Kijkwijzer open monumentendag

Bekijk het gebouw goed. Loop er omheen en ga, als dat kan, ook naar binnen. Het is
handig om de vragen van tevoren door te nemen zodat je weet waar je extra op moet
letten.
Je kunt deze kijkwijzer uitprinten en ter plekke invullen!
LET OP: voor je verslag maak je een mooi doorlopend verhaal!!
Je kiest 2 gebouwen uit en een activiteit. Als je niet kan meedoen met een activiteit kies je een
derde gebouw uit.
De activiteit ga je beschrijven aan de hand van de volgende vragen:

1. Wat heb je gezien/ondernomen? Beschrijf in minimaal 5 zinnen.

Toen ik voor het poolcafé stond zag ik een mooi gebouw met glas-in-lood en dacht ik hoe
dit eigenlijk een café kon zijn maar van binnen was het compleet anders. Om in het café te
komen moest je een paar trappen omhoog. Toen ik in het café aankwam zag ik een mooie
ruimte waarvan je nooit gedacht zou hebben dat het ooit een kerk is geweest. Er stonden
vier pooltafels en een bar. Ik heb natuurlijk nog wel even zelf gepoold, maar jammer
genoeg verloren.

2. Waar was de activiteit? En had de omgeving/architectuur invloed op de activiteit?

De activiteit was in het Poolcafé The Church (Nieuwstraat 45). Toen ik de straat in fietste
waar het poolcafé is had ik niet verwacht zoiets te zien. In die straat zijn alleen maar
mooie, oude gebouwen te zien en zo ziet het gebouw van het poolcafé er ook uit. Dan
verwacht je niet dat het van binnen helemaal is omgebouwd tot een normaal café. De
omgeving en architectuur hadden dus niet echt invloed op de activiteit die we deden,
namelijk poolen.

3. Wat vond je leuk?

Het poolen was erg leuk, het verliezen natuurlijk niet maar ik vond het zo leuk dat ik nog
een keer ben teruggekomen met Bram om nog een keer te poolen. Dit keer had ik iets
meer geluk en won ik wel.

3. Wat vond je minder leuk?

Het poolcafé was bijna perfect maar de prijs vond ik wel een beetje aan de hoge kant. Je
moest betalen per uur. Voor de rest was alles leuk als het gaat over het poolcafé.
Het gebouw ga je beschrijven aan de hand van onderstaande vragen.

ALGEMENE KENMERKEN

1. Wat voor gebouw is het? (een woning/ kerk/ kantoorgebouw of iets anders…)

De Pieterskerk is een laatgotische kerk. Kenmerken voor zo’n kerk zijn onder andere de
smalle hoge glasramen en de vele spitsbogen.

2. Wie is de architect?

De architecten van de kerk zijn Rutger van Kampen en Aernt van den Doem. Van den
Doem volgde Van Kampen op na zijn dood. Samen hebben zij de kerk gemaakt zoals het er
nu uitziet. Voordat de huidige Pieterskerk er stond, stonden er een aantal andere
gebouwen op diezelfde plek.

3. Wanneer heb je het gebouw bekeken en waar staat het?

De Pieterskerk ligt aan de Kloksteeg 16 in Leiden. Ik heb dit gebouw onder andere bekeken
tijdens de Open Monumenten Dagen die dit jaar op 10 en 11 september waren.

4. Hoe groot is het gebouw? (klein/ middelgroot/ groot)

Wat zijn ongeveer de afmetingen van het gebouw? Geef hoogte, breedte en diepte.

Het hoogste punt is 81 meter en als je bedenkt dat de hoogste kerk van Nederland (de
Domtoren in Utrecht) 112,32 meter hoog is, is deze kerk toch vrij gemiddeld qua hoogte.
De hoogte is dus 81 meter, de breedte is 40,40 meter en de lengte is 56,60 meter.

5. Met welke materialen is het gebouw gemaakt?

De Pieterskerk behoort tot de stijlperiode Brabantse Gotiek. Het materiaal dat met name
gebruikt werd in kerken met deze stijl zijn licht getinte natuursteen (raamvensters, pijlers
en stijlen hieruit gemaakt). Ook is er gebruik gemaakt van bakstenen (voor de muren).

6. Is de constructie van het gebouw zichtbaar?

In de kerk zijn grote pilaren nog steeds zichtbaar en dat is wat de kerk zo mooi maakt, je
ziet na renovaties nog steeds veel van de oude elementen.
7. Wat voor constructie is er gebruikt?
Kies uit: (alleen) metselwerk/ balkconstructie met metselwerk/ ijzer- of staalconstructie
(skelet)/ betonconstructie (skelet)/ of iets anders, nl…..

Het is een stenen constructie. Het gebouw wordt ondersteund door pilaren van zandsteen
en het gebouw zelf is met name gemaakt met bakstenen.

8. Zijn er op of aan het gebouw versieringen aangebracht?

Zo ja, geef aan op welke plaatsen.

