Istorija

1.Po svojoj namjeni i usmjerenosti ka korisnicima biblioteke mogu biti naučne

(izborom literature i ostalog materijala namijenjene su istraživačima iz jedne ili više
naučnih oblasti) , narodne (namijenjene širokoj publici), opšte (namijenjene čitaocima svih
uzrasta kao i istraživačima.
Prema tipu biblioteke se dijele na : nacionalne, Univerzitetske i visokoškolske, javne
(namijenje širokoj čitalačkoj publici), polujavne (namijenjene samo određenoj strukturi
korisnika), privatne (sam naziv govori), školske kao i biblioteke na radnim mjestima
Zavisno od edicije ili serije iz neke određene oblasti postoje pedagoške, političke i dr.,
školske itd.
Biblioteke se još mogu dijeliti i po obimu knjižnog fonda, djelatnosti i mjestu i mogu biti
seoske, gradske, odnosno opštinske, centralne, državne ili privatne, nacionalne ili
internacionalne.
2. Amerika je u drugoj polovini 19 i u cijelom 20 vijeku imala intenzivan razvoj , pored
ostalog i u kulturi i u nauci. Među kulturnim institucijama posebnu važnost imaju
biblioteke, jer je knjiga nezamjenjivi izvor saznanja. Bibliotekarstvo je u ovom periodu
doživjelo snažan uspon i najvažnije biblioteke su Kongresna u Vašingtonu koja je
ustanovljena još 1800 godine, a koja je vremenom postala najveća i najbogatija biblioteka
Amerike. Dva puta (1812. i 1851. godine) je stradala u požaru, a krajem 19 vijeka je dobila
novu i funkcionalnu zgradu i jedna je od najbogatijih i vodećih biblioteka u svijetu. U 19 i
20 vijeku osniva se niz javnih i univerzitetskih biblioteka, a bilo je i dosta poznatih ličnosti
kulturnog i javnog života koji su osnivali, a i danas osnivaju biblioteke. Tako je Endrju
Halidi 1868. godine osnovao čitaonicu u San Francisku, a osnovane su i velike javne
biblioteke u Njujorku, Bostonu, Čikagu ....Amerika ima i niz specijalnih biblioteka među
kojima se posebno ističe, po značaju i po bogatstvu fonda Medicinska biblioteka koja je i
najpoznatija stručna medicinska biblioteka na svijetu. U svim većim gradovima Amerike
postoje biblioteke kolosi, sa fondovima koji se sastoje od nekoliko miliona jedinica .
3. Ova biblioteka osnovana je 1944. godine, a osnova njenog fonda bila je biblioteka
predratnog Filozofskog fakulteta, osnovanog 1922. godine, a već 1925. godine je imala fond
od 45.000 knjiga. Za vrijeme okupacije 1941-1945. godine Bugarska je stvorila svoju
bugarsku narodnu biblioteku koristeći njen fond i dodajući obavezan primjerak iz
Bugarske. Poslije oslobođenja Narodna biblioteka je bila smještena u zgradi Filozofskog
fakulteta, a prilikom katastrofalnog zemljotresa u Skoplju 1963. godine, bila je znatno
oštećena, a njen fond djelimično uništen. Privremeno smještena u barakama, a izgradnjom
novog Skoplja dobila je namjensku i funkccionalnu zgradu. ona je matična biblioteka za
teritoriju Makedonije, a posjeduje oko 3000 rijetkih knjiga i stotinak slovenskih rukopisa
iz razdoblja od 13 do 19 vijeka. Čuva zbirku od 4500 rukopisa na arapskom, turskom i
persijskom jeziku. Posjeduje zbirku grafike i crteža makedonskih likovnih stvaralaca. Kao
nacionalna biblioteka skuplja i obrađuje makedoniku i objavljuje retrospektivnu
bibliografiju Makedonije. Za potrebe nauke i privrede, Biblioteka ima svoj referalni
centar.
4. Od 12 vijeka na prostorima Crne Gore postojali su prepisivački centri-skriptoriji.
Poznati centri na sjeveru Crne Gore su kod Bijelog Polja, a na jugu na Skadarskom jezeru.
Skriptoriji Skadarskog jezera radili su nešto više od 100 godina. Počeli su sa radom krajem
14, a radili su do samog kraja 15 vijeka. pominju se Starčevo, Beška, Moračnik, Vranjina,
Goričani, Krnjice.
Na Starčevu je napisan Prolog (čuva se u državnoj biblioteci u Berlinu), a nastao je
