You are on page 1of 29

‫ًقشِ كشي ٍ ًقشِ خَاًي‬

‫برقکار صنعتی درجه یک‬

‫تهیه و تنظیم ‪ :‬ابراهیم نکیسا‬


‫مرکس آموزش فنی و حرفه ای خمین‬

‫‪1‬‬
‫نقشه هاي مذارهاي كنترل‬
‫دس ًمطِ يه سيسسن الىسشيىي ‪ٍ ،‬سايل ٍ زدْيضاذ الىسشيىي تا ػالهسْاي اخسػاسي ًوايص دادُ هي ضًَذ ‪ .‬ايي ػالئن ٍ ًحَُ سسن هذاساذ وٌسشل‬
‫دس تؼضي اص وطَسّا تا يىذيگش فشق هي وٌذ ‪ .‬چَى دس وطَس ها تيطسش ًمطِ ّاي الىسشيىي هَسد اسسفادُ هغاتك سيسسن ‪ VDE‬آلواى هي تاضٌذ دس‬
‫ايي هثحث تيطسش تِ ايي سيسسن ًمطِ وطي خشداخسِ هي ضَد ‪.‬‬

‫استانذاردهاي نقشه كشي ‪:‬‬


‫ًمطِ وطي ّوچَى يه صتاى هطسشن تشاي اسزثاط تيي هسخػػاى ػول هيوٌدذ ‪ .‬تدشاي دسن آى تدِ داًسدسي اعالػداذ همدذهازي هاًٌدذ ػالئدن‬
‫اخسػاسي ٍ لَاػذ ايي صتاى ًياص هي تاضذ ‪ .‬چَى زىاهل ػلَم هٌْذسي دس وطَسّاي هخسلف غَسذ گشفسِ اسر ّش وطَس تشاي خدَد اسدساًذاسدي سا‬
‫ٍضغ ًوَدُ اسر ‪ .‬اهشٍصُ تشاي يىساى ساصي ايي اسساًذاسدّا الذاهازي اص سَي ساصهاى هلل اًدام ضذُ اسر اها ٌَّص دس تيطسش وطَسّا اص اسساًذاسدّا‬
‫تَهي تداي اسساًذاسدّاي خْاًي اسسفادُ هيضَد ‪ .‬هْوسشيي اسساًذاسدّاي تىاس سفسِ دس غٌؼر تشق ػثاسزٌذ اص ‪:‬‬

‫حروف استانذارد‬ ‫نوع استانذارد‬ ‫رديف‬


‫‪ ABS‬يا ‪ANSI‬‬ ‫آهشيىا‬ ‫‪1‬‬
‫‪ JEM‬يا ‪JIS‬‬ ‫طاخٌي‬ ‫‪2‬‬
‫‪ DIN‬يا ‪VDE‬‬ ‫آلواى‬ ‫‪3‬‬
‫‪ NF‬يا ‪UTE‬‬ ‫فشاًسِ‬ ‫‪4‬‬
‫سٍسيِ‬ ‫‪5‬‬
‫‪BS‬‬ ‫اًگليسي‬ ‫‪3‬‬
‫ايساليا‬ ‫‪7‬‬

‫‪WWW.MOHANDES.ORG‬‬

‫‪2‬‬

‫‪WWW.MOHANDES.ORG‬‬
WWW.MOHANDES.ORG

WWW.MOHANDES.ORG
WWW.MOHANDES.ORG

WWW.MOHANDES.ORG
WWW.MOHANDES.ORG

WWW.MOHANDES.ORG
‫حروف مشخصه ‪:‬‬
‫تِ هٌظَس ضٌاسايي ّش ػالهر تِ آى يه حشف الزيي تْوشاُ ضواسُ آى زؼلك هي گيشد ‪ .‬ايي حشٍف دس سور چح ػالهر ًَضسِ ضذُ ٍ تش اساس‬
‫اسساًذاسد خذيذ ‪ DIN‬تطشح خذٍل صيش هي تاضٌذ ‪:‬‬

‫هثال‬ ‫دستگاُ يا ًَع تجْيسات‬ ‫حرف شٌاسايي‬


‫هذاساذ زمَير وٌٌذُ ّاي زشاًضيسسَسي‬ ‫ويسْا – هدوَػِ ّاي زشويثي ( هاطٍلْا )‬ ‫‪A‬‬
‫اًَاع سٌسَسّاي حشاسزي – ًَسي – غَزي – هداٍسزي‬ ‫هثذل وويسْاي غيش الىسشيىي تِ الىسشيىي‬ ‫‪B‬‬
‫خاصًْا‬ ‫‪C‬‬
‫ػٌاغش تا دٍ ٍضؼير خايذاس – ديسىْاي حافظِ‬ ‫ػٌاغش زاخيشي – ػٌاغش حافظِ‬ ‫‪D‬‬
‫الهدْا – ٍسايل گشهايطي‬ ‫دسسگاّْاي الىسشيىي هخسلف‬ ‫‪E‬‬
‫اًَاع فيَصّا ( هيٌيازَسي – فطٌگي – واسدي )‬ ‫ٍسايل حفاظسي‬
‫‪WWW.MOHANDES.ORG‬‬
‫سلِ حشاسزي – سلِ واّص ٍلساط – ػٌاغش زخليِ ٍلساط اضافي‬
‫طًشازَسّا – هٌثغ زغزيِ – هثذل فشواًس – تازشيْا‬
‫هٌاتغ زَليذ تشق‬
‫‪F‬‬

