KWASNIEWSKI | pytaowykorzystanie
Nie mow
NIKOMU
Dziecko moze mieé poczucie, Ze wyrazilo zgode na seks,
azpunktu widzenia specjalisty to mogla byé przemoc.
EMOCJONALNA, SEKSUALNA, FINANSOWA_
_=prof MARIA BEISERT rosmauia TOAST, KWASNIEWSKI
sysunek AGATA DUDEK
Wyobratmy sobie 2 nasze diecko tra do seksuolog..
Ale czy to na pewno jest seksuolog? Pytam, bo dzis na rynku Funkejonuje wel os6b, ktre same sobie
nadaja ten ty
Ccevi dy wehodzimy do gabinet,pirwsze, co mowimy, to: .Proszeo dokumenty potwierdzajace panlpana tytul do
wykonywania tog zawori"?
~ Oczywiscie, bo jak inaczej mamy wiedzie,kto dysponuije odpovriednimi kwalifkacam.
Noto proszeopanluprawnienia.
~ Jestem psychologiem, seksuologiem klinicanym certyfikowanym preez Polskie Towarzystwo Psycho-
logicane oraz Polskie Towarzystwo Seksuologiczne. Poza tym od zeszlego roku jestem teé specjalista psy:
choseksuologiem. Akurattakie osoby w Polsce na razie sq cztery, co nie wynika 2 tego, ie jestesmy jacys
‘wyiatkow tylko ustawa dopuszczaiaca tego typu specalizacje funkcjonuje w naszym kraju dopiero dwa lata.
‘No jestem profesorem, kierowmikiem Zaktadu Seksuologi Kiinicane|i Spoleczne)Instytutu Psychologi Uni
‘wersyteta im. Adama Mickiewice oraz prawniczka, bo to byly pierwsze studi, ktre ukofczylam,
"No wige wyobratmy sobe, ze naszedzieck tra do seksuologa..
~llemalat?
tej konkretne)sytual ktéra mam w glow, alo ktéra chealbym traktowae racze ko cos, co wprowada nas
‘problem, onabo toby delewezynka~miala lat 13.
~Caylimamy osobe matoletnia pone 15 roku 2ycia. A wigcw sposbb specialny chroniona przez ustawo
dawee- je rozwej seksualny, wolnos¢ itd A czy wiemy dlaczego ona traila do seksologa w ogélecoS wigce|
na jel temat?
{stotne w tej histori jest to, 2 rodzice wrsylaaja do soksuologa pote} wizyco on do nich dawonl, mw, 2 Jono
_daniemich deecko pad ohara wykorzystania seksuainego, w zwiqzku 2 czym on powinin zlosié toa poloe ale
‘mote bedi ope jk onl to zroblg,
= Win jest kone, bomoetanfomaceowyoreyania wypiyneapeypadkown ame to dre
ko zglosito sig celowo, bo caito, ae dziee sig cos niewlasciwegp.
56 wvaaroncsyes Levan wysokleebeasy.pKentokstom sq problomy zwiazane ztoésamo~
‘Sola ploiowe, czvitrzecz-wydalesie-22upet-
rieinne| balk.
= Nickoniecene, bo rine mote byé tego
podtote, dlatego kiedy seksuolog stawia
diagnoze, bada okolicanosci, ktére mogly
‘mie na nig wplyw. On przeciez poczatkowo
nie wie, o co dokladnie chodtz. I byé mote
‘to wlasnie w trakcie procesu diagnostyez-
nego pojawity sig informacje 0 wykoray-
stan tu, jak rozumiem, pojawia sig ten
nurtujacy pana problem, czy seksuolog, jae
ju sig o czyms takim dowie, musi o tym po
informowaé odpowiednie stuaby, w szcze-
golnosct poli prokurature.
‘Tak, ale jeszoze wezeSniej est ciekawy mo~
iment, @mianowicle:na podstawie czogo sok
suolog moze w ogéle wysnut tego typu pode-
rronie?
= Na preyklad na podstawie tre, ktd-
re uslyszy od dziecka, bo raczej nie jest
tak, 2e dziecko méwi: .Ja bylam(-er) wy-
kkorzystana(-y) seksualnie’ Czgsto pacjent
tylko opisuje pewne okolicznosci, ito na-
‘wet niekoniecznie jezykiem krzywdy, ale
te okolicenosci nienazwane przez pacienta
rmianem wykorzystania spelniajajego kry-
teria, w czymorientuje sig osoba, kta tego
sluchai jst specialist
Rozumiem,2e pan tego typusytuace2darzala
slowpraktyoe?
~To jest moja codziennosé.
‘edziecko praychode! z czyms innym, @potem
zaczyna opowiadaé, 2 doszlo do jakiegos kon-
‘whew fryoanogo, seksuainego.
~=Nickoniecznie, bo definija wykorzysta-
nia seksualnego osoby maloletniej nie zak
da koniecamosci kontakt fizycmego. To jst
angazowanie ej w jakakolwiek aktywnos
natury seksualng) Cay na prayklad dorosty
‘w obecnosci dziecka rozbiera sig mastur-
Due, zmuszaiac to deiecko do ogladania tej
czynnokci.Albo zmusea edo dotkniiajego
narzadow pliowych czy po prostu cla,
[tak clekawosel, bo wily z as ma niewiel-
i miesckaia~uprawlamy seks nj tut 23
‘clang dzieclgcago pokolu. Cz.
