5.

Η δημιουργία τραπεζικού συστήματος

§1.
Ανάγκη για δημιουργία κεντρικής τράπεζας
Με την ίδρυση του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους τέθηκε θέμα δημιουργίας κεντρικής
τράπεζας και τραπεζικού συστήματος ανάλογου των δυτικοευρωπαϊκών.
ΑΙΤΙΑ: θα εξυπηρετούνταν κυβερνητικές ανάγκες (διαχείριση κρατικού
δανεισμού, έκδοση
χαρτονομίσματος κτλ.)

θα λυνόταν το χρόνιο πρόβλημα των πιστωτικών αναγκών (δηλ. οι επιχειρήσεις θα εξασφάλιζαν

τα απαραίτητα κεφάλαια, αποφεύγοντας τους τοκογλυφικούς όρους δανεισμού)
§2.
Προβλήματα του αγροτικού κόσμου από την έλλειψη σοβαρού πιστωτικού συστήματος
Το πιστωτικό σύστημα της χώρας στα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας ήταν σε πρωτόγονη
κατάσταση.
Συνδεόταν με το εμπόριο αγροτικών προϊόντων- κυρίως της σταφίδας.
Οι έμποροι λειτουργούσαν και ως πιστωτές, με τοκογλυφικές διαθέσεις & όρους (ΠΡΟΑΓΟΡΑ
της επικείμενης αγροτικής παραγωγής με δυσμενείς όρους για τον παραγωγό).
Άλλοι τομείς & κλάδοι της παραγωγής στερούνταν τις απαραίτητες πιστώσεις.
Αυτή η κατάσταση αποθάρρυνε τα ελληνικά κεφάλαια του εξωτερικού.
Οι προσπάθειες για άρση των δυσκολιών προέρχονταν από πολλές πλευρές και δεν απέβλεπαν
τόσο στην εξάλειψη της τοκογλυφίας, όσο στη δημιουργία ενός σύγχρονου πιστωτικού
συστήματος, ικανού να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα ειδικών κοινωνικών ομάδων.
§3. Εθνική Τράπεζα
1841: Ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας με κεφάλαια προερχόμενα κυρίως από το εξωτερικό και
έντονη παρουσία κρατικών παραγόντων στις ιδρυτικές διαδικασίες.
Κυρίως μέτοχοι ο κεφαλαιούχος Εϋνάρδος*
το ελληνικό κράτος (20% του αρχικού κεφαλαίου)
Έλληνες έμποροι και επιχειρηματίες της διασποράς
ξένες προσωπικότητες της οικονομίας και της πολιτικής
Θεμελιωτής και πρώτος διοικητής ο Γ. Σταύρου
Στις επόμενες διευρύνσεις κεφαλαίου μετείχαν κεφαλαιούχοι του ελληνικού χώρου, κυρίως
έμποροι (Σκουζές, Ράλλης κλπ**).
Ο προσανατολισμός της Ε.Τ. στα πρώτα στάδια = ασαφής.

------------------
*Εϋνάρδος Ιω- Γαβριήλ=Ελβετός τραπεζίτης & φιλέλληνας
** Σκουζές Παναγής, Ράλλης Θεόδωρος= πλούσιοι έμποροι

ΑΙΤΙΑ: Οι συνθήκες της ελληνικής οικονομίας ήταν δυσμετάβλητες.

Μεγάλο πλεονέκτημα: Το εκδοτικό προνόμιο δηλ. η δυνατότητα έκδοσης τραπεζογραμματίων
(= χαρτονομισμάτων) για λογαριασμό του ελληνικού κράτους, το οποίο ενίσχυε ή και
επέβαλλε την κυκλοφορία τους.

§4. Επέκταση της Ε.Τ.

Προοδευτικά οι εργασίες της Τράπεζας εξαπλώθηκαν στις κύριες επαρχιακές πόλεις:
Ερμούπολη (1845), Πάτρα (1846) κλπ. Μείωση της τοκογλυφίας.
Η Τράπεζα κέρδισε την εμπιστοσύνη της ελληνικής κοινωνίας. Διαδοχικές διευρύνσεις
μετοχικού κεφαλαίου.
Παρά την εξάπλωση του τραπεζικού συστήματος, η Ε.Τ. παρέμεινε για δεκαετίες το
κυρίαρχο τραπεζικό συγκρότημα του ελληνικού χώρου.

§5. Άλλα τραπεζικά ιδρύματα

Δεκαετία 1860: Άρχισαν να πολλαπλασιάζονται τα τραπεζικά και ασφαλιστικά ιδρύματα.
Σημαντικότερα: -Ιονική Τράπεζα (ιδρ. το 1839 στα υπό αγγλική κατοχή Ιόνια νησιά)
-Τράπεζα Ηπειροθεσσαλίας
- Γενική Πιστωτική Τράπεζα
-Τράπεζα Βιομηχανικής Πίστεως
κλπ.