‫‪G‬‬
‫چشاؽ سيگٌال – ٍسايل خثشي ٍ غَزي‬ ‫ًطاًذٌّذُ ّا‬ ‫‪H‬‬
‫وٌساوسَس – زايوش – سلِ سادُ‬ ‫سلِ ّا‬ ‫‪K‬‬
‫سلفْا ٍ چَوْا‬ ‫‪L‬‬
‫هَزَسّاي الىسشيىي‬ ‫‪M‬‬
‫سگَالزَسّا‬ ‫‪N‬‬
‫زدْيضاذ ًوايص دٌّذُ – ضواسًذُ – ساػسْا ‪ -‬دٍسسٌح‬ ‫دسسگاّْاي اًذاصُ گيشي‬ ‫‪P‬‬
‫وليذّاي لذسذ – سىسيًَش ( خذاوٌٌذُ ّا )‬ ‫زدْيضاذ سَئيچيٌگ لذسذ‬ ‫‪Q‬‬
‫سئَسسا – خساًسيَهسش – هماٍهسْاي سشي ٍ ضٌر‬ ‫هماٍهسْا‬ ‫‪R‬‬
‫سلىسَسّا – وليذّاي وٌسشل – خَش تازَى‬ ‫سَئيچْا‬ ‫‪S‬‬
‫زشاًسفَسهازَسّا‬ ‫‪T‬‬
‫اخسَهسشّا – هثذل فشواًس – زٌاٍب ساصّا – زشاًسذيَسشّا‬ ‫هثذلْاي الىسشيىي‬ ‫‪U‬‬
‫ّاديْا – سيوْا – واتلْا‬ ‫هسيشّاي اًسمال‬ ‫‪W‬‬
‫دٍ ضاخِ – خشيضّا – سَوسْا‬ ‫زشهيٌالْا‬ ‫‪X‬‬
‫ضيشّاي تشلي – وَخلْاي تشلي‬ ‫زدْيضاذ هىاًيىي تا هحشن الىسشيىي‬ ‫‪Y‬‬
‫خاساصير گيشّا – فيلسشّاي وشيسسالي‬ ‫خااليِ ‪ -‬فيلسش – هخلَط وٌٌذُ‬ ‫‪Z‬‬

‫‪6‬‬

‫‪WWW.MOHANDES.ORG‬‬
‫دس اسساًذاسد لذين ‪ DIN‬اص حشٍف ديگشي اسسفادُ هي ضذ وِ تشاي آضٌايي ضوا دس خذٍل صيش آٍسدُ ضذُ اسر ‪:‬‬
‫هثال‬ ‫دستگاُ يا ًَع تجْيسات‬ ‫حرف‬
‫شٌاسايي‬
‫خذا وٌٌذُ – وليذ تاس – وليذ هَزَسي – وليذ لذسذ – وليذ خَدواس – وليذ هحافظ هَزَس‬ ‫وليذ‬ ‫‪a‬‬
‫وليذ فشهاى – وليذ تشًاهِ – وليذ فطاسي – وليذ اغلي‬ ‫وليذ ووىي‬ ‫‪b‬‬
‫وٌساوسَسّاي لذسذ‬ ‫وٌساوسَس‬ ‫‪c‬‬
‫وٌساوسَس ووىي – زايوش – وليذ فشهاى اص دٍس ووىي‬ ‫وٌساوسَس ووىي‬ ‫‪d‬‬
‫فيَصّا – لغغ وٌٌذُ ازَهازيه – سلِ حفاظسي – سلِ تَخْلسس – وليذ گشيض اص هشوض –‬
‫حفاظر وٌٌذُ ّا‬ ‫‪e‬‬
‫لغغ وٌٌذُ ٍلساط اضافي‬
‫هثذل اًذاصُ گيشي – هماٍهر ضٌر – زشهَ الوٌر‬ ‫هثذل اًذاصُ گيشي‬ ‫‪f‬‬
‫الهح سيگٌال – دسسگاُ ًطاًذٌّذُ – صًگ – تَق‬ ‫ٍسايل خثشي ًَسي ٍ غَزي‬ ‫‪h‬‬
‫خاصى ٍ سلف‬ ‫‪k‬‬
‫طًشازَس – هَزَس – هثذل – زشاًسفَسهازَس‬ ‫هاضيي ‪ -‬زشاًسفَسهازَس‬ ‫‪m‬‬
‫يىسَوٌٌذُ ‪ -‬تازشي‬ ‫‪n‬‬
‫الهدْاي الىسشًٍيىي ٍ زمَير‬
‫‪p‬‬
‫وٌٌذُّا‬
‫هماٍهر خيص گزاس – هماٍهر هحافظ – هماٍهر ساُ اًذاص – هماٍهر زشهض‬ ‫هماٍهر ٍ زٌظين وٌٌذُّا‬ ‫‪r‬‬
‫ّش دسسگاُ هىاًيىي تا هحشن‬
‫ضيش هغٌاعيسي يا هَزَسي – خشثميل هغٌاعيسي – زشهض‬ ‫‪s‬‬
‫الىسشيىي‬
‫زشويثي اص ٍسايل ‪ a‬زا ‪ ٍ s‬سايش ٍسايلي وِ دس ايي خذٍل ليذ ًطذُ اسر ‪.‬‬ ‫هدوَػِ زشويثي‬ ‫‪u‬‬

‫‪WWW.MOHANDES.ORG‬‬ ‫سايرحروف ‪:‬‬


‫گاّي هوىي اسر دس يه هذاس تشاي تياى يه هَضَع اص زشوية ػالئن اسسفادُ ضَد ‪.‬‬
‫‪ : 1‬دس وٌساوسَسّاي ووىي اص حشٍف ‪ A‬يا ‪ T‬دس وٌاس ػالهر وٌساوسَس ‪ K‬اسسفادُ هي ضَد ‪ .‬هاًٌذ ‪ K1A :‬يا ‪ K1T‬تِ هؼٌاي وٌساوسَس ووىي‬
‫ضواسُ يه‬
‫‪ : 2‬دس وٌساوسَسّاي اغلي اص حشف ‪ M‬دس وٌاس ػالهر وٌساوسَس ‪ K‬اسسفادُ هي ضَد ‪ .‬هاًٌذ ‪ K1M :‬تِ هؼٌاي وٌساوسَس اغلي ضواسُ يه‬
‫‪ : 3‬تشاي ًطاى دادى ازػاالذ تَتيي وٌساوسَس اص حشٍف ( ‪ ) b ٍ a‬يا )‪ ) A2 ٍ A1‬يا )‪ ( E2 ٍ E1‬اسسفادُ هي ضَد ‪.‬‬