~ Tak, tote jest pewnego rodzaju nad-
uiycie, bo to zmuszanie dziecka - ono
przecie tego nie chce ~ do brania udziaka
W jakiejkolwiek ezynnoset natury seksual-
ne}, Awigc esi ono.
Shszy?
= Jest narazone na slyszenie i czasami te
na spostrzeganie tego, co robig w tej kvesti
58 wotoacerma Lervan| wysoldeabeasy.p
SNIEWSKI | pyta o wykorzystanie
Kwasniews!
ALE'TO NIEMOZNA
UPRAWIAG SEKSU,
GDY SIE NIEMA
SKONCZONYCH
15 LAT?
rodzice, to oznacza to brak odpowiedniej
dbalosci,
No alco tu robie?
~ Nie czuje sig wiadna okreslag, jak lu
die maja uprawiaé seks, zeby nie slyszalo,
ine wideiato tego ich dziecko, ale powiers to
jasno i wyraénie:traeba tak zadbaé o intym-
nose wlasnych kontakt6w, teby nik, kto nie
jest do tego powolany, nie bral w nich udzia-
Ju, W szczeg6lnosc driecko,
‘My je praecieé uczymy, te kontakty sek-
sualne sq czyms prywatnym i dobrowolnym,
cayli nit nie ma prawa poza uczestnikami
braé w tym udziat, Ale tt nikt nie ma pra-
‘wa zmuszac kogos do udziaw ace sekst-
alnym whrew jego wol, a jedi tak si dzieje,
to zjawisko to nazywa sig wlainie wykorzy-
staniem.
Rozumiom, 20 w terminie .wykorzystano” 2a~
\wiera sig to, Jak ona ma 1 lat, to ta druga
‘soba, sprawcs tore jest] rbwleik rowie~
‘lea.
= W preypadiu polskiego prawa kaidy,
kto angazuje osobe pone 15. roku tyci
\w jakakolwiek aktywnosé seksualna, wy-
orzystuje ja, podlega karze, Cay w ekstre-
malnym preypadku wykorzystania jedna
‘soba mode mieé ciut powyée) 15 lat, a dru-
ga ciut ponte), Réznica wiekowa, rozwojo
‘wa migdzy uczestnikami tego kontaktu jest
‘wige bardzo mala, moina powiedziet:nie-
istotna, ale z punktu widzenia prawa ma to
apitalne maczenie.
‘Me czy tone est absurdaine? Ne méwige uz
‘tym, 2 ek jut mialom TS lat, to moelem mieé
dalewezyne 2 te] samo) Kasy, Kt6ra mialaby
‘wei 14 lat, bo bylabynapraykld eri,
do glowy by mini prayezo, 20 ona jest jakos
bardzo ode mn chronlona.
=No wige po to, deby pan mia to zainsta-
lowane w glowie,trzeba edukowaé seksual-
nie deci uma poziomie praedszkola.
‘Ale tak, ma pan racig, to est pewnego ro-
aaj tuka prawna, ktdra powinna byé wy.
peiniona wiedza, ze z powodéwzwigzanych
_ niedojrzaloscia biologicana, emocjonalna
oraz poznaweza, bo tak to jest thumaczo-
ne w komentarzach do kodekst karnego,
kontakty seksualne winny byé odroczone,
af ktoé bedie mial ponad I lat. I mtodziez
powinna to wiedzieé.
‘Noto nle maine wozeénie|uprawiat seksu?
= Wedlug ustawodawey nie
‘NM on prascet Jedynle mow, 2 starsy lz
latie mote uprawiaézmlodszym nz Tat?
-Nie!
To 1atek 2 1latkiem(-) tet nle mats?
~ Ocrywicie, ie ne, Wtedly sady, oczywi-
Scie dla nieletnich, wszczynaia postepowa-
nie o ceyny demoralizyjace.
‘Ale kt tujest wtedy demorallzowany?
~ Obie osoby. Ale te sytuacje, kiedy
dziewezyna zachodzi w ciaée, ma 14 lat,
a ojcem jest I4latek, rodza teé pytanie,
to tu jest sprawca akto ofara wie pan,
bywa, Ze oboje sq zadowoleni aé do bélu,
bo teraz ju beda dorosli, bo beda mieli
daiecko, 1 ona méwi: Nie, to ja wywolalam
te aktywnose’. A on: ,Alet skad! To ja tego
cheialen?.
Idostalzato jokes kary?
~ Te sprawy, ktore trafly do mnie, 2a-
kofcayly sig nadzorem kuratorskitn, bo r0-
aice, co byio dla mnie zdumiewajace, uwa-
‘ali, de wszystko jest w porzadku, Szkola?
To sig zalawi pray okazjialbo najwy2e}
potem’. Odpowiedzialnosé za nowe Zycia?
Ato przecie? Iudzle sie mnoda, zezwo:
esi na to nie traeba’. Opieka i motliwose
wychowania driecka? ,Praeciez to kaidy
ume’
‘Ne jak rozumiem, kedy seksuolog mau rodzi-
cow, ego dzlecko zostlo wykorzystane to
‘namyéitma aczerelace dorosly -diecko?
= Tak, co nie znaczy, jak zaznaczytam,
de tylko dorosli moga wykorzystaé malo-
Tetniego.
