tot, hoc tot” thay trd trong toan tinh da nhanh chong khac phuc phan hang hut trong chuong trinh vi phai phan tan va so tin. Trong khdi lita chién tranh, su nghiép gido duc 6 Thanh Hoa van duge duy tri, phat trién. 149LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 Nganh Y té da nhanh chong trién Khai Chi thi 104 cua Chinh phui (ra ngay 23-8-1965) va Chi thi cla Uy ban hanh chinh tinh vé cong tac y té trong tinh hinh mdi. dic co sé y té vé néng thon, 16 chite lai hoat dong dé phi hop véi yéu cau thoi chién. Véi Toan nganh da so tan triet dé phuong cham “Dich co dong bang may bay, ta co dong vé to chtie” va thuc hién “Ngoai khao héa toan nganh”. Ty da t6 chic hoc tap phau thuat chién tranh, cap cttu bang b6é vét thuong, phé bién kinh nghiém chong chién tranh vi héa. Ty da chi dao bénh vién tinh, bénh vi chife cdc di cp cttu hdi sttc. Viée cap cttu duge chia thanh 4 tuyén (tinh, huyén, x, hop tac x) va quy dinh chtfc nang n huyén, bénh xa xa to cla m6i tuyén. Lanh dao Ty truc tiép chi dao cong tac y té 6 cc huyén trong diém nhu: Tinh Gia, Hoang H6a, Quang Xuong ... 1a céc huyén nhd co dong vé 6 chttc, nganh y té da ctu chia kip thoi hang ugan thuong binh va dan bi nan. Nganh Van héa da kip thdi so tan cat gidu bao vé sach V6, tai ligu, hién vat lich str quy hiém vé vi trian toan. Cac doi nghé thuat da phan chia luc lugng vé nong trudng, xf nghiép, hop tac x4 phuc vu san xual, dén cdc tran dia phuc vu chién dau. Van nghé si da ra tran dia, ra tuyén Itta dé Phong trao “Tiéng hat at éng bom” va nhiing tac pham tho, van, nhac, hoa... d& gép phan phat huy truyén thong yéu nuéc, cht nghia anh hing céch mang soi dong rong khap trong cén b6 chién si va nhan dan Thanh Héa. 150LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954-1975 Nganh thuong binh xa hoi chuan bi diéu kién tiép nhan thuong, bénh binh G chién trudng tro vé; t6 chtfc phong tranh so tan va giai quyét vic 1am cho thuong, bénh binh citi, dong thoi phat dong phong trao cham séc thuong, bénh binh, gia dinh liét si, cham s6c con em thuong binh, liét si. Vige thuc chinh sach hau phuong quan doi nghiém ttc, nghia tinh da c6 tac dong tot dén cOng tac chi vién cho tién tuyén. Vé giao thong van tdi Hon 60% muc tiéu danh pha cua dich trong chién tranh pha hoai 1a muc tiéu giao thong. Giao thong van tai tro thanh mat tran néng bong, trung tam, d6t xuat cla toan Dang, toan dan. VGi chu truong “Dich danh ta sua ta di, dich ctt danh ta et di”, Thuong vu Tinh uy giao cho Doan thanh nién huy dong luc luong thanh lap Tong doi thanh nién xung phong chong Mf, cttu nude gém 18.000 can bo chién si, ctr déng chi Luong Quang Déng lam Tong doi trudng (it lau sau dong chf Luong Quang Déng nhan nhiém vu mdi, dong chi Nguyén Van Stic thay thé). Tong doi duoc phién ché thanh 4 doi két hop v6i Ty Giao thong dam bao cong tac giao thong van tai thoi chién. Doi 119 gdm 6.000 chién si hoat dong tit cau La Han dén lang Tom (C6 Ling) do déng chi Nguyén Dinh (nguyén Bi thu Huyén ty Nong Cong) lam doi trudng. Ddi 696 gom 151LICH SU BANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 2.800 chién si hoat dong tir pha Ghép dén khe Nude Lanh do déng chi Lé Phuong (can bd Ty Giao thong) lam doi trudng. DOi 296 gdm 4.000 chién si hoat dong tir khe Nuée Lanh dén Khoa ‘Trung. Doi 47 gom 1.700 chién si hoat dong tir Chudi dén Chuéng - H6 Thuong - Bd Lan do déng chf Mai Xuan Huong lam doi trudng. Thudng vu Tinh wy da tang cudng nhiéu can bo ding cam c6 nang luc t6 chtte phu trach Ty Giao thong va chi 13 phuong hudng nhiém vu cla cong tac giao thong van tai trén dia ban Thanh Héa la: dam bao 4 dudng ra (1A, ISA, 15B, Hau Loc - Dién HO), 3 dudng vao (1A, 15A, 22), mé them diém vuot song, thém dudng tranh ré dam bao giao thong van tai thong sudt lién tuc trong moi tinh hudng. Thue hién chu truong cua Tinh wy, chi trong thdi gian ngan, Téng doi Thanh nién xung phong, Ty Giao thong va nhan dan céc huyén da tu stra mé rong va lam méi 216 km dudng chién luge, trong d6 c6 76 km dudng trénh ré, 93 km dung bén pha 6 nhing bén vuot song mdi tao, 49 km duéng phuc hoi. Da hoan thanh 48/58 dudng trénh ré céin Am, xay dung 5 cau phao (méi cau 700 m), déng mdi 30 pha. Toan tinh da lam mdi 6 tuyén dudng chién luge. - Dudng Thanh Ky - Bo Lan dai 18 km thay thé dudng 1A khi dich danh pha hu hong. - Duéng Sim - Cu Die dai 20 km thay thé dudng 15 (Muc Son - Cu Ditc). 152LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 - Dudng Yén Dinh - Tho Xuan dai 15 km ni dung Ria vi Kim Tan (Thach Thanh). - Dudng Sim - Xuan Du dai hon 5 km phue vu truéng dao tao c&n b6 cla ban Lao. - Dudng Phuong Dinh - Hoang Héa dai 8,7 km phue vu quéc phong. - Dudng Cau H6 - Hai Thuong dai 11 km phuc vu qu6c phong. Trén tuyén dudng huyét mach 1A c6 ba diém vuot song quan trong da duge lam thém nhiéu diém dé vuot song. Tai Do Lan, da t6 chttc 3 diém vuot song méi bang 3 loai phuong tién khdc nhau: cau phao ludng, cau cap 3A va pha. Tai Ham Rong ciing t6 chic 3 diém vuot song mdi: phia thuong luu (so véi cu Ham Réng) vuot song bang cau phao luéng, phia ha lwu vuot song bang cau phao luéng va mot diém vuot song bang pha. Riéng cau sat da tranh thi: sta chifa va cho vuot song khi thuan loi. Tai pha Ghép da t6 chifc 2 diém vuot song & thuong lu thu6dc khu vue Ngoc Tra, 6 ha |uu thudc khu vuc x@ Hai Chau. Trén tuyén duéng 22 (Thi x4 - Vinh Loc - Ria) phai vugt sOng qua song Chu, song Ma, song Budi. Ta da 6 chtte 9 diém vuot song bang cau phao, pha, cau lién hop. Trén tuyén dudng, 15A c6 2 diém vuot song 6 Muc Son va Na Sai ta da t6 chttc 153LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 thém nhiéu diém mdi dé vuot song. Tuyén dudng Hau pha Tham (n6i voi dudng 1A tai Hau Léc) cting dugce té chtte them diém vuot song mdi. Cau phao luéng mot sang kién hay cua Ty Giao thong Thanh Héa da duge thf di¢ém thanh cong 6 nhiing dong song c6 luu t6c dong chay Idn va da duge nhan rong. O nhiing dong s6ng muc nudéc dudi 1,2 mét luu téc déng chay bé da st dung luéng va g6 lam thanh cau lién hop dé vuot song. Trong nam 1965 toan nganh da sita chita va lam méi 60 cau. Cau phao ludng va cau lién hop co tac dung rat 16n, khi dich danh thu vao va khi can giang ra sit dung. Nguyén liéu lam cau sn, k¥ thuat don gian, thao tac nhanh. Cau phao lu6ng 1a nét sdng tao cla chién tranh nhan dan trén dia ban Thanh Héa. Cing véi dung, Tinh uy da huy dong nhan lve céc huyén anh nao vét kénh dao Nha Lé (doan Thanh Hoa - Vinh) dé t6 chife van tai dudng thiy. Huy dong 55.130 ngay cong tién trong cay nguy trang trén 254 km dung chién luge va doc Keénh Than. Xay dung 257 tram phong khong canh giit cho nhiing doan xe va nhiing doan quan dém ngay ra tién tuyén. Nam 1965 nhiém vu van chuyén phuc vu san xuat, chién dau tai ché va phuc vu chién trudng B, C to 16n nang né. Toan tinh phai van chuyén 1.564.260 tan hang héa, v6i 58.557.525 km tan luan chuyén; mu6n vay phai huy dong 32.062 tan phuong tién. Chua ké phuong tién van chuyén phuc vu chién trudng B,C. 154LUCH sU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 Dé hoan thanh nhiém vu, ngay 9-6 Ban Thudng vu Tinh uy da quyét dinh thanh lap “Ban cung cap quéc phong va t6 chttc phéng tranh” do déng chi Hoang Van