Autor: dr hab. inż. A. Redmer - 28.09.

2022
Ładunkoznawstwo (materiały wykładowe)

Ładunkoznawstwo

Podstawy fizyki przewozu ładunków

Politechnika Poznańska Adam Redmer

Poznań, ul. Piotrowo 3, pokój 706BM
WILiT IT
Tel. 61 665 21 29
Zakład Systemów Transportowych E-mail: adam.redmer@put.poznan.pl
WWW: www.dts.put.poznan.pl

Masa a ciężar
Politechnika Poznańska
Politechnika Poznańska

MASA (m): miara ilości substancji

(zależy od liczby drobin,
z których zbudowane jest ciało) – skalar [kg]

CIĘŻAR (Q): siła z jaką dana masa

jest przyciągana grawitacyjnie – wektor [N]
Zgodnie z II zasadą dynamiki Newtona:

Q=m·g
gdzie g – przyspieszenie ziemskie = 9.81 [m/s2]
Adam Redmer / Ładunkoznawstwo: Podstawy fizyki przewozu ładunków2

Politechnika Poznańska 1
Autor: dr hab. inż. A. Redmer - 28.09.2022
Ładunkoznawstwo (materiały wykładowe)

Masa a ciężar
Politechnika Poznańska
Politechnika Poznańska

Adam Redmer / Ładunkoznawstwo: Podstawy fizyki przewozu ładunków3 Źródło WIKIPEDIA

Środek ciężkości
Politechnika Poznańska
Politechnika Poznańska

ŚRODEK CIĘŻKOŚCI (C): punkt,

w którym przyłożona jest
wypadkowa sił ciężkości danego ciała
(dla ciała znajdującego się w jednorodnym polu grawitacyjnym
środek ciężkości pokrywa się ze środkiem masy)
Położenie s środka ciężkości n mas i:
𝒏 𝒏

𝑪𝒔 𝒎 𝒊 · 𝒙𝒊 𝒎𝒊
𝒊 𝟏 𝒊 𝟏
gdzie mi – masa i [kg]; xi – współrzędna x masy i [m]
Adam Redmer / Ładunkoznawstwo: Podstawy fizyki przewozu ładunków4
CoG – Centre of Gravity

Politechnika Poznańska 2
Autor: dr hab. inż. A. Redmer - 28.09.2022
Ładunkoznawstwo (materiały wykładowe)

Środek ciężkości
Politechnika Poznańska
Politechnika Poznańska

Adam Redmer / Ładunkoznawstwo: Podstawy fizyki przewozu ładunków5

Siła
Politechnika Poznańska
Politechnika Poznańska

SIŁA (F): dowolna przyczyna fizyczna,

której skutkiem jest zmiana warunków ruchu,
spoczynku lub odkształcenia ciała materialnego
służąca jako miara oddziaływań między
ciałami i polami – wektor [N]
Rodzaje sił (przykładowe):
• bezwładności • reakcji
• ciężkości • sprężystości
• nacisku • tarcia
• oporu • wyporu
Adam Redmer / Ładunkoznawstwo: Podstawy fizyki przewozu ładunków6

Politechnika Poznańska 3
Autor: dr hab. inż. A. Redmer - 28.09.2022
Ładunkoznawstwo (materiały wykładowe)

Siła
Politechnika Poznańska
Politechnika Poznańska

SIŁA BEZWŁADNOŚCI (Fb): przeciwstawia się

zmianom prędkości ciała (przyspieszania,
hamowania, zmiana kierunku ruchu – siła
odśrodkowa) – wektor skierowany przeciwnie
do kierunku przyspieszenia [N]

Fb = – (m · a)
gdzie a – przyspieszenie / opóźnienie [m/s2]
Przeciętne wartości przyspieszenia w transporcie drogowym [m/s2]
wzdłużnego
poprzecznego pionowego
do przodu do tyłu
8 5 6 10
Adam Redmer / Ładunkoznawstwo: Podstawy fizyki przewozu ładunków7