No, alo on praece prynaimniejnatym etapie
\wstepnym, w ogéle nie wi - Jezel to dziecko
runle powle-kt jest sprawea,
~ Podobne jak nie wie i mote sig nie do-
wiedzieé na caym konkretnie polegato to
wykorzystanie
‘Rezy on w ogéle ma pewnost co do tego, 22
doszle do wykoraystania, czy test tyko ego
podelrzene?
= Na pewno modemy stwierdzié, zy
adartenie, o ktérym dziecko nam opowia-
da, spelnia warunki wykorzystania. A czy10,0 ezym ono nam opowiada, faktycenie
tak wygladato, to jué wymaga zatrudnienia
_2dolnego jasnowidza. Po prostu nikt, kto nie
uczestniczyt w tym zdarzeniu, nie wie ini-
acy nie bedzie dokladnie wiedzie, jak ono
praebiegalo.
‘Ale my, shuchajac opowiesci dziecka, je-
ste’my w stanie sig zorientowaé, czy ono
mw o zdarzeniu, tre reeceywiscie prze-
‘ylo, czy teé fantazjuje.
Cylitym, co seksuolog wie, jest to, ze praw-
opodbie doszio do wykorzystana. Ico on
teraz powinien2robé?
~ Natychmiast laduje w koleinej prae-
strzeni problematycanej a mianowicie: wo-
bec kogo ma by¢ lojalny? Czy wobec normy
prawnej, ktdra kaze mu to zglosi, czy tee
wobec pacjenta?
‘Tu sytuacje dodatkowo komplikuje to,
2e stawa o ochronie zdrowia psychicznego
‘wyraénie méwi, Ze opiekun prawny osoby
matoletnie), czyli w tym wypadku rodzice,
ma prawo do informacii o diagnorie, pro-
sgnotie itd
Koko méwige:soksuolog mustoswoimodkry=
‘lupoinformowaé rodzioéw?
~To zalety. Gdy signa to zdecyduje, po
‘winien powiadomié o tym dziecko. Seksu-
clog powinien isé za pacjentem.
Musi wezeniojjakos w tj sprawie tym dzec-
kiem slp porozumies, czyl powiedzieé mu, 26
nabral pewnych podelrze.
~ Praeciet: nie musi wiywaé takich stow.
Mote powiedziet,2e to zdarzenie,o ktrym
dziecko mu opowiada, nie jest sytuacia nor
rmalna czylizgodng 2 norma: prawna, mo-
ralna,etyeza oraz seksuologicana.
‘Ale to mote by6 praecle zdarzenle, e mamy
"athe ona makoleg,ktéry malt 6.
- Slyszg, eto moze byé zdarzenie, kts
re dokonalo sig zajej2goda iz kimé, kogo
ona akceptuj,a.co za tym idaie - 2 punktu
\widzenia tej nastoathi jst to zdarzenie nie-
grodne, Jednoczeénie jednak ona ma13 lat
{ niestety, z punktu widzenia normy praw-
ne) zgoda tej dziewezynk - mimo te dla nie]
est ccyms wadnym ~ ani nie odeimuje wagh
‘emu 2darzeniu, ani nie sytuuje go wéréd
2darzeh rozwojowych.
‘Alejo ta 13-atka ne traktuje tego jk krzyw-
dys ba, kocha te osobe to jak seksuologzaczy-
na stwarzaé obraz, ze doszlo do czeu08, coz
punktu widzonia norm, w szczegsinosc!praw-
nych, jest niedobre..
~Bo jst niedobre.
Beisert:
WEDLUG
USTAWODAWCY
~NIE.IMELODZIEZ
POWINNA
TO WIEDZIEC
No, ale wre) pojawslestrach, ta osoba, wat
na dla nie), poniesie tego konsokwendj. To jak
‘nama sig zai, toby to wyszo zanbinetu?
~ Podejrzewam, 2 ta -latka nie bedzie
na ujawnienie wyrazala 2gody, co nie zmie-
nia faktu, 2e Koniecana jest odpowied na
pytania,jakiego typu to byt kontakt. to jest
waine wiasnie z punktu widzenia podjecia
decyzi o ujawnieniu tego zdarzenia preez
seksuologa, Dlatego Ze cayms innym jest
kontakt o dude} surowosi, np. penetracy)-
ny 2 uayciem sity a czym innym polegajacy
na waajemnym dotykaniu sie czy glaskani
cagic cial, tre nie malta do cag intym
nych, Czyli mamy dwie dziewczyny, dwoch
chlopakow albo chiopaka i dziewezyne, kto-
ry se glaseeza, omijajgenarzady pleiowe cay
Pieri co teé mote micécharakter kontakt
seksualnego, bo motyw mote byé seksualny.
Iwtedy przestepstwoistneje dale catego e
oszto do zaangazowania celesnego
‘Ae ona, jak o tym sie dowie, to za Chiny nie
awnisprawey.
~ Proszg pamigta, e jesli driewczynka
nie dostrzega niczego tlego wtym, cosigsta-
4o, to jeszcze nie maczy, 4 seksuolog row:
niet uzna, ze to faktycanie bylo za je} zgoda,
‘To wszystko nie ma znaczenia z punktu
\widzenia normy prawne, bo ta jest jedno:
‘macena: ede seksuolog stwierdait, 2 do-
salo do wykorzystania, to powinien o tym
poinformowaé rodzicow. A potem, czy tei
rovmolegle organy Scigania. Jednoczesnie
nas, seksuologiw, dotyczy obowiazek zacho
ania tajemnicy zawodowe, ke) pogwal:
cenie teé mode skutkowaé sankeja karma.