Hiéu (Thudng vu Tinh Uy, Phé Chu tich tinh) lam tru6ng ban. Ban nay cé nhiém vu huy dong, d6n déc t6 chitc, chi dao van chuyén hang hoa dap ting yéu cau cua quéc phong. Ty Giao thong da sap xép lai phuong én van chuyeén, luc lugng béc do va chan hang dé dam bao tang chuyén vuot tai. Uy ban hanh chinh tinh da huy dong 1.500 xe dap thé cua cdc huyén van chuyén vao tuyén Ita 4.000 tan luong thuc va thanh lap d6i thuyén nan g6m 300 thay thu van chuyén luong thuc tit Thanh H6a dén Dién Chau (Nghé An). Trong 6 thang toan doi da van chuyén duoc 5.440 tan hang héa. Dich danh pha dc liét, cdc loai phuong tién van chuyén hu hong dan, kha nang hoan thanh ké hoach 1a khong chac chan. Khac phuc kh6 khan, Ty Giao thong da dé xuat sang kién sir dung thuyén nan cé trong tai tir 2 dén 3 tan van chuyén hang héa trén kénh dao vao tuyén lta. Tinh da quyét dinh tuyén chon 3.500 thiy thi, giao cho cong ty vat liéu kién thiét t6 chtte dan $.000 chiéc thuyén nan va ngay 26-9 -1965 quyét dinh thanh lap Cong ty thuyén nan chong M¥, cttu nudc, giao cho déng chi Dao Ditc Hinh, Pho ty Giao thong truc tiép chi dao. Thang 10-1965, 800 chiée thuyén nan da cho hang vao tuyén lita an toan. Chuyén thit 2 tang lén 2.500 chiée va ctr 155LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 yay doan thuyén nan Thanh H6a ding cam van chuyén luong thue hang héa ra tuyén Ita. Do chuyén hudng kip thdi va 16 chife chi dao sang tao, cong tic giao thong van tai da dap img yéu cau san xual, chién dau tai ché va chi vién tién tuyén. Vé chién dau Chién dau va bao vé viée chuyén hudng todn dié¢n moi oi tir thi binh sang thdi thoi chién kip mat hoat dong cla xa tho vii trang Thanh Hoa. , an toan 1a chi trucng cla Dang, quyét tam cua luc luong Dé danh dich, Tinh ty da chi dao Tinh doi tich cuc xay dung va hudn luyén cde don vi true chién cla huyén, xa va cdc cong, nong, lam trudng, xf nghiép két hop vdi cde don vi phdo binh ctia BO, cla Quan khu va ctia tinh tao thanh lui lua phong khong rong khap nhiéu tang, nhiéu Iép tiéu diét quan thi. Nhan r6 4m muu tht doan cua giac, Bo Tong tu lénh Quan ddi nhan dan Viét Nam va Bo Tu lénh quan khu ba da tang cudng cho Thanh Hoa mot sé don vi cao xa 100 va 57 ly dé bao vé cdc khu vuc trong diém. Tinh doi da nhanh chéng phan cong can b6 vé cdc ving trong diém t6 chic hun luyén, cae don vi dan quan truc chién. Trong d6 c6 trung doi dan quan truce chién xa Minh Khoi. 156LICH SU BANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 Xa Minh Khoi (Nong Cong) la dia phuong c6 nhiéu dau moi giao thong quan trong. Dudng sat chia doi xa va di qua cau Mun (phia Bac), cu Cun (phia Nam), ga Minh Khoi nam giffa. Dudng 15 xuyen qua dubng sat, song Yen bao quanh phia Dong. Vi vay, giac MY da st dung may bay va tau chién danh pha xa Minh Khoi ac liét. Ngay tir nhiing ngay dau chién tranh, Dang bo va nhan dan xa Minh Khoi da xay dung quyét tam ban roi may bay giac My bang sting b6 binh. Mudi hai doi san xuat xay dung 12 trung doi dan quan. Riéng xa thanh lap d6i dan quan truc chién g6m 17 chién si do déng chi Nguyén Hitu Bong truc tiép chi huy. Tinh doi da ctr can bd vé Minh Khoi huan luyén cho dan quan ban may bay bang sting bd binh. Ngay 9-5-1965, mot t6p may bay Mf kéo dén, danh pha cau va ga Minh Khéi, trung doi truc chién no sting chién dau bao vé ga, cau. Rut kinh nghiém tran dau, ngay 16-5-1965 dich lai kéo dén danh pha, ca trung doi binh tinh chd cho may bay dich sa xu6ng thap mdi déng loat no sting. Ngay tir loat dan déu, 1 may bay dich bi ban ch bién. Nhan dan dang gat la ngoai déng sung sudng reo vang: 2 chiéc khac bi thuong