sedamdesetih godina 14 vijeka. na ovom ostrvu je nastalo i Četvorojevanđelje koje se čuva
u Marcijani u Veneciji. Pisano je krajem 14 vijeka. Obije knjige su vrlo visokih
umjetničkih kvaliteta.
U 15 vijeku prepisivačka djelatnos se prenosi na Bešku, Goričane i Vranjinu, ali je centar i
dalje ostao Starčevo.
U skriptorijima su nastala djela:
- Cetinjski psaltir pisan početkom 15 vijeka, a koji se danas nalazi u Nacionalnoj i
sveučilišnoj biblioteci Hrvatske u Zagrebu
- Vranjansko četvorojevanđelje nastalo 1436. godine čuva se u Odesi.
. Šestopjev je izašao 1439/40. godine na ostrvu Gorici Beškoj.
GORIČKI ZBORNIK koji je nastao 1441/42. godine pisana u Goričanima.
Iz 1453 godine potiče rukopis VLASTAREVA SINTAGMA ili SINTAGMA MATIJE
VLASTARA
PRAZNIČNI MINEJ iz 1483. godine, i ČASLAVAC iz 1486..Pisari koji su se bavili ovim
mukotrpnim, izuzetno kvalitetnim radom su : Makarije, Pahomije, Mina, Nikon
Jerusalimac, Jelena Balšić, djak Dimitrije, Nikola Kosijer i drugi
5. Za početak rada Cetinjske čitaonice uzima se 4. februar 1868. Godine. 1885. godine
dobija prostor za smještaj fonda i rad u Zetskom domu u to vrijeme biblioteka postaje
kulturna ustabnova prvog reda u Knjaževini Crnoj Gori i vrši funciju državne biblioteke.
Pokrenula je i vodila akcije na osnivanju značajnih kulturnih i nacionalnih institucija –
Pjevačkog društva (1871), Dobrovoljno pozorišno društvo (1883), Državnog muzeja (1890),
Državne biblioteke (1893), ržavnog arhiva (1895) i narodnih čitaonica u Podgorici, baru i
Nikšiću (1881), Ulcinju (1884). Sa obnovom biblioteke poslije rata išlo je dosta teško. Tek
1927. godine formirano je društvo »Sveti Vladimir« koje radi na obnovi biblioteke i
čitaonice i ona je otvorena 1928. godine. Poslije Drugog svjetskog rata obnovljena je ova
biblioteka i dobila ime pjesnika Njegoša. Krajem devete decenije 20 vijeka imala je oko
50.000 knjiga, vodi autorski i stručni katalog. Ima i pionirsko odjeljenje i zavičajni fond
koji se popunjava uglavnom poklonima autora i vlasnika knjiga.
6. Univerzitetska biblioteka je osnovana 1979. godine kao centralna opštenaučna
biblioteka, čija je djelatnost u funkciji ukupnih nastavno-obrazovnih i naučnoistraživačkih
procesa na Univerzitetu Crne Gore. Kao nosilac razvoja jedinstvenog bibliotečko-
informacionog sistema na Univerzitetu, ona ima centralnu i koordinacionu ulogu u razvoju
cjelokupnog visokoškolskog bibliotekarstva u svim njegovim aspektima. Kao matična
biblioteka za 17 visokoškolskih biblioteka u sastavu organizacionih jedinica Univerziteta,
ona, između ostalog, pruža stručnu pomoć i obavlja stručni nadzor nad njihovim radom.
Korisnici Univerzitetske biblioteke su studenti, univerzitetski nastavnici i saradnici,
naučnici i istraživači, kao i svi ostali potencijalni korisnici kojima su njeni proizvodi i
usluge potrebni

7. Bila je smještena u Zetskom domu (pozorišna zgrada), a prvi bibliotekar je bio profesor
Filip Kovačević koji je 1899. godine izradio Pravila za uređenje biblioteke, glavni i
specijalni katalog i prve štampane kataloške listiće....
8. Biblioteka Matice srpske je osnovana 1826. godine u Pešti. Od 1835. do 1837. godine nije
radila (rad joj je bio zabranjen). Od 14 avgusta 1838. godine otvorena je za
javnost.Pripojena joj je biblioteka Save Tekelije 1843. godine. U Novi Sad je preseljena
1864. godine. Fond je prepolovljen kada je 1875. godine naredbom austrougarskog
ministra vjera i nastave biblioteka Save Tekelije vraćena u Peštu. Danas je ona centralna i
matična biblioteka za područje Vojvodine, a obaveza primjerak dobija od 1965. godine.
Ima značajnu zbirku srbulja, 16 inkunabula, zbirku rukopisa.