‘Tasytuaca, ktéra mysmy tu wyfantazjo-
wali, daje seksuologowi motliwose wyboru.
Zasadniczo, ito jest bardzo waine, seks
clog prawie zawsze ma moiliwosé wyboru,
I przewainie to bedzie kolizja migdzy tym
ddwiema normami - w tym praypadku tei
= ta norma etycena, ktéra kaze szanowaé
pacjenta, rowniegdy ma on 3 lat.
‘To zawsze jest tak, te my modemy iSé za
jedna norma prawna iw ogéle nie baczyé,
cay ona lide zinna..
I wtedyjestesmy bezpieczi,
~ Nie, wtedy dziaiamy automatycanie.
Nie zwazamy na to, 4e sytuacja jest wielo-
aspektowa, a wigc treba starannie watyé
plusy i minusy.
Rozumiem, 2e seksuolog mote tym brzemie
ems kim pode np. zsuperwizoren?
~ Zdecydowanie tak.
W tym gabinecie w sobote grupa super-
‘wizyjna rozwaiala dylematy seksuologa,
téry znaiduje si w kolizji dwoch wartosci:
tei, ktdra kate chronié ustawodawea, a mia
nowicierozw6 dziecka, i glaszaé praestep-
stwo, oraz te, ktéra méwi poszanowaniu
praw tego dziecka,jegointymnosci
Z tego rodzaju kolizia my sie spotykamy
na co diet. Ato, o ceym rozmawiamy w ta-
kich grupach superwizyjnych, to koniecz-
noSé uargumentowania swojego wyboru.
1 druga sprawat koniecenosé rozwatenia, na
ile zagrozony jest interes seksuologa,anaile
dobro pacenta
sto, maiac wiaryzodna wiadomosé okarainym
preygotowaniu albo uslowaniu, lub dokona-
niu ezyny zabronionego(..), nie zawiadaria
nlezwlocanie organu powolanego do Soigania
przostepstw, podlega karze pozbawiania Wol=
noscidolat 3.
~Takjest.
[Nie zawsze musimy wwaiaé Ze nasz inte-
res jest najwaniejry.Zwaszcta tena szcag-
Scie est rozwiazanie, ktre nie zmusza sek-
suologa, psychologa do bycia bezmysinym
1wykonawica jecnego przepisu - to stan wyi
szej koniecenosci, czy konstrukea prawna,
tora wrecz nam nakazuje wzia¢ pod uwvage
toe kolija wartoéc to zwyeraina sprawa.
Jest cos eszoze-ok seksuolog powie dziecki:
-Zdecydowalem, 22 powiem to twoim rodzi-
com", to wtedy ono moze krzvknae: Aja pana
2aufalam! Ju nig nikomnie zaufan”.
~ Ocrywicie tak dlatego ja gdym zdecy-
dowala signa powiedzenie rodzicom, duzo
czasu poswigeitabym na to, zeby jezykiem
Aslathi wythumaczy¢ jej motywy mojej de-
oti aL powtarzam, zdecydowala sig
No dobra, to teraz wyobraémy sobie, 2 seksu
og jednak postanowil poinformowaé rodzi-
cw 0 swoim odkrycl.
~ Iwtedy znéw laduje w kolejne) sytu
sroblematyczne): czy sam powinien »
ysokicbeasypt:rvann vosoarocasrsama 59)KWASNIEWSKT | pytaowykorzystanie
ppowiadomié organy Scigania? Bo takle ma
‘uprawnienie, a wrecz zobowiazanie, dlate-
0 #e obecnie panujacy minister sprawie-
dliwosc...
Zoleniew Ziobro.
~ Tak jest, w 2017 roku rozszerzytlice-
be praestepstw, ktére powinny zostaé
Ujawnione, pod sankcja kara Coyi jesli
seksuolog ma uzasadnione podejrzenie,
4e mialo miejsce przestepstwo, to ma
obowiazek to zglosié. Inaczej mote byé
zagrotony sankcjg pozbawienia wolnosci
do lat trzech.
Inne osoby, ktére moga to ujawnié, to
opiekunowie prawni.
Itojestnaréwno?
~ Nie, obowigzek prawny jest jeden: on
ma to zgtosié ale na szczgScie istnienie
tej drugiej normy, chroniace) tajemnice
pacjenta, pozwala mu sig zastanowié nad
tym, jak te sytuacje rozwigzaé. Mote po-
roumawiaé 0 tym z rodzicami. Teraz pyta-
nie: czy ma rozmawiaé nad glow dziecka,
xy te jakos je w tym uwzgledni®? Zwase-
za ie Iatki to osoby 0 r6ine} dojrzalo-
Sci ponawezei, emocjonalne, spoleczne}
{ seksualne), Ponadto ja sig w wielu wy-
padkach spotykam, 2e one mowia: Jest to
‘wyjdzie na jaw, ja nie zniose postepowania
kkarnego..”.
Tosdlocko tk mow?