phai lao ra “Dan quan xd ta da ban roi may bay giac My réi”. Cac me, cac chi phan khoi ganh dita, ganh nude ra tran dia chic ming chién si.LICH sU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 Tinh uy da phat dong phong trao hoc tap Minh Khdi, thi dua voi Minh Khoi ban roi may bay gidc My bang sting bo am va lich cuc tap luyen dé lap cong. Phong trao thi dua ban roi binh. Cac don vi dan quan trong toan tinh ha quy may bay giac MY bang sting bd binh soi dong trong suét nhitng nam chéng chién tranh pha hoai. Tam gid ngay 26-5-1965, tau 136 Hai quan Viet Nam bi may bay dich phat hién va chan danh 6 Lach Trudng. Dan quan xa Hoang Chau (Hoang Hoa) da phoi hgp véi b6 doi chién dau bao vé tau. Dé c6 su hé trg cla cdc don vi phiéo binh bao vé céu Ham Réng, tau 136 vita chién dau vita co dong vé phia thugng luu. 12 gid 40 phit tau dén gan lang Nguyét Vién (xa Hoang Quang), may bay dich ban tring tau, lai thém 7 chién si nita thuong vong. Dan quan Nam Ngan da b6 trf tran dia sat bd song chién dau bao vé tau. Tiéng sing trén tan im bat, Khu doi trudng Neuyén Thi Hang da diéu dong 14 chién si vuot song lén tau thay thé bo doi chién dau, cttu chita thuong binh. Thi doi da diéu dong trung doi tu vé Nha may In Ba Dinh thay thé. Trong 86 céc chién si lén tau cd 4 ngudi con cla cu Ngo Tho Lan la cdc déng chi Sap, Sép, Dat, Sau. Dong chi Sap va Sau bi thuong dén lan thit ba van khong roi mam phdo. Déng chi Sau da ding cam hy sinh nhu mot ngudi anh hing. Cac déng chi Nguyén Thi Hang, Ngo Thi Tuyén, Lé Thi Dung, Lé Thi Nghién da thay thé phdo thu chién dau ngoan cudng. 158LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 Déng chi Lé Thi Dung hy sinh khi tay dang nang bang dan. Duong dan cam hon, chinh xéc cia dan quan Nam Ngan phoi hop vi b6 doi da ban roi 5 may ba’ ic MY, 17 gid 45 phuit cling ngay dich dimg cdc cudc tan cong. Sau khi stra chifa cdc phan hu hong, dém hom dé tau 136 duge cu Minh (x4 Quang Tién) mot ngudan thong thao luéng lach dan dudng cap bén an toan. Ngay 18-7-1965, nhan thdi tiét xdu, dich cho 18 may bay AGA sit dung chién thuat danh lén hong dinh sap cau Ham Réng. Nhung khi 2 chiée A6A vita vio dén bau troi Ham Rong da bi dan quan ta ban chdy. Hai ten giac lai la trung té Den Ton va Chu Di hoang hot nhay di bi Bang moi tht doan tham doc, giac MY mong danh sap cau Ham Réng bang moi gid nhung chiéc céu nhé bé van ton tai nhu mot thach thifc d6i véi ching. Ciing voi danh pha céc muc tiéu giao thong nham ngan chan su chi vién cia Mién Bac xa héi chit nghia cho Mién Nam, dé quéc My cén liéu linh danh pha cé tinh chat huy digt cdc khu vuc tap trung dan cu, cdc khu vuc kinh té. Dem ngay 31-7-1965 ching da gay toi de 6 lang Dong Son: ném bom giét hai 32 ngudi dan vo toi, lam bi thuong 22 ngudi khac, pha huy 500 noc nha. Dap Bai Thuong nguén nude tdi tieu cho 6 van héc ta rugng dat trong tinh da bi danh pha nhiéu lan. Dé bao vé 159LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 cOng trinh thiy Igi, quan dan ta da dan ludi thép chéng bom va dé cat day hang mét lén mat dap. Tinh da huy dong ticu doan 4 pho cao xa két hop voi dan quan ty ve trong khu vuc chién dau bao vé dap. Trong thang 8-1 965 quan dan ta da ban roi 3 may bay giac MY. Dap Bai thugng duge bao vé an loan. 7s thang 8 quan dan cdc huyén Quang Xuong, Trigu Son, Tho Xuan da lén luot ban roi may bay gic My. Quyét chién bao vé qué huong, trong thang 6, thang Negay 11-8 bo doi giit dao Mé da ban roi tai ch. 1 chiéc A4D. Tip theo, ngay 16 va ngay 18 bd doi dao lai ban roi 3 chiéc khdc. Hoang s¢ trude su phan cong quyét ligt va chinh xde cilia cdc chién si gitt dao, dich phai thay ddi chién thuat. Ching bay ra xa khu vue dao, ban tén lita roc két xudng dao réi chuén Dich thay déi chién thuat, bd doi git dao thay d6i tran dja. Cac chién si da két be mang bo tri tran dia trén bien. Bang cach danh nay trong 2 thang b6 doi dao Mé da lién liép bin roi 5 may bay giac MY. Bo doi dao Mé duge Chinh phi tang thuong Huan chuong Chién cong hang Nhat; Tinh ty va Uy ban hanh chinh unh tang co “Anh ding, kién cudng, bat khuat !”