Professional Documents
Culture Documents
Tyt13ki̇mya Her Yerde-2022-Px
Tyt13ki̇mya Her Yerde-2022-Px
GÜBRELER DÜNYADA SU
0%
0% 0%
İLAÇLAR
0%
KOZMETİK MALZEMELER KIRTASİYE MALZEMELERİ
0% 10% ÇEVRE KİMYASI
20%
YAYGIN POLİMERLER
10% HAZIR GIDALAR
0%
TEMİZLİK MADDELERİ
60%
0
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
YAYGIN GÜNLÜK HAYAT KİMYASALLARI b. Deterjan
a b
Yukarıda formülü verilen madde ile ilgili olarak
verilen:
2
KİŞİSEL TEMİZLİK MADDELERİNİN FAYDA VE c. Şampuanlar
ZARARLARI
3
HİJYEN AMAÇLI TEMİZLİK MADDELERİ
a. Çamaşır Suyu
b. Kireç Kaymağı
4
2. YAYGIN POLİMERLER b. Polietilen (PE)
5
e. Polistiren (PS)
2. Bisfenol-A
6
3. Elyaf 8. Polistiren
• Ucuz ve kolay ütü tutması nedeniyle tercih edi-
len elyaf doğal ve sentetik olmak üzere ikiye • Kolay kalıplanabildiği için lego bloklarının ya-
ayrılır. pımında kullanılır.
• Elyaf göz, cilt ve solunum yollarında tahrişe • Sinir sistemine zarar verir ve kanserojendir.
neden olur.
• Elyafa imalat sırasında katılan kimyasallar
alerji, dermatit ve solunum yolları rahatsızlığı- 9. Polyester
na neden olabilir.
• Polyester plastik ve naylon karışımıdır.
4. Etilen Glikol • Vücudun nefes almasını engellediği için vücu-
• Etilen glikol; polyester, plastik su şişeleri, be- dun ısı dengesini bozar,
bek besleme önlükleri, eğitim ve gelişim oyun- • Çeşitli enfeksiyonlara neden olur.
caklarının yapımında ve kostümlerde kullanılır.
• İç çamaşırlarında kullanılan polyester üreme
• Gözlerin ve solunum yollarının tahrişine neden sorunları ortaya çıkarabilir.
olur.
• Yandığında toksik madde açığa çıkar. Kanse-
rojen etki gösterebilir.
5. Polipropilen (PP)
• Genellikle renkli oyuncaklarda kullanılır.
• Yüksek sıcaklıkta toksik kimyasallara dönüştü-
ğü için sağlığa zararlıdır.
7
GERİ DÖNÜŞÜMÜN ÜLKE EKONOMİSİNE 4. Ftalatlar
KATKISI • Deodorant, tırnak cilası, kokulu dudak parlatıcı-
sı gibi kozmetik ürünlerinde renkleri ve kokuları
daha iyi tutabilmek için ftalatlar kullanılır.
• Kullanılmış malzemeleri yeni malzemelere
veya ürünlere dönüştürme işlemine geri dönü- • Ftalatlar hormon üretiminden sorumlu olan en-
şüm denir. dokrin sisteme zararlı olabilecek kimyasallardır.
1. Parfüm
1. Koruyucular • Benzaldehit, akciğer ve göz tahrişine, mide bu-
• Kozmetiklere katılan kimyasalların birçoğu ürü- lantısı, karın ağrısı, böbrek hasarına,
nün raf ömrünü uzatmak ve mikroorganizmala- • Benzil alkol, mide bulantısı, kusma, baş dön-
rın çoğalmasını önlemek için kullanılan kimya- mesi, kan basıncında düşmeye,
sallardır.
• Etanol, yorgunluk, solunum yollarında tahrişe,
• Bu amaçla en çok paraben ve formaldehit kul- uyuşukluk, görme bozukluğu, kas seğirmesi ve
lanılmaktadır. havaleye neden olabilir.
• Paraben toksik etkiye sahiptir. Formaldehit kan-
serojen ve tahriş edici özellikte bir maddedir.