Siła
Politechnika Poznańska
Politechnika Poznańska

SIŁA BEZWŁADNOŚCI:

https://edu.trans.eu/oko-na-eksperta/artykuly/zasady-zaladunku-pojazdow-i-mocowania-ladunkow/4
Adam Redmer / Ładunkoznawstwo: Podstawy fizyki przewozu ładunków8 DO POCZYTANIA

Politechnika Poznańska 4
Autor: dr hab. inż. A. Redmer - 28.09.2022
Ładunkoznawstwo (materiały wykładowe)

Siła
Politechnika Poznańska
Politechnika Poznańska

SIŁA TARCIA (T):

statycznego – równoważy siłę wypadkową
pozostałych sił działających na ciało,
ma jej kierunek, a zwrot przeciwny
dynamicznego – ma kierunek ruchu ciała,
zwrot przeciwny do kierunku ruchu

T = S lub D · N = S lub D · Q
gdzie  – współczynnik tarcia statycznego / dynamicznego [-]

Adam Redmer / Ładunkoznawstwo: Podstawy fizyki przewozu ładunków9

Siła
Politechnika Poznańska
Politechnika Poznańska

Maksymalna wartości współczynnika tarcia [-]

Skojarzenie materiałów Statycznego – S Dynamicznego – D
mata antypoślizgowa – drewno 0.8 0.6
metal – metal 0.2 0.15
drewno – drewno 0.5 0.35
drewno – stal 0.5 0.35
drewno – aluminium 0.4 0.3
sklejka – drewno 0.3 0.2
sklejka – tworzywo sztuczne 0.3 0.2
karton – drewno 0.5 0.35
folia termokurczliwa – stal 0.3 0.2
folia termokurczliwa – folia … 0.3 0.15
Adam Redmer / Ładunkoznawstwo: Podstawy fizyki przewozu ładunków10

Politechnika Poznańska 5
Autor: dr hab. inż. A. Redmer - 28.09.2022
Ładunkoznawstwo (materiały wykładowe)

Moment siły
Politechnika Poznańska
Politechnika Poznańska

MOMENT SIŁY (MO): względem punktu O

– iloczyn wektorowy siły F
oraz promienia wodzącego r,
o początku w punkcie O
i końcu w punkcie przyłożenia siły F [Nm]

MO = r · F

Adam Redmer / Ładunkoznawstwo: Podstawy fizyki przewozu ładunków11

Płaski dowolny układ sił

Politechnika Poznańska
Politechnika Poznańska

Płaski dowolny układ sił: układ sił leżących

w jednej płaszczyźnie o kierunkach
nieprzecinających się w jednym punkcie

Adam Redmer / Ładunkoznawstwo: Podstawy fizyki przewozu ładunków12

Politechnika Poznańska 6
Autor: dr hab. inż. A. Redmer - 28.09.2022
Ładunkoznawstwo (materiały wykładowe)

Płaski dowolny układ sił – równowaga

Politechnika Poznańska
Politechnika Poznańska

Warunkiem koniecznym i dostatecznym

równowagi płaskiego dowolnego układu sił jest
zerowanie się sum rzutów sił
na dwie nierównoległe (np. prostopadłe
w układzie prostokątnym) osie
leżące w płaszczyźnie działania sił
oraz
zerowanie się sumy momentów sił
względem dowolnie obranego punktu O,
leżącego na tej płaszczyźnie
Adam Redmer / Ładunkoznawstwo: Podstawy fizyki przewozu ładunków13

Płaski dowolny układ sił – równowaga

Politechnika Poznańska
Politechnika Poznańska

Równania równowagi
płaskiego dowolnego układu sił

𝐹 0 𝐹 0 𝑴𝒊𝑶 𝟎
𝒊 𝟏
gdzie Fix – rzut i-tej siły na oś X [N]
Fiy – rzut i-tej siły na oś Y [N]
MiO – moment i-tej siły względem punktu O [Nm]
Adam Redmer / Ładunkoznawstwo: Podstawy fizyki przewozu ładunków14

Politechnika Poznańska 7
Autor: dr hab. inż. A. Redmer - 28.09.2022
Ładunkoznawstwo (materiały wykładowe)