. Thi dua vi 10-1965 dan quan xa Ting ir dao, 12 gid 10 phut ngay 10- Lam (Tinh Gia) da két hgp voi bo ¢ don vi 160.__ HICH SU-DANG BO TINH THANH HOA 1954-1975 doi cao xa gitt cau ban roi 1 chiéc F8. Day la chiée may bay thr 100 cul giac M¥ bi quan dan Thanh Hoa ban roi. Ngay 12-10-1965, Chi tich H6 Chi Minh dai giti thukhen quan dan Thanh H6a ban roi chic may bay tht 100, BO Téng tu lénh Quan doi nhan dan Viet Nam, Bo tu lénh Quan khu Ba gti dien khen nggi. Dang bd va chinh quyén cdc tinh ban gtti dién chtic mimg. Sau mot nam chién dau, quan dan Thanh Hoa da danh thang chién tranh pha hoai cilia giac M¥ 6 moi ltic, moi noi, bao vé ving chac cdc muc tiéu quan trong, dam bao giao thong thong suot, bao vé an toan cho Dang bd, cdc nganh, cac cap va nhan dan trong tinh chuyén hung phat trién kinh (é - van héa kip théi va sém di vao thé 6n dinh dé phat trién. D6 1a nén tang ving chac dé Dang b6, nhan dan Thanh Hoa hoan thanh nhiém vu trong nhiing nam ti€p theo. I. DAY MANH THI DUA TIEP TUC THUC HIEN HAI NHIEM VU CHIEN LUGC, TIE! TUC GOP PHAN DANH THANG CHIEN TRANH PHA HOAI LAN THU NHAT CUA GIAC MY Sau mot nam vita chién dau vita chuyén hudng hoat dong trén linh vuc kinh té, van héa, giao thong van tai, Dang bd va nhan dan Thanh Héa da tich liy duoc nhiéu kinh nghiém tiép tuc thue hign thang loi hai nhiém vu chién luge cua cach mang va danh thang chién tranh pha hoai ctia giac MY.LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 Nhan ky niém mot nam chién thang oanh liét, Tinh uy va Uy ban hank chinh tinh t6 chuc Dai hdi cong nong binh toan tinh tai xa Xuan Hoda (Tho Xuan) vao ngay 4 va 5-4- 1966. Vé du Dai hdi c6 650 dai biéu cla cdc nganh, cdc cdc dia phuong, don vi da lap thanh tich xuat sac trong xuat, chién dau. Dai hoi da biéu duong thanh tich cua quan dan Thanh Héa trén céc Iinh vuc. Mot nam quan dan tinh nha da ban roi 127 may bay, ban chdy 1 ta nhiéu chiéc khéc. Trong bom dan ac liét, san xudt néng nghiép van phat trién, cdc hop téc x4 da 1am tron nghia vu luong thc, 6n dinh déi séng xa vién va c6 phan tich lily. Giai c4p cong nhan da thdo g@, bao vé, van chuyén, hang ngan tén may méc, phuong tién va nhanh chéng 16 chite lai san xudt. Cong tac giao thong van tai da chuyén huGng kip thai, d4p ting yéu cau vita san xuat, vita chién dau va chi vién chién truting. Sur nghiép van héa, gido duc. y té van duoc duy tri va phat trién. Dai hoi da ghi nhan thanh tich xuat sac cla Dang bo, nhan dan huyén Quan Héa, huyén Tinh Gia, phan xudng dién Ap Bac, ti¢u khu Nam Ngan, cdc xa Hoang Long, Hoang Ly (Hoang Héa), Cd Ling (Ba Thudc), bo doi dao Mé anh hing, doi cau T, bénh vién Thanh Hoa, trudng cap I x Hai Nhan (Tinh Gia) va hang chuc don vi trong tinh. Déng chi Lé Thanh Nghi, Uy vién B6 Chinh tri, Pho Thil tuéng Chinh pha da thay mat Trung uong Dang, Chinh phi khen ngoi thanh tich clia Dang bo va quan dan Thanh Hoa. Dong chf da nhac nho nhitng gi can khac phue va chi r6 nhiing viéc 162LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 can lam dé day manh phong trao thi dua trong tinh gianh nhiing thanh tuu mdi. Tinh ty da phat dong