‫كاربرد اعذاد در نقشه كشي برق ‪:‬‬


‫الف – تياى حالر واسي ‪ :‬دس ًمطِ ّاي وٌساوسَسي تشاي تياى حالر واسي هذاس اص اػذادي وِ هفَْم آى دس خذٍل صيش آهذُ اسر اسسفادُ هي ضَد ‪:‬‬

‫ساسسگشد چدگشد سساسُ هثلث خلِ اي ( هشحلِ اي ) دٍس وٌذ دٍس زٌذ‬ ‫حالت كار‬
‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫شوارُ كٌتاكتَر‬

‫هثال‪ K81 :‬تِ هؼٌاي وٌساوسَس دٍس وٌذ ساسسگشد – ‪ K93‬تِ هؼٌاي وٌساوسَس دٍس زٌذ سساسُ ( دس ساُ اًذاصي هَزَس داالًدذس ) – ‪ K91‬وٌسداوسَس دٍس‬
‫زٌذ ساسسگشد‬

‫ب – ًطاى دادى ًَع وٌساور ‪ :‬دس هذاسّاي فشهاى وٌساور تاص ( تسسِ ضًَذُ يا ‪ ) NO‬تا اػذاد( ‪ )4 , 3‬وٌساور تسسِ ( تاص ضًَذُ يا ‪ ) NC‬تا اػدذاد‬
‫( ‪ً) 2 , 1‬طاى دادُ هي ضًَذ ‪ .‬دس زيغِ ّاي ووىي وٌساوسَس اص اػذاد ‪ 2‬سلوي تِ ايي هٌظَس اسسفادُ هي ضَد وِ اػذاد يىاى ًطاى دٌّذُ حالر وداس‬
‫وٌساور ٍ اػذاد دّگاى ضواسُ سديف وٌساور سا ًطاى هي دٌّذ ‪ .‬هثال ‪ :‬وٌساور ‪ 24 ٍ23‬تِ هؼٌاي وٌساور دٍم تاص هي تاضذ ‪.‬‬

‫‪7‬‬

‫‪WWW.MOHANDES.ORG‬‬
‫دس خذٍل صيش ًوًَِ اي اص واستشد اػذاد دس وٌاس ػالهر ضسسي ّا آٍسدُ ضذُ اسر ‪:‬‬

‫عدد كد‬ ‫عالهت‬ ‫عدد كد‬ ‫عالهت‬ ‫عدد كد‬ ‫عالهت‬ ‫عدد كد‬ ‫عالهت‬

‫‪10‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪01‬‬

‫‪20‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪02‬‬

‫‪21‬‬

‫‪30‬‬ ‫‪03‬‬

‫وذّاي ايي خذٍل تشاي ًطاى دادى زؼذاد زيغِ ّاي تاص ٍ تسسِ تىاس هي سٍد ‪ .‬ػذد دّگاى زؼذاد زيغِ تاص ( اسساسذ ) ٍ ػذد يىاى زؼذاد زيغِ تسسِ‬
‫(اسسَج ) سا ًطاى هي دّذ ‪ .‬هثال ضسسي تا وذ ‪ 21‬داساي دٍ زيغِ اسساسذ ٍ يه زيغِ اسسَج اسر يا ضسسي تا وذ ‪ 33‬داساي ‪ ُ3‬زيغِ تسسِ ٍ تذٍى‬
‫زيغِ تاص اسر ‪.‬‬

‫دس ضىل صيش واستشد اػذاد دس ضواسُ گزاسي وٌساوسْاي تيوسال ٍ زايوش آٍسدُ ضذُ اسر ‪:‬‬

‫‪WWW.MOHANDES.ORG‬‬

‫‪ ‬زؼذاد وٌساوسْاي ووىي دس يه وٌساوسَس تِ يىي اص سٍضْاي صيش سٍي خالن آى ثثر هي ضَد ‪:‬‬
‫‪ - 1‬ػالهر ‪( O‬تشاي زيغِ تسسِ ) ٍ ػالهر ‪ ( S‬تشاي زيغِ تاص ) تىاس هي سٍد ‪ .‬هثال ‪ :‬هفَْم ػثاسذ )‪ (1S+3O‬سٍي خالن وٌساوسَس ايي اسر وِ‬
‫دس ايي وٌساوسَس ‪ 1‬زيغِ تاص ٍ ‪ 3‬زيغِ تسسِ ٍخَد داسد ‪.‬‬
‫‪ – 2‬ػالهر ‪( NC‬تشاي زيغِ تسسِ ) ٍ ػالهر ‪ ( NO‬تشاي زيغِ تاص ) تىاس هي سٍد ‪ .‬هثال ‪ :‬هفَْم ػثاسذ )‪ (2NO+1NC‬سٍي خالن وٌساوسَس‬
‫ايي اسر وِ دس ايي وٌساوسَس ‪ 2‬زيغِ تاص ٍ ‪ 1‬زيغِ تسسِ ٍخَد داسد ‪.‬‬
‫‪ – 3‬ثثر زؼذاد وٌساوسْا دس وٌاس زيح وٌساوسَس تِ ايي غَسذ وِ يه ػذد دٍ سلوي دس وٌاس زيح ًَضسِ هي ضَد وِ سلن اٍل اص سور چح زؼذاد زيغِ‬
‫ّاي تاص ٍ سلن دٍم زؼذاد زيغِ ّاي تسسِ سا ًطاى هي دّذ ‪ .‬هثال ‪ :‬دس وٌساوسَس تا زيح ) ‪ (Typ LS17.13‬يه وٌساور تاص ٍ سِ وٌساور تسسِ‬
‫ٍخَد داسد ‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫‪WWW.MOHANDES.ORG‬‬
‫اًَاع ًقشِ‬
‫‪ – 1‬نقشه فني ( نقشه تك خطي ) ‪:‬‬
‫ايي ًمطِ يه ديذ ولي دس تاسُ زاسيساذ هَسد ًظش تِ تيٌٌذُ هي دّذ ٍ خضئياذ دس آى ًطاى دادُ ًويضَد ‪ .‬دس ًمطِ صيش ضواي فٌي يده زاسيسداذ‬
‫الىسشيىي آهذُ اسر وِ دس ايي ًمطِ ‪ ،‬ساتغِ تيي هػشف وٌٌذُ ّا ‪ ،‬هاضيي واس ‪ ،‬ضثىِ زغزيِ ‪ٍ ،‬سايل فشهاى ٍ ‪ ...‬تا ّن ًطاى دادُ ضذُ اسدر ‪ .‬هدي‬
‫زَاى زؼذاد ٍ ًَع هَزَسّا ٍ يا دسسگاّْاي ديگش سا زطخيع داد ‪ .‬اها اص سٍي ايي ًمطِ ًويزَاى تِ عشيمِ ساُ اًذاصي هَزَسّا يا عشص واس هدذاس خدي‬
‫تشد ‪.‬‬