Talc Ja wiem, de spotkala mnie krzyw-
dda ~ bo czasami dziecko chce samo o te)
kerzywdzie rozmawiaé ale nie cheg, nie
agadzam signa to, deby to wyszlo poza gabi-
net, jak to sig stane, to sig zabije.Rzuce pod
pociag, z okna albo otruje sig tabletkami,
jedi bade musial2) o tym méwié obey hi-
dion? I weedy sytuacja jest naprawalg war-
ta rozwatenia. Rowniet dlatego, Ze katdy
certyfikowany seksuolog wie, jak wyglada
‘wtedy procedura postepowaniazdzieckiem
preer polcig,prokuraturg, sad.
Oczywiscie daieck prayshuguia specalne
prawa mp. deby bylo praestuchiwane w nie
bieskim pokoju, w obecnosei psychologa,
seksuologa oraz os6b trzecich, ktdre tam
‘maja prawo byé.
Zasadniczo postepowanie powinno byé
prowadzone tak, eby nie doszio do ponow-
nego straumatyzowania dziecka, Tod tego
‘nie ma ju ucieczi,
Ponadto czasami dziecko wie, 2 jesti
‘wskazalo sprawee, to ta osoba moze byé
aresztowana
60 vosoxoncarexms| ur n|wysokicobcasyp
Kwasniewski:
DZIECKO
WYSYEASMS-A, |
AJACHCE WIEDZIEC
DO KOGO, | ZABIERAM
MU TELEFON
Ajetelnie wim, Ktotojest?
~ To juz nie moja dzialka, to na organach
Scigania spoczywa obowiazek ustalenia
tego.
Cyl wdobyciaz dlecka?
~ Na prayidad. I ja nawet nie chee mé-
iG jak wyglada faktycana sytuacia diecka,
kkiedy sq niedotreymane warunki dobrego
ppostepowania wobec niego, te standardowe.
Atosiezdarza?
~ Cugsto, Na preykad dziecko, ktsre bylo
‘wykorzystane praez mezcayzne, sklada za-
‘anania w obecnosci sedziego, ktéry jest
meicryana.Albo jest badane praez mecry-
ng psychologa czy seksuologa. Jesli wiee
‘wiem, 2 ryzyko rewiktymizachi driecka jest
spore, to musze waia¢ to pod uvage rowed
‘w rozmowie 2 rodzicami na temat zglosze-
nia tej sprawy. [rozwiazaé dodatkowry dyle-
mat, bo zgloszenie sprawy to jednak szansa,
bby osoba, ktdra skraywrditadziecko, wigce
tego nie zrobita.
Whasnie!
~ Proces sadowy daje na to szanse, ale
tylko szanse.
No teraz, jué wchodzac w buty rodalca, w kto=
ch nallatve| ml sie porusza¢, rezumiem, 2°
vwychodz2takiego spotkan
= Mode najpierv jest pan w trakeie spo-
tkania i dostaje pan informace, te zdarze-
nie, ktdre opisuje pana dziecko, spetniakry-
teria wykorzystania seksualnego.
I mnie wtedy oczywiscie 2 przerazania wlosy
stajadeba.
~ Ocrywicie, ito jest sytuacja, na ktora
kkaidy seksuolog powinien byé praygoto-
wwany 2 bedzie mieé do erynienia zosoba,
ktéra preefyje szok, czyii ej reakcje beda
mpulsywne, gwattowne. Ina interwencig
‘we sprawie on musi by¢ gotowy.
Jkcreaguarodtzce?
~ To jest cata gama, od kompletnego
‘ostupienia, zaprzeczania i wycofania..
Toriemotiwe!”
~ sKlamie!”.,CoS jejsfe preywidzato!
Ona zawsve ma fantaze™ I prosag sbie wy-
‘braze wezora} mela, 2 kts jw szko-
Jeukradl dlugopis aon bytw domu. Cay wide
pani, jake jest prawedopodobietstwo e ona
amie?” Po che gwattowmego drialania: ,Za-
bie go? Po caym rode wybiegazgabinets.
Bylam teéSwiadkiem gwaltownych reak-
«ji somatycenych typu: nagly wybuch pla-
zu, omdlenie itd
Rozumem, te czasem rozcetez mow: Wie-
‘ial! Czulem! Domyéalem sie".
~ Tak, czasem rodzic méwi, #e praycho-
dailo mu cof do glowy, ale doktadnie nie
‘wiedzial, ne mial pewnosci,i bat sie zapy-
‘a, w ogéle pomyslet No, ale sate sytuacie
ompletnego zaskoczenia. Grom 2 jasnego
nieba, Seksuolog musi wige bra pod uvvage
koniecznosé interwengji os6b trzecich np.
Jekarza, gy rodzic poczuje sig slabo. Mus
tet byé gotowy na powstraymanie go od
sgwattownych dziataf,
Celem tej interwencji jest pomoc rodzi-
cowl w przygcu te informacyi. Chodio to,
by preez chwileskoncentrowaé sig na jego
sytuagji,jego emocjach i tak poprowadzié
‘0 spotkanie, eby on mégt je wyregulowaé
_przy moje pomocy. w rezutacie skupit sie
nna dziecku, a nie na swoim tego zdarzenia
praezywaniu, No, aja observe, w ktérym
‘Kierunku 2mierzaja praséycia rodzica. Czy
‘wtakim: Nie Ni! Jane chogmieé «tym nic
‘wspelinego to jest wymys™ Cay tei: Prose
mi wszystko opowiedziet, chee wiedzied, co
sig sto’. I wtedy moja dziatalnos¢ jest tet
inna, Bo jak rodzic wypiera nie chee slyszed,
adiecka w zwiazk z tym, co sigstalo,za-
grata niebezpieczeistwo, to jednak traeba
roawaityé koniecanosé zgloszenia zdarzenia
do organdw scigania,
‘Aco, edy seksuolog podejrzewa, te to rode
‘mote byé sprawea?