2. Saç Boyası
2. Ağır metal
• Hidrojen peroksit, saçlarda sülfür kaybı ortaya
• Kozmetik ve kişisel bakım ürünlerine boyar çıkardığı için saçların dökülmelerine neden ola-
maddelerden ağır metaller geçebilir. bilir.
• Kozmetik ürünlerinde tespit edilen en yaygın • Amonyak saç derisinde yaygın olarak kaşıntı,
ağır metaller kurşun (Pb), kadmiyum (Cd), civa tahriş ve yanmalara neden olduğu gibi akciğer-
(Hg), krom (Cr), nikel (Ni) ve bakırdır (Cu). leri de tahriş edebilir.
• Ürünlerin kalıcılığını ve parlaklığını artırmak • PPD (para-fenilendiamin), koyu renk tonları
için de bakır, kadmiyum, arsenik , kurşun, anti- için boya olarak kullanılır. Saç diplerinde yara-
mon gibi ağır metaller kullanılır. lar, aşırı kepeklenme, kafa derisinde kızarıklık,
şişlik, yüz ve gözlerde ödem yapabilir.
• DMDM hidantoin (dimetil dimetilol hidantoin),
3 Koku Maddeleri koruyucu olarak kullanılır. Doku ve bağışıklık
sistemine zarar verebilir.
• Kozmetiklerde kullanılan koku vericiler alerjik
reaksiyonların %30-45’ini oluşturur. • Kurşun asetat, koyu tonlu saç boyaları için renk
katkı maddesi olarak kullanılır. Anemiye ve
• Alerjik reaksiyonlar cilt hassasiyeti, astım atak- nörolojik sorunlara neden olabilir.
ları ve migren gibi yan etkilere neden olabilir.
• Resorsinol, saç derisinde tahrişe ve endokrin
sistemde zarara neden olabilir.
8
3. Kalıcı Dövme Boyası İLAÇ FORMLARI
• Kalıcı dövme boyasında en sık rastlanılan za- • Doğru dozda alınmasını sağlamak,
rarlı maddeler ağır metallerdir (kobalt, bakır, • Etken maddesini dış etkilerden korumak,
kadmiyum, sülfit civa)
• Etken maddeleri mide suyu gibi asidik vücut
sıvılarından korumak,
• Etken maddelerin tat ve kokularını maskele-
mek (baskılama),
4. Saç Jölesi • Vücut dokuları içinde istenen bölgeye yerleş-
tirmek,
Buna göre :
I. Hap
II. İğne
III. Şurup
A) II>III>I
B) I>III>II
C) II>I>III
D) I>II>III
E) III>II>I
9
HAZIR GIDALAR
• Üretiminde hiçbir kimyasal gübre ve katkı
maddesi kullanılmayan, kaynağından elde
edildiği gibi kullanılan herhangi bir işlemden
geçmemiş gıda maddelerine doğal gıda denir.
• Doğal gıdalar oksitlenme, mikroorganizmalar
vb. nedenlerle uzun süre saklanamaz.
• Tüketilmesi kolay, raf ömrü uzun, koruyucu,
renklendirici gibi çeşitli kimyasallar içeren be-
sin maddelerine hazır gıda denir.
4. Tatlandırıcılar
• Doymuş yağ sınıfında olan, taze veya fermente
• Hazır gıdanın lezzetini ve aromasını daha kremadan veya sütten ayrılmış süt ürünüdür.
çekici hâle getirmek ve gıdanın tatlı olmasını
• Tereyağı yapısında protein ve az miktarda şe-
sağlamak amacıyla kullanılı
ker içerir; bu nedenle yüksek ısıda yanma eği-
• Tatlandırıcılar alerjiye, kalp ve sindirim sistemi limi gösterir.
hastalıklarına,tümör oluşumuna ve kanserlere
• Kızartmalarda kullanımı uygun değildir.
neden olabilirler
10
2. Sıvı Yağlar YAĞ ENDÜSTRİSİNDE
a. Zeytinyağı KULLANILAN KAVRAMLAR
4. Vinterize Yağ
c. Mısır Özü Yağı
11
YENİLEBİLİR YAĞLARIN YANLIŞ KULLANIMI
VE SAĞLIĞA ETKİLERİ
12