‫‪ – 2‬نقشه مسير جريان ‪:‬‬


‫يىي اص هْوسشيي ًمطِّايي وِ دس هذاساذ وٌساوسَسي تىاس هيسٍد ‪ً ،‬مطِ هسيش خشياى اسر ‪ .‬ايي ًمطِ زوام ازػاالذ الىسشيىدي تديي دسدسگاّْاي‬
‫هَخَد دس يه خشٍطُ سا ًطاى هيدّذ ‪ .‬ايي ًمطِ ػالٍُ تش اسسفادُ دس هًَساط ‪ ،‬تشاي ػية ياتي هذاس ًيض تسياس هفيذ اسر ‪ .‬دس هذاساذ وٌساوسَسي ًمطِ‬
‫هسيش خشياى تِ دٍ لسور لذسذ ٍ فشهاى زمسين هيضَد ‪ .‬هذاس لذسذ لسوسي اص هذاس اسر وِ خشياى هػشف وٌٌدذُ اص آى ػثدَس ودشدُ ٍ ازػداالذ‬
‫الصم تيي ضثىِ ٍ هػشف وٌٌذُ سا ًطاى هي دّذ ‪ّ .‬ش هسيش ػوَدي ػثَس خشياى تا يه ضواسُ هطخع هي ضَد وِ ايي ضواسُ دس صيدش ايدي هسديش‬

‫‪WWW.MOHANDES.ORG‬‬
‫ًَضسِ هي ضَد ‪ .‬هي زَاى ضواسُ گزاسي هسيش خشياى سا تِ زشزية اص لذسذ تِ فشهاى اًدام داد يا ايٌىِ هذاس لذسذ تا اػذاد يه سلوي ٍ هذاس فشهاى تا‬
‫ضواسُ ّاي دٍ سلوي اًدام داد ‪ .‬دس ًمطِ فشهاى ‪ ،‬ازػاالذ هشتَط تِ سيسسوْاي فشهاى دٌّذُ ٍ سازثاط آًْا تا ّن ًطاى دادُ هيضَد ‪ .‬تشاي زشسدين‬
‫ًمطِ ّاي هسيش خشياى تايذ زوام هسيشّاي ػثَس خشياى سا تػَسذ ػوَدي ٍ تذٍى زماعغ سسن ًوَد ‪ .‬ضىل صيش ًمطِ لذسذ ٍ فشهاى ساُ اًذاصي يه‬
‫خشثميل سمفي هدْض تِ زشهض ّيذسٍليىي سا ًطاى هي دّذ ‪.‬‬

‫‪9‬‬

‫‪WWW.MOHANDES.ORG‬‬
‫سٍش ديگش ضواسُ گزاسي هسيش خشياى سسن ًمطِ دس يه وادس تػَسذ صيش اسر ‪ .‬دس ايي ًمطِ وادس داساي زمسين تٌذي دس حاضديِ خدَد اسدر ودِ‬
‫ّواًٌذ خذٍل هطخػاذ هي زَاى هَلؼير ّش ػٌػش سا زؼييي وشد ‪.‬‬

‫‪WWW.MOHANDES.ORG‬‬
‫آدرس دهي در نقشه مسير جريان ‪ :‬آدسس دّي ػثاسذ اسر اص زؼييي هحل دليك اخضاي هذاس زَسظ اػذاد تدِ گًَدِ اي ودِ تسدَاى تشاحسدي‬
‫اخضاي هشزثظ تا ّن سا هطخع ًوَد ‪ .‬آدسس دّي دس چٌذ تخص اًدام هي ضَد وِ هْوسشيي آًْا ػثاسزٌذ اص ‪:‬‬
‫‪ – 1‬آدسس دّي زيغِ ّاي وٌساوسَس ‪ :‬دس هذاس فشهاى صيش تَتيي ّش وٌساوسَس خذٍلي سسن ضذُ اسر وِ تشاي زؼييي زؼذاد زيغِ ّاي اسسفادُ ضذُ ايدي‬
‫وٌساوسَس ٍ هطخع وشدى هحل آًْا دس هذاس تىاس هي سٍد ‪ .‬دس ايي خذٍل وٌساوسْاي لذسذ تا ػالهر ‪ ، H‬وٌساوسْداي تداص فشهداى تدا ػالهدر ‪، S‬‬
‫وٌساوسْاي تسسِ فشهاى تا ػالهر ‪ ٍ O‬وٌساوسْاي خالس دٌّذُ تا ػالهر ‪ً W‬طاى دادُ هي ضًَذ ‪.‬‬

‫هثال ‪ :‬خذٍل صيش دس هسيش خشياى ضواسُ ‪ً 6‬مطِ فَق تِ چِ هفَْهي هي تاضذ ؟‬
‫خاسخ ‪ :‬ايي خذٍل هطخع هي وٌذ وِ وٌساوسَس ‪ C1‬داساي سِ زيغِ لذسذ اسسفادُ ضذُ دس هسيش خشياى ضدواسُ ‪ ، 3‬دٍ زيغدِ تداص‬
‫فشهاى اسسفادُ ضذُ دس هسيشّاي ‪ ٍ 14 ٍ 6‬يه زيغِ تسسِ فشهاى اسسفادُ ضذُ دس هسيش ‪ 12‬هي تاضذ ‪.‬‬