phong trao thi dua 3 gidi “San xuat gidi, chién dau gioi, giao thong van tai gidi” nham thuc hién thang loi 2 nhiém vu chién luc cita cach mang. Phong trao thi dua “Ba gidi” duo ap, cdc nganh trong tinh huGng tg va da dién ra s6i dong trén cac linh vuc san xuat, chién dau, giao thong vai chi vién tién tuyén. CAc c&p, cdc nganh da can ctf vao nhiém vu cu thé cla minh dé dinh ra ndi dung thich hgp va chi dao thuc hién. Trong linh vuc kinh té, véi khau hiéu “Tay btia tay sting”, “Tay cay tay sting”, “Tay ludi tay sting”, giai cap cong nhan, nong dan 6 ving bién, déng bang va mién nui vita san xuat vita chién dau. Trong chién tranh, yéu cau vé khai théc lam san phuc vu xay dung, chién dau, giao thong van tai la yéu cau bite xtic cap bach. Dang bd, chinh quyén va déng bao céc dan toc mién nti da két hop chat ché véi cdc lam trudng quéc doanh, véi Ty Lam nghiép t6 chttc cdc chién dich khai théc van chuyén lam san. Tinh da chi dao Ty Lam nghiép tuyén chon cong nhan thanh lap 13 lam truéng quéc doanh, xay dung cong ty van chuyén 1am san 6 t6, cong ty van chuyén lam san dudng sng, xay dung cong ty xay dung céu dudng lam nghiép va mot sé co quan chtic nang khdc dé c6 du luc Iugng khai théc lam san 163LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 va trong rimg. Bo Lam nghiép va tinh da dau tu cho nginh lam nghiép 114 616 va cau, 20 may kéo T25, mot s6 may cua xé, 7 con voi va 300 xe trau kéo go. Tinh da chi dao cdc huyén micn nti danh riéng 20% lao dong cho lam nghiép, xay dung cac hop téc x@ son trang, tang cudng stic kéo dé khai thac van chuyén lam san. Cac chién s6i dong voi tinh than “Tat ca dé danh thang gi ich Khai thac lam san da dién ra khan truong My xam luge”. Hang chuc sdng kién hay da due pho bien dé thuc °n g6 va da tiét kiém cho hién rong rai trong béc dG, van chuy Nha nude hang chuc triéu déng. Cong nhan lam nghiép, xa vién son trang da phan dau nang cao nang suat lao dong, tang thém ngay cong, gid lam. Cac chién si lai 6 16 va thy thu da ding cam dua luéng, g6 vé dich an toan mac cho may bay dich rinh mo ban pha. Thi dua v6i nam gidi, chi em phu nit cing tich cyc khai an chuyén luéng, nia vé xudi phuc vu lam cau, dan thuyén van chuyén hang hda ta tuyén lita. Khi thé thi dua cua chi em phu nif da di vao van hoc: “Gai Lang Chanh dao gai sau dén md) Sang chat liéng, chiéu cudn séng Am (1) Bai ca chién dich chat luéng chong M¥ vao mila hé nam 1966 cia Minh Hiéu. 164LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 V6i quyét tam hoan thanh ké hoach, nganh lam nghiép va Dang b0, nhan dan 8 huyén mién ni da phan dau vuot chi tiéu due giao. Nam 1964 toan tinh da giao ndp 80 ngan m* gé tron, nam 1965 tang lén 115 ngan m*, nam 1966 lai tang lén 140 ngan m*. Trong 4 nam (1965-1968) toan tinh da khai thac gan ntta triéu Khoi g6, 15 triéu cay luéng, 45 trié nifa triéu xit te ci va nhiéu lam san khéc phuc vu chién dau va doi song. Dé bil dap luong lam san da khai thdc, toan tinh da gico tréng, cham s6c, tu b6 hang van héc ta rimg. Riéng khoi lam trudng da tréng 3.800 héc ta ring, huyén Quan Héa trong 1.600 héc ta, cdc huyén Nhu Xuan, Lang Chanh, Ngoc Lac, Cam Thuy, Thach Thanh trong duoc hang ngan héc ta. San xudt nong nghiép 6 khu vuc mién ndi duge day manh timg buéc. Cac huyén da tap trung luc luong dap muong, phai, hd, dap nho. Huyén Ngoc Lac da xay dung hang tram ap nho. Huyén Lang Chanh da lam hang tram guéng dan nude va dao hang chuc km muong dan nuéc. Viéc str dung i chong chua phén duoc nhan rong. Viée st dung cao co cai tién 64A va cay 51 da tro thanh phong trao. Huyén Nhu Xuan da b6n phan cho 