Op de zuilen (pilaren) bij binnenkomst zie je grote ornamenten zitten met veel tekst. Er
wordt ook veel glas-in-lood gebruikt. Het meest bijzondere deel van glas-in-lood is het
Marnixraam dat zich helemaal achteraan de kerk bevindt. Veel glas-in-lood is de afgelopen
jaren vernieuwd en vervangen met dank aan geld van donateurs. Hun namen zie je terug
in de nieuwe ramen.

9. Beschrijf het interieur (binnenkant) van het gebouw.

Normaal gesproken is er geen schommel en staan er zitplaatsen op die plek. Boven de

ingang zie je een enorm groot orgel. Helemaal achterin de kerk is het koor. Niet een koor
voor zingen maar de plek waar zich het altaar bevindt. De hele ondergrond van de kerk
bestaat uit zwarte stenen waar op sommige plekken ook graven liggen.

10. Geef een voorbeeld van een versiering in het interieur van het gebouw. Maak hieronder
een schets of plak een zelfgemaakte foto op.

Hierboven heb ik het Marnix raam proberen na te maken. In dit glas-in-lood zijn Willem
van Oranje (aan de linkerkant) en Filips van Marnix van Sint-Aldegonde (aan de
rechterkant). Daarom heen zie je de vlaggen/wapens van onder andere de steden Leiden,
Rotterdam, Brussel en Antwerpen.
11. Sluit het interieur goed aan bij het exterieur (buitenkant) van het gebouw? Waarom
wel/niet?

Ja, de klassieke buitenkant van het gebouw is bijna hetzelfde als de binnenkant. Alles is
heel traditioneel en daarom past het wel goed bij elkaar. Toen ik er was stond er een
schommel in de kerk en dat past toch minder goed bij de buitenkant dan de oude banken
die er normaal gesproken staan.

FUNCTIE VAN HET GEBOUW

10. Waar wordt het gebouw voor gebruikt? (om in te wonen/om in te werken/ het heeft een
godsdienstige functie/ andere functie, nl……)

Je kan de kerk huren voor een vergadering of een concert bijvoorbeeld maar de kerk
wordt vooral gebruikt voor kerkdiensten en rondleidingen.

11. Waaraan kun je zien waar het gebouw voor gemaakt is? Noem minimaal 3 kenmerken.

Het heeft banken om diensten bij te wonen en het is een grote ruimte en dat is weer
handig als je andere evenementen zoals concerten daar wilt houden. Aan het orgel en het
altaar kun je ook zien dat dit gebouw gebouwd is als kerk en niet als concertgebouw.

12. Welk kenmerk past niet goed bij het gebruiksdoel (de functie) van het gebouw?

De schommel vond ik erg apart. Ik snap dat het leuk is maar het had niet echt iets met een
kerk te maken wat mij betreft.

OMGEVING

13. Past het gebouw goed in de omgeving waarin het staat? Leg uit waarom je dat vindt.

Ja de kerk ligt in de oude binnenstad van Leiden. Niet zo oud als de Pieterskerk zelf maar
die huizen staan er wel al zo’n 200 jaar dus past de Pieterskerk hier veel beter dan als het
bijvoorbeeld omringt is met allemaal nieuwbouwhuizen.

14. Valt het gebouw op in de omgeving? Waarom wel/niet.

Ja, ten eerste is het natuurlijk vrij hoog. Daarnaast is de kerk het middelpunt van een groot
plein waardoor de kerk niet onopgemerkt blijft.
JE EIGEN ERVARING EN OORDEEL!

15. Wat vind je zelf van dit gebouw? Zet een kruisje in het vak waar je vindt dat deze het
best bij past! Helemaal links is negatief, meer naar rechts is positiever.

Heel erg nogal neutraal nogal Heel erg

Saai x Spannend
Niet nuttig x Nuttig
Fantasieloos x Fantasierijk
Niet origineel x Origineel
Verouderd x Modern/actueel
Smakeloos x Smaakvol
Niet praktisch x Functioneel
Waardeloos x Waardevol
Onsympathiek x Sympathiek
Lelijk x Mooi
Deed me weinig x Ontroerend
Onopvallend x Opvallend

16. Leg in je eigen woorden uit met behulp van bovenstaande punten wat je van het gebouw vindt.

Ik zou er uit me zelf niet snel weer naar toe gaan. Ik hoef de kerk zelf niet te gebruiken
maar ik vind het wel handig dat de kerk voor zoveel verschillende dingen te gebruiken is.
Het is voor mij een doodnormale kerk en best verouderd, maar niet in een negatieve
manier. Het hoort er juist bij dat alles oud is en dat maakt de kerk ook zo mooi. Het valt
natuurlijk wel op want het is echt een gigantische kerk. Maar ik vind het niet erg dat het
veel ruimte in beslag neemt omdat het toch een stukje geschiedenis is van onze stad.