‫سٍش ديگشي ًيض تشاي آدسس دّي زيغِ ّاي يه وٌساوسَس ٍخَد داسد ‪ .‬تشاي ايٌىاس صيدش تدَتيي وٌسداوسَس‬
‫زيغِ ّاي اسسفادُ ضذُ اص آى سا سسن وشدُ ٍ دس وٌاس ّش زيغِ ضواسُ هسيش خشياًي سا ودِ آى زيغدِ اسدسفادُ‬
‫ضذُ اسر هي ًَيسٌذ ‪ .‬هاًٌذ ضىل صيش ‪:‬‬

‫‪11‬‬

‫‪WWW.MOHANDES.ORG‬‬
‫‪ – 2‬آدسس دّي تَتيي وٌساوسْا ‪ :‬هَلؼير ٍ هحل تَتيي وٌساوسَس يا سلِ هشتَط تِ ّش وٌساور دس هذاس فشهاى ‪ ،‬زَسظ ػذدي وِ دس يه خشاًسض ٍ صيدش‬
‫حشٍف هطخػِ وٌساور ًَضِ ضذُ اسر ‪ ،‬زؼييي هي گشدد ‪ .‬دس ضىل صيش ػذد )‪ (12‬هطخع هي وٌذ وِ تَتيي ايي وٌساور تسسِ دس هسيش خشيداى‬
‫ضواسُ ‪ 12‬لشاس داسد ‪.‬‬

‫‪ – 3‬ضواسُ گزاسي سيوْا ‪ :‬سيوْايي وِ تشاي ازػال تيي زشهيٌالْاي دسسگاّْاي هَخَد دس هذاس فشهاى تىاس هي سًٍدذ ٍ لغدغ ضدذگي ّدن ًذاسًدذ‬

‫ًطاى دادُ هي ضدًَذ ‪ .‬ػدذد ‪ 141‬تدِ هؼٌدي‬ ‫زَسظ يه ػذد تٌام ػذد خساًسيل يا ػذد هىاى هطخع هي ضًَذ ‪ .‬ايي ضواسُّا تػَسذ‬
‫سين ضواسُ ‪ 1‬دس هسيش خشياى ضواسُ ‪ 14‬اسر ‪ .‬ايي ضواسُ ّا زَسظ خالوْاي وَچىي سٍي سيوْا هطخع هي ضًَذ‪ .‬سٍش ضواسُ گزاسي تدِ ايدي‬
‫غَسذ اسر وِ اتسذا تايذ ٍسايلي سا وِ دس دٍ هحل هسفاٍذ زاتلَ ًػة هي ضًَذ (هثال خاسج ٍ داخل زاتلَ ) هطخع وشد سدس سين هدشزثظ وٌٌدذُ‬
‫آًْا سا ضواسُ گزاسي وشد ‪ .‬ضواسُ گزاسي سيوْا اص خاييي تِ تاال ٍ اص چح تِ ساسر اًدام هي ضًَذ ‪.‬‬

‫‪ – 4‬ضواسُ گزاسي زشهيٌالْا ‪ :‬دس يه زاتلَ وٌسشل تشخي اص ٍسايل خاسج زاتلَ ًػة هي ضَد ‪ .‬زشهيٌالْا ٍظيفِ اسزثاط تيي ػٌاغش خاسج زاتلَ تا ػٌاغدش‬
‫داخل آى سا تؼْذُ داسًذ ‪ .‬زشهيٌالْا سٍي سيوْاي ضواسُ گزاسي ضذُ لشاس هي گيشًذ ‪ .‬تشاحسي هي زَاى خس اص ضواسُ گزاسي سيوْا ‪ ،‬زشهيٌالْا سا ّدن‬
‫ضواسُ گزاسي وشد ٍ تِ ووه آى ًمطِ خاسخي ٍ زشهيٌالْاي زاتلَ سا سسن ًوَد ‪ .‬هثال دس ضىل صيش سين ضواسُ ‪ 141‬تِ دٍ عشف زشهيٌدال ضدواسُ ‪26‬‬
‫ٍغل ضذُ اسر ‪ .‬ضواسُ گزاسي زشهيٌالْا تِ زشزية اص چح تِ ساسر ٍ اص خاييي تِ تاال اًدام هي ضَد ‪.‬‬

‫‪WWW.MOHANDES.ORG‬‬

‫‪11‬‬

‫‪WWW.MOHANDES.ORG‬‬
‫فهرست دستگاهها ‪ :‬تؼذ اص زشسين ًمطِ هسيش خشياى تايذ فْشسسي اص زوام دسسگاّْاي تىاس سفسِ دس زاسيساذ الىسشيىي هدَسد ًظدش تدِ ّودشاُ‬
‫هطخػاذ فٌي ‪ ،‬حشٍف هطخػِ ‪ ،‬زيح ‪ ،‬هحل ًػة ٍ ‪ ...‬دس خذٍلي هطاتِ صيش زْيِ ًوَد ‪.‬‬