94% dién tich IGa cay hai vu. Huyén Lang Chanh da b6n 130.000 tan phan trong nam 1967. Nh& thay déi nhanh chéng tap quan canh tac, nang suat hia tir 20 ta/ha nam 1965 da tang lén 28 ta/ha ho phan chuéng b6n ruéng va 165LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975, nam 1967. Phong trio chan nudi gia stic cting phat trién nhanh. Huyén Ngoc Lac da cé dan bd 18 ngan con. Hop tac xa Khe Binh (Nhu Xuan) c6 34 ho da lam 20 gian chudng trai chan nuoi 250 con bd (binh quan mdi ho 7,3 con) va di dao dap 1 hé tudi nuée c6 khdi lugng 1a 49 ngan m* nude, Xa CO Liing (Ba Thuéc) vi phong trao thi dua 10 nhat bén bi sdi dong da tré thanh xa dién hinh cua khu wye mién nti; huyén Quan Ho6a din dau vé phong trio dinh canh dinh cu. Nam 1965 Quan Héa tién hanh dinh canh dinh cu dot I. Huyén da van dong ba con ban Nhap (xa Tam Chung) dinh cu sang Na Poong va Mudng Lat, van dong ba con 7 ban phia Bac song Ma (Trung LY) dinh cu sang phia Nam song Ma (thudc x4 Hién Kiét). Nam 1968 tiép tuc van dong dinh cu 6 cdc xa H6i Xuan, Trung Ly, Pi Nhi. Rut kinh nghiém 2 dot dau, Huyén uy da chi dao dinh canh dinh cu trén dia ban huyén. Nhé dinh canh dinh cu Quan Hoa da khai hoang duge 400 héc ta ru6ng cdy 2 vu, xay dung 100 hé dap nho, lam mdi 350 km duéng lién thon, lién xa, xay dung thém bénh xa tru6ng hoc. 6 khu vue déng bing, dich danh pha ac liét, dién tich san xuat nong nghiép 6 cdc khu vue trong diém, ven dudng giao thong chién luge bi thu hep. V6i quyét tam “Mot tac khong di, mot ly khong roi”, Dang b6, nhan dan céc huyén da bam dat, bam lang san xuat, chién dau. Muc tiéu 5 tén, 2 con/héc ta gieo trong tro thanh ndi 166__UCH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 dung thi dua cua phong trao “5 tan thang My”. Dang bo, chinh quyén, nhan dan céc huyén tap trung moi né luc, thuc hién cac phuong phap dé gidnh thang lgi. Dang bo, nhan dan huyén Ha Trung duge sy gitip do cla cdc huyén da kién tri bén bi» cho 6 xa phia dung sat. Dé dam bao an toan cho mét van dan cong, Ban chi huy cng trudng da xay dung ké hoach sinh hoat, lam viéc, phong khong, truc chién ty mi, khoa hoc ay dung cong trinh chong tng yy; din mat. Trong 4 nam lao dong gian khé, thang 11-1969 cong trinh hoan thanh dot I. Bang 3 triéu ngay cong dao dap 3 trigu m* dat da, hé thong dé dap, kénh muong, cOng tiéu, tram bom dién da hinh thanh. Cong trinh sé chong ting cho 1.300 héc ta rung ting ving chiém tring Ha Trung. Dang b6, nhan dan huyén Nong Cong da huy dong hang uiéu ngay cong, dao dap 4 tri¢u m* dai da, hoan chinh timg bude hé thong thiy Ioi mat rudng, xay dung muong ti¢u ting cho ving I, ving II, xay dung 3 tram bom dién g6m 10 may (méi may cong suat 1000 m‘/h) chéng ting triét dé cho ving trong diém Itia. Dang bd, nhan dan huyén Hau Loc da khan truong va bén bi xay dung hang chuc km dé tuyén IT dé phong giae MY danh pha dé tuyén I doc song Lén va song Tao. Huyén Tho Xuan bang cac bién phap tong hop (thiy loi, giéng mdi, ky thuat canh téc va phan b6n) da phan dau uo thanh huyén dau tién dat 5 tn trén | héc ta gico trong. Trong 167LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 d6 cdc hop tac x4 Thang Loi, Xuan Thanh va Dong Phuong Hong dat tir 7,5 tan dén 8 tan duoc Chu tich H6 Chi Minh guti thu khen nggi. Nhan rong dién hinh san xuat gidi, Tinh uy da to chite cho 3.000 can bo quan ly trong tinh vé Dong Phuong Héng hoc tap kinh nghiém tham canh tang nang suat Ita va kinh ig 12-1966, Thu tuéng Pham Van Déng da vé tham va khen ngoi nghé tréng dau nudi tam 6 Dong Phuong Hong. nghiém trong dau nudi tam. TI Huyén Hoang Hoa 1a huyén ven bien va ven