Płaski dowolny układ sił – równowaga

Politechnika Poznańska
Politechnika Poznańska

𝐹 𝐹 𝐹 0

𝐹 𝐹 𝐹 0
𝒏

𝑴𝒊𝑶 𝒂 · 𝑭𝒏 𝒂 · 𝑭𝟑 𝟎
𝒊 𝟏
Adam Redmer / Ładunkoznawstwo: Podstawy fizyki przewozu ładunków15

Płaski dowolny układ sił – równowaga

Politechnika Poznańska
Politechnika Poznańska

𝑴𝒊𝑶 𝒂 · 𝑸𝑷 𝟐𝒂 · 𝑸Ł 𝟑𝒂 · 𝑹𝑻 𝟎
𝒊 𝟏
Adam Redmer / Ładunkoznawstwo: Podstawy fizyki przewozu ładunków16

Politechnika Poznańska 8
Autor: dr hab. inż. A. Redmer - 28.09.2022
Ładunkoznawstwo (materiały wykładowe)

Płaski dowolny układ sił – NIErównowaga

Politechnika Poznańska
Politechnika Poznańska

We wzorach na poprzednich slajdach najważniejsze jest 0 (zero)!

Bo inaczej:

Adam Redmer / Ładunkoznawstwo: Podstawy fizyki przewozu ładunków17

Siły a bezpieczeństwo przewozu

Politechnika Poznańska
Politechnika Poznańska

Adam Redmer / Ładunkoznawstwo: Podstawy fizyki przewozu ładunków18

Politechnika Poznańska 9
Autor: dr hab. inż. A. Redmer - 28.09.2022
Ładunkoznawstwo (materiały wykładowe)

Siły a bezpieczeństwo przewozu

Politechnika Poznańska
Politechnika Poznańska

W efekcie działania sił:

 Mogą zostać przekroczone dopuszczalne naciski na osie
 Ładunek może się przesunąć
 Ładunek może się przewrócić
 Pojazd może stracić stateczność przy jeździe po łuku (na zakręcie)

Adam Redmer / Ładunkoznawstwo: Podstawy fizyki przewozu ładunków19

Podsumowanie
Politechnika Poznańska
Politechnika Poznańska

Adam Redmer / Ładunkoznawstwo: Podstawy fizyki przewozu ładunków20

Politechnika Poznańska 10
Autor: dr hab. inż. A. Redmer - 28.09.2022
Ładunkoznawstwo (materiały wykładowe)

Dziękuję za uwagę

Politechnika Poznańska Adam Redmer

Poznań, ul. Piotrowo 3, pokój 706BM
WILiT IT
Tel. 61 665 21 29, E-mail: adam.redmer@put.poznan.pl, WWW: www.dts.put.poznan.pl
Zakład Systemów Transportowych

Przebieg zajęć
Politechnika Poznańska
Politechnika Poznańska

 Masa
 Ciężar
 Siła
 Bezwładności
 Tarcia
 Moment siły
 Płaski dowolny układu sił
 Warunki równowagi

 Równania równowagi

 Siły a bezpieczeństwo przewozu

 Podsumowanie – co zabezpieczamy?

Adam Redmer / Ładunkoznawstwo: Podstawy fizyki przewozu ładunków22

Politechnika Poznańska 11
Autor: dr hab. inż. A. Redmer - 28.09.2022
Ładunkoznawstwo (materiały wykładowe)

Literatura
Politechnika Poznańska
Politechnika Poznańska

 Prochowski L., Żuchowski A.: Technika transportu ładunków.

WKiŁ, Warszawa, 2009
 Paluch S.: Mocowanie ładunków – vademecum kierowcy, załadowcy,
kontrolera i pracodawcy. SPh Credo, Piła, 2008
 Różycki M.: Vademecum mocowania ładunków w transporcie drogowym.
Redakcja „Towary niebezpieczne”, Mikołów, 2008

Adam Redmer / Ładunkoznawstwo: Podstawy fizyki przewozu ładunków23

Politechnika Poznańska 12