‫‪WWW.MOHANDES.ORG‬‬

‫‪ – 3‬نقشه سيمها يا نقشه خارجي ‪:‬‬


‫تشاي هطخع وشدى دسسگاّْاي الىسشيىي هاًٌذ هَزَس ‪ ،‬هيىشٍ سَئيچ ‪ ،‬ضسسي ٍ ‪ ...‬وِ خاسج اص زاتلَ فشهاى ًػة هي ضًَذ ٍ ًحَُ سين وطي آًْا‬
‫اص ًمطِ خاسخي اسسفادُ هي ضَد ‪ .‬ايي ًمطِ هْوسشيي ًمطِ تشاي هًَساط زاسيساذ الىسشيىي اسر ٍ دس آى ٍسايل خاسخي دس وٌاس زشهيٌالْايي وِ تايذ‬
‫تِ آى ٍغل ضًَذ ‪ ،‬زشسين هي ضًَذ ‪ .‬تشاي سادگي زه زه سيوْاي هشزثظ تِ ٍسايل خاسخي سسن ًوي ضًَذ ٍ فمظ تِ يه خظ وِ سٍي آى زؼذاد‬
‫سيوْا دسج هي ضَد اوسفاء هي ضَد ‪ .‬دس خػَظ ضواسُگزاسي زشهيٌالْا دس ايي ًمطِ تايذ گفر وِ اػذاد خاييي ضواسُ ّش زشهيٌال اص چح تِ ساسر ٍ‬
‫اػذاد تااليي ضواسُ ّش سين اسر وِ دس ًمطِ هسيش خشياى ضواسُ گزاسي ضذُ اسر ‪.‬‬

‫‪ – 4‬نقشه مونتاژ ‪:‬‬


‫ايي ًمطِ تشاي هًَساط ٍسايل الىسشيىي ّش سيسسن ٍ سين تٌذي آًْا تىاس هي سٍد ‪ .‬تشاي زشسين ًمطِ هًَساط ‪ ،‬ضىل ظاّشي ّش يه اص دسدسگاّْا سا‬
‫تا دسًظش گشفسي هحل ًػة آًْا دس داخل زاتلَ ٍ ازػاالذ داخلي تيي آًْا سسن هي ضَد ‪ٍ .‬سايل سسن ضذُ دس ايي ًمطِ تايذ تِ گًَدِاي تاضدٌذ ودِ‬
‫‪12‬‬

‫‪WWW.MOHANDES.ORG‬‬
‫زشهيٌالْاي آًْا تْوشاُ ضواسُ ّش يه ًيض سسن ضَد ‪ .‬تشاي خلَگيشي اص ضلَغي ًمطِ تشخي اص سيوْا لغغ ضذُ ٍ دس هحل لغغ ضذگي آدسس ازػدال‬
‫آى ًَضسِ هي ضَد ‪.‬‬

‫‪ – 5‬نقشه ترمينالها ‪:‬‬


‫ايي ًمطِ زشو ية دٍ ًمطِ خاسخي ٍ هًَساط اسر وِ دس آى فمظ زشهيٌالْاي زاتلَ فشهاى تْوشاُ سديوْاي ٍسٍدي ٍ خشٍخدي تدِ آًْدا زشسدين ضدذُ ‪،‬‬
‫ضواسُگزاسي هيضًَذ ‪ .‬سٍي ّش يه اص سيوْاي ٍسٍدي ٍ خشٍخي تِ زشهيٌالْا ‪ ،‬هحل ازػال سش ديگش آى ٍ ًيض ًوشُ ّش سين ًَضسِ هي ضَد ‪.‬‬

‫سٍش ديگش سسن ًمطِ زشهيٌالْا اسسفادُ اص خذٍل صيش اسر ‪ .‬دس ايي خذٍل سيوْاي ٍسٍدي ٍ خشٍخي تِ زشهيٌالْا ‪ ،‬همػذ آًْا ‪ ،‬خٌس ٍ سغح همغغ‬
‫ّشيه ثثر هي ضَد ‪ .‬دس ايي سٍش ّش ضاخِ زشهيٌال تا حشف ‪ ٍ x‬ضواسُ ضاخِ دس وٌاس آى هطخع هي ضَد ‪ .‬هاًٌذ ًَاس زشهيٌال ‪ X3‬دس خذٍل صيش‪:‬‬

‫ًَع ٍ ًورُ سين هتصل شدُ بِ ترهيٌال‬ ‫هقصد سين خرٍجي‬ ‫هقصد سين ٍرٍدي‬
‫‪NYM- 14×1.5‬‬

‫‪NYM- 15×1.5‬‬

‫ًَار ترهيٌال ٍ شوارُ‬


‫‪NY - 1×4‬‬

‫شوارُ هحل‬ ‫ّاي آى‬ ‫شوارُ هحل‬


‫عالهت ٍسيلِ‬ ‫عالهت ٍسيلِ‬
‫اتصال بِ ٍسيلِ‬ ‫‪X1‬‬ ‫اتصال بِ ٍسيلِ‬

‫*‬ ‫‪L1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪F1‬‬ ‫‪1‬‬


‫*‬ ‫‪L2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪F2‬‬ ‫‪1‬‬
‫*‬ ‫‪L3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪F3‬‬ ‫‪1‬‬
‫*‬ ‫‪N‬‬ ‫‪N‬‬ ‫‪K1‬‬ ‫‪A2‬‬

‫*‬ ‫‪PE‬‬ ‫‪PE‬‬

‫‪4‬‬
‫‪WWW.MOHANDES.ORG‬‬ ‫‪M1‬‬ ‫‪U1‬‬
‫‪5‬‬
‫‪F5‬‬ ‫‪2‬‬
‫*‬ ‫‪6‬‬
‫*‬ ‫‪M1‬‬ ‫‪V1‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪F5‬‬ ‫‪4‬‬