= Weedy praede wszystkim naledy rozwa-
‘ny sytuacig ber dziecka, bo w takim pray-
pad jedno z rodaio6w bedaie zaintereso-
‘wane nieujavnianiem sprawy,a drugie- nie
wwiadomo. I wtedy powéd do zgloszenia jest
pilniejszy, bo rosnie réwniet ryzyko perma-
nentnego zagrozenia wykorzystaniem.
‘Ro co nalzeéciel pytaigrodzce, Kiedy se do~
‘wiaduja 28 ich dziecko padlo ohara wykorzy~
stenia?
~ Cay to prawa. ja im wtedy odpowia-
dam mniej wigcej jak panu, ze eby mieépewmosé, to traeba by atrudni¢jasnowidza
JJednoczeénie jednak - gdy taka jest moja
diagnoza dodajg, e informacje, ktére po-
siadam, wskazuja na to, #e dziecko méwi
‘o-cayms, co przeéy,a nie wymysio,
Cyl rodzice, po pierwsze, choa wiedzet, czy
to prawd, apo drug, jak rozumiem, co teraz
ste bette drial?
~ Gvestchniece) Tu niestetyrodzice drie-
1a sig na dwie kategorie, Pierwsza méwi:
jak moge pomée mojemu dziecku?”,
iwtedy analizujemy rééne raeczy, migdzy
innymi poziom zagrozenia daiecka. Jesli
sprawca jest ktoS z rodziny i driecko na co
diez nim pozostae, to jednak traeba sé
‘w kierunku zgloszenia. A to dlatego te zycie
dziecka ze sprawea na jednym terytorium
‘omacza permanentna jego krzywd, na co
ja zgody wyrazié nie moge. I to mimo 4e
‘wiem, Ze sprawea raczej zostanie w domu,
aie ~jak to powinno sig dziaé~ zostanie
“nego wyprowadzony. W kaiddym raziere-
ak): Jak moge poméc mojemu deiecku”,
jest wspaniata, pokazuje, ie rodzic zamiast
skupiaé sig na wlasnym szoku, wlasne) o2-
paczy, skupia signa dried.
Atadruge ketegoria?
~ No to mamy ktopot". I potem wszyst-
ko idzie w strong tego, jak sig go pozbyé,
4eby ani oni, ani dziecko nie poniesi juz
tadnych koszt6w. Problem w tym, ze take
sig nie da.
Czyliniepowiadamieimy pois.
~ Racag to jest decyzjatypu:w og6le nie
podejmujmy zadnych dials, niech to sie
samo jako zalat
Sek w tym, 2 jslirodzice prosza 0 po-
‘moc terapeutycana dla daiecka, to ja mu-
s2g zadbaé o to, by ona byla efektywna,
‘W tym miesci sig nie tylko praca 2 dziec-
ker, ale tet troska o jego bezpieczeristwo
A wige na praykad nie moze byé sytuacji,
4e daiecko praychodzi do domu i oglada
sprawee
Ajeteltojestkolega, kolezanka?
= Osoba dorosta lub specjalista maja
cocenié, czy ta koleéanka lub kolega data,
wywierajac praymus. Bo jak juz méwitam,
Adeiecko mote mie€ poczucie, ze wyrazito
god ale z punktu widzenia specjalisty to
byla praemoc. Emocjonalna, seksualna, f
zycea,finansowa,jakakolwiek,
| wtedy pani musi tego kogos wezwat?
~ Nie, wtedy sigtrzeba zastanowié, jakie
_podiaé kroki.Ijesli oni na prayktad chodza
Beisert:
ODRADZAM TAKIE
AKCJE. OCZYWISCIE
PRAWNIK BY PANA.
ODTEGO
NIE ODWODZIE
4 weiaé beda chodzié do jednej szkoly, to
mote lepie to glosiéna police by dopro
wadzié do ila tych os6b
Rozumem, 20 esl weige nie wiemy, kto by!
sprawca topo wc gabinety occ, matka
moan zaczaé wypytywaé diecko: No powiedz,
Jak to bylo. Czy w ogole by? Zi | weedy
cone: Ale zpelnie ie wien 0 co wam cho 2-
staweiemniel Odezepcte si’, zacina sie zupelnic.
~ Ale esl seksuolog dobrze poprowadzit
sprawe, to rodzice sig tak nie zachowaja.
Specjalista ma za zadanie naucayé opieku-
now, jak postapié wobec dziecka, bo pew-
nych pytaf po prostu nie powinno sig mu
zadawaé.
~=Dlaczego dopiero teraz o tym powie-
drialed(-as)”.,Dlaczego powiedsiales(-as)
‘tym obce|osobie, a nie mnie?” ,Dlaczego
chronisz te osobe,ktGra ci to zrobita”. ,Kto
10 jest?” - to wszystko sa pytania, ktore nie
dajg rozwigzas pomocnych dla die.
Tyke?