dudng quéc 16 1A, may bay, tau chién cua dich danh pha lién tuc, nhung Dang bé, nhan dan Hoang Héa da kién cutbng khac phuc thién tai dich hoa day manh san xuat. Tir | hop tac xa Trung Hoa (xa Hoang Trinh) dat nang suat 6 tin théc/ha gico tréng, Huyén uy da té chic hoc tap kinh nghiém va nhan rong dién hinh, Nam 1968 ton huyén di c6 28 hop tée x4 phan dau dat 5 tan thoc/ha. Hop tac x4 Trung Hoa, don vi dau tién dat 3 muec tiéu: 6 tan théc, 3 con lon/ha gieo tréng, duge Bac H6 khen ngoi. Cac huyén Thiéu Haa, Yén Dinh, phong trao thi dua “5 tan thing M9” cing duge day manh. Nam 1965 Huyén uy Yén Dinh da dé ra chi tiéu phan dau: cdc hop tac xa Yen Trudng, Dinh Hai va 22 hop tac xa cap thon phai dat nang suat 5 tan théc/ha gieo trong. Nam 1968 hai huyén da c6 27 hop tac xa dat 5 tin théc/ha. Riéng hop tac xa Phiic Thon dat 1683 muc Uéu tré thanh la cd dau trong huyén va duce tang thudng Huan chuong Lao dong hang Ba. Huyén Triéu Son moi duoc thanh lap vao dau nam 1965, nhung Huyén iy va Uy ban hanh chinh huyén da phat dong nhiéu phong trao thi dua day manh san xuat nong nghiép. Tir 1 hop tic xa Tan Tién (Minh Dan) dat 5 tan, Huyé phat dong phong trao * toan huyén da c6 8 hgp tac xa dat 5 tan/ha gieo trong. C6 thé ndi, trong 4 nam chién tranh pha hoai dc liét, san xudt nong nghiép van duge tién hanh thudng xuyén. Toan tinh da c6 173 hgp tac xa, 37 xa va | huyén dat 5 tan/ha gieo trong. Dan trau bd binh quan hang nam tang 8.5%, dan lon tang 34,5% so voi nam 1964. 6 ving bién, dich str dung may bay, tau chién phong toa va danh pha dc liét, 6 nai va thuyén ludi bi hu hai nhiéu. Nhung do chuyén hu6ng san xudt kip thi, ngu dan va diém dan van kién cudng bam bién, bam 6 nai san xuat, chién dau. Dién hinh 1a hgp taéc x@ danh ca Trung Thanh, Thanh Lap (huyén Quang Xuong), hgp tac x4 1am mudi Tién Phong (huyén Tinh Gia). Nho dé ma tong san luong tom ca danh bat duge trén 60 ngan tan (1965-1968). Nam 1968 san lugng mudi dat 14.000 tan, tang gap 2 lan nam 1964. Vé san xudt cong nghiép va tiéu th cong nghiép, mac dit phai 6 chtic phan tan. so tan; mac di phuong tién van chuyén va nguyén vat ligu thiéu thon; mac dit bom dan ac 169LICH SU DANG BO TINH THANH HOA 1954 - 1975 liét, Tinh uy van chu truong mo rong san xuat cong nghiép va tiéu tht cong nghiép dé c6 dui diéu kién phuc vu san xuat néng nghiép, giao thong van tai va cac nhu cau thiét yéu cua doi song. Trong 4 nam (1965-1968), Thanh Hoa da danh 34% t6ng s6 ngan sdch dau tu phat trign cong nghiép. Tinh dén nam 1968 toan tinh c6 80 xf nghiép quéc doanh va cong wr hop doanh (tang hon 1960 1a 56 xi nghiép), d6i ng can bd, cong nhan, tir 6.982 ngudi tang lén 10.323 ngudi. Nang luc san xuat cla mot s6 nganh quan trong tang lén. Duy tri va phat trién duge co sé dién, mé rong co sd Khai thdc than, xay dung thém mot s6 co s6 san xudt hang tiéu ding. Gid tri san lugng cong nghiép nam 1968 so vdi 1964 tang 17,8% (binh quan tang hang nam 4,2% tinh ca quéc doanh va hgp tac xa, ca nhém A va nhém B déu tang). Quan hé giita néng nghiép va cong nghiép, giita nong dan va cong nhan duge tang cudng, tinh dén nam 1968 toan tinh da cé 800 hop tac xa (bang 29% téng sé hop tac xa) duge trang bi co khi nho (co so rén, moc, mot s6 loai cong cu cai tién, dau may kéo, cdc trai ap ging. tram ky thuat...). Dat duge thanh tich ndi trén, giai cap cong nhan va x4 vién cdc hop tac xa da tién hanh cdc phong trao thi dua lao dong san xual, cai tién ky thuat, lam thém ca, thém gid, vira san xuat, vira chién dau bao vé co so san xuat. Tiéu biéu 1a: phan xudng dién Ap Bac, Xinghiép Co khi Na Son, Xinghiép 170