‫*‬ ‫‪M1‬‬ ‫‪W1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪F5‬‬ ‫‪6‬‬

‫*‬ ‫‪M1‬‬ ‫‪PE‬‬ ‫‪PE‬‬

‫*‬ ‫‪S1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪F5‬‬ ‫‪96‬‬

‫*‬ ‫‪S1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪K1‬‬ ‫‪13‬‬

‫*‬ ‫‪S2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪K1‬‬ ‫‪14‬‬

‫*‬ ‫‪S3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪K2‬‬ ‫‪41‬‬

‫*‬ ‫‪S3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪K2‬‬ ‫‪14‬‬

‫*‬ ‫‪S2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪K1‬‬ ‫‪41‬‬

‫*‬ ‫‪H2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪K1‬‬ ‫‪24‬‬

‫*‬ ‫‪H3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪K2‬‬ ‫‪24‬‬

‫*‬ ‫‪H1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪K2‬‬ ‫‪32‬‬

‫*‬ ‫‪H1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪N‬‬

‫*‬ ‫‪PE‬‬ ‫‪PE‬‬

‫‪ – 6‬نقشه حقيقي ‪:‬‬


‫اگش ًمطِ هًَساط ٍ خاسخي تػَسذ واهل تْوشاُ ػالهر اخسػاسي ػٌاغش سسن ضًَذ ًسيدِ آى ًمطِ حميمي خَاّذ تَد ‪ .‬اص سٍي ايدي ًمطدِ تسدخسي‬
‫هي زَاى اغَل واس هذاس سا دسن ًوَد ‪ .‬تِ ّويي دليل اهشٍصُ ووسش اص ايي ًمطِ اسسفادُ هيضَد ‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫‪WWW.MOHANDES.ORG‬‬
‫ًقشِ كشي برق بر اساس استاًدارد آهريكايي ( ‪) ANSI‬‬
‫ًمطِ وطي تىوه اسساًذاسد آهشيىايي زفاٍزْاي اساسي تا ًمطِ وطي تا اسساًذاسد آلواًي داسد ‪ .‬هْوسشيي زفاٍذ آًْا ػالٍُ تش ػالئن اخسػاسي افمي‬
‫سسن ضذى هسيش خشياًْا ) ‪ (LADER‬دس اسساًذاسد آهشيىايي اسر ‪ .‬هْوسشيي ػالئن ايي اسساًذاسد دس خذٍل صيش آٍسدُ ضذُ اًذ ‪:‬‬

‫ترجوِ‬ ‫شرح التيي‬ ‫عالهت‬ ‫ترجوِ‬ ‫شرح التيي‬ ‫عالهت‬

‫وٌساور‬ ‫‪Normally‬‬ ‫زيغِ تاص‬ ‫‪Time delay‬‬


‫تاص‬ ‫‪open‬‬ ‫زايوش‬ ‫‪closing‬‬

‫وٌساور‬ ‫‪Normally‬‬ ‫زيغِ تسسِ‬ ‫‪Time delay‬‬


‫تسسِ‬ ‫‪closed‬‬ ‫زايوش‬ ‫‪opening‬‬

‫‪Disconnect‬‬ ‫لغغ وٌٌذُ‬ ‫‪Circuit‬‬


‫سَور‬
‫‪device‬‬ ‫هذاس‬ ‫‪breaker‬‬

‫تَتيي‬ ‫‪Coils or‬‬ ‫فيَص‬ ‫‪Fuse‬‬


‫‪solenoids‬‬

‫وليذ‬ ‫چشاؽ‬
‫‪Flow‬‬ ‫‪Lamp‬‬
‫ضٌاٍس‬ ‫سيگٌال‬
‫ضسسي‬
‫ّاي‬ ‫‪Push button‬‬ ‫زشهَسساذ‬ ‫‪Temperature‬‬
‫فطاسي‬
‫وليذ زاتغ‬
‫‪Pressure‬‬
‫‪WWW.MOHANDES.ORG‬‬
‫وليذ واسدي‬ ‫‪Knife‬‬
‫فطاس‬
‫وليذ زاتغ‬
‫فطاس‬ ‫‪Liquid‬‬ ‫وليذّا‬ ‫‪Switches‬‬
‫سٍغي‬
‫لغغ وٌٌذُ‬
‫هحذٍد‬ ‫‪Overload‬‬
‫‪Limit‬‬ ‫اضافِ تاس‬
‫وٌٌذُ ّا‬ ‫‪devices‬‬
‫(تيوسال)‬

‫هثال ‪ : 1‬هذاس ضىل صيش هشتَط تِ ساُ اًذاصي خَدواس يه هَزَس زَسظ وليذ ضٌاٍس اسر ‪ .‬ايي هَزَس زَسظ يه سلِ تيوسال دس تشاتش اضافِ تاس حفاظر‬
‫ضذُ اسر ‪.‬‬

‫هثال ‪ : 2‬دس هذاس صيش تا تسسِ ضذى وليذ ‪ s‬تَتيي سلِ هغٌاعيس ضذُ ٍ زيغِ ّاي آى زغييش ٍضؼير هي دٌّذ ‪ .‬زيغِ ‪ ICR1‬تسسِ ضذُ ٍ الهح لشهض (‬
‫‪ ) R‬سٍضي هي ضَد ‪ .‬زيغِ ‪ ICR2‬تاص ضذُ ٍ الهح سثض ) ‪( G‬خاهَش هي ضَد ‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫‪WWW.MOHANDES.ORG‬‬
‫هثال ‪ : 3‬دس ضىلْاي صيش واستشد سادُاي اص هذاسّاي ساُ اًذاصي سا هطاّذُ هي وٌيذ ‪.‬‬

‫‪WWW.MOHANDES.ORG‬‬

‫هثال ‪ : 4‬دس ضىل صيش ساُ اًذاصي يه هَزَس تىوه وٌساوسَس وٌسشل اص يه هحل ًطاى دادُ ضذُ اسر ‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫‪WWW.MOHANDES.ORG‬‬
‫هثال ‪ : 5‬هذاس صيش ساُ اًذاصي يه هَزَس تػَسذ وٌسشل اص دٍ هحل سا ًطاى هي دّذ ‪.‬‬

‫‪WWW.MOHANDES.ORG‬‬

‫هثال ‪ : 6‬ضىل صيش هذاس لذسذ ساُ اًذاصي يه هَزَس تىوه هماٍهر ساُاًذاص دس هسيش اسسازَس هي تاضذ ‪:‬‬

‫‪16‬‬

‫‪WWW.MOHANDES.ORG‬‬
‫تحليل هدار ( ًقشِ خَاًي ) ‪:‬‬
‫هؼشفي ػٌاغش تىاس سفسِ ‪ً ،‬حَُ واس هذاس ٍ ضشح ٍظايف ّشيه اص ػٌاغش هذاس اص هْوسشيي هثاحثي اسر وِ دس ايي تخص تِ آى خشداخسِ هي ضَد ‪ .‬تا‬
‫روش يه هثال ايي هَضَع ضشح دادُ هي ضَد ‪.‬‬