~ Dia rodzic6w. Dla dziecka pomocne sq
komunikaty typu:,Zawsze jester po twoje
stronie..Pomoge di cokolwiekeby sg stat’.
esl tylko bedriesz cheiaa cos powiedzieé,
Zawsze ester gotowaCy)’
Ale tato,mamo,janlomam ied powedzenia",
= 0K". I tye, Bo dzis, jak stychaé, ono
recrywisce nie ma nic do powiedzenia idla
niego to pocaucie, de tak jut bedzie zawsze,
jest prawdaiwe, Po czym na prayklad pisze
'SMS.a do te) osoby: 2 nami koniec’, co ra-
ddykalnie zmienia sytuacig. I wtedy nage to
diecko mote chcieé panu cos opowiedzieé
naten temat,
‘Alemote byé tet tak 2 ono wysyla SMS-a, aja
che wiedieé do kogo, izabioram mu telefon.
~Takiniestety dosé czesto tak wlasnie sie
ice. Ale odradzam takie ake. Oczywiscie
prawnik by pana od tego nie odwodzit
‘Tet nie wypuscitabym pana z gabine
tu ber informacii, 2 nie nalezy nagrywaé
Aaiecka, co niestety jest plaga.
Wsensie, 2 ono sie wreszcieotwiera lwtedy
‘odzice cach za dyktafon?
~ Tak, ito ezesto bez 2gody tego
ka, Upraedaitabym, zeby tego nie robig, no,
chyba te to bardzo mate dziecko, bo to, co,
mowi, mote mieé kapitalne znaczenie dla
interpretaci sprawy, ate? ono tego nie od-
biera jako nadmiemnego whraczania w pry-
watnoSé. Cho¢ tote jest wskazéwka o bar-
dao watplivym moralne statusie.
‘Aw sumie czemu nie moéne kontrolowa6,na-
erywat?
= Dlatego Ze to nie prowadai do pomo-
cy dziecku, tylko stwarza poczucie, e pan
Aeiata wrogo.
‘Ne|aprzeciet zableram telefon, bo.
~Bo co?! Bo wyslala SMS-a do sprawey?!
‘Tobexzabierania telefonu moze pan powie-
aie, te pan sig tego boi: wk to zobisz, to
sig boje, 2e motesz sobie zaszkodri’. Ito
jest tye, co mote i powinien pan zrobié,
‘Ale przeciez musze dorwaé tego czlowieka,
‘boon potencjanie za churileskrzywr! kogos
Innoge.
~ Rozumiem i dlatego uwata sie, 2e je
den seksuolog, jeden psycholog to jest za
alo, deby ogarnaé tego typu sytuacje
Czasami to sie zdarza, ale rzadko. A juz
2 pewnoscia w praypadku malych deieci
warto jest daialaé w zespole co najmniej
dwruosobowym. Jeden specalista zaimuje
sig dzieckiem, a drugirodricami, A w sytu-
aci jeszcze bardziej skomplikowanei, c7y-
likiedy jedno z rodzicdw jest sprawea, to
musi byé t6jka,
‘Alot tomusikosztowat majtok!
= Niestety, w publicenych placéwkach
stworzene takiego zespotu jest co najmnie}
niezwykle trudne. Nie méwige juz o tym,
de praktyka prywatna ma ted nieco inne
‘wymagania formalne — ja w praktyce pry
‘watne w oggle nie mam obowigzku prow
dzenia dokumentagj. Natomiast psycholog
czy seksuolog zatrudniony w instytucji nie
tylko mus ja prowad ale ted jeszcze ot
ej sprawie powinien powiadomié preeto-
‘onego.
‘A.wigc rob si koleina osoba,zktératrzeba sie
lezy6, rozwazajgetogotypu sprawe A jako 22
Jestdalej od tog deck.
to tym latwe) je) bedzie zachowaé sig
jak automat i po prostu zglosié sprawe do
onganéw écigania
(Cayiijak rodsice se dowiadul, 20 dztecko opo-
‘wiadaotym, 20 zostalowykorzstane seksual- »
wysokicobeasy rryaue wwanaconserm. 6]KWASNIEWSKI | pytaowykorzystywanie
‘ie, toa prerazen, bo po plerwsze,krzywd,
‘po drugie, za chwileuruchomi sie calatamachi-
‘na prawna. e tonesze ukochane dzlocko to jut
cafe tycie maziszczone..
~Stop!
‘Tak, to prawda, zostanie uruchomiona
machina prava, ale czy cate zycie znisz-
‘zone? Tu wlasnie zawsze méwie: ,Stop!”.
‘Toakurat zalezy od nas wszystkich: dziecka,
rodzicéw, mnie jako seksuologa, sedziego,
adwokata... Jeteli dziecko otrzyma dobra
‘pomoc, to nie tylko nie bedzie zniseczone,
ale tet powiem to jasno i wyraénie - moze
wykorzystaé to zdarzenie warostowo.
Traumy maja to do siebie, e tet tworza
szanse,
Jest eszoze jedna sprawa: jl rodziceprzede
\wszysthim cca wiedlet czy rzeczywiscie do-
sod wykorzystania, to praymaimnie w przy-
ppacku dzlewczynki moga chet to sprawezi,
robiac el bedenie gnekologiozne.