‫ايي هذاس تشاي ساُ اًذاصي دٍ الىسشٍهَزَس سِ فاص عشاحي ضذُ اسر وِ هَزَس ‪ m2‬لثل اص هَزَس ‪ m1‬ساُاًذاصي هي ضَد ‪ .‬هدذاس فشهداى زَسدظ يده‬
‫زشاًسفَسهازَس واٌّذُ تٌام ‪ m1‬زغزيِ هي ضَد ‪.‬‬
‫دسسَس واس هذاس ‪:‬‬
‫‪ – 1‬تشاي سٍضي ضذى هَزَس ‪ m2‬ضسسي ‪ b2‬سا فطاس دّيذ ‪ .‬هَزَس ‪ m3‬تؼذ گزضر صهاًي وِ دس زايوش ‪ d1‬زٌظين ضذُ اسر تػَسذ خَدواس سٍضي‬
‫خَاّذ ضذ ‪.‬‬
‫‪WWW.MOHANDES.ORG‬‬ ‫‪ – 2‬تشاي خاهَش ضذى هَزَسّا ضسسي ‪b1‬سا فطاس دّيذ ‪.‬‬
‫‪ – 3‬دس غَسذ اضافِ تاس ضذى هَزَس ‪ m2‬تيوسال ‪ e3‬ػول وشدُ ٍ هذاس فشهاى سا لغغ هي وٌذ ‪ .‬اگش هَزَس ‪ m3‬اضافِ تداس ضدَد تيوسدال ‪ e5‬ػودل‬
‫وشدُ ٍ فمظ ايي هَزَس سا لغغ هي وٌذ ‪.‬‬
‫ليست ٍسايل‬

‫عالهت‬ ‫عالهت‬
‫رديف‬

‫رديف‬
‫ٍظيفِ‬ ‫ًام ٍسيلِ‬ ‫ٍظيفِ‬ ‫ًام ٍسيلِ‬
‫ٍسيلِ‬ ‫ٍسيلِ‬

‫حفاظر هذاس لذسذ‬


‫واّص ٍلساط تشاي زغزيِ هذاس‬ ‫زشاًسفَسهازَس‬
‫هَزَس ‪ m3‬دس تشاتش‬ ‫فيَص سِ فاص‬ ‫‪e4‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪M1‬‬ ‫‪1‬‬
‫فشهاى‬ ‫واٌّذُ‬
‫ازػال وَزاُ‬
‫سٍضي وشدى هَزَس ‪m2‬‬ ‫وٌساوسَس اغلي‬ ‫‪C1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫ساُ اًذاصي هىاًيىي دسسگاُ‬ ‫هَزَس سِ فاص‬ ‫‪M2‬‬ ‫‪2‬‬
‫سٍضي وشدى هَزَس ‪m3‬‬ ‫وٌساوسَس اغلي‬ ‫‪C2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫ساُ اًذاصي هىاًيىي دسسگاُ‬ ‫هَزَس سِ فاص‬ ‫‪M3‬‬ ‫‪3‬‬
‫خاهَش وشدى هذاس‬ ‫حفاظر هذاس لذسذ هَزَس ‪m2‬‬
‫ضسسي اسسَج‬ ‫‪b1‬‬ ‫‪13‬‬ ‫فيَص سِ فاص‬ ‫‪e1‬‬ ‫‪4‬‬
‫فشهاى‬ ‫دس تشاتش ازػال وَزاُ‬
‫حفاظر زشاًسفَسهازَس‪ m1‬دس‬
‫سٍضي وشدى هذاس فشهاى‬ ‫ضسسي اسساسذ‬ ‫‪b2‬‬ ‫‪11‬‬ ‫فيَص دٍ فاص‬ ‫‪e2‬‬ ‫‪5‬‬
‫تشاتش ازػال وَزاُ ٍ اضافِ تاس‬
‫سٍضي وشدى هَزَس ‪m3‬‬
‫حفاظر هذاس لذسذ هَزَس ‪m2‬‬
‫تؼذ اص سدشي ضذى صهاى‬ ‫زايوش‬ ‫‪d1‬‬ ‫‪12‬‬ ‫سلِ تيوسال‬ ‫‪e3‬‬ ‫‪6‬‬
‫دس تشاتش اضافِ تاس‬
‫زٌظين ضذُ‬

‫‪17‬‬

‫‪WWW.MOHANDES.ORG‬‬
‫ًكتِ ‪ :‬زَخِ داضسِ تاضيذ وِ دس ايي خذٍل تايذ هطخػاذ فٌي ٍسايل ّن ليذ ضَد ‪.‬‬

‫اًدازُ ّاي ٍسايل هطابك استاًدارد ‪DIN‬‬

‫‪WWW.MOHANDES.ORG‬‬

‫‪18‬‬

‫‪WWW.MOHANDES.ORG‬‬
WWW.MOHANDES.ORG

19

WWW.MOHANDES.ORG
WWW.MOHANDES.ORG

21

WWW.MOHANDES.ORG
WWW.MOHANDES.ORG

21

WWW.MOHANDES.ORG
WWW.MOHANDES.ORG

22

WWW.MOHANDES.ORG
WWW.MOHANDES.ORG

23

WWW.MOHANDES.ORG
WWW.MOHANDES.ORG

24

WWW.MOHANDES.ORG
WWW.MOHANDES.ORG

25

WWW.MOHANDES.ORG
WWW.MOHANDES.ORG

26

WWW.MOHANDES.ORG
WWW.MOHANDES.ORG

27

WWW.MOHANDES.ORG
WWW.MOHANDES.ORG

28

WWW.MOHANDES.ORG
WWW.MOHANDES.ORG

29

WWW.MOHANDES.ORG

You might also like