~ To badanie tué. po kontakcie pene-
tracyinym czy tet krétko po rzeczywiscie
moie odpowiedzieé na pytanie, cry pene-
tracja faktycznie miata miejsce. Czasami
nawet: kto byl sprawea, jeéeli zachowane
sa Slady biologiczne. Zreszta te same moi-
liwoSciistnieja w preypadku chlopea, przez
zbadanie odbytu. Z tym 2e w preypadku
Aziewezynki pojavia sig tet ryzyko zajscia
\ claée, co powodtuje jeszcze wiksza oceng
drastycenosci tego kontaktu. No, ale kon-
takty penetracyjne to jest tylko niewielka
cxgié tego typu adarzes i ona te? spada
‘wraz z wiekiem dziecka. Czyli im ofiary
miodsze, tym cagicie) 53 to kontakty poza-
_genitalne, ktdre moga nie pozostawiat tad-
nych fizycenych Sladéw.
4asne ale przynaimnie) ten element mozna by
wyklucev6 esl odpowied? bylaby pozytyw-
na, mig nadzioj,2e mote to wszystko to tyko
fantazi.
~ Dlatego bardzo mocno bym sig za-
stanawiala, czy to badanie jest potrzebne
Aziecku, czy rodaicowi,I esi emu, to byla-
bbym praeciw.
Chciatabym sig z nim zastanowié, czy
‘a jego potrzeba upewnienia sig, czy ted
Beisert:
»WYSTARCZY,
ZE KIWNIESZ PALCEM,
IJAJESTEM OBOK,
ZAWSZE CI POMOGE’.
TAKI MA MYC RODZIC
.w optymistyeznym scenariuszu: uspoko-
jenia jest na tye istotna 2 treba narazié
dziecko na badanie.
‘Aleczy w ogéle motna wyobrazié sobie tak po-
2om tych potrzb, ky by to wsprawiedlivil?
~ Wszystko zalety od informacii kté-
xych deiecko udziela, bo jeeli opis wska-
zauje na to, 4e moglo dojsé do kontaktu,
w ke6rym narzady plciowe sprawey ze-
thely sg narzadami pleiowymi deiecka,
to jak najbardziej jest sens robienia tych
badaf ito w dwéch kierunkach: zar6wno
chor6b preenoszonych droga pleiowa, jak
i tego, ezy nie doszlo do uszkodzet cial.
Zreszta to, de narzady plciowe mogly ulec
uszkodzeni, tzeba waiaé pod uwage r6%w-
nied weedy, kiedy nie doszlo do penetra-
cjiw Scislym sensie, Bo sq ted inne formy
wykorzystan, np. gdy jest traktowane jako
kara za zachowanie
[Na prayktad w praypadia chlopeéw to
bicie po genitaliach, w preypadku driewcry
nek whiada sig im miedzy wargisromowe
otra papryczke,
Rodsice takrobia?
~Tak, deby ukaraédziecko. Ito 9 nie ty-
ko formy fzycanego znecania sig nad nim,
ale tet wykorzystania seksualnego, bardzo
drastycanego,o sadystyeanym, kazirodezym
charakterze.Ztym de seksualny motyw 2a
chowania rodzica jest tu czgsto gieboko
ulayty, rodzic przewaznie w ogéle ne jest
0 Swiadomy.
Onpo prostuuwaza, eto est tka metoda y=
chowaweza?
~ Tak Podobne kiedy rodzic tier, te
jest nia klgczente w kacie z podniesionymi
‘w g6re rekoma,Albo stanie na jednej nodze
Cay siedzenie na odwréconym stotku - we
‘wszystkich tych torturach maze byé motyw
seksualny. W kadym razie wtedy takie bar
danie mote mie¢ sens.
Rzumiem, ze bywa,itrodzice to tak spychala,
spychajaw kori to wszystko jakos sig ukla-
da, przyeicha, uspokala, a wigc niejako zika,
Tonitak to zostawiala.
~ Tak est. 2 w przekonaniu: Tego nie
blo! A chce pan wiedrziee,jakie sa wtedy
rmoilve scenariusze?
‘Jeéeli zdarzenie trvva, bo jes .go nie
bylo’, to nie jestesmy przeciez w stanie za-
gwarantowaé, ze nie trwa, a wige kraywda
jest kontynuowana. I my do tego, méwige
\wprost, praykladamy reke,Jesli natomiast
adarzenie zostato praerwane i ani nie mia-
Jo wysokiejsurowosc, ani nie byto perma-
nentnie powtarzane, ani nie daialo sie w mo-
rmencie, kiedy nalozyly sie rbtne negatywne
ra2eczj,a deiecko mialo sporozasob6u,Zeby
sobie z tym poradzié, konselawencje moga
ile okolicenoSci
ayé. A podstawowa
bylby bardzo dobry kontakt rodazica 2 dzie:
‘kiem pod tytulem: Wystarczy, ze kiwnies2
palcer,ijajestem bok, zawsze ci pomoge’
(Caylijestinasze dziecko pojdzle do seksuologa
‘onpowie, tonabral preekonaia.
~ we opis czynu sugeruje, x doszio do
przestepstwa,
Tone uciekniemy od te informacyi,nawet jst
bardzo bySmy hele?
~ Tak jest, i wtedy traeba podjaé decyzi,
‘co robimy: rodzice i seksuolog, I tet prosze
‘pamigtaé: ten nowo wprowadzony przepis
‘ obowiazku prawnym zglaszania przestep-
stwaz art. 200 kk nie zwalnia seksuologa
zwyboru.
To z punktu widzenia seksuologa, az punktu
\widzenia rodzica rozumiem, 2e nie wolno mi
chet od texo ucec, np. w mys, 2 seksuolog
slepomyil
~ Tak, poniewa? jest pan rodzicem i kai-